OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

ADWOKAT KAROLINA SZOŁTYSEK

„WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA” dobra niematerialne

• pojęcie o charakterze powszechnym

• konwencje międzynarodowe

• Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO)

• nawiązuje do pojęcia „własności rzeczy” – bezwzględne prawa podmiotowe

ŹRÓDŁA PRAWA OCHRONY WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• krajowe

• międzynarodowe

W ramach własności intelektualnej poza prawami autorskimi chronione są również:

• bazy danych

• wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne i topografie układów scalonych

• odmiany roślin

ŹRÓDŁA PRAWA OWI - KRAJOWE

• ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku (Dz. U. z 2000 r., Nr 80, poz. 904)

• ustawa prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r.

• ustawa o ochronie baz danych z dnia 27 lipca 2011 r. • ustawa o ochronie prawnej odmian roślin z dnia 26

czerwca 2003 r. • orzecznictwo sądów powszechnych (sądy okręgowe i

apelacyjne) i Sądu Najwyższego (SN) • orzecznictwo sądów administracyjnych (wojewódzkie

sądy administracyjne i Naczelny Sąd Administracyjny)

ŹRÓDŁA PRAWA OWI MIĘDZYNARODOWEGO

• Konwencja berneoska z 9 września 1886 roku o ochronie dzieł literackich i artystycznych

• Powszechna konwencja o prawie autorskim – 1952 r., Polskę obowiązuje paryska redakcja Konwencji z 1971 roku

PRAWA AUTORSKIE I PRAWA POKREWNE JAKO FRAGMENT SYSTEMU PRAWA

• Samodzielna dziedzina prawa stanowiąca

zamkniętą całośd

• Koniecznośd odwołania się do innych działów legislacji takich jak:

- prawo cywilne

- prawo karne

- prawo administracyjne

PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ A

PRAWO CYWILNE

1. Pojęcie praw podmiotowych bezwzględnych i względnych 2. Prawa podmiotowe bezwzględne; podmioty które korzystają z praw

podmiotowych bezwzględnych posiadają niejako monopol korzystania ze stanowiących ich przedmiot dóbr, jak również w zakresie rozporządzania nimi.

• monopol korzystania i rozporządzania można ograniczyd jedynie na podstawie woli (swobodna decyzja) albo ustawy

• ochrona przed naruszeniami • różnica: prawa autorskie są prawami na dobrach niematerialnych (brak

materialnego substratu) • prawa autorskie są najbardziej konstrukcyjnie zbliżone do praw

rzeczowych (prawo własności) – tytuł I księgi II KC; stąd określenie prawa autorskich i praw pokrewnych prawami własności intelektualnej.

PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ A

PRAWO CYWILNE c.d.

3. Obrót prawami autorskimi - zasady kontraktowania

(rozdział V Ustawy) należy interpretowad w ścisłym związku z księgą III KC – zobowiązania

4. Subsydiarna rola KC w stosunku do Ustawy (w

przypadku gdy określone dobro nie może zostad zakwalifikowane jako przedmiot prawa autorskiego albo ochrona okaże się nieskuteczna, osoba której interes został naruszony może odwoływad się do ogólnie unormowanych zasad odpowiedzialności (art. 23-24 KC)

PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ A PRAWO KARNE

• Kodeks karny i kodeks postępowania karnego

• W Ustawie odrębny rozdział został poświęcony karnoprawnej ochronie praw autorskich:

- potrzeba zaostrzenia odpowiedzialności za naruszenie praw autorskich (nacisk na piractwo komputerowe i fonograficzne)

PRAWO AUTORSKIE A

PRAWO ADMINISTRACYJNE

• kontekst ten słabiej widoczny niż ma to miejsce w przypadku prawa cywilnego i karnego

• brak wyodrębnienia zagadnieo administracyjnoprawnych w formie np. osobnego rozdziału ustawy

• całkowicie poza ustawą kwestie dot. np. opodatkowania praw autorskich

PLAGIAT

- szczególne znaczenie w sferze ochrony prawa autorskiego - pojęcie to nie występuje w ustawie - powszechnie przyjmuje się następującą definicję plagiatu: - przywłaszczenie sobie autorstwa cudzego dzieła poprzez

rozpowszechnianie go pod własnym nazwiskiem (bez zmian lub ze zmianami)

- stwierdza się go przy istnieniu winy umyślnej lub nieumyślnej, a także przy jej braku po stronie naruszającego (zawinienie ma znaczenie dla odpowiedzialności karnej oraz przy formułowaniu ocen etycznych)

PLAGIAT

• Jawny ( wykorzystanie w dziele elementów twórczy z innego dzieła)

• Ukryty (brak wkładu własnego)

Zasada: oznaczenie autorstwa i źródła cytatu

OCHRONA PRZED PLAGIATAMI

• Ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku prawo o szkolnictwie wyższym • Obejmuje również sytuacje, w których przywłaszczone zostało ustalenie naukowe • Podstawa do unieważnienia tytułu naukowego, tytułu zawodowego lub stopnia

naukowego. • Możliwośd wszczęcia postępowania dyscyplinarnego względem studenta • W stosunku do studentów: art. 214 ustawy pr. o szkolnictwie wyższym; w razie

podejrzenia popełnienia czynu polegającego na przypisaniu sobie autorstwa istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu, rektor niezwłocznie poleca przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. Jeżeli zebrany w toku postępowania materiał potwierdza popełnienie tego czynu, rektor wstrzymuje postępowanie o nadanie tytułu zawodowego do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną oraz składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do właściwych organów ścigania.

• Zgodnie z art. 193 ustawy; organ właściwy, w drodze decyzji, stwierdza nieważnośd postępowania w sprawie nadania tytułu zawodowego, jeżeli w pracy stanowiącej podstawę nadania tytułu zawodowego osoba ubiegająca się o ten tytuł przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego.

•

PRZEDMIOT PRAWA AUTORSKIEGO

art. 1 ust. 1 Ustawy

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

przedmiotem prawa autorskiego jest utwór

Warunki jakie powinien spełnić (łącznie) utwór autorski:

stanowi rezultat pracy człowieka

stanowi przejaw działalności twórczej (oryginalność)

posiada indywidualny charakter (indywidualność)

przejaw – uzewnętrzniony rezultat działania

działalność twórcza – rezultat działalności o charakterze

kreacyjnym (oryginalność utworu)

oryginalność + indywidualność = twórczość

Przesłanka twórczości: dobór, układ lub uporządkowanie

składników utworu.

Dla uznania danego dzieła za utwór chroniony prawem autorskim,

nie mają znaczenia:

1.okoliczności dotyczące twórcy (wiek, zdolność do czynności

prawnych, wykształcenie, przynależność do stowarzyszeń

twórców)

2.zamiar stworzenia utworu czy poddania rezultatu swej pracy

autorskoprawnej ochronie,

3.przeznaczenie utworu (cel naukowy, estetyczny, praktyczny)

4.sprzeczność powstania lub rozpowszechniania utworu z

prawem)

5.wartość utworu