MENEMEN TİCARET ODASI

MENEMEN & FOÇA

2018 YILI EKONOMİK VE SOSYAL RAPORU

SAYFA 1

GENEL BİLGİLER

VİZYON, MİSYON, DEĞERLER, TEMEL STRATEJİLER Ve YÖNETİM POLİTİKALARI

VİZYONUMUZ “Şeffaf, Yenilikçi ve Güçlü Bir Menemen Ticaret Odası” (Revizyon No 02)

MİSYONUMUZ Yasal yükümlülüklerimizin yanında, üyelerimizin ve toplumumuzun çıkarları ve refahı için hizmet kurumu olmak. (Revizyon No 01) Bu Kapsamda;

Yasalara bağlı çalışmak Hızlı ve kusursuz hizmet vermek Üyelerimizin ticari ilişkilerinin geliştirilmesinde rehberlik yapmak Üyelerimizi değişen şartlar ve yasal düzenlemeler hakkında sürekli bilgilendirmek Bölgemizin katma değeri yüksek ürün ve hizmetleri için marka oluşturulmasına öncü olmak Üyeler, sivil toplum kuruluşları ile bürokrasi arasında aracı olmak

DEĞERLERİMİZ Değerlerimiz; kurumumuzun, her koşulda sahip çıkması gerektiği ve yaşam kaynağı olarak kabul ettiği unsurlardır. (Revizyon No 01)

Yasalara bağlılık Toplumumuz ve üyelerimizin eğitimi ve gelişimi Bölge değerlerinin ekonomiye ve sosyal yaşama yüksek değer katılarak kazandırılması Kurumumuzun gelişimi ve sürekliliği

Menemen Ticaret Odası Yönetim Kurulu’nun 28.06.2016 Tarih ve 162 sayılı kararı ile oluşturulmuştur. YÖNETİM POLİTİKALARIMIZ KALİTE POLİTİKAMIZ Üyelerimizin gelişimine ve bölgemizin ekonomik kalkınmasına odaklı olmak, kurumsal kapasitemizi sürekli geliştirmek, ülke ve dünya ekonomisine uyum sağlamak, faydaya dayalı hizmet vermek ve temel yönetim politikamızdır. (Revizyon No 01) Menemen Ticaret Odası Yönetim Kurulu’nun 28.06.2016 Tarih ve 162 sayılı kararı ile oluşturulmuştur. MALİ YÖNETİM POLİTİKAMIZ “Kurumumuzun gayrimenkul, menkul ve nakit kaynaklarını yasalara uygun ve kurumun planlı amaçlarına ulaşmak için risklerimizi dikkate alarak yönetmek.” (Revizyon No 01) Menemen Ticaret Odası Yönetim Kurulu’nun 28.06.2016 Tarih ve 162 sayılı kararı ile oluşturulmuştur.

SAYFA 2

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ POLİTİKAMIZ Çalışanlarımız, kurumumuzun temel varlığı ve kurummuzu başarıya götürecek en önemli değerimizdir. İnsan Kaynaklarının etkin ve verimli olması, süreçlerimizin hedeflerimiz doğrultusunda yönetilmesi amacıyla yenilikçi ve sürdürülebilir sistemler geliştirmek güvenli, sağlıklı, etik değerlerin yaşatıldığı bir iş ortamı yaratmak. (Revizyon No 01)

İnsan kaynaklarımızın hak ve sorumlulukları için ilgili yönetmelik, yasa ve iş kanunlarına uymak, Uygun, hakkaniyetli ve yasalar çerçevesinde işe alım yapmak, nitelikli iş gücünü tercih eden ticaret odası olmak, Çalışanlarımızın memnuniyet düzeylerini sürekli iyileştirmek, motivasyonunu ve kuruma bağlılığını artırmak,

çalışanların tanındığı ve takdir edildiği objektif bir performans sistemini uygulamak, Çalışanların sürekli gelişimi, potansiyellerini gerçekleştirmeleri için uygun ortamı ve fırsatı yaratmak, Çalışan öneri ve beklentilerini dikkate almak, çalışanların süreçlerimizin iyileştirilmesine katkı yolunu açmak, Çalışanlar arasında fırsat eşitliliği yaratmak, Nitelikli, başarılı, küresel gelişime entegre olmuş bir işgücü oluşturmak.

Menemen Ticaret Odası Yönetim Kurulu’nun 28.06.2016 Tarih ve 162 sayılı kararı ile oluşturulmuştur. HABERLEŞME VE İLETİŞİM POLİTİKAMIZ Bilir ve ulaşılabilir bir ticaret odası olmak; iletişim araçlarını etkin kullanarak paydaşlarımız ve toplumumuz ile kesintisiz iletişim kurmak, iletişim tekniklerimizi sürekli iyileştirerek geri bildirimleri iyileşme fırsatı olarak dikkate alarak iletişim becerilerimizi artırmak. (Revizyon No 01) Menemen Ticaret Odası Yönetim Kurulu’nun 28.06.2016 Tarih ve 162 sayılı kararı ile oluşturulmuştur. ÜYE MEMNUNİYETİ POLİTİKAMIZ Üyelerimiz ve stratejik ortaklarımızın ihtiyaç ve beklentilerini sürekli geri bildirim alma kanallarımızı açık tutarak katma değer yaratacak bölgesel ve sektörel projeler oluşturmak ve uygulamak. Birlikte başarma değeri oluşturarak üyelerimizin ekonomik gelişimine yaptığımız kurumsal katkıyı memnuniyete Menemen Ticaret Odası Yönetim Kurulu’nun 28.06.2016 Tarih ve 162 sayılı kararı ile oluşturulmuştur. BİLGİ GÜVENLİĞİ POLİTİKASI Bilgi varlıklarımızın güvenliğini ve bütünlüğünü korumak, ulaşılabilirliğini sağlamak için insan kaynaklarımızın, tedarikçilerimizin yetkinliğini sürekli sürekli artırmak ve teknik altyapımızı sürekli iyileştirmek. Menemen Ticaret Odası Yönetim Kurulu’nun 28.06.2016 Tarih ve 162 sayılı kararı ile oluşturulmuştur.

TARİHÇE Menemen Ticaret Odası’nın Tarihi

Menemen Ticaret Odası 1923 Yılında kuruldu. 1925 Yılında çıkarılan 655 Sayılı Kanun ile faaliyetlerine başladır.

Kurumun yetki ve görevlerini düzenleyen yasa kuruluşundan bu yana birçok defa değiştirilmiştir. Yürürlükteki 5174

Sayılı Odalar ve Borsalar Birliği Odalar Ve Borsalar Kanunu 2005’te

yürürlüğe girmiştir. Kurumumuz halen 5174 Satılı Kanun çerçevesinde tüm üyelerine ve kamuya bu kanun çerçevesinde

hizmet vermektedir. Halen 1532 Aktif üyesi olan Menemen Ticaret Odası kentin merkezinde bulunan 6.000 m2’lik

hizmet binasını 2011 Yılında hizmete açmış ve halen hizmetlerini bu binada vermektedir.

SAYFA 3

Menemen Tarihi

Menemen'in kuruluşunun milattan önceye dayanmakla birlikte kesin bir tarih saptanmış değildir. İlçenin M.Ö.

1000 yıllarında Eoliyenlerle İonyalıların hudutlarını oluşturan bugünkü Yahşelli Köyü civarında kurulduğu, M.Ö.

263-241 yılları arasında da Asarlık Köyü civarına nakledildiği söylenmektedir.

M.Ö. 78 yıllarında İonyalılar buraya gelip yerleşmişlerdir. 300 yıl kadar Lidyalılarda kalan Menemen, Sart Savaşında

Lidya Kralı Krezüs'ün, Keyhüsrev'e yenilmesiyle (M.Ö. 503) İranlılara geçmiştir. 72 yıl İranlılarda kalan Menemen

Makedonya Kralı Büyük İskender'in İran Hükümdarlarından 3. Dara'yı yenmesi ile tekrar eski Yunanlıların eline

geçmiştir. (M.Ö.331) Menemen Büyük İskender'in ölümünden sonra Bergama Krallığına, daha sonra da Romalılara

geçmiştir. (M.Ö. 191)

M.S. 395 yılında Roma İmparatorluğu ikiye bölününce, Menemen Doğu Roma İmparatorluğu'nda kalmıştır. M.S.

1084 yılında Selçukluların eline geçmiş, haçlı seferine rastlayan bu tarihlerde Menemen ve çevresi birkaç kez el

değiştirmiş ve tahrip edilmiştir. Daha sonra Aydın Beyliği'ne bağlanan Menemen 1398 yılında Yıldırım Beyazıt

tarafından Osmanlı ülkesine katılmıştır. 1402 yılında Yıldırım Beyazıt, Ankara Savaşında Timurlenk'e yenilince

Timurlenk, Anadolu Beyliklerine bağımsızlıklarını geri vermiştir. 1425 yılında ll. Murat, Menemen'i kesin olarak

Osmanlılara bağlamıştır.

1850 yılında eyalet merkezinin Aydın'dan İzmir'e nakledilmesi üzerine Menemen Manisa'dan ayrılarak İzmir'e

bağlanmıştır.

479 yıl Osmanlı idaresinde kalan Menemen l7 Mayıs 1919 yılında Yunanlıların işgaline uğramıştır. Kaymakam

Kemal Bey' i şehit eden Yunanlılar Menemen'de 3 yıl 3 ay 16 gün kalmışlardır. 9 Eylül 1922 de Fahrettin Paşa

komutasındaki Türk Süvari Birliği Ordusu Menemen'i Yunanlılardan kurtarmıştır. 9 Eylül, Menemen'in Kurtuluş

Günü olmuştur.

23 Aralık 1930 da Derviş Mehmet ve arkadaşları tarafından irticai ayaklanma olmuş, Asteğmen Kubilay ve Hasan -

Şevki isimlerinde iki bekçi şehit edilmiştir.

Menemen’in Ticaret ve Sanayi Tarihi

Tarihi ipek yolu üzerinde kurulmuş olan Menemen kazası özellikle 19.yüzyılda önem kazanan İzmir limanına yakınlığı, çevresindeki Manisa, Bergama ve Foça gibi ekonomisi iyi olan yerleşim alanlarına geçiş noktası oluşturması geniş bir ürün yelpazesine sahip şehri ticarette ön plana çıkartmıştır. Manifatura, bakkaliye, benzin, mazot, gazyağı, demir levazımatı gibi malzemeleri dışarıdan alan şehir tarım ürünlerini satarak gelir elde etmektedir. Tarımsal ürünlerini, tren, deve ve iki tekerlekli arabalarla İzmir’e ihraç etmiştir. 1844 yılına ait karyelerin ticari geliri tarımsal ve hayvansal gelirleri üzerine kurulu ekonomiye sahip Menemen kaza merkeziyle kıyaslandığında hemen-hemen yok denecek kadar az olup 23 karye gelirler olarak ancak % 2’lik oranda kalmıştır. 1844 yılı Menemen Köylerinin ticari gelir kalemleri incelendiğinde Tuzcullu karyesinin belirgin olarak ortaya çıktığı görülecektir. Osmanlının tuz ihtiyacını karşılayan tuzlalardan birisinin Tuzcullu karyesinde oluşu bu önemli gelir kaynağını açıklamakta. Osmanlı dönemindeki ticari yapı Cumhuriyetin ilk yıllarında da devam etmiş. Ticari mal olarak bölge ürettiği tarım ürünlerini İzmir limanını ağırlıklı olarak kullanarak yurtdışına satarken özellikle bölgede Amerikan Forbes firması yakın zamana kadar meyan kökünü yurtdışına Menemen üzerinden ihraç etmiştir. Emiralem bölgesinde üretilen çilek ve incir bölgenin önemli ticari malını teşkil ederken Foça üzerinden Osmanlı döneminde liman ticareti az da olsa Aliağa Limanını da kullanarak devam etmiştir. Günümüzde ise çırçır fabrikaları, üzüm ve incir işleme fabrikaları, konserve imal eden fabrikalar, tavuk çiftliği üretim ve kesim tesisi ile tarımsal sanayinin yanı sıra iki önemli sektör daha bulunmaktadır. Bunlar çömlekçilik ve deri sektörüdür. İlçenin yapısı gereği ticaret de gıda ağırlıklı olmaktadır. Yoğurt ve peynir imalatı yapan küçük mandıralar hem merkezden hem de köylerden süt toplamakta, kendi ihtiyaçları dışındaki miktarı da yöreye ve dışarıya satmaktadırlar. Ayrıca canlı hayvan ve et ticareti de yapılmaktadır. Menemen’de üretilen meyve ve sebzeler de ticarete konu olmaktadır. Satışlar genellikle Foça, Çiğli, Aliağa, Karşıyaka pazarlarında gerçekleştirilmektedir.

SAYFA 4

Ege’de bağcılık ve şarap imalatının antik çağlardan bu yana yaygın olması, Zeytinyağının bölgenin önemli geçim kaynağı oluşu hazırlanan şarapların, zeytinyağların saklanması ve taşınabilmesi için “anfora” adı verilen pişmiş topraktan kaplara konması, geleneksel bir biçimde anfora yapımına neden olmuştur. Menemen testisi bu geleneğin bir uzantısı olarak görülmektedir. Sanayi yönünden oldukça sıkıntılı bir belde olan Menemen kazası Osmanlı döneminde süt üretimi ve hayvancılığa

dayanan bir sanayi tesisi ancak cumhuriyet döneminde görülmekte.

1307 yılı Aydın Vilayeti Salnamesinde fabrika olarak kabul edilebilecek iki sanayi tesis olduğu görülmekte. Bu tesisler

bölgenin yetiştirdiği tarım ürünleriyle paralel olarak un değirmeni ile zeytinyağı üretimi yapan fabrikalardır. Günün

teknolojisine uygun buharla çalışan bu iki fabrikanın birinin İngiliz asıllı Mösyö Vaitmana ait 18 beygir gücüne sahip

olduğu, diğer fabrikanın ise Hacı Anton’a ait 15 beygir gücüne sahip tesis olduğu görülmekte.

El sanatları yönünden dokumacılık ve urgan üretiminde bölgenin Tire ve Akhisar kazalarıyla birlikte belgelerde ismi

geçmektedir. Osmanlı dönemimde Menemen Akhisar ile birlikte “miri bezleri” üretiminde tanınmış kazadır. Yine

tersane-i amire donanma adına talep edilen yelken bezi, esir gömleği, tente bezi Menemen’den karşılanmıştır.

Donanmanın, tersanelerinin urgan ihtiyacı, önemli üretim merkezlerinin başında gelen Tire ile birlikte Menemen

tarafından da temin edilir.

1334/M.1917 yılına ait Aydın Vilayeti Salnamesinde 10 yıl önce kazada mevcut sanayi tesislerine yeni ilavelerin olduğu

görülmekte.

Osmanlı döneminde hayvancılıkla ekonomik gelir sağlayan Menemen ilçesi son yıllarda hayvancılıkta giderek güç

kaybetmiş, hayvan varlığı ve buna bağlı olarak hayvansal ürün üretim de düşmüştür.

Sanayi olarak Menemen ‘de çırçır fabrikaları, üzüm ve incire dayalı işletmeler, tavukçuluk, çömlekçilik ve deri sektörü

bulunmaktadır. Sanayi sektöründe ilçede çalışanların oranı % 3,61’dir.Bu oranın yarıya yakını deri serbest bölgesi ve

Ulukent organize sanayi bölgelerinde istihdam edilmektedir.

Menemen ilçesinde 2015 rakamlarına göre toplam 156 974 nüfusa sahip olup Foça ilçesinde ise bu rakam 28 647’dir.

DÜNYADAKİ EKONOMİK GELİŞMELER

DÜNYA EKONOMİSİ

Dünya ekonomisi yeniden hızlanıyor

Küresel krizden bu yana oldukça yavaş büyüyen dünya ekonomisi ve küresel ticaret yeniden canlanıyor. Amerika’dan

sonra Avrupa’da da ekonomik büyüme arttı ve işsizlik oranları küresel krizden bu yana en düşük seviyelerine indi.

Gelişmekte olan ülkeler de bu döngüden artan ticaret ile olumlu etkileniyorlar. Petrol fiyatlarının $70’a kadar yükselmiş

olması hem artan talebin göstergesi hem de petrol ihracatçısı gelişmekte olan ülkelerde ekonomik büyümeyi

destekliyor. Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin büyümesinin hızlandığı bu dönemde dünya ekonomisinde

adeta bir bahar havası yaşanıyor.

2017 yılında OECD’ye göre %3,58 civarında gerçekleşen küresel büyüme hızının önümüzdeki yıl %3,74’e çıkması

bekleniyor. IMF ise 2017 büyümesini %3,6 olarak tahmin ediyor ve 2017’de %3,7’ye çıkmasını bekliyor. Bu oranlar kriz

öncesi %4-4,5 civarında olan büyümenin hala altında ancak Amerika ve Avrupa başta olmak üzere gelişmiş ülkelerde

büyümenin hızlanması büyüme beklentilerini olumlu etkiliyor.

Çin ekonomisinin ise 2017 yılında bir miktar hızlanmakla beraber orta vadede yavaşlamaya devam etmesi bekleniyor.

Dengeli büyüme için tüketime daha fazla ağırlık vermek isteyen Çin’de hizmet sektörüne doğru yönelme de devam

ediyor. Küresel ticaretin hızlanması Çin’in kısa vadede büyüme oranlarını tekrar yukarıya çekebilir. Gölge bankacılık ve

sermaye çıkışları üzerine son dönemde getirilen kontroller, finansal sektöre dair kaygıları bir miktar frenlemiş durumda.

Ancak Çin’in borçluluk oranı hala (ölçülebildiği kadarıyla) %200’ün üzerinde ve pek çok sektörde kapasite fazlalıkları

mevcut.

SAYFA 5

Şekil 1. Küresel Büyüme Oranı (%)

Riskler yok değil Bu bahar havasının yanında keyif kaçıracak riskler de yok değil. Bunların başında Amerikan Merkez Bankası (Fed) ve

Avrupa Merkez Bankası (ECB)’nin sıkılaştırıcı politikaları ve bunların küresel sermaye akımları üzerindeki etkisi geliyor.

Döviz cinsinden borçlu ülkelerde tedirginlik yaratan Fed’in faiz artış süreci 2018’de de devam edecek. Fed’in bilanço

küçültmek için Eylül ayında uygulamaya başladığı program hızlanarak devam ediyor. ABD 10 yıllık tahvil faizleri 2018

başında yeniden %2,5 seviyesinin üzerini görürken, Avrupa Merkez Bankası’nın Eylül ayı sonunda tahvil alımlarını büyük

ihtimalle sona erdirecek olmasıyla burada da faiz artışlarının 2019’da başlama ihtimali güçleniyor.

Gelişmekte olan piyasalarda ise kırılganlık devam ediyor. Para politikasının olağandışı seviyede bol olduğu dönemde

dünyada pek çok ülke borçluluk oranları arttı. Bu borçların faizlerin giderek yükseldiği bir ortamda nasıl bir performans

göstereceği tam olarak bilinmezliğini koruyor. Hızlanan büyümeye rağmen toplam faktör verimliliğinin hala oldukça

yavaş artıyor olması bu endişeleri kuvvetlendiriyor. Önde gelen uluslararası kuruluşlar verimlilik artırıcı reformların, bol

ve ucuz para döneminde fazlaca ertelendiğini ve bunun maliyetinin ülkeler tarafından tam olarak anlaşılamadığını

belirtiyorlar.1 Borçluluk oranlarının yüksek olduğu ortamda makro ihtiyati önlemler almanın yanında finansmanın

sermaye piyasalarından sağlanmasının riskleri azaltacağı savunuluyor.2

Şekil 2. Küresel Ticaret Hacmi ve Büyüme (%)

SAYFA 6

TÜRKİYE EKONOMİSİ

2016 yılında yaşanan zorluklar, darbe girişimi ve terör olaylarının etkisiyle ekonomi %3,2 oranında büyümüştü. 2017’ye

başlarken de çok olumlu bir tablo yoktu. Büyüme tahminleri %2,5-3 civarındaydı ve TL dolar karşısında önemli değer

kayıpları yaşıyordu. Oldukça sıkışık piyasa koşullarında önce piyasalardaki risk algısının gerilemesi, sonrasında ise

hükümetin iç talebi artırmaya yönelik aldığı tedbirler büyüme üzerinde oldukça etkili oldu. İlk 9 ayda ekonomi %7,4

oranında büyüdü. Ancak bu büyüme finansal kırılganlıklarda artışı da beraberinde getirdi. Enflasyon, dış borç,

kredi/mevduat oranları ve bütçe açığı da arttı. İlk bölümde kısaca 2017 yılı ekonomisini inceleyip, 2018 yılı

beklentilerimize geçip son bölümde de tahminlerimize yer vereceğiz.

Büyüme Dinamikleri 2017 yılında Türkiye ekonomisinin %7 civarında büyüyeceğini tahmin ediyoruz. İlk üç çeyrekte gerçekleşen %7,4’lük

büyümeye en büyük katkı 3,8 yüzde puan ile tüketim harcamalarından geldi. Yatırımların katkısı 2,3 puan olurken net

ihracat katkısı ise 1,5 yüzde puan oldu. Kamu tüketimi yalnızca 0,4 yüzde puan katkı yaptı. Büyüme kompozisyonunda

uzun zamandır zayıf seyreden yatırımların katkısındaki artış dikkat çekici olmakla beraber verilerde kamu özel sektör

ayrımı yapılamadığı için burada katkının kaynağını tespit etmek mümkün değil. Ancak yatırımların ilk iki çeyrekte zayıf

seyrettikten sonra üçüncü çeyrekte canlandığını ve son dört çeyrektir azalan makine teçhizat yatırımlarının da artışa

döndüğü görülüyor

Şekil 3. Büyümeye Katkılar (2017 3 çeyrek toplamı, yıllık büyümeye katkı, yüzde puan)

Kaynak: TÜİK, Ulusal Hesaplar verisi. *Hesaplamalar zincir hacim endeksi ile yapıldığından bu kalem hata payını da içermektedir.

SAYFA 7

Şekil 4. Sabit Sermaye Oluşumu (bir önceki yılın aynı dönemine göre, yüzde değişim)

Tablo 1. Sanayi Üretim Endeksinde değişim (mevsims. arındırılmış, önceki çeyreğe göre %)

2017

% değişim 1Ç 2Ç

3Ç 4Ç

Sanayi Üretim Endeksi 1,6 2,0

1,9 1,4*

Ara malı imalatı 0,8 2,8

2,2 2,1*

Sermaye Malı İmalatı 1,0 5,3

-1,4 6,5*

Dayanıklı Tüketim Malı 8,3 1,1

5,9 -13,4*

Dayanıksız Tüketim Malı

İmalatı 0,7 -0,1

2,7 1,8* Kaynak: TÜİK, Sanayi Üretim Endeksi. *Ekim-Kasım ayları ortalaması, önceki çeyreğe göre mevsim etkilerinden arındırılmış değişim

Öte yandan sanayi üretiminde yılın başından beri süren atışlar son çeyrekte biraz yavaşladı. EkimKasım ortalamalarına

göre sanayi üretimi üçüncü çeyreğe kıyasla %1,4 arttı. Sermaye malı üretimi canlanırken, dayanıklı tüketim mallarında

düşüş var. Ancak toplamda sanayi üretimi güçlü bir şekilde artmaya devam ediyor. Bu artış kapasite kullanım oranlarının

yükselişini de destekliyor.

2017 yılında kamunun büyümeye katkısı azalmış görülse de büyümede vergi indirimlerinin ve Kredi Garanti Fonu’nu

(KGF) ile dağıtılan kredilerin önemli bir payı olduğu muhakkak. Burada kamunun direkt tüketim katkısı büyüme

kompozisyonunda büyük bir yer kaplamasa da, mali politikanın bahsettiğimiz diğer yönleriyle 2017 büyümesinde

önemli bir unsur olduğunu belirtmeliyiz.

Kredi Garanti Fonu’ndan 2017 yılında yaklaşık 200 milyar TL kredi kullandırıldı. Bu krediler ağırlıklı olarak KOBİ’lere

yöneldi. Kredi Garanti Fonu’nun yıllık kredi büyümesine etkisi oldukça güçlüydü. Şekil 5 KGF etkisiyle artan kredi hızını

göstermekte. 13 haftalık ortalama ticari kredi artışı 2016 sonunda %10 dolayından Haziran 2017’de %40’ların üzerine

çıktı. Fon kullanımının yavaşlamasıyla yaz aylarından itibaren kredi artış hızı tekrar %15 seviyelerine geriledi. 2017

yılında yıllık kredi artışı %21 civarında gerçekleşti (Şekil 5).

SAYFA 8

Şekil 5. Kredi Büyüme Hızları (kur etkisinden arındırılmış, 13-haftalık ortalama, yıldızlandırılmış, %)

Ekonomik büyümenin kalitesi uzun zamandır zayıf artışlar kaydeden yatırımların hızlanıp hızlanmadığıyla da yakından

ilişkili. Üçüncü çeyrekte hem inşaat hem de makine ve teçhizatta yüksek artışlar görüldü. Ancak yatırımlarda kalıcı bir

canlanma olup olmadığını söyleyebilmek için henüz erken. İhracatın artmasıyla sanayide yükselen kapasite kullanım

oranları yatırımları artırıcı yönde çalışması mümkün (Şekil 6). Kriz sonrasında %75’in biraz üzerinde seyreden KKO,

2016’nın son çeyreğinden itibaren artarak krizden bu yana ilk defa %80’e yaklaştı. Ancak ekonomiye ve özellikle son

dönemde ekonomi politikalarına ilişkin belirsizlikler yatırım ortamının iyileşmesine engel oluyor. Türkiye’nin bankacılık

sektöründe varılan yüksek kredi/mevduat oranları ve giderek artan finansman maliyetleri yatırım finansmanını

zorlaştırıyor.

Şekil 6. Kapasite Kullanım Oranı (Mevs. Arındırılmış %)

Kaynak: Turkish Data Monitor .

-10,0

0 , 0

0 10 ,

, 0 20

0 , 30

0 40 ,

, 0 50

Toplam Krediler (Mali Kesim Hariç) Tüketici Kredileri Ticari Krediler

SAYFA 9

Kredi ile büyümenin sonuna mı geldik?

Türkiye 2000’li yıllarda önemli bir finansallaşma süreci yaşadı. Bankacılık reformu öncesi büyük oranda devlet

borçlanmasının finansmanında rol alan bankacılık sektörü, reel sektöre yönelmeye başladı. Bunun sonucunda hem

hanehalkı hem de şirket kesimi kredilerinde önemli bir artış meydana geldi. Bankacılık sektöründe toplam kredilerin

GSYH’a oranı 2003 yılında %10’lar civarındaydı. 2017 sonu itibarıyla %64 civarında seyrediyor. Bu oran eski milli gelir

serisiyle hesaplandığında 2016’da %74’e ulaşmıştı (Şekil 7). Türkiye finansallaşmanın olumlu etkilerinden gerek büyüme

gerek verimlilik artışları ile faydalandı. Ancak kredi oranının doğal sınırlarına yaklaşmasıyla kredi artışlarının büyümeye

katkısı da elbette azalıyor.

Dünyada kredi/GSYH oranları ülkelere göre önemli farklılıklar göstermekte ve gelişmiş ülkelerde bu oran %100’ler

mertebesinin üzerine çıkabilmektedir. Ancak ekonomi yazınında son dönemde yapılan araştırmalar bu oranın %60’ın

üzerine çıkmasının büyüme üzerinde olumsuz etkileri olabileceğini, büyümenin finansmanının kredi oranı bu seviyelere

ulaştıktan sonra sermaye piyasalarının gelişimiyle finanse edilmesinin büyümeye daha olumlu etkileri olabileceğini

göstermektedir. Kredi artış oranlarının mevduat artışıyla orantılı olmasının ise finansal kriz risklerini azaltmakta önemli

rol oynadığı ve düzenleyici otoritelerin bunu gözetmelerinin faydaları da çeşitli araştırmalarda belirtilmektedir.

Sektörel bazda bakıldığında kredilerin GSYH’a oranı önemli farklılıklar göstermektedir. İmalat sektöründe bu oranın

2015 yılında %100’e kadar yükseldiğini, 2017 üçüncü çeyrek itibarıyla %77 olduğunu görüyoruz. Aynı oran İnşaat

sektöründe %75, Hizmet sektöründe ise %47 seviyesinde bulunuyor. İmalat dışında kalan sanayi sektörleri (madencilik,

elektrik, gaz, su vb.) için ise bu oran %177’ye varmış durumda. Bu sektörlerin GSYH içerisindeki

Payı 2004 yılında %2,9’dan 2016’da %3’e yükselirken, kullandığı kredi miktarı sektörel kredilerin yaklaşık %11’ine

yükselmiş durumda. Hizmet sektörü ise Eğitim ve Sağlık gibi kamunun ağırlıklı olduğu sektörlerde henüz kredi oranları

çok yüksek olmadığı için toplamda da en az orana sahip. Turizm sektörünün önde olduğu Lokanta ve oteller sektöründe

kredi/GSYH oranı 2016 yılında %90’lara yaklaşmış durumda (Şekil 9).

Türkiye’de kredi/GSYH oranı pek çok gelişmiş ülkenin hala altında seyretse de bu kredilerin finansmanının önemli bir

kısmının dış borç ile yapılıyor olması ayrı bir kırılganlık yaratıyor.

Kredilerin mevduata oranı 2017 yılı üçüncü çeyreğinde %120 seviyesinde. TL cinsinden kredi mevduat oranı ise %140’a

çıkmış durumda. 2011-2017 döneminde Türkiye’nin dış borç oranı %35’den %52’ye yükseldi. Kredi Garanti Fonu’nun

kullanımı da bu oranı önemli miktarda artırdı. 2016 sonunda dış borç %47 iken sadece 6 ay sonra Haziran 2017’de

%52’ye yükseldi.

Bu rakamlar büyümenin finansmanında önümüzdeki dönemde sermaye piyasalarının daha fazla rol oynaması

gerektiğine işaret ediyor. Türkiye gerek halka açıklık oranı gerekse reel sektör bono/tahvil piyasası derinliği açısından

hala arzulanan seviyelere ulaşabilmiş değil. Buradaki potansiyelin verimli sektörlerin finansmanında kullanılması hem

bankacılık sektörü üzerindeki yükü azaltacak hem de büyümeyi artırıcı yönde etki edebilecektir.

Şekil 7. Kredi/GSYH oranı (%)

SAYFA 10

Şekil 8. Sektörlere göre Kredi/GSYH oranı (%)

İhracat ve ithalat artıyor

2017 yılında ihracat %10,2 oranında artarak 157 milyar dolar oldu. İthalat ise %17,9 artarak 234 milyar dolara ulaştı.

İhracattaki artış ağırlıklı olarak Avrupa ülkelerine gerçekleşirken, Ortadoğu ülkelerine olan ihracattaki artışın önemli bir

kısmı altın ihracatından kaynaklandı. İthalat artışlarında ise altın ve enerji kalemleri etkili oldu. Altın ithalatı ilk onbir

ayda yaklaşık 10 milyar dolar artarken, enerji ithalatı 9 milyar dolar arttı. Altın ithalatı 3’e Katlanırken, enerji ithalatı

fiyat artışlarının da etkisiyle %37 oranında arttı. İthalat altın ve enerji hariç ilk 11 ayda sadece %7,7 artış gösterdi.

2017 yılında Dış Ticaret Açığı 56 milyar dolardan 77 milyar dolara yükseldi. Böylece cari açık oranı da 2017 sonunda

tahminimize göre %5,6’ya yükselmiş oldu. Dünya ekonomisindeki hızlanmaya paralel olarak 2018 yılında Türkiye’de

ihracat artışlarının bir miktar yavaşlamakla beraber artmaya devam edeceğini tahmin ediyoruz. Euro bölgesinin 2017

yılında %2,4 büyüdüğü, 2018’de ise 2,1 büyüyeceği tahmin ediliyor. İngiltere ise Brexit endişeleri nedeniyle büyümede

geriden geliyor. İngiltere ekonomisi 2017’de %1,5 büyürken, Türkiye’nin İngiltere’ye olan ihracatı %17,5 oranında azaldı.

2018 yılında Avrupa’ya olan ihracatta sınırlı bir artış bekliyoruz. İthalatta ise önümüzdeki yıl altın ithalatının normal

seviyelere dönmesi halinde artışın yavaşlayacağını ve enerji fiyatlarının etkisinin 2018’de 2017’ye kıyasla daha sınırlı

kalacağını tahmin ediyoruz.

Tablo2. Ülke Gruplarına göre ihracat, (Ocak-Kasım dönemi, milyar dolar)

AB OD+KA Diğer Toplam

2017 67,4 32,5 43,3 143,2

2016 62,7 28,1 39,0 129,8

% değişim 7,5 15,6 (4,7)* 11,0 10,2

Kaynak: TÜİK, Dış ticaret İstatistikleri. *Altın hariç değişim oranı. OD+KA (Orta Doğu ve Kuzey Afrika)

Tablo3. İthalat, (Ocak-Kasım dönemi, milyar dolar)

Altın Enerji Diğer Toplam

2017 14,7 33,3 162,7 180,2

2016 4,9 24,3 151,0 198,6

% değişim 201 37.1 7.7 16.9

Kaynak: TÜİK, Dış ticaret İstatistikleri.

SAYFA 11

Yüksek büyüme işsizlik oranını geriletti

2017 yılı başında %12’ye kadar yükselen işsizlik oranı yüksek büyümenin etkisiyle %10,3’e geriledi. Ancak bu gerileme

ancak son çeyrekte gerçek anlamda kendini hissettirdi. Manşet işsizlik oranına paralel olarak genç işsizliği de %22,1’den

%19’a düştü. İşsizlik oranındaki gerilemede sanayi ve hizmet sektörü önemli rol oynadı. Yılın başından Ekim dönemine

kadar 1 milyon 76 bin istihdam yaratıldı. Bunun 701 bini hizmetler ve 196 bini sanayi sektöründen geldi. İşgücü ise 670

bin kişi arttı. İşsizlikte 2012 yılından beri görülen artış eğilimi uzun bir aradan sonra düşüşe geçti. Ancak hala 2012’de

ulaşılan %8 seviyesinin oldukça üzerinde seyretmeye devam ediyor. Ekonomik büyümenin bir miktar yavaşlamasıyla

2018 yılında işsizlik oranındaki düşüşün de yavaşlayacağını ve yatay seyre geçeceğini tahmin ediyoruz.

Şekil 15 . İşsizlik Oranı (mevsimse. Arındırılmış %)

2018 Beklentileri

Türkiye ekonomisi son yıllarda kamu harcamaları ve tüketim çekişli büyüdü. 2017 yılında ise iç talebin yanında

ihracattaki artış ile net ihracatın katkısı ilk dokuz ayda pozitif oldu. Sanayi üretiminde 4 çeyrek boyunca devam eden

güçlü artış kapasite kullanım oranını uzun zaman sonra %80’e tekrar yaklaştırdı. Dünyada büyümenin devam edeceği

beklentisi net ihracat katkısının bir miktar yavaşlasa da devam edebileceğine işaret ediyor.

Artan bütçe açığı hükümetin tasarruf tedbirlerine gitmesine ve vergi oranlarını artırmasına neden oldu. Kurumlar

vergisinin 2 yüzde puan artışı, motorlu taşıt vergisi ve bazı tüketim ürünlerine getirilen yeni ÖTV yükü kamu

harcamalarının büyüme verdiği katkıyı sınırlayacaktır. Yükselen enflasyon ise eğer hedef gerçekten tutturulmak

isteniyorsa Merkez Bankası’nın para politikasında daha sıkı bir duruş izlemesine neden olacaktır.

Kredi Garanti Fonu’nda henüz kullandırılmayan 50 milyar TL’lik limit ve yaklaşık 28 milyar TL geri ödeme olduğu

açıklanmıştır. Bu durumda geçen yıl kullanılan 200 milyar TL’ye karşılık bu sene 80 milyar TL civarında ek kredi yaratma

imkanı mevcuttur. Bunun geçen yılki kadar geniş çerçevede ve kısa sürede kullandırılması yerine nispeten daha seçici ve

zamana yaygın bir kullanım söz konusu olursa büyümeye etkisi de geçen yıla göre daha kısıtlı olacaktır.

Daha sıkı mali ve para politikası ve daha küçük ölçekli KGF programı ile 2018 yılında büyümenin bir miktar yavaşlayarak

%4,5’e düşeceğini tahmin ediyoruz.

SAYFA 12

Amerikan Merkez Bankası Fed’in oldukça hızlı büyüyen Amerikan ekonomisinde beklenmeyen bir yavaşlama olmadığı

takdirde 3 faiz artışı projeksiyonunu gerçekleştirebileceğini, vergi indirimleri ve giderek ısınan işgücü piyasasının da

bunu destekleyeceğine inanıyoruz. Bu durumda dolar cinsinden fonlama maliyetlerinde artış olacağını ve bunun TL

üzerinde olumsuz yönde etki yapabileceğini değerlendirmekteyiz. Enflasyon oranının ise kurdaki gelişmeler ve Merkez

Bankası politikalarına da bağlı olarak 2018 yılında %9,5-10 civarında gerçekleşmesini bekliyoruz.

Hükümetin uzun zamandır ajandasında olan ve Orta Vadeli Program’da da belirtilen reform programını gerçekleştirmesi

ya da bu yönde atılacak her türlü adım büyüme ve yatırımları destekleyecektir. Türkiye Freedom House’un hazırladığı

raporda özgür olmayan ülkeler kategorisine düşerken, küresel rekabet endekslerinde de 2017 yılında 53. sırada yer

almıştır (2012’de 43. sıra). WEF’in yayınladığı küresel rekabet raporunda politika belirsizliği

Türkiye’de bir numaralı sorun olarak yer almıştır. Bunu finansmana erişim ve işgücünün eğitim seviyesi izlemiştir.

TÜSİAD’ın makroekonomik beklenti anketlerinde de hukuksal düzenlemelere ilişkin belirsizlikler yatırım ortamı

önündeki en önemli sorun, siyasi belirsizlikler ise ikinci önemli sorun olarak görülmektedir.

Türkiye’nin içerisinde bulunduğu olağanüstü hal durumundan çıkılması, hukuk sistemi ve temel hak ve özgürlüklerin

güçlendirilmesi ekonomiyi hiç şüphesiz olumlu etkileyecek, Türkiye’nin yurt dışındaki algısının iyileştirilmesinde yardımcı

olacaktır. AB üyelik müzakerelerinin devamı ve Türkiye için kritik öneme sahip Gümrük Birliği revizyonu için

görüşmelerin başlayabilmesi için de bu yönde atılacak adımlar büyük fayda sağlayacaktır.

SAYFA 13

MENEMEN & FOÇA’ GENEL BAKIŞ

MENEMEN

Coğrafi Konum

İzmir İline bağlı olup, 35 km mesafededir. Menemen, 27,4 derece boylam ve 38,35 derece enlemdedir. Doğusu Manisa İli, batısı Foça İlçesi ve Ege Denizi, Kuzeyi Aliağa İlçesi, Güneyi Çiğli İlçesi ile çevrilidir. Deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 20 m dir. YÜZÖLÇÜMÜ : 655 km2 (yaklaşık olarak) Not: Daha önce 665 km2 olan yüzölçümü Harmandalı Beldesinin 29 Mart 2009 Yerel Seçimlerinden sonra Çiğli İlçesine bağlanması ile yaklaşık olarak 10 km2 eksilmiştir.

Yüzey Şekilleri

Doğu ve Kuzeydoğuda Dumanlı Dağlar, Güney ve Güneydoğuda Yamanlar Dağı ile çevrilmiştir. Ancak eskiden tek parça olan hatla Gediz Nehrinin açtığı vadi ile birbirinden ayrılmıştır.Bu nehrin doldurduğu delta ve ova ziraata elverişli olup, deniz seviyesindeki yerlerde tuzlu bataklıklar bulunmaktadır. Ovanın batısında bulunan Taşlı Tepe, Değirmendere, Üçtepeler gibi yükseklikler alüvyal zemin üzerinde dik yamaçlarla birer ada gibi yükselmektedir.

Akarsu ve Gölleri Menemen' den geçen Gediz Nehri, ilçenin hayat damarıdır. Bu nehrin oluşturduğu delta, Batı Anadolu'nun en büyük deltasıdır. Menemen Ovası, aşağı Gediz havzasında olup, doğuda Yamanlar Dağı, batıda Foça dağlık yöresiyle çevrelenmiştir.

İklimi

Menemen iklim etmenleri bakımından üniformdur. Akdeniz iklimi karakterini taşır, yazlar kurak ve sıcak, kışlar ılık ve yağışlıdır.Yıllık yağış ortalaması 616 mm, yıllık sıcaklık ortalaması 19 0C' dir. İklim özelliklerinden, ova topraklarının tümü derin yapıda ve genelde de orta-ağır bünyeli alüvyaldir. Menemen ovasını kat ederek Foça İlçesinin güneyinden denize dökülen Gediz Nehri üzerine kurulan Emiralem Regülatörü ve sulama şebekesi vasıtasıyla ova tamamen sulu tarım yapmaya elverişli saha haline gelmiştir. Yamanlar dağı üzerinde Karagöl Mevkiinde memba suyu niteliğinde birçok kaynak suyu bulunmaktadır.

İDARİ DURUM

1 Merkez belediyesi, 8 belde belediyesi ile 27 köy bulunmakta iken 5216 Sayılı Yerel Yönetim Yasası gereğince,

23.07.2004 tarihinden itibaren; Ayvacık, Bağcılar, Belen, Buruncuk, Çaltı, Çavuş, Doğa, Günerli, Haykıran, Kesik,

Musabey, Süzbeyli, Telekler, Tuzçullu, Yahşelli ve Yanık olmak üzere toplam 16 köy mahalle kapsamına girmiş, 11 köyün

ise köy tüzel kişiliği devam ettirilmiştir.

Köyler toplu bir yerleşim dokusuna sahiptirler. Genellikle birbirine yakın mesafelerde kurulmuştur. Ancak; Büyükşehir

Belediye Meclisi'nin 13.06.2005 tarihli oturumunda alınan karara göre; Belen, Haykıran, Yanık, Doğa Köyleri, daha sonra

Çaltı, Telekler, Bağcılar, Ayvacık ve Yahşelli Köyleri tekrar Köy Tüzel Kişiliğine kavuşmuş ve köy sayısı 20'ye çıkmıştır.

Yine 29.03.2009 tarihinde yapılan Mahalli İdareler seçimlerinden sonra 7 Belde Belediye Başkanlıklarının (Asarlık,

Emiralem, Koyundere, Maltepe, Seyrek, Türkeli, Ulukent Belde Belediyeleri) tüzel kişilikleri kapanarak.

İlçe belediyesine mahalle olarak bağlanmıştır.

Harmandalı Beldesi; 22 Mayıs 2008 gün ve 26824 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "5747 Sayılı Büyükşehir

Belediyesi sınırları içerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması" hakkındaki yasaya istinaden;

İlçemize bağlı Harmandalı Beldesi 29.03.2009 tarihinde yapılan Mahalli İdareler Seçimlerinden sonra ilçemize olan idari

bağlılığı sona ererek, Çiğli İlçesine bağlanmıştır.

SAYFA 14

SOSYAL DURUM

Konut: 1972 yılından sonra merkez ilçe hızlı bir kentleşme göstermektedir. Konutta olan darboğazın yarattığı yüksek

kiranın etkisiyle boş arsalarda ilçe merkezinde konut gereksinimini karşılamak amacıyla Kazımpaşa Mahallesi Hıdırlık

mevkiinde 1500 konutluk 8 adet konut yapı kooperatifi tarafından konutlar üretilmiş, sahiplerine teslim edilmiştir.

Ayrıca son yıllarda Ulukent, Koyundere, Asarlık ve Seyrek'te çok fazla sayıda toplu konut alanları inşa edilmiştir.

Menemen’de Çömlekçilik

Menemen ilçesinde çömlekçilik oldukça gelişmiştir. Burada artık yedinci tür tezgâhta kullanılan insan gücünün yerini,

elektrik motorunun aldığı görülmektedir. Menemen'de 8 büyük atöyle bulunmakta, pek çok yörenin tersine burada yeni

kuşaktan da bu sanatı öğrenenler çıkmaktadır.

Yapılan işlerde küp, saksı, bardak, (küçük testi), testi gibi kullanma eşyalarının yanısıra turistik hediyelik eşyalara da yer

verilmektedir. Pişirim için kullanılan fırınlarda henüz raf bulunmadığından bu tür eşyalar saksı ya da benzeri ürünlerin

içine yerleştirilerek pişirilmektedir.

Menemenli ustalardan birisi, hiçbir sanat eğitimi görmemiş olmasına karşın yaptığı değişik, sırlı işlerle İzmir'de kişisel bir

sergi açma gözük pekliğini gösterdiğinden bugün az sayıda da olsa ara sıra duvar panosu siparişleri almaktadır. Böylece

Menemenlilerin çömlekçilikten seramikçiliğe geçiş evresinde olduklarını söyleyebiliriz.

Menemen'de kullanılan kil, sırlı ve sırsız ürünlerin bir pişirimde yapılmasına elverişlidir. Pişirim odun ateşiyle, ortalama

12 saat sürmekte, fırının içindeki redüklenmeyi artırabilmek için pişirimini sonuna doğru eski otomobil

lastikleri de ateşleme yerine atılarak kullanılan sıra öteki çömlekçi sırlarında rastlanmayan bir görünüm

kazandırılmaktadır.

Panaztepe

Panaztepe, İzmir İli, Menemen İlçesinin 13 km batısında, Yeditepeler adıyla anılan tepeler topluluğunun kuzey ucundaki

doğal bir tepenin üzerinde ve yamaçlarında bulunmaktadır. 1985 yılında kurtarma kazısı şeklinde başlayan ve bilimsel

kazı statüsüne dönüşen çalışmalar Hacettepe Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyelerinden Prof.Dr. Armağan

ERKANAL’ın başkanlığında yürütülmektedir. Günümüzde Gediz Nehri’nin taşıdığı alüvyonlarla dolmuş olan tepenin

eteklerinde, kesintilerle de olsa M.Ö.3.bin yıldan Osmanlı Dönemi’ne kadar uzanan yerleşmeleri bulunmaktadır;

Prof.Dr. Armağan ERKANAL, bu yerleşmeyle ilgili kanıtlar doğrultusunda Panaztepe’nin bir ada kenti ya da yarımada

olarak yerleşim gördüğünü belirtmektedir. Panaztepe ada yerleşmesi konumu ile bir taraftan deniz, diğer taraftan da

kara ticaretinin odaklaştığı bir yerdedir. Ünlü kral yolunun deniz bağlantısını oluşturan Gediz Vadisi ile birlikte ele

alındığında da, stratejik bir noktada yer aldığı görülmektedir. Bir taraftan Orta Anadolu üzerindeki kara ticareti, diğer

taraftan da deniz yolu ile Kıta Yunanistan, Ege Adaları, Girit, Rodos, Kıbrıs, Suriye-Filistin ve Mısır gibi ülkelerle

ticaret bağlantıları kurulması sağlanmış; bu ilişkiler sonucunda sözkonusu bölgelerle yoğun bir sosyo-ekonomik ve

kültürel etkileşimler gerçekleşmiştir.

Akropol kesiminde yürütülen çalışmalarda kuzey kesimde büyük bir yapı kompleksi saptanmıştır. Tepe üzerindeki

konumu ve ele geçen kaliteli seramikten dolayı kompleksin M.Ö. 2.binin başına ait, dönemin yönetimi ile ilgili resmi bir

yapı olabileceği düşünülmektedir. Bu yapı kompleksi M.Ö. 1.binin ilk yarısına Arkaik Dönem’e tarihlendirilen anıtsal yapı

ve buna bağlı sur temellerinden dolayı tahrip olmuştur.

Tepenin doğu kesiminde ve eteklerinde yürütülen çalışmalar, Erken Tunç Çağı sonundan Geç Tunç Çağı sonuna kadar

kesintisiz olarak bir liman yerleşmesinin olduğunu düşündürmektedir. Bu bölgedeki en eski dönem, M.Ö.3.binden

2.bine geçiş dönemini yansıtan uzun ev tipinde önemli bir yapı ile temsil edilmektedir. Kuzey kazı alanında yürütülen

çalışmalarda, yüzeyin hemen altında Bizans Dönemi’ne ait daha çok depo niteliği taşıyan iki farklı yapı açığa

çıkartılmıştır.

SAYFA 15

Panaztepe’nin güney kesimi Geç Tunç Çağı’nın yanı sıra Roma ve İslami Dönem’de de mezarlık olarak kullanılmış olması

açısından önemlidir. Batı Anadolu’nun en ilginç ve büyük mezarlığını oluşturmaktadır. Geç Tunç Çağı’na tarihlenen

mezarlık alanı Anadolu’da bilinen diğer örnekler arasında bilinen en büyük mezarlık olup, ünik mezarlık içi düzenlemesi

ile dikkat çekmektedir. Mezarlığın iki ana çevreni vardır ve birbirlerinden bağımsız dönemlerde kullanıldığı kesin olarak

saptanmıştır. Bunlardan ilki (I.Mezarlık Çevreni) tholos mezarların (yuvarlak planlı kısa bir dromosu olan sahte kubbeli

oda mezar) yer aldığı ve ana evreleri M.Ö. 14.13.yüzyıllara tarihlendirilen çevrendir; burada tespit edilen mezarlardan

çeşitli buluntular ele geçmiştir. Pişmiş toprak kaplar, Myken kapları; cam boncuklar; çeşitli malzemeden yapılmış zengin

süs eşyaları, bronz silahlar; mühürler; silahları ile gömülen erkek bireyin kolunda insitu olarak bulunan bronz ”mühür

bilezik” ele geçen buluntular arasında yer almaktadır. Güney Mezarlık Alanında saptanan II. Mezarlık Çevreninde ise

mezarlık alanı bütünüyle taş bir platformla kapatılarak adeta mühürlenmiştir; platformun içerisinde farklı boyutlarda taş

plakalardan yararlanılarak uygulanmış bir parselasyon dikkati çekmektedir. Mezarların belli bir düzenleme ile parsellerle

birbirinden ayrılması ünik bir uygulamadır. Parseller arasında gezinti yolları ya da değişik amaca yönelik alanlar

bırakılmıştır. Taş platforma bağlı olarak pithos, taş sanduka ve kompozit mezar tiplerine ait çeşitli örnekler açığa

çıkartılmıştır.

Bu mezarlardan ele geçirilen seramik eserler arasında altın ve gümüş kapları yansıtan pişmiş toprak kaplar yer

almaktadır; ayrıca pithos mezarlardan iki skrabenin ele geçmiş olması Mısır ile olan yakın ilişkileri ortaya

sermektedir. Bugüne kadar yapılan kazı çalışmaları sonucunda elde edilen veriler Panaztepe’nin yalnızca Anadolu’daki

diğer komşu kültürlerle değil, Aynı zamanda Kıta Yunanistan, Girit, Ege Adaları, Mısır ve Doğu Akdeniz gibi çevre kültür bölgeleriyle de sağlam

ilişkilere sahip olduğunu göstermektedir.

Nüfus Durumu

Nüfusa ait bilgilere Aydın Salnamesinde rastlamaktayız. 1895 tarihli salnameye göre Menemen'de 14.214 Müslüman,

5424 Rum, 295 Bulgar ve 254 Ermeni yaşamaktadır. 1901 tarihinde yine salnameye göre merkez ilçe nüfusu 6652,

toplam nüfus 22.901.'dir.

Halkın çoğunluğu yerli olup, Musabey, Çavuş, Maltepe ve Türkelli yerleşim alanlarına 1937 yılından Bulgaristan ve

Yugoslavya'dan gelen vatandaşlar iskan olmuşlardır.

Özellikle doğu illerinden ilçemize iş bulma ve çalışma amacıyla göç etmiş ve yerleşmiş aile vardır. Bu ailelerin dışında

mevsimlik olarak çevre illerden tarım alanında çalışmak üzere çok sayıda işçi gelmekte ve sezon sonu memleketine

dönmektedirler. Bunlar nüfus sayısına dahil edilmemiştir.

İlçemizde son yıllarda Toplu Konut yapımı artışı vardır. Özellikle toplu konutlaşma Ulukent, Seyrek, Koyundere,

Asarlık'ta yapılması nedeniyle nüfusta artış olmuştur.

2018 Yılı İtibariyle:

Bağlı Olunan İl Adı:İzmir

Toplam Nüfus : 174.564 Belde ve Köyler Toplam Nüfusu : 0

Toplam Erkek Nüfusu : 89.163 İlçe Merkez Kadın Nüfusu : 85.401

Toplam Kadın Nüfusu : 85.401 İlçe Merkez Erkek Nüfusu : 89.163

İlçe Merkez Nüfusu: : 174.564 Belde ve Köyler Erkek Nüfusu : 0

İlçeye bağlı Köy Sayısı : 11 Belde ve Köyler Kadın Nüfusu : 0

İlçeye bağlı Mahalle Sayısı : 65

29 Mart Yerel Seçimlerinden sonra Harmandalı (6.162 nüfuslu) Çiğli İlçesi'ne bağlanmıştır. Ayrıca Asarlık, Emiralem, Koyundere, Maltepe, Seyek, Türkelli Ulukent Beldelerii İlçe Merkez Belediyesine mahalle olarak bağlanmıştır. 12.11.2010 tarihi itibariyle Ulukent Ahmet efendi Mahallesi Çiğli'ye Bağlanmıştır. İlçe nüfusunun % 91'i ilçe merkezi ve merkeze bağlı yerleşim yerlerinde ve % 9'u köylerde yaşamaktadır.

SAYFA 16

MENEMEN NUFUS ORANALARI

Menemen nüfusu 2018 yılına göre 174.564.Bu nüfus, 89.163 erkek ve 85.401 kadından oluşmaktadır. Yüzde olarak ise: %51,08 erkek, %48,92 kadındır.

Menemen Nüfusu Yıllara Göre Artış Grafiği

SAYFA 17

,

Menemen Mahalle Nüfusları

Yıl İlçe Mahalle Adı Mahalle Nüfusu

2018 Menemen 30 Ağustos Mah. 15.827

2018 Menemen Kasımpaşa Mah. 15.348

2018 Menemen Uğur Mumcu Mah. 13.078

2018 Menemen İsmet İnönü Mah. 10.947

2018 Menemen İstiklal Mah. 10.458

2018 Menemen Esatpaşa Mah. 9.735

2018 Menemen Mermerli Mah. 8.101

2018 Menemen Irmak Mah. 7.930

2018 Menemen Gölcük Mah. 7.015

2018 Menemen 9 Eylül Mah. 6.971

2018 Menemen İncirli Pınar Mah. 5.152

2018 Menemen 29 Ekim Mah. 4.889

2018 Menemen Yahşelli Mah. 4.544

SAYFA 18

2018 Menemen Yeşil Pınar Mah. 4.183

2018 Menemen Kemal Atatürk Mah. 3.695

2018 Menemen Kazımpaşa Mah. 3.496

2018 Menemen Cumhuriyet Mah. 2.996

2018 Menemen Hatundere Mah. 2.921

2018 Menemen Gazi Mah. 2.588

2018 Menemen Atatürk Mah. 2.410

2018 Menemen Zeytinlik Mah. 2.362

2018 Menemen Ahıhıdır Mah. 2.330

2018 Menemen Ulus Mah. 2.305

2018 Menemen Villakent Mah. 1.703

2018 Menemen Tülbentli Mah. 1.392

2018 Menemen Zafer Mah. 1.366

2018 Menemen Yıldırım Mah. 1.267

2018 Menemen Fatih Mah. 1.221

2018 Menemen Emiralem Merkez Mah. 1.209

2018 Menemen Değirmendere Mah. 1.157

2018 Menemen Camiikebir Mah. 1.142

2018 Menemen Haykıran Mah. 929

2018 Menemen İnönü Mah. 874

2018 Menemen Yayla Mah. 841

2018 Menemen Göktepe Mah. 827

2018 Menemen Gazi Mustafa Kemal Mah. 818

2018 Menemen Yanıkköy Mah. 762

2018 Menemen Kesik Mah. 757

2018 Menemen Çukurköy Mah. 745

2018 Menemen Seydinnasrullah Mah. 687

2018 Menemen Doğa Mah. 590

2018 Menemen Gaybi Mah. 563

2018 Menemen Süleymanlı Mah. 527

2018 Menemen Mustafa Kemal Atatürk Mah. 497

2018 Menemen 75.Yıl Cumhuriyet Mah. 482

2018 Menemen Buruncuk Mah. 462

2018 Menemen Çavuş Mah. 420

2018 Menemen Ayvacık Mah. 401

2018 Menemen Görece Mah. 401

2018 Menemen Alaniçi Mah. 362

SAYFA 19

2018 Menemen Musabey Mah. 294

2018 Menemen Bozalan Mah. 294

2018 Menemen Kır Mah. 262

2018 Menemen Hasanlar Mah. 255

2018 Menemen Tuzçullu Mah. 251

2018 Menemen Çaltı Mah. 242

2018 Menemen Belen Mah. 230

2018 Menemen 85.Yıl Cumhuriyet Mah. 218

2018 Menemen Telekler Mah. 195

2018 Menemen Bağcılar Mah. 166

2018 Menemen Günerli Mah. 159

2018 Menemen İğnedere Mah. 117

2018 Menemen Karaorman Mah. 116

2018 Menemen Turgutlar Mah. 47

2018 Menemen Süzbeyli Mah. 35

MENEMEN EĞİTİM DURUMU

Okul, Derslik, Öğretmen, Öğrenci Sayıları Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayıları

Okul Kurum : 76 İlkokul + Orta Okul : 76

Derslik : 918 Genel Orta Öğretim : 34

Öğretmen : 1.661 Mesleki ve Teknik : 22

Öğrenci : 26.998

FOÇA

FOÇA COĞRAFYASI

İlçenin Konumu: İzmir iline bağlı 28 ilçe merkezinden biridir. İlçeyi doğuda Menemen kuzeyde Çandarlı, batıda Ege

Denizi, güneyde İzmir Körfezi çevreler. İlçenin yüzölçümü 228 km2 dir. Toplam yüzölçümünün;% 50,6 ‘sı orman, % 8,9

mera, % 4,7 yerleşim yeri, % 14’ü diğer alanlar ve % 21’i de tarımdır. İlçe Merkezine 22 km uzaklıkta Yenifoça, 16 km

uzaklıkta Gerenköy ve 10 km uzaklıkta Bağarası yerleşim yerlerimiz bulunmaktadır. Ayrıca ilçe merkezine 10 km

uzaklıkta Yenibağarası Köyü, 18 km uzaklıkta Ilıpınar Köyü, 18 km uzaklıkta Yeniköy Köyü ve 22 km uzaklıkta Kozbeyli

Köyü bulunmaktadır.

İklimi: İzmir ili içinde en az yağış alan ilçelerden biridir. Hemen her mevsim poyraz ve batı rüzgarları eser. Temmuz ve

Ağustos en sıcak aylardır. Sıcaklığın 35 dereceyi aştığı olur. İzmir - Çanakkale yolunun 39 km'sinden sola sapıp 26 km.

sonra Foça'ya ulaşılır.

Akdeniz ikliminin egemen olduğu ilçemiz, İzmir İlinin en az yağış alan ilçelerinden birisidir:

*Yağışlı gün sayısı : 54,8 gün/yıl

* Yıllık yağış ortalaması : 780 mm.dir.

* Nemlilik oranı : % 64’dür.

İlçe, 1. derece deprem kuşağı üzerindedir.

SAYFA 20

Yeryüzü Şekilleri: İlçenin rakımı 5 m.dir. İlçenin en yüksek tepeleri; Şaphane Tepe : 450 m, Kartal Tepe : 435 m, Kızıldağ

Tepe : 352 m

Akarsular/Göller: En önemli akarsuyu Menemen İlçesi ile sınır oluşturan Gediz nehridir.

Nüfusu: T.C. BAŞBAKANLIK Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı İzmir Bölge Müdürlüğü'nce, 31.12.2018 itibariyle

açıklanan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre İlçenin toplam nüfusu 'dür. Şehir nüfusu iken köylerin

toplam nüfusu 'dir. Kilometrekareye kişi düşmektedir. Okuma - yazma oranı % 90'ın üzerindedir.

İlçede yaşayanların çoğunluğu mübadele ile gelen ve daha sonra yerleşmiş olan insanlarımızdan ve asker, sivil

emeklilerden oluşmaktadır.

FOÇA’NIN İDARİ YAPISI

İlçede; 1 Adet Belediye, 4 Adet Köy (Orman Köyü Statüsünde) bulunmaktadır.

TARİHÇE

FOÇA TARİHİ

İzmir’e 70 km’lik bir karayolu ile bağlanan Foça, İzmir’in kuzeyinde Çandarlı ve İzmir Körfezi arasında, üç tarafı denizle

çevrili bir yarımada üzerinde kurulmuştur. Karşısında yer alan İncir, Orak ve Fener Adaları Foça’yı doğal bir liman

durumuna getirmiştir.

Phokaia’nın kuruluşu üzerine çeşitli görüşler vardır; Antik yazar Pausanias’a göre İzmir’in batsındaki Teos ve Erthrai’den

gelenlerce kurulmuştur. Antik yazarlardan Herodot, Strabon ve Şam’lı Nikolaos’a göre ise, Orta Yunanistan’da

Peloponnes Yarımadası’nda yaşayan Phokisliler, Anadolu’ya gelmişler ve bölgeye egemen olan Kyme kentinin verdiği

izin ile Phokaia’yı kurmuşlardır.

FOÇA TARİHİ

ANTİK DÖNEM

Foça (Phokaia) ; İon yerleşimlerinin en önemlilerinden biriydi. Bugünkü batı uygarlığının temelleri, İ.Ö. 6. yüzyıl'da İonya'da atıldı. Dönemin İonya'sı felsefe, mimarlık ve heykeltraşçılıkta öncü oldu.Phokaia'lı Telephanes (İ.Ö. 5.yy) Pers saraylarını yapıtları ile donaymış bir heykeltraştı. Theodoros (İ.Ö. 4.yy) ünlü bir mimardı. İ.Ö. 494 yılındaki "Lade Deniz Savaşı"nı yöneten komutan. Dionysos Phokaia'lıydı. Bu komutan da ismini mitolojinin en büyük kahramanlarından "Şarap Tanrısı" Dionysos'tan alıyordu. Adını; kenti çevreleyen adalarında yaşayan foklardan alan Phokaia, İ.Ö. 11. yy'da Aiollar'ca kuruldu. İon yerleşimi İ.Ö. 9.yy'da başladı. Phokaialılar usta denizciydiler ; 50 kürekli & 500 yolcu alabilen tekneleri vardı. Mühendislik konusundaki üstün zekaları ve denizcilikteki başarıları ile Ege, Akdeniz ve Karadeniz'e açılarak çok sayıda koloni kurdular. Foçalılar'ın tarihte kurduğu kolonilerin en önemlileri : Kardeniz'de Amysos (bugünkü Samsun); Çanakkale Boğazı'ndaki Lampsakos (bugünkü Lapseki); Midilli Adası'nda Methymna (bugünkü Molyvoz); Güney İtalya'da Elea (bugünkü Velia); Korsika'da Alalia; Güney Fransa'da Massalia (bugünkü Marsilya), Nice ve Antibes ; İspanya'da Ampuria'dır. Phokaialılar'ın denizcilikteki ustalığı, ticaret alanında da başarılı olmalarına olanak sağladı. Phokaia, İonya'da, doğal altın-gümüş karışımı elektron sikkeyi ilk bastıran kentlerden biriydi. Phokaia bu başarıları ile bir çok uygarlığın iştahını kabartıyordu ve İ.Ö.546 yılında Persler'in tahrip ettiği ilk İon kentiydi. Pers istilası ile kentin görkemli çağı sona erdi, halkın büyük bir çoğunluğu kenti terketti. İ.Ö. 334'te Büyük İskender'in Anadolu'ya ayak basarak Pers egemenliğini ortadan kaldırması; yeni bir dönemin başlangıcı oldu. İskenderin ölümünden sonra sıra ile; Seleukoslar'ın, Bergama Krallığı'nın ve Romalılar'ın egemenliğine girdi. Erken Hristiyanlık döneminde psikoposluk merkeziydi. Bugün Foça'nın bucağı konumunda olan Yenifoça'yı Cenevizliler kurdu ve buradaki şap madenini işlettiler. PHOKAİA: Phokaia’nın kuruluşu üzerine çeşitli görüşler vardır; Antik yazar Pausanias’a göre İzmir’in batsındaki Teos ve Erthrai’den gelenlerce kurulmuştur. Antik yazarlardan Herodot, Strabon ve Şam’lı Nikolaos’a göre ise, Orta Yunanistan’da Peloponnes Yarımadası’nda yaşayan Phokisliler, Anadolu’ya gelmişler ve bölgeye egemen olan Kyme kentinin verdiği izin ile Phokaia’yı kurmuşlardır. Ord.Prof.Dr. Ekrem AKURGAL başkanlığındaki kazılar sırasında ele geçen gri renkli Aiol seramiği ile kentin ilk sakinlerinin Aioller olduğu, kentin M.Ö. 11 yüzyılda Aioller tarafından kurulduğu sonucun doğrulamaktadır; yine bu dönem

SAYFA 21

kazılarında “Geometrik” seramik bulunmuş ve Phokai’nın M.Ö. 9.yüzyılın sonundan itibaren bir İon yerleşmesi olduğu sonucuna varılmıştır. Foça’da son yıllarda yapılan kazılarda M.Ö.2.bine ait seramiğin ele geçmiş olması, Phokaia’nın kuruluşunun daha önceye, Tunç Çağları’na götürmektedir ve bu yerleşim günümüze değin süregelmiştir. Phokailılar denizcilikte ünlüydüler; Herodot’a göre büyük gövdeli yük gemileri yerine, yüksek hıza erişebilen 50 kürekli ve 500 yolcu taşıma gücünde hızlı tekneler kullanıyorlardı. Adriyatik, Etruria, İberia ve İspanya’daki Tartessos’a kadar deniz yolculuğunu yapmışlardır. İon deniz ticaretinin yayılmasında önemli bir rol oynamışlardır. Mısır’daki Naukratis kenti ile ticaret yapmışlar Milet Kenti ile deniz gücünü birleştirerek, Çanakkale Boğazı’nda Lampsakos (Lapseki), Karadeniz kıyısında Amisos (Samsun) kentlerinin kurulmasında ön ayak olmuştur. M.Ö.620’lerde İspanya’da Andalusa’daki Tartessos’a kadar gitmişler; M.Ö. 600 yıllarında Güney Fransa’da Massalia (Marsilya), İspanya’da Emporion (Ampurios), Korsika’da Alalia, Güney İtalya’da Elea,(Velia), Midilli’de Methymna koloni kentlerini kurmuşlardır. M.Ö. 7.yüzyılda İran’da Susa’dan başlayan “Kral Yolu” Sardes’e kadar geliyor ve burada Phokaia ve Kyme’den gelen yolla birleşiyordu; ayrıca Ephesos’tan başlayan diğer bir yolda Smyrna’dan geçerek Phokaia’ya ulaşıyordu. M.Ö.7.yüzyılda Smyrna’nın zenginliğine bu yolun katkısı büyüktür; M.Ö.600’lerde Smyrna’nın Lidya Kralı Alyattes tarafından yıkılmasından sonra, ticari egemenlik Phokaia’ya geçmiştir; bu egemenlik Phokaia sikkelerinin zenginleşmesiyle belirgindir. Phokaia M.Ö. 600 yılın ilk yarısında altın çağını yaşamıştır. İonia’da ilk elektron sikke bastıran kentlerden biridir. Bu paralar deniz ticareti yoluyla Akdeniz ve Mısır’a kadar ulaşmıştır. Bu sikkelerin ön yüzünde Zeus, Hera, Herakles ve Hermes, başları ile arka yüzlerinde de griffon, fok, boğa ve koç başlarına yer verilmiştir. Persler’in M.Ö. 546 yılında Sardes’i ele geçirmeleriyle Phokaia’nın altın çağını sona erdirmiştir. Kent daha önceden surlarla çevrilmiş olmasına rağmen, Herodot’a göre Pers komutanı Harpagos bu kentleri, kent duvarlarının önüne toprak tepecikler yığarak ele geçirmiştir. Phokaia kuşatılırken, Phokaialılar’ın çoğu Akdeniz’deki kolonilerine göç etmişler; daha sonra bunlardan bazıları geriye dönmüşlerdir. Helenistik Dönem’de Büyük İskender, Anadolu’daki Pers egemenliği’ne son vermiştir. İskender’in ölümünden sonra İmparatorluğu generalleri arasında paylaşılmış ve yeni devletler ortaya çıkmıştır.

Phokaia’da Seleukoslar, Attaloslar ve Pergamon Krallığı tarafından yönetilmiştir; Pergamon Krallığı’nın M.Ö.133 yılında

Roma İmparatorluğu’na bağlanmasıyla Phokaia’da Romalılar’ın eline geçmiştir. Koloni kent Massalia’nın yardımıyla

yıkılmaktan kurtulan kente, Pompeius özgürlüğünü vermiştir. Erken Hristiyanlık Dönemi’nde Bizans İmparatorluğu’nun

piskoposluk merkezi olmuştur. 11.yüzyılın başlarında Venedik Ticaret kolonisi olmuştur.

1300’lü yıllarda Anadolu Türklerin eline geçtiğinde Foça’da diğer kentler gibi önem kazanmış; Osmanlı hâkimiyetine

girmiştir. 17.yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun doğu-batı bağlantısını sağlayan liman kentlerinden biriydi. 19.yüzyılın

ikinci yarısında Ege Adaları’dan Batı Anadolu’daki yerleşim yerlerine yoğun bir iç göç yaşandı; göç edenlerin

çoğunluğunu Türkler oluşturuyordu.

Arkeolojik kazılar üç döneme ayrılmaktadır.1913–14 ve 1920 yılları arasında Fransız Arkeolog Felix Sartiaux, ilk kazıları

yönetmiştir. İkinci Dönem kazıları Ord.Prof.Dr.Ekrem AKURGAL tarafından 1952-1955 yılları arasında kesintisiz, daha

sonra aralıklarla 1974 yılına kadar sürdürülmüştür. Üçüncü Dönem Kazıları, 1989 yılından itibaren Ege Üniversitesi

Arkeoloji Bölümü öğretim üyelerinden Prof.Dr. Ömer ÖZYİĞİT başkanlığında yürütülmektedir.

Foça Antik Dönemin önemli kalıntılarına sahip olmakla beraber, kentin büyük bir kısmının bugünkü kent yerleşiminin

altında kaldığı düşünülmektedir. Bugüne kadar yürütülen çalışmalardan ele geçen önemli eserler bulunmaktadır; halen

yürütülen çalışmalar sonucunda birçok kalıntı ortaya çıkartılmaktadır.

Eski Foça’nın güneybatısında kalan Şeytan hamamı olarak adlandırılan yer, bir hamam olmayıp, antik döneme ait

kayalara oyulmuş bir mezardır.; uzun bir dromos ve iki mezar odasından oluşmuştur. İki oda arasında da kemerli bir kapı

bulunmaktadır. Her iki odanın içinde tabana oyularak yapılmış ikişer mezar bulunmaktadır. Elde edilen seramik parçaları

mezarın M.Ö. 4.yüzyılın sonunda inşa Edilmiş olduğunu göstermektedir.

Ord.Prof.Dr.Ekrem AKURGAL’ın yürütmüş olduğu çalışmalar sırasında Athena Tapınağı’nın yeri saptanmış ve tapınakla

ilgili çok sayıda buluntu ele geçirilmiştir. Körfeze hakim bir konumda, eski ortaokul yapısının yer aldığı alanda Athena

Tapınağı bulunuyordu; çalışmalar sırasında çok sayıda sütun tamburu, altlık ve başlık parçalarıyla diğer mimari

elemanlar ele geçmiştir. Antik Dönem yazarlarlarının bahsettiği Athena Tapınağı M.Ö. 6.yüzyılın başlarında inşa edilmiş

olmalıdır; çok sayıda onarım görmüş olan ilk tapınak, kazı sonuçlarına göre Roma Dönemi’ne kadar ayakta kalmış

olmalıdır. Son dönemde Athena tapınağı alanında

bulunan Arkaik Dönem'den malzemesi işlemesi nispeten kolay tüf taşından (Foça taşı) büyük griphon ve at heykelleri

Phokaia'nın Antik Yunan dünyasında büyük taş heykeltıraşlığındaki öncü konumunu da ortaya koyar. Phokaia'da

arkeolojik kazılar halen devam etmektedir.

SAYFA 22

Son kazılar ve yüzey araştırmaları sonucunda Phokaia’nın M.Ö.590-580 yıllarında Herodot’un bahsettiği bir kent

duvarıyla çevrilmiş olduğu; Arkaik Dönem’de kentin geniş bir alana yayıldığı ve sınırlarının yarımadayı aştığı; M.Ö.

6.yüzyılın ilk yarısında dünyanın en büyük kentlerinden biri olduğu saptanmıştır.

Herodot Duvarı adı verilen Arkaik duvar, bugünkü modern mezarlığın kuzeyinde yer almaktadır. Arkaik Dönem kent

duvarının geçtiği yerler saptanarak bu duvarın uzunluğunun

5km.yi geçtiği ve tüm kenti çevirdiği anlaşılmıştır; söz konusu duvar daha geç bir dönemden taş yığma suretiyle yapılıp

üzeri toprakla örtülmüş bir tümülüsün içinde oldukça iyi bir durumda kalmışsa da 1970'lerdeki bir yol çalışması sırasında

ciddi bir tahribata uğramıştır. Maltepe Tümülüsü’nün batı bölümünde, Foça-İzmir karayolunun hemen yanında

yürütülen çalışmalarda Phokaia’nın en eski duvarı, kapısıyla birlikte ortaya çıkarılmıştır. Phokaia ‘da Ortaçağdan

günümüze gelebilen, Cenevizlilere ait olan kalıntılardan 1275 yıllarında kent çevresinin oldukça güçlü duvarlarla çevrili

olduğu anlaşılmıştır. Cenevizlilere ait olup 500 m. uzunluğundaki su kemerleri ile suyollarının pek azı günümüze

gelebilmiştir.

Foça yolu üzerindeki Taş Kule olarak bilinen Pers mezar anıtının kazı, restorasyon ve çevre düzenlemesi yapılmıştır;

Perslerin Phokaia’yı ele geçirmelerinin tarihi belgesi olan bu anıt M.Ö. V.yüzyılın sonları ile VI. yüzyılın başlarına

tarihlenmektedir. Monoblok bir tüf kayanın oyulmasıyla oluşturulan bu anıt-mezar Eolia’da Persler’den günümüze

gelen tek yapıdır. Sınırlarını genişletmek için Batı’ya doğru ilerleyen Kyros, Sardes’i ele geçirdikten sonra Phokaia’yı

almışlardır. 1913 yılında Sartiaux, Değirmenli Tepe’nin kuzeybatı yamacında yapmış olduğu çalışmalarda sonuç

alamamış olsa da son dönem kazılarında aynı alanda Tiyatro Tepesi üzerindeki değirmenler ile tiyatronun yeri

bulunmuştur. Burada yoğunlaştırılan

kazılar sonunda yerel tüf taşından cavea ile analemma duvarları ortaya çıkarılmıştır. Helenistik döneme ait, oturma

kademelerine kazınmış yazıtlar tiyatronun Roma öncesi yapıldığını göstermiştir. Ayrıca cavea’nın altı ile skene

üzerindeki Geç Roma dönemine tarihlenen çok sayıda çanak çömlek parçaları burada bir de keramik atölyesi olduğunu

göstermektedir. Bunun yanı sıra kademeler üzerindeki ölü külü çömlekleri tiyatronun Roma döneminde

kullanılmadığına da işaret etmektedir. Ele geçen bulgular Phokaia Tiyatrosunu M.Ö. 4.yüzyılın 3.çeyreğine

tarihlendirmektedir.

Yarımadanın kuzeyindeki kayalığın denizle birleştiği yerde kayalara oyulmuş bir kutsal alan ortaya çıkmıştır; aynı

zamanda limanın girişi olan bu kutsal alana dört basamakla çıkılıyordu. Kayalara oyulmuş nişlere de büyük olasılıkla

adaklar konuluyordu. Phokaia’da Kybele kültünün yaygın olduğu düşünülecek olursa bu kutsal alanın da ona adandığı

tahmin edilebilir. Değirmenli Tepe’de de Kybele ‘ye atanmış bir kaya mabedide bulunmuştur. Athena Tapınağı terasının

kuzey yamacında ve Liman Kutsal Alanı’nın üzerindeki duvar, Phokaia kent duvarının kronolojisini göstermesi açısından

önemlidir. En altta M.Ö. 590–580 yıllarına tarihlenen sur duvarı; bunun üzerinde Roma Dönemi onarımı; daha yukarıda

M.S.13.yüzyılın son çeyreğinde yapılmış Ceneviz onarımı; en üstte de 1538–1539 yıllarında yapılmış Osmanlı onarımı yer

almaktadır.

Foça’nın günümüzdeki yerleşim alanında 1995–1996 yıllarında yapılan araştırmalarda M.S. II. yy.a ait atriumlu Roma

dönemine ait bir ev ortaya çıkarılmıştır. Avlu çevresi sütunlu, üstü kapalı bu evin odalarından birisinde de renkli

taşlardan oluşturulmuş ve iyi durumda döşeme mozaikleri çıkarılmıştır. Süslemeli mermer bloklar ve seramik

atölyelerinin bozuk üretimlerinin atılmasıyla oluşmuş çöplükler bu şehirdeki diğer önemli antik kalıntılardır.

Siren Kayalıkları Homeros Destanı’nda yer alır ve yolunu şaşıran gemilerin çarptıkları kayalıklar olarak söz edilir. Siren

Kayalıkları, Fok Balıklarını andıran adacıkların en büyüğü Orak Adası’nın kuzeybatısındadır. Siren Kayalıklarının ismi

Yunan mitolojisinde de geçmektedir; vücutları kuş, başlarının kadın şeklinde olduğuna inanılırdı. Yaptıkları müzikle

insanları kayalara çektiklerine, bu müziğin etkisinde kalan gemicilerin yollarını şaşırtıp kayalara çarparak battıkları inancı

yaygındı. Tümüyle volkanik bir yapıya sahip kayalıklar yüzyıllar boyunca aşınmış ve doğaüstü şekiller almıştır.

Antik Dönem’de kentin doğusundaki tepeler üzerinden geçen sur, Maltepe Tümülüsü ve Eski Hükümet Konağı

Alanı’ndan geçerek Athena Tapınağı’nın bulunduğu yarımadayı kuşatıyordu. Liman Kutsal Alanı’nın bulunduğu kayalığın

üzerine oturtulan antik surun üzerinde Roma, Ceneviz ve Osmanlı onarımları görülmektedir.

SAYFA 23

TÜRK HÂKİMİYETİ DÖNEMİ

Foça’nın güneybatısında “Dış Kale ya da Ceneviz Kalesi” diye olarak adlandırılan savunma amaçlı da kullanılmış olan

kale, kaynaklara göre 1678 yılında bölgeyi korumak için stratejik bir noktada yapılmıştır. Beşkapılar’da bugün Açıkhava

tiyatrosu olarak kullanılan bölüm ise Osmanlı Dönemi kayıkhanesidir. Giriş kapısının üzerinde yer alan yazıta göre

onarımı, Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Sultan Mustafa Han’ın oduncusu Silahtar İskender Ağa 1538–1539 yıllarında

yaptırmıştır. Kültür Bakanlığınca kalenin bu bölümünde 1983 ve 1993 yıllarında iki ayrı onarım gerçekleştirilmiştir.

Osmanlı Dönemi’nden kalma iki cami, Foça Fatih Camii ve Foça Kayalar Camii; aynı dönemden görece iyi korunmuş

kitabe ve plastik süslemeleriyle mezar taşları Phokaia'daki diğer önemli tarihi eserlerdir. Foça’nın güneyinde yer alan

Osmanlı Mezarlığı, Foça’daki Türk yerleşiminin tarihi ve yoğunluğu konusunda fikir verebilir.

Foça 13. yy’ da Türk Beyliklerinden Çaka Bey'in; daha sonra Saruhan Beyliği’nin yönetimindeydi. Fatih Sultan Mehmet

1455'te Foça'yı Osmanlı İmparatorluğu topraklarına kattı.

1867'de Foça ve bucağı Yeni Foça birleştirilerek Manisa eyaletine bağlandı. 15 Mayıs 1919'dan 11 Eylül 1922'ye kadar

Yunanlıların egemenliğindeydi. Kurtuluş Savaşı'nda 11 Eylül 1922'de Atatürk Foça'ya girdi ve 11 Eylül Foça'nın kurtuluşu

olarak kutlanmaya başladı.

FOÇA YÖRESİNDEKİ TARİHİ YERLER

Athena Tapınağı:

Batı Anadolu'nun 12 İyon kentinden biri olan Phokaia kentinin ana tanrıçası olan Athena adına M.Ö. 590-580 yıllarında

yapımına başlanan İyon düzeyindeki tapınak türünün erken örneklerinden biridir. Tüf taşından yapılmış sütunları, beşik

çatı sistemini taşımaktadır. Athena tapınağının kazısı 1998-1999 kazı sezonunda başlamış ve halen devam etmektedir.

Tapınak Phokaia'nın merkezinde ve şehre hakim bir konumdadır. Ana girişi doğuya bakmaktadır. Doğu yüzünün önünde

de Athena'ya getirilen sunuların bırakıldığı bir sunak vardı. Tapınağın çevresi güzel bir podyum duvarı ile çevrilmekteydi.

Şu anki kazılarda bu podyum duvarının ortaya çıkarılması için çalışılmaktadır. Podyum duvarının üzerinde pek çok

tapınak mimari parçaları da buunmuştur. Ayırıca Athena Kutsal Alanı 17 ve 18 yy'larda yaşam mekanı olarak

kullanılmıştır. Bu döneme ait pek çok mimari ve seramik buluntular da ele geçirilmiştir.

Kybele Açıkhava Tapınağı:

İ.Ö. 580 yılına tarihlenen yapıda, çeşitli büyüklüklerdeki beş nişte tanrıça Kybele'nin heykelleri ve kabartmaları yer

alıyordu. Kayaya oyulmuş adak havuzuyla denizci fenerlerinin konulması için yapılan küçük nişler; denizden gelenlerin

burada tapındıklarını gösteriyor. Kutsal alanın yaslandığı kayalık üzerindeki sur duvarları, duvar yapımının dört ayrı

dönemini göstermektedir. Arkaik surlar, harçsız yapılmıştır. Roma dönemi surlarında kireç harcı kullanılırken; Ceneviz ve

Osmanlı dönemi surlarında kireç harcı, kum, tuğla parçası ve kiremit tozlarından oluşan Horasan Harcı kullanılmıştır.

Athena'nın kökeni Babilli Kraliçe Izdar'a kadar gider. Kybele Anadolu'nun tanrıçasıdır. Kybele, Arkaik dönemden itibaren

çok saygı görmüştür. Yeldeğirmenli tepe ile İncir Adası'nda da kutsal alanlar vardır.

Tiyatro:

İ.Ö.340-330 yıllarına tarihlenen tiyatro son dönem kazılarda bulunmuştur. ANADOLU'NUN EN ESKİ TİYATROSUDUR. Kazı

iki ayrı bölümde yapılmıştır. Birinci bölümde Analemna Duvarı iyi korunmuş bir halde ortaya çıkarılmış (4,5 m.

yüksekliğinde); ikinci bölümde 4 ayrı basamak bulunmuştur. Basamaklarda Fuyte Oyta yazısına rastlanmıştır. Buradan

her mahallenin ayrı bir bölümde yer aldığı ortaya konmuştur. İ.S. 1.yy'da seramik çöplüğü, 2.yy'da Nekropolis (mezarlık)

olarak kullanılmıştır. Dayanıklı bir taş türü olmayan ve yörede Foça Taşı olarak anılan Tufa'dan yapılmıştır.

Arkaik Duvar & Heredot Duvarı :

Son dönemdeki kazılarda Foça'nın Arkaik dönemde 5 km. uzunluğunda surlara sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Maltepe

Tümülüsü tepesinde yapılan kazılarda İ.Ö.590-580 yıllarına tarihlenen sur duvarları bulunmuştur. Heredot bu

duvarlardan sıkça bahsettiği için Heredot Duvarı olarak anılmaktadır. Payanda duvarın yanında yer alan 4m.

genişliğindeki boşluğun kent kapısı olduğu saptanmıştır.Kazılarda çıkarılan Pers ok ve mızrak uçları, kırık amphoralar

eski mancınık gülleleri İ.Ö.546'da büyük bir savaş olduğunu göstermiştir. Pers Komutanı Harpagos'un ordusuyla

Phokaialılar arasındaki savaş, Harpagos'un zaferi ile sonuçlanmıştır.

SAYFA 24

Dış Kale: Foça’nın güneybatısındakiKale Burnu’nda Dış Kale ya da Ceneviz Kalesi olarak ta anılan kale, 1678 yılında

Osmanlılar tarafından bölgeyi korumak için stratejik bir noktada, bir boğazkesen olarak yapılmıştır. Bir burun üzerinde

yer alan kale, doğuda savunma amacı ile anakaradan büyük bir hendekle ayrılmıştır. Sualtı Arkeoloji araştırmaları

sırasında kalenin açıklarında denizin dibinde taş gülleler bulunmuştur. Bu güllelerin kaleden düşman gemilerine

mancınıkla atılmış olduğu düşünülmektedir. İç kısımda Türk hamamının kalıntısı vardır.

Taş Ev:

Foça’nın 7 km. kadar doğusunda kuru bir dere yatağı kenarında, İ.Ö. 4.yy'a tarihlenen, Lydia / Lykia geleneğinde; Pers

etkisi altında kalınarak yapılmış bir mezar anıttır.

Mozaikler:

Son dönemdeki kazılarda Arkaik, klasik, Helenistik ve Roma dönemine ait yerleşim katları ortaya çıkarılmıştır. 1993'teki

kazılarda çıkarılan İ.S.5-4 yy'lara tarihlenen Roma dönemi villasının taban mozaiklerinden biri hasarsızdır. Diğeri biraz

ileride kısmen hasarlı olarak bulunmuştur. Sağlam kısmı restore edilip İzmir Arkeoloji Müzesi'ne konmuştur.

Şeytan Hamamı:

Can Dede Tepesi’nin eteğinde yer alan ve kaya mezar tipindeki yapı Şeytan Hamamı olarak bilinir ve ilçe merkezine 2

km uzaklıktadır. Antik Çağ'da kayalar oyularak yapılmış bir aile mezarıdır. Mezar uzun bir yol ve iki mezar odasından

oluşmuştur. Yapılan kazılar sırasında bulunan seramik, mezarın İ.Ö.4. yy'a ait olduğunu ortaya koymuştur.

Sur ve Beşkapılar:

Bu antik kale Michel Paleok tarafından1275 yılında Cenevizli Manuel Zacharna’ya verilmişve zaman içerisinde

Cenevizlilerce surları onarılmıştır. Phokaia’nın 1455 yılında Osmanlı topraklarına katılmasından sonra surlar onarılarak

şimdilerde dokuz tanesi ayırt edilebilen kulelerle donatılmıştır. Beşkapılar, Osmanlı dönemi kalesinin kayıkhane

bölümüdür. Buradaki yazıta göre Kanuni Sultan Süleyman zamanında 1538-1539 yıllarında onarım görmüştür.

Beşkapılar, 1983 ve 1994 yıllarında restore edilmiştir. Şehrin etrafını çevreleyen surların en iyi korunmuş bölümleri,

yarımada üzerindeki Bizans, Ceneviz ve Osmanlı dönemlerine ait onarımlardır. Beşkapılar'da bilimsel kazılar

yapılmaktadır. Kalenin kayıkhanesi günümüzde Açık Hava tiyatrosu olarak kullanılmaktadır.

Yel Değirmenleri:

Foça'ya gelirken indiğiniz yokuşun solunda yer alan dağdır Top Dağı ve üzerinde tarihi yel değirmenleri vardır. Artık

yikilmaya yüz tutmuştur ama hem tarihi anımsatır size hem de güzel bir manzara yaşatır. Yakın zamanda yel

değirmenlerinin restorasyonu planlanmaktadır.

Fatih Camii:

Kale içinde Eski Adliye Sokağı içindedir.Foça'nın Türk dönemine ait en önemli yapısıdır. Yapıda ik ikitabe vardır. Avlu

kapısındaki kitabe 1531 tarihlidir. Kitabeye göre Avlu Kapısı Mustafa Ağa adlı bir kişi tarafından yaptırılmıştır. Ana giriş

üzerindeki kitabeye göre de Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle yeniden inşa ettirilmiştir. Kitabelerden, caminin Foça'nın

fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılarak 1531 yılında bir avlu ile çevrelendiği, daha sonra Kanuni

Sultan Süleyman'ın emri ile ancak onun ölümünden sonra 1569-1570 yıllarında yeniden inşa edildiği anlaşılmıştır.

Kayalar Camii: Kale içindedir. Dikdörtgen planlı düz tavanla örtülü bir camidir. 15 ya da 16.yy'da yapıldığı sanılmaktadır.

Minaresi 19.yy'da yapılmıştır. Bizans dönemine ait devşirme malzeme kullanılmış, üzerini örten ahşap tavan

yenilenmiştir.

Hafız Süleyman Mescidi:

Halk arasında Süleyman Ağa Mescidi olarak tanınan yapı giriş açıklığı üzerindeki kitabeye göre 1548'de Foça Kalesi

Dizdarı Kurt Hacı Mustafa tarafından inşa ettirilmiştir. Günümüzdeki şeklini 18-19.yy'da almıştır. 1917'de ibadete

kapanan mescit 1992'de yeniden açılmıştır.

Osmanlı Mezarlığı:

16.yy'dan 19.yy'ın sonuna kadar gömüye açık olduğu anlaşılmaktadır. Mezar taşlarında gül, selvi ağacı, üzüm salkımları,

nar, hurma ve stilize edilmiş birçok bitkisel motif yer almaktadır.

SAYFA 25

TURİZM:

Bütün Ege’de eski dokusunu nispeten de olsa koruyabilmiş az sayıdaki sahil yerleşimlerinden birisi Foça. Eski ve Yeni

Foça olarak iki bölümlü bir ilçe. Korunmuş olanı Eski Foça. Foça, yani eski Foça ilk görüşte insanı çarpan bir yer. Denize

bakıyorsunuz önde balıkçı tekneleri, arkada mavi ve ötede küçücük adacıklarla güzeller güzeli bir koy. Karaya

dönüyorsunuz daracık taş sokakları,eski evleri ve güzel insanları ile güzeller güzeli bir küçük ilçe. Bunların hepsine birden

Foça deniyor ve insanı ilk görüşte sarıp sarmalayıveriyor.

Foça’da bir öykü anlatılmakta ve öykü Foça’ya çok yakışmaktadır. Foça’da bir “Karataş” varmış, bunu herkes biliyor da

nerede olduğunu kimse bilmiyormuş. Gezip dolaşırken bu taşa basan mümkünü yok bir daha Foça’dan kopamıyormuş.

Çok zorlanıp bir yerlere gitse de mutlaka dönüp dolaşıp gene geliyormuş Foça’ya.

Yolu bir kez Foça’ya düşen herkes bu öyküyü duyunca dolaşıp durur sokaklarda. Belki Karataş’a basarım da bu güzel

yerde kalırım umuduyla. Bize kalırsa Foça’nın her yeri Karataş. Foça’yı görüp de sevmemek, dönüp gelmemek mümkün

değil de ondan.

Foçalılar kentlerini şimdilerde nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan sevimli Akdeniz fokları ile simgeleştiriyorlar

ama eski Foça’lıların simgesi horozdu. Dirliğin ve erken uyanışın sembolü horoz! Foça’ya girince bir horoz heykeli

göreceksiniz. Yüzlerce, yüzlerce yıl önce Phokaialılar, yani Foça’nın eski sakinleri tahtadan horoz heykellerini

meclislerine, tapınaklarına ve gemilerinin burunlarına koyarlarmış. Foça’da bugün de bir yerlerde bir altın horoz

olduğuna inanılıyor. Bir sürü insan yıllardır altın horozu arayıp duruyor, fırsat bulurlarsa da sağı solu kazıyorlar. Foça’da

altın horoz var gerçekten. Foça’nın ta kendisidir.

Foça ve çevresi büyülü doğal güzelliklere sahiptir. Siren Kayalıkları ve Foça Adaları da bunlardan en fazla dikkat

çekenler. Efsaneye göre bir zamanlar bu adacıklarda denizkızları yaşıyor ve balıkçıların yolunu şaşırıp teknelerinin

batmalarına neden oluyordu. En büyüğü Orak Adasıolan adalara doğru tekne yapabilir ve şansınız varsa bir fok balığına

rastlayabilirsiniz. İşin ilginci bu adaların silueti de fok balığını andırıyor. Tarihi yapılara meraklı olanlar da Foça'da

kendilerini çok mutlu hissedebilir. Foça'ya 10 km. uzaklıktaki kaya

anıt mezar Taş Ev, yine bir kaya mezar olan Şeytan Hamamı, BeşKapılar Kalesi ve Osmanlı zamanından kalan hamamlar

Foça'da gezebileceğiniz tarihi yapılardan bazıları. Foça'nın bir özelliği de Foça evleri. Geleneksel Foça evleri, kule evler,

bitişik düzen evler ve tek tip evler olmak üzere üç gruptan oluşuyor. Bunlardan kule evler, yüksek olmaları nedeniyle

böyle anılıyor. Bitişik düzen evler adından da anlaşılabileceği gibi yan yana yapılmışlar ve kapılarından doğrudan sokağa

çıkarılıyor. Ve Foça'nın taş evlerinin arasında dolaşmak, limanda balıkçıları seyretmek insana zamanda yolculuk

yapıyormuş hissini veriyor. Zaten Foçalılar yüzyıllardır geçimlerini balıkçılıkla sağlıyorlar.

SİREN KAYALIKLARI

Sirenler (seirenler) ve siren kayalıkları, ilk defa Homeros'un Odysseia destanı ile karşımıza çıkar. Sirenler, geniş

kanatlarıyla kuş vücutlu ve çok güzel kadın başlı yaratıklardır. Esrarengiz sesleri, en güzel müzik mırıltıları ve şehvetli

inlemeleriyle erkeklerin akıllarını başlarından alırlar. Homeros'un Odysseia destanında, Kral Odyseus'un Troya (Truva)

savaşından dönüşü anlatılır. Savaş biteli 10 yıla yakın bir süre geçmesine rağmen, İthaka Kralı Odysseus yurduna

dönememiştir. Yıllardır bir adada tutukludur. Tanrılar sonunda yurduna dönmesine izin verirler. Odysseus, on iki gemisi

ve yoldaşlarıyla yola çıkar, üç yıl denizlerde zorlu mücadeleler verir. Efsaneye göre Odysseia, Ege denizinde Phokaia

kıyılarına, büyücü Kirke'nin anlattığı sirenlerin adasına yaklaşır. Bu adanın (Foça'da Orak Adası'nın batısı) kayalıklarında

yaşayan sirenler'in sesleri oradan geçen gemicileri büyülermiş ve bu sesi duyan gemiciler ölünceye kadar orada kalıp

helak olurlarmış. Odyseus, gemisiyle bu kayalıkların arasından geçmek üzereyken, büyücü Kirke'nin sirenler hakkındaki

uyarısını hatırlamış olduğundan. Sirenlerin büyülü çığlıklarına kapılmamak için kendisini de geminin diregine halatlarla

sıkıca bağlatmış, ağzını süngerle kapatıp, tayfalarının kulaklarını da bal mumu ile tıkattırmış. Böylece siren

kayalıklarından çıkan sesi sadece kendisi duyacakmış, daha sonra; tam sirenlerin yanından geçerken sonsuza kadar bu

körfezde kalmak için tayfalarına emir vermek istemiş, ağzı kapalı olduğu için başaramamıştır. Siren kayalıklarından çıkan

sesler, rüzgârın uğultusuna ve dalgaların coşkusuna karışarak körfezin kıyısına vururken, Odyseus'un gemisi bu büyülü

dünyanın içinden süzülerek geçip gitmiş, İthaka'da 20 yıllardır onu bekleyen karısı Penelope'ye dönmüştür. Bu dönüş,

Kavavisin dizeleriyle bambaşka anlamlara bürünür. İthaka'ya varmak! Bir amaca, bir ülküye, bir umuda, bir aşka ulaşma

çabasının bir çeşit simgesidir.

SAYFA 26

"Hiç aklından çıkarma İthaka'yı

Oraya varmak senin başlıca yazgın."

İthaka: İon denizinde bir Yunan adası. (Mitolojide varılacak yer, ülkü)

(İthaka, Konstantin Kavafis, Çev: Cevat Çapan ) ( Kaynak: http://focafoca.com)

AKDENİZ FOKU ( MONACHUS MONACHUS )

Akdeniz Foku (Monachus Monachus) dünyanın nadir oniki memelisinden biridir. Dünyada 400, Türkiye'de yaklaşık 100

fok yaşamaktadır. Akdeniz fokunu tehdit eden faktörler; öldürülmeleri, ağlara takılarak boğulmaları, besinleri olan

balıkların azalması, kıyıların aşırı yapılaşması ve dalgıçlar tarafından mağaralarında rahatsız edilmeleridir. Akdeniz foku

bir günde 60 km. yol alabilecek kadar iyi bir yüzücüdür. Sakinliği ve sessiziliği seven foklar sanayileşme, yerleşim ve

deniz kirliliği olmayan

yerlerde yaşarlar. Foça bu yerlere örnek olarak Türkiye'de Akdeniz Fokları'ın korunması için pilot bölge seçilmiştir

Antik devirlerde yağı ve derisi değişik amaçlarla kullanıldığı için ekonomik bir değere sahip olan Akdeniz foku, mitolojide

de yeri olan bir canlı. Fokların, deniz tanrısı Poseidon ve güneş tanrısı Apollon'un koruması altında olduğuna inanılırdı.

12 kent devletten oluşan İon Birliği'nin en kuzeydeki üyesi olan Phokaia'da yapılan kazılarda, İÖ 500'lere tarihlenen fok

figürlü sikkelere rastlıyoruz. Eski Yunanlılar,

Akdeniz fokunu, tombul hayvan anlamına gelen phoka (foka) sözcüğüyle adlandırıyordu. Günümüzde, üzerinde

bugünkü Foça'nın bulunduğu antik Phokaia kentinin adının, foklardan geldiğine inanılıyor.

FOÇA ÇEVRE ÖZEL KORUMA BÖLGESİ:

Ülkemizde 12 yöre, özel çevre koruma bölgesidir. Bu yöreler Foça, Gökova, Datça - Bozburun, Köyceğiz - Dalyan, Fethiye

- Göcek, Patara, Kekova, Belek, Göksu Deltası, Pamukkale, Gölbaşı, Ihlara'dır. Anayasanın 56. maddesinde şöyle der :

"Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Yaşadığımız dünya, ülke sayıları ve nüfusları artsa da

genişlemeyecek, kaynakları ile sınırlı bir dünyadır ve hepimizindir." Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi de doğal güzellikleri

açısından oldukça önemlidir. Bölgenin taşıdığı önem burada yaşayan foklardan kaynaklanmaktadır.

FOÇA'NIN EKONOMİK DURUMU

Köylerinde tarım ve hayvancılık, Foça içinde ise turizm ve balıkçılık genel geçim kaynağıdır. İlçenin gelir kaynaklarının

başında; Turizm, Tarım, Hayvancılık, Balıkçılık ve Tarıma dayalı küçük sanayi işletmeleri gelmektedir.

Sanayi ve Ticaret: İlçede sanayi gelişmemiştir. Mevcut sanayi de, tarıma dayalı küçük işletmeler şeklinde faaliyet

göstermektedir:

Tarım ve Hayvancılık : İlçe Gediz ovasının son kısmında yer almaktadır. Bağarası ve Gerenköy’de ve Ilıpınar, Kozbeyli,

Yeniköy ve Yenibağarası Köylerinde tarım ve hayvancılık, İlçe Merkezi ile Yenifoça’da balıkçılık ve turizme dayalı

ekonomiye sahiptir. İlçenin yüzölçümü 22.800 hektardır. Tarım arazisinin; % 57,5’ (büyük çoğunlukta % 90‘ın üzeri DSİ

tarafından sulanan) sulu tarım arazisi, % 42,5’ü de kuru tarım arazisidir.

Bankacılık: Foça’da 6 banka şubesi hizmet vermektedir.

Kültür ve Turizm Bakanlığından Belgeli Konaklama Tesisleri Sayısı:

--Konaklama

Tesisleri--

(2019-Ocak)

İşletme Belgeli Tesisler Yatırım Belgeli Tesisler TOPLAM

Tesis

Sayısı

Oda

Sayısı

Yatak

Sayısı

Tesis

Sayısı

Oda

Sayısı

Yatak

Sayısı

Tesis

Sayısı

Oda

Sayısı

Yatak

Sayısı

FOÇA 8 362 739 8 362 739

SAYFA 27

Turizm Onaylı Foça Konaklama Yerleri

Sınıfı Adı Adresi Telefon Faks

Web Sitesi E-posta

B Bülbül Yuvası Butik Otel Atatürk Mah. 121 Sk.No:20 Eski Foça

812 51 52 812 58 00

http://www.bulbulyuvasi.com.tr

info@bulbulyuvasi.com.tr

B Griffon Boutique Otel İzmir Caddesi,Gezener Sk Fabrika Sk No:2 Yeni Foça

814 77 77 www.griffonbutikotel.com bilgi@griffonbutikotel.com

*** Hanedan Beach Oteli İsmetpaşa mah . 4 Mersinaki Koyu 328 Sok. No:1

812 36 50 812 24 51

http://www.hanedanresort.net

info@hanedanbeachhotel.com

** Hanedan Oteli Atatürk Mah. Buyuk Deniz Sahil Caddesi No:85 Foça

812 15 15 http://www.hanedanotel.com

info@hanedanotel.com

Ö La Petra Otel Yenifoça Mustafa Kemal Atatürk Mh Alistair Cad.No: 19 Foça

814 80 88 814 80 89

http://www.lapetraotel.com info@lapetraotel.com

** Naz Otel AliStair Cad. No:135 Yeni Foça

814 78 28 814 66 19

http://www.nazotel.com iletisim@nazotel.com

**** Neilson Club Phokai İsmetpaşa Mh. 354 Sk. No:2 Eski Foça

812 80 80 http://phokaiahotel.com info@hotelphokaia.com

İZMİR FOÇA NÜFUSU DETAY

Toplam Nüfus : 33.131 Belde ve Köyler Toplam Nüfusu : 0

Toplam Erkek Nüfusu : 17.790 İlçe Merkez Kadın Nüfusu : 13.341

Toplam Kadın Nüfusu : 13.341 İlçe Merkez Erkek Nüfusu : 19.790

İlçe Merkez Nüfusu: : 33.341 Belde ve Köyler Erkek Nüfusu : 0

İlçeye bağlı Köy Sayısı : 0 Belde ve Köyler Kadın Nüfusu : 0

İlçeye bağlı Mahalle Sayısı : 16

FOÇA NUFUS ORANALARI

Yıllara Göre Foça Nüfusu

Foça nüfusu 2018 yılına göre 33.131.

Bu nüfus, 19.790 erkek ve 13.341 kadından oluşmaktadır.

Yüzde olarak ise: %59,73 erkek, %40,27 kadındır.

Yıl Foça Nüfusu Erkek Nüfusu Kadın Nüfusu

2018 33.131 19.790 13.341

2017 31.061 18.233 12.828

2016 28.591 16.188 12.403

2015 28.647 16.528 12.119

2014 30.002 17.919 12.083

2013 32.534 21.043 11.491

2012 32.141 20.828 11.313

SAYFA 28

2011 32.476 21.174 11.302

2010 44.500 33.220 11.280

2009 30.779 19.529 11.250

2008 29.018 17.615 11.403

2007 30.549 20.361 10.188

SAYFA 29

Foça Mahalle Nüfusları

Yıl İlçe Mahalle Adı Mahalle Nüfusu

2018 Foça Atatürk Mah. 8.800

2018 Foça Mustafa Kemal Atatürk Mah. 5.996

2018 Foça İsmetpaşa Mah. 3.848

2018 Foça Yenibağarası Mah. 2.840

2018 Foça Kazım Dirik Mah. 2.355

2018 Foça Fevzi Çakmak Mah. 1.558

2018 Foça Hacıveli Mah. 1.431

2018 Foça Fevzipaşa Mah. 1.215

2018 Foça Mareşal Fevzi Çakmak Mah. 907

2018 Foça Kemal Atatürk Mah. 883

2018 Foça Cumhuriyet Mah. 882

2018 Foça Ilıpınar Mah. 834

2018 Foça Kozbeyli Mah. 626

2018 Foça Fatih Mah. 498

2018 Foça Yeniköy Mah. 273

2018 Foça Koca Mehmetler Mah. 185

FOÇA EĞİTİM DURUMU

Okul, Derslik, Öğretmen, Öğrenci Sayıları Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayıları

Okul Kurum : 22 İlkokul + Orta Okul : 19

Derslik : 166 Genel Orta Öğretim : 24

Öğretmen : 370 Mesleki ve Teknik : 11

Öğrenci : 3.083

SAYFA 30

MENEMEN VE FOÇA TURİZM VERİLERİ

MENEMEN

Yüzölçümü 665 km2' dir. 2014 yılsonu itibariyle ilçenin nüfusu 148.662’dir.

Menemen Manisa, Foça ve Ege Denizi, Aliağa ve Çiğli ile komşudur Menemen’de Turizm Yatırım Belgeli, Turizm İşletme

Belgeli ya da Belediye Belgeli Konaklama Tesisi bulunmamaktadır. İlçede Agro-turizme elverişli köyler bulunmaktadır.

Larissa, Temnos, Lefke, Panaztepe, Neon Nikos, Nionithon, Palaudis, Taşhan Menemen’in turizm değerleri arasında yer

almaktadır.

FOÇA

Yüzölçümü 228 km2’dir. İzmir’e 70 km. uzaklıktadır. 2014 yılı sonu itibariyle nüfusu 30,002’dir.

Menemen ve Çandarlı Körfezi ile çevrilidir Foça, adını foklardan almıştır Foça fokları ve yel değirmenleri ile

özdeşleşmiştir. İlçede Eski Foça ve Yeni Foça yerleşim alanları mevcuttur. Tarihi kaynaklar Yeni Foça’nın adını

Cenevizlilerin şap ticareti nedeniyle kurduğu bir Ceneviz kalesinden aldığını göstermektedir Phokaia Antik Kenti Foça

sınırları içerisindedir Foça’da Helenistik döneme ait tiyatro, Athena Tapınağı ve Kutsal Alanı, Kybele’ye ait olduğu

varsayılan Liman Kutsal Alanı ile Foça’nın 7 km doğusunda Taş Ev olarak adlandırılan Pers Anıt Mezarı bulunmaktadır.

İlçede Bizans, Ceneviz ve Osmanlı Dönemlerine ait surlar ile Fatih Cami (Fatih Sultan Mehmet adına yaptırılmıştır.) ve

Şeytan Hamamları da turizm açısından ilgi çekmektedir.

Foça’da foklar tarafından kullanılan mağaraların çoğu adalardadır. Çok zor ve nadir üreyen fokların yaşadığı mağaralara

giriş yasaktır. Bu nedenle, fokların yoğun olarak görüldüğü siren kayalıkları koruma bölgesi olarak ilan edilmiştir.

Foça; 4 Tatil Köyü, 20 Otel, 9 Butik Otel, 5 Apart Otel, 5 Motel, 31 Pansiyon, 4 Kamp alanı ile 3,822 yataklık bir yatak

kapasitesine sahiptir.

ÖREN YERLERİ ARKEOLOJİK ALANLAR MENEMEN

LARISSA

Aiolis Bölgesi kentlerindendir. 1902–1904 yılları arasında Almanlar ve İsveçliler ortak araştırma ve kazı çalışması yapmıştır. Yapılan kazı ve araştırmalarda elde edilen verilere göre kentte M.Ö. 7.yy.da yerleşim başlamıştır. Kentte Arkaik Dönem buluntuları M.Ö.6-5-4. yüzyıllardaki Aiol mimarlığının güzel örnekleri arasında yer alır.

BAĞLI ULUNDUĞU İL BAĞLI ULUNDUĞU İLÇE ADI ÖREN YERİ OLUP OLMADIĞI BAĞLI BULUNDUĞU KURUM

İZMİR MENEMEN LARISSA ÖREN YERİ DEĞİL-ARKEOLOJİK ALAN

DÜZENLİ BİR ARKEOLOJİK KAZI BULUNMAMAKTADIR.

SAYFA 31

LEFKE Lefke şehir hakkında çok fazla bir bilgi bulunmamaktadır. Kaynaklara göre şehir Pers generallerinden Tahos tarafından kurulmuştur. Gediz nehri yatağını doldura doldura bu adanın Lefke ile birleşmesine neden olmuştur. Lefke şimdi Tuzçullu üçtepeler mevkiindedir.

BAĞLI BULUNDUĞU İL BAĞLI BULUNDUĞU İLÇE ADI ÖREN YERİ OLUP OLMADIĞI BAĞLI BULUNDUĞU KURUM

İZMİR MENEMEN LEFKE ÖREN YERİ DEĞİL-ARKEOLOJİK ALAN

DÜZENLİ BİR ARKEOLOJİK KAZI BULUNMAMA

NEONTEIKHOS Neon Teikhos Hellen dilinde “Yeni Kale” anlamına gelmektedir. Troia savaşından birkaç yüzyıl sonra Aiolia Hellenleri Anadolu kıyılarına göç etmeye başlayınca buradaki yerli halk Pelasgların direnişiyle karşılaşmışlardır. Bunun üzerine Larissa’ya 6 km. uzaklıkta, Neon Teiklos (Yeni Kale) isminde bir kent kurarak hem antik Kyme’nin temellerini attılar hem de oraya yerleştiler. Bir süre sonra da Larissa’yı almayı başardılar. Bu kent ilk göç dalgası sırasında kurulmuştur; ancak yörede arkeolojik kazılar yapılmadığından bilgiler çok sınırlıdır.

BAĞLI BULUNDUĞU İL BAĞLI BULUNDUĞU İLÇE ADI ÖREN YERİ OLUP OLMADIĞI BAĞLI BULUNDUĞU KURUM

İZMİR MENEMEN NEONTEIKHOS ÖREN YERİ DEĞİL-ARKEOLOJİK ALAN

DÜZENLİ BİR ARKEOLOJİK KAZI BULUNMAMAKTADIR.

NIONITHON Hasanlar ve Görece köyleri arasında görülmektedir. Ancak resmi olarak bir kazı yapılmamıştır.

BAĞLI BULUNDUĞU İL BAĞLI BULUNDUĞU İLÇE ADI ÖREN YERİ OLUP OLMADIĞI BAĞLI BULUNDUĞU KURUM

İZMİR MENEMEN NIONITHON ÖREN YERİ DEĞİL-ARKEOLOJİK ALAN

HALİHAZIRDA DÜZENLİ BİR KAZI ÇALIŞMASI BULUNMAMAKTADIR

PALAUDIS Palaudis, Menemen ovasının bitiminde, Emiralem yakınındadır. Yamanlar dağı ile Dumanlı dağ arasındaki dar vadinin batı ucundadır. Palaudis ismi Luwi veya Lydia dilleri karışımında “Kale” veya “kentçik” anlamındadır. Yörede yeterince araştırma yapılmadığından kentin kuruluşu, tarihi ve kalıntıları hakkında bilgi çok yetersizdir.

BAĞLI BULUNDUĞU İL BAĞLI BULUNDUĞU İLÇE ADI ÖREN YERİ OLUP OLMADIĞI BAĞLI BULUNDUĞU KURUM

İZMİR MENEMEN PALAUDIS ÖREN YERİ DEĞİL-ARKEOLOJİK ALAN

DÜZENLİ BİR ARKEOLOJİK KAZI BULUNMAMAKTADIR.

SAYFA 32

PANAZTEPE Panaztepe, İzmir ili Menemen ilçe merkezinin 13 km batısında, Yeditepeler olarak da anılan kesimin kuzey ucunda bir doğal tepe ve yamaçları üzerinde yer almaktadır. Yerleşim bazı kesintilerle birlikte Erken Tunç Çağı’ndan Osmanlı Dönemi’ne kadar iskân görmüştür. Gediz Nehri’nin taşıdığı alüvyonlar, Panaztepe ve çevresinin zaman içinde dolmasına yol açmıştır.

BAĞLI BULUNDUĞU İL BAĞLI BULUNDUĞU İLÇE ADI

ÖREN YERİ OLUP OLMADIĞI

BAĞLI BULUNDUĞU KURUM WEB

İZMİR MENEMEN PANAZTEPE ÖREN YERİ DEĞİL-ARKEOLOJİK KAZI ALANI

Kazı Başlama Tarihi : 01/07/2012

T.C KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI –HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ

Kazı Başkanı : Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Armağan ERKANAL

TEMNOS Temnos (Görece Kale) Görece Köyü sınırları içinde ve Menemen'in kuzeydoğusundaki dağlık bölgededir. Güney Aiolia'da yer alan Temnos'tan Herodotos da bahsetmekte ve kentin Klasik dönemde gelişme gösterdiği anlaşılmaktadır. Temnos Araştırma Projesi, 2006 yılında, Roma III Üniversitesi'nden Giuseppe Ragone tarafından başlatılmıştır.

BAĞLI BULUNDUĞU İL BAĞLI BULUNDUĞU İLÇE ADI ÖREN YERİ OLUP OLMADIĞI BAĞLI BULUNDUĞU KURUM

İZMİR MENEMEN TEMNOS ÖREN YERİ DEĞİL-ARKEOLOJİK ALAN

DÜZENLİ BİR ARKEOLOJİK KAZI BULUNMAMAKTADIR.

FOÇA

PHOKAIA

Arkaik Dönemi'nin önemli merkezlerinden biridir. 12 Ion kentinden bir tanesidir. Bu dönemde Phokaialılar, özellikle Batı Akdeniz'de Fransa'da Marsilya, Korsika'da Alalia, İtalya'da Elea ve Velia gibi çok sayıda denizaşırı koloni kurmuş olmakla ön plana çıkmışlardır.

BAĞLI BULUNDUĞU İL

BAĞLI BULUNDUĞU İLÇE ADI

ÖREN YERİ OLUP OLMADIĞI

BAĞLI BULUNDUĞU KURUM WEB

İZMİR FOÇA PHOKAIA ÖREN YERİ DEĞİL ARKEOLOJİK ALAN

Kazı Başlama Tarihi : 02/07/2012

T.C. KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI- EGE ÜNİVERSİTESİ

Kazı Başkanı: Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer ÖZYİĞİT

SAYFA 33

Turizm Sektörüne Verilen Teşvikler ve Destekler Ülkemize gelen turist sayısının ve turizm gelirlerinin artmasında turizm sektörüne verilen teşviklerin önemli bir rolü bulunmaktadır. Sektörün teşvik edilmesi amacıyla ülkemizde yapılan en önemli düzenlemelerden birisi 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunudur. Oteller ve turizm sektörü yatırımları, konusuna göre Ekonomi Bakanlığı tarafından desteklenmekte ve teşvikler http://www.ekonomi.gov.tr/ adresinde detaylı bir şekilde açıklanmaktadır. Teşvik miktarı yatırımın yapılacağı bölgeye göre farklılık göstermektedir. Ülkemiz teşvik mevzuatı açısından 6 bölgeye ayrılmıştır. Örneğin İzmir’de otel yatırımı yapmak isteyen bir girişimciye verilecek teşvik tutarı yatırımın 31.12.2013 den önce veya sonra yapılmasına, OSB içinde olup olmamasına göre değişmekte olup; Vergi İndirimi, Sigorta Primi İşveren Hissesi, Faiz Desteği, Yatırım Yeri Tahsisi, KDV İstisnası, Gümrük Vergi Muafiyeti, Bölgesel Asgari Sabit Yatırım Tutarı gibi teşviklerden yararlanmaktadır ve bu teşviklerin miktarı ve oranları da yatırımın bulunduğu bölgeye göre değişmektedir. Teşvikler yatırımın türüne ve teşvik bölgesine göre değişmektedir. Örneğin; Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde veya termal turizm konusunda yapılacak turizm konaklama yatırımları 5. Bölge Desteklerinden yararlanmaktadır. (Http://www.ekonomi.gov.tr/portal/content/conn/UCM/uuid/dDocName:EK-208652) 19.08.2015 tarih, 29450 sayılı Resmî Gazete ’de; “2015/8 SAYILI DÖVİZ KAZANDIRICI HİZMET TİCARETİNİN DESTEKLENMESİ HAKKINDA KARAR’DA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KARAR” yayınlanmıştır. Buna göre; Ekonomi Bakanlığı ile protokol yapan özel sağlık kuruluşları ya da havayolu şirketleri tarafından hastaların tedavi edilmek üzere; Tarifeli uçak seferi ile Türkiye’ye getirilmesi halinde uçak veya diğer ulaşım giderleri hasta başına % 50 oranında ve en fazla 1.000 ABD Doları, Tarifesiz (charter) uçak seferleriyle Türkiye’ye getirilmesi halinde hasta başına 200 ABD Doları’nı geçmemek kaydıyla ulaşım giderlerinin tamamı ödenecektir. Yurtdışı turizm fuarlarına katılım destekleri kapsamında; Yurt Dışında Fuar Düzenlenmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Tebliğ (2010/5) Yurt Dışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesine İlişkin Tebliğ (2009/5) Yurt Dışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesine İlişkin 2009-5 Sayılı Tebliğ'in Uygulama Usul ve Esasları Sektörel Nitelikli Uluslararası Yurt içi Fuarların Desteklenmesine İlişkin Karar (Karar No: 2014/4) doğrultusunda da sektöre teşvikler verilmekte olup detaylar www.eknomi.gov.tr adresindedir. Aynı adreste; “Kültür ve Turizm Yatırımları Teşvikleri” başlığı altında aşağıdaki konularda da detaylı bilgilere ulaşmak mümkündür. Öte yandan; Turizmi teşvik Kanunu İle Sağlanan Teşvikler Sinema Filmlerine Yönelik Destekler Yabancı Sinema Yapımcılarına KDV Muafiyeti Kültürel Sponsorluklara sağlanan Vergi indirimi gibi konularda da destekler verilmektedir.

TURİZME TAHSİS EDİLEN ARAZİLER 4957 sayılı Kanunla değişik 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ve bu kanunun 8 inci maddesine dayanılarak çıkartılan "Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik" hükümlerine uygun olarak turizm amaçlı yatırım yapmak üzere; Yerli girişimcilere; Yabancı girişimcilere tahsis edilmesi düşünülen taşınmazlar için hazırlanan “Turizm Yatırımcılarına Kamu Taşınmazı Tahsis Şartnamesi” içerisindeki bilgiler, Resmi Gazete, ulusal 3 büyük gazete ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’ nın web sayfasında, yayımlanarak kamuoyuna duyurulmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan bilgiler ışığında; Süresi içerisinde “Turizm Yatırımcılarına Kamu Taşınmazı Tahsis Şartnamesi” ile istenilen bilgi ve belgelerle birlikte Kültür ve Turizm Bakanlığı’na başvurular, "Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik" in 11 inci maddesinde ve Tahsis Şartnamesinde belirlenen hususlar kapsamında hem mali yeterlilik hem de sektörde deneyimlilik açısından değerlendirilmektedir.

SAYFA 34

Birden fazla başvuru yapılan parseller için yeterli görülen girişimciler arasında sosyal ve teknik altyapıya katılım amaçlı müzakere yapılmaktadır. Tek başvurunun yapıldığı parseller ise Müzakere Komisyonunca değerlendirilmektedir. Bu durumda da yatırımın gerçekleştirileceği bölgenin ve projenin niteliğine göre girişimciden Müzakere Komisyonunca belirlenecek miktarda sosyal ve teknik altyapıya katılım payı da istenebilmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca istenilen teminat; kesin ve süresiz teminat mektubu veya Türk Lirası cinsinden nakit para olarak verilmektedir. Ön izin verilmeyen girişimcilerin müzakere teminatını Kültür ve Turizm Bakanlığı iade etmektedir. Turizm yatırımı yapmak isteyen girişimcilerin öncelikle aşağıdaki terimleri bilmesi gerekmektedir.

Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri Tarihî ve kültürel değerlerin yoğun olarak yer aldığı ve/veya turizm potansiyelinin yüksek olduğu yöreleri korumak, kullanmak, sektörel kalkınmayı ve plânlı gelişimi sağlamak amacıyla değerlendirmek üzere sınırları Kültür ve Turizm Bakanlığının önerisi ve Bakanlar Kurulu kararıyla tespit ve ilân edilen bölgelerdir. Turizm Merkezleri Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri içinde veya dışında, öncelikle geliştirilmesi öngörülen; yeri, mevkii ve sınırları Kültür ve Turizm Bakanlığının önerisi ve Bakanlar Kurulu kararıyla tespit ve ilân edilen, turizm hareketleri ve faaliyetleri yönünden önem taşıyan yerleri veya bölümlerini ifade etmektedir.

Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Alt Bölgesi 1/25.000 veya daha alt ölçekli plân ile belirlenen, içinde turizm türleri ile kültür, eğitim, eğlence, ticaret, konut ve her türlü teknik ve sosyal alt yapı alanlarından bir veya daha fazlasını kapsayan, kendi içinde alt alanlara ayrıştırılabilen arazilerdir.

Turizm İşletmesi Türk veya yabancı uyruklu, gerçek veya tüzel kişilerce, birlikte veya ayrı ayrı gerçekleştirilen ve turizm tesislerinde faaliyet gösteren ticari işletmelerdir. Turizm Tesisi Turizm yatırımı kapsamında bulunan veya turizm işletmesi faaliyetinin yapıldığı tesisler ve bunların ayrıntıları ile tamamlayıcı unsurlarıdır.

Turizm Belgesi Turizm yatırımı belgesi, ana turizm yatırımı belgesi, turizm işletmesi belgesi veya kısmi turizm işletmesi belgesini ifade eder.

Turizm Yatırımı Belgesi Yönetmelikle nitelikleri belirtilen tesis için Kültür ve Turizm Bakanlığınca yatırım aşamasında verilen belge.

Turizm İşletmesi Belgesi Yönetmelikle nitelikleri belirtilen tesis için Bakanlığımızca işletme aşamasında verilen belge. Kısmi Turizm İşletmesi Belgesi: Yönetmelikle nitelikleri belirtilen faaliyeti gösteren, tür ve sınıfının gerektirdiği zorunlu üniteleri yapılmış tesis için, yapılacak olan diğer üniteleri yatırım kapsamında tutularak Bakanlığımızca verilen belge.

İmar Planları Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezlerinde turizm sektörünün ekolojik ve ekonomik verimliliği ve sürdürülebilir turizm ilkesi doğrultusunda kültür ve turizme dönük kullanımların ağırlıklı olduğu bölgelerdeki koruma ve gelişmeyi sağlamak, kısa ve uzun dönemli ilke ve hedefler ile mekansal stratejileri belirlemek üzere hazırlanan ve ilgili Yönetmelikte tanımlanan çeşitli ölçeklerde fiziksel planlardır.

Yatırımın Türünün Belirlenmesi: Özellikle dış turizme dönük rantabl bir turizm yatırımı yapmak ve turizm sektörüne sağlanan teşviklerden yararlanmak için yapılacak yatırımın mutlaka Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından belgelenmesi gerekmektedir. Yatırımın türü Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik” koşulları uyarınca belirlenmektedir. Yatırım türünün belirlenmesi için daha fazla detay talep edenlerin “Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik” hükümlerine bakılması yeterli olacaktır.

SAYFA 35

Yatırımın Türleri

Asli Konaklama Tesisleri Oteller Moteller Tatil Köyleri Pansiyonlar Kampingler Apart Oteller Hosteller

Yeme - İçme ve Eğlence Tesisleri Lokantalar Kafeteryalar (Müstakilen belgelendirilememektedir) Eğlence Yerleri (Müstakilen belgelendirilememektedir)

Sağlık ve Spor Tesisleri

Termal Turizmi Tesisleri Termal Konaklama Tesisleri Termal Kür Tesisleri Sağlıklı Yaşam Tesisleri Yüzme Havuzları Spor Tesisleri Golf Tesisleri

Kongre ve Sergi Merkezleri

Rekreasyon Tesisleri

Eğlence Merkezleri Temalı Parklar Günübirlik Tesisleri Kış Sporları ve Kayak Merkezleri Mekanik Tesisleri

Kırsal Turizm Tesisleri Çiftlik Evi-Köy Evi Yayla Evi Dağ Evi

Özel Tesisler Özel Tesisler (Tescilli Kültür Varlığı niteliğindeki yapılarda gerçekleştirilenler dışındaki özel tesislere Turizm Yatırımı Belgesi verilmez.)

Butik Oteller

Bileşik Tesisler Turizm Kentleri Turizm Kompleksleri Tatil Merkezleri Zincir Tesisler Personel Eğitim Tesisleri

Diğer Tesisler Mola Noktaları Yüzer Tesisler Tatil Siteleri ve Villaları B Tipi Tatil Siteleri A Tipi Tatil Siteleri

(Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde veya Turizm Merkezleri içinde yer almayan tatil sitelerine Turizm Yatırımı Belgesi verilmez.)

Yat Turizmi Tesisleri (Yat Turizmi Kapsamında)

* Yat Yatırımı ve İşletmeciliği * Yat Limanları Yatırımı ve İşletmeciliği

Seyahat Acentaları (1618 Sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu Kapsamında)

SAYFA 36

Yatırımın Türüne Karar Verildikten Sonra; Yatırımın Yerini Seçilmesi: Özellikle bir turizm yatırımı için yatırımın yeri büyük önem taşımaktadır. Gerek bölgesel ölçekte, gerekse noktasal ölçekte, yatırım yerinin doğru seçilmiş olması, yatırımın karlılığını doğrudan etkilemektedir. Yatırımın yeri için farklı seçenekler bulunmaktadır.

Kendi Araziniz Yatırımı Kendi Sahip Olduğunuz Arsa Üzerinde Gerçekleştireceksiniz: Öncelikle arazinizin imar planları açısından durumunu öğrenmeniz gereklidir. Bu Bilgi; •Belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde Belediyelerden, •Belediye ve mücavir alan sınırları dışında İl Bayındırlık ve İskan Müdürlüklerinden elde edilebilir. Hangi ölçekte olursa olsun imar planlarında turizm kullanımına ayrılmamış olan alanlarda turizm tesisi yapılamaz. Eğer araziniz, hiç bir plan sınırına girmiyor ise, öncelikle, turizm yatırımının gerçekleştirilmesini sağlayacak imar planının yapılması şarttır. BUNUN İÇİN; Eğer Araziniz herhangi bir Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ve/veya Turizm Merkezi içerisinde kalıyor ise (arazinizin herhangi bir Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ve/veya Turizm Merkezi içinde kalıp kalmadığını resmi olarak öğrenmek için arazinizin yerini öncelikle 1/25000 olmak üzere herhangi bir ölçekli plan veya halihazır üzerine işaretleyip Bakanlığımıza talebinizi içeren bir dilekçe ile iletmeniz gerekmektedir.) “Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde ve Turizm Merkezlerinde İmar Planlarının Hazırlanması ve Onaylanmasına İlişkin Yönetmelik” çerçevesinde planlama çalışmalarının başlatılması gerekmektedir. Araziniz herhangi bir Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ve/veya Turizm Merkezi içerisinde kalmıyor ise tabi olduğu yürürlükteki diğer mevzuata göre işlem yürütülmesi gerekmektedir. Bu işlemler için Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü’ne başvurularak görüş alınmasında yarar bulunmaktadır. Eğer araziniz, onaylı planlarda turizm kullanımına ayrılmış alanda bulunuyor ise veya sizce hazırlanarak onaylatılan plan ile bu durum gerçekleşmiş ise Turizm yatırımı için araziniz hazır durumdadır. Onaylı İmar planında araziniz (imar parseliniz) için verilen yapılaşma koşulları uyarınca (Alanı, İzin verilen inşaat alanı, Kat adedi veya yüksekliği, vb.) projelendirme faaliyetine başlayabilirsiniz. Arazi Satın Alacaksınız. Turizm yatırımı amacı ile özel olarak arazi satın almak, yatırımcı için üzerinde titizlikle durulması gereken bir konudur. Zira arazilerin fiziksel özelliklerinin turizm yatırımına uygun olması gerekliliğinin yanı sıra imar planında da turizm kullanımına ayrılmış olmaları gerekmektedir. Satın alınacak arazinin, konumu, büyüklüğü, ulaşım imkanları, özellikle dış turizm açışından havaalanlarına olan uzaklığı, mevcut ve geliştirilmesi gereken altyapısı, arazi seçiminde önemli faktörlerdir. Tüm bu açılardan, arazi seçimi aşamasında arazi yerini belirleyen ölçekli halihazır harita üzerine işlenmiş kroki veya mevcut durum (ve yanında da var ise, tapu, çap, kroki vb.) ile Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü'ne başvurularak görüş alınmasında yarar bulunmaktadır. Arazinin satın alınmasından sonra “Kendi Araziniz” kısmında açıklanan aşamalar bu kısım için de geçerli olacaktır. Herhangi bir KTKGB ve TM İçindeki Kamu Arazilerinin Tahsisini İsteyeceksiniz. Kültür ve Turizm Koruma ve gelişim Bölgeleri ile Turizm Merkezlerinin İlanı 1) Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezleri (Tanımlar için bakınız, 4957/2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, Madde 3) “Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ile Turizm Merkezlerinin Belirlenmesine ve İlanına İlişkin Yönetmelik” doğrultusunda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın teklifi ve Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilmektedir. 2Kültür ve Turizm Bakanlığı (Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü), Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi (KTKGB) ve/veya Turizm Merkezi (TM) ilan edilecek bölgelerin tespitinin yapılması konusunda yetkilidir. Bu çerçevede Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanları tarafından Ülke çapında dönem dönem yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda KTKGB ve/veya TM ilan edilebilecek potansiyele sahip yöreler tespit edilmektedir. KTKGB ve/veya TM seçiminde, organize turizm faaliyetlerinin geliştirilebileceği geniş alanlar tercih edilmekte, oluşacak artı değer, mülkiyet, altyapı ve çevre etkisi üzerinde önemle durulmaktadır. Bakanlığın tespitlerinden başka ayrıca yerel yönetimler veya turizm sektöründe faaliyet gösteren firmalar tarafından, potansiyel arz eden alanlar Bakanlıkça KTKGB ve/veya TM ilan edilmesi için önerilebilmektedir. KTKGB ve/veya TM ilan edilen/edilecek yerlerde, yatak kapasitesi yaratmak ve mevcut kapasiteyi artırmak, mekân kalitesini iyileştirmek hedeflerinin yanı sıra turizmin aynı zamanda bir seyahat planlaması, turizm hareketlerinin ve yatırımlarının (konaklama, kamping, kaplıca, kayak merkezi v.b.) planlama ve tahsis yetkisi ile yönlendirilmesi olgusu olduğundan hareket eden Kültür ve Turizm Bakanlığı, bu amaçla gelen teklifler için hazırlanacak raporlara dair bir çerçeve belirlemiştir.

SAYFA 37

Teklif edilen bir KTKGB ve/veya TM’nin değerlendirilebilmesi için; a-Teklif alanın yerinin, konumunun ve sınırlarının 1/25.000 ölçekli harita üzerine işaretlenmesi, b-Söz konusu turizm merkezi sınırlar içerisine giren belediyelerin isimlerinin, belediye ve mücavir alan sınırlarının ve Valilik denetim ve yetki alanı sınırlarının işaretlenmesi, c-Teklif alan içinde bulunan hazine, orman, belediye, il özel idaresine ait mülkiyetlerin hektar olarak belirtilmesi ve harita üzerinde konumlarının işaretlenmesi, d-Varsa onanlı imar planlarının imzalı ve mühürlü kopyalarının gönderilmesi ile, e-Yerin ulaşım imkanlarının, f-Teklif sınırlar içerisinde yer alan doğal, tarihi, kültürel ve arkeolojik değerlerin ve yerin turizm potansiyelinin, g-Teklif alanı ziyaret eden yerli ve yabancı turist sayısı ve profilinin, h-Teklif alanın yakın ve uzak (saatlik, günlük) mesafesinde bulunan turizm kaynaklarının, i-İçme ve kullanma suyu, kanalizasyon, sosyal (hastane, okul v.s.) ve teknik altyapıya ilişkin durumun j-Düşünülen turizm aktivitelerinin ve turizm türlerinin, belirtildiği bir raporun hazırlanması gerekmektedir. Teklifin bu çerçevede hazırlanarak ve teklif alana ait görüntüleri içeren CD, fotoğraf albümü gibi görsel malzemelerin de eklenmek suretiyle gönderilmesi halinde teklif Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanlarınca değerlendirmeye alınabilmektedir. Bakanlık İçi Komisyon; Bakanlık Müsteşar Yardımcısının başkanlığında, Hukuk Müşaviri, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürü ile Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğünün ilgili genel müdür yardımcısı ve daire başkanından oluşur. Komisyonun sekreterya hizmetleri, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğünce yürütülür. Bakanlık İçi Komisyon; ilan edilmesi öngörülen Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezlerinin mevkii ve sınırlarını belirlemekle görevlidir. Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezleri; ülkenin doğal, tarihi, arkeolojik ve sosyo-kültürel turizm değerleri ile deniz, kış, dağ, yayla, sağlık, termal, kültür, spor, av, doğa turizmi ile mevcut diğer turizm imkânları göz önünde bulundurularak belirlenir. Kültür ve Turizm Bakanlığı Makamının onayı ile kesinleşen öneriler, Bakanlıkça Bakanlıklararası Komisyona götürülür. (Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ile Turizm Merkezlerinin Belirlenmesine ve İlanına İlişkin Yönetmelik”-madde-4) Fotoğraf, video kaydı ve benzerleri görsel malzeme ile desteklenen ve mahallinde yapılan alan araştırmasına dayanan, bölgenin konumunu, mülkiyet durumunu, fiziksel ve doğal özelliklerini, teknik ve sosyal altyapısını, sosyal, kültürel ve ekonomik özelliklerini, arazi kullanım ve ulaşım sistemleri ile doğal ve çevresel verilerini içeren gerekçeli raporlar Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğünce hazırlanarak Bakanlık İçi Komisyona sunulur. (Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ile Turizm Merkezlerinin Belirlenmesine ve İlanına İlişkin Yönetmelik”-madde-5) Bakanlıklararası Komisyon; Bakanlık Müsteşarının başkanlığında; Genelkurmay Başkanlığı, Maliye Bakanlığı, Bayındırlık ve Iskan Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı ile Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı temsilcilerinden oluşur. Bakanlık, gerekli görmesi halinde komisyona diğer bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarından da temsilci çağırabilir. Komisyon, Bakanlıkça belirlenen tarihlerde toplanır ve Bakanlıkça öngörüleri Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezlerinin mevkii ve sınırlarına ilişkin önerileri inceler ve istişari nitelikte olan görüşünü bu toplantılar sonucunda birer tutanakla belirler. (Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ile Turizm Merkezlerinin Belirlenmesine ve İlanına İlişkin Yönetmelik”-madde-6) Bakanlıkça ilan edilmesi öngörülen Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezlerinin mevkii ve sınırlarını gösteren haritalar ile bu yerlere ilişkin 5 inci madde kapsamında hazırlanan açıklama raporlarını içeren bilgi ve belgeler, Bakanlıklararası Komisyonun toplantı tarihinden en az bir ay önce Komisyon üyesi kuruluşlara iletilir ve toplantının tarihi bildirilir. (Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ile Turizm Merkezlerinin Belirlenmesine ve İlanına İlişkin Yönetmelik”-madde-7) Bakanlıklararası Komisyonun görüşlerini içeren tutanak ile birlikte mevkii ve sınırları haritalar üzerinde belirlenen Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezleri ilanına ilişkin öneri, Bakanlar Kurulunun onayına sunulmak üzere Bakanlıkça Başbakanlığa gönderilir.

SAYFA 38

Bakanlar Kurulunca tespit edilen Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezleri, Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle ilan olunur. (Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ile Turizm Merkezlerinin Belirlenmesine ve İlanına İlişkin Yönetmelik”-madde-8) Bakanlar Kurulunca tespit edilip Resmî Gazetede yayımlanmak suretiyle ilan olunan Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ve/veya Turizm Merkezi kapsamında planlama faaliyetleri başlatılır. Herhangi bir KTKGB ve TM Dışındaki Hazine Arazilerinin Tahsisini İsteyeceksiniz Proje Yapım Talebi Çevre düzenlemesine ilişkin projeler yapılmaktadır. Proje talep dosyasında bulunması gerekli belgeler Gerekçe raporu Proje yapılacak yerde mülkiyet sorunu olmadığına dair belge. İmar planı, İmar durum belgesi, mevcut diğer dökümanlar Talebe ilişkin encümen kararı ( İl Özel idareleri için İl Daimi Encümen kararı- Muhtarlıklardan gelen talepler için ise Köy İhtiyar Meclisi kararı) Not: Belgeler yetkilileri tarafından imzalanmış, işlemleri tamamlanmış mühürlenmesi gerekiyorsa mühürlenmiş olmalıdır. Bu belgelerin fotokopileri belge niteliği taşımaz. Mali Yardım Talebi Çevre düzenleme ve altyapı uygulamalarına mali yardım yapılabilir. Çevre düzenleme uygulamaları içinde, sahil, park, meydan, yol vb, Altyapı uygulamaları içinde de atıksu arıtma tesisi, kanalizasyon-kollektör hattı ve şebekesi, içmesuyu ve şebekesi, su deposu, içmesuyu ve arıtma sistemleri, trafo ve aydınlatma sistemleri, kış sporları mekanik tesisleri, WC ve fosseptik ve benzeri altyapı uygulamaları yer alır. Mali yardım talep dosyasında bulunması gerekli belgeler: Gerekçe raporu, Mülkiyet sorunu olmadığına dair belge, İmar planı, imar durum belgesi Talebe ilişkin Encümen kararı ( İl Özel idareleri için İl Daimi Encümen kararı- Muhtarlıklardan gelen talepler için ise Köy İhtiyar Meclisi kararı) Uygulanacak proje Teknik eleman tarafından hazırlanmış projeye ait Metraj ve Yaklaşık Maliyeti Not: Belgeler yetkilileri tarafından imzalanmış, işlemleri tamamlanmış mühürlenmesi gerekiyorsa mühürlenmiş olmalıdır. Bu belgelerin fotokopileri belge niteliği taşımaz. Planların Yapımı ve Onaylanması Kültür ve Turizm Bakanlığı için ilgili Kanun ve Yönetmeliklerce herhangi bir KTKGB ve/veya TM dışındaki herhangi bir planın yapımı ve onaylanmasına ilişkin görev ve yetki tanımı yapılmamıştır. KTKGB’ler veTM’ler dışındaki plan çalışmaları ve onay süreçleri ilgili diğer Kanunlar ile farklı Kurum ve Kuruluşlara verilmiştir. Öte yandan KTKGB ve/veya TM’ler dışında herhangi bir alanda yürütülecek planlama çalışması için, o alandaki plan yapımı ve onaylanmasından sorumlu ilgili diğer Kurum ve Kuruluşlardan gelecek her türlü talep (teknik destek, görüş, vb.) Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından değerlendirilmekte ve olanaklar çerçevesinde desteklenmektedir. Bu amaçla; Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü ve Arazi Tahsis Daire Başkanlığı bünyesindeki; Arazi Değerlendirme ve Temin Şube Müdürlüğü Arazi Tahsis Şube Müdürlüğü Plan Aplikasyon Şube Müdürlüğü Uygulama ve İzleme Şube Müdürlüğü de turizm tahsisleri ile görev tanımları çerçevesinde ilgilenmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı (http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,102520/arazi-tahsis.html) web sitesinde yer alan ve “Kamu Taşınmazlarının Tahsisinde İzlenen Prosedürlere İlişkin İş Akış Şeması” yer almaktadır

SAYFA 39

FOÇA TURİZM DANIŞMA BÜROSUNA BAŞVURAN TURİST BEŞ YILLIK İSTATİSTİK

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırımlar ve İşletmeler Genel Müdürlüğü

AYLAR

2014

2015

2016

2017

2018

yabancı yerli toplam yabancı yerli toplam yabancı yerli toplam yabancı yerli toplam yabancı yerli toplam

OCAK 70 59 129 19 27 46 18 12 30 11 18 29 0 23 23

ŞUBAT 26 31 57 38 5 43 27 7 34 10 25 35 11 32 43

MART 16 37 53 23 12 35 35 20 55 7 22 29 5 69 74

NİSAN 95 58 153 52 36 88 63 14 77 16 59 75 22 56 78

MAYIS 195 124 319 72 116 188 83 58 141 18 103 121 38 72 110

HAZİRAN 181 149 330 110 153 263 104 51 155 33 137 170 61 86 147

TEMMUZ 337 287 624 250 169 419 171 79 250 40 256 296 75 208 283

AĞUSTOS 358 444 802 282 120 402 240 41 281 43 380 423 47 239 286

EYLÜL 193 202 395 154 128 282 204 87 291 23 164 187 67 151 218

EKİM 60 35 95 44 65 109 82 64 146 35 89 124 52 48 100

KASIM 35 40 75 28 13 41 29 25 54 3 43 46 6 23 29

ARALIK 21 37 58 32 6 38 11 4 15 1 27 28 5 3 8

YIL TOPLAMI 1587 1503 3090 1104 850 1954 1067 462 1529 240 1323 1563 389 1010 1399

SAYFA 40

TARIM

Menemen Tarım ve Gıda Sektörünün Durumu

İzmir’in Kuzey bölgesini teşkil eden ilçeler içerisinde en fazla karasal toprak parçasına sahip olan ilçelerden biri Olan

Menemen’de Akdeniz iklimini hakim olması tarımsal ürün olarak muz hariç tüm bitkisel ürünler için oldukça müsaittir.

Ova topraklarının tümü derin yapıda ve genelde orta-ağır bünyeli alüvyal olduğundan, bu alanlarda bağ, sebze, zeytin

ile çeşitli meyveler yetiştirilmektedir.

Coğrafi konumu, jeolojik ve tomografik yapısıyla çoklu kültür tarıma uygunluğu, gelişmiş tarımsal mekanizasyon, sanayi

ve deneyimli çiftçi potansiyeli ile Menemen’de tarım çok önemli bir yere sahiptir. İlçede yılda iki ürün, bazen üç ürün

alınabilmektedir. İlçenin batı ve güney kısmında bulunan köylerde başta pamuk olmak üzere hububat tarımı

yapılmaktadır.

Pamuk, buğday, çekirdeksiz üzüm, şeftali, zeytin, incir, kayısı, erik, domates, kavun, karpuz, biber, patlıcan, çilek,

mandalina, ıspanak, yem bitkileri ovada kendisine ekim alanları bulmakta.

Menemen Kazası, 1913 tarım sayımında özellikle bakla üretiminde Bergama ve Tire ile birlikte ilk sıralarda yer almıştır.

Arpa üretiminde de Menemen, toplam üretimin % 46’sını karşılayan Tire’den sonra % 12 ile ikinci sırada yer almıştır.

Gediz Deltasının belediği verimli topraklarda Türkiye ortalamalarının üzerinde dekar başına ürün alınabilmektedir.

Örneğin; buğday verimi Türkiye ortalaması dönümde 225 kg. iken, Menemen’de 800–900 kg’dır. Pamuk, Türkiye

ortalaması 300–350 kg iken Menemen’de ise 600 kg.’dır.

Menemen denilince ilk akla gelen ürünler; çilek, erkenci şeftali, kayısı, erik, ıspanak, yeşillik, pamuk, fasulye, domates ve

çekirdeksiz üzümdür. Yıllarında tarım arazileri değerlendirilirken Urla ve Menemen pilot bölge seçilerek 1931 yılında

Çıtak köyüne narenciye fidanı dikilir. Bu aynı zamanda Menemen ilçesine ilk dikilen narenciye olma özelliğini taşır.

Kanuni Sultan Süleyman dönemine ait 1531 ve 1575 tarihli tahrirlere bakıldığında Menemen kazası köylerinin tarım

ürünleri içerisinde özellikle üç üründe ciddi bir üretime sahip görünmekte; Buğday, Arpa ve Üzüm. Bunlara belki bir

dördüncüsü pamukla eklenebilir. 1531 yıl tahrir defterlerine göre Buğday, Arpa ve üzüm ürünlerinden 193.597 akçalık

gelir elde eden Menemen kazası daha sonraki 1575 yılı tahrirlerinde bu gelir miktarlarını arttırarak 287.272 akça gelire

sahip olurlar.Yine Osmanlı döneminde sarayın ihtiyaçlarından 1622-1623 yıllarına ait kuru meyve alımlarını gösteren

defterlerde üzüm, zerdali, badem, incir gibi tarım ürünleri Menemen’den karşılanır

Menemen ve Foça Tarım Verileri

Çigelge-1 MENEMEN VE FOÇA SU KAYNAKLARI POTANSİYELİ (2018)

hm³/yıl

a) Yerüstü Suları 198

- Gediz Nehri 198

c) Doğal Göl Yüzeyleri

- Kara Göl 2

e) Gölet Rezervuar Yüzeyleri 33

- Foça Arpaçay Göleti 6

-Menemen Süleymanlı Göleti 13

-Menemen Emiralem Göleti 14

SAYFA 41

Çizelge-2. MERKEZ VE MENEMEN İLE FOÇA GENEL ARAZİ DAĞILIMI (2018)

İlçeler Yüzölçümü ( Da. )

Tarım Alanı ( Da. )

Oran ( % )

Orman Ve Fundalık Alan ( Da. )

Oran ( % )

Çayır Mera Alanı ( Da. )

Oran ( % )

Diğer Arazi ( Da. )

Oran ( % )

Merkez 854.000 180.881 21,2 337.720 39,5 31.784 3,7 303.615 35,6

Foça 205.000 49.640 24,2 64.995 31,7 20.090 9,8 70.275 34,3

Menemen 694.000 206.187 29,7 160.700 23,2 27.570 4,0 299.543 43,2

Toplam 1.753.000 436.708 75,1 563.415 94,4 79.444 17,5 673.433 113,0

Çizelge-3 İZMİR İLİ 2018 YILI KULLANIM ŞEKLİNE GÖRE TARIM ARAZİSİ DAĞILIMI

Çizelge-4 İZMİR İLİ 2018 YILI TARIM ARAZİSİ SULAMA DURUMU

TOPLAM SULANAN SULANMAYAN

İLÇELER TARIM ALANI (da.) ALAN (da.) ALAN (da.)

FOÇA 48.222,0 24.012,0 24.210,0

MENEMEN 232.236,0 223.906,0 8.330,0

GENEL TOPLAM 280.458,0 247.918,0 32.540,0

Çigelge-1 MENEMEN VE FOÇA SU KAYNAKLARI POTANSİYELİ (2018)

hm³/yıl

a) Yerüstü Suları 198

- Gediz Nehri 198

c) Doğal Göl Yüzeyleri

- Kara Göl 2

e) Gölet Rezervuar Yüzeyleri 33

- Foça Arpaçay Göleti 6

-Menemen Süleymanlı Göleti 13

-Menemen Emiralem Göleti 14

İlçeler Bağ Alanı

Diğer Meyve Alanı

Narenciye Alanı

Zeytin Alanı

Kavaklık Alanı

Toplam Meyve Alanı

Tarla Alanı Sebze Alanı

Süs Bitkileri Alanı

Nadas Alanı

Tarıma Elverişli Boş Arazi

Toplam Tarım Alanı

Foça 340,0 286,0

30,0 16.940,0 0,0 17.596,0

21.302,0 4.414,0 0,0 2.751,0 3.577,0 49.640,0

Menemen 30.750,0 9.105,0

1.380,0 24.080,0 100,0 65.415,0

126.947,0 13.825,0 0,0 0,0 0,0 206.187,0

Toplam 31.090,0 9.391,0 1.410,0 41.020,0 100,0 83.011,0 148.249,0 18.239,0 0,0 2.751,0 3.577,0 255.827,0

SAYFA 42

Çizelge-3 MENEMEN VE FOÇA İLÇELERİ 2018 YILI KULLANIM ŞEKLİNE GÖRE TARIM ARAZİSİ DAĞILIMI (dekar)

İlçeler Bağ Alanı Diğer Meyve Alanı

Narenciye Alanı

Zeytin Alanı

Kavaklık Alanı

Toplam Meyve Alanı

Tarla Alanı Sebze Alanı

Süs Bitkileri Alanı

Nadas Alanı

Tarıma Elverişli Boş Arazi

Toplam Tarım Alanı

FOÇA 340,0 286,0 30,0 16.940,0 0,0 17.596,0 21.302,0 4.414,0 0,0 2.751,0 3.577,0 49.640,0

MENEMEN 30.750,0 9.105,0 1.380,0 24.080,0 100,0 65.415,0 126.947,0 13.825,0 0,0 0,0 0,0 206.187,0

TOPLAM 31.090,0 9.391,0 1.410,0 41.020,0 100,0 83.011,0 148.249,0 18.239,0 0,0 2.751,0 3.577,0 255.827,0

Çizelge-3 İZMİR İLİ 2018 YILI KULLANIM ŞEKLİNE GÖRE TARIM ARAZİSİ DAĞILIMI (dekar)

Çizelge-4 İZMİR İLİ 2018 YILI TARIM ARAZİSİ SULAMA DURUMU

Çizelge- 5/1 İZMİR İLİ 2018 YILI TARLA ÜRÜNLERİ EKİLİŞ, VERİM VE ÜRETİMİ

İlçeler

Arpa (Yeşil Ot) Arpa (Diğer) Buğday (Durum) Buğday (Ekmeklik) Çavdar

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

FOÇA - - - 725 294 213,0 - - - 3.646 444 1.618,2 51 295 15,0

MENEMEN - - - 1.450 452 655,0 - - - 14.500 672

9.750,0 - - -

TOPLAM 2.175 746 868,0 18.146 1.116

11.368,2 51 295 15,0

İlçeler Yüzölçümü ( Da. )

Tarım Alanı ( Da. )

Oran ( % )

Orman Ve Fundalık Alan ( Da. )

Oran ( % )

Çayır Mera Alanı ( Da. )

Oran ( % )

Diğer Arazi ( Da. )

Oran ( % )

MERKEZ 854.000 180.881 21,2 337.720 39,5 31.784 3,7 303.615 35,6

FOÇA 205.000 49.640 24,2 64.995 31,7 20.090 9,8 70.275 34,3

MENEMEN 694.000 206.187 29,7 160.700 23,2 27.570 4,0 299.543 43,2

TOPLAM 1.753.000 436.708 75,1 563.415 94,4 79.444 17,5 673.433 113,0

İlçeler Bağ Alanı Diğer Meyve Alanı

Narenciye Alanı

Zeytin Alanı

Kavaklık Alanı

Toplam Meyve Alanı

Tarla Alanı Sebze Alanı

Süs Bitkileri Alanı

Nadas Alanı

Tarıma Elverişli Boş Arazi

TOPLAM TARIM ALANI

FOÇA 340,0 286,0 30,0 16.940,0 0,0 17.596,0 21.302,0 4.414,0 0,0 2.751,0 3.577,0 49.640,0

MENEMEN 30.750,0 9.105,0 1.380,0 24.080,0 100,0 65.415,0 126.947,0 13.825,0 0,0 0,0 0,0 206.187,0

TOPLAM 31.090,0 9.391,0 1.410,0 41.020,0 100,0 83.011,0 148.249,0 18.239,0 0,0 2 .751,0 3.577,0 255.827,0

Toplam Sulanan Sulanmayan

İlçeler Tarım Alanı (Da.) Alan (Da.) Alan (Da.)

FOÇA 48.222,0 24.012,0 24.210,0

MENEMEN 232.236,0 223.906,0 8.330,0

GENEL TOPLAM 280.458,0 247.918,0 32.540,0

SAYFA 43

Çizelge- 5/2 İZMİR İLİ 2018 YILI TARLA ÜRÜNLERİ EKİLİŞ, VERİM VE ÜRETİMİ

İlçeler

Yerfıstığı Yulaf (Dane) Ayçiçeği (Çerezlik) Ayçiçeği (Yağlık) Pamuk (Kütlü)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

FOÇA - - - - - - - - - - - - 9.325

MENEMEN - - - - - - - - - 500 270 135,0 100.000

TOPLAM 500 270 135,0 109.325

İlç İlçeler

Susam I.Ürün Susam Iı. Ürün Kanola Tütün Bakla (Yemeklik Kuru)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Foça - - - - - - - - - - - - - - -

Menemen - - - - - - - - - - - - 400 250 100,0

Toplam 400 250 100,0

İlçeler

Bezelye (Kuru) Börülce (Kuru) Fasulye (Kuru) ( I. Ürün ) Fasulye (Kuru) ( Iı. Ürün) Nohut

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

FOÇA - - - - - - 294 200 58,8 - - - - - -

MENEMEN - - - 62 150 9,3 35 180 6,3 - - - - - -

TOPLAM 62 150 9,3 329 380 65,1

SAYFA 44

İlçeler

Fiğ (Dane) Fiğ (Yeşil Ot) Fiğ (Kuru Ot) Korunga (Yeşil Ot) Korunga (Kuru Ot)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Foça - - - 3.050 1.000 3.050,0 - - - - - - - - -

Menemen - - - 4.500 3.000 13.500,0 - - - - - - - - -

Toplam 7.550 4.000 16.550,0

İlçeler

Mısır (Dane) (I.Ürün) Mısır (Dane) (Iı.Ürün) Mısır (Silaj) I.Ürün Mısır (Silaj) Iı.Ürün

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Ekiliş Alanı (Da)

Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Foça 700 800 560,0 587 900 528,3 2.000 5.000 10.000,0 2.521 5.000 12.605,0

Menemen 1.000 1.400 1.400,0 500 900 450,0 1.500 5.000 7.500,0 8.000 4.000 32.000,0

Toplam 1.700 2.200 1.960,0 1.087 1.800 978,3 3.500 10.000 17.500,0 10.521 9.000 44.605,0

İZMİR İLİ 2018 YILI SEBZE EKİLİŞ, ÜRETİM VE VERİMİ

İlçeler

Lahana (Beyaz) Lahana (Kırmızı) Lahana (Kara Yaprak) Lahana (Brüksel) Kereviz (Sap)

Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş

Alanı (Da) (Ton) Kg/Da

Alanı Da Ton Kg/Da

Alanı Da Ton Kg/Da

Alanı Da Ton Kg/Da

Alanı Da Ton Kg/Da Alan Da

Foça 200 800 4.000 100 300 3.000 - - - - - - - - - 10

Menemen 450 900 2.000 100 150 1.500 - - - - - - - - - 80

Toplam 700 1.000 0 100 0 0 - - - - - - - - - 150

İlçeler Kereviz (Kök) Marul (Kıvırcık) Marul ( Göbekli) Marul (Aysberg) Ispanak

Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş

Ton Kg/Da Alanı/Da Ton Kg/Da Alanı/Da (Ton) Kg/Da Alanı/Da Ton Kg/Da Alanı/Da Ton Kg/Da Alanı/Da

Foça 25 2.500 - - - 100 125 1.250 - - - 3.000 3.600 1.200 100

Menemen 104 1.300 500 500 1.000 500 1.000 2.000 - - - 25.000 45.000 1.800 250

Toplam 183 100 - - - 900 1.875 2.750 - - - 47.000 86.400 2.400 400

İlçeler

Pırasa Semizotu Enginar Maydanoz Roka

Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş

Ton Kg/Da Alanı/Da Ton Kg/Da

Alanı/Da Ton Kg/Da

Alan/ıDa Ton Kg/Da

Alanı/Da Ton Kg/Da Alanı/Da

Foça 330 3.300 - - - 9 15 1.650 - - - - - - -

Menemen 313 1.250 35 21 600 150 225 1.500 750 750 1.000 1.005 503 500 250

Toplam 295 -800 - - - 291 435 1.350 - - - - - - -

SAYFA 45

İlçeler

Tere Nane Dereotu Kabak (Sakız) Kabak (Bal)

Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim

Ton Kg/Da Alanı/Da Ton Kg/Da Alanı/Da Ton Kg/Da Alanı/Da Ton Kg/Da Alanı/Da Ton Kg/Da

Foça - - - - - - - - 10 35 3.500 - - -

Menemen 125 500 50 35 700 400 320 800 150 450 3.000 - - -

Toplam - - - - - - - - 290 865 2.500 - - -

İlçeler

Hıyar (Sofralık) Hıyar (Turşuluk) Patlıcan Bamya

Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim

Alanı /Da Ton Kg/Da Alanı/Da Ton Kg/Da Alanı/Da Ton Kg/Da Alanı/Da Ton Kg/Da

Foça 50 275 5.500 - - - 20 100 5.000 20 16 800

Menemen 150 600 4.000 - - - 500 1.500 3.000 100 40 400

Toplam 250 925 2.500 - - - 980 2.900 1.000 180 64 0

İlçeler

Domates (Sofralık) Domates (Salçalık) Biber (Sivri,Çarliston) Biber (Dolmalık) Biber (Salçalık)

Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş

Üretim Verim Ekiliş

Üretim Verim Ekiliş

Alanı Da Ton Kg/Da

Alanı Da Ton Kg/Da

Alanı Da Ton Kg/Da

Alanı Da Ton

Kg/Da)

Alanı Da Ton Kg/Da

Alanı Da

Foça 250 1.625 6.500 1.455 11.640 8.000 70 210 3.000 50 150 3.000 150 375 2.500 100

Menemen 3.100 17.050 5.500 2.850 19.950 7.000 500 1.000 2.000 200 400 2.000 300 600 2.000 1.000

Toplam 5.950 32.475 4.500 4.245 28.260 6.000 930 1.790 1.000 350 650 1.000 450 825 1.500 1.900

İlçeler

Kavun Karpuz Fasulye ( Taze) Börülce (Taze) Bezelye (Taze)

Ekiliş Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş

Üretim Verim Ekiliş

Üretim Verim Ekiliş Üretim Verim Ekiliş

Alanı Da Ton Kg/Da

Alanı Da Ton Kg/Da

Alanı Da Ton

Kg Da

Alanı Da Ton Kg/Da

Alanı Da Ton Kg/Da

Alanı Da

Foça 100 300 3.000 20 100 5.000 - - - - - - 700 1.050 1.500 -

Menemen 1.000 2.000 2.000 500 1.500 3.000 50 35 700 100 50 500 250 125 500 -

Toplam 1.900 3.700 1.000 980 2.900 1.000 - - - - - - -200 -800 -500 -

İZMİR İLİ 2018 YILI MEYVE AĞAÇ SAYILARI, ÜRETİMİ VE VERİMİ

İLÇELER

ARMUT AYVA ELMA (Golden) ELMA (Starking) ERİK

Meyve Meyve

Meyve Meyve

Meyve Meyve

Meyve Meyve

Meyve Meyve

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

FOÇA 820 - 25 21 160 - 20 3 600 1.200 20 12 - - - - 3.800 1.000 30 114

MENEMEN

7.900 750 25 198

2.465 200 25 62 800 50 30 24 410 15 30 12

57.000 30.500 30

1.710

İL TOPLAMI

8.720 750 50 219

2.625 200 45 65

1.400 1.250 50 36 410 15 30 12

60.800 31.500 60

1. 1.824

SAYFA 46

İZMİR İLİ 2018 YILI MEYVE AĞAÇ SAYILARI, ÜRETİMİ VE VERİMİ

İLÇELER

KAYISI KİRAZ ŞEFTALİ (Nektarin) ŞEFTALİ (Diğer) VİŞNE

Meyve Meyve

Meyve Meyve

Meyve Meyve

Meyve Meyve

Meyve Meyve

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Yaşta Yaşta Verim

Üretim Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

FOÇA - - - - - - - - 900 300 30 27 4.500 - 30 135 - - - -

MENEMEN

24.200 3.400 30 726

7.500 750 28 210 - - - -

42.500 2.500 35

1.488 700 50 20 14

İL TOPLAMI

24.200 3.400 30 726

7.500 750 28 210 900 300 30 27

47.000 2.500 65

1.623 700 50 20 14

İZMİR İLİ 2018 YILI MEYVE AĞAÇ SAYILARI, ÜRETİMİ VE VERİMİ

İZMİR İLİ 2018 YILI MEYVE AĞAÇ SAYILARI, ÜRETİMİ VE VERİMİ

İLÇELER

DUT İNCİR NAR TRABZON HURMASI KİVİ

Meyve Meyve

Meyve Meyve

Meyve Meyve

Meyve Meyve

Meyve Meyve

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Yaşta Yaşta Verim

Üretim Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Yaşta Yaşta Verim

Üretim

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

FOÇA - - - - 600 20 10 6 3.000 800 45 135 - - - - - - - -

MENEMEN 1.800 - 30 54

6.400 - 25 160

18.800 1.200 20 376

1.900 50 26 49 - - - -

İL TOPLAMI 1.800 30 54

7.000 20 35 166

21.800 2.000 65 511

1.900 50 26 49

SAYFA 47

İZMİR İLİ 2018 YILI MEYVE AĞAÇ SAYILARI, ÜRETİMİ VE VERİMİ

İLÇELER

ÜZÜM (Sofralık) ÜZÜM (Kurutmalık) ÜZÜM (Şaraplık)

ÇEKİRDEKLİ (dekar)

ÇEKİRDEKSİZ (dekar)

VERİM (kg/da) ÜRETİM(ton) ÇEKİRDEKLİ (dekar)

ÇEKİRDEKSİZ (dekar)

VERİM (kg/da) ÜRETİM (ton) Bağ Alanı (dekar)

Meyve

Meyve

Meyve

Meyve

Meyve

Meyve

Meyve

Meyve

Meyve vermeyen

Meyve veren

Verim

Üretim

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Çekirdekli

Çekirdeksiz

Çekirdekli

Çekirdeksiz

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Çekirdekli

Çekirdeksiz

Çekirdekli

Çekirdeksiz

yaştaki bağlar

yaştaki bağlar

(kg/ da) (ton)

FOÇA 45 - 10 - 900 900 41 9 - - 160 - - 900 - 144 - 125 800 100

MENEMEN - -

6.000 - - 2.000 -

12.000 - -

24.450 - - 2.000 -

48.900 - 300

2.750 825

İL TOPLAMI 45

6.010 900 2.900 41

12.009

24.610 2.900

49.044 425

3.550 925

İZMİR İLİ 2018 YILI MEYVE AĞAÇ SAYILARI, ÜRETİMİ VE VERİMİ

İLÇELER

ZEYTİN (Sofralık) ZEYTİN (Yağlık) LİMON PORTAKAL (Washington) PORTAKAL (Yafa)

Meyve

Meyve

Meyve

Meyve

Elde Edilen

Meyve

Meyve

Meyve

Meyve

Meyve

Meyve

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen Yağ

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Veren

Vermeyen

Yaşta Yaşta

Verim

Üretim Yaşta Yaşta

Verim

Üretim

Miktarı

Yaşta Yaşta

Verim

Üretim

Yaşta Yaşta

Verim

Üretim

Yaşta Yaşta

Verim

Üretim

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

Ağaç Sayısı

Ağaç Sayısı

(kg/ağaç)

(ton)

FOÇA 16.010 6.120 18 288

309.090

76.495 20

6.182

1.236 200 - 10 2 - - - - - - - -

MENEMEN 52.000

176.000 20

1.040

132.000 9.000 25

3.300 660

1.100 200 20 22

1.350 150 30 41 350 - 30 11

İL TOPLAMI

68.010

182.120 38

1.328

441.090

85.495 45

9.482

1.896

1.300 200 30 24

1.350 150 30 41 350 30 11

İZMİR İLİ 2018 YILI MEYVE AĞAÇ SAYILARI, ÜRETİMİ VE VERİMİ

ÇİZELGE 12-1 İZMİR İLİ 2018 YILI BÜYÜKBAŞ VE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI (Adet)

İLÇELER

S I Ğ I R

MANDA AT KATIR EŞEK DEVE

Saf Kültür Kültür Melezi

Yerli + Diğer

Toplam

FOÇA 17.669 1.230 22 18.921 0 65 0 0 0

MENEMEN 9.510 5.047 1.924 16.481 15 130 4 46 5

TOPLAM 27.179 6.277 1.946 35.402 15 195 4 46 5

İLÇELER

KOYUN KEÇİ

DOMUZ Merinos

Sakız Koyunu

Yerli+ Diğer

Toplam Kıl Keçisi

Maltız Keçisi

Saanen Toplam

FOÇA 1.763 129 19.027 20.919 2.565 47 2.800 5.412 0

MENEMEN 2.720 525 37.385 40.630 17.329 880 1.312 19.521 670

4.483 654 56.412 61.549 19.894 927 4.112 24.933 670

SAYFA 48

ÇİZELGE İZMİR İLİ 2018 YILI TAVUK VARLIĞI, YUMURTA VE TAVUK ETİ ÜRETİMİ

İLÇELER

İŞLETMELERDE YIL İÇİNDE (Kesimhanede kesilenler)

İŞLETMELERDE YIL SONUNDA KÖY TAVUĞU SAYISI

TAVUK TAVUK ETİ

KESİLEN TAVUK SAYISI MEVCUT TAVUK SAYISI YUMURTA SAY. ÜRETİMİ

Broiler Yumurtacı Toplam Broiler Yumurtacı Toplam (1.000 adet) ( ton)

FOÇA 0 0 0 996.700 1.527.000 2.523.700 0 458.100 0

MENEMEN 0 0 0 372.000 791.110 1.163.110 8.850 158.268,0 0

0 0 0 1.368.700 2.318.110 3.686.810 8.850 616.368,0 0

ÇİZELGE 12-4 İZMİR İLİ 2018 YILI HİNDİ, KAZ,ÖRDEK VARLIĞI VE HİNDİ ETİ ÜRETİMİ

ÇİZELGE 13/ 1 İZMİR İLİ 2018 YILI BÜYÜKBAŞ SAĞMAL HAYVAN VARLIĞI VE SÜT ÜRETİMİ

HOLSTEİN MONTOFON

ORTALAMA TOPLAM ORTALAMA TOPLAM

TOPLAM SAĞILAN SÜT VERİMİ SÜT ÜR. TOPLAM SAĞILAN

SÜT VERİMİ SÜT ÜR.

İLÇELER HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ) (TON/YIL) (TON)

HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ) (TON/YIL) (TON) İLÇELER

FOÇA 17.669 6.108 7,48 45.688,6 0 0 0,00 0 FOÇA

MENEMEN 9.510 3.375 7,48 25.241,3 0 0 0,00 0 MENEMEN

TOPLAM 27.179 9.483 14,96 70.929,8 0 0 0,00 0

ÇİZELGE 13/ 1 İZMİR İLİ 2018 YILI BÜYÜKBAŞ SAĞMAL HAYVAN VARLIĞI VE SÜT ÜRETİMİ

SİMMENTAL DİĞER KÜLTÜR IRKLARI

KÜLTÜR IRKLARI TOPLAMI

ORTALAMA

TOPLAM

ORTALAMA

TOPLAM TOPLAM

TOPLAM SAĞILAN

SÜT VERİMİ SÜT ÜR.

TOPLAM

SAĞILAN

SÜT VERİMİ SÜT ÜR.

TOPLAM

SAĞILAN SÜT ÜR.

İLÇELER İLÇELER HAY. (BAŞ) HAY. (BAŞ) (TON/YIL) (TON)

HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ) (TON/YIL) (TON)

HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ) (TON)

FOÇA FOÇA 0 0 0,00 0 0 0 0,00 0 17.669 6.108 45.688,6

MENEMEN

MENEMEN 0 0 0,00 0 0 0 0,00 0 9.510 3.375 25.241,3

TOPLAM 0 0 0,00 0 0 0 0,00 0 27.179 9.483 70.929,8

İLÇELER

HİNDİ SAYISI KAZ SAYISI

ÖRDEK SAYISI

HİNDİ ETİ ÜRETİMİ ( Ton )

DAMIZLIK TAVUK SAYISI

DAMIZLIK YUMURTA SAYISI ( 1.000 adet )

YIL İÇİNDE YIL SONUNDA

KESİLEN (Kesimhane) MEVCUT

FOÇA 0 0 0 20 0 55.000 16.500

MENEMEN 0 830 890 885 0 394.140 52.490

0 830 890 905 0 449.140 68.990

SAYFA 49

ÇİZELGE 13/ 1 İZMİR İLİ 2018 YILI BÜYÜKBAŞ SAĞMAL HAYVAN VARLIĞI VE SÜT ÜRETİMİ

MELEZ SIĞIR YERLİ SIĞIR TOPLAM SIĞIR

ORTALAMA TOPLAM ORTALAMA TOPLAM TOPLAM

TOPLAM SAĞILAN SÜT VERİMİ SÜT ÜR. TOPLAM SAĞILAN

SÜT VERİMİ SÜT ÜR. TOPLAM SAĞILAN

İNEK SÜTÜ ÜR.

İLÇELER HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ) (TON/YIL) (TON)

HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ) (TON/YIL) (TON)

HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ) (TON)

FOÇA 1.230 276 4,30 1.187,9 22 10 1,90 19,4 18.921 6.395 46.895,8

MENEMEN 5.047 1.734 4,30 7.456,2 1.924 421 1,90 799,4 16.481 5.529 33.496,9

TOPLAM 6.277 2.010 8,60 8.644,1 1.946 431 3,80 818,8 35.402 11.924 80.392,7

ÇİZELGE 6 İZMİR İLİ 2018 YILI KÜÇÜKBAŞ SAĞMAL HAYVAN VARLIĞI VE SÜT ÜRETİMİ

MERİNOS

SAKIZ KOYUN

YERLİ+DİĞER KOYUN TOPLAM KOYUN

ORTALAMA

TOPLAM

ORTALAMA

TOPLAM

ORTALAMA

TOPLAM

TOPLAM

TOPLAM

SAĞILAN

SÜT VERİMİ

SÜT ÜR.

TOPLAM

SAĞILAN

SÜT VERİMİ

SÜT ÜR. TOPLAM

SAĞILAN

SÜT VERİMİ

SÜT ÜR.

TOPLAM

SAĞILAN

KOYUN SÜTÜ ÜR.

İLÇELER

HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ)

(TON/YIL) (TON)

HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ)

(TON/YIL) (TON)

İLÇELER

HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ)

(TON/YIL) (TON)

HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ) (TON)

FOÇA 1.763 200 0,06 12,0 129 15 0,25 3,9 FOÇA 19.027 2.285 0,09 205,6 20.919 2.500 221,5

MENEMEN 2.720 950 0,06 57,0 525 429 0,25 107,4

MENEMEN 37.385

30.581 0,09

2.752,2

40.630

31.960

2.916,6

4.483 1.150 0,12 69,0 654 445 0,50 111,2 56.412 32.865 0,18

2.957,9

61.549

34.460

3.138,1

ÇİZELGE 6 İZMİR İLİ 2018 YILI KÜÇÜKBAŞ SAĞMAL HAYVAN VARLIĞI VE SÜT ÜRETİMİ

KIL KEÇİSİ MALTIZ DİĞER (Saanen) TOPLAM KEÇİ

ORTALAMA

TOPLAM

ORTALAMA

TOPLAM

ORTALAMA

TOPLAM

TOPLAM

TOPLAM

SAĞILAN

SÜT VERİMİ

SÜT ÜR.

TOPLAM

SAĞILAN

SÜT VERİMİ

SÜT ÜR.

TOPLAM

SAĞILAN

SÜT VERİMİ

SÜT ÜR.

TOPLAM

SAĞILAN

KEÇİ SÜTÜ ÜR.

İLÇELER HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ)

(TON/YIL) (TON)

HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ)

(TON/YIL) (TON)

HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ)

(TON/YIL) (TON)

HAY. (BAŞ)

HAY. (BAŞ) (TON)

FOÇA 2.565 1.842 0,24 442,0 47 34 0,40 13,5 2.800 2.010 0,75 1.507,9 5.412 3.886

1.963,4

MENEMEN

17.329

12.028 0,24

2.886,8 880 611 0,40 244,3 1.312 911 0,75 683,0 19.521

13.550

3.814,2

TOPLAM

19.894

13.870 0,48

3.328,9 927 645 0,80 257,8 4.112 2.921 1,50

2.190,9 24.933

17.436

5.777,6

SAYFA 50

ÇİZELGE 6 İZMİR İLİ 2018 YILI KÜÇÜKBAŞ SAĞMAL HAYVAN VARLIĞI VE SÜT ÜRETİMİ

SIĞIR+KOYUN+KEÇİ

SÜTÜ

ÜRETİMİ(TON)

49.080,7

40.227,7

89.308,4

ÇİZELGE 14/1 İZMİR İLİ 2018 YILI KIRKILAN KOYUN SAYISI, ORTALAMA YAPAĞI VERİMİ VE ÜRETİMİ

İLÇELER

Merinos Sakız Yerli+Diğer Genel

Ort.Yap. Yapağı

Ort.Yap. Yapağı

Ort.Yap. Yapağı Yapağı

Toplam

Kırkılan Verimi

Üretimi

Toplam

Kırkılan Verimi

Üretimi

Toplam

Kırkılan Verimi

Üretimi

Toplam

Kırkılan

Üretimi

(baş) (baş)

(kg/baş) (kg) (baş) (baş)

(kg/baş) (kg) (baş) (baş)

(kg/baş) (kg) (baş) (baş) (kg)

FOÇA 1.763 1.200 1,50 1.800 129 63 1,87 118 19.027 9.337 1,50 14.005 20.919 10.600 15.923

MENEMEN 2.720 1545 1,50 2.318 525 477 1,87 892 37.385 33.973 1,50 50.959 40.630 35.995 54.169

TOPLAM 4.483 2.745 3,00 4.118 654 540 3,74 1.011 56.412 43.310 3,00 64.964 61.549 46.595 70.092

ÇİZELGE 14/2 İZMİR İLİ 2018 YILI KIRKILAN KEÇİ SAYISI, ORTALAMA KEÇİ KILI VERİMİ VE ÜRETİMİ

İLÇELER

Kıl Keçisi DİĞER(Saanen+Maltız) Genel

Ort.Keçi K. Kılı Ort.Keçi K. Kılı Keçi Kılı

Toplam Kırkılan Kılı Ver. Üretimi

Toplam

Kırkılan Kılı Ver.

Üretimi Toplam Kırkılan Üretimi

(baş) (baş) (kg/baş) (kg) (baş) (baş) (kg/baş) (kg) (baş) (baş) (kg)

FOÇA 2.565 2.125 0,60 1.275 2.847 2.359 0,00 0 5.412 4.484 1.275

MENEMEN 17.329 15.065 0,60 9.039 2.192 1.906 0,00 0 19.521 16.971 9.039

TOPLAM 19.894 17.191 1,20 10.314 5.039 4.264 0,00 0 24.933 21.455 10.314

ÇİZELGE 15/1 İZMİR İLİ 2018 YILI HAYVANSAL ÜRETİM MİKTARLARI (ton) ÇİZELGE 15/2 İZMİR İLİ 2018 YILI HAYVANSAL ÜRETİM MİKTARLARI (ton)

İLÇELER SÜT

KIRMIZI ET BEYAZ ET

İLÇELER YAPAĞI

KEÇİ KILI

BAL BALMUMU

YUMURTA ( 1000 adet )

DAMIZLIK YUMURTA ( 1000 adet )

SIĞIR ETİ

KOYUN+KUZU

KEÇİ+OĞLAK

TOPLAM

TAVUK ETİ

HİNDİ ETİ

TOPLAM

FOÇA 49.080,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 FOÇA 15,9 1,3 16,8

0,5 458.100,0 16.500,0

MENEMEN

40.227,7

3.533,7 636,6 0,0

4.170,3 0,0 0,0 0,0

MENEMEN 54,2 9,0 92,0

2,6 158.268,0 52.490,0

TOPLAM 89.308,4

3.533,7 636,6 0,0

4.170,3 0,0 0,0 0,0 70,1

10,3

108,8

3,1 616.368,0

68.990,0

SAYFA 51

Çizelge-16 İZMİR İLİ 2018 YILI KESİLEN HAYVAN SAYISI-ET ÜRETİMİA

İLÇE ADI KESİLEN HAYVAN CİNSLERİ

KOYUN

KUZU KIL KEÇİSİ

KIL KEÇİSİ OĞLAĞI

SIĞIR (SAF KÜLTÜR)

DANA (SAF KÜLTÜR)

SIFIR (KÜLTÜR MELEZİ)

DANA (KÜLTÜR MERKEZİ)

SIĞIR (YERLİ-DİĞER)

DANA (YERLİ-DİĞER)

MANDA

MALAK

DEVE

DOMUZ

TOPLAM

MERKEZ

Kesilen (Baş)

0 18.000 72.000 600 0 0 1.380 19.200 0 0 0 0 0 0 111.180

Karkas Ağırlığı (kg/baş)

0,00 28,00 22,00 20,00 0,00 0,00 230,00 310,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 610,00

Et Üretimi (Ton)

0,00 504,00 1.584,00

12,00 0,00 0,00 317,40 5.952,00

0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 8.369,40

FOÇA

Kesilen (Baş)

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Karkas Ağırlığı (kg/baş)

0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

Et Üretimi (Ton)

0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

MENEMEN

Kesilen (Baş)

0 34.976 0 0 2.940 4.210 1.770 2.880 596 126 3 0 0 0 47.501

Karkas Ağırlığı (kg/baş)

0,00 18,20 0,00 0,00 250,00 330,00 230,00 300,00 180,00

240,00

256,00

0,00 0,00 0,00 1.804,20

Et Üretimi (Ton)

0,00 636,56 0,00 0,00 735,00 1.389,30

407,10 864,00 107,28

30,24 0,77 0,00 0,00 0,00 4.170,25

TOPLAM

Kesilen (Baş)

769 125.396

72.177 727 18.679 47.575 16.205 45.767 1.552 4.633 4 0 0 0 333.484

Et Üretimi (Ton)

19,94 2.461,49

1.587,30

14,24 5.092,83

14.829,31

4.061,77

13.805,13

280,29

942,80

1,13 0,00 0,00 0,00 43.096,23

Deri Sayısı (Adet)

769

125.396

72.177 727 18.679 47.575 16.205 45.767 1.552 4.633 4 0 0 0 333.484