OKRUGLI STOOKRUGLI STOOtpadne vode Otpadne vode problemi i reenjaproblemi i reenja

ModeratorDr Boo DalmacijaDr Boo Dalmacija

1

Izbor polutanata u otpadnoj vodi koji treba ukloniti i potreban nivo njegovog uklanjanja se reava za svaki sluaj posebno. Pri tome se moraju uzeti u obzir:

uslovi okoline, primeniti odgovarajua nauna saznanja,

diti i k t i i k i voditi rauna o iskustvima iz prakse i voditi rauna o zakonskoj regulativi

koja se odnosi na normiranje maksimalno koja se odnosi na normiranje maksimalno dozvoljenih koncentracija (MDK) zagaujuih materija pojedinih efluenata (efluenata koji se isputaju u javnu (efluenata koji se isputaju u javnu kanalizaciju ili u vodoprijemnik).

2

Zatita ivotne sredine i zdravlja ljudi kao osnova zakonodavstva

UWWTD

Definisanje potreba zatite voda

Dravno zakonodavstvo

Osetljive ili neosetljive oblasti

UWWTD

Ostale Direktive EUPrihvatljiv aktuelan kvalitet vodeDA

Bez akcije

NE

Elementi i procene

Definisanje novih limita isputanja za SS, BPK, HPK, N, P

Elementi i procene pri projektovanju postrojenja za

Definisanje projekta u uslovima hidraulikog optereenja, optereenja

polutantima, efikasnost tretmana, take isputanja, dispozicija otpada

iroke drutvene tretman otpadnih voda Selekcija postupka tretmana, optimalna cena kroz planiranje procesa

iroke drutvene potrebe i potrebe ivotne sredine

Razlikujemo etiri stepena preiavanja Razlikujemo etiri stepena preiavanja Razlikujemo etiri stepena preiavanja Razlikujemo etiri stepena preiavanja otpadnih voda:otpadnih voda:

I stepen (primarno preiavanje): Mehaniko preiavanje koje obezbeuje uklanjanje taloivih i plivajuih materija.

( ) II stepen (sekundarno preiavanje): Bioloko preiavanje koje obezbeuje uklanjanje rastvorenih organskih materija, koloidnih i netaloivih vrstih materija.g j , j

III stepen (tercijarno preiavanje): Uklanjanje nutrijenata (azotnih i fosfatnih materija).IV t (k t i j ) Z IV stepen (kvaternerno preiavanje): Zavrno preiavanje radi uklanjanja preostalog optereenja, i dezinfekcija vode ukoliko je neophodna

4

Faze procesa preiavanja otpadnih voda i opcije izvoenjaopcije izvoenja

PRIMER! Princip funkcionisanja postrojenja za preiavanje

Granine vrednosti

Uklanjanje grubog

Granine vrednosti za efluent

i inertnog materijala

Uliv UREAJ ZA PREIAVANJEOTPADNIH VODA

Izliv

C

I

P

I

J

E

N

T

)

Muljevi

UREAJ ZA OBRADU MULJEVA

Odl j lj

O

D

O

T

O

K

(

R

E

Odlaganje muljeva

V

O

Limitiranje sadraja toksinih materija u mulju

6

KONTROLA PREIAVANJAKONTROLA PREIAVANJA GRADSKIH OTPADNIH VODADi kti 91/271/EECDirektiva 91/271/EEC

Prema Direktivi, vrsta i stepen preiavanja, odreuje se u , p p j , jzavisnosti od vrste vodoprijemnika, odnosno da li se radi o "osetljivom" ili "manje osetljivom" podruju.

U nekim osetljivijim podrujama, treba zahtevati potpunije preiavanje, dok se u nekim manje osetljivim podrujima, p j j j p jprimarno preiavanje moe smatrati zadovoljavajuim.

7

Norme kvaliteta efluenata postrojenja za preiavanje gradskih otpadnih voda (komunalne otpadne vode ili meavina ovih voda sa industrijskim). Councile Directive (91/271/EEC)

Parametri Koncentracija Procenat smanjenja

Biohemijska potronja kiseonika u toku 5 dana (BPK5) bez nitrifikacije (mg O2 m-3) 25 70 - 90

Hemijska potronja kiseonika (dihromatna metoda), (mg O2 m-3)

125 75

Ukupne suspendovane materije, 35 90(mg m-3) 35 90

* Parametri se odreuju u homogenizovanom, nefiltriranom i netaloenom uzorku; BPK5 se moe zameniti drugim parametrom: ukupni organski ugljenik (TOC) ili ukupna potronja kiseonika (TOD) ako se moe uspostaviti korelacija izmeu BPK i novoizabranog parametra; suspendovane materije nisu obavezujui uspostaviti korelacija izmeu BPK5 i novoizabranog parametra; suspendovane materije nisu obavezujui parametar; BPK5 i HPK efluenta laguna za preiavanje odreuju se u filtriranom uzorku, pod uslovom da koncentracije suspendovanih materija u uzorku nisu vee od 150 gm-3; navedene vrednosti su maksimalne i one se, zavisno od broja uzoraka u toku godine, smeju prekoraiti samo u odreenom broju sluajeva, to je, takoe definisano: za godinji broj uzoraka od 4 do 7 dozvoljeno je da jedan uzorak ne zadovoljava; od 8 do takoe, definisano: za godinji broj uzoraka od 4 do 7 dozvoljeno je da jedan uzorak ne zadovoljava; od 8 do 16 - 2; od 17 do 28 3; od 351 do 365 uzoraka dozvoljeno je da 25 moe biti izvan zadate norme.

Norme kvaliteta efluenta za preiavanje otpadnih voda u regionima p j p gosetljivim na eutrofikaciju. Councile Directive (91/271/EEC)

Parametri Granine vrednosti % smanjenjaParametri Granine vrednosti % smanjenja

2 mg P m-3 za postrojenja kapaciteta

Ukupan fosfor10 000 100 000 ES1 mg P m-3 za postrojenja kapaciteta vea od 100 000 ES

80

Ukupan azot 15 mg N m-3 za postrojenja

k it t 10 000 100 000 ESp(organski N +NH4-N +

NO2-N + NO3-N)

kapaciteta 10 000 100 000 ES10 mg N m-3 za postrojenja kapaciteta vea od 100 000 ES

70 - 80

9

Dispozicija muljevaDispozicija muljevaMulj koji potie od preiavanja otpadnih voda treba ponovoupotrebiti kad kod je to mogue Nain dispozicije treba sprovesti uzupotrebiti, kad kod je to mogue. Nain dispozicije treba sprovesti uzmaksimalnu zatitu ivotne sredine.

Direktiva 86/278/EEC

Ova Direktiva je usvojena 12.06.1986.god od strane Saveta EZ i odnosi se na zatitu okoline, posebno zemljita, kada se mulj, koji nastaje kod preiavanja komunalnih otpadnih voda, primenjuje u poljoprivredi (EEC 1986)(EEC, 1986).

Svrha Direktive je regulisanje korienja muljeva koji nastaju kod preiavanja komunalnih otpadnih voda na nain koji e spreiti preiavanja komunalnih otpadnih voda na nain koji e spreiti tetne uticaje na zemljite, vegetaciju, ivotinje i ljude.

Neki vaniji pojmovi i podaci iz Direktive 86/278/EEC

U Di k i i d fi i i ljU Direktivi se definiu tri vrste mulja: (i) mulj koji nastaje na postrojenju za

preiavanje komunalnih otpadnih vodapreiavanje komunalnih otpadnih vodaiz domainstva ili gradskih ili kod drugihpostrojenja za tretman voda koje su slinepo sastavu navedenim otpadnim vodamapo sastavu navedenim otpadnim vodama,

(ii) mulj iz septikih jama i slinih instalacijaza tretman humanog telesnog otpadag g p

(iii) mulj koji nastaje preiavanjem idrugaiji je od muljeva pod (i) i (ii).

11

Nain dispozicije muljeva zavisi od mnogih p j j gfaktora, ukljuujui:

fi ik k k i ik lj fizike karakteristike mulja; stepen kontaminacije, uzimajui u obzir mogue

prisustvo potencijalno toksinih elemenata prisustvo potencijalno toksinih elemenata (kadmijum, bakar, nikl) i drugih toksinih supstanci koje prou netretirane kroz proces;mogunost primene u agrikulturi hortikulturi javnim mogunost primene u agrikulturi, hortikulturi, javnim batama,terenima za sport itd.

infrastrukture i ekonomskih mogunosti.

12

Negativne posledice neadekvatnog korienja i odlaganja muljeva:

kontaminacija (npr. tekim metalima);i f k ij lj di i i ti j infekcija ljudi i ivotinja parazitima;

kontaminacija vodnih resursa i kontaminacija vodnih resursa i podzemne vode i

neprijatan miris u blizini d j j ipodruja njegove primene.

13

ZAJEDNIKO PREIAVANJE INDUSTRIJSKIH I ZAJEDNIKO PREIAVANJE INDUSTRIJSKIH I KOMUNALNIH OTPADNIH VODA

INDUSTRIJAG R A D

PRDTRETMAN OTPADNIH

VODA

NASELJE

E

N

J

E

Z

A

A

V

A

N

J

E

O

T

P

A

D

N

I

H

GRADSKA KANALIZACIJA

PRDTRETMANOTPADNIH

P

O

S

T

R

O

J

E

P

R

E

I

A

G

R

A

D

S

K

I

H

O

INDUSTRIJA

VODANASELJE

G

14

Kod preiavanja industrijskih otpadnih voda se u Kod preiavanja industrijskih otpadnih voda se u principu razlikuju dva pristupa:

predtretman otpadnih voda koji se mora sprovesti radi zadovoljavanja kriterijuma koji su propisani pri isputanju u javne kanalizacijeu javne kanalizacije,

jedinstveno preiavanje otpadnih voda (bez meanja sa otpadnim vodama domainstva) radi meanja sa otpadnim vodama domainstva) radi zadovoljavanja propisanih kriterijuma za efluent koji se sme isputati u odreeni vodoprijemnik.p p j

15

ZAJEDNIKO PREIAVANJE OTPADNIH VODA

OTPADNE VODE OSTALE OBORINSKE INDUSTRIJSKEDOMAINSTAVA VODE VODE OTPADNE VODE

POSTROJENJE ZAPRETHODNUPRETHODNU

OBRADU

KOMUNALNE OTPADNE VODE

KOMUNALNO (CENTRALNO)POSTROJENJE

ZA PREIAVANJE

INDUSTRIJSKOPOSTROJENJE ZAPREIAVANJEZA PREIAVANJE PREIAVANJE

VODOTOK (RECIPIJENT)

16

Zajednika obrada

Za savremeno preiavanje otpadnih voda karakteristina je, i sve prisutnija, zajednika obrada komunalnih i industrijskih otpadnih voda komunalnih i industrijskih otpadnih voda.

Sve ei je sluaj da industrijska preduzea isputaju svoje otpadne vode u gradsku kanalizaciju poto ih svoje otpadne vode u gradsku kanalizaciju, poto ih prethodno delimino preiste do potrebnog nivoa, gde se one meaju sa otpadnim vodama iz domainstva i g j ppotom konano preiavaju u istom postrojenju.

17

INDUSTRIJAG R A D

PRDTRETMANOTPADNIH

VODA

NASELJE

A

I

H

Granine vrednosti za isputanje u VODA

GRADSKA KANALIZACIJA

O

J

E

N

J

E

Z

A

A

V

A

N

J

E

I

H

O

T

P

A

D

N

isputanje u gradsku kanalizaciju

PRDTRETMANOTPADNIH

VODANASELJE

P

O

S

T

R

O

P

R

E

I

G

R

A

D

S

K

I

INDUSTRIJA

NASELJE

Viak aktivnog mulja

Prethodna obrada otpadnih voda iz industrijePotreba za prethodnom obradom proistie iz kvaliteta otpadne vode iz pogona i performansi centralnog postrojenja.postrojenja.

Prethodnom obradom se spreava negativan uticaj ind strijskih otpadnih oda i ra liitih pogona na radindustrijskih otpadnih voda iz razliitih pogona na rad centralnom postrojenja.

U principu prethodna obrada nije potrebna kada je otpadna voda iz proizvodnje znatno vie optereena organskim materijama nego komunalna otpadna voda.

19

organskim materijama nego komunalna otpadna voda.

Pre odluke o pojektovanju postrojenja za prethodnu p j j p j j pobradu potrebno je provesti istraivanja u vie pravaca:

Da li se proizvodnja moe korigovati, tako da izlivni

d kti b d t k i d j jprodukti budu takvi da smanjuju tetnost otpadne vode Prestanak rada nekih pogona u g

proizvodnji Uklanjanje ometajuih materijala

na mestu nastajanja una mestu nastajanja u proizvodnji

20

Uopte je preiavanje jednostavnije i jeftinije, kada th d b d kl j d t t prethodnom obradom uklanjamo samo odreene tetne

materije, tj. kada na prethodnu obradu idu samo otpadne vode optereene tetnim materijama vode optereene tetnim materijama.

Za svaki pogon u gradu sa velikom industrijom treba velikom industrijom treba istovremeno sa izgradnjom graditi i postrojenje za graditi i postrojenje za preiavanje/predtretman.

21

Na osnovu mehanizma preiavanja odreeni su principi o nivou kvalitetu otpadne vode p p pindustrije i zanatskih radionica koje se uputaju u gradski sistem kanalizacije i koje se odvode i preiavaju zajedno sa komunalnim otpadnim vodama

22

Industriske otpadne vode moraju da se priste do nivoa:

da ne budu opasne za ljude koji rade na odravanju i eksploatacijikanalizacije i postrojenja za preiavanje;

da ne prouzrokuju oteenje opreme i objekata javnog sistemakanalizacije;

da ne utiu negativno na odvijanje procesa preiavanja i nag j j p p jkvalitet isputene vode;

da ne smanje kapacitet postrojenja za preiavanje; da ne dovode do irenja neugodnih mirisa od strane javnog da ne dovode do irenja neugodnih mirisa, od strane javnog

sistema kanalizacije; da ne oteavaju obradu i zbrinjavanje nastalog mulja na

t j j i j t d ih d ipostrojenju za preiavanje otpadnih voda i otpadna voda koja se uputa u javnu kanalizaciju ne sme da sadri

bioloki nerazgradljive ili tee-razgradljive materije, odnosno,g j g j j , ,podrazumeva se da one budu prisutne u beznaajnoj koliini.

Na ovom principu se zasniva sistem graninih vrednosti vanijih parametara otpadnih voda, koja se uputaju u javni i t k li ij d t "Ud j sistem kanalizacije, razraen od strane "Udruenja za

otpadne vode" (Abwassertechnischen Vereinigung e.V. in St. Augustin) iz Savezne Republike NemakeAugustin), iz Savezne Republike Nemake

24

1. Opti parametri

a) Temperatura do 35oC

a) pH od 6,5 - 10) pb) Taloive materije, samo ako normalno

funkcionisanje javne kanalicacije to zahteva: (*) za kontrolu odreenih vrsta materija mogu se

,10 cm3/dm3(*) nakon pola sata

taloenjaodrediti i nie vrednosti npr. za toksine okside metala 0,3 cm3/dm3

25

2. Ulja i masnoe koje se mogu saponifikovati 250 cm3/dm3

3 U lj d i i3. Ugljovodonici

3.1. Nafta i mineralna uljaa)Koji se mogu odvojiti odvajaima za lake frakcije

prema standarduDIN 1999.) j g j j j

a)Iznad koliine koje se mogu odvojiti odvajaima za lakefrakcije:

ukupni ugljovodonici

20 cm3/dm3

ukupni ugljovodonici

3.2. Organski rastvaraiKoji se meaju potpuno ili delimino sa vodom i bioloki se oj se eaju potpu o de o sa odo b o o serazgrauju: odreuje se posebno za svaku vrstu s tim da utvrena vrednost nemoe biti vea od rastvorljivosti dotine supstance u vodi.

3.3. Halogenovani ugljovodoniciHalogenovani ugljovodonici (raunato kao organsko vezani

5 mg/cm3

26

halogenid)

4. Neorganske materije - metali(rastvorene i nerastvorene)

-Arsen (As) 1 mg/dm3( ) g-Olovo (Pb) 2 mg/dm3

-Kadmijum (Cd) 0,5 mg/dm3

-estovalentan hrom1 (Cr6+) 0.5 mg/dm3

-Trovalentan hrom1 (Cr3+) 3 mg/dm3

-Bakar1 (Cu) 2 mg/dm3

-Nikal1 (Ni) 3 mg/dm3

1 U sluaju korienja mulja sa centralnog postrojenja u poljoprivredi, t b id ti -iva1,2 (Hg) 0,05 mg/dm3

-Selen (Se) 1 mg/dm3

-Cink1 (Zn) 5 mg/dm3

K l j (S ) 5 /d 3

treba se pridravati posebnih uputstava i granine vrednosti treba zaotriti-Kalaj (Sn) 5 mg/dm3

-Kobalt (Co) 5 mg/dm3

-Srebro (Ag) 2 mg/dm3

-Barijum (Ba) 4 mg/dm3

zaotriti.2 Po pravilu, parcijalni tok, koji sadri tu materiju, treba odvojeno obraditiBarijum (Ba) 4 mg/dm

-Titan (Ti) 5 mg/dm3

-Natrijum (Na) 500 mg/dm3

-Aluminujum i gvoe (Al, Fe) bez ogranienja sve dok ne

treba odvojeno obraditi.

27

j g ( ) g jprouzrokuje potekoe na postrojenju za preiavanje

5. Neorganske materije - nemetali(rastvorene)(rastvorene)a) Amonijum jon i amonijak, (NH4+), (NH3) 200 mg/dm3

b) Nitrit, samo u sluaju vee koliine, (NO3-) 20 mg/dm3

c) Cijanidi, koji se lako oslobaaju, (CN-) 1 mg/dm3

d) Cijanidi, ukupno3 20 mg/dm3

e) Fluoridi (F-) 60 mg/dm3e) Fluoridi, (F ) 60 mg/dm3

f) Sulfati4, (SO42-) 600 mg/dm3

g) Sulfidi, (S2-) 2 mg/dm3

h) Hloridi4, (Cl-) 250 mg/dm3

i) Slobodan hlor3, (Cl2) 5 mg/dm3

33 Kod malih isputaa nema ogranienja.4 U odreenim sluajevima, u zavisnosti od ugraenog materijala i odnosa razblaenja mogu se i poveati kod toksinih i bioloki nerazgradljivih

28

razblaenja, mogu se i poveati, kod toksinih i bioloki nerazgradljivih fenola vrednosti treba znatno smanjiti.

6. Organske materije6. Organske materije

a)Fenoli, koji se isparavaju sa vodenom parom (kao C6H5OH)

100 cm3/dm3samo u koncentraciji koja ne dovodi do 6 5

b)Boje obojenja vode vodoprijemnika, nakon preiavanja zbirnih otpadnih voda na centralnom postrojenju

7 M t ij k j t7. Materije koje se spontanooksiduju

Npr. natrijumsulfit, ferosulfat isl.

samo u koncentraciji, koja ne dovodi do anaerobnog stanja u javnoj kanalizaciji

29

G ( / )Granine vrednosti metala za zemljite (mg/kg). Direktive EU i odreene evropske zemlje

ParametarDirektiva EZ86/278/EEZ

Appendix 1A

Francuska Nemaka

pH 6 Finska pH 5-6 pH > 6

Pb 50-300 100 60 100 100Cd 1-3 2 0,5 1 1,5Cr 100-150 a 150 200 100 100Cu 50-140 100 100 60 60Ni 30-75 50 60 50 50Ni 30 75 50 60 50 50Hg 1-1,5 1 0,2 1 1Zn 150-300 300 150 150 200

30

Granine vrednosti za mulj (mg/kg) u EU i u nekim ki ljevropskim zemljama

P t

Direktive EZ86/278/EEZ

A di 1B

Danska Nemaka Finska

Parametar Appendix 1B do od pH zemljita Mulj30.6.95. 1.7.95. 5-6,5 > 6 Norm.d Pobolj.

Pb 750-1200 120 120 900 900 100 150Cd 20-40 1,2 0,8 5 10 1,5 3Cr 1000-1500 a 100 100 900 900 300 300Cu 1000-1750 1000 1000 800 800 600 600Ni 300-400 45 30 200 20 100 100Hg 16-25 1,2 0,8 8 8 1 2Zn 2500-4000 4000 4000 2000 2500 1500 1500

Dioxin/ - - - 100 b 100 - -/FuranPCB - - - 0,2 c 0,2 - -

31

, ,AOX - - - 500 500 - -

Maksimalno dozvoljene koncentracije (MDK) opasnih i tetnih materija u zemljitu i vodi za navodnjavanje u Jugoslaviji (Slubeni glasnik RS, br. 23, 1994, str. 553)

MDK ljit MDK diHemijski elementi

MDK u zemljitu MDK u vodimg/kg zemlje mg/l vode

Cd 3 0,01Pb 100 0,1Hg 2 0,001As 25 0,05As 25 0,05Cr 100 0,5Ni 50 0,1F 300 1 5F 300 1,5

Cu 100 0,1Zn 300 1,0

32

B 50 1,0

NAJBOLJE DOSTUPNE TEHNIKE NAJBOLJE DOSTUPNE TEHNIKE PREIAVANJA OTPADNIH VODA NASELJAPREIAVANJA OTPADNIH VODA NASELJA

EMUEMURR

33

Najbolja dostupna tehnika oznaava najdelotvorniju i Najbolja dostupna tehnika oznaava najdelotvorniju i savremenu fazu u razvoju aktivnosti i naina njihovog obavljanja, ime se ukazuje na podobnost primene j j jodreenih tehnika u praksi, ... formulisanih tako da se sprei, a kad to nije izvodljivo, da se postigne opte

j j i ij i jih ti j i t di k smanjenje emisija i njihov uticaj na ivotnu sredinu kao celinu.

Dostupne tehnike oznaava tehnike razvijene do Dostupne tehnike oznaava tehnike razvijene do stepena koji omoguava primenu u odreenom sektoru industrije, pod ekonomski i tehniki odrivim j , puslovima, uzimajui u obzir trokove i prednosti

Konvencionalni postupak preiavanja sa aktivnim muljem (bez nitrifikacije) i sa anaerobnom muljem (bez nitrifikacije) i sa anaerobnom stabilizacijom mulja

grubo proceivanje na gruboj reetki prepumpavanje punim pumpama na fine automatske reetke fino proceivanje na automatskim reetkamap j izdvajanje peska, grubog suspendovanog materijala, masti i plivajuih

materija u aerisanom peskolovu primarno taloenje primarno taloenje bioloka oksidacija u bioaeracionim bazenima - (proces bez

nitrifikacije) sekundarno taloenje sekundarno taloenje recirkulacija aktivnog mulja dezinfekcija

35

36

l Konvencionalni postupak preiavanja sa kti i lj ( it ifik ij d it ifik ij aktivnim muljem (sa nitrifikacijom, denitrifikacijom

i defosforizacijom) i sa anaerobnom stabilizacijom ljmulja

Primer 2Primer 2

38

REAKTORI SA NEIZMENINIM CIKLUSOM RADA SBR (System CIKLUSOM RADA SBR (System

Bach Reactor)

Primer 3

39

Osnovne karakteristike sistema sa SBR Osnovne karakteristike sistema sa SBR tehnologijom

Proces preiavanja u reakcionom bazenu sa stalnim ulivom zasnovan je na kontinualnom dotoku otpadne vode u reakcioni bazen pri emu se u istom bazenu odvijaju naizmenino i sa vremenski regulisanim trajanjem, faze aeracije, taloenja i dekantacije

40

Procesa zasnovan na arnom postupku p preakcionih bazena sa aktivnim muljem.

Radi se o ciklinom procesu koji se sastoji od tri Radi se o ciklinom procesu koji se sastoji od tri osnovna perioda: - period aeracijeperiod aeracije - period taloenja i - period odvoenja izbistrene vode (dekantacije)pe od od oe ja b st e e ode (de a tac je)

Ovaj proces je vremenski kontrolisan i vodi se automatski uz pomo mikroprocesora odnosno automatski, uz pomo mikroprocesora, odnosno programabilnog logikog kontrolera (PLC).

reaktora sa naizmeninim ciklusom rada

42

Sve faze tehnolokog procesa mogu da se odvijaju u j d b kt ili i b k lik j jednom bazenu-reaktoru, ili u vie bazena ukoliko je kapacitet postrojenja veliki.

reaktora sa naizmeninim ciklusom rada

44

BIFILTRACIJA

Buffertank

Biobed EGSB 350 m

Buffertank Conditionings tank

DAF

45

ZAVRNO PREIAVANJE, ZAVRNO PREIAVANJE, PONOVNA UPOTREBA I PONOVNA UPOTREBA I PONOVNA UPOTREBA I PONOVNA UPOTREBA I

ISPUTANJE OTPADNIH VODAISPUTANJE OTPADNIH VODA

TERCIJARNI TERCIJARNI TERCIJARNI TERCIJARNI TRETMANTRETMANTRETMANTRETMAN

46

Deo zagaenja otpadnih voda se ne uklanja Deo zagaenja otpadnih voda se ne uklanja konvencionalnim, standardnim, postupcima u okviru konvencionalnim, standardnim, postupcima u okviru primarnog i sekundarnog preiavanja: primarnog i sekundarnog preiavanja: od jednostavnih neorganskih jona (na primer: Naod jednostavnih neorganskih jona (na primer: Na++, K, K++, ,

SOSO4422--, NO, NO33--, PO, PO4433--) ) d l ih i t t kih kih j di j j d l ih i t t kih kih j di j j do sloenih sintetskih organskih jedinjenja. do sloenih sintetskih organskih jedinjenja.

Taj deo zagaenja se uklanja postupcima zavinog, Taj deo zagaenja se uklanja postupcima zavinog, t t ij i j t t ij i j tzv. tercijarnog, preiavanja. tzv. tercijarnog, preiavanja.

Naroilo se u poslednje vreme pridaje znaaj uklanjanju Naroilo se u poslednje vreme pridaje znaaj uklanjanju ( f f )( f f )nutrijenata (azota i fosfora)nutrijenata (azota i fosfora) jer se smatra da oni jer se smatra da oni

najvie doprinose eutrofikaciji vodotokovanajvie doprinose eutrofikaciji vodotokova

(i) ti t d d Izbor postupka ili kombinacije postupaka zavisie od vie fuklora:

(i) tipa otpadne vode, (ii) karakteristika i koncentracije zagaenja, (iii) naina isputanja ili upotrebe preiene

otpadne vode, (iv) oblika u kome se zagaenje odlae (mulj,

tenost) i naina odlaganja, ) g j (v) kompatibilnosti odreenih postupaka, (vi) ekonominosti postupaka itd

48

(vi) ekonominosti postupaka, itd.

Uklanjanje azota i fosforaUklanjanje azota i fosfora

Uklanjanje azota i fosfora smatra se obaveznim u l j i j t d ih d k j i tili sluaju preiavanja otpadnih voda koje e se ispustili

u jezera i ostale akumulacije vode, u plitke vodotokove, i k t t d d d ti i it d i ako e te otpadne vode dospeti u izvorita podzemne vode iz kojih se snadevaju naselja.

49

Uklanjanje azotaUklanjanje azota

Azot iz otpadnih voda (sem to, zajedno sa fosforom, izaziva eutrofikaciju) je, u formi slobodnog amonijaka, toksian za ribe; a moe biti opasan i po oveka kada kao nitratni azot dospe u vodu za pie (izaziva methemoglobinemije kod dece) dece).

Glavni izvori azota su: komunalna otpadna voda, drenana voda sa poljoprivrednih povrina otpadna voda stoarstva voda sa poljoprivrednih povrina, otpadna voda stoarstva, ocedna voda iz septifjkih jama i pojedine induslrijske otpadne vode (proizvodnja slone hrane, vetakog ubriva; prerada

50

mesa, mleka; rafinacija nafte; itd.).

Postupci denitrifikacije sa suspendovanom mikroflorom: T1 - primami talonik,T2 - sekundarni talonik, BPK/NIT - uklanjanje BPK/nitrifikacija BPK/nitrifikacija, DN - denitrifikacija, PA - naknadna aeracija. aeracija. Rt - recirkulacija reaktorske tenosti, C - spoljni izvor p jugljenika (metanol)

51

Talone soli se mogu dodavati

a) tokom primarnog preiavanja pri a) tokom primarnog preiavanja, pri emu se taloeni fosfati uklanjaju u primarnom taloniku;

b) k i k d bi l k b) u okviru sekundarnog, biolokog, preiavanja kada se istaloeni fosfati uklanjaju u sekundarnom laloniku; ili laloniku; ili

c) fosfati uklanjaju iz preiene otpadne vode u posebnom slepenu nakon sekundarnog peiavanja.

52

Tipine tehnoloke eme biolokog uklanjanja fosfora

Alternativni Alternativni bioloki postupci uklanjanja fosfora:

(a) uklanjanje fosfora u glavnom toku (b) uklanjanje fosfora u bonom (sporednom) toku

53

Preiavanje prelivanjem zemljita otpadnom vodom

Hidrauliko optereenje se kree u opsegu od 3-20, obino 6-12, t d di j

54

metara vode godinje.

Mokra polja

55

PProblem otpadnih voda i roblem otpadnih voda i vrstog otpada vrstog otpada pp g pg pagroindustrijeagroindustrije

Otpadne vode Otpadne vode razliite po kompoziciji i razliite po kompoziciji i Otpadne vode Otpadne vode -- razliite po kompoziciji i razliite po kompoziciji i koncentraciji zagaujuih materijakoncentraciji zagaujuih materija..

Bolje upravljanje vodamaBolje upravljanje vodama:: Smanjenje potronje vodeSmanjenje potronje vodeSmanjenje potronje vodeSmanjenje potronje vode Poveanje upotrebe tretiranih efluenataPoveanje upotrebe tretiranih efluenata

Isplatljivija tehnoloka reenjaIsplatljivija tehnoloka reenja

56

Reenje: Anaerobni tretman

57

Anaerobna transformacija organske materije

Organski polimerit i i lj i hid ti li idi

Mono- i oligomeri

proteini ugljeni hidrati lipidiHidroliza

amino kiseline, eeri, masne kiselineAcidogeneza

Volatilne masne kiseline

Acetogeneza

Volatilne masne kiselineLaktat Etanol

Metanogeneza

AcetatH2 / CO2

CH4 / CO2

Metanogeneza

Zato anaerobni tretman ?

Gubitak toplote

AEROBNIEfluent,2 10 kg HPK

Influent +

Aeracija(100 kWh)

Mulj, 30-60 kg

2-10 kg HPK

100 kg HPK 35 m3 CH4 382 kWhBiogas 40-45 m3 (70% CH4)

Influent

ANAEROBNIEfluent,10-20 kg HPK

100 kg HPK

Mulj, 5 kg

10 20 kg HPK

Vrste reaktora za anaerobni tretman otpadnVrste reaktora za anaerobni tretman otpadnihihVrste reaktora za anaerobni tretman otpadnVrste reaktora za anaerobni tretman otpadnihihvodvodaa

Gas GasGas Gas

Contact processG

CSTR/Lagoon Upflow filter Downflow filter

Gas Gas GasGas

Gas

60

UASB Hybrid Fluidised bed Biobed / EGSB / EGSB IC

Recikliranje vode u fabrici eerne repeRecikliranje vode u fabrici eerne repe

j irepa d eer

k i t li ijfabrika

pranje i ienje repe

pprerada eera kristalizacija

200 m3/h

Zgunjivamulja

Jezero za poliranje

200 m /h

male zapremine vode za pranje imale zapremine vode za pranje i

transportovanje repetransportovanje repe

kratkakratka HRTsHRTs

smanjenje dodatnih HPK optereenjasmanjenje dodatnih HPK optereenja

energetski efikasnijeenergetski efikasnijeUASB

aerobnopoliranje

rekasek. bistrenje

energetski efikasnijeenergetski efikasnije

SedimentacionoN-uklanjanje

jSedimentaciono jezero

HVALA NA NA PANJI!

62