7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

1/19

NEK FKTK]K_KA AE NKNKYKAE ]IHI]IA@

Akae aihkhkae Oiy`| kae tk`( }iakefkh``dka aiyk it` ae fkhkykka z}kaenkfk}knzbky akae nkhzukhbkti! Kae nek fk k}ktkae it` ky akdidihkae |k hkbi ae tk` fkykhkbkt ae }knkbkhkka ky ak k k}kt ak iekhkae kae nek it`! \k }knkbkhkkae ojn`f ktif` ky

ieiakekhkae kt }iakaekaekhkekka ae }knkbkhkka kae nek fk k}ktka kt fkhkykka it`!

I|k |k nkbkhkekae |jf|y`a ae \khiekae Dktk| kae fkti}zaka ae nek Fk k}ktka! Ak}k}kh` d oit` kae nek fk k}ktka ae tk` ak }iakaekaekhkekka ae }knkbkhkka!

Fktk}k ka |k Nkfk ktzaekae ]ke}k}kitkh ae Dk k|

I|iak|kko ae \khiekae Dktk| ak kae nek tk` ky biaoi nkk iae khi|ka ae dzbky(fkhkykka kt k i.k ika nkhidka fzae |k }k kkae }iakbibiatzhztka ae dktk|!

Bkhindkuk( kae i|kae tk`ae akaeztkae kt biaoi akfkdkyko |k tkfokae }kakb`a ky

biaoi nki}k k ktkae ak akefk|khk fkyk biaoi |iyk nk}k z z|kbka! Ok}kt nzak |iykaeiojnkaok( okf}ia( ibk k} |k bzfznka( hiti|ia kt |kfk }k z|kbka fzae ak}ktzakykaeakefk|khk!

Fktk ka |k Dzbky( Fkhkykka( k Kti.ktika

Kae dkukt tk` ky nky fk k}ktka |k dzbky! Fkihkaeka |ihkae dieyka ae }kefkfktk`ae nkdzbky! Fkihkaeka oia dieyka } `tjf|y`a kae hkbkt ae dkbkei ae fkaihkaefktkuka( nkeiae kae fkaihkae i|i}! Fk|knk it` kae }kedidieky } `tjf|y`a |k |kae`h akak|k |iak}z}zaka }k hknkae!

Kae nek } `e knk ae }knkbkhkka zf`h |k fkhz|zeka kt azt i|y`a( fkkyz|ka ktfktkbinifka kt }kebkbkak} ky nek tze`a |k fk k}ktka ae tk` |k dzbky! ]kukae akfktz`akae nek it` |k }kaekaekhkek( } `tjf|y`a kt }ke}k}kzahko ae dzbky!

Nkbkhkek }k k |k nknkykae ]ihi}ia` kae nkdzbky akae Nkhkyk! Fk k}ktka aiykit`! Fk k}ktka oia it` nkeiae ae nek okyzbka |k dka|k! \k }keieiae Nkhkyk( akekeknit aetk` kae fkaykae nek fkhkykka |k ihkhin ae }knkbkhkkae ojn`f ktif`! Biaoi nkk iaefznih`| kae |iaznka akae akky`a hknkae |k |k ihiae fkez|tzbka kt fk}kfkaka! Ok}ktaihkae i|kkhkae khkae kae fkez|tzbka kt fk}kfkaka ae idk!

]kfifi}kehkdka ae nek Nknknkbkyke ak ]ihi}ia`!

_zhko ae nek akzakae nkazazhkt ak ]ihi}ia` ekyk aiak Tiskh( ojh ]ihk kt H`}jsCkjak( kae nek nkazazhkt a``ae ]kakb`a ae Knj ifka` ky aktzt` iae hznkdka! Bkykekaaihkae i}iakfitk kae }ketzt`h |k }kakakf`} ae nek Knj ifka` |k }knknkeitka ae

}kbkykeka! I|iazhkt aihk kae }ke.kkdz|`ae eiakekuk ae }knkbkhkkae Knj ifka`!

Fkdihkae |k nek nkazazhkt ak ]ihi}ia` |iak \j ei` @|njk ak aketktke ae Jh Azjw` Oik |k Ljdz kt |i Tkgkjh ]khnk ak ake}khkdk| ae nek }kbkykekae Jh Tjaklinijatkt Nzhiae ]ke|ihkae! Biaoi |ihk |kae ky`a |k eiakekuk ae nek `}i|ykh kt nkaekaekhkfkhak Knj ifka` |k dka|k! Diaktif`| aihk kae nek it` |k fkaihkae joit` ikh!

Biaoi akeiae nkekaok kae jkf|y`a ae nek Knj ifka` |k joit` ikh ak Kwj| oj Tk}ik ! I}iakokfi} aihk kae nek nkazazhkt ak |iak Nk tia @lkn}` kt _j`o` ` Fkhku! Akbktzhka |ihkae nkdihkaee` kt }iakedkyko ae bkhkekae ]b} 7=(===! Ak}ihitkae i}kedihiaiak @lkn}` kt Fkhku kae fkaihkae }zdhifk|y`a z}kae nkfkdkyko! Biaoi |ihk akdihkae`okbih }iaktkuko |ihk ai E`dj ako` .Bjaj kh G kali| Dz t`a Bk i|`a! Okbih aknka |kozhkae _kaifkhkae Eiat` ( |i Czka Kdko ky iakfk|zbka oia ae |joi|y`a!

7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

2/19

Nk kni }kae nek nkazazhkt ak ]ihi}ia` kae ake}kbkyke ae fkai.fkaihkae |kh``dia tzaef`h |k }kae kkdz|` ae nek Knj ifka`! _zhko aiak @lkn}` kt Fkhku oia |ihk ktak}k z|kbka!

NEK DK_K\ ZF@H \K FKHKYKKA AE ]IHI]IAK\

Eznkuk ae }k kka kae nek Knj ifka` z}kae zati.zatiae nkibkaok kae ]ihi}iak||k |k ihiae }knknkbkhk ` }ke|k|k ihi! It` ky |k }knknkeitka ae }ktkfk ka ]ihi}ia|k|y`a!Hkyzaia ait` ak zati.zatiae }khitka ae nek ]ihi}ia` kae nek Knj ifka`ae akazazaefzhka|k }knkbkhkka! Okhkukae f`ni|y`a kae nkefk|za`o ak diaz` ai ]kaezh`ae UihhiknNlFiahjy z}kae nk}kdihi| kae }keekuk ae nek }ktkfk ka3 kae f`ni|y`ae \lbz nka ktkae F`ni|y`ae _kgt! _kth`ae dktk| oia kae }iaketidky z}kae nk}khkukf kae }kfifihkb`f ae nek ]ihi}ia` |k }knkbkhkka3 ";) Dktk| ]ihi}iak| ae ;9=4 ` kae Dktk| L``}j ( "4) Dktk|C`aj| ae ;9;7 kt "Iaizhkt ae F`ni|y`ae \lbz nka |k }kaezh` ae J|tko`| Zaio`| ak biaoi }k bkaokkae nek ]ihi}ia` |k }ke|k|k ihi! Fkihkaeka nkaktihi }k kt tz zka ae nek Knj ifka` kaenek ]ihi}ia` |k }knknkbkhk! Idiaieky ait` kae |znz|za`o ak nzaefkbi3

;! ]ketktke ae }knkbkhkka |k dka|k ak diazdz` ae okhkukae fk}zhzaeka ktkae Nkdkdkae Fk}zhzaeka kt kae Nktkk| ak Fk}zhzaeka!

4! ]ke.kkhi| ae }knzazkkae nihitk y kt }ke tktke ae }knkbkhkkae |idih |k nek }``f ak nk}kyk}kae tiaktkaek} kae Knj ifka`!

}kahkhkuieka!:! ]kedzdzfk| ae nek hid jae }kk khkae }kae.jhjnjatk yk kt7! ]kebi kae ae nek fkfkykbkae ]ihi}ia` |k nkbkbkhkekae tzaefzhia |k

}knkbkhkka!

7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

3/19

Kae Ifkhkukae f`ni|y`a

Fihkhk |k tkuke ak F`ni|y`ae _kgt kae ifkhkukae f`ni|y`a ak itiaktke a``aeNk |` ;7( ;9==! \i Uihhikn B`uk o _kgt kae tkek }kaezh` ait`! Akfkbibieit fky|kF`ni|y`a \lbz nka kae fk}kaeyk ibka ae F`ni|y`ae _kgt! It` kae tkekekuk ae nek

dktk| kt tkek}ke}kekak} |k nek it`! Nky ??= dktk| ak aki}ktz}ko it nzhk \jtyjnd j ;9==bkaeekae Ke`|t` ;9=4! Ihka oit` kae nek |znz|za`o3

;! ]kehifbk |k |i|tjnkae |j di|y` |idih64! ]ketktke ae nek }knkbkhkkae }kae nzai|i}y` kt }kahkhkuieka6

\k }knknkeitka ae }ktkfk kae ]ihi}iai|k|y`a( akdieyka ae }kefkfktk`a kae nek]ihi}ia` ak nkfkhkb`f |k }knkbkhkka! Nk kni kae akdieyka ae nkbkhkekae tzaefzhiaei}iakefkit ae nek J|}k`h |k nek ]ihi}ia`!

Akeiae }za`ae nkbi|t ko` ae F` tj \z} jnk( kae fktkktkk|kae bzfznka ae dka|k( |i Lkyjtka` K jhhka`! Ak}ihiae fk|k}i ae f`ni|y`a |iak Tkgkjh ]khnk! Akbi kae oia|i E je` i` K kajtk dihkae fkhibin ae }kakakhk}i! \iyk kae zakae ]ihi}ia`ae akbi kae |ki|kae tzaefzhiae tkek}ke}kekak}!

Kae }knznza` |k nek }knkbkhkkae h`lkh ky i}iakefktiukhk ae nek Knj ifka`|k nek ]ihi}ia`! Kae nek Knj ifka` aknka kae akbi kae ak iaekt yknka kt |z}j di|` |knek hkhkuieka! Okbih oit`( kae nek Knj ifka` }k ia kae nk|k|kdiae nky nktkk| akfk}kaeyk ibka |k nek hkhkuieka!

Kae Dk k| ]ihi}iak| ae ;9=4

Kae Dktk| ]ihi}iak| ae ;9=4 ky fiaihkhk oia |k tkuke ak Dktk| L``}j ! ]iaketidkyit` a``ae Bzhy` 4( ;9=4! It` ky aketkfok ae }kedidieky ae fk k}ktka |k nek bkhkh ak]ihi}ia`! I}iakefkh``d ait` |k nek ]ihi}ia` kae nek fk k}ktka |k nkhkykae }kakakhitk kt

}ke}k}kbkyke( fkhkykkae bzuke nkdihkaee` okbih |k }kefkfkztkae( }keieiae }katky. }katky |k bk k} ae dktk| kt fkhkykka nzhk |k }kefkkhi}ia! Ky`a oia |k Fkti}zaka ae nekFk k}ktka( okhkukae ]ihi}ia` ak fk|k}i |k f`ni|y`a kae nkk iae i}kokhk dihkae fiaktkukaae ]ihi}iak| |k F`ae j|` ae J|tko`| Zaio`|!

\k di|k ae Dktk| L``}j itiaktke kae K|kndhjk ` Dktk|ka ae ]ihi}iak|! A``aeBzhy`

7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

4/19

Fkdihkae |k nkbkhkekae } `di|y`a ak itiakfok ae aktz kae ak dktk| kae|znz|za`o!

;! ]kaekf` ae J|tko`| Zaio | ak didieyka ae fkhkykka kae ]ihi}iak| fk}kenky nktktke akae }knkbkhkka kae dka|k!

4! ]kefkfkh``d |k e`dj ako` .bjaj kh ak }iaihi ae ]kaezh` ae J|tko`| Zaio`|ae tzaefzhiae eznkak} dihkae }za`ae tkek}ke}kekak}!

\i Nkazjh H! [zjs`a kae akeiae zakae ]kaezh` ae \jako` kt |i \j ei` @|njkaknka kae zakae I|}ifj ae Nkdkdkae Fk}zhzaeka!

Z}kae nkfkntka kae iakk|kn ak fk|k iahka( kae hjbi|hktz k ky dznzdz` ae bkh`|hkdiaokhkukae ni|y`a |k J|tko`| Zaio`| z}kae bihiaeia |k F`ae j|` kae }ke}k}tidky |k

}kaekf`ae itiakobkak ae Dktk| C`aj|! Ake|inzhk kae }ke}k}ki kh ae dktk| C`aj| a``ae @ftzd j ;7( ;9;7! It` kae

bznkhihi |k Dktk| ae ]ihi}iak| ae ;9=4! Itiaztz iae it`ae }iakfknkekhiae ak dktk| dzbkt |kF`ae j|` ae J|tko`| Zaio`| a``ae }kakb`ae it`!

Dk k| _yoiae|.NlOzggij

Kae Dktk| ae Fkhkykka ae ]ihi}iak| ky iaibk k} |k F`ae j|` ae J|tko`| Zaio`|aiak \jako` Nihhik o _yoiae| kt F`ae j|i|tk C`ba NlOzggij! It` ky aihkeokka ai]kaezh`ae G kafhia T``|jwjht a``ae Nk |` 4?( ;9

7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

5/19

Eiakak} |k ]ihi}iak| a``ae \jtyjnd j ;5( ;9 }knknkbkhk ae nek ]ihi}ia`0:! Idieky kae iy`ae `}iai`a |k } `di|y`a ae Dktk| ]ihi}iak| ae ;9=4 ` Dktk|L`}}j !7! Ibkndiae kae Dktk| L`}}j |k Dktk| C`aj| ae ;9;7!5! Ka`ae tzaefzhia kae eiakekn}kaka ae |znz|za`o |k }knkbkhkka |k ihkhin aenek Knj ifka`0

k! Djait` Hjek ok \ !d! Nkazjh H! [zjs`al! E je` i` K kajtko! _ iaioko B! ]k o` oj _kwj kj! Lkyjtka` K jhhka`

KAE F@N@AUJH_ AE ]IHI]IAK\

Eiakak} kae }k|iakyk ae f`n`aujht ae ]ihi}iak| a``ae A`dyjnd j ;:( ;9

7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

6/19

Akfk}kazaefzhka ak |i [zjs a akae kain ak tk`a( aezait }` nkh }k ia |iykae itiakhkekae]kaezh` a``ae Oi|yjnd j }knknktazdky ae }kaek|iukkae nihitk y ae bk}`a!

Akae akekak} a``ae nk|kf`} ae nek Bk}`aj| kae dka|k( iaizt`| ai ]kaezh`aeT``|jwjht kae }kehi}kt ai [zjs`a kt ae fkaykae }knihyk |k Kz|t khik! A``a ky |znzf` akkae nek fkukh ak ]ihi}ia` kt Knj ifka` |k Dktkka "Kd ih 9( ;9?4) kt L` jeio` "Nky`( 9(

;9?4)!Kae }knkbkhkkae ]ihi}ia` |k ]kakb`a ae Bk}`aj|!

I}iakbkyke ae }knzazkae Bk}`aj| |k ]ihi}iak| kae }ktkfk ka ait`ae E jktj Jk|t K|ik L .] `|}j ity \}bj j ! Iakk|kbka

Fk}kaeyktibka ae Dka|kae Nkhkyk

Kae ]ihi}iak|( dihkae i|kae nkhkykae dka|k ` J|tko` ky aketktkehky ae neknknkykaka( tj it` y`( }knkbkhkka kt |`dj kayk! Kae fktkukekae |`dj kayk ky tznztzf`y|k fk}kaeyk ibka fiaifihkhk ae nek dka|kae Nkhkyk! ]khkeika ` ukhkae tkaiae kae

}kakb`a ae fk}kaeyk ibka ae ]ihi}iak| bkdkae znii kh kae }keieiae |`dj ka`ae J|tko`ait`! ]ka|k ihi kae fk}kaeyk ibka ait` kt biaoi nki|k|khia( nkihihi}kt kt nki}kninieky!

\k }keieiae |`dj ka`ae J|tko`( nkhkukf kae |kfhku ae ]ihi}iak|! Kae hkbkt ae tk`` dkeky ak ak|k h``d ae tj it` y` ae dka|k ky ak|k ihkhin ae fk}kaeyk ibka ait`!

Ekyzaoia( nk|k|kdiae hzd`| ak kae znii kh kt fiaifihkhk it`ae fk}kaeyk ibka!

NKHKYK KAE ]IHI]IAK\

Kae }ketktkk| ae uktkukt ae ]ihi}iak| a``ae Bzhy` ?( ;9?7 ky tkaok ae }kefkfk ` a ae fk|k iahka ae ]ihi}iak|! ]kefihkhk it` ae nek okyzbka |k fkfkykbka aenek ]ihi}ia`ae nknzbky akae Nkhkyk! Kae fk|k iahkae it` ae ]ihi}iak| ky fiaifihkhk ae

7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

7/19

nkhkhkykae dka|k! \k }kefkfk ``a ae fk|k iahka( akedke` kae fktkyzka ae dka|k! I|kakae ekak} ak nkhkykae dka|k kae ]ihi}iak|!

OKHKUKAE ZTI AE \@DJTKAYK

\`djtkaykae ]kah``d

It` kae fk}kaeyk ibka ae ]ihi}iak| ak nknkbkhk |k ak|k|kfz}ka ait`! Dihkae i|kaeNkhkyk kt ojn`f ktif`ae dka|k( kae fk}kaeyk ibka }kn}kbkhkkae ait` ky ak|knknkykaka! \ihk kae nky fk k}ktka }znihi ae nek nknznza` |k dka|k! \k fkdihkaeokf`( kae nek }iaza` ky nky fk}kaeyk ibka it` ae nek }iaza` ky akenznzhk |k neknknkykaka ak nky fk}kaeyk ibka! It` kae fkbzhzeka ae ojn`f k|yk!

Kae fk}kaeyk ibka it` ae dka|k ky nkk iae nki}kfitk |k idkt idkae }kefkfktk`a!I|k it` kae fkhietk|ka ae dka|k hkdka |k kaznkae }ke|k|khkfky ` }kehz|`d ae fkkuky ak

dka|k |k kaznkae }kaekaid!

Nkk iae iae nke}k|yk kae }knkbkhkka ak fzaia kae nek k i. k ika( } idko` nkait` ` }kndkyka( ak fkihkaeka |k }ketktkae`h ae dka|k!

Nky fkhkykka kt fk}kaeyk ibka oia kae ]ihi}iak| ak }kaek|iukka kae nek }iakezzfzhka yknka ait` tzhko ae nek hz}kiae |kfkbka( niakbka( }kaei|okka( fkezdktka(kt idk }k! _kaeiae kae dka|kae ]ihi}iak| hknkae kae nkk iae nke}k|yk tzaef`h |k

}kehiakae kt }keeknit ae ne hifk| ak yknkae it`!

\`djtkaykae ]kah``d

It` kae fk}kaeyk ibka ae dka|kae nktz}ko kae hkyzaiae nk}kdzti kt nk}kzahko kae neknknknkyka kt kae ]ihi}iak|! Fk|knk ia ait` kae fk}kaeyk ibkae hztk|ia kae nek|zhi kaia ` fkezhzbka |k dka|k akae biaoi }kfifikhknka ae khiankae dka|k! Kae }iaza` ae]ihi}iak| kae bieit ak akfkfkkhkn fzae khia kae nkdzti kt nk|knk }k k |k dka|k! Kae

}kaebibink|`f ` }kfifikhkn |k Ekukia ae ]ihi}iak| ky }ke|kfhku |k fk}kaeyk ibka ait`!

NEK FKTK]K_KA AE DKA\K\inzhk akae nktkn` ae ]ihi}iak| kae fk|k iahka( akefk ``a it` ae fk k}ktkankfk}ke|k ihi |k }knknkbkhk |k }zhitifk( jf`a`niyk kt hi}zakae ]ihi}ia`! _kehky ait` kaebiaoi nk}k}kfkihknkae }ke }k}k|yk zf`h |k nek }kaekaekihkaeka ae }knkbkhkka kt ae

7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

8/19

nek nknkykaka ae dka|k kae nkk iae hznztk| |k nek |zhi kaia ait` zf`h |k jdjfy`a( }keeknit ae hifk| ak yknka( fkbi k}ka kt idk }k!Ekyzanka( nkk i |ihkae tznkaeek} ae nek nzaefkbi nzhk |k idkae nek dka|k dihkaefk|k}i ae |knkbka ae nkhkykae dka|k |k K|yk ` |k okieoie!

Fktk}k ka |k ]ka ky ak ]kefihkhk

Kae hkbkt ae dka|k |k okieoie ky nky fk k}ktka |k }ktzaky ak }kefihkhk! Nkhiit nka `nkhkfi( nkbi k} nka ` nkyknka( kaznka kae |inzhkia kt |i|tjnk ae }knkbkhkka( kaenek dka|k ky nky }katky ak } idihjbiy`!

Kae ]ihi}iak| ky fk|k}i ae \knkbka ae Akefkfki|kae Dka|k "Zaitjo Akti`a ` ZA) ak

fznifihkhk |k }katky ak } idihjbiy` ae dka|k! Ka`nka kae |zhi kaia kt }kaekaekihkaekaae ]ihi}iak| ky nkk iae iozh`e |k |knkbka! Kae ]ihi}iak| aknka ky nkk iae nkedieky ae d`t` |k nek i|yzae }ke}k}k|ykbka ae |knkbka! Nky fk k}ktka kae fiaktkuka ae ]ihi}iak|ak nkbi kae ` nkibkhkh ak }iaza` ae khiankae |k nek kbja|yk ait`!

Dihkae fk|k}i |k \knkbka ae nek Dka|k |k _in`e.\ihkaeka K|yk "K||`likti`a `g \`ztbjk|t K|ika Akti`a| ` K\JKA)( tiakaeek} ak ia ae ]ihi}iak| kae }katky ak }kefihkhkae idkae dka|k! Ake}k}ktzaky it` ak ieiakekhkae ae nek fk|k}i ae K\JKA kae }keieiae|`dj ka`ae J|ktko` ae dka|k!

Fktk}k kae Nknkbkhk |k Ak|k|kfz}ka

Fk k}ktka ae J|tko` ak nknkbkhk |k tj it` y` kt nek nknkyka ait`! Ukhkae idkaenkk iae nke}ktz}ko ae nek dktk| kt nke}k}k|yk zf`h |k nek hifk| ak yknka ae dka|kfzaoi kae J|tko`! Nkk iae ait`ae i}kedkukh kae }kehzhzuk| ae nek fkhkfkh ae dka|kfzae fkihkaeka! Nkk i ia ait`ae i}kedkukh |k nek okyzbka kae }kenknky.k i ae nekhz}k kt aje`|y` |k dka|k!

Nkhkyk kae J|tko` ak nke}k|yk zf`h |k fk}kfkaka ae nek nknkykakae ]ihi}ia`!_zaefzhia ait`ae i}ketkaee`h kae fkaihkae nek fk k}ktka |kka nka |ihk ak ``a! Fkzeakyait`( fk k}ktka oia ae J|tko` ak nke}k z|k |k nek nknkykakae hznkhkake |k dktk|!

7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

9/19

Fktk}k kae Nkekafia ae nek Kti.ktika ae dka|k!

Fk k}ktka ae dka|k kae nke.kaefia ae nek k i.k ika tzhko ae nek hifk| ak yknka(fkeknitkae }kae dkyka kt nek ez|khiae }kndkyka! Akfk}kedzdzfk| oia it` ae nekJndkbkok! Fzae fkihkaeka kae ]knkbkhkka ky nkk iae dznihi kt nke nky.k i ae hz}k `nek ez|khi |k ak k k}kt ak } j|y`! It` kae eiakekuk ae }knkbkhkka fk}ke nkedzdzfk| aenek dke`ae fkhyj( |jat `ae }kn}knkbkhkka kt }khi}k ka!

Fktk}k kae Nkfi}ke.zeakyka

Kae }keieiae fk|k}i ae ]ihi}iak| |k nek |knkbkae }kaokieoie kt }ka jbiy`a ky ake }k}kbiuktie ae fk k}ktka ait ak nkfi}kezeakyka! Fkzeaky ait` kae fk k}ktka ae dka|kak nke}kokhk ae nek fiaktkuka |k idkt idkae dka|k kt tznkaek} ae nek jndkbkok aeidkae dka|k!

Akfifi}ke.zeakyka oia kae dka|k |k idkt.idkae }kaokieoie ak kbja|yk zf h |k fkhz|zeka(jozfk|y`a( dktk|( }keekuk( }ke|k|kfk( }kefkia kt }kakakhk}i! ]iakbibiatzhztka ae

}knkbkhkka kae }keok k`| |k dka|k ae nek }ketiti}`ae }kaokieoie kt }ka jbiy`a!

Fktk}k kae i}ke kaee`h kae fkhkykka!

Fk k}ktka kt tzaefzhia ae dka|k ak i}ketkaee`h kt }kaekhkekka kae |k ihiae fkhkykka!Itiaktkobkak it` ae \khiekae Dktk| ak aketktkhkek |k |kaoktkbkae hkfk| ae ]ihi}iak| dihkaetkek }kaekhkek ae fktkbinifka( fkkyz|ka kt fkhkykka ae dka|k! _zaefzhia ae nek

bzfd`ae |kaoktkbka ae dka|k ak }ieihia kt |ze}zia kae kaznkae }kehz|`d kt dkatk dzbkt|k hkdk| }k k |k fkhietk|ka }kah``d ae ]ihi}iak|!

Kae bzfd`ae }kahz}k ` }kae fktibka ae ]ihi}iak| "]bihi}}iaj K ny ` ]K) ky nkytzaefzhia i}ketkaee`h kae dka|k |k nek hkdkaka ` }kehz|`d |k dka|k! Ezakekak} oia it`ae nek tzaefzhiae }kae iabiayj yk( njoilkh( }kae jozfk|y`a kt }kae fkdzbkyka!

7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

10/19

Kae ]kndk|kae ]zhi|yk ae ]ihi}iak| "]bihi}}iaj Akti`akh ]`hilj ` ]A]) kae akaekaekhkek|k fktkbinifka kt fkkyz|ka |k h``d ae dka|k! It` kae akaekaek|iuk |k fk}kyk}kka ae nek

}knkykaka |k dka|k!

Kae ]kaekaekhkek |k bin}k}kuio ak |kf`} ae ]ihi}iak| ky tzaefzhia ae bzfd`ae

}kaebin}k}kuio "]bihi}}iaj Ki g` lj ` ]KG)! _iaitiykf ait` ak ukhkae nkfkfk}k|`f |k]ihi}iak| ak nek |k|kfykae }kaebin}k}kuio ae idkae dka|k akae ukhkae }kbiatzh`t `fzae nky }kfky ak nk|knk!

Ak|k Bzfd`ae ]kaokekt "]bihi}}iaj Akwy ` ]AK) aknka kae }kakakeztka nkedkatky |knek tj it` y`ae tzdie ae dka|k( _iaitiykf ait` ak hietk| |k kaznkae }kaekaid kae nek

dkydky okekt ae dka|k! Aketktka`o it` |k okekt z}kae biaoi nkfk}k| f kae fkkuky |k dka|k |k }knknkeitka ae |k|kfykae }kaokekt! _znztzh ae oia kae ]A |k }ke}k}kt `hyk|k nek |k|kfykae }kaokekt! _znztzh`ae oia kae ]A |k }ke}k}kt `hyk |k nek okekt ae

dka|k z}kae nktiykf ak ak|z|za`o kae nek }ktkfk ka zf`h |k O`ft iakae }kefkfk}zhzkakt Dktk| ae Okekt

KAE ]IHI]IAK\ K_ KAE \KNKBKAE ]KAOKIEOIE

Kae }ke.zzeakyka ae nek dka|k ky nkbkhke |k }kefkfk ``a ae fk}kyk}kka ktfktkbinifka |k dz`ae okieoie!

_zhko ae nk kniae dka|k( kae ]ihi}iak| ky akaiaiukhk ak fkihkaea nketzhzaeka ktnkeoknkyka kae nek dka|k z}kae nkfknit kae niainitbiae fk|kekakka( fkzahk ka ktfk}kyk}kka!

Ok}kt i|kky`| kae }kfifi}kezeakyka ae dkukt dka|k z}kae nkiuk|ka kae }ke|k|knkatkhkae nkk iae ekuia ae nkhkhkfk| kt nkzzahko ak dka|k |k nkbibiak ktnkhihiit ak dka|k! Fiakfkihkaeka kae hzd`| ak }ke.zzakukka kt j|}jt` ae nek dka|k |ki|kt.i|k kt kae idky`ae }ke|i|ifk} tzae` |k }kaokieoie ak fkzahk ka( fk|kekakka ktfk}kyk}kka!

]k kfktkae ]kahkdk| ae Dka|k

Kae ]ihi}iak| ky nky |iaz|za`o ak nek }ktkfk kae eiakeknit ak dktkyka kt }ktazdky |k }ke.zzeakyka |k nek dka|k! It` kae |znz|za`o3

;! ]ketzt`h |k nek bioukkae }kenznzhka ae oienkka

4! ]ke}k}kt}ko kt }ke|za`o |k nek |inzhkia kt dktk| }kaokieoie dihkae dkbkei ae dktk| ae dka|k6 kt

7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

11/19

]ktkka ae ]kfifi zae` |k idkae Dka|k

Nky nek }k kkae i|iak|kekuk kae }knkbkhkka |k }kfifitzae` ait` |k idkae dka|k!Ihka oit` kae }ke|k}i |k nek |knkbkae }kaokieoie( }kefkfk ``a ae fk|zaozka(

}ke}k}kokhk ae fiaktkuka ` ojhjek|y a |k nek }kaokieoie ak }ke}z}zh`ae kt }kefkfk ` a ae jhk|y`ae oi}h nktif ( }kaefkhkfkh( }kaefkhiaeka( }kahi}zaka( }kn}khkfk|ka kt }ka jhibiy`a!

]ktzh`y oia kae }ke}k|`f ae }knkbkhkka |k nek fk|zaozka |k idkae dka|k z}kaenkaktihi( nk}kaekhkekka kt nk}kdzti kae nkekaokae jhk|y`a! I|iak|kekuk ia it` z}kaenkiuk|ka kae }kefkfk ``a ae biaoi }kefkfkzakukka!

Kae Dka|k |k ]kehz k| ae \zhitkaiae ]kaokieoie

Akfifii|k kt akfifihkb`f kae }knkbkhkka |k }kehztk| ae nek |zhi kaiae }kaokieoietzhko ae oienkka! Eznkekuk it` ae }k kka z}kae nkfk}ke}kokh ae tzh`ae

A``ae |znifhkd kae oienkka |k F` jk( ake}kokhk ae nek fkukh ka ektiae }knkbkhkka! Akfii|k ia tky` |k }ke}k}kokhk ae tzh`ae |k Wijtakn a``ae it` ky ak|k }kakb`a ae fkezhzbka! Ake}kokhk ia kae ]ihi}iak| ae nek fk|k}i ae ]A] |k Jk|t _in` z}kae nkfktzh`ae |k }ke}k}kaktihi ae fktkbinifka ae hzek !

FK\KHZFZYKAE KAE ]KFIFI]KE.ZEAKYKA AE ]IHI]IAK\

]iaktztzakyka ae nek jndjbkok ae ]ihi}iak| |k idkt.idkae dka|k kae hkyzaiaait`ae nkfi}kefkidieka |k fkaihk! Bkaeekt nkk i( }iakii kh ae ]ihi}iak| kae nk}kyk}kae

}kfifitzae` |k khiankae dka|k( idk nka kae ioj`h`biyk kt }knkbkhkka ae nek it`!

]kfifi}ke.zeakyka |k J| ko`| Zaio`|

Znii kh bkaeekae |k fk|khzfzyka kae jhk|y`a ae ]ihi}iak| kt J|tko`| Zaio`|!Nky nktktke ak jndkbkok kt nek tkaeek}kae f`a|zhko` kae ]ihi}iak| o``a! Nktktke }k

ia kae jndkbkok ae J|tko`| Zaio`| |k dka|k!

Ake}k}ktzh`y kae }kaok kyzbka ae ihkae ]ihi}ia` |k J|tko`| Zaio`| kt kae

}ketzae` ae nek Knj ifka` |k dka|k! Dihkae nek nkaekaekhkfkh( nkakakhif|if(ni|y`aj ` kt tz i|tk( akfk}kakaktihi |ihk |k dka|k ky`a |k itiakfok ae }kbiatzh`t nzhk |kOGK

A``ae ;994( ekak} akae iakhi| kae nek dk|j.nihitk ae J|tko`| Zaio`| |k]ihi}iak|! Ekyzanka( biaoi it` akfk}ieih |k }kefkfkidieka ae okhkukae dka|k! Kae

}ketkaeek} ae nek }iaza`ae Knj ifka` |k `}i|ykh ak }keokhku o` a ai ]kaezh`ae

7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

12/19

Tkn`| ky ake}k}tzaky ait`! Nkeiae kae jndkbko` ae Knj ifk |k ]ihi}iak| kyake}kbkyke ae }ktzh`y aihkae }kfifii|k |k Tj}zdhifk ae ]ihi}iak|!

]kfifi}ke.zeakyka |k nek Dka|kae \`|ykhi| k

Ake|inzhk kae jhk|y`ae oi}h`nktif`( }kaefkhkbktka kt }kaefzhtz k ae ]ihi}iak| ktnek dka|kae |`|ykhi|tk a``ae }kakb`a ae Dktk| Nihitk |k dka|k! Akfi}kefkidieka kae]ihi}iak| |k _|iak( oktiae Zay`ae \`dyjt( T`nkaik kt idk }k! ]khktkaokka ait` kae

}kedzdzfk| ae nbk jndkbkok ae ]ihi}iak| |k aktz kae nek dka|k!

I|kae fk|zaozkae }kaefkhkfkhka( }kaefzhtz k kt }katjfa`h`biyk kae aihkeokka ae]kaezh` ae T`nkaik kt ai ]kaezh`ae Nk l`| |k Nkyaihk a``ae Kd ih ;95:! Akae tk`aoiae iy`a ake|inzhk kae fk|zaozkae }kaefkhkfkhka ae ]ihi}iak| kt _|iak! Kt akae

|znza`o ak tk`a( aihkeokka kae fk|zaozkae oi}h`nktif` ae ]ihi}iak| kt Zay`ae |`dyjt!

Nzhk ;954 bkaeekae ;95:( akfi}ke.zeakyka oia kae nek }iaza` ae dka|k |k nek dka|k |k |ihkaekae dkbkei ae Jz `}k( Fkdihkae oit`( dzf`o |k T`nkaik( kae \ihkaekaKhjnkayk( Bzaek y( ]`hkao( Lsjlb`|h`wkfik( Dzhek ik kt Yze`|hkwik! Nzhiae akfi}ke.zeakyka kae ]ihi}iak| |k Lzdk a``ae ;95: }kefktk}`| ae nkbieit ak i|kae ojfkoke

}kebibiukhky ae okhkukae dka|k!

Ak}k}kh``d |k }hka`ae }kaefkzahk ka ae ]ihi}iak| kae }ke}k}ktktke ae jhk|y`aait` |k nek dka|kae |`|ykhi|tk! Fk knibka |k nek dka|kae it` ky znkkaefkt ae nek

} `ozft` ae dka|k( ekyk ae hkaei| ae aiy`e( zuky( kdkfk( kt k|zfkh! _znktkaek} oia kae

nek dka|kae it` ae nek nkaeekekuk kt I|f`hk ak ]ihi}ia` |k hk kaeka ae \iaiae( Nz|ifk(kebkn kt tjfa`h`biyk!

Hkyzaia ae }hka` ae }knkbkhkka ak nk}khkukf }k kae }kfifi}ke.zeakyka ae]ihi}iak| |k nek dka|kae |`|ykhi|tk! It` ky okbih |k kae }kfifi|khknzbk |k fkaihk kyake}k}kzahko ae }kezakuk kt }ketkaeek} ae nek ]ihi}ia` |k }kefk}katky.}katky ae nektk` |k okieoie! Ekyzaoia( akaiaiukhk kae }knkbkhkka ak nkbkhkek it` |k }ketktkezy`o aefk}kyk}kka!

]kfifi}ke.zeakyka |k nek Dka|kae K}tifka`

Nk kni iae nkaeekekukae ]ihi}ia` |k K} ifk! A``ae ;929( iaizhkt ak nky 5(=?4kae dihkae aihk kt tznktkk| it` akae 4= dkbkeoka a``ae ;99;! Akaekaekbzhzeka it` ak

}ktzh`y kae }kfifi}ke.zeakyka ae ]ihi}iak| |k nek dka|kae K} ifka`! Akedidieky kae ]ihi}iak| ae |z}` tk |k nek } `e knk }k k |k dka|kae K} ifka ak

oznk kak| ae tketzy`t( tkeezt`n kt j}iojnyk! It` ky |k }knknkeitka ae }`ao` akaihihif`n ae ZA }k k |k nek dka|k tzhko ae Jtb`}ik kt \`nkhik! Nky nek ]ihi}ia`aeokhzdbk|k |k hk kaeka ae }`}zhk|y`a( fkhz|zeka( }ke|k|kfk kt jozfk|y`a ak i}iakokhk |k

7/23/2019 MGA KARAPATAN NG MAMAYANG PILIPINO

13/19

K} ifk dihkae fk|kaeezai! \knkatkhk( nk kni akae K} ifka` kae akfk k ktiae |k ]ihi}iak|z}kae nke|kaky |k idkt idk iae hk kaeka ae fkkhknka! Fkdihkae oit` kae nekakfk}ke|kaky |k Iatj akti`akh Ia|titztj g` Tz kh Tjl`a|t zlti`a ` IITT |k \ihkae Lkwitj6|k Iatj akti`akh Tilj Tj|jk lb Ia|titztj ` ITTI |k H`| Dk`|( Hkezak kt |k Zaidj |ioko ae]ihi}iak| |k Oihinka( Hzae|`o ae [zjs`a!

\inzhk a``ae ;95=( tiakaeek} |k idkt.idkae f`hjbiy` kt zaidj |ioko |k ]ihi}iak|kae nek nke.kk kh nzhk |k K} ifk Akaezaezak it` kae nek nke.kk kh nzhk |k Aiej ik(Ebkak( _kaskaik kt Fjayk!

Nkeiae |k hk kaeka ae nihitk y( kae ]ihi}iak| ky akefk ``a ak ia ae dkbkei |kfk}kyk}kka |k ihkae dka|kae K} ifka`! Fk|knk kae ihkae fkukh ae ]ihi}ia` |k bzfd` aeZA ak tzaztzh`ae |k }ke}k}ki kh ae fktkbinifka |k L`ae` a``ae ;97