10
جلد5 ، شماره2 یور ، شهر97 ، ص ص279 - 288 ید:ستفاده نمایت زیر از عبارله این مقاع به ارجا برای اPlease cite this article using: Tayebi, M. Rahmat Abadi, D. Rashidi, R. and Hashemi, R., Evaluation of mechanical properties and microstructure for Al/Ni%5 produced by cross accumulative roll bonding process, In Persian, Journal of Science and Technology of Composites, Vol. 05, No. 02, pp. 279-288, 2018. علمی پژوهشی نشریهم و فناوری علو کامپوزیـتhttp://jstc.iust.ac.ir زساختاری و ریکیص مکانیرسی خوا برAl/Ni%5 ی متقاطع نورد تجمعد شده با فرآیند تولیبیسلم طی م1 ود رحمت آبادی ، دا2 دی ، رضا رشی3 ن هاشمی ، رامی4 * 1 - سهند، تبریزشگاه صنعتیسی مواد، دانس ارشد، مهند کارشنا2 - ایران، تهرانلم و صنعتنشگاه عنیک، دارشد، مهندسی مکاس ا کارشنا3 - تهران، تهراننشگاهسی مواد، داسی ارشد، مهندجوی کارشنا دانش4 - ایران، تهرانلم و صنعتنشگاه عنیک، داار، مهندسی مکاستادی ا* ، صندوق پستی تهران13114 - 16846 ، [email protected] عات مقاله اط دریافت:20 / 09 / 96 پذیرش:01 / 11 / 96 کلی د واژگ ان: تغییر شکلستیک شدید پ نورد تجمعی فرآیند متقاطع پودر نیکلزساختاری و ریکیص مکانی خوا چکیده در سال اخیر، های روشستیک بهر شکل شدید پلف تغیی های مخت منظور ساخت کامپوزیتنه فلزی و دست زمی هایبی به خواص یاه است. در بین روش گرفتارین قراری مطلوب مورد توجه محقق و ریزساختکی مکانی تغییر هایش نورد تجمعیستیک، رو شکل شدید پلهامطع ا متقاولی میعمعی مه از نورد تجم گرفتد کامپوزیت تولیینایشد که توا بازساختاری مطلوب و ریکیص مکانی خوا های فلزی با را تری متشکل ازینیمت زمینه آلومن بار، کامپوزی اولیق، براین تحقی دارد. در ای5% خالص به پودر نیکلسیله نو وقاطع در هشتعی مت رد تجمکی در پاسص مکانی خواد شد. ریزساختار و پاس تولیسکوپده از میکروستفا ا های مختلف باز عنصری و، آنالیون روبشیی و الکتر های نور آمونش تک های کشیه د بین داد که پیونشانزساختاری ن. نتایج ری گرفتارسی قررد برز مور ویکرزسختیره و ری محو ها در پا س های ضعیفی ابتداییه نیکل وز پودرهایع بهتری ام، توزیز پاس هشتس و بعد ایش پا افزارد، ولی باجود داخل وار تخلده و در ساخت تر بو هاییش پاس افزاخل کاسته شد. با میزان تخلده شد و از در کامپوزیت مشاهدی اکسیزسختی و ریام کششیجمعی استحک نورد ت فرآیند های به صورت پکانیزمب مه سبل این افزایش بافت. دلیوسته افزایش ی ید میک شدیستیند تغییر شکل پ فرآی های حاکم در پودر نیکل باشد ویش پاس تا پایان پاس افزاولیه، باندویچ ا در سا پس از افت شدیداد طول نیزار ازدیین مقدداشت. همچندانی ن افزایش سهم چن در اینشتم به هسته و با صورت پیوت به نمونهختی نسب و ریزسام کششی. مقدار استحکیش یافت نرخ کم، افزا آنیل به ی ترتیب3.88 و2.5 برابر شد.Evaluation of mechanical properties and microstructure for Al/Ni%5 produced by cross accumulative roll bonding process Moslem Tayyebi 1 , Davood Rahmatabadi 2 , Reza Rashidi 3 , Ramin Hashemi 2* 1- Department of Material Engineering, Sahand University of Technology, Tabriz, Iran 2- School of Mechanical Engineering, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran 3- School of Metallurgy and Materials Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran * P.O.B. 16846-13114, Tehran, Iran, [email protected] Keywords SPD CARB process Ni particle Mechanical properties and microstructure Abstract In recent years, different SPD methods have been attention of researchers to produce metal matrix multi- layered composite and to achieve good mechanical properties and microstructure. Among SPD methods, CARB process is inspired by ARB which has the ability to produce metal composites with better mechanical and microstructural properties. In this investigation, for the first time, aluminum composite matrix consisting of 5% pure nickel powder was produced by CARB in eight pass. Microstructure and mechanical properties of produced composite were evaluated in the different cycles of CARB process by optic and scanning electron microscopy, elemental analysis, uni-axial tensile test, microhardness, respectively. Results of microstructure showed that the bonding between the layers in the first passes is weak and there is a porosity in structure but by increasing the passes and after 8 pass, in produced composite, distribution of nickel powders and oxide layers has better than previous cycles, and porosity reduced. By increasing the number of CARB passes, tensile strength and microhardness increased continuously. The reason for this increase is due to the governing mechanisms in the process of SPD, and the nickel powder did not contribute much to this increase. Also, the amount of elongation after a severe drop in the initial sandwich, increased by increasing the pass until the end of the eighth cycle, continuously with a low increase rate. The tensile strength and microhardness increased 3.88 and 2.5 times, respectively, compared to the annealed sample. DOI: 10.22068/JSTC.2018.77158.1398

تـیزوپماک - Iran University of Science and Technologyjstc.iust.ac.ir/article_32065_fcebc4e5fefa5a41168f96fa7a32e16b.pdfpurity AA1020 Aluminum sheet after annealing ا |عب

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • 288 -279ص ، ص97، شهریور 2، شماره 5جلد

    :Please cite this article using برای ارجاع به این مقاله از عبارت زیر استفاده نمایید: Tayebi, M. Rahmat Abadi, D. Rashidi, R. and Hashemi, R., “Evaluation of mechanical properties and microstructure for Al/Ni%5 produced by cross accumulative roll

    bonding process”, In Persian, Journal of Science and Technology of Composites, Vol. 05, No. 02, pp. 279-288, 2018.

    نشریه علمی پژوهشی

    کامپوزیـت علوم و فناوریhttp://jstc.iust.ac.ir

    تولید شده با فرآیند نورد تجمعی متقاطع Al/Ni%5بررسی خواص مکانیکی و ریزساختاری

    *4، رامین هاشمی3، رضا رشیدی2، داود رحمت آبادی1مسلم طیبی

    کارشناس ارشد، مهندسی مواد، دانشگاه صنعتی سهند، تبریز -1 کارشناس ارشد، مهندسی مکانیک، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران -2 دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی مواد، دانشگاه تهران، تهران -3 استادیار، مهندسی مکانیک، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران -4 [email protected]، 16846-13114تهران، صندوق پستی *

    اطالعات مقاله 20/09/96دریافت: 01/11/96پذیرش:

    :انواژگ دکلی شدید پالستیکتغییر شکل

    متقاطعفرآیند نورد تجمعی پودر نیکل

    خواص مکانیکی و ریزساختاری

    چکیدهیابی به خواص های زمینه فلزی و دستمنظور ساخت کامپوزیتهای مختلف تغییر شکل شدید پالستیک بهروش های اخیر،در سال

    شکل شدید پالستیک، روش نورد تجمعی های تغییر مکانیکی و ریزساختاری مطلوب مورد توجه محققین قرار گرفته است. در بین روشتر را های فلزی با خواص مکانیکی و ریزساختاری مطلوبباشد که توانایی تولید کامپوزیتگرفته از نورد تجمعی معمولی میمتقاطع الهام

    رد تجمعی متقاطع در هشت وسیله نوپودر نیکل خالص به %5دارد. در این تحقیق، برای اولین بار، کامپوزیت زمینه آلومینیمی متشکل از های نوری و الکترون روبشی، آنالیز عنصری و های مختلف با استفاده از میکروسکوپپاس تولید شد. ریزساختار و خواص مکانیکی در پاس

    های سها در پامحوره و ریزسختی ویکرز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ریزساختاری نشان داد که پیوند بین الیههای کشش تکآمونهای تر بوده و در ساختار تخلخل وجود دارد، ولی با افزایش پاس و بعد از پاس هشتم، توزیع بهتری از پودرهای نیکل و الیهابتدایی ضعیف

    های فرآیند نورد تجمعی استحکام کششی و ریزسختی اکسیدی در کامپوزیت مشاهده شد و از میزان تخلخل کاسته شد. با افزایش پاسباشد و پودر نیکل های حاکم در فرآیند تغییر شکل پالستیک شدید مییوسته افزایش یافت. دلیل این افزایش به سبب مکانیزمصورت پبه

    در این افزایش سهم چندانی نداشت. همچنین مقدار ازدیاد طول نیز پس از افت شدید در ساندویچ اولیه، با افزایش پاس تا پایان پاس برابر 2.5و 3.88ترتیب ی آنیل بهنرخ کم، افزایش یافت. مقدار استحکام کششی و ریزسختی نسبت به نمونه صورت پیوسته و باهشتم به

    شد.

    Evaluation of mechanical properties and microstructure for Al/Ni%5 produced by cross accumulative roll bonding process

    Moslem Tayyebi1, Davood Rahmatabadi2, Reza Rashidi3, Ramin Hashemi2*

    1- Department of Material Engineering, Sahand University of Technology, Tabriz, Iran 2- School of Mechanical Engineering, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran 3- School of Metallurgy and Materials Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran * P.O.B. 16846-13114, Tehran, Iran, [email protected]

    Keywords

    SPD

    CARB process

    Ni particle

    Mechanical properties and

    microstructure

    Abstract

    In recent years, different SPD methods have been attention of researchers to produce metal matrix multi-

    layered composite and to achieve good mechanical properties and microstructure. Among SPD methods,

    CARB process is inspired by ARB which has the ability to produce metal composites with better mechanical

    and microstructural properties. In this investigation, for the first time, aluminum composite matrix

    consisting of 5% pure nickel powder was produced by CARB in eight pass. Microstructure and mechanical

    properties of produced composite were evaluated in the different cycles of CARB process by optic and

    scanning electron microscopy, elemental analysis, uni-axial tensile test, microhardness, respectively.

    Results of microstructure showed that the bonding between the layers in the first passes is weak and there

    is a porosity in structure but by increasing the passes and after 8 pass, in produced composite, distribution

    of nickel powders and oxide layers has better than previous cycles, and porosity reduced. By increasing the

    number of CARB passes, tensile strength and microhardness increased continuously. The reason for this

    increase is due to the governing mechanisms in the process of SPD, and the nickel powder did not

    contribute much to this increase. Also, the amount of elongation after a severe drop in the initial sandwich,

    increased by increasing the pass until the end of the eighth cycle, continuously with a low increase rate. The

    tensile strength and microhardness increased 3.88 and 2.5 times, respectively, compared to the annealed

    sample.

    DO

    I: 1

    0.2

    20

    68

    /JS

    TC

    .201

    8.7

    715

    8.1

    39

    8

    mailto:[email protected]

  • ارانمسلم طیبی و همک …شده با فرآیند تولید Al/Ni%5بررسی خواص مکانیکی و ریزساختاری

    280

    ریناو

    و فوم

    علریه

    نش

    تزی

    پوام

    ک

    مقدمه -1 به واسطه خواص 2ایو الیه 1های زمینه فلزیهای اخیر، کامپوزیتدر سال

    به وزن باال بیشتر مورد توجه محققین قرار مطلوب مانند نسبت استحکام باشنددر صنایع مختلف می گوناگونربردهای ین مواد دارای کا. ا[1] اندگرفته

    کیلوگرم بر 2700چگالی با ترین فلزات صنعتیسبکیکی از آلومینیم .[2]پذیری عالی، نسبت استحکام به ی شکلواسطهبه آلومینیم. استمتر مکعب

    پرکاربردترین فلز در ،وزن باال، مقاومت به خوردگی خوب و چقرمگی باال. نیکل نیز فلزی سخت، استای های زمینه فلزی و الیهت کامپوزیتساخ

    است. این عنصر پذیر، هادی جریان الکتریسیته و مقاوم به خوردگیانعطاف . است مطلوبیناطیسی ای خواص مغمغناطیس بوده و دارجز فلزات فرو

    های ساخت مواد فوق ریزدانه در دو دسته کلی روش باال به پایین و روشگیرد. روش پایین به باال نسبت به روش باال به پایین، پایین به باال قرار می

    دلیل معایب این روش کمتر مورد توجه قرار باشد که بهتر میروشی قدیمیتوان به محدودیت در ابعاد قطعات گیرند. از معایب روش پایین به باال میمی

    ی باال ا توان باال و هزینهتولیدی، آلودگی در حین ساخت، نیاز به تجهیزات بهای باال به پایین های تغییر شکل پالستیک شدید جز روشاشاره کرد. روش

    و نانوساختار استفاده 3باشد که برای تولید فلزات با ساختار فوق ریزدانهمیکه بیشتر مورد توجه قرار 4های تغییر شکل پالستیک شدیداز روش شوند.می

    ، تغییر شکل در 5تغییر شکل پیچشی تحت فشار زیادتوان به اند میگرفته. [3]شود استفاده می 7و نورد تجمعی 6کاریدار با پرسهای مشابه زاویهکانال

    توانایی فرآیند نورد تجمعی عالوه بر تولید مواد فوق ریزدانه و نانوساختار، شده با استفاده از پودهای ای و تقویتهای زمینه فلزی، الیهتولید کامپوزیت

    فلزی و سرامیکی را داراست. عالوه بر این، فرآیند نورد تجمعی در مقایسه با های مناسب از های تغییر شکل شدید پالستیک دارای ویژگیسایر روش

    با توان و قیمت باال، دهیقبیل: ساده بودن، عدم نیاز به تجهیزات شکلآلودگی کم، عدم محدودیت در ابعاد و قابلیت صنعتی شدن و پیوسته بودن

    است.های جدید و موفق تغییر شکل پالستیک شدید فرآیند نورد یکی از روشاست که در ساخت مواد مرکب فوق ریزدانه و نانوساختار 8تجمعی متقاطع

    ساس این روش مبتنی بر همان ا رود.کننده به کار میحاوی ذرات تقویت، توسط علیزاده با 2010و برای اولین بار در سال استروش نورد تجمعی

    ابداع شد و پس از آن مورد توجه 9بورتولید کامپوزیت آلومینیم/کاربیدروش نورد تجمعی متقاطع با روش نورد . تنها تفاوت[4]گرفت محققین قرار

    ای، چرخش حول محور ی تولید مواد مرکب الیهتجمعی معمولی در نحوهاست که همین تغییر باعث افزایش ابعاد ورق در عمود بر صفحه در هر پاس

    در فرآیند نورد .شودهای متوالی میسهر دو جهت طولی و عرضی در پاهای فرآیند در جهت طولی بوده و ی پاستجمعی، افزایش ابعاد ورق در همه

    باشد در صورتی شدن ذرات در همان یک جهت میهمین عامل باعث کشیدههای حاوی ذرات تولید شده به روش نورد تجمعی متقاطع، که در کامپوزیت

    های روش نورد از مزیت شوند.عرضی پخش میذرات در هر دو جهت طولی و

    1 Metal Matrix Composite (MMC) 2 Multi-layered composite 3 Ultra-fine grain 4 Sever plastic deformation (SPD) 5 High pressure torsion (HPT) 6 Equal channel angular pressing (ECAP) 7 Accumulative roll bonding (ARB) 8 Cross accumulative roll bonding (CARB) 9 B4C

    توان به توزیع بهتر و تجمعی متقاطع نسبت به روش نورد تجمعی معمولی، میکننده، ساخت کامپوزیت با تعداد پاس بیشتر )اعمال تر ذرات تقویتیکنواخت

    یابی به ماده خواص مکانیکی و ریزساختار بهترکرنش بیشتر( و نهایتا دست، Al/B4C ،Al/Al2O3مواد مرکبی نظیر های اخیر در سال .[5, 3]اشاره کرد

    Al/SiC/Al2O3 وAA6061/AA5754 ،AA1100 ،AA6014 وAl/Cu/SiC با ها روش نورد تجمعی متقاطع تولید شده و خواص مکانیکی و ریزساختاری آن

    های ی پژوهشهمچنین در همه .[11-5, 3]است مورد بررسی قرار گرفته های انجام شده به ساخت و بررسی خواص مکانیکی و ریزساختاری کامپوزیت

    های کنندههای فلزی به صورت بالک )ورق( و تقویتای با تقویت کنندهالیهبررسی ده و همکاران، به صورت پودر پرداخته شده است. علیزاسرامیکی به

    /آلومینا با دو آلومینیم/کاربید بور و آلومینیمخواص مکانیکی و ریزساختاری ناصری و .[12, 7, 6, 3] روش نورد تجمعی معمولی و متقاطع پرداختند

    /کاربید آلومینیمهمکاران نیز به بررسی خواص مکانیکی برای کامپوزیت بور/کاربید سیلیسیوم تولید شده به دو روش نورد تجمعی معمولی و متقاطع

    نتایج این دو پژوهش بیانگر برتری روش نورد تجمعی متقاطع .[8] پرداختند-در خواص مکانیکی و ریزساختاری نسبت به روش نورد تجمعی معمولی می

    سختی باالتر و ریزای مقدار استحکام کششی، ازدیاد طول و گونهباشد، بهات( برای تر )کاهش تخلخل و پخش یکنواخت ذرخواص ریزساختاری مناسب

    ی مشابه تولید شده به روش نورد تجمعی متقاطع حاصل شد. نمونهپودر نیکل خالص %5متشکل از آلومینیمدر این پژوهش کامپوزیت پایه

    با استفاده از روش نورد تجمعی متقاطع تولید شد. فرآیند نورد تجمعی ، در دمای پاستن، در هشت 20نورد آزمایشگاهی با ظرفیت توسطمتقاطع

    اتاق، بدون استفاده از روانکار انجام شد. پس از ساخت کامپوزیت /نیکل، خواص ریزساختاری و مکانیکی به صورت تجربی بر حسب آلومینیم

    محوره، های کشش تکهای فرآیند نورد تجمعی با استفاده از از آزمونپاسو بررسی 10نوری میکروسکوپبرداری با سختی ویکرز، متالوگرافی و عکسریز

    مورد مطالعه، بررسی و 11سکوپ الکترونی روبشیریزسطح مقطع شکست با صورت کننده قلزی بهمقایسه قرار گرفت. در این تحقیق برای اولین از تقویت

    منظور تولید ای استفاده شد. همچنین بههای الیهپودر برای تولید کامپوزیتالیه 6ر با ضخامت کمتر )های بیشتکامپوزیت با درصد حجمی بیشتر از الیه

    همین جهت درصد حجمی پودر ( استفاده شد. به0.5با ضخامت آلومینیمنیکل(، در مقایسه با سایر آلومینیمدر این تحقیق )کامپوزیت همورد استفاد

    های نورد تجمعی معمولی و متقاطع بیشتر های تولید شده با روشکامپوزیت باشد.می

    روش تحقیق -2

    تحقیقمواد -2-1متر میلی 0.5با ضخامت 1020خالص تجاری آلومینیم از ورق پژوهشدر این

    با %99.9و مخلوطی از پودرهای کروی و غیرکروی نیکل با درصد خلوص منظور از میکرومتر استفاده شده است. در ابتدا و به 75اندازه ذرات کمتر از

    350در دمای 1020های آلومینیم بین بردن کار سرد احتمالی قبلی، ورقدقیقه آنیل شدند و در کوره تا دمای 90درجه سانتی گراد و مدت زمان

    سرد شدند. خواص مکانیکی )استحکام کششی و ریزسختی( و ابعاد محیط

    10 Optic microscopy (OM) 11 Scanning electron microscopy (SEM)

  • مسلم طیبی و همکاران …شده با فرآیندتولید Al/Ni%5بررسی خواص مکانیکی و ریزساختاری

    281

    ریناو

    و فوم

    علریه

    نش

    تزی

    پوام

    ک

    Fig. 1 SEM image of the used Ni particles

    تصویر میکروسکوپ الکترونی روبشی از ذرات نیکل استفاده شده 1 شکل

    Table 1 Mechanical properties and initial dimension of commercial

    purity AA1020 Aluminum sheet after annealing

    بعد از AA1020خواص مکانیکی و ابعاد اولیه ورق آلومینیم خالص تجاری 1 جدول آنیل

    ابعاد اولیه ماده(mm)

    استحکام کششی (MPa)

    سختی ریز(VHN)

    خالص آلومینیم AA1020

    180×70×0.5 47 24

    اولیه ورق آلومینیم خالص تجاری آنیل شده و تصویر ریزسکوپ الکترونی از ارائه داده شده است. 1و شکل 1ترتیب در جدول پودر نیکل به

    ساندویچ اولیهفرآوری -2-2ی فرآیند وسیله/پودر نیکل به1020ای آلومینیم در این پژوهش کامپوزیت الیه

    نورد تجمعی متقاطع تولید شد. فرآیند نورد تجمعی متقاطع دارای دو مرحله باشد. ساخت ساندویچ اولیه ی ساندویچ اولیه و نورد تجمعی متقاطع میتهیه

    سازی اولیه، ریختن پودر ل مراحل آمادهای با پودر، شامهای الیهکامپوزیتها و نهایتا نورد با اعمال بین فصل مشترک، بستن و روی هم قرار دادن ورق

    منظور ساخت کامپوزیت اولیه و مطابق با باشد. بهکاهش ضخامت الزم میورق آلومینیم خالص تجاری آنیل شده با ابعاد )طول، عرض و 6، از 2شکل

    -های اولیه تحت عملیات آمادهضخامت( یکسان استفاده شد. در ابتدا ورقسازی شامل شستن با آب و سازی ابتدایی قرار گرفتند. این عملیات آماده

    های در تماس کاری و زبر کردن الیهزدایی با استون و خشنصابون، چربیهای در تماس با استفاده از سنباده فوالدی صورت اشد. خراشیدن الیهبمی

    درصد حجمی پودر نیکل 5ها مقدار سازی اولیه نمونهگرفت. پس از آمادهفصل مشترک( 5های آلومینیم/آلومینیم )های الیهخالص بین فصل مشترک

    اده از های آلومینیمی با استفالیه ریخته شد. ریختن پودر بین فصل مشترکها ریخته شد، به صورت کامال یکنواخت و یکسان در بین الیههنمک پاش ب

    درصد حجمی 1های آلومینیم/آلومینیم مقدار ای که در فصل مشترکگونه

    ها در حین نورد،منظور جلوگیری از سر خوردن ورقبه قرار گرفت. همچنینه از سیم فوالدی از چهار طرف با استفادها پس از روی هم قرار دادن ورق

    %55محکم به یکدیگر بسته شدند و تحت نورد با کاهش ضخامت اولیه مراحل مختلف 2( در دمای اتاق قرار گرفتند. در شکل 0.92)کرنش معادل

    ای آلومینوم خالص تجاری ساخت ساندویچ اولیه برای کامپوزیت الیه /پودر نیکل ارائه شده است. 1020

    متقاطعفرآیند نورد تجمعی -2-3ی دوم ساخت کامپوزیت آلومینیم/پودر نیکل با استفاده از فرآیند در مرحله

    ی قبل، های تولید شده حاصل از مرحلهنورد تجمعی متقاطع، کامپوزیتدرجه چرخانده 90)ساندویچ اولیه( ابتدا در جهت محور عمود بر صفحه

    صورت دو قسمت کامال برابر بریده شده و شدند. سپس در راستای طولی بهآماده سازی سطحی مانند مرحله قبل )شستن آب و صابون، چربی زدایی با استون و خشن کاری با استفاده از برس سیمی فوالدی( انجام گرفت. بعد از عملیات آماده سازی سطحی، دو سطح برس خورده بدون اضافه کردن پودر

    د و پس از سوراخ کردن، توسط سیم فوالدی از نیکل، روی هم قرار داده شدن)کرنش معادل %50چهار طرف محکم بسته شدند و تحت کاهش ضخامت

    پاس تکرار شد. قابل ذکر است که در هر 8( قرار گرفتند و این فرآیند تا 0.8درجه حول محور عمود 90ی تولیدی نسبت به جهت پاس قبلی پاس نمونه

    20ورد با استفاده از نورد آزمایشگاهی با ظرفیت چرخد. عملیات نبر صفحه میمتر، در دمای اتاق و بدون استفاده از روانکار میلی 320های تن و قطر غلتک

    ای آلومینوم/پودر مراحل مختلف ساخت کامپوزیت الیه 3در شکل انجام شد. نیکل پس از ساندویچ اولیه به صورت شماتیک نشان داده شده است.

    ای، فتن معیار تسلیم فون میزز و شرایط کرنش صفحهبا در نظر گر :[13]آید دست می( به1کرنش پالستیک معادل از رابطه )

    های فرآیند نورد تجمعی، تعداد پاس 𝑁کرنش معادل، ɛ𝑒𝑞در این رابطه،𝑡0 ،مقدار ضخامت اولیه𝑡 مقدار ضخامت نهایی و𝑅 مقدار کاهش ضخامت به

    ، %55و 50باشد. مقدار کرنش معادل برای کاهش ضخامت ازای هر پاس می( مقدار کرنش معادل اعمالی 1باشد. طبق رابطه )می 0.92و 0.8ترتیب برابر به

    در پاس هشتم )ساندویچ اولیه و هشت پاس فرآیند نورد تجمعی متقاطع(، باشد.می 7.32

    یکیبررسی خواص مکان -2-4-توسط آزمون پس از ساخت کامپوزیت آلومینیم/پودر نیکل، خواص مکانیکی

    های مختلف فرآیند نورد محوره و ریزسختی سنجی در پاستک های کشش محورهتک کششآزمون های نمونه تجمعی متقاطع مورد بررسی قرار گرفت.

    به وسیله ماشین وایرکات و از راستای نورد 1جی ای اس بر اساس استاندارددر دمای محیط محورهتک کششآزمون تهیه گردید. برای هر پاس، سه نمونه

    -و با استفاده از دستگاه سنتام انجام شد. به s−1 4−10×8.5 با نرخ کرنشو 2کرنش و تعیین استحکام کششی نهایی-های تنشرسم منحنی منظور

    جام شد. مقدار ازدیاد طول نشکست ا تا نقطه، آزمون کشش 3افزایش طولگیری طول سنجه قبل و بعد از آزمون کشش تعیین نمونه ها از طریق اندازه

    های تولید شد. همچنین آزمون سختی ویکرز جهت تعیین ریزسختی نمونه 1 JIS Z2201 2 Ultimate tensile strength (UTS) 3 Elongation

    (1) ɛ𝑒𝑞 =2

    √3𝑁ln

    𝑡0𝑡=

    2

    √3𝑁ln

    1

    1 − 𝑅

  • مسلم طیبی و همکاران …شده با فرآیندد تولی Al/Ni%5بررسی خواص مکانیکی و ریزساختاری

    282

    ریناو

    و فوم

    علریه

    نش

    تزی

    پوام

    ک

    تحت بار 1شده با فرآیند نورد تجمعی متقاطع با استفاده از دستگاه جنیوسجهت نورد )در ثانیه در راستای عمود بر 10گرم و زمان اعمال بار 200

    . قبل از انجام آزمون [14, 13]گیری شد صفحه ضخامت و طول( اندازه( آماده شدند. 1200تا 80ها توسط مانت سرد و سنباده ) ریزسختی، نمونه

    نقطه مختلف اندازه 10صورت رندوم در بیش از نمونه به ریزسختی برای هرگیری شد و پس از حذف مقادیر بیشینه و کمینه، با میانگین گرفتن از بقیه

    مقادیر تعیین شد.

    بررسی خواص ریزساختاری -2-5ی کامپوزیتی خواص ریزساختاری و سطح مقطع شکست پس از ساخت نمونه

    د تجمعی متقاطع با استفاده از میکروسکوپ های مختلف فرآیند نوردر پاسنوری و میکروسکوپ الکترونی روبشی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. به

    ی توزیع ذرات ها در فصل مشترک و نحوهمنظور بررسی کیفیت اتصال الیههایی از مقطع عمود بر های آلومینیمی، نمونهنیکل در فصل مشترک الیه

    تهیهای فرآوری شده در مراحل مختلف فرآیند ای الیههکامپوزیت جهت نوردها از مانت سرد استفاده شد. سطح جایی نمونهمنظور تسهیل در جابهشد و به

    سطح شیپولپرداخت شد. در ادامه 5000-300ی ها سنبادهبه کمک ها نمونههای با استفاده از پودر آلومینا انجام گرفت. همچنین سطح نمونهها نمونه

    ست، پس از انجام تست کشش تک محوره، به منظور بررسی چگونگی شکها و تعیین حالت شکست با استفاده از برقراری اتصال نوردی بین الیه

    های بررسی میکروسکوپ الکترونی روبشی مورد بررسی قرار گرفت. مدلهای نوری وسیله میکروسکوپترتیب بهریزساختاری و شکست نگاری به

    ، EDXمجهز به آنالیز عنصری 3اسکنل کممدو الکترونی روبشی 2الیمپوسهای شکست، پس از انجام تست کشش تک محوره، به سطح نمونه انجام شد.

    تعیین مکانیزم ها و منظور بررسی چگونگی برقراری اتصال نوردی بین الیهه برای نمونه کامپوزیتی تولید شده و مقایسه با مواد اولیه، با استفاد شکست

    مورد بررسی قرار گرفت. VEGA TESCANاز میکروسکوپ الکترونی روبشی،

    بحث و نتایج -3

    بررسی ریزساختار -3-1 حجمی %5 با شده تولید کامپوزیت نوری میکروسکوپ تصاویر 4 شکل در

    داده نشان متقاطع تجمعی نورد فرآیند مختلف هاینیکل بر حسب پاس پودر و نیکل پودر اکسیدی، یالیه سبز و قرمز آبی، هایپیکان ترتیب به. اندشده

    ماندن باقی و آلومینیمی زمینه به نیکل پودر چسبندگی عدم از ناشی تخلخل شده، به تولید هایکامپوزیت تمامی در .باشندمی تخلخل عنوان به پودر اثر

    4کوادیر. شودمی مشاهده Al/Al هایمشترک در فصل اکسیدی یالیه وضوح مبنی دالیلی و قراردادند بررسی مورد را آلومینیم نوردی اتصال همکارانش و یالیه که است شده گزارش. دادند ارائه اکسیدی یالیه حذف عدم بر

    نورد طی در آلومینیم به نسبت آن کمتر پذیری انعطاف سبب به اکسیدی-می را اتصال و تماس برقراری و شدن پدیدار اجازه فلز به و شودمی شکسته

    باند نوع دو عملکرد سبب به اکسیدی یالیه که دریافتند هاآن .[15]دهد :از اند عبارت که شوندمی شکسته برشی

    1 JENUS 2 Olympus PMG3 3 Cam Scan MV300 4 Quadir

    در تنها اکسیدی یالیه شدن شکسته باعث که ساده برشی باندهای -1 .کنندمی فراهم را فلز با فلز تماس امکان و شده مشترک فصل ینقطه یک

    اکسیدی الیه شدن تکهتکه باعث که ایشاخه برشی باندهای ایجاد -2 .شوندمی

    فرآیند هایپاس تعداد افزایش با که شودمی مشاهده 4 شکل با مطابق ریزتری هایتکه به و شوندمی شکسته اکسیدی هایمتقاطع الیه تجمعی نورد

    -الیه توانبنابراین می. شوندمی توزیع آلومینیمی یزمینه در و تبدیل شده. گرفت نظر در آلومینیمی زمینه در کنندهتقویت یک را اکسیدی های

    عدم از ناشی هایتخلخل که شودمی همچنین در تصاویر ریزساختار مشاهده وجود مراحل تمامی در آلومینیمی یزمینه با نیکل پودرهای چسبندگی

    هاتخلخل متقاطع، تجمعی نورد فرآیند هایپاس تعداد افزایش با ولی دارند، اعمالی، کرنش افزایش همچنین با. اندشده توزیع آلومینیمی زمینه در و کمتر

    توزیع هشتم پاس در و اندشده پراکنده آلومینیمی زمینه در نیکل پودرهای-می نظر به .شودمی مشاهده قبلی مراحل به نسبت نیکل پودرهای از بهتری

    تا اندشده سبب اکسیدی هایالیه همچنین و آلومینیمی یزمینه که رسد کوچکتر قدری ابتدایی مراحل به نسبت انتهایی مراحل در نیکل پودرهای

    شوند.

    Fig. 2 Schematic illustration for production of primary sandwich

    ساخت ساندویچ اولیهطرح واره توضیحی برای 2 شکل

    Fig. 3 Schematic illustration of CARB process [11]

    [11]طرح واره فرآیند نورد تجمعی متقاطع 3 شکل

  • مسلم طیبی و همکاران …شده با فرآیندتولید Al/Ni%5بررسی خواص مکانیکی و ریزساختاری

    283

    ریناو

    و فوم

    علریه

    نش

    تزی

    پوام

    ک

    Fig. 4 Microstructure of Al/Nipowedr composite for different CARB cycle: (a) primary sandwich, (b) second pass, (c) fifth pass and (d) eighth pass

    متقاطع: )الف( ساندویچ اولیه، )ب( پاس دوم، )ج( پاس پنجم و )د( پاس هشتمهای مختلف فرآیند نورد تجمعی برای پاس Al/Nipowedrریزساختار کامپوزیت 4شکل

    نگاریشکست -3-2 هایهای فرآوری شده را در پاسسطح مقطع شکست کامپوزیت 5شکل 5طور واضح در شکل به. دهدمی نشان متقاطع تجمعی نورد فرآیند مختلف

    شوند. مشاهده می Al/Alهای قسمت )الف( پودرهای نیکل در فصل مشترک. به منظور نشان دادن صحت پودرهای مورد استفاده در این پژوهش از [16]

    EDXی متقاطع، آنالیز عنصری مقطع شکست در پاس دوم فرآیند نورد تجمعباشد. ی آلومینیمی میگرفته شد که نشان دهنده صحت پودر نیکل و زمینه

    -طبق نتایج آنالیز عنصری انجام شده، مقداری کروم و آهن نیز مشاهده میهای جدا شده از برس شود که وجود این عناصر در ساختار، ناشی از براده

    ها استفاده شده است. م آماده سازی نمونهباشند که در هنگاسیمی فوالدی میهایی که پودرهای نیکل وجود دارند جدایش در قسمت 5مطابق با شکل

    قسمت )ب( توسط 5)در شکل شودهای آلومینیم نیز مشاهده میبین الیهکشش آزمون، در طی در نتیجههای سفید رنگ مشخص شده است(. فلشزنی کنند های آلومینیمی جوانهمابین الیهتوانند های ریز میمحوره، ترکتک

    و توضیحات گرفته انجامو سبب شکست در کامپوزیت شوند. بنابر تحقیقات های ارائه شده، دلیل آن وجود پودرهای مورد استفاده در هنگام تولید نمونه

    باشد. معموال پودرهای استفاد شده موجب کاهش کیفیت کامپوزیتی میمعموال شکست در این در نتیجهشوند و لزی میهای فاتصال بین الیه

    ها اتفاق ها در بین الیههای ریز و انتشار آندلیل تشکیل ترکبه هاکامپوزیتو ذرات 1هاافتد. بنابر تحقیقات انجام شده ریز حفرات در اطراف ناخالصیمی

    1 Inclusions

    کنند ینجا پودر نیکل( نقش بسزایی در حالت شکست ایفا ادر )فاز دوم .[16]قسمت )ب( ( 5ق با شکل )مطاب

    2طور کلی دو نوع مکانیزم شکست نرمبراساس تحقیقات انجام شده، به وجود دارد.

    ها و در نهایت شکست(الف( شکست نرم: رشد حفرات و بهم پیوستن آن پیوندهای حفرات داخلی( :)برش3ب( شکست نرم برشی

    4مکانیزم شکست دوم )شکست نرم برشی(، منجر به ایجاد ریز حفراتشود. که در پژوهش حاضر نیز مکانیزم شکست در مرحله کوچک و کشیده می

    .[18, 17]باشد هشتم تشکیل حفرات ریز و کشیده و در نهایت شکست می خواص مکانیکی -3-3 ریزسختی ویکرز -3-3-1

    های آلومینیم حاوی ذرات فلزی نیکل تغییرات ریز سختی برای الیههای مختلف این تولید شده به روش نورد تجمعی متقطع بر حسب پاس

    شود مشاهده می 6ق با شکل نشان داده شده است. مطاب 6فرآیند در شکل های فرآیند نورد تجمعی متقاطع )افزایش کرنش اعمالی(، که با افزایش پاس

    یابد. البته این نرخ صورت پیوسته افزایش میمقدار ریز سختی آلومینیم بههای اولیه ای که شیب و نرخ افزایش در پاسگونهباشد، بهافزایش متفاوت می

    فرآیند نورد تجمعی متقاطع )از ساندویچ اولیه تا پاس سوم( به مراتب بیشتر

    2 Ductile fracture 3 Shear ductile 4 Dimples

  • مسلم طیبی و همکاران …شده با فرآیندد تولی Al/Ni%5بررسی خواص مکانیکی و ریزساختاری

    284

    ریناو

    و فوم

    علریه

    نش

    تزی

    پوام

    ک

    Fig. 5 Tensile fracture surfaces of Al/Nipowedr composite for different CARB cycle: (a) second pass, (b) fifth pass, and (c) eighth pass

    پاس هشتم (c) پاس پنجم و (b) پاس دوم، (a)برای مراحل مختلف فرآیند نورد تجمعی متقاطع: Al/Nipowedrسطح مقطع شکست برای کامپوزیت 5 شکل

  • مسلم طیبی و همکاران …شده با فرآیندتولید Al/Ni%5بررسی خواص مکانیکی و ریزساختاری

    285

    ریناو

    و فوم

    علریه

    نش

    تزی

    پوام

    ک

    پس از اعمال یک پاس و برای کامپوزیت باشد.بعدی فرآیند میهای از پاسی ویکرز برای نمونه 24یابد و از ایش میسرعت افزاولیه، مقدار ریزسختی به

    رسد. بنابر تحقیقات قبلی انجام شده در این ویکرز می 46شده به حدود آنیلهای ابتدایی فرآیند نورد تجمعی موضوع، افزایش سریع سختی در پاس

    ها( و در معمولی و متقاطع به باال بودن نرخ کارسختی )افزایش چگالی نابجاییهای در پاس [22-19]پی آن تشکیل مرزهای فرعی نسبت داده شده است

    یابد. البته با افزایش پاس، نرخ افزایش بعدی نیز مقدار ریزسختی افزایش میهای میانی ریزسختی افزایش کمتری نسبت به یابد و در پاسکاهش می

    های میانی ان دادند. افزایش کمتر سختی در پاسهای قبلی از خود نشپاسی کاهش اثر کار های اولیه به دو پدیدهفرآیند نورد تجمعی نسبت به پاس

    سختی و ریزدانه شدن نسبت داده شده است . در طی تغییر شکل پالستیک همچنین .یابدهای میانی فرآیند نورد تجمعی( نرخ کارسختی کاهش می)پاس

    شود که به دلیل اشباع های پایانی تقریبا ثابت میپاس میزان ریزسختی در. [23]باشد جایی و از بین رفتن اثر نرخ کارنش سختی میشدن چگالی نابهنه آلومینیم در پایان پاس مقدار ریزسختی ویکرز برای زمی 6مطابق با شکل

    -ویکرز رسید که نسبت به نمونه 59.5هشتم به بیشترین مقدار خود به میزان برابر افزایش نشان داد. 2ی اولیه بیش از

    محورهآزمون کشش تک -3-3-2-های فرآوری شده در پاسکرنش مهندسی برای کامپوزیت-نمودارهای تنش

    7طور که در شکل نشان داده شده است. همان 7های مختلف در شکل های فرآیند یکسان و ی پاسشود، شیب ناحیه االستیک در همهمشاهده مینتایج و تغییرات خواص مکانیکی 2باشد .همچنین در جدول مشابه می

    های مختلف )استحکام کششی، ازدیاد طول و ریزسختی ویکرز( در پاس است. حسب کرنش اعمالی معادل ارائه شده فرآیند نورد تجمعی متقاطع و بر

    کرنش مهندسی، مشاهده -و نتایج حاصل از نمودار تنش 2با توجه به جدول های فرآیند نورد تجمعی متقاطع )افزایش کرنش شود که با افزایش پاسمی

    رود که بیانگر افزایش استحکام کرنش باال میاعمالی( سطح نمودارهای تنشباشد و با افزایش پاس، صورت پیوسته میفزایش بهباشد. این اکششی می

    یابد. البته نرخ افزایش استحکام در استحکام کششی نهایی نیز افزایش می باشد. در ساندویچ اولیه و پاس اول این نرخ های مختلف متفاوت میپاس

    Fig. 6 Microhardness variation of Al/Nipowedr composite for Al layers

    at the different cycles of Cross Accumulative Roll Bonding process

    های آلومینیم در برای الیه Al/Nipowedrتغییرات ریزسختی کامپوزیت 6 شکل های مختلف فرآیند نورد تجمعی متقاطعپاس

    Fig.7 Engineering stress–strain curves of Al/Nipowedr composite at the

    different cycles of Cross Accumulative Roll Bonding process

    در Al/Nipowedrکرنش مهندسی برای کامپوزیت -های تنشمنحنی 7 شکل های مختلف فرآیند نورد تجمعی متقاطعپاس

    باشد و با افزایش پاسهای فرآیند میسایر پاسافزایش استحکام بیشتر از یابد. در ساندویچ اولیه مقدار استحکام های فرآیند نرخ افزایش کاهش می

    ی اولیه )آلومینیم رسد که نسبت به نمونهمی 103MPaکششی اولیه به طور کلی برابر بهبود یافته است. به 2آنیل شده( بیش از 1020خالص تجاری

    ام کششی در فلزاتی که تحت تغییر شکل شدید پالستیک تغییرات استحکتواند ناشی از دو دلیل مهم و اصلی، کارسختی به وسیله گیرند، میقرار می

    . با توجه به تحقیقات پیشین یکی [24]ها باشد ها و ریزشدن دانهجایینابه-تواند باعث افزایش استحکام شود، پودرهای تقویتدیگر از عواملی که می

    کننده فلزی عنوان تقویتباشد. البته در این پژوهش اثر نیکل بهکننده میاستحکام بخشی در مقایسه با پودرهای سرامیکی مانند کاربید برای

    های باشد. در پاسسیلیسیوم، کاربید بود و اکسید آلومینیم بسیار کمتر میوسیله شدید پالستیک، نقش کارسختی بههای تغییر شکلابتدایی فرآیند

    د و های فرآینباشد، ولی با افزایش پاستر میجایی مشخصافزایش چگالی نابه یابد. جایی اثر کارسختی کاهش میافزایش چگالی نابه

    جایی ناشی از افزایش چگالی نابه دلیلافزایش استحکام تا پاس سوم بهباشد. با توجه به تغییرات استحکام کششی در شکل کارسختی و کارسرد می

    مراتب بیشتر از شود که تا پاس سوم، نرخ افزایش استحکام بهمشاهده می 7های بعدی و با افزایش کرنش، اثر کارسرد باشد. در پاسهای بعدی میپاس

    های فرآیند، استحکام کششی یابد ولی همچنان با افزایش پاسکاهش میباشد که یکی از دالیل یابد. البته این افزایش با نرخ کمتری میافزایش می

    جایی نابهدلیل افزایش بیش از حد چگالی اصلی آن کاهش اثر کار سرد بهبندی نیز بر کارسرد، اصالح دانه های پایانی عالوهباشد. همچنین در پاسمیتواند از دالیل افزایش استحکام باشد. بیشترین مقدار استحکام کششی در می

    برابری 3بوده و افزایش 182.5MPaدست آمد که مقدار پایان پاس هشتم به فصل دلیلبه آلومینیمی و هایالیه بین ی آنیل نشان داد. درنسبت به نمونه

    هایپاس افزایش با و گرفته شکل بیشتری اکسیدی هایالیه بیشتر، مشترک دستبه آلومینیم اکسید از ترییکنواخت توزیع متقاطع، تجمعی نورد فرآیند

    افزایش با کششی استحکام افزایش دالیل از دیگر یکی عامل این که آمد،باشد که در مراحل پایانی فرآیند نقش می تجمعی نورد فرآیند هایپاس

    زمینه به نیکل چسبندگی عدم از ناشی تخلل وجود دیگر، طرف دارد.ازکششی و کاهش استحکام افزایش جهت منفی عاملی تواندمی آلومینیمی

  • مسلم طیبی و همکاران …شده با فرآیندد تولی Al/Ni%5بررسی خواص مکانیکی و ریزساختاری

    286

    ریناو

    و فوم

    علریه

    نش

    تزی

    پوام

    ک

    در که باشد سرامیکی کنندهتقویت پودرهای با مقایسه در مقدار ازدیاد طول .است شده استفاده مشابه هایپژوهش

    دیگر، افزایش پیوسته و همزمان استحکام کششی و ازدیاد طول از پاس طور که قبال اشاره شد این افزایش باشد. هماناول تا پایان پاس هشتم می

    دلیل بهبود ریزساختار و کاهش اثر کارسختی با افزایش اعمال همزمان، به باشد. کرنش می

    حسب کرنش اعمالی و تعداد پاس ، خواص مکانیکی بر 3در جدول های پیشین مشابه های نورد تجمعی معمولی و متقاطع در پژوهشفرآیند

    -)آلومینیم خالص تجاری گروه یک( با کار حاضر مقایسه شده است. در همههای قبلی از پودرهای سرامیکی استفاده شده است و در این ی پژوهش

    است. استفاده از پودر نیکل در تحقیق از پودر فلزی )نیکل( استفاده شده مقایسه با پودرهای سرامیکی )کاربید بور، کاربید سیلیسیوم و اکسید آلومینیم(، کمترین تاثیر را در افزایش مقدار ریزسختی و استحکام کششی

    داشته است.های مشابه تولید و با مقایسه خواص مکانیکی نمونه 3مطابق با جدول

    شده، برتری روش نورد تجمعی متقاطع نسبت به روش نورد تجمعی معمولی

    تر یابی به خواص مکانیکی پخش یکنواختباشد. یکی از دالیل دستآشکار میدلیل توزیع کرنش بهتر به تر ذرات در فرآیند نورد تجمعی متقاطعو همگن

    باشد. همچنین تر میمطلوبیابی به خواص مکانیکی است که نتیجه آن دستگری و از روش نورد تجمعی متقاطع جهت حذف عیوب ناشی از ریخته

    شود. گری استفاده میهای ریختهدستیابی به خواص بهتر در نمونهای همراستای جهت نورد خاطر افزایش طول ورق، ذرات خوشهمعموال به

    ای شدن، پخش خوشه ی ذرات،شوند. این پدیده باعث افزایش فاصلهایجاد می. [26, 25]شود انقباض ناحیه آزاد ذرات و بهبود یکنواختی در ریزساختار می

    دهد که در فرآیند نورد تجمعی، مقدار ازدیاد طول ورق در جهت نورد رخ می-، چون تغییر شکل کرنش صفحهتابعی از کاهش ضخامت است. از طرف دیگر

    باشد. شود، کرنش در جهت عرضی تقریبا صفر میای در نظر گرفته می-بنابراین ازدیاد طول ورق در ارتباط با پخش ذرات در رستای عرض ورق بی

    تاثیر است. در مقابل در فرایند نورد تجمعی متقاطع، ازدیاد طول ورق در -اعث بهبود در پخش ذرات تقویتراستای عرض هم وجود دارد و این عامل ب

    .[8]شود کننده می

    Table 2 results of mechanical properties of multi-layered Al/Nipowedr composite as a function of number of CARB cycles and equivalent applied

    strain

    های فرآیند نورد تجمعی متقاطع و کرنش معادل اعمالیبرحسب پاس Al/Nipowedrنتایج خواص مکانیکی کامپوزیت چندالیه 2 جدول (VHN) میکروسختی (%) ازدیاد طول (MPa) استحکام نهایی معادلپالستیک کرنش تعداد پاس فرآیند

    AA1020 0 47 35 24 46.1 2.9 103 0.92 ساندویچ اولیه

    1 1.72 132.2 4.1 50.5 3 3.32 147.7 5.2 54.4 5 4.92 158 5.5 57.5 6 5.72 174.1 6.3 58.2 8 7.32 182.5 6.8 59.5

    Table 3 Comparison of mechanical properties of the multilayered ARBed and CARBed composite reinforced by ceramics particles obtained in this

    study with those from previous works

    شده با ذرات سرامیکی تولید شده با نورد تجمعی و نورد تجمعی متقاطع با تحقیق حاضرهای چندالیه تقویتمقایسه خواص مکانیکی کامپوزیت 3 جدولپالستیک کرنش مواد تحقیق

    معادلتعداد پاس

    نورد تجمعی /نورد تجمعی

    متقاطع

    درصد حجمی

    پودر

    میانگین اندازه ذرات

    (μm)

    استحکام نهایی

    (MPa)

    ازدیاد طول(%)

    میکروسختی(VHN)

    مرجع

    Al 1020/Ni 7.32 8 تحقیق حاضر 59.5 6.8 182.5 75 > %5 متقاطع

    Al 1100/B4C 6.4 8 6] 89~ ** 360~ 3 %8 متقاطع]

    Al 1100/B4C 6.4 8 7] ** ** 325~ 3 %8 نورد تجمعی]

    Al 1100 6.4 8 7] 75~ ** 280~ ** 0 متقاطع]

    Al 1050/B4C/SiC 6.4 8 8] 100 10.9 280 50 > %2-%2 متقاطع]

    Al 1050/B4C/SiC 6.4 8 8] 84 9.1 240 50 > %2-%2 نورد تجمعی]

    Al 1100/Al2O3 6.4 8 گری و ریخته

    متقاطع

    2% < 0.1 344 6.4 ** [27]

    Al A356/SiC 6.4 8 کامپوکستیگ و

    متقاطع

    2% < 0.1 354 6.9 ** [28]

    Al 1050/Al2O3 6.4 8 3] 90~ ** 275~ 3 %15 متقاطع]

    Al 1050/Al2O3 6.4 8 3] 85~ ** 245~ 3 %15 نورد تجمعی]

  • ارانو همک مسلم طیبی ... فرآیند با شده تولید Al/Ni%5 ریزساختاری و مکانیکی خواص بررسی

    287

    ریناو

    و فوم

    علریه

    نش

    تزی

    پوام

    ک

    گیرینتیجه -4پودر نیکل خالص با %5در این پژوهش کامپوزیت پایه آلومینیم متشکل از

    استفاده از روش نورد تجمعی متقاطع در هشت پاس )اعمال کرنش معادل های مختلف مورد ( تولید شد و خواص مکانیکی و ریزساختاری در سیکل7.32

    باشد:بررسی قرار گرفت که برجسته ترین نتایج بدست آمده به شرح زیر میزساختاری نشان های ریتصاویر میکروسکوپ نوری حاصل از بررسی -1

    با نیکل پودرهای چسبندگی عدم از ناشی هایداد که تخلخل افزایش با ولی دارند، وجود مراحل تمامی در آلومینیمی یزمینه-شده کمتر هاتخلخل متقاطع، تجمعی نورد فرآیند هایپاس تعداد

    همچنین با افزایش تعداد .اندشده توزیع آلومینیمی زمینه در و اندهای اکسیدی و فرآیند نورد تجمعی متقاطع، توزیع الیههای پاس

    ذرات نیکل در زمینه آلومینیمی بهبود یافت.با افزایش کرنش اعمالی در فرآیند نورد تجمعی متقاطع، مقدار -2

    طور پیوسته افزایش یافت. البته نرخ افزایش در ریزسختی ویکرز بهنرخ کاهش های ابتدایی بیشتر بوده و با افزایش پاس این پاس

    رسید که 59.5یافت. مقدار ریزسختی در پایان پاس هشتم به برابر شد. 2.5ی اولیه ی آنیل شدهنسبت به نمونه

    محوره نشان داد که با افزایش نتایج حاصل از آزمون کشش تک -3های فرآیند نورد تجمعی متقاطع استحکام کششی افزایش پاسولی با نرخ متفاوت در صورت پیوستهیابد. افزایش استحکام بهمی

    های ابتدایی صورتی که در پاسهای مختلف مشاهده شد، بهپاسدست آمده نرخ افزایش بیشتری مشاهده شد. استحکام کششی به

    برابر نمونه 3.88و 2.2ترتیب برای ساندویچ اولیه و پاس پایانی به باشد. اولیه می

    ر نیکل پس از مقدار ازدیاد طول برای کامپوزیت آلومینیم/پود -4های فرآیند کاهش با نرخ زیاد برای ساندویچ اولیه، با افزایش پاس

    نورد تجمعی متقاطع )افزایش کرنش اعمالی(، از پاس اول تا پاس صورت پیوسته با نرخ کم، افزایش یافت.هشتم به

    مراجع -5[1] Jamaati, R., Toroghinejad, M. R. and Najafizadeh, A., “An

    Alternative Method of Processing Mmcs by Car Process“ Materials Science and Engineering: A, Vol. 527, No. 10,

    pp. 2720-2724, 2010. [2] Lee, D. and Kim, B., “Nanostructured Cu–Al 2 O 3 Composite

    Produced by Thermochemical Process for Electrode

    Application“ Materials Letters, Vol. 58, No. 3, pp. 378-383, 2004. [3] Alizadeh, M. and Salahinejad, E., “A Comparative Study on

    Metal–Matrix Composites Fabricated by Conventional and Cross

    Accumulative Roll-Bonding Processes“ Journal of Alloys and Compounds, Vol. 620, No. 1, pp. 180-184, 2015.

    [4] Alizadeh, M., “Comparison of Nanostructured Al/B 4 C

    Composite Produced by Arb and Al/B 4 C Composite Produced by Rrb Process“ Materials Science and Engineering: A, Vol. 528,

    No. 2, pp. 578-582, 2010.

    [5] Ruppert, M., Höppel, H. W. and Göken, M., “Influence of Cross-

    Rolling on the Mechanical Properties of an Accumulative Roll

    Bonded Aluminum Alloy Aa6014“ Materials Science and

    Engineering: A, Vol. 597, No. 1, pp. 122-127, 2014. [6] Alizadeh, M., “Processing of Al/B4c Composites by Cross-Roll

    Accumulative Roll Bonding“ Materials Letters, Vol. 64, No. 23,

    pp. 2641-2643, 2010. [7] Alizadeh, M. and Paydar, M. H., “High-Strength Nanostructured

    Al/B4c Composite Processed by Cross-Roll Accumulative Roll

    Bonding“ Materials Science and Engineering: A, Vol. 538, No. 1, pp. 14-19, 2012.

    [8] Naseri, M., Hassani, A. and Tajally, M., “An Alternative Method

    for Manufacturing Al/B4c/Sic Hybrid Composite Strips by Cross

    Accumulative Roll Bonding (Carb) Process“ Ceramics

    International, Vol. 41, No. 10, pp. 13461-13469, 2015.

    [9] Alizadeh, M. and Salahinejad, E., “Processing of Ultrafine-Grained Aluminum by Cross Accumulative Roll-

    Bonding“ Materials Science and Engineering: A, Vol. 595, No. 2,

    pp. 131-134, 2014. [10] Verstraete, K., Helbert, A. L., Brisset, F., Benoit, A., Paillard, P.

    and Baudin, T., “Microstructure, Mechanical Properties and

    Texture of an Aa6061/Aa5754 Composite Fabricated by Cross Accumulative Roll Bonding“ Materials Science and Engineering:

    A, Vol. 640, No. 7, pp. 235-242, 2015.

    [11] D. Rahmatabadi, M. Tayyebi, R. Hashemi, B. Eghbali, Investigation of mechanical properties and microstructure for

    Al/Cu/SiC composite produced by Cross Accumulative Roll

    Bonding process, Modares Mechanical Engineering, Vol. 17, No. 7, pp. 180-184, 2017.

    [12] Alizadeh, M., “Comparison of Nanostructured Al/B4c Composite

    Produced by Arb and Al/B4c Composite Produced by Rrb Process“ Materials Science and Engineering: A, Vol. 528, No. 2,

    pp. 578-582, 2010.

    [13] Rahmatabadi, D., Hashemi, R., Mohammadi, B. and Shojaee, T.,

    “Experimental Evaluation of the Plane Stress Fracture Toughness

    for Ultra-Fine Grained Aluminum Specimens Prepared by

    Accumulative Roll Bonding Process“ Materials Science and Engineering: A, Vol. 708, No. 2, pp. 301-310, 2017.

    [14] Rahmatabadi, D. and Hashemi, R., “Experimental Evaluation of Forming Limit Diagram and Mechanical Properties of

    Nano/Ultra-Fine Grained Aluminum Strips Fabricated by

    Accumulative Roll Bonding“ International Journal of Materials Research, 2017.

    [15] Quadir, M., Wolz, A., Hoffman, M. and Ferry, M., “Influence of

    Processing Parameters on the Bond Toughness of Roll-Bonded Aluminium Strip“ Scripta Materialia, Vol. 58, No. 11, pp. 959-

    962, 2008.

    [16] Mehr, V. Y., Rezaeian, A. and Toroghinejad, M. R., “Application of Accumulative Roll Bonding and Anodizing Process to Produce

    Al–Cu–Al 2 O 3 Composite“ Materials & Design, Vol. 70, No. 2,

    pp. 53-59, 2015. [17] Xing, Z., Kang, S. and Kim, H., “Structure and Properties of

    Aa3003 Alloy Produced by Accumulative Roll Bonding

    Process“ Journal of materials science, Vol. 37, No. 4, pp. 717-722,

    2002.

    [18] Motevalli, P. D. and Eghbali, B., “Microstructure and

    Mechanical Properties of Tri-Metal Al/Ti/Mg Laminated Composite Processed by Accumulative Roll Bonding“ Materials

    Science and Engineering: A, Vol. 628, No. 3, pp. 135-142, 2015.

    [19] Dehsorkhi, R. N., Qods, F. and Tajally, M., “Investigation on Microstructure and Mechanical Properties of Al–Zn Composite

    During Accumulative Roll Bonding (Arb) Process“ Materials

    Science and Engineering: A, Vol. 530, No. 1, pp. 63-72, 2011. [20] Shabani, A., Toroghinejad, M. R. and Shafyei, A., “Fabrication

    of Al/Ni/Cu Composite by Accumulative Roll Bonding and

    Electroplating Processes and Investigation of Its Microstructure and Mechanical Properties“ Materials Science and Engineering: A,

    Vol. 558, No. 1, pp. 386-393, 2012.

    [21] Eizadjou, M., Talachi, A. K., Manesh, H. D., Shahabi, H. S. and Janghorban, K., “Investigation of Structure and Mechanical

    Properties of Multi-Layered Al/Cu Composite Produced by

    Accumulative Roll Bonding (Arb) Process“ Composites Science and Technology, Vol. 68, No. 9, pp. 2003-2009, 2008.

    [22] Mozaffari, A., Manesh, H. D. and Janghorban, K., “Evaluation of

    Mechanical Properties and Structure of Multilayered Al/Ni

    Composites Produced by Accumulative Roll Bonding (Arb)

    Process“ Journal of Alloys and Compounds, Vol. 489, No. 1, pp.

    103-109, 2010. [23] Alizadeh, M. and Samiei, M., “Fabrication of Nanostructured

    Al/Cu/Mn Metallic Multilayer Composites by Accumulative Roll

    Bonding Process and Investigation of Their Mechanical Properties“ Materials & Design, Vol. 56, No. 1, pp. 680-684,

    2014.

    [24] D. Rahmatabadi, R. Hashemi, Experimental investigation of fracture surfaces and mechanical properties of AA1050 aluminum

  • سمانه کمالی و همگاران آمده از استخوان... دست عی بهثر افزودن ذرات نایتینول بر خواص مکانیکی و ریزساختار هیدرو کسیآپاتیت طبیا

    288

    ریناو

    و فوم

    علریه

    نش

    تزی

    پوام

    ک

    produced by accumulative roll bonding process, Modares

    Mechanical Engineering, Vol. 16, No. 10, pp. 305-312, 2016.

    [25] Alizadeh, M. and Paydar, M., “Fabrication of Nanostructure

    Al/Sic P Composite by Accumulative Roll-Bonding (Arb)

    Process“ Journal of Alloys and Compounds, Vol. 492, No. 1, pp. 231-235, 2010.

    [26] Jamaati, R., Naseri, M. and Toroghinejad, M. R., “Wear

    Behavior of Nanostructured Al/Al2o3 Composite Fabricated Via Accumulative Roll Bonding (Arb) Process“ Materials & Design,

    Vol. 59, No.1, pp. 540-549, 2014.

    [27] Ardakani, M. R. K., Amirkhanlou, S. and Khorsand, S., “Cross Accumulative Roll Bonding—a Novel Mechanical Technique for

    Significant Improvement of Stir-Cast Al/Al2o3 Nanocomposite

    Properties“ Materials Science and Engineering: A, Vol. 591, No. 1, pp. 144-149, 2014.

    [28] Kamali Ardakani, M. R., Khorsand, S., Amirkhanlou, S. and

    Javad Nayyeri, M., “Application of Compocasting and Cross Accumulative Roll Bonding Processes for Manufacturing High-

    Strength, Highly Uniform and Ultra-Fine Structured Al/Sicp

    Nanocomposite“ Materials Science and Engineering: A, Vol. 592, No. 1, pp. 121-127, 2014.