MESLEK HASTALıKLARı

AMAÇ; Katılımcıların, çalışma ortamından

kaynaklanan nedenlerle meydana

gelen özel bir hastalık grubu olan

meslek hastalıkları konularında

sebep-sonuç ilişkilerini bilmelerine

ve kavramalarına yardımcı olmaktır.

ÖĞRENME HEDEFLERI

Bu dersin sonunda katılımcılar;

Meslek hastalığını tanımlar

Meslek hastalıkları sınıflandırır

Meslek hastalıklarının tıbbi ve

yasal tanı sürecini kavrar

ÖĞRENME HEDEFLERI

Meslek hastalıklarından korunmayı

açıklar

Türkiye'de ve dünyada meslek

hastalıkları istatistiklerini karşılaştırır

İlgili mevzuatı (Meslek Hastalıkları

tespiti İşlemleri Genelgesi -2008-113) bilir.

MESLEK HASTALıKLARı

Çalışma hayatında işin yürütüm

koşulları yüzünden oluşan

hastalıklara “Meslek Hastalıkları” adı verilir.

TARIHÇE; Hipokrat (M.O. 400) kurşun madeninde

çalışan işçilerde görülen kolik, peklik gibi

yakınmaların işten kaynaklandığı

söylenmiştir.

Daha sonra Agricola (1556), Paracelsus

(1567) ve Ramazzini (1700) ilgilenmiş. Ramazzini meslek hastalıkları kitabı yazarak tıp tarihine is sağlığının babası olarak geçmiştir.

TARIHÇE; Sanayi Devrimi (1760) ile çalışanların sayısı hızla artarken toplumsal dengelerde değişime yol açmış. Çevre ve sosyal sorunlar toplumun sağlık düzeyini olumsuz etkilemiş. Özellikle atölyelerdeki kötü çalışma koşulları, çocuk ve kadın işçilerin çalıştırılması ve çalışma süresinin uzun oluşu toplumsal tepkilere yol açmıştır.

TARIHÇE;

İşçilerin örgütlenme ve bilinç

düzeyleri geliştikçe, çalışma ortamı ve tüm sağlık hizmetleri ile diğer sosyal sorunlarda yasalarla korunan düzeltmeler sağlanmıştır.

TARIHÇE;

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün

(ILO) kurulmasıyla (1919) bu konuda üye ülkelere yol gösteren, hatta zorunlu, uygulanması gereken kurallar getirmeye başlanmış, belirli standartlar oluşturulmuştur.

TARIHÇE;

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, Madde 27: “Hiçbir ekonomik zorunluluk, çalışmayı insan sağlığına zarar verici bir şekilde yapmaya zorlayamaz.” görüşü ile üye ülkeleri yönlendirici etkide bulunmuştur.

TARIHÇE; Dilaver Paşa Nizamnamesi’nde

(1865) : “Çalışma süresinin 10 saat , işyerinde hekim bulundurma”.

Maadin Nizamnamesi (1869) İş

kazalarına karşı önlem alma ve kaza sonu tazminat verilmesi gibi sorumluluklar işverenin görevi olarak belirtiliyor.

TARIHÇE; Umumi Hıfzıssıhha Kanunu (1930 / 1593), iş sağlığına yönelik koruyucu hizmetlere öncelik veren maddelerdir Madde 179: “İşyerinin ve çevresinin sağlığa uygunluğunun sağlanması.” Madde 180:“50’den fazla işçi çalıştıran işyerlerinde işçiye tıbbi bakım sağlanması ve sağlık birimlerinin kurulması. Madde 268 ve 275 “Gayri sıhhi müesseselerin açılmasında sağlık raporuna ilişkin kurallar belirtilmiştir.

TARIHÇE; Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK-1946): İsçilerin sağlık sorunlarını çözümlemek amacıyla kurulmuş, ama tedavi hizmetleri dışında bir çalışma yapamamıştır.

Meslek hastalığı belirlenen işçilere özel tazminat vermesi gibi olumlu bir sosyal yaklaşımı vardı.”

TARIHÇE; Anayasa (1961) düzeyinde önemli gelişmeler olmuştur. çalışma hayatına yönelik bazı maddeleri belirtelim: Madde 42:“Çalışma herkesin hakkı ve ödevidir Devlet, çalışanların insanca yaşaması ve çalışma hayatının kararlılık içinde gelişmesi için sosyal, iktisadi ve mali tedbirlerle çalışanları korur ve çalışmayı destekler.” Madde 43:“Kimse yaşına, gücüne, cinsiyetine uygun olmayan bir işte çalıştırılamaz. Çocuklar, gençler ve kadınlar çalışma koşulları bakımından özel olarak korunur.”

İşyeri sayıları

781911813010

836447

753275723503 727409

777177

850.928

944984 1.036.328

0

200000

400000

600000

800000

1000000

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

MESLEK HAST.SINIFLANDIRILMASI a) Hastalığın geliştiği doku, organ ya da sisteme göre sınıflandırma:

Deri hast.(temas-kontakt dermatitleri),

Akciğer hast.(pnomokonyoz, bissinoz, silikoz)

Kan hast.(anemi, lösemi vs)

Dolaşım sistemi hast.(hipertansiyon, varis)

Sinir ve ruh hast.

Enfeksiyon hast. (sarbon,weil, bruselloz, hepatit)

Kimyasal madde maruziyeti

MESLEKİ DERMATOZ

MESLEK HAST. SINIFLANDIRILMASI b) Etkene göre sınıflandırma:

1- Kimyasal etkenler:

• Metal ve metaloidler (kurşun, cıva, krom, arsenik)

• Halojenli hidrokarbonlar (karbontetraklorur, trikloretilen)

Aromatik hidrokarbonlar(benzol, nitroz v.s)

• Gazlar (karbonmonoksit, karbondioksit, azotoksid, karbondisulfur, arsenikli hidrojenler),

• Organik fosforlu bileşikler(tarım ilaçları-malation, paration)

• Makine yağları,

• Maden kömürü katranı,

MESLEK HAST. SINIFLANDIRILMASI

2- Tozlar:

• Mineral tozları (silis, asbest, kömur)

• Organik tozlar (pamuk tozu vb.)

MESLEK HAST. SINIFLANDIRILMASI

3)Fizik etkenler:

• Gürültü

• Işık,

• Sıcaklık,

• Alçak ve yüksek basınç

• İyonlaştırıcı ve iyonlaştırıcı olmayan radyasyon

4)Biyolojik etkenler:

• Bakteryel (şarbon, brusellozis, tetanoz, hepatit), ve virütik

• Mantar ve parazitler (aktinomikoz, ankilostoma)

SOSYAL SIGORTALAR KANUNU’NA GÖRE MESLEK HAST. SINIFLANDIRMASI

A Grubu: Kimyasal Maddelerle Oluşan Meslek Hast:

• Arsenik • Cıva • Organik fosfor

• Krom • Nikel • Kursun

• Solventler (benzen) • Amonyak • Aldehitler

B Grubu: Deri Hastalıkları:

• Deri kanserleri

• Kanserleşmeyen deri hastalıklar

SOSYAL SIGORTALAR KANUNU’NA GÖRE MESLEK HAST. SINIFLANDIRMASI

C Grubu: Pnomokonyoz ve Diğer Mesleki Solunum Sistemi Hast:

• Silikoz •Bissinoz

• Asbestoz •Bronsial astım

• Silikotüberküloz Sideroz

•K.İ.P. (kömur isçisi

pnömokonyozu)

*İşyeri ortamında toza maruziyet öyküsü incelenirken çalışanın; ayrıntılı meslek öyküsü alınmalıdır (En son yaptığı ve daha önce çalıştığı işler, çalıştığı bölümler, kullandığı ve çalıştığı ortamdaki maddeler, iş dışı uğraşları, alışkanlıkları sorgulanmalıdır.). ** PA Akciğer grafisinin (35x35cm.) veya dijital akciğer radyografilerinin değerlendirilmesi, bu Yönetmelik kapsamında A ve B okuyucu tarafından yapılır. ***A ve B okuyucuları tarafından pnömokonyoz olgusu ya da şüphesi biçiminde kabul edilen ve işverene bildirilen çalışanlar, Meslek Hastalıkları tanısı koymakla yetkili Hastaneye sevk edilir. Hastane raporlarının bir örneği ilgili işyerine ve İSGÜM'e gönderilir.

SOSYAL SIGORTALAR KANUNU’NA GÖRE MESLEK HASTALIKLARI SINIFLANDIRMASI

D Grubu: Meslek Bulasıcı Hast:

• Viral hepatit • Salmonella infeksiyonları

• Sarbon • Kuduz

• Amibiasis • Malaria

• Bruselloz

E Grubu: Fizik Etkenlerle Olan Meslek Hast:

• Gürültü • İyonlaştırıcı radyasyon

• Basınç • İyonlaştırıcı olmayan radyasyon

• Vibrasyon • Termal (soğuk-sıcak)

MESLEK HAST.İŞÇIYE YÖNELIK

ÇALıŞMALAR

İşe giriş muayenesi

• Aralıklı muayeneler

• Hastalık ve hastalık sonu muayeneleri

• Bazı grupların özel muayenesi (çocuk işçi, kadın işçi, yaşlı işçi, vb)

• Her muayenede gerekli laboratuvar bulgularla destekleme

• Rehabilitasyon

BÜRO ÇALIŞANLARI

MESLEK HASTALIKLARININ TESBİTİ

(TÜRKİYE’DE DURUM)

NO İLİ KURUMU HASTANE ADI

1. Adana Sağlık Bakanlığı Adana Devlet Hastanesi

1. Adana Sağlık Bakanlığı Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Adana Sağlık Bakanlığı Çukurova Devlet Hastanesi

1. Adana Üniversite Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Adana MSB Adana Asker Hastanesi

1. Adıyaman Sağlık Bakanlığı Adıyaman Devlet Hastanesi

1. Afyonkarahisar Sağlık Bakanlığı Afyon Devlet Hastanesi

1. Afyonkarahisar Sağlık Bakanlığı Kocatepe Devlet Hastanesi

1. Afyonkarahisar Üniversite Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Ağrı Sağlık Bakanlığı Ağrı Devlet Hastanesi

1. Ağrı MSB Ağrı Asker Hastanesi

1. Amasya Sağlık Bakanlığı Amasya Sabuncuoğlu Şerefeddin Devlet Hastanesi

1. Ankara Sağlık Bakanlığı Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Sağlık Bakanlığı Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Sağlık Bakanlığı Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Sağlık Bakanlığı Keçiören Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Sağlık Bakanlığı

Dr. S.Ulus Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Sağlık Bakanlığı

Dr. Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Sağlık Bakanlığı Türkiye Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Sağlık Bakanlığı Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Sağlık Bakanlığı Dışkapı Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Sağlık Bakanlığı Etlik İhtisas Hastanesi

1. Ankara Sağlık Bakanlığı Ulus Devlet Hastanesi

1. Ankara Üniversite Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbn-i Sina ve Dikimevi Hastanesi

1. Ankara Üniversite Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Ankara Üniversite Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Ankara Üniversite Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Ankara Üniversite Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Ankara MSB Gülhane Askeri Tıp Akademisi Komutanlığı Eğitim Hastanesi

1. Ankara MSB Ankara Asker Hastanesi

1. Ankara MSB Etimesgut Asker Hastanesi

1. Ankara MSB Beytepe Asker Hastanesi

1. Antalya Sağlık Bakanlığı Antalya Devlet Hastanesi

1. Antalya Sağlık Bakanlığı Atatürk Devlet Hastanesi

1. Antalya Üniversite Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Artvin Sağlık Bakanlığı Artvin Devlet Hastanesi

1. Aydın Sağlık Bakanlığı Aydın Devlet Hastanesi

1. Aydın Sağlık Bakanlığı Nazilli 82. Yıl Devlet Hastanesi

1. Aydın Sağlık Bakanlığı 82.Yıl Devlet Hastanesi

1. Aydın Üniversite Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Balıkesir Sağlık Bakanlığı Balıkesir Devlet Hastanesi

1. Balıkesir Sağlık Bakanlığı Atatürk Devlet Hastanesi

1. Balıkesir Sağlık Bakanlığı Bandırma Kapıdağ Devlet Hastanesi

1. Balıkesir Sağlık Bakanlığı Burhaniye Devlet Hastanesi

1. Balıkesir Sağlık Bakanlığı Edremit Kazdağı Devlet Hastanesi

1. Balıkesir MSB Balıkesir Asker Hastanesi

1. Bilecik Sağlık Bakanlığı Bilecik Devlet Hastanesi

1. Bingöl Sağlık Bakanlığı Bingöl Devlet Hastanesi

1. Bolu Sağlık Bakanlığı İzzet Baysal Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi

1. Bolu Sağlık Bakanlığı Köroğlu Devlet Hastanesi

1. Bolu Üniversite Abant İzzet Baysal Üniversitesi İzzet Baysal Tıp Fakültesi Hastanesi

ÖZÜRLÜ SAĞLIK KURULU RAPORU VERMEYE YETKİLİ SAĞLIK KURULUŞLARI (261)

1. Burdur Sağlık Bakanlığı Burdur Devlet Hastanesi

1. Bursa Sağlık Bakanlığı Bursa Devlet Hastanesi

1. Bursa Sağlık Bakanlığı Çekirge Devlet Hastanesi

1. Bursa Sağlık Bakanlığı Çekirge Çocuk Hastalıkları Hastanesi

1. Bursa Sağlık Bakanlığı Şevket Yılmaz Devlet Hastanesi

1. Bursa Sağlık Bakanlığı İnegöl Devlet Hastanesi

1. Bursa Sağlık Bakanlığı Mustafa Kemalpaşa Devlet Hastanesi

1. Bursa Üniversite Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Bursa MSB Bursa Asker Hastanesi

1. Çanakkale Sağlık Bakanlığı Çanakkale Devlet Hastanesi

1. Çanakkale MSB Çanakkale Asker Hastanesi

1. Çanakkale MSB Çanakkale Gelibolu Asker Hastanesi

1. Çankırı Sağlık Bakanlığı Çankırı Devlet Hastanesi

1. Çorum Sağlık Bakanlığı Çorum Devlet Hastanesi

1. Çorum Sağlık Bakanlığı Hasanpaşa Devlet Hastanesi

1. Denizli Sağlık Bakanlığı Denizli Devlet Hastanesi

1. Denizli Sağlık Bakanlığı Servergazi Devlet Hastanesi

1. Denizli Üniversite Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Denizli MSB Denizli Asker Hastanesi

1. Diyarbakır Sağlık Bakanlığı Diyarbakır Devlet Hastanesi

1. Diyarbakır Sağlık Bakanlığı Diyarbakır Çocuk Hastalıkları Hastanesi

1. Diyarbakır Üniversite Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Diyarbakır MSB Diyarbakır Asker Hastanesi

1. Edirne Sağlık Bakanlığı Edirne Devlet Hastanesi

1. Edirne Sağlık Bakanlığı Selimiye Devlet Hastanesi

1. Edirne Üniversite Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Elazığ Sağlık Bakanlığı Elazığ Devlet Hastanesi

1. Elazığ Sağlık Bakanlığı Harput Devlet Hastanesi

1. Elazığ Üniversite Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Erzincan Sağlık Bakanlığı Erzincan Devlet Hastanesi

1. Erzincan MSB Erzincan Asker Hastanesi

1. Erzurum Sağlık Bakanlığı Erzurum Numune Hastanesi

1. Erzurum Sağlık Bakanlığı Palandöken Devlet Hastanesi

1. Erzurum Üniversite Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Erzurum MSB Erzurum Mareşal Çakmak Hastanesi

1. Eskişehir Sağlık Bakanlığı Eskişehir Devlet Hastanesi

1. Eskişehir Sağlık Bakanlığı Yunus Emre Devlet Hastanesi

1. Eskişehir Üniversite Osman Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Eskişehir MSB Eskişehir Asker Hastanesi

1. Gaziantep Sağlık Bakanlığı Gaziantep Cengiz Gökçek Devlet Hastanesi

1. Gaziantep Sağlık Bakanlığı 25 Aralık Devlet Hastanesi

1. Gaziantep Üniversite Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Giresun Sağlık Bakanlığı Giresun Prof. Dr. A. İlhan Özdemir Devlet Hastanesi

1. Giresun Sağlık Bakanlığı Kale Devlet Hastanesi

1. Gümüşhane Sağlık Bakanlığı Gümüşhane Devlet Hastanesi

1. Hatay Sağlık Bakanlığı Antakya Devlet Hastanesi

1. Hatay Sağlık Bakanlığı Hatay Devlet Hastanesi

1. Hatay Sağlık Bakanlığı İskenderun Körfez Devlet Hastanesi

1. Hatay MSB İskenderun Asker Hastanesi

1. Hatay Üniversite Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Isparta Sağlık Bakanlığı Isparta Devlet Hastanesi

1. Isparta Sağlık Bakanlığı Gülkent Devlet Hastanesi

1. Isparta Üniversite Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Isparta MSB Isparta Asker Hastanesi

1. Mersin Sağlık Bakanlığı Mersin Devlet Hastanesi

1. Mersin Sağlık Bakanlığı Toros Devlet Hastanesi

1. Mersin Sağlık Bakanlığı 70. Yıl Tarsus Devlet Hastanesi

ÖZÜRLÜ SAĞLIK KURULU RAPORU VERMEYE YETKİLİ SAĞLIK KURULUŞLARI (261)

1.Mersin Üniversite Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve

Uygulama Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1.İstanbul Sağlık Bakanlığı Bakırköy Prof.Dr.Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları

Eğitim ve Araştırma Hast.

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Büyükçekmece Devlet Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1.İstanbul Sağlık Bakanlığı Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma

Hastanesi

1.İstanbul Sağlık Bakanlığı Dr. S. Ersek Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma

Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Bakırköy Dr.Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Beykoz Devlet Hastanesi

1.İstanbul Sağlık Bakanlığı İstanbul 70. Yıl Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Merkezi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Silivri Prof.Dr. Necmi Ayanoğlu Devlet Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Eyüp Devlet Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Kartal Devlet Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Paşabahçe Devlet Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Şişli Devlet Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı İstinye Devlet Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Pendik Devlet Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Validebağ Öğretmenler Devlet Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Sarıyer İsmail Akgün Devlet Hastanesi

1.İstanbul Sağlık Bakanlığı Prof.Dr.N.Reşat Belger Beyoğlu Göz Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Çatalca Dev.ve Bölge Trafik Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Adalet ve Sağlık Bakanlığı Bayrampaşa Devlet Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Lütfiye Nuri Burat Devlet Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Fatih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Tacirler Eğitim Vakfı Sultanbeyli Devlet Hastanesi

1. İstanbul Sağlık Bakanlığı Üsküdar Devlet Hastanesi

1.İstanbul Sağlık Bakanlığı Bezm-i Alem Valide Sultan Vakıf Gureba Eğitim ve Araştırma

Hastanesi

1. İstanbul Üniversite İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi

1. İstanbul Üniversite İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Hastanesi

1. İstanbul Üniversite Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. İstanbul MSB Kasımpaşa Asker Hastanesi

1.İstanbul MSB Gülhane Askeri Tıp Akademisi Haydarpaşa Eğitim Hastanesi

Komutanlığı

1. İstanbul MSB Gümüşsuyu Asker Hastanesi

1. İzmir Sağlık Bakanlığı İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1.İzmir Sağlık Bakanlığı Dr.Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma

Hastanesi

1. İzmir Sağlık Bakanlığı Karşıyaka Devlet Hastanesi

1. İzmir Sağlık Bakanlığı Alsancak Nevvar Salih İşgören Devlet Hastanesi

1. İzmir Sağlık Bakanlığı Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İzmir Sağlık Bakanlığı İzmir Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İzmir Sağlık Bakanlığı Aliağa Devlet Hastanesi

1. İzmir Sağlık Bakanlığı Buca Seyfi Demirsoy Devlet Hastanesi

1. İzmir Sağlık Bakanlığı Ödemiş Devlet Hastanesi

1. İzmir Üniversite Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. İzmir Üniversite Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. İzmir MSB Güzelyalı Asker Hastanesi

1. İzmir MSB İzmir Asker Hastanesi

1. Kars Sağlık Bakanlığı Kars Devlet Hastanesi

1. Kars MSB Sarıkamış Asker Hastanesi

1. Kastamonu Sağlık Bakanlığı Kastamonu Dr. Münif İslamoğlu Devlet Hastanesi

1. Kastamonu Sağlık Bakanlığı Şerife Bacı Devlet Hastanesi

1. Kayseri Sağlık Bakanlığı Kayseri Dr. Vedat Ali Özkan Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Kayseri Üniversite Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Kayseri MSB Kayseri Asker Hastanesi

1. Kırklareli Sağlık Bakanlığı Kırklareli Devlet Hastanesi

1. Kırklareli Sağlık Bakanlığı Lüleburgaz 82. Yıl Devlet Hastanesi

1. Kırşehir Sağlık Bakanlığı Kırşehir Devlet Hastanesi

1. Kocaeli Sağlık Bakanlığı Kocaeli Devlet Hastanesi

1. Kocaeli Sağlık Bakanlığı İzmit Devlet Hastanesi

1. Kocaeli Sağlık Bakanlığı Derince Devlet Hastanesi

1. Kocaeli Sağlık Bakanlığı Gebze Fatih Devlet Hastanesi

1. Kocaeli Üniversite Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Kocaeli MSB Gölcük Asker Hastanesi

1. Kocaeli MSB Derince Asker Hastanesi

1. Konya Sağlık Bakanlığı Konya Numune Hastanesi

1. Konya Sağlık Bakanlığı Meram Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Konya Üniversite Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Konya MSB Konya Asker Hastanesi

1. Kütahya Sağlık Bakanlığı Kütahya Devlet Hastanesi

1. Kütahya Sağlık Bakanlığı Evliya Çelebi Devlet Hastanesi

1. Kütahya MSB Kütahya Asker Hastanesi

1. Malatya Sağlık Bakanlığı Malatya Devlet Hastanesi

1. Malatya Sağlık Bakanlığı Beydağı Devlet Hastanesi

1. Malatya Üniversite İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Malatya MSB Malatya Asker Hastanesi

1. Manisa Sağlık Bakanlığı Manisa Devlet Hastanesi

1. Manisa Sağlık Bakanlığı Merkezefendi Devlet Hastanesi

1. Manisa Sağlık Bakanlığı Salihli Devlet Hastanesi

1. Manisa Sağlık Bakanlığı Soma Devlet Hastanesi

1. Manisa Üniversite Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Manisa MSB Manisa Asker Hastanesi

1. Kahramanmaraş Sağlık Bakanlığı Kahramanmaraş Devlet Hastanesi

1. Kahramanmaraş Sağlık Bakanlığı Kahramanmaraş Yenişehir Devlet Hastanesi

1. Kahramanmaraş Üniversite Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Mardin Sağlık Bakanlığı Mardin Devlet Hastanesi

1. Muğla Sağlık Bakanlığı Muğla Devlet Hastanesi

1. Muğla Sağlık Bakanlığı Fethiye Devlet Hastanesi

1. Muğla MSB Aksaz Asker Hastanesi

1. Muş Sağlık Bakanlığı Muş Devlet Hastanesi

1. Nevşehir Sağlık Bakanlığı Nevşehir Dr. İ. Şevki Atasagun Devlet Hastanesi

1. Niğde Sağlık Bakanlığı Niğde Devlet Hastanesi

1. Ordu Sağlık Bakanlığı Ordu Devlet Hastanesi

1. Ordu Sağlık Bakanlığı Ordu Boztepe Devlet Hastanesi

1. Rize Sağlık Bakanlığı Rize Devlet Hastanesi

1. Rize Sağlık Bakanlığı 82. Yıl Devlet Hastanesi

1. Sakarya Sağlık Bakanlığı Sakarya Devlet Hastanesi

1. Sakarya Sağlık Bakanlığı Sakarya Yenikent Devlet Hastanesi

1. Samsun Sağlık Bakanlığı Samsun Mehmet Aydın Devlet Hastanesi

1. Samsun Sağlık Bakanlığı Bafra Nafiz Kurt Devlet Hastanesi

1. Samsun Sağlık Bakanlığı Samsun Gazi Devlet Hastanesi

1. Samsun Üniversite Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Samsun MSB Samsun Asker Hastanesi

1. Siirt Sağlık Bakanlığı Siirt Devlet Hastanesi

1. Sinop Sağlık Bakanlığı Sinop Atatürk Devlet Hastanesi

1. Sivas Sağlık Bakanlığı Sivas Sultan I. İzzettin Keykavus Devlet Hastanesi

1. Sivas Sağlık Bakanlığı Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi

1. Sivas Üniversite Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Sivas MSB Sivas Asker Hastanesi

1. Tekirdağ Sağlık Bakanlığı Tekirdağ Devlet Hastanesi

1. Tekirdağ Sağlık Bakanlığı Çerkezköy Devlet Hastanesi

1. Tekirdağ MSB Çorlu Asker Hastanesi

1. Tokat Sağlık Bakanlığı Tokat Devlet Hastanesi

1. Tokat Sağlık Bakanlığı Tokat Dr. Cevdet Aykan Devlet Hastanesi

1. Tokat Üniversite Gazi Osman Paşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Trabzon Sağlık Bakanlığı Trabzon Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Trabzon Sağlık Bakanlığı Trabzon Fatih Devlet Hastanesi

1. Trabzon Üniversite Karadeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Şanlıurfa Sağlık Bakanlığı Şanlıurfa Devlet Hastanesi

1. Şanlıurfa Üniversite Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Uşak Sağlık Bakanlığı Uşak Devlet Hastanesi

1. Uşak Sağlık Bakanlığı 1 Eylül Devlet Hastanesi

1. Van Sağlık Bakanlığı Van Devlet Hastanesi

1. Van Sağlık Bakanlığı Van İpekyolu Devlet Hastanesi

1. Van Üniversite Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Van MSB Van Asker Hastanesi

1. Yozgat Sağlık Bakanlığı Yozgat Devlet Hastanesi

1. Zonguldak Sağlık Bakanlığı Zonguldak Devlet Hastanesi

1. Zonguldak Sağlık Bakanlığı Atatürk Devlet Hastanesi

1. Zonguldak Sağlık Bakanlığı Karadeniz Ereğli Devlet Hastanesi

1. Zonguldak Üniversite Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi

1. Aksaray Sağlık Bakanlığı Aksaray Devlet Hastanesi

1. Bayburt Sağlık Bakanlığı Bayburt Devlet Hastanesi

1. Karaman Sağlık Bakanlığı Karaman Devlet Hastanesi

1. Kırıkkale Sağlık Bakanlığı Yüksek İhtisas Hastanesi

1. Kırıkkale Sağlık Bakanlığı Kırıkkale Devlet Hastanesi

1. Batman Sağlık Bakanlığı Batman Devlet Hastanesi

1. Bartın Sağlık Bakanlığı Bartın Devlet Hastanesi

1. Ardahan Sağlık Bakanlığı Ardahan Devlet Hastanesi

1. Ardahan MSB Ardahan Asker Hastanesi

1. Iğdır Sağlık Bakanlığı Iğdır Devlet Hastanesi

1. Yalova Sağlık Bakanlığı Yalova Devlet Hastanesi

1. Karabük Sağlık Bakanlığı Karabük Devlet Hastanesi

1. Karabük Sağlık Bakanlığı Karabük Şirinevler Devlet Hastanesi

1. Kilis Sağlık Bakanlığı Kilis Devlet Hastanesi

1. Osmaniye Sağlık Bakanlığı Osmaniye Devlet Hastanesi

1. Düzce Sağlık Bakanlığı Düzce Atatürk Devlet Hastanesi

NO ILI HASTANE

1. Adana Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Dr . S.Ulus Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Ankara Türkiye Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Antalya Antalya Devlet Hastanesi

1. Bursa Bursa Devlet Hastanesi

1. Denizli Denizli Devlet Hastanesi

1. Diyarbakır Diyarbakır Devlet Hastanesi

1. Edirne Edirne Devlet Hastanesi

1. Erzurum Erzurum Numune Hastanesi

1. İstanbul Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Bakırköy Prof.Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İstanbul Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İzmir İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. İzmir Dr.Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. K.Manmaraş Kahramanmaraş Devlet Hastanesi

1. Kayseri Dr. Vedat Ali Özkan Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Malatya Malatya Devlet Hastanesi

1. Sakarya Sakarya DevletHastanesi

1. Samsun Samsun Mehmet Aydın Devlet Hastanesi

1. Sivas Sivas Sultan I. İzzettin Keykavus Devlet Hastanesi

1. Trabzon Trabzon Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi

1. Van Van Devlet Hastanesi

1. Zonguldak Zonguldak Devlet Hastanesi

ÖZÜRLÜ SAĞLIK KURULU RAPORLARI HAKEM HASTANE LİSTESİ

MESLEK HAST.İŞYERINE YÖNELIK ÇALıŞMALAR

İşyeri Ortam Analizleri: İşyerindeki sağlığa zararlı

etkenlerin ölçümü hem meslek hastalıklarının

önlenmesi, hem de meslek hastalığının tanısını

koymada önemlidir. Her bir madde için izin verilecek

en yüksek doz değerlendirmesi de böylece anlam

kazanır.

M.A.C.: Daha çok kısa sürede etki gösteren maddele için kullanılmaktadır.

T.L.V.: Daha çok uzun surede etki eden maddeler

için kullanılmaktadır. Bu işyerindeki günlük ortalama

değer ya da esik değeri göstermektedir.

MESLEK HAST. TANıSı KOYARKEN İZLENECEK YOL:

1. İşçinin daha önceki muayene bulguları gözden geçirilmeli.

2. Hastanın/hastalığın öyküsü alınmalı, yaptığı işle ilgisi araştırılmalı.

3. Tıbbi muayene bulguları bu bilgiler ışığında tekrar değerlendirilmeli.

4. Meslek hastalığı kuşkusu devam ediyorsa işçide ve işyerinde şüpheli madde analizi yapılarak kesin tanıya gidilmelidir.

ODİOMETRİ

TEDAVI VE REHABILITASYON: Meslek hastalığı klinik ve laboratuvar bulguları ile kesinleştikten sonra tedaviye başlanır. Tedaviden sonraki duruma göre aynı işine dönüş ya da işyeri değiştirme konusunda karar verilmelidir. İşçide kalıcı sakatlık bırakmışsa rehabilitasyon uygulanması ile yeni beceriler kazandırmak, hayata uyumunu sağlamak gereklidir. Böylece hem işçinin ruhsal ve sosyal sorunları, hem de çıkabilecek bazı sosyal sorunlar önlenmeye çalışılır.

Etken ve Hastalık

Önemli Belirti

ve İşaret

Hastalığın Görüldüğü Sistem

Rutin Analizlere Ek Laboratuvar

Muayeneleri

En Sık Görüldüğü

İş Kolu

1-KiMYASAL ETKENLER

A.Metal ve Metaloidler 1.Kurşun

zehirlenmesi

Yorgunluk, eklem ağrıları, kabızlık, barsak koliği,

anemi, ekstansör felci

Sindirim, hematopoetik, sinir sistemleri

Kanda bazofil eritrosit,

idrarda kurşun koproporfirin III,

Deltaaminolevulinik asit aranması

Kurşun izabe, kurşun oksitleri elde edilmesi, akümülatör yapımı,

kaynakla hurda gemi parçalama

2.Civa zehirlenmesi

Titreme, maske yüz,ruhi bozukluk,

parkinsonizm, stomatit, erethism (çekingenlik, korku

Sindirim, ağız

mukozası, sinir sistemi

İdrarda civa

Civa madeni ocağı, termometre, barometre

yapımı

3.Manganez zehirlenmesi

Titreme, maske

yüz,ruhi bozukluk, parkinsonizm

Sinir sistemi İdrarda manganez,

çevre analizi

Filiz elde edilmesinde Ve kırılmasında, kuru pil yapımı

4.Kadmiyum zehirlenmesi

Boğazda yanma, öksürük, dispne,

akciğer ödemi

Solunum sistemi

Göğüs filmi, Çevre analizi

Kadmiyum kaplama, kadmiyum alaşımı

kullanılan yerler 5.Krom yarala

rı,dermatitler

krom kanseri

Deri yaraları,burun septumu delinmesi

akciğer kanseri

Deri, solunum sistemi

Yama(patch) testi, çevre analizi

Krom kaplama, fotoğrafçılık,

tekstil, kaynakçılık 6.Nikel derma

titleri Kaşıntı, şişlik,

ekzema Deri Yama (patch) testi,

çevre analizi Nikel kaplama

7.Arsenik zehirlenmesi

Kusma, ishal,

deride pigmentasyon

değişiklikleri, kas ağrıları,

polinevrit

Deri, sinir sistemi

Saçlarda arsenik aranması,

çevre analizi

Bakır tuzu-

boya işleri,

suni deri ve

renkli kağıt yapımı

B.HALOJENLİ HİDROKAR-

BONLAR 8. Karbontetra

klorür zehirlenmesi

Baş ağrısı, bulantı,

kusma, sarılık, yüzde ayak

bileklerinde ödem (hepatomegali,

oligüri)

Sindirim,

üriner sistem (böbreklerde)

Karaciğer, böbrek

Fonksiyon

testleri

Kimya sanayii, çözücü

olarak madeni yağlardan temizleme

9.Trikloretilen zehirlenmesi

Baş ağrısı, bulantı, uyku hali

Sinir sistemi

İdrarda triklorasit asetik

Kuru temizleme, madeni

parçaları temizleme

10.Metil-

bromür zehirlenmesi

Baş ağrısı, kusma,

dispne,epileptiform kriz, fobi

Solunum ve sinir

sistemi

Kanda bromür Soğutucu tesisler,

yangın söndürme, kimya

sanayii

Etken ve

Hastalık

Önemli Belirti

ve İşaret

Hastalığın Görüldüğü Sistem

Rutin Analizlere

Ek Gerekli Laboratuvar Muayeneleri

En Sık Görüldüğü İş Kolu

Etken ve Hastalık

Önemli Belirti ve İşaret

Hastalığın Görüldüğü

Sistem

Rutin AnalizlereEk Laboratuvar

Muayeneleri

En Sık Görüldüğü İş Kolu

C.AROMATİK HİDROKARBONLAR

11.Benzol zehirlenmesi

Yorgunluk, baş ağrısı,

Dişeti kanamaları, purpura

Hematopoetik

sistem

Kan ve kemik İliği muayeneleri,

idrardasülfat oranı, fenol

Çözücü olarak kullanımı, yapıştırıcı kullanımı

12.Benzolün nitro ve kloronitro bileşikleri

Baş ağrısı, siyanoz, subikter, anemi

Kan, karaciğer Methemoglobin, karaciğer testleri,

çevre analizi

Patlayıcı maddeler

D.GAZLAR(Akut zehirlenmedışında)

13.Kükürtlühidroj

ene maruz kalma

Gözlerde yanma, bradikardi,

solunum merkezi paralizisi

Gözler ve solunum sistemi

Çevre analizi

Deri sanayii, kanalizasyon

işleri

14.Karbon disülfür

zehirlenmesi

Baş ağrısı, bulantı, görme bozukluğu,

kas ağrıları, ruhi bozukluklar,

arterioskleroz

Merkezi sinir Sistemi

dolaşım sistemi

İdrarda iyot-asit

Suni ipek, çözücü

olarak kullanımı kimya sanayii

15.Azot oksit zehirlenmesi

Öksürük, göğüs ağrısı, akciğer ödemi

Solunum sistemi

Çevre analizi Kaynak

16.Arsenikli hidrojen

zehirlenmesi

Halsizlik, solukta Sarımsak kokusu,

karın sancısı, titreme, delirium,

hemoglobinüri, oligüri

Kan, böbrekler

Hemoglobinüri

Metal sanayii

Etken ve

Hastalık Önemli Belirti

ve İşaret Hastalığın

Görüldüğü Sistem

Rutin Analizlere EkLaboratuvar

Muayeneleri

En Sık Görüldüğü İş Kolu

E.ORGANİK FOSFORLU

BİLEŞİKLER

17.Malathion,

Parathion

Bulantı, görme bozukluğu,

ataksi, titreme, miyosis,

konvülsiyon,koma

Sinir sistemi

Kanda kolinesteraz inhibisyonu

Bu maddelerin imali şleri, tarım işleri

F.MAKİNA YAĞLARI

18.Makina yağları

dermatozları

Kaşıntı, kızarıklık, püstül,Fronküllü

komplikasyon

Deri Yama testi, çevre analizi

Madeni imalat ve

makina sanayii G.MADEN KÖMÜRÜ

KATRANI 19. Maden kömürü katranı lezyonları

(akciğer, deri kanserleri)

Solunum yolu irritasyonu,deride

kaşıntı, makül, papül

püstül, ülserasyon, neoplasm

Deri ve solunum sistemi

Çevre analizi

Kömür distiasyonu

işleri

20.Çimento dermatozu

Kaşıntı, kızartı, püstül, ekzema

Deri --

İnşaat işçileri

II) TOZLAR A.MİNERAL TOZLARI

21.Silikozis

Öksürük,nefes darlığı Vital kapasitede

azalma,sağ kalp yetersizliği

Solunum kalp-dolaşım

sistemi

Göğüs grafisi, akciğer

fonksiyon testleri,

Çevre analizi

Maden ocakları, Kum

püskürtme, seramik sanayii

22.Asbestozis

Öksürük,nefes darlığ Vital kapasitede

azalma, sağ kalp yetersizliği

Solunum, dolaşım sistemi

Göğüs grafisi, Akc.fonksiyon

testleri, Çevre analizi

Filiz elde edilmesi,

İplik yapımı

Etken ve Hastalık

Önemli Belirti ve İşaret

Hastalığın Görüldüğü

Sistem

Rutin Analizlere Ek Laboratuvar

Muayeneleri

En Sık Görüldüğü İş Kolu

30.Radyasyon hastalıkları

Eritem, yanıklar, bulantı,kapiller

frajilite (purpura, ekimoz), saç

dökülmesi, katarakt, neoplasm

Hematopoetik, reprodüktif

sistem, deri ve saç

Kan ve kemik iliği

muayeneleri

İzotopla çalışan

Laboratu-

varlar

IV. BİYOLOJİK ETKENLER A.MİKROORGANİZ MALARA BAĞLI HASTALIKLAR

31.Şarbon,

Brusellozis

tetanoz,ruam, leptospirozlar

Hastalığa özgü belirti ve işaretler

Hastalığa göre

değişik sistemler

Hastalığa özgü

bakteriyolojik incelemeler

Deri,yün işleri, inşaat,

kanalizasyon

işçileri

32.Fungus ve parazitlere bağlı hastalıklar Aktinomikozis, ankilostomiosis

Hastalığa özgü belirti Ve işaretler

Hastalığa göre

değişik sistemler

Hastalığa özgü

bakteriyolojik, parazitolojik incelemeler

Tarım işçileri,

madenciler, tuğla,kiremito

cakları işçileri

KURŞUN Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri:

Kimyasal Simgesi : Pb.

Özgül Ağırlığı : 11.3

Erime noktası : 327 o C

Atom Ağırlığı : 207

Kaynama : 1525 o C

Görünüşü: Gri renkli, yumuşak, ağır

metal

KURŞUNUN DOĞADA BULUNUŞU:

Kurşun doğada az, yaygın olarak bulunur. Su ve gıda maddelerinde de vardır. Kırsal bölgede vücuda bu yolla girer Şehirde araç eksozlarından havaya karışarak girer. Şehirde yapılan bir araştırmada solunum Yoluile günde 30-40, besinlerle de 500 mikrogram kurşunun vücuda girdiği, bunların 40-50 mg/günde kana karıştığı belirlenmiştir.

KURŞUNUN DOĞADA BULUNUŞU:

Kurşunla direkt teması olmayan toplum

kesiminde idrarda 35 mg/L, kanda %25 mg/L

kurşun bulunmuştur.

Kurşun doğadan genellikle sülfür bileşiği olan

Galena filizinden elde edilir.

Hava ile teması sonucu okside olur.

KURŞUNUN KULLANıM ALANLARı: Kurşun ve bileşikleri endüstride oldukça yaygın olarak kullanılır. a.Saf metal olarak: Kurşun boru, Kurşun lev

ha, Çatı örtüsü, Kurşunlu tel ve kablolar,

Kurşun mermi ve av saçmaları, Bazı kimyasal

maddeler için özel kap, X ve Radyoaktif

ışınlardan koruyucu levhalar

KURŞUNUN KULLANıM ALANLARı:

b.Alaşım ve inorganik bileşik olarak:

Akümülatör levhaları (Pb+Antimon), Metal

dizgiharfleri, Lehimcilik, Boya maddeleri

ve astar boya (Pb3O4) = Sülyen ve Üstübeç boyada, Seramikçilikte, sır boyası olarak

(PbSO3), İnsektisid yapımında K.Arsenat (PB3AsO4)2, Lastik sanayiinde (PbS),

Ressam boyalarında (Pb. Kromat) olarak

c.Organik bileşik olarak: Plastik madde yapımında (Pb Stearat), Motor benzini içinde Pbtetra etil ve metil şeklinde.

KURŞUN ZEHIRLENMESINE YOLAÇAN İŞLER:

150’den fazla iş türünde olabileceği

bilinmektedir.

1.Kaynakçılık ve lehimcilikte buharlaşan

kurşun oksit partikülleri (fümekurşun)

(0,11 mikron boyutunda) solunması sonucu

zehirlenme görülür.

2.Sülyen ve diğer boya çeşitlerine karışan

kurşunun taşıma ve kullanımı sırasında havaya

karışımı sonucu yapabilir.

KAYNAK DUMANI

KURŞUN ZEHIRLENMESINE YOLAÇAN İŞLER

3.Akümülatör plakası yapımında, kaynatılmış

kurşunbuharının solunması ile akut

zehirlenme olur. Ülkemizde en çok görülen

zehirlenme şeklidir.. 4.Bina ve gemi boyamasında, boyalı araç ve gerecin sökümü ya da kaynak yapılmasında zehirlenme olabilir. Bir çok ülke boyalardaki kurşun miktarının %2’yi aşmaz.

KURŞUN ZEHIRLENMESINE YOLAÇAN İŞLER

5.Matbaacılıkta, daha çok harf dökümü için kurşunun eritildiği yerlerde görülebilir. 6.Seramik sanayiinde toprak kapların sırlanmasında çalışan işçilerde, 7.Kurşun boru, levha, tel ve kablo, av saçması yapımı

işlerinde çalışanlarda

8.Plastik madde yapımı işlerinde çalışanlarda,

9.Kurşun karışımı maddelerin depolanması, hurdacılık

işlerinde çalışanlarda,

KURŞUN ZEHIRLENMESINE YOLAÇAN İŞLER

10.Benzinli, motorlu araç onarımı yapan işçilerde, parçaların tetra etil kurşunlu Benzinle yıkanması sırasında oluşan buhara maruz işçilerde 11.Kurşun boru ile taşınan suların içilmesi, kurşunlu insektisitlerin bulaştığı su ve besin maddelerinin yenmesi, kurşun karışımlı maddelerle yapılmış değirmen taşlarında öğütülmüş unun yenmesi, kurşun karışımlı boyalarla boyanmış gıdaların çocuklarca yalanması sonucu sindirim yolu ile bulaşma olabilir.

KURŞUNUN VÜCUDA GIRIŞI; En çok solunum yolu ile vücuda

girer.

Sindirim yolu ile giren kurşunun

1/10’u dolaşıma katılır.

Deri yolu ile organik Pb’lu

maddeler bulaşır

VÜCUTTA PB DEPOLANMASı: Özellikle eritrosit içine girer (%95’i). Kemik, karaciğer, beyin, böbrek ve çizgili kaslarda toplanır. Kemikte Pb3(PO4)2 hâlinde depo edilir. Kanda, kurşun SH (sülfidril) grubu taşıyan enzimleri bağlayarak enzim aktivitesini bozar. Eritrositin hücre zarını etkileyerek elektrolit alışverişini bozar. Sonuçta eritrositin hemolizine neden olur. Dolayısıyla anemi yapar. Ayrıca eritrosit yapımında önemli görevi olan A.L.A dehidraz enzimini bağlar. Böylece kanda protoporfirin ve Koproporfirin-III. birikimi olur. Bu, erken tanıda önemli bir bulgudur. •Arteriollerde spazm yapar (etki şekli açıklanamamıştır), •Konstipasyon, •M.S.S.’ni etkiler, paralizi yapar.

AKUT/KRONIK PB ZEHIRLENMESI: Akut zehirlenme azdır. Düşük ve intihar teşebbüsü

ile bol kurşunlu ilaç alımında ortaya çıkabilir. Kronik zehirlenmeye sanayide sık karşılaşılır •Karın ağrısı, Kabızlık, Kansızlık •Halsizlik (kas ve eklem ağrıları), İştahsızlık •Kadınlarda adet düzensizliği •Erkekte sekonder sterilite •Retinada bozukluk sonucu geçici görme kusuru •Diş etlerinde mor band (Burton): Bir akümülatör yapım yerinde 89 işçinin 28’inde (%31.4) bu bulgu belirlenmişti. Bu bulgu bizmut (siyah), civa (mavi), antimon ve arsenik (yeşilimsi) zehirlenmelerinde görülebilir. •Felçler: Daha çok ekstensör kaslarda (n. radialis) olur. El bileği düşer.

LABORATUVAR BULGULARı:

•Anemi (normokrom, mikrositer, lenfositoz)

•Kanda kurşun: Normal değer: 40 mikrogram/100ml.

70 mikrogram/100ml sınırdeğerdir.

70mikrogram/100ml’den yüksek tehlikeli.

•İdrarda kurşun: Normal değer 80mikrogram/L’dir. 130 mikrogram/L’nin üzerindeki tehlikelidir.

•İdrarda koproporfirin: Normal değer 150 mikrogram/L’dir. 300 mikrogram/L üzerindeki

değerler tehlikeli.

•İdrarda A.L.A.: Normal değer 6 mikrogram/L’dir. 10 mikrogram/L üzerinde tehlikelidir

TEDAVI:

Amaç, iyonize kurşunu iyonize olmayan hale

getirip vücuttan atılımını sağlamaktır.

•Sodyum sitrat (asidoz yaparak kemikten

kurşunun ayırımını sağlar).

•1953’den beri kullanılan CaEDTA (Ca versenat) kanda kurşunu bağlayarak itrahını sağlar.

Çok miktarda verme (2 mg/500cc izotonik içinde) böbrek harabiyetine yol açabilir.

•D-Penisilamin

KORUNMA:

•İşyeri havasında Pb ölçümü: Sık sık yapılmalı (MAK 0,15Mgr/m3)

•Havalandırma

•Kapalı yöntem

•Islak zemin (toz halini tutmak için)

•İş elbisesi

•Yemek ve sigara içiminden önce elleri yıkama

•Muayene: İşe giriş ve periyodik muayeneler

KORUNMA:

Batı Almanya’da 1952-1965 yılları arasında

1180 yeni vaka bulunmuştur.

İtalya’da 1960-1968 yılları arasında 455

vaka belirlenmiştir.

Türkiye’de ise1965-1975 yılları arasında

kurşunun meslek hastalığı ihbarı hiç yapılmamıştır

1978 YıLıNDA AKÜ YAPıMıNDA ÇALıŞAN 157 IŞÇIDEKI ARAŞTıRMAYA GÖRE:

İşçilerin %67’si 9-10 saat/gün çalışıyor. %94’ü sinirlilik, %94’ü baş ağrısı, %87’si iştahsızlık, %85’i unutkanlık, %86’sı halsizlik, %81’i eklemlerde ağrı, %80’i cinsel güçte azalma ve isteksizlikten yakınmakta. İşçilerin %95’i bu şikayetlerle gittikleri S.S.K. hastanesinde ilgisi olmayan ilaçlarla tedaviye alınmışlardır

1977-1978:İSTANBUL MESLEK HASTANESINDE

836 KURŞUN ZEHIRLENMESI TEDAVI EDILMIŞ.

Bunların:

%77.4’ü akü işçisi,

%9.9’u Pb Oksit yapımı işçisi,

%6’sı av saçması yapım işçisi,

%3’ü matbaa işçisi,

%1.6’sı benzinle iş yapan ve kaynak işçisi.

PNÖMOKONYOZLAR

Solunum yolu ile akciğerlere giren tozların birikmesi sonu meydana gelen, az veya çok akciğerlerin radyolojik değişiklikleriyle birlikte bulunan hastalıklara Pnömokonyoz denir. Neden olan maddeye göre değişik seyir gösterirler; öldürücü, malul bırakıcı çeşitleri yanında klinik belirti vermeden sürüp giden pnömokonyozlar da vardır. Pnömokonyoz çalışma ortamında bulunan toza maruz kalma sonucu oluşur. Önemli meslek hastalıklarındandır.

ETKEN VE NITELIKLERI:

Etken tozdur.

Toz, havada asılı olarak kalabilen, ıslandığında çökebilen,0,1-150 mikron (1/1 000 mm) olan katı parçacıklar.

Bunların bileşimi meydana geldiği maddenin aynıdır.

Havadaki tozların birbirinden ayırımı yapılabilir.

Sigara dumanı 0,5 mikrondan küçük katı parçacıklar.

Tozun (pnömokonyoz yapan) özellikler:

Geniş yüzeyli, büyük hava hacmiyle temas edebilir. (1cc madde 6 cm2 yüzeye sahipken bu madde 1 mikronluk parçacıklara

bölünse 1012 toz parçacığı meydana gelir ve toplam yüzeyi 6 m2 olur ve

100 m3 havayı yoğun tozlu hale getirir.)

0,1-10 mikron büyüklüğündeki tozlarsolunabilen tozdur

TOZLARıN GRUPLANDıRıLMASı:

A.Organik Tozlar: Polenler, kıl, yün, pamuk, ot, saman, talaş, un vs. B.İnorganik Tozlar: Silis, kömür, demir, mermer, çimento tozları vs. a-Silis (silikat) dünyada yeryüzünün %60’ını oluşturur, çakmaktaşı, kum gibi maddeler örnek gösterilebilir. b-Yine Amyant silis tozuna örnektir. c-Kömür tozu d-Pamuk tozu

SANAYIDE TOZ HEMEN HEMEN

HER YERDE GÖRÜLÜR:

•Maden ocakları •Tünel ve baraj, karayolu yapımı işleri •Döküm işleri (kum ve grafit) •Porselen sanayi, temizleme tozu (fay vb.) yapımı •Tuğla yapımı •Mermer işlemeciliği •Çimento yapımı (CaO2) •Elektrik kaynağı (Fe oksit) •Pamuk çırçırlaması ve dokuması •Buğday siloları, un değirmeni ve harman işi •Sigara sanayi •Ağaç doğrama işlerinde

PNÖMOKONYOZLARıN SıNıFLANDıRıLMASı:

Tozun insan vücudunda hastalık nedeni olduğu

Hipokrat tarafından söylenmiş, daha sonra

Paracelcus ve Ramazzini bunu tanımlamışlar

Akciğerlerde olan değişikliklere Zenker

adında bir Alman patoloğu Yunanca kökenli “pnömokonyoz” adını vermiştir.

Bu, genel bir toz hastalığı tanımıdır.

Ancak tozun yapısına göre özel adlandırmalar

sonra yapılmıştır.

PNÖMOKONYOZLARıN SıNıFLANDıRıLMASı;

Silikozis (Silikatın yol açtığı ),

Talkozis (Talk tozunun yol açtığı ),

Antrakozis (Kömür tozunun yol açtığı K.İ.P)

Beriliozis (Berillium tozunun yol açtığı),

Bissinozis (Pamuk tozunun yol açtığı),

Stannozis (Kalay tozunun yol açtığı),

Bagassozis (Şeker kamışı tozunun yol açtığı)

Asbestozis (Asbest tozu ile oluşan mezotelyoma,) vb.

AKCIĞERDE YAPTıĞı ETKI DERECESINE

GÖRE SıNıFLAMA:

1. Minor (Antrakoz, Bissinoz, Çiftçi Akciğeri, vb.)

2. Majör (Silikoz, Asbestoz, Talkoz, K.İ.P.)

3. Benign (iyi huylu) şeklinde ayrılmaktadır.

Akciğerlerde proliferatif reaksiyon ve fibrosis yapan tozlardan oluşan çok ağır seyreden hastalıklar: Silikozis, Asbestoz, Talkozis Akciğerlerde fokal amfizem yapan, sık iş göremezlik neden, olan ağır seyreden hastalıklar: K.İ.P.(Kömür İşçileri Pnömokonyozu)

Akciğerlerde gevşek fibrozis yapan, yabancı cisim reaksiyonu oluşturan orta derecede iş göremezlik yapanlar: Kil, Mika, Feldispat ile oluşan Silikatozlar

Akciğerlerde allerjik etki yapan, orta derecede iş göremezlik nedeni olan ve hafif seyredenler: Bissinozis, Çiftçi akciğeri, Bagassozis Akciğerlerde doku reaksiyonu yapmayanlar ve inert tozlardan oluşan hafif seyredenler: Siderizos (Fe), Baritozis, Stonnozis Akciğerlerde pnömoni yapan tozlar: Berilyum, Manganez, Vanadyum Karışım halinde ve silise göre daha ağır klinik tablolar oluşturanlar: Sidero-Silikoz, Sutrako-Silikoz vb.

TOZUN AKCIĞERLERE GIRIŞI:

10 Mikrondan büyük tozlar akciğerlere

varmadan çökerler.

Oral, nazal, trakea, bronşial ve alveoler

savunma sistemleri tozu engeller.

1.Büyük parçalar (10 mikron ve üstü)

burun ve ağızda tutulur.

2.Bronş ve solunum yolu mukozası terse hareket eden tüylü hücreler ve yapışkan salgıları ile tutar dışarı atar(3-10mikron)

TOZUN AKCIĞERLERE GIRIŞI:

3.Alveollerde tozlar sedimantasyon ve

diffüzyon yolu ile alveol duvarında

tutulur (3 mikron). Fagosite edilir ve

lenfatik yolla akciğerden atılır.

4.Dokuda yerleşen tozlar da yapısal

özelliğine göre dokuda değişik yapılar

meydana getirirler.

SOLUNUM FONKSIYON TESTI

TOZUN AKCIĞERLERE GIRIŞI

Silis - halojen lifler oluşturur.

Kil - kömür tozu - retiküler alan, gevşek

lifler oluşturur.

Demir, kalay gibi tozlar doku reaksiyonu

yapmadan birikirler.

Deney: Radyoaktif demir tozu, 2-20 dk. da

akciğerde toplanıyor. 2-4 saatte azalıyor.

4-25 saatte en aza iniyor. Kalan kısım dokuda sürekli yerleşiyor.

TOZUN AKCIĞERLERE GIRIŞI

Şu halde; tozun büyüklüğü, yapısı, havadaki

yoğunluğu (mgr/cm3) önemlidir.

Örneğin; 0,5-5 mikronluk 800/cm3 (silis tozu)

tehlike sınırını aştığı halde kömür tozu için

zararlı sınırda değildir.

Maruz kalma süresi: Silikoz-Asbestoz 8-10 yıl, Maden kömürü 15 yıl. Temizleme tozu 6 ay.

Kişisel farklılıklar: vücut reaksiyonlarının

farklılığı nedeniyle (sigara, tbc, vb.) aynı yerde

Çalışanlarda oluşum hızları farklı olmaktadır.

KORUYUCU ÇALıŞMALAR:

1)İşe giriş muayenesi: Akciğer grafisi çekilmeli, göğüs çapı (nefes alış ve nefes verişte) ölçülmeli. Allerjik reaksiyonu olup olmadığı, daha önceki işi ile ilgili bilgi alınmalı. Solunum fonksiyon testi yapılmalıdır.

2)Tozlu iş yerinde çalışan işçilerde 6 ayda bir akciğer grafisi ve diğer muayeneler yenilenmeli (İş Güvenliği ve İş SağlığıTüzüğü)

KORUYUCU ÇALıŞMALAR:

3) İşin özelliğine göre kişisel koruyucu

araç ve gereçler sağlanmalı ve kullanılma

eğitimi yapılmalı.

4) İş yerinde tozu uzaklaştırıcı yöntemler (aspirasyon, yaş yöntem, maske, su bandı, vb.)uygulanmalıdır. Aralıklı olarak iş ortamında toz ölçümü yapılarak izin verilen doz altında tutulması sağlanmalıdır.

KORUYUCU ÇALıŞMALAR:

5)Hastalık muayenelerinde, yapılan işle ilgisi olup olmadığı öncelikle araştırılmalı. Meslek hastalığının erken tanısı yapılmalı. Gerekiyorsa iş türü değişikliği sağlanarak hastalığın ilerlemesi önlenmelidir.

6)Hastalık oluşmuşsa tedaviye alınmalı, rehabilitasyon yöntemleri ile işçinin yeni bir iş türünde çalışması önerilmelidir

53.Çalışma ortamında ergonomik koşulların uygun olmadığı işyerlerinde aşağıda yer alan hastalıklardan hangisinin en çok görülmesi beklenir?

A) Mesleki cilt hastalıkları

B) Mesleki solunum sistemi hastalıkları

C) Mesleki kas iskelet sistemi hastalıkları

D) Mesleki kalp damar sistemi hastalıkları

.Aşağıda yer alanlardan hangisi meslek hastalıklarına karşı alınacak genel tedbirler arasında yer almaz? A) Meslek hastalığı yapan zehirli ve zararlı maddelerle çalışılan işyerlerinde, işçiler kişisel koruyucularını temin ederek işe geleceklerdir. B) Çalışanların işyerindeki meslek hastalığı meydana getirebilecek maddeler hakkında eğitimi sağlanmalıdır. C) İşyerinde kullanılan zehirli ve zararlı maddeler, teknik imkân varsa aynı işi gören daha az zehirli ve zararlı maddeler ile değiştirilmelidir. D) Meslek hastalıklarından korunmak için uygun işe yerleştirmeye önem verilecek, işe giriş muayeneleri düzenli olarak yapılacaktır.

Silikozisin önlenmesi bakımından aşağıdaki yöntemlerden koruyucu gücü en düşük olan hangisidir?

A) Etkili – boşaltıcı (vakum) havalandırma

sistemi kurmak

B) Toz maskesi kullanmak

C) Islak yöntem kullanmak

D) Yılda bir akciğer filmi çekmek

Silikozis meydana gelmesi için ilgili yönetmelikte en kısa süre ne kadar olarak belirtilmektedir? A) 1 yıl B) 3 yıl C) 5 yıl D) 7 yıl

Pnömokonyozun radyolojik değerlendirilmesinde filmdeki irregüler opasitelerden 3 - 10 mm boyutunda olan opasiteler hangi sembol ile belirtilir?

A) r opasite B) s opasite

C) u opasite D) t opasite

Toza bağlı akciğer hastalıklarının oluşu bakımından en riskli toz büyüklüğü hangisidir?

A) 1 mikrondan küçük olanlar

B) 1-5 mikron büyüklüğünde olanlar

C) 10-15 mikron büyüklüğünde olanlar

D) 20-25 mikron büyüklüğünde olanlar

76. Mesleki sinir sistemi hastalıklarına neden olan aşağıdaki nörotoksik maddelerden hangisi alzheimer hastalığına neden olabilir? A) Cıva B) Kurşun C) Barbituratlar D) Alüminyum