40
ÜNİTE 1 EĞİTİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMENİN YERİ VE ÖNEMİ

öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ölçme değerlendirme dersi

Citation preview

Page 1: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

ÜNİTE 1

EĞİTİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMENİN YERİ VE ÖNEMİ

Page 2: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

EĞİTİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMENİN YERİ VE ÖNEMİ

Öğretim hizmeti verilecek grubun çok iyi tanınması, dersin içeriğinin uygun şekilde belirlenmesi, öğrenme-öğretme sürecindeki öğrenme eksiklik ve güçlüklerinin

belirlenmesi, öğrenme-öğretme sürecinin konuya, guruba ve öğretmene uygun olması, öğretim sonunda

öğrenme düzeylerinin ölçülmesi ve bir bütün olarak tüm eğitim etkinliklerinin çok yönlü olarak değerlendirilmesi

gerekir.

Page 3: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

Bir dersin öğretiminde, dersi veren kişinin dersin öğretimi ve değerlendirmesiyle ilgili bir takım kararlar vermesi

gerekmektedir.Öğretmenin dersin öğretimine ve değerlendirmesine yönelik vereceği bu kararlar : Öğrencilerin işlenecek konuyla ilgili ön bilgilerinin yeterliliğinin nasıl belirleneceği, öğrencilerin genel hazır bulunuşluk düzeylerinin nasıl belirleneceği, öğrencilerdeki

öğrenme motivasyon düzeylerinin nasıl belirleneceği, derste hangi konuları işleyeceği, belirlenen konuları hangi detayda

işleyeceği,hangi öğretim yöntemlerini kullanacağı, ne tür ödev ve projeler vereceği, hangi uygulamaları yapacağı, öğrenci başarısını nasıl ölçüp değerlendireceği gibi konularla ilgilidir.Kısacası, eğitim

hizmetinin daha kaliteli olabilmesi için çevre şartlarının kontrol altına alınıp, düzenlenmesi gerekmektedir.

Page 4: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

EĞİTİMDE SİSTEM YAKLAŞIMI

Eğitim hizmeti bir bütünlük,bir sistem işidir.Bir sistem demekle;belli amaçlara ulaşabilmek için;bazı öğelerin işbirliği içinde çalışarak, bir arada, bir bütünü

oluşturacak şekilde organize edilmeleri kast edilmektedir.Tıpkı bir fabrika gibi; bir fabrikada beli bir ürünü elde etmek

amacına ulaşmak için bazı öğelerin işbirliği içinde çalışarak bir bütünü

oluşturması söz konusudur.Bu öğelerden biri girdi öğesidir.Fabrikada üretim için

gerekli olan hammadde ve mevcut teknoloji ve işgücü ile birleşerek

işlenmesidir.Bu kısma da sistemin süreç öğesi diyebiliriz.Nihayetinde, fabrikada

süreç sonucunda üretilen televizyon,buzdolabı gibi bir ürün

ortaya çıkacaktır.Bu üretilen ürünlerin kalitesi ve uygunluğu da kontrol

edilmelidir ki yapılan hatalı üretimler varsa tespit edilsin.Sistemin herhangi

bir öğesindeki aksaklık,tüm sistemi olumsuz etkiler.

Page 5: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

SİSTEM ŞEMASI

Page 6: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

1) Girdi: Eğitim-öğretim için gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur. Örneğin, öğrenci, öğretmen, okul, kitap, defter, çalışanlar, yönetim, ders programları, yardımcı materyaller, sınıf, sıra, servis gibi her şey girdi olarak görülebilir.

2) Süreç: Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği; dersin hedeflerinin öğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamakta-dır. Süreç kısmı, dar anlamda, öğretmenin farklı öğretim yöntemlerini kullanarak ders işlediği bölümü oluşturur. Geniş anlamda ise, öğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu süreyi içerir.

3) Çıktı: Girdilerin işlemler bölümünden hedefler doğrultusunda biçimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya çıkan ürünlerin tümüdür. Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin çıktısını oluşturur.Çıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik açısından çakışıyorsa sistem tam işliyor demektir.

4) Kontrol: Mikro anlamda kontrol, eğitim sürecindeki sınavlar ile yapılmaktadır. Aynı zamanda diplomalı insanların çeşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir. Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında gösterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır.

Page 7: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİNDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMENİN YERİ VE ÖNEMİ

Program kavramıyla;belli bir amaca ulaşabilmek için, yapılması gereken aktivitelerin nelerden oluştuğunun belirlenmesi, aşamalı bir şekilde sıralanması, her bir aktivitenin

alacağı zamanı, nasıl yapılacağını ve yapılan işlerin uygunluğunun nasıl belirleneceğinin bir tasarısı kast edilmektedir.

Öğretim programının öğeleri;1. Hedefler ve davranışlar2. İçeriğinin düzenlenmesi3. Öğrenme-öğretme aktiviteleri4. Ölçme ve değerlendirme

Page 8: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

ÜNİTE 2

ÖĞRETİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

Page 9: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

Ölçme ve Değerlendirme ile İlgili Temel Kavramlar

NİTELİK

Nitelik demekle ölçmeye konu olan özellikler kast edilmektedir.Eğitimsel ölçmelerde söz konusu olan nitelikler; öğrencilere kazandırılması planlanan

bilişsel , duyuşsal veya psiko-motor davranışlardır.

NİCELİK

Nicelik demekle ölçme sonuçlarını ifade etmede kullanılan sayılar kast edilmektedir.Ölçme sonuçlarını ifade etmede 1 ile 100 arasındaki sayıları

kullanmak gibi.

Page 10: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

ÖLÇME KURALI

Ölçme işlemleri belli kurallar doğrultusunda yapılır.Ölçme işini yaparken niteliğin hangi miktarına ne değer verileceğinin belirlenmesidir.Örneğin;yazılı yoklama yapan

bir öğretmenin “3. soruya tam cevap verenlerin o sorudan alacakları puan 10’dur.”demekle yaptığı iş, o soruyu eksiksiz doğru cevaplayanlara kaç puan

verileceğine dair bir ölçme kuralını belirlemesidir.

ÖLÇME

Bir niteliğin gözlenip gözlem sonucunun sayı veya başka sembollerle gösterilmesi olarak tanımlanabilir.

-Bir dakikada okunan kelime sayısının belirlenmesi işlemleri-Bir öğrencinin zeka düzeyinin belirlenmesi işlemleri

ÖLÇÜMÖlçme işleminin sonucudur.Ölçme işlemi sonucunda elde edilen sayı veya

semboldür.

Page 11: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

ÖLÇÜTÖlçüt kriter demektir.Değerlendirme yaparken ölçümlerin neye göre başarılı yada başarısız

sayılabilecek bir performansı ifade etme durumunu bize ölçütler yansıtır.Ölçütler değerlendirme yapmada uyulacak kurallar olarak algılanabilir.

-Bir öğrencinin başarılı sayılabilmesi için istendik davranışların %50’sini kazanmış olması, %30’dan fazla devamsızlık etmemiş olması.- Geçme notu 100 üzerinden en az 45 puan alanların başarılı sayılması.

DEĞERLENDİRMEÖlçme sonuçlarını bir ölçütle karşılaştırıp, ölçülecek nitelik hakkında karar verme sürecidir.

Page 12: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

EĞİTİMDEKİ ÖLÇMELERDE KARŞILAŞILAN TEMEL GÜÇLÜKLEREğitimsel ölçmelerde ölçülen değişkenin yapısından kaynaklanan bazı durumlar, ölçme işlemini zorlaştırmaktadır.Bu kısımda, ölçme işlemi yapılmadan önce, sadece ölçülen

değişkenin doğal yapısından kaynaklanan temel güçlüklere değinilmektedir.Eğitimsel ve psikolojik değişkenlerin ölçülmesinde, tüm davranış ve özelliklerden ziyade, .çoğu

ölçmelerde; ölçmeye konu olan davranışların ölçülmesi söz konusudur.Özellikle başarı ölçmede ilgili dersin tüm davranışları yerine, bu davranışları temsil gücü yüksek olan kritik

davranışları ölçülür.

-Ölçülen değişkenin yapısından kaynaklanan güçlükler-Ölçme örnekleminden kaynaklanan güçlükler

Page 13: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

ÖLÇME TÜRLERİ1.Temel Ölçme ( Dolaysız Ölçme)Ölçülen nitelik ile ölçmede kullanılan aracın niteliği aynı ise bu tür ölçmelere denir.Örneğin: Bir bahçenin enini metre ile ölçmek, bir kütleyi terazi ile ölçmek, öğrencileri boy sırasına dizmek gibi…

2.Dolaylı Ölçme Ölçülen özellik ile ölçmede kullanılan aracın özelliği birbirinden farklı ise bu tür ölçmelere dolaylı ölçme denir.a)Göstergeyle Ölçme : Ölçülen değişkenin bir nevi göstergesi olabilecek başka değişkenden faydalanma durumu vardır.Örneğin;öğrencilerin başarılarını gözlemek amacıyla yapılan sınavlardaki sorulara öğrencilerin verecekleri cevaplar başarılarının bir göstergesi kabul edilir.b)Türetilmiş Ölçme : Bir bağıntıdan faydalanarak elde edilen ölçümlerdir.Örneğin;öğrencilerin dönem sonuna ait başarılarını; geçme notuyla, ara ve dönem sonu sınavları arasında tanımlanmış bir bağıntıdan faydalanarak hesaplanması türetilmiş ölçmedir.

Page 14: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

ÖLÇME SONUÇLARININ İFADE EDİLMESİ Ölçmede Birim

1)Doğal Birim: bir öğrenci, iki elma, …2)Tanımlanmış Birim: metre, saat, kilo,…

Birimlerde Bulunması İstenen Özellikler

1)Birimlerin Eşitliği: metre,kulaç,…2)Birimlerin Genelliği: kg,libre,…3)Kullanış Amacına Uygunluğu: Bir evin ölçüsünü verirken örneğin, 120 m^2 deriz, 0.12 km^2 demeyiz.

Ölçmede Sıfır Noktası

1)Doğal Sıfır(Mutlak,Gerçek): Gerçek anlamda yokluğu ifade eder.Sınıfta boyu 1.90’ın üzerinde olan öğrencilerin sayısı ‘sıfır’ dediğimizde, o sınıfta boyu 1.90’ın üzerinde tek bir öğrenci bile olmadığı anlaşılır.2)Tanımlanmış Sıfır(Bağıl,Keyfi): Tanımlanan durumun yada ölçütlere göre yokluğun ifadesi söz konusudur.Deniz seviyesinde yüksekliğin sıfır olarak kabul edilmesi ve boş kağıt veren bir öğrenciye sıfır puan verilmesi tanımlanmış sıfıra örnek olur.

Page 15: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

Ölçmede Ölçekler1)Sınıflama Ölçeği: Belli bir gruba ait olup olmamayı gösteren ölçüler veren ölçeklere sınıflama ölçekleri denir.İnsanların cinsiyet (kadın-erkek), medeni hal (evli-bekar-boşanmış),göz rengi (mavi-yeşil-ela) ten rengi gibi kategorilere ayrılması,illere kod numarası verilmesi ve her ile ait arabaların aynı numara ile belirtilmesi sınıflamaya iyi bir örnektir. Bu ölçekte nesnelere verilen sayıların sayısal anlamları yoktur, onlar miktar belirtmezler. 2)Sıralama Ölçeği: Sadece sıra bildiren ölçüler verebilen ölçeklere sıralama ölçekleri denir. Bu ölçekte nesneler, bir özelliğe en az sahip olandan en çok sahip olana ya da en çok sahip olandan en az sahip olana doğru sıralanır ve her bir sıraya bir sayı verilir.Bir gruptaki boy sırası, bir koşuda alınan dereceler, bir sınıftaki başarı sırası bu türdendir.

Page 16: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

3)Eşit Aralıklı Ölçekler: Eşit aralıklı ölçeklerde göreceli bir başlangıç noktası ve tanımlanmış, değişmez (tüm ölçek boyunca eşittir) bir birim vardır. Eşit aralıklı ölçeklerdeki sıfır, o noktada ölçülen özelliğin gerçekten hiç bulunmadığı anlamına gelmez yani yokluk ifade etmez. Bu tür ölçeklerdeki sıfır noktası, sayısallaştırmayı kolaylaştıran bir başlangıç noktasıdır, doğal ya da mutlak sıfır noktası değildir.Örneğin; Öğrencinin Türkçe dersindeki başarısı, Termometre, takvim, puanlar. 4)Eşit Oranlı Ölçekler: Eşit oranlı ölçeklerde gerçek bir sıfır noktası bulunduğu ve ölçek eşit aralıklara bölümlendiği için bu ölçekte elde edilen veriler üzerinde her türlü matematiksel işlem yapılabilir. Ağırlık ve uzunluk ölçüleri, saat gibi ölçme araçları bu tür ölçek esasına uygun olarak geliştirilmiştir.

Page 17: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

ÜNİTE 3

BAZI İSTATİSTİK TEKNİKLER

Page 18: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

Ölçme sonuçlarına bakarak,grup hakkında ya da eğitim sistemi hakkında bazı kararlar verebilmek ve anlam çıkarabilmek için ölçme sonuçları üzerinde istatistik işlemlerinin yapılması gerekmektedir.

Verilerin düzenlenmesi,veri grubunun tamamı hakkında bir ölçü vermediğinden, düzenlenmiş verilerin yorumlanması ve daha anlamlı hale getirilmesi için merkezi eğilim ve merkezi dağılım ölçülerinden yararlanılmaktadır.

Page 19: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

MERKEZİ YIĞILMA ÖLÇÜLERİMEDYAN (ORTANCA)

Büyüklük sırasına göre düzenlenmiş puanlar dizisinin tam ortasına düşen puandır.Ortanca hesaplanırken mutlaka verilerin sıraya konulmuş olması gerekmektedir.Ölçülen değerler küçükten büyüğe ya da büyükten küçüğe doğru dizildiği zaman

grubun, dizinin tam ortasındaki ,yani yüzde ellinci puan veya ölçümüdür.

Örneğin;’1,3,5,7’ ölçümlerine ait ortanca 4’tür.

ARİTMETİK ORTALAMAAritmetik ortalama, değerler toplamının değer sayısına bölümü şeklinde tanımlanır.

Bu tanıma göre aritmetik ortalama şöyle formüle edilir.

1 2 3 nX X X ....... XX

n

n

ii 1

X

n

Page 20: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

MOD (TEPE DEĞER)Bir veri grubunda en çok tekrarlanan,yani frekansı en yüksek olan puandır.

Tepe değer verilerin en çok hangi değer etrafında toplandığı hakkında bilgi verir.Örneğin;bir sınavdan 10 öğrencinin aldığı puanlar sırayla;5,6,7,7,7,7,8,8,8 ve 9 olsun.Bu verilere ait mod ‘7’ dir.Çünkü ‘7’ tekrarı en fazla olan puandır.

YAYILMA ÖLÇÜLERİRANJEn yüksek puanla en düşük puan arasındaki farktır.

Örneğin: A üniversitesinin B bölümünün tavan puanı 361 ve taban puanı 349 ise. En düşük (Minimum) = 349 puan En yüksek (Maksimum) = 361 puanDeğişim aralığı = 361-349 = 12 puan

Page 21: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

STANDART SAPMAGrupların homojenliğini veya puanların aritmetik ortalamadan farklılığını betimleyen

istatistiktir.

1

)( 2

n

XXS

Standart sapma hesaplanırken izlenecek adımlar, maddeler:1) Verilerin aritmetik ortalaması bulunur.2) Her bir veri ile aritmetik ortalama arasındaki fark bulunur. 3) Bulunan farkların her birinin karesi alınır ve elde edilen sayılar toplanır.4) Bu toplam, veri sayısının 1 eksiğine bölünür ve bölümün karekökü bulunur.

Page 22: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

Aritmetik ortalamaya bağlı

olarak verilen kararlar

Standart sapmaya bağlı

olarak verilen kararlar

Grubun başarı düzeyi nedir? Grubun mutlak başarı düzeyi

nedir? Öğrencilerin ortalama başarı

düzeyi nedir? Öğrencilerin öğrenme düzeyi

nedir?

Başarılı ve başarısız sınıf (grup)

hangisidir? Öğrencileri arasında

farklılaşma var mı? ya da

öğrencilerin öğrenme düzeyleri

benzer mi? Grup ya da dağılım homojen

mi, heterojen mi? Grup aritmetik ortalamaya ne

kadar uzaktır? Ya da yakındır?

Page 23: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

NORMAL DAĞILIM EĞRİSİ

%34,13

0

%34,13

%13,59%13,59

%2,14%2,14

+1 +2 +3-3 -2 -1Sx

0 +1 +2 +3-3 -2 -1Z

50 60 70 8020 30 40T

%68

%95

%99

Page 24: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

BİRİM NORMAL DAĞILIM

Normal dağılım eğrisinin temel özellikleri ; Normal dağılım bir olasılık dağılım eğrisidir. Normal dağılım Z=0.00 noktasından simetriktir. Normal dağılımda mod,ortanca ve aritmetik ortalama birbirine eşittir. Normal dağılım -∞, + ∞ aralığında tanımlanmıştır,ama pratikte bu tanım aralığı -3,+3 arasında sınırlandırılmıştır ki bu tanım aralığı zaten eğrinin %99.74’lük bir kısmını oluşturmaktadır.

Page 25: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

Z STANDART PUANI Standart puan z puanlarının dağılımında ortalama sıfır standart kayma 1’e eşittir. Bir ham puanın z puanına dönüştürülmesi için, puanın ortalamadan olan uzaklığı dağılımın standart kaymasına bölünür. z puanlarının değeri kabaca -3’den +3’e kadar değişir.

T STANDART PUANIBir ölçek üzerinde normalleştirilmiş standart puan. Normalleştirme, standart puanın (z puanının kesirden kurtarılması için sabit bir sayı ile, örneğin 10 ile çarpılması ve (-) işaretinden kurtulması için çarpımın sabit bir sayı ile örneğin 50 ile toplanması işlemidir. T = z.10 + 50 böylece T puanlarına dönüştürülmüş bir puan dağılımının ortalaması 50, standart kayması 10’dur.

ÖRNEK:İlayda’nın matematik sınavından aldığı Z puan ‘-1.00’ ise T puanı kaç olur? T = 50 + 10 . (Z) = 50 + 10 . (-1.00) = 40 puan

Page 26: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

İSTATİSTİKLE İLGİLİ BAZI TEMEL KAVRAMLAR

EVRENBir araştırmada evren, çalışma kapsamına giren tüm elemanların oluşturduğu gruptur.Örneğin; 2001-2002 öğretim yılında Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 2. sınıf öğrencileri üzerinde bir çalışma yapılıyorsa, araştırmanın bulgularından bu gruba yönelik genellemeler yapılacak demektir.

ÖRNEKLEMHerhangi bir evrenden örneği seçmek için uygulanan yöntemler topluluğuma örnekleme denir. Evreni temsil etmek amacıyla yapılan çeşitli örnekleme şekilleri vardır . Bunlardan en çok kullanılan ve en basit şans örneklemesi veya tesadüfi örneklemedir. Şans örneklemesinin esası , evreni oluşturan tüm birimlerin örneğe girme şanslarının eşit tutulmasıdır.Örneklemden elde edilen verilerden faydalanarak hesaplanan ölçümlere istatistik denir.

Page 27: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

DEĞİŞKEN

Tekrarlanan bir olayda her defasında farklı değerler alabilen sembollere değişken denir. Matematikte Değişken; denklem ve eşitsizliklerde belli koşulları sağlayan sayı ve olaylar topluluğunu gösteren sembollerdir.

Süreksiz Değişken Sürekli Değişken Yapay Süreksiz Değişken Bağımlı ve Bağımsız Değişken

Page 28: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

KORELASYON

Korelâsyon katsayısı, değişkenler arasındaki ilişkinin düzeyini ve yönünü açıklayan bir değer olup, değişkenlerin özelliklerine uygun farklı teknikler kullanılarak hesaplanır. Korelasyon sonuç değerleri -1.0 ile 1.0 arasındadır. 0.0 değerinden pozitif veya negatif yönde uzaklaştıkça ilişki mükemmel hale gelir.

Page 29: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

ÖRNEK:Öğrencilerin istatistik dersinde ara sınavdan aldıkları notlarla dönem sonusınavından aldıkları notlar arasında bir ilişki olduğu düşünülmektedir.Bu ilişkinin yönünü ve derecesini belirleyelim.

Page 30: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)
Page 31: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

ÜNİTE 4

ÖLÇÜMLERİN GÜVENİRLİĞİ VE STANDART HATASI

Page 32: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

Ölçümlerin hatasızlık derecesi ya da gerçeği yansıtma derecesi olarak algılayabiliriz.Belli bir özellik, bir ölçme aracı ile değişik zamanlarda ölçüldüğü zaman aynı ya da hiç olmazsa yaklaşık olarak aynı ölçümleri vermelidir. Yani güvenirlik, ölçtüğü şeyi tutarlı bir biçimde ölçmesidir.

Güvenirliğin üç özelliği;Duyarlılık: Hatası az olan ölçmedir. Hata azaldıkça ölçme daha duyarlı olur.Tutarlılık: Birden fazla ölçmenin aynı ya da yakın sonucu vermesidirKararlılık: Bir nitelik aynı araçlarla birden fazla ölçüldüğünde, birbirinden farklı olmayan sonuçlar çıkarsa, ölçme aracı kararlıdır.

Page 33: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

ÖLÇMEDE HATA TÜRLERİ

Ölçme sonuçlarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır. Hataların bir kısmı kontrol dışında ölçme sonuçlarına karışabilir. Bu nedenle çok iyi sanılan ölçme araçlarıyla yapılan ölçmelerde bile bir miktar hata vardır. Ölçülen özelliğin gerçek değeri ile, ölçme sonuçlarında elde edilen değer arasındaki farktır. Ör: Gerçek uzunluğu 94x52 cm. olan bir sehpanın uzun kenarı ölçüldüğünde 92 cm. bulunur ise, bu ölçümde 2 cm. ölçme hatası vardır.• Sabit Hatalar: Bir ölçmeden diğerine miktarı değişmeyen hatalara denir. Her

ölçmede hata payı aynıdır.– Örnek: Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi

• Sistemli Hatalar: Ölçülen büyüklüğe, ölçmeciye veya ölçme koşullarına bağlı olarak miktarı değişen hatalardır. Hatanın kaynağı bellidir.– Örnek: Yazısı güzel olana fazla puan verilmesi, ya da kızların fazla puan alması

gibi.

• Tesadüfi Hatalar: Bu tür hatalarda, hataların hangi yönde geleceği belli olmaz. Böyle hatalar genellikle kaynakları iyi bilinmeyen hatalar olup ölçme sonuçlarına gelişigüzel karışırlar. – Örnek: Dikkatsizce okunup puanlanan ya da doğru okunduğu halde

yanlış kayıt edilen notlar

Page 34: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

• Güvenirlik indeksi; bir testten elde edilen gerçek ve gözlenen puanlar arasındaki ilişkinin derecesini açıklayan korelasyon katsayısıdır.

• Güvenirlik katsayısı; paralel testlerden elde edilen puanlar arasındaki korelasyondur. Güvenirlik katsayısı 0 ile 1 arasındaki değerleri alır. Sonuçların 1’e yakın olması hata faktörünün o derecede az olduğunu gösterir.

• Güvenirlik katsayısının hesaplanmasında pek çok yöntem kullanılmaktadır. Bu yöntemler puanların elde edildiği duruma göre iki başlıkta toplanmıştır.

Page 35: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

Güvenirlik Kestirme Yöntemleri;1) Test-tekrar test yöntemiyle güvenirlik 2) Paralel formlarla hesaplanan güvenirlik3) Eşdeğer iki yarıyla hesaplanan güvenirlik4)Testi oluşturan maddelerin birbiriyle uyumuna

bakılarak güvenirliğin kestirilmesi

Page 36: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

GÜVENİRLİĞİ SAĞLAMA YÖNTEMLERİ

Test-tekrar test yöntemi: Test aynı gruba belirli bir aralıkla iki kez uygulanır. Birinci uygulama ile ikinci uygulama puanları arasındaki ilişki/korelasyon hesaplanır. Korelasyon katsayısı (Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı “r”) -1.00 ile +1.00 arasında bir değerdir. Güvenirlik için katsayının +1.00’a yaklaşması gerekir.

Eşdeğer (Paralel) testler yöntemi: Testin iki kez uygulanmasından kaynaklanan olumsuzlukları gidermek için eşdeğer formlar geliştirip uygulanır. Geliştirilen iki form aynı gruba aynı anda uygulanır. İki testten elde edilen puanlar arasındaki korelasyon katsayısı hesaplanır.

Testi yarılama yöntemi: Testin iki yarısı arasındaki tutarlılık araştırılır. Tek numaralı sorular bir yarı, çift numaralı sorular bir yarı oluşturur. Elde edilen iki yarı; iki ayrı testmiş gibi kabul edilip aralarındaki korelasyon hesaplanır. Bu yöntem, testin bir kez uygulanmasına dayandığından kullanışlıdır.

Page 37: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

0,00 ≤ α < 0,40 ise ölçek güvenilir değildir, 0,40 ≤ α < 0,60 ise ölçek düşük güvenilirliktedir,0,60 ≤ α < 0,80 ise ölçek oldukça güvenilirdir,0,80 ≤ α < l ,00 ise ölçek yüksel derecede güvenilir bir ölçektir.

Page 38: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

Güvenirliği Etkileyen Faktörler :

• Ölçme Aracına İlişkin Faktörler– Testin uzunluğu– Madde sayısı– Testin uygulama yönergesi ve maddelerin ifadesi– İçerikte homojen madde dağılımı– Puanlamadaki nesnellik

• Testi alan birey ve gruba bağlı faktörler– Bireylerin sınav esnasındaki motivasyonları, tutumları, kaygıları, sağlık

problemleri, uykusuzlukları puanlarını etkiler. – Grubun homojen bir grup olması

• Uygulama koşulları ve zaman – Sınav koşullarının standart olması – Sınavın yapıldığı yerin fiziksel koşulları ve sınav zamanının tüm bireyler için eşit

olması– Sınav uygulamasının etkili yönetilememesi– Sınav süresi

Page 39: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

ÖLÇMENİN STANDART HATASI

• Klasik test teorisi (KTT), gerçek değerin tahmininde kullanılan istatistiksel modellerden biridir.

• KTT’ ye göre evrenden yansız olarak seçilen bir birey için;– X: gözlenen puanı, – T: gerçek puanı, – E: hata puanını göstermek üzere “X=T+E” eşitliğinde

kullanılmaktadır. Bu eşitlikte hata puanı azaldıkça gözlenen puan gerçek puana yaklaşacaktır.

Page 40: öLçme değerlendirme (öğretim tasarimi)

• Ölçmenin standart hatası ölçme sonuçlarının güvenirliğinin değerlendirilmesinde güvenirlik katsayılarının yanı sıra kullanılan bir başka istatistiktir.

• Ölçmenin standart sapması grup değişikliğinden az etkilenir. • Ölçmenin standart hatası belli güven düzeyleri için testten alınan

puanların gerçek puandan olan sapma miktarını hesaplamada kullanılır.

• Sapma miktarının bilinmesi ile gerçek puanın alt ve üst sınırı bulunabilir. Bu değerler gerçek puanın güven aralığını gösterir.

• Standart hata arttıkça güven aralığı genişleyecektir.