MINISTRIA E ARSIMIT, SHKENCËS DHE TEKNOLOGJISË · Mekatronika Projektimi me kompjuter CAD/CAE Modulet teknike (Matura e AAP-së për elektronikës konsumuese) Sistemi i sigurisë

MINISTRIA E ARSIMIT, SHKENCËS DHE TEKNOLOGJISË

Programi mësimor ARSIMI PROFESIONAL

Programi pilot

MATURËN E AP PËR RIPARIMIN E PAISJEVE TË ZYRËS MATURËN E AP PËR ELEKTRONIKËN INDUSTRIALE

MATURËN E AP PËR ELEKTRONIKËN KONSUMUESE

Shkalla III

UNMIK

INSTITUCIONET E PËRKOHSHME VETËQEVERISËSE

PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF-GOVERNMENT PRIVREMENE INSTITUCIJE SAMOUPRAVLJANJA

QEVERIA E KOSOVËS – GOVERNMENT OF KOSOVO – VLADA KOSOVA

MINISTRIA E ARSIMIT MINISTRY OF EDUCATION MINISTARSTVO ZA OBRAZOVANJE

SHKENCËS DHE TEKNOLOGJISË SCIENCE & TECHNOLOGY NAUKU I TEHNOLOGIJU Kabineti i Ministrit Office of the Minister Kabinet Ministra

UDHËZIM ADMINISTRATIV NUMËR: Datë: 28 Qershor 2006 LËNDA: ZBATIMI I PLANIT DHE PROGRAMIT PËR ARSIMIN PROFESIONAL, PROFILET; MATURA E AAP-së PËR RIPARIMIN E PAISJEVE TË ZYRËS, MATURËN E AAP-së PËR ELEKTRONIKËN INDUSTRIALE dhe MATURËN E AAP-së PËR ELEKTRONIKËN KONSUMUESE, PËR KLASËN E TREMBËDHJETË (13)

Në bazë të ligjeve të aprovuara dhe në përputhje me Rregulloren e UNMIK-ut Nr. 2001/19 të datës 13 shtator 2001 mbi Degën e Ekzekutivit të Institucioneve të Përkohshme të Ve-tëqeverisjes në Kosovë(IPVQ), Ministria e Arsimit, Shkencës dhe e Teknologjisë nxjerr këtë Udhëzim Administrativ. Neni 1 Qëllimi

Qëllimi i këtij udhëzimi është zbatimi i Planit dhe programit mësimor për shkollat profesionale, klasën e trembëdhjetë, si rezultat i ristrukturimit të sistemit të arsimit fillor dhe të mesëm.

Neni 2 Plan-programi

Plani dhe Programi i ri për klasën e trembëdhjetë; Matura e AAP-së Riparimin e Paisjeve të Zyrës, Matura e AAP-së për Elektronikën Industriale dhe Matura e AAP-së për Elektronikën Konsumuese, i është bashkangjitur këtij Udhëzimi Administrativ.

Neni 3 Zbatueshmëria

3.1. Plani dhe Programi për klasën e trembëdhjetë zbatohet nga viti shkollor 2006/2007, Neni 4 Ky udhëzim hyn në fuqi me fillimin e vitit shkollor 2006/2007. _____________________ Z. Agim Veliu, Ministër

2

PËRMBAJTJA

Parathënie Struktura e kurrikulit Korniza e kurrikulit Udhëzimi për kurrikulin e ri të KOSVET Modulet e avancuara (klasa e 13të)

Menaxhimi teknik Komunikim Menaxhim i projektit Cilësia dhe shërbimi për klient

Njeriu dhe teknologjia

Siguria dhe ndihma e Parë Mbrojtja e mjedisit

Modulet teknike(Matura e AAP-së për riparimin e pajisjeve të zyrës)

Aplikim Softueri (Moduli 10) Aplikim Softueri (Moduli 11)

Modulet teknike (Matura e AAP-së për elektronikë industriale)

Mekatronika Projektimi me kompjuter CAD/CAE

Modulet teknike (Matura e AAP-së për elektronikës konsumuese)

Sistemi i sigurisë (Moduli 1) Sistemi i sigurisë (Moduli 2)

Projekt (et) Projekti përfundimtar Aftësimi në punë Aftësimi në punë 3 Resurset dhe referencat kryesore Shkurtesat

3

PARATHËNIE

Nё kuadёr tё reformave nё arsim, Ministria e Arsimit, Shkencёs dhe e Teknologjisё (MASHT) filloi procesin e ndyshimeve edhe nё Arsimin Profesional (AP). Pas renovimit dhe pajisjes sё punëtorive tё disa shkollave profesionale, filloi edhe procesi i zhvillimit tё kurrikulit. Nga Sektori pёr AP nё MASHT, nё fillim u zhvillua dokumenti “Strategjia e AP nё Kosovё” i cili, edhe pse dokument nё diskutim e sipёr, ishte pikёnisje pёr ndryshimet e planifikuara. Nё Kosovё kemi mbi 50 shkolla qё ofrojnё arsim professional të fushave të ndryshme. Duke pas parasysh se pёr njё formim tё mirёfilltё profesional nevojiten investime tё mёdha materiale, pёr fillim ne ishim tё detyruar tё pёrzgjedhim njё numёr tё kufizuar tё profileve pёr tё cilat do tё zhvillonim kurrikule tё reja, duke tentuar qё me ato t’i afrohemi standardeve europiane. Reformat në zhvillimin e kurrikulit në sektorët e Elektronikës, Teknologjisë Informative dhe Administrimit të Biznesit janë përkrahur nga Agjensioni Europian për Rindërtim. Agjensioni është përgjegjës për menagjimin e programeve kryesore të asistencës së Unionit Europian në regjionin e Ballkanit. Sipas memorandumit të mirëkuptimit të nënshkruar nga Ministri i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT), Ministri i Punës dhe Mirëqenjes Sociale (MPMS) dhe Agjensionit Europian, projekti për asistencë teknike për edukimin dhe aftësimin profesional në Kosovë „KosVet“, është duke dhënë këshilla sistematike, e po ashtu edhe përkrahje në zhvillimin e kurrikuleve në tre sektorë; Elektronikë, Teknologji Informative dhe Administrim Biznesi. Poashtu, ky projekt ka ofruar përkrahje në aftësimin e arsimtarëve dhe trajnerëve, renovimin e shkollave dhe pajisjen me pajisje përkatëse për trajnim praktikë. Përveç MASHT-it përfitues i këtij projekti është dhe MPMS, e cila poashtu do ti përdorë këto kurrikule në disa prej qendrave të saja për trajnim. Projekti është duke i përkrahur 8 shkolla të mesme profesionale të MASHT-it dhe 5 qendra të aftësimit profesional të MPMS. Si pikënisje për zhvillimin e kurrikulit, ishte analiza e nevojave të tregut të punës, e kryer në bashkëpunim me Odën Ekonomike të Kosovës (OEK), në bazë të së cilës është bërë zgjedhja e profileve më të kërkuara nga lëmitë e Elektronikës, Teknologjisë Informative dhe Administrimit të Biznesit, për të cilat janë zhvilluar dokumentet e nevojshme me qëllim që të realizohet mësimi në shkolla. Kështu, janë zhvilluar kornizat e kurrikulit për profilet e zgjedhura; Teknik i Elektronikës Industriale, Teknik i Elektronikës Konsumuese, Teknik për Riparimin e Pajisjeve Komunikuese dhe të Zyrës, Asistent për Administrimin e Biznesit (opcionet; Marketing, Financa dhe Administrim). Kurrikulat e zhvilluara nga projekti KosVet, dallojnë nga kurrikulat profesionale të zhvilluara më parë sepse janë të strukturuara në formën modulare. Kjo nënkupton që pjesët e kurrikulit mund të ofrohen edhe në formën e kurseve të shkurtëra për të rriturit në qendrat e aftësimit profesional të MPMS. Për secilin profil janë përgatitur kurrikulat, për të cilat më parë është arritur pajtueshmëri me përfaqësuesit e të dy ministrive përkatëse. Kёshtu qё, u pёrgatitёn kornizat e kurrikulit dhe programet e klasёs X, XI, XII dhe XIII-të, duke u ofruar nxënësve që e kryejnë klasën e XI që të arrijnë standardin minimal pa specializim përkatës për të plotësuar nevojat e tregut të punës, ndërsa nxënësve që e kryejnë klasën e XII të arrijnë nivelin më të lartë të kualifikimit profesional, përfshirë edhe një element të specializimit, ndërsa me klasën e XIII-të, të arrijnë nivelin më të lartë të kualifikimit profesional, përfshirë edhe një element të specializimit, ndërsa përmbajtja e kurrikulit për këtë klasë është e tillë, që nxënësit përpos mundësisë të kalojnë në tregun e punës, kanë mundësi edhe të vazhdojnë shkollimin e tyre si në nivelin post sekondar terciar ashtu edhe në atë universitar. Pra me fillimin e vitit shkollor 2004/2005 janë pregaditur kurrikulat për të tri vitet shkollore (shkalla I dhe II), ndërsa këtë vit për klasën e XIII-të (maturën e AAP për elektronikë - shkalla e III). Në kurrikulet për AP të Kosovës, gjerësia dhe thellësia e formimit të nxënësve shikohen si një proces integral që përmbledh dimensionin e përgjithshëm të njeriut, atë shoqëror të qytetarit dhe atë profesional të punëtorit të pajisur me dije, shprehi dhe vlera të shumëfishta. Nё kёtё mёnyrё, nxёnёsit do tё ndjekin lёndё tё kulturёs pёrgjithshme dhe tё asaj profesionale.

4

Kurrikulet modulare e kanë të integruar mësimin profesional teorik dhe praktikën profesionale, por duke e respektuar qëllimin e MASHT që në shkollat e mesme profesionale të ofrohet përafësisht 25 % mësim teorik për kurrikulin e moduleve profesionale dhe rreth 45% mësim praktik për modulet profesionale. Në këtë mënyrë MASHT synon të zhvillojë një kulturë të përgjithshme unike për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat teknike e profesionale. Nxёnёsit qё kryejnё shkollat profesionale me kohёzgjatje tri vjet, do tё marrin certifikatёn e profesionit me tё cilёn do tё mund tё konkurojnё nё tregun e punёs. Bazuar nё dokumentin “Strategjia e AP nё Kosovё”, nxёnёsit qё dёshirojnё tё vazhdojnё studimet universitare duhet tё kalojnё nёpёr vitin “urё” i cili u mundёson atyre tё marrin njohuri akademike qё i sjellё nё ekuivalencё me nxёnёsit e shkollave tё pёrgjithshme, klasa e XIII-të. Programet e reja të lëndëve të përgjithshme së bashku me ato të lëndëve e praktikave të ndryshme profesionale do të sigurojnë një formim bashkëkohor në drejtim të kulturës së përgjithshme dhe të zanateve të ndryshme, duke synuar të përgatisin brezin e ri si qytetar të ardhshëm të një shoqërie kosovare të lirë e demokratike, të aftë për të përballuar sfidat e zhvillimit kulturor e ekonomik, kërkesat e tregut të punës në shkallë vendi, rajoni e më gjerë. Serioziteti në punë i mësimdhënësve të shkollave profesionale, bashkëpunimi i përhershëm ndërmjet tyre, diskutimi dhe ballafaqimi i mendimeve, përhapja e përvojave të përparuara, toleranca dhe konsensusi në dhënien e përfundimeve, janë themelet ku do të mbështeten vlerësimet për këto programe dhe sidomos, idetë e propozimet për përmirësimin e tyre. Ministria e Arsimit, Shkencës dhe e Teknologjisë i fton të gjithë mësimdhënësit dhe drejtuesit e shkollave profesionale, specialistët, prindërit, nxënësit, si dhe të gjithë të interesuarit për zhvillimin e sistemit të arsimit të mesëm profesional të Kosovës, të japin kontributin e tyre për ngritjen e nivelit të këtyre shkollave në parametrat e standardeve evropiane e më gjerë. Prandaj, sugjerimet tuaja mund ti dërgoni në adresën e Ministrisë së Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë apo në email: planprog.ars.prof @mashtgov.net. Për implementim sa më të sukseshëm të këtyre kurrikulave, arsimtarëve ju këshillohet që ta përdorin manualin e freskuar për implementimin e kurrikulave. Nё procesin kaq kompleks tё zhvillimit tё kurrikulit pёr AP, nёn udhёheqjen e Sektorit pёr AP nё MASHT, u involvuan shumё ekspertё, mёsimdhёnёs, partnerë shoqëror dhe përfaqësues nga industria. Shfrytëzojmë rastin të falёnderojmё donatorin kryesor tё kёtij procesi, Agjensionin Europian për Rindërtim dhe partnerin e saj implementues PEM GmbH në partneritet me Aarhus Technical College, mёsimdhёnёsit nga shkollat e mesme profesionale tё Kosovёs dhe trajnerët e qendrave të aftësimit profesional në Kosovë, përfaqësuesit nga partnerët social dhe të industrisë qё ishin pjesёmarrёs nё grupet punuese, si dhe ekspertët e MASHT për kontributin e tyre. Prishtinё, Qershor 2006

5

MINISTRIA E ARSIMIT, SHKENCËS DHE TEKNOLOGJISË

SEKTORI PËR ARSIM PROFESIONAL

Korniza e programit mësimor

ARSIMI PROFESIONAL

Programi pilot

MATURËN E AP PËR RIPARIMIN E PAISJEVE TË ZYRËS MATURËN E AP PËR ELEKTRONIKËN INDUSTRIALE

MATURËN E AP PËR ELEKTRONIKËN KONSUMUESE

Shkalla III

6

Koncepti i klasës së 13të përveç moduleve teknike përmban edhe modulet jo-teknike, që çojnë

në përvetësimin e të nxënit të orientuar në veprim dhe kompetencat e ndërlidhura profesionale,

shoqërore dhe njerëzore. Nga kjo mund të konkludojmë se mësimdhënësi/trajneri kryesisht sillet

si moderator dhe e përforcon të nxënit personal.

Projekti përfundimtar është në fund të klasës së 13të dhe vë theks në mësimin me nxënësin në

qendër, që preferohet të realizohet si punë ekipore, që mbulon përmbajtjen, ashtu që të

sigurohet mësim i qëndrueshëm.

Nxënësit e profesioneve të ndryshme mund të aftësohen në klasat ndër-profesionale. Vetëm në

modulet e tyre profesionale, teknike duhet të aftësohen në mënyrë profesionale. Kjo i lejon çdo

institucioni për arsim dhe aftësim në Kosovë të organizojë orët mësimore sipas kërkesave.

7

II. PROFILET E ARSIMIT PROFESIONAL- MATURA E AAP NË ELEKTRONIKË Në bazë të profileve të aftësimit për maturën e AP (arsimit profesional) për riparimin e pajisjeve

të zyrës, maturën e AP-së për elektronikë industriale dhe maturën e AP-së për elektronikë

konsumuese, është zhvilluar kurrikuli i përbashkët për klasën e 13të, që është vazhdimësi e

kurrikulit të klasës 10-12të. Në vijim janë dhënë modulet që mund të përdoren si për arsimin dhe

aftësimin profesional formal, ashtu edhe për atë joformal:

• Njeriu dhe teknologjia

• Modulet teknike

• Menaxhimi teknik

• Projektet

• Aftësim në punë

• Arsim i përgjithshëm

Matura e AAP-së për riparimin e pajisjeve të zyrës – Struktura e kurrikulit të klasës së 13të

Njeriu dhe teknologjia Mbrojtja e ambientit 32 Orë Gjysëmvjetori i 2të

Arsim i përgjithshëm 240 Orë

Aftësimi në punë 3 108 Orë

Projekti(et) Projekti përfundimtar 108 Orë

Njeriu dhe teknologjia Siguria dhe ndihma e parë 24 Orë

Gjysëmvjetori i 1rë

Arsim i përgjithshëm 240 orë

Menaxhim 3 Komunikimi 42 Orë

Aplikim Softueri Moduli 11 60 Orë

Njeriu dhe teknologjia Mbrojtja e mjedisit 32 Orë

Aplikim Softueri Moduli 10 60 Orë

Menaxhimi 2 Menaxhimi i projektit 36 Orë

Menaxhimi 1 Cilësia & shërbimi për klientë 42 Orë

Vocational Education and Training Project An EU-funded project managed by the European Agency for Reconstruction

8

Matura e AAP-së për elektronikë konsumuese – Struktura e kurrikulit të klasës së 13të

Njeriu dhe teknologjia Mbrojtja e ambientit 32 Orë

Gjysëmvjetori i 2të

Arsimi i përgjithshëm 240 Orë

Aftësimi në punë 3 108 Hours

Projekti(et) Projekti përfundimtar 108 Orë

Njeriu dhe teknologjia Siguria dhe Ndihma e Parë 24 Orë



Menaxhmenti 3 Komunikimi 42 Orë

Sistemet e sigurisë Moduli 2 60 Orë


Menaxhmenti 2 Menaxhimi i projektit 36 Orë

Sistemet e sigurisë Moduli 1 60 Orë

Menaxhimi 1 Cilësia & shërbimi i klientit 42 Orë


9

Njeriu dhe teknologjia Mbrojtja e ambientit 32 Orë


Njeriu dhe teknologjia Siguria dhe ndihma e parë 24 Orë


10

CAD/CAE Skicimi teknikë 60 Orë

Mekatronika Pneumatika 60 Orë

Matura e AAP-së për elektronikë industriale – Struktura e kurrikulit të klasës së 13të

Projekti (et) Projekti përfundimtar 108 Orë

Menaxhimi 3 Komunikimi 42 Orë

Menaxhimi 2 Menaxhimi i projektit 36 Orë

Menaxhimi 1 Cilësia dhe shërbimi i klientit 42 orë

Gjysëmvjetori e 2të

Aftësimi në punë 3 108 Orë




Vocational Education and Training Project 11

Klasa e 13të – Gjysëmvjetori 1rë Shifra Lënda Orët Kreditë Lëndët e arsimit të përgjithshëm 240 40 Menaxhimi teknik MT-KM-1 Komunikimi 42 7 MT-MP-1 Menaxhimi i projektit 36 6 MT-CK-1 Cilësia dhe shërbimi për klient 42 7 Njeriu dhe teknologjia Mbrojtja e ambientit 32 5 Modulet teknike TI-AS-10 Aplikim softueri (Moduli 10) 60 10 TI-AS-11 Aplikim softueri (Moduli 11) 60 10

Klasa e 13të– Gjysëmvjetori i 2të Kodi Lënda Orët Kreditë Lëndët e arsimit të përgjithshëm 240 40

Njeriu dhe teknologjia HT-SF-1 Siguria dhe ndihma e parë 24 4 Mbrojtja e ambientit 32 5 Projekti(et) WS-PW-1 Projekti i fundit 108 18 ANP-EX-3 Aftësimi në punë 3 108 18

Korniza e kurrikulit për maturën e AAP-së për riparim të pajisjeve të zyrës

An EU-funded project managed by the European Agency for Reconstruction


Klasa e 13të – Gjysëmvjetori i 1rë Shifra Lënda Orët Kreditë Lëndët e arsimit të përgjithshëm 240 40 Menaxhimi teknik MT-KM-1 Komunikimi 42 7 MT-MP-1 Menaxhimi i projektit 36 6 MT-CK-1 Cilësia dhe shërbimi për klientë 42 7 Njeriu dhe teknologjia Mbrojtja e ambientit 32 5 Modulet teknike ELI-MP-1 Mekatronik - Pneumatike 60 10 ELI-CA-1 CAD/CAE 60 10

Klasa e 13të– Gjysëmvjetori i 2të Shifra Lënda Orë Kredi Lëndët e përgjithshme të arsimit 240 40

Njeriu dhe teknologjia HT-SF-1 Siguria dhe ndihma e parë 24 4 Mbrojtja e ambientit 32 5 Projekti(et) WS-PW-1 Projekti përfundimtar 108 18 ANP-EX-3 Aftësimi në punë 3 108 18

Korniza e kurrikulit për maturën e AAP-së për elektronikë industrial



Klasa e 13të – Gjysëmvjetori i 1rë Shifra Lënda Orë Kredi Lëndët e arsimit të përgjithshëm 240 40 Menaxhimi teknik MT-KM-1 Komunikim 42 7 MT-MP-1 Menaxhim i projektit 36 6 MT-CK-1 Cilësia dhe shërbimi për klientë 42 7 Njeriu dhe teknologjia Mbrojtja e ambientit 32 5 Modulet teknike TI-SS-1 Sistemi i sigurisë (Moduli 1) 60 10 TI-SS-2 Sistemi i sigurisë (Moduli 2) 60 10

Klasa e 13të – Gjysëmvjetori i 2të Shifra Lënda Orët Kreditë Lëndët e arsimit të përgjithshëm 240 40

Njeriu dhe teknologjia HT-SF-1 Sigurisë dhe ndihma e Parë 24 4 Mbrojtja e ambientit 32 5 Projekti(et) WS-PW-1 Projekti i fundit 108 18 ANP-EL-3 Aftësimi në punë 3 108 18

Korniza e kurrikulit për maturën e AAP-së për elektronikë konsumuese


UDHËZIM PËR KURRIKULIN E KOSVET-it të KLASËS SË XIII

Lënda Orë Kredi Menaxhimi teknik Moduli 1 – Komunikimi 42 7 Në këtë modul nxënësi demonstron të kuptuarit për komunikim. Për me tepër, nxënësi do të jetë në gjendje të përgatisë dhe paraqesë një prezantim për një grup të përzgjedhur dhe të demonstrojë shkathtësitë për informatë kthyese dhe vlerësim. Menaxhimi teknik Moduli 2 – Menaxhimi i projektit 36 6 Në këtë modul nxënësi kupton principet e planifikimit bazë të projektit, ndërtimin dhe dobinë e tyre. Për më tepër, ai/ajo është në gjendje të planifikojë dhe të realizojë një projekt teknikë individualisht ose në grup, si dhe të vlerësojë dhe paraqesë projektin. Menaxhimi teknik Moduli 3 – Cilësia dhe shërbimi për klientë 42 7 Në këtë modul nxënësi duhet të krijojë marrëdhënie cilësore me klientët. Nxënësi do të jetë në gjendje të zhvillojë, ruajë dhe përmirësojë marrëdhëniet që fokusohen në cilësi me klientët e rinj dhe ata ekzistues si dhe të çmojë punën e tyre si furnitor. Njeriu dhe teknologjia Moduli 1 – Siguria dhe ndihma e parë 24 4 Në këtë modul nxënësi definon rolet dhe detyrat e ofruesit të ndihmës së parë. Nxënësi do të jetë në gjendje të kryejë praktika të ndihmës së parë (lëndime, rastet e sëmundjeve, menaxhimi i sëmundjeve) në situata urgjente. Nxënësi duhet të demonstrojë aftësinë për të menaxhuar sigurinë në vendin e punës. Mbrojtja e mjedisit 64 10 Një modul teorik-praktik që i pajis nxënësit me njohuritë e nevojshme për mjedisin dhe problemet mjedisore, si dhe i aftëson ata të ndërmarrin veprimtari për mbrojtjen e mjedisit në shkollën, puntorinë, fermën apo mjedise të tjera në lokalitet, veprimtari që përmirësojnë mjedisin dhe rrisin shkallën e ndjeshmërisë qytetare për mbrojtjen e tij. Projektet- Projekti përfundimtar 108 18 Në këtë modul bëhet zhvillimi i mëtejmë i njohurive dhe shkathtësive, të përvetësuara në modulet paraprake dhe synon të inkurajojë nxënësin të menaxhojë një projekt teknikë në mënyrë efikase. Ky projekt është projekt i fundit për përfundimin e arsimit dhe aftësimit. Aftësimi në punë 3 108 18 Përvoja në punë (Aftësimi në punë) konsiderohet që është pjesë vitale e procesit të mësimit, që ju ofron mundësi nxënësve të aplikojnë shkathtësitë dhe njohuritë e fituara në kualfikimin tyre në skenarin praktikë të punës. Përvoja në punë duhet, gjithashtu, ti ofrojë nxënësit njohuri dhe shkathtësi plotësuese, ashtu siç janë përshkruar në profilet e aftësimit, të cilat institucionet për aftësim nuk mund t’i ofrojnë. Matura e AAP-së për riparimin e pajisjeve të zyrës Aplikim Softueri Moduli 10 60 10 Në këtë modul nxënësi do të interpretojë kërkesat e softuerit të dhënë për aplikacion e teknologjisë elektronike dhe të zhvillojë një zgjidhje softuerike për ndonjë aplikacion bazë elektro-teknologjik, duke përdorur gjuhë të larta programuese, që janë të zakonshme. Aplikim Softueri Moduli 11 60 10 Në këtë modul nxënësi duhet të analizojë një aplikacion të teknologjisë elektronike për të ndihmuar zhvillimin e zgjidhjes softuerike me përdorimin e teknikave të strukturuara të programimit dhe të zhvillojë një zgjidhje softuerike të aplikacionit të teknologjisë elektronike.



Matura e AAP-së për elektronikë industriale Mekatronikë – Pneumatikë 60 10 Ky modul synon tu mundësojë nxënësve të zhvillojnë një vetëdijesim për rolin e pneumatikës për inxhinierinë moderne dhe t’i fitojnë njohurët bazike për komponentët e pneumatikës dhe funksionin e tyre në një qark pneumatik, përdorimin e tyre të sigurt dhe aplikimin e tyre të përditshëm. Në përfundim të këtij moduli nxënësi do të jetë një gjendje të ndërtojë qarqe pneumatike nga diagramet e dhëna, duke përdorur veglat e duhura dhe të zhvillojë një vetëdijesim për simbolet dhe standardet grafike, që kanë të bëjnë me pneumatikën. Projektimi me kompjuter CAD/CAE 60 10 Në këtë modul nxënësi demonstron aftësinë për të përdorur CAD-in në një kompjuter personal. Nxënësi do të jetë në gjendje dizajnojë dhe krijojë qarqe dhe diagrame të thjeshta elektrike/elektronike të qarkut, duke përdorur teknikat e projektimit me kompjuter CAD (ang. Computer Aided Design). Matura e AAP-së për elektronikë konsumuese Sistemi i sigurimit Moduli 1 60 10 Në këtë modul nxënësi përzgjedhë dhe instalon pajisjet e sigurisë. Nxënësi do të jetë në gjendje të përshkruajë operacionin e sistemit të sigurimit dhe të përzgjedhë paisjet e duhura të sigurimit. Në përfundimin e këtij moduli nxënësi do të jetë në gjendje të projektojë dhe të vë në punë një sistem bazë të sigurisë Sistemi i sigurimit Moduli 2 60 10 Në këtë modul nxënësi do të përzgjedhë dhe instalojë pajisjet e sigurimit. Nxënësi do të jetë në gjendje të përshkruajë punën e sistemeve të sigurisë dhe të përzgjedhë pajisjet e duhura të sigurisë. Në përfundim të këtij moduli nxënësi do të jetë në gjendje të projektojë dhe vë në punë një sistem bazë të sigurisë.



IV. Plani mësimor për Elektronikë shkalla III Korniza e Kurrikulit për maturën e AAP-së për riparimin e paisjeve të zyrës

Orët vjetore Nr. Lëndët

Klasa e XIII A. Lëndët e përgjithshme 480 1. Gjuhë dhe komunikim 2. Gjuhë Angleze 3. Matematikë 4. 5. B Lëndët profesionale 544 1. Komunikimi (Moduli 1), GJSV1 42 2. Menaxhimi i projektit (Moduli 2), GjSV1 36 3. Cilësia dhe shërbimi për klientë (Moduli 3), GJSV1 42 4. Mbrojtja e ambientit (Moduli 4), GJSV 1 32 5. Aplikim Softueri 10 (Moduli 5), GJSV 1 60 6. Aplikim Softueri 11 (Moduli 6), GJSV1 60 7. Siguria dhe Ndihma e parë (Moduli 7), GJSV2 24 8. Mbrojtja e mjedisit (Moduli 8), GJSV2 32 9. Projekti përfundimtar (Moduli 9), GJSV2 108

10. Aftësimi në punë 3 (Moduli 10), GJSV2 108 Korniza e Kurrikulit për maturën e AAP-së për elektronikën industriale


Klasa e XIII A. Lëndët e përgjithshme 480 1. Gjuhë dhe komunikim 2. Gjuhë Angleze 3. Matematikë 4. 5. B Lëndët profesionale 544 1. Komunikimi (Moduli 1), GJSV1 42 2. Menaxhimi i projektit (Moduli 2), GjSV1 36 3. Cilësia dhe shërbimi për klientë (Moduli 3), GJSV1 42 4. Mbrojtja e mjedisit (Moduli 4), GJSV 1 32 5. Mekatronikë – Pneumatikë (Moduli 5), GJSV 1 60 6. Projektimi me kompjuter CAD/CAE (Moduli 6), GJSV1 60 7. Siguria dhe Ndihma e parë (Moduli 7), GJSV2 24 8. Mbrojtja e mjedisit (Moduli 8), GJSV2 32 9. Projekti përfundimtar (Moduli 9), GJSV2 108

10. Aftësimi në punë 3 (Moduli 10), GJSV2 108



Korniza e Kurrikulit për maturën e AAP-së për elektronikën konsumuese


Klasa e XIII A. Lëndët të përgjithshme 480 1. Gjuhë dhe komunikim 2. Gjuhë Angleze 3. Matematikë 4. 5. B Lëndët profesionale 544 1. Komunikimi (Moduli 1), GJSV1 42 2. Menaxhimi i projektit (Moduli 2), GjSV1 36 3. Cilësia dhe shërbimi për klientë (Moduli 3), GJSV1 42 4. Mbrojtja e mjedisit (Moduli 4), GJSV 1 32 5. Sistemi i sigurimit 1 (Moduli 5), GJSV 1 60 6. Sistemi i sigurimit 2 (Moduli 6), GJSV1 60 7. Siguria dhe Ndihma e parë (Moduli 7), GJSV2 24 8. Mbrojtja e ambientit (Moduli 8), GJSV2 32 9. Projekti përfundimtar (Moduli 9), GJSV2 108

10. Aftësimi në punë 3 (Moduli 10), GJSV2 108 Shkurtesat: GJSV-gjysmëvjetori,



Njoftime të përgjithshme për shkollimin në profilin Elektronikë, shkalla III. Arsimimi në profilin e Elektronikës, maturën e AAP-së për profilet; riparimin e paisjeve të zyrës, për elektronikën industriale dhe për elektronikën konsumuese - klasa 13, trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm të lartë dhe ofrohet në shkollat profesionale, si shkallë e tretë e këtij shkollimi. Shkalla e tretë e arsimimit profesional, me kohëzgjatje një vit mësimor pas përfundimit të shkallës së dytë, i përgatit nxënësit për të fituar një nivel më të lartë të kualifikimit profesional që u mundëson atyre integrimin në tregun e punës si dhe vazhdimin e studimeve në nivele më të larta. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punëtorit të kualifikuar me shkathtësi të larta dhe mundëson arsimimin e mëtejshëm në shkolla post-sekondare ose në universitete.

Plani mësimor maturës së AAP-së në Elektronikë, shkalla III, është i strukturuar në lëndë të përgjithshme dhe module profesionale, si më poshtë:

- Lëndët e përgjithshme (të obligueshme) që synojnë formimin shkencor/humanitar të nxënësve për të lehtësuar integrimin e tyre në shoqëri si dhe vazhdimin e shkollimit të mëtejshëm.

- Modulet profesionale (të obligueshme) bëjnë konsolidimin te nxënësit, të koncepteve shkencore për proceset teknike-teknologjike që lidhen me profesionin, si dhe i aftësojnë ata me kompetencat praktike të nevojshme për t’u integruar me sukses në tregun e punës.

- Lëndët e përgjithshme (zgjedhore) lehtësojnë orientimin e nxënësve për shkollim të mëtejshëm dhe i ndihmojnë ata në plotësimin e kërkesave të pranimit në universitete.

- Modulet profesionale (zgjedhore) mundësojnë ngritjen e nivelit profesional të nxënësve në profesionin.



PROGRAMET E LËNDËVE MODULARE

MODULET E AVANSUARA KLASA E 13të



1. MENAXHIMI TEKNIK 1 - KOMUNIKIMI PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra Komunikimi MT – K-1 Lloji dhe qëllimi

Në këtë modul nxënësi demonstron të kuptuarit për komunikim. Për me tepër, nxënësi do të jetë në gjendje të përgatisë dhe paraqesë një prezantim për një grup të përzgjedhur dhe të demonstrojë shkathtësitë për informatë kthyese dhe vlerësim.

Vlera e kredisë 7 kredi (42 orë mësimi)

Niveli hyrës që preferohet

Nxënësi ka përfunduar me sukses provimin e fundit të klasës së 12të

Rezultatet e mësimit (RM) dhe përmbajtja

RM 1 Nxënësi është në gjendje të demonstrojë të kuptuarit e komunikimit. Përmbajtja - Gjuha e trupit; - Gjuha; - Dallimet në kulturë; - Kontakti me sy; - Indikatorët e statusit; - Hapësira personale; - Të dëgjuarit dhe të pyeturit; - Përdorimi i humorit; - Menaxhimi i konfliktit; - Intonacioni i zërit; - Përdorimi i qetësisë; - Parafrazat; - Përmbledhja.

RM 2 Nxënësi është në gjendje të përgatisë dhe paraqesë një

prezantim për një grup të përzgjedhur. Përmbajtja - Synimet dhe objektivat; - Hyrja; - Radhitja logjike dhe koherente; - Përfundimi; - Gojor/jo-gojor; - Mjetet ndihmëse vizuale; - Pjesëmarrja e audiencës.

RM 3 Nxënësi është në gjendje të demonstrojë shkathtësi për

informatë kthyese. Përmbajtja - Përshkrimi; - Sqarimi; - Sugjerimi; - Modelet e informatës kthyese; - Gjuha e trupit; - Informata kthyese konstruktive; - Informata kthyese e veçantë; - Të dëgjuarit aktiv dhe pasiv; - Vëmendja; - Vlerësimi.



RM 4 Nxënësi është në gjendje të demonstrojë shkathtësitë e

vlerësimit. Përmbajtja - Vetëvlerësimi - Pjesëmarrësit - Planifikimi - Udhëzime - Udhëheqësia - Pyetësori - Vlerësim i vazhdueshëm

Procedurat e vlerësimit

Ky modul duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren: RM Rezultatet e mësimit, IV Instrumentet e vlerësimit, KR Kriteret e realizimit.

RM 1 IV Vlerësimi bëhet në dy mënyra.

Mënyra e 1: Simulimi (loja me role) Mënyra e 2: Komunikim me gojë – prezantimet (5 minuta secili)

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të:

- Identifikojë stilet e komunikimit dhe të përshkruajë si e kupton ai/ajo veten dhe si mund të kuptohet ndryshe nga të tjerët;

- Përshkruajë stilin e vet dominant të komunikimit dhe të identifikojë si munden tjerët ta kuptojnë atë;

- Idenfikojë dhe shpjegojë shkathtësitë e të dëgjuarit; - Identifikojë faktorët, që merren parasysh në komunikim.

RM 2 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet komunikimit me gojë – prezantimet (5

minuta secili).

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të: - Përgatisë një prezantim për grupin e përzgjedhur; - Paraqesë një prezantim, duke përdorur shumëllojshmëri të

metodave të prezantimit dhe stilesh, duke arritur synimet dhe objektivat e prezantimit.

RM 3 IV Vlerësimi bëhet në dy mënyra

Mënyra 1: Simulimi (loja me role) Mënyra 2: Nëpërmjet një testi me shkrim (kombinimi i pyetjeve për krahasim, me zgjedhje të shumta, pyetje me përgjigje të shkurtëra dhe test për zgjidhjen e problemit)


- Identifikojë modelet e informatës kthyese dhe përshkruajë përdorimin dhe qëllimin e tyre;

- Përgatitet për dhënien e informatës kthyese për skenarin e dhënë;

- Ofrojë informatën kthyese në mënyrë pozitive; - Pranojë dhe vlerësojë informatën kthyese



RM 4 IV Vlerësimi bëhet me anë të një testi të shkurtë me shkrim (kombinimi i pyetjeve për krahasim, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit).


- Identifikojë proceset e vlerësimit - Identifikojë faktorët që kërkojnë vlerësim - Zhvillojë një mjet vlerësimi për një aktivitet të përzgjedhur

Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies dhe të nxënit

- Ky modul duhet të realizohet në klasë - Mësimdhënësi duhet të ligjërojë kriteret për rregullën e komunikimit

dhe orienton diskutimet në metoda të ndryshme të komunikimit. Punohet në grupe të vogla për të zhvilluar skenaret e lojës me role, zhvillohen aktivitete për vlerësim individual dhe të kolegëve.

- Nxënësit duhet të marrin përgjegjësi për punën e tyre drejt standardeve të pritura në industri.

Baza e nevojshme materiale

Për realizimin e përshtatshëm të modulit, do të jetë e nevojshme të ofrohet mjedisi, veglat, pajisjet dhe materialet si në vijim:

- Klasa, - OHP, - Tabela e bardhë - Dërrasa me gjilpërza - Kompleti për moderim, përfshirë pjesët shtesë - Materialet për mësimdhënie, përfshirë letrën transparente. - Librat/materialet referencë për hulumtimin përkatës



2. MENAXHIMI TEKNIK 2 – MENAXHIMI I PROJEKTIT PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra Menaxhimi i projektit MT-MP-1 Lloji dhe qëllimi

Në këtë modul nxënësi kupton principet e planifikimit bazë të projektit, ndërtimin dhe dobinë e tyre. Për më tepër, ai/ajo është në gjendje të planifikojë dhe të realizojë një projekt teknikë individualisht ose në grup, si dhe të vlerësojë dhe paraqesë projektin.

Vlera e kredisë 6 kredi (36 orë mësimi)


Nxënësi ka përfunduar me sukses provimin e fundit të klasës së 12të, ka njohuri paraprake dhe shkathtësi të barabarta me njohuritë/shkathtësitë e fituara në Modulin Aplikim Softueri 2, 3, 4, 6.


RM 1 Nxënësi është në gjendje të kuptojë procedurën, hapat dhe metodologjinë e planifikimit të projektit. Përmbajtja - Hapat e planifikimit të projektit; - Arsyet e punimit të projektit; - Komponentët dhe hapat e projekteve të ndryshme

(shërbimi, prodhimi dhe këshillimi).

RM 2 Nxënësi është në gjendje të lexojë, mësojë dhe kuptojë rregullat. Përmbajtja - Rregullat; - Kuptim i njëjtë i rregullave brenda një grupi ose ekipi; - Informata e vlerës së lartë.

RM 3 Nxënësi është në gjendje të realizojë planifikimin e një projekti.

Përmbajtja - Objektet dhe resurset për realizimin e projektit; - Pajisjet, resurset dhe informata e nevojshme; - Skema teknike; - Anëtarët e një projekti; - Plani i projektit (hapat, orari, resurset dhe përgjegjësia)

RM 4 Nxënësi është në gjendje të kryejë një punë teknike

individualisht në grup ose punë ekipore. Përmbajtja - Rregullorja e sigurisë dhe parandalimi i fatkeqësive; - Veglat, pajisjet dhe instrumentet; - Metodat; - Dokumentacioni.

RM 5 Nxënësi është në gjendje të vlerësojë produktin e punës së tij.

Përmbajtja - Sasia dhe cilësia; - Protokolli i gabimeve dhe mosfunksionimit;

RM 6 Nxënësi është në gjendje të paraqesë produktin e projektit.

Përmbajtja - Mediat për vizuelizim - Prezantimi


Ky modul duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm.



Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren: RM Rezultatet e mësimit, IV Instrumentet e vlerësimit, KR Kriteret e realizimit.

RM 1 IV Vlerësimi bëhet me anë të një testi me shkrim (kombinimi i

pyetjeve për krahasim, me zgjedhje të shumta, pyetje me përgjigje të shkurtëra dhe test për zgjidhjen e problemit)


- Emërojë përparësitë dhe mangësitë e projektit; - Përsëris hapat e projektit.

RM 2 IV Vlerësimi bëhet me anë të një interviste, për të parë nëse

nxënësi e ka kuptuar detyrën ose jo.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të: - Analizojë detyrat dhe rregullat e projektit.

RM 3 IV Vlerësimi bëhet me anë të prezantimit të planit të projektit, në

mënyrë gojore.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të: - Zbërthejë projektin në hapa të veçantë; - Projektojë një plan projekti.

RM 4 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet vëzhgimit të projektit të realizuar.


- Punojë sipas planifikimit; - Veprojë me vetëpërgjegjësi; - Punojë në grup dhe ekipe; - Kryejë punën e tij/saj me profesionalizëm.

RM 5 IV Vlerësimi bëhet me anë të intervistës, ku ai/ajo mund të

vlerësojë dhe çmojë punën dhe realizimin e tij/saj.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të: - Shkruajë një protokoll të funksionimit ose/dhe

mosfunksionimit të produktit. - Numërojë kriteret e testimit - Punojë dhe testojë një produkt

RM 6 IV Vlerësimi bëhet me anë të një prezantimi të shkurtër me gojë.


- Përzgjedhë praktikën më të mirë për të paraqitur një projekt dhe produkt;

- Shfrytëzojë mediat e ofruara për të paraqitur punën; - Shprehet në mënyrë të strukturuar mirë dhe të qartë.

Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies dhe mësimnxënies

- Ky modul mund të realizohet pjesërisht në klasë, por kryesisht në laboratorin kompjuterik me qasje në internet.

- Puna në ekip duhet të vetëkuptohet gjatë procesit të mësimit me projekt.

- Mësimdhënësi do të ligjërojë dhe veprojë si moderator dhe për



realizimin e duhur të modulit duhet të përdor metodën e mësimdhënies me nxënësin në qendër dhe kohë pas kohe edhe procedurat e të nxënit individual.

Baza e domosdoshme materiale

Për realizimin e duhur të modulit, do të jetë e nevojshme të sigurohet mjedisi, veglat, pajisjet dhe materialet e nevojshme: - Klasa/punëtoria e pajisur me kompjuter personal, që kanë qasje në

internet, - OHP-projektori, - Fletore pune - Materialet për mësimdhënie, përfshirë letrat transparente - Librat/materialet referuese për hulumtimin përkatës



3. MENAXHIMI TEKNIK 3 - CILËSIA DHE SHËRBIMI PËR KLIENTË

PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra Cilësia dhe shërbimi për klientë MT-CK-1 Lloji dhe qëllimi

Në këtë modul nxënësi duhet të krijojë marrëdhënie cilësore me klientët. Nxënësi do të jetë në gjendje të zhvillojë, ruajë dhe përmirësojë marrëdhëniet që fokusohen në cilësi me klientët e rinj dhe ata ekzistues si dhe të çmojë punën e tyre si furnitor.

Vlera e kredisë 7 Kredi (42 orë mësimi)


Nxënësi ka përfunduar me sukses provimin e fundit të klasës së 12-të dhe ka njohuri paraprake dhe shkathtësi të barabarta me njohuritë/shkathtësitë e fituara në modulin Aplikim Softueri 2.

Rezultatet e mësimit (RM)

RM 1 Nxënësi është në gjendje të themelojë marrëdhënie cilësore me klientët. Përmbajtja - Vlerësimi i punës së furnitorit; - Shërbimi pas shitjes; - Garancitë; - Ndryshimet në marrëveshjet për furnizim; - Kushtet e pagesës; - Kriteret e cilësisë; - Kriteret e sasisë; - Kriteret e livrimit (dërgesës së mallit); - Kërkesat për rishikimin e marrëdhënieve.

RM 2 Nxënësi është në gjendje të zhvillojë, mirëmbajë dhe

përmirësojë marrëdhëniet që fokusohen në cilësi me klientët e rinj dhe ata ekzistues. Përmbajtja - Trajtimi i ankesës; - Auditimet; - Vizitat e vendngjarjeve/vendpunishteve; - Takimet; - Projektet për përmirësim; - Anketimet e klientëve; - Grupet e klientëve në fokus; - Vizitat reciproke në mes të organizatës dhe klientëve.

RM 3 Nxënësi është në gjendje të vlerësojë punën e tij si furnitor.

Përmbajtja - Pyetjet joformale te klientit - Takimet për dhënien dhe marrjen e informatave - Kriteret matëse - Anketimet - Masat për kënaqësinë e klientit.



Ky modul duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren: RM Rezultatet e mësimit, IV Instrumentet e vlerësimit, KR Kriteret e realizimit.


RM 1 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet testit të shkurtë me shkrim (duke

kombinuar pyetjet me , me shumë zgjedhje, përgjigje të shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit).


- Analizojë proceset e furnizimit të brendshëm dhe/ose të jashtëm të organizatës dhe rrjedhën e punës, gjatë të cilave krijohen marrëdhëniet potenciale cilësore me klientët.

- Qartësojë kërkesat e klientit në detaje të mjaftueshme për t’i shëndrruar në kuadër të kritereve specifike. Kjo përfshinë kërkesa të caktuara, që mund të krahasohen me mundësinë e furnitorit për t’i plotësuar ato kërkesa.

- Negociojë për të siguruar se të dy palët do të përfitojnë prej marrëdhënieve klient-furnitor.

- Dokumentojë marrëveshjet e furnizimit për të përmbushur kërkesat e të dy palëve si dhe të përfshijë tërë informatën e nevojshme për të themeluar dhe mirëmbajtur marrëdhënie reciproke dobiprurëse.

RM 2 IV Vlerësimi bëhet në dy mënyra

Mënyra 1: Simulimi (loja me role) Mënyra 2: Me një test të shkurtë me shkrim (kombinim i pyetjeve krahasuese, me shumë zgjedhje, përgjigje të shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit).


- Menaxhojë dhe zhvillojë aktivitetet, që përfshijnë shkëmbime reciproke të resurseve për të përforcuar marrëveshjet e furnizimit dhe për të zhvilluar përkushtim të ndërsjellë afatgjatë.

- Shfrytëzojë metodat për përvetësimin e informatës kthyese të klientit dhe të ofrojë informatën në atë mënyrë, që mund të shfrytëzohet për të përmirësuar marrëdhëniet me klientin.

- Dokumentojë çdo ndryshim në marrëdhënie për të përmbushur kërkesat e të dy palëve.

RM 3 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet simulimit (loja me role).


- Vlerësojë punën si furnitor sipas kërkesave të marrëveshjes së furnizimit, duke përdorur metodat e përshtatshme me situatën.

- Veprojë për të përmirësuar punën e furnitorit në bazë të informatës kthyese të klientit dhe rezultateve të mësimit.


- Ky modul pjesërisht mund të realizohet në klasë dhe kryesisht në dhomë të pajisur me kompjuterë, që kanë qasje në internet.

- Mësimdhënësi do të veprojë si moderator dhe për realizimin e duhur të realizimit zgjedhë metodën me nxënësin në qendër dhe kohë pas kohe një procedurë individuale të mësimit.

- Puna në ekip vetëkuptohet në procesin e mësimit në sesionet aktive.


Për realizimin e duhur të modulit, nevojitet të sigurohet ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet në vijim: - Klasë e pajisur me kompjuterë personal, të cilët kanë qasje në



internet. - OHP- projektori - Fletore pune - Materialet e mësimdhënies, përfshirë letrën transparencë. - Librat/materialet referencë për hulumtimin përkatës p.sh. informata

për kompaninë etj. - Studimi i rastit praktik dhe folësit e vizitave prej industrisë për të

zmadhuar njohuritë e nxënësve të profesionit.



4. NJERIU DHE TEKNOLOGJIA – SIGURIA DHE NDIHMA E PARË


Titulli dhe shifra Siguria dhe ndihma e parë HT-SF-1 Lloji dhe qëllimi

Në këtë modul nxënësi definon rolet dhe detyrat e ofruesit të ndihmës së parë. Nxënësi do të jetë në gjendje të kryejë praktika të ndihmës së parë (lëndime, rastet e sëmundjeve, menaxhimi i sëmundjeve) në situata urgjente. Nxënësi duhet të demonstrojë aftësinë për të menaxhuar sigurinë në vendin e punës.



Nxënësi ka përfunduar me sukses provimin e fundit të klasës së 12të


RM 1 Nxënësi është në gjendje të definojë rolet dhe detyrat e ofruesit të ndihmës së parë. Përmbajtja - Ofruesi i ndihmës së parë; - Prioritetet e menaxhimit të rasteve të lëndimeve; - Kërkesat.

RM 2 Nxënësi është në gjendje të identifikojë organet kryesore të

trupit të njeriut dhe funksionet e tyre. Përmbajtja - Organet/sistemet kryesore të trupit, që përfshijnë: skeletin,

zemrën, mushkëritë, lëkurën, sistemin e qarkullimit të gjakut, sistemin nervor.

RM 3 Nxënësi është në gjendje të kryejë me vetëbesim praktikat e ndihmës së parë që mbajnë jetën. Përmbajtja - Rëndësia e hapjes dhe mbrojtjes së rrugëve të

frymëmarrjes; - Rastet e frymëmarrjes; - Kthimi në jetë; - Gjakderdhja.

RM 4 Nxënësi është në gjendje të dallojë lëndimin dhe kryejë trajtim

të duhur për rastin e lëndimit. Përmbajtjet - Plagët; - Djegiet; - Kafshimet dhe thumbimet; - Infektimet; - Përdredhjet, dislokimi i kockave nga vendi dhe ndrydhjet; - Lëndimet e duarve dhe qafës; - Lëndimet e gjoksit, abdominale dhe legenit.

RM 5 Nxënësi është në gjendje të vlerësojë një pacient, menaxhojë

një lëndim dhe ta drejtojë pacientin për trajtim mjekësor.



Përmbajtja - Rastet e sulmit në zemër, rastet e goditjeve elektrike, rastet

e diabetit; - Elektroshoku; gjendjet e zemrës; astma; helmimet;

ekspozimi i madh në të nxehtë ose të ftohtë; - Regjistrimi i trajtimit me ndihmë të parë; - Identifikimi dhe regjistrimi i hollësive të kontaktit të

shërbimeve emergjente - Procedurat korrekte për thirrjen e ndihmës emergjente

RM 6 Nxënësi është në gjendje të dijë standardet e shenjave,

simboleve, piktografia (shkrim me figura) e sigurisë, shenjat paralajmëruese të aksidentit. Përmbajtja - Shenjat, simbolet dhe shenjat paralajmëruese - Normat dhe rregulloret e sigurisë

RM 7 Nxënësi është në gjendje të zotërojë sigurinë në vendin e punës

dhe në fabrikë. Përmbajtja - Pajisjet zjarrfikëse; - Rrjedhja e gazit; - Rrobat mbrojtëse: - Leja për punë; - Puna me ose afër instalimeve elektrike; - Puna me makinat e tornimit


Ky modul duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm. Në vijim është dhënë sqarimi i shkurtesave, që përdoren: RM Rezultati i mësimit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM1

IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet një testi me shkrim (kombinimi i pyetjeve për krahasim, me zgjidhje të shumta, pyetje me përgjigje të shkurtë dhe(ose) testi për zgjidhjen e problemit)

KR1 Nxënësi duhet të jetë në gjendje:

- të theksojë nevojën për ofruesit e ndihmës së parë; - të numërojë detyrat e ofruesit të ndihmës së parë; - të identifikojë përparësitë e menaxhimit të sëmundjeve; - të identifikojë kërkesat e komunikimit dhe konfidencialitetit, të shoqëruara me shërbimet e ndihmës së parë.

RM 2 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet një testi me shkrim (kombinimi i

pyetjeve për krahasim, me zgjidhje të shumta, pyetje me përgjigje të shkurtë dhe(ose) testi për zgjidhjen e problemit)

KR Nxënësit duhet të jetë në gjendje:

- të numërojë sistemet/organet kryesore të trupit, përfshirë: skeletin, zemrën, mushkëritë, lëkurën, sistemin e qarkullimit të gjakut, sistemin nervor.



RM 3 IV Vlerësimi bëhet në dy mënyra: Mënyra e 1rë: Nëpërmjet testit me shkrim (kombinim i pyetjeve për krahasim me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit). Mënyrë e 2të: Demonstrimi praktik nga çdo nxënës ose një grup.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje:

- të tregojë rëndësinë e hapjes dhe mbrojtjes së rrugëve të frymëmarrjes;

- të identifikojë dhe zotërojë frymëmarrjen në raste të humbes së vetëdijes;

- të tregojë kur një rast kërkon: frymëmarrje artificiale, kthimi në jetë përmes trajtimit kardiopulmonare;

- të kryejë një frymëmarrje artificiale; - të kryejë një trajtim kardiopulmonar; - të numërojë lloje të ndryshme të gjakderdhjes; - të demonstrojë trajtimin e llojeve të ndryshme të

gjakderdhjes.

RM4

IV Vlerësimi është në dy mënyrë: Mënyra e 1rë: Nëpërmjet testit me shkrim (kombinim pyetjeve për krahasim, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit). Mënyrë e 2të: Demonstrimi praktik nga çdo nxënës ose një grup.


- të numërojë dhe identifikojë lloje të ndryshme të plagëve; - të tregojë zotërimin për çdo lloj plage; - të numërojë llojet e djegieve; - të tregojë principet e trajtimit të djegieve; - të tregojë metodat për parandalimin e përhapjes së

infektimit; - të numërojë simptomet e kafshimeve dhe thumbimeve; - të demonstrojë trajtim të duhur të rasteve të frakturave

thyerjeve, përdredhjeveb dhe dislokimit të eshtrave); - të demonstrojë trajtimin e duhur të lëndimeve të kokës dhe

qafës; - të demonstrojë trajtimin e duhur të lëndimeve të fytyrës,

kraharorit, abdominale dhe legenit;

RM 5

IV Vlerësimi është në dy mënyrë: Mënyra e 1rë: Nëpërmjet testit me shkrim (kombinim i pyetjeve për krahasim, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit). Mënyrë e 2të: Demonstrimi praktik nga çdo nxënës ose një grup.


- të njohë dhe demonstrojë trajtimin për: rastin e sulmit në zemër, rastin te goditjes elektrike; rastit diabetik, krizat (epilepsia dhe ngërçi, rastet e alivanosjes, rasti i mbytjes (në ujë), rast i zënies së frymëmarrjes, rasti i vështirësisë së madhe në frymëmarrje, rasti për problemet e dyshimta me zemër, rasti i shokut)

- të numërojë efektet e të ekspozuarit në temperaturat e larta dhe të ulta ekstreme.

- të mbajë një evidencë të trajtimeve për ndihmë të parë, të ofruara për raste.



- të identifikojë dhe evidentojë hollësitë e kontaktit të shërbimit të emergjencës, përfshirë shërbimet e ambulancës;

- të demonstrojë procedurat korrekte për thirrjen e ndihmës emergjente

RM 6

IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet testit me shkrim (kombinim i pyetjeve për krahasim, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit).


- të realizojë një punëtori me shenja, simbole dhe shenja paralajmëruese të përshtatshme;

- të përmendë normat dhe rregulloret kryesore ndërkombëtare të sigurisë në fushat e punës;

- të shkruaj shenjat paralajmëruese të aksidentit dhe t’i vendos ku është e nevojshme.

RM 7

IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet demonstrimit praktik nga çdo nxënës ose grup nxënësish.


- të sigurojë se pajisjet për zjarrfikje janë instaluar afër vendit të tij të punës

- të zbulojë rrjedhën e gazit dhe tymit me nuhatje; - të dijë për rrobat e duhura për punë dhe mbrojtje; - të zbatojë lejet e punës dhe procedurat për hyrje në

hapësirat e zonave të veçanta (saldimi, fushat e transportit, sistemet ngasëse me rripa)

- të jetë i përgatitur për të punuar me ose afër me instalimet elektrike

- të jetë i kujdesshëm gjatë punës me makinat e tornimit (makinat e shpimit, tornimit, makinat e prerjes)

Qasja e rekomanduar e mësimdhënies dhe mësimnxënies

- Moduli duhet të realizohet në klasë ose në mjedis të vërtetë pune - Demonstrimet duhet të realizohen në atë mënyrë që ofrohet siguria

e pjesëmarrësve.

Baza e nevojshme materiale

Për realizimin e duhur të modulit është e nevojshme të ofrohet mjedisi, veglat, pajisjet dhe materialet, si në vijim: - Pajimet e ndihmës së parë - Manuali i ndihmës së parë - OHP-projektori - Materialet e mësimdhënies përfshirë OHT – transparencë për tu

ndihmuar nxënësve të paramendojnë procedurat dhe proceset, që mund të demonstrohen ose praktikohen

- Video



5. NJERIU DHE TEKNOLOGJIA – MBROJTJA E MJEDISIT PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra Mbrojtja e mjedisit Lloji dhe qëllimi i modulit

Një modul teorik-praktik që i pajis nxënësit me njohuritë e nevojshme për mjedisin dhe problemet mjedisore, si dhe i aftëson ata të ndërmarrin veprimtari për mbrojtjen e mjedisit në shkollën, puntorinë, fermën apo mjedise të tjera në lokalitet, veprimtari që përmirësojnë mjedisin dhe rrisin shkallën e ndjeshmërisë qytetare për mbrojtjen e tij.

Kohëzgjatja e modulit

64 orë (10 kredite 6 orëshe si dhe 4 orë në dispozicion të mësuesit) Rekomandohet 50% Teori, 40% praktike dhe 10% Vleresime

Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja

RM 1 Nxënësi shpjegon kuptimin e mjedisit dhe bazat e mbrojtjes mjedisore. Përmbajtja - Njohuri të përgjithshme për mjedisin. - Njohuri të përgjithshme për ndotësit kryesorë të mjedisit

dhe pasojat e tyre. - Burimet mjedisore. - Mbrojtja e burimeve mjedisore, parimet dhe rëndësia.

RM 2 Nxënësi tregon ndikimin e veprimtarisë së njeriut në cilësinë e

mjedisit. Përmbajtja - Llojet e veprimtarive njerëzore. - Veprimtaritë njerëzore me pasoja negative për mjedisin. - Ndikimi i veprimtarive profesionale në cilësinë e mjedisit. - Dilema mjedisore: shtim i prodhimit apo mjedis i

shëndoshë.

RM 3 Nxënësi analizon burimet kryesore të mjedisit jetësor. Përmbajtja - Përbërësit kryesorë të mjedisit. - Ajri, ndotja, ndotësit dhe treguesit e cilësisë së ajrit. - Toka, ndotja, degradimet dhe pasojat mjedisore. - Uji, ndotësit, eutrofikimi dhe pasojat për njeriun dhe

qeniet e gjalla. - Treguesit e gjendjes së mjedisit. - Veprimtaritë për mbrojtjen e burimeve të mjedisit.

RM 4 Nxënësi analizon marrdhëniet midis zhvillimeve demografike

dhe mjedisit. Përmbajtja - Shtimi i popullsisë në vend, në rajon dhe në botë. - Ndikimi i rritjes së popullsisë në mjedis. - Migrimi fshat-qytet, kaosi urbanistik. - Shkaqet dhe pasojat e migrimit të pakontrolluar. - Problemet sociale dhe mjedisi. - Roli i komunitetit për mbrojtjen e mjedisit.


RM 5 Nxënësi analizon ndikimin e mbeturinave në mjedisin jetësor. Përmbajtja - Llojet e mbeturinave. - Mbeturinat e veprimtarive profesionale. - Çështje të menaxhimit të mbeturinave. - Ndikimi i mbeturinave të ngurta në mjedis. - Mbeturinat e rrezikshme, menaxhimi i tyre.


- Rëndësia e riciklimit të mbeturinave për mjedisin dhe njeriun.

- Metodat e riciklimit të mbeturinave. - Kompostimi i mbeturinave. - Cilat mbeturina mund të kompostohen. - Përgatitja e kompostores. - Rëndësia ekonomike e kompostimit dhe riciklimit.

RM 6 Nxënësi analizon aspekte të monitorimit të burimeve

mjedisore. Përmbajtja - Procesi i monitorimit dhe domosdoshmëria e monitorimit

të burimeve mjedisore. - Monitorimi i ajrit, pikat e nxehta. - Metodat, teknikat dhe instrumentet për monitorimin e ajrit. - Monitorimi i ajrit në qendrat urbane, katalizatori në

automjete, matja e shkarkimit të gazeve. - Monitorimi i ajrit të brendshëm, në punëtori. - Ndotja e ajrit nga veprimtaritë profesionale. - Monitorimi i ujërave. - Metodat, teknikat dhe instrumentet për monitorimin e

ujërave. - Analizat kimike dhe biologjike të ujërave. - Mostrat dhe pikat e monitorimit. - Ndotja e ujërave nga veprimtaritë profesionale. - Monitorimi i tokave dhe i biodiversitetit. - Vëzhgimi dhe treguesit e degradimit/dëmtimit të tokës dhe

biodiversitetit. - Veprimtaritë profesionale dhe ndikimi negativ në tokë dhe

biodiversitet.

RM 7 Nxënësi interpreton konventat dhe protokollet ndërkombëtare si dhe ligjet të mbrojtjen e mjedisit. Përmbajtja - Konventat, protokollet dhe ligjet për mjedisin dhe

mbrojtjen e tij. - Konventat, protokollet dhe ligjet për mbrojtjen e mjedisit

nga ndikimi i veprimtarive profesionale. - Strategjitë dhe planet e veprimit për mbrojtjen e mjedisit

në nivel global, kombëtar dhe lokal.

RM 8 Nxënësi kontribuon në analizën e problemeve mjedisore dhe planifikimin e nismave mjedisore në lokalitet. Përmbajtja - Organizimi i vëzhgimeve (dhe matjeve) për problemet

mjedisore në shkollë, puntori, fermë dhe mjedise të tjera në lokalitet.

- Organizimi i takimeve dhe bisedave me palët e interesuara

- Përpunimi i informacionit dhe identifikimi i problemeve mjedisore.

- Përcaktimi i veprimtarisë mjedisore që do të organizohet. - Parashtrimi i efekteve pozitive të veprimtarisë mjedisore. - Hartimi i planit për zhvillimin e aktivitetit mjedisor përkatës

(qëllimi, renditja e veprimtarive, afatet kohore, ndarja e përgjegjësive, kostot, etj).



RM 9 Nxënësi kontribuon në realizimin e veprimtarisë mjedisore. arrihen. Përmbajtja - Organizimi i grupit për kryerjen e veprimtarisë mjedisore. - Ndarja e detyrave punuese te antarët e grupit. - Përgatitja dhe shpërndarja në komunitet e materialeve

informuese për veprimtarinë mjedisore. - Sigurimi i burimeve financiare si dhe i mjeteve e

materialeve të nevojshme për realizimin e veprimtarisë. - Projektimi dhe përgatitja e produkteve (nëse është e

nevojshme) në mbështetje të veprimtarisë mjedisore. - Realizimi i ndërhyrjeve për përmirësimin e gjendjes

mjedisore në shkollë, puntori, ferma ose në lokalitet (parstrime, largime të mbeturinave, vendosje e objekteve për hedhje mbeturinash, mbjellje të pemëve, realizim kompostimesh, etj.).

- Regullat e sigurisë në punë dhe të ruajtjes së mjedisit gjatë realizimit të veprimtarive mjedisore.

- Realizimi i diskutimeve në grup në lidhje me veprimtarinë e kryer dhe rezultatet e arritura.

- Përgatitja e një raporti për ecurinë e veprimtarisë mjedisore.


Ky modul duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara të realizimit, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm. Në vijim është dhënë sqarimi i shkurtesave, që përdoren: RM Rezultati i mësimit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV a) Pyetje- përgjigje me gojë.

b) Detyrë me shkrim.

KR Nxënësi duhet të: - tregojë kuptimin për mjedisin dhe argumentojë

rëndësinë e tij. - rendisë ndotësit kryesorë të mjedisit. - tregojë pasojat kryesore të ndotjes së mjedisit. - përshkruajë burimet mjedisore kryesore. - argumentojë rëndësinë që ka mbrojtja e burimeve

mjedisore. - tregojë parimet ku mbështetet mbrojtja e burimeve

mjedisore.

RM 2 IV a) Pyetje- përgjigje me gojë. b) Detyrë me shkrim.

KR Nxënësi duhet të:

- rendisë llojet kryesore të veprimtarive njerëzore. - përshkruajë veprimtaritë njerëzore që sjellin pasoja të

dëmshme për mjedisin. - tregojë ndikimin e veprimtarive profesionale në

cilësinë e mjedisit. - japë shembuj të dëmtimit të mjedisit nga veprimtaritë

në profesionin për të cilin përgatitet nxënësi. - analizojë dilemën e sotme mjedisore që ka të bëjë me



raportet midis shtimit të prodhimit dhe ruajtjes së një mjedisi të shëndoshë.


b) Detyrë me shkrim.

KR Nxënësi duhet të: - rendisë përbërësit kryesorë të mjedisit. - përshkruajë ndotjen e ajrit dhe shkaktarët e kësaj

ndotjeje. - analizojë treguesit e cilësisë së ajrit. - përshkruajë ndotjen e tokës dhe shkaktarët e kësaj

ndotjeje. - analizojë degradimin e tokës dhe rendisë pasojat

mjedisore të këtij fenomeni. - përshkruajë ndotjen e ujit dhe shkaktarët e kësaj

ndotjeje. - analizojë eutrofikimin dhe rendisë pasojat për njeriun

dhe qeniet e gjalla. - përshkruajë treguesit kryesorë të gjendjes së mjedisit. - japë shembuj të ndotjeve të ajrit, tokës dhe ujit dhe

pasojave të tyre për shëndetin e njeriut. - japë shembuj të veprimtarive kryesore për mbrojtjen e

burimeve të mjedisit.



- tregojë karakteristikat dhe prirjet e shtimit të popullsisë në vend, në rajon dhe në botë.

- analizojë ndikimin e rritjes së popullsisë në mjedisin jetësor.

- tregojë shkaqet dhe pasojat e migrimit të pakontrolluar fshat-qytet.

- analizojë shkaqet dhe pasojat e kaosit urbanistik. - përshkruajë marrëdhëniet midis problemeve sociale

atyre mjedisore. - japë shembuj të ndikimeve demografike në mjedisin

jetësor. - argumentojë rolin e komunitetit për mbrojtjen e

mjedisit.



- tregojë kuptimin për mbeturinat. - klasifikojë mbeturinat në përgjithësi dhe ato të

veprimtarive profesionale në veçanti. - japë shembuj të mbeturinave që krijohen gjatë

veprimtarive në profesionin për të cilin përgatitet. - përshkruajë aspekte të ndryshme të menaxhimit të

mbeturinave. - tregojë ndikimin e mbeturinave të ngurta në mjedis. - rendisë mbeturinat e rrezikshme dhe tregojë

vështirësitë në menaxhimin e tyre.



- tregojë kuptimin e riciklimit të mbeturinave dhe rëndësinë e këtij proçesi për mjedisin dhe njeriun.

- përshkruajë metodat kryesore të riciklimit të mbeturinave.

- tregojë kuptimin e kompostimit të mbeturinave dhe rendisë mbeturinat që mund të kompostohen.

- përshkruajë si bëhet përgatitja e kompostores. - argumentojë rëndësinë ekonomike dhe mjedisore të

kompostimit dhe riciklimit.

RM 6 IV a) Pyetje- përgjigje me gojë. b) Detyrë me shkrim. c) Vëzhgim i veprimtarive praktike.


- shpjegojë kuptimin e procesit të monitorimit dhe argumentojë domosdoshmërinë e monitorimit të burimeve mjedisore.

- tregojë çështë monitorimi i ajrit dhe “pikat e nxehta”. - përshkruajë metodat, teknikat dhe instrumentet

kryesore për monitorimin e ajrit. - argumentojë rëndësinë që ka monitorimi i ajrit në

qendrat urbane - tregojë rolin e katalizatorit në automjete dhe mënyrën

e matjes së shkarkimit të gazeve. - përshkruajë si bëhet monitorimi i ajrit të brendshëm në

një punëtori. - japë shembuj të ndotjes së ajrit nga veprimtaritë

profesionale. - rgumentojë rëndësinë që ka monitorimi i ujërave. - përshkruajë metodat, teknikat dhe instrumentet

kryesore për monitorimin e ujrave. - përshkruajë si kryhen analizat kimike dhe biologjike të

ujërave. - shpjegojë kuptimin e mostrave dhe rëndësinë e

pikatve të monitorimit. - japë shembuj të ndotjes së ujërave nga veprimtaritë

profesionale. - tregojë rëndësinë që ka monitorimi i tokave dhe i

biodiversitetit. - përshkruajë si bëhet vëzhgimi dhe cilët janë treguesit

e degradimit/dëmtimit të tokës dhe biodiversitetit. - japë shembuj të ndikimit negativ të veprimtarive

profesionale në tokë dhe biodiversitet. - kryejë vëzhgime dhe matje të thjeshta për nivelin e

ndotjes së ajrit, tokës dhe ujrave në lokalitet.



- interpretojë konventat, protokollet dhe ligjet kryesore për mjedisin dhe mbrojtjen e tij.

- interpretojë konventat, protokollet dhe ligjet për mbrojtjen e mjedisit nga ndikimi i veprimtarive profesionale.

- interpretojë paragrafe nga legjislacioni që i referohen



profesionit për të cilin përgatitet nxënësi. - analizojë strategjitë dhe planet e veprimit për

mbrojtjen e mjedisit në nivel global dhe kombëtar. - mbledh dhe interpreton informacione për veprimtaritë

mjedisore në lokalitet.

RM 8 IV a) Pyetje- përgjigje me gojë. b) Detyrë me shkrim. c) Vëzhgim i veprimtarive praktike


- kryejë vëzhgime (dhe matje) që lidhen me problemet mjedisore në shkollë, puntori, fermë dhe mjedise të tjera në lokalitet.

- mbajë shënime për vëzhgimet dhe matjet e kryera. - takohet dhe bisedojë për çështjet mjedisore me palët

e interesuara - bëjë përpunimin e informacionit të mbledhur dhe

identifikojë problemet mjedisore. - përcaktojë veprimtarinë mjedisore që do organizohet,

në bashkpunim me mësuesin dhe nxënësit e tjerë. - argumentojë efektet pozitive të veprimtarisë mjedisore

që parashikohet të organizohet. - hartojë një plan të hollësishëm për zhvillimin e

veprimtarisë mjedisore përkatëse, që do të përmbajë qëllimin, renditjen e veprimtarive, afatet kohore, ndarjen e përgjegjësive, kostot, etj, këto në bashkpunim me mësuesin dhe nxënësit e tjerë.


b) Detyrë me shkrim. c) Vëzhgim i veprimtarive praktike


- marrë pjesë aktivisht në organizimi i grupit për kryerjen e veprimtarisë mjedisore të planifikuar.

- marrë detyrat detyrat punuese që duhet të kryejë në përbërje të grupit.

- bëjë përgatitjen, shumfishimin dhe shpërndarjen në komunitet të materialeve informuese për veprimtarinë mjedisore që do të kryhet.

- angazhohet aktivisht në gjetjen e burimeve financiare si dhe mjeteve e materialeve të nevojshme për realizimin e veprimtarisë mjedisore.

- angazhohet aktivisht në projektimin dhe përgatitjen e produkteve (nëse është e nevojshme) në mbështetje të veprimtarisë mjedisore.

- angazhohet aktivisht në zbatimin e detyrave për përmirësimin e gjendjes mjedisore në shkollë, puntori, fermë ose në lokalitet (parstrime, largime të mbeturinave, vendosje e objekteve për hedhje mbeturinash, mbjellje të pemëve, realizim kompostimesh, etj.).

- zbatojë rregullat e sigurisë në punë dhe të ruajtjes së mjedisit gjatë realizimit të veprimtarive mjedisore.

- merr pjesë aktivisht në diskutime në grup në lidhje me veprimtarinë e kryer dhe rezultatet e arritura.



- kontribuojë në përgatitjen e një raporti për ecurinë e veprimtarisë mjedisore.


- Ky modul duhet të realizohet në klasë, në mjediset ku realizohen praktikat e nxënësve dhe në lokalitetin ku ndodhet shkolla profesionale. - Gjatë shpjegimit të koncepteve teorike, rekomandohet që mësuesi të përdore ilustrime, shembuj konkretizimi si dhe materiale pamore të ndryshme. Ai duhet të organizojë bashkëbisedime në grup për çështjet mjedisore që trajtohen në modul. Rekomandohet që të ftohen dhe aktivistë mjedisor për tu trajtuar nxënësve tema për aspekte të ndryshme mjedisore. - Nxënësve duhet tu jepen detyra individuale dhe detyra në grup për të analizuar problemet mjedisore që lidhen me jetën në shkollë dhe jashtë saj, si dhe me veprimtarinë e tyre të ardhshme profesionale. Studimi i literaturës dhe mbledhja e informacioneve për çështjet mjedisore duhet të jetë pjesë e punës së pavarur të nxënësve. - Rekomandohet të organizohen vizita mësimore në vende me ndotje të theksuar, në puntori të profesioneve përkatëse për të vëzhguar aspekte mjedisore, si dhe në objekte ku kryhen kompostime dhe riciklime. - Nxënësit duhet të angazhohen sa më shumë të jetë e mundur në veprimtari praktike që sjellin përmirësim të kushteve mjedisore në shkollë, puntori, fermë apo mjedise të tjera të lokalitetit ku ndodhet shkolla (të kryejnë pastrime të mjedisit, mbjellje të bimëve, sistemim të territorit, prodhim dhe vendosje të konteinerëve të mbeturinave, kompostime, etj). - Nxënësit duhet të kryejnë edhe veprimtari të ndryshme për ndërgjegjësimin e komunitetit për problemet mjedisore. - Gjatë vlerësimit të nxënësve duhet të vihet theksi te kontrolli i demonstrimit praktik të njohurive dhe shprehive mjedisore të fituara nga ata.


Për realizimin si duhet të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, mjetet, pajisjet dhe materialet e mëposhtme: - Klasë mësimore për trajtimin e çështjeve teorike. - Materiale të ndryshme pamore për konkretizimin e çështjeve

teorike që trajtohen në modul (pankarta, pllakate, fletpalosje, skema, grafikë, etj).

- Mjete dhe pajisje pune për kryerjen e veprimtarive mjedisore dhe monitorim të mjedisit (matësa të ndotjeve, vegla pune, dorëza, qese, etj) varësisht nga natyra e veprimtarisë.

- Lëndë të para dhe materiale të tjera që përdoren në veprimtari mjedisore të tilla si prodhim i kontejnerëve të mbeturinave, realizimi i kompostimeve, mbjellje e fidaneve, etj.

- Materiale të shkruara (konventa, protokolle, dokumente ligjore, manuale, rregullore, të dhëna statistikore, udhëzuesa pune, raporte, etj).



6. APLIKIM SOFTUERI (MODULI 10)


Titulli dhe shifra Aplikim Softueri (Moduli 10) TI-AS-10

Lloji dhe qëllimi

Në këtë modul nxënësi do të interpretojë kërkesat e softuerit të dhënë për aplikacion e teknologjisë elektronike dhe të zhvillojë një zgjidhje softuerike për ndonjë aplikacion bazë elektro-teknologjik, duke përdorur gjuhë të larta programuese, që janë të zakonshme.



Nxënësi ka përfunduar me sukses provimin e fundit të klasës së 12-të dhe ka njohuri dhe shkathtësi paraprake të barabarta me njohuritë/shkathtësisë e fituara në modulin Aplikim Softueri 1.


RM 1 Nxënësi është në gjendje të interpretojë kërkesën për softuerin e ofruar për një aplikacion të teknologjisë elektronike. Përmbajtja - Funksionet - Kërkesat hyrëse – dalëse (ang. input – output) - Subroutinet - Struktura e programit - Testet e validitetit dhe verifikimit - Përkrahja e përdoruesit dhe dokumentacioni dizajnues.

RM 2 Nxënësi është në gjendje të zhvillojë një softuer për një

aplikacion të teknologjisë elektronike duke përdorur teknikat elementare të programimit softuerik. Përmbajtja - Teknikat elementare të programimit softuerik, - Shfrytëzimi i variablave dhe konstanteve, - Operatorët selektues të thjeshtë, - Operatorët aritmetikë iterues (ang.Iteration constructs

arithmetic operators), - Funksionet, vektorët dhe stringjet (ang.string)


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e realizimit, të caktuara për çdo rezultat mësimit janë përfunduar në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren: RM Rezultati i mësimit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet testit të shkurtë me shkrim (kombinim

pyetjeve krahasuese, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit).


- Identifikojë dhe interpretojë komponentët kryesore të softuerit (komponentët përfshijnë çdo funksion, kërkesat e inputit dhe outputit, subroutinët)

- Interpretojë planifikimin e zgjidhjes softuerike (planifikimi përfshinë: strukturën e programit, testet e validitetit dhe verifikimit, përkrahjen e shfrytëzuesit dhe dokumentacionin e dizajnit).



RM 2 IV Vlerësimi bëhet në tre mënyra:

Mënyra 1: Nxënësi përpilon një dosje Mënyra 2: Vlerësimi bëhet nëpërmjet vëzhgimit nga një mësimdhënës ose instruktor i institucionit për aftësim. Mënyra 3: Nxënësit i jepet një kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe gjuhë programuese të nivelit të lartë si dhe diskun që përmban programin programin e përpiluar më herët nga nxënësi. Përveç kësaj nxënësi shtyp (ang.print) programin e tij/saj.


- Zhvillojë procesin e kodimit që është konform me praktikën e themelimit (praktika përfshinë planin e kodeve, përshkrimet e dizajnit, emërimin e komponentëve të programit);

- Bëjë kodimin efektiv dhe efikas të softuerit, duke përdorur teknikat e softuerit të caktuar;

- Testojë verifikimin dhe validitetin e zgjidhjes softuerike të përfunduar.

- Shkruajë dokumentacionin që mundëson shfrytëzimin e pa përpkrahur dhe përmbajtjen e zgjidhje softuerike.

Qasjet e rekomanduara të mësimdhënies dhe të mësuarit

- Ky modul realizohet në laboratorin kompjuterik. - Instruktori do të zgjedhë qasje pjesëmarrëse të mësimdhënies-

nxënit, duke i dhënë mundësi nxënësit të praktikojë sa më shumë që është e mundur.

- Nxënësit inkurajohen të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e shkathtësive të saj/tij nëpërmjet diskutimit, hulumtimit dhe ushtrimeve praktike.

Bazat e nevojshme materiale

Për realizimin e duhur të modulit, do të jetë e nevojshme të ofrohen ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet e nevojshme. - Laboratori kompjuterik (përfshirë materialin harxhues siç janë:

disqet, letrën ejt.). - Gjuhë e zakonshme programuese e lartë - OHP-projektori - Materialet e mësimdhënies, përfshirë letrat transparencë të

projektorit për tu ndihmuar nxënësve të paramendojnë procedurat dhe proceset, që mund të demonstrohen ose praktikohen.

- Librat/materialet referuese për hulumtimin përkatës.



7. APLIKIM SOFTUERI (MODULI 11) PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra Aplikim softueri (Moduli 11) IT-SA-11

Lloji dhe qëllimi

Në këtë modul nxënësi duhet të analizojë një aplikacion të teknologjisë elektronike për të ndihmuar zhvillimin e zgjidhjes softuerike me përdorimin e teknikave të strukturuara të programimit dhe të zhvillojë një zgjidhje softuerike të aplikacionit të teknologjisë elektronike.



Nxënësi ka përfunduar me sukses provimin e fundit të klasës së 12-të dhe ka njohuri dhe shkathtësi paraprake në nivel të barabartë me njohuritë/shkathtësisë e fituara në modulin Aplikim Softueri 10


RM 1 Nxënësi është në gjendje të analizojë një aplikacion të teknologjisë elektronike për të ndihmuar zhvillimin e një zgjidhje softuerike, duke përdorur teknikat e strukturuara të programimit. Përmbajtja - Funksionet; - Kërkesat hyrëse dhe dalës; - Protokollet operacionale dhe të komunikimit - Subroutinet; - Struktura dhe diagrami rrjedhës; - Pseudo-kodi - Faza dhe sekuencat e programimit; - Testet e validitimit dhe verifikimit; - Dokumentacioni i programit

RM 2 Nxënësi është në gjendje të zhvillojë një zgjidhje softuerike të

aplikacionit të teknologjisë elektronike me përdorimin e teknikave të strukturuara të programimit. Përmbajtja: - Plani i kodimit - Komentet dizajnuese - Emërimi i komponentëve të programit


Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e realizimit, të caktuara për çdo rezultat mësimit janë përmbushur në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren: RM Rezultati i mësimit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit


pyetjeve krahasuese, me shumë zgjedhje, përgjigje të shkurtë dhe testit për zgjidhjen e problemit).

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të: - Identifikojë komponentët kryesore të softuerit të kërkesës

inxhinerike (komponentët përfshijnë çdo funksion, kërkesat hyrëse dhe dalëse, protokollet operative dhe të komunikimit, subroutinet.

- Ofrojë strukturën e zgjidhjes softuerike (struktura mund të



përfshijë – diagramin rrjedhës, diagramin e strukturës ose pseudo-kodin).

- Identifikojë procesin e zhvillimit (procesi i zhvillimit përfshinë – fazat dhe sekuencat e programit, testet e validitimit dhe verifikimit, dokumentimin e programit)

RM 2 IV Vlerësimi bëhet në tre mënyra:

Mënyra 1: Nxënësi përpilon një dosje Mënyra 2: Vlerësimi bëhet nëpërmjet vëzhgimit nga një mësimdhënës ose instruktor të institucionit për aftësim. Mënyra 3: Nxënësit i jepet një kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe gjuhë programuese të nivelit të lartë si dhe diskun që përmban programin e projektuar më herët nga nxënësi. Përveç kësaj nxënësi shtyp (ang.print) programin e tij/saj.


- Zhvillojë një proces të kodimit konform me praktikën e krijuar;

- Bëjë kodimin softuerik efektiv dhe efikas, duke shfrytëzuar funksionimin e programit kryesor (ang. host program),

- Kryejë teste duke ofruar validitetin dhe verifikimin e zgjidhjes softuerike të përfunduar

- Zhvillojë dokumentacionin që mundëson përdorimin pa ndihmë të zgjidhjes softuerike dhe përmbajtjen e saj.


- Ky modul realizohet në laboratorin kompjuterik. - Instruktori do të zgjedhë qasje pjesëmarrëse të mësimdhënies-

mësimnxënies, duke i dhënë mundësi nxënësit të praktikojë sa më shumë që është e mundur.

- Nxënësit inkurajohen të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e shkathtësive të tyre nëpërmjet diskutimit, hulumtimit dhe ushtrimeve praktike.

Bazat e domosdoshme materiale


disketat, letrën ejt.). - Gjuhë unike të programimit të nivelit të lartë - OHP-projektori - Materialet e mësimdhënies, përfshirë letrat transparente të

projektorit për tu ndihmuar nxënësve të parafytyrojnë procedurat dhe proceset, që mund të demonstrohen ose praktikohen.

- Librat/materialet referuese për hulumtimin përkatës.



8. MEKATRONIKË - PNEUMATIKË


Titulli dhe shifra Mekatronikë - Pneumatikë IEX-MP-1

Lloji dhe qëllimi

Ky modul synon tu mundësojë nxënësve të zhvillojnë një vetëdijesim për rolin e pneumatikës për inxhinierinë moderne dhe t’i fitojnë njohurët bazike për komponentët e pneumatikës dhe funksionin e tyre në një qark pneumatik, përdorimin e tyre të sigurt dhe aplikimin e tyre të përditshëm. Në përfundim të këtij moduli nxënësi do të jetë një gjendje të ndërtojë qarqe pneumatike nga diagramet e dhëna, duke përdorur veglat e duhura dhe të zhvillojë një vetëdijesim për simbolet dhe standardet grafike, që kanë të bëjnë me pneumatikën.



Nxënësi ka përfunduar me sukses provimin e fundit të klasës së 12të dhe posedon njohuri dhe shkathtësi paraprake të barabarta me njohuritë/shkathtësitë e fituara nga rezultatet e mësimit të Moduleve Bazat e Elektronikës, Ushtrimet laboratorike dhe matjet në elektronikë, Rregullatori Logjikë Programabil (PLC), Automatizimi dhe rregullimi i proceseve me RRLP.


RM 1 Nxënësi është në gjendje të numërojë rreziqet e mundshme lidhur me ajrin e ngjeshur (komprimuar) si dhe të dijë dhe përvetësojë sjelljet e duhura dhe masat e sigurisë me rastin e përdorimit të pajisjeve pneumatike dhe veglave të dorës. Përmbajtja - Nxehtësia; - Djegia; - Ajri i ngjeshur; - Rregulloret dhe normat e sigurisë në punëtori; - Pajisjet e ndihmës së parës; - Udhëzimet e sigurisë për proceset e punës.

RM 2 Nxënësi është në gjendje të identifikojë përdorimin e

zakonshëm të ajrit të ngjeshur në sistemin e dirigjimit dhe si burim energjie. Përmbajtja - Kompresori, llojet e kompresorit; - Konkektorët, tubat shkarkuese; - Valvolat; - Cilindrat; - Puna me gypa.

RM 3 Nxënësi është në gjendje të përshkruajë punën e cilindrave

pneumatikë dhe të përshkruajë punën e valvolave. Përmbajtja - Cilindër me veprim të njëfishtë; - Cilindër me veprim të dyfishtë; - Valvolat 2/2, 2/4, 3/2 dhe 5/2 - Kontrollimi me dorë, mekanik dhe elektrik


RM 4 Nxënësi është në gjendje të lexojë skicat bazë të pneumatikës. Përmbajtja - Simbolet grafike; - ISO 1219;


- Lidhjet; - Operatorët logjikë.

RM 5 Nxënësi është në gjendje të ndërtojë qarqe të thjeshta

pneumatike. Përmbajtja: - 3/2 valvola rregulluese e cilindrit kthyes me veprim të

njëfishtë; - 2-3/2 valvola rregulluese e cilindrit me veprim të dyfishtë; - Veprimi alternues automatik i cilindrin me veprim të dyfishtë; - Vënia e njëkohshme në veprim e dy valvolave; - Qarqet që funksiojnë duke vënë në veprim në cilëndo apo të

dy valvolat.

RM 6 Nxënësi është në gjendje të identifikojë aplikimet praktike për çdo lloj të qarkut të ndërtuar. Përmbajtja - Zhvendosja, - Pozicionimi, - Klasifikimi; - Selektimi.




i pyetjeve krahasuese, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit).

KR 1 Nxënësi duhet të jetë në gjendje të: - Demonstrojë si të veprojë në rast rreziku dhe rastësive; - Kontrollojë pajisjet e ndihmës së parë lidhur me të gjitha

përmbajtjet e nevojshme; - Parandalojë rrezikun të shkaktuar nga nxehtësia; - Veprojë në mënyrë profesionale në rast të aksidenteve - Përshkruajë funksionin e rregullimit dhe prodhimin e

energjisë të ajrit të ngjeshur.

RM 2 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet testit të shkurtë me shkrim (kombinim i pyetjeve krahasuese, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit).


- Përshkruajë funksionin kontrollues dhe prodhimit të energjisë së ajrit të ngjeshur.

RM 3 IV Vlerësimi bëhet në dy mënyra:

Mënyra 1: Nëpërmjet testit të shkurtë me shkrim (kombinim i pyetjeve krahasuese, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë



dhe test për zgjidhjen e problemit). Mënyra 2: Nëpërmjet një interviste.


- Dallojë elementet dhe komponentët mekanike, elektrike, manuale dhe logjike si dhe të lexojë skicat.


Mënyra 1: Nëpërmjet testit të shkurtë me shkrim (kombinim i pyetjeve krahasuese, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit). Mënyra 2: Nëpërmjet një interviste.


- Përshkruajë simbolet bazë grafike; - Sqarojë vetitë themelore të ISO 1219; - Përshkruajë lidhjet; - Krahasojë operatorët logjikë mekanikë dhe elektrikë

RM 5 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet vëzhgimit gjatë realizimit të

eksperimentit nga një nxënës individual ose grup nxënësish dhe vlerësimit të dokumentacionit të eksperimentit të përgatitur nga një nxënës në mënyrë individuale. Çdo nxënës kërkohet të dokumentojë dhe përpilojë një dosje të të gjitha eksperimenteve të kryera për vlerësimin.


- Ndërtojë qarqe bazë pneumatike me më shumë se 3 komponente dhe një ose dy valvola;

- Ndërtojë qarqe me cilindër me veprim të njëfishtë dhe të të dyfishtë me valvola 2/2 dhe 3/2;



KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të: - Emërojë aplikimin e qarqeve për funksione të ndryshme.


- Ky modul realizohet në laborator. - Instruktori do të zgjedhë qasje pjesëmarrëse të mësimdhënies-

nxënit, duke i dhënë mundësi nxënësit të praktikojë sa më shumë që është e mundur.

- Nxënësit inkurajohen të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e shkathtësive të tyre nëpërmjet diskutimit, hulumtimit dhe ushtrimeve praktike.


Për realizimin e duhur të modulit, do të jetë e nevojshme të ofrohen ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet e nevojshme. - Punëtori (përfshirë veglat për eksperimentim dhe instrumentet e

matjes) - OHP- Projektori - Materialet për mësimdhënie, përfshirë katalogjet, listat e të

dhënave, listat eksperimentuese dhe transparencat e OHP, për të ndihmuar nxënësve që të parafytyrojnë procedurat dhe proceset që nuk mund të demonstrohen ose praktikohen.

- Librat/materialet referues për hulumtim përkatës.



9. PROJEKTIMI ME KOMPJUTER CAD/CAE PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra PROJEKTIMI ME KOMPJUTER CAD/CAE IEX-CA-1

Lloji dhe qëllimi

Në këtë modul nxënësi demonstron aftësinë për të përdorur CAD-in në një kompjuter personal. Nxënësi do të jetë në gjendje dizajnojë dhe krijojë qarqe dhe diagrame të thjeshta elektrike/elektronike të qarkut, duke përdorur teknikat e projektimit me kompjuter CAD (ang. Computer Aided Design).

Vlera e kredisë 10 Kredi (60 orë të mësimdhënies)

Niveli hyrës që preferon

Nxënësi ka përfunduar me sukses provimin e fundit të klasës së 12-të dhe ka shkathtësi dhe njohuri paraprake në nivel të barabartë me ato të fituara në rezultatet e mësimit RM4 deri te RM7 të Aplikim Softuerit (Moduli 1), si dhe RM1 dhe RM2 të Aplikim Softuerit (Moduli 3).


RM 1 Përshkrimi i funksioneve të kompjuterëve dhe pajisjeve të tjera periferike. Përmbajtja - Kompjuteri me ekran të madh; - Sistemi operativ, - Programi i aplikimit, programi CAD

RM 2 Menaxhimi i programit softuerik për të përpiluar një vizatim të

thjeshtë. Përmbajtja - Terminologjitë, - Komandat( p.sh, dritaret, kornizat, menytë, veglat dhe

skedarët), - Hapësira e vizatimit, - Vijat.

RM 3 Dizajnimi i planit për instalimin elektrikë

Përmbajtja - Planet - Qarqet - DiagrametSimbolet - Tekst - Standardet

RM 4 Ruajtja dhe shtypja e dokumentit të CAD në formate me shkallë

të ndryshme. Përmbajtjat - Përzgjedhja e letrës A1-A5 - Shkallëzimi ang.scaling (manual dhe më i përshtatshëm) - Rregullimi (ang. setup) - Përzgjedhja








- Identifikojë komponentët bazë të kompjuterit, që përdoret për CAD, siç janë tipet, hardueri dhe softueri.

- Tregojë qëllimet e komponentëve të harduerit dhe softuerit, që përdoren për CAD.

- Numërojë shumëllojshmërinë e komponentëve harduerike dhe llojet e programeve softuerike, që përdoren për dizajnimin e diagrameve elektrike.

RM2-4

IV Vlerësimi bëhet në tre mënyra: Mënyra 1: Nxënësi do të përpilojë një dosje që përmban të gjitha rezultatet e mësimit. Mënyra 2: Vlerësimi bëhet nëpërmjet vëzhgimit nga mësimdhënësi ose instruktori i institucionit të aftësimit. Mënyra 3: Nxënësit i jepet një kompjuter personal me sistem operativ të instaluar paraprakisht dhe programin CAD si dhe me një disk, që përmban vizatimin e përpiluar më herët nga nxënësi. Përveç kësaj nxënësi shtyp (ang.print) vizatimet e tij/saj.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të: :

- Përshkruajë procedurat për ngritjen e programit softuerik të CAD.

- Tregojë qëllimin (menytë rënëse, shiritin e veglave, paletën e veglave, hapësirën e vizatimit, nxitësin e komandës/ang.command prompt, vijat)

- Skicojë dhe dimensionojë një plan të thjeshtë nga diagrami shkallëzues, duke përdorur pakon e softuerit CAD.

- Dizajnojë duke përdorur softuerin CAD, simbolet e vizatimit për shërbimet elektrike siç janë kontraktorët, kutia e shpërndarësit, komutatorët, pajisjet ndihmëse, PLC, ndërprerës i qarkut, siguresat, çelësat ndërprerës)

- Shfrytëzojë programin softuerik për të skicuar rrjetin e kabllove dhe planin e shërbimeve për një plan industrial, duke përdorur standardet e vizatimit.

- Krijojë hapësira për futjen e tekstit në një instalim, duke përdorur programin softuerik CAD.

- Tregojë kërkesat e nevojshme për ruajtjen dhe shtypjen e dokumenteve CAD.

- Numërojë stilet e formatizimit, në të cilin mund të ruhen dhe shtypen dokumentët e CAD.

- Ruajë dokumentët e CAD në njësinë e diskut CD, flopi-disqet, njësinë USB, server etj.

- Shtyp dokumentët e CAD në shtypës ose ploter




- Ky modul duhet të realizohet në laborator kompjuterik - Instruktori do të zgjedhë qasje pjesëmarrëse në

mësimdhënie/mësimnxënie, duke i ofruar nxënësit sa më shumë mundësi që të zbulojë dhe praktikojë.

- Nxënësit duhet të inkurajohen për pjesëmarrje aktive në zhvillimin e shkathtësive të tij/saj nëpërmjet diskutimit, hulumtimit dhe ushtrimeve praktike.



disqet, letrën ejt.). - Programi CAD - OHP-projektori - Materialet e mësimdhënies, përfshirë letrat transparencë të

projektorit për tu ndihmuar nxënësve të parafytyrojnë procedurat dhe proceset, që mund të demonstrohen ose praktikohen.

- Librat/materialet referuese për hulumtim përkatës.



10. SISTEMI I SIGURIMIT – MODULI 1 PERSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra Sistemi i sigurimit - Moduli 1 CEX-SS-1

Lloji dhe qëllimi

Në këtë modul nxënësi përzgjedhë dhe instalon pajisjet e sigurisë. Nxënësi do të jetë në gjendje të përshkruajë operacionin e sistemit të sigurimit dhe të përzgjedhë paisjet e duhura të sigurimit. Në përfundimin e këtij moduli nxënësi do të jetë në gjendje të projektojë dhe të vë në punë një sistem bazë të sigurisë

Vlerat e kredisë 10 kredi (60 orë mësimi)


Nxënësi ka përfunduar me sukses provimin e fundit të klasës së 12të dhe posedon njohuri dhe shkathtësi paraprake të barabarta me njohuritë/shkathtësitë e fituara nga rezultatet e mësimit të Moduleve Bazat e Elektronikës dhe Ushtrimet laboratorike dhe matjet në elektronikë.


RM 1 Nxënësi është në gjendje të shpjegojë kuptimin e përgjegjësitë publike dhe implikimet e saj në vendet e punës dhe në situata të rrezikut. Përmbajtja: - Përgjegjësitë publike, - Sigurimi për përgjegjësi publike.

RM 2 Nxënësi është në gjendje të identifikojë dhe të përzgjedhë

rezistorët, që përdoren në industrinë sigurimit. Permbajtja - Rezistor tipik ne sistemin e sigurise - Rezistor end line - Rezistor dual end line

RM 3 Nxënësi është në gjendje të përzgjedhë, instalojë dhe

përshkruajë operacionin e një serie detektorësh, që përdoren në sistemin e sigurisë. Permbajtja - Çelësat (ang. switches) - Ekranet - Pllakëzat e shtypjes - Telat çkyçës - Shiritat ngjitës në dritare - Vibracionet - Ultratingulli - Thyesit e xhamit - Mikrovalët - Rrezet infra të kuqe aktive - Rrezet infra të kuqe pasive - Elektromagnetike - Aplikacionet e duhura të detektorëve mekanikë dhe

elektromekanikë,

RM 4 Nxënësi është në gjendje të përshkruajë sistemin infra të kuq pasiv IKP. Permbajtja - Zbulimi i sistemit të dëmtuar IKP - Raportimi per sistemin IKP


RM 5 Nxënësi është në gjendje të raportojë për vizitën tek shitësi me shumicë apo te kompania e sigurimit, ku eshte më e përshtatshme.


Përmbajtja - Raporti mbi vizitën

RM 6 Nxënësi është në gjendje të dizajnojë sistemin e sigurisë së

objekteve te banimit. permbajtja - Përzgjedhja e paisjeve - Konfigurimi i sistemit të sigurisë, - Vënia në punë dhe servisimi

RM 7 Nxënësi është në gjendje të zbulojë dhe riparojë sistemin e

sigurisë së objekteve të banimit . Përmbajtja - Teknikat e zbulimit dhe riparimit të avarive - Testimi i sistemit - Ndërrimin e paisjeve

Procedura e vleresimit


RM 1 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet një testi të shkurtë me shkrim

(kombinim i pyetjeve krahasuese, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit).


- Përshkruaj konceptin dhe nevojën për sigurimin e pergjegjesise publike

- Shpjegoj ndërlikimet ligjore per vendosjen e pajisjeve të punës në rrugët kryesore publike;

- Demonstrojë qasjet për zgjidhjen potenciale te situatave te rrezikshme punuese ne fushat publike

RM 2 IA Vlerësimi bëhet nëpërmjet vëzhgimit të eksperimentit të

realizuar nga nxënësi në mënyrë individuale ose grup nxënësish dhe vlerësimit të dokumentacionit të eksperimentit të përgatitur nga nxënësi. Çdo nxënës të dokumentojë dhe të përpilojë një dosje të të gjitha eksperimenteve të realizuara për vlerësim.


- Përshkruajë nevojën për një sistemin të besueshëm të sigurisë

- Tregojë radhën e valvolave të rezistonit tipik, që përdoret në sistemet e alarmit

- Tregojë arsyet për sistemet e rezistorëve end line (REL) në qarqet e RFL, qarqet e skemës urë dhe dy rezistor REL,

- Tregojë arsyet për sistemet e rezistorëve dual end line dhe vlerat që shihen nga paneli.



KR 3 IA Vlerësimi bëhet nëpërmjet vëzhgimit të eksperimentit të realizuar nga nxënësi në mënyrë individuale ose grup nxënësish dhe vlerësimit të dokumentacionit të eksperimentit të përgatitur nga nxënësi. Çdo nxënës të dokumentojë dhe të përpilojë një dosje të të gjitha eksperimenteve të realizuara për vlerësim.


- Përshkruajë ndërtimin dhe principet e punës së detektorëve mekanikë

- Përshkruaj masat paraprake dhe procedurat që vëzhgohen me rastin e përdorimit të pajisjeve në vazhdim ( magnetet, vibratorët, ekranet, çelësat ndërprerës, pllakëzat e shtypjes, telat çkyçës, shirit ngjitës në dritare)

- Përshkruajë ndërtimin dhe parimet e punës së detektorëve elektro-mekanikë;

- Të tregojë aplikimet më të përshtatshme për paisjet në vazhdim (lloji i vetëm çift, muri rrezatues, sistemi me mungesë pulsi, thyerësi i xhamit, ultratingulli, fijet optike, sistemi tërheqës, qarku i rezistencës)

- Definojë termat që përdoren për PIR - Përshkruajë ndërtimin dhe shfrytëzimin e sistemit Pyro - Te tregoj problemet ë RF qe kane te bejne me senzoret

PIR - Definojë fushën e mbulimit dhe fushën e rangut të

senzorëve - Hartojë bllok-diagramet për PIR të vetëm, dual dhe kuadrat - Shpjegojë si në vijim (referenca e dhomës, pikat kyçëse,

njehsimi i pulsit të mbledhur, RFI dhe EMI, drita e bardhë dhe valët e tensionit, diagramet e tensionit si në një skeme triger, tensionit përballë kohës)

- Përshkruajë arsyet dhe zgjidhjet e lëshimit të gabuar - Përshkruajë mungesën e ndjeshmërisë së rrezeve infra të

kuqe IR - Përshkruajë metodën e krahasimit për shembull krahasimi

intruder me referencën e imponuar dhe IC - Përshkruajë metodën e krahasimit të dyfishtë, për shembull

metoda e llojit Pyro dual - Shpjegojë shfrytëzimin tipik për daljen transmetuese

RM 4 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet vëzhgimit të eksperimentit të

realizuar nga nxënësi në mënyrë individuale ose grup nxënësish dhe vlerësimit të dokumentacionit të eksperimentit të përgatitur nga nxënësi. Çdo nxënës të dokumentojë dhe të përpilojë një dosje të të gjitha eksperimenteve të realizuara për vlerësim.

KR

Nxenesi duhet te jete ne gjendje te: - Përshkruajë antimaskimin, për shembull detektimin e

dëmtimit të PIR nga një aparati zhurmues potencial - Shkruajë një raport në një njësi të RIP të testuar në klasë.

RM 5 IV Vlersimi behet permes dokumenteve te shkruara të bera nga

nxënës individual apo në grup.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të: - Shkruaj raport që përmbledhë një vizitë industriale nëse është e përshtatshme



RM 6,7

IV Vleresimi bëhet në dy mënyra: Faza 1: përmes testit praktikë të realizuar nga nxënësi në mënyrë individuale në fund të njësisë mësimore. Faza 2: Nxënësi duhet të përpilojë një dosje që përmban të githa rezultatet e mësimit.

KR Nxënësi duhet të jetë në gjendje të :

- Dizajnojë sistemin e sigurise me parametrat e dhënë - Përshkruajë komponentet që përdoren, - Përzgjedhë komponentët - Konfigurojë sistemin - Lëshojë në punë sistemin - Servisojë sistemin e sigurisë - Aplikojë teknikat e zbulimit dhe riparimit të avarive - Kontrollojë lidhjet harduerike - Testojë komponentët

Qasjet e rekomanduara te mesimdhenies dhe mesimnxenies

- Moduli duhet të realizohet në klasë dhe duhet të mbështet me eksperimente të realizuara në laboratorin e elektronikës

- Instruktori duhet të zgjedhë qasje pjesëmarrëse të mësimdhënies-mësimnxënies, për tu ofruar nxënësve mundësi që sa më shumëë të zbulojnë dhe praktikojnë. Ai do t’i udhëzojë nxënësit gjatë realizimit të eksperimenteve.

- Nxenesve duhet tu jepet kohë maksimale për të praktikuar dhe zbuluar. Për më tepër, nxënësi inkurajohet për pjesëmarrje aktive në zhvillimin e shkathtësve të tij/saj nëpërmjet diskutimit dhe hulumtimit të mëtejmë.

Materiali themelor i nevojshem

Për realizimin e përshtatshëm të modulit, do të jetë e domosdoshme te ofrohet ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet si në vijim: - Klasa dhe laboratori (perfshire veglat per eksperimente dhe

instrumentet matese) - OHP-projektori - Materialet për mësimdhënie, përfshirë katalogjet, listat e të

dhënave, listat eksperimentuese dhe transparencat e OHP, për të ndihmuar nxënësve që të parafytyrojnë procedurat dhe proceset që nuk mund të demonstrohen ose praktikohen.

- Librat apo materialet referuese per hulumtimin përkatës.



11. SISTEMI I SIGURIMIT – MODULI 2 PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra Sistemi i sigurimit - Moduli 2 CEX-SS-2

Lloji dhe qellimi

Në këtë modul nxënësi do të përzgjedhë dhe instalojë pajisjet e sigurimit. Nxënësi do të jetë në gjendje të përshkruajë punën e sistemeve të sigurisë dhe të përzgjedhë pajisjet e duhura të sigurisë. Në përfundim të këtij moduli nxënësi do të jetë në gjendje të projektojë dhe vë në punë një sistem bazë të sigurisë.


Niveli i preferuar hyrës

Nxënësi ka përfunduar me sukses provimin e fundit të klasës së 12të dhe posedon njohuri dhe shkathtësi paraprake të barabarta me njohuritë/shkathtësitë e fituara nga rezultatet e mësimit të modulit Sistemi i Sigurisë – Moduli 1

Rezulatet e mësimit (RM) dhe përmbajtja

RM 1 Nxënësi është në gjendje të përshkruajë lloje të ndryshme të panelit të sigurisë të përdorur në një instalim. përmbajtja - Panelet e zakonishme, - Panelet programuese dhe jo të programueshëm, - Burimet e zërit që përdoren me alarmet e sigurimit, - Burimet e rrymës - Kodet që përdoren në alarmet e sigurimit

RM 2 Nxënësi është në gjendje të përshkruajë panele të ndryshme të

sistemit të komunikimit. Përmbajtja - Sistemi i komunikimit (sekuenca dialing, sistemi dialing

sescoa, multifrekuenca me ton dual, shpejtësia e lartë ademco, ID kontakti admeco)

- Baza stacionuese të sistemit të komunikimit

RM 3 Nxënësi është në gjendje të diskutojë aplikimin e qarkut të mbyllur të televizionit në industrinë e sigurimit. Përmbajtja - Qarku i mbyllur i televizionit CCTV, - Aplikimet e CCTV, - Kabllot e përdorura me CCTV, - Lloje të ndryshme të kamerave dhe monitorëve - Metodat e ndërrimit të kanalit të përdorura me CCTV - Tokëzimi në një sistem CCTV

RM4 Nxënësi është në gjendje të projektojë sistem themelor të

komunikimit përmbajtja - Kërkesat themelore (stacioni bazë, kabllot, nënstacionet) - Programimi i sistemit - Procedurat e vënies në punë



Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e realizimit, të caktuara për çdo rezultat mësimit janë përfunduar në nivel të pranueshëm.


Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren: RM Rezultati i mësimit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet një testi të shkurtë me shkrim

(kombinim i pyetjeve krahasuese, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit),


- Shpjegoj karakteristikat e paneleve të zakonshme, - Përshkruaj operacionin e panelëve programuese dhe jo të

programueshme, - Krahasoj përparsitë dhe dobësitë e një vargu të burimeve

të zërit që përdoren me alarmet e sigurisë - Krahasoj një varg burimesh të energjisë që përdoren me

sistemin e sigurisë - Definoj një varg kodesh që përdoren në instalimet e

alarmeve të sigurisë

RM 2 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet testit të shkurtë me shkrim (kombinim pyetjeve krahasuese, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit), duke vëzhguar eksperimentin të realizuar nga nxënësi në mënyrë individuale ose grup nxënësish dhe vlerësimit të dokumentacionit të eksperimentit të përgatitur nga nxënësi. Çdo nxënës të dokumentojë dhe të përpilojë një dosje të të gjitha eksperimenteve të realizuara për vlerësim.

KR 2 Nxënësi duhet të jetë në gjendje të:

- Diskutojë një seri panelesh të sistemit themelor të komunikimit

- Shpjegojë punën e një serie të sistemet komunikuese - Shpjegojë ngarkimin dhe shkarkimin - Definoj stacionet bazë


pyetjeve krahasuese, me shumë zgjedhje, përgjigje e shkurtë dhe test për zgjidhjen e problemit), duke vëzhguar eksperimentin të realizuar nga nxënësi në mënyrë individuale ose grup nxënësish dhe vlerësimit të dokumentacionit të eksperimentit të përgatitur nga nxënësi. Çdo nxënës të dokumentojë dhe të përpilojë një dosje të të gjitha eksperimenteve të realizuara për vlerësim.


- Tregojë aplikimin e CCTV në fusha të ndryshme; - Krahasojë lloje të ndryshme të kamerave dhe monitorëve

që përdoren; - Identifikojë llojet e kontrollit të sinkronizimit të përdorur - Krahasojë llojet e kabllove që përdoren me CCTV - Shpjegojë rëndësinë e ndriçimit dhe metodave që përdoren

për CCTV - Përshkruaj metodat e e ndërrimit të kanaleve që përdoren

me CCTV - Shpjegojë rëndësinë të tokëzimit në sistemin e CCTV



RM 4 IV Vlerësimi është bërë në 2 mënyra: Mënyra 1: Nëpërmjet testit praktikë të realizuar nga nxënësi në mënyrë individuale në fund të njësisë mësimore. Mënyra 2: Nxënësi përpilon një dosje, që përmban të gjitha rezultatet e mësimit.


- Dizajnojë sistemin e sigurisë me parametrat e dhënë; - Përshkruajë komponentët, që janë përdorur; - Përzgjedhë komponentët - Konfigurojë sistemin - Lëshojë në punë sistemin - Servisojë sistemin e sigurisë


- Moduli duhet të realizohet në klasë dhe duhet të mbështet me eksperimente të realizuara në laboratorin e elektronikës

- Instruktori duhet të zgjedhë qasje pjesëmarrëse të mësimdhënies-mësimnxënies, për tu ofruar nxënësve mundësi që sa më shumëë të zbulojnë dhe praktikojnë. Ai do t’i udhëzojë nxënësit gjatë realizimit të eksperimenteve.

- Nxenesve duhet tu jepet kohë maksimale për të praktikuar dhe zbuluar. Për më tepër, nxënësi inkurajohet për pjesëmarrje aktive në zhvillimin e shkathtësve të tij/saj nëpërmjet diskutimit dhe hulumtimit të mëtejmë.

Materialet bazë të domosdoshme

Për realizimin e përshtatshëm të modulit, do të jetë e domosdoshme te ofrohet ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet si në vijim: - Klasa dhe laboratori (perfshire veglat per eksperimente dhe

instrumentet matese) - OHP-projektori

- Materialet për mësimdhënie, përfshirë katalogjet, listat e të dhënave, listat eksperimentuese dhe transparencat e OHP, për të ndihmuar nxënësve që të parafytyrojnë procedurat dhe proceset që nuk mund të demonstrohen ose praktikohen.

- Librat apo materialet referuese per hulumtimin përkatës.



12. PROJEKTI – PROJEKTI PËRFUNDIMTAR PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra Projekti (Projekti përfundimtar) WS-PW-1 Lloji dhe qëllimi

Në këtë modul bëhet zhvillimi i mëtejmë i njohurive dhe shkathtësive, të përvetësuara në modulet paraprake dhe synon të inkurajojë nxënësin të menaxhojë një projekt teknikë në mënyrë efikase. Ky projekt është projekt i fundit për përfundimin e arsimit dhe aftësimit.

Vlera e kredisë 18 Kredi (108h orë mësimi)


Nxënësi ka përfunduar me sukses provimin e fundit të klasës së 12-të dhe ka shkathtësi dhe njohuri paraprake në nivel të barabartë me ato të fituara në klasën e 10të,, 11të dhe 12të dhe gjysëmvjetorit të klasës së 13të


RM 1 Nxënësi është në gjendje të përshkruajë dhe të analizojë dizajnin dhe konceptin e projekteve të tyre. Përmbajtja - Përshkrimi i projektit; - Synimet dhe objektivat e projektit; - Analizimi i projektit (përparësitë, dobësitë, mundësitë,

rreziqet); - Ndërtimi i ekipit.

RM 2 Nxënësi është të gjendje të planifikojë projektin.

Përmbajtja - Skica e projektit; - Plani i projektit; - Menaxhimi i kohës; - Ndarja e detyrës; - Metoda e punës; - Veglat; - Materialet; - Hulumtimi, p.sh. dokumentët, manualët, projektet e

ngjashme.

RM 3 Nxënësi është në gjendje të realizojë projektin. Përmbajtja - Puna sipas planit të projektit - Protokolli i punës, - Veglat (p.sh. TI, instrumentet), - Zbulimi dhe riparimi i avarive, - Testi i fundit.

RM 4 Nxënësi është në gjendje të prezantojë procesin e projektit dhe

produktin: Përmbajtja - Prezantimi me gojë (koncepti, procesi i punës, funksioni dhe

operimi) - Media - Dokumentacioni

RM 5 Nxënësi është në gjendje të vlerësojë projektin

Përmbajtja - Vetëvlerësimi, - Vlerësimi i projektit, - Vlerësimi i punës në grup





RM1-2

IV Vlerësimi bëhet me një prezantim të shkurtë të konceptit (15 minuta çdo projekt).


- Prezantojë ekipin - Tregojë informatën teknike (p.sh. informata për produktin,

manualët) për projektin. - Shpjegojë projektin (metoda e punës, materialet dhe veglat,

menaxhimi i kohës, skica dhe analizimi i projektit).

RM 3 IV Vlerësimi bëhet në dy mënyra: Mënyra 1: Nëpërmjet vëzhgimit të projektit të realizuar Mënyra 2: Nëpërmjet një interviste.


- Punojë sipas planit të projektit, - Punojë në mënyrë efektive si pjesë e ekipit, - Shkruajë protokollin e punë, - Shfrytëzojë veglat (p.sh. TI, instrumentet), - Testojë, zbulojë dhe riparojë avaritë e produktit.


Mënyra 1: Nëpërmjet dokumentacionit të projektit (15 faqe çdo projekt) Mënyra 2: Nëpërmjet prezantimeve të fundit (15 minuta çdo projekt)


- Paraqesë dhe diskutojë konceptin e projektit me klasën Shpjegojë procesin e punës në një prezantim me gojë.

- Theksojë funksionin dhe punën e produktit në një prezantim me gojë.

- Shfrytëzojë mediat e përshtatshme p.sh. programin PowerPoint për prezantimin përfundimtar,

- Shkruajë dokumentacionin e projektit

RM 5 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet një interviste të shkurtë, që ai/ajo të mund të vlerësojë punën dhe realizimin e tij/saj.

KR 5 Nxënësi duhet të jetë në gjendje të:

- Vlerësojë punën e tij/saj - Analizojë përparësitë dhe dobësitë e projektit - Vlerësojë procesin e punës dhe produktin - Vlerësojë punën në grup




- Nxënësi duhet të ketë qasje në klasë dhe nëse është e nevojshme në laborator dhe dhoma e kompjuterit me qasje në internet,

- Mësimdhënësi do të vperojë si moderator - Puna në ekip dhe puna individuale vetëkuptohet në procesin e

mësimnxënies gjatë punimit të projektit. Baza e domosdoshme materiale

Për realizimin e duhur të modulit, do të jetë e nevojshme të ofrohen ambienti, veglat, pajisjet dhe materialet si në vijim. - Klasa, dhoma e kompjuterit (qasja në internet), laborator (përfshirë

veglat eksperimentuese dhe instrumentet e matjes). - Laborator kompjuterik (përfshirë materialet shpenzuese siç janë:

disketat, letra etj.) - OHP-projektori - Tabela e bardhë - Dërrasa me gjilpërza - Kompleti i moderimit përfshirë pjesë përbërse - Materialet e mësimdhënies, përfshirë letrën transparente - Programet e aplikimit - Librat/materialet referencë për hulumtimin përkatës



13. AFTËSIMI NË PUNË 3 PËRSHKRIMI I MODULIT

Titulli dhe shifra Aftësimi në punë ANP- EX

Lloji dhe qëllimi i modulit

Përvoja në punë (Aftësimi në punë) konsiderohet që është pjesë vitale e procesit të mësimit, që ju ofron mundësi nxënësve të aplikojnë shkathtësitë dhe njohuritë e fituara në kualfikimin tyre në skenarin praktikë të punës. Përvoja në punë duhet, gjithashtu, ti ofrojë nxënësit njohuri dhe shkathtësi plotësuese, ashtu siç janë përshkruar në profilet e aftësimit, të cilat institucionet për aftësim nuk mund t’i ofrojnë.


Niveli paraprak që preferohet

Është e domosdoshme që nxënësit të kenë certifikatën e arsimit të detyrueshëm, njohuritë paraprake dhe shkathtësitë në nivel të barabartë me shkathtësitë dhe njohuritë e fituara në modulet e ofruara në nivelin themelorë (klasa e 10-të), nivelin mesatar (klasa e 11-të) dhe të gjysëmvjetorit të parë të nivelit të avancuar (klasa e 12-të).


RM 1 Nxënësi është në gjendje të kuptojë strukturën organizative, stilin e menaxhmentit dhe linjën për shërbim/produkt të themelatës afariste.

RM 2 Nxënësi është në gjendje të zbatojë shkathtësitë dhe njohuritë

në skenarin e punës praktike. Përmbajtja - Të arranzhohet në mes themelatës afariste dhe institucionit

për aftësim. Përvoja në punë duhet të realizohet në një themelatë afariste, që ofron mundësinë për aplikimin e shkathtësive dhe njohurive të fituara gjatë kualifikimit në një skenar të punës praktike, si dhe (ose) mundësinë për të mësuar shkathtësi dhe njohuri plotësuese, ashtu siç janë përshkruar në profilet e aftësimit. Themelata afariste dhe institucioni për aftësim, duhet të përgatisin dhe pajtohen me planin për trajnim para se të zë vend punësimi.

RM 3 Nxënësi është në gjendje të vlerësojë përvojën në punë.

Procedura e vlerësimit

Moduli duhet të konsiderohet i përfunduar nga nxënësi, nëse të gjitha kriteret e përcaktuara për realizim, për çdo rezultat të mësimit, janë përmbushur në nivel të pranueshëm. Në vijim janë dhënë shkurtesat, që përdoren: RM Rezultati i mësimit IV Instrumentet për vlerësim KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vlerësimi bëhet përmes dokumentacionit me shkrim të bërë nga

një individ nxënës. Dokumentacioni duhet të vlerësohet nga punëdhënësi.



KR Nxënësi duhet të: - Përshkruajë strukturën organizative të themelatës afariste, - Përshkuajë stilin e menaxhmentit të themelatës afariste, - Përshkruajë linjën e shërbimit/produktit të themelatës

afariste.

RM 2 IV Vlerësimi është i dyfishtë: - Vlerësimi bëhet nëpërmjet dokumentacionit me shkrim,

lidhur me aktivitetet dhe zhvillimet e përvojës në punë. Dokumentacioni duhet të vlerësohet nga punëdhënësit.

- Vlerësimi bëhet përmes vëzhgimit nga mësimdhënësi ose instruktori i institucionit për aftësim. Çdo nxënës duhet të vizitohet dhe të vëzhgohet së paku dy herë brenda kohës kur realizohet përvoja në punë.

KR Nxënësi duhet:

- Të ofrojë një portfolio të dëshmisë për punën praktike dhe për aktivitet e realizuara.

- Të ofrojë një ditar për detyrat e realizuara nga dita në ditë.

RM 3 IV Vlerësimi bëhet nëpërmjet një raporti me shkrim i bërë në mënyrë individuale nga nxënësi.

KR Nxënësi duhet:

- Të ofrojë një pasqyrë të përgjithshme të dështimit ose suksesit për Aftësimin në punë. Aftësimi përmes identifikimit sesi shënjestrat dhe objektivat janë përmbushur dhe nëse jo, pse jo? Problemet e shfaqura dhe vetë-çmuarja lidhur me atë se çka ka mësuar gjatë aftësimit në punë.


- Ky modul duhet të realizohet në objektet e ndonjë themelate afariste, që i ofron mundësinë nxënësit për të aplikuar shkathtësitë dhe njohuritë e fituara gjatë kualifikimit në një skenar të punës praktike dhe (ose) mundësinë për të mësuar shkathtësi dhe njohuri plotësuese, ashtu siç është përshkruar në profilet e trajnimit.

- Nxënësi duhet të punojë në bashkëpunim të ngushtë ose nën mbikqyrjen e ndonjë zanatçiu, tekniku ose inxhinieri më përvojë.

- Vlerësimi duhet të zë vend siç është përshkruar më lartë, përderisa realizimi i nxënësit (shih RM 2) duhet të vlerësohet nga punëdhënësi.

- Përvoja në punë mund të organizohet në bazë 1 ditë/javë ose në bazë bllok gjatë tre javëve.



Resurset dhe referencat kryesore

Germany: Bundesinstitut fuer Berufsbildung (BiBB) (Federal Institute for Vocational Training): http://www.bibb.de Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft www.bildung.saarland.de Festo - Learning System for Automation and Technology http://www.festo.com/didactic/ Lucas Nülle - Training and Education Equipment http://www.lucas-nuelle.com Europe: EDUVINET - Education via Networks in the European Union http://www.eduvinet.de/servitec/ Australia: EE-OZ Training Standards and Lift Skills Australia http://www.ee-oz.com.au Canada: Alberta's Kindergarten to Grade 12 curriculum http://www.gov.ab.ca/home/index.cfm New Zealand: New Zealand Qualification Authority http://www.nzqa.govt.nz United States of America: Electronics Technician Association (ETA) http//www.eta-sda.com Ireland: National Council for Curriculum and Assessment http://www.ncca.ie


62

Abbreviations

CC Communication PM Project Management QC Quality and Customer Service TM Technical Management CEX Consumer IEX Industrial Electronic OEX Office Equipment IT IT SA Software Application OJT On-the-Job-Training EX External MA Management PW Project work SS Security Systems MP Mechatronic – Pneumatic WS Workshop SA First Aid OH Occupational Health and Safety HT Humans and Technology CA Com

TECHNICAL ASSISTANCE TO VOCATIONAL EDUCATION AND TRAINING IN KOSOVO, PHASE II An EU-funded project managed by the European Agency for Reconstruction

Contract no: 04/KOS01/06/001, implemented by PEM GmbH, Germany in co-operation with Aarhus Technical College, Denmark.

The European Agency for Reconstruction is responsible for management of the main EU assistance programmes in Serbia, Montenegro, UN-administered Kosovo and the Former Yugoslav Republic of Macedonia.

Operational Centre Kosovo Pristina – P.O. Box 200, 58000 Pristina Tel: +381 38 513 1200 http://www.ear.eu.int


63

Documents

MINISTRIA E ARSIMIT, SHKENCËS DHE TEKNOLOGJISË · Mekatronika Projektimi me kompjuter CAD/CAE Modulet teknike (Matura e AAP-së për elektronikës konsumuese) Sistemi i sigurisë