• Home

  • Documents

  • تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و...
23
ف ص ل ن ا م ه ع ل م ی- پ ژ و ه ش ی ن گ ر ش ه ا ی ن و د ر ج غ ر ا ف ی ا ی ا ن س ا ن ی س ا ل د و ا ز د ه م، ش م ا ر ه س و م، ت ا ب س ت ا ن1 1 9 9 ت ب ی ی ن ن ق ش ه ی د ر و پ ل ی ت ی ک ب ر س ی ا س ت خ ا ر ج ی ا ف غ ا ن س ت ا ن و ا ی ر ا ن( 5 9 1 2 ا ل ی1 9 1 2 ) ا ب و ا ل ف ض ل ا خ ب ا ر ی د ا ن ش ج و ی د ک ت ر ا ی ج غ ر ا ف ی ا ی س ی ا س ی، و ا ح د ی ا د گ ا ر ا م ا م خ م ی ن ی( ر ه) – ش ه ر ر ی، د ا ن ش گ ا ه آ ز ا د ا س م ی، ت ه ر ا ن، ا ی ر ا ن م ح م د ا خ ب ا ر ی7 د ا ن ش ی ا ر ج غ ر ا ف ی ا ی س ی ا س ی، و ا ح د ت ه ر ا ن م ر ک ز ی، د ا ن ش گ ا ه آ ز ا د ا س م ی، ت ه ر ا ن، ا ی ر ا ن ع ل ی ا ص غ ر ا س م ا ع ی ل پ و ر ر و ش ن ا س ت ا د ی ا ر ج غ ر ا ف ی ا ی س ی ا س ی، و ا ح د ی ا د گ ا ر ا م ا م خ م ی ن ی( ر ه) - ش ه ر ر ی، د ا ن ش گ ا ه آ ز ا د ا س م ی، ت ه ر ا ن، ا ی ر ا ن م ح س ن ر ن ج ب ر د ا ن ش ی ا ر گ ر و ه ج غ ر ا ف ی ا ی ژ ئ و م و ر ف و ل و ژ ی، و ا ح د ی ا د گ ا ر ا م ا م خ م ی ن ی( ر ه) - ش ه ر ر ی، د ا ن ش گ ا ه آ ز ا د ا س م ی، ت ه ر ا ن، ا ی ر ا ن ب ت و ل ب ا ه ک ا س ت ا د ی ا ر گ ر و ه ج غ ر ا ف ی ا ی ا ق ل ی م ش ن ا س ی، و ا ح د ی ا د گ ا ر ا م ا م خ م ی ن ی( ر ه) - ش ه ر ر ی، د ا ن ش گ ا ه آ ز ا د ا س م ی، ت ه ر ا ن، ا ی ر ا ن ت ا ر س خ د ر ی ا ف ت: 2 2 / 2 7 / 1 3 9 7 ت ا ر ی خ پ ذ ی ر ش: 2 7 / 1 / 3 3 9 7 چ ک ی د ه ه م و ا ر ه ا ر ز ش ه ا ی ج غ ر ا ف ی ا ی ی د ر ی ک ک ش و ر ج ز و م ن ا ف ع م ل ی ت ل ق ی م ی ش و ن د و د و ل ت ه ا ب ه آ س ا ن ی ن م ی ت و ا ن ن د ب ر س ر م ن ا ف ع م ل ی د س ت ب ه م ع ا م ل ه ب ز ن ن د. ع و ه ب ر ا ی ن م س ا ئ ل ا خ ت ف ا ت آ ب ی د ر س ی ا س ت خ ا ر ج ی ک ش و ر ه ا د ر ت ق ا ب ل ب ا ی ک د ی گ ر ن ی ز ت أ ث ی ر گ ذ ا ر ب و د ه ا س ت. د ر ا ی ن ر ا س ت ا ج م ه و ر ی ا س م ی ا ی ر ا ن ن ی ز د ر ط ی د ه ه ه ا ی گ ذ ش ت ه ا خ ت ف ا ت ه ی د ر و پ ل ی ت ی ک ی گ س ت ر د ه ا ی ن ی ز ب ا ه م س ا ی گ ا ن خ و د د ا ش ت ه ا س ت ک ه ا ز ج م ل ه م ه م ت ر ی ن ا ی ن ا خ ت ف ا ت، ا خ ت ف ا ت ا ی ن ک ش و ر ب ا ک ش و ر ا ف غ ا ن س ت ا ن ب ر س ر د و ر و د ه ی ر م ن د و ه ر ی ر ر و د ب و د ه ا س ت. ا ف ز ا ی ش ا ی ن ا خ ت ف ا ت د ر ط ی س ا ل ه ا ی گ ذ ش ت ه س ب ب ک م ب و د آ ب و ک ا ه ش ف ع ا ل ی ت ه ا ی ص ن ع ت ی، ک ش ا و ر ز ی و د ا م ی د ر ا س ت ا ن ه ا ی ش ر ق ی ا ی ر ا ن ر ا ب ه ه م ر ا ه د ا ش ت ه ا س ت. پ ژ و ه ش ح ا ض ر ن ی ز د ر ا ی ن ز م ی ن ه ب ا ر و ش ت و ص ی ف ی- ت ح ل ی ل ی و ا ز ن و ع پ ژ و ه ش ه ا ی ک ا ر ب ر د ی و ت و س ع ه ا ی ب ه ا ر ز ی ا ب ی ن ق ش ه ی د ر و پ ل ی ت ی ک ب ر س ی ا س ت خ ا ر ج ی ا ف غ ا ن س ت ا ن و ا ی ر ا ن م ی پ ر د ا ز د. ج ا م ع ه آ م ا ر ی ت ح ق ی ق ح ا ض ر ر ا ک ل ی ه ک ا ر ش ن ا س ا ن و ا س ا ت ی د د ا ن ش گ ا ه ح و ز ه م ر ب و ط ه ت ش ک ی ل م ی د ه ن د ک ه ح ج م ن م و ن ه آ ن ب ا ت و ج ه ب ه ت ک ن ی ک م و ر د ا س ت ف ا د ه د ر پ ژ و ه ش ح ا ض ر( د ل ف ی) ت ع د ا د0 3 ن ف ر ت خ م ی ن ز د ه ش د. ن ت ا ی ج ت ح ق ی ق ن ش ا ن د ا د ک ه ت غ ی ی ر م س ی ر ر و د خ ا ن ه ه ا، آ ل و د گ ی م ن ا ب ع آ ب ر و د خ ا ن ه ه ا، د س ت د ر ا ز ی ب ه آ ب ر و د خ ا ن ه ه ا و ک ن ت ر ل م ن ا ب ع آ ب ب ا د س ت ک ش و ر ا ف غ ا ن س ت ا ن ب ر ع ل ی ه ج م ه و ر ی ا س م ی ا ی ر ا ن، ا ز ج م ل ه م ه م ت ر ی ن ع و ا م ل ه ی د ر و پ ل ی ت ی ک ی ت ن ش ز ا د ر ر و ا ب ط ا ی ر ا ن و ا ف غ ا ن س ت ا ن ا س ت و ه م چ ن ی ن ا ق د ا م ا ت ه ی د ر و پ ل ی ت ی ک ی ا ف غ ا ن س ت ا ن د ر س ا خ ت ا ر ت و س ع ه ن و ی ن ر و ا ب ط ب ی ن ا ل م ل ل، ت ب ع ا ت س ی ا س ی و ا ق ت ص ا د ی ر ا د ر ر و ا ب ط د و ک ش و ر ا ی ر ا ن و ا ف غ ا ن س ت ا ن ب ه د ن ب ا ل خ و ا ه د د ا ش ت. و ا ژ گ ا ن ک ل ی د ی: ه ی د ر و پ ل ی ت ی ک، م ن ا ف ع م ل ی، س ی ا س ت خ ا ر ج ی، ج م ه و ر ی ا ف غ ا ن س ت ا ن. 7 - ( ن و ی س ن د ه م س ئ و ل) [email protected]

تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

یشهوژپ-یملع همانلصف یناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن

1199 ناتسبات ،موس هرامش ،مهدزاود لاس

ناریا و ناتسناغفا یجراخ تسایس رب کیتیلپوردیه شقن نییبت (1912 یلا 5912)

یرابخا لضفلاوبا

ناریا ،نارهت ،یمالسا دازآ هاگشناد ،یر رهش– (هر) ینیمخ ماما راگدای دحاو ،یسایس یایفارغج یارتکد یوجشناد

7 یرابخا دمحم ناریا ،نارهت ،یمالسا دازآ هاگشناد ،یزکرم نارهت دحاو ،یسایس یایفارغج رایشناد

نشورروپ لیعامسا رغصا یلع

ناریا ،نارهت ،یمالسا دازآ هاگشناد ،یر رهش-(هر) ینیمخ ماما راگدای دحاو ،یسایس یایفارغج رایداتسا

ربجنر نسحم

ناریا ،نارهت ،یمالسا دازآ هاگشناد ،یر رهش -(هر) ینیمخ ماما راگدای دحاو ،یژولوفروموئژ یایفارغج هورگ رایشناد

کهاب لوتب ناریا ،نارهت ،یمالسا دازآ هاگشناد ،یر رهش -(هر) ینیمخ ماما راگدای دحاو ،یسانش میلقا یایفارغج هورگ رایداتسا

27/1/3397 :شریذپ خیرات 22/27/1397 :تفایرد خسرات

هدیکچ هلماعم هب تسد یلم عفانم رس رب دنناوت یمن یناسآ هب اه تلود و دنوش یم یقلت یلم عفانم وزج روشک کی رد ییایفارغج یاه شزرا هراومه اتسار نیا رد .تسا هدوب راذگ ریثأت زین رگیدکی اب لباقت رد اهروشک یجراخ تسایس رد یبآ تافالتخا لئاسم نیا رب هوالع .دننزب

مهم هلمج زا هک تسا هتشاد دوخ ناگیاسمه اب زین یا هدرتسگ یکیتیلپوردیه تافالتخا هتشذگ یاه ههد یط رد زین ناریا یمالسا یروهمج یط رد تافالتخا نیا شیازفا .تسا هدوب دور ریره و دنمریه دور ود رس رب ناتسناغفا روشک اب روشک نیا تافالتخا ،تافالتخا نیا نیرت

.تسا هتشاد هارمه هب ار ناریا یقرش یاه ناتسا رد یماد و یزرواشک ،یتعنص یاه تیلاعف شهاک و بآ دوبمک ببس هتشذگ یاه لاس رب کیتیلپوردیه شقن یبایزرا هب یا هعسوت و یدربراک یاه شهوژپ عون زا و یلیلحت-یفیصوت شور اب هنیمز نیا رد زین رضاح شهوژپ

لیکشت هطوبرم هزوح هاگشناد دیتاسا و ناسانشراک هیلک ار رضاح قیقحت یرامآ هعماج .دزادرپ یم ناریا و ناتسناغفا یجراخ تسایس داد ناشن قیقحت جیاتن .دش هدز نیمخت رفن 03 دادعت (یفلد)رضاح شهوژپ رد هدافتسا دروم کینکت هب هجوت اب نآ هنومن مجح هک دنهد یم ناتسناغفا روشک تسدالاب بآ عبانم لرتنک و اه هناخدور بآ هب یزارد تسد ،اه هناخدور بآ عبانم یگدولآ ،اه هناخدور ریسم رییغت هک تامادقا نینچمه و تسا ناتسناغفا و ناریا طباور رد از شنت یکیتیلپوردیه لماوع نیرتمهم هلمج زا ،ناریا یمالسا یروهمج هیلع رب

هب ناتسناغفا و ناریا روشک ود طباور رد ار یداصتقا و یسایس تاعبت ،للملا نیب طباور نیون هعسوت راتخاس رد ناتسناغفا یکیتیلپوردیه .تشاد دهاوخ لابند .ناتسناغفا یروهمج ،یجراخ تسایس ،یلم عفانم ،کیتیلپوردیه :یدیلک ناگژاو

[email protected] (لوئسم هدنسیون) -7

Page 2: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

1199 ناتسبات ،موس هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 492

همدقم تدش هب ار یکاخ هرک نیا رد رشب یگدنز هدنیآ هک مکی و تسیب نرق رادیاپ یاه شلاچ و یساسا تادیدهت زا یکی دروم رد رما نیا ؛تسا ناهج رد هدنوشدیدجت نیریاش بآ ریاخذ و عبانم دوبمک ،تسا هداد رارق دیدهت دروم ,Sadeghi)دبای یم یرتشیب یلجت ،دنتسه هقیضم رد یبآ عبانم رقف زا تدش هب هک سراف جیلخ هزوح یاهروشک

هدروآ دوجوب بآ عبانم بحاصت هلاسم رس رب یدیدج یاه شنت ناهج یاهروشک رد بآ هب زاین شیازفا .(118 :2016 رد یاه هناخدور زا یدایز دادعت ،دنشاب یم یناسنا فراصم یارب هزات بآ هب یسرتسد عبانم زا یکی اه هناخدور .تسا بآ زا هدافتسا یارب اهدور نیا هضوح یاهروشک نیب یاهفالتخا هک دنراد نایرج روشک کی زا شیب ینیمزرس یاضف دروم رد ارصحنم نآ دروم 229 هک هدش ءاضما بآ هب طوبرم نامیپ و هدهاعم 2327 رضاح لاح رد .دراد دوجو .(Savin, 2000: 772) .تسا یللملا نیب یاهدور بآ عبانم تیریدم یسایس دامتعا و نانیمطا نازیم و یداصتقا و یسایس طباور اب یدایز نازیم هب بآ عبانم رس رب اهروشک نیب یراکمه ای ،دنشاب هتشاد یکرتشم یسایس یاه هاگدید هناخدور هیشاح یاهروشک هک ینامز .دراد طابترا رگیدکی هب نیفرط قفاوت هب یبایتسد تیاهن رد و یراکمه ناکما لماع نیا ،دنشاب هتشاد رگیدکی اب یا هدرتسگ یراجت و یداصتقا طباور یسایس طباور دقاف دور هیشاح یاهروشک هکینامز ،سکعرب .(Bes Kerner, 1993: 15)دهد یم شیازفا ار اه نآ نیب رجنم تیاهن رد لماوع نیا ،دشاب هتشاد دوجو اه نآ نیب تموصخ زا یا هچخیرات ای و دنشاب یا هدرتسگ یداصتقا و یطیارش نینچ رد .دهد یم شهاک ار یراکمه لامتحا هک ددرگیم دور هیشاح یاهروشک نیب یسایس دامتعا مدع هب نداد رارق راشف تحت یارب یداصتقا یسایس مرها کی ناونعب بآ زا دننکیم یعس دور یایلع شخب یاهروشک هب یبایتسد دنمزاین ،اه هناخدور هیشاح یاهروشک نیب یراکمه موادت .دنیامن هدافتسا دور یالفس شخب یاهروشک مامت عماج درکیور کی اب دیاب نینچمه .تساه نآ نیب بآ هنافصنم میسقت و نآ هیشاح یاهروشک مامت قفاوت

نیا ریغ رد .دوش هتفرگ رظن رد هناخدور بآ عبانم زا رگید یاه هدافتسا ای و بآ یدنب مهس و میسقت رد بناوج یارب ارنآ دناوتیمن اما ،دنک فرطرب ار لکشم تدم هاتوک رد تسا نکمم داد رارق ءاضما و قفاوت هب یبایتسد ،تروص .(Hafeznia et al., 2018: 4) .دوب دنهاوخ رادیاپان تاقفاوت هنوگنیا و دیامن لح هشیمه و بآ هنارس نازیم شهاک هب هجوت اب ،هدنیآرد اهروشک نیب کرتشم بآ عبانم زا هدافتسا رس رب یریگرد و شکمشک نیب یراکمه ،تیاهن رد اما ؛تفای دهاوخ شیازفا ،بآ عبانم رتشیب هچره ندش هدولآ و اضاقت شیازفا لیلدب بآ زا هنافصنم مهس هب یبایتسد تهج لح هار نیرتهب ،نآ زا هدافتسا یارب کرتشم یبآ عبانم هدنراد یاهروشک ظفح هب کمک نینچمه و نآ یگدولآ و بآ فالتا زا یریگولج و بآ عبانم حیحص تیریدم ،یللملا نیب یاهدور

نیا رد یراکمه هب روبجم اه روشک تسا نکمم ،دراوم یخرب رد هک دوب دهاوخ یللملا نیب و یا هقطنم تابث و حلص .دنوش دروم

,Braden and Shelley)ددرگ لح دناوت یم یراوشد هب هک تسا یکیتیلپوئژ هلاسم کی بآ عبانم یور رب تیمکاح

نازیم و دراد رارق ناهج کشخ همین و کشخ دنبرمک رد ییایفارغج تیعقوم ظاحل هب ناریا روشک .(108 ,2005

Page 3: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

592 ...يجراخ تسایس رب کیتیلپوردیه شقن نییبت

هنالاس یاهشراب دصرد 69 اهنت یلو تسا یناهج طسوتم موس کی زا رتمک هک تسا رتمیلیم 221 دودح نآ یگدنراب کیدزن لاح رد هک تسا لاس رد بعکمرتم 2221 زا رتمک بآ هنارس طسوتم رضاح لاح رد و دنکیم تفایرد ار شیازفا ،تیعمج شیازفا اب نینچمه و تیعضو نیا اب .(Mokhtari Hashi, 2013: 39) .تسا نارحب هناتسآ هب ندش زاین نآ لابند هب و ماجرباسپ هملاظ یاه میرحت شیازفا ،اهدس شیازفا ،یزرواشک و یتعنص تامادقا یاتسار رد اضاقت شیازفا بجوم روشک رد دیدج یاهرهش دح زا شیب ثادحا و تشادهب یارب اضاقت شیازفا و تامدخ شیازفا هب زا و تسا هدروآ دوجو هب روشک یارب ار بآ نارحب طیارش دوخ هلاسم نیا هک تسا هدش روشک رد بآ فرصم اب یللملا نیب ییاه نارحب و اه شنت دراو ناریا یمالسا یروهمج ،روشک بآ عبانم نیمأت یاتسار رد ور نیمه ،کرتا :زا دنا ترابع ناریا یزرم و یللملا نیب یاه هناخدور نیرت یلصا .تسا هدش بآ لئاسم رس رب دوخ ناگیاسمه ،ناتسچولب و ناتسیس ریظن یزکرم و یقرش شاه ناتسا رد روشک بآ دوبمک هب هجوت اب هک دورریره و دنمریه ،سرا

یاهدور ریاس زا رتشیب دوریره و دنمریه دور ود هب روشک زاین هک دیآ یم رظن هب نینچ نیا ،نامرک و یبونج ناسارخ یرت بسانم تیعقوم رد ار روشک نیا ،ناتسناغفا رد اه یئاکیرمآ روضح زین رضاح لاح رد .دوش یم ساسحا یزرم داجیا ناریا یارب ار یتالکشم ،دنمریه و دوریره یاه هناخدور عوضوم رد دناوت یم هک تسا هداد رارق ناریا هب تبسن و یناهج هعماج اب بوخ هطبار یرارقرب و یوق یساملپید هب زاین ،قرش رد یبآ مک نارحب لح ساسا نیا رب .دیامن و رگ بوشآ یاه هورگ رگید و هدعاقلا یدوبان و ناتسناعفا رد تابث .تسا للم نامزاس هناوتشپ اب ناتسناغفا تلود هعسوت هب کمک و ناتسناغفا رد یراذگ هیامرس .تسناد ناریا یلم عفانم یارب توررض و تیولوا کی دیاب ار یشروش یژتارتسا تحت و اه کمک نیا قیرط زا ناریا .تسا ناتسناغفا رد ناریا یاهیژتارتسا رگید زا روشک نیا تابث و نیا اب قفاوت هب هکنیا ًااثلاث .دوش رادروخرب ناتسناغفا تلود یاه یریگ میمصت رب مزال ذوفن زا الوا یزاوم کیتیلپوئژ نیب رتشیب و رتهب یاه یراکمه یارب ،یساملپید رازبا هلمج زا .دبای تسد دنمریه بآ میسقت لکشم هرابرد روشک ناریا یرودیرک و یهاگرذگ یگژیو و ناتسناغفا ندوب یکشخ رد روصحم یگژیو هب مزال هجوت ناتسناغفا و ناریا و تادراو طیارش داجیا یارب یتالیهست نداد رارق رایتخا رد اب دناوت یم ناریا هک درب مان ناوت یم ار روشک نیا یارب

.دهد شیازفا ار یراکمه و لماعت نیا ،بونج لحاوس و ردانب و ناریا ییایفارغج یاضف زا ناتسناغفا یارب تارداص دوبمک ببس دوخ هک هدومن ثادحا ار ییاهرختسا و اه دس دنمریه هناخدور هار رس رب ناتسناغفا ریخا یاه لاس رد و تالکشم ،اه ناغفا مادقا نیا هک تسا هدش ناریا ناتسچولب و ناتسیس رد یلاسکشخ هجیتن رد و دنمریه دور بآ هب ار ناتسا رد هناخراک یدایز دادعت یلیطعت و یزرواشک شهاک و بآ عبانم دوبمک هلمج زا یددعتم یاه نارحب فلتخم یاه هرکاذم ماگنه هب ناریا رب راشف رد یمرها ناونع هب دنمریه دور زا ناتسناغفا هراومه و تسا هدروآ دوجو ناتسنمکرت و ناریا روشک ود هتشذگ یاه لاس رد هک تسا دور ریره دور زین رگید ی هشقانم رپ دور .دیامن یم هدافتسا زا یواسم و ربارب روط هب روشک ود ره نآ بجوم هب هک دندومن ثادحا رد ار یتسود دس هفرط ود یقفاوت ساسا رب ناتسبرع و اکیرمآ تیامح اب ناتسناغفا ریخا لاس دنچ رد یلو دنیامن هدافتسا یژرنا و بآ فرصم ریظن دس تازایتما

هرهب و دس ییارجا یاهراک مامتا تروص رد هک هدومن ثادحا دورریره دور هار رس رب ار دس ود مک تسد یدوعس

Page 4: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

1199 ناتسبات ،موس هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 692

دهاوخ یفنم ریثأت نآ بآ تیفیک و یتسود دس بآ ناور یور رب اهدس نیا ،هدش دای دس ود زا ناتسناغفا یرادرب دراو یساسا یا همطل روشک ود هبناجود طباور رب و هدرک دیدشت ار هقطنم یاه نارحب دناوت یم دوخ رما نیا و تشاد یا هدمع شخب هزورما هک تسا روشک قرش یکیلپوردیه مهم لئاسم نیرت یلصا هلمج زا یتسود دس عقاو رد .دیامن یم نیمأت دس نیا زا یبونج ناسارخ یاهرهش و دهشم هلمج زا یوضر ناسارخ یاهرهش زا یرایسب یندیماشآ بآ زا و یقرش ناگیاسمه اب کرتشم یبآ یاه هضوح رد یریگرارق و ناریا کیژتارتسا ییایفارغج تیعقوم هب هجوت اب .ددرگ تاعزانم ندش رت یدج و ماجرباسپ یاه میرحت نارحب ،هنایمرواخ رد یسایس یاه یمارآ ان شیازفا و وس کی زا یبرغ یرورض شیپ زا شیب ار روشک یساملپید ناوت مامت یریگراک هب ،رگید یوس زا بآ رس رب یا هقطنم و یلخاد یوس هب و هداد شهاک ار دوخ یاه نارحب ،ناگیاسمه رب طباور دوبهب اب هک تسا شالت رد ناریا عقاو رد و دیامن یم ناتسناغفا اب طباور دوبهب یاتسار رد ریخا یاه لاس رد ناریا هک یتامادقا هلمج زا .درادرب ماگ هعسوت هب ور یدنور ناتسناغفا یداصتقا یاه نارحب لح یاتسار رد دنه روشک هب نآ صاصتخا و راهباچ دازآ هقطنم ثادحا ،هدومن ماجنا .دشاب یم راذگ ریثأت روشک ود یجراخ یاه تسایس هزوح رد زین ناتسناغفا و ناریا نایم کیتیلپوردیه تافالتخا رضاح لاح رد ینیب شیپ لباقریغ ییاه نارحب و دزادنیب رطخ هب ار روشک ود ره یلم عفانم ،تافالتخا نیا تسا نکمم و تسا هدوب .دشاب هتشاد هارمه هب اه نآ زا کی ره یارب :دشاب یم ریز دراوم لماش قیقحت یاه شسرپ لاح هدش دای بلاطم هب هجوت اب ؟تسا یدراوم هچ لماش ناتسناغفا و ناریا طباور رد از شنت یکیتیلپوردیه لماوع نیرتمهم •

هچ للملا نیب طباور نیون هعسوت راتخاس رد ناریا یمالسا یروهمج هیلعرب ناتسناغفا یکیتیلپوردیه تامادقا • ؟تشاد دهاوخ هارمه هب ار یتاعبت ،شهوژپ فده هب ابلاغ و دراذگ یم رثا هلصاح جیاتن و قیقحت رب هک تسا هدمع لماوع زا یکی شهوژپ ماجنا شور و اه رایعم ساسا رب ار تاقیقحت .دراد یگتسب هدش نیودت یاه هیضرف و قیقحت ییارجا تاناکما ،عوضوم تیهام رظن زا)اه هداد یروآ عمج هوحن ،نامز ،ریسم ،فده ساسا رب ار رضاح قیقحت .دننک یم یدنب هتسد یفلتخم یاهانبم هب هجوت اب و تسا یا هعسوت-یدربراک فده رظن زا قیقحت نیا .مینک یم یدنب هقبط ییافرژ نازیم رظن زا و (ارجا ققحم ،یفیصوت قیقحت حرط کی یارجا رد .تسا یلیلحت-یفیصوت تاقیقحت عون زا ،شور بسح رب یدنب میسقت .دروآ یمن دوجو هب ار یطیارش اه دادیور عوقو یارب ای و دنک یمن یراک تسد ار اهریغتم

کیتیلپوردیه ،یژولوردیه ،للملا نیب طباور هزوح) نارظن بحاص و ناسانشراک هیلک زا رضاح شهوژپ یرامآ هعماج ،اضف یسایس یهدنامزاس ،للملا نیب طباور ،یسایس یایفارغج یاه هتشر) هاگشناد دیتاسا و (کیتیلپوئژ و یرامآ هعماج هنومن مجح ندروآ تسد هب تهج رد هعلاطم نیا رد .دنشاب یم (یسانش میلقا و یژولوفروموئژ یریگ هنومن یارب .تسا هدش هدز نیمخت رفن 39 دادعت هنومن مجح ،یفلد کینکت ساسا رب ،دیتاسا و ناسانشراک .تسا هدش هدافتسا یفرب هلولگ یریگ هنومن شور زا دیتاسا و ناسانشراک یرامآ هعماج

Page 5: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

792 ...يجراخ تسایس رب کیتیلپوردیه شقن نییبت

یرظن درکیور یسایس طباور رب بآ عبانم ینیرفآ شقن و ریثأت و تسا تسایس و بآ هژاو ود زا نزاوتم یبیکرت کیتیلپوردیه رس رب شنت تابجوم بآ عبانم فیعض تیریدم و بآ فرصم یارب اضاقت شیازفا .دهد یم رارق هعلاطم ار اهروشک دروم رد عوضوم نیا .تسا هدرک مهارف اهروشک نیب طباور رد مه و اهروشک نورد رد رد مه بآ عبانم زا هدافتسا هزورما کیتیلپوردیه .(Turton, 2003) ددرگ یم یدنب میسقت هخاش دنچ هب و هدوب دوهشم ًاالماک یللملا نیب هناخدور و لرتنک ،عیزوت صوصخ رد رگیدکی اب هطبار رد اهروشک یاه تسایس هب و تسا هجوت دروم سایقم نیا رد رتشیب نایم ییارگمه بجوم دناوت یم مه و شنت یجوم دناوت یم مه لئاسم نیا ،دهد یم رارق هجوت دروم بآ عبانم تیفیک هک دنناد یم یجراخ تسایس رد بآ عبانم ریثأت نایب ار یا هقطنم حطس رد تسایس و بآ هطبار یخرب .ددرگ اهروشک ترابع هب ای .(Asgari, 2002: 497)دنک یم نییبت ار بآ نیمأت یارب روشک کی یجراخ تسایس درکلمع یگنوگچ تیفیک و لرتنک ،عیزوت ،صیصخت هرابرد اهروشک نیب یاه تسایس ،یا هقطنم حطس رد تسایس و بآ هطبار رگید ار یا هقطنم حطس رد تسایس و بّكآ هطبار یخرب .دوش اه نآ نیب ییارگمه ای شنت بجوم دناوت یم هک تسا بآ عبانم نیمأت یارب روشک کی یجراخ تسایس درکلمع یگنوگچ هک دنناد یم یجراخ تسایس و بآ عبانم نیب طابترا نایم دروم زرم یوس ود رد دتمم یبآ عبانم ،یا هقطنم حطس رد تسایس و بآ هطبار هعلاطم یارب .دنک یم نییبت ار بآ عبانم تیریدم و بّكآ عبانم زا یرادرب هرهب هرابرد یزرم یبآ عبانم زا یشان تافالتخا نیرت هدمع و دریگ یم رارق ثحب

دحاو درکیور کی هب کرتشم بآ عبانم زا هدافتسا هک تسا نیا لمأت لباق هتکن اما ؛دیآ یم شیپ اه هناخدور هضوح یارب اهروشک ایآ هک تسا نیا ،تسا حرطم حطس نیا رد هک یثحب نیرت هدمع .دراد زاین بآ عبانم تیریدم یارب ای دنسر یم قفاوت هب رگیدکی اب هعسوت هب یبایتسد تهج کرتشم بآ عبانم زا هدافتسا و اه هناخدور بآ میسقت تهج رد و درک بانتجا یریگرد زا ناوت یم هنوگچ هک تسا هتکن نیا رب دیکأت و ددرگ یمن لصاح اه نآ نیب یقفاوت یجنایم و هرکاذم کیژتارتسا و یقیقح داعبا هب طوبرم رتشیب ،ثحب ًاابلاغ و تفای تسد قفاوت هب رگیدکی اب یراکمه .(Salehabadi, 2014, 351)تسا یرگ نتفای رد لکشم بآ شنت .تسا دیدج ًااتبسن بآ شنت موهفم .تسا بآ نارحب و یبآ مک ،بآ شنت لماش ،بآ دوبمک لباق بآ نآ رد هک تسا یتیعضو بآ نارحب .تسا عبانم هیلخت نآ تلع هک تسا هدافتسا یارب نیریش بآ عبانم (Larsen(2009, تسا نآ یاضاقت زا رتمک هقطنم کی رد هدولآ ریغ و ندیماشآ نیا هکنیا هب هجوت اب .دوش یم سح بآ نارحب رطخ ،درادن دوجو زاین دروم یندیماشآ بآ یفاک هزادنا هب هک یماگنه راچد قطانم ،ار ینوگانوگ قطانم یناهج یاه نامزاس رگید و دحتم للم نامزاس ،تسا یناهج ینارگن کی هلئسم رد یبآ نارحب چیه هک دننک یم لالدتسا ،یزرواشک و اذغ نامزاس دننام اه نامزاس رگید .دنریگ یم رظن رد بآ نارحب هناشن نیدنچ .دوش هتشادرب ینارحب نینچ زورب زا یریگولج یارب ییاهماگ دیاب یک اما ،درادن دوجو اه ناکم نیا .دراد دوجو بآ نارحب یارب یلصا .دنتسه ناهج رسارس رد ریم و گرم هدمع للع زا یکی یشک هلول یتشادهب بآ دوبن و بآ هار زا یراس یاه یرامیب

Page 6: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

1199 ناتسبات ،موس هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 892

زا یمین ،نامز ره رد .تسا ریم و گرم یلصا تلع بآ هار زا یراس یاه یرامیب ،لاس جنپ ریز ناکدوک یارب کناب هتفگ هب .تسا هدش لاغشا بآ هار زا یراس یاه یرامیب هب التبم نارامیب طسوت ناهج رد ناتسرامیب یاه تخت

تشادهب و تشادهب دوبن ،ملاسان یندیماشآ بآ طسوت بآ هار زا یراس یاه یرامیب مامت زا دصرد 11 ،یناهج و تیریدم دننام لرتنک لباق لماوع اما ،تسا ملاس بآ نیمأت یارب یساسا هدننکش نزاوت بآ .دوش یم داجیا بسانمان (Bozorgzadeh, 2018: 64)دنراد بآ دوبمک رد یرتشیب مهس دوخ بآ عبانم عیزوت دوخ نینچمه و ارجا و میظنت لماش یجراخ تسایس .تسا هدش هئارا یددعتم فیراعت یجراخ تسایس یارب یاهزرم یارو رد تلود کی هک یتامادقا یارب تسا ییامنهار هک ؛دوریم رامش هب تامیمصت هجیتن و لوصحم

:Ghavam, 2007)دروآ یم لمع هب یتموکح ریغ و یتموکح نارگیزاب اب هطبار رد فادها دربشیپ روظنم هب شیوخ

ناشن کرحت دوخ زا نآ رد و دنیزگیمرب تلود کی هک یتهج ار یجراخ تسایس ناوتیم رگید یفیرعت رد .(231 تسایس .(khoshvaqt, 1996: 145)دومن فیرعت ،یللملا نیب هعماج هب تبسن تلود شرگن هویش زین و دهدیم

تردق ،للملا نیب یسایس تخاس ،ناگدنریگ میمصت لیبق زا ییاهروتکاف و لماوع زا یدنیآرب روشک ره یجراخ .تسا ینامز طیارش تیاهن رد و روشک نآ یعامتجا عاضوا ،کیتیلپوئژ تیعقوم ،یداصتقا و تدم نایم ،تدم هاتوک شخب هس رد یلخاد یاه ناوت و اه تیفرظ بسح رب روشک ره یجراخ تسایس فادها ار یجراخ تسایس ناوت یم رگید فیرعت رد .دریگیم رارق یریگ میمصت ییاهن یبایزرا و هجوت دروم تدمدنلب ای اهروشک ریاس لباقم رد روشک کی ناراذگ تسایس طسوت هک تسناد هدش یحارط تامادقا هلسلس کی ای یژتارتسا .تسناد هدش صخشم یلم عفانم بسحرب هدش فیرعت صاخ فادها بسک تهج للملا نیب یاه تیدوجوم رد دوخ فادها هب یبایتسد یارب یلم تلود طسوت هک تسناد یتفایهر و دربهار ار یجراخ تسایس ناوتیم نینچمه .(Smith et al., 2012: 23)تسه زین شنک مدع هب میمصت لماش هک دوش یم باختنا یجراخ یاه تیدوجوم اب طباور ،دنراد شقن اهروشک یجراخ تسایس و طباور نییعت رد هک هزادنا نامه هب ییایفارغج لماوع تسا دقتعم تگاه رتیپ یمیظع ینوگرگد راچد ریخا لاس هاجنپ رد هژیو هب عوضوم نیا ،دنشاب لیخد دنناوت یم زین ینماان و شنت داجیا رد ییایفارغج عبانم نآ رد هک هدرک هیارا ار یلدم یسیلگنا هتسجرب نانادیفارغج تگاه رتیپ اتسار نیا رد .تسا هدش لدم رد ینماان ییایفارغج عبانم ناونع هب ار لماع 17 تگاه رتیپ .تسا هدش حرطم ار یا هقطنم و یللملا نیب یاه شنت

:زا دنا ترابع تسا هدرک حرطم دوخ تسا دازآ یاه بآ نآ یسرتسد مدع و یکشخ رد یضرف روشک ندوب روصحم زا یشان لوا لکشم − تیعضو نیا ًاالومعم هک تسا بآ میقتسم طخ ناکم نییعت رد هیاسمه روشک اب یضرف روشک فالتخا مود لکشم − .دوش یم هدید یناتسهوک قطانم رد لیکشت ار هیاسمه روشک ور یضرف روشک نایم یسایس زرم هک تسا یمخ و چیپرپ دور یضرف موس لکشم − .دهد یم رییغت یلک هب ار دوخ ریسم یهاگ هناخدور نیا .دهد یم یتروص رد هژیو هب نآ رد یزرم طخ نییعت هک تسا یبآ زرم زا یشان تگاه رظن زا یضرف روشک مراهچ لکشم −

Page 7: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

192 ...يجراخ تسایس رب کیتیلپوردیه شقن نییبت

.دشاب ینار یتشک لباق هناخدور هک هلئسم هک دوش یم هیاسمه روشک کاخ دراو یضرف روشک هک تسا یدور زا یشان یضرف روشک مجنپ لکشم − دشاب زاس لکشم دناوت یم نآ بآ میسقت هیاسمه روشک اب یضرف روشک زرم رانک رد ینابز یموق تیلقا کی دوجو زا یشان یضرف روشک مشش لکشم − تسا دنم هقالع زرم یوس نآ تیرثکا هب تیلقا نیا .تسا رد رگید یمین و یضرف روشک رد نآ زا یمین هک تسا یموق هورگ کی دوجو زا یشان یضرف روشک متفه لکشم − .دنراد لقتسم تلود کی لیکشت هب لیامت تیلقا ود نیا .دننک یم یگدنز هیاسمه روشک ود ره عتارم زا ناشیاه ماد یارچ یارب هک تسا یا هدناچوک ریاشع هب طوبرم تگاه رظن زا یضرف متشه لکشم − .دننک یم هدافتسا زرم یوس تسا لالقتسا ناهاوخ هک تسا یضرف تلود لخاد رد مجسنم تیلقا هورگ کی زا یشان یضرف روشک مهن لکشم − نآ ندش عقاو هک تسا کیژتارتسا و یللملا نیب شزرا یاراد یعیبط عنم دوجو زا یشان یضرف روشک مهد لکشم − .دشاب از شنت دناوت یم زرم رانک رد نادیم کی ریظن نآ هیاسمه و یضرف روشک نایم کرتشم یعیبط عبنم کی هب طوبرم یضرف روشک مهدزای لکشم − دشاب از شنت دناوت یم نآ زا هبناج کی یرادرب هرهب هک یتفن و تسا یضرف روشک یلامش زرم رد یتایح رایسب یداصتقا و یسایس زکارم کی دوجو هب طوبرم مهدزاود لکشم − یاعدا هیاسمه کاخ زا ،یا هریاد مین هقطنم کی رب نآ تینما ظفح یارب یضرف تلود هک تسا یدح نآ تیمها .(Haget, 2000: 370)دنک یم یضرا هرهب رب رظان هک بآ یللملا نیب نوناق هک تسا لیلد نیا هب بآ رس رب عازن و فالتخا لیسناتپ یللملا نیب رظن زا هک تسین روآ بجعت نیاربانب .درادن ارجا تنامض و هدوب ضیقن و دض ،هدش هتشون فیعض رایسب ،تسا بآ یرادرب 71 نرق رد بآ رس رب گنج دننک یم ینیب شیپ یضعب هک هنوگنامه و دراد ینالوط هقباس کی بآ رس رب اوعد رس رب 71 نرق یاه گنج ًاالامتحا ارچ هک هدشن هداد خساپ شسرپ نیا هب زونه هطبار نیا رد اما ؛تسا ریذپان بانتجا .(Papli and Vosoughi, 2011: 27)تسا بآ و کرتشم یراک یاه هورگ و اه داهن زا ًااتبسن هک ییاه هضوح رد یللملا نیب یاه بآ ،بآ هیضق یگدیچیپ دوجو اب یم ناشن یخیرات هبرجت .تسا هدمآ رد اه روشک نیب یراکمه و داحتا لماع کی تروص هب دنا هدوب رادروخرب ربتعم مصاختم یاه روشک زا یخرب .تسا لصف و لح لباق مصاختم یاه روشک نیب یتح بآ یللملا نیب تاعزانم هک دهد زین اه نآ ینمشد ،یراکمه کرتشم یاه داهن داجیا اب دنا هدیسر قفاوت هب و هدومن هرکاذم بآ یراکمه دروم رد یتقو (Papli and Vosoughi, 2011: 27))تسا هدیدرگ رجنم حلص هب رارق تسد نییاپ یاه روشک تیامح دروم تدش هب هک کرتشم دور زا یرادرب هرهب یارب هدش ناونع هیرظن نیمود بآ زا دناد یم قحم ار کرتشم دور هیشاح یاه روشک هیرظن نیا .تفرگ ناونع ورملق قلطم تیمکاح قح تفرگ

Page 8: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

1199 ناتسبات ،موس هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 122

.دوش رجنم تسد نییاپ روشک رد بآ شهاک ای عطق هب دیابن یرادرب هرهب نیا یلو .دنیامن یرادرب هرهب کرتشم دور نایرج درادن قح ،تسا یراج روشک نآ رد و دیآ یم تسدالاب یروشک زا هک یکرتشم دور زا رادرب هرهب روشک ره دودحم ار تسدالاب روشک ره یرادرب هرهب هک هیرظن نیا .دهد شهاک ار راد هباقح یاهروشک رگید و ثلاث روشک بآ .(Parsa, 2012: 36)تسا نومراه هیضرف سکع ًااقیقد ،دناد یم تسد نییاپ روشک هب بآ نایرج شهاک مدع هب دهاوخ ار یللملا نیب کرتشم دور زا هدافتسا قح کرتشم دور زا رادرب هرهب روشک ره دراد یم مالعا هیرظن نیا هتشادن رگید روشک هب یفیک ای یمک تراسخ هنوگچیه هک دریگ تروص یروط یرادرب هرهب یتسیاب یلو ،تشاد داجیا ،تسا تسد نییاپ روشک یاعدا دروم هک یبلط هدایز مه و نومراه هیضرف یارب مه یتیدودحم هیرظن نیا .دشاب ,Parsa)دریگ یم رظن رد کرتشم دور هیشاح روشک ره یارب ار " یقطنم و ناسمه " یرادرب هرهب ،هیرظن نیا .دنک یم

2012: 36). هفسلف .دوش یم راتساوخ ینوناق داهن کی بلاق رد ار رب هباقح یاه روشک نواعت و کرتشم یراکمه هیرظن نیا یقلت یداصتقا دحاو کی ناونع هب دیاب اه روشک لخاد زا دوخ ریسم رد هناخدور لک هک تسا نیا هیرظن نیا یدوجو و یرادرب هرهب قح یلو ،تسا 9 لصا نامه هلابند لصا نیا .دوش میسقت اه روشک لک نیب یتسیاب نآ عفانم و دوش هب تبسن دوخ قوقح هب یراکمه و نواعت قیرط زا هک ددرگ یم رب دور هیشاح یاه روشک همه هب دور زا هدافتسا

داجیا مزلتسم اه روشک نیب دوس میسقت و تسین اه روشک هیلک لوبق دروم لصا نیا .دیسر دنهاوخ دنراد هک یمهس هیلک لوبق دروم یقوقح یاه دادرارق و اه همان دهع یتسیاب هجیتن هب ندیسر یارب و تسا یتیلم دنچ ینواعت کی هاتوک رد یرادرب هرهب زا ار اه روشک یضعب و هدوب ینالوط رایسب هسورپ نیا .دسرب همه بیوصت هب و هیهت اه روشک ار بآ عیزوت و درادن داقتعا بآ رتشیب هچره تشادرب رد اه روشک یریذپ تباقر هب لصا نیا .دزاس یم مورحم تدم ,Parsa)تسا راتساوخ هناگدنچ یاه همانتقفاوم و اهدادرارق بلاق رد اه روشک همه یارب یقطنم و ناسمه تروص هب

2012: 36). هعلاطم دروم هقطنم ناگیاسمه .تسا لُبباک نآ تختیاپ و هنایمرواخ و یبرغ یایسآ ،هنایم یایسآ لصاف دح و یبونج یایسآ رد ناتسناغفا رد نیچ و لامش رد ناتسنمکرت و ناتسکبزا و ناتسکیجات ،قرش و بونج رد ناتسکاپ ،برغ رد ناریا ،ناتسناغفا

136 یاراد ناتسناغفا .دنتسه یقرش لامش ٬ و تسا ایند عیسو روشک نیمکی و لهچ تحاسم عبرم رتمولیک 291 .دهد یم رارق ایند یاهروشک مهن و یس هبتر رد ار نآ هک هدوب رفن نویلیم 69 زا شیب 1397 لاس رد نآ تیعمج هب ار ناتسناغفا ،گنج ههد راهچ دودح .تسا نآ یمسر نید مالسا و روشک نیا یمسر یاه نابز وتشپ و یرد یسراف یلم صلاخان دیلوت .(Yazdan Panah Daro et al., 2019)تسا هدرک لیدبت ایند ریقف و کانرطخ یاهروشک زا یکی

تردق یربارب ساسا رب و تسا اکیرمآ رالد 226 لداعم رالد یمسا شزرا ساسا رب 6721 لاس رد روشک نیا هنارس2٫ یناسنا هعسوت صخاش اب 7721 لاس رد روشک نیا .دسر یم رالد 2337 هب دیرخ رارق ایند 117 هبتر رد 139 .تسا هدوب اه ناسنا ترجاهم یاهریسم و مشیربا هداج رد ینوناک طاقن زا ،ناتساب نارود رد ناتسناغفا .تسا هتفرگ

Page 9: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

922 ...يجراخ تسایس رب کیتیلپوردیه شقن نییبت

23 زا شیب ات اه ناسنا تنوکس زا یدهاوش ناسانش ناتساب ٬ نیتسخن .دنا هدروآ تسد هب حیسم دالیم زا شیپ لاس 2229٬ نیب رد ورملق نیا رد تسا نکمم یرهش ندمت 1٬ ات 222 Eskandari)دشاب هدش زاغآ دالیم زا شیپ لاس 222

Thani and Sadat Kahaki, 2019). یایسآ ،یقرش یایسآ هک هتفرگرارق یمهم یکیژتارتساویژ لحم رد روشک نیا یماظن تاحوتف دهاش نیمزرس نیا ،ناتساب راگزور زا .دنک یم لصو مه هب ار هنایم یایسآ و یبرغ یایسآ ،یبونج لحم نینچمه .تسا هدوب نارگید و ناخزیگنچ ،برع ناملسم ،ایروم یهاشنهاش ،ردنکسا طسوت هلمج زا یرایسب لیبنُبز ای)لیبنژ ،نایلاتپه ،ناهاش نوغرا ،ناشوک یهاشنهاش ،خلب ینانوی تلود هلمج زا یددعتم یاه یروتارپما یریگاپ یروشک ناتسناغفا .تسا هدوب ینارد یهاشداپ و نایرومیت ،نایروغ ،نایونزغ ،نایرافص ،نایناماس ،(ناهاش لباک ای هجرد 31 ات 26 ییایفارغج لوط رد هنایم یایسآ و یبونج یایسآ نیب هک تسا یناتسهوک و یکشخ رد روصحم1٬ یادنلب هب خاشون هلق روشک هطقن نیرتدنلب .تسا هتفرگ رارق یلامش هجرد 19 ات 31 ضرع و یقرش عافترا رتم 312 .(Moradi Nia et al., 2019)تسا ناتسکیجات زرم رد روشک یقرش لامش رد ایرد حطس زا

/Source: https://www.nybooks.com ناتسناغفا نکاس ماوقا :1 هشقن

یا هیحان هک روشک یلامش یاه تشد ؛دوش یم میسقت رگیدکی زا زیامتم هقطنم هس هب ییایفارغج رظن زا ناتسناغفا هلمج زا یزکرم تاعافترا و دراد کشخ همین و ینابایب یزادنا مشچ رتشیب هک یبرغ بونج تالف .تسا یعارز ًااتدمع (درس ناتسمز و مرگ ناتسبات)بوطرم یا هراق میلقا ناتسناغفا .دنک یم ادج مه زا ار ود نیا هک شکودنه هوک هتشر Eskandari Thani and)تسا نشخ و درس رایسب ناتسناغفا یقرش لامش و یزکرم تاعافترا یاه ناتسمز .دراد

Fallah, 2019). رگید یوس زا .دسر یم رفص ریز سویسلس هجرد 37 ریز هب هام ید رد امد نیگنایم هک یروط هب ایردومآ دور رانک رد ناتسکرت یاه تشد و قرش رد دابآ لالج هقطنم ،(ناتسیس هضوح)یبرغ بونج عافترا مک قطانم شکودنه ناتسهوک .دسر یم هجرد 39 زا شیب هب هامریت رد اه نآ یامد نیگنایم و دنراد مرگ ییاه ناتسبات ،لامش رد شنار هب یهاگ هک تسا زیخهزرل نیمز رایسب و تسا یتخانش نیمز رظن زا لاعف یا هقطنم ناتسناغفا قرش لامش رد .تفرگ ار رفن رازه 6 ناج هقطنم نیا رد یا هلزلز 1337 لاس رد .دوش یم رجنم زین (چوک فرب)نمهب شزیر و نیمز

Page 10: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

1199 ناتسبات ،موس هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 222

ار ناغفا 77 ناج یرگید هلزلز 2721 لاس رد و دندش هتشک شکودنه رد یرگید هلزلز رد رفن 237 دعب لاس راهچ یاج رب هتشک رازه نیدنچ ناشخدب رد نیمز شنار زین 2721 لاس رد .درک بیرخت ار هناخ رازه 1 و هتفرگ و هتفرگ همشچرس روشک یزکرم تاعافترا زا ناتسناغفا مهم یاه هناخدور رتشیب .(Daryabari et al., 2018)تشاذگ دور یره و لباک یایرد ،دنمریه ،ایردومآ .دنور یم ورف ینابایب یاهرازنش رد ای هتخیر یلخاد کچوک یاه هچایرد هب ریماپ یاه لاچخی زا و دراد لوط رتمولیک 2231 هک ایردومآ .دنهد یم لیکشت ار روشک یبآ یاه هضوح نیرت مهم نیا زا رتمولیک رازه دودح .دنک یم یرایبآ ار ناتسناغفا کاخ زا عبرم رتمولیک رازه 721 دودح و دریگ یم همشچرس رهش برغ رد هچکوک دور هک ییاج زا ایردومآ .تسا ناتسکبزا و ناتسکیجات یاه یروهمج و ناتسناغفا نیب زرم دور .(Foroughi Nemat Elahi et al., 2013)دوش یم یناریتشک لباق دزیر یم نآ هب دابآ ضیف

/Source: https://www.maps.com ناتسناغفا یاهقطنم و یناهج تیعقوم :2 هشقن

دور یره هب هتسباو روشک برغ لامش یبآ هضوح .دنرذگ یم راهدنق رهش زا رگیدکی اب یزاوم کانرت و بادنغرا یاهدور هرد روراب یاه نیمز و هدمآ تاره یوس هب یبرغ یریسم رد دور نیا .دریگ یم همشچرس اباب هوک یبرغ هنماد زا هک تسا کاخ هب سپس .دوش یم لیدبت ناتسناغفا و ناریا زرم و هدیخرچ لامش تمس هب سپس و دنک یم یرایبآ ار تاره ضیرع هناخدور دنمریه ای دنمله دور .(Jalali Nasab et al., 2015)دوش یم دیدپان موق هرق نابایب رد و هدش دراو ناتسنمکرت 2377 و هتفرگ همشچرس لباک برغ رد اباب هوک هتشر زا مه دنمله یلصا هخاش .تسا ناتسناغفا برغ بونج یلصا 331 دنمله .تساهنآ نیرت مهم بادنغرا هک دندنویپ یم دنمله هب ریسم نیا لوط رد یددعتم یاهدور .دراد لوط رتمولیک ناتسناغفا و ناریا زرم یلصف یاه هچایرد رگید و نوماه هچایرد هب و دنک یم یرایبآ ار ناتسناغفا کاخ زا عبرمرتمولیک رازه قرش یوس هب نامغپ هوک هتشر زا هک دراد قلعت لباک یایرد هب روشک نیا قرش لامش زیخبآ هضوح نیرتمهم .دزیر یم

Page 11: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

922 ...يجراخ تسایس رب کیتیلپوردیه شقن نییبت

.(Foroughi Nemat Elahi et al., 2013)ددنویپ یم سودنیا دور هب ناتسکاپ رد هکنیا ات دور یم هچایرد رقم هداتسیا و ناتسناغفا برغ بونج رد دوش یم بآرپ تاقوا یهاگ طقف هک یروش بآ هچایرد یرباص نوماه کچوک هچایرد جنپ مه اباب هوک رد .دنتسه ناتسناغفا مهم هچایرد ود ،ینزغ بونج یرتمولیک 227 رد یرگید روش بآ ات یریش دیفس زا اه نآ گنر .دنراد ترهش ناشبیجع یاه گنر تهج هب و دنراد ترهش ریما یاه هچایرد هب هک دراد دوجو یعیبط عبانم زا .(Daryabari et al., 2018)تساه هچایرد نیا رتسب یاه گنس لیلد هب نیا و تسا ریغتم هریت زبس و زبس و دیفس یاه گنر هب فافش یناک یعون) قلط ،تیمورک ،سم ،گنس لاغز ،ماخ تفن ،یعیبط زاگ هب ناوت یم روشک .درک هراشا اه یناک رگید و مویناروا ،یتمیق یاه گنس و کمن ،نهآ ،یور ،برس ،درگوگ ،مویراب تافلوس ،(یرتسکاخ ،هنیمز نیا رد ناراذگ هیامرس بذج یارب تلود .تسا رالد درایلیم رازه هس ناتسناغفا ینیمزریز نداعم یعومجم شزرا ناتسکاپ ًااتدمع و هیاسمه یاهروشک هب ناتخرد نیا بوچ لاقتنا و نایچقاچاق طسوت یلگنج ناتخرد عطق .دنک یم شالت .(Eskandari Thani and Fallah, 2019)دش 3221 لاس ات روشک نیا یاه لگنج دصرد 21 زا شیب یدوبان ثعاب

چوق ،وهآ ،رومس ،یهوک یاهزب ،یفرب گنلپ دننام یناروناج یدوبان رطخ ناتسناغفا یطیحم تسیز لکشم نیرت مهم دیاش یاه تیدودحم نیرت صخاش زا .دنوش یم هتشُکک ،ناش تسوپ زا هدافتسا یارب تاناویح نیا رتشیب .دشاب تاناویح رگید و زا شیب یارَبچ ،(یندیماشآ و یزرواشک فرصم) بآ عبانم هب یسرتسد رد تیدودحم هب ناوت یم روشک نیا یطیحم تسیز دودح و (ناتسا) تیالو 29 یاراد ناتسناغفا .درک هراشا ...و دازآ یاه بآ هب یسرتسد مدع ،بآ و اوه یگدولآ ،ماد دح ماقم نیا هب ار یو ،روهمج سیئر هک دوش یم هرادا یلاو کی طسوت تیالو ره .تسا (ناتسرهش) یلاوسلو دصراهچ یتیالو یاروش کی تیالو ره رد .دوش یم بوصنم یلاو یوس زا هک لاوسلو کی تسد هب یلاوسلو ره و دنک یم بوصنم یاه یزیر همانرب رد تکراشم یتیالو یاهاروش شقن .دنوش یم باختنا یمومع تاباختنا رد نآ یاضعا هک دراد دوجو .(Moradi Nia et al., 2019)تسا تیالو یتلود یاهداهن درکلمع یبایزرا و تراظن و تیالو هعسوت رجاهم نویلیم 1٫1 دودح لماش مقر نیا هک هدش دروآرب رفن رازه 127 و نویلیم 79 ناتسناغفا تیعمج 1721 لاس رد37 یلخاد گنج زاغآ لاس 3137 لاس رد ناتسناغفا تیعمج .دوش یم مه ناتسکاپ و ناریا میقم ناغفا ینعی رفن نویلیم ٫3 نویلیم 9 زا شیب 2721 لاس دروآرب ساسا رب هک تسا لباک نآ تختیاپ ناتسناغفا ینویلیم رهش اهنت .دوب دادعت نیا فصن ،راهدنق مه لباک زا سپ .(Eskandari Thani and Sadat Kahaki, 2019)تسا هتشاد تیعمج رفن رازه 71 و ناتسناغفا یاهرهش نیرت تیعمجرپ بیترت هب ینزغ و ناغربش ،تسوخ ،ناقلات ،هاگرکشل ،دابآ لالج ،فیرش رازم ،تاره91 .دنتسه 3721 ات 2721 یاه لاس نیب ینیشنرهش دشر و دنا هدوب نیشنرهش 7721 لاس رد ناتسناغفا تیعمج دصرد ٫3 و کبزا ،هرازه ،کیجات ،نوتشپ گرزب موق راهچ زا یلکروط هب ناتسناغفا .تسا هدش هدروآرب لاس رد دصرد 2٫2 دودح شابودوب نآ رد یفلتخم یاه تیموق هک تسا هلملا ریثک یروشک ناتسناغفا .تسا هدش لیکشت یموق یاه تیلقا رگید ناتسناغفا مدرم نابز و تیموق دروم رد یرامشرس هاگچیه هکنیا هب هجوت اب .دننک یم ملکت یددعتم یاه نابز هب و دنراد .(Yazdan Panah Daro et al., 2019)درادن دوجو دروم نیا رد یقیقد رامآ هدشن ماجنا ًاابیرقت یجیاتن هب هک هداد ماجنا ناتسناغفا مدرم تیموق دروم رد ار ییاه یجنسرظن 1721 ات 6221 لاس زا زین ایسآ داینب ات 79 اه کیجات ،دصرد 12 ات 22 نیب اهوتشپ دادعت یجنسرظن نیا فلتخم یاه هرود رد .تسا هدیسر رامآ نیا اب هباشم ،دصرد 1 ات 2٫7 ،اه قامیا ،دصرد 9 ات 7٫1 اه نمکرت ،دصرد 3٫1 ات 1 اه کبزا ،دصرد 77 ات 3٫1 اه هرازه ،دصرد 19

Page 12: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

1199 ناتسبات ،موس هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 422

(یمسر نید) مالسا .تسا هدوب دصرد 3 ات 7٫2 (… و رابت برع ،یناتسرون ،اه یا هشپ) هیقب و دصرد 7 ات 2٫3 اه چولب نایدا رگید وریپ دصرد 7 زا رتمک و هعیش ناملسم دصرد17 ،ینس ناملسم دصرد 11 .تسا ناتسناغفا روشک (اهرفاک نیمزرس) ناتسرفاک مان اب هب ناتسرون تیالو ،2317 ههد ات .(1397 ،یکهک تاداس و یناث یردنکسا)دنتسه و ییادخدنچ ،یرواب حور یاهرواب هب ماگنه نآ ات دنراد یدرف هبرصحنم یداژن یاه یگژیو هک اه یناتسرون .دش یم هتخانش نیا مان و دندیورگ مالسا هب نآ یلاها مامت ،ناتسناغفا تلود طسوت هقطنم نیا لاغشا زا سپ .دنتشاد یدنبیاپ یرواب نمش هب هک تسا یمالسا ییاهروشک دودعم زا ناتسناغفا .(Moradi Nia et al., 2019)درک ادیپ رییغت ناتسرون هب نیمزرس رد زین کیس و مسیئودنه نوچ یرگید بهاذم .تسا ردان رایسب نآ رد یبهذم یاه یریگرد دراوم ،یخیرات روط دوجو تاره رهش هژیو هب و ناتسناغفا رد زین یدوهی یتیلقا ،هتشذگ لاس 29 یاه گنج زا شیپ .دنراد یناوریپ ،ناتسناغفا لباک رد فوتنیمیس نولباز مان هب اه نآ زا رفن کی اهنت نونکا هک یروط هب .دنا هتفر لیئارسا هب نانآ یمامت هزورما هک دنتشاد7٬ نیب نینچمه .تسا هدنام یقاب 1٬ ات 222 Eskandari)دننک یم یگدنز روشک نیا رد تیحیسم ناوریپ زا رفن 222

Thani and Fallah, 2019). زا یکی ناریا نیا رب هوالع ،دراد ناتسناغفا یجراخ تسایس رد یمهم شقن ناریا ،یگنهرف راد هشیر تاطابترا ببس هب ناتسناغفا رد دیدج یسایس ماظن ندمآ راک یور و نابلاط ینوگنرس زا سپ .تسا ناتسناغفا یراجت یاه فرط نیرت گرزب ناتسناغفا هب ناریا تارداص رتشیب نونکات طباور نیا هتبلا .تسا هتشاد یریگمشچ شیازفا ناریا و ناتسناغفا یراجت طباور .دنراد یراکمه ناتسناغفا لقن و لمح هکبش یزاسزاب و ردخم داوم اب هزرابم هنیمز رد ناتسناغفا و ناریا .تسا هدوب هقطنم رد دنمریه هناخدور بآ میسقت رس رب دراد دوجو ناراب دوبمک لکشم هک ریخا یاه لاس رد ناریا و ناتسناغفا

قیفش یسوم دمحم و ادیوه سابعریما طسوت هدش اضما همانقفاوت رب ودره هچرگا .دنراد رظن فالتخا ناتسیس .(Daryabari et al., 2018)دنراد دیکأت دنمریه بآ قح میسقت دروم رد (روشک ود ره تقو یاهریزو تسخن)

/Source: http://mapsof.net ناریا اب روشک نیا زرم و ناتسناغفا یا هراوهام هشقن :3 هشقن

Page 13: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

522 ...يجراخ تسایس رب کیتیلپوردیه شقن نییبت

اههتفای

ناتسناغفا یبآ یاههزوح .1 :زا دنا ترابع هک دیدرگ لیدبت دور هزوح جنپ هب ناتسناغفا طبر یذ عجارم ریاس و بآ و یژرنا ترازو داهنشیپ قبط ,Heidarzadeh)دشاب یم لباک دور هزوح-3 دنمله هزوح-2 دوریره و باغرم هزوح-9 لامش هزوح-1 ومآ هزوح-7

دادعت کی .دیدرگ روظنم تسیز طیحم هرادا سیئر و ناریزو شش ناتسناغفا روهمج سیئر طسوت داهنشیپ نیا .(2015 31 غلبم یناهج کناب لیبق زا دنا هدومن یراکمه یبآ هزوح جنپ ایحا و رامعا هصح رد هک ییاه کناب و اه نامزاس زا هرادا .لامش دور میمرت و ایحا ضرغ رالد نویلیم 37 غلبم 7هرادا ییایسآ کناب .هزوح جنپ مامت رد رالد نویلیم(JFPR) هژورپ رامعا ضرغ رالد نویلیم 37 غلبم اپورا هیداحتا .خلب دور ایحا ضرغ ار رالد نویلیم 27 غلبم ناپاچ .دوریره و باغرم دور رد رامعا و ایحا ضرغ رالد نویلیم 23 غلبم (ADB) یبود و اداناک روشک زدنکدور یالاب جنپ .دیامن یم ینادردق و ناوارف ساپس راهظا اه نیا ناغفا تلم هک دنا هدومن کمک ومآ دور شخب رد (EC) هرادا

.دوش یم هدهاشم ریز لودج رد نآ زیربآ یاه هزوح اب ناتسناغفا یبآ هزوح ناتسناغفا یبآ هزوح جنپ :2 لودج

هب ششوپ تحت یضارا یبآ هزوح یاه هناخدور و اهدور دور مان

عبرمرتمولیک

رتم نویلیب هب اهدور تیفرظ

عبرم

هک یروشک هب

دزیر یم

جنپ ،ریماپ ،زدنق ،هچکوک ،ناخاو ومآ دور ناهنرفاک ،شحو ،وس قآ ،باغرم

ناتسکبزا 11 3073 ناتسنمکرت

107 1071 راصیق ،خلب لایرلپ رس ،باگت نیریش لامش یاهدور 1

ناریا 2903 3261 هعلق یسوم ،ناتسغرا ،کنرت ،ینزغ ،بادنغرا ،دنمله دنمله دور

لامش یاهدور

یبرغ

ناتسنمکرت و ناریا 6209 2011 هریغ و نارلگ کشک ،باغرم ،دوریره ،دور هارف ،نکسردا دور شاخ

،راگن یلع ،گنش یلع ،ریشجنپ ،دنبروغ ،رگول ،لتش ،لباک ،نادیم لباک دور دابآ لالج نامقل

ناتسکاپ 61021 1011

13 901631 گرزب هناخدور 99 زا رتشیب عومجم

Source: Research Findings, 2019 نیمه رد رقف تلع .دیامن یم هدافتسا ار نآ بعکم رتم درایلیم 21 فرص دوخ بآ بعکم رتم درایلیم 31 زا ناتسناغفا .دیامن هدافتسا اه بآ نیا یژرنا زا و دهد هعسوت ار یشیوخ یتعارز یاه نیمز یضارا تسا هتسناوتن هک تسا ار دوخ ینیمزرس یاه بآ زا هدافتسا تیفرظ دناوتب ناتسناغفا ات تسا هدش هتفرگ تسد یور یاه همانرب هبوصم رد تحت رد دور نیا بآ ات بعکمرتم نویلیب 11 تیفرظ یاراد ومآ هک ایردومآ و لباک ناتسناغفا دور ود .دهد اقترا نآ رگید یضعب و هدیسر مامتا هب اه نآ زا یضعب هک دشاب یم اه هژورپ تحت رد لباک زا و تسا هدش هتفرگ اه شهوژپ دشاب یم زیچان ومآ دور بآ زا هدافتسا حطس .دهد تاجن رقف زا ناتسناغفا دناوتب ات دراد همادا اه هژورپ نآ یالاب راک نازرا هک تسا تمعن دشاب یم یرهز تازاگ و دود دقاف ک یبآ قرب یژرنا زا هدافتسا و بآ طسوت قرب یژرنا دیلوت .دراد فرب رپ یاه هوک و یوج نارازه و کچوک دور اهدص گرزب هناخدور 39 یاراد هک ناتسناغفا .دیآ یم تسد هب

1 . JFPR

Page 14: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

1199 ناتسبات ،موس هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 622

Source: http://easterniran.com/en/doc/report/835 ناتسناغفا روشک یبآ عبانم تیعقوم :1 هشقن

Source: http://easterniran.com/en/doc/report/835 ناتسناغفا زیربآ یاههضوح و یلصا یاهدور هکبش رد اهدس تیعقوم .2 هشقن

کیتیلپوردیه هیاپ رب ناتسناغفا و ناریا طباور .2

دنمریه کیتیلپوردیه .2.1 زرم زا یشخب و نآ فارحنا و ریسم رییغت نینچمه و دور فارطا و اتلد ،ناتسیس هقطنم یرایبآ رظن زا دنمریه هناخدور یایفارغج بلاق رد دیاب ار دنمریه یژولوردیه و تسا رادروخرب ییازسب تیمها زا ناتسناغفا و ناریا کرتشم ناتسناغفا یزکرم یاه هوک و لباک یرتخاب لامش رد اباب هوک زا نآ یلصا بعش و دنمریه دور .درک هعلاطم ناتسناغفا (تسب هعلق) مان هب یلحم رد یلچک و بادنغ مان هب یلصا هخاش ود نتسویپ مه هب زا و هتفرگ همشچرس شکودنه)

Page 15: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

722 ...يجراخ تسایس رب کیتیلپوردیه شقن نییبت

زاب هگلج هب هکنیا زا لبق هناخدور نیا .تسا عبرم لیام رازه 23 دودح رد نآ ریگبآ هضوح تحاسم .دوش یم لیکشت هک یتسپ یضارا هب شرگ زا دعب یلو دراد نایرج یبرغ یبونج تهج رد دسرب کشرگ کیدزن یناتسهوک یضارا رد ناتسناغفا یبرغ بونج ،یسوق لکش هب و دوش یم دراو تسا عقاو عیسو یارجم ود نیب و هناخدور دادتما رد نآ لوط هب یا هطقن رد لامش یلیام 22 دودح رد سپس ،هدیچیپ لامش تمس هب هطقن نیا رد ،دنک یم یط ناح لامک دنب ان ار تمس هب یرگید و لامش تمس هب یکی هک دوش یم میسقت یلصا هتشر ود هب (ناتسپس دنب) ناریا زرم رد کهوک مان

:زا دنا ترابع دنمله دور یاه هخاشرس .دزیر یم نوماه هب فورعم یاه هچایرد هب اه نآ بآ و دراد نایرج یبرغ لامش دور یراک-7 هعلق یسوم دور-1 بادنغرا دور-9 کنرت دور-2 ناتسغرا دور-3 تیمها اه نآ زا مادک ره هک دنراد نایرج دنمریه هضوح هب یرگید یاه شور ،نآ یاه هخاشرس و دنمریه دور رب هوالع .(Bai, 2015: 110)توراه اب نکسردا دور هارف -دور شاخ :زا دنا ترابع اهدور نیا .دنراد یا هناگادج ییایفارغج

،ناریا و ناتسناغفا روشک رد دنمریه هناخدور تیعقوم .3 هشقن

Source: https://www.researchgate.net/figure/Hirmandtrans-boundary-river-basin

Page 16: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

1199 ناتسبات ،موس هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 822

نیب هناخدور نداد ضرف دروم رد ناتسناغفا یسایس ناربهر هاگدید هتشذگ رد دنمریه بآ عطق تلع نیرت مهم دیاش و دنناد یم دوخ یراصحنا قح ار دنمریه بآ زا هدافتسا هنوگ ره یناعفا تاماقم ساسا نیا رب .تسا دنمریه یللملا ادیپ همادا دنمریه بآ ندیسر تروص رد اهنت رود یاه هتشذگ زا ناش یگدنز هک دور نییاپ شخب مدرم قوقح هب ًاالمع یاه تقفاوم ساسا رب هک تسا یلاح رد نیا .(Mojtahedzadeh, 1999, 238)دننک یم یهجوت یب .تسا هدرک یم یاراد تلم دنچ ای ود یارب هک ییاهدور اب و دنریگب روشک دنچ اب ود نیمزرس زا هک ییاهدور ،اه هناخدور ییاسانش ؛تسا هدش دای طیارش یاراد دنمریه دور هک اج نآ زا ،دنوش یم بوسحم یللملا نیب یاه هناخدور ،دنشاب یداصتقا رثا .دنشاب هتشاد ار شور نیا یاه شخب رد یراصحنا قح یاعدا دنناوت یمن روشک ود زا کی چیه نیاربانب

دورریره کیتیلپوردیه .2.2 زا هک دراد دادتما رتمولیک 371 عومجم رد .دهد یم لیکشت ار ناریا یاهزرم یقرش لامش شخب هک ناسارخ یاهزرم نیا یلصا شخب دودح دیدحت راک .دوش یم یهتنم بونج رد هایس کلم هوک هب و هدش زاغآ لامش رد راقفلاوذ هناهد .دش مامت تیمسادلگ تیمکح نویسیمک راک نایاپ زا سپ یزرم طخ و یتسود دس ود هب ناوت یم تسا هدش ثادحا دوریره دور یور رب ناتسناغفا تلود طسوت هک ییاهدس هلمج زا

.دومن هراشا املس :زا دنا ترابع دس نیا داجیا زا رظن دروم فادها .دراد رارق ناتسنمکرت و ناریا نیب یزرم رفص هطقن رد یتسود دس رد نآ زا هدافتسا روظنم هب هدش میظنت نایرج هب یمئاد ریمخت بآ لیدبت و دوریره یلصف هناخدور بآ میظنت و یزاس هریخذ-7 بعکمرتم نویلیم 211 نازیم هب لاس لوط ناریا مهس بعکم رتم نویلیم 272 زا لاس رد بعکم رتم نویلیم 237 نازیم هب دهشم برش بآ زا یشخب نیمأت -1 ناتسنمکرت و ناریا کرتشم زرم تیبثت -9

.(Ezzati et al., 2011, 100) راتکه 22231 نازیم هب مادک ره ناتسنمکرت و ناریا رد سخرس تشد یزرواشک بآ نیمأت -2 :درک هراشا هتکن دنچ هب دیاب یتسود دس دروم رد و بوخ طباور زا یا هنومن ناونع هب دهشم برش و یزرواشک بآ نیمأت نمض دناوت یم دس نیا هب تبثم هاگن-7 دشخب دوبهب ار لباقتم یراکمه و یراوج مه نسح طباور و ؛دوش دادملق ناتسنمکرت و ناریا روشک ود بسانم هک دوش یم ثعاب دوریره بآ هب دس نیا تسد نییاپ یاهرهش ندش هتسباو و تسا ناتسناغفا دوریره همشچرس -1 هتسباو رتشیب ناتسناغفا هب روشک ود نیا و دنک هدافتسا ناتسنمکرت و ناریا رب راشف مرها ناونع هب نآ زا ناتسناغفا

3397 هام دادرخ 37 رد هک تسا املس دس هدش داجیا دوریره اب روشک ود کرتشم زرم رد هک یرگید دس دنوش .دش حاتتفا تسا تاره رهش یکیدزن رد هک دوریره یور رب ینغ فرشا و دنه ریزو تسخن طسوت (م 3721) شود ناتسناغفا رد هک دس نیا تخاس .تسا تیمها رپ رایسب ناتسناغفا یارب یرایبآ و یزرواشک ،تعنص ظاحل زا دس نیا ناخ دوواد تموکح نامز رد هک تسا ناتسناغفا خیرات ییانبریز همانرب نیرت گرزب تسا فورعم املس دنب هژورپ هب لیمکت دصرد 31 ات نآ تخاس و زاغآ نامز نامه رد نآ یتامدقم راک .نش یزیر حرط ناتسناغفا روهمج سیئر نیلوا

31 رد ًااددجم ،نابلاط طوقس زا دعب هکنیا ات دش هژورپ نیا فقوت ثعاب روشک نیا رد نینوخ یاه گنج عوقو اما ،دش

Page 17: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

122 ...يجراخ تسایس رب کیتیلپوردیه شقن نییبت

.دش هتشاذگ نآ تخاس یانب گنب (م 1221) 6197 لاس توح

Source: Research Findings, 2019 ،ناتسناغفا و ناریا زرم رد دوریره دور ییایفارغج تیعقوم .4 هشقن

دورریره رتسب رییغت یتینما-یکیتیلپوئژ یاهدمایپ .2.3 زا نوتاخ لپ رد یتسود دس بآ نزخم و هدیدرگ عقاو ناتسناغفا کاخ رد دوریره یاه بآ همشچرس هک اج نآ زا

هب رتشیب سخرس ات نوتاخ یلپ لحم زا دوریره یکیمانید تارییغت یفرط زا .دوش یم نیمأت هناخدور نیمه قیرط زا یخرب هک هدمآ دوجو هب یزرم هدودحم نیا رد دیدج یاه تلاح یرسکی ،تسا هتفرگ تروص یناریا فرط :زا دنا ترابع اه نآ نیرت مهم دوخ یا هلحرم یاه نایغط یط رد دوریره هناخدور هک یروط هب ؛یتالصاوم یاه هار و یزرم هداج نداتفا رطخ هب • و تسا هدیدرگ یزرم هداج بیرخت و یگدید بیسآ ثعاب ریسم زا فلتخم یاه تمسق رد و راب نیدنچ نونکات .تسا هدش عطق ًاالماک یطابترا هار هجیتنرد ،یزرم هدودحم نیا یکیتیلپوئژ لاح نیعرد و یتینما یاه شلاچ زا یکی یزرم یاه صخاش و اه هلیم یگدرب بآ • بیرخت هب رجنم دوریره یاه بالیس .تسا زرم یساسا صخاش کی ناونع هب یزرم یاه هلیم نتفر نیب زا و بیرخت طخ ندروخ مه هب رجنم لمع نیا .تسا هدش هپتزای ات نوتاخ لپ زا یعیسو یاه شخب لوط رد یزرم یاه هلیم .(Mahdavi, 2007: 96)تسا هدش یزرم راون تینما و تابث مدع و یزرم یوس هب هناخدور رتسب رییغت لیلد هب دابآ تلود ریسم رد زاگ یاه هاچ یکیتیلپوئژ و یتینما تابث ندروخ مه هب • 1 هرامش هاچ یوس هب هناخدور بآ یورشیپ رطاخ هب عوضوم نیا ،هقطنم رد یزرم یاه ناج ،زاگ یاه هداج تاسیسأت و تالکشم .تسا هدید یدج یاه بیسآ تمسق نیا رد زین سخرس یزرم هداج و هدیدرگ داجیا دابآ تلود هیحان رد

Page 18: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

1199 ناتسبات ،موس هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 192

بآ میسقت عوضوم هلمج زا .دوش یم زرم رد یتینما یسایس تاعزانم هب رجنم هک یزرم یاه هباقح زا یشان یاهانگنت .ولنالگنز و هچهچ رد نآ هباشم اب هپت زای رد دوریره یاه هاگ رارقتسا ندمآ دوجو هب رطاخ هب یزرم یاه یریگرد اب ردخم داوم هناحلسم قاچاق هب طوبرم یتینما تالکشم • .(Safavi, 2009: 11)یا هرم تالک دننام دوریره یاه تمسق زا یخرب رد یزرم دیدج یاه هاگرذگ لیکشت اب رارشا

ناتسناغفا و ناریا یکیتیلپوردیه یاه شلاچ .2.4

ناتسناغفا و ناریا روشک ود طباور رب دنمریه و دوریره کیتیلپوردیه ریثأت .2.4.1 دنمریه بآ رب اه ناغفا قیقد لرتنک زا عنام روشک نیا رد ،یلخاد یاه گنج و یوروش هلمح اب ناتسناغفا یلخاد یگتفشآ (م 6137-2137) شد 2697 ات 1697 یاه لاس رد .دز نماد یشومارف نیا هب قارع و ناریا یلیمحت گنج عوقو و ؛دش زا .دش ناتسیس تمس هب دنمریه بآ نایرج شهاک ثعاب هناخدور یایلع شخب رد یگدنراب شهاک و یلاس کشخ عوقو هلئسم نیا تلع ناتسناغفا تلود هک تفرگ تروص ناریا هب دنمریه بآ نایرج شهاک رب یتاضارتعا زین ناریا تلود یوس Foroughi)دش عوضوم نیا هب دایز هجوت زا عنام زین روشک ود یسایس عاضوا یگتفشآ .درک ناونع یگدنراب شهاک ار

Nemat Elahi et al., 2013: 4). رد ینادنچ شنت ناوت یمن ناتسناغفا رد نابلاط ندمآ راک یور نامز ات تفگ ناوت یم یقاب توکسم روشک ود ره ینورد هتفشآ عاضوا تلع هب عوضوم نیا عقاو رد .دومن هدهاشم دنمریه رس رب روشک ود نیب طباور ،تسا هدوب ناتسناغفا رب نابلاط تموکح هرود ،ناریا و ناتسناغفا تابسانم یخیرات یاه هرود نیرتدب زا یکی دنام یایسآ رد یدیدش یلاس کشخ ،نامز نیا رد .داهن یگریت هب ور تدش هب ناتسناغفا رد نابلاط ندمآ راک یور اب روشک ود بآ نایرج شهاک بجوم ناتسناغفا رد یلاس کشخ تفای همادا لاس راهچ هک داد خر ناتسکاپ و ناتسناغفا ،ناریا ،یزکرم نکاس مدرم هب یدیدش نایز هک دش (م 3337) ش ه 1197 لاس رخاوا زا نآ لماک عطق سپس و ناریا تمس هب دنمریه ،نآ یور دس ثادحا و دوریره یزرم هناخدور زا یرادرب هرهب عوضوم .درک دراو ناتسناغفا و ناریا رد هناخدور هیشاح یشاپورف زا سپ و یوروش و ناریا روشک ود نیب هدش اضما یاه لکتورپ و تارکاذم رد .تسا ینالوط ًااتبسن هقباس یاراد ناتسناغفا نیب هک یلاح رد .تسا هدش حیرصت نآ رب اهراب ناتسنمکرت اب ،یزکرم یایسآ یاه یروهمج لالقتسا و یوروش ات تسا ناتسناغفا و ناریا نیب زاب یا هدنورپ عوضوم نیا و درادن دوجو دوریره بآ میسقت هرابرد یا همان قفاوت ناریا و نیا اب طابترا رد ناریا و ناتسناغفا طاقن مادک .دنتسه یطاقن هچ هناخدور نیا بآ نیمأت یاه همشچرس دوش صخشم و یقوقح یاه ثحب رانک رد ینف یاه ثحب یرسکی هناخدور نیا دروم رد .دنتسه تسد نییاپ اهاجک و تسدالاب هناخدور میژر کی هب ندیسر ناشفده .دنتسه نآ دروم رد وگتفگ و ثحب لاح رد زین نونکا روشک ود هک ؛دراد دوجو یسایس .تسا ناتسناغفا و ناریا فرط ود نیب قفاوت دروم یقوقح

ناتسناغفا طسوت املس دس ثادحا ربارب رد ناریا یژتارتسا .2.4.2 ،یبآ عبانم یاهدمایپ ،ناتسناغفا روشک رد نوریب مه یزرمارف هناخدور یور رب املس دس ثادحا دوریره یور رب یارب ناریا روشک تشاد دهاوخ لابند هب ار زیربآ هضوح کیتیلپوردیه لک رد و تسیز طیحم ،یسایس یا هقطنم رب ینتبم لوا یژتارتسا دراد دوخ یورشیپ ار یژتارتسا عون راهچ ،املس دس ثادحا ربارب رد یریذپ بیسآ شهاک .تسا یتسود دس تمس هب دوریره هناخدور نایرج موادت یارب ناتسناغفا روشک اب کیتاملپید طباور تیوقت

Page 19: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

992 ...يجراخ تسایس رب کیتیلپوردیه شقن نییبت

موس یژتارتسا .دشاب یم ایردومآ رب ربا هضوح نوچمه هیاسمه یاهروشک بآ عبانم رگید زا بآ لاقتنا مود یژتارتسا ًااتیاهن و تسا روشک لخاد رد یا هموح نیب بآ لاقتنا و روشک لخاد بآ عبانم زا دهشم بآ عبانم نیمأت رب ینتم رد رهش نیا یعامتجا یداصتقا راتخاس رییغت قیرط زا روبزم بآ عبانم هب یگتسباو شهاک رب ینتبم مراهچ ناتسا یارب دهشم تشد بآ عبانم زا هک تشاد رظن رد دیاب مراهچ یژتارتسا حیضوت رد .دشاب یم بآ عبانم هب یگتسباو حطس نیرتالاب اب تعنص و برش شخب هب هیقب و یفرصم بآ عبانم یداصتقا یرو هرهب نیرتمک اب یزرواشک شخب یرو هرهب شیازفا تمس هب یتشیعم راتخاس رییغت اذل تسا هتفای صاصتخا یفرصم بآ عبانم یداصتقا یرو هرهب عبت هب و روبزم بآ عبانم هب یگتسباو شهاک رد تیقفوم نیرتشیب .نیعم صیصخت فقس کی اب بآ عبانم یداصتقا هناخدور بآ عبانم هب یگتسباو شهاک هک ارچ .دروآ دهاوخ ناغمرا هب ار ناتسناغفا روشک اب هرکاذم رد تیقفوم نآ .داد دهاوخ شیازفا ار بآ زا هدافتسا یارب ناتسناغفا اب ناریا روشک هرکاذم تردق .روشک لخاد رد دوریره یمک یاه هتفای لیلحت و هیزجت .3 نیرت مهم ریغتم ،(یا هلصاف و یا هبتر سایقم عون زا) یسانش تیعمج تاعلاطم هتسد راهچ هب اه هداد یمک لیلحت هیزجت تاعبت ریغتم ،(یا هبتر سایقم عون زا ریغتم) هیوگ 97 دادعت ناتسناغفا و ناریا طباور رد از شنت یکیتیلپوردیه لماوع .تسا (یا هبتر سایقم عون زا ریغتم) هیوگ 6 دادعت ناتسناغفا یکیتیلپوردیه تامادقا

یفیصوت رامآ .3.1 یلماوع عقاو رد و ناتسناغفا و ناریا طباور رد از شنت یکیتیلپوردیه لماوع نیرت مهم تخانش روظنم هب یفیصوت رامآ .مییامن یم کیکفت 9 لودج رد ار دنوش یم بوسحم روشک ود یکیتیلپوردیه یاه شلاچ رد ار شقن نیرتشیب هک

ناتسناغفا و ناریا طباور رد از شنت یکیتیلپوردیه لماوع نیرت مهم یفیصوت رامآ .3 لودج

Source: Research Findings, 2019 بیترت هب للملا نیب طباور نیون هعسوت راتخاس رد ناتسناغفا یکیتیلپوردیه تامادقا تاعبت ندروآ تسد هب روظنم هب

یلیخ هیوگ لماوع

مک

یرظن مک

مرادن

یلیخ دایز

دایز

نیگنایم

بآ عبانم یگدولآ

اه هناخدور

3609 2 17 77 1 2 دوریره بآ هب یتعنص یاه هلابز ندرک دراو 9 2 1 17 3 9 دنمریه بآ هب یگناخ یاه هلابز ندرک دراو 2909 1 37 77 1 2 دوریره بآ هب یتعنص یاه بالضاف نتخیر 3209 1 3 97 27 2 دوریره بآ هب یناتسرامیب و ییایمیش داوم ندرک دراو

2109 1 97 27 7 2 تسا هدش نوماه هچایرد ندش کشخ ببس ناتسناغفا طسوت دنمریه هناخدور ریسم رییغت اه هناخدور ریسم رییغت ناتسچولب و ناتسیس رد ار بآ عبانم دوبمک تالکشم ،ناتسناغفا طسوت دنمریه هناخدور ریسم رییغت .تسا هتشاد هارمه هب ناریا

2 1 37 37 3 2

رد ار اهدرگزیر هدیدپ شیازفا و یمیلقا تارییغت ،ناتسناغفا طسوت دنمریه هناخدور ریسم رییغت .تسا هتشاد هارمه هب ناریا ناتسچولب و ناتسیس

9 3 17 77 2 9109

و ناتسچولب و ناتسیس ناتسا یدیلوت و یناسنا ،یتعنص یاه تیلاعف رب دنمریه هناخدور ریسم رییغت .تسا هدوب راذگریثأت نانآ لاغتشا شهاک

6 1 77 3 6 2301

بآ هب یزارد تسد

اه هناخدور

2109 3 97 3 9 7 دوریرهدور یور رب ناتسناغفا طسوت دس ثادحا 2109 3 17 27 2 2 دنمریه دور یور رب ناتسناغفا طسوت دس ثادحا

بآ عبانم لرتنک

تسدالاب

2309 3 3 1 6 1 دس ثادحا روظنم هب دورریه هار رس رب ناتسناغفا تلود طسوت تسد الاب بآ عبانم لرتنک 6209 3 97 17 9 1 دس ثادحا روظنم هب دنمریه هار رس رب ناتسناغفا تلود طسوت تسد الاب بآ عبانم لرتنک یاه یرادرب هرهب روظنم هب ناتسناغفا تلود طسوت دوریره هناخدور روبع یعیبط ریسم رد عناوم داجیا یهام شرورپ و یزرواشک

9 3 97 3 3 9109

Page 20: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

1199 ناتسبات ،موس هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 292

:مییامن یم ظاحل ار ریز یاههیوگ للملا نیب طباور نیون هعسوت راتخاس رد ناریا یمالسا یروهمج هیلعرب ناتسناغفا یکیتیلپوردیه تامادقا تاعبت .4 لودج

یلیخ هیوگ فیدر

مک

یرظن مک

مرادن

یلیخ دایز

دایز

نیگنایم

دهاوخ یپ رد ار روشک نیا و ناریا نیب یسایس یاه شنت شیازفا ،ناتسناغفا یکیتیلپوردیه تامادقا 1 .تشاد

1 3 1 77 3 9109

1909 3 77 17 6 7 .تشاد دهاوخ یپ رد ار روشک ود یسایس طباور حطس شهاک ،ناتسناغفا یکیتیلپوردیه تامادقا 2

9209 2 3 27 1 2 .تشاد دهاوخ یپ رد ار روشک ود نایم یداصتقا طباور حطس شهاک ،ناتسناغفا یکیتیلپوردیه تامادقا 3

2109 27 27 2 6 7 .تشاد دهاوخ یپ رد ار روشک نیا زا ناریا یسایس یاه تیامح مدع ،ناتسناغفا یکیتیلپوردیه تامادقا 4

دهاوخ یپ رد روشک نیا هیلعرب ناریا یوس زا ار یبرخم تامادقا ناتسناغفا یکیتیلپوردیه تامادقا 5 .تشاد

1 3 27 1 1 1101

6202 11 3 1 1 2 .تشاد دهاوخ یپ رد ار روشک نیا هب ناریا زا الاک تارداص شهاک ناتسناغفا یکیتیلپوردیه تامادقا 6

Source: Research Findings, 2019 یشهوژپ و یملع درواتسد و یریگهجیتن ناتسناغفا طباور رد هک ؛درک حیرشت هنوگ نیا ناوت یم ار نابلاطاسپ رد ناتسناغفا یجراخ تسایس رب کیتلپوردیه ریثأت یفلتخم لماوع .دنتسه یا هدرتسگ یاه یراکمه دنمزاین ییایفارغج و یگنهرف و یخیرات یکیدزن لیالد هب هک ناریا و لماوع نیا زا یکی .دشاب یم هنایارگاو و هنایارگمه فلتخم داعبا و هوجو یاراد دوخ هبون هب هک هدوب لیخد دنراد یاج یقطانم رد یتینما دعب زا هژیو هب روشک یزرم ساسح طاقن نیرتمهم زا یخرب .دنتسه یزرم یاه هناخدور یاه بآ زا یرادرب هرهب هک تسا یقرش زرم ناریا یارب اهزرم نیا زا یکی .دنا طابترا رد بآ هلئسم اب یا هنوگ هب هک تسد رد یداصتقا یسایس مرها کی هب ًاالمع عوضوم نیا و تسا هدرک ادیپ یکیتلپوردیه هبنج نآ رد کرتشم یزرم ببس یگژیو نیا .دنک هدافتسا ناریا اب تردق هنزاوم و یسایس طباور رد نآ زا ات .تسا هدش لیدبت ناتسناغفا تلود یسایس طباور اج ره یمالسا بالقنا زا لبق ات هک یا هنوگ هب .دریگب رارق رباربان و تسدورف تیعقوم رد ناریا هک هدش 2 ناتسناغفا یتح و هدرک لمع باب نیا رد هدقعنم یاهدادرارق هب (ناتسناغفا) یتسدالاب روشک ،هدوب هناتسود روشک ود هچ) روشک ود عاضوا ای و هدوبن هناتسود یسایس طباور هک اج ره و هدرک هفاضا ناریا هباقح هب هیناثرب بعکم رتم رد هچنانچ .تسا هدشن هداد ناریا لیوحت یتسرد هب دنمریه زا ام هباقح ،هدوب جنشتم (یتسد نییاپ هچ و یتسدالاب ثحب رد ،یجراخ تلود کی تیامح زا یرادروخرب لیلد هب روشک نیا ناتسناغفا رد اه ییاکیرمآ روضح نامز یسرتسد رد یلم عفانم ندرک ظاحل هب هجوت اب .دومن داجیا ناریا یارب ار یتالکشم دنمریه و دوریره یاه هناخدور رد یزاسدس و یزرواشک هعسوت رد روشک نیا هک ییاه کمک و اکیرمآ اب ناریا هطبار عون ،ناتسناغفا یاه بآ هب ناریا یاه بآ هنالداع هدافتسا ،یجراخ یاه تردق اب یقطنم طباور هک دراد لابند هب ار هجیتن نیا .دیامن یم ناتسناغفا

ناریا ربارب رد ناتسناغفا عضوم تیوقت ثعاب دب هطبار عون سکعلاب و ؛دراد لابند هب ناریا یارب ناتسناغفا یجورخ ًااصخشم و دوخ یاهزرم زا جراخ یبآ عبانم هب دنمریه و دوریره قیرط زا ناریا ًااتدمع هک تسا یلاح رد نیا .دوش یم هک قیقحت رگید تمسق رد .دوش یم بوسحم ناریا یارب یکیتیلپوئژ شلاچ یعون رما نیا و ؛تسا هتسباو ناتسناغفا یکیتیلپوردیه لماوع نیرت مهم هنیمز رد هک داد ناشن جیاتن ،دش هتخادرپ قیقحت یاه هتفای یمک لیلحت یبایزرا هب و ناتسیس ناتسا ییاوه و بآ تارییغت ببس دنمریه هناخدور ریسم رییغت ،ناتسناغفا و ناریا طباور رد از شنت

Page 21: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

992 ...يجراخ تسایس رب کیتیلپوردیه شقن نییبت

و تالکشم شیازفا نینچمه و تسا هدرک رتدیدش ار ناتسا نیا رد اهدرگ زیر عوضوم نیا هک هتشگ ناتسچولب طسوت دنمریه هناخدور ریسم رییغت رگید یهاگن رد ،تسا هتشاد یپ رد ناتسا نیا یارب ار یتسیز طیحم یاه یگدولآ هدش هقطنم نیا یروناج و یهایگ متسیسوکا و شحو تایح یدوبان و نوماه هچایرد ندش کشخ ببس ناتسناغفا شهاک و ناتسچولب و ناتسیس ناتسا یدیلوت و یناسنا ،یتعنص یاه تیلاعف رب دنمریه هناخدور ریسم رییغت زین و تسا یاه ناتسا ریاس هب ناتسچولب و ناتسیس ناتسا زا ار اه ترجاهم شیازفا هلئسم نیا هک تسا هدوب راذگریثأت نانآ لاغتشا بلطم نیا دوش یم لصاح قیقحت هجیتن ناونع هب هنیمز نیا رد هچنآ یلک تروص رد .تسا هتشاد لابند هب ار ناریا بآ عبانم لرتنک و اه هناخدور بآ هب یزارد تسد ،اه هناخدور بآ عبانم یگدولآ ،اه هناخدور ریسم رییغت هک تسا طباور رد از شنت یکیتیلپوردیه لماوع نیرت مهم هلمج زا ،ناریا یمالسا یروهمج هیلعرب ناتسناغفا روشک تسدالاب ناتسناغفا یکیتیلپوردیه تامادقا هک تسا هلئسم نیا تسا ملسم هچنآ زین رگید تمسق رد .تسا ناتسناغفا و ناریا لابند هب ناتسناغفا و ناریا روشک ود طباور رد ار یداصتقا و یسایس تاعبت ،للملا نیب طباور نیون هعسوت راتخاس رد .تشاد دهاوخ :داد هئارا ار ریز یاهداهنشیپ ناوتیم ناتسناغفا و ناریا روشک ود نایم یکیتیلپوردیه تافالتخا شهاک یاتسار رد

ود هطبار رد یرت تیمهارپ شقن دنمریه بآ هب طوبرم قوقح رس رب ناریا و ناتسناغفا تافالتخا هکنیا هب هجوت اب • دهاوخ عوضوم نیا لصفو لح رد یمهم شقن روشک ود رد دنمریه بآ هلئسم ندرک یسایسریغ اذل ؛تسا هتشاد روشک نیا اب دیاب ناریا و ناتسناغفا تلم ود نینچمه .دریگ رارق هجوتدروم روشک ود طبر یذ تاماقم یوس زا دیاب و ؛تشاد چیه یراصحنا قح ،ناخ لامک دنب زا سپ هژیو هب ،بادنغرا هب ندیسر زا سپ دنمریه دور هک دنبای ییانشآ تقیقح و یبآ زاین هزادنا هب یقوقح ناتسناغفا زورمین و ناریا رد ناتسیس نیمزرس ود زا مادک ره هکنیا .تسین نیفرط زا مادک .دنراد دوخ یرایبآ رد عقاو بسانم یاه ناکم رد هدننکراهم و ینزخم یاهدس نتخاس هنیمز رد یراذگ هیامرس یارب کرتشم یاه حرط • .دیآرد ارجا هب یللملا نیب هناخدور ود هتسباو یاه هخاش و یلصا هخاش هنارک ود یازارد ینوتب یاه هراوید ،کرتشم هیامرس اب و کرتشم همانرب کی رد • .دوش هتخاس ،بآ نتفر رده زا یریگولج یارب اب و ناتسنمکرت یراکمه اب ناریا یمالسا یروهمج ،دوریره بآ عبانم هنالداع عیزوت رد یماکان تروص رد • .دشاب دوریره دور بآ هنالداع عیزوت لابند هب ،ناتسناغفا هیلعرب یداصتقا و یسایس یاهراشف شیازفا مامت دننام تسا یا هناخدور زا ینوناق و یقوقح هدافتسا ،دوریره و دنمریه یاه هناخدور زا یریگ هرهب • و اه فالتخا عفر یارب تسا مزال نیاربانب ؛تسا یراج روشک دنچ ای ود نیب هک رگید یللملا نیب یاه هناخدور روحم نمض روشک ود ،ناریا و ناتسناغفا نیب هلاس نیدنچ یاه شنت و اه جنشت هنماد شرتسگ عون ره زا یریگولج بآ زا لصاح عفانم زا اهروشک هدافتسا قح هک یللملا نیب یقوقح یاه هیور و دعاوق زا ،تادهاعم نداد رارق .دنیوج یرای هدهاعم یارجا تهج ؛دنا هداد رارق حیرصت و دیکأت دروم ار کرتشم یاه هناخدور

Page 22: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

1199 ناتسبات ،موس هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 492

References Ahmadian, Amir Naseri, Mehdi. 2013, Water Crisis in Central Asia: Emphasizing the Conflict of

Countries in the Region on the Water Issue, Quarterly Journal of Central Eurasian Studies, Volume 6, Number 12. (in Persian(

Smith, Anthony; Hadfield, Emilia. 2012, Foreign Policy, Theories, Actors and Study Cases, Translated by Amir Mohammad Haj Yousefi, Mohsen Mahmoudi and Ayub Karimi, Volume One, Tehran: Samat Publishing. (in Persian(

Bye, Yar Mohammad. 2015, Hydropolitics of Border Rivers, Tehran, Abrar Contemporary. (in Persian)

Braden, Kathleen, Shelley, Fred. 2005, Comprehensive Geopolitics, Tehran Publications: Islamic Revolutionary Guard Corps. (in Persian(

Bozorgzadeh, Jesus. 1397, Water and Green Growth: Beyond Theory for a Sustainable Future, Farhang Saba Publications, First Edition. (in Persian(

Enough corner, n. 1993, Water, Security and the Middle East, Translation: Pirooz Izadi, Tehran: Imam Hossein University Defense and Strategic Sciences Research Institute. (in Persian(

Papli Yazdi, Mohammad Hossein and Vosoughi, Fatemeh. 2011, A Look at Iranian Water Diplomacy, Tehran, Papli Publications. (in Persian(

Parsa, Behzad. 2012, A Comparative Study of Water Diplomacy on Iran's Relations with Eastern and Western Neighboring Countries (Hydropolitics of Border Rivers), M.Sc. Thesis, Faculty of Political Science, Department of International Relations, Islamic Azad University, Central Tehran Branch. (in Persian(

Noble University, Mr. Fahim, 2016, Water, Peace and Security for All Hydropolitics of Afghanistan Potential Factor for Peacebuilding, https://afghanwaters.net/wp-content/uploads/2016-2017/Water-Peace-Security.pdf(in Persian(

Hafeznia, Mohammad Reza, Mojtahedzadeh, Pirooz, Alizadeh, Jafar. 1397, Hydropolitics of the Netherlands and its Impact on Political Relations between Iran and Afghanistan, Quarterly Journal of Political Geography, Tarbiat Modares University. (in Persian(

Hosseinpour Motlagh, Mehdi, 2010, Analysis of Hydropolitics in Northeastern Iran with Emphasis on Harirod River, National Conference on Geography, Tehran, University of Tehran, https://www.civilica.com/Paper-IGSCUT(in Persian(

Heidarzadeh, Yar Mohammad. 2015, Five Water Fields in the Country, Afghanistan Information Network http://afghanpaper.com/nbody.php?id=106470(in Persian(

Sadeghi, Seyed Shamsuddin. 2016, Hydropolitics and National Security (Case Study: Gulf Countries), Strategy Quarterly, Vol. 25, No. 81. (in Persian(

Salehabadi, Reyhaneh, 2014, A Study of Hydropolitical Challenges of Water Resources in the Geopolitical Region of Central Asia, Foreign Policy Quarterly, Year 28, No. 2. (in Persian(

Safavid, Seyed Yahya. 2009, Political Geography of the Islamic World; Empowering Factors for Achieving Unity, Sepehr Magazine, Ministry of Defense Geographical Organization, No. 72. (in Persian(

Ezzati, Ezzatullah, Khezri, Mohammad Hassan, Nik Farjam, Mahboubeh. 2011, An Analysis of the Hydropolitics of Eastern Iran, Quarterly Journal of New Attitudes in Human Geography, Volume 19, Number 13. (in Persian(

Asgari, Mahmoud, (2002), "New Relationship between Water Resources - National Security", Strategic Studies, Tehran: Research Institute for Strategic Studies, No. 16 (in Persian(

Ghavam, Abdul Ali. 2007, International Relations, Theories and Approaches, Second Edition, Tehran: Samat Publishing. (in Persian(

Karimi, Bayram. 2012, Aras Border River Hydropolitics (Conflict or Cooperation), Master's Thesis, Faculty of Literature and Humanities, Department of Political Geography, Ferdowsi University of

Page 23: تبیین شن هقدیروپلیکتی بر ستیخ یاساجر افغانستنا و ایرناgeography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_673777_df868b03bcc15… · خواهد

592 ...يجراخ تسایس رب کیتیلپوردیه شقن نییبت

Mashhad. (in Persian( Mojtahedzadeh, Pirooz. 1999, Helmand and Hamoon in the Hydro-Polytic Perspective of East Iran,

Economic and Political Journal, No. 102. (in Persian( Mokhtari Hashi, Hossein. 1392, Hydropolitics of Iran; Geography of Water Crisis on the Horizon of

1404, Geopolitical Quarterly of 9, Fall 2013 No. 3. (in Persian( Mahdavi, Davood. 2007, Challenges and Perspectives of Effective Border Control (A Strategic Look

at the Future of Borders in Iran), Police Human Development Monthly, No. 6. (in Persian( Mianabadi, Hojjat, 2012, Water, Security and Border Rivers, National Conference on Border and

Security Cities, Challenges and Approaches, Volume 1, Number 14. (in Persian( Huget, Peter. 2000, New Combined Geography, translated by Shapoor Goodarzi Nejad, Tehran:

Neshtermat. (in Persian) Yazdanpanah Drew, Kiomars, Ghamari, Atiqullah, Hataminejad, Hossein (1398), Strategic Analysis

of Internal Factors Affecting Land Management in Afghanistan Based on Geopolitical Arguments. Scientific and Research Quarterly of New Attitudes in Human Geography, 12 (1), 798-824. (in Persian(

Eskandari Thani, Mohammad, Sadat Kahaki, Fatemeh (1398), Feasibility study for the establishment of the Kashmir Special Economic Zone A solution for the development of industrial and business clusters in line with the sustainable development of the Tarshiz area. Scientific and Research Quarterly of New Attitudes in Human Geography, 11 (4), 448-436. (in Persian(

Moradi Nia, Sajjad, Pishgahi Fard, Zahra, Yazdanpanah, Kiomars, Zarei, Bahador (1398), The Impact of Geopolitical Structure on the Relations between Russia and the United States and Their Competition in Southwest Asia. Scientific and Research Quarterly New Attitudes in Human Geography, 11 (2), 239-260. (in Persian(

Eskandari Thani, Mohammad, Fallah, Mahboubeh (2009), Explaining the Necessity of Dynamic Resilience in Land Use Planning Approaches to Regional Flexibility (Sample Study: South Khorasan Province), Scientific and Research Quarterly New Attitudes in Human Geography, 11 (2), 71-82. (in Persian(

Daryabari, Seyed Jamaluddin, Haroon Bahri, Siavash, Khanjanzadeh Kakroudi, Shaghayegh, Haji Mohammadloo, Mohammad, Pezeshki, Mehdi, Mahdi (1397) Geopolitical and geoeconomic. Scientific and Research Quarterly of New Attitudes in Human Geography, 10 (2), 151-174 (in Persian(

Foroughi Nemat Elahi, Seyed Abbas, Hassani Bagheri, Mehdi, Sheikh Oveisi, Mahmoud (2013), Hydropolitical impact of Helmand border river on the national security of the Islamic Republic of Iran. Journal of Scientific and Research New Attitudes in Human Geography, 5 (3), 33-51. (in Persian(

Jalali Nasab, Abdullah, Safavid, Seyyed Yahya, Ezzati, Ezatullah (2015), An analysis of China's role and position in Afghanistan and its impact on the national security of the Islamic Republic of Iran. Scientific and Research Quarterly of New Attitudes in Human Geography, 8 (1), 118-137. (in Persian(.

Larsen.Samuel T. L. 2009, "Lack of Freshwater Throughout the World". Evergreen State College. Retrieved 2009-02-01.

Sawin, A, 2000,Water wars: fact or fiction?, Futures, http://easterniran.com/fa/doc/report/835 https://www.researchgate.net/figure/Hirmand-trans-boundary-river-basin


1395 رذآ یجراخ یلعج و ب عمان تا شن س هفase.ui.ac.ir/Dorsapax/userfiles/Sub3/Majalenamotabar.pdf · 1395 رذآ – یجراخ یلعج و ب عمان تا

1395 رذآ یجراخ یلعج و ب عمان تا شن س هفase.ui.ac.ir/Dorsapax/userfiles/Sub3/Majalenamotabar.pdf · 1395 رذآ – یجراخ یلعج و ب عمان تا

Documents
download-thesis.com · Web viewدر این روش بهبود کلی کیفیت توان برای همه مصرف کنندگان صورت خواهد پذیرفت و برخی قابلیت

download-thesis.com · Web viewدر این روش بهبود کلی کیفیت توان برای همه مصرف کنندگان صورت خواهد پذیرفت و برخی قابلیت

Documents
حقیقت کی س ا ر و ا مطلب کا ر غفا ا - Ahmadiyya · 2020. 7. 4. · 2 ء 22 ن و25 )شن ڈ ا ن ا ن وآر( نلند ضل ا ہ ا ز ت خلا رِ با

حقیقت کی س ا ر و ا مطلب کا ر غفا ا - Ahmadiyya · 2020. 7. 4. · 2 ء 22 ن و25 )شن ڈ ا ن ا ن وآر( نلند ضل ا ہ ا ز ت خلا رِ با

Documents
های ژئوپلیتیک شهری تبیین و شتن خامولفهprofdoc.um.ac.ir/articles/a/1072801.pdf · ، تلا های قدرت سیاسی را از تعامیو یذ راثگااثرذرریپ،

های ژئوپلیتیک شهری تبیین و شتن خامولفهprofdoc.um.ac.ir/articles/a/1072801.pdf · ، تلا های قدرت سیاسی را از تعامیو یذ راثگااثرذرریپ،

Documents
chemithesis.irchemithesis.ir/wp-content/uploads/2016/09/13.docx · Web viewاستاندارد DNV-RP-O501 این مدلهای تجربی را جهت محاسبه سایش شن در

chemithesis.irchemithesis.ir/wp-content/uploads/2016/09/13.docx · Web viewاستاندارد DNV-RP-O501 این مدلهای تجربی را جهت محاسبه سایش شن در

Documents
اصالة للنشر والتوزيعarabculturalclub.com/cms/assets/book_fair_59-2015/... · 2016-09-11 · daralkitab@idm.net.lb عي±ت ¦ شن ةعابل ينانبل ¦ ات

اصالة للنشر والتوزيعarabculturalclub.com/cms/assets/book_fair_59-2015/... · 2016-09-11 · [email protected] عي±ت ¦ شن ةعابل ينانبل ¦ ات

Documents
هیا ژئوپلیتییک منطقهخ اورمیانه تبیین ژئواکونومیکی و ... · چکیده ، یاآس یدن و به هم رس ی محل تلاق یانه

هیا ژئوپلیتییک منطقهخ اورمیانه تبیین ژئواکونومیکی و ... · چکیده ، یاآس یدن و به هم رس ی محل تلاق یانه

Documents
یلحت یـلام ل - d.researchbib.comd.researchbib.com/f/cjnJczLF5cpv93pP1wo250MJ50Y3... · یهر شن یلحت یـلام ل 88-87ل ،1397لبؾ ،)1( ُضبوق ،)2( ُضٍز

یلحت یـلام ل - d.researchbib.comd.researchbib.com/f/cjnJczLF5cpv93pP1wo250MJ50Y3... · یهر شن یلحت یـلام ل 88-87ل ،1397لبؾ ،)1( ُضبوق ،)2( ُضٍز

Documents
ostan-qz.ir · Web viewهدف اصلی از انجام این تحقیق طراحی و تبیین الگوی مناسب برنامه ریزی جهت پرورش مدیران مستعد

ostan-qz.ir · Web viewهدف اصلی از انجام این تحقیق طراحی و تبیین الگوی مناسب برنامه ریزی جهت پرورش مدیران مستعد

Documents
تبیین نقش فرهنگ سازمانی در مدیریت تغییر ...iueam.ir/article-1-103-fa.pdfÆ ® ¿Z] ¯ ¯ ¯

تبیین نقش فرهنگ سازمانی در مدیریت تغییر ...iueam.ir/article-1-103-fa.pdfÆ ® ¿Z] ¯ ¯ ¯

Documents
abru.ac.ir  · Web viewدانشگاه از قبول پایان نامههای غیر منطبق بر این ضوابط خودداری خواهد کرد. الف ... رم افزار

abru.ac.ir  · Web viewدانشگاه از قبول پایان نامههای غیر منطبق بر این ضوابط خودداری خواهد کرد. الف ... رم افزار

Documents
ªحب صخمcst-kh.edu.ps/fsc1/images/file/1/05.pdf · 1 ªحب صخم ةيلإ موع¦ مسق ةبط ى® ¨يغص¦ اعو°شم ¦ ةفاقث شن يف ايجو ونتو موع¦

ªحب صخمcst-kh.edu.ps/fsc1/images/file/1/05.pdf · 1 ªحب صخم ةيلإ موع¦ مسق ةبط ى® ¨يغص¦ اعو°شم ¦ ةفاقث شن يف ايجو ونتو موع¦

Documents
HISTORY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY BİLİM VE TEKNOLOJİ TARİHİ By Prof.Dr. Zekai Sen د. ذكاى زكريا رجب شن İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL TECHNICAL

HISTORY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY BİLİM VE TEKNOLOJİ TARİHİ By Prof.Dr. Zekai Sen د. ذكاى زكريا رجب شن İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL TECHNICAL

Documents
تبیین سیاست خارجی آمریکا در مدیریت تحولات ...priw.ir/article-1-92-fa.pdf3 #!"#$% &'$(' )((*+

تبیین سیاست خارجی آمریکا در مدیریت تحولات ...priw.ir/article-1-92-fa.pdf3 #!"#$% &'$(' )((*+

Documents
تبیین رابطه میان فرهنگ سازمانی با خلاقیت کارکنانgmj.ut.ac.ir/article_66609_e2a29eae6d8716a19af269cae9fd3a1e.pdf · ا ا ج ادص نانکراک

تبیین رابطه میان فرهنگ سازمانی با خلاقیت کارکنانgmj.ut.ac.ir/article_66609_e2a29eae6d8716a19af269cae9fd3a1e.pdf · ا ا ج ادص نانکراک

Documents
تبیین نظری ماهیت اقتصاد مقاومتی و رابطه آن با توسعه ملی

تبیین نظری ماهیت اقتصاد مقاومتی و رابطه آن با توسعه ملی

Documents
ssu.ac.irssu.ac.ir/.../KhadamatKarkonan/Articles/Omoomi/LSF.docx · Web viewکاغذ ديواری و ... بر روی پانلهای گچی وجود خواهد داشت. فضای درون

ssu.ac.irssu.ac.ir/.../KhadamatKarkonan/Articles/Omoomi/LSF.docx · Web viewکاغذ ديواری و ... بر روی پانلهای گچی وجود خواهد داشت. فضای درون

Documents
file.qums.ac.irfile.qums.ac.ir/repository/hosamir/تغذیه/چرب و... · Web viewدیناروند گفت:"مصرف کننده ای که می خواهد یک نوشابه پر

file.qums.ac.irfile.qums.ac.ir/repository/hosamir/تغذیه/چرب و... · Web viewدیناروند گفت:"مصرف کننده ای که می خواهد یک نوشابه پر

Documents
Downloaded from cs.shahed.ac.ir at 11:33 IRST on …cs.shahed.ac.ir/article-1-703-fa.pdfتجزیه و تحلیل و تبیین تعاملات فرهنگ سازمانی با تعهد

Downloaded from cs.shahed.ac.ir at 11:33 IRST on …cs.shahed.ac.ir/article-1-703-fa.pdfتجزیه و تحلیل و تبیین تعاملات فرهنگ سازمانی با تعهد

Documents
آموزش C#.NET قسمت اول - RozUp.Irrozup.ir/download/569879/Part 1.docx · Web viewاین دوره ها کاملا به روز بوده و کاربر قادر خواهد

آموزش C#.NET قسمت اول - RozUp.Irrozup.ir/download/569879/Part 1.docx · Web viewاین دوره ها کاملا به روز بوده و کاربر قادر خواهد

Documents
تبیین و اوتلوی - jgeoqeshm.irدر شرایط در حال 1215تا سال رودی و انتظار م کنندی دصرد از جمعتی جهان در مناطق شهیر

تبیین و اوتلوی - jgeoqeshm.irدر شرایط در حال 1215تا سال رودی و انتظار م کنندی دصرد از جمعتی جهان در مناطق شهیر

Documents
بسمه تعالي · Web viewبا این شیوه امضای دیجیتال اعتبار بسیار بیشتری پیدا خواهد کرد و حتی امضای اسناد مالکیت

بسمه تعالي · Web viewبا این شیوه امضای دیجیتال اعتبار بسیار بیشتری پیدا خواهد کرد و حتی امضای اسناد مالکیت

Documents
تبیین استراتژی های سرمایه گذاری مهرماه 1392

تبیین استراتژی های سرمایه گذاری مهرماه 1392

Documents
تقدیم به او که نمی خواهد من و تو ” ما“ شویم شاید اینچنین، نه از ما، نه با ما، نه بر ما

تقدیم به او که نمی خواهد من و تو ” ما“ شویم شاید اینچنین، نه از ما، نه با ما، نه بر ما

Documents
1 · Web viewکوتاهی مشی اصلی تکامل را تغییر داده باشد ـ ناگزیر و همیشه موجب پیدایش انواع رویزیونیزم خواهد

1 · Web viewکوتاهی مشی اصلی تکامل را تغییر داده باشد ـ ناگزیر و همیشه موجب پیدایش انواع رویزیونیزم خواهد

Documents
PowerPoint Presentation · .تساعنام لاب ن لیویس یشومآ هو گ و فلوم مان کذ تروص رد ثا نیا ناگیار شن اب.تشاد دهاوخ ینوناق

PowerPoint Presentation · .تساعنام لاب ن لیویس یشومآ هو گ و فلوم مان کذ تروص رد ثا نیا ناگیار شن اب.تشاد دهاوخ ینوناق

Documents
شن یمی ڈ )رفتو غیماد( ا ی بچہکتا ... - Alzheimer's Society...رفتو غیماد( ا ی ش ن یمی ڈ بچہکتا ہنمارکا انرازگ یگدنز یھچا

شن یمی ڈ )رفتو غیماد( ا ی بچہکتا ... - Alzheimer's Society...رفتو غیماد( ا ی ش ن یمی ڈ بچہکتا ہنمارکا انرازگ یگدنز یھچا

Documents
New تبیین رابطه میان فرهنگ سازمانی با خلاقیت کارکنان · 2020. 3. 25. · ا ا ج ادص نانکراک تیقلاخ اب ینامزاس گنهرف

New تبیین رابطه میان فرهنگ سازمانی با خلاقیت کارکنان · 2020. 3. 25. · ا ا ج ادص نانکراک تیقلاخ اب ینامزاس گنهرف

Documents
شن ل ک ک ل بسک - Homepage - BUET KHUZDARbuetk.edu.pk/images/Admission advertisement 2015-16.pdfcards/slips for the pre-admission test may be collected from the office of Director

شن ل ک ک ل بسک - Homepage - BUET KHUZDARbuetk.edu.pk/images/Admission advertisement 2015-16.pdfcards/slips for the pre-admission test may be collected from the office of Director

Documents
arums.ac.irarums.ac.ir/file/download/news/1520747980-.doc  · Web viewتوسط شرکت کننده از سوی داور ارزیابی خواهد شد و به ازای هر مورد

arums.ac.irarums.ac.ir/file/download/news/1520747980-.doc  · Web viewتوسط شرکت کننده از سوی داور ارزیابی خواهد شد و به ازای هر مورد

Documents