Pasalita lamang unang inilahad ng mga apostol sa daigdig ang mensahe ni Jesus. Ipinahayagnila ang kanilang nakita at narinig sa kanya. Wala sa kanilang nakaisip magsulat ng isang“Buhay ni Jesus”. Hindi pa nga sila siguro marunong sumulat. Subalit may lumabas din sa iba’tibang lugar na mga isinulat na mga pahayag, talinhaga at mga gawa ni Jesus.

Binuo ni Marcos na kasama nina Pedro at Pablo sa Roma ang kanyang Ebanghelyo mula samga salaysay na ito. At idinagdag niya rito ang maraming detalyeng alam ni Pedro tungkol kayJesus.

Higit sa lahat, ipinakikita sa atin ng Ebanghelyo ni Marcos ang isang Jesus na kumikilos.Wala itong sinasabi tungkol sa kamusmusan ni Jesus o sa kanyang buhay sa Nazaret. Hindi rinito naglalahad ng mahahaba niyang pagtuturo. Pero mabigat ang dating nito dahil nakikita natinsi Jesus sa lahat niyang pagpapahayag bilang tunay na tao at tunay na Diyos.

Si Jesus ang Anak ng Diyos. Ito ang ipinahahayag sa huling pahina ng Ebanghelyo ng opisyalna Romanong nakasaksi sa pagkamatay ni Jesus.

Ngunit ano ang ibig sabihin ng “Anak ng Diyos”? Ang tanong na ito ang gustong sagutinng buong Ebanghelyo ni Marcos sa pagsasalaysay ng mga kilos ni Jesus.

(PAGE 85)

MARCOS

MARCOS 1 86• 1 Ito ang simula ng Ebanghelyo(o Magandang Balita) ni Jesucristo,

Anak ng Diyos.2 Nasusulat sa Propeta Isaias: “Ipinada-

dala ko ngayon ang aking sugo namauuna sa iyo para ayusin ang iyongdaan. 3 Naririnig ang sigaw sa disyerto:‘Ihanda ang daan para sa Panginoon,ituwid ang kanyang landas’.”

4 Kaya may nagbibinyag sa disyerto – siJuan – at ipinahahayag niya ang binyagna may kasamang pagsisisi para sakapatawaran ng mga kasalanan. 5 Nag-puntahan sa kanya ang lahat ng taga-Judea at mga naninirahan sa Jerusalem.Inamin nila ang kanilang mga kasalananat bininyagan sila ni Juan sa Ilog Jordan.

6 May balabal na balahibong-kamelyoat pang-ibabang damit na katad si Juan,at mga balang at pulot-pukyutang-gubatang kinakain. 7 At ito ang sinabi niya sakanyang pangangaral: “Parating nakasunod ko ang gagawa nang higit pa saakin. Hindi nga ako karapat-dapatyumuko para magkalag ng tali ng kan-yang panyapak. 8 Sa tubig ko kayo binin-yagan, at sa Espiritu Santo naman niyakayo bibinyagan.”

9 Nang panahong iyon, dumating si Je-sus mula sa Nazaret ng Galilea at binin-yagan siya ni Juan sa Ilog Jordan. 10 Atpagkaahon niya mula sa tubig, nakitaniyang nahawi ang langit at parang kala-pating bumababa sa kanya ang Espiritung Diyos. 11 At narinig mula sa langit:“Ikaw ang aking Anak, ang Minamahal,ikaw ang aking Hinirang.”

12 Kayat itinulak siya ng Espiritu sadisyerto, 13 at apatnapung araw siyangnanatili sa disyerto. Tinukso siya ni Sa-tanas; kasama niya ang mga hayop, atpinaglingkuran siya ng mga anghel.

Tinawag ni Jesus ang unang apatna alagad niya(Mt 4:12; Lc 4:14)

• 14 Pagkadakip kay Juan, pumunta siJesus sa Galilea. Doon niya ipinahayagang magandang balita ng Diyos sa pagsa-sabing 15 “Sumapit na ang panahon; mag-bagong-buhay at maniwala sa magan-dang balita; lumapit na nga ang Kaharianng Langit.”

16 Sa pagdaan ni Jesus sa pampang nglawa ng Galilea, nakita niya si Simon ka-sama si Andres na kapatid niya na nagha-

• 1.1 Dito binubuod ni Marcos ang tatlongmahahalagang pangyayari na naging simula ngpangangaral ni Jesus:

– Ang pangangaral ni Juan Bautista– Ang pagbibinyag ni Juan kay Jesus– Ang Karanasan sa DisyertoTingnan ang paliwanag sa Lucas 3 at 4.

MGA PROPETAIto ang simula ng Ebanghelyo pero ano ang nauna

rito? Para malaman natin ito, kailangang basahin natinang bahagi ng Biblia na tinatawag na MatandangTipan.

Maraming dantaon na ang lumipas mula nang piliinng Diyos ang sambayanan ng mga Judio (ang bayangsinilangan ni Jesus) para maging sarili niyang bayan salahat ng bansa sa lupa. May kanilang relihiyon ang mgaJudio gaya ng ibang mga bayan pero mas kilala nila angDiyos dahil sa kanila niya pinarating ang kanyangsalita.

Hindi mula sa langit nangungusap ang Diyos dahilnasaan ba ang langit? Wala ito sa itaas ni sa ibaba. Isapa’y walang bibig ang Diyos para magsalitang gaya

natin. Ngunit ibinibigay niya ang kanyang Espiritu sailang tao para magsalita sa kanyang pangalan: sila angmga propeta. Propeta si Moises, at gayon din sinaIsaias at Juan Bautista at ang iba pa.

• 14. Pagkatapos ng karanasang ito sa disyerto,bumalik si Jesus sa Galilea na kanyang probinsiya atnanirahan sa Capernaum. Tumira si Jesus sa bahay niSimon na lumalabas nang lider noon ng isang grupo ngmga mangingisda. Mula sa grupong ito magmumulaang mga unang alagad ni Jesus.

Ano’ng sasabihin ni Jesus sa una niyang panga-ngaral?

Sumapit na ang panahon (15). Tapos na angmatagal na paghihintay ng bayang Israel sa mgapangako ng Diyos na laging naaantala. Sinasabi niJesus na isang bagong panahon ang nagsisimulangayon.

Lumapit na nga ang Kaharian ng Diyos. Tapos narin ang paghihintay dahil nasa may pinto na tayo. Perongayon, tayo ang kailangang humakbang paramakapasok sa bagong daigdig na ito na pinaghaharianng Diyos (tingnan ang paliwanag sa Mt. 5:1).

1

87 MARCOS 1

hagis ng mga lambat sa lawa; mgamangingisda sila. 17 Sinabi sa kanila niJesus: “Halikayo, sumunod kayo sa akinat gagawin ko kayong mangingisda ngtao.” 18 Agad nilang iniwan ang kanilangmga lambat at sumunod sa kanya.

19 Nagpatuloy pa siya nang kaunti,nakita naman niya ang magkapatid naJaime at Juan na mga anak ni Zebedeo;nasa bangka sila at nagsusursi ng kani-lang lambat. 20 Tinawag sila ni Jesus.Agad nilang iniwan sa bangka angkanilang amang si Zebedeo kasama angmga tauhan nito, at umalis silang kasunodniya.

Nagturo si Jesus at pinagaling anginaalihan ng demonyo(Lc 4:31; Mt 7:28)

• 21 At pumunta sila sa Capernaum. Atnagturo siya sa sinagoga sa mga Araw ngPahinga. 22 Nagulat ang mga tao sa

kanyang pangangaral sapagkat nangaralsiya nang may kapangyarihan, hindi gayang mga guro ng Batas.

• 23 May isang tao sa sinagoga na ina-alihan ng isang maruming espiritu. 24 Su-migaw ito: “Ano ang kailangan mo saakin, Jesus na taga-Nazaret? Para ipaha-mak kami kaya ka dumating. Alam kokung sino ka: ang Banal ng Diyos.”

25 Ngunit iniutos sa kanya ni Jesus:“Tumahimik ka’t lumabas sa kanya.”26 Matinding niyugyog ng espiritu angtaong iyon at pagkasigaw nang malakasay saka lumabas.

27 Talagang takang-taka ang lahat atnag-usap-usap sila: “Ano ito? Isang ba-gong pagtuturo na may kapangyarihan!Inuutusan niya kahit maruruming espirituat sinusunod nila siya.” 28 At lumaganapang katanyagan niya saan man sa buonglupain ng Galilea.

Maniwala sa magandang balita. Dumating angDiyos sa mga tao para magkabalikan sila. Hindi na mgabatas pa ang dala ng Diyos kundi ipinakikiusap lamangniya na maniwala sa kanyang mga salita.

Sumunod kayo sa akin (b. 17). Tawag sa pagtata-laga ng sarili ang mga unang salita ni Jesus. Atsumunod sila sa kanya (b. 18), o mabuhay na kasamaniya at iwan ang kanilang mga pamilya at trabaho. Attulad ng mga guro sa relihiyon ng panahong iyon,tuturuan sila ni Jesus at ipinasasaulo sa kanila araw-araw ang mga aral na isasalin naman nila sa iba pa saIglesya.

Simon, Andres, Jaime at Juan: kilala na sila niJesus dahil nakita na niya sila sa mismong lugar napinangangaralan ni Juan. Hindi sila mga istambaykundi mga responsableng trabahador tulad ng mara-ming kabataan ngayon na tunay na may kagandahang-loob para italaga nang buung-buo ang sarili sa isangdakilang gawain.

Hindi pa nila alam kung ano ang Kaharian ng Diyosngunit nagtiwala na nga silang gagabayan sila ni Jesus.At ito para sa kanila ang simula ng pananampalataya.

“Malakas ang pananampalataya ko,” sabi ng mgatao, “Naniniwala akong iingatan ako ng Diyos, atnaniniwala akong magiging mabuti ang lahat.”

Maganda, pero ganyan ding pananampalatayameron ang mga nasa alinmang relihiyon. Hindi itopananampalatayang-Kristiyano.

Nagsisimula ang pananampalatayang-Kristiyanokung tototohanin natin ang tawag ni Jesus na “sumu-nod sa kanya”, at babaguhin ang ating pamumuhayayon sa kanyang pamamaraan.

• 21. Saanman pumunta si Jesus, kinakikitaan siyang lakas at tiwala. Sa mga sinagoga siya nagsasalita sasimula ng kanyang pangangaral.

Ang sinagoga ang pinakabahay-dalanginan ng mgaJudio. Doon sila nagtitipon tuwing Sabado (Araw ngPahinga) sa pag-awit ng mga Salmo at pagbasa ngBiblia. Ang namamahala ang siyang nangangaral atnag-aanyaya sa iba na magbahagi. At sa ganitongpagkakataon nagpakilala si Jesus. Nagtuturo si Jesushindi gaya ng mga guro ng Batas na inuulit lamang,ipinapaliwanag at binibigyang-opinyon ang sinabi ngiba. Nagsasalita si Jesus sa ganang sarili niya atnangungusap siya nang may kapangyarihan.“Talagang sinasabi ko sa inyo…”

• 23. Nangungusap nga si Jesus nang maykapangyarihan at sa ganito ring kapangyarihan siyanagpapalayas ng mga demonyo. May aral nanapapaloob dito: iliniligtas tayo ni Jesus mula saimpluwensya ng Demonyo, na nagsisikap sirain angtaong nilikhang kawangis ng Diyos.

Ang panginoon ng mundong ito (Jn 14:30) ay nasalahat ng gawain at kultura ng tao para dayain ang mgalayunin ng tao at gamitin ang anumang pag-unladtungo sa panibagong pagkaalipin.

Sa panahon ni Jesus, ngunit mas bihira sa panahonng Iglesya (na panahon natin), may mga taong sina-sapian ng Demonyo. Isang klase ito ng pagkaalipin atkaramdaman, at pinalaya ni Jesus ang marami sa mgataong ito. Ngunit hindi pisikal na pagsapi angkaraniwang kilos ng demonyo sa buhay ng tao. Guma-gawa ang Demonyo (at mas mapanganib dahil hindi

Maraming pinagaling si Jesus(Mt 8:14; Lc 4:38)

• 29 Pagkaalis niya sa sinagoga, tumu-loy si Jesus sa bahay nina Pedro at Andres,kasama sina Jaime at Juan. 30 Doo’ynakahiga ang biyenan ni Pedro at maylagnat, at agad nila itong sinabi kay Jesus.31 Kaya lumapit siya, hinawakan ito sakamay at ibinangon. Iniwan ng lagnat angbabae at ito mismo ang naglingkod sakanila.

32 Pagkalubog ng araw, nang dumidilimna, dinala nila kay Jesus ang lahat ngmaysakit o inaalihan ng masasamangespiritu. 33 Nasa may pintuan nga angbuong bayan. 34 Maraming may iba’tibang sakit ang pinagaling ni Jesus atmaraming demonyo ang kanyang pi-

nalayas; ngunit hindi niya sila pina-hintulutang magsalita sapagkat alam nilakung sino siya.Panggabing panalangin ni Jesus(Lc 4:42)

• 35 Kinabukasan, maaga siyang bu-mangon at umalis. Pumunta siya sa isangilang na lugar at doon siya nanalangin.

36 Hinanap siya nina Pedro, 37 at pagka-kita sa kanya ay kanilang sinabi: “Hina-hanap ka ng lahat.” 38 Ngunit sinabi niyasa kanila: “Tayo na sa ibang lugar, samaliliit na karatig-nayon para maka-pangaral din ako roon; dahil dito kaya ngaako lumabas.”

39 At naglibot siyang nangangaral sakanilang mga sinagoga sa buong Galileaat nagpapalayas ng mga demonyo.

natin ito nararamdaman) sa buhay pangmoralidad ngtao. Binubulag niya tayo at nililito tungkol sakatotohanan sa pagpapanggap na anghel ng liwanag(2 Cor 11:14).

Hindi lamang ang Demonyo ang sanhi ng bawatkasalanan at kasamaang ginagawa ng tao. Nariyan dinang pagkamakasarili ng ating “laman” at ang gayumang mga huwad na pangako ng “daigdig”. Ngunithinding-hindi nagpapahinga ang Demonyo bilangkaaway ng paghahari ng Diyos. Lagi niyangpinagyayaman ang ating mga “tukso”. Sa mga masbanal na tao na di madaling matukso nang deretsahan,panlilinlang naman ang ginagawa niya. Hinihikayatniya silang mas pahalagahan ang sarili nilang mgabalak kaysa mga payo ng iba at sa aral ng Iglesya.

Nakakaharap natin araw-araw ang mga puwersangumaalipin sa tao at salungat sa katotohanan. Perohindi natin nakikita na iisang kamay lamang ang mayhawak sa mga ito. Para bang gumagawa ng masamaang bawat isa sa ganang sarili niya samantalang sakatotohana’y nasa pagpapasya lamang ng isangtagapag-utos ang lahat: at ito ang Demonyo.

Kadalasa’y sinisikap ng Demonyo na huwagipahalata ang kanyang presensya, at habang walangnagbubunyag sa kanya, wala tayong ibang nakikitakundi isang lipunang biktima ng sarili nitong kabulukanat mga kapighatian. Nababalita kung saan-saan namay kung anong pangkukulam daw o kademonyohan:na sa kabuua’y hindi naman gaanong nakaliligalig saatin.

Sa totoo’y hindi natutulog ang kaaway. Inaabanganniya’t binabantayan kung sino ang mga makapag-papahina sa kanyang kaharian, at sa simula pa lamangna lumitaw ang mga ito, agad na niyang ginigisinglaban sa kanila ang mga masama, mga mapurol ang

diwa, mga loko at kahit na ang mga kamalasan. Kayasaanman magpunta si Jesus, lumilitaw din angMasama. At sa Bahay-dalanginan ito mismo nag-sisimula.

Mabigat ang dating ng unang paghaharap na ito. Satotoo’y hindi ito ang kauna-unahan: tingnan ang Mc1:12. Magkakaroon ng iba pa hanggang sa araw namapagkaisahan ng buong lipunang Judio na iligpit anganak ng Diyos.

• 29. Nahahayag ang simpleng pagtitiwala niPedro. Tumuloy sa bahay niya si Jesus at kasamaniyang dumating ang kapayapaan at kalusugan.Itinuturo sa atin ni Jesus kung paano dadalawin angmga maysakit. Anong bagay ang pinakanatural para sasinumang galing sa misa? Puntahan at tingnan angmga maysakit! Ang pagkalinga at pagmamahal saating mga kapatid na Kristiyano ang maghahatid sakanila ng kabutihang loob ng Diyos.

• 35. Kilala na ng mga apostol ang Diyos mula pasa kanilang pagkabata sa tinanggap nilang mga aral ngBiblia. Ngunit maaaring hindi pa nila nadidiskubre nanasa buhay nila mismo ang Diyos at nagdarasal sila sakanya na parang nakikipag-usap sa isang di-kakilala.Mula nang sumama sila kay Jesus, agad nilang nauna-waan na may kung anong di pangkaraniwan sa kanya.Lubos na nakatawag-pansin sa kanila ang pagigingmalapit niya sa Diyos. Ang malapit at matapat napakikiisa niya sa kanyang Ama ang pinakaesktra-ordinaryong bagay na napansin nila sa kanyang mgagawi at kilos.

Sa pamumuhay nila sa piling ni Jesus, lalo nilanghahangaring mas makilala ang Ama, na medyo gayang pagkakilala ni Jesus sa kanya (Lc 11:1; Jn 14:8;15:15).

MARCOS 1 88

Pagpapagaling sa ketongin(Mt 8:2; Lc 5:12)

• 40 Lumapit sa kanya ang isang may-ketong at nakiusap sa kanya: “Kung gustomo, mapalilinis mo ako.” 41 Nahabag siJesus sa kanya, iniunat ang kanyangkamay, hinipo siya at sinabi: “Gusto ko,luminis ka!” 42 Nang oras ding iyon, iniwanang lalaki ng kanyang ketong at luminissiya.

43 Ngunit mahigpit siyang pinagbilinanni Jesus sa kanyang pag-alis, 44 sinabiniya: “Mag-ingat ka, huwag mo itong sa-bihin kaninuman, kundi pumunta ka sapari para masuri ka niya at maialay alang-alang sa pagkalinis sa iyo ang handog nainiutos ni Moises upang magkaroon silang patunay.”

45 Ngunit pagkaalis ng tao, sinimulanniyang ipahayag ito kahit saan at ipa-malita ang pangyayaring ito. Dahil dito,

hindi na lantarang makapasok sa bayan siJesus kundi nanatili siya sa labas, sa mgailang na lugar. Ngunit may dumarating parin sa kanya na kung saan-saan galing.Pinagaling ni Jesus ang paralitiko sakanyang kasalanan at karamdaman(Mt 9:1; Lc 5:17)

• 1 Pagkaraan ng ilang araw, puma-sok siya sa Capernaum. Nang

mabalitang nasa bahay siya, 2 maramiang nagtipon doon kaya wala nang lugarkahit sa may pintuan. At ipinahayag niyaang Salita. 3 May mga tao namang duma-ting at dinala sa kanya ang isang parali-tiko, na buhat-buhat ng apat.

4 At nang hindi sila makalapit kayJesus dahil sa dami ng tao, inalis nila angmga tisa ng terasang nasa ibabaw ngkinaroroonan ni Jesus at pagkabukas nilanito, inihugos nila ang paralitiko na nasahigaan.

Balita. Kaya inilalaan ni Jesus ang kanyang sarili parasa mga naghahanap sa Katotohanan. Nakikilala siyang mga taong ito sa natatangi niyang klase ng pamu-muhay at pagsasalita (Jn 4:48). At hindi nilamasyadong pinapansin ang kanyang katanyagan atmga himala.

Ayaw ni Jesus na tawagin nila siyang Anak ng Diyos(1:24; 8:30) sapagkat maaaring bigyan ng iba’t ibanginterpretasyon ang mga salitang ito. At wala isa man sakanyang mga kapanahon ang makapagbibigay ngtunay na kahulugan dito. Ipahahayag lamang ng mgaapostol si Jesus bilang Anak ng Diyos mataposmaipakita ng kanyang kamatayan at pagkabuhay kungano ang kahulugan nito (8:9; 15:39).

• 2.1 Sa himalang ito sa paralitikong pinatawadat pinagaling, tatlong sagot ang sabay na ibinibigay niJesus: sa taong may sakit, sa kanyang mga kaibigan atsa mga Pariseo.

Nang makita niya ang kanilang pananalig. Silaang mga kaibigan ng paralitiko. Sila ang kumumbinsisa kanilang kasamahan na kailangan niyang puntahansi Jesus. At ginantimpalaan ni Jesus ang kanilangpananalig.

Lumalabas na parang walang anumang ginawa angparalitiko liban sa pagsang-ayon niyang magbiyahe.Kaagad-agad na sinasabi sa kanya ni Jesus: Pinatawadna ang iyong mga kasalanan. Kataka-takangpananalita! Paano mapatatawad ni Jesus ang mgakasalanan kung walang namamalayang pagkakamaliang tao, kayat hindi rin naman nagsisisi at naghihintayng kapatawaran? Sa matagal na panahon ng kanyang

LATAK NG LIPUNAN

• 40. Umalis si Jesus sa Capernaum para ipahayagang Magandang Balita sa mga pamilyang nag-iisa atbinabale-wala. Matatagpuan niya ang mga ketonginsa kanyang paglilibot. Hindi lamang grabeng sakit angketong na nagdulot dati ng mga sugat at impeksiyonkundi itinuring na nakakahawa pa rin ito. Kaya sa labasng bayan dapat tumira ang mga ketongin. At itinutu-ring din ng lahat na parusa ito ng Diyos kaya namansinasabi ng relihiyon ng mga Judio na di-malinis angmga ketongin.

Sa ginawa ni Jesus, gumagaling at lumilinis anglaman at balat ng ketongin. Isa itong tunay na himalana mas importante pa kaysa pagpapababa sa lagnat ngbiyenan ni Pedro. Ngunit higit pa rito ang nagagawangmakamit ni Jesus: nakakaahon na ang ketongin mulasa pagiging “latak” ng lipunan. Mula ngayon, magigingkatulad na siya ng iba pang mga tao at hindi na nila siyaiiwasan ni lalayuan pagkakita pa lamang sa kanya.Parehong kikilalanin ng Batas ng Diyos at ng mga taoang kanyang dignidad.

Hindi mananatiling mga salita lamang angMagandang Balita kundi naghahatid ito ng pagbabago:mula ngayon, wala nang magiging mga latak nglipunan.

Huwag itong sabihin kaninuman (tingnan ang5:43; 7:36; 8:26). Sa pamamagitan ng mga materyalna pagpapala, inaanyahahan tayo ni Jesus na hanapinang tunay na kayamanan (tingnan ang paliwanag sa Mt9:35). Ngunit mas pinahahalagahan ng mga tao angmga kababalaghan kaysa pagtanggap sa Magandang

89 MARCOS 2

2

5 Nang makita ni Jesus ang kanilangpananalig, sinabi niya sa paralitiko:“Anak! Pinatawad na ang iyong mgakasalanan.”

6 May ilang guro ng Batas naman nanakaupo roon at inisip nila: 7 “Ano itongsinasabi niya? Talagang iniinsulto niyaang Diyos. Sino ba ang may kapangyari-hang magpatawad ng mga kasalanan? Diba’t ang Diyos lamang?”

8 At agad na nalaman ni Jesus sa kan-yang espiritu na ganoon ang kanilangmga niloloob na kaisipan. Kaya sinabiniya sa kanila: “Ano ang mga kaisipanninyong ito? 9 Ano ba ang mas madalingsabihin sa paralitiko: ‘Pinatawad na angiyong mga kasalanan’ o ‘Tumayo ka,kunin ang iyong higaan at lumakad’?10 Dapat ninyong malaman na sa lupa aymay kapangyarihan ang Anak ng Tao namagpatawad ng kasalanan.”

At sinabi niya sa paralitiko: 11 “Iniuutosko sa iyo: bumangon ka, dalhin mo ang

iyong higaan at umuwi.” 12 At bumangonnga ang tao, agad na kinuha ang higaan atlumabas na nakikita ng lahat. Lubhangnamangha ang lahat at nagpuri sila saDiyos sa pagsasabing “Kailanma’y hindipa kami nakakakita ng ganito.”

“Dumating ako para tawagin ang mgamakasalanan”(Mt 9:9; Lc 5:27)

• 13 Muli siyang pumunta sa tabing-dagat at lumapit din sa kanya ang lahat.Kaya nagturo siya sa kanila.

14 Nakita naman niya sa paglalakad siLevi na anak ni Alfeo, na nakaupo sasingilan ng buwis at sinabi niya rito:“Sumunod ka sa akin.” At tumayo ito atsinundan siya.

15 Habang nanunuluyan naman si Jesussa bahay ni Levi, maraming tagasingil ngbuwis at iba pang makasalanan angnakisalo kay Jesus at sa kanyang mgaalagad. Talaga ngang marami sila. 16 Ngu-

pagkakasakit, tiyak na tinanong ng taong ito angkanyang sarili kung bakit pinarurusahan siya ng Diyos(dahil naniniwala ang mga tao nang panahong iyon naparusa ng Diyos ang pagkakasakit).

Malamang na namamalayan din niya na may ilangkasalanan siya na kumokonsiyensya sa kanya. Kayahabang itinutulak siya ng kanyang mga kaibigan namaghanap ng lunas, maaaring pinapagdududa namansiya ng pangongonsiyensya niya na malayongmagkaroon ng himala para sa kanya. Pero pagharapna pagharap pa lamang niya kay Jesus, tinitigan nasiya nito at tiniyak na pinatawad na siya, na maspinoproblema niya kaysa mismong sakit niya.

Sa mga Pariseo naman ang ikatlong sagot. Nangpatawarin ni Jesus ang paralitiko, hindi nakita ng mgakaraniwang tao kung gaano kaeskandaloso angkanyang pananalita. Wala silang sapat na pormasyongpanrelihiyon para agad na malaman na ang Diyoslamang ang makapagpapatawad. At ang mga Pariseoat mga guro ng Batas ang naeeskandalo. Makatwiranang pagngingitngit nila dahil hindi pa nila naiintindihanni ng iba ni ng mga alagad ni Jesus na si Jesus ang tunayna Anak ng Diyos. Pinatatahimik naman sila ni Jesus:“Kung nakapaghahatid ako ng kalusugan gaya ngDiyos, bakit hindi ako makapagpapatawad gaya ngDiyos?”

Nililigalig ni Jesus ang mga nagtatanong sa sarilikung sino siya. O mas maliwanag na ipinakikita niya nasiya lamang ang makapagpapagaling sa buongpagkatao, katawan at kaluluwa.

KAPATAWARAN NG MGA KASALANANNagpapatawad ng mga kasalanan si Jesus.Huwag nating ipagkamali ang mga panlabas na

pagkakamali na hindi naman laging kasalanan sa tunayna kasalanang nasa masasamang intensyon. Lagingnauuwi ang kasalanan sa pagtataksil natin sa ating mgakomitment o pagbale-wala sa pagtawag ng Diyos at saating konsiyensiya. Kaya naman hindi nabibili ng mgapagpepenitensya o mga gawaing relihiyoso angkapatawaran ng mga kasalanan. Ang importante aypagbabalik sa Diyos nang may kapakumbabaan nanananalig sa kanyang awa.

Mapalad ang taong ito na binigyang-katiyakan ngtitig at mga salita ni Jesus na pinatawad na siya! AngDiyos ang nabubuhay at nagmamahal at kailangangmakatagpo natin siya para maging totoo angkapatawaran – ang pagtatagpo ng ating mga mata sakanyang mga mata. Dahil dito kaya kinailangangmaging tao ang Diyos – nagpapatawad ng mgakasalanan si Jesus dahil siya ay anak ng tao (Jn 5:27)at mula sa kanya natin tinatanggap ang kapatawaranng Diyos at ng tao sa loob ng pamayanang Kristiyano.

MGA PUBLIKANO; MGA GURO NG BATAS

• 13. Para makapasok sa pamilya ng Diyos,kailangan tayong gumamit ng ilang pamamaraan namaaari ngang mahirap pero madali naman natingmaabot. Hindi halatang-halata ang pagbabagong ito,hindi gaya ng lantarang pakikilahok sa mga debosyon

MARCOS 2 90

nit may mga guro ng Batas namangsumusunod sa kanya. Nang makita nilana nasa hapag siya kasama ng mgamakasalanan at maniningil ng buwis,sinabi nila sa kanyang mga alagad: “Ano!kumakain siyang kasama ng mga maka-salanan at maniningil ng buwis?”

17 Nang marinig ito ni Jesus, sinabi niyasa kanila: “Hindi ang malulusog angnangangailangan ng doktor kundi angmga maysakit! Hindi ako pumarito paratawagin ang mabubuti kundi ang mgamakasalanan.”Bagong alak sa bagong sisidlan(Mt 9:14; Lc 5:33)

• 18 At minsa’y nag-aayuno ang mgaalagad ni Juan at ang mga Pariseo. Kayamay lumapit sa kanya at nagtanong: “Mayaraw ng ayuno ang mga alagad ni Juan atang mga alagad ng mga Pariseo, at walaba namang pag-aayuno ang iyong mgaalagad?”

19 Sinagot sila ni Jesus: “Puwede bangmag-ayuno ang mga abay sa kasalankapag kasama pa nila ang nobyo? 20 Da-rating ang panahon na kukunin sa kanilaang nobyo; sa araw na iyon sila mag-aayuno.

21 Walang nagtatagpi ng piraso ng ba-gong tela sa lumang damit. Kung gagawinmo ito, hihilahin ng tagpi ang damit, ngbago ang luma at lalo pang lalaki angpunit. 22 At hindi ka rin naman maglalagayng bagong alak sa mga lumang sisidlan.Kung gagawin mo ito, papuputukin ngalak ang mga sisidlan at masisira ang alakpati na ang mga sisidlan. Sa bagong si-sidlan ang bagong alak!”

(Mt 12:1; Lc 6:1)

• 23 Naglakad si Jesus sa mga tanimanng trigo minsang Araw ng Pahinga. Athabang naglalakad ang kanyang mga ala-gad, sinimulan nilang alisin sa uhay ang

pero mas mahalaga. Una, dapat nating palayain angating sarili sa negatibong pala-palagay na nag-uuri samga tao. Tigilan na natin ang paghahati-hati ng mgatao sa mabuti o masama, sa puwede nating batiin ohindi, sa dapat nating mahalin at tulungan o hindi.Alamin natin na hindi namumuhi ang Diyos samayayaman o sa mga walang pinag-aralan, o sa mganasa kanan o nasa kaliwa. Sapagkat ang kaligtasan nglahat ang tinitingnan ng maawaing plano ng Diyos.

Nagsasalita ang Ebanghelyo tungkol sa mgapublikano o maniningil ng buwis na naninilbihan sakapangyarihang banyaga. Nasa ilalim noon ngImperyo ng Roma ang bansa ni Jesus at ang mgamaniningil ng buwis nama’y mga Judiong nagta-trabaho para sa mga dayuhan.

Traydor ang tingin sa kanila ng mga makabayan,alam naman ng mga tao na pinupuno nila ang kanilangmga bulsa; maging ang mga pulubi ay ayawtumanggap ng limos mula sa mga publikano. Ngunithindi nga sila pinuri ni Jesus ni kinondena pero pumilisiya ng isa sa kanila, si Levi–Mateo, na maging isa sakanyang mga apostol na tunay na makabayan angkaramihan.

Para namang mga katekista o mga titser sa relihiyonang mga guro ng Batas. Sila ang mga dalubhasa sarelihiyon at hinahangaan nila ang aral ni Jesus perohindi nila itinuturing na mga kapatid ang mgapublikano at iba pang mga makasalanan (na ibigsabihi’y mga taong hindi tumutupad sa mga alituntuninng relihiyon).

Isa pa sigurong pangalan ni apostol Mateo ang Levi(Mt 9:9).

• 18. Maraming taong relihiyoso ang nakikiisa kayJesus. Ganoon na lamang sana ang kagustuhan nilangmuli niyang papag-alabin ang pananampalataya ngkanilang bansa! Ngunit hindi naramdaman ni Jesus napangunahin niyang gawain ang muling pag-oorganisasa pagsamba at pagpaparami ng mga debosyon.

• 23. Nag-aayuno ang mga Pariseo. Isang tandang pagpapakasakit at pagsisisi ang pag-aayuno.Sinusuportahan nito ang mga pagsamo sa Diyos nadumating na siya at palayain ang kanyang bayan.Ngunit dumarating nga mismo ang Diyos kay Jesus:mas bagay ang kagalakan at pagdiriwang kaysa pag-aayuno.

Ipinahayag ng mga propeta ang pakikipagkasalanng Diyos sa kanyang bayan pag dating niya paradalawin tayo (Is 62:4-5). Kaya sa pagpapakilala niyabilang nobyo sa pagkakataong ito, sinasabi ni Jesuskung sino siyang talaga.

Ano naman ang bagong alak? Ito siyempre angEbanghelyo at ang “pagkalasing” sa Espiritu Santo nanaghahatid sa mga alagad sa lahat ng klase ngkahibangan para maipaliwanag ang pagmamahal ngAma at ang kalayaang kanilang nakamit. Paramaintindihan ito, basahin natin ang Mga Gawa ngMga Apostol at ang buhay ng mga santo, ng mga

91 MARCOS 2

mga butil, at kinain iyon. 24 At sinabi kayJesus ng mga Pariseo: “Tingnan mo angginagawa nila sa Araw ng Pahinga. Hindiito ipinahihintulot.”

25 Ngunit sumagot si Jesus: “Hindi baninyo nabasa kailanman ang ginawa niDavid nang nangangailangan siya atnagugutom – siya at ang kanyang mgakasama? 26 Pumasok siya sa bahay ngDiyos nang si Abiatar ang Punong-pari, atkinain ang tinapay na inihain para saDiyos gayong bawal ito kaninuman libansa mga pari, at binigyan pa niya pati naang kanyang mga kasama.” 27 At sinabipa sa kanila ni Jesus: “Dahil sa tao kayaginawa ang Araw ng Pahinga ngunit hindiang tao dahil sa Araw ng Pahinga. 28 Kunggayon, ang Anak ng Tao ang Panginoonkahit na ng Araw ng Pahinga.”Pagpapagaling sa taong di maigalaw angkamay(Lc 6:6; Mt 12:9; Lc 14:1)

• 1 Muling pumasok si Jesus sasinagoga, at naroon ang isang lalaki

na hindi maigalaw ang kamay, at may-

roon ding gustong magsumbong tungkolkay Jesus. 2 Kaya nagmasid sila at bakapagalingin siya ni Jesus sa Araw ng Pa-hinga.

3 At sinabi naman niya sa taong hindimaigalaw ang kamay: “Tumindig ka sagitna.” 4 At saka niya sila tinanong: “Anoang ipinahihintulot sa Araw ng Pahinga,gumawa ng mabuti o gumawa ng masa-ma, magligtas ng buhay o pumatay?” Atdi sila umimik.

5 Nalungkot si Jesus dahil sa katigasanng kanilang puso kaya galit niyangtiningnan silang lahat, at sinabi sa lalaki:“Iunat mo ang iyong kamay.” Iniunat ngang tao ang kamay at gumaling ito.

6 Pagkalabas ng mga Pariseo, nakipag-tipon sila sa mga kakampi ni Herodespara masiraan nila siya.

(Mt 12:15; Lc 6:17)

7 Kaya lumayo si Jesus na kasama angkanyang mga alagad papunta sa dagat.Maraming taga-Galilea ang sumunod sakanya.

tunay na santo siyempre, at hindi mga santong huwadna “mukhang-Biyernes-Santo.”

Mga lumang sisidlan: Ang mga bulag nanagtatanggol sa mga gawi ng kanilang mga ninuno,ang mga takot sa makabagong daigdig, ang mga dinangangahas alamin ang mga sanhi kung bakitnapapasama ang mga bagay sa takot na bakamagkaroon ng masyadong pagbabago, ang mgawalang kakayahang magkaroon ng mga bagong idea.

Karaniwan lamang na pumitas ng prutas o trigo angmga nagdaraan kapag nagugutom. Ngunit naeskan-dalo ang mga Pariseo dahil ginawa ito ng mga alagadni Jesus sa Araw ng Pahinga, sa araw na bawal anganumang paggawa.

Dahil sa tao kaya ginawa ang Araw ng Pahinga.Walang anumang batas, gaano man kasagrado, angmaitatadhana sa paraang ang tao naman ang masisiil.

Ang Anak ng Tao ang Panginoon kahit na ngAraw ng Pahinga. Para sa mga Judio, ang pagtupadsa Araw ng Pahinga ang haligi ng kaayusang itinatagng Diyos. Sino ba si Jesus sa palagay niya?

ANG PAGSULONG NG TAO AT ANG ARAWNG PAHINGA

• 3.1 May ilang nagtatanong kung interesado basi Jesus sa pangmateryal na pagsulong (kapakanan) ng

mga tao o sa kanilang espirituwal na pag-unladlamang. Ang totoo’y imposibleng paghiwalayin angisa’t isa.

Walang anumang planong iniwan si Jesus parapabutihin ang ekonomiya, sistema ng edukasyon o angorganisasyon ng lipunan pero sa bagay na ito, gaya ngmarami pang iba, inaatake niya ang mga negatibongpalagay na humahadlang sa atin para maiangat angating mga kapatid. Mahalaga ito sa kanya at masmainam na paraan ng pagpapalaya sa tao kaysa mgapanlabas na pagbabago na hindi naman tinatanggapng mga tao.

Nasa kamay nga ng mga tao ang kakayahan at mgakailangang paraan para pabutihin ang kanilangkalagayan pero mali ang paggamit nila sa mga ito dahilnananatili silang bilanggo ng mga simulain o mgainstitusyong itinuturing na sagrado; at bilangpagrespeto sa mga ito, tahimik nilang tinatanggap namamatay ang kalahati ng mundo.

Ipinagbabawal ng batas-Judio ang lahat ng paggawasa Sabbat (Araw ng Pahinga) dahil iyon ang araw nanakabukod at nakatalaga para sa loob ng sanlinggo.Pero labis na binigyang-diin ng mga Judio ang batas naito sa lalong pagdami ng mga pagbabawal sa mga sali’tsalinlahi, hanggang sa ipagbawal nila sa araw na itomaging ang pagsisindi ng apoy o maglakad nang higit

MARCOS 2 92

3

Mayroon din namang mga taong galingsa Judea 8 at Jerusalem, at sa Idumea atsa kabilang ibayo ng Jordan, at sa Tiro atSidon. Maraming-marami ang nagpuntasa kanya nang mabalitaan nila ang lahatniyang ginagawa.

9 Kaya tinagubilinan niya ang kanyangmga alagad na ihanda ang isang bangkapara sa kanya dahil maraming tao, atbaka nila siya maipit. 10 Marami na siyangpinagaling kaya pilit siyang inaabot nglahat ng may karamdaman para mahiposiya. 11 Sinusugod siya ng mga inaalihanng maruruming espiritu pagkakita sakanya at pasigaw nilang sinasabi: “Ikawang Anak ng Diyos.” 12 Ngunit tinagubili-nan niya silang huwag siyang ibunyag.Ang Labindalawang apostol ni Jesus(Mt 10:1; Lc 6:12)

• 13 At umakyat si Jesus sa burol attinawag ang mga gusto niya. At lumapitsila sa kanya.

14 Sa gayon niya hinirang ang Labin-dalawa (na tinawag din niyang Mga Apos-tol) upang makasama niya at maipadalasila para mangaral 15 at magkaroon ngkapangyarihan para palayasin ang mgademonyo.

16 Kaya itinalaga niya ang Labindalawaat tinawag na Pedro si Simon, 17 at siJaime na anak ni Zebedeo, at ang kapatidnitong si Juan, at tinawag niya silangBoanerges, na ang ibig sabihi’y “Sina-Parang-Kulog”; 18 at saka si Andres, at siFelipe, si Bartolome, si Mateo, si Tomas,si Jaimeng anak ni Alfeo, at si Tadeo, 19 siSimong Kananeo, at si Judas Iskariote namagkakanulo sa kanya.Kasalanan laban sa Espiritu Santo(Mt 12:24; Lc 11:15; Mt 9:34)

• 20 Pagkauwi ni Jesus, nagsidating angmga tao kayat hindi na sila nakakain.21 Nang mabalitaan ito ng kanyang mgakamag-anak, lumabas sila para hulihin

sa 1,000 hakbang o mamitas ng trigo o ihanap nglunas ang isang maysakit.

Tiningnan niya sila na nagagalit at nalulungkot.Dahil gusto ng Diyos na magbigay-buhay. At nagkaisanaman laban kay Jesus ang mga Pariseo at ang mgakakampi ni Herodes kahit na magkaaway sila atkabilang sa magkalabang partido, sapagkat hindimakabubuti para sa kanila ang ginagawang paggisingni Jesus sa mga tao mula sa kanilang pagsasawalang-kibo.

ANG LABINDALAWA

• 13. Tingnan ang paliwanag sa Mateo 10:1. Saisang dako ay ang di mabilang na mga naghihirap nanaghahanap ng ginhawa, at sa kabila nama’y anggrupo ng Labindalawa na tinatawag ni Jesus nakasama niyang maging mga tagapaglingkod ngKaharian ng Diyos.

Ano ang alam natin sa labindalawang ito namagiging mga tagapagbalita ni Jesus, mga haligi ngIglesya, mga guro ng pananampalataya? Mga mangi-ngisda ang nasa sentro ng grupo at kasama nila angisang maniningil ng buwis, si Mateo; ang isang guro ngBatas, si Bartolome; at iba pa na ang tanging alamnati’y pinili sila ni Jesus mula sa mga taumbayan.

Dumating siya para iligtas ang lahat pero sa mgadukha magsisimula ang kanyang gawain. Hindi namansa mas tinangkilik ni Jesus ang mga dukha kaysamayayaman ngunit gaya ng sinumang tao, kailanganniyang ilagay ang kanyang sarili sa isang kapaligiran atgrupong panlipunan.

Bilang anak ng karpintero, lumaki siya sa piling ngkaraniwan at hamak na mga tao. At isa pa’y gumawasi Jesus ng isang mahalagang desisyon nanglabingwalo o dalawampung taon siya: pinili niya namanatiling manggagawa kaysa pumasok sa paaralanng mga guro ng Batas. Sapagkat bukas para sa lahatang ganitong mga paaralang panrelihiyon.

Maaari sanang sinimulan ni Jesus ang kanyangpangangaral taglay ang titulo ng isang guro at tiyak namakakatagpo siya ng kanyang mga katulong sa mgatapat na mga guro ng Batas o sa mga pari o mgaPariseong may mabuting kalooban. Pero hindi, masginusto niyang turuan ang sarili sa pagtatrabaho sakanyang mga kamay nang walang ibang pag-aaral sarelihiyon kundi ang mga pambibliang pagtitipon sasinagoga, nang walang ibang libro kundi ang aklat ngbuhay. Kaya pagdating ng panahon, sa mga kara-niwang tao niya matatagpuan ang kanyang mgaapostol, mga lalaking simple pero responsable.

Pinakikinggan natin si Jesus pero hindi pa rin tayomakakilos dahil mga duwag tayo. Takot tayo samaaaring sabihin sa atin kung gagawin natin angganito o gayong bagay. At hindi nga mawawalan ngmga pintas kapag pinangatawanan ninumanang tawag ni Jesus. Ganito rin ang nangyari sa mgaapostol. Ano ba ang kanilang napasukan?

• 20. Nababaliw siya. Ganito ang akala sa mgaapostol ng marami sa kanilang mga kasamahan, atganito rin ang inisip ng mga kamag-anak ni Jesustungkol sa kanya. Maaaring kinumbinsi ng mga kapatid

93 MARCOS 3

siya. Sinasabi nga nilang “Nababaliwsiya.”

22 May dumating namang mga guro ngBatas na galing sa Jerusalem, at sinabinila: “Sumasakanya si Beelzebul at satulong ng pinuno ng mga demonyo siyanagpapalayas sa mga ito.”

23 Tinawag sila ni Jesus at nagsalita satalinhaga: “Puwede bang Satanas angmagpalayas sa Satanas? 24 Kung maypagkakahati-hati ang isang kaharian,hindi na makatatayo ang kahariang iyon.25 At kung may sambahayang nagkaka-hati-hati, hindi na makatatayo ang sam-bahayang iyon. 26 At kung si Satanas anglumalaban sa kanyang sarili at nagkaka-hati-hati, hindi na siya makatatayo kundimalapit na ang wakas niya. 27 Walangmakapapasok sa bahay ni Malakas atmakaaagaw sa lahat niyang mga gamitkung hindi muna itatali si Malakas. Sakalamang niya masasaid ang lahat ng ari-arian nito.

28 Sinasabi ko sa inyo: patatawarin ang

mga anak ng tao sa lahat – sa kanilangmga kasalanan at pati sa kanilang mgapaglait sa Diyos kahit na marami man angmga paglait nila sa Diyos. 29 Ngunit kungmay magsalita laban sa Espiritu Santo,kailanma’y di siya mapapatawad; kasa-lanang walang hanggan ang nasa kanya.”30 Ang pagsasabi nilang may masamangespiritu siya ang tinutukoy ni Jesus.

Ang tunay na pamilya ni Jesus(Mt 12:46; Lc 8:19)

• 31 Dumating naman ang kanyang inaat ang kanyang mga kapatid; nakatayosila sa labas at ipinatawag siya. 32 Naka-upo si Jesus at napapaligiran ng mga taonang may magsabi sa kanya: “Nasa labasang iyong ina at mga kapatid; hinahanapka nila.” 33 At sinabi ni Jesus sa kanila:“Sino ang aking ina at mga kapatid?”

34 At pagtingin niya sa mga nakaupo sapaligid niya ay kanyang sinabi: “Naritoang aking ina at mga kapatid. 35 Kapatid

kaintindi sa kanya. Maraming Judio na may mabutingkalooban ang hindi nakakaunawa kay Jesus at nae-eskandalo sa hindi nila nauunawaan. Mapapatawad itopero ibang usapan na ang tawaging masama anglantarang mabuti.

Ang paglait (o paglapastangan) sa Espiritu Santo aypagpapasamasamang-espiritu sa isang gawangkitang-kita nang mabuti. Nagkakasala sa EspirituSanto ang mga tahasang nagpapalitaw na dahil samasasamang intensyon ang mabuting gawa ng iba ong Iglesya, o ng mga nasa ibang partido.

Nasa mas mabuti pang sitwasyon ang kumikilala sakatotohanan at hindi sa Diyos kaysa nagsasabi ngangnaniniwala siya sa Diyos pero hindi naman kumikilalasa katotohanan.

Tungkol sa pagpapalayas sa mga demonyo, mayisang kongklusyon namang inilalahad si Jesus:Dumating na sa inyo ang Kaharian ng Diyos. Satotoo’y sa araw-araw napagwawagian ang tagumpaylaban kay Satanas. Kailangan ngang ipakita ng mgamiyembro ng Iglesya na kung nasaan sila, unti-untingnawawala ang paghahari ng Masama at nababawasanang mga negatibong palagay, kasamaan, kawalang-katarungan at pagkaalipin.

MGA KAPATID NI JESUS• 31. Nawalan ng mga kamag-anak si Jesus pero

nakatagpo naman siya ng mga tunay na kapatid. Sapagtatalaga natin ng ating sarili sa gawa ng Diyos, maynakakatagpo tayong mga bagong kapatid at isang ina,

niyang ito o mga kamag-anak (Mc 3:31) na samahansila ni Maria sa kanya sa pag-aakalang tutulungan niyasila sa paghikayat sa kanyang anak.

Sumasakanya si Beelzebul. Higit sa mgapagpapagaling, ang pagpapalayas sa mga demonyo(eksorsismo) ang nakaligalig sa mga Pariseo at mgaguro ng Batas. Sila ang mga may kapangyarihanpagdating sa mga bagay na may kinalaman sarelihiyon, at naglakbay sila mula Jerusalem paramakita nang malapitan si Jesus.

Buhos na buhos ang mga Judio sa panahon ni Jesussa paniniwala sa mga demonyo. Nakikita nila ang mgaito sa lahat ng dako at kadalasa’y itinuturing nilangsinasapian ng demonyo ang mga maysakit. Hindipinoproblema ni Jesus kung alin ang pagsapi ngdemonyo at alin ang karamdaman: sa totoo’y nasalikod ng lahat ng paghihirap ng tao ang demonyo.

Beelzebul, pangalan ito ng isang antigong diyus-diyusan at isa ito sa mga pangalang ginagamit ng mgaJudio para sa demonyo.

Makapapasok sa bahay ni Malakas. Ang demonyosi Malakas, at ang taong sinasapian ang kanyangbahay. At pag-alis ng kanyang biktima mula sakanyang kapangyarihan ang “pagsaid sa kanyang ari-arian”.

Patatawarin pati sa kanilang mga paglait saDiyos, at idinadagdag naman ni Mateo: “At kung maymagsalita laban sa Anak ng Tao, mapapatawad siya”(Mateo 12:32).

Payag si Jesus na tuligsain ng mga hindi naka-

MARCOS 3 94

kong lalaki at kapatid na babae at ina rinang sumusunod sa kalooban ng Diyos.”

Lumabas ang manghahasik para maghasik(Mt 13:1; Lc 8:4)

• 1 Muli siyang nagsimulang mag-turo sa tabing-dagat at marami ang

nagkatipon sa kanya. Kaya sumakay siyasa bangka at naupo. Nasa dagat siya atnasa tabing-dagat naman ang lahat. 2 Atmarami siyang itinuro sa kanila sa tulongng mga talinhaga. Sinabi niya sa kanila sakanyang pagtuturo:

3 “Makinig kayo! Lumabas ang mang-hahasik para maghasik. 4 Sa kanyangpaghahasik, may butong nahulog sa tabing daan. Dumating ang mga ibon at ki-

nain ang mga iyon. 5 Nahulog naman angibang buto sa batuhan at mababaw anglupa roon. Madaling tumubo ang mgabuto dahil hindi malalim ang lupa. 6 Ngunitpagsikat ng araw, nasunog ito sa init atsapagkat walang ugat, natuyo ito. 7 Na-hulog ang iba pang buto sa mga tinikan.At nang lumago ang mga tinik, sinikil ngmga ito ang halaman at hindi namunga.8 Nahulog naman ang iba sa matabanglupa at namunga sa paglaki at paglago.May nagbunga ng tatlumpu, animnapuang iba at sandaan ang iba pa.”

9 At idinagdag ni Jesus: “Makinig angmay tainga!”

10 Nang wala na ang mga tao, tinanongsiya ng mga nakapalibot sa kanya, na

• 4.1 Tingnan ang paliwanag sa Mateo 13:1 atLucas 8:9.

Sino ba si Jesus? Pagkatapos makaakit ngnapakaraming tao sa kanya, ano ngayon ang gagawinniya sa kanila? Hindi magiging lider ng isang kilusangrebolusyonaryo si Jesus o tagapagtatag kaya ngbagong relihiyon. Siya ang magiging Tagapaghasikng kaharian ng Diyos.

Nangunguna ang talinhaga ng manghahasik sa ibapang nasa Ebanghelyo. Dito sinasabi ni Jesus kungpara saan siya dumating: para ipahayag at simulan angisang ganap na pagbabago sa kasaysayan ng daigdig:Nasa atin na nga ang Kaharian ng Diyos.

Pinag-uusapan ng mga Judio ang Kaharian ngDiyos tulad ng pag-uusap natin sa mundo ngkatarungan at kapayapaan. Nang makita nila na nasanapakaselang panahon ang kanilang bansa, lalongtumibay ang paniwala ng mga Judio noong panahonni Jesus na darating ang kahariang ito ng Diyos bilangisang marahas na rebolusyon o kaya’y kagila-gilalas napagkilos ng Diyos para puksain ang mga maniniil atparusahan ang lahat ng mapagsamantala.

Totoo ngang darating ang mundo ng katarungan atkapayapaan. Nasa piling na nga natin ito mula pa nangdumating si Kristo pero pagkaraan ng dalawampungdantaon, hanggang sa pagkakahasik pa rin lamang ito.

May nabubuhay nang mahiwaga sa kaibuturan ngsangkatauhan, may isinasalin, may tumutubo hang-gang mawasak ng binhi ang matigas na lupa.

Mabisa at mabunga ang Salita. Ang kaharian ngDiyos ay binubuo ng maraming bagay na sumibol mulasa mga aral ni Kristo, halimbawa’y ang buhay ng mgasanto, ang katesismong itinuro sa atin ng Iglesya.Naaalaala rin natin ang maraming institusyongKristiyano ng nagdaang panahon, na bunga ngpananampalataya at madaling batikusin ngayonngunit nakatulong naman ang mga ito para sa isangdaigdig na mas mabuti. Sa Ebanghelyo rin nagmumulaang diwa ng pagkakaisa, katarungan at kapayapaan nayumayanig sa mundo. Dito rin nagmumula ang ating

si Maria na siyang tinutukoy ng Ebanghelyo sapagsasabing “Mapalad ka na naniniwalang matutupadang mga pangako ng Diyos.” Hindi naman sinasabi niJesus, “Siya ang aking Ama,” dahil iisa lamang angAma at siya ay nasa langit.

Hindi kailanman nag-alinlangan ang Iglesya nabirhen si Maria at si Jesus ang kaisa-isahan niyang anakgaya ng pagiging Bugtong na Anak nito ng Ama(tingnan ang paliwanag sa Lc 1:26). Bakit namansinasabi rito ang kanyang mga kapatid?

Una, kapatid ang tawag sa sinumang kamag-anaksa wikang Hebreo (tingnan Gen 14:14). Tingnan angJuan 19:25 na may binabanggit na Maria na kapatidni Mariang ina ni Jesus. Kung talaga ngangmagkapatid sila, hindi sila magkakaroon ng parehongpangalan. Ang Mariang ito ang ina nina Jaime at Josef(Mc 15:47; Mt 27:56) na tinatawag namang mgakapatid ni Jesus (Mc 6:3).

Para maiwasan ang pagkalito, gumagamit ang mgaJudio ng mas malinaw na mga salita. Kung talagangmga tunay na kapatid na mga anak ni Maria anggustong tukuyin dito, ganito sana ang sasabihin ngEbanghelyo sa pagbanggit sa kanila kasama ni Maria:“Nasa labas ang iyong ina at ang mga anak ng iyongina.” Ito lamang ang tanging tamang paraan paramaipahayag ito sa panahong iyon.

At alalahanin din natin na sa simula ng Iglesya, sapanahon ng pagsulat sa mga Ebanghelyo, may isanggrupong malaki ang impluwensiya na binubuo ng mgakamag-anak ni Jesus at mga kababayan niyang taga-Nazaret. Tinatawag silang “Mga Kapatid ng Pangi-noon” at isa sa kanila si Jaime na naging obispo ngpamayanan sa Jerusalem. Walang sinasabi ang Ebang-helyo tungkol sa grupong ito liban sa paglalahad na hulisilang naniwala kay Jesus kahit na nga maramingtaong nabuhay si Jesus sa piling nila (Mc 3:21; Jn 7:3-5). Ngunit kapag sila o isa sa kanila ang tinutukoy ngEbanghelyo, tinatawag sila sa pangalang ibinigay sakanila ng pamayanang Kristiyano: “mga kapatid ngPanginoon” o “si kuwang kapatid ni Jesus”.

95 MARCOS 4

4

kasama ng Labindalawa tungkol sa mgatalinhaga: “Bakit sa pamamagitan ng mgatalinhaga ka nagsasalita sa kanila?”

• 11 At sinabi sa kanila ni Jesus: “Sainyo ipinagkakaloob ang lihim ng kaha-rian ng Langit ngunit sa mga iyon na nasalabas, ang lahat ay sumasapit gaya ngtalinhaga. 12 Kaya tumitingin sila pero dinakakakita; nakaririnig pero di nakau-unawa kaya naman di sila nagbabalik-loob at di pinatatawad.”

• 13 At sinabi ni Jesus sa kanila: “Hindininyo nauunawaan ang talinhagang ito,kayat paano ninyo mauunawaan ang ibapa?

14 Ang Salita ang inihahasik ng mang-hahasik. 15 Ang mga nasa tabi ng daan ayang mga nahasikan ng Salita, na pagka-rinig nila sa Salita ay agad na dumatingang Masama at inagaw ang nahasik sakanila.

16 Gayundin ang nahasik sa batuhan.Pagkarinig nila sa Salita, kaagad nila itongtinanggap nang buong kasiyahan.17 Ngunit hindi ito nag-ugat sa kanilangkalooban at panandalian lamang. Kapagnagkaroon ng pagsubok at pag-uusigdahil sa Salita, agad-agad silang natitisod.

18 May iba pang nahasik sa mga tinikan.Ang mga ito ang nakarinig sa Salita.19 Ngunit pinapasok ang mga ito ng mga

mga talinhaga ni Jesus, may makukuha silang tilamsikng katotohanan sa mga ito na makatutulong sa kanila.Ngunit hindi deretsahang ibinibigay ni Jesus sa kanilaang malinaw na kahulugan ng mga ito dahil walanaman itong silbi sa kanila: ang lahat ay sumasapitgaya ng talinhaga.

Sa totoo’y maraming pamayanang Kristiyano anghindi nakakaunawa sa tunay na kahulugan ng mgasalita ni Jesus:

– ang ilan dahil namimili sila ng mga talata saEbanghelyo, at lagi namang iyon at iyon paramapangatwiranan ang sarili nilang mga idea. Ayawnila talagang makinig;

– ang iba nama’y mga praktikal na bagay anghinaharap: na maging mas mapagbigay sana sila, maspasensyoso… at hindi nila nakikita na gustong ipakitasa kanila ni Jesus ang isang pananaw sa mundo at saIglesya na mas malawak kaysa kanila.

• 13. Tingnan ang paliwanag sa Mateo 13:18.Sa talinhaga ng manghahasik, ipinapanukala ni

Jesus ang isang pananaw sa Kaharian ng Diyos naganap na naiiba sa lahat. Isa itong bagong katotohananna sumisibol sa puso ng mga tumanggap sa salita ngDiyos: ang pagbabagong-loob para sa katotohanan atpagtitiyaga sa kabutihan.

Maaaring salita ng Ebanghelyo ang binhi pero mgabinhi rin ang mga payo na natatanggap natin at angmga panukala ng ating konsiyensya. Kung minsa’ypara bang walang gaanong lakas ang Ebanghelyo parabaguhin ang buhay. Ngunit bakit naman natin tina-pakan ang napakaraming binhing dinala ng hangin saatin? Depende sa atin ang lahat.

Sinasabi sa atin ni Jesus ang tungkol sa tatlumpu osandaang ibinubunga: binabago ng salitang dinidinigang ating buhay at binibigyan ng bisa ang mgapagsisikap nating iligtas ang mundo. May makapagsa-sabi ba kung ano ang puwede para sa taong malaya atpinalaya?

pagtitiwala na hindi tayo ganap na nakasandal sakalikasan, na hindi tayo mga taong nasa ilalim ng bulagna kapalaran kundi mga taong tinawag na itayo angating buhay sa pagpapala ng Diyos. Gayundin namansa pamamagitan ng Ebanghelyo naiintindihan angsarili nating dangal at tinitiyak sa atin na maykabuluhan ang kasaysayan at dapat nating mapag-tagumpayan ang anumang hadlang tungo sapagkakapatiran ng lahat.

Nagsimula ang lahat ng ito sa mga salita ni Jesuspero kailangang “mahinog” ang mga ito sa puso ngmabubuting tao. Kaya binibigyang-diin ni Jesus kungpaano patutuluyin ng mga tao ang Salita ng Diyos sabuhay nila.

• 11. May hiwaga tungkol sa Kaharian ng Diyos.Marami ang hindi nakakaunawa kung paanopinamamahalaan ng Diyos ang ating buhay at mgapangyayari sa daigdig. Ngunit matapos maibigay salahat ang talinhaga, tuturuan naman ni Jesus angkanyang mga alagad sa pamamagitan ng paggawa atmga karanasan ng pangkaraniwang buhay-apostol nilaat ibubunyag sa kanila kung paano “tumutubo” angKaharian sa pamamagitan ng Krus.

Para sa mga nasa labas (1 Cor 5:12) na hindi kaisasa pananampalataya at buhay ng pamayanangKristiyano, nananatiling isang koleksyon lamang ngmagagandang kuwento ang Ebanghelyo.

Ang lahat ay sumasapit gaya ng talinhaga. Angmga nasa labas ay nabubuhay sa daigdig ng mgakatotohanang di-ganap at buo. Hindi nila nakikita naang mga katotohanang ito’y nababatay sa iba pangkatotohanan. At dahil hindi nila kilala ang kanilangmga sarili, hindi rin nila makita nang malinaw ang mgapamamaraan ng Diyos. Sa litong daigdig na ito nakanilang ginagalawan, sa paggamit lamang ng mganatatagong katotohanan at nakalilitong mga aksyon (Is29:14) sila matuturuan ng Diyos. Pagkarinig nila sa

MARCOS 4 96

makamundong kabalisahan, ng panda-raya ng kayamanan at ng iba pang mgapagnanasa. Sinikil ng mga ito ang Salitaat hindi na nakapagbunga.

20 Ang mga buto namang nahasik samatabang lupa ay ang mga nakarinig saSalita at isinasagawa ito. At nagbubungasila ng sandaan, animnapu o tatlumpu.”Talinhaga ng ilaw at ng sukatan(Mt 10:26; Lc 8:16)

• 21 At sinabi niya sa kanila: “Duma-rating ba ang ilaw para takpan ng salop opara ilagay sa ilalim ng higaan? Hindi!Inilalagay ito sa patungan! 22 Walang na-lilihim na di nabubunyag at walang tina-takpan na di malalantad. 23 Makinig angmay tainga!”

24 At sinabi niya sa kanila: “Isip-isipinninyo ang inyong naririnig. Sa sukatangginamit ninyo, susukatin ang para sa inyoat higit pa ang ibibigay sa inyo. 25 Bibigyanpa nga ang meron na ngunit ang wala ayaagawain pa ng anumang nasa kanya.”Kusang tumutubo ang binhi

• 26 At sinabi niya: “Maihahambing angkaharian ng Diyos sa paghahasik ng isangtao ng buto sa lupa. 27 Tulog man siya o

gising, sa gabi o araw, sumisibol ang binhiat lumalago nang hindi niya namama-layan. 28 Nagbubunga ang lupa sa ganangsarili nito: una’y ang usbong, saka anguhay at ang butil na humihitik sa uhay.29 At kapag nagbunga na ito, agad siyangmagpapadala ng karit sapagkat sumapitna ang anihan.”

Ang buto ng mustasa(Mt 13:31; Lc 13:18)

• 30 At sinabi niya: “Sa ano natin maiku-kumpara ang kaharian ng Diyos? Saanong talinhaga natin ito maipakikilala?31 Natutulad ito sa paghahasik ng buto ngmustasa na pinakamaliit sa mga binhinginihahasik sa lupa. 32 Ngunit pagkahasiknito, tumataas ito at lumalaki na higit pasa lahat ng gulay at nagsasanga nangmalaki hanggang sumilong sa kanyanglilim ang mga ibon ng langit.”

33 Itinuro niya sa kanila ang lahat ng itosa pamamagitan ng mga talinhaganggaya nito ayon sa kakayahan ng kanilangisipan. 34 Hindi siya nagturo sa kanila nanghindi gumagamit ng mga talinhaga.Ngunit nilinaw niya ang lahat sa kanyangmga alagad nang sila-sila na lamang.

• 21. Isip-isipin ninyo ang inyong naririnig.Tinatawag ni Jesus ang ating pansin:

“Sinasayang ninyo ang inyong panahon kungnakikinig lamang kayo sa akin at hindi naman ninyopinapagbubunga ang narinig ninyo sa akin. Angpanukat na inyong ipinanukat ang gagamitin parasukatin ang inyong tinanggap: ibig sabihi’y kung maysisimulan kayong gawin ayon sa inyong natutuhan,tatanggap kayo sa Diyos ng bagong lakas at kaalaman.Ngunit kung wala naman kayong ginagawa, magigingbale-wala kahit na ang mga paniniwala ninyongpanrelihiyon, kahit na sa pagharap ninyo sa Diyos.Kayong bumabasa sa aking Ebanghelyo, tanunginmuna ninyo ang inyong sarili bago kayo talagangmagpatuloy…”

Walang tinatakpan. Kumikilos ang salita sa lihimng puso pero sa oras na madiskubre natin ang pagba-bagong nagaganap sa ating buhay, buong sigla natingipahahayag si Kristo at ipaaalam sa iba ang lihim nanagpaligaya sa atin (Ef 2:4; Col 3:3; Fil 2:10).

• 26. Naiinip ang mga tao sa bawat yugto ngpanahon. Agad bang magkakatotoo ang Kaharian ng

katarungan? Magwawakas kaya ang karahasan atkorupsyon sa madaling panahon? Sumasagot si Jesus:“Sa kasalukuya’y nagtatrabaho na ang mga puwersangdi-malulupig na nagpapalago at nagpapabunga samundo at nagsusulong sa Kaharian.”

ANG MGA BINHIGaano karaming binhi ang isinabog sa hangin?

Bagong uso, bagong kanta, bagong kagamitan,programa sa radyo… Tumubo at nag-ugat ang ilangbinhi, at namunga ng malalakas na daloy nanagpapakilos sa masa. Ngunit madiskubre sana natinang mga hamak na simula ng gawain ng Diyos:pagpupulong ng ilang taong may mabuting kaloobanpara lutasin ang isang suliranin ng pamayanan,pagkilos bilang kapatid sa isang kalagayang sarado atwalang pakialam sa kapwa, unang pagsisikap nangumiti sa buhay pagkatapos ng malaking kabiguan.Tumutubo ang binhi at nakadarama naman ng higit nakasiguraduhan ang taong tumanggap ng Salita sadaang pinagdadalhan sa kanya ng Diyos.

• 30. Tingnan ang paliwanag sa Mateo 13:31.

97 MARCOS 4

Pinahupa ni Jesus ang bagyo(Mt 8:18; Lc 8:22)

• 35 Kinahapunan ng araw na iyon, sina-bi niya sa kanila: “Tumawid tayo sa kabi-lang ibayo.” 36 Kaya iniwan nila ang mgatao at namangka silang kasama ni Jesussa bangkang inuupuan niya. At may ibapang mga bangka na kasabay nila. 37 Atnagkaroon ng malakas na ipuipo. Hinam-pas ng mga alon ang bangka at haloslumubog na 38 samantalang tulog siya sakutson sa hulihan. Kaya ginising nila siyaat sinabi: “Guro, halos mamamatay natayo at bale-wala sa iyo!”

39 Pagbangon niya, inutusan niya anghangin at sinabi sa dagat: “Tahimik,huwag kumibo.” Nabawasan ang hanginat nagkaroon ng ganap na kapayapaan.40 At sinabi niya sa kanila: “Napakatatakotninyo! Bakit? Wala pa ba kayong pani-wala?”

41 Ngunit lalo silang nasindak at nag-usap-usap: “Sino ito na pati hangin atdagat ay sumusunod sa kanya?”

Ang inaalihan ng demonyo sa Gerasa(Mt 8:28; Lc 8:26)

• 1 Dumating sila sa lupain ng mgataga-Gerasa sa kabilang ibayo, 2 at

pag-alis niya sa bangka, sinalubong siyang isang lalaking inaalihan ng demonyo,na galing sa mga libingan. 3 Sa mgapuntod siya nakatira at di siya maigaposkahit na ng mga kadena. 4 Madalas ngasiyang ikinakadena at ipinoposas angmga paa pero nilalagot niya ang mgakadena at sinisira ang mga posas sa paakaya walang makasupil sa kanya. 5 Nasakaburulan siya araw-gabi, sa mga libi-ngan. Nagsisisigaw siya at sinasaktan angsarili sa mga bato.

6 Pagkakita nito kay Jesus sa malayo,patakbo itong lumapit at nagpatirapa sa

• 35. Wala pa ba kayong paniwala? Pinagsasa-bihan sila ni Jesus hindi dahil natakot sila sa unos kundidahil hindi nila napaglabanan ang takot: Nagtatrabahonga sila para sa Kaharian ng Diyos at kasama nila siJesus.

Lubos na humanga kay Jesus ang kanyang mgaalagad gaya ng paghanga natin sa isang kampeon,lider o santo. Ipinakikita lamang nito na hindi pa talaganila kilala si Jesus. Ngunit nang gabing harapin ni Jesusang unos, agad nilang nakita na Siya ang sinusunod ngkalikasan. Mula noo’y magpapatuloy sa pagiging Guronila at kaibigan si Jesus pero pumasok na sa kanilangisipan ang pag-aalinlangan: “Sino ito?” Kanino ba nilaipinagkatiwala ang kanilang mga sarili at saan niya siladadalhin? At natakot sila.

Tulad natin, mga taong may pananampalataya atnagpaparangal sa Diyos ang mga Apostol, ngunitnananatiling medyo malayo sa kanya. Hindi pa silahanda na makita ang Diyos na pumapasok sa kanilangpang-araw-araw na buhay at maging saksi siya sakanilang kakitiran ng isip. Takot silang maiwang nag-iisa sa gitna ng unos ngunit mas malaki ang takot nilasa pagkadiskubreng napakalapit pala ng Diyos sakanila.

Alam na natin ngayon kung bakit pinatahimik niJesus ang mga demonyo: gusto niyang magpakilalanang unti-unti. Ano ba ang mapapala natin kungmalaman natin na si Jesus ang Anak ng Diyos kunghindi naman tayo sanay mabuhay sa presensya ngDiyos? Kailangan muna silang turuan ni Jesus namaging totoo sa kanilang mga sarili at sa harap ng Amaat saka lamang mawawala ang kanilang takot na

madamang napakalapit niya sa kanila.Ang pagtawid na ito sa dagat ay larawan ng

mararanasan nating lahat sa pagsunod natin kay Jesus.Hindi tahimik at panatag na buhay ang iniaalok niya saatin dahil sa malao’t madali’y kailangan tayongmakipagsapalaran, magtaya at simulan ang mga bagayna bago para sa atin. At darating nga ang unos kungkailan naman “natutulog” si Jesus o kung kailan natinnararamdamang para bang pinababayaan niya tayongmag-isa. Subalit ang krisis na ito ang kinakailangangkundisyon para makarating tayo sa kabilang ibayo naibig sabihi’y sa mas matatag at mas malinaw napananampalataya.

ANG DEMONYO

• 5.1 Alam ni Jesus kung paano deretsahanghaharapin ang pinakaresponsable sa kasamaan – angdemonyo (Mc 1:23). Pumapasok sa kamalayan ngmga pinuno ng mundong ito ang demonyo at nasalahat ng larangan din siya ng sibilisasyon. Naniniwalaang mga kapanahon ni Jesus na mapapansin angpaggawa ng demonyo, higit sa lahat, sa mga taongnasisiraan ng bait. Tiyak na agad-agad nilang nasa-sabing ang demonyo ang may gawa ng lahat ng klaseng karamdaman sa isip at nerbiyos pero may mgapagkakataong gaya ng nasa itaas na hindi silanagkakamali.

Pinalalayas ni Jesus ang mga demonyo papunta samga baboy na para bang kinikilala niya na may lugarpa rin sila sa mundong ito na kanilang kaharian. Malakiang nawala sa mga magbababoy dahil sa pagpa-

MARCOS 4 98

5

harap niya 7 at sumigaw: “Ano ang kaila-ngan mo sa akin, Jesus na Anak ng Diyos!Hinihiling ko sa iyo sa ngalan ng Diyos nahuwag mo akong pahirapan.” 8 Sinabi ngasa kanya ni Jesus: “Lumabas ka sa tao,maruming espiritu.” 9 At nang tanunginsiya ni Jesus, “Ano ang pangalan mo?”sumagot siya, “Hukbo nga ako, maramikasi kami.” 10 At hiningi niya kay Jesus nahuwag silang palayasin sa lupaing iyon.

11 Maraming baboy na nanginginaindoon sa burol. 12 Kaya hiniling sa kanyang mga demonyo: “Ipadala mo kami samga baboy at papasok kami sa mgaiyon.” 13 At pinahintulutan sila ni Jesus.Kaya pagkalayas ng mga demonyo’y pu-masok ang mga ito sa mga baboy; atnahulog sa bangin ang mga baboy pa-puntang dagat at nalunod na lahat.14 Tumakas naman ang mga nagbabantaysa mga baboy. At ipinamalita nila anglahat sa bayan at sa mga bukid. Naglaba-san ang mga tao para alamin ang nang-yari.

15 Kaya pinuntahan ng mga ito si Jesusat nakita nila ang dating inaalihan ng de-monyo na nakaupo at nakadamit, matinona siya na sinapian ng Hukbo. Kaya nata-kot sila. 16 Ibinalita naman sa kanila ngnakakita kung ano ang nangyari sainalihan ng demonyo at pati sa mgababoy. 17 Kayat hiniling nila kay Jesus naumalis sa kanilang lupain.

18 Pagsakay ni Jesus sa bangka, naki-usap sa kanya ang inalihan ng demonyona isama siya. 19 Ngunit hindi siya pinaya-

gan ni Jesus, kundi sinabi niya: “Umuwika sa iyong mga kamag-anak at ipahayagsa kanila ang lahat ng ginawa sa iyo ngPanginoon at ang pagkahabag niya saiyo.”

20 Kaya umalis ang tao, at sinimulangipahayag sa buong lupain ng Decapolisang lahat ng ginawa sa kanya ni Jesus, atnamangha ang lahat.Binuhay ni Jesus ang anak ni Jairo(Mt 9:18; Lc 8:40)

• 21 Pagkatawid ni Jesus sa lawa nasakay sa bangka, pinagkalipumpunansiya ng maraming tao sa tabing-dagat.

22 At may dumating na isang pinuno ngsinagoga na nagngangalang Jairo. Nag-patirapa ito sa kanyang paanan 23 at pilitna ipinakiusap sa kanya: “Naghihingaloang aking dalagita kaya halika para ma-ligtas siya at mabuhay sa pagpapatong ngiyong mga kamay.”

24 Kaya umalis si Jesus kasama niya atsumunod din sa kanya ang mga tao nagumigitgit sa kanya.

25 May isa namang babae na labinda-lawang taon nang dinudugo. 26 Marami naang tiniis niya sa kamay ng mga doktor atnagastos na niya ang lahat ng meron siyapero hindi pa rin siya umigi kundi lumalapa ang lagay niya. 27 At nang mabalitaanniya ang tungkol kay Jesus, nilapitan niyaito sa likuran sa gitna ng mga tao at hinipoang damit nito, 28 sapagkat naisip niya:“Kung mahihipo ko lamang ang kanyangmga damit, gagaling na ako.”

pagaling na ito, pero lalo namang mas mahalaga kayJesus ang taong pinagaling kaysa maraming baboy.

Nahulog sa bangin ang mga baboy papuntangdagat. (Tingnan ang Mt 8:30 at Lc 8:33). Ganito angtalagang teksto sa Marcos: “Nahulog ang dala-wanlibong baboy…” na hindi kapani-paniwala, dahilwala pang gayon karaming baboy na nakikita. Ngunitdapat nating malaman na sa wikang Hebreo, sa kudlitlang naiiba ang salita para sa mga kawan sa salita parasa dalawanlibo: isang pagkakamali na bunga ngkakaibang pangungusap ni Marcos nang isulat ito saGriyego.

Hindi isinama ni Jesus ang lalaking ito sa grupo ng

kanyang mga alagad kundi binigyan siya ng misyon sasarili niyang bayan mismo. Hindi lahat ay may pare-parehong bokasyon.

Ipahayag sa kanila ang lahat ng ginawa sa iyo ngPanginoon at ang pagkahabag niya sa iyo. Nasalupain ng mga pagano si Jesus. Hindi na siya babalikdoon kaya hindi siya natatakot na mapabalita angkanyang himala. Ihahayag ng lalaki sa mga paganongiyon na ang Panginoon o iisang Diyos na kinikilala ngmga Judio ang siyang nagpagaling sa kanya.

• 21. “Di-malinis” ang babaeng ito dahil sakanyang karamdaman ayon sa palagay ng mga Judio

99 MARCOS 5

(Lev 15:19), at nahahawa sa kanya anumang hipuinniya. Kaya bawal sa kanyang makisalamuha sa ibapero naglakas-loob siyang makihalo sa karamihanpara mahipo man lang ang laylayan ng damit ni Jesus.

Pananampalataya ang nagtulak sa kanyang labaginang mga batas ng “paglilinis” at harapin angeskandalong puwedeng ibunga nito. Hindi kilala ngbabaeng ito si Jesus: wala siyang ibang iniisip kundipagagalingin siya at “may pananampalataya” siya sakanya.

Nahahalintulad ang pagkarelihiyoso ng babaeng itosa tinatawag natin ngayong “Katolisismo ng masa”.Tulad ng nakikita sa babaeng ito, hindi gaanongnaturuan ang Katolisismo ng masa pero nagpapakitaito ng taimtim na pagkarelihiyoso at matibay na pana-nalig sa Diyos. Mababaw ito at wala nang tanung-tanong pa, umaasa na may malaking mangyayari sapaghipo sa mga imahen at mga bagay na panrelihiyon– ang mga damit ni Kristo sa pangyayaring ito. Tuladng ginawa ni Jesus, dapat nating igalang ang paraan ngpagpapahayag ng pagkarelihiyoso ng Katolisismo ngmasa. Ngunit kasabay nito’y sinisikap din natingtulungan ang mga tao, tulad niya, na madiskubre angmalalim na aspekto ng pananampalataya.

PANANAMPALATAYA AT MGAHIMALA

• 34. Sino ang may gawa ng himala? Bunga ba itong pananampalataya ng humihiling nito o si Kristo angsiyang gumagawa ng himala?

Kung sa pananampalataya lamang ng mga tao

nakasalalay ang himala, ano ngayon ang pagkakaibang dumudulog sa Diyos nang may pananampalatayapara gumaling kaysa pumupunta sa “faith healer”? Saganitong klase ng tagapagpagaling, sapat na angkumbinsihin ang sarili, at hindi gaanong mahalagakung sino man ang pinaniniwalaan.

Oo nga’t ang mga taong pumupunta kay Jesus aynapakalayo pa sa pagkakilala sa kanya bilang Anak ngDiyos pero matatag ang kanilang paniwalang maymabuting inilalaan ang Diyos para sa kanila at bibi-yayaan sila sa pamamagitan ng propeta at banal nataong ito. Ang paniniwalang ito ang naghanda sakanila na tanggapin ang grasya ng Diyos sa kanilangkatawan at kaluluwa. Paano pagagalingin ng Diyos angmga ayaw umasa?

Subalit kapwa binibigyang-diin sa pahinang ito angkapangyarihan ni Kristo – Nadama ni Jesus na maylakas na lumabas sa kanya – at ang papel ngpananampalataya – Iniligtas ka ng iyong pananalig.“Iniligtas ka” at hindi “Pinagaling ka” ang sinasabi niJesus. Sapagkat itinaya ng babaeng ito ang lahat atnakita din niya sa wakas kung gaano siya kamahal ngDiyos.

• 38. Dito hinaharap ni Jesus ang kamatayan ngdalagitang inaasahang mabuhay. Pinuno ng sinagogasi Jairo, o isa sa mga may katungkulan sa pamayananng relihiyong Judio sa isang lugar.

– Bakit mo pa iniistorbo ngayon ang Guro?Hinihiling din natin sa Diyos ang gumaling pero hindinatin pinangangahasang hilingin sa Diyos na buhayinniya ang ating mga patay. Sapagkat ipinalalagay natin

MARCOS 5 10029 At agad na naampat ang pag-agos ng

kanyang dugo at naramdaman niyanggumaling na ang kanyang sakit.

30 Ngunit agad din namang nadama niJesus na may lakas na lumabas sa kanyakaya lumingon siya sa gitna ng mga tao atnagtanong: “Sino ang humipo sa mgadamit ko?” 31 Sumagot ang kanyang mgaalagad: “Nakikita mo nang ginigitgit ka ngnapakaraming tao. Bakit mo pa itata-nong: Sino ang humipo sa akin?” 32 Atpatuloy siyang tumingin sa paligid paramakita kung sino ang gumawa nito.33 Kaya lumapit na nanginginig sa takotang babae. Namamalayan nga nito angnangyari kaya lumapit ito at nagpatirapasa harap niya at inamin sa kanya angbuong katotohanan.

• 34 At sinabi sa kanya ni Jesus: “Anak,iniligtas ka ng iyong pananalig. Humayokang mapayapa at magaling ka na saiyong sakit.”

35 Nagsasalita pa si Jesus nang maydumating galing sa bahay ng pinuno ngsinagoga, at sinabi nila: “Patay na angiyong anak na babae. Bakit mo pa iniis-torbo ngayon ang Guro?” 36 Ngunit hindisila inintindi ni Jesus at sinabi sa pinuno:“Huwag kang matakot, manampalatayaka lamang.” 37 At wala siyang pinayagangsumama sa kanya liban kina Pedro,Jaime at Juang kapatid ni Jaime.

• 38 Pagdating nila sa bahay, nakita niyaang kaguluhan: may mga nag-iiyakan atlabis na nagtataghuyan. 39 Pumasok siJesus at sinabi: “Bakit nagkakagulo atnag-iiyakan? Hindi patay ang bata kundinatutulog lang.”

40 At pinagtawanan nila siya. Ngunitpinalabas ni Jesus ang lahat, at ang amaat ina lamang nito ang isinama at angkanyang mga kasamahan. 41 Pagpasokniya sa kinaroroonan ng bata, hinawakanniya ito sa kamay at sinabi: “Talita kum”,

na ang kamatayan ang pinakamalakas at dimalalampasan sa kalagayan ng tao. Ngunit gustongituro sa atin ni Jesus na para sa Diyos, hindi kamatayanang pinakamalakas kundi buhay.

– May mga nag-iiyakan at labis na nag-tataghuyan. Kaugalian noong panahon ni Jesus angkumuha ng mga bayarang tagaiyak at mga musikero sapatay. At kahit na ngayon, marami tayong sinasabi atginagawa, at inilalagay na mga tanda ng pagluluksa sapaglilibing. Gusto nating itago sa pamamagitan ngmga salita at seremonya ang pagkalito at pagkaligalignatin. Hindi nagpapadala si Jesus sa ating mga pagku-kunwari.

– Hindi patay ang bata kundi natutulog lang.Natutulog siya na umaasang gigisingin siya ni Jesus,gaya ng waring “natutulog” na mga nananampa-latayang naghihintay sa pagkabuhay. Ang talagangpatay lamang ay ang mga sumikil at nagpawalang-saysay sa lahat ng mabuting inihasik sa kanila ng Diyos.Ibinilanggo nila ang kanilang mga sarili sa pagigingmakasarili nila at mayabang, at tumanggi silangmaging mga anak ng Diyos. Kaya mananatili silangpatay magpakailanman.

– Bumangon ka! Dahil tinatawag ka ni Jesus paramabuhay. Malaking bahagi ng kayamanan ng daigdigang ginagastos sa pagpapahaba ng buhay ngmatatanda sa mayayamang bansa. Hindi ang pagpa-pahaba ng buhay na “gastado” ng sarili nating kasa-lanan at panlilinlang ang siyang mabuti para sa atinkundi ang madiskubre ang lihim ng panibagong buhayna nakaugat sa pananampalataya at pagpapatawad ngDiyos.

ANG KARUNUNGAN NI JESUS

• 6.1 Mga kamag-anak at mga kakilala ni Jesus saNazaret ang kanyang mga kapatid: tingnan ang pali-wanag sa Marcos 3:31.

Saan kaya galing ang karunungang ito?Nangangahulugan ba ito na nangibang-bansa si Jesus?Tingnan ang sagot sa paliwanag sa Mateo 2:23.

Dahil nabuhay siya sa piling nila at hindi kailanman

nagpakita ng anumang ekstraordinaryong bagay,lubha silang nagulat sapagkat sa loob lamang ng maik-ling panaho’y tumanyag siya sa buong Galilea. Hindinga nila siya kilala. Ano’t sa kabila ng pagiging napa-kalapit ng tao sa kanyang kapwa ay bulag pa rin siyasa mga katangia’t kakayahan nito?

Sa sariling bayan lamang hinahamak angpropeta. Paano nga naman sila ngayon maka-pagpapakita ng paggalang o paniniwala sa kanyamatapos silang masanay na ituring siyang isa sa kanilasa loob ng maraming taong nagdaan?

Di ba’t siya ang karpintero? “Artesano” o mangga-gawa ang ibig sabihin ng salitang ginagamit saEbanghelyo, at di tinitiyak kung ano talaga angginagawa. Ngunit ayon sa palagay ng mga unangKristiyano sa Palestina, isang karpintero si Jesus.

Anong karunungan ito na ipinagkaloob sa kanya?Maraming tao ang nagsasabing dahil Diyos si Kristo,alam na niya ang lahat ng mga bagay. Ngunit angkaalaman ng Diyos ay walang iba kundi ang Diyosmismo. Alam niya ang lahat sa isang iglap na dilumilipas at tinatawag natin itong kawalang-hanggan.Sa pamamagitan naman ng mga idea nag-iisip angmga tao at umuunlad ang isip ng tao sa paglipas ngpanahon. Kaya naman mula sa kanyang pagsilang,kailangang maranasan at madiskubre ni Jesus anglahat. Ngunit isang bagay ang malinaw sa kanya: nasiya ang Anak, kahit na wala pa sa kanya ang mga salitapara isipin o ipahayag ito.

Tinanggap ni Jesus ang lahat niyang edukasyonbilang tao mula kina Maria at Jose, at sa kanyang mgakababayan sa Nazaret. Ngunit ibinigay din sa kanya ngAma ang Espiritu nito para magpasyang tulad ng Diyosat “malasahan” ang Diyos sa lahat ng bagay.

Hatid nga rin ng Biblia at ng kultura ng kanyangbayan ang karunungan ni Jesus. Ngunit ang impor-tante para sa kanya at para sa atin ngayon ay hindi angpagbabasa ng marami o pag-iipon ng mga karanasankundi magawang pahalagahan ang lahat ng nang-yayari. Sa inspirasyon ng Espiritu, binuksan ni Jesusang isang bagong kamalayan sa buhay: ito ang Karu-nungan.

101 MARCOS 6

na ibig sabihi’y “Nene, sinasabi ko sa iyo,bumangon ka.”

42 At noon di’y bumangon ang bata atnagsimulang maglakad. (Labindalawangtaon na nga siya.) At nagkaroon ng pagka-mangha, malaking pagkamangha. 43 Ma-higpit na iniutos ni Jesus sa kanila nahuwag itong sabihin kaninuman, at sinabisa kanila na bigyan ng makakain ang bata.Di ba’t siya ang karpintero?(Mt 13:53; Lc 4:16)

• 1 Pagkaalis ni Jesus sa lugar naiyon, pumunta siya sa kanyang

bayan, kasama ng kanyang mga alagad.2 Nang sumapit ang Araw ng Pahinga,nagsimula siyang magturo sa sinagoga.Namangha silang lahat at nagsabi: “Ano’tnangyari sa kanya ang lahat ng ito? Saankaya galing ang karunungang ito na ipi-nagkaloob sa kanya, at saan din kayagaling ang mga himalang ito na nagagawang kanyang mga kamay? Di ba’t siyaang karpintero? Ang anak ni Maria atkapatid nina Jaime, Jose, Simon at Ju-das? Hindi ba’t narito sa piling natin anglahat niyang kapatid na babae?” At bulagsila tungkol sa kanya.6

MARCOS 6 1024 Sinabi naman sa kanila ni Jesus: “Sakanyang sariling bayan lamang, sa sari-ling kamag-anakan at sambahayan hi-nahamak ang isang propeta.” 5 At hindiniya nakayang gumawa ng himala roon.Ilang maysakit lamang ang pinagalingniya sa pagpapatong ng kamay. 6 At na-mangha siya sa kawalan nila ng pa-niniwala.

Isinugo ni Jesus ang Labindalawa(Mt 10:1; Lc 9:1; 10:1)

• Naglibot naman si Jesus sa mganayon sa paligid sa kanyang pagtuturo.7 At tinawag niya ang Labindalawa atsinimulang isugo sila nang dala-dalawa.Binigyan niya sila ng kapangyarihan samga maruming espiritu. 8 At sinabihanniya silang huwag magdala ng anumanpara sa paglalakbay kundi tungkod la-mang. Walang pagkain, walang pitaka opera sa sinturon. 9 Nakasandalyas at mayisang damit lang.

10 At sinabi niya sa kanila: “Pagtuloy

ninyo sa isang bahay, manatili kayo roonhanggang sa pag-alis ninyo mula roon.11 Kung may lugar na hindi tatanggap omakikinig sa inyo, umalis kayo roon atipagpag ang alikabok sa inyong mga paabilang sakdal sa kanila.”

12 At pag-alis nila, ipinangaral nila angpagbabalik-loob. 13 Maraming demonyoang kanilang pinalayas at marami ringmaysakit ang pinagaling nila sa pagpa-pahid ng langis.

Pinugutan ng ulo si Juan Bautista(Mt 14:1; Lc 9:7; 3:19)

• 14 Nabalitaan din ni Haring Herodesang tungkol sa kanya sapagkat tumanyagna ang kanyang pangalan. May nag-sasabing nabuhay si Juan Bautista mulasa mga patay kaya nagkakabisa sa kanyaang makalangit na kapangyarihan. 15 Si-nabi naman ng iba: “Si Elias nga ito,” atng iba pa: “Ito ay isang propeta gaya ngmga propeta noon.” 16 Nang mabalitaanito ni Herodes ay sinabi niya: “Nabuhay

Naroon na ang pagpapahalaga ni Jesus sa pagtatayong mga pamayanan ng mga sumasampalataya. Sinugoniya ang kanyang mga apostol nang dala-dalawaupang hindi lamang sa iisang tao manggaling angmensahe kundi maging ekspresyon ito ng isanggrupong nagkakabuklod sa iisang misyon. Sinasabi rinni Jesus na sa iisang bahay manatili, sa iisang mag-anak makituloy upang ito ang maging sentrongmagpapasinag ng pananampalataya.

• 14. Iginagalang nga ni Herodes si Juan perobilanggo si Herodes ng kanyang kapaligiran at mgabisyo. Uhaw sa dugo ang mga taong tiwali at bulok (1H 19:2; Pag 17:6; 18:23).

Maraming tao ang naniniwala na walang gaanonghalaga ang mga kasalanang may kinalaman sa sex atwala itong gaanong pakialam sa pagsulong ngkaligtasan ng tao. Ipinakikita naman ng Biblia na hinditayo makasusulong nang walang mga responsablengtao na may kakayahang ipailalim ang sex sapaglilingkod sa pag-ibig sa halip na magpaalipin samga hilig ng laman.

Dahil dito kaya hindi makapagsasalita si JuanBautista tungkol sa katarungan nang hindi inaalaalaang mga pananagutan at sumpaan sa buhay-may-asawa. At bilang tagapaghatid ng Salita ng Diyos,hahatulan niya si Herodes na hari na parang isangordinaryong mamamayan.

ANG MISYON

• 6. Tingnan ang paliwanag sa Mateo 10:5, Lucas10:1, Mateo 28:16.

Sinisimulan ni Jesus ang ikatlong yugto ng kanyanggawain sa pag-oorganisa ng isang misyon sa buonglalawigan. Dati’y gumagawa ang mga apostol kasamani Jesus, ngayon nama’y isinusugo niya silang maunasa kanya.

Si Jesus ay guro. Hindi lamang niya tinuturuan angkanyang mga tagasunod kundi hinihingi niya sa kanilana makibayani sa kanyang gawain. Kailangan dingipahayag ng kanyang mga apostol ang kanilangpananampalataya at gumawa ng mga pagpapagalinggaya ng ginagawa ng kanilang Guro. Sa ganito nilanaipahahayag sa simpleng paraan ang nadiskubre nilasa Kaharian ng Diyos.

Ang mga apostol ang dapat na maunang mani-wala sa kanilang ipinahahayag: niloob ng Diyos namakapiling natin siya. Kaya pang-araw-araw siladapat mabuhay na nagtitiwala sa kalinga ng Ama.Hindi sila dapat matakot sa sandali ng pangangaralkundi maging mulat sa misyon at kapangyarihan ngDiyos.

Ginagamit ang langis nang panahong iyon bilangpanlunas. Ngunit binibigyan ito ni Jesus ng bagongkahulugan: higit pa sa pag-igi ang hatid ng mga pag-papagaling, tanda rin ito ng kagalingang espirituwal,ang paggaling ng taong nakipagbalikan sa Diyos.

103 MARCOS 6

ipinahahayag naman ngayon ni Jesus ang pagkahabagna ito sa ibang paraan. Walang lubos na nakauunawasa awa ng Diyos hanggang sa pagdating ng Anak paraibahagi sa atin ang lahat, sa pagpapakadukha niya sapiling ng mga dukha, sa pakikiramay at pakikiisa sakanila sa halip na ibigay sa kanila ang kanyang mgasalita at gawa ng kanyang awa mula sa itaas.

Tinutulungan tayo ng pagkahabag na ito ni Jesuspara maunawaan na hindi kumpleto ang komitmentng Kristiyano sa mga dukha hangga’t hindi malalim nanakaugat ang Iglesya sa mas mababang hanay salipunan.

Nagsimula siyang magturo sa kanila nangmatagal. Ano ang sinabi niya sa kanila? Ang lahat nabumubuo sa Ebanghelyo. Sa mga propetikong kaloobna tinanggap niya, tagos ang tingin ni Jesus sa mgakonsiyensya at ipinakikita niya sa bawat isa kungnasaan talaga ang problema niya. Nagsasalita siyagaya ng mga propeta, na hindi kailanman ibinibi-langgo ang sinuman sa personal niyang problema:kasabay ng personal na paglago ng tao ang pagbabagosa kanyang kapaligiran.

Nakita ni Jesus na labis silang nabibigatan sa mgapaghihirap pero sinisikap ni Jesus na mabuhayan sila

nga sa mga patay si Juan na pinapugutanko ng ulo.”

17 Si Herodes nga ang nagpahuli kayJuan, at ipinakadena ito sa kulungan dahilkay Herodias na asawa ng kanyangkapatid na si Felipe. Pinakasalan niHerodes si Herodias 18 at sinabi ni Juankay Herodes: “Hindi mo puwedeng kasa-mahin ang asawa ng iyong kapatid.”19 Talaga ngang matindi ang galit ni Hero-dias kay Juan at gusto niya itong patayinpero hindi niya magawa. 20 Iginagalangnga ni Herodes si Juan dahil itinuturingniya itong mabuti at banal na tao, kayapinanatili niya itong buhay. Nalilito siyamatapos makinig kay Juan, gayunma’ygusto pa rin niyang marinig ito.

21 At nagkaroon ng pagkakataon sakaarawan ni Herodes nang maghandasiya para sa kanyang mga opisyal, mgapinuno ng hukbo at mahalagang tao ngGalilea. 22 Pagpasok ng anak ni Herodias,nagsayaw ito at nasiyahan naman sakanya si Herodes at lahat ng nasa han-daan. Sinabi ng hari sa dalagita: “Ibibigayko sa iyo ang anumang hingin mo.” 23 Atsinumpaan pa niya ang pangakong ito:“Ibibigay ko sa iyo ang anumang hingin

mo, kahit na ang kalahati ng aking kaha-rian.” 24 Lumabas ang anak at tinanongang kanyang ina: “Ano ang hihingin ko?”At sumagot naman ito: “Ang ulo ni JuanBautista.” 25 Agad niyang pinuntahan anghari at sinabi: “Gusto kong ibigay moagad sa akin ang ulo ni Juan Bautista saisang bandeha.”

26 Nabalisa ang hari ngunit ayaw niyangtumanggi dahil sa sinumpaan niyangpangako sa harap ng mga bisita. 27 Kayainiutos ng hari sa isa niyang guwardiya nadalhin ang ulo ni Juan. Pinugutan nito siJuan sa kulungan, 28 inilagay sa isangbandeha ang kanyang ulo, ibinigay sadalaga, at ibinigay naman ito ng dalaga sakanyang ina. 29 Nang mabalitaan ito ngmga alagad ni Juan, dumating sila parakunin ang kanyang katawan at inilibing.

Jesus, pastol at propeta• 30 Pagbalik ng mga apostol kay Jesus,

isinalaysay nila sa kanya ang lahat nilangginawa at itinuro. 31 Sinabi naman niya sakanila: “Tayo na sa isang ilang na lugarpara mapag-isa tayo at makapagpahingakayo nang kaunti.” Sapagkat doo’ymarami ang paroo’t parito at hindi man

Haring Herodes. Ito si Herodes Antipas na anak ngisa pang Herodes na naghahari noong ipanganak siJesus.

May nagsasabing nabuhay si Juan Bautista mulasa mga patay. Para sa mga tao’y isang martir si Juanat naniniwala silang mabubuhay siya mula sa mgapatay para parusahan si Herodes. Iniuugnay namanng iba si Jesus kay Juan: nagawa ni Jesus ang mgahimalang hindi nagawa ni Juan. Akala naman ngibang walang gaanong alam ay aparisyon ni Juan siJesus.

• 30. Pagod na pagod ang mga apostol. Pagka-tapos ng misyong ito, kailangan nilang magpahinga atlingunin ang kanilang mga karanasan. Tinuturuan silani Jesus hindi lamang sa pakikipag-usap sa kanila kundipati sa pagtulong sa kanila na pagnilayan ang kanilangnakita at ginawa.

Marami ang paroo’t parito. Maaaring mataposmakapaglibot ng mga apostol sa mga nayon ng Gali-lea, maraming tao ang gustong malaman kung sinoang nagsugo sa kanila kayat pinuntahan nila si Jesus.

Naawa siya sa kanila. Ipinakita ng MatandangTipan ang pagkahabag ng Diyos bilang Ama, ngunit

MARCOS 6 104

lamang sila makakain. 32 Kaya lumayosila at namangka na sila-sila lang patungosa ilang na lugar.

33 Ngunit nakita silang umalis ng ilan atnabalitaan ito ng marami. Kaya nag-takbuhan sila mula sa kani-kanilangbayan at nauna pang dumating na lakadkaysa kanila.

34 Pagdating ni Jesus sa pampang,nakita niya ang maraming taong nag-kakatipon doon at naawa siya sa kanilasapagkat para silang mga tupang walangpastol. At nagsimula siyang magturo sakanila nang matagal.

Ang unang pagpaparami sa mga tinapay(Mt 14:13; Lc 9:10; Jn 6:1)

• 35 Nang humahapon na, lumapit sakanya ang mga alagad at sinabi: “Nasailang na lugar tayo at lampas na angoras.” 36 Paalisin mo sila nang makapuntasila sa mga nayon at bukid sa paligid atmakabili ng kani-kanilang makakain.”

37 Ngunit sumagot si Jesus sa kanila:“Kayo ang magbigay sa kanila ng maka-kain.” Sinabi naman nila: “At kami papala ang bibili ng tinapay – dalawandaangdenaryo, di ba? At bibigyan namin sila.”38 Ngunit sinabi niya: “Ilang tinapay meronkayo? Sige, tingnan ninyo.” At pagka-tingin nila ay kanilang sinabi: “Lima atmay dalawa pang isda.”

39 Kaya iniutos niya sa kanila napaupuin nang grupu-grupo ang ma-kapal na tao sa berdeng damuhan. 40 Atnaupo silang grupu-grupo, tigsasan-daan at tiglilimampu. 41 Kinuha niya anglimang tinapay at dalawang isda, tumi-ngala sa langit, nagpuri, hinati ang mgatinapay at ibinigay sa kanyang mgaalagad para ibigay din nila sa mga tao.Gayundin naman, hinati niya ang dala-wang isda.

42 At kumain silang lahat at nabusog,43 at inipon nila ang mga natirang pira-piraso – labindalawang punong basket

ng loob sa pagpapakita sa kanila ng “mga tanda ngpag-asa”. Sa anumang sitwasyon, may magagawatayo para mabuhayan ng loob. At bago pa man natinito simulan, binibigyan na tayo ng Diyos ng mga tandana hindi niya tayo pinababayaan at kailangan tayonglubos na magtiwala sa kanya.

• 35. Sinasabi ng Biblia na mula sa bibig ng Diyosnagmumula ang tinapay, at sa kanyang bibig dinnamumutawi ang Salitang kailangan natin (Dt 8:3). Sapagbibigay ng tinapay, ipinakikita ni Jesus na mgasalita ng Diyos ang kanyang mga salita. Binibigyan ngDiyos ng tinapay ang kanyang bayan: Ex 16; Slm72:16; Slm 81:17; Slm 132:15; Slm 147:14.

Ang namumutawi sa bibig ng Diyos: Dt 8:3; Kar16:26; Mt 4:4.

Sa liwanag ng Matandang Tipan, inilalahad ngsalaysay na ito na si Jesus ang Pastol na ipinahayag ngmga propeta.

Ang tupang walang pastol: Blg 27:17; Is 40:11; Ez34; Zac 11:4-17; 12:8.

Paupuin sa berdeng damuhan (Slm 23) at nabusogsilang lahat (Slm 78:29). Ang makapal na tao nanakaupo para kumain ang larawan ng sangkatauhangtitipunin ni Jesus sa bangkete ng magkakapatid saKaharian (Lc 14:15).

Tumingala sa langit. Sa kilos na ito ipinahahayagni Jesus ang kanyang personal na relasyon sa Amakaysa anumang panalanging maaaring sabihinng mga santo o mga propeta sa ganitong pagkaka-taon.

Si Jesus ang tinapay na kailangan ng sangkatauhan(Juan 6). Inilagay ng Diyos sa daigdig ang lahat ngkailangan ng sangkatauhan para sa kanilang pagkainat pagsulong. Ngunit kung hindi tayo marunong maki-nig sa kanyang Salita, hindi natin malalaman kungpaano malulutas ang pinakamabigat na problema ngkasalukuyang daigdig: ang ipamahagi ang mgakayamanan. Ang pananalig sa mga pangako ng Diyosang tanging lakas para mapagtagumpayan ang pagka-makasarili at hindi pantay na mga pribilehiyo, at upangmagkaroon ng pagkain, kapayapaan at kalayaan parasa lahat.

Kaya naawa si Jesus sa maraming tao, na hindigaanong inaasikaso ng kanilang mga pinuno. Matagalna nakaupo ang makapal na taong iyon nang hindiman lang pinoproblema ang kanilang kakanin, nakiki-nig sila sa kanya habang ipinahahayag niya sa kanilaang salita ng Diyos na nagpapalaya sa tao mula sakabulagan at kawalang-saysay ng buhay. At dahil siyaang Pastol at tunay na Tinapay ng Buhay, binigyanniya sila ng pagkain at ipinamahagi ito.

• 45. Pinilit sila ni Jesus na sumakay sa bangka.Bakit? Ipinaliliwanag sa atin ng Ebanghelyo ni Juanang dahilan (Jn 6:15). Bilib na bilib ang mga tao sahimala kaya gusto nilang gawing hari at taga-pagpalayang sugo ng Diyos si Jesus. At sumang-ayondito ang mga apostol.

Sarado ang kanilang isip. Sa totoo’y naintindihanng mga taong ito ang kahulugan ng himala ngpagpaparami ng tinapay: si Jesus ang Pastol na ma-

105 MARCOS 7

ang mga piraso ng tinapay pati na angmga piraso ng isda. 44 Mga limanlibonglalaki ang napakain.

Lumakad sa tubig si Jesus(Mt 14:22; Jn 6:16)

• 45 Agad na pinilit ni Jesus na sumakaysa bangka ang mga alagad at pinauna saBetsaida sa kabilang ibayo habang pi-naaalis niya ang mga tao. 46 At pagka-paalis niya sa kanila, mag-isa siyanglumayo papunta sa kaburulan para ma-nalangin.

47 Nasa laot na ang bangka nanggumabi at nag-iisa naman siyang nasalupa. 48 Nakita niya silang nahihirapan sapagsagwan sapagkat pasalungat anghangin. Kaya nang madaling-araw na,pinuntahan sila ni Jesus na naglalakad sadagat at waring lalampas sa kanila.49 Nang makita nila siyang naglalakad sadagat, akala nila’y multo siya. Kayasumigaw sila. 50 Nakita nga siya nilanglahat at nasindak sila. Ngunit agad niyasilang kinausap: “Lakasan ang loob! Akoito, huwag kayong matakot.”

51 Nang nakasakay na siya sa bangkakasama nila, tumigil ang hangin kaya lalopa silang namangha. 52 Hindi nga nilanaunawaan ang tungkol sa mga tinapay,kundi sarado ang kanilang isip.

53 Pagkatawid nila, dumating sila sa

pampang ng Genesaret at doon nilaisinadsad ang bangka. 54 Paglunsad nilang bangka, nakilala si Jesus ng mga taga-roon 55 at patakbo nilang ipinamalita ito salupaing iyon. Kaya dinala nila ang mgamaysakit na nasa higaan kung saan nilamabalitaang naroon siya. 56 At saanmansiya lumakad, sa mga nayon man o sabayan o sa bukid, inilalagay nila sa mgaliwasan ang mga maysakit at nakikiusapsa kanya na mahipo man lamang sananila ang laylayan ng kanyang damit, atgumaling ang lahat ng humipo rito.Tunay na kalinisan(Mt 15:10; Lc 6:39)

• 1 Nagkatipon sa paligid ni Jesusang mga Pariseo at ilan sa mga guro

ng Batas na galing sa Jerusalem.2 Napansin nila na kumakain ang ilan

sa mga alagad niya nang may marumingkamay, na hindi naghuhugas ayon saseremonya. 3 Sinusunod nga ng mgaPariseo pati na ng mga Judio ang tra-disyon ng kanilang mga ninuno at hindisila kumakain nang hindi muna nag-huhugas ng mga kamay. 4 At hindi rin silakumakain ng anumang galing sapalengke nang di muna ito nililinis, atmarami pa’ng dapat nilang tuparin, ha-limbawa’y ang paglilinis ng mga inuman,mga kopa at pinggang tanso.

piyesta, pagnonobena at iba pa. Lahat na ginawa ngisang papa, o obispo, o pamayanang Kristiyano ngnagdaang panahon ay puwede namang baguhinngayon ng ibang papa, o ibang obispo, o ng pama-yanang Kristiyano. At dahil puwedeng baguhin angmga bagay na ito, nauunawaan natin na hindi ang mgaito ang pinakaimportante sa relihiyon.

May pinakamahalaga na hindi nagbabago: ito angAral ng Diyos. Saan naman natin ito matatagpuan? SaBiblia, sa mga aral ni Jesus. Ngunit may paraan ng pag-unawa kay Jesus tulad ng ginawa ng mga apostol. Itoang tinatawag nating Tradisyon ng Mga Apostol atang Iglesya na itinatag ng mga apostol ang nanga-ngalaga sa Tradisyong ito o ang diwang ito na sadyangkanila. Huwag nating ipagkamali ang mga tradisyonng mga Katoliko sa Tradisyon ng Iglesya.

Subalit kadalasa’y wala tayong gaanong ginagawa

tagal nang ipinangako ng Diyos. Ngunit may kina-laman sa pulitika ang pagpapakahulugan nila sa lahatng ito: dapat na maging kalayaan ng bansa angipinangakong pagpapalaya ng Diyos.

Masama ang dating ng ginawang pagtanggi ni Jesussa gusto ng mga apostol nang hapong iyon. Pero masnaligalig naman sila kinaumagahan: Sino ba ang liderna ito na dumarating na naglalakad sa ibabaw ng dagathabang dumaraing naman ang bayan sa ilalim ngkaapihan?

ANG TRADISYON AT MGA TRADISYON• 7.1 Walang grupo, ni ang Iglesya man, na

makapananatili kung wala itong mga tradisyon at mgakaugalian. Ngunit gaano man kabuti ang mga tradis-yong iyon, gawa pa rin ng tao ang mga iyon.Halimbawa’y ang paraan ng pagmimisa, pagpi-

7

MARCOS 7 1065 Kaya tinanong siya ng mga Pariseo at

mga guro ng Batas: “Bakit hindi isi-nasabuhay ng iyong mga alagad ang tra-disyon ng mga ninuno? Hindi nga silanaghuhugas ng kamay bago kumain.”

6 At sinabi sa kanila ni Jesus: “Tamaang propesiya ni Isaias tungkol sa inyongmga mapagkunwari. Nasusulat na “Pi-nararangalan ako ng mga ito sa kanilanglabi, at malayo naman sa akin ang ka-nilang mga puso. 7 Walang silbi ang kani-lang pagsamba sa akin at kautusanlamang ng tao ang kanilang itinuturo.”

8 Pinabayaan nga ninyo ang utos ngDiyos para itatag ang tradisyon ng mgatao.”

9 At sinabi ni Jesus: “Mahusay na pina-walang-bisa ninyo ang salita ng Diyospara tuparin ang inyong tradisyon. 10 Si-nabi nga ni Moises: ‘Igalang mo ang iyongama at ina’, at ‘patayin ang sinumangsumumpa sa kanyang ama o ina.’11 Ngunit ayon sa inyo, masasabi ninumansa kanyang ama o ina, “Inilaan ko na parasa Templo ang maaasahan ninyo sa akin.”12 At hindi na ninyo siya pinapayagangtumulong sa kanyang ama o ina. 13 Kayapinawalang-bisa ninyo ang salita ng Diyossa tulong ng sarili ninyong tradisyon. Atmarami pa ang mga ginagawa ninyongganito.”

• 14 Kaya tinawag ni Jesus ang mga tao

para makapasok sa diwa at Tradisyon ng Iglesya. At sahalip ay pikit-mata pa tayong kumakapit at ayawbumitiw sa mga sinauna at masasamang tradisyon.Bakit napakaraming Kristiyano ang naeeskandalongayon kapag pinalalaya ng Iglesya ang sarili sa mgasinaunang seremonya? Bakit galit na galit sa mga pariat mga Kristiyanong may bukas na pag-iisip nanagsasaisantabi sa mga tradisyunal na hulma?Ibinibigay sa atin ni Jesus ang dahilan: sa kanilang mgaseremonya sila kumakapit sapagkat hindi nila kayangsumampalataya. Ang kanilang panlabas na relihiyonay pampalit sa tunay na pananampalatayang wala sila.Hindi sila bumibitiw sa kanilang mga idea at sa tradis-yunal nilang palagay at pananaw sa pulitika at kulturasapagkat ang mga ito lamang ang meron sila. At kungmawawala ito sa kanila, kahit na ang Diyos aymawawalan din ng kabuluhan sa kanila.

MALINIS AT DI-MALINIS

• 14. Isang napakaimportanteng bagay sa re-lihiyon ng mga Judio ang panatiliing malinis ang sarili.Hindi puwedeng makilahok sa pagsamba angsinumang di-malinis. Iba sa pagkakaintindi natinngayon ang ibig nilang sabihin sa salitang “malinis”.Ang hindi nabahiran, kahit na di sinasadya, ng mgabagay na ipinagbabawal ng Batas. Halimbawa,itinuturing na di-malinis ang karne ng baboy o mgaisdang walang kaliskis: hindi dapat kainin ang mga ito.Itinuturing na di-malinis sa loob ng kung ilang araw angisang babaeng may regla o sinumang dinudugo: hindisila dapat hawakan ni salingin ninuman. Itinuturing nadi-malinis ang ketongin hanggang hindi ito gumaga-ling. Kung may kulisap na mahulog sa langis, di namalinis ang langis at kailangan itong itapon.

Kung nabahiran ang sinuman, kahit na hindi niyakasalanan, kailangan niyang linisin ang kanyang sarili,karaniwa’y sa paggamit ng tubig, at kung minsa’y sapagbabayad para sa mga handog.

Nakatulong ang mga batas na ito para masanay angbayang Judio na mamuhay nang malinis sa katawan atkapaligiran. Nakatulong din ang mga ito para panga-lagaan ang pananampalataya ng mga Judiongnabubuhay sa gitna ng mga pagano (mga taong dinakakakilala sa Diyos). Paano nila mapangangalagaanang kanilang pananampalataya sa iisang Diyos kungnaninirahan sila sa piling ng ibang mga sambayanan,makikipagkaibigan sa kanila at gagayahin pati na angkanilang mga gawi? Ngunit sa napakaramingkaugalian sa relihiyon na kailangang sundin ng mgaJudio, kailangan lamang layuan nila ang mga hindi nilakaisa sa kanilang pananampalataya. Nagkaroon silang naiibang klase ng pamumuhay at nanatiling sila-silalamang.

Bale-wala kay Jesus ang lahat ng seremonyang ito:walang anumang di-malinis sa nilikha ng Diyos. Hindipaglabag sa Diyos kung humipo man tayo sa maysakito sa isang bangkay o anumang bagay na may bahid ngdugo. Hindi naliligalig ang Diyos ke anuman ang kaininnatin. Sa puso nga laging nagmumula ang kasalananat hindi kung anong bagay na ginagawa natin nang disinasadya.

Totoo ngang itinuturo ng Biblia ang ganitong mgapalagay tungkol sa malinis at di-malinis. Ngunit ma-raming dantaon na ang nakalilipas nang sulatin angmga libro ng Biblia at hindi lahat ng sinasabi ng Bibliaay tama para sa lahat ng panahon. Tinuruan ng Diyosang kanyang bayan sa mga salita ng Biblia pero angmga batas na ibinigay niya sa kanila sa simula, noonghindi pa sila sibilisado at wala pang alam ay hindi nasiyang kailangan para sa isang pamayanang may tunayna kaalaman.

Maraming bagay sa Biblia na para bang taliwas saisa’t isa dahil sa iba’t ibang panahon at magkakaibangkalagayan nabuo ang mga ito. Kaya naman kung walaang tulong ng Iglesya, hindi natin maiintindihan angBiblia sa wastong paraan.

107 MARCOS 7

at sinabi sa kanila: “Pakinggan ako atunawain sana ninyong lahat. 15 Hindi angpumapasok sa tao mula sa labas angnakapagpaparumi sa kanya kundi anglumalabas sa tao ang nakapagpaparumisa kanya. 16 Makinig ang may tainga.”

17 Pagkalayo ni Jesus sa mga tao, nangnasa bahay na siya, tinanong siya ngkanyang mga alagad tungkol sa talin-hagang ito. 18 At sinabi niya: “Wala rin bakayong pang-unawa? Hindi ba ninyo na-uunawaan na sa bituka pumupunta anganumang pumapasok sa tao mula salabas? 19 Sapagkat hindi sa puso itopumapasok kundi sa tiyan at pagkataposay itinatapon sa labas.”

(Sa gayo’y sinabi niya na malinis angtanang mga pagkain.)

20 At idinagdag niya: “Ang lumalabassa tao ang nagpaparumi sa tao. 21 Sa pusonga ng tao nagmumula ang masasamanghangarin – kahalayan, pagnanakaw, pag-patay sa kapwa, 22 pakikiapid, kasa-kiman, kasamaan, pandaraya, kalas-waan, pagkainggit, paninira, kapalaluan,kabuktutan. 23 Ang masasamang bagayna ito ang nagpaparumi sa tao.

Ang pananampalataya ng taga-Sirofenicia(Mt 15:21)

• 24 Pagkaalis sa lugar na iyon, lumayosi Jesus patungo sa hangganan ng Tiro.Pumasok siya roon sa isang bahay atkahit na ayaw niya itong malamanninuman, hindi ito nalihim. 25 May isangbabaeng nakabalita tungkol sa kanya.Inaalihan ng maruming espiritu ang kan-yang dalagita kaya pumunta siya at nag-patirapa sa kanyang paanan. 26 Isa siyangpaganong taga-Sirofenicia. At ipinaki-usap niya kay Jesus na palayasin angdemonyo sa kanyang anak.

27 Sinabi naman ni Jesus sa kanya:“Bayaan mo munang mabusog ang mgaanak. Hindi tama na kunin ang tinapay samga bata at itapon ito sa mga tuta.” 28 Su-magot ang babae: “Totoo nga, Ginoo,pero kinakain ng mga tuta sa ilalim ngmesa ang mga nalalaglag mula sa mgabata.” 29 At sinabi sa kanya ni Jesus:“Dahil sa sinabi mong ito, lumabas na saiyong anak na babae ang demonyo.”30 Kaya umuwi ang babae at nakita niyaang bata na nakahiga sa kama; lumabasna nga ang demonyo.

ANG MGA PAGANO

• 24. Ito ay noong kalabanin si Jesus ng mga nasakapangyarihan. Kailangang lumayo siya at maglakbaysa may hangganan ng Galilea kung saan hindi siyagaanong minamanmanan at madali siyang maka-lalayo. Naganap ang pangyayaring ito sa may Tiro nalalawigang pinamamayanan ng mga paganong taga-Siria at taga-Fenicia.

Nasanay na tayong tawaging mga pagano ang mgabayang iyon na hindi pa natatanggap ang mensahe ngDiyos. Sa sarili nilang paraa’y naniniwala sila sa Diyospero hindi dahil ang Diyos mismo ang nagturo nito sakanila. Noong kapanahunan ni Jesus, ang mga Judiolamang ang nakaaalam sa salita ng Diyos, at mgapagano na ang iba.

Kahit na dumating nga si Jesus para iligtas ang lahat,niloob ng kanyang Ama na huwag siyang lumabas sahangganan ng kanyang bansa. Subalit nakatagpo niyaang mga pagano sa ilang pagkakataon, at hindilamang minsan niyang hinangaan ang kanilang kasim-plihan at pananalig.

Gusto ng Diyos na iligtas ang lahat pero hindi niyainaakay ang lahat sa iisang landas. Naniniwala at

nakakakilala sa Diyos ang ilan, may iba namangwalang biyaya ng tunay na pananampalataya, na hindinaman nila kasalanan. Ngunit sama-sama silangnabubuhay sa mundong ito at magkakasama ringnagtatrabaho para lutasin ang kanilang mga problemaat magkakasamang nagsisikap sa pagtatayo ng isanglipunang mas karapat-dapat sa tao, at sa dakong huli’ysama-sama silang maliligtas.

Sa mga dantaon bago dumating si Kristo, sa mgaJudio lamang nakipag-usap ang Diyos at pinabayaanniyang hanapin siya ng iba pang mga bayan na parabang nangangapa. Bahagi ito ng magaling at ma-awaing plano ng Diyos. Pero dahil sa espesyal na tratoniyang ito sa mga Judio, naisip tuloy ng mga Judio nabale-wala ang mga pagano sa mga mata ng Diyos: angmga Judio ang mga anak at mga tuta lamang ang mgapagano.

Sinagot ni Jesus ang babaeng nagdadalamhati sapag-uulit sa tanyag na mapanlibak na kasabihang itong mga Judio. Sinabi niya ito para subukin angpananalig ng babae: magpupumilit pa rin kaya siyakung makita niyang tinatanggihan siya kahit na ngDiyos mismo?

MARCOS 7 108

Pagpapagaling sa isang pipi at bingi

• 31 Umalis si Jesus sa lupain ng Tiro atdumaan sa Sidon papunta sa lawa ngGalilea. Pagdating niya sa lupain ngDecapolis, 32 may mga nagdala sa kanyaroon ng isang bingi na halos di makapag-salita. At hiniling nila kay Jesus na ipa-tong dito ang kamay.

33 Matapos siyang ihiwalay ni Jesus samga tao, inilagay niya ang kanyang dalirisa tainga ng tao at dumura at saka hinipoang kanyang dila. 34 At tumingala siya salangit, nagbuntung-hininga at sinabi:“Ephphata,” na ang ibig sabihi’y “Buk-san”. 35 Nabuksan ang mga tainga ng taoat biglang nakalag ang dila niyang naka-buhol kaya nakapagsalita siya nangtuwid.

36 Tinagubilinan sila ni Jesus na huwagsabihin ito kaninuman ngunit habangpinagbabawalan sila, lalo naman silangnagpapahayag. 37 Labis na namanghaang mga tao at sinabi nila: “Pinaiigi niyaang lahat: nakaririnig ang bingi at naka-pagsasalita ang pipi.”

Ang ikalawang pagpaparami sa mga tinapay(Mt 15:32)

• 1 Nang mga araw na iyon, ma-rami rin ang sumama sa kanya at

wala silang makain. Kaya tinawag niJesus ang kanyang mga alagad at sinabisa kanila: 2 “Labis akong naaawa sa mgataong ito, pangatlong araw ko na silangkasama at wala nang makain 3 at kungpaalisin ko silang gutom, baka mahilo silasa daan. Galing pa sa malayo ang ilan sakanila.”

4 Sumagot ang kanyang mga alagad:“At paano naman makakakuha ng tina-pay para pakainin sila sa ilang na ito?”5 Tinanong sila ni Jesus: “Ilan bang tina-pay meron kayo?” Sumagot sila: “Pito.”

6 Pinaupo ni Jesus sa lupa ang mga tao,kinuha ang pitong tinapay at nagpa-salamat sa Diyos. Pinagpira-piraso niyaang mga ito at ibinigay sa kanyang mgaalagad para ihain; at inihain nila ang mgaito sa mga tao. 7 Meron din silang ilangisda. Binasbasan ito ni Jesus at iniutos naihain din ang mga ito.

• 31. Hiniling nila kay Jesus na ipatong dito angkamay. Isang paraan ito ng paghingi ng kapang-yarihan sa Diyos pero hindi na kailangang humingi siJesus. Ipinakikita niya sa kanyang kilos na nasa kanyamismo, sa kanyang pagkatao, ang lahat ng kalusuganat kagalingang kailangan natin at ibinibigay niya ito samaysakit.

Nagbuntung-hininga si Jesus (tingnan sa 8:12).Bakit? Sapagkat ang taong nasa harap niya ay isangkahanga-hangang sagisag ng mga may mga mata atmga tainga pero hindi naman nakakakita o nakaka-rinig. Dinadala sa kanya ng mga tao ang mga pipi atbingi, at hinihinging pagalingin niya ang pagkabingi ngmga ito, pero sila mismo ang nananatiling bingi.

Tinagubilinan sila ni Jesus na huwag sabihin itokaninuman (b. 36). Ibang-iba si Jesus sa mgamaypakulo sa “Miracle Crusade”! Maaaring makatu-long sa atin ang isang di-inaasahang himala namadiskubre ang mapagmahal na presensya ng Diyos.Ngunit sa sandaling simulan nating hintayin ang mgaito, lumalayo na tayo sa Ebanghelyo. Alam ito ngDemonyo kaya tinukso niya si Jesus sa disyerto (Mt4:6): “Kung gusto mong maniwala ang mga tao,gumawa ka ng mga himala. Matutulungan kita, at sakamay alam akong ilang grupong pampulitika nagustung-gustong palaganapin ang ganitong relihiyon

na magaling magbayad para sa mga komersiyal at mgamangangaral!”

• 8.1 Para sa ilan, waring inuulit lamang ng ikala-wang pagpaparami ng mga tinapay ang unangsalaysay. Sa totoo’y iba ito at may ibang kahulugan. Saunang pangyayari, sa pagitan ng Tiberias atCapernaum (na mismong pinakasentro ng gawain niJesus sa Galilea) mas marami at mas mapilit ang mgataong lumapit kay Jesus: gusto nila siyang gawingtagapagpalaya nila (Jn 6).

Hindi pumayag si Jesus ngunit nang humahapon na,pinarami niya ang mga tinapay – isang malinaw natanda na siya nga ang Mesiyas na ipinahayag ng mgapropeta. Nang sumunod na araw, hinihingi naman niJesus na tanggapin nila siya kung ano talaga siya, at itoang nagbubunga ng paghihiwalay at pagkalas(Jn 6:60).

Hindi nagtagal at naglibot si Jesus sa mgahangganan ng Galilea kung saan pagano ang ka-ramihan. Gusto rin nilang marinig si Jesus. Kaya sakabilang ibayo ng lawa, sa may silangan, binibigyan silani Jesus ng tinapay bilang despedida, pagkatapos ngdalawang araw nilang pagsunod sa kanya sa ilang nakaburulan.

Hindi lamang sa bilang ng mga tinapay at ng mgakumain nagkakaiba ang dalawang salaysay ng pagpa-

8

109 MARCOS 88 Kumain sila at nabusog at inipon ang

mga natirang pira-piraso – pitong bayong.9 Apat na libo ang naroon, at saka silapinauwi ni Jesus. 10 Agad siyang sumakaysa bangka kasama ang kanyang mgaalagad at pumunta sa lupain ng Dalma-nuta.

Bakit humihingi ng tanda anglahing ito?(Mt 16:1; Lc 12:54)

• 11 Dumating ang mga Pariseo at nag-simulang makipagtalo sa kanya. Gustonilang subukan si Jesus at humingi ngisang makalangit na tanda. 12 Nagbun-tung-hininga siya at sinabi: “Bakit hu-mihingi ng palatandaan ang lahing ito?Talagang sinasabi ko sa inyo: walangtandang ibibigay sa lahing ito.” 13 Kaya

iniwan sila ni Jesus at sumakay sa bangkapatawid sa kabilang ibayo.

14 Nakalimutan nilang magdala ng tina-pay at isa lang ang dala nila sa bangka.15 At pinagsabihan sila ni Jesus: “Mag-ingat at huwag magtiwala sa lebadura ngmga Pariseo at sa lebadura ni Herodes.”16 At sinabi ng mga alagad sa isa’t isa: “Oonga, ano? Wala tayong dalang tinapay.”

17 Alam ni Jesus ang mga ito kaya si-nabi niya sa kanila: “Bakit ninyo pinag-uusapan ang tinapay na wala sa inyo?Hindi pa ba ninyo maisip at maunawaan?Mapurol ba ang inyong pag-iisip? 18 Maymata kayong di nakakakita at may tai-ngang di nakakarinig? Hindi na ba ninyonaaalala 19 nang pinira-piraso ko ang li-mang tinapay para sa limang libo, ilangbasket na puno ng mga pira-piraso ang

parami ng mga tinapay. Maraming detalye angnagsasaad na sa mga Judio naganap ang unang himalaat ang pangalawa nama’y sa “mga Griyego” na mgataong may kulturang Griyego at malayo sa pananam-palataya ng mga Judio. Bilang halimbawa, ang mgabasket na binabanggit sa Marcos 6:43 ay ang matigasna basket ng mga Judio, at ang mga bayong (8:8)naman ay ang natitiklop na bag ng mga Griyego.

Dalawang beses na pinarami ni Jesus ang mgatinapay: isa ito sa mga kahanga-hanga niyang himala.Hindi lahat ng ekstraordinaryong pangyayari ayhimala (gaya ng nakasanayan nang sabihin ng mgatao) kundi ’yon lamang mga nangangailangan ngpagkilos ng Diyos. Binigyan ng tinapay ang mgatagapakinig ni Jesus noong wala silang anumangpagkain.

Pansinin na sa kasaysayan ng Iglesya at hanggang sakasalukuyang panahon, maraming pangyayari ngpagpaparami ng tinapay para sa mga grupo naipinamigay ang lahat-lahat sa pananalig sa salita niKristo.

• 11. Tingnan ang paliwanag sa Mateo 16:1.Inilalahad ng tekstong ito ang mahinang pang-

unawa ng mga apostol. Sinasabi ni Jesus sa kanyangmga apostol na mag-ingat sa espiritu ng mga Pariseo(sa pagiging gaya ng mga Pariseo) pero hindi silanakikinig, mas pinoproblema nila ang pagkaing walasila sa gabing iyon.

ANG MGA PARISEO

May mga tao na walang nakikita liban sa kanilangmga libro at sariling mga idea. Ganito ang mga Pariseona Batas ng Diyos lamang ang pinahahalagahan.

Hindi nila nakikita ang mga bunga ng pangangaral

ni Jesus. Hindi nila nakikita na pinagiginhawa ang mgatao at nagsisimulang mabuhay nang mas maayos.Hindi nila nakikita ang mga nakakadiskubre sa pag-asaat pananampalataya. Hindi nila nakikita kung paanoinililigtas ng Diyos ang mga dukha.

Walang tandang ibibigay sa lahing ito. Iginagalangni Jesus ang ating kalayaan at ayaw niya tayongpuwersahin kung ayaw man nating kilalanin ang kato-tohanan.

Sa buong Ebanghelyo, hinaharap ni Jesus ang mgaPariseo. Iginagalang at makapangyarihan ang kani-lang samahan, at ang kanilang grupo ang pinaka-kitang-kita sa lipunang Judio. Subalit matindi angpagsalungat nila kay Jesus. Kung ngayon kayadumating si Jesus sa ating daigdig, hindi kaya maramirin siyang masasaktan sa mga makapangyarihangsamahang panrelihiyon?

Sinasabi ni Jesus: Huwag magtiwala sa lebadurang mga Pariseo, at nililinaw ito sa Ebanghelyo niMateo sa pagsasabing ang mga aral ng mga Pariseoang tinutukoy ng lebadura (Mt 16:12). Nangangambasi Jesus na sa pagiging mga simpleng tao ng kanyangmga apostol, baka padala sila sa kaalaman atkatanyagan ng mga Pariseo, kaya pinaaalalahananniya sila na sa maling pundasyon itinayo ng mga taongiyon ang relihiyon.

May paraan ng pagkarelihiyoso ang mga Pariseo nadati na at patuloy pa ring umiiral. Ipagpalagay natingnalaman ng isang seryosong tao na ang paglilingkodpala sa Diyos ang pinakamahalaga sa lahat. Nasamagandang kalagayan ang taong ito sa lipunan, o maymataas na pinag-aralan. At nagpapasya siya ngayongmagtrabaho para sa Diyos, lalo na sa paggabay sa iba,na walang gaanong kakayahan, mga mangmang atmga makasalanan.

Handang maglingkod sa Diyos ang Pariseo ngunit

MARCOS 8 110

inyong naipon?” At sumagot sila: “Labin-dalawa.” 20 “At nang may pitong tinapaypara sa apat na libo, ilang bayong na punong mga pira-piraso ang inyong naipon?”At sumagot sila: “Pito.” 21 At sinabi niJesus: “Hindi pa ba ninyo nauunawaan?”

Ang bulag ng Betsaida• 22 Pagpasok nila sa Betsaida, isang

bulag ang dinala sa kanya at hiniling sakanyang hipuin ito. 23 Inakay ito ni Jesus salabas ng bayan, pinahiran ng laway angmga mata nito at ipinatong ang kanyangmga kamay. At saka niya ito tinanong: “Maynakikita ka ba?” 24 Tumingin ang tao, atsinabi nito: “Parang mga punongkahoy angnakikita ko pero lumalakad, tiyak na mgatao ito.” 25 Kaya agad na ipinatong ni Jesusang kanyang mga kamay sa mga mata nito,at nakakilala siya at gumaling, at nakita nganiya nang malinaw ang lahat.

26 Pinauwi ito ni Jesus sa pagsasa-bing: “Huwag kang pumasok kahit na sanayon.”

Ipinahayag ni Pedro ang kanyangpananampalataya(Mt 16:13; Lc 9:18; Jn 6:69)

• 27 At pumunta si Jesus kasama angkanyang mga alagad sa mga nayon ngCesarea ni Filipo. At habang nasa daa’ytinanong niya ang kanyang mga alagad:“Sino raw ako ayon sa mga tao?” 28 Su-magot sila: “May nagsasabing si JuanBautista ka; may iba pang nagsasabing siElias ka o isa sa mga propeta kaya.”

29 At tinanong niya sila: “Ngunit anonaman ang sinasabi ninyo kung sinoako?” At sumagot si Pedro: “Ikaw angMesiyas.” 30 At inutusan niya sila nahuwag sabihin kaninuman ang tungkol sakanya.

dapat namang kilalanin ng Diyos ang kanyang mgapaglilingkod at gantimpalaan siya. Ayaw ng Pariseo namagkaroon siya ng anumang utang sa Diyos attalagang iniingatan niya na huwag mahulog sakasalanan sapagkat hindi niya gustong mangailanganng pagpapatawad ng Diyos.

Dito nga mismo nagsisimulang maging mali angmga bagay. Sapagkat walang sinuman ang makaka-tagpo sa Diyos, maging ang mayaman man at maypinag-aralan, hanggang hindi nila nadidiskubre angsarili nilang kahinaan at paghihikahos. Saka pa lamangnatin mararanasan ang awa ng Diyos at mula sakapatawarang ito, magsisimula tayong mahalin siyanang buong puso, nang may kapakumbabaan, atnararamdaman nating kapatid tayo ng mgapinakapobre at mga makasalanan.

Alam ng mga Pariseo ang lahat tungkol sa Diyos,liban na lamang sa tunay na mukha ng Diyos at sakaligayahang bunga ng kapatawaran. Ngunit angpinakagrabe’y hindi nila alam na ito ang kulang sakanila. Lagi silang may mga dahilan sa hindi pagkilalasa gawa ng Diyos sa piling ng mga dukha o kungkilalanin man nila ito e lagi naman nila itong minamata.

Iniiwasan ng Pariseo na maging malapit sa iba sapangambang baka malaman nila ang tunay na mgasaloobin niya. Alam niya na meron siyang parehongmga kahinaan gaya ng iba, sa kabila ng mga pagtupadniya, pero hindi niya kayang makalaya sa mga ito dahilhindi niya alam kung paano magpakumbaba parahumingi ng tulong sa Diyos. Kaya wala nang nalalabingparaan kundi itago ang kanyang mga pagkakamali salikod ng walang kapintasang panlabas na ugali kayanagiging mapagkunwari siya.

Mag-ingat sa lebadura ng mga Pariseo, ang sabi niJesus.

• 22. Sa pagkakita ng isang bulag mula nangipanganak, kailangan niya ng panahon para maituonang kanyang paningin sa mga bagay at matutuhangunawain ang mga nakikita ng kanyang mga mata.Kaya muling ipinapatong ni Jesus ang kanyang mgakamay sa mga mata ng bulag.

Ganito rin para sa mga bagay na espirituwal. Hindiminsanang ibinibigay sa atin ni Jesus ang lahat, kundiunti-unting nagaganap ang pagbabago at pagbabalik-loob.

Huwag kang pumasok kahit na sa nayon.Sapagkat kung nagkatao’y magdadatingan ang lahatng tao para makita at mahipo si Jesus at hihingi nghimala. Ngunit para sa tunay na pakikipagtagpo samga taong responsable kaya dumating si Jesus.

SI KRISTO – ANG ANAK NG TAO

• 27. Wala pa tayo sa kalagitnaan ng Ebanghelyo,ngunit ipinagpapauna na rito ang kalunus-lunos nawakas. Sa unang pagkakataon, inaamin ng mgaapostol kung sino ang kanilang Guro.

Ikaw ang Mesiyas. Salitang Hebreo ang Mesiyas, naKristo ang ibig sabihin sa wikang Griyego. Parehongnangangahulugan ang mga ito ng pinahiran ng Diyos.Tinutukoy nito ang Tagapagligtas na matagal nanghinihintay. Nadiskubre ng mga apostol na si Jesus angKristo, ang Tagapagpalaya. Ngunit itinuturo niya sakanila na kailangang magtiis ng marami ang Anakng Tao.

111 MARCOS 831 At sinimulan niyang ituro sa kanila na

kailangang magtiis ng marami ang Anakng Tao. Itatakwil nga siya ng mga Mata-tanda ng bayan, ng mga punong-pari at ngmga guro ng Batas. Papatayin siya atmuling babangon pagkatapos ng tatlongaraw. 32 At buong-tapang siyang nagsalita.Dinala naman siya ni Pedro sa isang tabi atsinimulan siyang pagsabihan. 33 Ngunitpagtalikod ni Jesus, nakita niya na naroondin ang kanyang mga alagad. Kayapinagsabihan niya si Pedro: “Sa likod ko,Satanas! Hindi sa Diyos galing ang iniisipmo kundi mula sa tao.”

Kunin mo ang iyong krus(Mt 16:24; Lc 9:23)

• 34 At tinawag ni Jesus ang kanyangmga alagad pati ang mga tao, at sinabi:

“Kung may gustong sumunod sa akin,itakwil ang kanyang sarili at kunin angkanyang krus para sumunod sa akin.35 Sapagkat ang naghahangad na maglig-tas ng kanyang sarili ay mawawalan nito,at ang mawawalan ng sarili alang-alangsa akin at sa ebanghelyo ang magliligtasnito.

36 Ano ang pakinabang ng tao tubuinman niya ang buong daigdig kung sarilinaman niya ang mawala? 37 At pagka-tapos ay ano ang maibibigay niya paramabawi ang kanyang sarili? 38 Ang iki-nahihiya ako at ang aking mga salita saharap ng di-tapat at makasalanang lahingito ay ikahihiya rin ng Anak ng Taopagdating niyang taglay ang luwalhati ngkanyang Ama, kasama ng mga banal naanghel.”

Bakit tinatawag ni Jesus ang kanyang sarili na Anakng Tao? May dalawang dahilan. Una, sapagkat isangpahina ng Biblia ang nagpapahayag tungkol sa Anakng Tao na maluwalhating darating mula sa Diyosmatapos matanggap sa kanya ang kapangyarihanpara hukuman at pagharian ang lahat ng bansa (Dn7:13). At ikalawa, sapagkat si Jesus ang ganap na Taona siyang may dala sa hantungan ng sangkatauhan.

Kailangang magtiis si Jesus, dahil ito ang han-tungan ng mga tao pagkatapos ng kasalanan.Kailangan siyang magtiis at itakwil ng mga maykapangyarihan dahil ito ang hantungan ng mga nagpa-pahayag ng katotohanan sa atin. Dapat niyangharapin nang kusang-loob ang kanyang kamatayansapagkat ang pagsasakripisyo ng sarili na malayangtinatanggap ang tanging paraan para iligtas angdaigdig.

MATUTONG “IWALA” ANG SARILI

• 34. Kailangang “iwala” ang sarili:– Ang iwala ang sarili tulad ni Abraham na sa

kanyang katandaa’y pumunta sa ibang lupain.– Ang iwala ang sarili tulad ni Moises na pumayag

maging pinuno ng isang iresponsableng bayan.– Ang iwala ang sarili tulad ni Maria na pumasok sa

naiibang landas kaya walang sinumang makauunawa omakatutulong sa kanya.

– Ang palayain ang sarili sa pansamantalang buhayna ito para maisilang na muli ng Diyos, tulad ng sinabini Ignaciong martir. Hinatulan siyang lamunin ng mgaleon, ngunit sinabi niya: “Trigo ako ng Diyos; maaariakong ligisin ng mga ngipin ng mababangis na hayoppara gawin akong dalisay na tinapay ni Kristo. Ipinakona sa akin ang mga hilig ng laman, wala na ang apoyng laman na makasusunog sa akin kundi isang bukal

ang sumibol sa akin na bumubulong at sinasabi sa akinmula sa loob: Tayo na sa Ama.”

Kunin ang kanyang krus. Sinasabi sa atin ni Jesusna ang pagsunod sa kanya ay pagsunod sa iisanglandas na naghatid sa kanya sa krus. Para marating angating paglago at pamumunga, kailangang itakwil angsarili o makipagsapalaran at itaya ang ating sarili parasa dakila at mabuting bagay sa halip na magingsegurista para sa ating kinabukasan. Hanapin natinang klase ng pamumuhay na maghahatid sa atin namapagtagumpayan ang sarili sa daan ng pag-ibig, attanggapin na maaari ngang isang kabiguan ang atingbuhay ayon sa pag-iisip ng mga tao (Lc 17:33; Jn12:23-25).

Pagkuha sa ating krus, na malaya at masunuringpagpasan sa mga sakripisyong ipinapanukala sa atinng Ama sa araw-araw. At mula rito, may natatagpuantayong mas kahanga-hanga pa kaysa ating isinakri-pisyo: higit na kalayaan ng kalooban at mas malalim nakaligayahan (Mc 10:30).

Isipin ang sinasabi ni Jesus: sa akin, alang-alang saakin, at hindi: sa Diyos, alang-alang sa Diyos.Sapagkat dumating ang Diyos sa katauhan ni Jesuspara kumatok sa ating mga pintuan at magpanukala saatin ng mga kongkretong komitment.

Ang ikinahihiya ako at ang aking mga salita. Angsumasampalataya na nagsasabuhay sa mga salita niKristo nang hindi natatakot sa maaaring hingin sakanya ng mga salitang ito ay walang-awa namanginaatake ng mga mismong pumupuri pa sa relihiyongKristiyano at nagsasabing mga Kristiyano sila.Sapagkat nabubuhay tayo sa gitna ng di-tapat na lahina ibig sabihi’y mga taong hindi nga itinatakwil angDiyos sa salita pero may iba namang diyos na pinagsi-silbihan (Mt 6:24; Jn 8:42).