Embed Size (px)
Citation preview
ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqw
Medische termen bij pathologie
19-12-2012
Instructie & Service van Ool
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 1
Inhoudsopgave A ............................................................................................................................................................... 2
B ............................................................................................................................................................... 6
C ............................................................................................................................................................... 7
D ............................................................................................................................................................ 10
E ............................................................................................................................................................. 12
F ............................................................................................................................................................. 13
G ............................................................................................................................................................ 14
H ............................................................................................................................................................ 15
I .............................................................................................................................................................. 17
J .............................................................................................................................................................. 19
K ............................................................................................................................................................. 19
L ............................................................................................................................................................. 19
M ........................................................................................................................................................... 20
N ............................................................................................................................................................ 22
O ............................................................................................................................................................ 22
P ............................................................................................................................................................. 23
Q ............................................................................................................................................................ 27
R ............................................................................................................................................................. 27
S ............................................................................................................................................................. 28
T ............................................................................................................................................................. 30
U ............................................................................................................................................................ 32
V ............................................................................................................................................................. 32
W ........................................................................................................................................................... 33
X ............................................................................................................................................................. 34
Z ............................................................................................................................................................. 34
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 2
A
abces = ophoping van pus in een van tevoren niet bestaande holte
abdomen = buik
ablatio retinae = het loslaten van het netvlies
abortivum = middel tot het opwekken van een miskraam, vruchtafdrijvend middel
abortus = miskraam
abortus incompletus = onvolledige miskraam
abortus provocatus = kunstmatig opgewekte miskraam
accident = ongeval
acetonurie = aanwezigheid van aceton in urine
achloorhydrie = het ontbreken van een spijsverteringssap
achromasie = kleurblindheid
achylia = afscheiding van zoutzuurvrij maagsap
aciditeit = zuurgraad
acidum = zuur (medische term)
acne vulgaris = puistvormige ontsteking van de talgklieren
acrocyanose = blauwe verkleuring van uitstekend lichaamsdelen (neus, kin, handen, voeten)
acuut = plotseling beginnend en snel verlopend
Adam-Stokes aanvallen = korte aanvallen van plotselinge bewusteloosheid als gevolg van hartritmestoornissen
adenitis = klierontsteking
adenoïd = neusamandel
adenotomie = verwijderen/verkleinen van adenoïden
adhesie = vergroeiing, verkleving
adipositas = vetzucht
adjuvans = middel ter versterking van de werking van een geneeswijze
adnexitis = ontsteking van de adnexum
adnexum = eierstok met bijbehorende eileider
adstringens = samentrekkend middel, looiend middel
aequaal = gelijk en gelijkmatig (van de pols)
aërofagie = luchthappen
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 3
afasie = stoornis in het spraakcentrum
afebriel =koortsvrij
afte = klein pijnlijk zweertje aan de slijmvliezen van de mond
agens = werkzame factor
agglutinatie = samenklontering
aids = Acquired Immune Deficiency Syndrome
albino = iemand met aangeboren tekort aan pigment
albuminurie = eiwituitscheiding in urine
algesie = gevoeligheid door pijn
allergeen = overgevoeligheidsstof, stof die afweerreactie veroorzaakt
allergie = overgevoeligheid
alopecia = kaal(hoofdig)heid
alternans = afwisselend
alternerend = afwisseling
Alzheimer, ziekte van = de meest voorkomende oorzaak van dementie
amalgaam = verbinding van kwik met een andere metaal
amaurosis = blindheid
amblyopie = een lui oog
ambulant = lopend, niet bedlegerig
amenorroe = uitblijven van de menstruatie
amnesie = geheugenverlies
amoebe = eencellig diertje
amoeben dysenterie = een ernstige ingewandziekte door eencellige diertjes
ampul = dicht gesmolten glazen flesje
ampulla recti = het verwijde uiteinde van de endeldarm, waarin de ontlasting verzameld wordt
amputatie = geheel of gedeeltelijk afzetten van een lichaamsdeel
anaciditeit = ontbreken van zoutzuur in de maag
anaëroob = zonder behoefte aan zuurstof
analgesie = pijnloosheid
analgeticum = pijnstillend middel
analyse = onderzoek, ontleding
anamnese = ziektegeschiedenis
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 4
anastosmose = natuurlijke verbinding tussen twee bloedvaten, kunstmatige verbinding tussen twee ingewanden (antero anastosmose)
anemie = tekort aan hemoglobine, bloedarmoede
anesthesie = gevoelloosheid of gevoelloos maken
anestheticum = gevoelverdovend middel
aneurysma = zakvormige verwijding van het bloedvat, vaatzak
angina = elke ziekte die met gevoel van verstikking gepaard gaat
angina pectoris = bij aanvallen optredende hevige pijn in de hartstreek
angioom = vaatgezwel
anomalie = afwijkend, abnormaliteit
anopheles = malariamug
anorexie = gebrek aan eetlust
antacidum = zuurbindend middel
antagonist = in tegengestelde werkende stof, spier of zenuw
anthelminticum = wormdodend middel
anthrax = miltvuur (een infectieziekte)
anti = tegen
antibioticum = product van levend organisme dat bacteriën in het lichaam doodt of hun groei remt
anticoagulantia = stoffen die de stolbaarheid van bloed verminderen
anti-emiticum = middel tegen braken
antiflogisticum = ontstekingsremmend middel
antigeen = stof die bij inspuiting vorming van antilichamen ten gevolgen heeft
antigenen = lichaamsvreemde stoffen die een afweerreactie veroorzaken
antihistaminicum = middel dat de werking van histamine in het organisme tegengaat. Histamine ontstaat bij allergische aandoeningen
antilichaam = stof i het bloed, gemaakt of ingespoten als afweer tegen antigenen
antimycoticum = geneesmiddel tegen schimmels
antiperistaltiek = peristaltiek of darmbeweging tegengesteld aan de normale richting
antisepticum = bacteriedodende stof voor lokaal, uitwendig gebruik
antitoxine = tegengif
anurie = het uitblijven van het urineren; minder dan 100ml urine in 24 uur
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 5
anus = aars, uitmonding endeldarm
anus preaternaturalis = een kunstmatig aangelegde anus
apoplexie = beroerte (herseninfarct)
appendectomie = operatieve verwijdering van de appendix
appendicitis = ontsteking van de appendix
appendix = wormvormig aanhangsel van de blindedarm
applicatie = aanwending, toepassing
aritmie = onregelmatig hartritme
arteriografie = door gebruik van een contrastvloeistof wordt het lumen (holte, opening) van de arterie op een röntgenfoto zichtbaar
arteritis = slagaderontsteking
arthritis = gewrichtsontsteking
arthrose = gewrichtsdegeneratie
artificieel = kunstmatig
artrodese = operatieve verstijving van een gewricht
artoplastiek = kunstmatige vormen van een nieuw gewricht
ascaris = spoelworm
ascites = ophoping van vrij vocht in de buikholte
asepsis = vrij zijn van ziektekiemen
aspermie = het ontbreken van zaadcellen
asphyxie = schijndood
astasie = onvermogen om te staan
astigmatisme = onregelmatige bolling van het oog
astma = een ziekte gekenmerkt door dyspnoe t.g.v. vernauwing in de luchtwegen
ataxie = coördinatiestoornis van de spieren
atelectase = onvolledig ontplooiing van de longblaasjes
atheroomcyste = talgklierzwelling met ophoping van vocht
atresie = afwezigheid van normale opening (anus, mond)of buisvormig orgaan
atrofie = vermindering in volume van weefsel
attaque = beroerte ()apoplexie)
attest = doktersverklaring
aura = het waarnemen van schitteringen/flikkeringen/vlekken (bij migraine)
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 6
ausculatie = het beluisteren van geluiden die in het lichaam worden gevormd
auto- = zelf
autoclaaf = stoomsterilisator onder verhoogde druk
autoplastiek = het overbrengen van weefsel van de ene naar de andere plaats bij de patiënt
autopsie = lijkschouwing, sectie
avitaminosen = gebrek aan vitaminen
azoöspermie = afwezigheid van levende zaadcellen in sperma
B
bacillus = bacil of bacterie
bactericide = bacteriedodend
bacterie = eencellige ziekteverwekkers/ziektekiem
bacteriëmie = aanwezigheid van bacteriën in de bloedbaan
bacteriofaag = uiterst klein levend wezen dat bacteriën opeet
bacteriologie = de leer van bacteriën
balanitis = ontsteking van de eikel en voorhuid
bandage = heelkundig verband
benigne = goedaardig
beri-beri = ziekte ontstaan door gebrek aan vitamine B1
besmetting = het binnendringen van ziekteverwekkers in het lichaam
bili- = gal
biliair = galachtig
bindweefsel = fibroom
bloedvaten = hemangioom
borborygmi = overmatig darmgeruis/borrelen van de buik
botulisme = voedselvergiftiging
brachialgie = (zenuw)pijn in de arm
bradycardie = langzame hartwerking
bronchiëcstasie = ziekelijke verwijding van de luchtpijptakken
bronchiolitis = ontsteking van de fijnste takjes van de luchtpijp (de bronchioli)
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 7
bronchografie = het maken van röntgenfoto's van de luchtwegen met een contrastvloeistof
bronchopneumonie = combinatie van bronchitis en pneumonie
bronchoscopie = inwendig bekijken van de luchtpijp(takken)
bulla = blaas gevuld met vocht
C
ca = zeer gangbare afkorting van carcinoom
cachexie = uitputtingstoestand
calicot = fijne katoenen verbandstof
callus = het weefsel dat bij de genezing ontstaat tussen de breukvlakken van een gebroken bot
calor = warmte
cambric = een soort stevige verbandstof
campylobacter = voedselvergiftiging
capaciteit = kracht of bevattingsvermogen
capsula = omhulsel
cara = chronische aspecifieke respiratiore aandoening
carbunculus = karbonkel, negenoog; steenpuist die groter en ernstiger is dan een gewone steenpuist.
carcinofobie = kankervrees
carcinoom/carcinoma = kwaadaardige tumor vanuit epitheel
cardiogram = registratie van elektrische processen in hartspier
cariës = aantasting van het gebit
castratie = ontmanning of ontvrouwing door operatief verwijderen van de teelbalen of eierstokken
casuïstiek = bespreking van ziektegevallen
casus = geval
cataract = staar, ooglensvertroebeling
catarre = slijmvliesontsteking
catgut = hechtmateriaal van schapendarm
causa = oorzaak
cavérne = holte in de longen bij TBC
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 8
cerumen = oorsmeer
chemotaxis = de beweging van cellen naar een bepaalde plaats, waar zich micro-organismen (bacteriën) bevinden
chemotherapeuticum = scheikundig samengesteld geneesmiddel , dat speciaal de bacteriegroei of tumorgroei remt
chemotherapie = het gebruik van chemotherapeutica
Cheyne-Stokes ademhaling = cyclisch ademhalingspatroon, waarbij perioden van hyperpnoe en apnoe geleidelijk in elkaar overgaan
chirurgie = heelkunde
chlamydia = een SOA met waterige afscheiding
chloroform - verdoven middel
chol- (zie bili-) = m.b.t. gal
cholangitis = ontsteking van galwegen
cholecystectomie = operatieve verwijdering van de galblaas
cholecytsitis = galblaasontsteking
cholelithiasis = het hebben van galstenen
cholestase = afvloedbelemmering van de gal
cholurie = uitscheiding van galkleurstoffen met de urine
chronische bronchitis = blijvende ontsteking van de luchtpijptakken met overmatige slijmproductie
chylus/chyl = vethoudende darmlymfe
cicatrix = litteken
cilinders = de cilindervormige bestanddelen die bij sommige nierziekten in de urine worden aangetroffen
circumcisie = besnijdenis, verkorting van de voorhuid van de penis
cirrhosis = leverziekte
claudicatio intermittens = pijn in het been door zuurstofgebrek optredend bij lopen, verdwijnend in rust; ook wel: etalageziekte
clearance = klaring van een stof uit het bloed
climacterium = overgangsjaren van een vrouw
clonus = kramp
clysma = via anus in de darm spuiten van een vloeistof
coagulum = stolsel
cocci = ronde bacteriën
coccus = ronde bacterie
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 9
cochlear = lepel (in recepten afgekort tot c.)
colitis ulcerosa = chronische ontsteking van slijmvlies van de dikke darm
collaps = instorting
colloïd = bloedeiwit
colostrum = eerste moedermelk
colpitis = schedeontsteking
coma = toestand van bewusteloosheid op organische basis waarbij patiënt ook na het toedienen van krachtige stimuli niet aanspreekbaar is
comedo = mee-eter
commensaal = kostganger
commensalisme = de situatie waarin twee organismen samenleven en waarbij de een daar voordeel van heeft en de ander geen nadeel
commotio (cerebri) = hersenschudding
compressie - samendrukken
conceptie = bevruchting
concrement = klein steentje, gruis, stukje vaste stof
condensor = onderste lenzenstel voor microscoop
congenitaal = aangeboren
congestie = overmatige bloedvulling van huid/orgaan
conjuctivitis = oogbindvlies ontsteking
conservatief = behandeling die uitgaat van eigen herstellend vermogen
consolidatie = versteviging, aaneengroeiing van de breukvlakken bij botbreuken
constipatie = verstopping hardlijvigheid
constitutie = gestel, aanleg
consult = raadpleging
continentie = het vermogen om urine op te houden
contra = tegen
contractuur = verkorting
contra-indicatie = aanwijzing dat bepaalde geneesmiddelmethode werkt
contrastvloeistof = vloeistof die zich op de röntgenfoto duidelijk aftekent
contusie = kneuzing
convulsie = stuip
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 10
COPD = Chrinic Obstructive Pulmenary Diseases; chronische bronchitis en longemfyseem
coronair-sclerose = verharding van de kransslagaderen
corpus aliena = vreemd voorwerp
coryza = verkoudheid
crepitatie = knisperend geluid
crisis = beslissend ogenblik in ziekte
Crohn, ziekte van = chronische ontsteking van alle lagen van de dikke darmwand
crusta = korstjes
cryptorchisme = het (nog) niet ingedaald zijn van de teelballen in de balzak
curatief = genezend
curretage = het wegkrabben van slijmvlies (schoonmaken van baarmoeder)
cutaan = via de huid
CVA - Cerebro Vasculair Accident: aantal stoornissen van de doorbloeding van de hersenen
cyanose = blauwe verkleuring van de huid/slijmvliezen door zuurstofgebrek
cyste = holte gevuld met vocht
cystitis = blaasontsteking
cystoscoop = blaaskijker
cytostaticum = stof die remmend werkt op de celgroei
D
decompensatio cordis = hartfalen, hartzwakte, tekortschieten van pompfunctie van het hart
decompressie = opheffing van verhoogde druk
decubitus = doorliggen
defaecatie = ontlasting
defect = gebrek, tekort
defense = reflectorische spierspanning
deficiëntieziekte = ziekte veroorzaakt door een tekort
degeneratie = ontaarding; onomkeerbare achteruitgang
dehydratie = tekort aan lichaamsvocht
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 11
dermatitis = huidontsteking
dermatologie = leer van de huidziekte
dermatose = huidaandoening
desensibiliseren = ongevoelig maken voor bepaalde invloeden
desinfectie = ontsmetting
di- = twee
diabetes insipidus = een tekort aan ADH
diabetes mellitus = suikerziekte
diagnose = herkenning, onderscheiding van ziekte
diathermie = elektrische weefselverwarming dmv hoogfrequente (wissel)stroom
differentiëren = tellen van de verschillende soorten witte bloedlichaampjes in een bloeduitstrijkje
diffuus = verspreiden
difterie = besmettelijke keelziekte
diparese = gedeeltelijke verlamming van beide lichaamshelften
diplegie = totale verlamming van beide lichaamshelften
diplopie = dubbel zien
distorsie = verstuiking
diureticum = urineafdrijvend middel
diverticulitis = ontsteking van divertikels
diverticulose = aanwezigheid van zakvormige uitstulpingen in de wand van een hol orgaan
dolor = pijn
dosis = hoeveelheid
dosis letalis = dodelijke dosis
dragee = versuikerde pil of tablet
drainage = het afvoeren van wondvocht door buisjes of gaasstroken
druppelinfectie = besmetting via druppeltjes
duodenitis =ontsteking van de twaalfvingerige darm
duodenum = twaalfvingerige darm
dysenterie = darmstoornis
dysfagie = moeilijk slikken
dysmenorroe = pijnlijke menstruatie
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 12
dyspepsie = opgeblazen gevoel
dyspnoe = kortademigheid, bemoeilijkte ademhaling, benauwdheid
dyspnoe d'effort = inspanningskortademigheid
dystrofie = groeistoornis
E
eclampsie = epileptisch insult, kruipstuipen
eczema = eczeem
effusie = loopoor; afscheiding uit de gehoorgang
elektrocardiogram = registratie van de elektrische processen in de hartspier (ECG)
elektrocoagulatie = met elektrische stroom stollen van bloedingenvan weefsel
elektrode = pool van elektrische cel
elektro-encefalogram = registratie van de elektrische processen in de hersenen (EEG)
eliminatie = verwijdering
embolie = verstopping van een embolus
embolus = luchtbel, bloedstolsel, weefselstukje of vetbolletje meegevoerd door het bloed
emfyseem = blijvend verlies van elasticiteit van luchtwegen, cara
empyeem = ophoping van pus in een bestaande holte
encephalitis = hersenontsteking
endemie = streekgebonden, besmettelijke ziekte
endogeen = van binnen uit
endometriose = aandoeningen met woekeringen van baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder
endometritis = ontsteking van het baarmoederslijmvlies
endoscoop = instrument ter bezichtiging van inwendige organen
enteraal = via de spijsvertering
enuresis nocturna = nachtelijk bedwateren
epicondylitis = tenniselleboog
epicrise = overzicht van de ziektegeschiedenis
epidemie = het zich snel verspreiden en zich voordoen van een ziekte
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 13
epididymitis = bijbalontsteking
epigastricum = bovenbuik
epilepsie = vallende ziekte
epileptiform/epileptoïd = epilepsieachtig
epileptisch insult = aanval van vallende ziekte, toeval
episiotomie = door insnijding van huid en vaginaal slijmvliezen verwijden van nauwe schede-uitgang bij baring
epistaxis = neusbloeding
erosie = oppervlakkige zweer, aanvreting
erysipelas = wondroos, besmettelijke huidziekte
erytheem = huiduitslag: rode plekken op de huid (niet scherp begrensd)
erythema infectiosum = vijfde ziekte
esculaap = doktersembleem
etiologie = ziekteoorzaak, leer der ziekteoorzaak
EUG = extra-uteriene graviditeit; buitenbaarmoederlijke zwangerschap
euthanasie = het opzettelijk bespoedigen van de dood om meer lijden te voorkomen
exacerbatie = periode van verslechtering
exantheeem = huiduitslag (scherp begrensd)
exanthema subitum = zesde ziekte
excisie = uitsnijden
excreta = afvalstoffen, ontlasting
exogeen = afkomstig van buiten het lichaam
exophtalmus = het uitpuilen van het oog
expectorans = hoestmiddel
expiratie = uitademing, afloop
exsudaat = het uit de bloedbaan getreden vocht bij een ontsteking, wondvocht
extirpatie = operatieve verwijdering
F
facialis parese = verlamming van de aangezichtspieren
faecaal braken = braken van ontlasting
farmacologisch = met medicijnen
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 14
febris = koorts
fenomeen = verschijnsel
fibrilleren = chaotische, ongecoördineerde hartactie
fibroom = goedaardig bindweefselgezwel
fissuur = spleet, kloofje, scheurtje
fistula of fistel = aangeboren of verkregen abnormale verbinding van een lichaamsholte onderling; buisvormige zweer
flatus = wind
floride = bloeiend, van een ziekte; hevig
fluctuatie = golvend gevoel bij indrukken van abcessen en met vocht gevulde holten
fluor albus = witte vloed
fluxus = vloeiing, bloedvloeiing
foetor ex ore = stank uit de mond door een pathologische aandoening
forceps = verlostang
forcipale extractie = tangverlossing
formula = voorschrift, recept
fractuur = botbreuk
fungicide = schimmeldodend middel
furunculus = steenpuist
fysiotherapie = lichamelijke therapie
fysisch = natuurkundig
functio laesa = verstoorde functie
G
galactose = melksuiker
galvanisatie = behandeling met constante stroom
gangreen = afsterving en rotting van weefsel
gargarisma = gorgeldrank
gastritis = maagontsteking
gastro-enteritis = ontsteking van de wand en ingewanden
gastroscoop = maagkijker
gastroscopie = inwendig maagonderzoek met maagkijker
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 15
genua valga = X-benen
genua vara = O-benen
geriatie = leer van ziekten van bejaarde mensen
gerontologie = wetenschap van ouderdom
glaucoma / glaucoom = groene staar, verhoogde oogboldruk
glottis = stemspleet
glottis oedeem = zwelling van de stemspleet
glucosurie = glucose in urine
glue ear = lijmoor; afscheiding uit het middenoor
gonnorhoe = druiper, soa
gynaecologie = leer van de vrouwenziekten
gynaecomastie = vergroting van de melkklier van de man
H
habitueel = regelmatig voorkomend, zich herhalend
haemophilus influenza = bacterie die meningitis kan veroorzaken
helminthes = wormen
heminthiasis = door wormen veroorzaakte ziekte
hemangioom = wijnvlek; benigne tumor van bloedvaatjes in de huid
hematemesis = bloedbraken
hematogeen = door de bloedbaan
hematoom = bloedgezwel, bloeduitstorting
hematurie = aanwezigheid van bloed in urine
hemianopsie = wegvallen van het halve gezichtsveld
hemiparese = halfzijdige, gedeeltelijke verlamming
hemiplegie = halfzijdige, totale verlamming
hemofilie = bloederziekte
hemogram = overzicht van de samenstelling van het bloed
hemoptoë = ophoesten van bloed
hemorragie = hersenbloeding
hemorrhoïden = aambeien
hemostaticum = bloedstelpend middel
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 16
hepatitis = leverontsteking
hernia = uitstulping
hernia diafragmatica = middenrifbreuk
hernia inguinalis = liesbreuk
hernia nuclei = uitstulping van de nucleus pulpopus
hernia nuclei pulposie = kern van de tussenwervelschijf, in het wervelkanaal
herpes = virus met uit kleine blaasjes bestaande uitslag als gevolg
herpes labialis = liproos
herpes zoster = gordelroos
hirsutisme = het bestaan van een mannelijk beharingspatroon bij een vrouw
histamine = stof die een rol speelt bij een allergische reactie
historia morbi = ziektegeschiedenis
hordeolum = ooglidabcesje, strontje
hydrocephalus = waterhoofd
hydrofiel = gemakkelijk vocht opnemend
hydrokèle = met vocht gevulde holte, waterbreuk
hyper- = boven, overmatig, verhoogd
hyperemesis = overmatig braken
hyperglycemie = te hoog bloedsuikergehalte
hyperkyfose = een te bolle rug
hyperlordose = een te holle rug
hypermenorroe = menstruatie met te veel bloedverlies
hypermetropie = verziendheid
hyperplasie = overmatige groei en ontwikkeling door toename van het aantal cellen
hyperpnoe = te diepe ademhaling
hypertensie = verhoogde arteriële bloeddruk
hyperthyreoïdie = te sterke werking van de schildklier
hypertrofie = bovenmatige groei zonder celvermeerdering
hypnoticum = slaapmiddel
hypofunctie = verminderde werking
hypoglycemie = te laag bloedsuikergehalte
hypoplasie = onvoldoende groei en ontwikkeling
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 17
hypopnoe = te oppervlakkige ademhaling
hypotensie = te lage bloeddruk
hypothyreoïdie = te zwakke werking van de schildklier
hypotonie = te geringe spanning
hypoxie = te weinig zuurstof in weefsels
hysterectomie = operatieve verwijdering van de baarmoeder
I
icterus = geelzucht
ileum = kronkeldarm
immobilisatie = onbeweeglijk maken
immunisatie = het onvatbaar maken tegen een ziekte
immuniteit = verminderde vatbaarheid
immuniteit = onvatbaarheid
impetigo vulgaris = bacteriële, puisterige huiduitslag
implantatie = het inbrengen van levend weefsel om het daar vast te laten groeien
impotentia = onvermogen
impotentia coeundi = onvermogen van de man om de geslachtsdaad te verrichten
impotentia generandi = onvermogen van de man om te bevruchten
in situ = ter plaatse
incidentie = het aantal nieuwe gevallen van een ziekte in een bepaalde populatie in een bepaalde periode
incisie = insnijding, snede
incontinentia/incontinentie = onvermogen om urine of faeces op te houden
incontinentia urinae = onvrijwillige urinelozing
incubatietijd = de tijd die loopt van de besmetting tot het uitbreken van de eerste verschijnselen van de infectieziekte
indicatie = aanwijzing tot bepaalde behandeling
indigestie = spijsverteringsstoornis
infarct = weefselversterf door embolie of trombose
infaust = ongunstig
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 18
infectie = het vermeerderen en verspreiden van ziekteverwekkers in het lichaam
infiltraat = door ontstekingsproducten gezwollen weefsel
influenza = griep
infusie = ingieting, infuus
infuus = het toedienen van vloeistoffen of bloed onder de huid, in bloedvaten of lichaamsholten
injectie = inspuiting
inoperabel = niet meer opereren
inspiratie/inspirium = inademing
insufficientia = onvoldoende werking, ontoereikend, insufficiëntie
insuline = hormoon dat hoeveelheid suiker in het bloed verlaagt
insult = aanval, o.a. van epilepsie
integraal = geheel
intern = inwendig
intestina = ingewanden
intoxicatie = vergiftiging
intra = in, binnen
intra-arterieel = in een slagader
intra-cutaan = in de huid
intra-musculair = in een spier
intra-veneus = in een ader
intubatie = inbrengen van buisjes in het strottenhoofd
invaginatie = instulping
iritis = regenboogvliesontsteking
irreponibel = niet op z'n plaats te krijgen
ischemie = onvoldoende bloeding van weefsel of orgaan
ischias = neuralgie van heupzenuw
itereren = herhalen van een recept
IUD = spiraaltje of schildje in de uterus om zwangerschap te voorkomen
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 19
J
julapium = eetlust opwekkend drankje, waarin een zuur met een stroopje zit
K
kadaver = lijk
karbunkel = negenoog; steenpuist die groter en ernstiger is dan een gewone steenpuist
katheter = buis, o.a. om urine uit de blaas weg te laten lopen
keratitis = hoornvliesontsteking
klierweefsel = adenoom
koliek = aanval van heftige krampende pijn, die gepaard gaat met bewegingsdrang
koorts = verhoging van lichaamstemperatuur boven de 38 graden Celsius
kraakbeen = chondroom
Kussmaulse ademhaling = diepe en snelle ademhaling bij comapatiënt
L
lancet = chirurgisch mes
laparotomie = buiksnede, buikoperatie
laryngitis = strottenhoofdontsteking
laryngitis subglottica = pseudo kroep
latent = sluimerend, verborgen
lavement = darmspoeling
laxans = purgeer- of afvoermiddel
lege artis = volgens de regels van de kunst
lesie/laesie = beschadiging
letaal = dodelijk
letaliteit = sterfte
leukemie = kwaadaardige bloedziekte, woekering van witte bloedlichaampjes
leukocytose = toegenomen bloedconcentratie leukocyten
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 20
leukopenie = afgenomen bloedconcentratie leukocyten
liniment = smeersel
lipoom = goedaardig vetgezwel
lithiasa = steenvormig
logopedie = spraakonderwijs
lokaal anestheticum = plaatselijke verdoving
lotio = vloeistof voor wassingen
lues =syfilis, soa
lumbaalpunctie = aftappen van vocht rond het ruggenmerg
lumbago = spit, lendenschot
luxatie =ontwrichting
Lyme-siekte = tekenziekte
lymfadentitis = lymfeklierontsteking
lymfagioom = goedaardig gezwel vanuit de lymfevaten
lymfangitis = lymfevatontsteking
lymfoom = gezwel of zwelling van lymfeklieren
lymfopenie = afgenomen bloedconcentratie van lymfocyten
lipoom = vetweefsel
M
macula = kleine vlek
malaria = ziekte veroorzaakt door protozoa
maligne = kwaadaardig
mammografie = röntgenfoto van een borst
mandrijn = sonde, metaaldraad in katheters, canules, (injectie)naalden
Mantoux-reactie = test om tbc te diagnosticeren
mastitis = borstontsteking
mastoïditis = rotsbeenontsteking
mastopathie = pijnlijkheid en gevoeligheid van de borsten
melaena = teerontlasting
melanoom = maligne tumor van pigmentcellen
meningitis = hersenvliesontsteking
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 21
meningokok = bacterie die meningitis kan veroorzaken
meniscuslaesie = voetbalknie, scheurtjes in de meniscus
menopauze = het ophouden van de menstruatie aan het eind van de geslachtsrijpe leeftijd
menorragie = langdurige menstruatie
metastase = uitzaaiing, secundair gezwel
metrorragie = onregelmatige menstruatie
migraine = schele hoofdpijn
mitella = draagdoek voor arm
mono- = één
monoparese = gedeeltelijke verlamming van één lichaamsdeel
monoplegie = totale verlamming van één lichaamsdeel
monstrum = misgeboorte, monster
morbide = ziekelijk
morbiditeit = ziektecijfer
morbilli = mazelen
morbus = ziekte
mors = dood
mortificatie = afsterving
multiple sclerose = ruggenmergziekte
musculair diarrhoe/diarree = buikloop, frequente en vloeibare ontlasting
myalgie = spierpijn
mycose = schimmelinfectie
mycosis = schimmelziekte
mydraticum = pupilverwijdende stof
myocarditis = hartspierontsteking
myodegeneratio = spierontaarding
myoom = goedaardig spiergezwel
myopie = bijziendheid
myxoedeem = slijmophoping in de huid
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 22
N
naevus pigmentosus = (moeder)vlek
narcose = bedwelming
necrose = weefselversterf
nefrectomie = het operatief verwijderen van een nier
nefritis = nierontsteking
nefrolithiasis = niersteenziekte
nefrose = degeneratieve nierziekte
nefrotisch syndroom = toestand gekenmerkt door een zodanig eiwitverlies in de urine dat er een eiwittekort ontstaat
nefrotomie = opensnijden van een nier
nelaton = slappe katheter
neoplasma = nieuwvormig gezwel
neuralgie = zenuwpijn
neuritis = zenuwontsteking
neurologie = leer van de zenuwziekten
neuropathie = zenuwbeschadiging
nodus = knobbeltje (in de lederhuid)
NSAID'S = niet-steroïde ontstekingsremmers
nycturie = nachterlijke mictie
nystagmus = onwillekeurig draaien van de oogbol
O
obductie = lijkschouwing, sectie
obesitas = vetzucht, zwaarlijvigheid
observatie = waarneming
obsoleet = verouderd
obstetrie = verloskunde
obstipans = stopmiddel
obstipatie = bemoeilijkte stoelgang
occult = verbogen, latent
occulte bloeding = verlies van kleine hoeveelheid bloed met de ontlasting
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 23
oedeem = een abnormale toename van het interstitiële vocht
oedeem = vochtophoping in een weefsel
oese / öse = lis, oogje van platina (gebruikt bij microscopie en bacteriologie)
oesofagitis = slokdarmontsteking
oftalmologie = oogheelkunde
ofthalmoscoop = oogspiegel
oligomenorroe = lange menstruatiecyclus
oligurie = te weinig urineafscheiding
oraal = via de mond
orchitis = teelbalontsteking
orthopedie = leer van de misvorming van het beender- en spierstelsel
osteo- = mbt het been
osteomyelitis = beenmergonsteking
osteoporose = botontkalking
ostitis = botontsteking
otitis = oorontsteking
otitis externa = buitenoorontsteking
otitis media = middenoorontsteking
otoguttae = oordruppels
otologie = oorheelkunde
otosclerose = verkalking van de gewrichtjes van de gehoorbeentjes waardoor doofheid ontstaat
otoscoop = oorspiegel
oxyuren = aarsmade
oxyuris = ingewandswormpje, aarsmade
P
pacemaker = apparaat om door elektrische stroompjes de hartwerking op peil te houden
palliativium = verlichting, maar geen genezing brengend middel of ingreep
palpatie = betasting
panaritium = fijt, zwerende vinger/teen
pandemie = zeer ver verbreide epidemie (in meer landen tegelijk)
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 24
panniculus adiposus = onderhuidse vetlaag
papula = knobbeltje in de opperhuid
paracentese = doorprikken van het trommelvlies
paralyse = totale verlamming
paramedisch = grenzend aan het terrein van de geneeskunde
paraparese = gedeeltelijke verlamming van beide benen
paraplegie = totale verlamming van beide benen
parasitisme = de situatie waarbij het ene organisme leeft ten koste van een ander
paratyfus = buiktyfus
parenteraal = buiten de spijsvertering om
parese = gedeeltelijke verlamming
parethesie = spontane gevoelens van tintelen en prikken
paronichia = ontsteking om de nagel, nagelwalomloop
parotis = oorspeekselklier
parotitis = ontsteking van de oorspeekselklier
paroditis epidemica = de bof
pathogeen = ziekteverwekkend
pathogenese = ziekteoorzaak, wijze van ontstaan van een ziekte
pathologie = ziekteleer
pathologische anatomie = ziektekundige ontleedkunde
pediatrie = kindergeneeskunde
pediculus captis = hoofdluis
pediculus pubis = schaamluis
per = door
per anum = door de endeldarm
per oraal = door de mond
per rectum = door de endeldarm
per acuut = zeer acuut
perchondritis = kraakbeenvliesontsteking
percussie = bekloppen
percutaan = door de huid heen
perforatie = doorbraak
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 25
peri-arteritis = ontsteking om een arterie heen
pericarditis = hartzakontsteking
periostitis = beenvliesontsteking
peritonium = buikvlies
peritonitis = buikvliesontsteking
pernicieuze anemie = bloedarmoede door tekort aan vitamine B12
pertussis = kinkhoest
petechiën = kleine puntbloedingen
Pfeiffer, ziekte van = klierkoorts
pharyngitis = keelontsteking
phimosis = voorhuidsvernauwing
phlebitis = aderontsteking
phlegmone = voortschrijdende celweefselontsteking
pilula = pil
placebo = geneesmiddel zonder farmacologische werking
plastiek = operatie waarbij verkloren gegaan of verscheurd deel nieuw wordt gevormd of hersteld
-plegie = totale verlamming (achtervoegsel)
pleuritis = borstvliesontsteking
pneumectomie = het verwijderen van een long
pneumonie = longontsteking
pneumothorax = klaplong
polarimeter = toestel om het suikergehalte van de urine te bepalen
poliepo = gesteeld gezwel
polio = kinderverlamming
poliomyelitis = kinderverlamming
pollakisurie = veelvuldige urinelozing
polyposis coli = (dikke)darmpoliepen
polypragmasie = de neiging om te veel verschillende behandelingen op een patiënt toe te passen
polysurie = vaak plassen
polyurie = toegenomen urineafscheiding
post = na
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 26
postmortaal = na de dood optredend
pre- = voor
presbyacusis = ouderdomsdoofheid
presbyopie = ouderdomsverziendheid
Priessnitz verband = waterdicht afgedekt verband
proctitis = endeldarmontsteking
proefexisie = het uitsnijden van een stukje weefsel voor microscopisch onderzoek
profylactisch = ter preventie
prognose = voorspelling van verder verloop van de ziekte
progressief = ziekte die alleen maar verergerd
prolapsus = uitzakking, verzakking
prothese = kunst ledemaat of kunstgebit
pruritis = jeuk
pseudo- = onecht- abnormaal, schijn
proriasis = schilferende huidziekte, erfelijke verhoorningsafwijking
psychiater = zenuwarts
psychiatrie = leer van de behandeling van geestes- en zielziekten
psychosomatiek = wisselwerking tussen geest en lichaam
pulvis = poeder
punctaat = de door punctie verkregen vloeistof
punctie = steek of prik tot onderzoek/behandeling
purgans = afvoermiddel laxans
purgeren = laxeren
purulent = groen/donkergeel sputum door bacteriële infectie
pus = etter
pustula = puist, pustel
pyelitis = nierbekkenontsteking
pyemie = bloedvergiftiging (pus in het bloed)
pyodermie = etterige huidontsteking
pyogeen = ettervormend
pyrose = het zuur, zure oprisping
pyurie = etter in urine
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 27
Q
R
rabiës = hondsdolheid
rachitis = Engelse ziekte, in hoofdzaak veroorzaakt door vitamine D tekort
radiatie = straling
raspatorium = instrument om beenvlies los te maken
reagens = stof om reacties op te wekken
recidief = herhaling
reconvalecent = herstellende
reconvalecentie = tijdperk van herstel
rectaal = via de endeldarm
reflux = terugstroming
regeneratie = herstel, genezing
remissie = tijdelijke verbetering
reponibel = herstelbaar
resectie = uitsnijding, operatieve verwijdering
residu = bezinksel, rest
resistentie = weerstand: het minder gevoelig zijn
resistentie = weerstandsvermogen
retentio urinae = urine-retentie, onmogelijkheid van volledige urinelozing
retinopathie = netvliesbeschadiging
retractiele testes = zaadbal teruggetrokken in buikholte
retrograad = teruggaand
reuma = verzamelnaam voor ziekten van botten, gewrichten en spieren die veel pijn geven
reuma, acuut = verspringende gewrichtsontstekingen
revaccinatie = herinenting
revalidatie = herstel van het arbeidsvermogen van invaliden, wederaanpassing aan de maatschappij
reversibel = omkeerbaar
rhonchi = reutelen, piepen, brommen van de ademhaling
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 28
rigide = stijf
rigiditeit = stijfheid
rigor mortis = lijkstijfheid
rinitis = ontsteking van het neusslijmvlies
rinitis allergica = hooikoorts
rinoguttae = neusdruppels
roborans = versterkend geneesmiddel
roodheid = rubor
RR = gangbare afkorting voor bloeddruk
rubella = rodehond
ructus oprisping, boer
ruptura = inscheuring, scheur
ruptuur = scheuring van kapsel of ligament
S
salmonella = buiktyfus, voedselvergiftiging
salmonella typhi = bacterie die tyfus veroorzaakt
salpingitis = eileiderontsteking
sanatio = genezing
saneren = alle maatregelen om contact met allergische allergenen te vermijden
sarcoma / sarcoom = kwaadaardig bind- of spierweefselgezwel
scabies = schurft
scalpel = chirurgisch mes
scannen = het door radioactieve isotopen onderzoeken of een bepaald orgaan goed werkt
scarlantina = roodvonk
schizis = gespleten gehemelte
sclerose = verharding
scoliose = zijdelings verkromming van de wervelkolom
-scoop = -kijker
scorbuut = scheurbuik
sectio = snede, lijkopening, sectie
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 29
sectio caeserae = keizersnede
sepsis = bloedvergiftiging
sequester = afgestorven botstuk
serologie = leer van de bereiding van behandeling met geneeskrachtige sera en de leer van de eigenschappen en reacties van het bloedserum
serum hepatitis = leverontsteking na injecties = hepatitis B
shunt = kunstmatige verbinding tussen arterie en vene om een deel van de bloedsomloop uit te schakelen
sinusitis = ontsteking van de neusbijholte
situs = ligging
SOA = seksueel overdraagbare aandoening
solutio = oplossing
solutio placenta = placenta-loslating
solvens = oplosmiddel
soma = lichaam
sonde = dun buigbaar peilstaafje
souffle = (hart)geruis
spasme = kramp, abnormale spiersamentrekking
spasmolytisch = krampopheffend
specifiek = kenmerkend voor iets
speculum = spiegel, kijker voor anus, vagina, keel, neus en oor
spierweefsel = myoom
spirocheten = spiraalvormige bacterie
spondylitus = wervelontsteking
sputum = slijm, fluim
stafylokokken = bacterie in de worm van groepjes bij elkaar liggende bolletjes
staphylococcus = bolvormige bacterie die op hoopjes, soms als druiven, in een tros bijeen liggen
stase/stasis = stilstand
stenose = vernauwing
stereoscoop = toestel waarin men beelden met diepte, dus ook in de derde dimensie kan zien
steriel = onvruchtbaar, kiemvrij, ziektekiemvrij
stethoscoop = instrumenten waarmee de door het lichaam geproduceerde
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 30
geluiden kunnen worden beluisterd
stigma = rood vlekje, kenteken, het rode puntje van een insectensteek
stimulans = prikkelend, opwekkend middel
stomatitis = mondslijmvliesontsteking
strabismus = scheelzien
streptococcus = bolvormige bacterie in ketting/rij gerangschikt
streptokok = speciaal soort bacterie die allergische reactie kan veroorzaken
streptokokken = bacteriën in de vorm van achter elkaar liggende ketens bolletjes
stress = spanning
stridor = piepend, gierend ademgeluid door vernauwing van de luchtwegen
strophulus = huidziekte met jeukende bobbeltjes/blaasjes
struma = krop, schildkliervergroting
subcutaan = onderhuids
sublimaat = ontsmettingsmiddel
suppositorium = zetpil
suspect = verdacht
syfilis = een SOA
symbiose = de situatie waarin twee organismen samenleven en er beiden voordeel van hebben
symptoom = ziekteverschijnsel
synchroon = gelijktijdig
syncope = flauwte
syndroom = ziektebeeld, complex van verschijnselen
synops(is) = samenvatting, overzicht
T
tabes dorsales = ruggenmergziekte, een vorm van lues
tachycardie = snelle hartfrequentie (hoger dan 100/min)
tachypnoe = toename van ademfrequentie
taenia = lintworm
tampon = gaas- of wattenprop om te deppen of lichaamholten te vullen
tendinitis = peesontsteking
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 31
tenesmus = pijnlijke, krampachtige aandrang tot defeceren(stoelgang)
terminaal = aan het einde (van bv ziekte)
testudo = verband voor gewrichten in gebogen stand
tetanie = ziekte van het zenuwstelsel gepaard met krampen
tetanus = spierkramp
tetra- = vier
tetraparese = gedeeltelijke verlamming van alle ledematen
tetraplegie = totale verlamming van alle ledematen
therapie = geneeswijze
thromboflebitis = aderontsteking door trombose
TIA = (Transient Ischaemic Attack) tijdelijk zuurstofgebrek van de hersenen
tincura = alcoholisch extract
-tomie = -snede
tonicum = eetlust opwekkend middel
tonsillitis = ontsteking van de keelamandelen
toucheren = inwendig onderzoek met name van het rectum en van de vagina
toxiciteit = giftigheid
toxicologie = vergifleer
toxicum = vergif
toxine = bacterieel vergif
toxinen = giftige stoffen
toxoplasmose = ziekte door protozoa
tracheïtis = luchtpijpontsteking
tranquillizers = kalmerende middelen
transfusie = het overgieten uit het ene bloedvat in het andere, meestal: overbrengen van het bloed van de ene patiënt naar de andere
trauma = verwonding, kwetsing
trauma capitis = eerstegraads hersenletsel
tremor = beving, trilling
trepanatie = het openen van de schedel met een boor
trichinella/trigine = ingewandsworm
trigeminus neuralgie = aangezichtszenuwpijn
trocar/triocart = dikke holle naald voor punctie of drainage
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 32
trombose = vorming van een bloedstolsel op de binnenwand van een bloedvat
trombus = bloedstolsel
tuberculose (tbc) = infectieziekte in de longen
tumor = gezwel
turgor = weefselspanning
tussis = hoest
U
ulceratie = zweervorming
ulcus = zweer
ulcus duodeni = zweer in de twaalfvingerige darm
ulcus pepticum = zweer in een orgaan van de spijsvertering
ulcus ventriculum = maagzweer
ungeuntum = zalf
unguis incarnatus = ingegroeide nagel
uremie = toestand waarbij zich te veel ureum in het bloed bevindt
ureteritis = ureterontsteking
urethritis = urethraontsteking
urethritis gonnorrhoica = druiper
urinaal= urinefles voor liggende patiënten
urobiline = urinekleurstof
urobilinurie = overmaat aan urobiline in de urine
urologie = ziekteleer van de urine- en de geslachtswegen
urticaria = netelroos; galbulten
uteru-myoom = vleesboom
uvulitis = entstof, bestaande uit levende, verzwakte of gedode bacteriën
V
vaccin = inenting
vaginaal = via de vagina
valgus = afwijking in de stand van een gewricht (naar binnen)
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 33
varicella = waterpokken
varices/varix = spataderen
variokèle = spataders rond testes
variola = pokken
varus = afwijking van stand van het gewricht (naar buiten)
vasoconstrictie = bloedvatvernauwing
vasodilitatie = bloedvatverwijding
vehiculum = stof die geneesmiddelen bevat en de toediening mogelijk maakt
venerische ziekten = SOA's
vermes = wormen
vermicide = wormdodend middel
verruca = wrat
vertigo = draaiduizeligheid
vicieus = schadelijk, slecht
virulent = in hoge mate ziekteverwekkend
virulentie = pathogeniteit, ziekteverwekkend vermogen
virus = infectieus agens, kleiner dan een bacterie
vita = leven
vitale capaciteit = de hoeveelheid lucht die na maximale expiratie kan worden geïnspireerd
vitiligo = witte vlekken op de huid door het plaatselijk ontbreken van pigment
vitium = gebrek
vitium cordis / cor vitium = hartgebrek hartkwaal
volvulus = darmkronkel/darmafsluiting
vomeren = braken
vulnus = wond
W
wekamine = opwekkend middel
Terug naar boven
www.isvo.nl Instructie & Service van Ool [email protected] 34
X
xanthoma = zachte lichtgele iets verheven plekken in de huis, bestaande uit cholesterolophopingen
Z
Terug naar boven
