OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA

Brak legalnej definicji własności intelektualnej

pojęcie odnoszące się do wytworów ludzkiego umysłu (ludzkiej twórczości), to jest: twórczości

wynalazczej, dzieł literackich i artystycznych, a także symboli, nazw, znaków, wzorów używanych

w działalności gospodarczej (przemyśle)

Własność wskazuje na prawo bezwzględne tj.

skuteczne erga omnes

Intelektualna: na pochodzenie danego dobra

Przedmiot ochrony – dobro niematerialne

DOBRO NIEMATERIALNE

Wytwór ludzkiego umysłu

Co do zasady istnieją one niezależnie od rzeczy

(nośnika), na którym są utrwalone (tzw. corpus

mechanicum)

Ochrona prawna stosunkowo od niedawna

Międzynarodowy poziom ochrony

Różne systemy ochrony (wybór chronionego)

SYSTEMY OCHRONY DÓBR NIEMATERIALNYCH

Dobra osobiste

Prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji

Prawo przeciwdziałania nieuczciwym praktykom

rynkowym

Prawo autorskie i prawa pokrewne

Prawo własności przemysłowej

DOBRA OSOBISTE

Uregulowane w Kodeksie cywilnym

Art. 23 i 24 k.c.

Otwarty katalog dóbr osobistych, w nich: twórczość naukowa, wynalazcza i racjonalizatorska

Ściśle związane z podmiotem razem z nim powstają i wygasają oraz nie mogą przechodzić na inne

podmioty zarówno w drodze czynności prawnych, jak i w drodze

dziedziczenia

Przysługują osobom fizycznym i jednostkom

organizacyjnym

Ochrona subiektywna/ochrona obiektywna decydujące znaczenie ma nie subiektywne odczucie osoby żądającej

ochrony prawnej, ile reakcja jaką naruszenie wywołuje w społeczeństwie

Ochrona o charakterze niemajątkowym Bezprawność działania - każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli

nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności uzasadniających

Domniemanie bezprawności - pozwany w procesie o ochronę dóbr

osobistych ma obowiązek wykazania istnienia okoliczności

usprawiedliwiających to działanie

Ochrona o charakterze majątkowym Zawinione działanie, szkoda, związek przyczynowy

OCHRONA O CHARAKTERZE:

Niemajątkowym

Zagrożenie żądanie zaniechania działania

Naruszenie 1) dopełnienie czynności potrzebnych od usunięcia jego skutków,

2) zadośćuczynienie pieniężne, lub

3) zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny

Majątkowym Odszkodowanie na normalnych zasadach

ZWALCZANIE NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 r.

Czyn nieuczciwej konkurencji

działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub

narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta

wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub

oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług,

wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy

przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy,

naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie,

utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję

publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie

systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie

działalności w systemie konsorcyjnym

Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub

wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa

albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes

przedsiębiorcy

Zasadę powyższą stosuje się również do osoby, która świadczyła pracę na

podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego - przez okres

trzech lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan

tajemnicy

Czynem nieuczciwej konkurencji jest naśladowanie gotowego produktu,

polegające na tym, że za pomocą technicznych środków reprodukcji jest

kopiowana zewnętrzna postać produktu, jeżeli może wprowadzić klientów w

błąd co do tożsamości producenta lub produktu

Nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji naśladowanie cech

funkcjonalnych produktu, w szczególności budowy, konstrukcji i formy

zapewniającej jego użyteczność

KONSEKWENCJE POPEŁNIENIA CZYNU

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego

interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:

1) zaniechania niedozwolonych działań,

2) usunięcia skutków niedozwolonych działań,

3) złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej

treści i w odpowiedniej formie,

4) naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych,

5) wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych,

6) zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny

związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa

narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

PRZECIWDZIAŁANIE NIEUCZCIWYM

PRAKTYKOM RYNKOWYM

Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym z dnia 23

sierpnia 2007 r.

Relacja konsument/przedsiębiorca

Wskazuje na konsekwencje stosowania przez danego przedsiębiorcę

fałszywych oznaczeń, podawania nieprawdziwych informacji skutkujących

podjęciem przez konsumenta decyzji na rynku dotyczącej umowy, której bez

nieuczciwego działania przedsiębiorcy by nie podjął

PRAWO AUTORSKIE

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Konwencja berneńska z 9 września 1886 r. o ochronie dzieł literackich i

artystycznych (zasada minimum ochrony i traktowania krajowego – twórca

korzysta w danym państwie z takiej ochrony jak rodzimi twórcy)

Porozumienia panamerykańskie

Konwencja powszechna o prawie autorskim zawarta 6 września 1952 r. w

Genewie (rewizja paryska 1971 r., zasada traktowania krajowego, brak

minimum ochrony wynikającej wprost z Konwencji, ale Państwa

członkowskie zobowiązane do wprowadzenia odpowiedniej ochrony)

Porozumienie w Sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności

Intelektualnej (Porozumienie TRIPS 1994 r., zasada asymilacji)

Traktat WIPO o prawie autorskim (Genewa 1996 r.) utwory cyfrowe

Ochrona niezależna od wymogów formalnych

UTWÓR

Każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony

w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu

wyrażenia

Oryginalny + indywidualny charakter + rezultat pracy człowieka

Oryginalny - subiektywnie nowy wytwór intelektu

Indywidualny charakter – piętno twórcy, statystyczna jednorazowość

Nie interesuje na sposób przedstawienia, wartość obiektywna dzieła,

rozmiar postać i jakość utworu, źródło inspiracji, czas poświęcony na

tworzenie utworu.

Nie interesuje również zamiar twórcy, jego wiek, stan umysłu etc.

Ochroną objęty może być wyłącznie sposób

wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia,

idee, procedury, metody i zasady działania oraz

koncepcje matematyczne.

Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od

chwili ustalenia, chociażby miał postać

nieukończoną.

PRAWA AUTORSKIE

Majątkowe

Zbywalne, dziedziczne, wygasają w czasie, podlegają egzekucji (wymagalne

wierzytelności)

Osobiste

Niezbywalne (nie podlegające zrzeczeniu), nieograniczone w czasie, nie

podlegają egzekucji, przysługują wyłącznie twórcy

AUTORSKIE PRAWA OSOBISTE

1) autorstwo utworu;

2) oznaczenie utworu swoim nazwiskiem lub

pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;

3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego

rzetelnego wykorzystania;

4) decydowanie o pierwszym udostępnieniu utworu

publiczności;

5) nadzór nad sposobem korzystania z utworu

AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE

Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje

wyłączne prawo do korzystania z utworu i

rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji

oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

Autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne

osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy

Nabywca autorskich praw majątkowych może

przenieść je na inne osoby, chyba że umowa stanowi

inaczej

UMOWY

Umowy dotyczące przeniesienia autorskich praw

majątkowych oraz umowy licencyjne (umożliwiające

korzystanie z dzieła)

Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych

lub umowa o korzystanie z utworu (licencja) obejmuje

pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione

Umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są

znane w chwili jej zawarcia

Nieważna jest umowa w części dotyczącej wszystkich

utworów lub wszystkich utworów określonego rodzaju

tego samego twórcy mających powstać w przyszłości

Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich

praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło

nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do

wynagrodzenia

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje

odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na

każdym odrębnym polu eksploatacji

Domniemanie licencji (w braku wyraźnego

postanowienia o przeniesieniu prawa, uważa

się, że twórca udzielił licencji)

Umowa o przeniesienie autorskich praw

majątkowych wymaga zachowania formy

pisemnej pod rygorem nieważności

LICENCJA

Umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w

okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym

licencjobiorca ma swoją siedzibę, chyba że w umowie

postanowiono inaczej

Jeżeli umowa nie zastrzega wyłączności korzystania z

utworu w określony sposób (licencja wyłączna),

udzielenie licencji nie ogranicza udzielenia przez

twórcę upoważnienia innym osobom do korzystania z

utworu na tym samym polu eksploatacji (licencja

niewyłączna).

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, licencjobiorca nie

może upoważnić innej osoby do korzystania z utworu

w zakresie uzyskanej licencji

Umowa licencyjna wyłączna wymaga zachowania

formy pisemnej pod rygorem nieważności

UTWORY PRACOWNICZE

Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej,

pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w

wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy,

nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa

majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o

pracę i zgodnego zamiaru stron.

WYJĄTKI

Prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego

przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze

stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie

stanowi inaczej

Jeżeli w umowie o pracę nie postanowiono inaczej, instytucji

naukowej przysługuje pierwszeństwo opublikowania utworu

naukowego pracownika, który stworzył ten utwór w wyniku

wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Twórcy

przysługuje prawo do wynagrodzenia. Pierwszeństwo

opublikowania wygasa, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od

dostarczenia utworu nie zawarto z twórcą umowy o wydanie

utworu albo jeżeli w okresie dwóch lat od daty jego przyjęcia

utwór nie został opublikowany

DOZWOLONY UŻYTEK UTWORÓW

Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie

korzystać z już rozpowszechnionego utworu w

zakresie własnego użytku osobistego.

Zakres własnego użytku osobistego obejmuje

korzystanie z pojedynczych egzemplarzy

utworów przez krąg osób pozostających w

związku osobistym, w szczególności

pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku

towarzyskiego

OCHRONA AUTORSKICH PRAW OSOBISTYCH

Zagrożenie zaniechanie

Naruszenie dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w

szczególności złożenie publicznego oświadczenia o odpowiedniej treści i

formie

jeżeli naruszenie było zawinione zadośćuczynienie za doznaną krzywdę lub -

na żądanie twórcy - zobowiązanie sprawcy, aby uiszczono odpowiednią sumę

pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny

OCHRONA AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH

Zagrożenie zaniechanie

Naruszenie: 1) zaniechania naruszania;

2) usunięcia skutków naruszenia;

3) naprawienia wyrządzonej szkody:

a) na zasadach ogólnych albo

b) poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej

dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności

stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne

tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;

4) wydania uzyskanych korzyści

Naruszenie cd.

1) jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia

odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie lub podania do publicznej

wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej

sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd;

2) zapłaty przez osobę, która naruszyła autorskie prawa majątkowe,

odpowiedniej sumy pieniężnej, nie niższej niż dwukrotna wysokość

uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez sprawcę z dokonanego

naruszenia, na rzecz Funduszu Promocji Twórczości, gdy naruszenie jest

zawinione i zostało dokonane w ramach działalności gospodarczej

wykonywanej w cudzym albo we własnym imieniu, choćby na cudzy

rachunek

PAŃSTWA PYTANIA

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!