Ombwdsmon Gweinyddiaeth Iechyd Cymru · 2004. 11. 19. · Hydref 18 2004 2. EIN RÔL Prif rôl Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru yw ymchwilio i gwynion a gyflëir iddo gan aelodau

Ombwdsmon Gweinyddiaeth Iechyd Cymru

Adroddiad Blynyddol 2003-2004

ISBN 0 7504 3507 0 Hydref © Hawlfraint y Goron 2004Dyluniwyd gan yr Uned Graffeg G/166/04-05 INA-15-16-019 Cysodwyd gan y Gwasanaethau Prosesu Testun

Rhagymadrodd

Mae Ombwdsmon Gwasanaeth Iechyd Cymru yn ymchwilio i gwynion a wnaed gan neu arran pobl sydd wedi dioddef oherwydd triniaeth neu wasanaeth anfoddhaol a ddarparwyd gan,neu ar ran, y GIG.

Ni all yr Ombwdsmon ond ymchwilio i gwynion yn erbyn darparwyr gofal iechyd preifat osmai’r GIG a dalodd am y driniaeth.

Yr Ombwdsmon presennol yw Adam Peat. Mae’n gwbl annibynnol ar y GIG a LlywodraethCynulliad Cymru, ac mae ei wasanaethau ar gael am ddim.

OMBWDSMON GWASANAETH

IECHYD CYMRU

ADRODDIAD BLYNYDDOL 2003-2004

Rhoddwyd gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru a chyhoeddwyd ganddynt dan Baragraff 7 Atodlen 10 Deddf

Llywodraeth Cymru 1998 ar 18 Hydref 2004.

CynnwysTudalen

1. ADRODDIAD GAN YR OMBWDSMON GWASANAETH IECHYD 1

2. GWASANAETH OMBWDSMON O’R RADD FLAENAF I GYMRU 3

ATODIADAU

A. CWYNION A GAFWYD Y FLWYDDYN 1994/5 I 2003/4 5

B. BAICH GWAITH 2003-04 7

C. CRYNODEBAU O ACHOSION NODWEDDIADOL 13

Fe’m penodwyd ynGomisiynyddGwasanaeth IechydCymru (Ombwdsmony Gwasanaeth Iechyd)yn Nhachwedd 2003,yn olynydd i AnnAbraham, sy’n dal ifod yn GomisiynyddGwasanaeth Iechyd dros Loegr ac ynOmbwdsmon Seneddol.

Dyma’r tro cyntaf y daliwyd swyddOmbwdsmon Gwasanaeth Iechyd Cymru arwahân i’r un ar gyfer Lloegr. Ar ôlcydymgynghori gan Brif Weinidog y CynulliadCenedlaethol ac Ysgrifennydd GwladolCymru, penderfynwyd y dylid uno’r gwahanolswyddi Ombwdsmon sy’n gwasanaethu poblCymru yn un swydd, yn debyg i un yrOmbwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus drosyr Alban. Bydd angen deddfwriaeth sylfaenol iwneud hynny ac, ar hyn o bryd, rhagwelir yceir hynny yn sesiwn y Senedd yn 2004-05.Mae cyfle, er hynny, i gymryd llawer o gamauymarferol tuag at uno cyn cael deddfwriaeth.Gyda’r bwriad hwnnw, rwyf wedi fy mhenodihefyd yn Ombwdsmon Llywodraeth LeolCymru, a chyhoeddwyd yn bendant wrth fymhenodi fy mod yn ddarpar OmbwdsmonGwasanaethau Cyhoeddus Cymru.

Gyda golwg ar hynny, rwyf wedi rhoi lleblaenllaw yn ystod fy misoedd cyntaf yn yswydd i’r gwaith o gynllunio’r broses o newida dechrau ei rhoi ar waith. Diolchaf yngynnes i Ann Abraham, nid yn unig am eigwasanaeth nodedig i Gymru fel fy

rhagflaenydd, ond am yr holl gymorthymarferol y mae hi a’i staff wedi’i roi i mi ersimi ddod i’r swydd. Mae’r tîm bach o staff yngNghaerdydd sy’n gwasanaethu OmbwdsmonCymru yn dibynnu erioed ar Swyddfa’rOmbwsmon Seneddol a Gwasanaeth Iechydam ei wasanaethau canolog. Rwyf ynddiolchgar i Ann am gytuno i wneud cytundeblefel gwasanaeth fel y gall y cymorth hwnnwbarhau am gyfnod dros dro. Mae’rddarpariaeth o gyngor clinigol arbenigol ar ycyd yn arbennig o bwysig.

Mae’n amlwg i mi ers y cychwyn y byddai’rbwriad i greu gwasanaeth Ombwdsmon mwyunedig i Gymru yn gofyn am ddwyn at eigilydd y ddau grwp o staff sy’n fyngwasanaethu fel Ombwdsmon GwasanaethIechyd ac fel Ombwdsmon Llywodraeth Leolmewn swyddfa newydd - ar hyn o bryd,maent tua 20 milltir oddi wrth ei gilydd, ganfod y grwp cyntaf yng nghanol Caerdydd a’rail ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Ar ôlymgynghori â staff, rwyf wedi penderfynu ybydd y swyddfa newydd ar gyrion Pen-y-bontar Ogwr, yn agos i gyffordd traffordd Pen-coed. Mae’r swyddfa newydd yn cael ei chodiar hyn o bryd ac rydym yn debygol o gaelsymud i’n cartref newydd ym misoedd cyntafy flwyddyn nesaf.

Er bod cydleoli staff yn angenrheidiol fel camcyntaf, mae’n amlwg nad yw hynny’n ddigonohono’i hun i sicrhau gwasanaeth mwyintegredig. Er bod y statudau sy’n rheoli rôl yddwy swydd Ombwdsmon yr wyf yn eu dalyn awr yn debyg iawn, mae gwahaniaethau oran arferion a gweithdrefnau yn nulliau

1

1Adroddiad ComisiynyddGwasanaeth Iechyd Cymru

gweithredu presennol y ddau grwp o staff ybydd yn rhaid eu datrys. Y cam cyntaf oedddod â’r holl staff o’r ddau gorff at ei gilydd iystyried ein gweledigaeth o’r math owasanaeth y dylai gwasanaeth Ombwdsmonunedig geisio ei ddarparu i bobl Cymru, ofewn y fframwaith polisi a sefydlwyd drwybapurau ymgynghori Llywodraeth CynulliadCymru. Mae’r weledigaeth honno wedi’idiffinio yn rhan gyntaf yr adroddiad hwn.

Y camau nesaf a gymerwyd, drwy weithgoraua oedd hefyd yn cynnwys staff o’r ddau gorff,oedd dyfeisio un fframwaith ar gyfermethodoleg ymchwil a fydd yn gwireddu’rweledigaeth honno, a phennu ein gofynion amdechnoleg gwybodaeth a systemau eraill i’whategu. Bydd y fframwaith hwnnw’n seiliedigar y gwersi y gallwn eu dysgu o’r dullgweithredu arloesol a oedd eisoes yn cael eiragbrofi yng Nghaerdydd pan ddeuthum i’mswydd, lle y mae’r mwyafrif helaeth o’rcwynion a dderbynnir yn cael eu trin ynffurfiol fel ymchwiliad o’r cychwyn. Maehynny’n gwahaniaethu oddi wrth y dulltraddodiadol o wneud ymholiadau helaeth amgŵyn cyn penderfynu a ddylid ymchwilio iddi.

Dyfeisiwyd y cynllun peilot ganStan Drummond. Ymddeolodd Stan arddiwedd y flwyddyn, ac yntau wedi arwain ytîm yn rhagorol am sawl blwyddyn felRheolwr Ymchwiliadau. Rwyf yn dra diolchgariddo ef am ei gymorth a’i gyngor doeth ynystod fy misoedd cyntaf Fel Ombwdsmon.

Mae’r holl newidiadau a wnaed eisoes neusydd yn yr arfaeth wedi peri i’r cyfnod hwnfod yn un pryderus, yn ogystal â bod yn uncyffrous, i’m staff, fel y gellid disgwyl. Rwyf ynddiolchgar iddynt hwy am eu gwydnwch a’uhymroddiad. Maent wedi cynnal safonauuchel wrth fynd ymlaen â’n llwyth achosionpresennol yn ystod y flwyddyn a aeth heibiogan ymwneud yr un pryd â chynllunio ar gyfery gwasanaeth yn y dyfodol. Ceir crynodebauo rai o’r achosion a drafodwyd, sy’n cynnigblas o waith yr Ombwdsmon, ar y tudalennausy’n dilyn.

ADAM PEATHydref 18 2004

2

EIN RÔL

Prif rôl Ombwdsmon GwasanaethauCyhoeddus Cymru yw ymchwilio i gwynion agyflëir iddo gan aelodau o’r cyhoedd am yffordd y maent wedi cael eu trin gan gorffcyhoeddus. Cynhelir ymchwiliad annibynnol adiduedd i’r cwynion, ac os caiff cwyn eichadarnhau, bydd yr Ombwdsmon yn dweudbeth ddylai’r corff cyhoeddus ei wneud ermwyn unioni’r cam â’r achwynydd a bydd ynpwysleisio’r angen i’r corff hwnnw wella safonei wasanaethau yn y dyfodol. Bydd hefyd ynhyrwyddo arferion gweinyddu da a safonauymddygiad uchel drwy ymchwilio i honiadaubod aelodau o awdurdodau cyhoeddus weditorri côd ymddygiad eu hawdurdod euhunain. Caiff y gwersi a ddysgwyd oymchwiliadau eu cyhoeddi, ynghyd â’r rheiny addysgwyd gan Ombwdsmyn eraill.

EIN BLAENORIAETHAU OSAFBWYNTGWASANAETHAU

1. Gwasanaeth ar gyfer yr aelodunigol o’r cyhoedd

Mae’r Ombwdsmon yn disgwyl i gyrffcyhoeddus drin pobl yn deg, â pharch acmewn ffordd effeithiol. Pan fo pobl yntybio eu bod wedi cael eu trin ynannheg, mae’n rhaid i’r gwasanaethombwdsmon ddarparu dull sydd ar gaelyn rhwydd er mwyn iddynt gael cyfleueu cwyn. Mae’n rhaid cynnalymchwiliad annibynnol a diduedd, ac oscaiff y gŵyn ei chadarnhau, mae’n rhaidunioni’r cam mewn ffordd deg.

Er mwyn ei gynorthwyo i ddarparugwasanaeth o’r radd flaenaf, mae’rOmbwdsmon yn awyddus i bob aelodo’i staff fod yn frwdfrydig ac iddynt fodwedi derbyn yr hyfforddiant cywir igwrdd ag anghenion y gwasanaeth acateb gofynion y cyhoedd.

2. Allgymorth/Ymwybyddiaeth

Ychydig iawn o syniad, os o gwbl, syddgan gyfran fawr o’r boblogaeth amfodolaeth y gwasanaeth Ombwdsmon -ac mae ganddynt lai fyth o syniad am yrhyn y gallai ei wneud ar eu rhan os byddangen.

Rydym oll yn ymwybodol bod arnomangen dod o hyd i ffyrdd o sicrhau body gwasanaeth Ombwdsmon ar gael ynymarferol i aelodau o’r gymdeithas sy’nagored i niwed ac yn ddifreintiedig, gangynnwys cymuned pobl dduon alleiafrifoedd ethnig sydd yn aml yn caeleu gwthio i’r cyrion yn yr ystyr nad ywnegeseuon yn cael eu hanelu’n benodolatynt.

3. Ymchwiliad diduedd aceffeithiol

Pan ei bod yn briodol cynnal ymchwiliadffurfiol, bydd swyddogion yrOmbwdsmon yn gwneud hynny mewnffordd ddiduedd a thrylwyr, er y bydd yrOmbwdsmon yn awyddus i ddatrys ymater cyn gynted â phosib. Er mwyngwneud hyn, bydd y gwasanaeth y maeef yn ei arwain yn rheoli’i adnoddau’n

3

2GWASANAETH OMBWDSMONO’R RADD FLAENAF

effeithiol, ac yn mynd ati’n egnïol iwerthuso perfformiad gan arddelsafonau uchel.

4. Datrysiad anffurfiol

Pan fo hynny o gymorth, ceisir datrysiadanffurfiol a chyflym ar gyfer unrhywachwynydd, cyn belled nad yw hyn ynniweidiol i fudd enhangach y cyhoedd.

5. Sicrhau unioniad priodol

Pan fo’r Ombwdsmon yn cadarnhaucwyn, bydd yn mynd ati’n egnïol i geisiounioniad sy’n gymesur â’r cam a wnaedâ’r achwynydd.

6. Bod yn effro i oblygiadauehangach

Pan eu bod wrthi’n ymchwilio i gŵyn,bydd swyddogion yr Ombwdsmon yngyson yn effro i’r posibilrwydd nad ywhwn yn achos unigol ac y gallai unigolioneraill fod wedi dioddef mewn ffordddebyg. Os felly, bydd yr Ombwdsmonyn mynd ati i geisio unioniad tebyg i’rbobl hynny.

7. Hyrwyddo arferion gweinydduda

Pan fo ganddo’r pŵer i wneud hynny, acer mwyn sicrhau gwell gwasanaeth argyfer y dinesydd unigol, bydd yrOmbwdsmon yn rhoi cyngor ynghylcharferion gweinyddu da i gyrff sydd ofewn ei awdurdodaeth. Gwneir hyn yngynnil ac ar ôl ymgynghori â’r cyrff dansylw yn unig, gan elwa ar brofiadau yngNghymru a hefyd ar brofiadau gydachynlluniau ombwdsmon eraill.

Bydd yr Ombwdsmon yn sicrhau ycynhelir ymchwiliadau trylwyr ondcymesur i honiadau am dorri’r côdymddygiad ar gyfer aelodau awdurdodaulleol.

4

Ffigur 1 - Cwynion a gafwyd y flwyddyn 1994-95 i 2003-04

5

ACWYNION A GAFWYD YFLWYDDYN 1994/5 I 2003/4

0

50

100

150

200

250

2003-042002-032001-022000-011999-001998-991997-981996-971995-961994-95

7

BBAICH GWAITH Ffigur 2 - Baich gwaith yn y flwyddyn

2003-04 2002-03

Gwaith sgrinio

Cwynion ac Ymholiadau a dducpwyd ymlaen 35 15Cwynion a gafwyd 209 180Ymholiadau a gafwyd 23 17

CYFANSWM Y BAICH GWAITH SGRINIO 267 212

CanlyniadauAnymchwiliadwy

Achosion Gofal Parhaus a gyfeiriwyd yn ôl neu eu anfon i CP 54 0Ateb ymholiad 21 18Nid o fewn yr awdurdodaeth 11 14Dim angen gweithredu 6 4Tynnu'n ôl 0 2Cyfeirio’n ôl a chau 6 6Cyn pryd - camau lleol heb eu dihysbyddu 57 72

Cyfanswm 155 116

Ymchwiliadwy

Dim camau ffurfiol 37 30Rhoi cyngor i’r corff perthnasol 6 11Y corff perthnasol yn cytuno ar gamau pellach 3 5Penderfynu cynnal ymchwiliad 47 18Cyfanswm 93 64

CYFANSWM Y PENDERFYNIADAU SGRINIO 248 180

Achosion sgrinio a gariwyd ymlaen 19 32

Gwaith ymchwilio

Ymchwiliadau a dducpwyd ymlaen 13 18Ymchwiliadau newydd a ddechreuwyd 47 18

CYFANSWM YR YMCHWILIADAU A GWBLHAWYD 11 23

Ymchwiliadau a gariwyd ymlaen 49 13

Nodiadau: Nifer yr achosion sgrinio a gariwyd ymlaen o 02-03 yw 32 a nifer y rhai a dducpwyd ymlaen yw 35.Y rheswm am hynny yw bod 3 achos a gafodd eu clirio a'u cyfrif yn adroddiad y flwyddyn ddiwethafwedi'u hailagor a'u gwneud yn destun ymchwiliad eto ar ôl cael sylwadau pellach gan yr achwynydd.

Cawsom gyfanswm o 57 o gwynion ynghylch gofal parhaus yn y flwyddyn. Cariwyd 10 o gwyniondrosodd o'r flwyddyn cynt. Ymchwiliwyd i 8 o'r cwynion hynny ac mae 4 wedi'u rhoi o'r neilltu wrthddisgwyl canlyniad yr achosion yr ymchwilir iddynt ar hyn o bryd. Cafodd un achos ei gario ymlaen.

Mae nifer yr ymchwiliadau newydd a ddechreuwyd yn cynnwys 6 ymchwiliad 'yn yr hen ddull' a 41 addechreuwyd o dan y weithdrefn newydd.

8

Ffigur 3 - Cwynion sydd wedi'u datrys 2003-04

9Co

rff

Iech

ydP

en

de

rfyn

uC

orf

fie

chyd

yn

Rh

oi

cyn

gor

Ach

osi

on

go

fal

Ach

osi

on

era

ill

Cyf

answ

m y

cyn

nal

cytu

no

ar

i’r

corf

fp

arh

aus

we

di’

u

we

di'u

dat

rys

Cw

ynio

n

ymch

wil

iad

gam

au p

ell

ach

pe

rth

nas

ol

cyfe

irio

’n ô

l n

eu

I C

P

Aw

durd

od Ie

chyd

Bro

Taf

2

24

Bwrd

d Ie

chyd

Lle

ol C

aerd

ydd

23

16

Bwrd

d Ie

chyd

Lle

ol B

ro M

orga

nnw

g1

34

Bwrd

d Ie

chyd

Lle

ol M

erth

yr T

udfu

l1

12

Bwrd

d Ie

chyd

Lle

ol R

hond

da C

ynon

Taf

11

13

Aw

durd

od Ie

chyd

Dyf

ed P

owys

12

3Bw

rdd

Iech

yd L

leol

Sir

Gae

rfyr

ddin

0Bw

rdd

Iech

yd L

leol

Cer

edig

ion

11

Bwrd

d Ie

chyd

Lle

ol S

ir B

enfr

o1

1Bw

rdd

Iech

yd L

leol

Pow

ys

12

25

Aw

durd

od Ie

chyd

Gw

ent

13

4Bw

rdd

Iech

yd L

leol

Bla

enau

Gw

ent

11

Bwrd

d Ie

chyd

Lle

ol C

aerf

fili

12

3Bw

rdd

Iech

yd L

leol

Sir

Fyn

wy

22

Bwrd

d Ie

chyd

Lle

ol C

asne

wyd

d1

12

Bwrd

d Ie

chyd

Lle

ol T

or-fa

en

11

Iech

yd M

orga

nnw

g H

ealth

0Bw

rdd

Iech

yd L

leol

Pen

-y-b

ont

ar O

gwr

41

5Bw

rdd

Iech

yd L

leol

Cas

tell-

nedd

/Por

t Tal

bot

22

4Bw

rdd

Iech

yd L

leol

Abe

rtaw

e1

21

4A

wdu

rdod

Iech

yd G

ogle

dd C

ymru

13

15

Bwrd

d Ie

chyd

Lle

ol Y

nys

Môn

0Bw

rdd

Iech

yd L

leol

Con

wy

55

Bwrd

d Ie

chyd

Lle

ol G

wyn

edd

22

Bwrd

d Ie

chyd

Lle

ol S

ir D

dinb

ych

33

Bwrd

d Ie

chyd

Lle

ol S

ir y

Ffli

nt1

41

6Bw

rdd

Iech

yd L

leol

Wre

csam

33

10

Co

rff

Iech

ydP

en

de

rfyn

uC

orf

fie

chyd

yn

Rh

oi

cyn

gor

Ach

osi

on

go

fal

Ach

osi

on

era

ill

Cyf

answ

m y

cyn

nal

cytu

no

ar

i’r

corf

fp

arh

aus

we

di’

u

we

di'u

dat

rys

Cw

ynio

n

ymch

wil

iad

gam

au p

ell

ach

pe

rth

nas

ol

cyfe

irio

’n ô

l n

eu

I C

P

Ym

ddir

iedo

laet

h Br

o M

orga

nnw

g 1

34

Ym

ddir

iedo

laet

h C

aerd

ydd

a'r

Fro

320

23Y

mdd

irie

dola

eth

Sir

Gae

rfyr

ddin

22

Ym

ddir

iedo

laet

h C

ered

igio

n a

Cha

nolb

arth

C

ymru

14

5Y

mdd

irie

dola

eth

Siro

edd

Con

wy

a D

inby

ch1

34

Ym

ddir

iedo

laet

h G

ofal

Iech

yd G

wen

t 8

27

17Y

mdd

irie

dola

eth

Gog

ledd

-ddw

yrai

n C

ymru

11

46

Ym

ddir

iedo

laet

h G

ogle

dd M

orga

nnw

g2

13

6Y

mdd

irie

dola

eth

Gog

ledd

-orl

lew

in C

ymru

33

Ym

ddir

iedo

laet

h Si

r Be

nfro

a D

erw

en2

46

Ym

ddir

iedo

laet

h Po

ntyp

ridd

a R

hond

da1

23

Ym

ddir

iedo

laet

h A

bert

awe

110

11Y

mdd

irie

dola

eth

Felin

dre

11

2Y

mdd

irie

dola

eth

Gw

asan

aeth

au A

mbi

wla

ns

Cym

ru1

Ail

Gam

y W

eith

dref

n G

wyn

o9

110

Med

dygo

n Te

ulu

142

1127

Dei

ntyd

dion

44

Erai

ll0

Dim

/Anh

ysby

s3

1215

CY

FAN

SWM

533

655

111

228

Ffigur 4 - Cwynion yn ôl meysydd gwasanaeth a phwnc

11

Po

b a

gwe

dd

ar d

rin

iae

thgl

inig

ol

Can

iatâ

d i

ro

i tr

inia

eth

Cyf

ath

rebu

(ysg

rife

ne

dig

ac a

r la

far)

Agw

ed

d y

staf

f,

chyf

rin

ach

ed

d

Apw

ynti

adau

,o

ed

i a

chan

sio

De

rbyn

, rh

ydd

hau

ath

rosg

lwyd

do

Eid

do,

treu

liau

ach

osta

ucl

eifi

on

Cofn

od

ion

pe

rso

no

l (ga

n g

ynn

wys

rh

ai

me

ddy

gol

a rh

ai'n

ym

wn

eud

â

chw

ynio

n)

Cym

ho

rth

ion

ac o

ffe

r,

cyfa

rpar

,ad

eil

adau

Tra

fod

cwyn

ion

Aw

durd

od

Iech

yd(h

eb

law

trad

od

cwyn

ion)

Tyn

nu e

nw

o r

estr

me

ddy

gte

ulu

Gw

asan

aeth

d

irpr

wyo

ac

ymw

eli

adau

Cyf

answ

ma

gefn

ogw

yd(y

n l

lwyr

neu

'nrh

ann

ol)

Cyf

answ

mn

asce

fno

gwyd

Cyf

answ

m

Cla

f me

wn

ol m

ew

n y

sbyt

yw

ed

i'u c

efn

ogi

he

b e

u ce

fno

gi

Cla

ff a

llan

ol m

ew

n y

sbty

tw

ed

i'u c

efn

ogi

he

b e

u ce

fno

gi

AD

dAB

me

wn

ysb

yty

we

di'u

cef

no

gih

eb

eu

cefn

ogi

Iech

yd m

ed

dw

lw

ed

i'u c

efn

ogi

he

b e

u ce

fno

gi

Mam

ola

eth

we

di'u

cef

no

gih

eb

eu

cefn

ogi

Am

biw

lans

we

di'u

cef

no

gih

eb

eu

cefn

ogi

Gw

asan

aeth

au m

ed

dygo

l cyf

fre

din

ol

we

di'u

cef

no

gih

eb

eu

cefn

ogi

Gw

asan

aeth

au d

ein

tyd

do

l cyf

fre

din

ol

we

di'u

cef

no

gih

eb

eu

cefn

ogi

Iech

yd c

ymun

ed

ol

(he

b e

i gy

nn

wys

me

wn

cat

ego

ri a

rall)

we

di'u

cef

no

gih

eb

eu

cefn

ogi

Ail

Gam

y W

eit

hre

fn G

wyn

ow

ed

i'u c

efn

ogi

he

b e

u ce

fno

gi

Era

ill

we

di'u

cef

no

gih

eb

eu

cefn

ogi

Cyf

answ

m a

gef

no

gwyd

Cyf

answ

m n

a ch

efn

ogw

yd

Cyf

answ

m

11

1

11

1

11

1

34

74

11

11

2

11

1

44

4

11

1

51

91

16

61

1

1 19

1

2 220

4

pre

ifatr

wyd

d,ur

dd

as a

Ymddiriedolaeth GIG Gofal IechydGwent

Methu diagnosio canser ycoluddyn; a’r modd yr oedd yCynullydd wedi trafod y gŵyn.

Crynodeb o’r achos

Derbyniwyd Mr K i Ysbyty BrenhinolGwent ar 4 Ebrill 2000 fel achos brys,ar gais ei feddyg teulu, gan ei fod wediprofi poen yn ei abdomen ers deufis abod honno wedi gwaethygu. Nodwydbod lwmpyn yn yr abdomen. Fe’irhyddhawyd o’r ysbyty ar 6 Ebrill, a’rdiwrnod wedyn cadwodd apwyntiad clafallanol a oedd wedi’i drefnu cynt i gaelsgan uwchsain. Yn y sgan, gwelwyd bodlwmpyn islaw’r iau, ac awgrymodd yradiolegydd y dylid ystyried gwneudarchwiliad ag enema bariwm. Ar25 Ebrill, atgyfeiriwyd Mr K gan eifeddyg teulu at lawfeddyg ymgynghorol,gan egluro ei fod yn profi dolur rhydd arhwymedd bob yn ail, yn gwaedu o’rrhefr ac yn colli pwysau. Holoddynghylch y posibilrwydd o ganser ycoluddyn. Gwelodd y llawfeddygymgynghorol Mr K ar 26 Mai, wedi i’rmeddyg teulu ysgrifennu eto ar 10 Maigan ofyn am adolygiad brys. Cynhaliwydsigmoidosgopi hyblyg ac ni welwyd dima oedd yn annormal. Cafodd Mr Kenema bariwm hefyd, y dywedodd yradiolegydd ymgynghorol ei fod ynnormal. Ar 20 Mehefin, ysgrifennodd yllawfeddyg ymgynghorol at feddyg teuluMr K gan roi diagnosis o lid y

diferticwlwm. Ar 13 Gorffennaf,derbyniwyd Mr K i ysbyty gwahanol lley cafodd lawdriniaeth frys am ganser ycoluddyn. Bu farw’r mis Mai dilynol, oganlyniad i ymlediad y canser. Cyn iddofarw, cwynodd Mr K am y methiant iddiagnosio canser y coluddyn. Wediiddo farw, aeth ei wraig ymlaen â’r gŵyndrwy ofyn am adolygiad annibynnol.Ystyriwyd ei chais gan Gynullydd yrYmddiriedolaeth, a gafodd adroddiadclinigol annibynnol a oedd yn bwrwamheuaeth ar rai agweddau o’r driniaetha gafodd Mr K. Trosglwyddodd yCynullydd yr adroddiad i’rYmddiriedolaeth, i rannu ei gynnwys âMrs K, ond, yn Hydref 2001,ysgrifennodd cyfarwyddwr meddygol yrYmddiriedolaeth at Mrs K gan ddweudbod yr adroddiad clinigol annibynnol yncyd-fynd â’r farn yr oedd yrYmddiriedolaeth wedi’i datgan eisoes.Pan aeth Mrs K ar ôl y mater gyda’rCynullydd, gwrthododd gais gan Mrs Kam adolygiad annibynnol, gan na fyddai’ncyflawni dim ychwanegol.

Dyfarniad

Roedd aseswyr proffesiynol yrOmbwdsmon o’r farn bod yr archwiliadag enema bariwm ar 13 Mehefin wedidangos lwmpyn a gamddehonglwyd felgweddillion ysgarthol. Ni feirniadodd yrOmbwdsmon y camgymeriad hwnnwgan fod yr aseswyr wedi’i hysbysu bodcyfradd gwallau gydnabyddedig wrthddiagnosio canser y coluddyn ar sail

13

CCRYNODEBAU O ACHOSIONNODWEDDIADOL

archwiliadau o’r fath, ac roedd yrannormaleddau yn Mr K yn gymharolanniffiniol. Er hynny, roedd yr aseswyro’r farn hefyd na ddylai’r llawfeddygymgynghorol fod wedi dibynnu’n gyfangwbl ar ganlyniadau’r archwiliadau drwysigmoidosgopi ac enema bariwm. Gannad oedd y rhain yn cyd-fynd â’r sganuwchsain, roedd yn ddyletswydd arnoadolygu hanes clinigol Mr K. Pe byddaiwedi gwneud hynny, gallai fod wedigofyn am sgan CT neu golonosgopi acmae’n bosibl y byddai’r rhain, yn eu tro,wedi canfod y canser. Felly, cefnogoddyr Ombwdsmon y gŵyn. Roedd yrOmbwdsmon wedi canfod diffygionhefyd yn y modd yr oedd y Cynullyddwedi trafod y gŵyn. Er bod y Cynullydda’r Ymddiriedolaeth wedi gweithredu’nddidwyll i geisio datrys y gŵyn, nid oeddy gweithdrefnau yr oeddent wedi’u dilynyn unol â gweithdrefn gwyno’r GIG acnid oeddent ond wedi ychwanegu atanfodlonrwydd Mrs K

Gwneud iawn

Cytunodd yr Ymddiriedolaeth i atgoffa’rllawfeddyg ymgynghorol am yr angen iroi sylw i’r holl dystiolaeth glinigolberthnasol wrth benderfynu ar ddullgweithredu, ac i ystyried o ddifrif sawlargymhelliad arall a wnaed gan aseswyrproffesiynol yr Ombwdsmon. Ni wnaedunrhyw argymhellion ynghylch y moddyr oedd y Cynullydd wedi trafodcwynion oherwydd, ers y digwyddiadauyn yr achos hwn, roedd y materionhynny wedi’u cymryd o ofal yrymddiriedolaethau eu hunain.

Ymarferwr cyffredinol yn ardal BwrddIechyd Lleol Conwy

Methiant i ymweld â chlaf a’iarchwilio


Ffoniodd Mrs B wasanaeth meddygonteulu y tu allan i oriau gyda’r nos ar 9Gorffennaf 2001 gan fod gwaed yn codio fan y clwyf a oedd gan ei gŵr, a oeddyn ymadfer ar ôl llawdriniaeth ar ygalon. Roedd Mrs B wedi rhoirhwymyn ar y briw, ond roedd yn dal ifod yn bryderus a gofynnodd am ifeddyg teulu ddod i weld ei gŵr.Siaradodd â meddyg teulu dros y ffôn achymerodd ef y manylion. Nid oedd ymeddyg teulu yn credu bod angenymweld â’r cartref ond dywedodd, osoedd Mrs B yn dal i fod yn bryderus, ydylai ddod â’i gŵr i’r ganolfan gofalsylfaenol mewn ysbyty lleol. Roedd MrB yn amharod i fynd i’r ysbyty gan ei fodwedi cael MRSA yno o’r blaen.Cwynodd Mrs B wedi hynny i’rgwasanaeth y tu allan i oriau agofynnodd hefyd am adolygiadannibynnol, a wrthodwyd.

Dyfarniad

Ar sail cyngor gan ei gynghoryddproffesiynol, roedd yr Ombwdsmon o’rfarn, er bod y gwaedu o glwyf Mr B ynamlwg yn achosi pryder i Mrs B, fod ymeddyg teulu wedi cymryd y manylionmewn modd rhesymol ac wedi nodibod y gwaedu’n gymharol fach a’i fodwedi dod i ben 30 munud cyn i Mrs Bffonio’r gwasanaeth y tu allan i oriau.Cytunodd â’i gynghorydd fod barn ymeddyg teulu, sef bod y camau agymerodd Mrs B o ran padio a lapio’rclwyf dros nos yn ddigonol, yn ymateb

14

rhesymol. Nododd hefyd fod Mrs Bwedi cael ei chynghori i fynd â’i gŵr iysbyty pe byddai mwy o waedu ynddiweddarach, a bod y meddyg teulu yngwybod bod Mr B i fod i weld ei feddygteulu ei hun y diwrnod wedyn. Rhwngpopeth, roedd yr Ombwdsmon o’r farnbod y cyngor a roddodd y meddyg teuluyn rhesymol yn yr amgylchiadau ac nichefnogodd y gŵyn.

Tri meddyg teulu mewn practis yn ardalcyn-Awdurdod Iechyd Dyfed Powys

Methu diagnosio tyfiant niweidiolyn yr ymennydd dros gyfnod o 14mis


Aeth Miss G i weld y meddygon teuluyn eu practis ar 25 Gorffennaf 1997, ganei bod yn profi cur pen a oedd yngysylltiedig â chyfog ac anhwyldercyffredinol. Fe’i cynghorwyd gan ymeddyg teulu cyntaf i gymrydpoenladdwyr ac i ddod yn ôl i’w weldos nad oedd yn gwella. DychweloddMiss G ar 27 Gorffennaf a gweld ailfeddyg teulu, gan gwyno, ar ben ysymptomau blaenorol, am boen y tu ôli’w llygad dde. Nododd yr ail feddygteulu fod ymylon y disgiau yng nghefn eillygaid yn ymddangos yn niwlog, ond nichymerodd gamau pellach ar hynny ganei fod yn credu eu bod yn amrywiolynarferol. Aeth Miss G i weld y meddygteulu cyntaf ymhen blwyddyn ar14 Awst 1998, gan ddweud eto fodganddi gur pen ‘meigrynaidd’ a phoen ytu ôl i’r llygad dde. Archwiliodd ymeddyg teulu cyntaf lygaid Miss G ondni allai ganfod unrhyw annormaledd ynei llygaid ac eithrio’r ymylon niwlog i’rdisgiau a oedd fel yr oeddent y flwyddyn

cynt. Dywedodd wrth Miss G amgymryd poenladdwyr a dod yn ôl i’wweld. Daeth Miss G yn ôl i’r practis ar18 Awst a gwelodd drydydd meddygteulu a ragnododd feddyginiaeth atfeigryn gan ei fod o’r farn mai hynnyoedd achos ei chur pen. Fodd bynnag, ytro hwn roedd Miss G wedi cwyno amsymptomau tebyg i’r ffliw, diffyg teimladar ochr chwith ei hwyneb a smotiau oflaen ei llygaid. Ar 20 Awst, aeth Miss Gi weld optegydd, a archwiliodd ei llygaida mesur dyfnder cwpanau ei disgiauoptig. Ni wnaed sylw am ymylon niwlogy disgiau. Pan aeth Miss G yn ôl i weldy trydydd meddyg teulu ar 24 Awst,dywedodd ei bod yn teimlo ychydig ynwell. Fodd bynnag, ar 7 Medidychwelodd Miss G i weld yr ail feddygteulu a gymerodd samplau gwaed i’wprofi, ar ôl nodi’r symptomauychwanegol, ac ysgrifennodd lythyratgyfeirio arferol at niwrolegydd mewnysbyty lleol. Gan ei bod yn dal i gwynooherwydd cur yn ei phen, aeth Miss Gyn ôl i bractis ei hoptegydd ynddiweddarach ym mis Medi a gweloddail optegydd. Ar ôl ei harchwilio, canfu’roptegydd fod papiloedema dwyochrolarni, ar sail y ffaith bod dyfnder ycwpanau wedi lleihau erbyn hynny.Atgyfeiriodd yr optegydd Miss G yn ôli’r ail feddyg teulu ar unwaith gan eihysbysu bod papiloedema ar Miss G.Trefnodd yr ail feddyg teulu i Miss Ggael ei derbyn i’r adran niwroleg mewnysbyty rhanbarthol lle y canfuwyd, ar ôlgwahanol archwiliadau, fod gan Miss Gdyfiant o fath arbennig o ffyrnig yn eihymennydd. Er cyflawni dwylawdriniaeth ar wahân, bu farw Miss Gar 12 Ebrill 2001.

15

Cwynodd Miss G i’r practis yn gyntafam y driniaeth a gafodd ond, wrth i’whanhwylder waethygu, ni allai ddilyn ymater. Wedi iddi farw, fodd bynnag,ymgymerodd Mr G, ei thad, â’r gŵyn.Gan ei fod yn anfodlon ar ymateb ymeddygon teulu, a chasgliadau paneladolygu annibynnol a oedd wedi’igynnull i ystyried y gŵyn, gofynnodd i’rOmbwdsmon ymchwilio.

Dyfarniad

Barnodd aseswyr meddygon teulu yrOmbwdsmon fod cyngor y meddygteulu cyntaf ar 25 Gorffennaf 1997 ynbriodol ar gyfer ymgynghoriad cyntaf.Roedd yr aseswyr hefyd o’r farn nadoedd y camau a gymerodd y meddygteulu cyntaf ar 14 Awst 1998 ynafresymol gan ei fod wedi nodi bodymylon niwlog y disgiau wedi aros ynddigyfnewid ers yr ymgynghoriad cynt,ac na fu adroddiad am gur pen am fwyna blwyddyn. Credai’r aseswyr ei bodyn rhesymol i’r meddyg teulu cyntafdrafod yr ymgyflwyniad hwn fel problemnewydd a bod y camau a gymerodd ynbriodol o’r herwydd. Rhoddodd yraseswyr ystyriaeth ofalus iawn hefyd i’rcamau a gymerodd yr ail feddyg teulu ar27 Gorffennaf 1997; cafwyd cyngorhefyd gan asesydd opthalmig. Roedd yrasesydd opthalmig o’r farn nad ywymylon niwlog ar ddisgiau yn dangospapiloedema o reidrwydd, er nad ydyntyn amrywiolyn arferol, ond teimlai eubod yn arwydd digon difrifol a ddylaifod wedi arwain at ymchwil bellach.Barn yr aseswyr meddygon teulu ar yllaw arall oedd ei bod yn rhesymol ifeddyg teulu beidio ag atgyfeirio claf osoedd yn ffyddiog yn ei fedrau a’i brofiadei hun wrth ddelio â sefyllfa glinigolbenodol a theimlent, felly, nad oedd yn

afresymol iddo beidio ag atgyfeirioMiss G bryd hynny. Nid oedd unrhywdystiolaeth bod unrhyw fath obapiloedema yn bresennol yn 1997 acategwyd hynny gan sawl dangosydd aawgrymai, ar sail tebygolrwydd, fod barnyr ail feddyg teulu yn un deg. Roedd ydangosyddion hynny’n cynnwys:methiant Miss G i roi gwybod amunrhyw gur yn ei phen yn y cyfnodrhwng Gorffennaf 1997 ac Awst 1998;ymddangosiad digyfnewid ymylon ydisgiau yn Awst 1998; ac, yn hollbwysig,y ffaith na nodwyd unrhyw annormaleddpan archwiliwyd llygaid Miss G ganoptegydd dros flwyddyn ynddiweddarach, yn Awst 1998. Roedd yraseswyr meddygon teulu hefyd yn credubod yr ail feddyg teulu, pan welodd MissG ym Medi 1998, wedi penderfynu’nbriodol fod yr arwyddion newydd acychwanegol a gyflwynwyd yn galw amgynnal sawl prawf ymchwiliadol ynogystal ag atgyfeiriad cyffredin atniwrolegydd. Mae’r aseswyr o’r farnbod y dull gweithredu hwn yn unrhesymol er eu bod yn teimlo y buasaiailarchwilio disgiau optig Miss G brydhynny’n beth doeth. Ynghylch mater yddau ymgynghoriad â’r trydydd meddygteulu ar 18 a 24 Awst, roedd aseswyr yrOmbwdsmon o’r farn ei bod ynrhesymol i’r meddyg teulu ymchwilio i’rposibilrwydd o ddiagnosio meigryn, ondbod y symptomau a ddisgrifiwyd ganMiss G wedi dod yn rhai arwyddocaolac, oherwydd hynny, y buasai’n rhesymolcymryd camau pellach. Penderfynodd yrOmbwdsmon fod y driniaeth addarparwyd gan y practis o safondderbyniol, at ei gilydd. Penderfynoddgefnogi’r gŵyn, dim ond i’r graddau ybuasai’n rhesymol i’r trydydd meddygteulu ystyried camau pellach yng ngolwg

16

y symptomau a gyflwynodd Miss G ar18 Awst 1998 ac na wnaeth yr ailfeddyg teulu ailarchwilio ei llygaid ar 7Medi 1998. Pwysleisiodd yrOmbwdsmon nad oedd wedi canfodunrhyw dystiolaeth i ddangos, pebyddai’r meddygon wedi cymryd ycamau uchod, y byddai’r tyfiant a oeddgan Miss G wedi’i ganfod yn gynharacho lawer.

Gwneud iawn

Ymddiheurodd yr ail a’r trydyddmeddyg am y diffygion cyfyngedig aganfu’r Ombwdsmon. Ers y gŵyn hon,mae’r practis wedi paratoi canllawiaumwy cynhwysfawr ar ddelio â chur penac mae bellach yn gallu atgyfeiriocleifion i gael sganiau yn uniongyrchol.Mae’r trydydd meddyg teulu bellachwedi ailwerthuso ei ddull o reoli curpen gyda’r cymhorthion ychwanegolhyn.

Ymarferwr cyffredinol yn ardal BwrddIechyd Lleol PowysCyn-Awdurdod Iechyd Dyfed Powys

Datgelu manylion meddygolcyfrinachol; trafod cŵyn mewnmodd annigonol


Gwnaed cais gan Mr A, a oedd yn brifofalwr am ei fam oedrannus, ar 11Hydref 2001 am gopi o’i chofnodionGwasanaethau Cymdeithasol. Ar ôlderbyn y copi, darganfu fod rheolwrgofal ei fam wedi cwrdd â’i feddyg teuluar 24 Medi 1998, a’u bod wedi cyfnewidgwybodaeth am ei iechyd meddyliol.

Cwynodd Mr A wrth ei feddyg teulubod gwybodaeth gyfrinachol wedi’i

rhannu â’r rheolwr gofal yn ddiarwybodiddo ef a heb ei ganiatâd. Ar y dechrau,gwrthododd y meddyg teulu ystyriedcŵyn Mr A o fewn y practis, achyfeiriodd y mater i’r AwdurdodIechyd. Ar ôl cael cyngor gan yrAwdurdod Iechyd, ysgrifennodd ymeddyg teulu at Mr A, a oedd yn dal ifod yn anfodlon ac a ofynnodd amadolygiad annibynnol. Cyfeiriodd yCynullydd y mater yn ôl i’w benderfynuymhellach yn lleol a chyfarfu Mr A â’rmeddyg teulu ac aelodau eraill y practis.Ar ôl y cyfarfod, gwnaeth Mr A gais etoam adolygiad annibynnol, ondgwrthododd y Cynullydd y cais ganddweud bod y practis wedi torri ei‘Ddyletswydd Cyfrinachedd’, ond nadoedd wedi gwneud hynny’n faleisus, ondyn hytrach er mwyn dal yn briodol at ei‘Ddyletswydd Gofal (ar y Cyd)’.

Dyfarniad

Ym marn asesydd proffesiynol yrOmbwdsmon, er ei bod yn amlwg bod ymeddyg teulu wedi datgelu gwybodaethi reolwr gofal Mrs A yn ddiarwybod iMr A a heb ei ganiatâd, roedd ynbriodol gwneud hynny y tro hwnnw ganfod cryn bryder ar y pryd ynghylchcyflwr meddwl Mr A a’r effaith y gallaihynny ei gael ar ei fam a oedd yn dradibynnol ar Mr A. Ni chefnogodd yrOmbwdsmon y gŵyn hon.

Fodd bynnag, roedd o’r farn bod ymeddyg teulu wedi gweithredu cyn prydwrth gyfeirio’r gŵyn i’r AwdurdodIechyd, heb geisio ei datrys mewn rhywfodd yn lleol, drwy gynnal cyfarfod, erenghraifft, ar y cychwyn. Panysgrifennodd Mr A at y meddyg teulu yngyntaf, ni eglurodd ba wybodaeth ycredai ei bod wedi’i datgelu, ac ni

17

wnaeth y meddyg teulu gofnod o’isgwrs â’r rheolwr gofal yn nodiadauMr A. Hefyd, bu oedi o dri mis cyn i’rAwdurdod Iechyd roi’r cyngor yr oeddy meddyg teulu wedi gofyn amdano.Roedd y meddyg teulu yn cydnabod nadoedd y modd yr oedd wedi trafod ygŵyn yn gwbl foddhaol.

Gyda golwg ar weithredoedd yCynullydd, roedd yr Awdurdod Iechyda’r Cynullydd yn cydnabod ei fod wedimynd y tu hwnt i’r rôl a ragwelwyd yn yweithdrefn gwyno drwy gynnig ei farn eihun am deilyngdod y gŵyn yn hytrachnag ystyried a oedd sail i’w hystyriedymhellach drwy banel adolyguannibynnol. Cefnogodd yrOmbwdsmon y gŵyn hon gan ddweudei bod yn afresmyol i’r Cynullydd roi eifarn ef yn lle barn panel adolyguannibynnol.

Gwneud iawn

Ymddiheurodd y meddyg teulu a BwrddIechyd Lleol Powys, fel y corff olynol iAwdurdod Iechyd Dyfed Powys, i Mr Aam y modd anfoddhaol y trafodwyd eigŵyn. Cytunodd y meddyg teulu i lynu’ndynn wrth y weithdrefn gywir yn ydyfodol. Roedd yr Ombwdsmon ynfodlon gadael y mater ar hynny. Ganfod gweithdrefn gwyno newydd wedi’ichyflwyno ers hynny gan y CynulliadCenedlaethol, a honno’n cynnwystrefniadau diwygiedig ar gyfer trafodceisiadau am adolygiad annibynnol, niwnaeth yr Ombwdsmon unrhywargymhelliad mewn cysylltiad â dulltrafod y Cynullydd.

Meddyg teulu yn ardal Bwrdd IechydLleol Caerdydd

Asesiad annigonol o fenyw a oeddyn dioddef gan emboledd ar yrysgyfaint


Ar 13 Rhagfyr 2001, ddeng niwrnod arôl ei rhyddhau o’r ysbyty ar ôlllawdriniaeth i agor y groth, llewygoddMrs H gan gwyno ei bod yn fyr eihanadl a bod pwysau ar ei brest. Aethmeddyg teulu i’w gweld, a threulioddamser byr yn ei harchwilio. Y cwbl addywedodd wrthi oedd y dylai ddisgwyltroeon felly ar ôl cael llawdriniaeth fawr.Roedd Mrs H yn dal i deimlo’n wael a’rbore wedyn ffoniodd am ambiwlans. Bufarw cyn cyrraedd yr ysbyty. Canfuwydyn ddiweddarach mai emboledd ar yrysgyfaint oedd achos ei marwolaeth.Cwynodd teulu Mrs H fod y meddygteulu wedi methu adnabod arwyddionemboledd ar yr ysgyfaint a bod eiasesiad o gyflwr Mrs H yn annigonol.

Dyfarniad

Roedd yn ymddangos bod Mrs H ynymwybodol o’r risgiau a ddeuai yn sgîlllawdriniaeth fawr a’i bod wedi cymrydgofal priodol, gan ei bod yn dal i wisgohosanau gwrththrombotig. Gwadodd ymeddyg teulu fod ei archwiliad o Mrs Hyn annigonol a dywedodd ei fod wedichwilio’n benodol am thrombosis mewngwythiennau dwfn ac emboledd ar yrysgyfaint, gan fod y risg o’u cael ynhysbys, er mwyn gallu eu diystyru.Dywedodd nad oedd wedi canfodunrhyw symptomau clir o’r naillanhwylder na’r llall a chredai fod Mrs Hwedi llewygu o ganlyniad i orymdrechuyn rhy fuan ar ôl y llawdriniaeth. Fodd

18

bynnag, roedd yr asesydd clinigol o’rfarn, er bod rhai arwyddionnodweddiadol o thrombosis mewngwythiennau dwfn neu emboledd ar yrysgyfaint nad oeddent yn amlwg, nadoedd y meddyg teulu wedi gwneuddigon neu wedi gofyn cwestiynaudigonol i allu diystyru’r anhwylderauhynny neu esbonio’r ffaith ei bod wedillewygu yn briodol. Roedd yn credu, arsail y wybodaeth a oedd ar gael i’rmeddyg teulu, y dylasai fod yn fwygofalus a bod wedi derbyn Mrs H i’rysbyty ar gyfer ymchwiliad pellach.Cefnogodd yr Ombwdsmon y gŵyn.

Gwneud iawn

Yn ystod yr ymchwiliad, cadarnhaodd ymeddyg teulu ei fod wedi newid eiarferion wrth ymdrin ag achosion posiblo emboledd ar yr ysgyfaint, a’i fodbellach yn mabwysiadu trothwy prawf ismewn achosion o’r fath, gan fod yn fwyparod i dderbyn achosion amheus i’rysbyty. Ymddiheurodd am y diffygion aganfuwyd gan yr Ombwdsmon.

Ymddiriedolaeth GIG Gofal IechydGwent a Bwrdd Iechyd Lleol Powys (feldarparwr Gwasanaethau AdolyguAnnibynnol yng Nghymru)

Oedi wrth atgyfeirio claf,camweinyddu rhestr aros, methurhoi eglurhad digonol, a’r trafod ary gŵyn wedyn yn ystod y brosesAdolygu Annibynnol.


Cwynodd Mr J fod ei fab, Mr J y Mabwedi’i hysbysu gan gofrestryddorthopedig mewn ymgynghoriad ar11 Medi 2002, fod arno angen sgan MRIo’i ymennydd; cytunodd y cofrestrydd i

farcio’r cais am sgan yn un brys.Dywedodd Mr J hefyd fod ei fab wedi’ihysbysu y câi ei atgyfeirio i adranniwroleg yr ysbyty. Pan holodd Mr J ynddiweddarach am amseriad y sgan, fe’ihysbyswyd bod yr atgyfeiriad wedi’iisraddio fel ei fod yn un cyffredin ac nafyddai ei fab yn cael y sgan tanChwefror 2003. Pan wnaethymholiadau pellach, dywedwyd wrtho ygellid rhoi ei fab ar restr cansladau fel ygellid ei sganio yn gynt. Ym mis Hydrefcadarnhaodd yr ysbyty fod Mr J y Mabyn dal i fod wedi’i restru i’w weld ymmis Chwefror. Wedi iddo ddatgan eianfodlonrwydd â’r sefyllfa hon,dywedwyd wrth Mr J am ffonio’n ôl ynddiweddarach yr un diwrnod a phanwnaeth hynny cynigiwyd apwyntiadoherwydd canslad i’w fab ar18 Tachwedd a derbyniwyd hwnnw. Arôl cael sgan, cadwodd Mr J y Mabapwyntiad pellach ar 4 Rhagfyr adywedodd y cofrestrydd wrtho eto ybyddai’n ei atgyfeirio i’r adran niwroleg.Ar 29 Ionawr ysgrifennodd yr adranniwroleg at Mr J y Mab gan gadarnhau eifod ar ei rhestr aros ac y câi ei weldymhen chwech i wyth mis. Ar12 Chwefror cwynodd Mr J wrth yrYmddiriedolaeth am y modd yr oedd yrYmddiriedolaeth wedi trafod atgyfeiriadei fab ar gyfer sgan o’r ymennydd a’iatgyfeiriad i’r adran niwroleg. Ar27 Mawrth, dywedwyd wrth Mr J ganbrif weithredwr yr Ymddiriedolaeth nafyddai’r niwrolegydd yn gweld ei fab tanfis Rhagfyr 2003. Holodd Mr J ynghylchyr anghysondeb yn yr amseroedd aros aroddodd yr Ymddiriedolaeth.Cadarnhaodd rheolwr cyfarwyddiaeth ybyddai’r amser aros yn 11-13 mis.Cytunodd y rheolwr i ymchwilio i’ranghysondeb ac i ailgysylltu ag ef. Ni

19

chlywodd Mr J ddim ymhellach oddiwrth yr Ymddiriedolaeth. Oherwyddhynny, gofynnodd am adolygiadannibynnol o’i gŵyn ar 19 Ebrill, ganfynegi pryder ynghylch yr oedi cyn i’wfab gael ei weld gan yr adran niwroleg, aholi a oedd ei fab wedi’i roi yn is ar yrhestr aros oherwydd y gŵyn.Ysgrifennodd yr adolygydd lleyg at Mr Jar 19 Awst, gan ei hysbysu ei fod wedipenderfynu peidio â chynnal panel iystyried ei bryderon.

Dyfarniad

Hysbyswyd yr Ombwdsmon gan eigynghorydd proffesiynol fod y modd yroedd y cofrestrydd wedi rheoli gofalMr J y Mab yn rhesymol, a’i bod ynbriodol sicrhau y byddai hollganlyniadau’r profion ar gael cynatgyfeirio claf i arbenigaeth arall. Arfater unrhyw oedi wrth gyfeirio Mr J yMab i’r adran niwroleg, daeth yrOmbwdsmon i’r casgliad ei bod ynbosibl bod atgyfeiriad posibl i’r adranniwroleg wedi’i grybwyll yn ystod yrymgynghoriad ym mis Medi, ond ei fodyn dueddol i gredu bodcamddealltwriaeth ynghylch y gwahanolrannau yn y broses atgyfeirio. Canfu’rOmbwdsmon na fu unrhyw oedi wrthatgyfeirio Mr J y Mab i’r adran niwrolegym mis Medi 2002 ac felly nichefnogodd yr agwedd honno ar y gŵyn.Roedd Mr J hefyd yn bryderus am eifod ef wedi gorfod ymyrryd i sicrhauapwyntiad cansledig er mwyn i’w fabgael y sgan. Canfu’r Ombwdsmondystiolaeth i ddangos mai’r rheswm amhynny oedd bod teulu Mr J y Mab wediffonio cynifer o weithiau fel bod adegapwyntiad cansledig wedi’i chynnig.Atgoffwyd yr Ymddiriedolaeth gan yrOmbwdsmon o’r annhegwch a allai godi

mewn system sy’n cynnig modd i glafgael ei weld yn gynt dim ond am fodrhai wedi cyflwyno sylwadau’n barhausar ei ran. Gyda golwg ar y wybodaethanghyson a roddwyd i Mr J, eglurodd yrYmddiriedolaeth fod y llythyr aanfonwyd i Mr J y Mab ar 29 Ionawrwedi’i yrru drwy gamgymeriad. Roeddy llythyr arferol dan sylw wedi’i anfon atsawl unigolyn arall yn ogystal â Mr J. Niallai’r Ymddiriedolaeth egluro pam nadoedd wedi trosglwyddo’r wybodaethhon i Mr J ond roedd yn derbyn nadoedd wedi gwneud hynny. Felly, nichafodd yr Ombwdsmon fod Mr J yMab wedi’i gosibi oherwydd ei gŵyn. Erhynny, yng ngolwg methiant yrYmddiriedolaeth i egluro’r mater neu ihysbysu Mr J ac eraill am y ffaith bodllythyr wedi’i anfon drwy gamgymeriad,cefnogodd yr agwedd hon ar y gŵyn. Ynolaf, mae’r Ymddiriedolaeth wedi derbynbod oedi wedi bod wrth ymateb i Mr Jar ei gŵyn ac wedi derbyn ei bod ynbriodol ymddiheuro am hynny.Cefnogodd yr Ombwdsmon yr agweddhon ar y gŵyn.

Teimlai Mr J fod oedi afresymol wedibod wrth i’r adolygydd lleyg ystyried eigais am banel adolygu. Fodd bynnag, arôl ystyried y dogfennau’n ofalus, daethyr Ombwdsmon i’r casgliad nad oedd yradolygydd lleyg yn bersonol gyfrifol amyr oedi. Canfu’r Ombwdsmon fodrhywfaint o’r oedi’n ganlyniad i’r modd ytrafodwyd cais Mr J ar y dechrau cynpenodi’r adolygydd lleyg. Profwyd oedihefyd wrth gael cyngor clinigol.Mynegwyd pryder gan yr Ombwdsmonfod yr ysgrifenyddiaeth adolygiadauannibynnol wedi methu rhoi gwybod iMr J am yr oedi, ac felly cefnogodd yragwedd hon ar y gŵyn.

20

Gwneud iawn

Ymddiheurodd yr Ymddiriedolaeth â’rysgrifenyddiaeth adolygiadau annibynnoli Mr J am y diffygion a nodwyd ynadroddiad yr Ombwdsmon. Cytunoddyr Ymddiriedolaeth i adolygu’r arferionyr oedd yn eu dilyn wrth weinyddu eisystem apwyntiadau i sicrhau y bydd yndeg â’r holl gleifion ac yn gyson âchanllawiau’r Cynulliad Cenedlaethol.Cytunodd yr Ymddiriedolaeth i roimesurau ar waith fel y bydd unrhywanghywirdeb mewn llythyrau yn ydyfodol yn cael ei gywiro’n brydlon, ac iystyried mesurau i atgoffa staff am yrangen i sicrhau y bydd achwynwyr yncael esboniadau priodol. Cytunodd yrysgrifenyddiaeth adolygiadau annibynnoli ymchwilio i ddulliau o sicrhau y byddpob achwynydd yn cael gwybod am hynteu cwynion o fewn cyfnod rhesymol.

Ymddiriedolaeth GIG Siroedd Conwy aDinbych

Methiant i sicrhau presenoldebstaff yr Ymddiriedolaeth mewngwrandawiad o banel adolyguannibynnol.


Roedd Mr Q, a oedd yn cael ei drin ynyr ysbyty am anhwylder ar ei frest, wedillewygu ar 12 Medi 2000. Dilynwydgweithdrefnau i’w ddadebru gan nyrsysa staff meddygol cyn ei drosglwyddo i ailysbyty lle y bu farw. Ar y pryd, roedd yrymgynghorydd a oedd yn gyfrifol amofal Mr Q dramor ar wyliau. Wrthddilyn cŵyn ynghylch triniaeth Mr Q,darganfu ei ferch, Mrs R, fod meddyg ynyr ail ysbyty wedi cofnodi bod ei thadwedi llewygu ar ôl tagu ar barasetamol.Cododd Mrs R y mater hwn gyda’rYmddiriedolaeth ond roedd yn anfodlon

ar ei hymateb a gofynnodd am adolygiadannibynnol, a gynhaliwyd ar11 Gorffennaf 2001. Ni fu’rymgynghorydd yn bresennol, ac ynadroddiad y panel a gyhoeddwyd ar11 Tachwedd 2001 nodwyd bodcwestiynau perthnasol na ellid eu gofynoherwydd ei absenoldeb ac nad oedd ypanel yn gallu cyflawni ei ddyletswyddaufel y dymunasai. Cwynodd Mrs R wrthyr Ombwdsmon am fethiant yrymgynghorydd i fod yn bresennol yngngwrandawiad y panel adolyguannibynnol.

Dyfarniad

Canfu’r Ombwdsmon fod adroddiad ypanel adolygu annibynnol wedi peri iMrs R gredu bod yr ymgynghoryddwedi gwrthod bod yn bresennol yngngwrandawiad y panel, a bod yrYmddiriedolaeth wedi methu sicrhau eibresenoldeb, ond nid oedd hynny’n wir.Roedd cadeirydd y panel wedi teimlo ybyddai’r ymgynghorydd, a sawl aelodarall o staff yr Ymddiriedolaeth, wedigallu cyfrannu at drafodion y panel.Roedd ysgrifenyddiaeth yr adolygiadannibynnol wedi gwahodd yr aelodaustaff hyn, drwy reolwr gwasanaethaucleifion yr Ymddiriedolaeth, i fod ynbresennol yn y gwrandawiad, ond bu’nanodd iawn cael dyddiad a oedd yngyfleus i bawb a wahoddwyd. Yn ydiwedd, er mwyn sicrhau dyddiadcynnar i’r gwrandawiad, cytunodd ycadeirydd i gynnal y panel ar 11Gorffennaf, gan fod hynny’n gyfleus i’rholl staff a oedd wedi ymwneud ynuniongyrchol â Mr Q ar 12 Medi.Gwaetha’r modd, roedd yrymgynghorydd bryd hynny ar wyliau aoedd wedi’u trefnu o flaen llaw ac niallai fod yn bresennol. Rhoddodd yrymgynghorydd a’i ysgrifennydd wybod 21

i’r rheolwr gwasanaethau cleifion ac iswyddog yr adolygiad annibynnol na allaifod yn bresennol, ond nithrosglwyddwyd y wybodaeth honno o’rcadeirydd, a gymerodd fod yrymgynghorydd wedi gwrthod bod ynbresennol. Ni allai’r Ombwdsmonbennu pwy a oedd yn gyfrifol am ymethiant i gyfathrebu. Daeth i’rcasgliad, fodd bynnag, fod y diffygeglurder a manylder a gafwyd gyda’rgwahanol negeseuon rhwng yrymgynghorydd, y cadeirydd a swyddogyr adolygiad annibynnol wedi cyfrannuat yr hyn a oedd, yn y diwedd, ynadroddiad anfoddhaol.

Gwneud iawn

Cytunodd yr Ymddiriedolaeth iymddiheuro i Mrs R am y diffygioncyfathrebu yr oedd yr Ombwdsmonwedi’u canfod. Ni wnaeth yrOmbwdsmon unrhyw argymhelliad argyfer y dyfodol oherwydd, erbyncyhoeddi ei hadroddiad, roedd cam yradolygiad annibynnol yn y weithdrefngwyno wedi peidio â bod yn gyfrifoldebi’r ymddiriedolaethau eu hunain.

Ymddiriedolaeth GIG Gogledd-ddwyrain Cymru

Rheoli annigonol ar anaf i’r pen athrafod y gŵyn yn amhriodol.


Daeth mab Mrs G o hyd iddi yn y gwelyar 2 Mehefin 2001, a hithau mewncyflwr y gellid ei deffro ohono, ond bodcyfog o’i chwmpas. Credai ei bod wedicael codwm y noson cynt. Dros y ddauddiwrnod nesaf sylwodd nad oedd eifam yn ymddwyn mewn modd arferol a’ibod mewn dryswch ar brydiau. Ar

4 Mehefin aeth â hi i’r adranddamweiniau ac achosion brys(ADdAB) yn Ysbyty Wrecsam Maelor.Gwnaeth nyrs flaenoriaethu gofnod i’rperwyl y gallai Mrs G fod wedi caelcodwm, ei bod mewn dryswch arbrydiau, a’i bod wedi cael anaf i’whysgwydd. Archwiliwyd Mrs G ynddiweddarach gan uwch feddyg tŷ (UFT)a gofnododd ei bod ‘yn cysgu llawer’,bod ganddi glais y tu ôl i’r glust a henwaed yng nghorn y glust. Nododdhefyd fod Mrs G yn effro ac yn galluymgyfeirio o ran ‘amser, lle a pherson’ abod iddi Sgôr Coma Glasgow o 15.Trafododd yr UFT achos Mrs G gydagymgynghorydd yr ADdAB abenderfynodd ei rhyddhau. Dywedwydwrthi am ddod yn ôl i glinig toresgyrnyr ysbyty drannoeth, fel y gallai gaeltriniaeth i’r anaf i’w hysgwydd. Yn yclinig toresgyrn, trefnodd y staff i gaelsgan CT ar frys, a gwelwyd drwy hynnyfod ganddi doriad yn ei phenglog agwaedlif cysylltiedig ar yr ymennydd, ycafwyd llawdriniaeth lwyddiannus arnowedyn.

Cwynodd Mrs G wrth yrYmddiriedolaeth am yr oedi wrth eithrin, a dywedwyd wrthi mewn cyfarfodag ymgynghorydd yr ADdAB ei fod ynymddiheuro am beidio â sylwi ar ygwaedlif ond na allai addo na fyddaihynny’n digwydd eto. Roedd Mrs G yndal i fod yn anfodlon a gofynnodd amadolygiad annibynnol. Wrth ystyried eichais, cymerodd Cynullydd yrYmddiriedolaeth gyngor clinigolannibynnol, a ddangosodd fod yrarwyddion o doriad gwaelodol yn ybenglog wedi’u cofnodi yn nodiadau’rADdAB ac y dylai hynny fod wedi ysgogicamau pellach. Er hynny, gwrthododd

22

gais Mrs G am adolygiad annibynnol ganna chredai y byddai’n dod ag unrhywbeth newydd i’r golwg.

Dyfarniad

Dangosodd yr ymchwiliad fod yrymgynghorydd wedi penderfynurhyddhau Mrs G am ei bod yn effro acyn gallu ymgyfeirio, ac am fod y codwmwedi digwydd dros 48 awr ynghynt.Fodd bynnag, nid oedd wedi gweldMrs G yn bersonol ac nid oedd ynamlwg beth yn union a ddywedwyd yn ydrafodaeth rhyngddo ef a’r UFT. Ycyngor a roddwyd gan asesyddproffesiynol yr Ombwdsmon oedd ydylai’r dangosyddion clinigol o doriadgwaelodol yn y benglog a welwyd panddaeth Mrs G i’r ADdAB fod wediysgogi camau pellach. Canfu’rOmbwdsmon fod methiant o rancyfathrebu wedi bod rhwng yr UFT a’rymgynghorydd, a oedd wedi arwain atoedi wrth roi diagnosis a thriniaeth iMrs G am yr anaf i’w phen. Cefnogoddy gŵyn fod staff wedi methu diagnosioac ymchwilio i anhwylder Mrs G mewnmodd priodol. Hefyd, cefnogodd yrOmbwdsmon gŵyn bod y Cynullydd,drwy wrthod cais Mrs G am adolygiadannibynnol, wedi methu rhoi sylwpriodol i’r cyngor clinigol a gafodd.

Gwneud iawn

Cytunodd yr Ymddiriedolaeth i roi arwaith sawl argymhelliad a wnaed ganasesydd proffesiynol yr Ombwdsmon iymateb i ddiffygion a ganfuwyd yn yrymchwiliad. Y rhain oedd: gwella’rcyfathrebu rhwng y nyrs flaenoriaethua’r meddyg sy’n archwilio; cofnodiasesiad o amgylchiadau cymdeithasol adomestig y cleifion yn y cofnodion

achos clinigol fel mater o arfer; cofnodibod cyfarwyddiadau ysgrifenedig amanaf i’r pen wedi’u rhoi yng nghofnodionyr achos; rhoi cyfarwyddyd ysgrifenedigi feddygon sy’n gweithio yn yr ADdAB inodi a ddylai cleifion ag anaf i’r pen gaeleu hatgyfeirio ar gyfer ymchwiliadaupellach.

Primecare (Healthcall Medical ServicesCyfyngedig cynt)

Methiant honedig i ddiwalluanghenion meddygol yn ddigonol


Rhyddhawyd Mr P o ofal seibiant mewnysbyty lleol ar 16 Mehefin 2001. Y dyddSadwrn canlynol, cysylltodd ei ofalwyryn y Gwasanaethau Cymdeithasol â’rgwasanaeth dirprwyo dros feddygonteulu (Healthcall) pan gawsant ei fodheb feddyginiaeth. Daeth y meddyg aralwad, a oedd wedi’i leoli mewnCanolfan Gofal Sylfaenol y câi galwadaueu trosglwyddo iddi, i weld Mr P ichwilio am ei feddyginiaeth. Chwilioddy fflat ond ni allai ddod o hyd i ddim, agadawodd am fod arogleuon drwgoherwydd yr amgylchiadau gwael yn yfflat yn codi cyfog arno. Yn gynnar ynoson honno, ffoniodd merch Mr P,Mrs L, yr oedd y GwasanaethauCymdeithasol hefyd wedi cysylltu â hi, ymeddyg ar alwad ynghylchmeddyginiaeth Mr P. Gwrthododd ymeddyg a oedd ar alwad roipresgripsiwn gan nad oedd ganddogofnod o feddyginiaeth Mr P a’i fodwedi’i hysbysu bod ganddo gyflenwad ofeddyginiaeth i barhau am fis. GwnaethMrs L alwadau ffôn pellach i Healthcall,y ward y cafodd ei thad ei ryddhauohoni a llinell ffôn argyfwng ysbyty. Am

23

8.00pm rhoddodd y meddyg ar alwadbresgripsiwn ond roedd Mrs L yn dal ifod yn bryderus gan na wyddai bafeddyginiaeth yr oedd Mr P wedi’igymryd eisoes y diwrnod hwnnw. Panwrthododd y meddyg ar alwad roicymorth pellach, cysylltodd Mrs L â’rgwasanaeth ambiwlans. Cwynodd Mrs Lynghylch gweithredoedd y meddyg aralwad ond er iddi gwrdd â’r meddygteulu yr oedd Mr P wedi cofrestru ag efa rheolwr cwynion yr Awdurdod Iechyd,roedd yn dal i fod yn anfodlon. Panwrthodwyd ei chais am adolygiadannibynnol, cwynodd wrth yrOmbwdsmon.

Dyfarniad

Credai Mrs L nad oedd y meddyg aralwad wedi gwneud unrhyw beth iddatrys sefyllfa Mr P ac na fyddai wedigwneud dim oni bai ei bod hi wediymyrryd. Fodd bynnag, dangosodd yrymchwiliad fod y meddyg ar alwad wedigwneud cryn ymdrech i gael gwybodbeth oedd anghenion Mr P o ranmeddyginiaeth. Ar ôl ymweld â fflat MrP roedd wedi mynd yn ôl i’r GanolfanGofal Sylfaenol ac wedi gwneudgalwadau ffôn i geisio cael gwybod o baysbyty yr oedd Mr P wedi’i ryddhau.Roedd Mrs L wedi ffonio ynghylchmeddyginiaeth ei thad cyn iddo allu dodo hyd i’r ysbyty iawn. Er na allai’rOmbwdsmon fod yn sicr o’r hyn addywedwyd yn ystod sgwrs Mrs L â’rmeddyg ar alwad, na’r modd y’idywedwyd, roedd yn amlwg bod ysiarad a fu rhyngddynt wedi mynd ynannifyr, yn enwedig ar ôl i’r meddyg aralwad wneud sylwadau am amgylchiadaubyw Mr P. Gwnaeth aseswyr yrOmbwdsmon adolygiad o’r camau yroedd y meddyg ar alwad wedi’u cymryd

a chanfu ei fod wedi darparu gofal osafon dda. Daeth i’r casgliad nad oedd yberthynas annifyr â Mrs L wedi amharuar ymdrechion y meddyg ar alwad iddiwallu anghenion Mr P amfeddyginiaeth. Ni chefnogodd y gŵyn.Fodd bynnag, gwahododd y meddyg aralwad i ailystyried ei ddull o weithreduac i beidio â chodi ei lais hyd yn oed osoedd dan bwysau.

Ymarferwr deintyddol cyffredinol(YDC) yn ardal BILL Sir FynwyCyn-Awdurdod Iechyd Gwent

Y modd y tynnwyd enw menywoddi ar restr yr YDC


Yng Ngorffennaf 2002, dywedwyd wrthMrs J gan Awdurdod Iechyd Gwent fodei henw wedi’i dynnu oddi ar restr eiYDC. Cwynodd wrth yr YDC fod ycamau a gymerodd yn amhriodol gan eibod eisoes wedi rhoi gwybod i’wdderbynnydd ei bod yn bwriaducofrestru mewn man arall. CwynoddMrs J hefyd am y driniaeth a gafodd yn ypractis. Wrth ymateb, dywedodd yrYDC wrth Mrs J ei bod wedi’idatgofrestru gan y byddai’n well iddigeisio triniaeth mewn man arall, ahithau’n amlwg yn anfodlon ar y moddyr oedd y practis yn gweithredu.Cafodd Mrs J wybod yn ddiweddarachfod yr YDC wedi dweud ar un achlysurmewn llythyrau i’r Awdurdod Iechydynghylch ei chŵyn, ei bod yn rhywunsarhaus ac ar achlysur arall ei bod ynymosodol. Cwynodd Mrs J amamgylchiadau tynnu ei henw oddi arrestr yr YDC, yn enwedig ei bod wedi’idisgrifio fel rhywun sarhaus acymosodol heb gael cyfle i wneudunrhyw sylwadau ynghylch hynny.

24

Dyfarniad

Canfu’r Ombwdsmon fod dealltwriaethwahanol gan yr YDC a’r AwdurdodIechyd o’r gweithdrefnau a oedd i’wdilyn pan oedd deintydd am dynnu enwrhywun oddi ar ei restr ar unwaith, fel ydigwyddodd yn achos Mrs J. Yn unol âchyngor Cymdeithas DdeintyddolPrydain, roedd yr YDC wedi defnyddioffurflen FP18 i hysbysu’r AwdurdodIechyd am y bwriad i dynnu’r enw, ondroedd staff yr Awdurdod Iechyd yncredu mai dim ond i dynnu enw gan roitri mis o rybudd y dylid defnyddioffurflen FP18. Yn wahanol i achos lle’roedd enw rhywun i’w dynnu ar unwaith,nid oedd y weithdrefn olaf yn ei gwneudyn ofynnol i’r Awdurdod Iechyd geisiobarn Mrs J; ac ni roddodd yr YDCunrhyw eglurhad iddi am dynnu ei henwam nad oedd y Rheoliadau Deintyddolyn mynnu ei fod yn gwneud hynny. Oganlyniad, ni chafodd Mrs J unrhyw gyflei gyflwyno sylwadau am y penderfyniadi’w datgofrestru. Ym marn yrOmbwdsmon, er nad oedd yn ofynnoli’r YDC roi eglurhad i Mrs J, roedd danymrwymiad i wneud hynny. Canfu hefydfod yr YDC a’r Awdurdod Iechyd ill dauwedi methu cyfleoedd i ddatrys ywahanol ddealltwriaeth a oeddganddynt; a chydnabu’r YDC fod eigyfeiriad at Mrs J fel un ‘sarhaus’ yn wallwrth gopïo. Roedd wedi bwriadudweud ‘ymosodol’. Cefnogwyd y gŵyngan yr Ombwdsmon. Er hynny, canfufod y wahanol ddealltwriaeth a oeddgan yr YDC a’r Awdurdod Iechyd ynganlyniad i ddiffyg eglurder yn ycanllawiau cenedlaethol.

Gwneud iawn

Anogodd yr Ombwsmon LywodraethCynulliad Cymru i roi gwedd eglurachar y canllawiau perthnasol. Cytunoddyr YDC i feddwl ynghylch yr achos acystyried sut y gallai ymdrin yn well âsefyllfa debyg yn y dyfodol. Cytunodd yBILL i wahodd Mrs J i roi ei disgrifiad hio’r digwyddiadau ac i atodi hynny i’rffurflen FP18 a gyflwynwyd gan yr YDC.

Ymarferwr cyffredinol yn ardal BwrddIechyd Lleol Sir Ddinbych Bwrdd Iechyd Lleol Powys fel darparwrgwasanaethau Adolygiad Annibynnol

Delio â chwyn mewn fforddannigonol, adolygydd lleyg yngweithredu'n anghywir trwy fynnubod cwynwr yn cwrdd agYmarferwr Cyffredinol


Ffoniodd Mr D feddygfa ei feddyg teuluar 10 Mai 2003 i ofyn am bresgripsiwnparhaus ar gyfer ei dabledi pwyseddgwaed. Yn dilyn yr hyn a ddisgrifiodd yn'diatribe' gan y derbynnydd, rhoddodd yffôn i lawr. Ychydig ddiwrnodau'nddiweddarach, derbyniodd lythyr gan eifeddyg teulu yn beirniadu ei ymddygiadac yn gofyn iddo fod yn fwy cwrtais yny dyfodol.

Cwynodd Mr D wrth ei feddyg teulu acwrth y Bwrdd Iechyd Lleol am dôn yllythyr. Cynigiodd y meddyg teuluwedyn gwrdd â Mr D, ond gwrthododd,gan ofyn am adolygiad annibynnol.Cyfeiriodd yr adolygydd lleyg y gŵyn ynôl i'w datrys yn lleol, gan annog Mr D igwrdd â'i feddyg teulu. Unwaith eto,gwrthododd Mr D gwrdd â'r meddygteulu, oni fyddai ei dwrnai yn cael mynd

25

gydag ef i'r cyfarfod. Ymatebodd yradolygydd lleyg trwy ddweud wrth MrD, unwaith yn rhagor, i gwrdd â'rmeddyg teulu, gan ddweud na fyddai'nystyried ei gais am adolygiad annibynnolhyd nes iddo wneud hynny.

Dyfarniad

Canfu'r Ombwdsmon bod cwyn Mr Dwedi ei delio â hi mewn fforddanfoddhaol. Er bod canllawiau'rCynulliad Cenedlaethol ynghylch delio âchwynion yn awgrymu y gall cyfarfodfod yn gyfrwng defnyddiol i ddatryscwyn, mae'n ei gwneud hi'n amlwg nadyw hyn yn orfodol. Pan wrthododdMr D gwrdd â'r meddyg teulu, nid oeddhyn yn dileu dyletswydd y meddyg teului ymateb i'r gŵyn. Cefnogodd yrOmbwdsmon y gŵyn ar y sail bod ymeddyg teulu dal heb roi ymateb llawn iMr D oddeutu 8 mis ar ôl iddi gael eigwneud.

Mewn perthynas ag ymddygiad yradolygydd lleyg, beirniadodd yrOmbwdsmon ef am awgrymu fwy nagunwaith y dylai Mr D gwrdd â'r meddygteulu pan oedd Mr D wedi ei gwneudhi'n amlwg ei fod yn anfodlon gwneudhynny. Cefnogodd yr Ombwdsmon ygŵyn, gan fod canllawiau'r CynulliadCenedlaethol yn dweud nad oes unrhywreidrwydd ar y cwynwr i fynd i gyfarfod.

Gwneud iawn

Argymhellodd yr Ombwdsmon bod ymeddyg teulu yn ymateb yn llawn i gŵynMr D.

Argymhellodd hefyd bod yr adolygyddlleyg yn sicrhau ei fod yn glynu wrth ycanllawiau a gyhoeddir gan y CynulliadCenedlaethol ac y dylai Bwrdd IechydLleol Powys sicrhau bod adolygwyr lleygyn gwbl ymwybodol o'r canllawiau.

26

27

Cyfrifon

Mae set lawn o gyfrifon ar gael fel dogfen ar wahân. Gellir cael copi o’r ddogfen hon gan y rheolwrbusness ar 01656 673236.

Gellir cael rhagor o wybodaeth a thaflen am sut i gwyno gan:

Ombwdsmon y Gwasanaeth Iechyd I Gymru5ed LlawrTŵr y BrifddinasHeol y Brodyr LlwydionCaerdyddCF10 3AG

Ffôn: 0845 601 0987E-bost:[email protected]: www.ombudsman.org.uk

Nodiau

28

Documents

Ombwdsmon Gweinyddiaeth Iechyd Cymru · 2004. 11. 19. · Hydref 18 2004 2. EIN RÔL Prif rôl Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru yw ymchwilio i gwynion a gyflëir iddo gan aelodau