Mjedisi për MBNJ

TeknologjiaEkonomia

Zhvil l imet polit iko-juridikeZhvil l imet sociale

Mekanizimi

Automatizimi

Informatizimi (CAM, CAD)

Zhvil l imi i Teknologjisë

Në volumin e punës (sasinë e punonj.)

Në kualif ikimin (cilësinë e punonjësve)

Në cilësinë e jetës së punës Përmbajtja Kushtet Shëndeti dhe sig Konteksti organizativ

Efekti i Teknologjisë

Efekti në Kualif ikim Në kushtet e organizimit shkencorBraverman:

një tendencë në ulje e nivelit të nevojshëm të kualifikimit

Nga njëra anë, pozicione pune që nuk kërkonin asnjë l loj kualif ikimi.

Nga ana tjetër nevojat për nivel të lartë kualif ikimi u përqëndruan në një grup të vogël pozicionesh pune.

Efekti në Kualif ikim Në kushtet e Informatizimit

‘krahas zhvil l imit dhe sofistikimit në nivelin e konceptimit, teknologjitë thjeshtohen në nivelin e përdorimit të tyre’.

Efekti i Teknologjisë Fleksibil i tet në procesin e prodhimit

Koncepti “Just in t ime” Planifikimi: niset nga kërkesa (porosia)

Porosia: shumë selektive, shumë e ndryshueshme

Cilësia Totale “ Total Quality(TQ)” Përpjekjet e organizatës për të përmirësuar

vazhdimisht menyrën se si njerëzit, makinat dhe sistemet realizojnë punën.

Efektet e Teknologjive Fleksibël Në organizimin e punëve:

Punë në grupe relat ivisht autonome, Vende polivalente Polivalence e kualif ikimeve.

Në kriteret e punësimit: aftësia për të mësuar detyra të reja pune, aftësia për të punuar në grup aftësia e analizës dhe e gjykimit.

Pasoja të automatizimit:

Ndryshon përmbajtja e punës

Më shumë aftësi abstraksioni se zotësi për të vepruar Humbje e kuptimit psikologjik të aktiviteti t Ndjenjë kotësie, lodhje, stres, ankth

Ndryshon planifikimi i punës. Transformohen lidhjet sociale:

‘ Individualizimi Teknologjik’

Ndikimet në oraret punës.

Efektet e teknologjisë Në Oraret e Punës

Preokupimi për kthimin e investimeve

Rrit ja e kohës të përdorimit të makinerive

punën me turne, në fund javë

Informatizimi i punëve të zyrave dhe i drejt imit të prodhimit

decentralizim në marrjen e vendimeve dhe thjeshtim të rregullave burokratike në organizatë,

thjeshtim të strukturave administrative,

Ndryshimet teknologjike në MBNJ

SIBNJ(HRIS):sistem kompjuteri I përdorur për të mbledhur, ruajtur, përpunuar, analizuar, rigjetur dhe shpërndarë informacionin që lidhet me BNj të një organizate. Mbështet vendimet strategjike,

Ndihmon në menjanimin e problemeve ligjore

Siguron të dhëna për vlerësimin e progr. apo

polit .

Mbështet vendimet e përditshme

Ndarja e informacionit të BNJ

Teknologjia e informacionit : Njerëzit e BNj rol më vogël në

mbajtjen e të dhënave Vetë- shërbim për punonjësit Vetë-shërbim për menaxhimin

MBNJ elektronike (e-MBNJ)Praktikat MBNJ Implikime të E-MBNJAnaliza dhe projektimi I punëve

Punonjësit në vende të shpërndara gjeografike mund të punojnë së bashku në grupe virtuale duke përdorur video, e-mail, dhe Internet

Rekrut imi Lajmërime pozicionesh online; aplikime të klandidatëve online.

Trajnimi Trajnimi on l ine : në cdo vend, në cdo kohe.Seleksionimi Simulime online (teste, vodeo, dhe e-mail)

masin aftësitë e kandidatëve për t ’u përshtatur me sf idat e biznesit në botën reale

Kompesimi dhe përf it imet

Punonjësit mund të shohin informacionin për pagat dhe shpërbl imet e ndryshme dhe të kërkojnë informacion për planet e përf it imeve.

Ekonomia Papunësia

Paga mesatare

Struktura e degëve të ekonomisë

Ristrukturimi i profesioneve

Papunësia

2008 13%2009 13.8%

T2/14 14.7%

Papunësia sipas gj inisë 1998–2007

Për femrat më e lartë. Por nga Anketa e parë  për Forcat e

Punës në Shqipëri (2007), përmbysjeje e këti j raporti.

meshkujt 14.4% femrat 12% AFP, T2/2014:

Meshkujt 19.8% Femrat 14.7%

Papunësia sipas nivelit arsimor Përqindjen më të lartë

punëkërkuesit me arsim tetëvjeçar, pasuar nga punëkërkuesit me arsim të mesëm.

AFP,T2/14: I mesem I pergjith 25.1% I mesem profes dhe deri 8/9vj 15%

Me arsim të lartë, në terma absolutë, trend në rënie, Në %: 1998 - 2004 ka një rënie, pas 2004 rr it je. AFP, T2/14: 16.1%

Papunësia sipas grup-moshavePapunësia afatgjatë

T2/14: 15-29 33.5% 30-60 12.8%

Rritja e reale e pagës

Të punësuar sipas aktivitetit ekonomik (sipas NVE-së)

Aktivitet i ekonomik

2007 2008 2009 T2/14

Bujqësi, Pyje, Peshkim

47.9 44.7 44.1 43.3

Industri 10.5 9.4 10.0 10.9Ndertim 8.1 8.4 9.9 6.4Tregti 11.0 11.7 10.8Transport e Komunikacion

3.7 3.6 3.7

Shërbime të tjera 18.8 22.2 21.5

Sipas profesioneve (sekt shtet)

’93 ’94 ’9 ’03 ’04 05Të punës. Gjithsej 100 100 100 100 100 Drejtues 6.4 6.8 7.4 9 8 Spec. të lartë 16.1 17.9 23.3 28.0 29 Tekn. në zbat 18.4 20.2 27.5 26 27 Nëpun. të thj. 4.9 5.6 6.2 9 9 Punëtorë 54.2 49.5 35.6 28 27

Të punësuar sipas grup profesioneve

profesioni 2007 2008 2009Ligjvënës, nëpunës të lartë dhe drejtues 3.1 4.1 4.3Specialistë 6.7 8.9 9.7Teknikë dhe ndihmës specialistë 5.0 5.7 2.1Nëpunës të thjeshtë 1.4 1.9 1.8Punëtorë të shërbimeve, shitblerjeve dhe dyqaneve 10.0 9.9 10.9

Punëtorë të kualifikuar të bujqësisë dhe peshkimit 45.0 43.5 43.2

Zejtarë dhe punëtorë të zanateve të ndryshme 13.0 10.6 10.3

Operatorë të makinave dhe montues në uzina 6.2 5.1 4.9

Punëtorë të pakualifikuar 9.2 9.7 12.3

Zhvil l imi Polit iko-Juridik

Ligjet më Kryesore për Manaxhimin e Burimeve Njerëzore

Ligji nr. 7494, datë 2.07. 91, “Për të Drejtën e Grevës” Ligji nr.7582,datë 13.07.92, “Për ndërmarrjet shtetërore” Ligji nr. 7638, datë 19.11. 92, “Për shoqëritë tregtare” Ligji nr. 7961, datë 12.07. 95, “Kodi i Punës i RSH” Ligji nr.7986, datë 13.09. 95, “Për Inspektoriatin Shtetëror të Punës” Ligji nr. 7995, datë 20.09. 95, “ Për Nxit jen e Punësimit ” Ligji nr. 8549, datë 11.11. 99 “Statusi i Nëpunësit Civil” Ligji nr. 9065,datë 08.05. 03 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin

nr 8487, datë 13.05. 99 “Për Kompetencat në Caktimin e Pagave të Punës”, i

ndryshuar.

Elemetët Social-Kulturorë

Shpërndarja e popullsisë sipas moshës

Tendencat e nivelit të arsimit

Pjesmarrja e gruas në forcën e punës

Tendencat e zënies me punë

Popullsia ne Shqiperi

Popullsia ne Shqiperi

Popullsia ne Shqiperi

Popullsia ne Shqiperi

Piramida e popullsisë, 2004

Piramida e Popullsise, 2004

-200000 -150000 -100000 -50000 0 50000 100000 150000 200000

95-99

90-94

85-89

80-84

75-79

70-74

65-69

60-64

55-59

50-54

45-49

40-44

35-39

30-34

25-29

20-24

15-19

10-14

5-9

0-4

Meshkuj Femra

Popullsia në Shqiperi (2009)

. Piramidat e popullsisë sipas Censusit 2001 dhe 2011

Tendencat e zënies me punë

Transformim në statuset e punësimit: Rriten me ritme të shpejta punët e “pasigurta” me kohë të pjesshme, të përkohshme, të rastit , të çrregullta (që pushojnë dhe rif i l lojnë me

intervale),

Punësimi sipas orëve të punës n jave( AFP 2012,2013Intervalet e oreve

2012 2013

Me pak se 40 25.4 31.640-48 39.5 40.2Mbi 48 25.8 24.9Me pak se 40 38 38.4

37.5 40.421.2 18.3

Tendencat sociale një dëshirë për të realizuar vetveten në një

punë që ofron mundësi të progresit personal. një dëshirë për t 'u njohur dhe respektuar si

një person human dhe jo vetëm për t'u perceptuar si një krah në shërbim të një organizate.

një dëshirë më e madhe për të marrë pjesë në vendimet që kanë të bëjnë me problemet që u përkasin atyre.

perspektiva të karrierës më të strukturuara, të përqëndruara si në aspiratat e punonjësve ashtu dhe në nevojat e organizatave.

një ci lësi më e mirë e jetës së punës në përgjithësi

Mjedisi i Brendshëm

Mjedisi teknologjik dhe ekonomik

Madhësia e organizatës

Elementi social-kulturor Interesi në rrit je për kulturën e

organizatës

Përmirësimi i Manaxhimit të Organizatës.

Aspekte kryesore të manaxhimit: planif ikimin strategjik, ndryshimet në organizim, vlerat dhe objektivat e manaxhimit

të nivelit të lartë kri j imin e një kulture të organizatës

që të jetë mbështetëse dhe inkurajuese.

Profi l i social-kulturor i ndërmarrjeve më të sukseshme

një tendencë e fortë për të vepruar, për të reaguar shpejt dhe me efikasitet ndaj ndryshimeve të ambientit të jashtëm;

vënia e theksit në cilësinë e produkteve apo të shërbimeve, në orientimin ndaj klientelës;

inkurajimi i sipërmarrësve, novatorëve dhe atyre që marrin përsipër riskun;

inkurajimi dhe nxitja e punonjësve për të përdorur dhe zhvil luar kapacitetet e tyre kri juese;

Profi l i social-kulturor i ndërmarrjeve më të sukseshme

mobilizimi i punonjësve rreth një apo disa vlerave

një farë respekti për zanatin, d.m.th bazimi sa më shumë që të jetë e mundur në atë që punonjësit dinë të bëjë më mirë;

thjeshtësia e strukturës, e karakterizuar nga reduktimi i niveleve hierarkike dhe decentralizimi i marrjes së vendimeve;

një centralizim minimal i vendimeve që siguron koherencën për tërësinë e objektivave.

Literatura: Teksti MBNJ, kapitulli 3 Noe et alt, 2011: F: 45-48 Botime të INSTAT-it për “Treguesit e

punës”