ÜST DÜZEY BECERİ ÖLÇEN ÇOKTAN SEÇMELİ SORU YAZIMIteyd.org.tr/IcerikResimler/files/Ustduzey beceri olcen... · 2019. 12. 13. · Kimse her zaman mükemmelya da zayıfdüşünmez

ÜST DÜZEY BECERİ ÖLÇENÇOKTAN SEÇMELİ SORU YAZIMI

Türker Toker, PhDTTKB, 09.12.2019

Türker Toker, PhD ----- Uşak Üniversitesi Eğitim Fakültesi ---- e-posta: [email protected] ---- Twitter/Instagram: @turkertoker

Üst Düzey Düşünme Nedir?




Kimse her zaman mükemmel ya da zayıf düşünmez.

Bir şeyi ezberlemek, düşünmekle aynı şey değildir.

Anlamadan bir şeyi ezberleyebilirsiniz.

Düşünme hem kelimeler hem de resimlerde yapılır.

Üç ana zeka ve düşünme türü vardır: analitik, yaratıcı ve pratik.

Üç zekanın ve düşünme biçimlerinin hepsi günlük yaşamımızda faydalıdır.

Düşünme ile ilgili süreçleri anlayarak düşünme becerilerinizi geliştirebilirsiniz.



ÜDD, ezberlemeyi içermez.

ÜDD, bilgi ile bir şeyler yapmamızı gerektirir.

Bilgileri anlamalı, birbirlerine bağlamalı, kategorilere ayırmalı, manipüleetmeli, yeni ya da özgün yollarla bir araya getirmeli ve yeni sorunlara yeniçözümler ararken bunları uygulamalıyız.

Üst düzey düşünme metabilişselliği içerir.

Metabilişsellik düşünme hakkında düşünmektir.

Öğrenciler metabilişselliği kullandıklarında, bilgiyi gerçekten anladıklarındanemin olmak için sürekli olarak kendi düşüncelerini düşünür ve gözden geçirirler.

Üst Düzey Beceri Ölçen Madde Nedir?Birden fazla cevabı ya da birdenfazla çözüm yolu olan sorulardır…


BÖLÜM 1


Soru Nedir?


Nitelikli Ölçme ve Değerlendirme Nasıl Olmalı?

Öğretim programları kapsam analizi

Ön denemesi yapılan sorular

Farklı soru formatları

Soru içeriklerinin günlük yaşam kapsamında ve üst düzey düşünme becerilerini (yorumlama, çıkarsama, eleştirel ve yaratıcı düşünme, problem çözme)ölçecek şekilde tasarlanması

Dijital ortamda uygulama

Süreklilik ve Gelişimsel İzleme (Temel Eğitim Süresince) (Demirtaşlı, 2016)


Nitelikli Ölçme ve Değerlendirme Nasıl Olmalı?

Ölçmek için öğrenmek?

Öğrenmek için ölçmek?


Ölçmek için öğrenmek?Elektronik Yabancı Dil Sınavı (e-YDS)

Jandarma Genel Komutanlığı Jandarma Astsubay Temel Kursu Giriş Sınavı (JANA)

Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS)

Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı (YDS)

Diyanet İşleri Başkanlığı Mesleki Bilgiler Seviye Tespit Sınavı (DİB-MBSTS)

Türk Silahlı Kuvvetleri Askeri Liseler ile Bando Astsubay Hazırlama Okulunda Öğrenim Görecek Öğrencileri Seçme Sınavı (ALS)

…………………


Öğrenmek için ölçmek?Türker Toker, PhD ----- Uşak Üniversitesi Eğitim Fakültesi ---- e-posta: [email protected] ---- Twitter/Instagram: @turkertoker

Hedefleri Belirle ve Başarı

Kriterlerini Ortaya Koy

Öğrenmeyi Ortaya Çıkar

Ortaya Çıkan Öğrenmeyi İncele

Eksiklikleri Belirle

Sisteme Geri Bildirim Ver

Öğrenme Sürecini Yeniden Planla ve

Tasarla

Yeni Öğrenmeleri Yerleştir

Soru Sorma Amaçlarımız?1. Öğrenmeyi değerlendirmek

Bugünkü derste yaşadığımıztartışmada üretilen en önemlifikir hangisidir?

Bahsi geçen olguyu kendisözlerinizle açıklayabilir misiniz?

Bu fikri göstermek için şekil, resim vs. çizebilir misiniz?


Soru Sorma Amaçlarımız?2. Bir öğrenciden belirsiz biraçıklamayı netleştirmesiniistemek

Bu noktada bir örnek verebilirmisiniz?

Ne demek istediğiniziaçıklayabilir

misiniz?


Soru Sorma Amaçlarımız?3. Öğrencilerin tutum, değerveya duyguyu (uygunolduğunda) keşfetmeleriniistemek

Bu argümana önemli kılandeğerler veya inançlar nelerdir?

Bu argümana ilk tepkiniznedir?


Soru Sorma Amaçlarımız?4. Öğrencilerin bir kavramı başkabir perspektiften görmeleriniistemek

Bu konunun, sizinle aynı fikirdeolmayan kişiler tarafından hangiaçıdan görüldüğünüdüşünüyorsunuz?

Bu kavram yeni bir problem içinnasıl uygulanabilir?


Soru Sorma Amaçlarımız?5. Bir öğrenciden bir öneriyi veyafikri analiz etmesini istemek

Bu ilke ne zaman uygulanır? Her zaman? Sadece belirli koşullaraltında mı?

Öyleyse, yazarla aynı fikirdeolmadığınızı söyler misiniz?


Soru Sorma Amaçlarımız?6. Öğrencilerin iddialarını veyorumlarını desteklemeleriniistemek

Bunu nasıl biliyorsun?(Cevabınıza kanıt getiriniz. / gerekçe gösteriniz.)

Metnin hangi bölümü sizi busonuca götürdü?


Soru Sorma Amaçlarımız?7. Öğrencileri birbirlerine cevapvermeye yönlendirmek

Sınıf arkadaşınızın sunduğu fikirhakkında ne düşünüyorsunuz?

Konuyu farklı görüyor musunyoksa görmüyor musun açıklarmısınız?

Bu sorunu çözmenin başka biryolunu düşünüyor musunuz?


Soru Sorma Amaçlarımız?8. Öğrencilerin bir düşünce sürecini

araştırmalarını istemek

Bu deneyin tasarımını bildirecek

varsayımlar nelerdir?

Bu iki argümanın paylaştığıvarsayımlar

nelerdir?


Soru Sorma Amaçlarımız?9. Öğrencilerin olası sonuçlarıöngörmelerini istemek

İnternet olmasaydı neler olabilirdi?

Bu deneyin kurulması için farklıvarsayımlar seti kullanıldığınızda sonuç ne olurdu?

Teknolojinin gelişmesi tıp alanında ne gibi gelişmeleri beraberinde getirir?


Soru Sorma Amaçlarımız?10. Öğrencilerden bilgi alışverişiyapmalarını ve bilgileri organize etmelerini istemek

Bu yazı geçen hafta okuduğumuzmetni nasıl aydınlattı?

Bu bilgiyi yararlı bir şekilde organize eden bir grafik veya tablo geliştirebilirmisiniz?


Soru Sorma Amaçlarımız?11. Öğrencilerden bir ilke veyaformülü uygulamalarını istemek

Bu ilke, aşağıdaki durum içinnasıl geçerli?

Bugün dersin başındaincelediğimiz sorunları çözmekiçin bu yeni formülün nasılkullanılabileceğini kimönerebilir?

Hangi koşullar altında budenklem geçerli değil?


Soru Sorma Amaçlarımız?12. Öğrencilerden bir örnekle bir kavramı göstermelerini istemek

Bu fenomenin bir örneğini araştırmanız sonucunda düşünebilirmisiniz?

Romanın sizi bu sonuca götüren bölümünü gösterebilir misiniz?

Bu fikri örnekleyen bir tablo veya tasarım belirleyebilir misiniz?


Soru Sorma Amaçlarımız?Soru sormak yalnızca bilgi toplamak için bir araçdeğildir. Daha ziyade, öğrenciler:

1. Kendi bilgi boşluklarını belirleyebilir.

2. Ne öğreniyor oldukları hakkında eleştireldüşünebilir.

3. Bireylerden ve diğer bilgi kaynaklarındangelen bilgileri değerlendirebilir.

4. Yaratıcı ve farklı düşünebilir.

5. Başkaları ile yapıcı bir şekilde çalışabilir.


Soru Sorma Amaçlarımız?Öğrencinin merakını teşvik etmek öğrencinin katılımını, ilgi alanını ve öğrencilerinöğrenmelerine yardımcı olmalarını doğrudan etkileyebilir.

Kaliforniya Üniversitesi'nden beyin bilimi çalışan bilim adamları, yüksek merakın bireylerinedindikleri bilgi için ilgiyi artıracağını ve "bilgi edinme öncesinde merak uyandırmanın başarıyıartırdığını" söyledi.

200'ün üzerinde çalışmanın meta-analizi yapılmış ve merakın akademik başarıyı etkilediğibulunmuştur.


Sınıfta Ders Esnasında Soru Sorma Amaçlarımız?Farklı şekillerde düşünmek için: Hiç araba, kamyon, otobüs, uçak veya tekne olmasaydı ne olurdu? Nasıl seyahat ederdik?

Olası sonuçları değerlendirmek için: Yaptığınız bir resmi dışarıda bıraksanız ve sonra yağmuryağsa ne olur?

Ölçmek için: Neden bu kitabı okumaya karar verdin?

Duyguları değerlendirmek için: (Örnek olay verip) Bu senin başına gelseydi neler hissederdin?


Soru mu yoksa cevap mı daha önemli? Neden?


Sorular zor mu, kolay mı olmalı?


21 yy. Becerileri Sorumluluk ve Uyarlanabilirlik

İletişim Becerileri

Yaratıcılık ve Entelektüel Merak

Eleştirel Düşünme ve SistemleriDüşünme

Bilgi ve Medya OkuryazarlığıBecerileri

Kişilerarası ve İş Birliği Becerileri

Problemi Tanımlama, FormüleEtme ve Çözme

Öz-Yönelim

Sosyal Sorumluluk


Fen Üst Düzey Öğrenci Yüzdeleri


Matematikte Üst Düzey Öğrenci Yüzdeleri



Örnek TEOG Matematik Sorusu


LGS 2018 Matematik Sorusu


TIMSS Sorusu


PISA Sorusu


BÖLÜM 2ÇOKTAN SEÇMELİ MADDE YAZIMI


HOCOM SINAV TEST Mi-KLASİK Mİ OLCOKKKKK?


BELİRTKE TABLOSUBir eğitim programında yer alan hedef ve hedef davranışlarla,program içeriğinin iki boyutlu bir çizelge üzerinde gösterilmesinebelirtke tablosu, diğer bir tanımla Hedef-İçerik Çizelgesi adıverilmektedir (Demirel, 2006: 131).

Belirtke tablolarının hazırlanmasındaki temel amaç daha öncedenbelirlenmiş olan hedef davranışları öğretebilmek için uygun içeriğinhangi bilişsel alan basamağında hangi düzeyde kullanılabileceğinigörmektir.

Kapsam geçerliliğinin tespit edilmesinde; testi oluşturandavranışların iyi belirlenmesi için belirtke tablosunun hazırlanmasıuygun görülmektedir. (Bloom, Hasting ve Madaus :1971)


BELİRTKE TABLOSUBelirtke tablosunun oluşturulmasında bir takım aşamalarbulunmaktadır. Bunlar:

Öğretim hedeflerini belirleme

Ders içeriğini belirleme

İki boyutlu çizelgeyi hazırlamadır.


BELİRTKE TABLOSUHedef-içerik çizelgesi hazırlanırken genelde üst tarafta yer alanyatay boyuta önce hedefler ve bu hedefleri gerçekleştirici davranışlaryazılır.

Dikey boyuta da içerik yazılır. İçerik boyutuna konu, ünite ve yıllıkders programında yer alan konu başlıkları ile alt başlıklar yazılır.

Programın hedef-içerik ilişkisini kurmak için ilgili davranışlarla konubaşlıklarının kesiştiği yere çarpı (x) işareti konulur.


BELİRTKE TABLOSUBu çarpı konulan yerler eğitim ihtiyacı bakımından önemlidavranışları, boş bırakılan yerlerde önemsizleri işaret etmektedir.

Bu şekilde hem öğrenme yaşantılarının seçimi, hem de ölçme aracıiçin uygun test maddelerinin geliştirilmesi sağlanmış olur.

Hedef-içerik çizelgesi, her konu alanı için hazırlanmalıdır. Buçizelgeler, yıllık ve ünite bazında hazırlanacağı gibi her öğrenim birimiiçin ayrı bir çizelge de geliştirilebilir (Ertürk, 1982: 62)


BELİRTKE TABLOSU1. Her sınav öncesi o sınava ait bir belirtke tablosu

oluşturulmalıdır.

2. Belirtke tablosuna her konu ayrı ayrı yazılmalıdır.

3. Konulara eşit bir şekilde soru sayıları tespit edilmelidir.

4. Belirtke tablosunda belirlenen kazanım sayılarına göre sorular hazırlanır.

5. Belirtke tablosuna göre tespit edilen sorular fazla ise kritik sorular seçilmelidir.


Değerlendirme

Sentez Sentez

Analiz Analiz Analiz

Uygulama Uygulama Uygulama Uygulama

Kavrama Kavrama Kavrama Kavrama Kavrama

Bilgi Bilgi Bilgi Bilgi Bilgi Bilgi

BİLİŞSEL ALAN BASAMAKLARI

ANALİZ Düzeyi

Dış

ölç

ütl

erl

e

değ

erl

en

dir

ebil

me

X

X

X

X

DEĞERLENDİRME

Düzeyi

İç ö

lçü

tlerl

e

değ

erl

en

dir

ebil

me

X

Bir

öğ

ren

me d

uru

mu

nd

ak

i

öğ

ele

r ara

sın

dak

i il

işk

ileri

gö

reb

ilm

e

X

X

X

X

X

Karm

aşı

k b

ir ö

ğre

nm

e

du

rum

un

u y

a d

a ö

ğre

nm

eye

iliş

kin

bir

bil

gi

bü

tün

ün

ü

öğ

ele

rin

e a

yır

ab

ilm

e

X

X

X

X

X

UYGULAMA Düzeyi

İlk

e v

e

gen

ell

em

ele

ri ö

zel

du

rum

lara

uyg

ula

yab

ilm

e

X

X

X

X

X

X

Öze

l b

ir d

uru

mu

ya d

a b

ir

bil

gi

bü

tün

ün

ü

yoru

mla

yab

ilm

e

X

X

X

X

X

X

KAVRAMA Düzeyi

Öğ

ren

meye

ili

şkin

bil

gi,

ilk

e v

e g

en

ell

em

ele

ri b

ir

form

dan

başk

a b

ir f

orm

a

çevir

ebil

me

X

X

Öğ

ren

me k

ura

mla

rın

ın

bil

gis

i

X

X

X

Öğ

ren

meye

ili

şkin

ilk

e v

e

gen

ell

em

ele

rin

bil

gis

iX

X

X

X

Öğ

ren

me y

ön

tem

leri

nin

bil

gis

i

X

X

Ön

em

li o

lgu

ları

n

bil

gis

i

X

X

BİLGİ Düzeyi

Tem

el

kavr

am

ları

n

bil

gis

i

X

X

X

X

Ko

nu

lar Yete

rlik

ler

Öğrenme

Öğrenme Kuramları

Öğrenme Yolları

Güdülenme ve Öğrenme

Transfer

Hatırlama ve Unutma

Etkili Öğrenmede

Öğretmen Faktörü

Başarının Ölçülmesi ve

Değerlendirilmesi


Yenilenmiş Bloom Taksonomisi

Yaratıcı Düşünme

Değerlendirme

Analiz

Uygulama

Kavrama

Hatırlama

Yaratıcılık,Ürün Ortaya Koyma

Yargılama, Karar Verme

Parçalama, Kritik Düşünme

Bilgiyi Yeni Duruma Uygulama

Anlama

Geri Çağırma


Hatırlama BasamağıGeri Çağırma

Düzen

Tanımla

Açıkla

Çoğalt

Belirle

Etiketle

Listele

Eşle

Ezberle

İsimlendir

Sırala

Anahatlarını Gör

Tanı

Ilişki Kur

Geri Çağır

Tekrarla

Yeniden Üret

Seç




Bilgi Basamağında Soru Sorma:

Bu basamaktaki sorular daha çok hatırlama içerikli olup öğrencininbilgiyi kullanması istenmez. Öğrendiği gibi hatırlaması istenir. Bilgibasamağı daha sonraki basamaklarda yer alan soruların temelinioluşturur. Çünkü bütün basamakların temeli bilgi-hatırlamabasamağıdır.

Bilgi basamağındaki sorular için anahtar sözcükler; kim, ne, nerede, ne zaman sorularıdır ve madde kökleri bu eksende oluşturulur.



Kavrama BasamağıAnlama

Sınıflandır

Dönüştür

Savun

Tanımla

Tartış

Ayır

Tahmin Et

Açıkla

Anlat

Genişlet

Genelleştir

Örnek Ver

Belirle

Göster

Anlam Çıkar

Yerleştir

Açımla

Tahmin Et

Tanı

Yeniden Yaz

Gözden Geçir

Seç

Özetle

Çevir




Kavrama Basamağında Soru Sorma:

Bu basamakta, anlama, açıklama(ifade etme), çevirme, öteleme(tahmin etme- kestirme), yorumlama, teriminanlamını söyleme, seçme işaretleme davranışları ön planaçıkmaktadır.

Bu basamağındaki soruların anahtar sözcükleri; göster, açıkla, örnek ver, değiştir, çevir, özetle, ayır, genişletsözcükleridir.



Uygulama BasamağıBilgiyi Yeni Duruma Uyarlama

Uygula

Değiştir

Seç

Hesapla

Göster

Keşfet

Dramatize Et

Kullan

Örnekle

Yorumla

Manipüle Et

Düzenle

Kullan

Pratik Et

Tahmin Et

Hazırla

Üret

İlişkilendir

Programla

Göster

Çiz

Çöz

Yaz




Uygulama Basamağında Soru Sorma:

Öğrencinin öğrendiklerini ve anladıklarını uygulama, yazma, belirtme, ortaya koyma özelliklerini taşıyan sorulardır.

Anahtar sözcükler: uygula, seç, kullan, çöz, biçimlendir, değiştir, boya, hazırla…



Analiz BasamağıParçalara Ayırma, Kritik Düşünme

Çözümle

Değerlendir

Parçala

Hesapla

Sınıflandır

Karşılaştır

Eleştir

Diyagram Çiz

Ayırt Et

Fark Gözet

Ayır

Muayene Et

Deney Tasarla

Belirle

Örnekle

Sonuç Çıkar

Model Kur

Taslak Çıkar

İşaret Et

Sorgula

İlişkilendir

Seç

Ayır

Daha Ufak Parçalara Ayır

Test Et


Analiz BasamağıParçalara Ayırma, Kritik Düşünme


Analiz(çözümleme) Basamağında Soru Sorma:

Bu tip sorular öğrencilerin daha derin ve üst düzey düşünmesini gerektirir.

Analiz sorularının bir tek cevabı yoktur. Muhtemel cevapları içerebilir. (Rubrik)

Niçin, hangi etkenler, analiz edin, parçalara ayır, açığa çıkartın ,sonuca var, ilişki kur ?


Değerlendirme BasamağıYargılama, Karar Verme

Değerlendir

Tartış

Belirle

İliştir

Karşılaştır

Sonuçlandır

Savun

Tanımla

Fark Gözet

Kestir

Açıklamak

Yargıla

Doğrula

Yorumla

İlişkilendir

Tahmin

Derecelendir

Seç

Özetle

Destekle

Değer ver




Değerlendirme Basamağında Soru Sorma:

Soru basamaklarının en üst basamağı olup “yüksek düzeysoru”lardan oluşur ve üst düzey düşünmeyi gerektirir. Değişikdoğru cevapları olabilir.

Özellikle öğrenicinin kendi görüş ve değer yargısını ön planaçıkarma yeteneğini geliştirir.



Yaratıcı Düşünme BasamağıYaratıcı Düşünme, Ürün Ortaya Koyma

Düzenle

Birleştir

Kategorilerine Ayır

Topla

Birleştir

İnşa Et

Oluştur

Dizayn Et

Geliştir

Tasarla

Açıkla

Üret

Planla

Hazırla

Yeniden Düzenle

Yeniden İnşa Et

İlişkilendir

Yeniden Düzenle

Gözden Geçir

Yeniden Yaz

Kur

Özetle

Sentezle

Anlat

Yaz


Yaratıcı Düşünme BasamağıYaratıcı Düşünme, Ürün Ortaya Koyma


Yaratıcı Düşünme Basamağında Soru Sorma:

Bu basamaktaki sorular da öğrencilerin yaratıcı ve bütünleştiricidüşüncelerini gerektiren “yüksek düzeyde soru” kapsamındadır. Öğrencilerden parçaları ve öğeleri belli kurallara göre birleştirerek birbütün oluşturması, bilgiyi yeniden planlama ve yapılandırmasıbeklenmektedir.

Anahtar kavramlar: Tahmin et, üret, birleştir, ne olurdu, eğer olsaydı, yapılandır.

BÖLÜM 3



Test Maddesi

Soru Kökü

İçerik

Seçenekler

Doğru Cevap

Çeldiriciler

Çoktan Seçmeli Sorularda Terminoloji


















Maddelerin Yazımında Gözetilecek İlkeler










ÜDD Maddelerinin Üstün Yönleri

Fikirlerin yaratıcı şekilde birleştirilmesini sağlar.

Materyallerin bütünsel değerlendirilmesine olanak sağlar.

Problem çözme becerisine geniş bir yaklaşım sağlar.


Bilişsel KarmaşıklıkWebb'nin Bilgi Derinliği (DOK) Seviyeleri

1. Seviye : Bir gerçek, tanım veya terim gibi bilgilerin geriçağırılmasını gerektirir.

2. Seviye: Bazı zihinsel işlemlerin sıradan tepkinin ötesine geçmesinive öğrencilerin bir soruna ya da etkinliğe nasıl yaklaşacaklarıkonusunda bazı kararlar almalarını gerektirir.

3. Seviye: Öğrencilerin bir sorunu çözmek için sebeblerikullanmalarını, planlamalarını veya kanıta dayandırmalarını gerektirir.


Problem Çözme

Değerlendirme

Haladyna Taksonomisi

Tahmin etme

Açıklama

Hatırlama



Madde Kökünde Bulunması Gereken ‘3’ Önemli Özellik

Kısa ve Özlü Olma

Açık ve Anlaşılır Olma

Olumlu Dil


Fiili Dolaylı Kullanma1. Kullanmak istediğiniz kısıtlanmamış fiili tanımlayın,

• Tanımlamak• Anlamına gelmek• Değerlendirmek


Fiili Dolaylı Kullanma2. Ardından bu fiili bir isim fiil haline getirip önüne bir

başka bir fiil koyarak dolaylı olarak soruyu sorun

• En iyi açıklamayı seçin .• En doğru yorumu tanımlayın .• Doğru yapılandırılmış bir cümle seçin

Seçeneklerde Bulunması Gereken ‘7’ Önemli Özellik

Benzer Uzunlukta Olma

Doğru Gramer

Tek Doğru Cevap

Asla, Hiçbir zaman, Sadece vb. İfadelerin Kullanılmaması

‘Yukarıdakilerin Hepsi’ İfadesinin Olmaması

Aynı Anlama Karşılık Gelmeyen Seçenekler

Güçlü Çeldiriciler






Üst Düzey Beceri Ölçen Çoktan Seçmeli

Soruların Özellikleri


• Madde, kazanıma ve yazıldığı niteliğe uygun olmalıdır.




• Maddedeki çeldiriciler, öğrencinin muhtemelcevaplarından alınmalıdır.

• Maddede bütün çeldiricilerin eşit derecedeçalışıyor olması gerekir.

• Sınıftaki öğrencilerin üç seviyede olduğu dikkatealınmalı alt seviye %15, orta seviye %70, üstseviye %15. Bu oranlar küçük farklarla değişsede düzeylerin varlığı unutulmamalı..




• Üst seviyedeki öğrencilerin, alt seviyedekiöğrencilerin gittiği seçeneklere gidiyor olması,sorunun ayırt ediciliğinin(%30 dan az olmamasıbeklenir) düşük çıkmasına neden olur ki bu damaddenin bilenle bilmeyeni ayırt edemediğigerçeğini ortaya koyar

Üst Düzey Beceri Ölçen Çoktan Seçmeli Soruların Özellikleri

Yapılandırması Zor

• İçerik Güçlü Olmalı

Fazlaca İçerik Odaklı

• Okuma Parçaları

• Senaryolar, Hikayeler

• Tablolar, Grafikler vs.

Daha Fazla Zaman Gerektirmekte

• Sorular Anlaşılması Zordur

• Tablolar, Grafikler vs. ile İlgili Bilgi Sahibi Olmak Gerekir

Çoğu Zaman Soru Yazarı Tek Başına Yeterli Olmaz

• Diğer Öğretmenlerden, Çalışma Arkadaşlarından ya da Pilot Uygulamalardan Destek Gerekir





• Maddede halk ifadelerine yer verilmemeli, TDKve İstanbul ağzı esas alınmalıdır.

• Öncül olarak kullanılan metinler öğrenciyeokumayı sevdirecek ve alanı temsil edeceknitelikte olmalı, Türk dilinin en güzelörneklerinden seçilmelidir. (Sanatsal metinlerdekullanılan yerel ağız bu kapsamda değildir.)




• Madde; bir bölgeye, zümreye, cinsiyete ya dabir ile ayrıcalık sunmamalıdır.

• Metroyu hiç bilmeyen bir öğrenciye yeterli bilgiverilmeden sorulan bir madde kökü, metrokullanımı olan illere ayrıcalık tanıyacaktır. Futbolsorusunun erkek öğrencilere, yemek sorusununkız öğrencilere ayrıcalık tanıması gibi.




• Pedagojik özelliklere dikkat edilmelidir. Öğrenciyiolumsuz etkileyecek, psikolojisine zarar verecekkonu ve temalar ya da ifadeler kullanılmamalıdır.Metinler öğrencinin yaş seviyesine, duygudünyasına hitap edecek nitelikte olmalıdır.




• Gerçek hayatta bu unsurların varlığı maddelerdekullanılmasını yönlendirme açısındandüşündüğümüzde doğru kılmaz.

• (Kanser, ölüm, şişmanlık, boşanma, engelli olma,madde bağımlılığı, kara sevda vs.)




• Siyasi ve politik unsurlar içeren, örtükgöndermeler yapan, mevcut düzeni bozmayayönelik ve Anayasa’ya aykırı söylem ve ifadeleriçeren, reklam unsuru taşıyan metin ya dagörsellere, amblemlere, şekillere karşı dikkatliolunmalıdır.




• Öğretmeninin yazım ve noktalama hatası yapmasıkesinlikle hoş karşılanamaz. Lütfen bu konuyagereken hassasiyeti gösterelim. (Bağ fiillerden sonra(-ıp, -ken, -arak, -eli, -ınca, -dığında, -dığından,..r…mez … vb.” sıralama yoksa virgül, noktalı virgülkullanılmaz. …ne…ne, …de…de, hem…hem vs.bağlaçlar arasına virgül, noktalı virgül girmez. Aynıkural ise ve -se için de geçerlidir.)




• Maddenin çözümüne ya da anlaşılmasına katkısağlamayan görsel, tablo, şekil vs. kesinliklekullanılmamalıdır. Sorular bilmece, zekâ oyunu,etkinlik tarzına dönüştürülmemelidir. Farklı sorudeğil, iyi soru hazırlamalıyız.




• Maddenin çözümüne ya da anlaşılmasına katkısağlamayan görsel, tablo, şekil vs. kesinliklekullanılmamalıdır. Sorular bilmece, zekâ oyunu,etkinlik tarzına dönüştürülmemelidir. Farklı sorudeğil, iyi soru hazırlamalıyız.

Adım Adım Üst Düzey Beceri Ölçen Soru Yazımı

1. Hakkında soru soracağınız konuyu inceleyin.

Üst Düzey Beceri Ölçen sorularla değerlendirilebilecek niteliklerekarar verin.

Üç ya da dört fikirden oluşan bir liste yapın.

Amacı planlayın ve dersinizin hangi bölümünün açık uçlu sorulariçin en iyi seçim olacağına karar verin.

Hangi bilişsel süreçlerin ortaya çıkarılmak istendiğini (hakkındasoru sorulmak istenen konu üzerinden) belirleyin.


2. Öğrencilerin ne yapmalarını istediğinize karar verin.

Kullanılacak en iyi biçimi belirlemek için birçok farklı olasılıkdüşünün. (Öğrencilerin karşılaştırma yapmalarını, tarif etmelerini, değerlendirme yapmalarını, tahmin etmelerini vs. istiyor musunuz?)

İçerik ve öğrencileriniz için beklentiler arasında bir eşleşme olupolmadığına karar verin.



3. Belirlediğiniz konu ile ilgili basit bir soru yazın.

Soruya cevap verecek öğrencilerle ilgili beklentileriniziyazın.

Öğrencilerin kullanacakları modu (veya biçimi) belirleyin(örn. mektup, hikâye, plan, özet, açıklama, vb.)

Amaca (yani, değerlendirmek, karşılaştırmak, açıklamak, tahmin etmek vb.) karar verin.



4. Beklentilerin spesifik olduğundan emin olun.

5. Öğrencinin açıklamasını istediğiniz belirli içeriği / kavramları ekleyin.

6. İlgili beceri veya becerileri belirleyin.

7. Soruyu metin, tablo, grafik vb. görseller kullanarakzenginleştirin.



Örnek:

1. Hakkında soru soracağınız konuyu inceleyin.

MATEMATİK

ÇARPMA

İKİ – ÜÇ BASAMAKLI DOĞAL SAYILARLARLA ÇARPMA İŞLEMİ

M-5-1-2-4 : En çok üç basamaklı iki doğal sayının çarpma işlemini yapar.

2. Öğrenciden beklentilerimiz:

İşlemler arası (Çarpma – Bölme – Toplama - Çıkarma) ilişkileri kavrama.

3. Basit Soru?

18 x 125 = ?


Örnek:

4. Ölçülmek istenilen beceriye karar verin?

Günlük hayatla ilişkilendirme

Problem çözme

Farklı temsil biçimlerini ilişkilendirme

Sözel ifadeleri matematiksel ifadelere dönüştürme

Otantik problemleri çözme


Örnek:

5. Soruyu metin, tablo, grafik vb. görseller kullanarak zenginleştirin.


Soru:

Pelin yaz tatillerinde dedesininbakkalında çalışmaktadır. Bir sabahgelen bir müşteri tanesi 18 kuruştan125 adet sakız alır. Pelin müşteridenalacağı para miktarını bulmak içinhesap makinesini kullanmak ister. Ancak hesap makinesinde 2 ve 5 tuşlarının çalışmadığını görür. Pelinaşağıda verilen yollardan hangisini kullanarak 2 ve 5 tuşları bozuk hesapmakinesi ile işlemi tamamlar?


A.(79 + 16 + 10) x 18

B.(1000 / 8) x (9 x 2)

C.500 / 4 x 18

D.(130 x 18) - 90



Temel Amacımız!

Öğrencilerin hedeflerine ulaşıp ulaşmadıklarını anlamak!

Ölçülmek istenen hedefin geçerli ve güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi içinyazdığımız soruların çok iyi yapılandırılması ve bu konuda sorulacak bütünsoruların düşünülmesi gerekir. Dolayısıyla yazdıkça hem daha iyi maddeleryazabilir hem de daha güvenilir ölçme gerçekleştirebiliriz.

Yazdığınız soruların öğrencinin test-yeteneğini, okuma kabiliyetini veya diğerfaktörleri DEĞİL başarısını ölçtüğünden emin olmak zorundasınız.

Öğrencilerimizin bir test kitabına hazırlanarak başarılı olabilecekleri bir sınavdandaha fazlasını hazırlamak öncelikli hedefimizdir.


Referanslar

Bloom, Benjamin (ed). Taxonomy of Educational Objectives. Vol. 1: Cognitive Domain. New York:McKay, 1956.

Davis, Barbara Gross. Tools for Teaching. San Francisco: Jossey-Bass Publishers. 1993.

“Questioning Strategies.” Center for Teaching Excellence. University of Illinois at Urbana-Champaign.http://cte.illinois.edu/resources/topics/methods/strateg.html.

McKeachie, Wilbert, et al. McKeachie’s Teaching Tips: Strategies, Research, and Theory for Collegeand University Teachers. 12th ed. Boston: Houghton Mifflin, 2005.

Kamile Ün Açıkgöz; Aktif Öğrenme-Biliş Yayıncılık

Sevil Büyükalan; Soru Sorma Sanatı- Asil Yayınları

Haladyna, T. M. (1999). Developing and validating multiple-choice test items. Mahwah, NJ:Lawrence Erlbaum Associates.


SORUSU OLANLAR?


TEŞEKKÜRLER

Not: Bu çalışma birden fazla akademik sununun bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur. Katkılarından dolayıDoç. Dr. Nilüfer Kahraman’a, Doç. Dr. T. Oğuz Başokçu’ya, Nükhet Çıkrıkçı Demirtaşlı’ya, Dr. Türker Toker’e,Yardımcı Doçent Doktor Lokman Akbay’a ve Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri GenelMüdürlüğünden Pelin Çetin Uluçay’a, Burcu Parlak’a ve Adem Bozkurt’a teşekkür ederiz.


Documents

ÜST DÜZEY BECERİ ÖLÇEN ÇOKTAN SEÇMELİ SORU YAZIMIteyd.org.tr/IcerikResimler/files/Ustduzey beceri olcen... · 2019. 12. 13. · Kimse her zaman mükemmelya da zayıfdüşünmez