www.haytar.net Sayfa 1

OĞLAK BÜYÜTME

Bir hayvancılık işletmesinde yavruların büyütülmesi o işletmenin verimliliği

açısından üzerinde önemle durulması gerekli bir konudur. Bir işletme kaynakların doğru

kullanılması ekonomik kayıpların önüne geçilmesi açısından önem taşımaktadır.

Büyütme sırasında yavruların gereksinim duyduklarından daha fazla süt emmelerine

izin verilmesi ana ürünü süt olan bir işletmede karlılığı azaltacaktır. Bu bağlı olarak

yetiştirme amacına göre kuzu ve oğlaklar farklı sistemler kullanılarak büyütülmelidir.

Burada vurgulanması gerekli olan bir konu tüm yavruların ilk hafta kolostrum denilen

ağız sütünü almalarının sağlanmasıdır. Bu sütün, hem içerdiği önemli maddeler

(mineral madde vitamin ve bağışıklığı güçlendirici maddeler), hem de gebelik yavruların

bağırsaklarında biriken pisliklerin dışarıya atılımı için yavrulara emdirilmesi

zorunludur. Bu dönemi takiben aşağıda önerilen sistemlerden herhangi birisi yetiştirme

amacına göre uygulanabilmektedir.

Analı Büyütme

Bu sistem genellikle ekstansif koşullarda uygulanmaktadır. Bu sistemde yavrular gece ve gündüz sürekli anası ile tutulmaktadır. Yaklaşık olarak 4–5 ay süren emişmeleri sağlanan yavrular, bu yaşlarda analarından ayrılmaktadır. Bu yöntemle büyütülen yavrulan gereğinden fazla emiştikleri için sağım çok az ya da söz konusu olmamaktadır. Genellikle 1,5 aylık yaştan itibaren yavrular fenni yem ve kaba yem tüketmeye başlarlar. Dolayısıyla bu yöntemde yavrular gereksiz yere fazla miktarda emiştirilmiş olmaktadır. Çok fazla uygulanmasına rağmen önerilmeyen bir sistemdir.

Kalıntı Sütle Büyütme

Bu özelikle sütlü işletmeler tarafından tercih edilen bir yöntemdir. Ağız alındıktan sonra 1–1,5 aylık olana kadar anaları ile birlikte tutulur ve emişmeleri sağlanır. Ancak bu süreç içinde mutlaka kaba ve fenni yeme alıştırılmaları gerekmektedir. Bu aylardan sonra farklı yöntemler uygulanabilir. Bu yöntemler aşağıda maddeler halinde açıklanmıştır.

1. Akşam kalıntı sütle büyütme

1,5 aylık yaştan sonra gece anaları ile tutulmakta, sabah ayrılmakta, akşam ise anaları sağıldıktan sonra emişmeleri sağlanmaktadır. Yani akşam kalıntı süt emmektedirler. Yavrular geceyi anaları ile birlikte geçirmektedirler. Bu uygulama yavrular 3 aylık yaşına ulaşana kadar devam etmekte, daha sonra analarından yavaş yavaş ayrılmaktadırlar. Önerilen bir sistemdir. Bu sistemde yavrular kaba ve fenni yem yedikleri için daha iyi büyümekte ve gelişmektedir.

2. Sabah kalıntı sütle büyütme

Bu sistem akşam ile benzerlik göstermektedir. Bu kez akşamları tam emişmekte, sabahları kalıntı süt emmektedir. Ancak burada önemle üstünde durulması gerekli olan

www.haytar.net Sayfa 2

konu büyütme döneminin hangi mevsimde gerçekleştiğidir. Eğer yavrular gece analarından ayrılıp sabah sağımından sonra tüm gün anaları ile tutuluyorsa mutlaka korunaklı ve yavruların üşümesinin engellendiği bir ortamda büyütülmelidir. Bu uygulamada yavrular 3 aylık yaşa ulaştıklarında yine aniden değil 1 hafta içinde sona erdirilmelidir.

3. Sabah-akşam kalıntı sütle büyütme

Bu sistemde yavrular 1,5 aylık yaşa ulaştıklarında analarından ayrılmakta, sabah ve akşam sağımdan sonra belirli bir süre memede kalan kalıntı sütü emmekte ve sonra analarından ayrılmaktadırlar. Bu sistemde de yavruların mutlaka korunaklı ve yavruların üşümesinin engellendiği bir ortamda büyütülmelerinin zorunlu olmalarıdır. Ayrıca fenni ve kaba yem tüketmeye de başlamış olmaları gerekmektedir. Bu uygulamada yine 3 aylık yaşta sona ermekte ve yavrular 1 hafta içerisinde yavaş yavaş sütten tam olarak kesilmektedir.

4. Karma sistemde büyütme

Bu sistemde yavrular 1,5 yaşa ulaştıklarında akşam kalıntı, sabah emişmekte,1,5–2 aylık sabah akşam kalıntı süt emmekte, 2–3 ay arası ise sadece akşam kalıntı süt emmektedir. Bu da yine işletme ekonomisi ve yavru büyümesi açısından önerilen bir sistemdir.

Yapay Büyütme

Yavrular kolostrumu almalarından hemen sonra anasından tamamen ayrılarak süt ikame yemler ile büyütülmektedir. Bu sistem entansif keçi yetiştiriciliğinde çok yaygındır. Keçi mandıracılığı yapan çiftçiler için çok uygun olmasına rağmen ekonomik gücün yüksek olmasını gerektiren bir sistemdir. Çok fazla temizlik, hijyen, doğru iş ve kapsamlı yönetim beklenilmektedir. Oğlaklar 3. haftada iyi kalitede kaba yem tanıştırılmalı ve serbest yemlemeye alıştırılmalıdır. Oğlaklar 2,5 aylık yaşa ulaştıklarında verilen süt ikame yemi yarı yarıya azaltılır ve bundan 2–4 hafta sonra oğlak sütten tamamen kesilir. 13 haftadan sonra oğlaklar çok oranda iyi kalitede kaba yem ve birazda konsantre yem verilmesi yeterli olacaktır. Eğer birbirine yakın zamanda doğan oğlaklar varsa onların sosyalleşmesi için her gün oğlaklar bir araya getirilir. Aynı zamanda anaların sürü ile dışarı çıkmalarına izin verilebilir. Analarının yayılmakta oldukları zamanda oğlaklara tahıl ve mineraller verilir.