malxaz lomsaZe saqarTvelos sisxlis samarTlis zogadi nawili

malxaz lomsaZe

saqarTvelos sisxlis

samarTlis zogadi nawili

(მეორე შევსებული და გადამუშავებული გამოცემა)

gamomcemloba ùniversali~

Tbilisi 2012

2

winamdebare naSromSi samecniero kvleviTi meTodebis gamoye-

nebiT ganxilulia saqarTvelos sisxlis samarTlis zogadi

nawilis yvela debuleba, dasmulia ramodenime sakanomdeblo

winadadeba. naSromi gankuTvnilia umaRlesi iuridiuli sas-

wavleblis studentebisaTvis, mecnier iuristebisaTvis, praq-

tikuli muSakebisTvis da agreTve igi daxmarebas gauwevs

sisxlis samarTlis zogadi nawilis sakiTxebiT dainterese-

bul sxva pirebs.

redaqtori: iuridiul mecnierebaTa doqtori,

profesori oTar gamyreliZe

recenzentebi: samarTlis akademiuri doqtorebi:

giorgi giorgaZe

petre dauTaSvili

3

Sinaarsi

Tavi 1. sisxlis samarTlis cneba, miznebi da sistema.

sisxlis samarTlis mecniereba. sisxlis samarTlis

principebi

1.1. sisxlis samarTlis cneba ...........................................

1.2. sisxlis samarTlis kodeqsis miznebi ...........

1.3. sisxlis samarTlis mecniereba da principebi

.....................................................................................................................

Tavi 2. sisxlis samarTlis kanoni

2.1. sisxlis samarTlis kanonis cneba da miRebis

wesi .........................................................................................................

2.2. sisxlis samarTlis kanonis muxlebis struqtu-

ra ..............................................................................................................

2.3. sisxlis samarTlis kanonis moqmedeba droSi

.....................................................................................................................

2.4. sisxlis samarTlis kanonis moqmedeba sivrceSi

.....................................................................................................................

2.5. damnaSavis gadacema ..........................................................

2.6. sisxlis samarTlis kanonis

ganmarteba .......................................................................................

Tavi 3. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis safuZveli,

danaSaulis kategoriebi

3.1. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sa-

fuZveli .............................................................................................

3.2. pasuxismgebloba Tanamdevi SedegiT kvalifici-

rebuli ganzraxi

danaSaulisaTvis ....................................................................

3.3. faqtobrivi xasiaTis Secdomebi ...........................

3.4. danaSaulis saxeebi da kategoriebi ................

3.5. erTiani danaSaulis saxeebi .....................................

Tavi 4. danaSaulis simravle

4.1. araerTgzisi danaSauli .................................................

4.2. danaSaulTa erToblioba ..........................................

4.3. danaSaulis recidivi .....................................................

4

4.4. reketi ................................................................................................

Tavi 5. daumTavrebeli danaSauli

5.1. daumTavrebeli danaSaulis cneba .....................

5.2. danaSaulis momzadeba .....................................................

5.3. danaSaulis mcdeloba .....................................................

5.4. danaSaulze nebayoflobiT xelis

aReba......................................................................................................

Tavi 6. danaSaulis amsrulebloba da danaSaulSi

Tanamonawileoba

6.1. danaSaulis amsrulebloba ........................................

6.2. Tanamonawilis saxeebi .....................................................

6.3. amsruleblisa da Tanamonawilis pasuxismgeb-

loba ......................................................................................................

6.4. amsruleblis eqscesi ........................................................

6.5. jgufuri danaSauli ...........................................................

Tavi 7. marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoebani

7.1. marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel garemoeba-

Ta cneba da saxeebi .............................................................

7.2. aucilebeli mogerieba.....................................................

7.3. damnaSavis Sepyroba ............................................................

7.4. ukiduresi aucilebloba...............................................

7.5. marTlzomieri riski ..........................................................

7.6. marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli sxva zeka-

nonikuri garemoebani ........................................................

Tavi 8. bralis gamomricxveli da Semamsubuqebeli

garemoebani

8.1. bralis gamomricxvel garemoebaTa cneba da sa-

xeebi .......................................................................................................

8.2. Seuracxaoba asakis gamo ............................................

8.3. Seuracxaoba fsiqikuri daavadebis

gamo ........................................................................................................

8.4. SezRuduli Seracxadoba .............................................

8.5. Secdoma ..............................................................................................

8.6. brZanebebis an gankargulebis

5

Sesruleba ......................................................................................

8.7. bralis gamomricxveli zekanonikuri

garemoebani ....................................................................................

Tavi 9. sasjelis miznebi da saxeebi

9.1. sasjelis cneba da niSnebi.........................................

9.2. sasjelis mizani ......................................................................

9.3. sasjelis sistema da saxeebi ...................................

9.4. sasjelis saxeebi....................................................................

Tavi 10. sasjelis daniSvna

10.1. sasjelis daniSvnis zogadi sawyisebi .........

10.2. sasjelis daniSvna Semamsubuqebel garemoebaTa

arsebobisas ................................................................................

10.3. kanoniT gaTvaliswinebulze ufro msubuqi sas-

jelis daniSvna ........................................................................

10.4. sasjelis daniSvna daumTavrebeli danaSauli-

saTvis ..................................................................................................

10.5. sasjelis daniSvna danaSaulSi Tanamonawileo-

bisaTvis da danaSaulis amsruleblobisaTvis

.....................................................................................................................

10.6. sasjelis daniSvna danaSaulis recidivis

dros ......................................................................................................

10.7. sasjelis daniSvna danaSaulTa da ganaCenTa

erTobliobis dros .............................................................

10.8. sasjelTa Sejameba ..............................................................

10.9. sasjelis vadis gamoangariSeba da sasjelis

CaTvla .................................................................................................

Tavi 11. pirobiTi msjavri ..............................................................................

11.1. პირობითი მსჯავრი ............................................................

11.2. სამოქალაქო შეთანხმება ..................................................

Tavi 12. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisa da

sasjelisagan gaTavisufleba

12.1. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan

gaTavisuflebis cneba da

6

saxeebi .................................................................................................


gaTavisufleba qmediTi monaniebis gamo ....


gaTavisufleba dazaralebulTan Serigebis ga-

mo ..............................................................................................................


gaTavisufleba viTarebis Secvlis gamo ...


gaTavisufleba braldebulis sagamoZiebo or-

ganoebTan TanamSromlobis

gamo ........................................................................................................


gaTavisufleba xandazmulobis vadis gasvlis

gamo ........................................................................................................

12.7. sasjelisagan gaTavisuflebis cneba da saxeebi

.....................................................................................................................

12.8. sasjelis moxdisagan pirobiT vadamde gaTavi-

sufleba ............................................................................................

12.9. sasjelis mouxdeli nawilis Secvla ufro

msubuqi nawiliT .....................................................................

12.10. sasjelisagan gaTavisufleba avadmyofobis an

xandazmulobis asakis gamo .......................................

12.11. sasjelis moxdis gadavadeba orsuli qalisaT-

vis an qalisaTvis, romelsac hyavs 5 wlamde

Svili ....................................................................................................

12.12. sasjelis moxdisagan gaTavisufleba gamamtyu-

nebeli ganaCenis xandazmulobis gamo ..........

12.13. amnistia, Sewyaleba, nasamarTloba ...................

Tavi 13. arasrulwlovanis sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgebloba

13.1. arasrulwlovanis sisxlissamarTlebrivi pasu-

xismgeblobis Taviseburebani ..................................

13.2. arasrulwlovanis gaTavisufleba sisxlissa-

marTlebrivi pasuxismgeblobisa da sasjelisa-

gan ............................................................................................................

7

Tavi 14. iuridiuli piris sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgebloba

14.1. iuridiuli piris sisxlissamarTlebrivi pa

suxismgebloba .............................................................................

14.2. iuridiuli piris sasjelTa saxeebi, maTi ga

moyenebis wesi da pirobebi ..........................................

სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილის ტესტები.....

8

Tavi 1. sisxlis samarTlis cneba, miznebi da sistema.

sisxlis samarTlis mecniereba. sisxlis samarTlis

principebi

1.1. sisxlis samarTlis cneba

Tanamedrove qveynebis samarTlis sistemebi Sedgeba sa-

marTlis dargebisagan, romelTa Soris mniSvnelovani adgi-

li ukavia sisxlis samarTlis dargs. msoflios xalxTa

sxvadasxva enaze sisxlis samarTals gaaCnia ori sxvadasxva

mniSvneloba, rac damokidebulia imaze, Tu rogori ideaa

Cadebuli mis safuZvlebSi. Tu masSi Cadebulia danaSaulis

idea, maSin uwodeben kriminalur samarTals, anu danaSaulis

samarTals, xolo Tu sasjelis ideaa _ sasjelis samarTals

anu dasjiT samarTals.

qarTul enaze termini `sisxlis samarTali~ istoriu-

lad ukavSirdeba misi ganmsazRvreli terminis _ `sisxlis~

pirdapir mniSvnelobas. `sisxli~ pirvelyofili gvarovnuli

sazogadoebidan momdinareobs. am sazogadoebaSi SurisZieba

sisxlis aRebiT gamoixateboda. droTa ganmavlobaSi sisxlis

aReba qonebrivi sazRauriT Seicvala, magram termini `sis-

xli~ isev darCa. ase, rom, `sisxlis samarTali~ niSnavs das-

jiT samarTals.

samarTlis am dargs gaaCnia yvela is niSani, rac gaaC-

nia saerTod samarTals (normatiuloba, Sesrulebis valde-

buleba da a.S.), agreTve specifikuri niSnebi, romelic mxo-

lod mas ekuTvnis.

sisxlis samarTlis cnebis gansazRvrisaTvis saWiroa

CamovTvaloT misTvis damaxasiaTebeli specifikuri niSnebi.

upirveles yovlisa, sisxlis samarTali, rogorc zemoT

aRvniSneT, aris samarTlis damoukidebeli dargi, romelic

Sedgeba iuridiuli normebis erTobliobisagan.

sisxlissamarTlebrivi normebi miRebulia umaRlesi sa-

kanonmdeblo organos mier. sisxlissamarTlebrivi normebi

Tavmoyrilia sisxlis samarTlis kodeqsSi, romelic adgens

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis safuZvels, gansaz-

Rvravs, rogori marTlsawinaaRmdego da braleuli qmedebaa

danaSauli, awesebs sasjels an sxva sisxlissamarTlebriv

9

iZulebas, romelic gamoiyeneba danaSaulis Camden pirTa mi-

marT. sisxlis samarTali agreTve awesebs sisxlissamar-

Tlebrivi pasuxismgeblobisa da sasjelisagan gaTavisufle-

bis pirobebs.

yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, sisxlis sa-

marTali aris samarTlis damoukidebeli dargi, warmoadgens

iuridiul normaTa erTobliobas, romlebic dadgenilia sa-

xelmwifo xelisuflebis umaRlesi sakanonmdeblo organos

mier, awesebs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis safuZ-

vels, gansazRvravs rogori marTlsawinaaRmdego da braleu-

li qmedebaa danaSauli da romeli sasjeli an sxva saxis

sisxlissamarTlebrivi iZuleba gamoiyeneba danaSaulis Cam-

den pirTa mimarT, agreTve awesebs sisxlissamarTlebrivi pa-

suxismgeblobisa da sasjelisagan gaTavisuflebis pirobebs.

sisxlis samarTali Sedgeba ori: zogadi da kerZo nawi-

lebisagan, romlebic erTmaneTTan organulad arian dakavSi-

rebulni da erTobliobaSi qmnian sisxlis samarTlis siste-

mas.

zogadi nawili aerTianebs normebs, romlebic gansaz-

Rvraven sisxlis samarTlis principebs, cnebebsa da calke-

ul institutebs, adgens sisxlis samarTlis pasuxismgeblo-

bis safuZvels da sasjelebs, agreTve sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgeblobisa da sasjelisagan gaTavisuflebis piro-

bebs.

kerZo nawilSi aRwerilia is qmedebebi, romelTa Cadena,

Tu dadgindeba marTlwinaaRmdegoba da braleuloba, iwvevs

sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas da iqve mocemulia

sasjelis saxe da zoma, romelsac sasamarTlo gamoiyenebs

am qmedebis Camdeni piris mimarT.

kodeqsis 1-li muxlis 1-li nawili miuTiTebs, rom `sa-

qarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi adgens sisxlissa-

marTlebrivi pasuxismgeblobis safuZvels, gansazRvravs, Tu

romeli qmedebaa danaSaulebrivi da awesebs Sesabamis sas-

jels an sxva saxis samarTlebriv RonisZiebas~.

yoveli qmedeba rodi iTvleba danaSaulad. marTlsawi-

naaRmdego qmedebaTa wre gacilebiT ufro farToa, vidre da-

naSaulTa wre. zogierTi marTlsawinaaRmdego qmedeba admi-

nistraciuli an disciplinuri wesiT idevneba, xolo zogi-

10

erT qmedebas mxolod sazogadoeba aZlevs uaryofiT Sefase-

bas da gakicxavs.

rodesac kanonmdebeli qmedebas danaSaulis rangSi aiy-

vans, igi mxedvelobaSi iRebs, upirveles yovlisa, qmedeba so-

cialurad ra safrTxes Seicavs, agreTve mTel rig sxva ga-

remoebebs. kanonmdebeli unda mivides im gadawyvetilebamde,

rom `sasjeli unda iyos amgvari xasiaTis mavne qmedebasTan

brZolis yvelaze ufro mizanSewonili saSualeba~.1

1.2. sisxlis samarTlis kodeqsis miznebi

samarTlis nebismier kodeqss aqvs garkveuli miznebi.

sisxlis samarTlis kodeqsis miznebi kodeqsis 1-li muxlis

me-3 nawilSia Camoyalibebuli, romlis Tanaxmad, `...kodeqsis

mizania danaSaulebrivi xelyofis Tavidan acileba da mar-

Tlwesrigis dacva~.

ra saSualebiT unda moxdes danaSaulebrivi xelyofis

Tavidan acileba?

sisxlis samarTlis kanonis mier ama Tu im qmedebis da-

naSaulad aRiarebas didi mniSvneloba aqvs danaSaulebrivi

xelyofis Tavidan acilebis saqmeSi. amiT sisxlis samar-

Tlis kanoni zogad, saerTo gamafrTxilebel amocanas asru-

lebs. adamianebs saSualeba eZlevaT oficialuri beWdviTi

organos meSveobiT gaigon, rom ama Tu im qmedebas danaSau-

lad aRiarebs saxelmwifo da sasjelis gamoyenebiT ucxa-

debs brZolas. amitom adamianebi Tavs ikaveben msgavsi qmede-

bis Cadenisagan. sisxlis samarTlis kodeqsis kerZo nawilSi

aRwerili qmedebebisagan Tavis Sekaveba warmoadgens mar-

Tlwesrigis dacvis garants. rogorc Cans, sisxlis samar-

Tals dacvis funqcia gaaCnia. igi icavs danaSaulebrivi xel-

yofisagan adamianis sicocxles, janmrTelobas, sqesobriv

xelSeuxeblobas da Tavisuflebas, sakuTrebas, marTlwes-

rigs da sxva.

1.3. sisxlis samarTlis mecniereba da principebi

1 saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodeqsis komentarebi, Tbilisi, 1976, gv. 7.

11

sisxlis samarTlis mecniereba Sedgeba cnebebis, Sexe-

dulebebis, ideebis, kanonmdeblobis ganviTarebis mwyobri

sistemisagan. aqve xazi unda gaesvas imas, rom mecnieruli

mdgomareoba ar yalibdeba erTxel da samudamod dogmebis

saxiT. is farTovdeba da Rrmavdeba sazogadoebis istoriul

ganviTarebasTan erTad. jer kidev m. gorki ambobda: mecniere-

ba es aris adamianTa ideebis brZolis arena. sisxlis samar-

Tlis mecnierebis sagani mudmiv SeswavlaSia. am mecnierebis

sagans Seadgens moqmedi sisxlis samarTlis kanonmdebloba,

sasamarTlo praqtika da sisxlis samarTlis Teoria.

termini `principi~ laTinuria da dasawyiss, dasabams

niSnavs. sisxlis samarTalSi principi ZiriTadi amosavali

debulebaa, saxelmZRvanelo idea.

saerTod, principi iyofa konstituciur, saerTosamar-

Tlebriv da dargobriv principebad.

konstituciuria iseTi principebi, romelic konstitu-

ciiTaa gaTvaliswinebuli.

saerTosamarTlebrivia iseTi principebi, romelic sul

mcire, samarTlis or dargs mainc gaaCnia.

dargobrivia iseTi principebi, romelic gaaCnia samar-

Tlis erT konkretul dargs.

sisxlis samarTlis principebia: kanoniereba; kanonis wi-

naSi moqalaqeTa Tanasworoba; personaluri pasuxismgebloba;

samarTlianoba da humanizmi. marTalia, sisxlis samarTlis

kodeqsSi principebze saubari ar midis, magram misi analizi-

dan gamomdinare igulisxmeba.

kanonierebis principSi igulisxmeba, rom brZola damna-

SaveobasTan unda xorcieldebodes sisxlissamarTlebrivi

wesiT, kanonis mkacri da sruli dacviT.

kanonis winaSi yovelma adamianma pasuxi unda agos mis

mier Cadenili qmedebisaTvis, sisxlis samarTlis kanonis wi-

naSe yvela Tanasworia da Tanabrad agebs pasuxs.

piradi, personaluri pasuxismgeblobis principi gulis-

xmobs, rom qmedebisaTvis piradad pasuxi unda agos im pirma,

visac bralad Seeracxeba sisxlissamarTlebrivi umarTlo-

bis Cadena.

12

samarTlianobis principi gulisxmobs, rom sisxlis sa-

marTlis pasuxisgebaSi micemisas piris mimarT dawesebuli

sasjeli adekvaturi unda iyos mis mier Cadenili danaSauli-

sa.

humanizmis principSi igulisxmeba is, rom sisxlis sa-

marTlis kanoni humanuria imis gamo, rom dawesebulia al-

ternatiuli sanqciebi, iTvaliswinebs pirobiT msjavrs da a.

S.

sisxlis samarTlis principebi gamoiyeneba kerZo nawi-

lis calkeuli muxlis realizaciis dros.

13

Tavi 2. sisxlis samarTlis kanoni

2.1. sisxlis samarTlis kanonis cneba da miRebis wesi

sisxlis samarTlis kanoni aris saxelmwifo xelisuf-

lebis umaRlesi sakanonmdeblo organos mier miRebuli iu-

ridiuli normebis erToblioba, romelic awesebs sisxlissa-

marTlebrivi pasuxismgeblobis safuZvels, gansazRvravs Tu

rogori marTlsawinaaRmdego da braleuli qmedeba CaiTvle-

ba danaSaulad da ra sasjeli an sxva sisxlissamarTlebri-

vi RonisZieba unda Seufardos mis Camdens.

sisxlis samarTlis wyaroebia: saqarTvelos konstitu-

cia, saerTaSoriso samarTlis sayovelTaod aRiarebuli

principebi da normebi, sisxlis samarTlis kodeqsi da sxva

normebi.

moqmedi sisxlis samarTlis kodeqsi miRebulia 1999

wlis 22 ivliss, ZalaSi Sevida 2000 wlis 1 ivniss. am kanonma

Zaladakargulad cno 1960 wlis 30 dekembers saqarTvelos

ssr umaRlesi sabWos miRebuli sisxlis samarTlis kodeqsi.

sisxlis samarTlis kanoni sistematizirebulia sis-

xlis samarTlis kodeqsSi, romelic ori _ zogadi da kerZo

nawilisagan Sedgeba.

zogadi da kerZo nawilis muxlebi erTmaneTTan mWid-

rod arian dakavSirebulni da erTianobaSi qmnian sisxlis

samarTlis kodeqsis sistemas.

mxolod sakanonmdeblo organos prerogativaa sisxlis

samarTlis kanonis miReba. konstituciis 48-e muxlSi weria,

rom `saqarTvelos parlamenti aris qveynis umaRlesi warmo-

madgenlobiTi organo, romelic axorcielebs sakanonmdeblo

xelisuflebas~.

sisxlis samarTlis kanoni unda Seesabamebodes saqar-

Tvelos konstitucias, saerTaSoriso samarTliT sayovelTa-

od aRiarebul principebsa da normebs, saqarTvelos saerTa-

Soriso xelSekrulebas, Tu igi ar ewinaaRmdegeba konstitu-

cias.

saqarTvelos parlamentis mier miRebuli kanonproeqti

5 dRis vadaSi gadaecema saqarTvelos prezidents, romelic

10 dRis ganmavlobaSi xels awers da aqveynebs kanons an mo-

14

tivirebuli SeniSvnebiT ubrunebs parlaments. parlamenti

kenWs uyris prezidentis SeniSvnebs da miiRebs an ar miiRebs

mas. Tu parlamentma ar miiRo prezidentis SeniSvnebi, kenWi

eyreba kanonproeqtis pirvandel redaqcias. kanonproeqtis sa-

boloo redaqcia gadaecema prezidents, romelic 7 dRis va-

daSi xels awers da aqveynebs mas.

kanoni ZalaSi Sedis misi oficialur organoSi gamoq-

veynebidan me-15 dRes, Tu kanonSi sxva vada ar aris miTiTebu-

li.

2.2. sisxlis samarTlis kanonis muxlebis struqtura

sisxlis samarTlis kanonis zogadi da kerZo nawilis

muxlebi arsebiTad gansxvavdebian erTmaneTisagan Tavisi

struqturiT.

sisxlis samarTlis kerZo nawilis norma Sedgeba sami

struqturuli nawilisagan: hipoTezis, dispoziciis da san-

qciisagan.

hipoTeza aris normis is nawili, romelSic aRwerilia

pirobebi, romlis dadgomis dros norma iwyebs amoqmedebas.

dispozicia aris normis is nawili, romelSic aRweri-

lia konkretuli qmedebebi.

sanqcia aris normis is nawili, romelSic mocemulia

sasjelis saxe da zoma, romelic gamoiyeneba dispoziciaSi

aRwerili konkretuli qmedebis CadenisaTvis.

kodeqsis kerZo nawilSi gamonakliss warmoadgens iseTi

calkeuli muxlebi, romlebSic mocemulia zogadi xasiaTis

ganmartebani da ar aris gaTvaliswinebuli konkretuli

qmdebis Semadgenloba. aseTia, magaliTad, kodeqsis 382-e mux-

li, romelic iTvaliswinebs samxedro samsaxuris sawinaaR-

mdego danaSaulis cneba.

normis samive nawili dakavSirebulia erTmaneTTan. nor-

mis hipoTeza da dispozicia erTmaneTTan aris Serwymuli.

`faqtiurad rasac Cven dispozicias vuwodebT, _ werda l.

15

surgulaZe, _ igi hipoTezaa, xolo qcevis wesSi _ dispozi-

cia ki igulisxmeba~.1

magaliTad, kodeqsis 177-e muxlis Tanaxmad, qurdoba,

ese igi sxvisi moZravi nivTis faruli daufleba marTlsawi-

naaRmdego misakuTrebis mizniT, _ isjeba jarimiT an Tavi-

suflebis SezRudviT vadiT erTidan sam wlamde anda Tavi-

suflebis aRkveTiT imave vadiT.

mocemuli magaliTidan, hipoTeza aris qurdoba, rode-

sac 177-e muxli iwyebs amoqmedebas, dispozicia qurdobaa,

romelSic aRwerilia qmedeba, xolo sanqcia aris sasjeli _

jarima, Tavisuflebis SezRudva anda Tavisuflebis aRkveTa,

romelic moyveba dispoziciaSi aRwerili qmedebis Sesrule-

bas. mocemuli magaliTidanac naTlad Cans, rom dispozicia

da hipoTeza erTmaneTSia Serwymuli.

dispozicia oTxi saxisaa: martivi, aRwerilobiTi, miTi-

Tebuli da blanketuri.

martivia iseTi dispozicia, romelic asaxelebs mxo-

lod qmedebas sayovelTaod cnobili terminebiT misi niSne-

bis aRweris gareSe. magaliTad, kodeqsis 108-e muxli iTva-

liswinebs pasuxismgeblobas ganzraxi mkvlelobisaTvis, ama-

ve dros ar asaxelebs mkvlelobis niSnebs. martivi dispozi-

cia gamoiyeneba im SemTxvevaSi, rodesac danaSaulis niSnebi

yvelasaTvis naTelia kanonSi maTi CamonaTvalis gareSec.

aRwerilobiTi ewodeba iseT dispozicias, romelic asa-

xelebs qmedebas da aRwers mis niSnebs. magaliTad, kodeqsis

177-e muxlis dispozicia. igi asaxelebs qurdobas da aRwers

qmedebis niSnebs. magaliTad, kodeqsis 124-e muxli iTvaliswi-

nebs pasuxismgeblobas gaufrTxileblobiT janmrTelobis

naklebad mZime an mZime dazianebisaTvis. Tu ra iTvleba jan-

mrTelobis naklebad mZime an mZime dazianebad, amis dasadge-

nad gamoiyeneba kodeqsis 117-e da 118-e muxlebi.

miTiTebiTia iseTi dispozicia, romelic asaxelebs

qmedebasda misi niSnebis dasadgenad miuTiTebs umave kanonis

sxva muxlze.

1 l. surgulaZe, sisxlis samarTali, danaSauli. (leqciebi), Tbilisi, 1977, gv. 36.

16

blanketuri ewodeba dispozicias, romelSic ar aris

mocemuli qmedebis niSnebi da maT dasadgenad miuTiTebs sxva

kanonze an normatiul aqtze. magaliTad, kodeqsis 276-e mux-

li iTvaliswinebs pasuxismgeblobas transportis moZraobis

usafrTxoebis an eqspluataciis wesis darRvevisaTvis, ramac

gamoiwvia janmrTelobis naklebad mZime dazianeba. 276-e mux-

lis niSnebis dasadgenad unda mivmarToT sagzao moZraobis

wesebs.

normis meore nawilia sanqcia. b. furcxvaniZe gamoyof-

da mis oTx saxes. saxeldobr, absoluturad gansazRvruls,

SedarebiT gansazRvruls, alternatiuls da miTiTebiTs.1 mi-

si azriT, miTiTebiTi sanqcia ar gansazRvravs sasjelis arc

saxes da arc zomas, aramed miuTiTebs imaze, rom gamoyene-

bul unda iqnas sisxlis samarTlis kanonis sxva muxlis san-

qcia. aseTi sanqcia moqmed sisxlis samarTlis kodeqsSi ar

mogvepoveba. sanqciaTa ufro sruli CamonaTvals l. surgu-

laZe akeTebs. misi azriT, sisxlis samarTlis sanqcia ramde-

nime saxisaa: absoluturad ganusazRvreli, SedarebiT gan-

sazRvruli, absoluturad gansazRvruli, alternatiuli, ku-

mulaciuri. àbsoluturad ganusazRvreli sanqciis dros, _

werda l. surgulaZe, _ kanoni ZiriTadad mxolod aRiarebs

ama Tu im moqmedebas an umoqmedobas dasjadad, sasjelis sa-

xeze da zomaze miuTiTeblad da am sakiTxs gadasaWrelad

utovebs sasamarTlos~.2 aseTi saxis norma sisxlis samar-

Tlis moqmed kodeqsSi saerTod ar mogvepoveba. Cveni azriT,

unda gamovyoT sanqciis oTxi saxe. saxeldobr, absolutu-

rad gansazRvruli, SefardebiT gansazRvruli, alternatiu-

li da kumulaciuri.

absoluturad gansazRvruli sanqcia zustad gansaz-

Rvravs sasjelis saxesa da zomas. magaliTad, Tavisuflebis

aRkveTa 10 wlis vadiT. moqmed sisxlis samarTlis kodeqsSi

aseTi sanqciebi ar mogvepoveba. igi ewinaaRmdegeba humanizmi-

sa da sasjelis individualizaciis principebs.

1 b. furcxvaniZe, sabWoTa sisxlis samarTali, zogadi nawili, Tbilisi, 1971, gv. 39. 2 l. surgulaZe, sisxlis samarTali, danaSauli, Tbilisi, 1997, gv. 38.

17

SedarebiT gansazRvruli sanqcia awesebs sasjels da

mis minimalur da maqsimalur zRvars. magaliTad, Tavisufle-

bis aRkveTa vadiT samidan xuT wlamde.

alternatiuli sanqcia asaxelebs sasjelis or an met

saxes da sasamarTlom unda gamoiyenos erT-erTi. magaliTad,

kodeqsis 178-e muxlis 1-li nawilis sanqcia iTvaliswinebs

jarimas an Tavisuflebis SezRudvas vadiT oridan sam wlam-

de anda Tavisuflebis aRkveTas samidan xuT wlamde.

kumulaciuri sanqcia asaxelebs sasjelis sul mcire

or saxes mainc, romlebic erTdroulad gamoiyeneba.

2.3. sisxlis samarTlis kanonis moqmedeba droSi

sisxlis samarTlis kanonis droSi moqmedebis principi

gansazRvrulia kodeqsiT me-2 muxliT, romlis Tanaxmad `qme-

debis danaSauloba da dasjadoba ganisazRvreba sisxlis sa-

marTlis kanoniT, romelic moqmedebda misi Cadenis dros~. aq

Tanamimdevruladaa gamoxatuli demokratiuli principi: ar

arsebobs danaSauli, ar arsebobs sasjeli kanonis gareSe.

am debulebis sworad gagebisaTvis aucilebelia davad-

ginoT Tu romeli kanoni iTvleba moqmedad danaSaulis Cade-

nis dros da rodis iTvleba Cadenilad danaSaulebrivi qme-

deba.

drois yovel gansazRvrul monakveTSi SeiZleba moqme-

debdes mxolod erTi sisxlis samarTlis kanoni, romelic

gansazRvravs qmedebis danaSaulobas da dasjadobas.

kanoni moqmedad iTvleba, romelic miRebulia xelisuf-

lebis umaRlesi sakanonmdeblo organos mier, ZalaSi Sesu-

lia saTanadod dadgenili wesiT vidre ama Tu im safuZvlis

gamo Zalas ar dakargavs.

sisxlis samarTlis kanonSi SeiZleba pirdapir iqnes

aRniSnuli misi ZalaSi Sesvlis dRe an ZalaSi Sedis konsti-

tuciis dadgenili wesiT.

gansazRvruli vadis gasvla kanonis gamoqveynebis dRi-

dan mis ZalaSi Sesvlamde imisTvisaa saWiro, rom yvela pirs

saSualeba hqondes safuZvlianad gaecnos gamoqveynebul ka-

nons, droulad gaerkvnen axali kanonis moTxovnaSi.

18

gamoZiebis da sasamarTlo organoebs ufleba ar aqvT

axali kanoni gamoiyenon, romelic, marTalia gamoqveynebu-

lia, magram jer kidev ar aris kanonier ZalaSi Sesuli, Tun-

dac igi amsubuqebdes braldebulis mdgomareobas.

`sisxlis samarTlis kanoni, _ werda T. wereTeli, _ Za-

las kargavs Semdegi wesiT: 1) rodesac mas gaauqmebs axali

kanoni; 2) rodesac mas Secvlis axali kanoni; 3) Tu TviT ka-

nonSi miTiTebulia misi moqmedebis vada _ am vadis gasvlis

Semdeg; 4) Tu kanoni gamocemuli iyo gansazRvrul pirobas-

Tan an garemoebasTan dakavSirebiT, _ am pirobis Tu garemoe-

bis mospobis Semdeg~.1

rodis iTvleba Cadenilad danaSauli amaze miuTiTebs

kodeqsis me-2 muxlis me-2 nawili, romlis Tanaxmad `danaSau-

lis Cadenis droa is dro, rodesac moqmedebda amsrulebeli

an Tanamonawile anda unda emoqmeda mas, Sedegis dadgomis

dros mniSvneloba ar aqvs~.

marTalia, danaSaulis Camden pirs Seefardeba is sis-

xlis samarTlis kanoni, romelic moqmedebda danaSaulis Ca-

denis dros, magram am saerTo wesidan gamonakliss warmoad-

gens kodeqsis me-3 muxli, romlis Tanaxmad sisxlis samar-

Tlis kanoni vrceldeba iseT danaSaulzedac, romelic Cade-

nilia kanonis samoqmedod Sesrulebamde, e.i. kanons eZleva

ukuqceviTi Zala.

sisxlis samarTlis kanons ukuqceviTi Zala aqvs or

SemTxvevaSi:

1) Tu kanoni auqmebs qmedebis danaSaulobas;

2) Tu kanoni amsubuqebs sasjels.

kanonmdebelma SeiZleba gaauqmos qmedebis dasjadoba

or SemTxvevaSi:

1) imitom, rom qmedeba Secvlil viTarebaSi ukve aRar

SeiZleba CaiTvalos danaSaulad;

2) imitom, rom am qmedebis winaaRmdeg sabrZolvelad

mas sakmarisad miaCnia sxva saxis samarTlebriv RonisZiebaTa

zemoqmedebis zomebis gamoyeneba.


19

sakiTxi imis Sesaxeb, axali kanoni ZvelTan SedarebiT

amsubuqebs Tu ara sasjels, gadawydeba am ori kanonis san-

qciebis SedarebiT.

sruliad veTanxmebiT T. wereTels, romelic werda, rom

ùfro lmobier kanonad unda CaiTvalos: a) kanoni, romelic

iTvaliswinebs sasjelis ufro dabal maqsimums an ufro da-

bal minimums; b) kanoni, romelic iTvaliswinebs alternati-

ul sanqcias, Tu es alternativa SesaZleblobas iZleva dai-

niSnos ufro msubuqi sasjeli; g) kanoni, romelic ucvle-

lad tovebs ZiriTad sasjels, magram auqmebs damatebiT sas-

jels”.2

Tu axali sisxlis samarTlis kanoni amsubuqebs sas-

jels qmedebisaTvis, romlis gamoc damnaSave mas ixdis, es

sasjeli unda Semcirdes am sisxlis samarTlis kanonis san-

qciis farglebSi.

Tu danaSaulis Cadenidan ganaCenis gamotanamde sis-

xlis samarTlis kanoni ramdenjerme Seicvala, gamoiyeneba

yvelaze msubuqi kanoni.

aRmzrdelobiTi zemoqmedebis iZulebiTi RonisZieba ga-

moiyeneba im kanonis safuZvelze, romelic moqmedebs sasamar-

TloSi saqmis gadawyvetis dros.

2.4. sisxlis samarTlis kanonis moqmedeba sivrceSi

kanonis moqmedeba ganisazRvreba ara mxolod garkveuli

droiT, aramed garkveuli sivrciTac.

kodeqsis me-4 muxlis Tanaxmad, ìmas, vinc danaSauli

Caidina saqarTvelos teritoriaze sisxlissamarTlebrivi pa-

suxismgebloba daekisreba am kodeqsiT~.

kanonis sivrceSi moqmedebis am wess teritoriuli prin-

cipi ewodeba. es principi gulisxmobs, rom saxelmwifos mier

gacemuli sisxlis samarTlis kanoni moqmedebs yvela piris

mimarT, vinc danaSauli am saxelmwifos teritoriaze Caidi-

na.

saqarTvelos teritoriad iTvleba:


20

a) xmeleTi, romelic moqceulia saxelmwifos sazRvre-

bis farglebSi;

b) Sida wylebi; saqarTvelos saxelmwifo sazRvris Se-

saxeb saqarTvelos 1998 wlis 17 ivlisis saqarTvelos kano-

nis me-3 muxlis Sesabamisad, saqarTvelos Sida wylebs mie-

kuTvneba: a) mdinareebis, tbebisa da wyalsatevebis wylebi,

romelTa napiri mTlianad saqarTvelos ekuTvnis; b) Savi

zRvis wylebi xmeleTsa da teritoriuli wylebis asaTvle-

lad dadgenil swor amosaval xazebs Soris; g) saqarTvelos

portis wylebi, romelic SemosazRvrulia zRvis mxares por-

tis hidroteqnikuri an misi sxva mudmivi nagebobis ukidures

wertilebze gamavali xaziT;

g) saqarTvelos teritoriuli wylebi; zemoT dasaxele-

buli kanonis me-4 muxlis Sesabamisad, saqarTvelos terito-

riul wylebs miekuTvneba Savi zRvis sanapiro wylebis nawi-

li, romlis siganea 12 sazRvao mili da romelic aiTvleba

im wertilebis SemaerTebeli swori amosavali xazebidan, ro-

melTa koordinatebs Sinagan saqmeTa ministris wardginebiT

amtkicebs saqarTvelos prezidenti. calkeul SemTxvevebSi

saqarTvelos teritoriuli wylebis sigane SeiZleba dadgin-

des saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebiT an SeTanxme-

biT, xolo aseTis ararsebobisas _ saerTaSoriso samarTlis

sayovelTaod aRiarebuli principebisa da normebis Sesabami-

sad;

d) sahaero sivrce saxelmwifos saxmeleTo teritoriisa

da wylebis zemoT;

e) saqarTvelos kontinenturi Selfi; Cvens mier dasaxe-

lebuli kanonis me-7 muxlis Tanaxmad, kontinenturi Selfi

aris zRvis fskeri, romelic vrceldeba saxmeleto terito-

riis mTel bunebriv sigrZeze xmeleTis wyalqveSa kidis gare

sazRvramde 200 sazRvao milis manZilze im swori amosavali

xazebidan, romlebidanac xdeba teritoriuli wylebis aT-

vla, Tu xmeleTis wyalqveSa kidis gare sazRvari ar vrcel-

deba am manZilze. calkeul SemTxvevebSi kontinenturi Sel-

fis gare sazRvari ar vrceldeba am manZilze. calkeul Sem-

TxvevebSi kontinenturi Selfis gare sazRvridan dgindeba

mosazRvre an mopirdapire saxelmwifosTan dadebuli saerTa-

Soriso xelSekrulebiT an SeTanxmebiT;

21

v) gansakuTrebuli ekonomikuri zona; dasaxelebuli ka-

nonis me-6 muxlis Tanaxmad, gansakuTrebuli ekonomikuri zo-

na aris sazRvao sivrce, romelic aiTvleba im swori amosa-

vali xazebidan, romlebidanac xdeba teritoriuli wylebis

aTvla da romelTa siganec ar aRemateba 200 sazRvao mils.

garda amisa, saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdebloba vrceldeba im pirze, vinc danaSauli Caidina xomaldze, ro-melic uflebamosilia isargeblos saqarTvelos saxelmwifo almiT an amosacnobi niSniT, anda aseTi xomaldis winaaR-mdeg, Tu saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebiT sxva

ram ar aris gaTvaliswinebuli. მაგალითად, saqarTvelos kuTvnili turistuli gemi `SoTa rusTaveli,~ romelic dacuravda saqarTvelos saxelmwifo almiT, bulgareTis sazRvao portSi SeCerda. gemze avida bulgareTis ori moqalaqe, romelTac urTierTSelaparakebis niadagze erTmaneTSi Cxubi atexes, ra drosac erTma maTganma mokla meore. gavrceldeba Tu ara saqarTvelos sisxlis samarTlis iurisdiqcia aRniSnuli danaSaulis mimarT? diax, radgan

danaSauli Cadenilia saqarTvelos teritoriaze. მოვიყვანით

მეორე მაგალითიც, Sav zRaze, TurqeTis sanapirosTan saqarTvelos amosacnobi niSniT mcurav gemze myofi ukrainis moqalaqeebis mimarT saberZneTis moqalaqeebma Caidines naklebad mZime danaSauli. SeiZleba Tu ara danaSauli saqarTvelos teritoriaze Cadenilad CaiTvalos? diax, radgan danaSauli saqarTvelos teritoriazea Cadenili. danaSauli iTvleba Cadenilad saqarTvelos teritoria-

ze, romelic daiwyo, grZeldeba, Sewyda an damTavrda saqar-

Tvelos teritoriaze. `sulyvelganobis principiT, _ wers m.

turava. _ danaSauli saqarTveloSia Cadenili, Tu qmedeba sa-

qarTveloSi iqna Cadenili an Sedegi aq dadga~.1

მაგალითად, ruseTSi registrirebuli erT-erTi radikalurad ganwyobili opoziciuri partiis liderma 15 Tebervals ruseTSi gaakeTa video Canaweri oTaxSi, sadac mxolod TviTon imyofeboda. es mowodeba mimarTuli iyo

1 m. turava, sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, meS-vide gamocema, Tbilisi, 2008, gv. 47.

22

saqarTvelos mosaxleobas mimarT, raTa maT saqarTvelos konstituciuri wyobileba ZaladobiT SeecvalaT. aRniSnuli video Canaweri misma Tanamzraxvelebma TurqeTSi arsebuli aralegaluri satelevizio anZis meSveobiT gadasces saqarTvelos erT-erT kerZo telekompanias, romelmac informacia miRebisTanave, 20 Tebervals, gaavrcela. CaiTvleba Tu ara danaSauli saqarTvelos teritoriaze Cadenilad? diax, radgan danaSaulis Semadgenloba saqarTvelos teritoriaze ganxorcielda. a. gocaZem urTierTSelaparakebis niadagze baqodan TbilisSi momaval matarebelSi b. nakaSiZes TavSi Caartya aryis boTli. rodesac matarebeli saqarTvelos teritoriaze Semovida b. nakaSiZe gardaicvala. prokuraturam saqme gamosaZieblad gadaugzavna azerbaijanis respublikis prokuraturas, radgan matarebeli azerbaijanis rkinigzas ekuTvnoda. sworad moiqca Tu ara saqarTvelos prokuratura? ara, radgan saqarTvelos sisxlissamarTlebrivi iurisdiqcia vrceledeba mocemul danaSaulze. danaSaulis cneba aq unda gavigoT farTo mniSvnelo-biT. aq igulisxmeba rogorc danaSaulis momzadeba da mcde-loba, aseve damTavrebuli danaSauli.

saqarTvelos teritoriaze Cadenili danaSaulisaTvis

saqarTvelos sisxlis samarTis kodeqsiT pasuxs ageben sa-

qarTvelos moqalaqeebi, moqalaqeobis armqone pirebi da uc-

xo qveynis moqalaqeebi.

moqalaqeobis armqone pirebad iTvlebian saqarTvelos

teritoriaze mudmivad an droebiT mcxovrebi pirebi, romle-

bic saqarTvelos moqalaqeebi ar arian da arc imis sabuTi

aqvT, rom romelime ucxo saxelmwifos ekuTvnian.

teritoriulobis principidan sisxlis samarTlis ka-

nonmdebloba uSvebs gamonakliss im pirTaTvis, romlebic

ucxo qveynis diplomatiuri warmomadgenlebi arian an sar-

gebloben diplomatiuri imunitetiT. aseT pirebze saqarTve-

los sisxlis samarTlis kanonmdebloba ar vrceldeba, Tun-

dac maT danaSauli saqarTvelos teritoriaze Caidinon.

diplomatiuri imuniteti gulisxmobs, upirveles yovli-

sa, pirad xelSeuxeblobas, magram ar gulisxmobs srul upa-

suxismgeblobas. amaze miuTiTebs kodeqsis me-4 muxlis me-4

nawili, romlis Tanaxmad, `Tu ucxo qveynis diplomatiurma

23

warmomadgenlebma, agreTve sxva pirebma, romlebic diploma-

tiuri imunitetiT sargebloben, danaSauli saqarTvelos te-

ritoriaze Caidines, maTi sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeb-

lobis sakiTxi gadawydeba saerTaSoriso samarTliT gaTva-

liswinebuli wesiT~. saqarTvelos iurisdiqcias aseTi pirebi

mxolod maSin SeiZleba daeqvemdebaron, Tu amis Sesaxeb ar-

sebobs naTlad gamoxatuli Tanxmoba im saxelmwifosi, rom-

lis warmomadgenlebic isini arian.

მაგალითად, ruseTis saxelmwifos diplomatiurma warmomadgenelma, romelic diplomatiuri imunitetiT sargeblobda, danaSauli Caidina saqarTvelos teritoriaze. rogor gadawydeba diplomatiuri warmomadgenlis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxi? misi sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxi gadawydeba saerTaSoriso samarTliT gaTvaliswinebuli wesiT. kodeqsis me-5 muxli awesrigebs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxebs sazRvargareT Cadenili danaSau-lisaTvis. aq gamoyofilia sami SemTxveva: 1) rodesac saqar-Tvelos moqalaqe an saqarTveloSi mudmivad mcxovrebi moqa-laqeobis armqone piri saqarTvelos sisxlis samarTlis ko-deqsiT gaTvaliswinebul qmedebas sCadis sazRvargareT, ro-melic danaSaulad iTvleba im saxelmwifos kanonmdeblobiT, sadac Cadenilia; 2) rodesac saqarTvelos moqalaqe an saqar-TveloSi mudmivad mcxovrebi moqalaqeobis armqone piri sa-qarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebul qmedebas sCadis sazRvargareT, romelic danaSaulad ar iT-vleba im saxelmwifos kanonmdeblobiT, sadac is Cadenilia; 3) rodesac ucxo qveynis moqalaqe an moqalaqeobis armqone piri, romelic mudmivad ar cxovrobs saqarTveloSi, danaSa-uls sCadis sazRvargareT.

pirvel SemTxvevaSi pasuxismgeblobis dakisreba moxde-

ba saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT;

meore SemTxvevaSi pasuxismgeblobis dakisreba moxdeba

saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT mxolod

im SemTxvevaSi, Tu qmedeba warmoadgens saqarTvelos intere-

sebis winaaRmdeg mimarTul mZime an gansakuTrebiT mZime da-

naSauls anda Tu sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba Ca-

denili danaSaulisaTvis gaTvaliswinebulia saqarTvelos

saerTaSoriso xelSekrulebiT;

24

მაგალითად, საქართველოს მოქალაქე ამირანაშვილმა ირანში

ჩაიდინა დანაშაული, რომელიც ირანში არაა დასჯადი, ხოლო

საქართველოში დასჯადია. ამირანაშვილი ჩამოვიდა საქართველოში.

როგორ უნდა გადაწყდეს მისი სისხლისსამართლებრივი

პასუხისმგებლობა? ამირანაშვილი დაისჯება მხოლოდ იმ შემთხვევაში,

თუ ჩაიდინა საქართველოს ინტერესების წინააღმდეგ მიმართული მძიმე

ან განსაკუთრებით მძიმე დანაშაული.

mesame SemTxvevaSi pasuxismgeblobis dakisreba moxdeba saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT mxolod im SemTxvevaSi, Tu qmedeba warmoadgens saqarTvelos intere-sebis winaaRmdeg mimarTul mZime an gansakuTrebiT mZime da-naSauls anda Tu sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba Ca-denili danaSaulisaTvis gaTvaliswinebulia saqarTvelos

saerTaSoriso xelSekrulebiT. მაგალითად, moqalaqeobis armqone pirma sem braunma, romelic mudmivad ar cxovrobda saqarTveloSi, SvedeTSi Caidina gansakuTrebiT mZime kategoriis danaSauli _ teroristuli aqti saqarTvelos diplomatiuri warmomadgenlobis winaaRmdeg, ramac gansakuTrebiT mZime ziani miayena saqarTvelos interesebs da romlis drosac daiRupa warmomadgenlobis teritoriaze myofi norvegiis ori moqalaqe. agebs Tu ara brauni pasuxs saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT? diax, radgan man Caidina saqarTvelos interesebis winaaRmdeg mimarTuli gansakuTrebiT mZime danaSauli.

G saqarTvelos moqalaqes, agreTve saqarTveloSi mudmivad mcxovreb moqalaqeobis armqone pirs daekisrebaT sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba saqarTvelos kanonmdeblobiT Tu maT ucxo qveyanaSi Caidines iseTi qmedeba, romelic iq danaSaulad ar iTvleba, magram Cveni kanonmdeblobiT igi Seicavs iseTi danaSaulis niSnebs, rogoricaa:

a.) komerciuli mosyidva (muxli 221);

b.) qrTamis aReba (muxli 338);

g.) qrTamis micema (muxli 339);

d.) zegavleniTi vaWroba (muxli 339’).

am danaSaulebis sazRvargareT Camden ucxo qveynis

moqalaqes, agreTve moqalaqeobis armqone pirs, romelic

mudmivad ar cxovroben saqarTveloSi da romlebic

25

saqarTvelosTvis axorcieleben sajaro samarTlebriv

uflebamosilebas, daekisrebaT sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgebloba saqarTvelos kanonmdeblobiT.

2.5. damnaSavis gadacema

kodeqsis me-6 muxli iTvaliswinebs gadacemisa da eq-

stradiciis wess. eqstradicia laTinuria da gadacemas niS-

navs, xolo samarTlebrivad _ ucxo saxelmwifosaTvis gada-

cema im pirisa, vinc am saxelmwifos kanonebi daarRvia.1 ko-

deqsis me-6 muxlSi gamoyenebuli terminebi _ gadacema da eq-

stradicia, zogadad, marTalia, erTimeoris sinonimebia, mag-

ram am muxlis Sinaarsidan gamomdinare masSi sxvadasxva, gan-

sxvavebuli Sinaarsi igulisxmeba. termini eqstradicia moce-

mul SemTxvevaSi gamoiyeneba maSin, rodesac saqarTvelo ga-

dascems ucxo saxelmwifos pirs sisxlissamarTlebriv pasu-

xisgebaSi misacemad an sasjelis mosaxdelad, xolo termini

gadacema gamoiyeneba maSin, rodesac saqarTvelo gadascems

pirs sisxlis samarTlis saerTaSoriso sasamarTlos 1998

wlis 17 ivliss gaero-s uflebamosil warmomadgenelTa dip-

lomatiur konferenciaze miRebuli sisxlis samarTlis sa-

erTaSoriso sasamarTlos romis wesdebis da 2003 wlis 14

agvistos sisxlis samarTlis saerTaSoriso sasamarTlosTan

saqarTvelos TanamSromlobis Sesaxeb saqarTvelos kanoniT

gaTvaliswinebul SemTxvevaSi dadgenili wesiT.

termini `damnaSavis gadacema~, _ wers o. gamyreliZe, _

farTod unda gavigoT. aq unda vigulisxmoT ara marto dam-

naSave, e.i. is, vis mimarTac sasamarTlos gamamtyunebeli ga-

naCeni kanonier ZalaSia, aramed braldebulic~.2

saqarTvelos moqalaqe, agreTve saqarTveloSi mudmivad

mcxovrebi moqalaqeobis armqone piri sisxlissamarTlebriv

pasuxisgebaSi misacemad an sasjelis mosaxdelad ar SeiZle-

1 ucxo sityvaTa leqsikoni, meore gamocema, Tbilisi, 1973, gv. 140. 2 o. gamyreliZe, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis gan-marteba, zogadi nawili, pirveli wigni, meore Sevsebuli gamo-cema, Tbilisi, 2008, gv. 72.

26

ba iyvnen eqstradirebulni sxva saxelmwifoSi, Tu gadacemis

valdebuleba saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebiT ar

aris gaTvaliswinebuli.

მაგალითად, საქართველოს მოქალაქე წივწივაძემ აშშ-ის

ტერიტორიაზე ჩაიდინა ისეთი დანაშაული, რომელიც საქართველოს

სსკ-ის არ ისჯება. საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით

აღნიშნულ შემთხვევაში არ ეკისრება პირს ექსტრადიცია. თუმცა,

საქართველოს ხელისუფლებამ კეთილი ნების საფუძველზე

განახორციელა წივწივაძის ექსტრადიცია. კანონიერია თუ არა

საქართველოს ხელისუფლების მოქმედება? არა, რადგან

საქართველოს მოქალაქის ექსტრადირება სხვა სახელმწიფოში

პასუხისგებაში მისაცემად და სასჯელის მოსახდელად არ შეიძლება თუ

საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის

გათვალისწინებული. saqarTvelos moqalaqis, agreTve saqarTveloSi mudmi-

vad mcxovrebi moqalaqeobis armqone piris sisxlis samar-

Tlis saerTaSoriso sasamarTlosaTvis gadacema xorcielde-

ba sisxlis samarTlis saerTaSoriso sasamarTlosTan saqar-

Tvelos TanamSromlobis Sesaxeb saqarTvelos kanoniT gaT-

valiswinebul SemTxvevebSi da dadgenili wesiT.

danaSaulis Camdeni ucxo qveynis moqalaqe, agreTve mo-

qalaqeobis armqone piri, romlebic saqarTvelos teritoria-

ze imyofebian, saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebis

Sesabamisad sisxlissamarTlebriv pasuxisgebaSi misacemad an

sasjelis mosaxdelad SeiZleba eqstradirebulni iyvnen sxva

saxelmwifoSi anda gadaecnen sisxlis samarTlis saerTaSo-

riso sasamarTlos.

ar SeiZleba sxva saxelmwifos gadaeces:

Aa) Semoxiznuli, danaSaulis Camdeni piri, romelsac

devnian politikuri mrwamsisaTvis;

b) is, vinc Caidina qmedeba, romelic saqarTvelos kanon-

mdeblobiT danaSaulad ar iTvleba;

g) Tu Cadenili danaSaulisaTvis sikvdiliT dasjaa da-

wesebuli im saxelmwifoSi, romelic gadacemas moiTxovs.

მაგალითად, iranis moqalaqem iranSi Caidina mcirewlovnis gaupatiureba da Tavi Seafara saqarTvelos.

27

am danaSaulis Camdeni iranSi sikvdiliT isjeba. iranis xelisuflebam moiTxova Tavisi moqalaqis eqstradicia. rogor unda moiqces qarTuli mxare? saqarTvelos SeuZlia gaavrcelos sakuTari sisxlissamarTlebrivi iurisdiqcia monacvleobiTi marTlmsajulebis principis safuZvelze da dasajos damnaSave. aseT pirTa sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis

sakiTxi gadawydeba saerTaSoriso samarTliT gaTvaliswine-

buli wesiT.

2.6. sisxlis samarTlis kanonis ganmarteba

axsna-ganmartebaSi igulisxmeba kanonis namdvili Sina-

arsis dadgena, axsna masSi mitanili terminebisa, kanonmdeb-

lebis nebisa da im konkretuli socialur-ekonomikuri piro-

bebis garkveva, romelmac gamoiwvia am kanonis miReba.

sisxlis samarTlis kanonis ganmartebis ramdenime saxe

da xerxia cnobili.

sisxlis samarTlis TeoriaSi miRebulia sisxlis sa-

marTlis kanonis ganmartebis dayofa subieqtebis, ganmarte-

bis xerxisa da moculobis mixedviT.

subieqtis mixedviT axsna-ganmarteba niSnavs imas, Tu

romeli organo iZleva ganmartebas da rogori savaldebulo

Zala aqvs maT ganmartebas. amis mixedviT ganasxvaveben kano-

nis axsna-ganmartebis sam saxes: legalurs, sasamarTlos da

mecnieruls.

legaluria axsna-ganmarteba, romelsac iZleva amisaT-

vis kanoniT uflebamosili saxelmwifo organo. aseTi axsna-

ganmarteba arsebiTad niSnavs axali kanonis miRebas, romel-

sac iseTive Zala aqvs, rogoric gansamartav kanons.

sasamarTlo anu kazualur axsna-ganmartebas iZlevian

sasamarTloebi yoveli konkretuli saqmis ganxilvisas. igi

savaldebuloa mxolod im saqmisaTvis, romelTan dakavSire-

biTac aris igi micemuli.

mecnierul anu doqtrinul axsna-ganmartebas iZlevian

samecniero dawesebulebebi, mecnierebi Tavis monografiebSi,

saxelmZRvaneloebSi, statiebSi, moxsenebebSi da a.S.

28

gramatikuli axsna-ganmartebis dros kanonis zusti az-

ri dgindeba misi teqstis etimologiuri, sintaqsuri garCevis

da aseve kanonSi gamoyenebuli sityvebis, cnebebis, terminebis

mniSvnelobis gamorkvevis gziT.

sistematuri axsna-ganmartebis dros kanonis azri dgin-

deba moqmedi sisxlis samarTlis saerTo sistemaSi misi ad-

gilis dadgeniT, SinaarsiT masTan axlo mdgom kanonebTan

dapirispirebiTa da maTgan gancalkevebiT. am gziT SesaZlebe-

li xdeba kanonebs Soris winaaRmdegobis Tavidan acileba,

Sesabamisi kanonis namdvili azris garkveva.

istoriuli axsna-ganmartebis dros mxedvelobaSi miiRe-

ba qveynis socialur-politikuri da ekonomikuri viTareba,

romlebmac normis gamocema ganapirobes.

sisxlis samarTlis kanonis axsna-ganmarteba moculo-

bis mxriv SeiZleba iyos: SezRudviTi, gavrcobiTi da sityva-

sityviTi.

SezRudviTi axsna-ganmarteba ewodeba iseT axsna-ganmar-

tebas, rodesac kanons eZleva ufro mokle Sinaarsi, an azri,

vidre kanonis sityva-sityviT azria.

gavrcobiTi ewodeba iseT axsna-ganmartebas, romlis

drosac kanoni gamoiyeneba ufro farTo azriT, e.i. kanonis

azri ufro farToa, vidre misi teqsti.

sityva-sityviTi axsna-ganmartebis dros kanons eZleva

iseTive azri, rogorc kanonSia Cawerili.

29

Tavi 3. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis safuZveli,

danaSaulis kategoriebi

3.1. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis

safuZveli

kodeqsis me-7 muxlis Tanaxmad `sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgeblobis safuZvelia danaSauli, ese igi am kodeqsiT

gaTvaliswinebuli marTlsawinaaRmdego da braleuli qmede-

ba~...

rogorc sakanonmdeblo definiciidan Cans, danaSaulis

cnebis struqtura sami niSnisagan: 1) sisxlis samarTlis ka-

noniT gaTvaliswinebuli qmedeba, anu Cadenili qmedebis Sesa-

bamisoba kodeqsis kerZo nawilis muxlSi aRwerili Semadgen-

lobis niSnebisadmi; 2) qmedebis marTlwinaaRmdegoba da 3)

brali. samive niSnis erTianoba qmnis danaSauls, romelic

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis safuZvelia; sis-

xlissamarTlebrivi pasuxismgebloba ekisreba adamians, ro-

melsac subieqti ewodeba sisxlis samarTlis TeoriaSi.

gamoZiebis da sasamarTlo ganxilvis procesSi unda

dadgindes adamianis Cadenili qmedeba Seesabameba Tu ara ko-

deqsis kerZo nawilis romelime muxlSi aRwerili Semadgen-

lobis niSnebs, qmedeba aris Tu ara marTlsawinaaRmdego da

braleuli. subieqti ar SeiZleba iyos qmedebis Semadgenlo-

bis elementi. subieqti qmedebis avtoria. igi Semadgenlobis

gareT dgas.

sisxlis samarTlis TeoriaSi TiTqmis yvela erTxmad

aRiarebs, rom subieqtia yoveli Seracxadi fizikuri piri 14

wlis asakidan.1

mocemuli Sexeduleba aSkarad mcdaria. jer erTi, Se-

racxadoba-Seuracxaobis sakiTxi mxolod fizikuri piris mi-

marT daismeva. meorec, Seuracxaoba SeiZleba gamowveuli

iyos adamianis mdgomareobiT (asakiT an fsiqikuri avadmyo-

fobiT). adamiani SeiZleba iyos Seracxvisuunaro asakis an

1 b. furcxvaniZe, sabWoTa sisxlis samarTali, zogadi nawili, Tbilisi, 1971, gv. 109-117; l. surgulaZe, sisxlis samarTali, danaSauli, Tbilisi, 1997, gv. 148-176.

30

fsiqikuri daavadebis gamo. aseve, adamiani SeiZleba Serec-

xvisunariani, magram ar Seeracxos bralad marTlsawinaaR-

mdego qmedeba bralis gamomricxveli garemoebebis (asakisa

da fsiqikuri daavadebis garda) gamo. aseTi adamianic Serac-

xadia, amitom Seuracxaobaze saubroben maSin, rodesac piris

qmedebaSi dadgindeba bralis gamomricxveli romelime, Tun-

dac erTi garemoeba.

saerTod, asaki, fsiqikuri daavadeba, da bralis სხვა ga-momricxveli garemoeba unda dadgindes bralis dadgenis

dros.

`sakiTxi, Tu vin unda iyos danaSaulis subieqti, - wers

o. gamyreliZe, _ mTavrdeba iq, sadac gadawydeba, rom es aris

adamiani. is faqti, miRweulia Tu ara adamiani Sesabamis

asaks, daavadebulia Tu ara fsiqikurad da sxva, danaSaulis

subieqtTan kavSirSi ar aris. `mxolod adamiani (`vin~), _

wers germaneli kriminalisti i. baumani, _ SeiZleba iyos

dasjadi qmedebis Semadgenlobis subieqti~.

Seracxva-Seuracxaoba, asaki, fsiqikuri daavadeba Tu

sxva ram movlena dakavSirebulia ara danaSaulis subieq-

tTan, aramed sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiT-

xTan. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba ki danaSaulis

subieqts winaswarve gulisxmobs. subieqti, e.i. adamiani winam-

ZRvaria sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisa~.1

ver daveTanxmebiT o. gamyreliZis im mosazrebas, rom

danaSaulis subieqtia nebismieri adamiani. Tu pirma Caidina

kodeqsis kerZo nawilis muxlSi aRwerili qmedeba, es jer

kidev ar niSnavs, rom man danaSauli Caidina. am etapze igi

jer qmedebis subieqtia. qmedebis subieqti SeiZleba iyos ne-

bismieri piri. Tu piris qmedebaSi ar dadgindeba marTlwina-

aRmdegoba da brali, maSin danaSauli ar gveqneba saxeze. pi-

ris damnaSaved cnoba xdeba sasamarTlos mier gamamtyunebe-

li ganaCeniT, e.i. im momentidan, rodesac mas sasamarTlo

bralad Searacxavs kodeqsiT gaTvaliswinebul marTlsawina-

aRmdego qmedebიs ჩადენას.

1 o. gamyreliZe, Seracxvis problema sisxlis samarTalSi da bralis normatiuli cnebis dasabuTebis cda, Jurnali àdamia-ni da konstitucia~, #3-4, 2002, gv. 16.

31

aqedan SegviZlia gavakeToT Semdegi daskvna: sisxlis

samarTlis kanoniT gaTvaliswinebuli qmedebis subieqtia ne-

bismieri adamiani, xolo qmedebis subieqti gadaiqceva danaSa-

ulis subieqtad maSin, Tu bralad Seeracxeba kodeqsiT gaT-

valiswinebuli marTlsawinaaRmdego qmedebis Cadena.

danaSaulis subieqti SeiZleba gavigoT farTo da viw-

ro mniSvnelobiT. farTo gagebiT danaSaulis subieqti moi-

cavs danaSaulis amsruleblobas da Tanamonawileobas.

danaSaulis subieqti viwro gagebiT `. . . uSualo am-

sruleblis cneba unda emTxveodes danaSaulis subieqtis

cnebas~.1

kodeqsSi mogvepoveba mTeli rigi marTlsawinaaRmdego

qmedebebi, romlis CadenisTvisac sisxlissamarTlebrivi pa-

suxismgebloba SeiZleba daekisros specialur pirs, rome-

lic aRWurvilia gansakuTrebuli niSnebiT an ukaviaT gansa-

kuTrebuli mdgomareoba cxovrebaSi. aseT subieqts sisxlis

samarTlis TeoriaSi uwodeben specialur subieqts. specia-

luri subieqtisaTvis damaxasiaTebeli gansakuTrebuli niSne-

bi an mdgomareoba kodeqsis kerZo nawilis muxlSia miTiTe-

buli. Tu gansakuTrebuli mdgomareoba ar ukavia cxovrebaSi

adamians, mocemuli danaSaulis subieqti igive iqneba (viwro

gagebiT). misi sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba SeiZ-

leba dadges Tanamonawilis saxiT, e.i. is SeiZleba iyos or-

ganizatori, wamqezebeli an damxmare.

magaliTad, kodeqsis 112-e muxliT (dedis mier axalSo-

bilis ganzrax mkvleloba) gaTvaliswinebuli danaSaulis

subieqti unda iyos mxolod axalSobilis deda; mamakaci 137-

e muxliT (gaupatiureba) gaTvaliswinebuli danaSaulisa; 176-

e muxlis (alimentis gadaxdisaTvis Tavis arideba) mSobeli,

da sxva.

rogorc zemoT aRiniSna, danaSaulis cnebis struqtura

sami niSnisagan 1) qmedebis Semadgenlobis, 2) qmedebis mar-

TlwinaaRmdegobis da 3) bralisagan Sedgeba. `danaSaulis

cnebis struqturis am samive niSnis Tanaarseboba warmoad-

1 o. gamyreliZe, danaSaulis SualobiTi amsrulebloba da Tana-amsrulebloba, Tbilisi,, 1974, gv. 48.

32

gens sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis aucilebel da

sakmaris safuZvels~.1

sisxlis samarTlis TeoriaSi qmedebis Semadgenlobis

cnebis qveS igulisxmeba obieqturi da subieqturi niSnebis

erToblioba.

qmedebis Semadgenloba ori mxarisagan Sedgeba: qmedebis

obieqturi mxare da qmedebis subieqturi mxare.

qmedebis obieqturi mxare Sedgeba Semdegi elementebisa-

gan: obieqti; qmedeba da Sedegi; mizezobrivi kavSiri qmedeba-

sa da Sedegs Soris; qmedebis Semadgenlobis sxva obieqturi

elementebi (dro, adgili, viTareba).

qmedebis obieqti. sisxlis samarTlis TeoriaSi obieqti

aris samarTlis daculi is sikeTe, romelsac kodeqsis ker-

Zo nawilis muxlSi aRwerili qmedebis Sedegad miadga ziani

an dadga zianis miyenebis safrTxis winaSe. ar arsebobs ko-

deqsis kerZo nawilSi aRwerili qmedeba obieqtis gareSe. ma-

galiTad, kodeqsis 108-e muxliT gaTvaliswinebuli ganzrax

mkvlelobis Sedegad zians ganicdis sxva adamianis sicoc-

xlis ufleba, 177-e muxliT gaTvaliswinebuli qurdobis Se-

degad _ sxva piris sakuTrebis ufleba moZrav nivTze da

sxva.

zogjer kodeqsis kerZo nawilis zogierT muxlSi aRwe-

rili qmedebis Cadenis Sedegad zians ganicdis ori saxis sa-

marTlebrivi sikeTe. magaliTad, 179-e muxliT gaTvaliswine-

buli yaCaRobiT zians ganicdis rogorc sakuTrebis ufleba

moZrav nivTze, ise sicocxlis an janmrTelobis ufleba.

aseT qmedebebs sisxlis samarTlis TeoriaSi or obieqtian

qmedebebs uwodeben.

amrigad, qmedebis obieqtis aRqma xdeba gonebis TvaliT.

qmedebis obieqti ar SeiZleba iyos adamiani an gare samyaros

materialuri sagani. amitom qmedebis obieqtisagan unda gav-

mijnoT qmedebis sagani.

1 o. gamyreliZe, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis gan-marteba, zogadi nawili, pirveli wigni, meore Sevsebuli gamoc-cema, Tbilisi, 2008, gv. 77.

33

qmedebis sagani aris gare samyaros iseTi materialuri

nivTi, romelze zemoqmedebiTac qmedebis subieqti xelyofs

qmedebis obieqts.

magaliTad, avtomobilis gatacebisas qmedebis sagans

warmoadgens TviT avtomobili, xolo qmedebis obieqts _ av-

tomobilis mflobelis sakuTrebis ufleba moZrav nivTze.

obieqtsa da sagans Soris gansxvaveba rom ufro naTeli

gaxdes, aucilebelia maTi erTmaneTisagan gamijvna.

maT Soris pirveli ganmasxvavebeli niSani aris is, rom

obieqti yvela qmedebisaTvis damaxasiaTebeli elementia, xo-

lo sagani ar aris. magaliTad, mkvlelobisas, obieqtia sxva

adamianis sicocxlis ufleba, xolo sagani ar aris.

meore ganmasxvavebeli niSani aris is, rom qmedebis vne-

bas yovelTvis ganicdis obieqti, xolo sagani _ zogjer Se-

iZleba uvnebeli darCes. magaliTad, avtomobilis qurdobi-

sas obieqti _ sakuTrebis ufleba moZrav nivTze vnebas ga-

nicdis, xolo avtomobili SeiZleba uvnebeli darCes.

qmedebis sagani agreTve unda gavmijnoT xelyofis saSu-

alebisagan. es ukanaskneli warmoadgens imas, rac qmedebis

subieqti iyenebs Sedegis miRwevis gasaadvileblad.

erTi da igive nivTi SeiZleba iyos rogorc xelyofis

saSualeba, ise qmedebis saganic sxvadasxva SemTxvevaSi.

ase, magaliTad, fuli qrTamis micemisas xelyofis sa-

Sualebaa, xolo gatacebis SemTxvevaSi qmedebis sagania.

qmedebis sagani aqvs mxolod im danaSaulebs, romlis

drosac qmedebis subieqti am ukanasknelze zemoqmedebiT

xelyofs Sesabamis obieqts, e.i. qmedebis obieqtis xelyofa

xdeba gare samyaros materialur saganze zemoqmedebiT. maga-

liTad, qmedebis sagani ar gaaCniaT iseT danaSaulebs, rogo-

ricaa gaupatiureba, dezertiroba da sxva.

qmedebiT zogjer adamiani ganicdis qonebriv, fizikur

an moralur zians. aseT pirs dazaralebuli piri ewodeba.

dazaralebulis pirovnebis mdgomareobas xSirad eZleva sis-

xlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisaT-vis mniSvneloba. ma-

galiTad, gaupatiureba arasrulwlovanisa an im pirisa, ro-

melsac ar Sesrulebia 14 weli, ufro zrdis pasuxismgeblo-

bas.

34

zogjer dazaralebulis pirovnebis gaTvaliswinebiT

subieqts SeiZleba Seumsubuqdes sasjeli. magaliTad, kodeq-

sis 111-e muxli amsubuqebs pasuxismgeblobas ganzrax mkvle-

lobisaTvis, romelic Cadenilia uecari, Zlieri sulieri

aRelvebis mdgomareobaSi.

qmedeba. qmedeba aris adamianis qcevis garegnuli gamo-

xatuleba. qmedeba SeiZleba gamoixatos rogorc aqtiur qce-

vaSi, ise moqmedebisagan Tavis SekavebaSi _ pasiur qcevaSi.

aqtiurobaSi gamoxatul qcevas moqmedeba ewodeba, xolo pa-

siur qcevas _ umoqmedoba.

umoqmedoba mxolod maSin SeiZens sisxlissamarTlebriv

mniSvnelobas, rodesac kacs ekisreboda moqmedebis specia-

luri samarTlebrivi movaleoba, hqonda aseTi moqmedebis Se-

saZlebloba da asrulebda savaldebulo da SesaZlebel

moqmedebas. SeiZleba Sedegi Tavidan verc ki iqnes acilebu-

li. magaliTad, eqimis gulmodgine cdis miuxedavad

avadmyofi mainc gardaicvalos.

`moqmedebis valdebuleba, _ werda T. wereTeli, _ SeiZ-

leba gamomdinareobdes: a) kanonidan (magaliTad, arasrul-

wlovani SvilisaTvis alimentis gadaxdis valdebuleba (mux-

li 176); b) samsaxurebrivi an profesiuli mdgomareobidan

(magaliTad, eqimi valdebulia daexmaros avadmyofs (muxli

130)); g) wina moqmedebidan, romliTac Seqmnilia mavne Sedegis

ganxorcielebis SesaZlebloba (magaliTad, mZRoli valdebu-

lia daexmaros imas, vinc manqaniT daaziana (muxli 128)).1

მაგალითად, mamam Tavisi 8 wlis bavSvi megobarTan wveulebaze waiyvana, sadac bavSvma Zvirfasi nivTebis damtvreva daiwyo, riTac didi odenobiT materialuri ziani miayena maspinZels. mama bavSvis aseT moqmedebas didi siamovnebiT Sescqeroda.

dasjadia Tu ara mamis qmedeba? diax, radgan danaSauli Cadenilia umoqmedobiT. qmedeba warmoadgens Tu ara nebelobiT aqts, es sakiTxi

unda gadawydes bralis dadgenis dros.


35

ამრიგად, უმოქმედობისათვის პასუხს აგებს ის, ვისაც გააჩნია

მოქმედების სამართლებრივი ვალდებულება და ამ ვალდებულების

შესრულების შესაძლებლობა. wminda umoqmedoba gvaqvs maSin, rodesac kodeqsis kerZo

nawilis muxlSi aRwerili qmedebis Cadena SesaZlebelia mxo-

lod umoqmedobiT. magaliTad, dauxmarebloba (muxli 129).

Sereuli umoqmedoba gvaqvs maSin, rodesac kodeqsis

kerZo nawilis muxlSi aRwerili qmedebis Cadena SesaZlebe-

lia rogorc moqmedebiT, aseve umoqmedobiT. magaliTad, gan-

zrax mkvleloba (muxlis 108).

Sedegi. kodeqsis kerZo nawilis muxlebSi aRwerili yo-

veli qmedeba iwvevs Sedegs. Sedegi aris adamianis qmedebiT

gamowveuli cvlileba gare samyaroSi. `. . .Sedegi rogorc

gare samyaroSi momxdari cvlileba, _ aRniSnavs o. gamyreli-

Ze, _ faqtobrivi xasiaTis movlenaa, igi realur samyaroSi

momxdari faqtia~.1

T. wereTlis azriT, Sedegis cneba ori mniSvnelobiT

gamoiyeneba. farTo mniSvnelobiT Sedegi yoveli qmedebis ga-

nuyreli nawilia, xolo viwro mniSvnelobiT Sedegi ar aris

damaxasiaTebeli yvela danaSaulisaTvis, igi damaxasiaTebe-

lia mxolod materialuri anu Sedegiani danaSaulisaTvis.

Sedegi farTo mniSvnelobiT obieqtur gare samyaroSi gan-

sazRvruli cvlilebaa. igi arsebobs imisgan damoukideblad

aris Tu ara igi gaTvaliswinebuli sisxlis samarTlis kano-

nis dispoziciaSi. aqedan cxadia, rom qmedebis Semadgenlobis

yvela niSnis Sesruleba yovelTvis gulisxmobs Sedegs far-

To gagebiT. sasamarTlos ar moeTxoveba Sedegis farTo ga-

gebiT dadgena. qmedeba damTavrebulia, Tu Semadgenlobis

yvela niSania ganxorcielebuli. viwro mniSvnelobiT Sedegi

aris is cvlileba gare samyaroSi, romelic sisxlis samar-

Tlis kanonis dispoziciaSia aRniSnuli, rogorc qmedebis

Semadgenlobis aucilebeli elementi. rodesac Sedegi Seta-

nilia kodeqsis muxlis dispoziciaSi rogorc misi aucile-

1 o. gamyreliZe, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis gan-marteba, zogadi nawili, pirveli wigni, meore Sevsebuli gamo-cema, Tbilisi, 2008, gv. 79.

36

beli elementi, danaSauli damTavrebulad iTvleba mxolod

am Sedegis ganxorcielebis SemTxvevaSi. Tu es Sedegi ar gan-

xorcielda, saqme gveqneba danaSaulis momzadebasTan an

mcdelobasTan.1

mizezobrivi kavSiri. mizezobrivi kavSiris Sesaxeb sa-

ubaria kodeqsis me-8 muxlSi. am muxlis pirveli nawilis Ta-

naxmad, Tu kodeqsis Sesabamisi muxliT danaSauli mxolod

maSin iTvleba damTavrebulad, rodesac qmedebam marTlsawi-

naaRmdego Sedegi gamoiwvia an aseTi Sedegis ganxorcielebis

konkretuli safrTxe Seiqmna, aucilebelia mizezobrivi kav-

Siris dadgena am qmedebasa da Sedegs an safrTxes Soris.

mizezobrivi kavSiri niSnavs adamianis cnobierebisagan

damoukideblad arsebul movlenaTa Soris iseT obieqtur

kavSirs, rodesac erT movlenas (Sedegs) iwvevs meore (mize-

zi). moqmedeba drois mixedviT win unda uswrebdes mavne Se-

degs.

kodeqsis me-8 muxlis me-2 nawilis Tanaxmad, mizezobri-

vi kavSiri arsebobs maSin, rodesac qmedeba warmoadgenda ko-

deqsis Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli marTlsawinaaR-

mdego Sedegis an konkretuli safrTxis aucilebel pirobas,

uromlisodac amjerad es Sedegi ar ganxorcieldeboda an

aseTi safrTxe ar Seiqmneboda.

yoveli winamorbedi movlena rodi CaiTvleba romelime

movlenis mizezad. mizezad CaiTvleba mxolod arsebiTi mniS-

vnelobis iseTi winamorbedi movlena, uromlisodac es Sede-

gi ar SeiZleboda damdgariyo an safrTxe ar Seqmniliyo.

mizezobrivi kavSiris arseboba aucilebelia ara marto

aqtiuri moqmedebiT Cadenili danaSaulisaTvis, aramed ag-

reTve umoqmedobiT Cadenili danaSaulisTvisac, ramac mar-

TlsawinaaRmdego Sedegi gamoiwvia an konkretuli safrTxe

Seqmna.

amaze miuTiTebs kodeqsis me-8 muxlis me-3 nawili, rom-

lis Tanaxmad, umoqmedoba im SemTxvevaSi CaiTvleba kodeqsis

Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli marTlsawinaaRmdego

Sedegis ganxorcielebis an konkretuli safrTxis Seqmnis

1 am sakiTxze dawvrilebiT ix. T. wereTeli, sisxlis samarTlis problemebi, tomi II, gv. 403-422, Tbilisi, 2007.

37

aucilebel pirobad, rodesac pirs ekisreboda moqmedebis

specialuri samarTlebrivi movaleoba, hqonda aseTi moqmede-

bis SesaZlebloba da savaldebulo da SesaZlebeli moqmede-

biT Sedegi Tavidan iqneboda acilebuli.

qmedebis Semadgenlobis sxva obieqturi elementebi. qme-

debis obieqturi mxaris sxva elementebia: dro, viTareba da

saSualeba. àm niSnebs uwodeben fakultaturs, _ werda b.

furcxvaniZe, _ radgan isini SeaqvT mxolod zogierTi dana-

Saulis SemadgenlobaSi, sxva danarCenisaTvis ki ar iTvleba

aucilebel niSnad~.1 e.i. es elementebi qmedebis obieqturi

mxaris fakultaturi elementebia, xolo zogjer aucilebe-

li.

roca es elementebi qmedebis obieqturi mxaris fakul-

taturi elementebia _ isini ar axdenen gavlenas qmedebis

kvalifikaciaze, magram saWiroa maTi dadgena Cadenili qmede-

bis swori suraTis aRsadgenad.

roca es elementebi qmedebis obieqturi mxaris aucile-

beli elementebia _ maTi dadgena savaldebuloa qmedebis

swori kvalifikaciisaTvis. magaliTad, saomari moqmedebis

dros saomari moqmedebis teritoriuli erTeulis gaZarcva

unda dakvalificirdes kodeqsis 178-e muxliT ki ara, aramed,

413-e muxlis à~ punqtiT (marodioroba).

qmedebis subieqturi mxaris elementebia: ganzraxva, ga-

ufrTxilebloba, motivi da mizani, faqtobrivi xasiaTis Sec-

domebi.

ganzraxva. qmedebis umravlesoba SeiZleba mxolod gan-

zrax iqnes Cadenili. zogjer norma qmedebis aRwerisas pir-

dapir miuTiTebs, rom igi SeiZleba Cadenil iqnes martooden

ganzrax, zogjer ki aseTi daskvna qmedebis subieqturi mxa-

ris aRweridan gamomdinareobs. ganzraxva warmoiSoba im mo-

mentidan, roca subieqtma miiRo nebelobiT gadawyvetileba,

imoqmedos. magram sisxlissamarTlebriv mniSvnelobas igi

martooden maSin iZens, roca piri Seecdeba mis ganxorciele-

bas.

ganzraxva yovelTvis win uswrebs subieqtis moqmedebas.

1 b. furcxvaniZe, sabWoTa sisxlis samarTali, zogadi nawili, Tbilisi, 1971, gv. 106.

38

kodeqsis me-9 muxlis Tanaxmad, ganzrax danaSaulad iT-

vleba qmedeba, romelic Cadenilia pirdapiri an arapirdapi-

ri ganzraxviT. e.i. kodeqsis me-9 muxli ganasxvavebs ganzrax-

vis or saxes: pirdapirs da arapirdapirs (eventualurs).

kodeqsis me-9 muxlis me-2 nawilis Tanaxmad, qmedeba

pirdapiri ganzraxviTaa Cadenili, Tu pirs gacnobierebuli

hqonda Tavisi qmedebis marTlwinaaRmdegoba, iTvaliswinebda

marTlsawinaaRmdego Sedegis dadgomis SesaZleblobas da

surda es Sedegi anda iTvaliswinebda aseTi Sedegis ganxor-

cielebis garduvalobas.

àm muxlis mixedviT, _ wers m. turava, _ ganzraxva sam-

komponentiania, romelic zogadad SeiZleba Semdegi formu-

liT gamoixatos: codna imisa, rasac vakeTeb, nebeloba imisa,

rasac vakeTeb da marTlwinaaRmdegobis Segneba~.1

pirdapiri ganzraxvis dros piris neba mimarTulia sis-

xlis samarTlis kanoniT gaTvaliswinebuli Sedegisaken _

anda aseTi Sedegis ganxorcielebis garduvalobisaken. piri

ara marto iTvaliswinebs aseT Sedegs, aramed surs kidevac

igi.

magaliTad, kaci esvris iaraRidan sxvas, iTvaliswinebs,

rom mis moqmedebas mohyveba sikvdili da surs kidevac igi.

pirdapiri ganzraxvis dros kacs SeiZleba arc hqondes

survili Sedegis dadgomis ganxorcielebisa, magram iTvalis-

winebdes aseTi Sedegis dadgomis garduvalobas.

magaliTad, kacma icis, rom mterTan erTad avtomobilSi im-yofeba sxva kacic, romlis mokvlac subieqts ar unda, magram avtomobils mainc afeTqebs. aseT SemTxvevaSi saqme gvaqvs pirdapir ganzraxvasTan, vinaidan avtomobilSi myofi sxva ka-

cis sikvdili gardauvalia. მოვიყვანოთ მეორე მაგალითიც, iaSvilma aafeTqa Tavisi supermarketi dazRvevis miRebis mizniT. Senobis meore sarTulze cxovrobda loginad

Cavardnili moxuci, romlis sikvdili iaSvils ar surda, magram uSvebda sikvdilis garduvalobas. moxuci daiRupa.

1 m. turava, sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, meS-vide gamocema, Tbilisi, 2008, gv. 129.

39

SeafaseT iaSvilis qmedeba mkvlelobis nawilSi. იაშვილმა

ჩაიდინა damamZimebel garemoebaSi mkvleloba pirdapiri ganzraxviT.

qmedebis obieqturi mxaris elementebis codna da misi

ganxorcielebis survili aqvs im pirsac, vinc moqmedebs mar-

TlwinaaRmdegobis gamomricxveli romelime garemoebisas, e.i.

imas, vinc marTlzomierad moqmedebs.

dabolos, `. . . ganzraxva yovelTvis ar gulisxmobs bo-

rot ganzraxvas, rogorc amas germaneli iuristi h. velceli

ambobda. ganzraxva zogjer keTilia, zogjer boroti da es

unda gairkves bralis msjelobis dros. brali SefasebiTi,

normatiuli cnebaa, xolo ganzraxva faqtobrivi garemoebaa~.1

ganzraxvis meore saxea arapirdapiri (eventualuri) gan-

zraxva. kodeqsis me-9 muxlis me-3 nawilis Tanaxmad, qmedeba

arapirdapiri ganzraxviTaa Cadenili, Tu pirs gacnobierebu-

li hqonda Tavisi qmedebis marTlwinaaRmdegoba, iTvaliswi-

nebda marTlsawinaaRmdego Sedegis dadgomis SesaZleblobas

da ar surda es Sedegi, magram Segnebulad uSvebda an gul-

grilad ekideboda mis dadgomas.

arapirdapiri ganzraxvis dros kacs ar surs marTlsa-

winaaRmdego Sedegis ganxorcieleba, igi mxolod Segnebu-

lad uSvebs an gulgrilad ekideba marTlsawinaaRmdego Se-

degis dadgomas.

arapirdapiri ganzraxva axasiaTebs mxolod kodeqsis

kerZo nawilis muxlebSi aRweril Sedegian, materialuri Se-

madgenlobis mqone qmedebebs.

magaliTad, kacma dana Caartya dazaralebuls im ime-

diT, rom ar mokvdeboda, magram es ukanaskneli sisxlad dai-

cala da daiRupa. kanoni ar iTvaliswinebs gansxvavebul sasjels pirda-

piri Tu arapirdapiri ganzraxviT moqmedi subieqtisaTvis,

magram ganzraxvis am ori saxis gamijvnas didi mniSvneloba

aqvs, radgan zogjer qmedebis Sefaseba sxvadasxvagvaria imis-

da mixedviT, pirdapiri ganzraxviT moqmedebda subieqti da

1 o. gamyreliZe, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis gan-marteba, zogadi nawili, pirveli wigni, meore Sevsebuli gamo-cema, Tbilisi, 2008, gv. 99.

40

arapirdapiri ganzraxviT. zogierTi qmedeba SeiZleba Cade-

nil iqnes mxolod pirdapiri ganzraxviT an TviT danaSau-

lis bunebidan gamomdinare, an imitom, rom aseTia misi aRwe-

ra kodeqsSi. magaliTad, Tu kanoni miuTiTebs moqmedebis mi-

zanze, aseTi danaSauli mxolod pirdapiri ganzraxviT SeiZ-

leba iqnes Cadenili. yaCaRoba miuTiTebs sxvisi moZravi niv-

Tis dauflebis mizanze.

arapirdapiri ganzraxviT moqmedi subieqti SeiZleba

sxvadasxva miznebs isaxavdes. mizani, romliTac subieqti moq-

medebs SeiZleba marTlzomieric iyos. magaliTad, muSa sax-

lis daSlisas quCaSi isvris agurebs yovelgvari gamafrTxi-

lebeli wesebis ugulebelyofiT, Tanac iTvaliswinebs, rom

amiT gamvleli daazianos. Tu aseTi moqmedebiT vinmes ziani

miadgeba, muSa pasuxs agebs arapirdapiri ganzraxviT gamowve-

uli janmrTelobis dazianebisaTvis.

mizani, romliskenac miiswrafis eventualuri ganzrax-

viT moqmedi subieqti, SeiZleba danaSaulebriv xasiaTs ata-

rebdes. aseT SemTxvevaSi gveqneba ori saxis ganzraxvis kom-

binacia: pirdapiri ganzraxva im ZiriTadi marTlsawinaaRmde-

go Sedegis mimarT, romlis ganxorcielebac surs obieqts

da arapirdapiri ganzraxvisa im Tanamdevi Sedegis mimarT,

romlis ganxorcielebasac subieqti Segnebulad uSvebda.

magaliTad, xalxmraval adgilze subieqti esvris ia-

raRs msxverpls, Tanac iTvaliswinebs, rom SeiZleba sxvebsac

moaxvedros da Segnebulad uSvebs amas. Tu aseTi Sedegi mar-

Tlac ganxorcielda da gareSe pirTagan vinme mokvda, es Ta-

namdevi Sedegi Cadenili iqneba pirdapiri ganzraxviT;

arapirdapiri ganzraxva maSinac gvaqvs saxeze, rodesac

subieqts aSkarad ar surs Tanamdevi marTlsawinaaRmdego Se-

degis dadgoma. es SeiZleba imiT iyos gamowveuli, rom subi-

eqts eSinodes pasuxismgeblobisa.

magaliTad, eqimi gasamrjelos aRebis safasurad uke-

Tebs ukanono aborts qals, romlisTvisac abortis gakeTeba

ar SeiZleba. eqims kargad esmis abortis Sedegad qalis sik-

vdilis SesaZlebloba da, ra Tqma unda ar surs aseTi Sede-

gi, vinaidan icis, rom Tu qali mokvda, pasuxisgebaSi misce-

men.

41

sisxlis samarTlis TeoriaSi ganasxvaveben ganzraxvis

sxva saxeebsac: gansazRvruls anu konkretizebuls, ganusaz-

Rvrels anu arakonkretizebuls, winaswar mofiqrebuls, uec-

rad warmoSobils da alternatiuls.

a) gansazRvruli ganzraxvis dros pirs surs an Segne-

bulad uSvebs marTlsawinaaRmdego Sedegs, romelsac naT-

lad da mkafiod iTvaliswinebs.

magaliTad, piri umiznebs revolvers msxverpls da zus-

tad iTvaliswinebs, rom mis moqmedebas Sedegad mohyveba sik-

vdili.

b) ganusazRvreli ganzraxvis SemTxvevaSi marTlsawina-

aRmdego Sedegi piris SegnebaSi ar aris konkretizebuli, su-

bieqti zustad ar iTvaliswinebs mis xasiaTs da simZimes. ase-

Ti ganzraxva xSirad gvxvdeba janmrTelobis dazianebis

dros, rodesac subieqts zustad ar aqvs warmodgenili, Tu

ra xasiaTis dazianebas miayenebs igi dazaralebuls _ mZimes,

naklebad mZimes Tu msubuqs.

g) alternatiuli ganzraxvis dros subieqts SeiZleba

warmodgenili hqondes erT-erTi zustad gansazRvruli Sede-

gis ganxorcieleba.

magaliTad, piri SurisZiebis mizniT xramSi gadaagdebs

Tavis mters, Tanac mkafiod iTvaliswinebs, rom es ukanaskne-

li an mokvdeba an janmrTelobis dazianebas miiRebs.

d) winaswar mofiqrebuli ganzraxva arsebobs maSin, ro-

ca subieqti meti an naklebi drois ganmavlobaSi fiqrobda

danaSaulis ganxorcielebis Sesaxeb, winaswar amuSavebda da-

naSaulis Cadenis gegmas.

e) uecrad aRZruli ganzraxva gulisxmobs, rom pirs

ganzraxvis warmoSobisTanave mohyavs igi sisruleSi.

magaliTad, Seuracxyofil subieqts uecrad warmoeSoba

Seuracxmyofelis mokvlis ganzraxva, romelic dauyovnebliv

gadadis moqmedebaSi.

gaufrTxilebloba. moqmedi sisxlis samarTali gauf-

rTxileblobis or saxes icnobs: a) TviTimedovnebas da b)

daudevrobas. gaufrTxilebloba ufro msubuqia, vidre gan-

zraxva. gaufrTxileblobis sfero ufro viwroa, vidre gan-

zraxvisa. rigi qmedebani ar SeiZleba Cadenil iqnas gauf-

42

rTxileblobiT an kanonis pirdapiri miTiTebis an Sesabamisi

marTlsawinaaRmdego qmedebis bunebis gamo.

kodeqsis me-10 muxlis me-2 nawilis Tanaxmad, qmedeba

TviTimedovnebiTaa Cadenili, Tu pirs gacnobierebuli hqonda

windaxedulobis normiT akrZaluli qmedeba, iTvaliswinebda

marTlsawinaaRmdego Sedegis dadgomis SesaZleblobas, mag-

ram usafuZvlod imedovnebda, rom am Sedegs Tavidan aici-

lebda.

TviTimedovneba unda ganvasxvaoT arapirdapiri ganzrax-

visagan, daudevrobisagan da e.w. `SemTxvevisagan~.

arapirdapiri ganzraxvis dros subieqti iRebs gadawyve-

tilebas imoqmedos gansazRvruli mimarTulebiT, miuxedavad

imisa, rom iTvaliswinebs Tanamdevi marTlsawinaaRmdego Se-

degis dadgomis SesaZleblobas, xolo TviTimedovnebis

dros, ki, piriqiT, subieqti iRebs gadawyvetilebas imoqmedos

gansazRvruli mimarTulebiT, radgan darwmunebulia, rom

marTlsawinaaRmdego Sedegi Tavidan iqneba acilebuli.

arapirdapiri ganzraxvis dros Sedegs Segnebulad uS-

vebs, xolo TviTimedovnebis dros piri Sinaganad darwmune-

bulia, rom marTlsawinaaRmdego Sedegs Tavidan aicilebs.

`darwmuneba, _ werda v. mayaSvili, _ romelic asabuTebs

TviTimedovnebas da gamoricxavs eventualur ganzraxvas, ar

SeiZleba gavaigivoT liton imedTan, vinaidan igi emyareba

ara garemoebaTa SemTxveviT damTxvevas, aramed konkretulad

gansazRvrul faqtorebs, subieqtis pirad Tvisebebs an gare-

gan Zalebs, romlebsac damnaSavis rwmeniT SeuZliaT xeli

SeuSalon zianis realurad ganxorcielebas~.1

magaliTad, mZRolo aWarbebs siCqares da darwmunebu-

lia Tu adamiani win gadaurbens, moaswrebs damuxruWebas da

zians Tavidan aicilebs.

zogjer aseTi varaudi emyareba sxva adamianis SesaZ-

leblobas.

magaliTad, bavSvi gadarbis quCis erTi mxaridan meoreze, mas ukan mosdevs deda. mZRoli darwmunebulia, rom deda daeweva bavSvs, ar iRebs saWiro gamafrTxilebel zomebs, ar anelebs

1 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis komentarebi, Tbi-lisi, 1976, gv. 65.

43

svlas, magram mZRolis varaudi ar gamarTlda, deda ver dae-

wia bavSvs da bavSvi avtomobilis qveS moyva. აი მეორე

მაგალითიც, Suqis gaTiSvis gamo saxelmwifo moxele goguaZem samuSao kabinetSi aanTo sanTeli. samuSaos damTavrebis Semdeg ar Cauqria, vinaidan fiqrobda, rom Caaqrobda damlagebeli, romelic, Cveulebriv, saRamoobiT modioda. im saRamos damlagebeli samsaxurSi ar mosula. gaCnda xanZari da Senoba daiwva. daakvalificireT goguaZis qmedeba. Cadenilia TviTimedovnebiT nivTis ganadgureba cecxlTan gaufrTxilebeli damokidebulebiT.

TviTimedovnebis dros subieqtis varaudi SeiZleba bu-

nebis ZalTa moqmedebasac emyarebodes.

magaliTad, kaci tyeSi tovebs anTebul cecxls, dar-

wmunebulia, rom wamosuli wvima mas Caaqrobs. kacis varaudi

ar gamarTlda da cecxlma tyis masivi gaanadgura.

gaufrTxileblobis meore saxea daudevroba.

kodeqsis me-10 muxlis me-3 nawilis Tanaxmad, qmedeba da-

udevrobiTaa Cadenili, Tu pirs gacnobierebuli ar hqonda

windaxedulobis normiT akrZaluli qmedeba, ar iTvaliswi-

nebda marTlsawinaaRmdego Sedegis dadgomis SesaZleblobas,

Tumca amis gaTvaliswineba mas evaleboda da SeeZlo kidec.

მაგალითად, abaSiZem fanjridan gadaagdo gadamwvari uTo. gadagdebamde fanjaraSi gadaixeda da ezoSi aravin idga. abaSiZe darwmunebuli iyo, rom aRaravin gamoivlida, magram uTo TavSi daeca SemTxveviT gamovlil bJalavas, romelic daiRupa. abaSiZes sasamarTlom daakisra

sisxlissamarTlebrivი pasuxismgebloba gaufrTxileblobiT sicocxlis mospobisTvis. marTebulia Tu ara sasamarTlos gadawyvetileba? diax, radgan abaSiZem Caidina daudevrobiT sicocxlis mospoba. მოვიყვანოთ მეორე მაგალითიც, Sps òkribas~ gamyidvelma jinWaraZem saRamos aanTo navTqura, vinaidan ar iyo Suqi. man 22 sT-ze daamTavra muSaoba, daketa maRazia da wavida Sin ise, rom navTquris Caqroba daaviwyda. gaCnda xanZari da jixuri daiwva. aris Tu ara jinWaraZis qmedeba sisxlis samarTlis wesiT dasjadi? diax, radgan jinWaraZem Caidina danaSauli daudevrobiT.

44

daudevrobisaTvis, upirveles yovlisa, aucilebelia,

rom pirma daarRvios windaxedulobis norma. es piroba gamo-

xatulia sityvebiT: àmis gaTvaliswineba mas evaleboda~.

`windauxedaoba gulisxmobs, rom piri Tavisi samsaxurebrivi

an sazogadoebrivi funqciebis Sesrulebis an profesiuli

saqmianobis dros, anda yoveldRiur cxovrebaSi ar icavs ga-

mafrTxilebel zomebs, romlebic gamomdinareoben werilobi-

Ti, an dauwereli, sayofacxovrebo gamocdilebaSi SemuSave-

buli wesebidan~.1

მაგალითად, ღვინჯილიას ყოველ ღამით ეკარგებოდა ქათმები,

დილით კი ეზოს ბოლოს მათ ბუმბულს პოულობდა. ერთ ღამეს, მას

საქათმიდან ხმაური შემოესმა. მას ეჭვი არ შეპარვია, რომ საქათმეში

მელია იყო, გააღვიძა თავისი შვილი და ორივემ საქათმის

მიმართულებით გაისროლეს. აღმოჩნდა, რომსაქათმის ახლოს, ეზოში

შემთხვევით შემოსული მთვრალი მამაკაცი იმყოფებოდა, რომელიც

სროლის გამო ადგილზე გარდაიცვალა. როგორ უნდა

დაკვალიფიცირდეს მამა-შვილის მოქმედება? თითოეული პასუხს აგებს

გაუფრთხილებლობით სიცოცხლის მოსპობისათვის. daudevrobisagan unda ganvasxvaoT e.w. SemTxveva (CASUS).

SemTxvevis dros damdgari Sedegi, Tumca gamowveulia subi-

eqtis moqmedebiT, magram mocemul SemTxvevaSi igi ar iTva-

liswinebda da arc SeeZlo gaeTvaliswinebina aseTi Sedegis

dadgomis SesaZlebloba.

motivi da mizani. fsiqologebis mier dadgenilia, rom

adamianis moqmedeba ganpirobebulia gansazRvruli motiviT

da mimarTulia garkveuli miznis misaRwevad. nebismieri moq-

medebis Sefaseba motivisa da miznis Seswavlis gareSe, SeuZ-

lebelia. es moTxovnebi vrceldeba sisxlissamarTlebrivi

mniSvnelobis qcevaze.

motivi aris piris Sinagani mamoZravebeli gacnobierebu-

li Zala, romelic mas uqmnis danaSaulis Cadenis gadawyve-

tilebas da romliTac xelmZRvanelobs igi danaSaulis Cade-

nisas.


45

mizani aris qmedebis sasurveli Sedegi, romlis miRwe-

vac surs subieqts. gansazRvruli moTxovnebidan gamomdina-

re, adamiani ganicdis jer Seucnobel, xolo Semdeg ki _

gacnobierebul swrafvas moTxovnilebis dasakmayofileblad.

amis safuZvelze formirdeba qmedebis mizani.

amrigad, qmedebis motivis safuZvelze aRmocendeba qme-

debis mizani. motivi da mizani mxolod ganzrax qmedebas ga-

aCnia.

motivi da mizani yovelTvis konkretulia da igi gaTva-

liswinebulia kodeqsis kerZo nawilis muxlis dispoziciaSi.

zogierTi ganzraxi qmedebis aRwerisas kerZo nawilis mux-

lis dispoziciaSi saerTod ar aris miTiTebuli motivsa da

mizanze, magram faqtiurad aseT SemTxvevaSic arseboben isi-

ni, vinaidan adamianis yoveli Segnebuli moqmedeba warmoud-

genelia raime motivisa da miznis gareSe.

Tu kanoni miuTiTebs motivsa da mizanze, misi dadgena

savaldebuloa qmedebis swori kvalifikaciisaTvis. maSin ki

rodesac motivi da mizani ar aris gaTvaliswinebuli qmede-

bis ZiriTad an makvalificirebel niSnad, misi dadgena mainc

saWiroa, radgan igi zegavlenas axdens sasjelis individua-

lizaciaze, misi saxisa da zomis gansazRvraze.

motivsa da mizans Semdegi ZiriTadi sisxlissamarTleb-

rivi mniSvneloba gaaCnia:

a) isini SeiZleba iyvnen qmedebis Semadgenlobis auci-

lebeli niSnebi, rodesac kanonmdebeli miuTiTebs kodeqsis

muxlis dispoziciaSi;

b) isini SeiZleba ar iyvnen qmedebis Semadgenlobis au-

cilebeli niSnebi;

g) rodesac kanonmdebeli ar miuTiTebs maTze, rogorc

qmedebis aucilebel niSanze da ar aris gaTvaliswinebuli

kanonis konstruqciaSi, misi dadgena saWiroa sasjelis indi-

vidualizaciisaTvis, misi saxisa da zomis dadgenisaTvis;

d) Tu kanonSi miTiTebulia motivsa da mizanze, ro-

gorc qmedebis aucilebel niSanze, aseTi qmedeba mxolod

pirdapiri ganzraxviT SeiZleba iqnes Cadenili.

qmedebis marTlwinaaRmdegoba. qmedebis marTlwinaaRmde-

goba danaSaulis damaxasiaTebeli niSania. `qmedebis mar-

TlwinaaRmdegoba niSnavs, _ wers m. turava, _ qmedebis wina-

46

aRmdegobas pozitiuri samarTlis (kanonis), zneobisa da

kulturis normebisadmi~.1 qmedebis marTlwinaaRmdegoba SeiZ-

leba gamomdinareobdes kanonidan an sxva normatiuli aqti-

dan, zneobis an kulturis normebidan.

`qmedebis sisxlissamarTlebrivi Sefasebis dros mxed-

velobaSia misaRebi am qmedebis Cadenis akrZalva, _ wers o.

gamyreliZe, _ romelic sisxlis samarTlis kanons gareTaa.

marTlwinaaRmdegobis dadgena niSnavs imis dadgenas, daar-

Rvia Tu ara kacma akrZalva. damnaSave asrulebs (da ar ar-

Rvevs) sisxlis samarTlis kanons, anu qmedebis Semadgenlo-

bas da arRvevs normas, akrZalvas, romelic sisxlis samar-

Tlis kanons gareTaa~.2 amitom ver daveTanxmebiT a. kvaSila-

vas mosazrebas, rom `sisxlis samarTlis kanoni krZalavs

danaSaulis Cadenas misi Camdenis mimarT kanoniT gaTvalis-

winebuli sasjelis gamoyenebis muqariT~.3 kodeqsis kerZo na-

wilis muxlSi miTiTebuli sasjeli amkrZalavi xasiaTis ki

araa, aramed igi warmoadgens normis dispoziciaSi aRwerili

qmedebis Sesrulebis SemTxvevaSi saxelmwifo reagirebis

formas. sasjeli gamafrTxilebeli da ara amkrZalavi xasia-

Tisaa. sasjeli ki ar krZalavs qmedebis Cadenas, aramed kacs

afrTxilebs, rom qmedebis Cadenis SemTxvevaSi, Tu igi daar-

Rvevs akrZalvas, mis mimarT gamoiyeneba Sesabamisi sasjeli.

akrZalva rom kanons gareT dgas, amis Sesaxeb SegviZ-

lia davasaxeloT magaliTebi. kodeqsis 276-e muxliT pasu-

xismgeblobas iwvevs avtomobilis moZraobis wesis darRveva

imis mier, vinc am satransporto saSualebas marTavs, ramac

gamoiwvia janmrTelobis naklebad mZime dazianeba. am Sem-

TxvevaSi akrZalva gamomdinareobs kanonidan `sagzao moZrao-

bis wesebis Sesaxeb~; kodeqsis 108-e muxliT gaTvaliswinebu-

li ganzrax mkvlelobis akrZalva modis konstituciis me-15

muxlidan (sicocxle adamianis xelSeuvali uflebaa da mas

1 m. turava, sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-7 gamocema, Tbilisi, 2008, gv. 79. 2 o. gamyreliZe, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis gan-marteba, me-2 gamocema, Tbilisi, 2008, gv. 83-84. 3 a. kvaSilava, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis zoga-di nawili komentarebiT, me-2 gamocema, Tbilisi, 2009, gv. 36.

47

icavs kanoni, 143-e muxliT gaTvaliswinebuli Tavisuflebis

ukanono aRkveTisa _ konstituciis me-18 muxlidan (adamianis

Tavisufleba xelSeuvalia. Tavisuflebis aRkveTa an piradi

Tavisuflebis sxvagvari SezRudva dauSvebelia sasamarTlo

gadawyvetilebis gareSe), 154-e muxliT gaTvaliswinebuli

JurnalistisaTvis profesiul saqmianobaSi ukanonod xelis

SeSlis akrZalva _ konstituciis 24-e muxlidan (yovel ada-

mians aqvs ufleba Tavisuflad miiRos da gaavrcelos in-

formacia, gamoTqvas da gaavrcelos Tavisi azri zepirad, we-

rilobiT an sxvagvari saSualebiT) da a.S.

qmedebis marTlwinaaRmdegobis niSnis dadgenisas sasa-

marTlo unda mivides gadawyvetilebamde, rom qmedeba ar

warmoadgens marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel romelime

garemoebas (ix. kodeqsis me-8 Tavi).

sabWoTa periodSi danaSaulis ganmartebisas yuradReba

iyo gamaxvilebuli qmedebis sazogadoebriv saSiSroebaze,

rogorc danaSaulis materialur niSanze. am niSnis Setana

danaSaulis cnebaSi praqtikuli TvalsazrisiT mouxerxebe-

li iyo. `saqme is aris, _ wers o. gamyreliZe, _ marTlwinaaR-

mdegobis (akrZalvis) niSani ufro moxerxebulia gamosayeneb-

lad, vidre sazogadoebrivi saSiSroebis cneba. praqtikulad

ufro advilia moTxovo kacs, rom àr daarRvios akrZalva~,

vidre _ àr imoqmedos sazogadoebrivad saSiSad~. sazogado-

ebrivi saSiSroeba akrZalvisa, e.i. marTlwinaaRmdegobis Sina-

arsia da moiTxovs movlenis arsSi wvdomas, rac yvelas ar

SeuZlia. magaliTad, zogjer romelime dawesebulebis oTa-

xis karze weria: ùcxo piris Sesvla akrZalulia~. ra saSiS-

roebas qmnis oTaxSi ucxo kacis Sesvla, amas mniSvneloba

ara aqvs; mTavaria viciT, rom oTaxSi Sesvla akrZalulia~.1

1958 wlamde sabWoTa sisxlis samarTalSi moqmedebda

analogia. amis gamo mosamarTles SeeZlo danaSaulad CaeTva-

la da sasjeli daedo iseTi qmedebisaTvis, romelic pirda-

pir ar iyo gaTvaliswinebuli sisxlis samarTlis kanoniT,

1 o. gamyreliZe, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis pro-eqtis mimarT gamoTqmuli kritikuli SeniSvnebis gamo, Jurna-li àlmanaxi~, #13, gv. 23.

48

magram Tavisi sazogadoebrivi mniSvnelobiTa da gvariT em-

sgavseba kodeqsiT gaTvaliswinebul sxva qmedebas.

amJamad analogia gauqmebulia da aravin ar SeiZleba mi-

eces pasuxisgebaSi, Tu mis mier Cadenili qmedeba gaTvalis-

winebuli ar aris sisxlis samarTlis kanoniT. amiT sisxlis

samarTalSi dakanonebulia principi: àr arsebobs danaSau-

li kanonis gareSe~.

brali. danaSaulisaTvis damaxasiaTebeli mesame niSania

brali. bralis cnebis samgvari gageba arsebobs sisxlis sa-

marTlis TeoriaSi: 1) wminda fsiqologiuri, 2) Sereuli anu

fsiqologiur-normatiuli da 3) wminda normatiuli.

wminda fsiqologiuri Teoriis mixedviT, brali aris

subieqtis fsiqikuri damokidebuleba mis mier Cadenili qme-

debisa da damdgari Sedegisadmi.

fsiqologiur-normatiuli Teoriis mixedviT, brali

aris subieqtis fsiqikuri damokidebuleba mis mier Cadenili

qmedebisa da damdgari Sedegisadmi.

fsiqologiur-normatiuli Teoriis mixedviT, brali

aris gasakicxi fsiqikuri damokidebuleba kanoniT gaTvalis-

winebuli qmedebisa misi Sedegisadmi.

wminda normatiuli Teoriis mixedviT, brali aris ada-

mianis samarTlebrivi gakicxva mis mier Cadenili sisxlis sa-

marTlis kanoniT gaTvaliswinebuli marTlsawinaaRmdego

qmedebisaTvis.

sisxlis samarTlis kanoniT gaTvaliswinebuli mar-

TlsawinaaRmdego qmedeba braleulia, Tu igi Cadenili ar

aris bralis gamomricxvel romelime garemoebaSi. brali

dgindeba e.w. gamoricxvis meTodis gamoyenebiT. Tu ar aris

bralis gamomricxveli garemoeba, maSin brali avtomaturad

dadgenlia. amiT sisxlis samarTalSi dakanonebulia princi-

pi: ar arsebobs danaSauli bralis gareSe.

qmedebis mcire mniSvneloba. zogjer qmedeba SeiZleba

formalurad Seicavdes sisxlis samarTlis kodeqsis kerZo

nawilis muxliT an muxlis nawiliT gaTvaliswinebuli qme-

debis niSnebs, magram calkeul SemTxvevebSi imdenad mcirem-

niSvnelovani SeiZleba iyos, rom danaSaulad ar miiCnion sa-

samarTloebma. amaze miuTiTebs kodeqsis me-7 muxlis me-2 na-

wili, romlis Tanaxmad, danaSauls ar warmoadgens iseTi

49

qmedeba, romelic Tumca formalurad Seicavs am kodeqsiT

gaTvaliswinebuli romelime qmedebis niSnebs, magram mcire

mniSvnelobis gamo ar gamouwvevia iseTi ziani, romelic au-

cilebels gaxdida misi Camdenis sisxlissamarTlebriv pasu-

xismgeblobas, an ar Seuqmnia aseTi zianis safrTxe.

3.2. pasuxismgebloba Tanamdevi SedegiT kvalificirebuli

ganzraxi danaSaulisaTvis

zogjer kanonmdebeli amkacrebs pasuxismgeblobas gan-

zraxi danaSaulisaTvis, Tu am qmedebam gamoiwvia iseTi Sede-

gi, romelic am ganzraxi danaSaulis kvalifikaciur garemoe-

badaa Setanili muxlSi.

kodeqsis me-11 muxlis Tanaxmad, Tu sisxlis samarTlis

kanoni iTvaliswinebs sasjelis gadidebas im Tanamdevi Sede-

gis dadgomis gamo, romelsac ar moicavda damnaSavis gan-

zraxva, maSin aseTi gadideba SesaZlebelia mxolod im Sem-

TxvevaSi, rodesac pirma es Sedegi gaufrTxileblobiT gana-

xorciela. aseTi danaSauli ganzrax danaSaulad CaiTvleba.

Tanamdevi SedegiT kvalificirebuli ganzraxi danaSau-

lebi sasamarTlo praqtikaSi yvelaze ufro xSirad adamia-

nis winaaRmdeg danaSaulTa karSi gvxvdeba. aseTia janmrTe-

lobis ganzrax mZime dazianeba, ramac gamoiwvia sicocxlis

mospoba (117-3 m. me-2 nawili); avadmyofis gansacdelSi mitove-

ba, ramac gamoiwvia avadmyofis janmrTelobis mZime dazianeba

an sicocxlis mospoba (130-e m. me-2 nawili); ukanono aborti,

ramac gamoiwvia sicocxlis mospoba (133-e m. me-3 nawili); gau-

patiureba, ramac gamoiwvia dazaralebulis sicocxlis mos-

poba (137-e m. me-4 n. `b~ qvepunqti) da sxva.

ganzrax danaSaulsa da mZime Sedegs Soris mizezobrivi

kavSiri unda arsebobdes. magaliTad, adamianis sicocxlis

mospoba gamowveuli unda iyos janmrTelobis dazianebiT;

`mZime SedegiT kvalificirebuli deliqti danaSaulis

rTul Semadgenlobas warmoadgens. igi gulisxmobs danaSau-

lis ZiriTad Semadgenlobas da damatebiT _ mZime Sedegs,

romelic Sesabamis kanonSi an konkretulad gansazRvrulia

(magaliTad, adamianis sikvdili), an ganusazRvrelia (mZime

Sedegi).

50

danaSaulis ZiriTadi Semadgenloba yovelTvis ganzrax

unda iyos Cadenili, xolo Tanamdevi Sedegi gamowveuli un-

da iyos gaufrTxileblobiT~.1

kodeqsis me-11 muxlis me-2 nawilis Tanaxmad, ganzraxi

danaSaulis sxva makvalificirebeli niSani pirs bralad See-

racxeba mxolod maSin, rodesac am niSans moicavda misi gan-

zraxva.

magaliTad, kodeqsis me-109 muxlis me-2 nawilis à~ qve-

puntiT gaTvaliswinebuli ganzrax mkvleloba winaswari Sec-

nobiT orsuli qalisa, kacs Seeracxeba mxolod maSin, rode-

sac qalis orsuloba misTvis cnobili iyo. Tu aseT niSans

ar moicavda subieqtis ganzraxva, igi pasuxs agebs 108-e mux-

liT gaTvaliswinebuli ganzraxi mkvlelobisaTvis.

3.3. faqtobrivi xasiaTis Secdomebi

faqtobrivi Secdoma mdgomareobs piris (subieqtis)

araswor warmodgenaSi qmedebis faqtiuri garemoebebis mi-

marT.

`Sinaarsis mixedviT ganarCeven faqtobrivi Secdomebis

Semdeg saxeebs: Secdomas xelyofis obieqtSi, qmedebis da Se-

degis xasiaTsa da simZimis xarisxSi, mizezobrivi kavSiris

ganviTarebaSi, pasuxismgeblobis damamZimebel garemoebebSi~.2

zogjer Secdomis dasaxelebul saxeebs umateben Secdomas

danaSaulis saganSi, dazaralebulis pirovnebaSi, danaSau-

lis Cadenis iaraRsa da saSualebebSi.3 amis sapirispirod

aRiniSna, rom Secdomis aRniSnuli saxeebis calke gamoyofa

mizanSeuwonelia, ramdenadac isini faqtiurad warmoadgenen

an Secdomas obieqtSi, an danaSauls obieqtur mxareSi, an sa-

1 saqarTvelos sisxlis samarTlis komentarebi, Tbilisi, 1976, gv. 78. 2 l. surgulaZe, sisxlis samarTali, danaSauli (leqciebi), Tbi-lisi 1997, gv. 211. 3 Якушин В. А. Ошибка и ее уголовно-правовое значение, Казань, 1988,

ст. 54.

51

erTod ar aqvT mniSvneloba sisxlis samarTlis pasuxismgeb-

lobisaTvis.1

Cveni azriT, qmedebis faqtobriv garemoebebs moicavs

qmedebis obieqturi mxare da amitom Sinaarsis mixedviT unda

gamovyoT faqtiuri Secdomis Semdegi saxeebi: Secdoma xel-

yofis obieqtSi, Secdoma qmedebis xasiaTSi, Secdoma SedegSi,

Secdoma mizezobriv kavSirSi.

a) Secdoma obieqtSi ewodeba subieqtis araswor war-

modgenas kanoniT daculi im samarTlebrivi sikeTis Sesaxeb,

romelsac igi xelyofs. amgvari Secdoma ori saxiT gvevli-

neba.

pirveli saxea, rodesac piri fiqrobs, rom xelyofs

gansazRvrul obieqts, sinamdvileSi ki, vnebas ganicdis sul

sxva obieqti. magaliTad, subieqti fiqrobs, rom itacebs nar-

kotikul saSualebas, sinamdvileSi ki gatacebulia samkurna-

lo wamali, romelic narkotikul nivTierebas ar Seicavs.

aseTi Secdoma unda dakvalificirdes ganzraxvis mimarTebis

mixedviT, magram ar SeiZleba angariSi ar gaewios imasac,

rom obieqti, romelic mocemuli iyo subieqtis ganzraxviT,

sinamdvileSi ar dazianebula. raTa es ori garemoeba miyva-

nil iqnas SesatyvisobaSi, aRniSnuli qmedebis kvalifikacii-

sas mimarTaven iuridiul fiqcias: moqmedeba fasdeba rogorc

nasurveb obieqtze mcdeloba. mocemul magaliTSi subieqtma

pasuxi unda agos narkotikuli saSualebis mcdelobisaTvis.

obieqtSi Secdomisagan unda gavmijnoT Secdoma xelyo-

fis sagansa da dazaralebulis pirovnebisagan.

xelyofis saganSi Secdomis dros, vnebas ganicdis swo-

red nagulisxmevi obieqti, Tumca uSualo zemoqmedeba xdeba

sxva da ara subieqtis mier SerCeul saganze. aseTi Secdoma

zegavlenas ar axdens arc kvalifikaciaze da arc sisxlis

samarTlis pasuxismgeblobaze.

dazaralebulis pirovnebaSi Secdomisas subieqti vnebas

ayenebs ara nagulisxmev, aramed sxva pirovnebas. aqac, iseve

rogorc xelyofis saganSi Secdomis dros, Secdoma ar exeba

im garemoebebs, romelTac iTvaliswinebs Sesabamisi qmedeba.

orive SemTxvevaSi vnebas ganicdis nagulisxmevi obieqti da

1 Уголовное право, Общая часть, Учебник, Москва, 1994, ст, 190.

52

amdenad, Secdoma araviTar zegavlenas ar axdens arc qmede-

bis kvalifikaciaze da arc sisxlissamarTlebriv pasuxis-

mgeblobaze, magram es im SemTxvevaSi, Tu dazaralebulis pi-

rovnebis SecvliT ar icvleba xelyofis obieqtic.

obieqtSi Secdomas emsgavseba e.w. moqmedebis gadaxra,

e.i. iseTi SemTxveva, rodesac subieqtis moqmedeba mimarTu-

lia erTi romelime piris an sagnis mimarT, magram misgan da-

moukidebeli mizezebis gamo, zians ayenebs sxva pirs an sa-

gans.

magaliTad, abazaZes surs beriZis mokvla, esvris mas

revolvers, magram ukanaskneli gverdze gadaixreba da tyvia

moxvdeba gogiZes da iqve moklavs. am SemTxvevaSi abazaZis

qmedeba unda dakvalificirdes beriZis ganzrax mkvlelobis

mcdelobiT da gogiZis gaufrTxileblobiT sicocxlis mos-

pobisaTvis.

b) Secdoma qmedebis xasiaTSi niSnavs, subieqtis aras-

wor warmodgenas, rom sCadis konkretul qmedebas, magram si-

namdvileSi misi qmedeba sul sxva qmedebis niSnebs Seicavs.

magaliTad, roca subieqts hgonia, rom misi qmedeba mar-

Tlzomieria, magram igi piriqiT, marTlsawinaaRmdegoa, da

piriqiT, _ hgonia, rom marTlsawinaaRmdegoa da sinamdvileSi

moklebulia aseT xasiaTs.

g) Secdoma SedegSi SeiZleba daSvebul iyos am obieq-

turi niSnis rogorc xarisxobrivi, ise raodenobrivi maxasi-

aTeblebis mimarT.

Secdoma Sedegis xasiaTSi SeiZleba gamoixatos iseTi

Sedegebis gaTvaliswinebaSi, romelic faqtiurad ar damdga-

ra, anda iseTi Sedegis gauTvaliswineblobaSi, romelic si-

namdvileSi ganxorcielda. aseTi Secdoma gamoricxavs pasu-

xismgeblobas faqtiurad damdgari Sedegis ganzrax gaxorci-

elebisaTvis, magram SeiZleba gamoiwvios pasuxismgebloba Se-

degis gaufrTxileblobiT ganxorcielebisaTvis, Tu aseTs

kanoni iTvaliswinebs. qmedeba, romelmac gamoiwvia sxva Sede-

gi, vidre is, romelic subieqtis ganzraxviT iyo moculi, un-

da dakvalificirdes, rogorc subieqtis mier nasurvebi dana-

Saulis mcdeloba da faqtiurad ganxorcielebuli gauf-

rTxilebeli danaSauli. magaliTad, sxvisi saxlis gadawvis

53

ganuxorcielebeli cda, Tu am dros SemTxveviT saxlSi

myofma miiRo janmrTelobis dazianeba gaufrTxileblobiT.

rodesac sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba Sede-

gis simZimezea damokidebuli, subieqti, romelic cdeba Se-

degSi pasuxs agebs ganzraxvis mimarTulebis mixedviT: subi-

eqtis mier gaTvaliswinebulze ufro mZime Sedegis dadgoma

(magaliTad, janmrTelobis mZime dazianeba, romelsac mohyva

sikvdili), Tu am ukanasknelis mimarT mas ganzraxva ar hqon-

da, ver gamoiwvevs pasuxismgeblobas ganzraxi danaSaulisaT-

vis (ganzraxi mkvlelobisaTvis). Tu ufro mZime Sedegi ga-

mowveuli iyo gaufrTxileblobiT, maSin subieqtma pasuxi

unda agos ZiriTadi Sedegis ganzrax ganxorcielebisaTvis

(janmrTelobis mZime dazianeba) da ufro mZime Sedegis gauf-

rTxileblobiT ganxorcielebisaTvis (dazaralebulis sik-

vdili).

d) Secdoma mizezobrivi kavSiris ganviTarebaSi niSnavs

subieqtis araswor warmodgenas mis moqmedebasa da damdgar

Sedegs Soris mizezobrivi kavSiris ganviTarebis Sesaxeb. mar-

Talia subieqts ar moeTxoveba mizezobrivi kavSiris ganviTa-

rebis yvela detalisa da Taviseburebis Secnoba, magram misi

Secnoba aucileblad unda moicavdes mizezobrivi kavSiris

ganviTarebis mTavar, zogad kanonzomierebas. amitom Secdomas

eqneba adgili, rodesac subieqts aseTi kanonzomierebis Sesa-

xeb araswori warmodgena aqvs.

Tu gansxvaveba subieqts araswor warmodgenasa da sinam-

dviles Soris ararsebiTia da mas zogadi saxiT mainc swori

warmodgena hqonda mizezobrivi kavSiris ganviTarebaze, igi

ver moaxdens gavlenas pasuxismgeblobaze.

magaliTad, andriaZe fiqrobda, rom buaCiZes moklavda

tyviis gulSi mortymiT, magram sinamdvileSi buaCiZe mokvda

tyviis tvinSi gartymis gamo. faqtiurad aq ar aris raime ar-

sebiTi Secdoma mizezobrivi kavSiris ganviTarebaSi. andria-

Zis araswori varaudi ver iqoniebs gavlenis ganzraxvaze da

pasuxismgeblobaze, ramdenadac mas saerTod Secnobili hqon-

da, rom buaCiZes moklavda revolveridan gasrolili tyviiT,

da swored asec moxda sinamdvileSi.

mizezobrivi kavSiris ganviTarebaSi Secdomis magali-

Tia: gogiZes surs devaZis mokvla da gadaisvris mas wyalSi

54

im varaudiT, rom is daixrCoba, sinamdvileSi igi mokvda

wyalSi Cavardnisas qvaze Tavis dartymiT. aseTi Secdoma ver

Secvlis gogiZis ganzraxvas _ moekla devaZe, ramdenadac,

dadga swored is Sedegi, rac surda gogiZes da rasac moi-

cavda misi cnobiereba.

Secdomam mizezobrivi kavSiris ganviTarebaSi SeiZleba

zogjer kavSiri iqonios subieqtis qmedebis damTavrebul

ganzrax danaSaulad arcnobis sakiTxze.

magaliTad, Tu pirma saxlis dawvis mizniT cecxli wa-

ukida mas, magram xanZari sxva pirebma Caaqres da saxli daw-

vas gadaurCa, man pasuxi unda agos mxolod sxvisi qonebis

ganzrax ganadgurebis mcdelobisaTvis. am SemTxvevaSi Sec-

doma imaSi mdgomareobs, rom subieqtisaTvis cnobili mize-

zobrivi kavSiris ganviTarebis msvleloba Seicvala da amis

gamo Sedegi ar dadga.

dabolos, Secdoma SeiZleba gamoixatos imaSi, rom su-

bieqtma ar icis, Tu ra Sedegs gamoiRebs misi moqmedebiT ga-

mowveuli mizezobrivi kavSiri.

magaliTad, gamoucdelma mZRolma moyinul trotuarze

daamuxruWa manqana, inerciis Zalam manqana gadaisrola tro-

tuarze da mokla mimavali mgzavri. am SemTxvevaSi mZRols

ar hqonda warmodgena mizezobrivi kavSiris aseT ganviTare-

baze da igi pasuxs agebs mxolod gaufrTxileblobiT si-

cocxlis mospobisaTvis da ara ganzrax mkvelelobisaTvis.

55

3.4. danaSaulis saxeebi da kategoriebi

danaSaulis saxeTa klasifikaciisas yuradReba unda ga-

maxvildes qmedebis marTlwinaaRmdegobisa da bralis xaris-

xze. ramdenadac izrdeba an mcirdeba marTlwinaaRmdegobis

an bralis xarisxi, Sesabamisad an izrdeba an mcirdeba sis-

xlissamarTlebrivi pasuxismgebloba, e.i. mZimdeba an msubuq-

deba igi. amis mixedviT danaSaulis sam saxes ganarCeven: Zi-

riTad, anu martiv, kvalificiur da privilegiur Semadgen-

lobas.

ZiriTadi, anu martivi Semadgenloba ewodeba iseT dana-

Saulebs, romlis drosac arc izrdeba da arc mcirdeba mar-

TlwinaaRmdegobis an bralis xarisxi da Sesabamisad arc

mZimdeba da arc msubuqdeba sisxlissamarTlebrivi pasuxis-

mgebloba. magaliTad, kodeqsis 108-e muxliT gaTvaliswinebu-

li ganzrax mkvleloba.

kvalificiuri Semadgenlobaa danaSaulis iseTi Semad-

genloba, rodesac izrdeba an marTlwinaaRmdegobis an bra-

lis xarisxi da Sesabamisad, mZimdeba sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgebloba. magaliTad, kodeqsis 109-e muxliT gaTva-

liswinebuli ganzrax mkvleloba Cadenili damamZimebel ga-

remoebebSi.

privilegiuri danaSauli iseTi danaSaulia, romlis

drosac mcirdeba an marTlwinaaRmdegobis an bralis xaris-

xi da Sesabamisad msubuqdeba sisxlissamarTlebrivi pasuxis-

mgebloba. magaliTad, kodeqsis 110-e muxliT gaTvaliswinebu-

li ganzraxi mkvleloba msxverplis TxovniT.

danaSauli kategoriebad iyofa sasjelad gaTvaliswine-

buli Tavisuflebis aRkveTis maqsimaluri vadis mixedviT,

e.i. danaSaulis kategoriis gansazRvrisas, upirveles yovli-

sa, yuradReba unda mieqces kodeqsis kerZo nawilis muxlSi

aRwerili esa Tu is qmedeba sasjelis saxiT iTvaliswinebs

Tu ara Tavisuflebis aRkveTas da rogoria misi maqsimaluri

zRvari. kodeqsis me-12 muxlis mixedviT danaSauli sami kate-

goriisaa: a) naklebad mZime, b) mZime da g) gansakuTrebiT mZi-

me.

naklebad mZimea iseTi ganzraxi an gaufrTxileblobiTi

danaSauli, romlis CadenisTvisac sisxlis samarTlis kodeq-

56

siT gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli ar aRemateba 5

wliT Tavisuflebis aRkveTas.

naklebad mZime kategoriis danaSaulebs miekuTvneba ag-

reTve iseTi danaSaulebi, romlis CadenisTvisac kodeqsiT

gaTvaliswinebuli sasjeli ar aris dakavSirebuli Tavisuf-

lebis aRkveTasTan.

magaliTad, kodeqsis 177-e muxlsi pirveli nawiliT

qurdobisaTvis dawesebulia sasjeli _ jarima an Tavisuf-

lebis SezRudva vadiT 1-3 wlamde anda Tavisuflebis aRkve-

Ta imave vadiT. am SemTxvevaSi sasjeli Tavisuflebis aRkve-

Tis saxiT ar aRemateba 5 wliT Tavisuflebis aRkveTas da

amitom igi miekuTvneba naklebad mZime danaSaulTa kategori-

as.

mZimea iseTi ganzraxi danaSauli, romlis CadenisTvis

gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli ar aRemateba 10

wliT Tavisuflebis aRkveTas, agreTve gaufrTxileblobiTi

danaSauli, romlis CadenisTvisac sisxlis samarTlis kodeq-

siT sasjelis saxiT gaTvaliswinebulia Tavisuflebis aRkve-

Ta 5 welze meti vadiT. e.i. mZime danaSaulis dros sasjelis

saxiT gaTvaliswinebuli Tavisuflebis aRkveTis vada xuT

wels aRemateba, magram ar aRemateba aT wels.

magaliTad, yaCaRobisTvis dawesebulia pasuxismgebloba

Tavisuflebis aRkveTis saxiT 5-7 wlamde vadiT. mocemuli

sasjeli aRemateba 5 wlis Tavisuflebis aRkveTas, magram ar

aRemateba 10 wliT Tavisuflebis aRkveTas da amitom igi mie-

kuTvneba mZime danaSaulTa kategorias.

მაგალითად, წინასწარი შეთანხმებით ჯგუფის მიერ არაერთგზის,

ძალადობით, რომელიც საშიში არ არის სიცოცხლისა და

ჯანმრთელობისათვის, ჩადენილი ძარცვისათვის სსკ-ს 178-ე მუხლის მე-

3 ნაწილის სანქციით, გათვალისწინებულია თავისუფლების აღკვეთა 5-8

წლამდე. აღნიშნული დანაშაულისათვის სასამართლომ დანისნა

თავისუფლების აღკვეთა 5 წლით. რომელი კატეგორიის დანაშაულია

ჩადენილი პირთა ჯგუფის მიერ? მძიმე, ვინაიდან სანქციის ზედა ზღვარი 5

წელს აღემატება, მაგრამ არ აღემათება 10 წელს. gansakuTrebiT mZimea iseTi ganzraxi danaSauli, rom-

lis CadenisTvis sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswine-

57

bulia sasjelis saxiT Tavisuflebis aRkveTa 10 welze meti

vadiT an uvado Tavisuflebis aRkveTa.

magaliTad, kodeqsis 108-e muxliT gaTvaliswinebuli

ganzrax mkvleloba isjeba Tavisuflebis aRkveTiT vadiT 7-

15 wlamde. am SemTxvevaSi, mocemuli sasjelis maqsimaluri

zRvari iTvaliswinebs Tavisuflebis aRkveTas 10 welze meti

vadiT da amitom miekuTvneba gansakuTrebiT mZime danaSaul-

Ta kategorias.

3.5. erTiani danaSaulis saxeebi

erTiani danaSauli gulisxmobs kodeqsis erTi muxliT

an muxlis nawiliT gaTvaliswinebul danaSauls, romelsac

erTi konkretuli qmedebis Semadgenloba aqvs da dakvalifi-

cirdeba kodeqsis erTi muxliT an muxlis nawiliT.

kodeqsSi mocemulia erTiani danaSaulis ori saxe: de-

nadi da gangrZobiTi danaSauli.

kodeqsis me-13 muxlis Tanaxmad, denadia kodeqsis erTi

muxliT an muxlis nawiliT gaTvaliswinebuli danaSauli,

romlis Cadena iwyeba moqmedebiT an umoqmedobiT da rome-

lic Semdeg uwyvetad xorcieldeba.

amrigad, denadia iseTi danaSauli, romelic garkveuli

drois ganmavlobaSi uwyvetad xorcieldeba da grZeldeba,

vidre TviT damnaSave ar Sewyvets Tavisi nebiT an misi nebis

gareSe ar iqneba Sewyvetili. ramden xansac ar unda gagrZel-

des denadi danaSauli, igi CaiTvleba erT mTlian danaSau-

lad.

denadi danaSauli SeiZleba Cadenil iqnes rogorc moq-

medebiT, magaliTad, dezertiroba (muxli 389), cecxlsasro-

li iaraRis Senaxva, tareba (muxli 236) da sxva, aseve umoqme-

dobiT, magaliTad danaSaulis Seutyobinebloba (muxli 376),

gadasaxadisaTvis Tavis arideba (muxli 218) da sxva.

denadi danaSauli damTavrebulia qmedebis Sewyvetis

momentidan.

kodeqsis me-14 muxlis Tanaxmad, gangrZobadia kodeqsis

muxliT an muxlis nawiliT gaTvaliswinebuli danaSauli,

58

romelic moicavs erTiani mizniTa da saerTo ganzraxviT Ca-

denil or an met qmedebas.

amrigad, gangrZobadi ewodeba danaSauls, romlis obi-

eqturi Semadgenloba Sedgeba erTi saerTo miznis miRwevisa-

ken mimarTuli ramdenime erTgvarovani, msgavsi aqtebisagan;

aseTia, magaliTad, momxmareblis motyueba (muxlis 219), ma-

sobrivi areuloba (muxli 225) da sxva.

gangrZobadi danaSauli denadisagan gansxvavebiT uw-

yvetliv ki ar xorcieldeba, aramed ramdenime sxvadasxva

dros Cadenili identuri aqtebisagan Sedgeba.

gangrZobadi danaSauli iwyeba erTi danaSaulis Semad-

genel erTgvarovan, msgavsi danaSaulebrivi moqmedebebisagan,

pirveli danaSaulebrivi moqmedebis Cadenis momentidan da

damTavrdeba analogiuri danaSaulebrivi moqmedebis ukanas-

kneli SesrulebiT. erTi da igive obieqtis winaaRmdeg mimar-

Tul yvela im aqts axasiaTebs damnaSavis erTiani saerTo mi-

zani da es aqtebi Tavisi krebadobiT erT mTlian danaSauls

Seadgens.

gangrZobadi danaSauli damTavrebulia ukanaskneli qme-

debis Cadenis momentidan.

59

Tavi 4. danaSaulis simravle

4.1. araerTgzisi danaSauli

danaSaulis simravlis problema danaSaulis Seswavlis

problemaa. imisaTvis, rom sasamarTlom daniSnos sasjeli,

aucilebelia moaxdinos qmedebis sisxlissamarTlebrivi Se-

faseba, ra drosac unda gadawyvitos kodeqsis erTi muxliT

Tu sxvadasxva muxlebiT dakvalificirdes qmedeba.

danaSaulis simravlis saxeebia (formebia): araerTgzisi

danaSauli, danaSaulTa erToblioba, danaSaulis recidivi

da reketi.

araerTgzis danaSaulze, rogorc danaSaulis simrav-

lis narisaxeobaze, saubaria kodeqsis zogad da kerZo nawi-

lebSi.

kodeqsis me-15 muxlis Tanaxmad, araerTgzisi danaSauli

niSnavs winaT nasamarTlevi piris mier am kodeqsis imave mux-

liT gaTvaliswinebuli danaSaulis Cadenas.

magaliTad, kodeqsis 109-e muxlis me-3 nawilis è~ qve-

punqti iTvaliswinebs pasuxismgeblobas araerTgzisi ganzra-

xi mkvlelobisaTvis.

kodeqsis sxvadasxva muxliT gaTvaliswinebuli ori an

meti danaSauli mxolod maSin CaiTvleba araerTgzis danaSa-

ulad, Tu amis Sesaxeb miTiTebulia am kodeqsis Sesabamis

muxlSi.

magaliTad, kodeqsis 177-e muxlis SeniSvnis Tanaxmad,

qurdoba araerTgzis Cadenilad CaiTvleba Tu pirs winaT Ca-

denili hqonda 177-186, 224-e, 231-e, 237-e da 264-e muxlebiT gaT-

valiswinebuli ori an meti danaSauli.

მაგალითად, 19 წლის ჩიქოვანმა 24 მარტს ჩაიდინა ქურდობა,

ხოლო 26 მარტს განახორციელა ძარცვა. აქვს თუ არა ადგილი

დანაშაულის არაერთგზისობას? არა, რადგან პირი წინათ

ნასამართლევი არ იყო. danaSauli araerTgzis Cadenilad iTvleba, Tu:

a) kanoniT dadgenili wesiT piri winaT Cadenili dana-

SaulisaTvis gaTavisuflebuli ar aris sisxlissamarTleb-

rivi pasuxismgeblobisagan;

60

b) pirs, winaT Cadenili danaSaulisaTvis nasamarTloba

moxsnili ara aqvs;

g) pirs, winaT Cadenili danaSaulisaTvis nasamarTloba

gaqarwylebuli ara aqvs;

Tu es pirobebi ar arsebobs, maSin danaSauli araer-

Tgzis Cadenilad ar CaiTvleba.

ასევე არ გვექნება არაერთგზისი დანაშაული, თუ:

ა.) პირი წინათ გაუფრთხილებლობითი დანაშაულისათვის იყო

ნასამართლევი;

ბ.) პირი წინათ ჩადენილი განზრახი დანაშაულისათვის იყო

ნასამართლევი და ჩაიდინა გაუფრთხილებლობითი დანაშაული. Tu araerTgzisi danaSauli gaTvaliswinebulia garemoe-

bad, romelic ufro mkacr sasjels iwvevs, aseT SemTxvevaSi,

piris mier Cadenili ori an meti danaSauli dakvalificir-

deba kodeqsis muxlis Sesabamisi nawilis Sesabamisi qvepun-

qtiT, romliTac gaTvaliswinebulia sasjeli araerTgzisi

danaSaulisaTvis.

magaliTad, Tu pirma ganaxorciela araerTgzisi qurdo-

ba, qmedeba unda dakvalificirdes kodeqsis 177-e muxlis me-2

nawilis `b~ qvepunqtiT, romelic iTvaliswinebs pasuxismgeb-

lobas araerTgzisi qurdobisaTvis.

4.2. danaSaulTa erToblioba

kodeqsis me-16 muxlis Tanaxmad, danaSaulTa erToblio-

ba niSnavs am kodeqsis muxliT an muxlis nawiliT gaTvalis-

winebuli ori an meti qmedebis Cadenas, romelTagan piri arc

erTisTvis ar yofila msjavrdebuli. danaSaulTa erTobli-

obad iTvleba agreTve iseTi qmedebis Cadena, romelic Sei-

cavs am kodeqsis ori an meti muxliT an muxlis nawiliT

gaTvaliswinebul danaSaulTa niSnebs.

rogorc kanonidan irkveva, danaSaulTa erToblioba or

saxed iyofa: idealur da realur erTobliobad.

realuri erToblioba niSnavs ori an meti qmedebiT, Se-

sabamisad ori an meti danaSaulis Semadgenlobis ganxorcie-

lebas.

61

magaliTad, subieqtma naqurdali Zvirfasi xanjliT mok-

la sxva piri. qmedeba unda dakvalificirdes kodeqsis 177-e

muxliT, romelic iTvaliswinebs pasuxismgeblobas qurdobi-

saTvis da kodeqsis 108-e muxliT, romelic iTvaliswinebs pa-

suxismgeblobas mkvlelobisaTvis.

idealuri erToblioba gulisxmobs erTi moqmedebiT

ori an meti, sxvadasxva danaSaulis niSnebis ganxorcielebas.

magaliTad, SidsiT daavadebulma gaaupatiura qaliSvi-

li gogona. qmedeba idealur erTobliobas warmoadgenda da

unda dakvalificirdes kodeqsis ori sxvadasxva muxliT.

kerZod, kodeqsis 131-e muxliT, romelic iTvaliswinebs pasu-

xismgeblobas Sidsis SeyrisaTvis da kodeqsis 137-e muxliT,

romelic iTvaliswinebs pasuxismgeblobas gaupatiurebisaT-

vis. davasaxeloT kidev erTi magaliTi: mamam mcirewlovani

Svili mokla, rom ar gadaexada alimenti. mamis qmedeba dak-

valificirdeba kodeqsis 109-e muxlis me-2 nawilis `b~ qvepun-

qtiT da me-3 nawilis `g~ qvepunqtiT.

kodeqsis me-16 muxlis me-2 nawili miuTiTebs, rom Tu

qmedeba gaTvaliswinebulia zogadi da specialuri normebiT,

danaSaulTa erToblioba ar arsebobs da pirs sisxlissamar-

Tlebrivi pasuxismgeblo-ba daekisreba specialuri normiT.

ცდებიან ის ავტორები, რომლებიც სპეციალურ ნორმას და ზოგადი

ნაწილის ნორმებს ერთმანეთთან აიგივებენ.1 ზოგადი და სპეციალური

ნორმებით გათვალისწინებული ქმედება გვაქვს magaliTad, Tu subi-

eqtma Caidina istoriuli Rirebulebis nivTis qurdoba, igi

pasuxs agebs kodeqsis mxolod 183-e muxliT da ara 177-e mux-

liT. kacma Caidina SurisZiebis mizniT arasrulwlovanis

mkvleloba. igi pasuxs agebs ara 108-e da 109-e muxlebiT gaT-

valiswinebuli danaSaulebisaTvis, aramed 109-e muxlis me-2

nawilis `b~ qvepunqtiT, romelic iTvaliswinebs pasuxismgeb-

lobas mkvlelobisaTvis specialuri normiT.

4.3. danaSaulis recidivi

1 ა. კვაშილავა, სისხლის სამართლის კოდექსის ზოგადი ნაწილი (კომენტარებით),

თბილისი, 2009 წ. გვ. 63

62

danaSaulis ganmeorebiT Cadena mowmobs subieqtis gaz-

rdil socialur saSiSroebaze. kidev ufro did saSiSroebas

amJRavnebs subieqti, rodesac igi pirveli danaSaulisaTvis

msjavrdebis Semdeg axal danaSauls Caidens. aseT SemTxveva-

Si danaSaulis recidivze saubroben.

recidivi laTinuri sityvaa da niSnavs, rac meordeba,

danaSaulis ganmeorebiT Cadenas.1

danaSaulis recidivi niSnavs winaT ganzraxi danaSau-

lisaTvis nasamarTlevi piris mier ganzraxi danaSaulis Ca-

denas.

magaliTad, pirs winaT hqonda Cadenili qurdoba, ris-

Tvisac nasamarTlevi iyo da Caidina mkvleloba.

danaSaulis recidivis dadgenisas mxedvelobaSi ar mii-

Reba:

a) nasamarTloba 18 wlamde Cadenili danaSaulisaTvis;

b) nasamarTloba, romelic moxsnili an gaqarwylebulia

kodeqsis 79-e muxliT gaTvaliswinebuli wesiT;

g) danaSaulis gaufrTxileblobiT Cadena.

danaSaulis recidivis SemTxvevaSi kodeqsiT gaTvalis-

winebuli safuZvliT da dadgenil farglebSi SeiZleba dai-

niSnos ufro mkacri sasjeli.

4.4. reketi

reketis cnebas sisxlis samarTlis kodeqsi icnobs 2004

wlis 24 ivnisidan.

kodeqsis me-171 muxlis pirveli nawiliT, rekeTi aris

Semosavlis an sxvagvari qonebrivi sargeblis sistematurad

miRebis mizniT warmoebuli araerTjeradi da organizebuli

saqmianoba, romelic dakavSirebulia ganzraxi danaSaulis

CadenasTan (Tu nasamarTloba ar aris gaqarwylebuli an mox-

snili), Tu igi ganxorcielda orjer mainc xuTi kalendaru-

1 ucxo sityvaTa leqsikoni, meore Sesworebuli da Sevsebuli gamocema, Tbilisi, 1973, gv. 359.

63

li wlis ganmavlobaSi, romelSic ar Sedis reketiris dapa-

timrebisa da sasjelis moxdis vada.

saqmianoba rom reketad CaiTvalos, igi unda akmayofi-

lebdes Semdeg pirobebs:

a) dakavSirebulia ganzraxi danaSaulis CadenasTan;

b) dakavSirebulia Semosavlis an sxvagvari qonebrivi

sargeblis sistematur miRebasTan;

g) axasiaTebs araerTjeradoba da organizebuloba;

d) xorcieldeba orjer mainc 5 kalendaruli wlis man-

Zilze;

e) winaT Cadenili danaSaulisaTvis nasamarTleoba ar

unda iyos moxsnili an gaqarwylebuli;

v) miTiTebuli 5 wlis vadaSi ar unda CaiTvalos reke-

tiris dapatimrebisa da sasjelis moxdis vada.

reketuli saqmianoba SeiZleba awarmoos reketulma

dajgufebam.

kanonis Tanaxmad. reketul dajgufebad iTvleba Tavisi

saqmianobiT reketTan dakavSirebuli:

a) iuridiuli piri;

b) fizikur pirTa nebismieri gaerTianeba;

g) iuridiul pirTa nebismieri gaerTianeba;

d) fizikur da iuridiul pirTa nebismieri gaerTianeba;

reketad iTvleba piri, romelic:

a) piradad an sxva pirTan (pirebTan) erTad warmarTavs

reketuli dajgufebis saqmianobas;

b) monawilebs reketuli dajgufebis saqmianobaSi da

misTvis cnobilia, rom es dajgufeba reketuli dajgufebaa;

g) ukanonod wyvets an monawileobs reketul dajgufe-

baTa Soris davebis gadawyvetaSi;

d) ukanonod wyvets an monawileobs reketul dajgufe-

basa da sxva pirTa Soris davebis gadawyvetaSi.

64

Tavi 5. daumTavrebeli danaSauli

5.1. daumTavrebeli danaSaulis cneba

danaSauli aris adamianis qmedebis saxesxvaoba. is

vrceldeba drosa da sivrceSi. fizikuri aqtivoba, rogorc

adamianis qmedebis Sinaarsis saxe moicavs fsiqologiur pro-

cesebs: motivacias, mizandasaxulobas da gadawyvetilebis mi-

Rebas.

sisxlis samarTlis kodeqsis kerZo nawilis muxlebSi

aRwerilia damTavrebul qmedebaTa saxeebi. qmedeba zogadi

cnebaa da moicavs momzadebas, mcdelobas, damTavrebul qme-

debas. Tu qmedeba aris marTlsawinaaRmdego da braleuli,

igi danaSauls warmoadgens. danaSauli damTavrebulad iT-

vleba maSin, Tu subieqtis qmedeba Sinaarsobrivad Seicavs

yvela im niSnebs, romelic gaTvaliswinebulia kodeqsis ker-

Zo nawilis muxlSi an muxlis nawilSi. Tu erTi niSani ma-

inc ar iqneba ganxorcielebuli, danaSauli ar CaiTvleba

damTavrebulad.

magaliTad, iaZem mkvlelobis ganzraxviT revolveridan

esrola dazaralebuls, magram es ukanaskneli miiRebs jan-

mrTelobis dazianebas. moyvanili magaliTidan saxeze gvaqvs

mkvlelobis mcdeloba da ara janmrTelobis dazianeba, vina-

idan mizani ar iqna realizebuli, Sedegi ar dadga.

iuridiul literaturaSi ganzraxi danaSaulis Cadenis

oTxi stadia dasaxelebuli: 1) ganzraxvis gamomJRavneba, 2)

danaSaulis momzadeba, 3) danaSaulis mcdeloba da 4) dam-

Tavrebuli danaSauli.

daumTavrebeli danaSauli, romelic iwvevs sisxlissa-

marTlebriv pasuxismgeblobas, warmoadgens danaSaulis mom-

zadeba da mcdeloba. ùfro adrindeli stadia, _ werda T.

wereTeli, e.i. ganzraxvis gamomJRavneba, danaSaulad ar iT-

vleba. ganzraxvis gamomJRavneba aris subieqtis danaSauleb-

rivi gadawyvetilebis gamovlineba mesame pirisaTvis misaw-

vdomi formiT. aseTia, magaliTad, danaSaulis Cadenis gan-

zraxvis mesame pirisaTvis gandoba, dRiurSi Cawera an gan-

zraxvis gamovlineba raime iseTi moqmedebiT, romelic ar

65

qmnis momavalSi danaSaulis Cadenis pirobas, magram adastu-

rebs subieqtis danaSaulebriv ganzraxvas~.1

ganzraxvis gamomJRavneba rom ar aris dasjadi stadia

danaSaulisa, es imiT aixsneba, rom aseTi moqmedeba obieqtu-

rad ar qmnis kanoniT daculi samarTlebrivi sikeTis dazia-

nebis safrTxes.

5.2. danaSaulis momzadeba

daumTavrebeli danaSaulis pirvel dasjad stadias da-

naSaulis momzadeba warmoadgens. kodeqsis me-18 muxlis Ta-

naxmad, danaSaulis momzadebad iTvleba danaSaulis Cadeni-

saTvis pirobebis Seqmna. rogorc kanonis definiciidan Cans,

danaSaulis momzadeba aris ganzraxi moqmedeba, romelic

qmnis pirobebs danaSaulis Casadenad. `mosamzadebeli moqme-

deba ar warmoadgens danaSaulis aRsrulebis dawyebas, _

werda T. wereTeli, _ igi mxolod qmnis pirobebs imisaTvis,

raTa momavalSi SesaZlebeli gaxdes danaSaulis ganxorcie-

leba an gaadvildes misi Cadena~.2

pirobebis SeqmnaSi igulisxmeba mravalgvari moqmedeba,

igi SeiZleba gamoixatos, magaliTad, TanamonawileTa gamo-

ZebnaSi, uSedego waqezebaSi, danaSaulis Casadenad aucilebe-

li cnobebis SegrovebaSi, xelyofis obieqtis iseT mdgomare-

obaSi CayenebaSi, rom SesaZlebeli iqnes misi xelyofa, dab-

rkolebis acilebaSi da a.S.

danaSaulis momzadeba SeiZleba mxolod moqmedebiT, vi-

naidan umoqmedobiT pirobebis Seqmna SeuZlebelia. danaSau-

lis momzadebiT unda Seiqmnas pirobebi momavalSi danaSau-

lis Casadenad. subieqtis qmedebasa da danaSaulis Casadenad

pirobebis Seqmnas Soris unda dadgindes mizezobrivi kavSi-

ri. mizezobrivi kavSiri arsebobs maSin, rodesac moqmedeba

warmoadgens danaSaulis Casadenad aucilebel pirobas,

uromlisodac aseTi pirobebi ar Seiqmneboda.

1 T. wereTeli, sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tbilisi, 2007, gv. 337. 2 saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodeqsis komentarebi, Tbilisi, 1976, gv. 114.

66

danaSaulis momzadeba SeiZleba mxolod pirdapiri gan-

zraxviT. subieqti unda iTvaliswinebdes, rom momavalSi

qmnis pirobebs danaSaulis Casadenad da surs aseTi danaSau-

lis Cadena. saerTod, pirobebis Seqmna, rom momavalSi SeiZ-

leba danaSaulis Casadenad gamodges, ver ganixileba danaSa-

ulis momzadebad. `roca danaSaulis iaraRis damzadeba-SeZe-

naze vlaparakobT, _ wers o. gamyreliZe, _ mxedvelobaSi un-

da gvqondes am iaraRiT konkretuli danaSaulis Cadena. ia-

raRis mopoveba danaSaulis momzadebad mxolod maSin dakva-

lificirdeba, roca es iaraRi winaswar Cafiqrebuli konkre-

tuli danaSaulis CadenisTvisaa SeZenili an damzadebuli.

magaliTad, kacma iSova iaraRi, raime saqmeSi gamodgebao, mag-

ram jer dakonkretebuli ar aqvs, ras Caidenda amiT, mkvle-

lobas, yaCaRobas Tu sxva danaSauls. aseTi SeZena iaraRis,

rasakvirvelia, danaSaulis momzadebad ver CaiTvleba”.1

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba dawesebulia

mZime da gansakuTrebiT mZime danaSaulis momzadebisaTvis,

e.i. iseTi ganzraxi danaSaulisaTvis, romlis CadenisTvisac

kodeqsiT gaTvaliswinebulia sasjelis saxiT Tavisuflebis

aRkveTa 10 wlamde an 10 welze meti vadiT an uvado Tavisuf-

lebis aRkveTa. agreTve iseTi danaSaulis momzadebisaTvis

rogoricaa: 1.) miTviseba an gaflangva (182-e muxlis 1-li

nawili); 2.) winaswari SecnobiT danaSaulebrivi gziT

mopovebuli nivTis SeZena an gasaReba (186-e muxlis 1-li da

me-2 nawilebi); 3.) ukanono Semosavlis legalizaciis gziT

mopovebuli qonebiT sargebloba, qonebis SeZena, floba an

gasaReba (194’-e muxlis 1-li da me-2 nawilebi); 4.) komerciuli

an sabanko saidumloebis Semcveli informaciisukanonod

Segroveba an gavrceleba 202-e muxlis 1-li nawili); 5.)

komerciuli mosyidva (221-e muxlis 1-li, me-2 da me-3

nawilebi); 6.) samsaxurebrivi uflebamosilebis borotad

gamoyeneba (332-e muxlis 1-li da me-2 nawilebi); 7.) qrTamis

micema ( 339-e muxlis 1-li nawili); 8.) zegavleniTi vaWroba

(339’-e muxlis 1-li da me-2 nawilebi); 9.) muqara an Zaladoba

1 o. gamyreliZe, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis gan-

marteba, Tbilisi, 2008, gv. 155; Комментарий к уголовному Кодексу

РФ, Москва, 2000, ст. 50.

67

samarTalwarmoebis ganxorcielebasTan an gamoZiebasTan

dakavSirebiT (365-e muxlis 1-li, me-2 da me-3 nawilebi); 10.)

zemoqmedebis ganxorcieleba mowmeze, dazaralebulze,

eqspertze an Tarjimanze (372-e muxlis 1-li nawili).

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba danaSaulis

momzadebisaTvis ganisazRvreba kodeqsis Sesabamisi muxliT,

romliTac gaTvaliswinebulia pasuxismgebloba damTavrebu-

li danaSaulisaTvis, kodeqsis me-18 muxlze miTiTebiT.

magaliTad, gaupatiurebis momzadeba unda dakvalifi-

cirdes kodeqsis 18, 137-e muxlis 1-li nawiliT, rac imas niS-

navs, rom danaSauli bolomde ar iqna miyvanili da momzade-

bis stadiaze SeCerda.

5.3. danaSaulis mcdeloba

daumTavrebeli danaSaulis meore dasjad stadias dana-

Saulis mcdeloba warmoadgens.

kodeqsis me-19 muxlis Tanaxmad, danaSaulis mcdelobad

iTvleba ganzraxi qmedeba, romelic Tumca uSualod mimar-

Tuli iyo danaSaulis Casadenad, magram danaSauli bolomde

ar iqna miyvanili. `danaSaulis mcdeloba yvela SemTxvevaSi

gveqneba, roca ganzraxuli Sedegi ver ganxorcielda, miuxe-

davad mizezisa, romelmac xeli SeuSala am Sedegis gamowve-

vas~.1 `danaSauli damTavrebulad iTvleba maSin, rodesac

ganxorcielebulia subieqtis mier ganzraxi danaSaulis Se-

madgenlobis yvela niSani. damTavrebul danaSauls, amgva-

rad, ori momenti axasiaTebs: 1) ganxorcielebuli unda iyos

kodeqsis kerZo nawilis muxlSi aRwerili danaSaulis yvela

niSani da 2) ganxorcielebuli unda iyos swored im danaSau-

lis niSnebi, romlis Sesrulebazec mimarTuli iyo damnaSa-

vis neba~.2

1 o. gamyreliZe, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis gan-marteba, Tbilisi, 2008, gv. 160. 2 saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodeqsis komentarebi, Tbilisi, 1976, gv. 115.

68

danaSauli damTavrebulad iTvleba, rodesac subieqtma

danaSaulis CadeniT ver miaRwia im saboloo mizans, ris ga-

moc man es danaSauli Caidina. magaliTad, ganzrax mkvlelo-

ba angarebis mizniT damTavrebulad CaiTvleba, miuxedavad

imisa, man mkvlelobis Sedegad miiRo Tu ara raime sargebe-

li materialuri xasiaTisa an daaRwia Tu ara Tavi materia-

lur pasuxismgeblobas.

`sisxlis samarTlis kodeqsSi damTavrebuli danaSau-

lis sami saxe gvxvdeba: a) e.w. Sedegiani danaSauli, e.i. iseTi

danaSauli, romlis Semadgenloba iTvaliswinebs garkveuli

obieqtis realurad dazianebas. aseTia, magaliTad, mkvlelo-

ba, janmrTelobis dazianeba da a.S. b) e.w. konkretuli saf-

rTxis deliqti, romelSic danaSaulis damTavrebis momenti

gadatanilia ufro adrindel safexurze, saxeldobr, im sa-

fexurze, rodesac Seqmnilia garkveuli obieqtis dazianebis

realuri SesaZlebloba. aseTia, magaliTad, banditizmi, yaCa-

Roba da a.S. g) e.w. abstraqtuli safrTxis anu formaluri

danaSauli, e.i. iseTi danaSauli, romelic damTavrebulad

iTvleba moqmedebis CadenisTanave an umoqmedobis dros _ im

momentSi, rodesac savaldebulo moqmedeba unda Sesrulebu-

liyo~.1

sisxlis samarTlis TeoriaSi ganasxvaveben mcdelobis

or saxes: damTavrebuls da daumTavrebels. mcdelobis aseT

dayofas safuZvlad udevs is garemoeba, Tu ramdenadaa daSo-

rebuli danaSaulis mcdeloba damTavrebuli danaSaulisa-

gan.

mcdeloba damTavrebulia, Tu subieqtma gaakeTa yoveli-

ve, rac misi mxriT saWiro iyo Sedegis misaRwevad, magram da-

naSauli bolomde ar midis. magaliTad, subieqti Tofs es-

vris msxverpls mkvlelobis mizniT, magram igi aacdens an

janmrTelobis dazianebas miayenebs.

mcdeloba daumTavrebelia, Tu subieqtma jer kidev ar

gaakeTa is, rac misi mxriT saWiro iyo Sedegis misaRwevad.

magaliTad, subieqti Tofs daumiznebs msxverpls, magram aar-

Tmeven, vidre gasrolas moaswrebs.

1 iqve gv. 116.

69

mcdeloba uvargisi saSualebiT iTvleba danaSaulis

Casadenad iseTi saSualebis gamoyeneba, romelsac Tavisi

Tvisebebis mixedviT ar SeuZlia gamoiwvios danaSaulebrivi

Sedegi an safrTxe Seuqmnas kanoniT dacul interesebs. maga-

liTad, subieqti iyenebs Tofs mkvlelobis Casadenad, romel-

sac amoclili aqvs damcavi meqanizmi.

uvargisi saSualebis mcdeloba an momzadeba SeiZleba

gaxdes safuZveli piris pasuxismgeblobisagan gaTavisufle-

bisa. kodeqsis me-20 muxlis Tanaxmad, pirs ar daekisreba sis-

xlissamarTlebrivi pasuxismgebloba danaSaulis momzadebi-

saTvis an mcdelobisaTvis, Tu misi umecrebis an pirovnuli

naklis gamo danaSaulis Casadenad gamoyenebuli saSualebiT

ar SeiZleboda miRweuliyo Sesabamisi marTlsawinaaRmdego

Sedegi.

ùmecreba~ adamianis azrovnebis iseTi CamorCenaa, roca

is danaSaulebrivi Sedegis miRwevas im saSualebiT cdi-

lobs, romelic araTu am konkretul viTarebaSi, aramed sa-

erTod uvargisia gamoiwvios es Sedegi.

ramdenad umecaria pirovneba an ra nakli gaaCnia mas, am

faqtis dadgena uSualod sagamoZiebo da sasamarTlo orga-

noebis kompetencias Seadgens. igi unda dadgindes saqmis yo-

velmxrivi, sruli da obieqturi gamokvlevis safuZvelze. sa-

erTod, umecreba an pirovnuli nakli SeiZleba gamowveuli

iyos gonivruli ganviTarebis dabali dobiT, araprofesiona-

lizmiT, crurwmeniT da sxva.

mcdeloba uvargis saganze niSnavs iseT mcdelobas,

romlis drosac subieqtis moqmedeba mimarTulia garkveuli

obieqtis dasazianeblad, magram Tavisi TvisebebiT ziani ar

miadgeba. magaliTad, qurdma gaaRo seifi, romelSic fuli

inaxeboda, magram carieli aRmoCnda.

mcdeloba gulisxmobs ganzrax qmedebas. amaze miuTi-

Tebs kodeqsis me-19 muxli, sadac weria: . . . danaSaulis

mcdelobad iTvleba ganzraxi qmedeba . . .

gaufrTxileblobiT mcdeloba ar arsebobs. rogorc ka-

nonidan Cans, mcdeloba ganzraxi qmedebaa, magram igi axasia-

Tebs Tu ara ganzraxvis orive saxes?

mcdeloba rom axasiaTebs pirdapir ganzraxvas, amas

aRiareben swavluli iuristebi da udavod iTvleba sisxlis

70

samarTlis Teoriasa da praqtikaSi. rac Seexeba arapirdapi-

ri ganzraxvis mcdelobas, `mcdeloba gamoricxulia agreTve

arapirdapiri ganzraxvis drosac, - werda T. wereTeli, _

radgan am SemTxvevaSi damnaSavis neba uSualod ar aris mi-

marTuli Sedegis ganxorcielebaze~.1 arapirdapiri ganzrax-

vis mcdelobas emxroba m. turava.2 m. turavas mocemul debu-

lebas savsebiT samarTlianad akritikebs o. gamyreliZe da

aRniSnavs, rom `sityvebi ùSualod~ da `mimarTuli~ pirda-

pir ganzraxvas gulisxmobs~.3

zogierTi danaSaulis mcdeloba SeuZlebelia danaSau-

lis Tvisebebis gamo. saxeldobr:

a) danaSaulis mcdeloba SeuZlebelia wminda umoqmedo-

bis dros, rodesac kanoni sjis moqmedebisagan Tavis Sekave-

bas, imisda miuxedavad, mohyva Tu ara umoqmedobas mavne Sede-

gi. im momentamde, vidre movaleobis Sesrulebis pirobebi ar

dadgeba, subieqtis umoqmedoba ar SeiZleba CaiTvalos qmede-

bad, romelic uSualod mimarTulia danaSaulis Casadenad,

xolo Tu es pirobebi dadgeba da piri ar moqmedebs, danaSa-

uli imave momentidan damTavrebulad iTvleba;

b) mcdeloba ar SeiZleba hqondeT iseT danaSaulebs,

romelic damTavrebulad iTvleba momzadebis momentidan. ma-

galiTad, agresiuli omis dagegmva an momzadeba (404-e m. nawi-

li I), saqveynod mowodeba agresiuli omis gaCaRebisaken (405-

e m. nawili I) da a.S.

g) mcdeloba ar SeiZleba Tanamdevi SedegiT kvalifici-

rebuli ganzraxi danaSaulisa. Tu damamZimebeli garemoeba

ar ganxorcielda, adgili aqvs damTavrebul ZiriTad Semad-

genlobas da ara kvalificiuri danaSaulis mcdelobas. maga-

liTad, Tu subieqtma janmrTelobis ganzrax mZime dazianeba

Caidina, misi qmedeba unda dakvalificirdes 117-e muxlis 1-

1 saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodeqsis komentarebi, Tbilisi, 1976, gv. 119. 2 m. turava, sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, Tbi-lisi, 2002, gv. 39. 3 o. gamyreliZe, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis gan-marteba, Tbilisi, 2008, gv. 162.

71

li nawiliT da janmrTelobis mZime dazianebiT, romelsac

mohyva sicocxlis mospobis mcdeloba.

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba mcdelobisaT-

vis ganisazRv-reba kodeqsis Sesabamisi muxliT, romliTac

gaTvaliswinebulia pasuxismgebloba damTavrebuli danaSau-

lisaTvis, kodeqsis im muxlze miTiTebiT, romliTac ganisaz-

Rvreba pasuxismgebloba mcdelobisaTvis, e.i. im garemoebis

aRsaniSnavad, rom danaSauli bolomde ar iqna miyvanili da

mcdelobis stadiaze SeCerda, aucilebelia miTiTeba me-19

muxlze. magaliTad, gaupatiurebis mcdeloba unda dakvali-

ficirdes kodeqsis me-19, 137-e muxlis 1-li nawiliT.

5.4. danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba

kodeqsis 21-e muxli iTvaliswinebs im piris sisxlissa-

marTlebrivi pasuxismgeblobisagan gaTavisuflebas, vinc ne-

bayoflobiT aiRebs xels danaSaulis Cadenaze. mocemuli

norma wamaxalisebeli normaa. danaSaulze nebayoflobiT xe-

lis aReba unda ganxorcieldes momzadebis an mcdelobis

stadiaze. amitom cdebian is avtorebi, romlebsac danaSaul-

ze nebayoflobiT xelis aReba daumTavrebeli danaSaulis

saxed miaCniaT.1 danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebis da-

usjeloba sisxlis samarTlis politikiT aris ganpirobebu-

li da misi dausjeloba imiT aixsneba, rom marTlwinaaRmde-

gobis elementi (niSani), romelic axasiaTebs danaSauls, is-

poba TviT im piris mier, vinc momzadeba an mcdeloba Caidi-

na. aseTi normis dadgeniT kanonmdebeli cdilobs Seuqmnas

im pirs ukan dabrunebis stimuli, romelic daadga danaSau-

lis gzas.

`. . . danaSaulis nebayoflobiT Sewyvetis dros danaSa-

uli Cadenilia, _ wers o. gamyreliZe, _ amitom, pasuxismgeb-

lobisagan gaTavisufleba am SemTxvevaSi sisxlis samarTlis

politikis safuZvelze xdeba; amiT kanonmdebeli damnaSaves

ukan daxevis saSualebas aZlevs. gamoCenili germaneli iu-

ristis a. foierbaxis xatovani gamoTqma rom vixmaroT, `ka-

1p. dauTaSvili, a. kvaSilava, sisxlis samarTali (zogadi nawi-li), Tbilisi, 2003, gv. 88.

72

nonmdebeli damnaSaves òqros xids~ uSenebs ukan dasabru-

neblad im SemTxvevisaTvis, Tu is danaSaulis gagrZelebaze

uars ityvis (òqros xidis~ Teoria)~.1

kodeqsis 21-e muxlis Tanaxmad, pirs ar daekisreba sis-

xlissamarTlebrivi pasuxismgebloba, Tu man danaSaulis

damTavrebaze nebayoflobiT da sabolood aiRo xeli.

rogorc kanonis ganmartebidan Cans, danaSaulze neba-

yoflobiT xelis aReba gulisxmobs sam pirobas:

a) danaSauli bolomde ar unda iyos miyvanili, e.i. da-

naSauli ar unda iyos damTavrebuli;

b) danaSauli bolomde ar unda mivides TviT im piris

nebiT, vinc danaSaulis momzadeba an mcdeloba Caidina;

g) danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba saboloo xa-

siaTisa unda iyos.

swored Cvens mier dasaxelebuli bolo ori momenti

(`b~, `g~) ganasxvavebs danaSaulze nebayoflobiT xelis aRe-

bisagan dasjad momzadebas da mcdelobas.

`danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba gvaqvs maSin,

rodesac subieqti fiqrobs, rom mas SesaZlebloba aqvs bo-

lomde miiyvanos danaSaulebrivi ganzraxva, magram gadaw-

yvets xeli aiRos masze.~2

danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba gvaqvs mxolod

im SemTxvevaSi, rodesac pirma sabolood aiRo xeli danaSau-

lis Cadenaze, da ara maSin, rodesac man droebiT Sewyvita

moqmedeba, raTa ufro moxerxebul dros da ufro moxerxe-

bul pirobebSi ganegrZo igi.

danaSaulze nebayoflobiT xelis amRebi gaTavisuflde-

ba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan im danaSau-

lisaTvis, romelzec man xeli aiRo, magram Tu mis mier Ses-

rulebuli moqmedeba TavisTavad Seicavs raime sxva damTav-

rebuli danaSaulis niSnebs, igi pasuxs agebs am damTavrebu-

li danaSaulisaTvis. amaze miuTiTebs kodeqsis 21-e muxlis

me-2 nawili, romlis Tanaxmad, pirs, romelmac nebayoflobiT

1 o. gamyreliZe, saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, Tbilisi, 2008, gv. 171; 2 saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodeqsis komentarebi, Tbilisi, 1976, gv. 126.

73

aiRo xeli danaSaulis damTavrebaze, sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgebloba daekisreba mxolod im SemTxvevaSi, Tu mis

mier faqtobrivad Cadenili qmedeba sxva danaSauls warmoad-

gens.

magaliTad, davuSvaT doliZem kotoraSvilis mosakla-

vad daamzada cecxlsasroli iaraRi, magram SemdegSi misi

mkvleloba gadaifiqra. aseT SemTxvevaSi, marTalia, doliZem

nebayoflobiT aiRo xeli mkvlelobaze, magram man pasuxi un-

da agos cecxlsasrolo iaraRis damzadebisaTvis.

yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, danaSaulze

nebayoflobiT xelis aRebis pirobebia:

a) dawyebuli danaSauli bolomde ar unda iyos miyvani-

li;

b) danaSaulze xelis aReba unda moxdes TviT damnaSa-

vis nebiT;

g) danaSaulze xelis aReba unda moxdes sabolood;

d) pirs Segnebuli unda hqondes, rom bolomde miiyvans

danaSauls da aqvs amis SesaZlebloba;

e) piris mier faqtobrivad ganxorcielebuli qmedeba ar

unda Seicavdes sxva danaSaulis niSnebs.

მაგალითად, ყუბანეიშვილმა გადაწყვიტა გაექურდა ბინა. გზაში

მას შეხვდა დიდი ხნიშ უნახავი მეგობარი, რომელმაც შესთავაზა, რომ

მათი შეხვედრა აღენიშნათ და წასულიყვნენ რესტორანში.

ყუბანეიშვილმა გადაიფიქრა ბინის გაქურდვა და დასთანხმდა მეგობარს

რესტორანში წასვლაზე. როგორ დაკვალიიცირდება ყუბანეიშვილის

მოქმედება? როგორც დანაშაულზე ნებაყოფლობით ხელის აღება. rogorc zemoT aRvniSneT, danaSaulze nebayoflobiT

xelis aReba SeiZleba an momzadebis, an mcdelobis stadiaze.

danaSaulis momzadebis dros danaSaulze nebayoflo-

biT xelis aReba gamoixateba imaSi, rom subieqti ar ganag-

rZobs danaSaulebriv saqmianobas, Tumca SesaZleblad miaC-

nia misi bolomde miyvana.

magaliTad, subieqti Causafrda msxverpls mkvlelobis

mizniT, magram msxverpls gamoCenisTanave iaraRi ar daumizna

da uari Tqva danaSaulis gagrZelebaze.

aseve daumTavrebeli mcdelobisas danaSaulze nebayof-

lobiT xelis aReba unda moxdes umoqmedobiT, e.i. subieqtma

74

aRar unda ganagrZos Semdgomi danaSaulebrivi saqmianoba,

Tumca mas SesaZleblad unda miaCndes, rom danaSauls bo-

lomde miiyvans.

magaliTad, subieqtma cecxlsasroli iaraRi daumizna

msxverpls mkvlelobis mizniT, magram aRar gaisrola.

axla vnaxoT rogor wydeba sakiTxi damTavrebuli mcde-

lobisas. `damTavrebuli mcdelobis dros, _ werda T. were-

Teli, _ danaSaulis Cadenaze nebayoflobiT xelis aReba Se-

saZlebelia mxolod aqtiuri formiT.~1

Cveni azriT, ver daveTanxmebiT T. wereTlis am mosazre-

bas. damTavrebuli mcdelobis dros danaSaulze nebayof-

lobiT xelis aReba SesaZlebelia rogorc moqmedebiT, ise

umoqmedobiT.

damTavrebuli mcdelobisas pirma unda uvnebelyos is

Zalebi, romlebic man aamoqmeda marTlsawinaaRmdego Sedegis

gamowvevis mizniT, da amiT Tavidan aicdinos danaSaulebrivi

Sedegi.

magaliTad, subieqtma cecxlsasroli iaraRi esrola

msxverpls da aacila, magram aqvs SesaZlebloba gameorebiT

esrolos da Sedegs miaRwios, Tumca amas igi ar akeTebs. am

SemTxvevaSi damTavrebuli mcdelobisas danaSaulze nebayof-

lobiT xelis aReba xdeba umoqmedobiT.

Tu subieqti msxverpls, romelmac curva ar icis, gada-

agdebs wyalSi, im mizniT, rom daixrCos, magram Semdeg Tvi-

Ton gadaxteba da gadaarCens mas, aseT SemTxvevaSi adgili

aqvs damTavrebuli mcdelobisas moqmedebiT nebayoflobiT

xelis aRebas danaSaulze.

Tanamonawileobisas sxvagvarad wydeba sakiTxi danaSa-

ulze nebayoflobiT xelis aRebisas.

danaSaulis organizators, wamqezebels da damxmares

ar daekisreba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba Tu

maT:

a) gadaarwmunes amsrulebeli;

b) droulad Seatyobines xelisuflebis organos;


75

g) sxvagvarad SeuSales xeli amsrulebels; an sxva Ta-

namonawiles da amiT ar misces danaSaulis damTavrebis Se-

saZlebloba.

damxmares agreTve ar daekisreba sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgebloba, Tu man amsruleblis mier danaSaulis dam-

Tavrebamde ukan daibruna danaSaulis Casadenad gacemuli

iaraRi an saSualeba.

Tu organizatorma, wamqezebelma da fsiqikurma damxma-

rem TavianTi moqmedebiT ver SeZles Tavidan aecilebinaT am-

sruleblis mier danaSaulis Cadena, maSin maT mier miRebuli

zomebi sasamarTlom sasjelis daniSvnisas SeiZleba miiCnios

pasuxismgeblobis Semamsubuqebel garemoebad.

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba ar daekisreba

agreTve imas, vinc danaSaulis Semadgenlobis Sesabamisi Se-

degis ganxorcielebisaTvis yvelaferi gaakeTa, rac masze

iyo damokidebuli, magram Semdeg Tavisi nebayoflobiTi qme-

debiT Tavidan aicila es Sedegi.

76

Tavi 6. danaSaulis amsrulebloba da danaSaulSi

Tanamonawileoba

6.1. danaSaulis amsrulebloba

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba winaswar gu-

lisxmobs subieqts, romelic asrulebs sisxlis samarTlis

kodeqsis kerZo nawilis muxlSi aRweril marTlsawinaaRmde-

go qmedebas. kodeqsis 22-e muxlis Tanaxmad, amsrulebelia is,

vinc uSualod Caidina danaSauli an sxvasTan (Tanaamsrule-

belTan) erTad uSualod monawileobda mis CadenaSi, agreTve

is, vinc danaSauli Caidina sxva iseTi piris meSveobiT, ro-

melsac am kodeqsis mixedviT asakis, Seuracxaobis an sxva ga-

remoebis gamo ar daekisreba sisxlissamarTlebrivi pasuxis-

mgebloba.

rogorc kanonis ganmartebidan Cans, moqmedi sisxlis sa-

marTali icnobs sami saxis amsruleblobas: a) uSualo amsru-

leblobas, b) Tanaamsruleblobas da 3) SualobiT amsruleb-

lobas.

uSualo amsrulebelia is, vinc uSualod Caidina danaSa-

uli.

`SeiZleba gamovyoT uSualo amsruleblobis ori saxe: 1)

erTpirov-nuli amsrulebloba, roca marto erTi adamiani

moqmedebs da 2) roca, marTalia, danaSauls Tanamonawileni

sCadian, magram kodeqsis kerZo nawilis muxliT aRweril Se-

madgenlobas mainc erTi adamiani asrulebs.~1

Tanaamsruleblobas aqvs adgili, roca amsrulebeli

sxvasTan erTad uSualod monawileobda danaSaulis CadenaSi.

Tanaamsrulebloba yovelTvis gulisxmobs aranakleb 2 kacs.

`danaSaulSi uSualo monawileoba~ niSnavs, rom kodeq-

sis kerZo nawilis muxlSi aRwerili qmedebis Semadgenlobas

uSualod asrulebs ori an meti amsrulebeli. amasTan, ar

aris aucilebeli, rom yvela Tanaamsrulebeli Semadgenlobas

mTlianad asrulebdes. sakmarisia, rom Tanaamsrulebelma Se-

madgenlobis erTi elementi mainc Seasrulos. magaliTad, gau-

1 o. gamyreliZe, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis gan-marteba, Tbilisi, 2008, gv. 178.

77

patiurebisas Tu erTi xelebs daukavebs qals, xolo meore

masTan daamyarebs sqesobriv kavSirs, orive Tanaamsrulebelia,

miuxedavad imisa, rom erT-erTma Zaladoba gamoiyena, xolo me-

orem dazaralebulTan daamyara sqesobrivi kavSiri.

rogor wydeba sakiTxi e.w. rTuli (Senadgeni) danaSau-

lis dros? rTuli (Senadgeni) danaSauli ewodeba iseT dana-

Sauls, romelic Sedgeba ori (an ramdenime) moqmedebisagan, da

TiToeuli am moqmedebaTagani, Tu Cadenili iqneboda erTimeo-

risagan izolirebulad, moqmedi kodeqsiT damoukidebel dana-

Saulad aris gaTvaliswinebuli. rTuli (Senadgeni) danaSau-

lia, magaliTad, yaCaRoba, mZevlad xelSi Cagdeba da sxva. ko-

deqsis 144-e muxlis Tanaxmad, mZevlad xelSi Cagdeba im miz-

niT, rom mZevlis gaTavisuflebis pirobiT aiZulon organiza-

cia an piri, Seasrulos an ar Seasrulos esa Tu is moqmedeba.

mocemuli muxli Sedgeba ori moqmedebisagan da TiToeuli

moqmedebaTagani Tu Cadenili iqneboda erTimeorisagan izoli-

rebulad, moqmedi kodeqsiT dakvalificirdeboda Tavisufle-

bis ukanono aRkveTiT (143-e m.) da iZulebiT (150-e m.). Senadgeni

danaSaulis dros sakmarisia pirma Seasrulos Tundac erT-

erTi moqmedeba, igi CaiTvleba Tanaamsruleblad. magaliTad,

erTma xelSi Caigdo mZevali, xolo meorem misi gaTavisufle-

bis pirobiT moiTxova pirisagan Seasrulos garkveuli moqme-

deba.

amsruleblobis erT-erT saxed iTvleba SualobiTi am-

srulebloba. imas, vinc danaSauli Caidina sxva iseTi piris

meSveobiT, romelsac kodeqsis mixedviT asakis, Seuracxaobis

an sxva garemoebis gamo ar daekisreba sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgebloba SualobiTi amsrulebeli ewodeba.

im pirs, vinc SualobiTma amsrulebelma gamoiyena, sis-

xlis samarTlis TeoriaSi `cocxali iaraRi~ ewodeba. cocxa-

li iaraRi SeiZleba iyos:

a) is, vinc marTlsawinaaRmdego qmedeba fizikuri iZule-

biT an hipnozis mdgomareobaSi Seasrula;

b) fsiqikurad daavadebuli piri, romelmac marTlsawina-

aRmdego qmedeba Seracxvaunariani piris SegulianebiT Caidina;

g) 14 wlamde piri, romelmac marTlsawinaaRmdego qmede-

ba Seracxvaunariani piris SegulianebiT Caidina;

78

d) piri, romelsac marTlsawinaaRmdego qmedeba muqariT

Caadenines, Tu mis moqmedebaSi aris sapatio ukiduresi auci-

leblobis niSnebi;

e) piri, Tu igi SecdomaSi Seiyvana meore pirma da mar-

TlsawinaaRmdego qmedeba Caadenina, Tu es Secdoma sapatioa;

v) xelqveiTi, romelmac ufrosis savaldebulo brZaneba

Seasrula da Caidina marTlsawinaaRmdego qmedeba, Tu es brZa-

neba aSkara danaSaulebriv xasiaTs ar atarebs.

`cocxali iaraRis~ mocemuli CamonaTvali amomwuravi ar

aris da misi gazrda-gafarToeba SeiZleba sxvadasxva garemoe-

baTa gamo.

yovelive zemoT CamoTvlili piri SeiZleba gamoiyenos

SualobiTma amsrulebelma. SualobiTi amsruleblobis Sem-

TxvevaSi is piri, romelmac gamoiyena `cocxali iaraRi~ dana-

Saulis Casadenad, pasuxs agebs rogorc danaSaulis amsrule-

beli.

rac Seexeba `cocxal iaraRs~, igi pasuxs ar agebs, mag-

ram Tu `cocxali iaraRi~ moqmedebda gaufrTxileblad, e.i.

Tu mas gaTvaliswineba evaleboda da SeeZlo kidec gaeTva-

liswinebina, rom mis moqmedebas gansazRvruli samarTlebrivi

Sedegi mohyveboda, igi pasuxs agebs gaufrTxileblobisaTvis,

ra Tqma unda, Tu qmedeba, romelic man Caidina, isjeba gauf-

rTxileblobiTi moqmedebis drosac.

Tu piri fsiqikuradaa daavadebuli an pasuxismgeblobis

asaks ar aris miRweuli, mas zogadad ar daekisreba

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba, xolo pirs,

romelmac marTlsawinaaRmdego qmedeba Caidina fizikuri

iZulebiT, muqariT (Tu igi Seicavs sapatio ukiduresi

aucileblobis niSnebs), SecdomaSi SeyvaniT (Tu es Secdoma

sapatioa), savaldebulo brZanebis an gankargulebis

Sesrulebisas (Tu brZaneba aSkara danaSaulebriv xasiaTs ar

atarebs) konkretul SemTxvevaSi ar daekisreba

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba.

amrigad, SualobiTi amsrulebelia is, vinc danaSauli Caidina sxva iseTi piris meSveobiT, romelsac zogadad an konkretul SemTxvevaSi ar daekisreba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeb-

loba. მაგალითად, n. SaraSeniZes surda d. sanaZis mokvla, Tumca gambedaoba ar yofnida. mas usiamovneba hqonda m.

79

razmaZesTan da yvelanairad surda misi gamwareba. am miznis gansaxorcieleblad man RamiT cru gangaSi atexa da yviriliT SesZaxa m. razmaZes, TiTqos mdinaris napirze mgeli iyo. f. razmaZem relurad miiRo es gangaSi da n. SaraSeniZis miTiTebiT im adgilisken gaisrola, sadac maTi mezobeli d. sanaZe modioda. uecari srolis Sedegad d.

sanaZe gardaicvala. ასეთ შემთხვებაში, Cadenilia mkvleloba SualobiTi amsruleblobiT.

zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT kodeqsis 22-e muxli

unda Camoyalibdes Semdegi Sinaarsi:

`muxli 22. danaSaulis amsrulebloba

amsrulebelia is, vinc uSualod Caidina danaSauli an

sxvasTan (TanaamsrulebelTan) erTad uSualod monawileobda

mis CadenaSi, agreTve is, vinc danaSauli Caidina sxva iseTi

piris meSveobiT, romelsac zogadad an konkretul SemTxveva-

Si ar daekisreba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba.~

`zogjer SualobiTi amsrulebeli cdeba da hgonia, rom

is, visac igi aqezebs an exmareba, savsebiT vargisia Sesabamisi

danaSaulis amsruleblad. sinamdvileSi uSualo amsrulebe-

li suliT avadmyofi an mcirewlovani aRmoCndeba. am SemTxve-

vaSi wamqezebeli an damxmare pasuxs ageben danaSaulSi Tana-

monawileobisaTvis.~1

`SualobiTi amsruleblobisaTvis agebs pasuxs wamqezebe-

li an damxmare, roca mas hgonia, rom aqezebs an exmareba mci-

rewlovans, sinamdvileSi ki is srulwlovani aRmoCndeba.~2

ganvixiloT SualobiTi amsruleblobis sakiTxi im dana-

SaulebSi, romelic moiTxovs, rom am danaSaulebis amsrule-

beli SeiZleba iyos specialuri subieqti, e.i. visac specialu-

ri Tviseba an mdgomareoba aqvs. magaliTad, samoxeleo danaSa-

ulis amsrulebeli an Tanaamsrulebeli SeiZleba iyos mxo-

lod saxelmwifo moxele an masTan gaTanabrebuli piri, ag-

reTve samxedro danaSaulis amsrulebeli an Tanaamsrulebe-

li SeiZleba iyos mxolod samxedro piri. am danaSaulTa Ta-

namonawileebi, e.i. organizatori, wamqezebeli da damxmare Se-

1 T. wereTeli, Tanamonawileoba danaSaulSi, Tbilisi, 1965, gv. 82. 2 o. gamyreliZe, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis gan-marteba, Tbilisi, 2008, gv. 186.

80

iZleba iyvnen iseTi pirebic, romlebic specialuri subieqtebi

ar arian, e.i. visac specialuri Tviseba an mdgomareoba ar

aqvT _ (piri romelic ar aris saxelmwifo moxele, arasamxed-

ro piri da a.S.).

Tu araspecialurma subieqtma iseTi moqmedeba Seasrula,

romelic danaSaulis SemadgenlobaSi Sedis, xolo specia-

lurma, piriqiT, _ iseTi moqmedeba, romelic danaSaulis Se-

madgenlobaSi ar Sedis, aseT SemTxvevaSi araspecialuri subi-

eqtis moqmedeba dakvalificirdeba rogorc Tanamonawileoba,

xolo specialuri subieqtis moqmedeba _ rogorc SualobiTi

amsrulebloba.

6.2. danaSaulSi Tanamonawileoba

kodeqsis 23-e muxlis Tanaxmad, danaSaulSi Tanamonawi-

leoba niSnavs ori an meti piris ganzrax erTobliv monawile-

obas ganzraxi danaSaulis CadenaSi.

rogorc kanonis gansazRvrebidan Cans, Tanamonawileoba

mravalmxriv pirobas gulisxmobs. Tanamonawileoba aqceso-

rul xasiaTs atarebs, rac imas niSnavs, rom Tanamonawilis

moqmedebis kvalifikacia damokidebulia amsruleblis qmede-

bis kvalifikaciaze. `Tu amsruleblis moqmedeba momzadebis

an mcdelobis stadiaze SeCerda, _ wers o. gamyreliZe, _ Tana-

monawilec pasuxs agebs danaSaulis momzadebis an mcdelobis

monawileobisaTvis. Tu amsrulebelma daasrula danaSauli,

Tanamonawilec damTavrebuli danaSaulis Tanamonawileobi-

saTvis daisjeba.~1

aqve ar SeiZleba ar aRiniSnos, rom ar arsebobs Tanamo-

nawileoba amsruleblis gareSe.

Tanamonawileobisas yvela Tanamonawile erTiani gan-

zraxviT unda moqmedebdes.

yvela Tanamonawilis moqmedeba mizezobriv kavSirSia da-

naSaulebriv SedegTan.

mizezobrivi kavSiri Tanamonawilis moqmedebasa da Se-

degs Soris niSnavs imas, rom Tanamonawilis moqmedeba aris am


81

Sedegis aucilebeli piroba. e.i. Tanamonawilis moqmedebis ga-

reSe Sedegi ar ganxorcieldeboda.

TanamonawileTa moqmedebis mizezobriobis Taviseburebas

T. wereTeli Semdegnairad axasiaTebs: `maSin, rodesac amsru-

leblis moqmedeba uSualo mizezobriv kavSirSia SedegTan,

danarCen TanamonawileTa moqmedeba, romelic TavisTavad aRe-

buli, danaSaulis momzadebis sferos ekuTvnis, ukavSirdeba

danaSaulebriv Sedegs amsruleblis moqmedebis meSveobiT. sa-

xeldobr, fsiqikuri Tanamonawile (wamqezebeli, fsiqikuri

damxmare). romelic amsrulebels danaSaulis Cadenis gadaw-

yvetilebas aRuZravs an mas ukve miRebul gadawyvetilebas ga-

numtkicebs, mizezobrivi kavSiris jaWvSi Cabmulia amsruleb-

lis nebaze zemoqmedebis meSveobiT. aseTi Tanamonawilis moq-

medeba amsruleblis moqmedebis fsiqikur mizezs warmoadgens,

e.i. xdeba misi nebelobiTi moqmedebis motivi da amsruleblis

moqmedebis meSveobiT _ danaSaulebrivi Sedegis aucilebel

pirobad. rac Seexeba fizikur Tanamonawileobas (damxmares),

isic danaSaulebriv Sedegs uSualod ki ar ukavSirdeba, ara-

med amsruleblis moqmedebis meSveobiT, radgan iseT moqmede-

baSi gamoixateba, romelic qmnis aucilebel pirobas amsru-

leblis danaSaulebrivi ganzraxvis ganxorcielebisaTvis.~1

Tanamonawileoba SeiZleba gamoixatos danaSaulis dawyebamde

an danaSaulis mimdinareobisas.

sisxlis samarTalSi gabatonebulia azri, rom ar SeiZ-

leba gaufrTxileblobiT Tanamonawileoba ganzrax danaSa-

ulSi an ganzraxi Tanamonawileoba gaufrTxileblobiT dana-

SaulSi.

6.3. Tanamonawilis saxeebi

kodeqsis 24-e muxli iTvaliswinebs TanamonawileTa sam

saxes: a) organizators, b) wamqezebels da g. damxmares.

kodeqsis 24-e muxlis pirveli nawilis Tanaxmad, organi-

zatoria is, vinc moawyo danaSaulis Cadena an xelmZRvane-


82

lobda mis ganxorcielebas, agreTve is, vinc Seqmna organize-

buli jgufi an xelmZRvanelobda mas.

organizatoris saqmianoba SeiZleba metad mravalferova-

ni iyos. kanonis Tanaxmad, organizatoria is:

a) vinc moawyo danaSaulis Cadena;

b) vinc xelmZRvanelobda danaSaulis ganxorcielebas;

g) vinc Seqmna organizebuli jgufi;

d) vinc xelmZRvanelobda organizebul jgufs.

organizatorisaTvis mTavari da gadamwyveti aris is,

rom organizatori danaSaulis xelmZRvanelia, e.i. aerTianebs

sxva TanamonawileTa Zal-Rones da warmarTavs maT danaSau-

lebriv saqmianobas.

kodeqsis 24-e muxlis me-2 nawilis Tanaxmad, wamqezebe-

lia is, vinc daiyolia sxva piri danaSaulis Casadenad.

wamqezebeli sxvisi meSveobiT asrulebs danaSauls. waqe-

zeba gulisxmobs sxva adamianSi danaSaulis Cadenis gadawyve-

tilebis aRZvras. wamqezebeli uqmnis amsrulebels gadamwyvet

motivs danaSaulis Casadenad. Tu amsrulebels ukve miRebuli

aqvs danaSaulis Cadenis gadawyvetileba da sxva piri mxolod

ganamtkicebs am gadawyvetilebas, es iqneba ara waqezeba, ara-

med daxmareba.

kodeqsSi ar aris miTiTebuli im xerxebze, romelTa meS-

veobiT wamqezebelma SeiZleba aRZras amsruleblis danaSau-

lis Cadenis gadawyvetileba. waqezebis saSualeba SeiZleba

iyos yovelgvari inteleqtualuri, fsiqikuri zemoqmedeba, rac

gamosadegia imisaTvis, rom daiyolios danaSaulze iseTi pi-

ri, visac danaSaulis Cadenis gadawyvetileba jer ar miuRia.

kerZod, waqezebis saSualeba SeiZleba iyos: mosyidva, saCuqa-

ri, dapireba, darwmuneba, mowodeba, brZaneba da a.S. waqezebis

saSualeba SeiZleba iyos muqarac, magram im pirobiT, Tu a) ar

arsebobs ukiduresi aucileblobis niSnebi da b) gamoricxu-

li ar aris moqmedebis Tavisufleba. Tu muqara gamoricxavs

nebisyofis Tavisuflebas an qmnis ukiduresi aucileblobis

mdgomareobas, amsrulebeli `cocxali iaraRia~, romelic Ta-

visi moqmedebisaTvis pasuxs ar agebs, xolo dammuqrebeli pa-

suxs agebs ara rogorc wamqezebeli, aramed rogorc Sualo-

biTi amsrulebeli.

83

waqezeba SeiZleba zepirad, werilobiT, JestiT, mimikiT

da a.S.

`waqezeba, _ werda T. wereTeli, _ aucileblad gulis-

xmobs aqtiur zemoqmedebas fsiqikaze, amitom umoqmedobiT igi

ar SeiZleba iqnes Cadenili.~1

waqezeba SeiZleba mxolod pirdapiri ganzraxviT, misi

Cadena arapirdapiri ganzraxviT an gaufrTxileblobiT SeuZ-

lebelia.

waqezeba ar gveqneba im SemTxvevaSi, rodesac vinme agita-

cia-propagandas uwevs damnaSaveTa samyaros, moswons maTi ide-

ebi, da saerTod, amoralur zemoqmedebas axdens sxva pirze.

rogor unda dakvalificirdes im piris moqmedeba, vinc

Seaguliana sxva piri danaSaulis Casadenad, raTa SemdegSi

igi emxilebina da pasuxisgebaSi mieceminebina?

àgent-provokatoris moqmedeba, _ werda T, wereTeli, _

kvalificirebuli unda iqnes, rogorc im danaSaulisaken waqe-

zeba, romliskenac mouwodebda provokatori.~2

T. wereTlis mocemul Sexedulebas akritikebs o. gamyre-

liZe da wers: `. . .kodeqsis 145-e muxli iTvaliswinebs specia-

lur Semadgenlobas, romlis mixedviT isjeba `danaSaulis

provokacia~ e.i. sxvisi dayolieba danaSaulis Casadenad misi

sisxlissamarTlebriv pasuxisgebaSi micemis mizniT.

`danaSaulis provokacia~ dasjadia upirveles yovlisa

maSin, roca provokatorma waaqeza da Caadenina danaSauli

sruliad alal-marTals, visac danaSaulis Cadena azradac

ar mosvlia. ara aqvs mniSvneloba imas, wamqezebelma daasru-

la danaSauli Tu mcdelobis stadiaze SeCerda.

rac mTavaria, danaSaulis provokatori ar SeiZleba dai-

sajos im danaSaulis TanamonawileobisaTvis, romlisTvisac

waaqezes amsrulebeli, radgan wamqezebeli (provokatori) da

1 saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodeqsis komentarebi, Tbilisi, 1976, gv. 141. 2 iqve gv. 142. .

84

provocirebuli (wamqezebeli) sxvadasxva umarTlobas axorci-

eleben.~1

Cven veTanxmebiT o. gamyreliZis mocemul azrs, magram

gvaqvs SeniSvna. davuSvaT agent-provokatorma waaqeza provo-

cirebuli da Caadenina yaCaRoba binaSi ukanono SeRweviT,

aseT SemTxvevaSi agent-provokatorma pasuxi unda agos Tavi-

suflebis aRkveTiT vadiT 1-3 wlamde, ra sanqciasac iTvalis-

winebs danaSaulis provokacia (145-e m.), xolo provocirebul-

ma Tavisuflebis aRkveTiT vadiT 8-12 wlamde, rasac iTvalis-

winebs yaCaRoba binaSi SeRweviT? es yovelTvis gamoiwvevs sa-

zogadoebaSi ukmayofilebas, vfiqrobT, agent-provokatori da

provocirebuli Tanabari simkacriT unda daisajon. es debu-

leba rom SesabamisobaSi movides da aisaxos kanonmdebloba-

Si, Cveni azriT, kodeqsis 145-e muxli unda Camoyalibdes Sem-

degi SinaarsiT:

`muxli 145. danaSaulis provokacia

1. danaSaulis provokacia, ese igi sxvisi dayolieba nak-

lebad mZime danaSaulis Casadenad misi sisxlissamarTlebriv

pasuxisgebaSi micemis mizniT, isjeba Tavisuflebis SezRud-

viT vadiT xuT wlamde an Tavisuflebis aRkveTiT vadiT erTi-

dan xuT wlamde.

2. igive qmedeba, Tu mas Tan erTvis sxvisi waqezeba mZime

danaSaulis Casadenad, _

isjeba Tavisuflebis aRkveTiT vadiT xuTidan aT wlam-

de.

3. igive qmedeba, Tu mas Tan erTvis sxvisi waqezeba gansa-

kuTrebiT mZime danaSaulis Casadenad, _

isjeba Tavisuflebis aRkveTiT vadiT aTidan oc wlam-

de.~

მაგალითად, გურგენიძემ ვასაძის სისხლისსამართლებრივ

პასუხისგებაში მიცემის მიზნით, დაიყოლია იგი დანაშაულის ჩასადენად.

წინასწარ შემუშავებული გეგმის მიხედვით, რომლის შესახებაც გურგენიძემ

წერილობით აცნობა პოლიციას, მათ გადაწყვიტეს ალიევის მძევლად

ხელში ჩაგდება და მსხვერპლს ჩაუსაფრდნენ საცხოვრებელ სახლთან.


85

ალიევი ძალადობის გამოყენებით ჩასვეს მანქანაში. რამოდენიმე წუთში

პოლიციამ, გურგენიძის მიერ პოლიციისათვის მიცემული ინფორმაციის

საფუძველზე, ბოროტმოქმედები დააკავეს. დააკვალიფიცირეთ

გურგენიძისა და ვასაძის ქმედებები. გურგენიძე დაისჯება დანაშაულის

პროვოკაციისათვის, ხოლო ვასაძე -მძევლად ხელში ჩაგდებისათვის. Tu wamqezebelma ver daiyolia sxva piri danaSaulis Ca-

sadenad, misi sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba dadgeba

danaSaulis momzadebisaTvis, vinaidan misi qmedeba Seicavs da-

naSaulis Casadenad pirobebis Seqmnis niSnebs.

kodeqsis 24-e muxlis me-3 nawilis Tanaxmad, damxmarea is,

vinc xeli Seuwyo danaSaulis Cadenas.

damxmare ar iRebs uSualod monawileobas danaSaulis

CadenaSi, igi moqmedebs an danaSaulis Cadenamde, an danaSau-

lis Cadenis dros. magaliTad, iaraRis gadacema mkvlelobis

Cadenamde; danaSaulis Cadenis dros darajad dgoma da a.S.

daxmareba SeiZleba ori formisa iyos, fizikuri da fsi-

qikuri, anu inteleqtualuri.

fizikuri daxmareba gvaqvs, magaliTad, iaraRis gadacema

mkvlelobis dros.

fsiqikuri daxmareba gvaqvs, magaliTad, rCeva-darigebis

micema qurdobis dros.

fsiqikuri daxmareba unda ganvasxvaoT wamqezeblisagan.

Tu wamqezebeli aRuZravs motivs amsrulebels danaSaulebri-

vi gadawyvetilebis warmoSobisaTvis, damxmare ganumtkicebs

gadawyvetilebas Caidinos danaSauli.

damxmare SeiZleba moqmedebdes mxolod pirdapiri gan-

zraxviT. igi unda iTvaliswinebdes, rom Tavisi moqmedebiT

xels uwyobs sxvas danaSaulis CadenaSi da surs igi. ar aris

aucilebeli, rom damxmarem icodes, Tu vin iqneba danaSaulis

amsrulebeli.

SeiZleba TanamonawileTa da amsruleblis motivebi er-

TmaneTs emTxveodes, xolo miznebi yvela SemTxvevaSi erTma-

neTs emTxveva.

6.4. amsruleblisa da Tanamonawilis pasuxismgebloba

86

amsrulebeli da Tanamonawile pasuxs ageben erTi saer-

To sisxlis samarTlis kanoniT gaTvaliswinebuli marTlsa-

winaaRmdego qmedebisaTvis.

sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli mar-

TlsawinaaRm-dego qmedeba aris dasjadobis obieqturi safuZ-

veli, romlis gareSec Tanamonawilis pasuxismgebloba warmo-

udgenelia. es ar aris sakmarisi pasuxismgeblobisaTvis. aseve

aucilebelia TiToeulma amsrulebelma da Tanamonawilem pa-

suxi agos sakuTari bralisaTvis.

TiToeul amsrulebels da Tanamonawiles pasuxismgeb-

loba daekisreba danaSaulis CadenaSi maTi monawileobis xa-

siaTisa da xarisxis gaTvaliswinebiT.

Tanaamsruleblis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblo-

ba ganisazRvreba kodeqsis kerZo nawilis Sesabamisi muxliT,

24-e muxlze miuTiTeblad.

organizatoris, wamqezeblis da damxmaris pasuxismgeb-

loba unda ganisazRvros kodeqsis kerZo nawilis Sesabamisi

muxliT, 24-e muxlze miTiTebiT. Tu Tanamonawileebi amave

dros Tanaamsruleblebic arian, maSin 24-e muxlze miTiTeba

saWiro aRar aris.

magaliTad, qurdobisas organizatoris, wamqezeblisa da

damxmaris moqmedebs unda dakvalificirdes kodeqsis 24, 177-e

muxlis 1-li nawiliT, rac iTvaliswinebs pasuxismgeblobas

qurdobaSi TanamonawileobisaTvis.

roca amsruleblis an Tanamonawilis mxares aris iseTi

niSani, romelic axasiaTebs marTlsawinaaRmdego qmedebas, ma-

Sin es niSani Seeracxeba sxva amsrulebels an Tanamonawiles,

romlis mxaresac igi ar arsebobda, Tu mas es niSani Secnobi-

li hqonda.

magaliTad, qurdobis dros sxvisi moZravi nivTis miTvi-

sebis mizani SeiZleba hqondes amsrulebels, magram ar hqon-

des damxmares. es ukanaskneli pasuxs agebs qurdobisaTvis, Tu

man icoda, rom amsrulebeli moqmedebda sxvisi moZravi nivTis

faruli dauflebisaTvis marTlsawinaaRmdego misakuTrebis

mizniT.

personaluri niSani, romelic bralisaTvis anda erT-er-

Ti amsruleblis an Tanamonawilis pirovnebisaTvis aris dama-

87

xasiaTebeli, Seeracxeba im amsrulebels an Tanamonawiles,

romelsac igi axasiaTebs.

magaliTad, qurdoba Caidines TanamonawileobiT, amsru-

lebeli sxva TanamonawileTagan gansxvavebiT warsulSi iyo

nasamarTlevi qurdobisaTvis, romelic moxsnili an gaqar-

wylebuli ar yofila. aseT SemTxvevaSi amsrulebeli pasuxs

agebs araerTgzisi qurdobisaTvis (177-e muxlis me-3 nawilis

`b~ qvepunqtiT), xolo Tanamonawileebi martivi saxis qurdo-

baSi monawileobisaTvis (177-e muxlis 1-li nawili). àraer-

Tgzisoba~ personaluri niSania da Seeracxeba mxolod im am-

srulebels an Tanamonawiles, romelic mas axasiaTebs.

Tu pirma Caidina iseT danaSaulSi Tanamonawileoba,

romlis amsrulebeli SeiZleba iyos specialuri subieqti,

pirs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba daekisreba ro-

gorc organizators, wamqezebels an damxmares.

magaliTad, Tu qrTami aiRo moxelis axlo naTesavma mo-

xelisaTvis gadasacemad, igi pasuxs agebs qrTamis aRebaSi

daxmarebisaTvis.

Tu amsrulebels danaSauli ar daumTavrebia, Tanamona-

wiles sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba daekisreba da-

naSaulis momzadebaSi an mcdelobaSi TanamonawileobisaTvis.

danaSaulis momzadebisaTvis sisxlissamarTlebrivi pa-

suxismgebloba daekisreba imas, vinc misgan damoukidebel ga-

remoebaTa gamo ver SeZlo sxva piris dayolieba danaSaulis

Casadenad.

6.5. amsruleblis eqscesi

zogjer amsrulebeli gascdeba saerTo danaSaulebriv

ganzraxvas da Caidens iseT marTlsawinaaRmdego qmedebas, ro-

melsac ar moicavda sxva amsrulebelTa an TanamonawileTa

ganzraxva. aseT SemTxvevebs sisxlis samarTalSi amsruleb-

lis eqscesi ewodeba. eqscesi (excessus) laTinuri sityvaa da

gadaxras niSnavs, risame normaluri mimdinareobis darRvevas,

ukiduresobas, TavSeukaveblobas, wregadasulobas.1

1 ucxo sityvaTa leqsikoni, Tbilisi, 1973, gv. 141.

88

kodeqsis 26-e muxlis 1-li nawilis Tanaxmad, amsruleb-

lis eqscesi niSnavs amsruleblis mier iseTi marTlsawinaaR-

mdego qmedebis Cadenas, romelsac ar moicavda sxva Tanaam-

sruleblis an Tanamonawilis ganzraxva.

`Tu amsrulebeli gascilda saerTo danaSaulebriv gan-

zraxvas da ufro mZime danaSauli Caidina, _ werda T. wereTe-

li, _ vidre es TanamonawileTa saerTo ganzraxviT iyo gaTva-

liswinebuli (amsruleblis eqscesi), Tanamonawileni pasuxs

ar ageben am ufro mZime danaSaulisaTvis.~1

cxadia, ver daveTanxmebiT T. wereTlis am mosazrebas. eq-

scesisaTvis aucilebeli ar aris amsrulebelma Caidinos uf-

ro mZime danaSauli, romelsac ar moicavda Tanaamsruleblis

an Tanamonawilis ganzraxva. aseTi ram ar gamomdinareobs ko-

deqsis 26-e muxlis Sinaarsidan. amsrulebelma SeiZleba Caidi-

nos saerTo ganzraxviT gaTvaliswinebulze an ufro mZime an

naklebad mZime danaSauli. orive SemTxvevaSi eqscesi mainc

dadgeba.

eqscesi ori saxisaa, raodenobrivi da Tvisobrivi. Tvi-

sobrivi eqscesi aris maSin, rodesac amsrulebeli, sxva Tana-

amsrulebelTan an TanamonawileTagan gansxvavebiT, Tvisobri-

vad gansxvavebul danaSauls Caidens. magaliTad, yaCaRobis

nacvlad Caidens angarebiT mkvlelobas.

raodenobrivi eqscesi gvaqvs maSin, roca amsrulebeli,

sxva TanaamsrulebelTagan gansxvavebiT, Tvisobrivad gansxva-

vebul danaSauls ki ar sCadis, aramed gansxvaveba maT Soris

marTlwinaaRmdegobis xarisxSia. magaliTad, yaCaRoba binaSi

ukanono SeRweviT raodenobrivad gansxvavdeba yaCaRobisagan

sadgomSi an sacavSi ukanono SeRweviT.

amsruleblis eqscesisaTvis Tanamonawile an Tanaamsru-

lebeli pasuxs ar agebs. eqscesisaTvis pasuxs agebs mxolod

amsrulebeli.

6.6. jgufuri danaSauli

1 saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodeqsis komentarebi, Tbilisi 1976, gv. 147.

89

saerTod, pirTa jgufis mier Cadenili danaSauli ufro

meti saSiSroebis Semcvelia, vidre erTpirovnulad Cadenili

danaSauli. danaSaulSi ramdenime piris monawileoba aadvi-

lebs misi Cadenis obieqtur SesaZleblobas. dabrkoleba, ro-

melic gadaulaxavi iqneboda individualurad moqmedi piri-

saTvis, advilad SeiZleba gadalaxos ramdenime kacis gaerTia-

nebulma Zal-Ronem.

kodeqsis 27-e muxlis Sinaarsis mixedviT, danaSaulebri-

vi dajgufeba iyofa sam saxed: winaswar SeuTanxmeblad moqmed

jgufad, winaswar SeTanxmebulad moqmed jgufad da organize-

bul jgufad.

danaSauli jgufis mieraa Cadenili, Tu mis ganxorcie-

lebaSi winaswar SeuTanxmeblad erToblivad monawileobda

ori an meti amsrulebeli.

magaliTad, davuSvaT gaupatiurebis mizniT beraZe fizi-

kur Zalas iyenebda dazaralebuli feraZis mimarT. es SeniSna

SemTxveviT gamvlelma gulaSvilma da feraZes winaaRmdegobis

daZlevis mizniT gaukava xelebi. maTi moqmedeba dakvalifi-

cirdeba kodeqsis 137-e muxlis me-3 nawilis `g~ qvepunqtiT (ga-

upatiureba Cadenili jgufurad). aseT SemTxvevaSi saqme gvaqvs

winaswar SeuTanxmeblad moqmed jgufTan.

danaSauli jgufis mier winaswari SeTanxmebiTaa Cadeni-

li, Tu mis ganxorcielebaSi monawileni winaswar SekavSir-

dnen danaSaulis erToblivad Casadenad.

magaliTad, davuSvaT, abulaZe da babliZe winaswari Se-

TanxmebiT Sevidnen sacxovrebel saxlSi da misakuTrebis miz-

niT farulad waiRes xelCanTa, sadac aRmoCnda fuli da Zvir-

fasi nivTebi. qmedeba unda dakvalificirdes kodeqsis 177-e

muxlis me-3 nawilis à~ da ` g~ qvepunqtebiT, rac iTva-

liswinebs pasuxismgeblobas qurdobisaTvis, Cadenili winaswa-

ri SeTanxmebiT jgufis mier da binaSi ukanono SeRweviT.

danaSauli organizebuli jgufis mieraa Cadenili, Tu

igi ganaxorciela drois gansazRvrul periodSi arsebulma,

SeTanxmebulad moqmedma struqturuli formis mqone jgufma,

romlis wevrebi winaswar SekavSirdnen erTi an ramdenime da-

naSaulis Casadenad da romlis mizania pirdapiri an arapir-

dapiri finansuri an sxva materialuri sargeblis ukanonod

miReba.

90

organizebuli jgufi SeiZleba Seiqmnas, rogorc wesi,

erTi an ramdenime danaSaulis CadenisaTvis. amitom ar SeiZle-

ba organizebuli jgufis sinonimad CavTvaloT banda (224-e m.),

romelic myari SeiaraRebuli jgufia.

magaliTad, Tu qurdoba ganaxorciela organizebulma

jgufma, qmedeba unda dakvalificirdes kodeqsis 177-e muxlis

me-4 nawilis à~ qvepunqtiT da ara kodeqsis 224-e muxliT.

aseve organizebuli jgufis mizani SeiZleba iyos pirda-

piri an arapirdapiri finansuri an sxva materialuri sargeb-

lis ukanonos miReba. SeiZleba organizebuli jgufis mizani

iyos araangarebiTic.

magaliTad, araangarebiTia Tavisuflebis ukanono aRkve-

Ta, Cadenili organizebuli jgufis mier (muxli 182-e, me-3 na-

wili, à~ qvepunqti).

struqturuli formis mqone jgufad miiCneva jgufi, ro-

melic ar aris SemTxveviT Seqmnili danaSaulis dauyovnebliv

Casadenad da romelSic ar aris aucilebeli formalurad

iyos ganawilebuli rolebi mis wevrTa Soris, wevrobas hqon-

des uwyveti xasiaTi an Camoyalibebuli iyos ganviTarebuli

struqtura.

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba organizebuli

jgufis SeqmnisaTvis an xelmZRvanelobisaTvis daekisreba

imas, vinc Seqmna aseTi jgufi an xelmZRvanelobda mas. masve

daekisreba pasuxismgebloba am jgufis mier Cadenili yvela

danaSaulisaTvis, Tu maT moicavda misi ganzraxva. organize-

buli jgufis sxva monawile pasuxs agebs jgufSi monawileo-

bisaTvis kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi, agreTve im

danaSaulisaTvis, romlis momzadebaSi an CadenaSic igi mona-

wileobda.

Tu sisxlis samarTlis kodeqsis kerZo nawilis muxli

iTvaliswinebs pasuxismgeblobas mxolod `jgufurad~ Cadeni-

li danaSaulisaTvis, aseT SemTxvevaSi jgufis cnebaSi igu-

lisxmeba samive saxis jgufi. magaliTad, kodeqsis 109-e mux-

lis me-2 nawilis è~ qvepunqtiT gaTvaliswinebuli jgufurad

Cadenili ganzrax mkvleloba damamZimebel garemoebebSi.

Tu kodeqsis kerZo nawilis muxli iTvaliswinebs pasu-

xismgeblobas winaswari SeTanxmebiT jgufis mier an organi-

zebuli jgufis mier Cadenili danaSaulisaTvis, aseTi danaSa-

91

ulis Cadena Tu moxdeba winaswar SeuTanxmebeli jgufis mier,

maTi pasuxismgebloba dadgeba erTpirovnulad Cadenili dana-

SaulisaTvis. magaliTad, Tu qurdoba Caidina winaswar Seu-

Tanxmeblad moqmedma orma kacma, maTi pasuxismgebloba dadge-

ba individualurad Cadenili qurdobisaTvis.

Tu kodeqsis kerZo nawilis muxli iTvaliswinebs pasu-

xismgeblobas `jgufurad~ da òrganizebuli jgufis~ mier Ca-

denili danaSaulisaTvis, aseT SemTxvevaSi `jgufis~ cnebaSi

igulisxmeba winaswar SeuTanxmeblad moqmedi da winaswari Se-

TanxmebiT moqmedi jgufi. magaliTad, 179-e muxlis me-2 nawi-

lis `b~ qvepunqti.

92

Tavi 7. marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli

garemoebani

7.1. marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel garemoebaTa

cneba da saxeebi

danaSaulis damaxasiaTebeli meore niSani qmedebis mar-

TlwinaaRmdegobaa. SeiZleba qmedeba garegnulad hgavdes ko-

deqsis kerZo nawilis muxlSi aRweril qmedebas, magram iseT

garemoebebSi iyos igi Cadenili, rom ar dairRves akrZalva.

swored amitom, kodeqsis zogad nawilSi Setanilia normebi,

romlebic gamoricxaven qmedebis marTlwinaaRmdegobas. qmede-

bis marTlwinaaRmdegobas gamoricxavs kanoniT gaTvaliswine-

buli garemoebebi. moqmedi sisxlis samarTlis kanonmdeblo-

ba icnobs marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel Semdeg gare-

moebebs: aucilebel mogeriebas, damnaSavis Sepyrobas, ukidu-

res aucileblobas, marTlzomier risks da marTlwinaaRmde-

gobis gamomricxvel sxva zekanonikur garemoebebs. marTlwi-

naaRmdegobis gamomricxvel calkeul garemoebas gaaCnia mar-

Tlzomierebis pirobebi, romlis gaTvaliswinebiT unda dad-

gindes marTlzomierad moqmedebda kaci Tu kanons arRvevda.

ganvixiloT marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli calkeuli

garemoeba.

7.2. aucilebeli mogerieba

kodeqsis 28-e muxlis Tanaxmad, marTlsawinaaRmdegod

ar moqmedebs is, vinc am kodeqsiT gaTvaliswinebul qmedebas

Caidens aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi, e.i. vinc mar-

TlsawinaaRmdego xelyofisas daazianebs xelmyofs Tavisi an

sxvisi samarTlebrivi sikeTis dasacavad.

kanoni pirdapir miuTiTebs zogierT pirobebze, romlis

dacvac qmedebas marTlzomierad aqcevs. ra Tqma unda, kanoni

amomwuravad ver CamoTvlis yvela im pirobas, romlis dac-

vac qmedebas marTlzomierad aqcevs. amitom marTlzomiere-

bis pirobebi, romelic axasiaTebs aucilebel mogeriebas, mo-

cemulia kanonmdeblobaSi, da mas azustebs da avsebs sis-

xlis samarTlis mecniereba da sasamarTlo praqtika.

93

àucilebeli mogeriebis marTlzomierebis pirobebi

iyofa or jgufad: 1) aucilebeli mogeriebis viTarebis war-

moqmnisa da Sewyvetis pirobebi da 2) Tavdasxmisagan samar-

Tlebrivi interesebis dacvis marTlzomierebis pirobebi.~1

aucilebeli mogeriebis viTarebis warmoqmnis pirobad,

upirveles yovlisa, gvevlineba qmedebis marTlwinaaRmdegoba.

marTlsawinaaRmdego qmedeba SeiZleba garegnulad gamoixa-

tos an moqmedebaSi an umoqmedobaSi. cxadia, ibadeba kiTxva,

qmedebis orive saxe warmoSobs Tu ara aucilebeli mogerie-

bis viTarebas?

swavluli iuristebis umravlesoba aRiarebs, rom auci-

lebeli mogeriebis viTarebas warmoSobs mxolod moqmedeba.2

cxadia, ver daveTanxmebiT aseT mosazrebas. aucilebeli

mogeriebis viTareba SeiZleba warmoqmnas rogorc moqmedebam,

ise umoqmedobam.

umoqmedoba mxolod maSin warmoSobs aucilebeli moge-

riebis viTarebas, Tu pirs aqvs samarTlebrivi valdebuleba

moqmedebisa, aqvs SesaZlebloba aseTi moqmedebisa da saval-

debulo da SesaZlebeli moqmedebis Sedegad marTlsawinaaR-

mdego Sedegi Tavidan iqneba acilebuli.

amrigad, umoqmedoba mxolod maSin qmnis aucilebeli

mogeriebis viTarebas, roca umoqmedobasa da marTlsawinaaR-

mdego Sedegs Soris mizezobrivi kavSiria.

aseTi daskvnis argumentaciis mizniT T. SavguliZes moh-

yavs aseTi magaliTi: an-ma mZimed daWrili ban-i miiyvana saa-

vadmyofoSi pirveladi daxmarebis aRmosaCenad. eqimma gan-ma

ban-Si amoicno Tavisi mezobeli, romelTanac mtroba hqonda.

gadawyvita misi sikvdili, ris gamoc uari ganacxada pirve-

ladi samedicino daxmarebis aRmoCenaze. an-ma iaraRis muqa-

riT gan-i aiZula gaekeTebina operacia. gan-s hqonda samar-

Tlebrivi valdebuleba moqmedebisa da vinaidan ar moqmedeb-

1 T. SavguliZe, l. surgulaZe, sazogadoebrivi saSiSroebis ga-momricxveli garemoebani sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi, Tbilisi, 1988, gv. 46. 2 Советское уголовное право, Москва, 1982. стр. 209; Кириченко В.Ф.,

Основные вопросы учения о необходимой обороне, Москва, 1948б стр.

18.

94

da, aseTma mdgomareobam warmoSva aucilebeli mogeriebis vi-

Tareba.

rogorc kanoni ambobs, aucilebeli mogeriebis viTare-

bis piroba xelyofis marTlwinaaRmdegobaa. `marTlwinaaR-

mdegoba, _ wers m. turava, _ zogadad niSnavs kulturis nor-

mis Seusruleblobas.~1

sakmarisia Tu ara xelyofis marTlwinaaRmdegobis ne-

bismieri xarisxi, rom aucilebeli mogeriebis viTareba war-

moiqmnas?

sisxlis samarTlis Teoria da sasamarTlo praqtika

erTxmad aRiarebs, rom aucilebeli mogeriebis uflebas

qmnis ara yovelgvari marTlsawinaaRmdego xelyofa, aramed

mxolod iseTi, romelsac maRali marTlwinaaRmdegobis xa-

risxi axasiaTebs.

àucilebeli mogerieba, _ aRniSnavda a. piontkovski, _

dasaSvebia fsiqikurad daavadebulTa, mcirewlovanTa mimar-

Tac, romlebic marTlsawinaaRmdegod moqmedeben.~2

amrigad, aucilebeli mogeriebis viTarebis warmoqmnis

upirvelesi pirobaa marTlsawinaaRmdego xelyofa.

sisxlis samarTlis Teoretikosebi aRiareben, rom auci-

lebeli mogeriebis viTarebis warmoqmnis meore aucilebel

pirobas marTlsawinaaRmdego xelyofis imwuTieroba warmo-

adgens. kanonSi amis Sesaxeb miTiTeba ar aris, magram igi au-

cilebeli mogeriebis cnebis bunebidan gamomdinareobs. auci-

lebeli mogerieba maSin aris efeqturi da daicavs mar-

Tlwesrigs, Tu xelyofa im wuTs xdeba.

marTlsawinaaRmdego qmedebis imwuTieroba ganisazRvre-

ba TviT am marTlsawinaaRmdego xelyofis daSvebis momentiT.

marTlsawinaaRmdego xelyofa imwuTierad iTvleba, ro-

desac xelmyofi ukve ayenebs zians samarTliT dacul sike-

Tes.

àucilebeli mogeriebis viTareba warmoiSoba ara mxo-

lod xelyofis momentSi, aramed maSinac, roca saxezea xel-

1 m. turava, sisxlis samarTlis zogadi nawilis mimoxilva, Tbi-lisi, 2003, gv. 83. 2 С о в е т с к о е у г о л о в н о е п р а в о , Мо с к в а , 1981, с т р . 210.

95

yofis realuri muqara.~1 aq igulisxmeba iseTi muqara, rode-

sac dammuqrebels dauyovnebliv mohyavs muqara sisruleSi.

aucilebeli mogeriebis viTareba ispoba marTlsawinaaR-

mdego xelyofis SewyvetisTanave.2

xelyofa SeiZleba Sewydes Semdeg SemTxvevebSi:

1) rodesac xelmyofma miaRwia Tavis mizans;

2) rodesac xelmyofma nebayoflobiT aiRo xeli xelyo-

faze;

3) rodesac xelmyofs momgeriebelma Seawyvetina xelyo-

fa;

xelyofis SewyvetisTanave xelyofa imwuTieri aRar

aris da amiT wydeba aucilebeli mogeriebis viTareba.

aucilebeli mogeriebis viTarebis warmoSobis Semdegi

pirobaa marTlsawinaaRmdego xelyofis namdviloba. Tu xel-

yofa ar aris da igi realurad miaCnia momgeriebels, aseT

SemTxvevebs sisxlis samarTali `moCvenebiT mogeriebas~ uwo-

debs.

moCvenebiTi mogerieba garkveuli pirobebis arsebobisas

SeiZleba CaiTvalos bralis gamomricxvel garemoebad da

araviTar SemTxvevaSi marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel ga-

remoebad, vinaidan aq adgili aqvs Secdomas. Tu Secdoma mi-

satevebelia, moCvenebiTi mogerieba bralis gamomricxveli

garemoebaa, xolo Tu misatevebeli araa _ piris pasuxismgeb-

lobis sakiTxi unda gadawydes imis mixedviT, igi ganzrax Tu

gaufrTxileblobiT moqmedebda.

amrigad, marTlsawinaaRmdego xelyofa, xelyofis imwuTiero-ba da xelyofis namdviloba erTianobaSi qmnian aucilebeli

mogeriebis viTarebas. მაგალითად, SeiaraRebuli xurcilava Tavs daesxa caavas mokvlis mizniT. caavam igi ketiT moigeria da Caagdo ugono mdgomareobaSi, ris Semdeg ketis cemiT mokla igi. dasjadia Tu ara caavas qmedeba? caavam Caidina xurcilavas mkvleloba SurisZiebiT.

1 С о в е т с к о е у г о л о в н о е п р а в о , Мо с к в а , 1981, с т р . 211. 2 T. SavguliZe, l. surgulaZe, sazogadoebrivi saSiSroebis ga-momricxveli garemoebani sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi, Tbilisi, 1988, gv. 82.

96

garda amisa, aucilebeli mogeriebis marTzlomierebis

meore jgufs miekuTvneba xelyofisagan samarTlebrivi sike-

Tis dacvis marTlzomierebis pirobebi.

aucilebeli mogeriebis uflebis gamoyenebiT sargeb-

lobs adamiani, romelsac aucilebeli mogeriebis subieqti

ewodeba. kodeqsis 28-e muxli subieqtTa aseT wres gansaz-

Rvravs im pirebiT, vinc icavs Tavis an sxvis samarTlebriv

sikeTes. ase, rom aucilebeli mogeriebis uflebiT aRWurvi-

li subieqtebi SeiZleba davyoT or jgufad:

1) vinc marTlsawinaaRmdego xelyofisas icavs sakuTar

samarTlebriv sikeTes;

2) vinc marTlsawinaaRmdego xelyofisas icavs sxvis sa-

marTlebriv sikeTes.

aucilebeli mogeriebis ufleba aqvT rogorc Seracxvi-

sunarian pirs, ise im pirTa wres, romlebic Seracxvisuuna-

roni arian.

amrigad, aucilebeli mogeriebis subieqti SeiZleba yo-

veli adamiani iyos.

aucilebeli mogeriebis ufleba SeiZleba zogjer val-

debulebad gadaiqces. amis naTel magaliTs warmoadgens gan-

sacdelSi mitoveba (muxli 128) da dauxmarebloba (muxli

129).

kodeqsis 128-e muxli awesebs pasuxismgeblobas dauxma-

reblad imis mitovebisaTvis, vinc sicocxlisaTvis saSiS

mdgomareobaSi imyofeboda da SesaZlebloba ar hqonda mieRo

zomebi Tavis dasacavad, Tu mimtovebels evaleboda masze

zrunva da SeeZlo misi daxmareba.

amrigad, Tu marTlsawinaaRmdego xelyofa sicocxli-

saTvis saSiSia da piris winaaRmdeg, romelsac ar aqvs saSua-

leba Tavis dasacavad miiRos zomebi, aseT SemTxvevaSi auci-

lebeli mogeriebis valdebuleba ekisreba iseT pirs, romel-

sac evaleba masze zrunva da SeuZlia misi daxmareba.

aseve warmoSobs aucilebeli mogeriebis valdebulebas

kodeqsis 129-e muxli da awesebs pasuxismgeblobas sicocxli-

saTvis saSiS mdgomareobaSi myofisaTvis aucilebeli da aS-

karad gadaudebeli daxmarebis gauwevlobisaTvis, Tu damna-

Saves SeeZlo misi daxmareba TavisTvis an sxvisTvis serio-

zuli safrTxis Seqmnis gareSe, agreTve daxmarebis saWiroe-

97

bis Seutyobinebloba saTanado dawesebulebisaTvis an piris-

Tvis.

Tumca aqve unda aRiniSnos, rom samarTlebrivi sikeTis

dacva zogierTi adamianis valdebulebaa, ufro sworad sam-

saxurebrivi valdebuleba.

magaliTad, policiis muSakisaTvis samarTlebrivi inte-

resebis dacva valdebulebaa da ara ufleba. igi am dros

xelmZRvanelobs ara aucilebeli mogeriebis pirobebiT, ara-

med kanoniT policiis Sesaxeb, romelic miRebulia 1993 wlis

27 ivliss.

marTlzomier aqtad, _ werda T. SavguliZe, _ unda CaiT-

valos aucilebeli mogeriebis dros momgerieblisaTvis dax-

marebis gaweva~.1 am debulebis gasamagreblad T. SavguliZes

mohyavs magaliTi sasamarTlo praqtikidan.

man-s da tan-s daedevnaT Tan-i da xan-i, romlebsac da-

nebi eWiraT. am dros gan-i moajirTan idga da gadahyurebda

qalaqs. dainaxa, rom tan-is da man-is sicocxle gansacdel-

Sia da mdevrebis mosagerieblad tan-s dana gadaugdo, amanac

aitaca dana da erT-erTi mdevari mokla.

sasamarTlom miuTiTa, rom `Tavdasxma imdenad intensiu-

ri iyo, rom tan-s ar SeeZlo ganesazRvra, Tu dacvis romeli

zoma iqneboda sakmarisi mis mosagerieblad. amgvarad, saqmis

viTarebac cxadyofs, rom tan-i moqmedebda aucilebeli moge-

riebis mdgomareobaSi. msjeloba imaze, rom dacva amgvarad

Seusabamo iyo masze Tavdasxmis xasiaTTan da saSiSroebasTan

_ gaumarTlebelia.~

rac Seexeba gan-s, sasamarTlom miuTiTa, rom aucilebe-

li mogeriebis mdgomareobaSi momgerieblisaTvis daxmarebis

gaweva marTlzomieri moqmedebaa da sisxlissamarTlebriv pa-

suxismgeblobas ar iwvevs. sasamarTlom tan-i da gan-i gaa-

marTla.

amrigad, aucilebeli mogeriebis subieqtia is piri, vinc

icavs sakuTar an sxvis samarTlebriv sikeTes marTlsawina-

1 T. SavguliZe, l. surgulaZe, sazogadoebrivi saSiSroebis ga-momricxveli garemoebani sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi, Tbilisi, 1988, gv. 100.

98

aRmdego xelyofisagan, agreTve is, vinc daxmarebas gauwevs

momgeriebels.

აუცილებელი მოგერიება შეიძლება განხორციელდეს შუალობითი

ამსრულებლობითაც. მაგალითად, ან-მა, რომელსაც თავს დაესხნენ

დანით მკვლელობის მიზნით, საშველად მოუხმო ფსიქიკურად

დაავადებულ ბან-ს, რომელმაც ჯანმრთელობის დაზიანება მიაყენა

თავდამსხმელს.

აუცილებელი მოგერიება შეიძლება თანაამსრულებლობითაც

განხორციელდეს. მაგალითად, ან-მა და ბან-მა ერთდროულად

მოიგერიეს გან-ი, რომელიც თავს დაესხა მათ მეგობარ დონ-ს დანით

შეიარაღებული მკვლელობის მიზნით. aucilebeli mogeriebis marTlzomierebis Semdegi piro-

ba aucilebeli mogeriebis obieqts Seexeba.

kodeqsis 28-e muxlis 1-li nawilis Tanaxmad, aucilebe-

li mogeriebis dacvis obieqts warmoadgens is samarTlebri-

vi sikeTe, romelic ganicdis marTlsawinaaRmdego xelyofas.

aucilebeli mogeriebis dacvis obieqts warmoadgens

adamianis sicocxlis, janmrTelobis, sqesobrivi xelSeuxeb-

lobis da Tavisuflebis, sakuTrebis da sxva ufleba.

kamaTi midioda im sakiTxze, SeiZleboda Tu ara auci-

lebeli mogeriebis uflebis gamoyeneba sityvieri Seuracxyo-

fis dros. sabolood mividnen im daskvnamde, rom sityvieri

Seuracxyofis dros aucilebeli mogeriebis ufleba ar ga-

moiyeneba.

aucilebeli mogeriebisas marTlzomierebis pirobas

warmoadgens is, rom marTlsawinaaRmdego xelyofisas samar-

Tlebrivi sikeTis dacva unda moxdes xelmyofis dazianebis

gziT. xelmyofis dazianeba SeiZleba qmedebiT ganxorciel-

des.

aucilebeli mogeriebis dros xelmyofis dazianeba aq-

tiuria da gamoixateba ZaladobaSi. saxeldobr, sicocxlis

mospobaSi, janmrTelobis dazianebaSi, cemaSi, Tavisuflebis

aRkveTaSi da a.S.

amrigad, aucilebeli mogeriebis ganxorcieleba gareg-

nulad aqtiurobaSi anu moqmedebaSi gamoixateba.

99

T. SavguliZe aRniSnavda, rom aucilebeli mogerieba Se-

iZleba umoqmedobiTac ganxorcieldes, da amis argumentad

aseTi magaliTi mohyavs: an-s Tavs daesxnen xulignebi da cema

dauwyes, magram an-s misi gawvrTnili ZaRli wamoeSvela, an-s

SeeZlo ZaRli ar mieSva, magram ase ar moiqca, vinaidan ico-

da, rom ZaRli mas daicavda. ZaRlma patroni ki gadaarCina,

magram erT-erT xuligans janmrTelobis dazianeba miayena.

Cven ver daveTanxmebiT T. SavguliZis mocemul mosazre-

bas. Tu kacis ZaRli mezoblis binidan iparavs Zvirfas tan-

sacmels, aseTi SemTxveva mocemuli mosazrebis mixedviT

umoqmedobiT Cadenil qurdobad unda CaiTvalos, xolo qur-

dobis Cadena umoqmedobiT SeuZlebelia. Tu adamians ZaRli

specialurad hyavs gawvrTnili qurdobis Casadenad da iye-

nebs mas, aseT SemTxvevaSi ZaRli qurdobis Casadenad gamoye-

nebuli saSualebaa. amave dros, mxedvelobaSia misaRebi isic,

rom ZaRlze zemoqmedebis moxdena rTulia. sruliad advili

SesaZlebelia ZaRli arc ki daemorCilos patrons.

amrigad, aucilebeli mogerieba SeiZleba ganxorciel-

des mxolod moqmedebiT.

aucilebeli mogeriebis dros ziani uSualod xelmyofs

adgeba da ara sxva pirs. aucilebeli mogeriebis dros dad-

geba Sedegi, e.i. Sedegi SeiZleba iyos: adamianis sikvdili,

janmrTelobis dazianeba, nivTis dazianeba, Tavisuflebis aR-

kveTa da a.S.

aucilebeli mogeriebis Sinaarsidan gamomdinare, piris

qmedeba, romelic iyenebs aucilebeli mogeriebis uflebas,

mizezobriv kavSirSi unda iyos xelmyofis dazianebasTan.

mizezobrivi kavSiri arsebobs maSin, rodesac mogerieba

warmoadgenda xelmyofis dazianebis aucilebel pirobas,

uromlisodac amjerad aseTi dazianeba ar ganxorcieldebo-

da.

marTlsawinaaRmdego xelyofisas xelmyofis dazianeba

marTlzomieri maSin aris, rodesac momgeriebeli miznad isa-

xavs konkretuli samarTlebrivi sikeTis dacvas.

mizanze, marTalia, pirdapir ar midis saubari kodeqsis

28-e muxlSi, magram aseTi moTxovna TviTon kanonis arsidan

gamomdinareobs. am muxlSi Cawerilia, rom xelmyofis dazia-

neba unda moxdes `Tavisi an sxvisi samarTlebrivi sikeTis

100

dasacavad.~ sityva `dasacavad~ samarTlebrivi sikeTis dac-

vis mizans gulisxmobs.

amrigad, aucilebeli mogeriebis mizans warmoadgens sa-

kuTari an sxvisi samarTlebrivi sikeTis dacva.

aucilebeli mogerieba SeiZleba ganxorcieldes mxo-

lod pirdapiri ganzraxviT, vinaidan igi gamizvniTi qmedebaa,

e.i. mas gaaCnia samarTlebrivi sikeTis dacvis mizani.

aucilebeli mogeriebis momgeriebels gacnobierebuli

aqvs Tavisi qmedebis marTlzomieri xasiaTi, iTvaliswinebs,

rom mis qmedebas mohyveba marTlsawinaaRmdego xelmyofis

dazianeba Tavisi an sxvisi samarTlebrivi sikeTis dasacavad

da surs es Sedegi. sxvanairad rom vTqvaT, aucilebeli moge-

riebisas pirma icis, rom sakuTari an sxvisi samarTlebrivi

sikeTis dasacavad zians ayenebs xelmyofs.

amrigad, aucilebeli mogeriebisas subieqturi mxare

imiT xasiaTdeba, rom momgeriebeli moqmedebs ganzrax kon-

kretuli samarTlebrivi sikeTis dacvis mizniT.

swavlul iuristebs Soris mimdinareobda kamaTi imas-

Tan dakavSirebiT, Tu ra motivebiT unda xelmZRvanelobdes

momgeriebeli aucilebeli mogeriebis uflebis gamoyenebisas.

am sakiTxTan dakavSirebiT sruliad veTanxmebiT T. Sav-

guliZes. `ra Tqma unda moqalaqe, _ aRniSnavda T. SavguliZe,

_ zneobis Sesatyvisi motivebiT unda moqmedebdes, magram Se-

iZleba momgeriebels aseTi motivi ar amoZravebdes. kacma Se-

iZleba daicvas sxvisi sicocxle, gacnobierebuli hqondes

Tavisi qmedebis marTlzomiereba, magram zogjer qmedebis mo-

tivi patriotizmis grZnoba an zneobrivi movaleobis Segneba

ki ar iyos, aramed momgeriebels raime egoisturi motivi

amoZravebdes, vTqvaT, pativmoyvareoba, an survili, gadarCeni-

li adamianisagan gasamrjelo miiRos anda ufross Tavi moa-

wonos da a.S. amgvarma motivebma ar unda gaaqarwylos auci-

lebeli mogeriebis marTlzomiereba, risTvisac kanons sakma-

risad samarTlebrivi sikeTis dacvis mizniT miaCnia da sru-

101

liadac ar moiTxovs, rom momgeriebeli maRalzneobrivi mo-

tiviT moqmedebdes.~1

rogor wydeba sakiTxi warTmeuli qonebis ukan dasabru-

neblad aucilebeli mogeriebis dros amaze miuTiTebs kodeq-

sis 28-e muxlis me-3 nawili, romlis Tanaxmad, xelmyofis da-

zianeba marTlsawinaaRmdego xelyofiT warTmeuli qonebis

an sxva samarTlebrivi sikeTis dasabruneblad marTlzomie-

ria im SemTxvevaSic, Tu es moxda uSualod xelmyofis xel-

Si am sikeTis gadasvlisTanave da Tu mas dauyovneblis ukan

dabruneba jer kidev SeiZleboda.

aucilebeli mogeriebis marTlzomierebaze SeiZleba sa-

ubari mxolod maSin, rodesac daculia marTlzomierebis pi-

robebi. Tu farglebs gascdeba kaci, maSin qmedeba dakargavs

marTlzomier xasiaTs da gadaiqceva aramarTlzomierebad.

kodeqsis kerZo nawili Seicavs specialur muxlebs, romle-

bic amsubuqeben pasuxismgeblobas, Tu danaSauli Cadenilia

aucilebeli mogeriebis farglebs gadacilebiT (kodeqsis

113-e da 122-e muxlebi).

kodeqsis 28-e muxli gansazRvravs aucilebeli mogerie-

bis farglebis gadametebis cnebas, romlis Tanaxmad, auci-

lebeli mogeriebis farglebis gadacileba niSnavs momgeri-

eblis mier Tavdacvis aSkara Seusabamobas masze Tavdasxmis

xasiaTTan da saSiSroebasTan.

aucilebeli mogeriebis farglebis gadacilebis dros

mxedvelobaSi miiReba mavne Sedegis miyenebis realuri saSiS-

roeba, xelyofis intensivoba, aucilebeli mogeriebis far-

glebis gadametebis sakiTxi unda gadawydes konkretul Sem-

TxvevaSi viTarebis Sesabamisad. magaliTad, fizikurad Zlie-

ri adamianis Tavdasxmis mosagerieblad SeiZleba gamoyene-

bul iqnes cecxlsasroli iaraRic ki fizikurad Zalze sus-

ti piris mier.

7.3. damnaSavis Sepyroba

1 T. SavguliZe, l. surgulaZe, sazogadoebrivi saSiSroebis ga-momricxveli garemoebani sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi, Tbilisi, 1988, gv. 104.

102

saerTod, damnaSavis Sepyroba xelisuflebis organoe-

bis valdebulebas Seadgens. magram amis uflebas sisxlis sa-

marTlis kanonmdebloba moqalaqeebsac aZlevs. damnaSavis

Sepyroba marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoebaa Tu

daculia marTlzomierebis saTanado pirobebi.


ar moqmedebs is, vinc xelisuflebis organoSi warsadgenad

Seipyrobs damnaSaves saamisod aucilebeli zomis gadauci-

leblad...

damnaSavis Sepyrobisas marTalia, saxezea kodeqsis ker-

Zo nawilis muxlSi aRwerili qmedebis Semadgenloba, magram

igi moklebulia marTlsawinaaRmdego xasiaTs da amitom ar

iwvevs sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas, ra Tqma unda

daculi iqneba marTlzomierebis pirobebi. damnaSavis Sepyro-

bis mizania daicvas marTlmsajulebis interesebi.

sisxlis samarTlis kanonmdebloba saerTod mouTiTebs

im pirobebs, romlebic warmoSoben damnaSavis Sepyrobis uf-

lebas da ra ziani unda miadges Sepyrobisas damnaSaves.

amrigad, damnaSavis sepyrobis marTlzomierebis pirobe-

bi SeiZleba or jgufad davyoT:

1) damnaSavis Sepyrobis uflebis aRmocenebisa da Sew-

yvetis pirobebi;

2) damnaSavis Sepyrobis dros zianis miyenebis mar-

Tlzomierebis pirobebi.

damnaSavis Sepyrobis uflebis aRmocenebis pirvel pi-

robas warmoadgens is, rom aseTi viTareba warmoiSoba dana-

Saulis Cadenis dros.

ibadeba kiTxva: yovelgvari danaSaulis Cadena warmo-

Sobs damnaSavis Sepyrobis uflebas, Tu kanoni raime Sez-

Rudvas adgens?

i. baulini miuTiTebda, rom moqalaqem Seipyros mxo-

lod damnaSave, romlis danaSauli eWvs ar iwvevs.1 i. tiSke-

viCi cdilobs gadawyvitos es sakiTxi saproceso kanonmdeb-

1 Баулин Ю. Право граждан на задержание преступника по советскому

уголовному законодательству. Москва, 1981, стр. 10.

103

lobis moSveliebiT.1 `gaumarTlebelia moqalaqes ufleba

hqondes Seipyros damnaSave iseTi msubuqi danaSaulisaTvis,

_ aRniSnavda T. SavguliZe, _ romlisTvisac kanoni ar iTva-

liswinebs Tavisuflebis aRkveTas. amgvarma uflebam xSirad

SeiZleba gamoiwvios damnaSavis gaumarTlebeli daSveba an

saxifaTo konfliqti damnaSavesa da moqalaqes Soris.~2

Cveni azriT, mocemuli Sexedulebebi arasworia. moqa-

laqe namdvilad ver gaarkvevs pirma naklebad mZime, mZime Tu

gansakuTrebiT mZime danaSauli Caidina da miT ufro ver mix-

vdeba Cadenili danaSauli sasjelis saxiT iTvaliswinebs

Tu ara Tavisuflebis aRkveTas. amasTan, moqalaqesa da damna-

Saves Soris saxifaTo konfliqti SeiZleba moyves yovel

Sepyrobas. damnaSave yovelTvis cdilobs, miuxedavad mis mi-

er Cadenili danaSaulis simZimisa, konfliqtiT da Zalado-

biT daaRwios Tavi Sepyrobas. kodeqsis 29-e muxli adamians

aniWebs uflebas Seipyros damnaSave da araviTar SezRudvas

ar awesebs danaSaulis simZimis gaTvaliswinebiT.

damnaSavis Sepyrobis warmoSobis pirobas mxolod ker-

Zo nawilSi aRwerili qmedebis Sesruleba warmoadgens. dam-

naSavis Sepyrobis uflebas ver warmoSobs danaSaulis mom-

zadebis stadia. aseTma SemTxvevebma SeiZleba aucilebeli

mogeriebis viTareba Seqmnas. mcdelobisas damnaSavis Sepyro-

bis ufleba warmoiSoba maSin, roca mcdelobis Cadenis Sem-

deg damnaSave cdilobs mimalvas. magaliTad, davuSvaT, pirma

mkvlelobis mizniT msxverpls esrola iaraRi da gaartya.

srolis Sedegad msxverplma miiRo janmrTelobis dazianeba.

damnaSaves egona, rom msxverpli mokla da gaiqca. aseTi

mcdeloba warmoSobs damnaSavis Sepyrobis mdgomareobas. da-

umTavrebeli mcdelobis magaliTia, rodesac mamakaci Zala-

dobiT cdilobs sqesobrivi kavSiris damyarebas, magram

sxvebs SeniSnavs, Tavs daanebebs Zaladobad da ecdeba mimal-

1 Тишкевич И. Право граждан на задержание преступника, Москва,

1974, стр. 183. 2 T. SavguliZe, l. surgulaZe, sazogadoebrivi saSiSroebis ga-momricxveli garemoebani sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi, Tbilisi, 1988, gv. 163.

104

vas. aseTi viTarebac warmoSobs damnaSavis Sepyrobis viTare-

bas.

sisxlis samarTlis TeoriaSi aucilebeli mogeriebasa

da damnaSavis Sepyrobas swored im niSniT mijnaven, rom rea-

luri safrTxis arsebobis dros warmoiSoba aucilebeli mo-

geriebis viTareba, xolo damnaSavis Sepyrobis ufleba ki aR-

mocendeba aseTi safrTxis Sewyvetis Semdeg1, e.i. mas Semdeg,

rodesac samarTliT dacul obieqts safrTxe aRar emuqreba

da damnaSave mimalvas cdilobs.

amrigad, damnaSavis Sepyrobis uflebis warmoSobis mo-

ments warmoadgens aucilebeli mogeriebis viTarebis Sewyve-

ta, e.i. rodesac Sewydeba marTlsawinaaRmdego xelyofa.

sisxlis samarTlis Teoria da praqtika xelyofis Sew-

yvetas ar ukavSirebs danaSaulis iuridiul damTavrebas. àm

sakiTxis gadawyveta sxvagvarad arc ki SeiZleba, _ werda T.

SavguliZe, _ radgan simarTliT daculi obieqtis dazianebis

sakiTxis Sewyveta yovelTvis ar emTxveva qmedebis Semadgen-

lobis Sesrulebas.~2 magaliTad, kodeqsis 179-e muxlis Ta-

naxmad, yaCaRoba damTavrebul danaSaulad iTvleba Tavdas-

xmis droidan, magram aucilebeli mogeriebis viTareba ar Se-

iZleba Sewydes Tavdasxmis momentSi, radgan am viTarebasTan

dakavSirebuli ar aris namdvili saSiSroebis Sewyveta. aqe-

dan gamomdinare, yaCaRobis iuridiuli damTavrebis Semdegac

Tavdasxma saxezea da wydeba mxolod misi faqtobrivad dam-

Tavrebis Semdeg, e.i. mas Semdeg, rac damnaSavisaTvis zianis

miyeneba aRar gamodgeba konkretuli samarTlebrivi obieqtis

dasacavad. swored am momentidan SeiZleba warmoiSvas damna-

Savis Sepyrobis ufleba.

amrigad, damnaSavis Sepyrobis samarTlebriv mdgomareo-

bas qmnis ori momenti: kodeqsis kerZo nawilis muxlSi aRwe-

rili qmedeba unda ganxorcieldes da damnaSave mas Semdeg

unda Seecados mimalvas.

1 Шавгулидзе Т. Необходимая оборона, Тбилиси, 1966, стр. 138; 2 T. SavguliZe, l. surgulaZe, sazogadoebrivi saSiSroebis ga-momricxveli garemoebani sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi, Tbilisi, 1988, gv. 163.

105

damnaSavis Sepyrobis subieqti SeiZleba iyos nebismieri

adamiani, romelsac konkretul viTarebaSi SeuZlia Seipyros

damnaSave, ise, rom sisxlis samarTali ar zRudavs damnaSa-

vis Sepyrobis subieqtebis wres mxolod dazaralebuliT.

damnaSave SeiZleba Seipyros nebismierma pirma.

დამნაშავის შეპყრობა შეიძლება განხორციელდეს

თანამონაწილეობით, თანაამსრულებლობით და შუალობითი

ამსრულებლობით. მაგალითად, თუ ან-მა დაიყოლია ბან-ი შეეპყრო

დანაშაულის ჩამდენი გან-ი ხელისუფლების ორგანოში წარმოდგენის

მიზნით, ადგილი ექნება თანამონაწილეობას, სახელდობრ, წაქეზებას

დამნაშავის შეპყრობისას. თუ ან-ი ბან-ს ღვედს მიაწოდებს დანაშაულის

ჩამდენი გან-ის გასათოკად მისი ხელისუფლების ორგანოში წარდგენის

მიზნით, ადგილი ექნება დახმარებას დამნაშავის შეპყრობისას. თუ ან-ი

და ბან-ი ერთდროულად შეიპყრობენ დანაშაულის ჩამდენ გან-ს

ხელისუფლების ორგანოში წარმოდგენის მიზნით, ადგილი ექნება

თანაამსრულებლობას დამნაშავის შეპყრობისას. ხოლო თუ ან-ი

შერაცხვისუუნარო ბან-ს შეაპყრობინებს დანაშაულის ჩამდენ გან-ს იმ

მიზნით, რომ ეს უკანასკნელი ხელისუფლების ორგანოში წარადგინოს,

ადგილი ექნება შუალობით ამსრულებლობას დამნაშავის შეპყრობისას. kodeqsis 29-e muxlis Tanaxmad, damnaSavis Sepyroba

xorcieldeba xelisuflebis organoSi warmodgenis mizniT.

amitom, damnaSavis Sepyrobis obieqtia marTlmsajulebis in-

teresebi.

damnaSavis Sepyroba unda ganxorcieldes SeboWviT,

oTaxSi an sxva saTavsoSi damwyvdeviT da a.S. SeboWvisas ar

aris gamoricxuli damnaSavem miiRos janmrTelobis daziane-

ba an sulac damTavrdes letaluri1 SedegiT.

magaliTad damnaSavis Sepyrobisas Sempyrobma damnaSa-

ves gamokra sarma, romelic dacemisas daartyams Tavs da

gardaicvleba an janmrTelobis dazianebas miiRebs.

damnaSavis Sepyrobisas Sempyrobis moqmedebasa da damna-

SavisaTvis Tavisuflebis aRkveTas an janmrTelobis daziane-

1 letaluri laTinuri sityvaa da niSnavs sikvdilis gamowvevas, sasikvdilos.

106

bas Soris unda arsebobdes mizezobrivi kavSiri. mizezobri-

vi kavSiri arsebobs maSin, rodesac Tavisuflebis aRkveTis

an janmrTelobis dazianebis gareSe qmedebiT damnaSavis Sep-

yroba ver ganxorcieldeboda.

kodeqsis 29-e muxlisaTvis ara aqvs mniSvneloba damna-

Saves Tavisufleba ra vadiT aRekveTeba. amitom ver daveTan-

xmebiT i. baulinis azrs, rom damnaSavis dakaveba es aris aS-

kara damnaSavisaTvis Tavisuflebis moklevadiani aRkveTa mi-

si saTanado organoebSi wardgenis mizniT.1

damnaSavis Sepyroba SeiZleba mxolod pirdapiri gan-

zraxviT, e.i. Sempyrobi iTvaliswinebs, rom damnaSaves aRukve-

Tavs Tavisuflebas da surs kidevac igi xelisuflebis saTa-

nado organoSi wardgenis mizniT.

kodeqsis 29-e muxli zustad miuTiTebs damnaSavis Sep-yrobis mizanze. es mizania damnaSavis xelisuflebis organo-

Si wardgena. მაგალითად, kako kokaia, romelic saqarTvelos Cempioni iyo WidaobaSi, quCaSi Seeswro yaCaRobis faqts. kokaiam yaCaRobis dasrulebis Semdeg damnaSaves xelebi gadaugrixa da moaxerxa misi dakaveba, ris Semdegac Caisva igi Tavis avtomanqanaSi da waiyvana policiis sammarTveloSi. agebs Tu ara kokaia pasuxs? ara, radgan man damnaSave Seipyro xelisuflebis organoSi warsadgenad. damnaSavis Sepyrobis motivi SeiZleba iyos mravalnairi.

igi SeiZleba iyos rogorc zneobrivi, ise arazneobrivic.

damnaSavis Sepyroba marTlzomieria mxolod maSin, Tu

ar aris gadacilebuli SepyrobisaTvis saamisod aucilebeli

zoma.

kodeqsis 29-e muxlis me-2 nawilis Tanaxmad, damnaSavis

SepyrobisaTvis aucilebeli zomis gadacileba niSnavs am

zomis aSkara Seusabamobas Sesapyrobi piris mier Cadenili

danaSaulis simZimesTan da Sepyrobis garemoebebTan.

rogorc kanonidan Cans, damnaSavis SepyrobisaTvis auci-

lebeli zomis gadacilebas axasiaTebs ori ZiriTadi piroba:

1) Sempyrobis mier gamoyenebuli zomis aSkara Seusaba-

moba Sesapyrobi piris mier Cadenili danaSaulis simZimesTan;

1 Баулин Ю. Право граждан на задержание преступника по советскому

уголовному законодательству. Москва, 1981, стр. 10.

107

2) Sempyrobis mier gamoyenebuli zomis Seusabamoba Sep-

yrobis garemoebebTan.

damnaSavis Sepyrobis dasaSvebi farglebis gadametebis

sakiTxi maSin daismeba, rodesac arsebobs yvela piroba, ro-

melic warmoSobs damnaSavis Sepyrobis uflebas da amave

dros damnaSaves ayenebs iseT zians, romelic scildeba dam-

naSavis SepyrobisaTvis dadgenil farglebs.

7.4. ukiduresi aucilebloba


ar moqmedebs is, vinc am kodeqsiT gaTvaliswinebul qmedebas

Caidens ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi, e.i. vinc

sxvas daazianebs im safrTxis Tavidan asacileblad, rome-

lic emuqreboda TviT damzianeblis an sxvis samarTlebriv

sikeTes, Tu am safrTxis Tavidan acileba ar SeiZleboda

sxva saSualebiT da Tu dazianebuli sikeTe naklebmniSvne-

lovani iyo, vidre gadarCenili sikeTe.

ukiduresi aucileblobisas marTlzomierebas gansaz-

Rvravs is, rom mniSvnelovani sikeTe gadarCeba naklebmniSvne-

lovani sikeTis xarjze.

ukiduresi aucilebloba rom marTlzomierad CaiTva-

los, aucilebelia igi akmayofilebdes garkveul pirobebs.

am pirobebs marTlzomierebis pirobebi ewodeba. aseTi piro-

bebi SeiZleba davyoT or jgufad: 1) pirobebad, romelic axa-

siaTebs safrTxes da 2) pirobebad, romelic axasiaTebs saf-

rTxis Tavidan acilebas.

pirveli piroba, romelic axasiaTebs safrTxes, es aris

is, rom ukiduresi aucileblobis viTareba SeiZleba Seqmnan

nebismierma Zalebma: adamianis moqmedebam, bunebis stiqiurma

Zalebma, cxovelis Tavdasxmam da sxva. safrTxis wyaros

amomwuravi CamoTvla SeuZlebelia da is SeiZleba iyos yove-

li is, rac realurad qmnis samarTlebrivi interesebis dazi-

anebis safrTxes.

ukiduresi aucilebloba adamianis yovelma marTlsawi-

naaRmdego qmedebam SeiZleba gamoiwvios. magaliTad, Serac-

xvaunarianma da Seracxvisuunarom. marTlwinaaRmdegoba dana-

108

Saulze gacilebiT ufro farToa. qmedeba SeiZleba marTlsa-

winaaRmdego iyos, magram danaSauls ar warmoadgendes.

ismis kiTxva: aucilebelia Tu ara ukiduresi aucileb-

loba warmoSvas mxolod adamianis marTlsawinaaRmdego qce-

vam?

ukiduresi aucileblobis viTareba ar unda SeizRudos

mxolod marTlsawinaaRmdego qceviT. amis dasadastureblad

aseTi magaliTi mohyavs l. surgulaZes: èqTani daniSnul wa-

mals ukeTebs avadmyofs binaze, avadmyofi am wamlis mimarT

alergiuli aRmoCnda da komatozur mdgomareobaSi Cavarda.

savsebiT marTlzomieri iqneba im piris moqmedeba, vinc avad-

myofis saavadmyofoSi misayvanad aSkarad daeufleba avtoman-

qanas.~1

sxvagvarad wydeba sakiTxi fizikuri iZulebisas, rome-

lic adamians gadaaqcevs brma iaraRad.

`fizikuri iZulebis dros ar SeiZleba wamoiWras sakiT-

xi ukiduresi aucileblobis Sesaxeb. fizikuri iZulebis

dros, rodesac piri moklebulia SesaZleblobas sakuTari

Sexedulebisamebr imoqmedos an Tavi Seikavos moqmedebisagan,

ar gveqneba im piris moqmedeba, vis mimarTac fizikur iZule-

bas iyeneben. igi mxolod iaraRs warmoadgens moqalaqis xel-

Si da ar SeiZleba sxvagvarad moiqces.~2

aseT SemTxvevaSi pirs, romlis mimarTac axorcieleben

fizikur iZulebas, ar gaaCnia `nebelobiTi moqmedebis SesaZ-

lebloba.~

Tu pirs ar gaaCnia nebelobiTi moqmedebis SesaZleblo-

ba, mas ar Seeracxeba bralad Cadenili umarTloba, e.i. moq-

medebs arabraleulad. aseT SemTxvevaSi mivdivarT bralis

gamomricxvel zekanonikur garemoebamde da ara marTlwina-

aRmdegobis gamomricxvel garemoebamde.

`nebelobiTi qcevis SesaZlebloba, _ aRniSnavs o. gam-

yreliZe, _ igivea, rac adamianis sxvagvarad qcevis SesaZleb-

loba, romelsac kanonmdebloba eyrdnoba, roca sisxlissa-

1 T. SavguliZe, l. surgulaZe, sazogadoebrivi saSiSroebis ga-momricxveli garemoebani sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi, Tbilisi, 1988, gv. 202. 2 iqve, gv. 204.

109

marTlebriv pasuxismgeblobas awesebs. `nebelobiTi qcevis

SesaZlebloba~ es igivea, rac Seracxvisunarianoba.~1

Tu fizikuri iZuleba iwvevs nebelobiTi qcevis SesaZ-

leblobis mospobas, aseT mdgomareobas o. gamyreliZe uwo-

debs sapatio ukiduresi aucileblobis mdgomareobas da

mTlianad miakuTvnebs bralis gamomricxvel garemoebas.2

amrigad, fizikuri iZuleba ukiduresi aucileblobis

mdgomareobas iwvevs im piris mimarT, vis mimarTac xorciel-

deba fizikuri iZuleba mxolod im SemTxvevaSi, rodesac pi-

ris neba daTrgunuli ar aris, e.i. SenarCunebulia sxvagvari

moqmedebis SesaZlebloba.

mere piroba, romelic warmoqmnis ukiduresi aucileb-

lobis mdgomareobas is aris, rom safrTxe unda namdvilad

arsebobdes. es debuleba kargadaa gamoxatuli kodeqsis 30-e

muxlSi sityvebiT: `. . .vinc sxvas daazianebs im safrTxis Ta-

vidan asacileblad, romelic emuqreboda TviT damzianebels

an sxvis samarTlebriv sikeTes~. . .

safrTxe namdvilia, realuria Tu igi ukve moqmedebs an

arsebobs realuri saSiSroeba, rom amoqmeddeba da daazia-

nebs samarTlebriv sikeTes.

`rogorc momavalma, _ aRniSnavda n. ovazovi, _ ise ukve

ganvlilma safrTxem ar SeiZleba gamoiwvios ukiduresi au-

cileblobis mdgomareoba... radgan kanoniT dacul intere-

sebs uSualod aRaraferi emuqreboda, anda vneba ukve gan-

xorcielebulia da safrTxis Tavidan asacileblad zomebis

miRebac dagvianebulia.~3

Tu momavali da ganvlili safrTxe ar iwvevs ukiduresi

aucileblobis mdgomareobas, es imas niSnavs, rom safrTxe

unda iyos imwuTieri, rom gamoiwvios ukiduresi aucileblo-

bis mdgomareoba.

1 o. gamyreliZe, Seracxvis problema sisxlis samarTalSi da bralis normatiuli cnebis dasabuTebis cda, Jurnali àdamia-ni da konstitucia~, 2002, #3-4, gv.10. 2 o. gamyreliZe, brZola samarTlebrivi saxelmwifosTvis, Tbi-lisi, 1998, gv. 283. 3 Овеезов Н.А., К вопросу об обстоятельствах, исключающих

общественную опасностдеяния, Ашхабад, 1972, стр. 81.

110

amrigad, safrTxe, romelic warmoqmnis ukiduresi auci-

leblobis mdgomareobas, unda iyos imwuTieri.

მაგალითად, mezoblis gaavebuli xari Tavs daesxa cincaZes da cdilobda rqebze wamoego. cincaZem daaswro da mokla xari. aris Tu ara cincaZis qmedebaSi danaSaulis niSnebi? ara, radgan cincaZe imyofeboda defenziuri ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. iuridiul literaturaSi moyvanilia ukiduresi auci-

leblobis Semdegi magaliTi: an-ma ban-s iaraRis muqariT Caa-

denina qurdoba. sasamarTlom ban-is moqmedeba CaTvala uki-

dures aucileblobad da gaaTavisufla sisxlissamarTleb-

rivi pasuxismgeblobisagan.

Cveni azriT, sasamarTlom arasworad gadawyvita moce-

muli saqme. Tu pirs iaraRis muqariT aiZuleben Caidinos da-

naSauli, aseT SemTxvevaSi mas ara aqvs sakuTari nebis Sesa-

bamisad moqmedebis SesaZlebloba da igi warmoadgens `coc-

xal iaraRs~ damnaSavis xelSi. Tu pirs ara aqvs SesaZleb-

loba sxvagvari moqmedebisa, es gamoricxavs brals da piri

mocemul SemTxvevaSi unda gaTavisufldes sisxlissamar-

Tlebrivi pasuxismgeblobisagan imis gamo, rom mas bralad

ar Seeracxeba qurdobis Cadena. piri aseT SemTxvevaSi imyo-

feba `sapatio ukiduresi aucileblobis~ mdgomareobaSi, rac

bralis gamomricxvel zekanonikur mdgomareobad unda miviC-

nioT.

ukiduresi aucileblobis mdgomareoba SeiZleba danaSa-

ulis momzadebamac gamoiwvios.

magaliTad, an-s Causafrda ban-i mosaklavad. misTvis

gverdiT avla SeuZlebelia. Tu an-i gaitacebs avtomobils,

rom Tavi gadairCinos, igi iqneba ukiduresi aucileblobis

mdgomareobaSi.

ratomRac mecnierebi yuradRebas ar amaxvilebdnen im

garemoebaze, SeiZleba Tu ara ukiduresi aucileblobis vi-

Tareba Seqmnas danaSaulis mcdelobam.

am sakiTxTan dakavSirebiT Cveni mosazreba metad sayu-

radReboa. Cven dasaSvebad migvaCnia ukiduresi aucileblo-

bis viTarebis warmomqmneli iyos rogorc daumTavrebeli,

ise damTavrebuli mcdeloba.

111

daumTavrebeli mcdeloba gvaqvs maSin, rodesac jer ki-

dev pirs ar Seusrulebia yvela is moqmedeba, romelic misi

azriT saWiro iyo marTlsawinaaRmdego Sedegis misaRwevad.

Tu aseT viTarebaSi piri zians miayenebs mesame pirs saf-

rTxis Tavidan asacileblad, Tu am safrTxis Tavidan acile-

ba ar SeiZleboda sxva saSualebiT da Tu dazianebuli sike-

Te naklebmniSvnelovani iyo, vidre gadarCenili sikeTe, saxe-

ze gveqneba ukiduresi aucilebloba.

magaliTad, davuSvaT, an-s gamoedevna ban-i daniT Seia-

raRebuli mkvlelobis mizniT. an-ma SeniSna iqve mdgomi gan-

0s avtomanqana, Cajda SigniT da Tavs uSvela gaqceviT. aseTi

mdgomareoba daumTavrebeli mcdelobaa, xolo an-is moqmede-

ba ukiduresi aucileblobis viTarebad unda CavTvaloT.

damTavrebuli mcdeloba gvaqvs maSin, rodesac pirma

Seasrula yvela is moqmedeba, romelsac misi azriT, Sedegi

unda mohyoloda, magram Sedegi ar damdgara damoukidebeli

mizezebis gamo. damTavrebuli mcdelobac gvaZlevs Cven uki-

duresi aucileblobis mdgomareobas.

magaliTad, davuSvaT, an-s sanadiro Tofi esrola ban-ma

da mizans aacila. vidre ban-i meored Cadebda TofSi vaznas,

amasobaSi an-ma iqve mdgomi gan-is manqanis kari gaaRo da gaq-

ceviT gadairCina Tavi. ancma, marTalia xelyo gan-is sakuT-

rebis ufleba moZrav nivTze, magram gadaarCina ufro mniS-

vnelovani sikeTe _ sakuTari sicocxle.

ukiduresi aucileblobis marTlzomierebis pirobebis

meore jgufs miekuTvneba pirobebi, romlebic safrTxis Tavi-

dan asacilebel moqmedebas axasiaTeben. kodeqsis 30-e muxlis

Tanaxmad, marTlsawinaaRmdegod ar moqmedebs is, vinc am ko-

deqsiT gaTvaliswinebul qmedebas Caidens ukiduresi auci-

leblobis mdgomareobaSi, e.i. vinc sxvas daazianebs im saf-

rTxis Tavidan asacileblad, romelic emuqreboda TviT dam-

zianeblis an sxvis samarTlebriv sikeTes...

rogorc sakanonmdeblo definiciidan Cans, ar izRudeba

pirTa is wre, romelic uflebamosilia safrTxis Tavidan

asacileblad imoqmedos, magram gansazRvrul SemTxvevebSi

gansazRvrul pirTa moqmedeba ar SeiZleba ukiduresi auci-

leblobis mdgomareobaSi Cadenilad miviCnioT. es is pirebia,

romelTac Tavisi profesiis, samsaxurebrivi Tu sazogadoeb-

112

rivi mdgomareobis gamo evalebaT, rom safrTxe gadaitanon.

es pirebi Tuki safrTxes garidebian, ukiduresi aucileblo-

bis mdgomareobiT Tavs ver imarTleben. maT mier safrTxis

Tavis arideba TviT warmoadgens danaSauls, magaliTad, me-

xanZre uars ver ityvis xanZris Caqrobaze im motiviT, rom mi-

si sicocxle an janmrTeloba safrTxis winaSe dgas.

ukiduresi aucilebloba piris uflebaa da ara valde-

buleba. Tu piri am uflebas ar gamoiyenebs da samarTlebri-

vi sikeTe daziandeba, mas pasuxismgebloba ar daekisreba.

SesaZlebelia Tu ara Tanamonawileoba ukiduresi auci-

leblobisas? Cveni azriT, am kiTxvas dadebiTi pasuxi unda

gaeces.

magaliTad, davuSvaT, an-s gamoedevna daniT SeiaraRebu-

li ban-i mosaklavad. gan-ma es SeniSna, gamostaca xelidan av-

tomobilis gasaRebi iqve mdgom don-s da an-s gadaugdo, Tan

miuTiTa, romeli avtomobiliT unda esargebla. an-ma Tavs

uSvela avtomobiliT gaqceviT. gan-i damxmarea aseT SemTxve-

vaSi, vinaidan man xeli Seuwyo an-s ukiduresi aucileblobis

uflebis ganxorcielebaSi.

უკიდურესი აუცილებლობისას შეიძლება ადგილი ჰქონდეს

შუალობით ამსრულებლობას და თანაამსრულებლობას. შუალობითი

ამსრულებლობის მაგალითია, როდესაც ან-ი შერაცხვისუუნარო ბან-ის

მეშვეობით მოიგერიებს ხარის თავდასხმას ბავშვზე.

თანაამსრულებლობა გვექნება მაშინ, როდესაც ან-ი და ბან-ი

ერთდროულად მოიგერიებს ხარის თავდასხმას ბავშვზე. dabolos, ukiduresi aucileblobis subieqtTa wres ar

SeiZleba CamovaSoroT Seracxvisuunaro pirebi.

amrigad, ukiduresi aucileblobis subieqtTa wre ar

izRudeba da igi SeiZleba iyos adamiani.

kodeqsis 30-e muxlma CamoTvala is samarTlebrivi sike-

Teebi, romelic SeiZleba daculi iyos ukiduresi aucileb-

lobiT. ukiduresi aucileblobisas daculi unda iyos is

obieqti, romelsac emuqreba dazianebis safrTxe.

ukiduresi aucileblobis gamoyeneba SeiZleba mxolod

aqtiuri moqmedebiT.

ukiduresi aucilebloba imiT xasiaTdeba, rom sxva

pirs ziani adgeba, romelic sxva SemTxvevaSi danaSaulad Ca-

113

iTvleboda. ukiduresi aucileblobis dros safrTxis Tavi-

dan acileba xorcieldeba sxva piris dazianebis gziT.

amrigad, ukiduresi aucilebloba Sedegiani qmedebaa.

ukiduresi aucileblobis uflebis realizacias Sedegad un-

da moyves sxva piris dazianeba, amave dros, dazianebuli si-

keTe ufro naklebmniSvnelovani unda iyos, vidre gadarCeni-

li da safrTxis Tavidan acileba SeuZlebeli unda iyos

sxva saSualebiT.

gadarCenili samarTlebrivi sikeTe ufro mniSvnelova-

nia, Tu dazianebuli sikeTe, es sakiTxi mocemul sikeTeTa

Tanafardobis mixedviT unda gadawydes.

iuridiul literaturaSi erTxmad aRiarebulia, rom

dauSvebelia sakuTari sikeTis gadarCena imave debulebis

sxva sikeTis xarjze, sakuTari sicocxlis gadarCena sxvisi

sicocxlis xarjze, Tundac es sicocxlis gadarCenis erTa-

derTi saSualeba iyos.

am sakiTxTan dakavSirebiT savsebiT veTanxmebiT o. gam-

yreliZes, romelic aRniSnavs, rom ùdanaSaulo adamianis si-

cocxlis mospoba sxva sikeTis, Tundac mravali adamianis

sicocxlis gadasarCenad, iuridiulad gaumarTlebelia.

sakuTari sikeTis gadarCena sxvisi iseTive Rirebulebis

sikeTis dazianebis xarjze marTlsawinaaRmdegoa da amitom,

pasuxismgeblobas ar gamoricxavs.~1

sakuTari sicocxlis gadarCena sxvisi sicocxlis xar-

jze iuridiul literaturaSi cnobilia `tragikuli koli-

ziis~ saxelwodebiT. es dasaxeleba Sedgeba ori sxvadasxva

sityvisgan. `tragikuli~ berZnuli sityvaa da niSnavs saSi-

nels, sabedisweros, xolo `kolizia~ laTinuria da niSnavs

interesTa Sejaxebas, e.i. `tragikuli kolizia~ niSnavs inte-

resTa sabediswero Sejaxebas.2 `tragikuli koliziis~ dros

swored ori TanabarmniSvnelovani interesi upirispirdeba,

romelic mTavrdeba erT-erTisTvis sabediswerod, erT-erTis

1 o. gamyreliZe, Seracxvis problema sisxlis samarTalSi da bralis normatiuli cnebis dasabuTebis cda, Jurnali àdamia-ni da konstitucia~, 2002, #3-4. 2 ucxo sityvaTa leqsikoni, Tbilisi, 1973, gv. 208; 405.

114

dazianebis xarjze. am dros SeiZleba gamoiricxos brali,

ise ki qmedeba marTlsawinaaRmdegoa.

ukiduresi aucileblobisas zians ganicdis is piri,

vinc Seqmna safrTxe an sxva piri, visac ar miuRia monawile-

oba am safrTxis SeqmnaSi.

ukiduresi aucileblobisas moqmedebasa da sxva pir-

TaTvis miyenebul zians Soris unda arsebobdes mizezobrivi

kavSiri.

mizezobrivi kavSiri arsebobs maSin. rodesac safrTxis

Tavidan acilebisaTvis ganxorcielebuli moqmedeba warmoad-

gens sxva pirisaTvis zianis miyenebis erTaderT saSualebas,

romlis gareSec mniSvnelovani samarTlebrivi sikeTe ver ga-

darCeboda.

ukiduresi aucilebloba gamizvniTi qmedebaa. xolo

aseT mizans mniSvnelovani samarTlebrivi sikeTis gadarCena

warmoadgens naklebmniSvnelovani samarTlebrivi sikeTis da-

zianebis xarjze. roca moqmedeba mizanmimarTulia, aseT Sem-

TxvevaSi SeiZleba visaubroT mxolod pirdapir ganzraxvaze.

am dros adamiani moqmedebs keTili ganzraxviT. ganzraxva

moicavs or elements:

1) mniSvnelovani samarTlebrivi sikeTis gadarCenis

codnas da

2) survils, am mniSvnelovani samarTlebrivi sikeTis ga-

darCenisa.

SeiZleba piri iTvaliswinebdes mniSvnelovani samar-

Tlebrivi sikeTis gadarCenis garduvalobas.

ukiduresi aucilebloba, rogorc zemoT aRvniSneT, ga-

miznuli moqmedebaa. misi mizania mniSvnelovani samarTlebri-

vi sikeTis gadarCena naklebmniSvnelovani samarTlebrivi si-

keTis dazianebis xarjze.

motivebi ukiduresi aucileblobisas SeiZleba iyos

mravalgvari. igi SeiZleba atarebdes rogorc zneobriv, aseve

arazneobriv xasiaTs.

ზოგჯერ შეიძლება კაცის მოქმედება შეიცავდეს

მართლწინააღმდეგობის გამომრიცხველ ორ ან მეტ გარემოებას.

მაგალითად, ჩიქოვანის ოჯახში სტუმრად მყოფ ტაბატაძეს მოსაკლავად

დანით თავს დაესხა მელქაძე. ტაბატაძეს სხვა საშუალება არ ჰქონდა და

115

პიანინოზე მდგომი ჩიქოვანის ძვირფასი ლარნაკი მელქაძეს თავზე

დაამსხვრია, რითაც მიაყენა ჯანმრთელობის მძიმე დაზიანება.

სასამართლონ ტაბატაძე დამნაშავედ სცნო ჯანმრთელობის მძიმე

დაზიანებისა და სხვისი ნივთის განზრახ განადგურებაში. სწორია თუ არა

სასამართლოს გადაწყვეტილება? არა, რადგან ტაბატაძე

ერთდროულად მოქმედებდა აუცილებელი მოგერიებისა და უკიდურესი

აუცილებლობის მდგომარეობაში. kodeqsis 30-e muxlSi ar aris miTiTebuli Tu ra iT-

vleba ukiduresi aucileblobis farglebis gadametebad. sis-

xlis samarTlis TeoriaSi jer kidev ver Camoyalibda erTia-

ni azri im sakiTxTan dakavSirebiT, Tu ra iTvleba ukidure-

si aucileblobis farglebis gadametebad, da Tu saerTod

arsebobs ukiduresi aucileblobis farglebis gadameteba?

T. SavguliZis azriT, ukiduresi aucileblobis far-

glebis gadameteba maSinaa, roca gadarCenilis Tanabari an

ufro didi interesebia dazianebuli.1

Cveni azriT, ukiduresi aucileblobis farglebSi gada-

meteba aris maSin, rodesac darRveulia Tundac erTi piroba,

romelic axasiaTebs safrTxis Tavidan acilebas.

7.5. marTlzomieri riski

marTlzomieri riski aris marTlwinaaRmdegobis gamom-

ricxveli garemoeba da reglamentirebulia kodeqsis 31-e

muxliT. am muxlis Tanaxmad, marTlsawinaaRmdegod ar moqme-

debs is, vinc sazogadoebrivad sasargeblo miznis misaRwe-

vad gamarTlebuli riskis pirobebSi daazianebs samarTleb-

riv sikeTes.

riski gamarTlebulia, Tu es mizani ar SeiZleboda miR-

weuliyo riskis gareSe qmedebiT da Tu pirma miiRo yvela

zoma samarTlebrivi sikeTis dazianebis Tavidan asacileb-

lad.

marTlzomieri riskis marTlzomierebis pirobebi or

jgufad SeiZleba davyoT: 1) pirobebi, romelic aris

1 Шавгулидзе Т. Необходимая оборона, Тбилиси, 1966, стр. 147.

116

gamarTlebuli riskis gamomwvevi mizezebi da 2) pirobebi,

romelic gamarTlebulad aqcevs riskiT moqmedebas.

pirobebi, romelic aris gamarTlebuli riskis gamomwve-

vi mizezebi.

pirveli piroba, romelic damaxasiaTebelia riskiTi

moqmedebis gamomwvevi mizezisaTvis, aris is, rom riskiTi

moqmedeba SeiZleba gamoiwvios nebismierma Zalam: adamianis

moqmedebam, bunebis stiqiurma Zalebma, saSiSi cxovelis moq-

medebam da sxva.

adamianis moqmedeba, romelic iwvevs riskiT moqmedebas,

SeiZleba iyos marTlzomieric da aramarTlzomieric (mar-

TlsawinaaRmdegoc).

magaliTad, eqTanma gaakeTa nemsi eqimis daniSnulebisa-

mebr, avadmyofs nemsma misca sawinaaRmdego Cveneba. gardauva-

lia misi daRupva Tu aseT dros eqTani avadmyofs venaSi ar

SeuSxapunebs gamaneitralebel siTxes. misi moqmedeba iqneba

marTlzomieri riski, magram riskiTi moqmedeba gamowveulia

eqTnis marTlzomieri qceviT.

marTlzomieri riskis piroba SeiZleba warmoiSvas ada-

mianis marTlsawinaaRmdego qcevamac. magaliTad, davuSvaT an-

s daniT mosaklavad gamoekida ban-i. es SeniSna gan-ma da maTi

mimarTulebis an-is gadasarCenad gaisrola rkinis naWeri,

romelic SeiZleboda moxvedroda an an-s an ban-s. rkinis na-

Weri moxvda ban-s da an-i sikvdils gadaurCa. aseT SemTxveva-

Si gan-i imyofeboda marTlzomieri riskis pirobebSi.

marTlzomieri riskis piroba SeiZleba Seqmnas saSiSi

cxovelis Tavdasxmam. magaliTad, davuSvaT an-s tyeSi gamoe-

kida daTvi. es SeniSna ban-ma da an-is gadasarCenad maTi mi-

marTulebiT iaraRidan gaxsna cecxli. tyvia moxvda daTvs

da adgilze mokla. ban-i imyofeboda marTlzomieri riskis

mdgomareobaSi.

marTlzomieri riskis gamomwvevi mizezi SeiZleba iyos

manqanis detalic. magaliTad, uReltexilze momaval avto-

buss gaufuWda samuxruWe sistema da sadacaa xramSi gadavar-

deba. gardauvalia mgzavrebis daRupva. papam SviliSvili fan-

jridan gadaagdo. avtobusi xramSi gadaiCexa da or xes So-

ris gaiWeda. mgzavrebi uvneblebi gadarCnen, xolo bavSvma

117

fanjridan gadmogdebis Sedegad miiRo janmrTelobis dazia-

neba. papa moqmedebda marTlzomieri riskis pirobebSi.

saerTod, marTlzomieri riskis Semqmneli pirobebis

wyaros amomwuravi CamoTvla SeuZlebelia.

meore piroba, romelic warmoqmnis marTlzomieri ris-

kis mdgomareobas is aris, rom samarTlebrivi sikeTis dazia-

nebis safrTxe unda arsebobdes namdvilad.

safrTxe namdvilia, realuria Tu igi ukve moqmedebs da

gardauvalia samarTlebrivi sikeTis dazianeba.

momavali da ganvlili safrTxe ver warmoqmnis mar-

Tlzomieri riskis mdgomareobas.

ise, rogorc ukiduresi aucileblobisas, Tu momavali

da ganvlili safrTxe ar iwvevs marTlzomieri riskis mdgo-

mareobas, es imas niSnavs, rom safrTxe unda iyos imwuTieri,

rom gamoiwvios marTlzomieri riskis mdgomareoba.

amrigad, namdvili, imwuTieri safrTxe warmoqmnis mar-

Tlzomieri riskis pirobebs.

marTlzomieri riskis subieqtTa wre ar aris SezRudu-

li. amaze miuTiTebs kodeqsis 31-e muxli, romlis Tanaxmad,

marTlsawinaaRmdegod ar moqmedebs is, vinc sazogadoebri-

vad sasargeblo miznis misaRwevad gamarTlebuli riskis pi-

robebSi daazianebs samarTlebriv sikeTes.

მართლზომიერი რისკისას შეიძლება ადგილი ქონდეს

თანამონაჭილეობას, თანაამსრულებლობას და შუალობით

ამსრულებლობას. მაგალითად, თუ ან-ი თოფს მიაწოდებს ბან-ს იმ

მიზნით, რომ მოკლას საშიში ცხოველი, რომელიც საფრთხეს უქმნის

გან-ის სიცოცხლეს, ადგილი აქვს დახმარებას მართლზომიერი

რისკისას. თუ ან-ი წააქეზებს სროლაში სპორტის ოსტატ ბან-ს თოფი

ესროლოს საშიშ ცხოველს, რომელიც საფრთხეს უქმნის გან-ის

სიცოცხლეს, ადგილი ექნება წაქეზებას მართლზომიერ რისკში. თუ ან-ი

შერაცხვისუუნარო ბან-ს წააქეზებს თოფი გაისროლოს საშიში ცხოველის

მიმართულებით, რომელიც საფრთხეს უქმნის განს, ადგილი ექნება

შუალობით ამსრულებლობას მართლზომიერ რისკისას. ხოლო, თუ

ექიმები ან-ი და ბან-ი გადაუდებელ ქირურგიულ ოპერაციას ჩაუტარებენ

ავტოსაგზაო შემთხვევის ადგილზე სიცოცხლისათვის საშიშ

118

მდგომარეობაში მყოფ განს, რომლის გადარჩენაც შეუძლებელია

დროული ქირურგიული ჩარევის გარეშე, ადგილი ექნება

თანაამსრულებლობას მართლზომიერი რისკისას. pirobebi, romelic gamarTlebulad aqcevs riskiT moq-

medebas.

pirveli piroba, romelic damaxasiaTebelia riskiTi

moqmedebisaTvis, is aris, rom riskiT kaci cdilobs samar-

Tlebrivi sikeTis dacvas.

marTlzomieri riski SeiZleba ganxorcieldes mxolod

aqtiuri qmedebiT, e.i. moqmedebiT. amaze miuTiTebs TviTon

kodeqsis 31-e muxlis is sityvebi, sadac aRwerilia, rom `mar-

TlsawinaaRmdegod ar moqmedebs is~... kanoni miuTiTebs mxo-

lod moqmedebaze da amitom masSi mxolod aqtiuri qceva

igulisxmeba.

marTlzomieri riski imiT xasiaTdeba, rom samarTleb-

riv sikeTes ziani adgeba, romelic sxva SemTxvevaSi danaSa-

uls warmoadgens.

kanoni miuTiTebs samarTlebrivi sikeTis dazianebaze.

amitom marTlzomieri riski Sedegiani qmedebaa. marTlzomie-

ri riskis uflebis realizacias Sedegad unda mohyves samar-

Tlebrivi sikeTis dazianeba, amave dros pirma unda miiRos

yvela zoma samarTlebrivi sikeTis dazianebis Tavidan asaci-

leblad.

marTlzomieri riskisas piris moqmedebasa da samar-

Tlebriv sikeTis dazianebas Soris unda arsebobdes mize-

zobrivi kavSiri.

mizezobrivi kavSiri arsebobs maSin, rodesac sazoga-

doebrivad sasargeblo miznis misaRwevad ganxorcielebuli

gamarTlebuli riski warmoadgens samarTlebrivi sikeTis da-

zianebis erTaderT saSualebas, romlis gareSec sazogadoeb-

rivad sasargeblo mizani ver miiRweoda.

marTlzomieri riski miuTiTebs mizanze, saxeldobr, sa-

zogadoebrivi sasargeblo miznis miRwevaze. roca kanoni miu-

TiTebs moqmedebis mizanze, aseTi qmedeba mxolod pirdapiri

ganzraxviT xorcieldeba. ganzraxva moicavs or moments: 1)

sazogadoebrivad sasargeblo miznis miRwevis codna da 2)

survils sazogadoebrivad sasargeblo miznis miRwevisa. ar

119

aris gamoricxuli, piri iTvaliswinebdes sazogadoebrivad

sasargeblo miznis miRwevis garduvalobas.

marTlzomieri riskis mizania sazogadoebrivad sasar-

geblo Sedegis miRweva.

motivi, romelic pirs uqmnis gadawyvetilebas imoqme-

dos gamarTlebuli riskis pirobebSi, SeiZleba iyos keTil-

sindisieric da arazneobrivic.

მაგალითად, ვერტმფრენით მგზავრობისასშეიქმნა ავარიული

სიტუაცია და ვერტმფრენმა დაიწყო ვარდნა. შეიქმნა ვერტმფრენის

დაღუპვის აშკარა საფრთხე. პილოტმა მგზავრს აუხსნა პარაშუტით

სარგებლობის წესები და ძალით გადააგდო ვერტმფრენიდან იმ

იმედით, რომ მგზავრი შეძლებდა პარაშუტით სარგებლობას და

სიკვდილს გადაურჩებოდა, მაგრამ შეშინებულ მგზავრს აერში გული

გაუსკდა. ვერტმფრენი ჩამოვარდა, ხოლო პილოტი სიკვდილს

გადაურჩა. აგებს თუ არა პილოტი პასუხს მგზავრის დაღუპვისათვის?

არა, რადგან პილოტი მოქმედებდა მართლზომიერი რისკის პირობებში. dabolos, riskiTi moqmedeba marTlzomieri ver iqneba,

Tu darRveulia is pirobebi, romelic damaxasiaTebelia ga-

marTlebuli riskiTi moqmedebisaTvis.

moviyvanoT marTlzomieri riskis kidev erTi magaliTi.

davuSvaT, moxda avtosagzao SemTxveva. gardauvalia daziane-

buli mgzavris daRupva Tu adgilze ar Cautardeba qirurgi-

uli Careva. Tu adgilze gaakeTebs eqimi qirurgiul Carevas,

adgili eqneba marTlzomier risks.

7.6. marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli sxva

zekanonikuri garemoebani

kodeqsis 32-e muxliT pasuxismdeblobisagan Tavisuf-

ldeba piri sxva marTlzomieri qmedebisaTvis. am muxlis Ta-

naxmad, marTlsawinaaRmdegod ar moqmedebs is, vinc am kodeq-

siT gaTvaliswinebul qmedebas Caidens sxva iseTi garemoebis

arsebobisas, romelic Tumca am kodeqsSi saxeldebiT ar

aris moxseniebuli, magram savsebiT akmayofilebs am qmedebis

marTlzomierebis pirobebs.

120

marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli sxva zekanonikuri

garemoebebia: dazaralebulis Tanxmoba, dazaralebulis sava-

raudo Tanxmoba, movaleobaTa kolizia da sxva. am garemoebe-

bis amomwuravi CamoTvla SeuZlebelia. sxva marTlzomieri

qmedebebi marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli dauwereli

garemoebebia.

dazaralebulis Tanxmobis magaliTia: ambokaZem gadaw-

yvita cxviris operaciis gakeTeba. operaciis Semdeg mas Tavi-

si garegnoba ar moewona da eqim buaCiZis mimarT Seitana sa-

Civari. Tu dadgindeba, rom buaCiZem operacia samedicino we-

sebis dacviT gaakeTa da araviTari ganzraxva ar hqonda dae-

maxinjebina ambokaZe, igi pasuxs ar agebs, vinaidan saxezea

dazaralebulis Tanxmoba.

dazaralebulis savaraudo Tanxmobis magaliTia: saa-

vadmyofoSi miiyvanes mZimed daWrili, gonebadakarguli ani-

aSvili. eqimma buaCiZem gaakeTa saswrafo operacia da avad-

myofs fexi mohkveTa, winaaRmdeg SemTxvevaSi aniaSvili dai-

Rupeboda. gamojanmrTelebis Semdeg aniaSvilma uCivla eqims

fexis mokveTisaTvis. Tu dadgindeba, rom buaCiZem swori sa-

medicino mkurnaloba Caatara da mas ar hqonda saSualeba

aniaSvilisagan nebarTva aeRo, eqimis qmedeba ar iqneba mar-

TlsawinaaRmdego, saxeze gvaqvs dazaralebulis savaraudo

Tanxmoba.

movaleobaTa koliziis magaliTia:

eqimi erTdroulad gamoiZaxes or mZime avadmyofTan

sxvadasxva sofelSi. mas SesaZlebloba hqonda mxolod erTs

daxmareboda. erTi gadaarCina, meore ki daiRupa. eqimis moq-

medeba marTlzomierad iTvleba, vinaidan igi imyofeboda mo-

valeobaTa koliziis mdgomareobaSi.

მოვალეობათა კოლიზია ნიშნავს ვალდებულებათა თანხვედრას,

რომლის დროსაც კაცი ასრულებს ერთ-ერთს.

მაგალითად, სვანეთის მაღალმთიან სოფელში მგზავრობისას

ავტობუსი ხრამში ჩავარდა, რის შედეგადაც 2 მგზავრი მძიმე

მდგომარეობაში აღმოჩნდა და ორივეს ესაჭიროებოდა გადაუდებელი

ქირურგიული ოპერაცია. ექიმმა ოპერაცია ჩაუტარა მხოლოდ ერთ

მგზავრს, თავის ახლო ნათესავს, რომელიც სიკვდილს გადაურჩა,

121

ხოლო მეორე დაზარალებული ოპერაციის მსვლელობისას

გარდაიცვალა. დროული სამედიცინო ჩარევის შედეგად, მისი

სიცოცხლე შენარჩუნებული იქნებოდა. დაეკისრება თუ არა ქირურგს

პასუხისმგებლობა? არ დაეკისრება პასუხისმგებლობა, რადგან იგი

იმყოფებოდა მოვალეობათა კოლიზიის მდგომარეობაში.

122

Tavi 8. bralis gamomricxveli da Semamsubuqebeli

garemoebani

8.1. bralis gamomricxvel garemoebaTa cneba da saxeebi

kodeqsis kerZo nawilis muxlSi (muxlis nawilSi) aRwe-

rili qmedeba SeiZleba iqnes Cadenili, dadgindes qmedebis

marTlwinaaRmdegoba, magram sisxlissamarTlebrivi pasuxis-

mgeblobisaTvis saWiroa dadgindes piris braleuloba.

gamoZiebis procesSi braldebis wayeneba aris mxolod

varaudi, rom braldebuls mosamarTle gakicxavs. piris bra-

leulobis dadgena mxolod sasamarTlos prerogativaa. ama-

ze miuTiTebs konstituciis me-40 muxli, romlis Tanaxmad,

adamiani udanaSaulod iTvleba, vidre misi damnaSaveoba ar

damtkicdeba kanoniT dadgenili wesiT da kanonier ZalaSi

Sesuli sasamarTlos gamamtyunebeli ganaCeniT.

1999 wlis 22 ivliss miRebulma sisxlis samarTlis ko-

deqsma, romelic 2000 wlis 1 ivniss ZalaSi Sevida, brali

sxvagvarad gansazRvra. am kodeqsiT brali aris SefasebiTi,

normatiuli kategoria.

sisxlis samarTlis TeoriaSi bralis sami Teoriaa

cnobili.

wminda fsiqologiuri Teoriis mixedviT _ brali aris

piris fsiqikuri damokidebuleba qmedebisa da am qmedebiT ga-

mowveuli Sedegisadmi.

normatiul-fsiqologiuri Teoriis mixedviT _ brali

niSnavs piris gasakicx fsiqikur damokidebulebas qmedebisa

da misi Sedegisadmi.

wminda normatiuli Teoriis mixedviT _ brali aris mo-

samarTlis mier piris individualur-samarTlebrivi gakicxva

mis mier Cadenili marTlsawinaaRmdego qmedebisaTvis.

amJamad saqarTveloSi es ukanaskneli gageba, anu bra-

lis wminda normatiuli Teoria mkvidrdeba.1

kodeqsis calkeul muxlebSi aris gadmocemuli iseTi

garemoebani, romlebic gamoricxaven brals: Seuracxaoba asa-

1 m. turava, sisxlis samarTali, me-4 gamocema, Tbilisi, 2002, gv. 85.

123

kis gamo (muxli 33), Seuracxaoba fsiqikuri daavadebis gamo

(muxli 34), Secdoma (muxli 36), brZanebis an gankargulebis

Sesruleba (muxli 37) da bralis gamomricxveli sxva zekano-

nikuri garemoebani (muxli 38), agreTve mocemulia bralis Se-

mamsubuqebeli garemoeba (muxli 35).

8.2. Seuracxaoba asakis gamo

kodeqsis 33-e muxlis Tanaxmad, am kodeqsiT gaTvaliswi-

nebuli marTlsawinaaRmdego qmedeba ar Seeracxeba bralad

imas, visac am qmedebis Cadenamde ar Sesrulebia ToTxmeti

weli. ToTxmet wels miuRweveli piri iTvleba Seracxvisuu-

narod. magram es imas ar niSnavs, rom 14 wlis asaks miRweu-

li yovelTvis Seracxadia. kodeqsSi aris iseTi danaSaulebi,

romlis Cadenac bralad ver Seeracxeba 14 wlis asaks miuR-

wevels. magaliTad, kodeqsis 140-e muxliT dawesebulia pasu-

xismgebloba srulwlovanis sqesobrivi kavSirisaTvis, mamaT-

mavlobisaTvis, lesboselobisaTvis da sxvagvari seqsualuri

kontaqtisaTvis gaukuRmarTebuli formiT damnaSavisaTvis

winaswari SecnobiT 16 wlis asaks miuRwevelTan.

8.3. Seuracxaoba fsiqikuri daavadebis gamo

adamianis unars, gaacnobieros Tavisi qmedebis mar-

TlwinaaRmdegoba da uxelmZRvanelos mas, Seracxadoba ewo-

deba.

kodeqsis 34-e muxlis Tanaxmad, am kodeqsiT gaTvaliswi-

nebuli marTlsawinaaRmdego qmedeba ar Seeracxeba bralad

imas, visac am qmedebis Cadenis dros qronikuli fsiqikuri

avadmyofobis, fsiqikis droebiTi aSlilobis, Wkuasustobis

an sxva fsiqikuri daavadebis gamo ar SeeZlo gaecnobierebi-

na Tavisi qmedebis faqtobrivi xasiaTi an marTlwinaaRmdego-

ba anda exelmZRvanela misTvis.

kodeqsis 34-e muxli gansazRvravs Seuracxaobas ori

kriteriumis mixedviT:

a) fsiqologiuri anu iuridiuli kriteriumisa, rome-

lic gadmocemulia sityvebiT: ar SeeZlo gaecnobierebina Ta-

124

visi qmedebis faqtobrivi xasiaTi an marTlwinaaRmdegoba an-

da exelmZRvanela misTvis;

b) biologiuri anu samedicino kriteriumisa, romelic

gadmocemulia sityvebiT: qronikuli fsiqikuri avadmyofobis,

fsiqikis droebiTi aSlilobis, Wkuasustobis an sxva fsiqi-

kuri daavadebis gamo.

piri, rom ver acnobierebs Tavisi qmedebis faqtobriv

xasiaTs an marTlwinaaRmdegobas anda ver xelmZRvanelobs

mas, gamowveuli unda iyos erT-erTi fsiqikuri daavadebiT,

romelic CamoTvlilia kodeqsis

34-e muxlSi.

fsiqikuri daavadebiT pirs moSlili aqvs fsiqika, rome-

lic or moments gulisxmobs: cnobierebas da nebelobas.

inteleqtualuri momentis moSla niSnavs piris uunaro-

bas gaacnobieros Tavisi qmedebis faqtobrivi xasiaTi an mar-

TlwinaaRmdegoba.

nebelobiTi momentis moSla niSnavs piris uunarobas,

uxelmZRvanelos Tavis moqmedebas.

qronikuli fsiqikuri avadmyofoba aris iseTi daavade-

ba, romelic didi xnis ganmavlobaSi mimdinareobs.

fsiqikis droebiTi aSliloba aris iseTi daavadeba, ro-

melic drois xanmokle periodSi mimdinareobs da avadmyofis

gankurnebiT bolovdeba.

Wkuasustoba aris iseTi daavadeba, romelic gulis-

xmobs Tandayolil gonebriv daqveiTebas da mudmiv xasiaTs

atarebs.

sxva fsiqikur daavadebaSi igulisxmeba iseTi avadmyo-

fobebi, romelic dakavSirebulia fsiqikuri mdgomareobis

moSlilobasTan.

marTlsawinaaRmdego qmedebis Cadenis dros piri rom

Seuracxad mdgomareobaSi iyo, unda daadginos sasamarTlom.

amis dasadgenad aucilebelia sasamarTlos fsiqiatriuli

eqspertis daskvna.

kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawili iTvaliswinebs iseT

SemTxvevas, rodesac danaSauli Seracxadobis mdgomareoba-

Sia Cadenili, magram ganaCenis gamotanamde piri daavadda

fsiqikurad, ris Sedegadac man dakarga SesaZlebloba anga-

riSi gauwios Tavs an uxelmZRvanelos mas.

125

aseT SemTxvevaSi sasamarTlo pirs Seufardebs sas-

jels, romelsac igi gamojanmrTelebamde moixdis Sesabamis

samedicino (samkurnalo) dawesebulebaSi, xolo Tu daniSnu-

li sasjelis sruli vada ar amoiwureba, darCenil vadas mo-

ixdis Sesabamis sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi.

8.4. SezRuduli Seracxadoba

SezRuduli Seracxadoba niSnavs fsiqikuri daavadebis

gamo piris uunarobas srulad gaacnobieros Tavisi qmedebis

faqtobrivi xasiaTi an marTlwinaaRmdegoba anda uxelmZRva-

nelos mas.

kodeqsis 35-e muxlis Tanaxmad, sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgeblobisagan ar Tavisufldeba srulwlovani, rome-

lic danaSaulis Cadenis dros imyofeboda SezRuduli Se-

racxadobis mdgomareobaSi, e.i. fsiqikuri daavadebis gamo ar

SeeZlo srulad gaecnobierebina Tavisi qmedebis faqtobrivi

xasiaTi an marTlwinaaRmdegoba anda exelmZRvanela misTvis.

SezRuduli Seracxadobisas fsiqikuri daavadeba Seda-

rebiT msubuqi formisaa vidre kodeqsis 34-e muxlSi CamoT-

vlili daavadebebi. SezRuduli Seracxadobis dadgena sasa-

marTlo fsiqiatriuli eqspertizis meSveobiT xdeba. SezRu-

duli Seracxadoba ar aTavisuflebs srulwlovans sisxlis-

samarTlebrivi pasuxismgeblobisagan. igi warmoadgens pasu-

xismgeblobis Semamsubuqebel garemoebas.

SezRudul Seracxadobas sasamarTlo iTvaliswinebs

sasjelis daniSvnis dros.

arasrulwlovani, romelmac danaSauli Caidina, SeiZle-

ba gaTavisufldes sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisa-

gan, Tu igi SezRuduli Seracxadobis mqonea. Seefardeba Tu

ara sasjeli SezRuduli Seracxadobis mqone arasrulwlo-

vans, sasamarTlos prerogativaa.

E8.5. Secdoma

bralis gamomricxvel erT-erT garemoebas warmoadgens

Secdoma.

126

`Secdoma sisxlis samarTalSi iseTi SemTxvevaa, roca

moqmedi Tavis qcevis faqtobriv an samarTlebriv mxares

arasworad aRiqvams.~1

Secdoma niSnavs piris mcdar warmodgenas, rom sCadis

iseT qmedebas, romelic akrZaluli ar aris.

aq laparakia iuridiul Secdomaze. kodeqsis 36-e mux-

lis Tanaxmad, ìs, vinc ar icis, rom qmedeba, romelsac sCa-

dis, akrZalulia, ar daisjeba mxolod im SemTxvevaSi, roca

Secdoma misatevebelia.~

cxadia, piri ver imarTlebs Tavs, rom ar icoda qmedeba

danaSauls warmoadgens Tu ara, Tu mis mier Cadenilia sayo-

velTaod cnobili danaSaulebi, rogoricaa Zarcva, qurdoba,

mkvleloba da a. S.

rogorc zemoT vTqviT, kodeqsis 36-e muxli exeba iuri-

diul Secdomas. faqtobrivi Secdoma pasuxismgeblobas gamo-

iwvevs qmedebis Sedegis Sefasebis mixedviT. magaliTad, abesa-

Zem esrola cecxlsasroli iaraRidan beraZes, magram moxvda

comaias. aseT SemTxvevaSi saxeze gvaqvs faqtobrivi Secdoma,

beraZis mimarT iqneba ganzrax mkvlelobis mcdeloba, xolo

comaias mimarT sicocxlis mospoba gaufrTxileblobiT.

rodisaa misatevebeli Secdoma amaze miuTiTebs TviT

kanoni, romlis Tanaxmad, Secdoma misatevebelia, Tu Seqmnil

viTarebaSi pirma ar icoda da ar SeeZlo scodnoda, rom sCa-

dioda akrZalul qmedebas.

magaliTad, an-ma, romelic iyo 18 wlis, nebayoflobiTi

sqesobrivi kavSiri daamyara ban-Tan, romelic ar iyo 16

wels miRweuli, magram an-ma ar icoda amis Sesaxeb da arc

SeiZleba scodnoda. an-i sCadis misatevebel Secdomas da ga-

moricxavs brals.

Tu SecdomaSi Seiyvans kacs sxva da Caadeninebs akrZa-

lul qmedebas, aseT SemTxvevaSi Secdenili `cocxali iara-

Ria~ Semcdenis xelSi. qmedeba bralad Seeracxeba Semcdens,

xolo Secdenili gaTavisufldeba sisxlissamarTlebrivi pa-

suxismgeblobisagan.


127

magaliTad, davuSvaT an-ma icis rom ban-i aris 16 wlis

asaks miuRweveli. Tu SecdomaSi Seiyvans gan-s da ban-Tan da-

amyarebinebs nebayoflobiT sqesobriv kavSirs, gan-i gaTavi-

sufldeba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan, xo-

lo an-i pasuxs agebs SualobiT amsruleblobisaTvis.

roca Secdoma misatevebeli ar aris, pirs SeiZleba dae-

kisros pasuxismgebloba mxolod gaufrTxileblobisaTvis,

Tu am qmedebis gaufrTxileblobiT Cadena isjeba sisxlis

samarTlis kodeqsiT.

8.6. brZanebebis an gankargulebis Sesruleba

bralis gamomricxvel erT-erT garemoebas warmoadgens

savaldebulo brZanebis an gankargulebis Sesruleba, rom-

lis safuZvelze zians ganicdis samarTlebrivi sikeTe. sa-

valdebulo brZaneba an gankarguleba SeiZleba iyos an saqa-

laqo an samxedro xasiaTisa. kodeqsis 37-e muxlis Tanaxmad,

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba ar daekisreba imas,

vinc savaldebulo brZanebis an gankargulebis Sesrulebisas

daaziana samarTlebrivi sikeTe.

brZanebis gacemis ufleba aqvs ufross, romelic mas

eniWeba an kanoniT an sxva normatiuli aqtiT.

amrigad, brZaneba rom kanonierad CaiTvalos, igi gace-

muli unda iyos ufrosis mier, e.i. im piris mier, vinc sargeb-

lobs brZanebis gacemis uflebiT kanonis an sxva normatiu-

li aqtis safuZvelze.

Tu piris uflebebSi ar Sedis brZanebis gacema da mainc

gasca aseTi brZaneba, igi ar unda Sesruldes.

meore rekviziti, romelic axasiaTebs brZanebas an gan-

kargulebas, is aris, rom brZaneba gacemuli unda iyos xel-

qveiTis mimarT.

xelqveiTad unda CaiTvalos yoveli is piri, romelic

uSualo daqvemdebarebaSia ufrosTan samsaxurebrivad.

mesame rekviziti, romelic axasiaTebs savaldebulo

brZanebas, aris is, rom brZaneba gacemuli unda iyos brZane-

bis gamcemis kompetenciis farglebSi. es imas niSnavs, rom

128

konkretuli Sinaarsis brZanebis gacemis ufleba aris brZane-

bis gamcemis kanonier uflebamosilebaSi Semavali. magali-

Tad, avariuli saxlis dangrevis brZanebas ver gascems po-

liciis ufrosi.

meoTxe rekviziti, romelic axasiaTebs brZanebas, aris

is, rom brZaneba gacemuli unda iyos saTanado, Sesatyvisi

formiT; formis mixedviT brZanebis gacemis ori saxea cnobi-

li: sityvieri da werilobiTi brZaneba.

mexuTe rekviziti, romelic axasiaTebs brZanebas aris

is, rom brZanebis SemsrulebelmaxelqveiTma brZaneba unda

Seasrulos Sinaarsis farglebSi zustad da droulad.

Mmeeqvse rekviziti, romelic axasiaTebs brZanebas aris

is, rom brZaneba ar unda Seicavdes aSkara danaSaulebriv

xasiaTs.

Tu daculia yvela zemoT CamoTvlili komponenti, brZa-

neba kanonieria. amave dros, brZanebis Semsrulebelma xelqve-

iTma brZaneba unda Seasrulos Sinaarsis farglebSi zustad

da droulad.

Tu savaldebulo brZanebis an gankargulebis dros da-

ziandeba samarTlebrivi sikeTe, amisaTvis pasuxismgebloba

daekisreba im pirs, vinc gasca savaldebulo brZaneba an gan-

karguleba. aseT SemTxvevaSi xelqveiTi aris `cocxali iara-

Ri~ brZanebis gamcemis xelSi, da pasuxismgebloba ar daekis-

reba.

Tu brZanebis gamcemma iseTi brZaneba gasca, romelic ar

Sedis mis uflebebSi, igi pasuxs agebs samarTlebrivi sike-

Tis dazianebisaTvis, romelic mohyva savaldebulo brZanebis

an gankargulebis Sesrulebas da samsaxurebrivi uflebamo-

silebis gadametebisaTvis (muxli 333).

xelqveiTma SeiZleba danaSaulebrivi brZaneba an gankar-

guleba fsiqikuri iZulebis zegavlenis gamo Seasrulos. ase-

Ti iZuleba ar gamoricxavs sisxlissamarTlebriv pasuxis-

mgeblobas, Tu ar Seiqmna sapatio ukiduresi aucileblobis

mdgomareoba.

kodeqsis 37-e muxlis me-2 nawiliT, winaswari SecnobiT

danaSaulebrivi brZanebis an gankargulebis SesrulebisaTvis

pirs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba daekisreba sa-

129

erTo wesiT, Tu ar arsebobs bralis gamomricxveli sxva ga-

remoeba.

danaSaulebrivi brZanebis an gankargulebis Sesrulebi-

saTvis sisxlissamarTlebriv pasuxisgebaSi misacemad auci-

lebelia damtkicdes:

a) brZanebis an gankargulebis danaSaulebrivi xasiaTi;

b) xelqveiTis mier imis Segneba, rom brZaneba an gankar-

guleba danaSaulebrivi xasiaTisaa.

Tu xelqveiTisTvis cnobilia brZanebis an gankargule-

bis aSkara danaSaulebrivi xasiaTi da mainc Seasrulebs mas,

xelqveiTi daisjeba, rogorc danaSaulis amsrulebeli, xo-

lo ufrosi, rogorc wamqezebeli.

8.7. bralis gamomricxveli zekanonikuri garemoebani

kodeqsis 38-e muxli iTvaliswinebs pasuxismgeblobisa-

gan gaTavisuflebas sxva arabraleuli qmedebis dros. am

muxlis Tanaxmad, braleulad ar moqmedebs is, vinc am kodeq-

siT gaTvaliswinebul qmedebas Caidens sxva iseTi garemoebe-

bis arsebobisas, romelic Tumca am kodeqsSi saxeldebiT ar

aris moxseniebuli, magram savsebiT akmayofilebs am qmedebis

arabraleulobis pirobebs.

piri saerTod arabraleulad moqmedebs, Tu mas ar gaaC-

nia sxvagvari moqmedebis SesaZlebloba. aseTi braleuli qme-

deba SeiZleba iyos `tragikuli kolizia~, `sapatio ukidure-

si aucilebloba~ da sxva.

`tragikuli koliziisas~ braleulad ar moqmedebs is,

vinc marTlsawinaaRmdego qmedebas Caidens samarTlebrivi si-

keTis nawilis gadasarCenad, roca es sikeTe mTlianobaSi da-

saRupad iyo ganwiruli.

magaliTad, navze imyofeboda ori pirovneba. navma daiw-

yo CaZirva. orives gardauvali daRupva elodaT. aseT viTare-

baSi Tu erTi gadaarCens sicocxles meores wyalSi gadagde-

biT, gveqneba bralis gamomricxveli garemoeba, radgan orive

dasaRupad iyo ganwiruli. დავასახელოთ ტრაგიკული კოლიზიის

მეორე მაგალითი. ლეიტენანტმა გიგოშვილმა უბრძანა სერჟანტ

ბაქანიძეს მოეკლა ანტონოვი დანით, რომლის მიმართაც შურისძიების

130

გრძნობა ჰქონდა. ლეიტენანტი დაემუქრა თან, რომ თუ იგი მას არ

მოკლავდა, მაშინ ორივეს იმწუთშივე მოკლავდა ავტომატური იარაღით.

ბაქანიძემ შეასრულა ეს ბრძანება. სასამართლომ ბაქანიძე

გაათავისუფლა პასუხისმგებლობისაგან. სწორია თუ არა სასამართლოს

მოქმედება. სწორია, ვინაიდან ბაქანიძე იმყოფებოდა ტრაგიკული

კოლიზიის მდგომარეობაში.

ბრალის გამომრიცხველი გარემოებაა მოჩვენებითი მოგერიება,

თუ შექმნილი სიტუაციიდან გამომდინარე შეუძლებელი იქნება შედეგის

თავიდან აცილება. მაგალითად, კვაჭაძე და კორინთელი მეგობრები

იყვნენ. კვაჭაძე მუშაობდა ნაძალადევის რაიონის პოლიციაში და

ცნობილი იყო დამნაშავეებთან შეუპოვარი მებრძოლის სახელით.

კრიმინალური სამყაროს წარმომადგენლები კვაჭაძეს განადგურებით

ემუქრებოდნენ. ერთ საღამოს, როცა კვაჭაძე სამსახურიდან სახლში

ბრუნდებოდა, კორინთელმა განიზრახა გახუმრებოდა მას და

შეეშინებინა. ხეივანში, სადაც სიბნელე იყო, კორინთელი, პისტოლეტის

მაკეტით ხელში, მოულოდნელად წინ გადმოუხტა კვაჭაძეს და დაემუქრა

მოკვლით. კვაჭაძემ, თავდაცვის მიზნით, ტაბელური იარაღიდან

ისროლა, რის შედეგადაც დაიღუპა კორინთელი. შექმნილ სიტუაციაში

კვაჭაძის ადგილზე სხვა პირიც კი ვერ შეძლებოდა შედეგის თავიდან

აცილებას. აგებს თუ არა კვაჭაძე პასუხს კორინთელის სიკვდილის გამო.

არა, კვაჭაძე გათავისუფლდება პასუხისმგებლობისაგან საპატიო

აუცილებელი მოგერიების გამო.

ბრალის გამომრიცხველი გარემოებაა საპატიო რისკი.

მაგალითად, მოძრაობისას მანქანას გაუსკდა საბურავი და შეიქმნა

საშიშროება, რომ მანქანა ხრამში გადაიჩეხებოდა. მამამ შვილი

მანქანიდან გადმოაგდო იმ იმედით, რომ ბავშვი გადარჩებოდა, მაგრამ

ბავშვმა გადმოგდებისას მიიღო მძიმე ტრავმები, რის შედეგადაც იგი

დაიღუპა. მანქანა კი ხეს შეეჯახა და გაჩერდა. როგორ

დაკვალიფიცირდება მამის მოქმედება? როგორც საპატიო რისკი.

131

Tavi 9. sasjelis miznebi da saxeebi

9.1. sasjelis cneba da niSnebi

sasjeli aris saxelmwifos mxridan danaSaulis Camden

pirTa mimarT reagirebis forma.

sasjeli saxelmwifo iZulebis iseTi RonisZiebaa, rome-

lic gamoiyeneba mxolod sasamarTlos mier da pirad Sez-

RudvasTan aris dakavSirebuli.

imisaTvis, rom CamovayaliboT sasjelis cneba, saWiroa

jer CamovTvaloT misi damaxasiaTebeli niSnebi:

a) sasjeli aris saxelmwifo iZulebis RonisZieba;

b) atarebs mkacr pirad xasiaTs;

g) dakavSirebulia danaSaulis Camdeni piris uflebebi-

sa da Tavisuflebis SezRudvasTan;

d) iniSneba saxelmwifos saxeliT sasamarTlos mier;

e) iniSneba danaSaulis Camden pirTa mimarT sisxlis sa-

marTlis kanonis sanqciiT gaTvaliswinebul farglebSi;

v) iwvevs nasamarTleobas.

amrigad, sasjeli aris saxelmwifo iZulebis RonisZie-

ba, romelic eniSneba damnaSaves saxelmwifos saxeliT sasa-

marTlos mier ganaCeniT sisxlis samarTlis kanonis sanqci-

iT gaTvaliswinebul farglebSi da dakavSirebulia damnaSa-

vis konstituciiT miniWebuli uflebebisa da Tavisuflebis

SezRudvasTan da iwvevs nasamarTleobas.

rogorc aRvniSneT, sasjeli iwvevs nasamarTleobas, ro-

melic grZeldeba iqamde, vidre ar gaqarwyldeba an ar moix-

sneba igi.

9.2. sasjelis mizani

sasjelis mizani mocemulia kodeqsis 39-e muxlSi, rom-

lis Tanaxmad, sasjelis mizania samarTlianobis aRdgena,

axali danaSaulis Tavidan acileba da damnaSavis resocia-

lizacia.

rogorc kanonidan Cans, sasjelis Sedegad miRweuli

unda iyos samive mizani erTdroulad.

132

sasjelisaTvis damaxasiaTebeli pirveli mizani es aris

samarTlianobis aRdgena. samarTlianobis aRdgena niSnavs,

rom danaSaulis Camdeni piris mimarT gamoyenebuli sasjeli

unda iyos mis mier Cadenili danaSaulis simZimis Sesabamisi

damnaSavis pirovnebis gaTvaliswinebiT.

danaSaulis Tavidan acileba sasjelis gamoyenebis Se-

degad xorcieldeba danaSaulis Camden da sxva pirebze ze-

moqmedebiT. amitom sasjeli atarebs specialur da zogad ga-

mafrTxilebel anu prevenciul xasiaTs.

specialuri prevencia gulisxmobs, rom Tavidan iqnes

acilebuli damnaSavis mier sxva danaSaulis Cadena. amitom

kodeqsis 39-e muxli miuTiTebs, rom damnaSave da sxva pirebi

~ganimsWvalon marTlwesrigis dacvisa da kanonis winaSe pa-

suxismgeblobis grZnobiT.

msjavrdebulze aseTi zemoqmedebis formebi da saSua-

lebebi gaTvaliswinebulia saqarTvelos Tavisuflebis aR-

kveTis aRsrulebis Sesaxeb kanonmdeblobiT.

damnaSave daisjeba ra Cadenili danaSaulisaTvis, aRar

uCndeba survili saxelmwifom meored gamoiyenos mis mimarT

aseTi RonisZieba. amitom igi yovelTvis Tavs ikavebs danaSau-

lis xelaxlad Cadenisagan. specialuri prevenciis amocana

marto amiT rodi xorcieldeba. damnaSavisaTvis Tavisufle-

bis aRkveTa, e.i. misi izolireba xels uSlis damnaSaves Cai-

dinos danaSauli ganmeorebiT. àmave mizans emsaxureba damna-

SavisaTvis garkveuli Tanamdebobis dakavebis an garkveuli

saqmianobis uflebis CamorTmeva, romelsac sasamarTlo im

SemTxvevaSi mimarTavs, rodesac danaSauli am Tanamdebobas-

Tan dakavSirebiT an am saqmianobis asrulebis dros aris Ca-

denili. cxadia, am saqmianobisagan CamoSoreba faqtobrivad

aRukveTavs pirs analogiuri danaSaulis ganmeorebiT Cadenis

SesaZleblobas.~1

sasjelis zogadi prevenciis mizani xorcieldeba sxva

pirebze zemoqmedebiT `raTa isini ganimsWvalon marTlwesri-

gis dacvisa da kanonis winaSe pasuxismgeblobis grZnobiT.~

1 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis komentarebi, Tbi-lisi, 1976, gv. 157-158.

133

zogadi prevenciis mizani xorcieldeba sasjelis gamo-

yenebiT da sasjelis gamoyenebamde. sasjelis gamoyenebamde

gamoqveynebuli kanoni zustad aRwers danaSaulis niSnebs da

miuTiTebs im sasjelebs, romelic gamoiyeneba danaSaulis

Camden pirTa mimarT. aseT SemTxvevaSi piri Tavs ikavebs dana-

Saulis Cadenisagan sasjelis muqariT, igi damaSinebel ze-

moqmedebas axdens adamianze.

zogad prevenciuli miznebi xorcieldeba sasjelis ga-

moyenebiTac. rodesac danaSaulis Camdenis mimarT gamoiyene-

ba sasjeli, amis Semdeg sxva pirebs aRar uCndebaT survili

Caidinon danaSauli da amis safuZvelze aitanon misTvis ara-

sasurveli, arasaxarbielo saxelmwifo iZulebiTi RonisZie-

ba.

sasjelis mesame mizani damnaSavis resocializaciaa.

`resocializacia gamosworebasTan erTad, pirveli rigSi,

miznad isaxavs damnaSavis sazogadoebisaTvis dabrunebis amo-

canas, socialur cxovrebaSi xelaxali CarTvis amocanas,

rac sasjelis sxvadasxva saxis aRsrulebis sxvadasxva gziT

miRweva.~1

sasjelis mizani ar aris adamianis fizikuri tanjva an

misi Rirsebis damcireba.

1 T. donjaSvili, saqarTvelos sisxlis samarTali, zogadi nawi-li, Tbilisi, 2002, gv. 373.

134

9.3. sasjelis sistema da saxeebi

kodeqsis me-40 muxlSi CamoTvlilia sasjelebi, romle-

bic erTianobaSi qmnian sasjelTa sistemas. me-40 muxlSi sas-

jelebi amomwuravadaa CamoTvlili da maTi xelovnurad gaz-

rda-gafarToeba ar SeiZleba. sasamarTlos ufleba ar aqvs

Seufardos damnaSaves sxva saxis iZulebiTi RonisZieba, ro-

melic me-40 muxlSi ar aris dasaxelebuli. amasTan, sasamar-

Tlos SeuZlia dauniSnos damnaSaves mxolod is sasjeli,

rac kodeqsis kerZo nawilis muxliT an muxlis nawiliTaa

gaTvaliswinebuli.

kodeqsis 41-e muxli iTvaliswinebs sasjelTa sam Ziri-

Tad jgufs.

pirvel jgufSi Sedis sasjelebi, romlebic SeiZleba

daniSnul iqnen martooden rogorc ZiriTad sasjelebad.

meores miekuTvnebian Sereuli sasjelebi, romelnic Se-

iZleba gamoyenebul iqnen rogorc ZiriTad, ise damatebiT

sasjelad.

mesames miekuTvneba iseTi sasjeli, romelic SeiZleba

gamoyenebul iqnes rogorc damatebiTi sasjeli.

ZiriTad sasjelebs miekuTvneba gamasworebeli samuSao,

samxedro piris samsaxurebrivi SezRudva, Tavisuflebis Sez-

Rudva, vadiani Tavisuflebis aRkveTa da uvado Tavisufle-

bis aRkveTa.

Sereuli sasjelebia: sazogadoebisaTvis sasargeblo

Sroma, jarima da Tanamdebobis dakavebis an saqmianobis uf-

lebis CamorTmeva.

qonebis CamorTmeva SeiZleba dainiSnos mxolod damate-

biTi sasjelis saxiT.

sasjelebi iniSneba kanonis kerZo nawilis muxliT an

muxlis nawiliT gaTvaliswinebuli sanqciis farglebSi zog-

jer sanqciaSi miTiTebuli alternatiulad ori an meti Zi-

riTadi sasjeli. aseT SemTxvevaSi sasamarTlos ufleba ara

aqvs daniSnos erT ZiriTad sasjelze meti. erTdroulad Se-

iZleba ramdenime damatebiTi sasjelis daniSvna.

9.4. sasjelis saxeebi

135

jarima. jarima aris qonebrivi sasjeli. jarimis gadax-

da saxelmwifos sasargeblod xdeba. Tavisi garegani niSne-

biT igi waagavs administraciul jarimas. gansxvaveba imaSia,

rom jarima, rogorc sisxlis samarTlis sasjeli, SeiZleba

dainiSnos mxolod sasamarTlos mier da mas Semdeg mohyveba

nasamarTloba.

jarima SeiZleba dainiSnos rogorc ZiriTad, ise dama-

tebiT sasjelad. jarima damatebiT sasjelad SeiZleba dai-

niSnos im SemTxvevaSic, rodesac igi kodeqsis Sesabamisi

muxliT damatebiT sasjelad gaTvaliswinebuli ar aris.

jarima aris fuladi gadasaxdeli. sxva Zvirfaseulo-

biT an materialuri sikeTiT jarimis gadaxda ar SeiZleba.

jarimis minimaluri odenobaa 2000 lari. Tu kodeqsis

kerZo nawilis Sesabamisi muxlis sanqcia sasjelis saxiT

iTvaliswinebs Tavisuflebis aRkveTas 3 wlamde vadiT, jari-

mis minimaluri odenoba ar unda iyos 500 larze naklebi.

jarimis odenobas sasamarTlo adgens, ra drosac iTva-

liswinebs or moments:

1) Cadenili danaSaulis simZimes da

2) msjavrdebulis materialur mdgomareobas.

msjavrdebulis materialuri mdgomareoba ganisazRvre-

ba misi qonebiT, SemosavliT da sxva garemoebiT.

sasamarTlom ganaCenis gamotanisas sarezolucio na-

wilSi unda miuTiTos gadasaxdeli jarimis odenoba lareb-

Si.

kodeqsis 42-e muxlis me-51 nawilis Tanaxmad, Tu msjav-

rdebuli arasrulwlovani da gadaxdisuunaroa, sasamarTlo

misTvis dakisrebuli jarimis gadaxdas akisrebs mSobels, me-

urves an mzrunvels.

mocemuli debuleba ewinaaRmdegeba sisxlis samarTlis

iseT mniSvnelovan princips, rogoricaa sasjelis individua-

lizaciis principi, romlis Tanaxmad, sasjeli daeniSneba

mxolod im pirs, vinc Caidina danaSauli. aqedan gamomdinare,

kodeqsis 42-e muxlis me-51 nawili amoRebuli unda iqnas ko-

deqsidan.

msjavrdebulma misTvis dakisrebuli jarima unda gada-

ixados 30 dRis ganmavlobaSi. jarimis nebayoflobiT gadaux-

delobis SemTxvevaSi misi gadaxda moxdeba iZulebis wesiT.

136

Tu msjavrdebuli Tavs aaridebs jarimis gadaxdas, an

Tu gadaxdevineba SeuZlebelia, es sasjeli SeiZleba Seicva-

los Semdegi sxva sasjelebiT: a) sazogadoebisaTvis sasar-

geblo Sromis; b) gamasworebeli samuSaoTi; g) Tavisuflebis

SezRudviT; d) vadiani Tavisuflebis aRkveTiT.

jarimis Secvla zemoT dasaxelebuli sasjeliT gamoi-

angariSeba kodeqsis 42-e muxlis me-6 nawilis mixedviT. sa-

xeldobr, jarimis 50 lari unda Seicvalos:

a) sazogadoebisaTvis sasargeblo Sromis 4 saaTiT;

b) gamasworebeli samuSaos 1 dRiT;

g) Tavisuflebis SezRudvis 1 dRiT.

Tu jarimis nacvlad daniSnul sazogadoebisaTvis sa-

sargeblo Sromas, gamasworebel samuSaos an Tavisuflebis

SezRudvas borotad Tavs aaridebs msjavrdebuli, igi Seic-

vleba Tavisuflebis aRkveTiT, kodeqsiT sasjelis am saxi-

saTvis gaTvaliswinebul farglebSi da dadgenili wesiT.

amrigad, jarimis Secvla Tavisuflebis aRkveTiT ara-

pirdapiri gziT dasaSvebia.

Tanamdebobis dakavebis an saqmianobis uflebis Camor-

Tmeva. Tanamdebobis dakavebis an saqmianobis uflebis Camor-

Tmeva sasamarTlos SeuZlia msjavrdebuls dauniSnos, Tu ga-

movlinda, rom damnaSavis muSaoba Tanamdebobaze an misi saq-

mianoba mizanSeuwonelia.

kodeqsis 43-e muxlis Tanaxmad, Tanamdebobis dakavebis

an saqmianobis uflebis CamorTmeva niSnavs imas, rom msjav-

rdebuls ekrZaleba ekavos daniSvniTi Tanamdeboba saxelmwi-

fo samsaxurSi an adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoSi

anda eweodes profesiul an sxvagvar saqmianobas.

es sasjeli uflebas arTmevs msjavrdebuls ganaCenSi

miTiTebuli vadis ganmavlobaSi daikavos garkveuli Tanamde-

boba an misdios garkveul saqmianobas.

Tanamdebobis dakavebis uflebis CamorTmevisas msjav-

rdebuls ekrZaleba ekavos daniSvniTi Tanamdeboba.

saqmianobis uflebis CamorTmevisas msjavrdebuls ek-

rZaleba ganaCenSi aRniSnuli vadis ganmavlobaSi eweodes Se-

sabamis profesiul an sxvagvar saqmianobas.

Tanamdebobis dakavebis an saqmianobis uflebis Camor-

Tmeva SeiZleba dainiSnos rogorc ZiriTad, ise damatebiT

137

sasjelad. ZiriTad sasjelad igi maSin dainiSneba, rodesac

kodeqsis kerZo nawilis muxlis sanqcia iTvaliswinebs, xo-

lo damatebiT sasjelad im SemTxvevaSic, rodesac igi moxse-

niebuli ar aris kodeqsis kerZo nawilis muxlis sanqciaSi,

Tu danaSaulis saSiSroebis xasiaTis, xarisxisa da damnaSa-

vis pirovnebis gaTvaliswinebiT sasamarTlo SeuZleblad mi-

iCnevs SeunarCunos mas Tanamdebobis dakavebis an saqmianobis

ufleba.

`sasamarTlom ganaCenSi zustad unda miuTiTos Tu ra

Tanamdebobis dakaveba an ra saqmianoba ekrZaleba msjavrde-

buls da ra vadiT.~1

kodeqsis 43-e muxliT gaTvaliswinebuli sasjeli iniS-

neba rogorc ZiriTadi sasjeli vadiT 1-5 wlamde, xolo ro-

gorc damatebiT sasjeli _ 6 Tvidan 3 wlamde.

Tu Tanamdebobis dakavebis an saqmianobis uflebis Ca-

morTmeva daniSnulia sazogadoebisaTvis sasargeblo Sromis,

gamsworebeli samuSaos an pirobiTi msjavris damatebiT sas-

jelad, maSin misi vada gamoiangariSeba sasamarTlo ganaCe-

nis kanonier ZalaSi Sesvlis momentidan.

Tu Tanamdebobis dakavebis an saqmianobis uflebis Ca-

morTmeva daniSnulia Tavisuflebis SezRudvis an Tavisuf-

lebis aRkveTis damatebiT sasjelad, maSin igi gamoiangari-

Seba ZiriTadi sasjelis moxdis momentidan, aseve vrceldeba

ZiriTadi sasjelis moxdis mTel vadaze.

sazogadoebisaTvis sasargeblo Sroma. sazogadoebisaT-

vis sasargeb-lo Sroma Sereuli sasjelis saxea. igi niSnavs

msjavrdebulis Tavisufal dros usasyidlo Sromas, romlis

saxes gansazRvravs adgilobrivi TviTmmarTvelobis organo.

xolo Tu sasjelis mouxdeli nawilis icvleba sazogadoe-

bisaTvis sasargeblo SromiT _ saqarTvelos sasjelaRsru-

lebis, probaciisa da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa sami-

nistros adgilobrivi sabWo, xolo Tu mxareTa Soris dade-

bulia saproceso SeTanxmeba _ sasamarTlo.

sazogadoebisaTvis sasargeblo Sroma iniSneba 40-800

saaTamde vadiT. yoveldRiurad aseTi Sromis xangrZlivobaa


138

8 saaTi. sazogadoebisaTvis sasargeblo Sroma SeiZleba gan-

xorcxieldes dRis nebismier monakveTSi, msjavrdebulis Ta-

visufali drois gaTvaliswinebiT.

msjavrdebuls Tavisi surviliT, saTanado pirobebis

arsebobis SemTxvevaSi, ufleba aqvs sazogadoebisaTvis sa-

sargeblod imuSaos dasvenebis dReebSi.

sazogadoebisaTvis sasargeblo Sroma SeiZleba dainiS-

nos ufro meti vadiTac mxolod sam SemTxvevaSi:

1) Tu jarima icvleba sazogadoebisaTvis sasargeblo

SromiT;

2) Tu sasjelis mouxdeli nawili icvleba sazogadoe-

bisaTvis sasargeblo SromiT;

3) Tu mxareTa Soris dadebulia saproceso SeTanxmeba.

rodesac msjavrdebuli uars acxadebs sazogadoebisaT-

vis sasargeblo Sromaze an jiutad Tavs aaridebs mis mox-

das, es sasjeli Seicvleba Tavisuflebis SezRudviT an Ta-

visuflebis aRkveTiT. amasTan, dro, romlis ganmavlobaSic

msjavrdebuli ixdida am sasjels, CaiTvleba Tavisuflebis

SezRudvis an Tavisuflebis aRkveTis vadaSi Semdegi gaanga-

riSebiT:

1) sazogadoebisaTvis sasargeblo Sromis 8 saaTi _ Ta-

visuflebis SezRudvis 1 dRe;

2) sazogadoebisaTvis sasargeblo Sromis 8 saaTi _ Ta-

visuflebis aRkveTis 1 dRe.

es sasjeli ar SeiZleba daeniSnoT Semdeg pirebs:

a) pirveli da meore jgufis invalidebs;

b) orsul qals;

g) qals, romelsac hyavs 7 wlamde asakis Svili;

d) sapensio asakis pirs;

e) gawveul samxedro mosamsaxures.

garda CamoTvlili pirebisa am saxis sasjeli SeiZleba

Seefardos nebismier pirs, rogorc mamakacs, aseve qals.

sazogadoebisaTvis sasargeblo Sroma damatebiT sasje-

lad SeiZleba dainiSnos im SemTxvevaSic, rodesac igi kodeq-

sis kerZo nawilis Sesabamisi muxlis sasjelis saxiT gaTva-

liswinebuli ar aris.

Bgamasworebeli samuSao. gamasworebeli samuSao, ro-

gorc sasjeli, gaTvaliswinebulia kodeqsis 45-e muxlSi.

139

gamasworebeli samuSao niSnavs msjavrdebulis samuSao

adgilze muSaobas xelfasis 5-20%-is daqviTviT. gamasworebe-

li samuSao SeiZleba dainiSnos mxolod ZiriTad sasjelad.

gamasworebeli samuSao SeiZleba dainiSnos mxolod sam

SemTxvevaSi:

a) rodesac es sasjeli kodeqsis kerZo nawilis muxlis

sanqciaSia miTiTebuli;

b) rodesac sasamarTlo niSnavs kanoniT gaTvaliswine-

bulze ufro msubuq sasjels;

g) rodesac sasamarTlo daniSnul sasjels cvlis uf-

ro msubuqi sasjeliT.

gamasworebeli samuSao SeiZleba dainiSnos 1 Tvidan 2

wlamde vadiT. misi moxdis vada iangariSeba TveebiTa da

wlebiT, xolo kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi dRee-

biT.

am sasjelis daniSvnisas sasamarTlo gansazRvravs sa-

muSao vadas da xelfasis im procents, rac daeqviTeba msjav-

rdebuls.

Tu msjavrdebuli jiutad Tavs aaridebs gamasworebel

samuSaos, es sasjeli Seicvleba sasamarTlos mier Tavisuf-

lebis SezRudviT an Tavisuflebis aRkveTiT.

dro, romlis ganmavlobaSic msjavrdebuli ixdida am

sasjels, CaiTvleba Tavisuflebis SezRudvis an Tavisufle-

bis aRkveTis vadaSi, Semdegi gaangariSebiT:

a) gamasworebeli samuSaos erTi dRe _ Tavisuflebis

SezRudvis erTi dRe;

g) gamasworebeli samuSaos sami dRe _ Tavisuflebis

aRkveTis erTi dRe.

samxedro piris samsaxurebrivi SezRudva. samxedro pi-

ris samsaxurebrivi SezRudva gaTvaliswinebulia kodeqsis

46-e muxliT. igi atarebs pirad SezRudviT xasiaTs da gamoi-

yeneba mxolod samxedro mosamsaxuris mimarT, romelmac Cai-

dina kodeqsis kerZo nawiliT gaTvaliswinebuli samxedro

samsaxuris sawinaaRmdego danaSauli, agreTve daeniSneba

sxva danaSaulisTvis msjavrdebul samxedro mosamsaxures

gamasworebeli samuSaos nacvlad.

140

samxedro piris samsaxurebrivi SezRudva warmoadgens

ZiriTad sasjels da amitom misi damatebiTi sasjelis saxiT

gamoyeneba dauSvebelia.

am sasjelis Secvla sxva sasjeliT ar SeiZleba garda

iseTi SemTxvevisa, rodesac sasamarTlo niSnavs kanoniT gaT-

valiswinebulze ufro msubuq sasjels.

samxedro piris samsaxurebrivi SezRudva iniSneba 3

Tvidan 2 wlamde vadiT.

am sasjelis gamoyenebisas msjavrdebuls daeqviTeba xelfa-si, romelic gadadis saxelmwifo SemosavalSi. sasamarTlo sasjelis daniSvnisas gansazRvravs mocemuli sasjelis va-das da xelfasis im procents, rac daeqviTeba msjavrdebuls saxelmwifos sasargeblod. sasamarTlos ufleba aqvs dasaq-

viTi Tanxa gansazRvros 20%-mde. მაგალითად, g. jalaRonias msjavri daedo damamZimebel garemoebaSi Cadenili samxedro mosamsaxuris SeuracxyofisTvis. g. jalaRonias xelfasi Seadgenda 800 lars. samxedro piris samsaxurebriv SezRudvis daniSvnisas sasamarTlom gansazRvra, rom msjavrdebuls xelfasidan daeqviTos 150 lari. kanonieria Tu ara sasamarTlos gadawyvetileba? diax, radgan radgan daqviTuli Tanxa ar unda aRematebodes msjavrdebulis xelfasis oc procents.

am sasjelis moxdis dro samxedro mosamsaxures aqvs

garkveuli SezRudvebi, saxeldobr:

a) sasjelis moxdis dros ar SeiZleba msjavrdebulis

dawinaureba Tanamdebobaze;

b) sasjelis moxdis dros ar SeiZleba morigi samxedro

wodebis miniWeba;

g) sasjelis vada ar CaiTvleba namsaxurobis vadaSi _

morigi samxedro wodebis misaniWeblad.

Tavisuflebis SezRudva. Tavisuflebis SezRudva kodeq-

sis 47-e muxliTaa gaTvaliswinebuli da atarebs pirad Sez-

RudviT xasiaTs. am sasjelis arsi imaSi mdgomareobs, rom

ganaCenis gamotanis momentisaTvis 14 wels miRweul msjav-

rdebuls sazogadoebasTan izolaciis gareSe moaTavseben

თავისუფლების შეზღუდვის დაწესებულებაში masze zedamxedvelobis

ganxorcielebiT.

am saxis sasjeli gamoiyeneba orive sqesis msjavrdebu-

lis mimarT.

141

Tavisuflebis SezRudva eniSneba nasamarTlobis armqo-

ne msjavrdebuls 1-5 wlamde vadiT.

Tu თავისუფლების აღკვეთა, sazogadoebisaTvis sasargeb-

lo Sroma an gamasworebeli samuSao Seicvleba Tavisufle-

bis SezRudviT, aseT SemTxvevaSi igi SeiZleba dainiSnos 1

welze mcire vadiT.

Tu msjavrdebuli Tavs aaridebs Tavisuflebis SezRud-

vas, es sasjeli Seicvleba Tavisuflebis aRkveTiT _ imave

vadiT, ra vadiTac iyo daniSnuli Tavisuflebis SezRudva.

dro, romlis ganmavlobaSic msjavrdebuli ixdida am sas-

jels, CaiTvleba Tavisuflebis aRkveTis vadaSi Semdegi ga-

angariSebiT: Tavisuflebis SezRudvis erTi dRe _ Tavisuf-

lebis aRkveTis erTi dRe.

Tavisuflebis SezRudva ar daeniSneba:

a) pirveli da meore jgufis invalidebs;

b) orsul qals;

g) qals, romelsac hyavs 7 wlamde asakis Svili;

d) sapensio asakis pirs;

e) gawveul samxedro mosamsaxures.

vadiani Tavisuflebis aRkveTa. kanoniT gaTvaliswine-

bul sasjelTa Soris Tavisuflebis aRkveTa yvelaze mkac-

ria da gaTvaliswinebulia kodeqsis 50-e muxliT.

vadiani Tavisuflebis aRkveTa niSnavs msjavrdebulis

sazogadoebisgan izolacias da kanoniT gansazRvrul Tavi-

suflebis aRkveTis dawesebulebaSi moTavsebas. `ramdenadac

Tavisuflebis aRkveTa uzRudavs msjavrdebuls erT-erT um-

niSvnelovanes pirad sikeTes _ Tavisuflebas, amdenad masSi

mkveTrad vlindeba dasjiTi elementi. amave dros, Tavisuf-

lebis aRkveTa iZleva sasjelis kerZo prevenciuli amocanis

ganxorcielebis saukeTeso SesaZleblobas~...1

vadiani Tavisuflebis aRkveTa iniSneba 6 Tvidan 20

wlamde vadiT.

Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebuli, romelsac gana-

Cenis gamotanis momentisaTvis ar Sesrulebia 18 weli, moTav-

sdeba arasrulwlovanTa aRmzrdelobiT dawesebulebaSi.

1 saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodeqsis komentarebi, Tbilisi, 1976, gv. 167-168.

142

Tu sasamarTlo cvlis sazogadoebisaTvis sasargeblo

Sromas, gamasworebel samuSaos, Tavisuflebis SezRudvas an

jarimas vadiani Tavisuflebis aRkveTiT, igi SeiZleba dai-

niSnos 6 Tveze mcire vadiT.

danaSaulTa erTobliobiT sasjelTa Sejamebisas Tavi-

suflebis aRkveTis maqsimaluri vada ar unda aRematebodes

30 wels, xolo ganaCenTa erTobliobiT sasjelTa Sejamebi-

sas 40 wels.

vadiani Tavisuflebis aRkveTis daniSvnisas sasamar-

Tlos ufleba aqvs ganaCeniT daadginos sasjelis nawilis

moxda, xolo danarCeni nawilis pirobiT msjavrad CaTvla,

Tu dakmayofilebulia Semdegi pirobebi:

a) braldebuli aRiarebs danaSauls;

b) braldebuli asaxelebs danaSaulis CadenaSi Tanamo-

nawileebs;

g) braldebuli TanamSromlobs gamoZiebasTan.

Tu Cadenilia gansakuTrebiT mZime danaSauli, pirobiT

msjavrad SeiZleba CaiTvalos daniSnuli sasjelis erTi me-

oTxedi.

magaliTad, banditizmisaTvis sasamarTlom daniSna 12

wliT Tavisuflebis aRkveTa, zemoT dasaxelebuli debule-

bis gamoyenebiT, sasamarTlos ufleba aqvs msjavrdebuls

daakisros 9 wlis moxda Tavisuflebis aRkveTis adgilebSi,

xolo pirobiT msjavrad CaiTvalos 3 weli;

Tu Cadenilia mZime danaSauli, pirobiT msjavrad SeiZ-

leba CaiTvalos daniSnuli sasjelis erTi mesamedi.

magaliTad, yaCaRobisaTvis sasamarTlom daniSna 6

wliT Tavisuflebis aRkveTa. Tu gamoviyenebT zemoT dasaxe-

lebul debulebas, msjavrdebuls daekisreba 4 wlis moxda

Tavisuflebis aRkveTis adgilebSi, xolo pirobiT msjavrad

CaiTvleba 2 weli;

naklebad mZime danaSaulis Cadenis SemTxvevaSi, piro-

biT msjavrad SeiZleba CaiTvalos daniSnuli sasjelis naxe-

vari.

magaliTad, qurdobisaTvis sasamarTlom daniSna 2

wliT Tavisuflebis aRkveTa. Tu gamoyenebuli iqneba zemoT

dasaxelebuli debuleba, msjavrdebuli realurad moixdis 1

143

wliT Tavisuflebis aRkveTas, xolo pirobiT msjavrad CaiT-

vleba 1 weli.

uvado Tavisuflebis aRkveTa. uvado Tavisuflebis aR-

kveTas iTvaliswinebs kodeqsis 51-e muxli. misi arsi imaSi

mdgomareobs, rom msjavrdebuls sasamarTlos ganaCenis sa-

fuZvelze aTavseben samudamod Tavisuflebis aRkveTis dawe-

sebulebaSi.

uvado Tavisuflebis aRkveTa iniSneba orive sqesis

msjavrdebulTa mimarT gansakuTrebiT mZime danaSaulisaT-

vis.

uvado Tavisuflebis aRkveTa ar daeniSnebaT imaT, vi-

sac:

a) danaSaulis Cadenamde ar SesrulebiaT 18 weli;

b) ganaCenis gamotanis momentisaTvis Seusrulda 60 we-

li.

uvado Tavisuflebis aRkveTa gamoiyeneba rogorc Ziri-

Tadi sasjeli. misi gamoyeneba SeiZleba mxolod im SemTxve-

vaSi, rodesac igi gaTvaliswinebulia kodeqsis kerZo nawi-

lis muxliT an muxlis nawiliT.

qonebis CamorTmeva. qonebis CamorTmeva mocemulia ko-

deqsis 52-e muxlSi. igi damatebiTi sasjelia.

qonebis CamorTmeva niSnavs:

a) danaSaulis sagnis saxelmwifos sasargeblod usas-

yidlod CamorTmevas;

b) danaSaulis iaraRis saxelmwifos sasargeblod usas-

yidlod CamorTmevas;

g) danaSaulis sagnis da iaraRis saxelmwifos sasargeb-

lod usasyidlod CamorTmevas;

d) danaSaulis Casadenad gamiznuli nivTis saxelmwi-

fos sasargeblod usasyidlod CamorTmevas;

e) danaSaulebrivi gziT mopovebuli qonebis saxelmwi-


v) danaSaulis Casadenad gamiznuli nivTis da danaSau-

lebrivi gziT mopovebuli qonebis saxelmwifos sasargeb-

lod usasyidlod CamorTmevas.

danaSaulis sagnis an/da iaraRis an danaSaulis Casade-

nad gamiznuli nivTis CamorTmeva niSnavs braldebulisaTvis,

msjavrdebulisaTvis mis sakuTrebaSi an kanonier mflobelo-

144

baSi arsebuli, ganzraxi danaSaulis Casadenad gamoyenebuli

an amisaTvis raime saxiT gamiznuli qonebis saxelmwifos sa-

sargeblod usasyidlod CamorTmevas.

qonebis CamorTmeva sasamarTlos prerogativaa. igi ga-

moiyeneba kodeqsiT gaTvaliswinebuli yoveli ganzraxi dana-

SaulisaTvis, im SemTxvevaSi, rodesac saxezea danaSaulis

sagani an/da iaraRi an danaSaulis Casadenad gamiznuli niv-

Ti da maTi CamorTmeva saWiroa saxelmwifo da sazogadoeb-

rivi aucileblobidan an calkeul pirTa uflebebisa da Ta-

visuflebebis dacvis interesebidan gamomdinare anda axali

danaSaulis Tavidan asacileblad.

danaSaulebrivi gziT mopovebuli qonebis CamorTmeva

niSnavs msjavrdebulisaTvis danaSaulebrivi gziT miRebuli

qonebis (yvela nivTis da ara materialuri qonebrivi sikeTe,

aseve iuridiuli dokumentebi, romelic iZleva uflebas qo-

nebaze), agreTve am qonebidan miRebuli nebismieri formis Se-

mosavlebis an maTi Rirebulebis eqvivalenturi (Tanabari)

qonebis saxelmwifos sasargeblod usasyidlod CamorTmevas.

es damatebiTi sasjelia da iniSneba kodeqsis kerZo nawiliT

gaTvaliswinebuli yvela ganzraxi danaSaulisaTvis, im Sem-

TxvevaSi, Tu damtkicdeba, rom es qoneba danaSaulebrivi

gziTaa mopovebuli.

145

Tavi 10. sasjelis daniSvna

10.1. sasjelis daniSvnis zogadi sawyisebi

mas Semdeg, rac sasamarTlo daadgens, rom subieqtma Ca-

idina sisxlis samarTlis kanoniT gaTvaliswinebuli mar-

TlsawinaaRmdego da braleuli qmedeba, saproceso kodeqsis

260-e muxlis 1-li nawilis è~ qvepunqtis Sesabamisad wyvets

_ ra sasjeli unda daeniSnos braldebuls da ra zomis sas-

jelis daniSvnis zogad sawyisebs gansazRvravs kodeqsis 53-e

muxli.

kodeqsis 53-e muxlis pirvel nawilSi sasjelis daniS-

vnis ZiriTad principad miCneulia kanonierebis principi. sis-

xlis samarTalSi aRiarebuli is principi, rom àr arsebobs

sasjeli kanonis gareSe~. kodeqsis 53-e muxli moiTxovs, rom

sasamarTlom sasjeli daniSnos kodeqsis kerZo nawilis im

muxlis sanqciiT dadgenil farglebSi, romelic iTvaliswi-

nebs pasuxismgeblobas Cadenili danaSaulisaTvis. amave

dros sasamarTlo iTvaliswinebs zogadi nawilis debule-

bebs. ufro mkacri sasjeli ver uzrunvelyofs sasjelis

miznis ganxorcielebas.

Tu kerZo nawilis muxli alternatiul sanqcias iTva-

liswinebs. sasamarTlos ufleba aqvs daniSnos mxolod erTi

sasjeli am alternatiulTagan.

kodeqsis kerZo nawilis muxlSi gaTvaliswinebuli sas-

jelebi Tavisi simZimiT zogadad Seesabameba im qmedebis mar-

TlwinaaRmdegobis da bralis xarisxs, romlis CadenisTvi-

sac isini arian dadgenilni.

sasjelis daniSvnis dros sasamarTlo iTvaliswinebs

damnaSavis pasuxismgeblobis Semamsubuqebel da damamZimebel

garemoebebs. saxeldobr, danaSaulis motivsa da mizans, qme-

debaSi gamovlenil marTlsawinaaRmdego nebas, movaleobaTa

darRvevis xasiaTsa da zomas, qmedebis ganxorcielebis saxes,

xerxsa da marTlsawinaaRmdego Sedegs, damnaSavis warsul

cxovrebas, pirad da ekonomikur pirobebs, yofa-qcevas qmede-

bis Semdeg, gansakuTrebiT mis miswrafebas, aanazRauros zia-

ni, Seurigdes dazaralebuls.

146

Tu kodeqsis kerZo nawilis muxli an nawili danaSau-

lis Semadgenlobis niSnad iTvaliswinebs Semamsubuqebel an

damamZimebel garemoebas, igive garemoeba sasjelis daniSvnis

dros mxedvelobaSi ar miiReba.

10.2. sasjelis daniSvna Semamsubuqebel

garemoebaTa arsebobisas

kodeqsis 54-e muxli iTvaliswinebs sasjelis daniSvnas

Semamsubuqebel garemoebaTa arsebobisas.

mocemuli muxlis Tanaxmad, Semamsubuqebelia iseTi ga-

remoebebi, Tu:

a) danaSaulis Cadenis Semdeg damnaSave gamocxadda bra-

lis aRiarebiT;

b) aqtiurad Seuwyo xeli danaSaulis gaxsnas;

g) ar arsebobs damamZimebeli garemoebani.

Semamsubuqebeli garemoebebis arsebobisas sasamarTlos

mier daniSnuli sasjelis vada an zoma ar unda aRematebo-

des kodeqsis kerZo nawilis Sesabamisi muxliT an muxlis

nawiliT gaTvaliswinebuli yvelaze mkacri sasjelis maqsi-

maluri vadis an zomis sam meoTxeds.

magaliTad, kodeqsis 177-e muxlis 1-li nawili iTvalis-

winebs pasuxismgeblobas qurdobisaTvis da isjeba jarimiT

an Tavisuflebis SezRudviT 1-3 wlamde anda Tavisuflebis

aRkveTiT imave vadiT.

yvelaze mkacri sasjeli dasaxelebuli magaliTidan

aris Tavisuflebis aRkveTa, romlis maqsimaluri vadaa sami

weli. Tu gamoviyenebT 54-e muxls, sasamarTlo ar unda gas-

cdes 2 wliTa da 2 TviT Tavisuflebis aRkveTis vadas.

147

10.3. kanoniT gaTvaliswinebulze ufro msubuqi

sasjelis daniSvna

rogorc wesi, sasamarTlo sasjels niSnavs kerZo nawi-

lis Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli sanqciis fargleb-

Si. magram zogierT gamonaklis SemTxvevaSi saqmis gansakuT-

rebuli garemoebebi da damnaSavis Tvisebebi iseTia, rom mi-

zanSeuwoneli xdeba muxlis sanqciiT gaTvaliswinebuli sas-

jelis minimaluri vadis daniSvnac ki.

kodeqsis 55-e muxli iTvaliswinebs kanoniT gaTvaliswi-

nebulze ufro msubuqi sasjelis daniSvnas. kanoniT gaTva-

liswinebulze ufro msubuqi sasjelis daniSvna warmoadgens

sasamarTlod uflebas da ara valdebulebas.

am muxlis Tanaxmad, Tu mxareebs Soris dadebulia sap-

roceso SeTanxmeba, sasamarTlos SeuZlia daniSnos:

a) kodeqsis Sesabamisi muxliT dawesebuli sasjelis

zomis udables zRvarze naklebi sasjeli; an

b) sxva, ufro msubuqi saxis sasjeli, romelsac ar iT-

valiswinebs mocemuli muxlis sanqcia.

magaliTad, Tu subieqtis mier Cadenili danaSauli iT-

valiswinebs Tavisuflebis aRkveTas 6 Tvidan 3 wlamde va-

diT, da sasamarTlo gamoiyenebs kodeqsis 55-e muxls, mas Se-

uZlia msjavrdebuls dauniSnos Tavisuflebis aRkveTa 3

Tvis vadiT an sxva ufro msubuqi sasjeli, rogoricaa gamas-

worebeli samuSao an Tavisuflebis SezRudva.

10.4. sasjelis daniSvna daumTavrebeli

danaSaulisaTvis

daumTavrebeli danaSaulisaTvis sasjelis daniSvnis

wesi mocemulia kodeqsis 56-e muxlSi, romlis Tanaxmad, da-

umTavrebeli danaSaulisaTvis sasjelis daniSvnis dros

mxedvelobaSi miiReba garemoebani, romelTa gamoc danaSau-

li bolomde ar iqna miyvanili.

mizezebi, romelTa gamo danaSauli bolomde ar iqna

miyvanili, SeiZleba mravalgvari iyos. igi SeiZleba iyos dam-

naSavis gamoucdeloba, dazaralebulis an sxva piris winaaR-

mdegoba, Secdoma, romelic iqna daSvebuli damnaSavis mier

148

danaSaulebrivi gegmis Sedgenisas an Sesrulebis dros, obi-

eqtis daculoba, bunebis ZalTa moqmedeba, SeiZleba damnaSa-

ve gabedulad ver moqmedebs da a.S.

saerTo wesiT damTavrebuli danaSauli ufro mkacrad

isjeba, vidre daumTavrebeli danaSauli, mcdelobac isjeba

SedarebiT ufro mkacrad, vidre momzadeba, romelic mcde-

lobasTan SedarebiT marTlwinaaRmdegobis nakleb xarisxs

atarebs.

danaSaulis momzadebisaTvis an mcdelobisaTvis ar Se-

iZleba dainiSnos uvado Tavisuflebis aRkveTa.

10.5. sasjelis daniSvna danaSaulSi TanamonawileobisaTvis

da danaSaulis amsruleblobisaTvis

danaSaulSi TanamonawileobisaTvis da danaSaulis am-

sruleblobisaTvis sasjelis daniSvnas iTvaliswinebs ko-

deqsis 57-e muxli. am muxlis Tanaxmad, danaSaulSi Tanamona-

wileobisaTvis da danaSaulis amsruleblobisaTvis sasje-

lis daniSvnis dros mxedvelobaSi miiReba piris faqtobrivi

monawileobis xasiaTi da xarisxi, am monawileobis mniSvne-

loba danaSaulis miznis misaRwevad, misi gavlena gamowveu-

li an SesaZlebeli zianis xasiaTsa da xarisxze.

es imas niSnavs, rom sasamarTlom sasjelis daniSvnisas

unda gaiTvaliswinos obieqturad ra rols asrulebda saer-

To danaSaulis calkeuli monawile,

Tanaamsruleblobis arsi mdgomareobs imaSi, rom ramde-

nime piri erT danaSauls erToblivad sCadis. es garemoeba

safuZvels gvaZlevs, rom yvela Tanaamsruleblis moqmedebas

ZiriTadad erTnairi kvalifikacia mivceT. es ar ewinaaRmde-

geba personaluri pasuxismgeblobis princips. personaluri

pasuxismgeblobis principi, romelic gulisxmobs damnaSavis

pasuxismgeblobas sakuTari qmedebisa da sakuTari bralisaT-

vis, Tanabrad vrceldeba rogorc individualurad moqmed

pirze, ise danaSaulis Tanamonawilezec.

TanamonawileTa moqmedebebis erTnairi kvalifikacia ar

gamoricxavs iseT SemTxvevas, roca erTi Tanaamsrulebeli

saerTod ganTavisufldeba sasjelisagan, xolo meore _ ma-

inc agebs pasuxs.

149

Tanaamsrulebloba ar gulisxmobs yvela monawilis au-

cilebel dasjas. yvela Tanaamsruleblis qmedebaTa erTnai-

ri iuridiuli kvalifikacia gamoixateba maT mier danaSau-

lis Cadenis faqtSi da ara imaSi, mocemuli iyo Tu ara yve-

la maTgani uklebliv sisxlis samarTlis pasuxisgebaSi.

kanonis Tanaxmad, Semamsubuqebeli an damamZimebeli ga-

remoeba, romelic erT-erTi Tanamonawilis an amsruleblis

pirovnebas Seexeba, mxedvelobaSi miiReba mxolod am Tanamo-

nawilisaTvis an amsruleblisaTvis sasjelis daniSvnis

dros.

10.6. sasjelis daniSvna danaSaulis

recidivis dros

danaSaulis ganmeorebiT Cadena mowmobs damnaSavis mo-

metebul socialur saSiSroebas. kidev ufro saSiSroebas am-

JRavnebs damnaSave, rodesac igi pirveli danaSaulisaTvis

msjavrdebis Semdeg axal danaSauls Caidens. danaSaulis Ca-

denisas saubroben recidivze.

kodeqsis 58-e muxlis Tanaxmad, danaSaulis recidivis

dros, vadiani Tavisuflebis aRkveTis daniSvnisas mosaxdeli

sasjelis vada sul mcire 1 wliT unda aRematebodes Cadeni-

li danaSaulisaTvis am kodeqsis Sesabamisi muxliT an mux-

lis nawiliT gaTvaliswinebuli sasjelis minimalur vadas.

magaliTad, yaCaRobisaTvis (179-e m. 1-li nawili) dawese-

bulia sasjeli Tavisuflebis aRkveTa 5-7 wlamde. danaSau-

lis recidivis dros, mosaxdeli sasjelis vada unda aiTva-

los 6 wlidan.

Tu kodeqsis kerZo nawilis muxlSi an muxlis nawilSi

miTiTebulia nasamarTlobaze, rogorc danaSaulis makvali-

ficirebel niSanze, agreTve kanoniT gaTvaliswinebulze uf-

ro msubuqi sasjelis daniSvnisas an saproceso SeTanxmebis

arsebobisas, danaSaulis recidivis dros sasjelis daniSvni-

sas mxedvelobaSi ar miiReba zemoT aRwerili sasjelis da-

niSvnis wesi.

10.7. sasjelis daniSvna danaSaulTa da ganaCenTa

erTobliobis dros

150

danaSaulTa da ganaCenTa erTobliobis dros sasjelis da-niSvnis wess aregulirebs kodeqsis 59-e muxli. am muxlis Ta-naxmad, danaSaulTa erTobliobis dros, sasjeli iniSneba TiToeuli danaSaulisaTvis da saboloo sasjelisas xdeba

maTi Sekreba. მაგალითად, sasamarTlom gansasjel gabriCiZesTvis sasjelis daniSvnis dros gamoiyena STanTqmis principi, radgan danaSauli Sedgeboda naklebad mZime danaSaulTagan da sabolood ufro mkacrma sasjelma STanTqa naklebad mkacri sasjeli. sworia Tu ara sasamarTlos moqmedeba? ara, sasamarTlos mTlianad unda Seekriba daniSnuli sasjelebi.

Tu danaSaulTa erTobliobis dros ramdenime danaSau-

lisaTvis ZiriTadi sasjeli iniSneba vadiani Tavisuflebis

aRkveTis saxiT, am SemTxvevaSi yvelaze mZime erTi ZiriTadi

sasjelis garda, danarCeni ZiriTadi sasjeli (sasjelebi)

iniSneba vadis naxevridan srul moculobamde vadiT da ise

xdeba maTi Sekreba saboloo sasjelis daniSvnisas, xolo

Tu iniSneba Tanabari simZimis ramdenime sasjeli, _ erT-erTi

maTganis garda, danarCeni ZiriTad sasjeli (sasjelebi) iniS-

neba vadis naxevridan srul moculobamde vadiT da ise xde-

ba maTi Sekreba saboloo sasjelis daniSvnisas.

ganaCenTa erTobliobis dros sasjelis daniSvnisas sa-

samarTlo bolo ganaCeniT daniSnul sasjels mTlianad miu-

matebs wina ganaCeniT daniSnuli sasjelis mouxdel nawils.

ganaCenTa erTobliobis dros sasjelis daniSvnis wesi

gamoiyeneba mxolod maSin, rodesac axali danaSauli Cadeni-

lia wina danaSaulisaTvis ganaCenis gamotanis Semdeg da sas-

jelis srul moxdamde. mniSvneloba ara aqvs imas, faqtiurad

moixada msjavrdebulma sasjeli Tu Tavi aarida mis moxdas.

roca gamoiyeneba danaSaulTa da ganaCenTa erToblioba,

ZiriTad sasjelTan erTad SeiZleba dainiSnos damatebiTi

sasjeli. Sejamebisas daniSnuli saboloo damatebiTi sasje-

lis vada an zoma ar unda aRematebodes am sasjelis mocemu-

li saxisaTvis kodeqsis zogadi nawiliT gaTvaliswinebul

maqsimalur vadas an zomas. magaliTad, danaSaulTa da gana-

CenTa erTobliobis dros Tu damatebiT sasjelad iniSneba

sazogadoebisaTvis sasargeblo Sroma, igi ar unda aRemate-

bodes 800 saaTs.

151

danaSaulTa an ganaCenTa erTobliobiT daniSnuli sa-

boloo sasjelis vada an zoma, Tu igi Tavisuflebis aRkve-

Taze ufro msubuqia, ar unda aRematebodes sasjelis moce-

muli saxisaTvis kodeqsis zogadi nawiliT gaTvaliswinebul

maqsimalur vadas an zomas. magaliTad, danaSaulTa an gana-

CenTa erTobliobiT Tu daniSnulia sabolood Tavisufle-

bis SezRudva, ar unda aRematebodes 5 wels.

ganaCenTa erTobliobiT daniSnuli saboloo sasjeli

aiTvleba bolo ganaCenis miRebis dRidan, garda im SemTxve-

visa, rodesac msjavrdebulis mimarT wina ganaCeniT dadgeni-

li pirobiT msjavris gamosacdeli vada ar iyo gasuli bo-

lo danaSaulis Cadenis momentidan.

10.8. sasjelTa Sejameba

kodeqsis 61-e muxlSi Camoyalibebulia sasjelTa Seja-

mebis wesi. am muxlis Tanaxmad, danaSaulTa erTobliobisa

da ganaCenTa erTobliobis dros sasjelTa mTlianad an na-

wilobriv Sejamebisas Tavisuflebis aRkveTis 1 dRe Seesaba-

meba:

a) Tavisuflebis SezRudvis 1 dRe;

b) gamasworebeli samuSaos an samxedro piris samsaxu-

rebrivi SezRudvis 3 dRe;

g) sazogadoebisaTvis sasargeblo Sromis 8 saaTi.

sasamarTlos ufleba ar aqvs daniSnos ori ZiriTadi

sasjeli, amitom Tu danaSaulebisaTvis gaTvaliswinebuli

sanqciebi iTvaliswinebs sxvadasxva saxis ZiriTad sasjels

da aqedan erT-erTi Tavisuflebis aRkveTaa, maSin sxva sasje-

lebis mimarT gamoiyeneba zemoT dasaxelebuli sasjelTa Se-

jamebis wesi.

sasamarTlos ufleba ar aqvs daniSnos ori ZiriTadi

sasjeli. amitom Tu muxlebis sanqciebi iTvaliswineben sxva-

dasxva saxis ZiriTad sasjels da aqedan erT-erTi Tavisuf-

lebis aRkveTaa, maSin meore sasjelis mimarT gamoiyeneba ze-

moT dasaxelebuli sasjelTa Sejamebis wesi.

magaliTad, qurdobisaTvis sasamarTlom daniSna Tavi-

suflebis aRkveTa 2 wlis vadiT, xolo TaRliTobisaTvis

Tavisuflebis SezRudva 4 TviT. sasjelTa Sejamebisas sasa-

152

marTlom unda daniSnos Tavisuflebis aRkveTa 2 wliTa da 2

Tvis vadiT, vinaidan Tavisuflebis aRkveTis erTi dRe Seesa-

bameba Tavisuflebis SezRudvis 2 dRe.

Tu erTi sasjeli ZiriTadia, xolo meore damatebiT, ma-

Sin aseTi sasjelebis Sejameba ar xdeba, isini damoukideb-

lad unda iyvnen aRsrulebulni. kodeqsis 61-e muxlis me-2

nawilis Tanaxmad, jarima anda Tanamdebobis dakavebis an saq-

mianobis uflebis CamorTmeva Tavisuflebis SezRudvasTan an

Tavisuflebis aRkveTasTan mimatebis SemTxvevaSi gamoiyeneba

damoukideblad.

10.9. sasjelis vadis gamoangariSeba da sasjelis

CaTvla

kodeqsis 62-e muxli Seicavs sasjelis vadis gamoanga-

riSebasa da sasjelis CaTvlis wess. TveebiTa da wlebiT ga-

moiangariSeba Semdegi sasjelebi: Tanamdebobis dakavebis an

saqmianobis uflebis CamorTmeva; gamasworebeli samuSao; sam-

xedro piris samsaxurebrivi SezRudva; Tavisuflebis Sez-

Rudva da Tavisuflebis aRkveTa, xolo sazogadoebrivad sa-

sargeblo Sroma _ saaTebiT. aseTi moTxovna ar vrceldeba

or SemTxvevaSi:

1) Tu sasamarTlo sasjelis mouxdel nawils cvlis

ufro msubuqi saxis sasjeliT;

2) Tu mxareTa Soris dadebulia saproceso SeTanxmeba.

zemoT dasaxelebul sasjelTa Secvlisa da Sejamebis

dros, agreTve sasjelis CaTvlisas SeiZleba sasjelis vadis

gamoangariSeba dReebiT.

kodeqsis 62-e muxlis me-2 nawilis Tanaxmad, `sasamar-

Tlo ganxilvamde patimrobaSi yofnis dro CaiTvleba sasje-

lis vadaSi~. . . mocemuli debuleba, Cveni azriT, araswora-

daa reglamentirebuli. sasjelis vadaSi unda CaiTvalos ga-

mamtyunebeli ganaCenis gamotanamde patimrobaSi yofnis dro.

mocemuli muxlis mocemulma nawilma cvlileba unda ganica-

dos. igi unda Camoyalibdes Semdegi Sinaarsis sityvebiT: `sa-

samarTlos dadgenil gamamtyunebel ganaCenamde patimrobaSi

yofnis dro CaiTvleba sasjelis vadaSi~... da Semdeg sxva

rogorcaa.

153

patimrobaSi yofnis dro CaiTvleba sasjelis vadaSi

Semdegi gaangariSebiT:

a) patimrobis erTi dRe _ Tavisuflebis aRkveTis erTi

dRe;

b) patimrobis erTi dRe _ Tavisuflebis SezRudvis ori

dRe;

g) patimrobis erTi dRe _ gamasworebeli samuSaos an

samxedro piris samsaxurebrivi SezRudvis sami dRe;

d) patimrobis erTi dRe _ sazogadoebisTvis sasargeb-

lo Sromis 8 saaTi.

sazRvargareT Cadenili danaSaulisaTvis patimrobaSi

yofnis dro, agreTve ganaCeniT daniSnuli Tavisuflebis aR-

kveTis moxdili dro, ganaCenis mosaxdelad an sisxlis sa-

marTlis pasuxisgebaSi misacemad, piris gadacemis SemTxveva-

Si erTi dRe CaiTvleba erT dRed.

Tu pirs gamamtyunebeli ganaCenis gamotanamde Sefar-

debuli hqonda patimroba da ZiriTad sasjelad daeniSna ja-

rima an Tanamdebobis dakavebis an saqmianobis uflebis Ca-

morTmeva, sasamarTlo patimrobaSi yofnis vadis gaTvaliswi-

nebiT Seumsubuqebs mas daniSnul sasjels an mTlianad gaa-

Tavisuflebs misi moxdisagan.

154

Tavi 11. pirobiTi msjavri

11.1. pirobiTi msjavri

pirobiT msjavrs sasamarTlo iyenebs maSin, rodesac

mxareebs Soris dadebulia saproceso SeTanxmeba.

pirobiTi msjavris arsi imaSi mdgomareobs, rom Tu mxa-

reebs Soris dadebulia saproceso SeTanxmeba, sasamarTlo

iyenebs uflebamosilebas da adgens daniSnuli sasjeli Ca-

iTvalos pirobiTad da niSnavs gamosacdel vadas, romlis

ganmavlobaSic msjavrdebulma ar unda Caidinos axali dana-

Sauli da unda Seasrulos sasamarTlos dakisrebuli gan-

sazRvruli movaleoba.

Tu msjavrdebulma Caidina gansakuTrebiT mZime an gan-

zraxi mZime danaSauli, sasjelis pirobiTad CaTvla SeuZle-

belia.

aqedan daskvna: pirobiTi msjavri SeiZleba gamoyenebu-

li iqnes mxolod ganzrax naklebad mZime da gaufrTxileb-

lobiT mZime da naklebad mZime danaSaulis Cadenis dros.

pirobiTi msjavris gamosayeneblad, garda zemoT aRniS-

nuli pirobis arsebobisas, aucilebelia masTan erTad arse-

bobdes Semdegi pirobebi:

a) msjavrdebuli aRiarebs danaSauls;

b) msjavrdebuli TanamSromlobs gamoZiebasTan;

g) msjavrdebuli warsulSi nasamarTlevi ar yofila

gansakuTrebiT mZime da ganzrax mZime danaSaulisaTvis.

Tu msjavrdebuli warsulSi nasamarTlevi iyo ori an

meti ganzraxi danaSaulis CadenisaTvis, daniSnuli sasjelis

pirobiTad CaTvla dauSvebelia. es moTxovna ar vrceldeba

im pirebze, romlebic warsulSi nasamarTlevebi iyvnen gauf-

rTxilebeli danaSaulisaTvis.

Tu msjavrdebuls ganaCenis gamotanis momentisaTvis ar

Sesrulebia 18 weli da man pirvelad Caidina danaSauli, sa-

samarTlo uflebamosilia daadginos, rom daniSnuli sasje-

li CaiTvalos pirobiTad, Tu mas Cadenili ara aqvs gansa-

kuTrebiT mZime danaSauli.

pirobiTi msjavris dros SeiZleba dainiSnos damatebi-

Ti sasjeli.

155

Tu arsebobs pirobiTi msjavris daniSvnis safuZveli,

sasamarTlo adgens gamosacdel vadas, romlis ganmavloba-

Sic msjavrdebulma ar unda Caidinos axali danaSauli da

unda Seasrulos misTvis dakisrebuli movaleoba.

kanoniT dadgenilia gamosacdeli ori vada:

1) Tavisuflebis aRkveTaze ufro msubuqi sasjelis da-

niSvnisas gamosacdeli vada unda iyos aranakleb 1 wlisa da

ara umetes 3 wlisa;

2) Tavisuflebis aRkveTis daniSvnisas gamosacdeli va-

da unda iyos pirobiT msjavrze 1 wliT meti. magaliTad, Tu

pirobiTad unda CaiTvalos 6 wliT Tavisuflebis aRkveTa _

gamosacdeli vada unda iyos 6 welze meti _ 1 wliT, e.i. 7

wliT.

pirobiTi msjavris dros, Tu arsebobs saamiso safuZve-

li, sasamarTlos SeuZlia daakisros msjavrdebuls gansaz-

Rvruli movaleobebis Sesruleba:

a) probaciis biuros nebarTvis gareSe ar Seicvalos

mudmivi binadrobis adgili;

b) ar daamyaros urTierToba imasTan, vinc SeiZleba igi

Caabas antisazogadoebriv saqmianobaSi;

g) ar moinaxulos gansazRvruli adgili;

d) materialurad daexmaros ojaxs;

e) gaiaros alkoholizmis, narkomaniis, toqsikomaniis an

veneriuli senis mkurnalobis kursi.

garda CamoTvlili movaleobebisa, sasamarTlos SeuZ-

lia daakisros msjavrdebulebs sxva movaleobac, romelic

xels Seuwyobs mis gamosworebas.

pirobiTi msjavrdebulis yofa-qcevis kontrols da mis

daxmarebas axorcielebs probaciis biuro. es organo Tval-

yurs adevnebs piri Tu ramdenad jerovnad asrulebs misTvis

dakisrebul movaleobas; Tu probaciis biuro daadgens, rom

piri ar asrulebs masze dakisrebul movaleobas, amis Sesa-

xeb dauyovnebliv acnobebs sasamarTlos.

pirobiT msjavrdebuli samxedro mosamsaxuris yofaqce-

vis kontrols da mis daxmarebas axorcielebs samxedro

xelmZRvaneloba.

156

sasamarTlos SeuZlia probaciis biuros wardginebiT

mimarTvis safuZvelze miiRos samidan erT-erTi gadawyveti-

leba:

1) mTlianad gaauqmos pirobiT msjavrdebulisaTvis da-

kisrebuli movaleoba;

2) nawilobriv gaauqmos pirobiT msjavrdebulisaTvis

dakisrebuli movaleoba;

3) pirobiT msjavrdebuls daakisros axali movaleoba.

Tu pirobiT msjavrdebuli gamosacdeli vadis aranak-

leb naxevars moixdis da Tavisi jerovani yofaqceviT daam-

tkicebs Tavis gamosworebas, saqarTvelos

sasjelaRsrulebis, probaciis da iuridiuli daxmarebis

sakiTxTa saministros mmarTvelobis sferoSi moqmedi

sajaro samarTlis iuridiuli piris-arasapatimro sasjelTa

aRsrulebis da probaciis erovnuli saagentos pirobiTi

msjavris gauqmebis sakiTxTa ganmxilveli mudmivi komisia

msjavrdebulis mimarT kontrolisa da daxmarebis

ganmaxorcielebeli organos Suamdgomlobis safuZvelze

iRebs gadawyvetilebas pirobiT msjavrdebulisaTvis

pirobiTi msjavris gauqmebisa da nasamarTlobis moxsnis

Sesaxeb.

Ggamosacdeli vadis naxevris gasvlamdec SesaZlebelia

pirobiTi msjavris gauqmeba da nasamarTlobis moxsna

pirobiT msjavrdebulis janmrTelobis mdgomareobis gamo.

Tu gamosacdeli vadis ganmavlobaSi pirobiT msjavrde-

bulma araviTari valdebuleba ar daarRvia, igulisxmeba,

rom pirobiT msjavrdebulma Seasrula kanonmdeblobis moT-

xovna. amis Semdeg ganaCeni, romliTac pirobiTi msjavri dai-

niSna, Zalas kargavs, xolo, pirs kodeqsis 79-e muxlis me-3

nawilis à~ qvepunqtiT nasamarTloba uqarwyldeba.

Tu pirobiT msjavrdebulma Tavi aarida misTvis dakis-

rebuli movaleobis Sesrulebas an daarRvia sazogadoebrivi

wesrigi, ris gamoc mas Seefarda administraciuli saxdeli,

sasamarTlos SeuZlia probaciis biuros wardginebiT, rom

gaauqmos pirobiTi msjavri da aRasrulos ganaCeniT

daniSnuli sasjeli.

157

Tu pirobiT msjavrdebulma gamosacdel vadaSi gauf-

rTxileblobiTi danaSauli Caidina, pirobiTi msjavris gauq-

mebis an ZalaSi datovebis sakiTxs wyvets sasamarTlo.

Tu pirobiT msjavrdebulma gamosacdel vadaSi ganzra-

xi danaSauli Caidina, sasamarTlo gaauqmebs pirobiT

msjavrs da msjavrdebuls dauniSnavs sasjels ganaCenTa er-

Tobliobis dros sasjelis daniSvnis wesiT. Tu pirobiT

msjavrdebulma gamosacdel vadaSi Caidina gaufrTxileblo-

biTi danaSauli da pirobiTi msjavri gaauqma sasamarTlom

da daniSna sasjeli, igi gamoiyenebs ganaCenTa erTobliobis

dros sasjelis daniSvnis wess. gamonaklis SemTxvevaSi, pi-

robiTi msjavri SeiZleba gamoyenebul iqnes mxolod mxareTa

Soris saproceso SeTanxmebis dadebisas, romelic SeTanxme-

buli unda iyos saqarTvelos mTavar prokurorTan an mis

moadgilesTan.

11.2. სამოქალაქო შეთანხმება

პირობით მსჯავრდებულისათვის პრობაციის ბიუროს მიერ

პირობითი მსჯავრის გაუქმება და ნასამართლობის მოხსნა

შესაძლებელია გამოსაცდელი ვადის ნახევრის გასვლამდეც, თუ

დაკმაყოფილებულია შემდეგი მოთხოვნები:

ა.) პროკურორს პირობით მსჯავრდებულთან გაფორმებული აქვს

სამოქალაქო შეთანხმება და ამ უკანასკნელმა ჯეროვნად შეასრულა

სამოქალაქო შეთანხმებით განსაზღვრუკი მოვალეობები;

ბ.) თუ პირობით მსჯავრდებული გამოსაცდელ ვადაში ასრულებს

მისთვის დაკისრებულ მოვალეობებს;

გ.) თუ პირობით მსჯავრდებული გამოსაცდელ ვადაში არ ჩაიდენს

ახალ დანაშაულს;

დ.) თუ პირობით მსჯავრდებული თავს არ აარიდებს მისთვის

დაკისრებული მოვალეობის შესრულებას ან არ დაარღვევს

საზოგადოებრივ წესრიგს;

158

ე.) თუ პირობით მსჯავრდებულისათვის პრობაციის ბიუროს

წარდგინებით სასამართლოს არ გაუგრძელებია გამოსაცდელი ვადა

მის მიერ დაკისრებული მოვალეობის შესრულების თავის

არიდებისათვის ან საზოგადოებრივი წესრიგის დარღვევისათვის, რის

გამოც მას შეეფარდა ადმინისტრაციული სახდელი.

პროკურორს შეუძლია პირობით მსჯავრდებულთან გააფორმოს

სამოქალაქო შეთანხმება, თუ მას აქვს სურვილი და შესაძლებლობა,

გარკვეულ სფეროში საკუთარი ცოდნა და გამოცდილება სხვებს

გაუზიაროს. პროკურორი ასეთ შემთხვევაში ითვალისწინებს პირობით

მსჯავრდებულის ყოფაქცევას.

სამოქალაქო შეთანხმებით განისაზღვრება შემდეგი საკითხები:

1.) პირობით მსჯავრდებულის მოვალეობა;

2.)დრო, რომლის განმავლობაშიც უნდა შესრულდეს აღნიშნული

მოვალეობა;

3.) დრო, რომლის გასვლის შემდეგაც პირობით მსჯავრდებულს

შეიძლება გაუუქმდეს პირობითი მსჯავრი და მოეხსნას ნასამართლობა.

სამოქალაქო შეთანხმებით პირობით მსჯავრდებულის მიერ

ნაკისრი მოვალეობის შესრულებაზე ზედამხედველობას ახორციელებს

პრობაციის ბიურო, რომელის პროკურორს პერიოდულად წარუდგენს

ინფორმაციას ამ შეთანხმების პირობების შესრულებასთან

დაკავშირებით.

159

Tavi 12. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisa da

sasjelisagan gaTavisufleba


gaTavisuflebis cneba da saxeebi

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan gaTavisuf-

leba niSnavs saxelmwifos mier uaris Tqmas piri mieces sa-

marTalSi, romelmac Caidina danaSauli.

sisxlis samarTlis kanonmdebloba sisxlissamarTlebri-

vi pasuxismgeblobisagan gaTavisuflebis xuT SemTxvevas ga-

moyofs:

1) sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan gaTavi-

sufleba qmediTi monaniebis gamo (muxli 68);


sufleba dazaralebulTan Serigebis gamo (muxli 69);


sufleba viTarebis Secvlis gamo (muxli 70);


sufleba braldebulis sagamoZiebo organoebTan TanamSrom-

lobis gamo (muxli 701);


sufleba xandazmulobis vadis gasvlis gamo (muxli 71).

12.2. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan gaTavisuf-

leba

qmediTi monaniebis gamo

kodeqsis 68-e muxlis Tanaxmad, qmediTi monaniebis gamo

piri SeiZleba gaTavisufldes sisxlissamarTlebrivi pasuxis-

mgeblobisagan. qmediTi monaniebis gamo piris gaTavisufleba

sasamarTlos prerogativaa, uflebaa da ara valdebuleba.

qmediT monaniebad iTvleba Semdegi garemoebebi:

a) danaSauli pirvelad unda iyos Cadenili;

b) Cadenili danaSaulisaTvis kodeqsis kerZo nawilis

muxliT an muxlis nawiliT gaTvaliswinebuli maqsimaluri

sasjeli ar unda aRematebodes 3 wliT Tavisuflebis aRkve-

Tas;

160

g) danaSaulis Cadenis Semdeg piri unda gamocxaddes

bralis aRiarebiT; es imas niSnavs, rom piri, romelic iZleva

informacias danaSaulis Cadenis Sesaxeb aris danaSaulis an

uSualo amsrulebeli, an Tanaamsrulebeli, an SualobiTi am-

srulebeli, an Tanamonawile. Tu piri danaSaulis Cadenis Se-

saxeb sxvas mouyveba, xolo es ukanaskneli monayolis saTana-

do organoSi ganacxadebs, maSin es ar iqneba piris gamocxade-

ba bralis aRiarebiT;

d) pirma xeli unda Seuwyos danaSaulis gaxsnas; es imas

niSnavs, rom daasaxelos sxva Tanamonawileebi, dainterese-

bul organos daxmareba gauwios mtkicebulebaTa Sekreba-da-

magrebaSi da a.S.;

e) pirma aanazRauros miyenebuli ziani: zianis anazRaure-

ba nebayoflobiTi xasiaTisa unda iyos. igi SeiZleba gamoixa-

tos qonebrivi zianis anazRaurebaSi, moparuli nivTis dabru-

nebaSi, dazianebuli qonebis SekeTebaSi da a.S. fizikuri zia-

nis anazRaureba SeiZleba gamoixatos mkurnalobis xarjebis

anazRaurebaSi, xolo moraluri zianis anazRaureba SeiZleba

gamoixatos bodiSis moxdaSi. qurdobisTvis nasamarTlevma 17 wlis a. nanobaSvilma ganaxorciela ssk-is 135-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli (sisxliT an sisxlis komponentebiT ukanono vaWroba), romlisTvisac maqsimaluri sasjelis saxiT gaTvaliswinebulia Tavisuflebis aRkveTa erT wlamde. danaSaulis Cadenis Semdeg a. nanobaSvili nebayoflobiT gamocxadda policiaSi, xeli Seuwyo gamoZiebas da

aanazRura ziani. SeiZleba Tu არა a.nanobaSvilis gaTavisufleba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan qmediTi monaniebis gamo? ara, radgan damnaSave nasamarTlevia.

is, vinc Caidens sxva kategoriis danaSauls, SeiZleba

gaTavisufldes sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan,

Tu es gaTvaliswinebulia kodeqsis kerZo nawilis Sesabamisi

muxliT.


leba dazaralebulTan Serigebis gamo

161

dazaralebulTan Serigeba sisxlissamarTlebrivi pasu-

xis-mgeblobisagan gaTavisuflebis erT-erTi garemoebaa, ro-

melsac iTvaliswinebs kodeqsis 69-e muxli.

dazaralebulTan braldebulis Serigeba niSnavs imas,

rom maT erTmaneTTan araviTari pretenzia ar gaaCniaT.

imisaTvis, rom sasamarTlom gamoiyenos kodeqsis 69-e

muxli, saWiroa arsebobdes Semdegi safuZvlebi:

a) danaSauli pirvelad unda iyos Cadenili;

b) am danaSaulisaTvis kodeqsis kerZo nawilis muxliT

an muxlis nawiliT gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli

ar unda aRematebodes 3 wliT Tavisuflebis aRkveTas;

g) braldebuli unda Seurigdes dazaralebuls.

CamoTvlili safuZvlebis arsebobisas sasamarTlos eZ-

leva ufleba piri gaaTavisuflos sisxlissamarTlebrivi pa-

suxismgeblobisagan.


leba

viTarebis Secvlis gamo

kodeqsis 70-e muxli iTvaliswinebs sisxlissamarTlebri-

vi pasuxismgeblobisagan gaTavisuflebas viTarebis Secvlis

gamo. am muxlis Tanaxmad, danaSaulis Camdeni SeiZleba gaTa-

visufldes sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan, Tu

dadgindeba, rom qmedebisaTvis sisxlissamarTlebrivi pasuxis-

mgeblobis dakisreba mizanSewonilia viTarebis Secvlis gamo.

viTarebis Secvla ZiriTadad gulisxmobs garegani piro-

bebis iseT Secvlas, ris gamoc ispoba qmedebis socialuri sa-

SiSroeba. saproceso kodeqsis 105-e muxlis 1-li nawilis `m~

qvepunqtiY gamoZieba unda Sewydes, xolo sisxlissamarTleb-

rivi devna ar unda daiwyos an unda Sewydes: Tu viTareba Se-

icvala.


leba braldebulis sagamoZiebo organoebTan TanamSromlobis

gamo

162

kodeqsis 701-e muxli iTvaliswinebs pasuxismgeblobisa-

gan gaTavisuflebas braldebulis sagamoZiebo organoebTan

TanamSromlobis gamo.

es muxli vrceldeba im pirze, romlis mimarTac gamota-

nilia dadgenileba piris braldebis Sesaxeb.

sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan gaTavisuf-

leba braldebulis sagamoZiebo organoebTan TanamSromlobis

gamo sasamarTlos uflebaa da ara valdebuleba.

kodeqsis 701-e muxli gamoiyeneba gansakuTrebul SemTxve-

vebSi, rodesac braldebulis mier sagamoZiebo organoebTan

TanamSromlobis Sedegad gamovlindeba:

a) Tanamdebobis piris vinaoba;

b) gansakuTrebiT mZime danaSaulis Camdeni piris (pire-

bis) vinaoba;

g) braldebulis uSualo xelis SewyobiT moxerxdeba

gansakuTrebiT mZime danaSaulis gaxsnisaTvis arsebiTi piro-

bebis Seqmna.

CamoTvlili pirobebisas, sasamarTlo uflebamosilia

sruliad gaaTavisuflos braldebuli sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgeb-lobisagan.


leba xandazmulobis vadis gasvlis gamo

kodeqsis 71-e muxli iTvaliswinebs pasuxismgeblobisagan

gaTavisuflebas xandazmulobis vadis gasvlis gamo.

sisxlissamarTlebriv pasuxisgebaSi micemis xandazmu-

lobad iTvleba kanoniT gaTvaliswinebuli vadis gasvla, rom-

lis Semdeg danaSaulis Camdeni ar SeiZleba micemul iqnes pa-

suxisgebaSi.

xandazmulobis iuridiul safuZvels warmoadgens sasje-

lis gamoyenebis mizanSeuwonloba danaSaulis Cadenis dRidan

garkveuli vadis gasvlis Semdeg. sasjelis zogadi da specia-

luri prevenciis miznebi saukeTesod xorcieldeba maSin, ro-

desac sasjeli dauyovnebliv mosdevs danaSaulis Cadenas.

rac ufro meti dro gaivlis danaSaulis Cadenis dRidan, miT

ufro sustdeba sasjelis gamafrTxilebeli mniSvneloba. da-

bolos, drois es manZili SesaZlebelia imdenad didi iyos,

163

rom sasjelis gamafrTxilebeli mniSvneloba sruliad mois-

pos. rodesac sazogadoebaSi aRmofxvrilia yovelgvari xsov-

na Cadenili danaSaulis Sesaxeb da moSuSebulia is Wrilobe-

bi, rac danaSaulma sazogadoebas miayena, Secvlilia TviT pi-

rovneba, romelmac danaSauli Caidina, sasjelis gamoyeneba sa-

zogadoebam da TviT pirovnebamac SeiZleba aRiqvas, rogorc

usamarTlo boroteba, rogorc litoni samagieros mizRva.

meore safuZveli sisxlissamarTlebrivi pasuxisgebaSi

micemis xandazmulobisa aris procesualuri xasiaTis mosaz-

rebani. rac ufro meti dro gava danaSaulis Cadenis dRidan,

miT ufro Znelia WeSmaritebis dadgena: qreba kvali, ikargeba

nivTmtkiceba, mowmeTa mexsierebebidan TandaTan aRmoifxvreba

didi xnis winaT miRebuli STabeWdilebani da sxva.

kodeqsis 71-e muxlis Tanaxmad, piri Tavisufldeba sis-

xlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan, Tu gavida:

a) 2 weli im danaSaulis Cadenidan, romlisTvisac am ko-

deqsis kerZo nawilis muxliT an muxlis nawiliT gaTvalis-

winebuli maqsimaluri sasjeli ar aRemateba 2 wliT Tavisuf-

lebis aRkveTas;

b) 6 weli sxva, naklebad mZime danaSaulis Cadenidan; e.i.

iseTi ganzraxi an gaufrTxileblobiTi danaSaulis Cadenidan,

romlis CadenisTvisac kodeqsiT gaTvaliswinebuli maqsimalu-

ri sasjeli ar aRemateba 5 wliT Tavisuflebis aRkveTas. ze-

da zRvari sasjelisa, ra Tqma unda, 2 welze meti unda iyos;

g) 10 weli mZime danaSaulis Cadenidan; e.i. iseTi ganzra-

xi danaSaulis Cadenidan, romlisTvisac kodeqsiT gaTvalis-

winebuli maqsimaluri sasjeli aRemateba 5 wliT Tavisufle-

bis aRkveTas, magram ar aREmateba 10 wliT Tavisuflebis aR-

kveTas, agreTve iseTi gaufrTxilebeli danaSaulis Cadenidan,

romlisTvisac sasjelis saxiT gaTvaliswinebulia Tavisuf-

lebis aRkveTa 5 welze meti vadiT;

d) 15 weli am kodeqsis 332-e _ 3421-e muxlebiT gaTvalis-

winebuli danaSaulisaTvis Tu isini ar miekuTvneba gansakuT-

rebiT mZime danaSauls;

e) 25 weli gansakuTrebiT mZime danaSaulis Cadenidan, e.i.

iseTi ganzraxi danaSaulis Cadenidan, romlisTvisac am ko-

deqsiT gaTvaliswinebulia sasjelis saxiT Tavisuflebis aR-

kveTa 10 welze meti vadiT an uvado Tavisuflebis aRkveTa.

164

xandazmulobis vadis gamoangariSebisas mxedvelobaSi

unda iqnes miRebuli sasjelis maqsimumi, romelic dadgeni-

lia kanoniT Cadenili danaSaulisaTvis, da ara is konkretu-

li sasjeli, romelic SeiZleba daeniSna sasamarTlos yvela

damamZimebeli da Semamsubuqebeli garemoebis gaTvaliswine-

biT.

Tu kanoni alternatiul sanqcias iTvaliswinebs, xandaz-

mulobis vadis gamoTvlisas mxedvelobaSi miiReba sasjelis

ufro mkacri saxe.

xandazmulobis vadis gamoTvla iwyeba danaSaulis Cade-

nis dRidan piris braldebulis saxiT pasuxisgebaSi micemamde.

danaSaulis Cadenis dRed iTvleba:

a) formaluri danaSaulisaTvis _ qmedebis Sesrulebis

dRe;

b) Sedegiani (materialuri) danaSaulisaTvis _ ara Sede-

gis ganxorcielebis dRe, aramed is dRe, rodesac Sesrulda

danaSaulebrivi qmedeba. amitom Tu vinmem sikvdilis ganzrax-

viT esrola Tavis mters 18 maiss, xolo ukanaskneli erTi kvi-

ris Semdeg, e.i. 25 maiss gardaicvala, xandazmuloba iwyebs

dinebas 18 maisidan;

g) umoqmedobis dros _ is ukanaskneli dRe, rodesac sa-

valdebulo moqmedeba unda Sesrulebuliyo;

d) denadi danaSaulis dros _ is dRe, ra dResac aseTi

danaSauli Sewyda damnaSavis nebiT Tu misi nebis gareSe;

e) gangrZobadi danaSaulis dros _ ukanaskneli danaSau-

lebrivi moqmedebis Cadenis momenti;

v) mosamzadebeli moqmedebis an mcdelobis mimarT is mo-

menti, rodesac Sesrulebulia ukanaskneli aqti, romelSic

danaSaulis momzadeba an mcdeloba gamoixata.

z) danaSaulSi TanamonawileobisaTvis is momenti, rode-

sac Tanamonawilem Seasrula sakuTari qmedeba.

yoveli axali danaSauli wyvets wina danaSaulis xan-

dazmulobas da kvlav gadaiqceva xandazmulobis dinebis Ta-

vidan dawyebis safuZvlad.

xandazmulobis vadis dinebis SeCereba xdeba im SemTxve-

vaSi, rodesac danaSaulis Camdeni daemaleba gamoZiebas an sa-

samarTlos. mTeli is vada, romlis ganmavlobaSic piri ema-

leboda gamoZiebas an sasamarTlos xandazmulobis vadaSi ar

165

CaiTvleba. SeCerebuli xandazmulobis vada kvlav ganagrZobs

dinebas im momentidan, roca piri gamocxadda bralis aRiare-

biT an rodesac xelisuflebis organoebi mas daakaveben.

Tu danaSaulis Camdenma ara malulad, aramed savsebiT

aSkarad da oficialurad gamoicvala sacxovrebeli adgili

danaSaulis Cadenis Semdeg, ar SeiZleba CaiTvalos, rom igi

emaleba marTlmsajulebis organoebs.

xandazmuloba SeCerdeba im motiviT, rom piri emaleba

gamoZiebas da sasamarTlos. aseTi piri mudmivad imyofeba sis-

xlissamarTlebrivi devnis muqaris qveS.

sakiTxs, unda Seefardos Tu ara xandazmulobis vada

uvado Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebuls, wyvets sasamar-

Tlo. Tu sasamarTlo SeuZleblad miiCnevs xandazmulobis ga-

moyenebas, uvado Tavisuflebis aRkveTa Seicvleba vadiani Ta-

visuflebis aRkveTiT.

xandazmulobis vadis dineba ar gamoiyeneba saqarTvelos

saerTaSoriso xelSekrulebiT gaTvaliswinebul SemTxvevaSi.

xandazmulobis vadis dineba SeCerdeba vadiT, ra vada-

Sic pirs icavs imuniteti.

12.7. sasjelisagan gaTavisuflebis cneba da saxeebi

sasjelis daniSvnisas sasamarTlos ar SeuZlia imTaviT-

ve gaiTvaliswinos msjavrdebulis saqmianoba da yofaqceva

sasjelis moxdis dros. msjavrdebuls SeuZlia sasjelis

moxdamde sanimuSo yofaqceviTa da kanonis moTxovnaTa dac-

viT daamtkicos, rom gamosworda. es imis maCvenebelia, rom

sasjelis miznebi ganxorcielda. aseT SemTxvevaSi daniSnuli

sasjelis moxdis gagrZeleba mizanSeuwoneli xdeba.

kodeqsis mixedviT sasjelis moxdisagan gaTavisuflebis

Semdegi saxeebia gaTvaliswinebuli:

a) sasjelis moxdisagan pirobiT vadamde gaTavisufle-

ba;

b) sasjelisagan gaTavisufleba avadmyofobis gamo;

g) sasjelis moxdisagan gaTavisufleba gamamtyunebeli

ganaCenis xandazmulobis gamo;

d) sasjelis mouxdeli nawilis Secvla ufro msubuqi

saajeliT;

166

e) sasjelis moxdis gadavadeba orsuli qalisaTvis an

qalisaTvis, romelsac hyavs 5 wlamde Svili;

v) amnistia, Sewyaleba, nasamarTloba.

167

12.8. sasjelis moxdisagan pirobiT vadamde gaTavisufleba

kodeqsis 72-e muxli iTvaliswinebs sasjelis moxdisagan

pirobiT vadamde gaTavisuflebas.

sasjelis moxdisagan pirobiT vadamde gaTavisufleba ga-

moiyeneba sapatimro da arasapatimro sasjelebis mimarT. moce-

muli sasjelebisaTvis pirobiT vadamde gaTavisuflebis sxva-

dasxva wesia gaTvaliswinebuli kanoniT.

is, vinc sasjels ixdis sazogadoebisaTvis sasargeblo

Sromis, gamasworebeli samuSaos, samxedro piris samsaxureb-

rivi SezRudvis an Tavisuflebis SezRudvis saxiT, SeiZleba

pirobiT vadamde gaTavisufldes, Tu sasamarTlo miiCnevs, rom

misi gamosworebisaTvis saWiro aRar aris daniSnuli sasje-

lis mTlianad moxda, xolo Tu piri sasjels ixdis Tavisuf-

lebis aRkveTis saxiT, igi SeiZleba pirobiT vadamde gaTavi-

sufldes, Tu saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciisa da

iuridiuli daxmarebis sakiTxTa saministros adgilobrivi

sabWo miiCnevs, rom misi gamosworebisaTvis saWiro aRar aris

daniSnuli sasjelis mTlianad moxda.

msjavrdebuli, romlis mimarTac gamoiyeneba sasjelis

moxdisagan pirobiT vadamde gaTavisufleba, SeiZleba mTlia-

nad an nawilobriv gaTavisufldes damatebiTi sasjelis mox-

disagan.

pirobiT vadamde gaTavisuflebisas msjavrdebuls SeiZ-

leba daekisros kanoniT gaTvaliswinebuli movaleoba:

a) probaciis biuros nebarTvis gareSe ar Seicvalos

mudmivi binadrobis adgili;

b) ar daamyaros urTierToba imasTan, vinc SeiZleba igi

Caabas antisazogadoebriv saqmianobaSi;

g) ar moinaxulos gansazRvruli adgili;

d) materialurad daexmaros ojaxs;

e) gaiaros alkoholizmis, narkomaniis, toqsikomaniis an

veneriuli senis mkurnalobis kursi.

es movaleobebi msjavrdebulma unda Seasrulos sasje-

lis mouxdeli nawilis vadaSi.

pirobiT vadamde gaTavisufleba SeiZleba mxolod maSin,

Tu msjavrdebulma faqtobrivad moixada:

168

a) naklebad mZime danaSaulisaTvis mosaxdeli sasjelis

vadis aranakleb naxevari;

magaliTad, Tu pirs misjili hqonda 4 wliT Tavisufle-

bis aRkveTa, man faqtobrivad unda moixados 2 weli, rom mis

mimarT gamoyenebuli iqnes sasjelis moxdisagan pirobiT va-

damde gaTavisufleba;

b) mZime danaSaulisaTvis mosaxdeli sasjelis vadis ara-

nakleb ori mesamedi;


bis aRkveTa, man faqtobrivad unda moixados 4 weli;

g) gansakuTrebiT mZime danaSaulisaTvis mosaxdeli sas-

jelis vadis aranakleb sami meoTxedi;


bis aRkveTa, man faqtobrivad unda moixados 9 weli;

d) sami meoTxedi sasjelisa, romelic daniSnuli hqonda pirs, romelic winaT pirobiT vadamde gaaTavisufles, xolo piro-biT vadamde gaTavisufleba gauqmda kodeqsis 72-e muxlis me-6 nawilis safuZvelze. მაგალითად, m. janaSvilma Caidina ssk-is 108-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli (ganzrax mkvleloba), romelic maqsimalur sanqciad iTvaliswinebs Tavisuflebis aRkveTas 15 wlamde. sasamarTlom daakmayofila prokuroris moTxovna da sasjelad m. janaSvils Seufarda Tavisuflebis aRkveTa 12 wlis vadiT. amasTan, daadgina, rom 3 weli CaiTvalos pirobiT msjavrad. marTebulia Tu ara sasamarTlos gadawyvetileba? diax, radgan kanoni ar darRveula. sasjelis moxdisagan pirobiT vadamde gaTavisuflebis

gamoyenebisas msjavrdebulis mier faqtobrivad moxdili Tavi-

suflebis aRkveTis vada ar unda iyos 6 Tveze naklebi.

pirobiT vadamde gaTavisuflebuli msjavrdebulis yofa-

qcevis kontrols axorcielebs saamisod uflebamosili pro-

baciis samsaxuri, xolo samxedro mosamsaxuris yofa-qcevisa _

samxedro nawilis xelmZRvaneloba.

Tu msjavrdebulma sasjelis mouxdel vadaSi:

a) jiutad Tavi aarida pirobiT vadamde gaTavisuflebi-

sas misTvis dakisrebuli movaleobis Sesrulebas, sasamar-

Tlos SeuZlia probaciis samsaxuris wardginebiT daadginos,

169

rom gauqmdes pirobiT vadamde gaTavisufleba da aRsruldes

sasjelis mouxdeli nawili;

b) gaufrTxileblobiT danaSauli Caidina, pirobiT va-

damde gaTavisuflebis gauqmebis an ZalaSi datovebis sakiTxs

wyvets sasamarTlo;

g) ganzraxi danaSauli Caidina, sasamarTlo dauniSnavs

mas sasjels ganaCenTa erTobliobis wesiT. imave wesiT dai-

niSneba sasjeli gaufrTxileblobiTi danaSaulis CadenisaT-

vis, Tu sasamarTlo gaauqmebs pirobiT vadamde gaTavisufle-

bas.

msjavrdebuli uvado Tavisuflebis aRkveTis moxdisagan

SeiZleba gaTavisufldes, Tu man faqtobrivad moixada Tavi-

suflebis aRkveTis 25 weli da saqarTvelos sasjelaRsrule-

bis, probaciisa da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa saminis-

tros adgilobrivi sabWo miiCnevs, rom saWiro aRar aris,

msjavrdebulma gaagrZelos am sasjelis moxda.

Tu Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebuls sasjelis

moxdis dros misive TanxmobiT Seecvleba sasjelis mouxdeli

nawili sazogadoebisaTvis sasargeblo SromiT, sazogadoebi-

saTvis sasargeblo Sromis faqtobrivad moxdili sasjelis

vada CaeTvleba Tavisuflebis aRkveTis vadaSi, Semdegi gaanga-

riSebiT: sazogadoebisaTvis sasargeblo Sromis 2 dRe _ Tavi-

suflebis aRkveTis vadis 1 dRe.

თუ მსჯავრდებული პირობით ვადამდე გათავისუფლდება

თავისუფლების შეზღუდვის სახით დანიშნული სასჯელის მოხდისაგან,

თავისუფლების შეზღუდვის სახით ფაქტობრივად მოხდილი სასჯელის

ვადა ჩაითვლება თავისუფლების აღკვეთის ვადაში შემდეგი

გაანგარიშებით: თავისუფლების შეზღუდვის 1 დღე-თავისუფლების

აღკვეთის 1 დღე.

12.9. sasjelis mouxdeli nawilis Secvla

ufro msubuqi sasjeliT

kodeqsis 73-e muxli iTvaliswinebs sasjelis mouxdeli

nawilis Secvlas ufro msubuqi sasjeliT.

saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridi-

uli daxmarebis sakiTxTa saministros adgilobriv sabWos Se-

170

uZlia naklebad mZime danaSaulisaTvis Tavisuflebis aRkve-

TiT msjavrdebuls sasjelis moxdis dro misi yofa-qcevis

gaTvaliswinebiT Seucvalos sasjelis mouxdeli nawilis uf-

ro msubuqi saxis sasjeliT. amasTanave, igi SeiZleba mTlia-

nad an nawilobriv gaTavisufldes damatebiTi sasjelis mox-

disagan, garda qonebis CamorTmevisa.

sasjelis mouxdeli nawili ufro msubuqi saxis sasje-

liT SeiZleba Seicvalos mxolod maSin, Tu msjavrdebulma

faqtobrivad moixada daniSnuli sasjelis vadis aranakleb

erTi mesamedi.

magaliTad, Tu msjavrdebuls Sefardebuli aqvs Tavi-

suflebis aRkveTa 3 wlis vadiT, man faqtobrivad unda moixa-

dos Tavisuflebis aRkveTis 1 weli, rom mis mimarT gamoyene-

bul iqnas mouxdeli sasjelis Secvla ufro msubuqi saxis

sasjeliT.

saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridi-

uli daxmarebis sakiTxTa saministros adgilobriv sabWos Se-

uZlia Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebuls sasjelis mox-

dis dros misive TanxmobiT Seucvalos sasjelis mouxdeli

nawili sazogadoebisTvis sasargeblo SromiT, romelsac

msjavrdebuli moixdis winaswar gansazRvrul adgilze. am

dros ar gamoiyeneba kodeqsis 44-e muxlis (garda 1-li da me-2

nawilebisa) moTxovnebi.

საქართველოს სასჯელაღსრულების, პრობაციისა და იურიდიული

დახმარების საკითხთა სამინისტროს ადგილობრივ საბჭოს შეუძლია

თავისუფლების აღკვეთით მსჯავრდებულს მისივე თანხმობით შეუცვალოს

სასჯელის მოუხდელი ნაწილი თავისუფლების შეზღუდვით, რომელსაც

მსჯავრდებული მოიხდის თავისუფლების დაწესებულებაში. ასეთ

შემთხვევაში, თუ მსჯავრდებული ბოროტად თავს აარიდებს

თავისუფლების შეზღუდვის მოხდას, ეს სასჯელი შეიცვლება

თავისუფლების აღკვეთით და დრო, რომლის განმავლობაშიც

მსჯავრდებული იხდიდა ამ სასჯელს არ ჩაითვლება თავისუფლების

აღკვეთის ვადაში. თავისუფლების აღკვეთის სახით დანიშნული სასჯელი

თუ იცვლება თავისუფლების შეზღუდვით, იგი შეიძლება დაენიშნოს

პირველი და მეორე ჯგუფის ინვალიდებს, ორსულ ქალს, ქალს,

171

რომელსაც ჰყავს 7 წლამდე შვილი, საპენსიო ასაკის პირს, აგრეთვე

გაწვეულ სამხედრო მოსამსახურეს.

თავისუფლების აღკვეთით მსჯავრდებული, რომელსაც შეეცვალა

სასჯელი თავისუფლების შეზღუდვით, შეიძლება მთლიანად ან

ნაწილობრივ გათავისუფლდეს დამატებითი სასჯელის მოხდისაგან,

გარდა ქონების ჩამორთმევისა. Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebulis mimarT sasjelis

mouxdelo nawili sazogadoebisaTvis sasargeblo SromiT ან

თავისუფლების შეზღუდვით SeiZleba Seicvalos mxolod maSin,

Tu man moixada:


vadis aranakleb erTi mesamedi;

magaliTad, Tu kacs Sefardebuli hqonda Tavisuflebis

aRkveTa 3 wlis vadiT, man faqtobrivad unda moixados erTi

weli Tavisuflebis aRkveTa, rom Seicvalos igi sazogadoebi-

saTvis sasargeblo SromiT ან თავისუფლების შეზღუდვით; b) mZime danaSaulisaTvis mosaxdeli sasjelis vadis ara-

nakleb naxevari;


aRkveTa aranakleb 6 wlis vadiT, man faqtobrivad unda moixa-

dos sami weli Tavisuflebis aRkveTa, rom Seicvalos igi sa-

zogadoebisaTvis sasargeblo SromiT ან თავისუფლების

შეზღუდვით; g) gansakuTrebiT mZime danaSaulisaTvis mosaxdeli sas-

jelis vadis aranakleb ori mesamedi;


aRkveTa 12 wlis vadiT, man faqtobrivad unda moixados 8 we-

li Tavisuflebis aRkveTa, rom Seicvalos igi sazogadoebi-

saTvis sasargeblo SromiT ან თავისუფლების შეზღუდვით; d) ori mesamedi sasjelisa, romelic daniSnuli hqonda

pirs, romelic winaT pirobiT vadamde gaaTavisufles, xolo

pirobiT vadamde gaTavisufleba gauqmda kodeqsis 72-e muxlis

me-6 nawilis safuZvelze.

Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebuls, romelsac dana-

Saulis Cadenis momentisaTvis ar Sesrulebia 18 weli, sasje-

172

lis mouxdeli nawili sazogadoebisaTvis sasargeblo Sro-

miT ან თავისუფლების შეზღუდვით SeiZleba Seecvalos mxolod

maSin, Tu man faqtobrivad moixada:


vadis aranakleb erTi meoTxedi;

magaliTad, Tu arasrulwlovans Sefardebuli hqonda

Tavisuflebis aRkveTa 2 wlis vadiT, man faqtobrivad unda

moixados 6 Tve Tavisuflebis aRkveTisa, rom Seicvalos igi

sazogadoebisaTvis sasargeblo SromiT ან თავისუფლების

შეზღუდვით; b) mZime danaSaulisaTvis mosaxdeli sasjelis vadis ara-

nakleb erTi mesamedi;



moixados Tavisuflebis aRkveTis ori weli, rom Seicvalos

igi sazogadoebisaTvis sasargeblo SromiT ან თავისუფლების

შეზღუდვით; g) gansakuTrebiT mZime danaSaulisaTvis mosaxdeli sas-

jelis vadis aranakleb naxevari;



moixados Tavisuflebis aRkveTis 6 weli, rom Seicvalos igi


შეზღუდვით.


შეზღუდვით Tavisuflebis aRkveTis Secvlisas, faqtobrivad

moxdili Tavisuflebis aRkveTis vada ar unda iyos 3 Tveze

naklebi. es wesi ar vrceldeba msjavrdebulebze, romelsac

danaSaulis Cadenis momentisaTvis ar Sesrulebia 18 weli.

msjavrdebuls uvado Tavisuflebis aRkveTa SeiZleba Se-

ecvalos sazogadoebisaTvis sasargeblo SromiT ან

თავისუფლების შეზღუდვით, Tu man faqtobrivad moixada Tavi-

suflebis aRkveTis 20 weli da Tu saqarTvelos sasjelaR-

srulebis, probaciisa da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa sa-

ministros adgilobrivi sabWo miiCnevs, rom saWiro aRar aris

msjavrdebulma gaagrZelos am sasjelis moxda.

173

Tu Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebuls Tavisuflebis

aRkveTis nawili CaTvlili aqvs pirobiTad da vidre igi rea-

lurad daniSnul sasjels moixdis შეიძლება Seecvაlოს sazo-

gadoebisaTvis sasargeblo SromiT ან თავისუფლების შეზღუდვით.

aseT SemTxvevaSi gamosacdeli vadis dineba iwyeba sasjelis

saxiT daniSnuli sazogadoebisaTvis sasargeblo Sromis ან

თავისუფლების შეზღუდვის moxdis momentidan. msjavrdebulis yofa-qcevis kontrols axorcielebs saa-

misod uflebamosili probaciis biuro.

msjavrdebuli, romelsac Tavisuflebis aRkveTa Seecva-

la sazogadoebisaTvis sasargeblo SromiT, Tu am sasjelis

moxdisas:

a) jiutad Tavi aarida sazogadoebisaTvis sasargeblo

Sromas, an sxva mizeziT sasjelis Semdgomi moxda mizanSeu-

wonelia, sasamarTlos SeuZlia probaciis biuros wardgine-

biT daadginos, rom gauqmdes sazogadoebisaTvis sasargeblo

Sroma da aRsruldes Tavisuflebis aRkveTis saxiT daniSnu-

li sasjelis mouxdeli nawili;

b) Caidina gaufrTxileblobiTi danaSauli, sazogadoebi-

saTvis sasargeblo Sromis gauqmebis an ZalaSi datovebis sa-

kiTxs wyvets sasamarTlo;

g) Caidina ganzraxi danaSauli, sasamarTlo auqmebs sa-

zogadoebisaTvis sasargeblo Sromas da uniSnavs mas sasjels

ganaCenTa erTobliobiT sasjelTa Sejamebis wesiT.

imave wesiT dainiSneba sasjeli gaufrTxileblobiTi da-

naSaulis CadenisaTvis, Tu sasamarTlo gaauqmebs sazogadoe-

bisaTvis sasargeblo Sromas. gamonaklis SemTxvevaSi sazoga-

doebisaTvis sasargeblo Sroma SeiZleba gamoyenebul iqnes

mxolod mxareTa Soris saproceso SeTanxmebis dadebisas, ro-

melic SeTanxmebuli unda iyos saqarTvelos mTavar proku-

rorTan an mis moadgilesTan.

zemoT dasaxelebul SemTxvevebSi dro, romlis ganmav-

lobaSic msjavrdebuli ixdida sazogadoebisaTvis sasargeb-

lo Sromas, CaiTvleba Tavisuflebis aRkveTis vadaSi Semdegi

gaangariSebiT: sazogadoebisaTvis sasargeblo Sromis ori

dRe _ Tavisuflebis aRkveTis erTi dRe.

174

თუ მსჯავრდებულმა, რომელსაც თავისუფლების აღკვეთა

შეეცვალა თავისუფლების შეზღუდვით, და სასჯელის მოხდისას:

ა.) ჯიუტად თავი აარიდა დაკისრებული მოვალეობის შესრულებას,

ან სხვა მიზეზით სასჯელის შემდგომი მოხდა მიზანშეუწონელია,

სასამართლოს შეუძლია თავისუფლების შეზღუდვის დაწესებულების

წარდგინებით დაადგინოს, რომ გაუქმდეს თავისუფლების შეზღუდვა და

აღსრულდეს თავისუფლების აღკვეთის სახით დანიშნული სასჯელის

მოუხდელი ნაწილი;

ბ.) ჩაიდინა გაუფრთხილებლობითი დანაშაული, თავისუფლების

შეზღუდვის გაუქმების ან ძალაში დატოვების საკითხს წყვეტს

სასამართლო;

გ.) ჩაიდინა განზრახი დანაშაული, სასამართლო აუქმებს

თავისუფლების შეზღუდვას და უნიშნავს მას სასჯელს განაჩენთა

ერთობლიობის წესით. იმავე წესით დაინიშნება სასჯელი

გაუფრთხილებლობითი დანაშაულის ჩადენისათვის, თუ სასამართლო

გააუქმებს თავისუფლების შეზღუდვას. გამონაკლის შემთხვევაში

თავისუფლების შეზღუდვა შეიძლება გამოყენებულ იქნეს მხოლოდ

მხარეთა შორის საპროცესო შეთანხმების დადებისას, რომელიც

შეთანხმებული უნდა იყოს სქართველოს მთავარ პროკურორთან ან მის

მოადგილესთან.

თუ თავისუფლების შეზღუდვა იცვლება თავისუფლების აღკვეთით,

დრო, რომლის განმავლობაშიც მსჯავრდებული სასჯელს იხდიდა

თავისუფლების შეზღუდვის სახით, ჩაითვლება თავისუფლების აღკვეთის

ვადაში, შემდეგი გაანგარიშებით: თავისუფლების შეზღუდვის 1 დღე–

თავისუფლების აღკვეთის 1 დღე.

თავისუფლების შეზღუდვის თავისუფლების აღკვეთით შეცვლის

თაობაზე სასამართლოს გადაწყვეტილება შეიძლება გასაჩივრდეს

საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

12.10. sasjelisagan gaTavisufleba avadmyofobis an

xandazmulobis asakis gamo

175

kodeqsis 74-e muxli iTvaliswinebs sasjelisagan gaTavi-

suflebas avadmyofobis an xandazmulobis asakis gamo. am mux-

lis Tanaxmad, sasamarTlos, xolo Tavisuflebis aRkveTis

msjavrdebis SemTxvevaSi saqarTvelos sasjelaRsrulebis,

probaciisa da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa saministros

da saqrTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis

saministros erTobliv mudmivmoqmed komisias SeuZlia sasje-

lisagan gaaTavisuflos is, vinc danaSaulis Cadenamde an Ca-

denis Semdeg daavadda mZime avadmyofobiT, rac xels uSlis

sasjelis moxdas.

Tu miRebulia gadawyvetileba mZime avadmyofobiT daava-

debuli piris sasjelisagan gaTavisuflebis Sesaxeb, zemoT

dasaxelebulma komisiam an sasamarTlom unda daadginos da

amomwuravi pasuxi miiRos minimum or sakiTxze: 1) aqvs Tu ara

msjavrdebuls romelime daavadeba da 2) msjavrdebulis daa-

vadeba miekuTvneba Tu ara mZime avadmyofobebs?

mZime daavadebiT Sepyrobil pirs gamojanmrTelebis Sem-

TxvevaSi SeiZleba kvlav daekisros sisxlissamarTlebrivi pa-

suxismgebloba da daeniSnos sasjeli, Tu ar gasula kodeq-

siT gaTvaliswinebuli sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblo-

bis da sasjelisagan gaTavisuflebis xandazmulobis vadebi.

kodeqsis 74-e muxlis me-5 nawili iTvaliswinebs sasje-

lisagan gaTavisuflebas xandazmuli asakis miRwevis gamo. es

sasamarTlos, xolo Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebis Sem-

TxvevaSi _ saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciisa da

iuridiuli daxmarebis sakiTxTa saministros da saqarTvelos

Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros

erTobliv moqmedi komisiis uflebaa da ara valdebuleba. am

uflebis gamoyenebisaTvis unda arsebobdes kanoniT gaTvalis-

winebuli Semdegi pirobebi:

a) msjavrdebuli sasjelis moxdis periodSi unda iyos

xandazmul asaks miRweuli (qalebi _ 65 wlidan, mamakacebi _

70 wlidan);

b) msjavrdebuls misjili ar unda hqondes uvado Tavi-

suflebis aRkveTa;

g) msjavrdebuls moxdili unda hqondes sasjelis ara-

nakleb naxevari.

176

12.11. sasjelis moxdis gadavadeba orsuli qalisaTvis an qa-

lisaTvis, romelsac hyavs 5 wlamde Svili

kodeqsis 75-e muxli iTvaliswinebs sasjelis moxdis ga-

davadebas orsuli qalisaTvis an qalisaTvis, romelsac hyavs

5 wlamde Svili. mocemuli qalebis mimarT sasjelis gadava-

debis ufleba aqvs sasamarTlos. amasTan, mniSvneloba ar aqvs

imas, Tu ra simZimis danaSauli aqvs Cadenili qals, agreTve

imas, amsrulebelia, Tanaamsrulebelia Tu Tanamonawilea igi

mocemul danaSaulSi.

saproceso kodeqsis 283-e muxlis Tanaxmad, ganaCenis ga-

davadeba orsuli qalisaTvis xdeba mSobiarobis Semdeg 1

wlamde. ganaCenis aRsrulebis gadavadebis sakiTxs sasamar-

Tlo ganixilavs msjavrdebulis, misi advokatis, kanonieri

warmomadgenlis an sasjelaRsrulebis departamentis Tav-

mjdomaris SuamdgomlobiT.

Tu msjavrdebuli uars ityvis Svilze an Tavs aaridebs

Svilis aRzrdas mas Semdeg, rac igi gaafrTxila probaciis

biurom, sasamarTlos SeuZlia am organos wardginebiT gaauq-

mos sasjelis moxdis gadavadeba da msjavrdebuli sasjelis

mosaxdelad gadaagzavnos ganaCenis daniSnul adgilas.

msjavrdebul qals, romelsac hyavs 5 wlamde Svili da

bavSvi 5 wlis asaks miaRwevs, sasamarTlo miiRebs samidan

erT-erT gadawyvetilebas:

a) gaaTavisuflebs msjavrdebuls sasjelis mouxdeli

nawilis moxdisagan;

b) sasjelis mouxdel nawils Secvlis ufro msubuqi sa-

xis sasjeliT;

g) msjavrdebuls ukan daabrunebs Sesabamis dawesebule-

baSi sasjelis mouxdeli nawilis mosaxdelad.

Tu orsulma qalma, an qalma, romelsac hyavs 5 wlamde

Svili, sasjelis moxdis gadavadebis periodSi Caidina axali

danaSauli, sasamarTlo mas dauniSnavs sasjels, ra drosac

gamoiyenebs ganaCenTa erTobliobiT sasjelTa Sejamebis wess.

12.12. sasjelis moxdisagan gaTavisufleba gamamtyunebeli

ganaCenis xandazmulobis gamo

177

kodeqsis 76-e muxli iTvaliswinebs sasjelis moxdisagan

msjavrdebulis gaTavisuflebas gamamtyunebeli ganaCenis xan-

dazmulobis gamo.

gamamtyunebeli ganaCenis aRsrulebis xandazmulobas sa-

fuZvlad udevs damnaSavisaTvis daniSnuli sasjelis aRsru-

lebis mizanSeuwonloba, Tuki ganaCenis kanonier ZalaSi Ses-

vlidan garkveuli, metad Tu naklebad xangrZlivi vada gavi-

da. sasjelis aRsruleba aseT SemTxvevaSi ver axorcielebs

zogadi prevenciis da kerZo prevenciis miznebs.

kanonis Tanaxmad, msjavrdebuli Tavisufldeba sasjelis

moxdisagan, Tu kanonier ZalaSi Sesuli gamamtyunebeli gana-

Ceni ar aRsrulebula Semdeg vadebSi:

a) 2 welSi im danaSaulis Cadenidan, romlisTvisac am

kodeqsis kerZo nawilis muxliT an muxlis nawiliT gaTva-

liswinebuli maqsimaluri sasjeli ar aRemateba 2 wliT Tavi-

suflebis aRkveTas;

b) 6 welSi sxva, naklebad mZime danaSaulisaTvis msjav-

rdebis dros;

g) 10 welSi mZime danaSaulisaTvis msjavrdebis dros;

d) 15 welSi gansakuTrebiT mZime danaSaulisaTvis msjav-

rdebis dros.

gamamtyunebeli ganaCenis aRsrulebis xandazmulobis va-

debis gamoangariSebis dros mxedvelobaSi unda iqnes miRebu-

li sasjelis maqsimumi, rac gaTvaliswinebulia kanoniT ama

Tu im danaSaulisaTvis.

sasjelis xandazmulobis vadis gamoTvla iwyeba im dRi-

dan, rodesac gamamtyunebeli ganaCeni kanonier ZalaSi Sevida.

xandazmulobis vadis dineba SeCerdeba, Tu msjavrdebul-

ma Tavi ar aarida sasjelis moxdas. sasjelis moxdisaTvis

Tavis aridebad ar CaiTvleba iseTi SemTxveva, rodesac sasje-

lis faqtobrivi aRsruleba SeuZlebelia msjavrdebulisagan

damoukidebeli mizezebis gamo. Tavis aridebad unda CaiTva-

los msjavrdebulis mier gangeb iseTi moqmedebis Cadena, ro-

melic aferxebs sasjelis aRsrulebas. magaliTad, sacxovre-

beli adgilis Secvla an gvaris gamocvla sasjelis aridebis

mizniT. sasjelis Tavis aridebis Sedegad SeCerebuli xandaz-

muloba xelaxla iwyebs mimdinareobas im momentidan, rodesac

msjavrdebuli gamocxaddeba bralis aRiarebiT an mimaluli

178

msjavrdebuli dakavebuli iqneba. xandazmulobis vadaSi CaiT-

vleba sasjelis moxdisagan Tavis aridebamde gasuli dro.

sakiTxs, unda Seefardos Tu ara xandazmulobis vada

uvado Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebuls, wyvets sasamar-

Tlo. Tu sasamarTlo SeuZleblad miiCnevs xandazmulobis ga-

moyenebas, uvado Tavisuflebis aRkveTa Seicvleba vadiani Ta-

visuflebis aRkveTiT.

xandazmuloba ar gamoiyeneba saqarTvelos saerTaSori-

so xelSekrulebiT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi.

Tu pirs icavs imuniteti, xandazmulobis vadis dineba

SeCerdeba im vadiT, ra vadaSic pirs icavs imuniteti.

gamamtyunebeli ganaCenis xandazmulobas moyveba Semdegi

samarTlebrivi Sedegebi:

a) piris mier ganmeorebiTi danaSaulis Cadena araer-

Tgzisad ar CaiTvleba;

b) piri ar SeiZleba CaiTvalos recidivistad.

12.13. amnistia, Sewyaleba, nasamarTloba

sasjelis moxdisagan msjavrdebulis gaTavisufleba, ag-

reTve daniSnuli sasjelis Semsubuqeba SeuZlia mxolod sa-

samarTlos. am wesidan gamonakliss warmoadgens iseTi Sem-

Txveva, rodesac sasjelisagan gaTavisufleba an sasjelis

Semsubuqeba amnistiiT da SewyalebiT xdeba.

amnistia aris saxelmwifo xelisuflebis umaRlesi or-

ganos (parlamentis) gansakuTrebuli aqti, romlis ZaliTac

damnaSaveTa individualurad ganusazRvreli pirTa jgufi Ta-

visufldeba sisxlissamrTlebrivi pasuxismgeblobisagan, xo-

lo msjavrdebulni sasjelisagan an umcirdebaT daniSnuli

sasjeli an SeecvlebaT sasamarTlos mier daniSnuli sasje-

li sxva, ufro msubuqi saxis sasjeliT. xSirad igi nasamar-

Tlobis moxsnasac iTvaliswinebs.

amnistia sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisa da

sasjelisagan gaTavisuflebis erT-erTi saxea, romelic gaTva-

liswinebulia kodeqsis 77-e muxliT. am muxlis Tanaxmad, am-

nistias acxadebs saqarTvelos parlamenti individualurad

ganusazRvrel pirTa mimarT.

amnistiis aqts mohyveba Semdegi samarTlebrivi Sedegi:

179

a) damnaSave SeiZleba gaTavisufldes sisxlissamarTleb-

rivi pasuxismgeblobisagan;

b) msjavrdebuli SeiZleba gaTavisufldes sasjelisagan;

g) msjavrdebulisaTvis daniSnuli sasjeli SeiZleba

Semcirdes;

d) msjavrdebulisaTvis daniSnuli sasjeli SeiZleba

Seicvalos ufro msubuqi sasjeliT;

e) sasjelmoxdils SeiZleba moexsnas nasamarTloba.

kodeqsis 78-e muxli iTvaliswinebs Sewyalebas, romelic

warmoadgens sasjelisagan gaTavisuflebis erT-erT saxes.

Sewyaleba aris prezidentis gansakuTrebuli aqti, rom-

lis safuZvelzec individualurad gansazRvruli pirTa jgu-

fi Tavisufldeba sasjelis Semdgomi moxdisagan anda daniS-

nuli SeumcirdebaT an SeecvlebaT ufro msubuqi sasjeliT.

Sewyaleba xSirad nasamarTlobis moxsnasac iTvaliswinebs.

kodeqsis 98-e muxlis Tanaxmad, Sewyalebas axorcielebs

saqarTvelos prezidenti individualurad gansazRvruli pi-

ris mimarT.

Sewyalebis aqts moyveba Semdegi samarTlebrivi Sedegi:

a) msjavrdebuli SeiZleba gaTavisufldes sasjelis Sem-

dgomi moxdisagan;

b) msjavrdebulisaTvis daniSnuli sasjeli SeiZleba

Semcirdes;

g) msjavrdebulisaTvis daniSnuli sasjeli SeiZleba

Seicvalos ufro msubuqi sasjeliT;

d) sasjelmoxdils SeiZleba moexsnas nasamarTloba.

amnistiasa da Sewyalebas Soris gansxvaveba Semdegia:

1) amnistias acxadebs saqarTvelos parlamenti, xolo

Sewyalebas axorcielebs saqarTvelos prezidenti;

2) amnistiis aqti Seexeba rogorc sisxlis samarTlis pa-

suxisgebaSi micemulebs, aseve msjavrdebulebs da sasjelmox-

dilebs.

nasamarTloba. nasamarTloba aris sasamarTlos mier pi-

risaTvis msjavris dadebis samarTlebrivi Sedegi, romelic

nasamarTlevis uflebebis SezRudviT gamoixateba.

nasamarTlobas ormagi Sedegi mosdevs: erTi _ saerTo

samarTlebrivi, xolo meore _ wminda sisxlissamarTlebrivi.

180

nasamarTlevi piris saerTo samarTlebrivi Sedegi SeiZ-

leba gamoixatos Tanamdebobis dakavebis an saqmianobis ufle-

bis SezRudvaSi.

nasamarTlobis wminda sisxlissamarTlebrivi mniSvnelo-

ba imaSi mdgomareobs, rom igi mxedvelobaSi miiReba sisxlis-

samarTlebrivi pasuxismgeblobis, danaSaulis kvalifikaciisa

da piris recidivistad cnobis sakiTxis gadaWrisaTvis.

kanoniT dadgenilia nasamarTlobis avtomaturad gaqar-

wylebis da misi sasamarTlos ganCinebiT an amnistiiT an Sew-

yalebiT moxsnis wesi.

nasamarTlobis moxsnis an gaqarwylebis mizania sabolo-

od aRudginos sasjelmoxdils winandeli uflebrivi mdgoma-

reoba. nasamarTlobis gaqarwyleba da moxsna spobs samar-

Tlebriv Sedegebs. aseT pirs SeuZlia ganacxados, rom nasa-

marTlevi ar aris.

nasamarTloba qarwyldeba reabilitaciis SemTxvevaSi.

nasamarTloba gaqarwyldeba:

a) pirobiTi msjavrdebulisa _ gamosacdeli vadis Sem-

deg;

b) Tavisuflebis aRkveTaze ufro msubuqi sasjeliT

msjavrdebulisa _ sasjelis moxdidan 1 wlis Semdeg;

g) naklebad mZime danaSaulisaTvis Tavisuflebis aRkve-

Tis msjavrdebulisa _ sasjelis moxdidan 3 wlis Semdeg;

d) mZime danaSaulisaTvis Tavisuflebis aRkveTiT msjav-

rdebulisa _ sasjelis moxdidan 6 wlis Semdeg;

e) gansakuTrebiT mZime danaSaulisaTvis Tavisuflebis

aRkveTiT msjavrdebulisa _ sasjelis moxdidan 8 wlis Sem-

deg.

nasamarTlobis gaqarwyleba ar SeiZleba vadaze adre

moxdes. imas, visac nasamarTloba gauqarwyldeba, amis dama-

dasturebeli sabuTi ar sWirdeba.

Tu msjavrdebuli kanoniT dadgenili wesiT sasjelis

moxdisagan vadaze adre iqna gaTavisuflebuli an Tu mas sas-

jelis mouxdeli nawili Seecvala ufro msubuqi saxis sasje-

liT, nasamarTlobis gaqarwylebis vada Sesabamisad gamoiT-

vleba sasjelis faqtobrivad moxdis momentidan an ufro msu-

buqi saxis sasjelis moxdis momentidan.

181

zogjer nasamarTlobis mqone pirs SeiZleba nasamar-

Tlobis gaqarwylebamde moexsnas nasamarTloba. nasamarTlo-

bis moxsnis ufleba aqvs sasamarTlos. Tu sasjelis moxdis

Semdeg msjavrdebuli umwikvlod iqceoda, maSin misi TxovniT

sasamarTlos SeuZlia mouxsnas mas nasamarTloba nasamar-

Tlobis gaqarwylebis vadis gasvlamde. saproceso kodeqsis

288-e muxlis Tanaxmad, nasamarTlobis moxsnis sakiTxs sas-

jelmoxdili piris SuamdgomlobiT ganixilavs gadawyvetile-

bis mimRebi pirveli instanciis sasamarTlo zepiri mosmenis

gareSe. nasamarTlobis moxsnaze uaris Tqmis SemTxvevaSi Suam-

dgomlobis xelaxla dayeneba SeiZleba mxolod 6 Tvis Sem-

deg.

gaqarwylebuli an moxsnili nasamarTloba mxedvelobaSi

ar miiReba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis, danaSau-

lis kvalifikaciisa da sisxlissamarTlebrivi zemoqmedebis

RonisZiebis sakiTxis gadawyvetisas.

182

Tavi 13. arasrulwlovanis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba

13.1. arasrulwlovanis sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgeblobis Taviseburebani

kodeqsis me-80 muxlis Tanaxmad, sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgeblobis dakisrebisas an misgan gaTavisuflebisas

arasrulwlovnad iTvleba is, visac danaSaulis Cadenamde

Seusrulda 14 weli, magram ar Sesrulebia 18 weli.

radganac asaks didi mniSvneloba aqvs pasuxismgeblobi-

saTvis, amitom sasamarTlom zustad unda daadginos aras-

rulwlovanis dabadebis weli, Tve da ricxvi. piri CaiTvle-

ba garkveul asaks miRweulad ara dabadebis dRes, aramed

dabadebis dRis momdevno dRidan. Tu arasrulwlovnis asaks

adgens sasamarTlo fsiqiatriuli eqspertiza, dabadebis

wlis gansazRvrisas piris dabadebis dRed unda CaiTvalos

am wlis ukanaskneli dRe, xolo Tu asakis gansazRvra xdeba

welTa minimaluri da maqsimaluri odenobiT, sasamarTlo ey-

rdnoba eqspertizis mier navaraudev minimalur asaks am piri-

saTvis.

arasrulwlovnisaTvis dawesebulia sisxlissamarTleb-

rivi zemoqmedebis RonisZiebaTa Tavisebureba. saxeldobr, ko-

deqsis 81-e muxlis Tanaxmad, arasrulwlovan damnaSaves Se-

iZleba daeniSnos sasjeli an aRmzrdelobiTi zemoqmedebis

iZulebiTi RonisZieba.

arasrulwlovanTa mimarT sasjelis gansazRvrisas mTe-

li rigi SeRavaTebia dawesebuli. saproceso kodeqsis 319-e

muxlis Tanaxmad, arasrulwlovnis mier Cadenili danaSau-

lis saqmeze process axorcieleben mxolod is mosamarTlee-

bi, prokurorebi da gamomZieblebi, romlebmac pedagogikasa

da fsiqologiaSi specialuri momzadeba gaiares.

sasamarTlos ufleba aqvs arasrulwlovan damnaSaves

dauniSnos Semdegi saxis sasjelebi:

a) jarima;

b) saqmianobis uflebis CamorTmeva;

g) sazogadoebisaTvis sasargeblo Sroma;

d) gamasworebeli samuSao;

183

e) Tavisuflebis SezRudva;

v) Tavisuflebis aRkveTa.

rogorc Cans, arasrulwlovans srulwlovani damnaSavi-

sagan gansxvavebiT ar SeiZleba daeniSnos: Tanamdebobis daka-

vebis uflebis CamorTmeva, samxedro piris samsaxurebrivi

SezRudva, uvado Tavisuflebis aRkveTa da qonebis CamorTme-

va.

jarima. jarima qonebrivi xasiaTis sasjelia, romelic

gamoiyeneba arasrulwlovani damnaSavis mimarT.

jarima arasrulwlovans SeiZleba daeniSnos rogorc

ZiriTad, ise damatebiTi sasjelis saxiT.

damatebiT sasjelad igi dainiSneba im SemTxvevaSic,

roca igi kodeqsis kerZo nawilis muxliT damatebiT sasje-

lad ar aris gaTvaliswinebuli.

jarimis minimaluri odenobaa 2000 lari. Tu kodeqsis

kerZo nawilis Sesabamisi muxlis sanqcia sasjelis saxiT

iTvaliswinebs Tavisuflebis aRkveTas 3 wlamde vadiT, jari-

mis minimaluri odenoba ar unda iyos 500 larze naklebi.

saqmianobis uflebis CamorTmeva. saqmianobis uflebis

CamorTmeva gaTvaliswinebulia kodeqsis 84-e muxliT. gansxva-

vebiT 43-e muxlisa, 84-e muxli ar iTvaliswinebs Tanamdebo-

bis dakavebis uflebis CamorTmevas, vinaidan arasrulwlo-

vans ar SeiZleba ekavos raime Tanamdeboba. es sasjeli dai-

niSneba maSin, rodesac sasamarTlo mizanSewonilad CaTvlis

aukrZalos arasrulwlovans garkveuli profesiuli an

sxvagvari saqmianoba. saqmianobis uflebis CamorTmeva aras-

rulwlovans eniSneba 1-3 wlamde vadiT.

sazogadoebisaTvis sasargeblo Sroma. sazogadoebisaT-

vis sasargeblo Sroma arasrulwlovans eniSneba 40-320 saa-

Tamde vadiT. am saxis sasjelis moxda arasrulwlovans eva-

leba swavlisagan an ZiriTadi samuSaosagan Tavisufal

dros. Tavisuflebis aRkveTis sazogadoebisaTvis sasargeb-

lo SromiT Secvlis SemTxvevaSi, an Tu mxareTa Soris dade-

bulia saproceso SeTanxmeba, igi SeiZleba dainiSnos 320 sa-

aTze meti vadiTac. sazogadoebisaTvis sasargeblo Sroma gu-

lisxmobs iseTi samuSaos Sesrulebas, romelic ZaluZs aras-

rulwlovans. am sasjelis vada 15 wlamde arasrulwlovan-

184

TaTvis ar unda aRematebodes dReSi 4 saaTs, xolo 15-18

wlamde arasrulwlovanTaTvis dReSi 6 saaTs.

arasrulwlovans sazogadoebisaTvis sasargeblo Sroma

damatebiT sasjelad SeiZleba daeniSnos im SemTxvevaSic,

rodesac igi kodeqsis Sesabamisi muxliT sasjelis saxiT

gaTvaliswinebuli ar aris.

gamasworebeli samuSao. gamasworebeli samuSao aras-

rulwlovans eniSneba 2 Tvidan 1 wlamde vadiT. igi SeiZleba

dainiSnos mxolod ZiriTad sasjelad.

Tavisuflebis SezRudva. kodeqsis 861-e muxlis Tanax-

mad, Tavisuflebis SezRudva daeniSneba orive sqesis aras-

rulwlovans; igi ZiriTadi sasjelia da iniSneba 4 wlamde

vadiT.

vadiani Tavisuflebis aRkveTa. Tavisuflebis aRkveTa

arasrulwlovans daeniSneba kodeqsis 88-e muxlis moTxovna-

Ta dacviT.

14-16 wlamde arasrulwlovans daniSnuli Tavisuflebis

aRkveTis vada SeumcirdebaT erTi mesamediT. amasTanave, sabo-

lood sasjeli ar unda aRematebodes 10 wels.

magaliTad, Tu sasamarTlom daniSna 14-16 wlamde aras-

rulwlovanisaTvis 12 wliT Tavisuflebis aRkveTa, gamoiye-

nebs kodeqsis 88-e muxls da saboloo sasjelad daadgens 8

wliT Tavisuflebis aRkveTas.

16-18 wlamde arasrulwlovnisaTvis daniSnuli Tavisuf-

lebis aRkveTis vada Semcirdeba erTi meoTxediT. amasTan sa-

boloo sasjeli ar unda aRematebodes 15 wels.

magaliTad, Tu sasamarTlom 16-18 wlamde arasrulwlo-

vans dauniSna Tavisuflebis aRkveTa 16 wlis vadiT, gamoiye-

nebs 88-e muxls da saboloos gansazRvravs 12 wliT Tavi-

suflebis aRkveTas.

kodeqsis 89-e muxlis Tanaxmad, arasrulwlovnisaTvis

sasjelis daniSvnis dros Semamsubuqebel da damamZimebel

garemoebebTan erTad sasamarTlo mxedvelobaSi iRebs misi

cxovrebisa da aRzrdis pirobebs, fsiqikuri ganviTarebis

dones, janmrTelobis mdgomareobas, sxva pirovnuli Tvise-

bebs, masze asakiT ufrosi pirebis zegavlenas.

185

13.2. arasrulwlovanis gaTavisufleba sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgeblobisa da sasjelisagan

moqmedi kodeqsi arasrulwlovnis sisxlissamarTlebri-

vi pasuxismgeblobisagan gaTavisuflebis or saxes icnobs:

1) dazaralebulTan Serigebis gamo;

2) aRmzrdelobiTi zemoqmedebis iZulebiTi RonisZiebis

gamoyenebiT.

kodeqsis 891-e muxlis Tanaxmad, arasrulwlovani, ro-

melmac Caidina naklebad mZime kategoriis danaSauli, SeiZ-

leba gaTavisufldes sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblo-

bisagan, Tu Seurigda dazaralebuls.

amrigad, arasrulwlovnis sisxlissamarTlebrivi pasu-

xis-mgeblobisagan gaTavisuflebisaTvis aucilebelia er-

Tdroulad sami pirobis arseboba:

1) arasrulwlovans pirvelad unda hqondes Cadenili

danaSauli;

2) Cadenili danaSauli unda iyos naklebad mZime kate-

goriis;

3) arasrulwlovani unda Seurigdes dazaralebuls.

kodeqsis 90-e muxlis Tanaxmad, arasrulwlovani, ro-

melmac pirvelad Caidina naklebad mZime danaSauli, sasamar-

Tlom SeiZleba gaaTavisuflos sisxlissamarTlebrivi pasu-

xismgeblobisagan, Tu miiCnevs, rom misi gamosworeba mizanSe-

wonilia aRmzrdelobiTi zemoqmedebis iZulebiTi RonisZie-

bis gamoyenebiT.

sasamarTlo arasrulwlovans dauniSnavs erT-erTi Sem-

degi saxis aRmzrdelobiTi zemoqmedebis iZulebiT RonisZie-

bas:

a) gafrTxileba;

b) sazedamxedvelod gadacema;

g) zianis anazRaurebis movaleobis dakisreba;

d) qcevis SezRudva;

e) specialur aRmzrdelobiT an samkurnalo aRmzrde-

lobiT dawesebulebaSi moTavseba.

sasjelisagan gansxvavebiT, arasrulwlovnis mimarT aR-

mzrdelobiTi zemoqmedebis iZulebiTi RonisZiebebis gamoye-

neba nasamarTlobas ar warmoSobs.

186

sasamarTlos SeuZlia, Tuki amas mizanSewonilad miiC-

nevs, erTdroulad dauniSnos arasrulwlovans ramdenime aR-

mzrdelobiTi xasiaTis iZulebiTi RonisZieba. magaliTad, sa-

samarTlos SeuZlia arasrulwlovans Seufardos erTdrou-

lad gafrTxileba da zianis anazRaurebis movaleobis dakis-

reba.

sazedamxedvelod gadacemis da qcevis SezRudvis gamo-

yenebis xangrZlivobas gansazRvravs am RonisZiebaTa damniS-

navi organo.

Tu arasrulwlovani sistematurad arRvevs aRmzrdelo-

biTi zemoqmedebis iZulebiTi RonisZiebiT gaTvaliswinebul

pirobebs, maSin es RonisZieba specialuri organos wardgine-

biT gauqmdeba da masalebi gadaigzavneba arasrulwlovnis

sisxlissamarTlebriv pasuxisgebaSi misacemad.

kodeqsis 92-e muxlis Tanaxmad, gafrTxileba niSnavs

arasrulwlovnisaTvis imis ganmartebas, Tu ra ziani gamoiw-

via misma qmedebam da ra Sedegi mohyveba kodeqsiT gaTvalis-

winebuli danaSaulis ganmeorebiT Cadenas.

kodeqsis 93-e muxlis Tanaxmad, sazedamxedvelod gada-

cema niSnavs mSoblisaTvis an misi Semcvleli pirisaTvis an-

da specializirebuli saxelmwifo organosTvis im movaleo-

bis dakisrebas, rom man aRmzrdelobiTi zegavlena moaxdi-

nos arasrulwlovanze da kontrolo gauwios mis yofaqce-

vas.

kodeqsis 94-e muxlis Tanaxmad, arasrulwlovans SeiZ-

leba daekisros zianis anazRaureba, ra drosac sasamarTlo

iTvaliswinebs mis qonebriv mdgomareobas da Sesabamis Sro-

miT Cvevebs.

qcevis SezRudva niSnavs arasrulwlovnisaTvis raime

qmedebis SezRudvas sasamarTlos mier. am RonisZiebis daniS-

vnisas arasrulwlovans SeiZleba aekrZalos:

a) gansazRvruli adgilis monaxuleba;

b) drois gansazRvrul monakveTSi Sinidan gasvla;

g) specializebuli saxelmwifo organos nebarTvis ga-

reSe sadme wasvla;

d) Tavisufali drois gansazRvruli formiT gamoyeneba;

garda amisa, arasrulwlovans SeiZleba daevalos:

a) saganmanaTleblo dawesebulebaSi swavlis ganaxleba;

187

b) specializebuli saxelmwifo organos daxmarebiT mu-

Saobis dawyeba.

garda zemoT CamoTvlili SezRudvebisa, sasamarTlos

ufleba aqvs sakuTari Sexedulebisamebr SezRudos aras-

rulwlovanis qceva.

specialur aRmzrdelobiT an samkurnalo aRmzrdelo-

biT dawesebulebaSi moTavseba niSnavs sasamarTlos mier nak-

lebad mZime danaSaulisaTvis msjavrdebuli arasrulwlov-

nis sasjelisagan gaTavisuflebas da mis moTavsebas specia-

lur aRmzrdelobiT an samkurnalo aRmzrdelobiT dawesebu-

lebaSi. aseTi RonisZiebis gamoyenebas sasamarTlo mimarTavs

maSin, Tu igi darwmundeba, rom sasjelis miznebi aseTi Ro-

nisZiebis gamoyenebiTac miiRweva.

am dawesebulebaSi yofnis vada ar unda aRematebodes

arasrulwlovnis mier Cadenili danaSaulisaTvis kodeqsiT

gaTvaliswinebuli sasjelis maqsimalur vadas.

aseT dawesebulebaSi arasrulwlovnis yofna SeiZleba

Sewydes vadaze adre. es maSin xdeba, roca specializebuli

saxelmwifo organo gaakeTebs daskvnas imis Sesaxeb, rom

arasrulwlovnis gamosworebisaTvis saWiro aRar aris aseTi

RonisZiebis Semdgomi gamoyeneba.

arasrulwlovnisaTvis daniSnuli specialur aRmzrde-

lobiT an samkurnalo-aRmzrdelobiT dawesebulebaSi yofnis

vada SeiZleba gagrZeldes mxolod maSin, Tu saWiroa aras-

rulwlovanisaTvis zogadsaganmanaTleblo an profesiuli

momzadebis damTavreba.

naklebad mZime danaSaulisaTvis msjavrdebul aras-

rulwlovans sasamarTlo aTavisuflebs sasjelisagan da mis

mimarT niSnavs aRmzrdelobiTi zemoqmedebis iZulebiT Ro-

nisZiebas.

kodeqsis 98-e muxli iTvaliswinebs arasrulwlovanis

sasjelis moxdisagan pirobiT vadamde gaTavisuflebis Tavi-

seburebas. am muxlis Tanaxmad, sazogadoebisaTvis sasargeb-

lo SromiT an gamasworebeli samuSaoTi msjavrdebuli aras-

rulwlovani sasamarTlom, xolo Tavisuflebis aRkveTiT

msjavrdebuli arasrulwlovani _ saqarTvelos sasjelaR-

srulebis, probaciisa da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa sa-

ministros adgilobrivma sabWom SeiZleba pirobiT vadamde

188

gaaTavisuflos sasjelis moxdisagan, Tu man faqtobrivad

moixada:


vadis aranakleb erTi mesamedi;

b) mZime danaSaulisaTvis mosaxdeli sasjelis vadis

aranakleb naxevari;

g) gansakuTrebiT mZime danaSaulisaTvis mosaxdeli sas-

jelis vadis aranakleb ori mesamedi.

Tu msjavrdebul arasrulwlovans Tavisuflebis aRkve-

Ta Seecvala sazogadoebrivad sasargeblo SromiT, da dais-

meba sakiTxi misi pirobiT vadamde gaTavisuflebis Taobaze,

sazogadoebisaTvis sasargeblo Sromis saxiT faqtobrivad

moxdili sasjelis vada CaeTvleba sasjelis moxdisagan pi-

robiT gaTavisuflebis vadaSi, Semdegi gaangariSebiT: sazo-

gadoebisaTvis sasargeblo Sromis 2 dRe _ Tavisuflebis aR-

kveTis 1 dRe.

თუ მსჯავრდებულ არასრულწლოვანს თავისუფლების აღკვეთა

შეეცვალა თავისუფლების შეზღუდვით და დაისმება საკითხი მისი

პირობით ვადამდე გათავისუფლების თაობაზე, თავისუფლების

შეზღუდვის სახით ფაქტობრივად მოხდილი სასჯელის ვადა ჩაეთვლება

სასჯელის მოხდისაგან პირობით გათავისუფლების ვადაში, შემდეგი

გაანგარიშებით: თავისუფლების შეზღუდვის 1 დღე–თავისუფლების

ღკვეთის 1 დღე. kodeqsis 99-e muxliT dawesebulia xandazmulobis vade-

bis Tavisebureba.

arasrulwlovani Tavisufldeba sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgeblobisagan, Tu gavida:

a) 1 weli im danaSaulis Cadenidan, romlisTvisac ko-


winebuli sasjeli ar aRemateba 2 wliT Tavisuflebis aRkve-

Tas;

b) 3 weli sxva, naklebad mZime danaSaulis Cadenidan;

g) 5 weli mZime danaSaulis Cadenidan;

d) 12 weli da 6 Tve gansakuTrebiT mZime danaSaulis Ca-

denidan.

189

arasrulwlovani msjavrdebuli Tavisufldeba sasje-

lis moxdisagan, Tu kanonier ZalaSi Sesuli gamamtyunebeli

ganaCeni ar aRsrulebula Semdeg vadebSi:

a) 1 welSi im danaSaulis Cadenidan, romlisTvisac ko-


winebuli sasjeli ar aRemateba 2 wliT Tavisuflebis aRkve-

Tas;

b) 3 welSi sxva, naklebad mZime danaSaulisaTvis msjav-

rdebis dros;

g) 5 welSi mZime danaSaulisaTvis msjavrdebis dros;

d) 7 welsa da 6 TveSi gansakuTrebiT mZime danaSauli-

saTvis msjavrdebis dros.

nasamarTlobis gaqarwylebis SedarebiT mcire vadebia

dadgenili im piris mimarT, vinc danaSauli 18 wlamde Caidi-

na. kodeqsis me-100 muxlis Tanaxmad, imas, vinc danaSauli 18

wlamde Caidina, nasamarTloba gauqarwyldeba:

a) pirobiTi msjavrisas _ gamosacdeli vadis gasvlis

Semdeg;

b) Tavisuflebis aRkveTaze ufro msubuqi sasjeliT

msjavrdebisas _ sasjelis moxdidan 6 Tvis Semdeg;

g) naklebad mZime danaSaulisaTvis Tavisuflebis aRkve-

TiT msjavrdebisas _ sasjelis moxdidan 1 wlis Semdeg;

d) mZime danaSaulisaTvis Tavisuflebis aRkveTiT

msjavrdebisas _ sasjelis moxdidan 3 wlis Semdeg;

e) gansakuTrebiT mZime danaSaulisaTvis Tavisuflebis

aRkveTiT msjavrdebisas _ sasjelis moxdidan 5 wlis Semdeg.

190

Tavi 14. iuridiuli piris sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgebloba

14.1. iuridiuli piris sisxlissamarTlebrivi

pasuxismgebloba

iuridiuli piris pasuxismgebloba qarTul sisxlis sa-

marTlis kanonmdeblobaSi siaxles warmoadgens. am sakiTxs

awesrigebs kodeqsis 1071-1077-e muxlebi.

iuridiul pirze vrceldeba sisxlis samarTlis kodeq-

siT dadgenili normebi. sisxlis samarTlis kodeqsis mizne-

bisaTvis, iuridiuli piri niSnavs samewarmeo (komerciul) an

arasamewarmeo (arakomerciul) iuridiul pirs (mis ufleba-

monacvles).

iuridiul pirs sisxlissmarTlebrivi pasuxismgebloba

daekisreba kodeqsiT gaTvaliswinebuli im danaSaulisaTvis,

romelic Cadenilia:

a) iuridiuli piris saxeliT, pasuxismgebeli piris mi-

er;

b) iuridiuli piris meSveobiT (gamoyenebiT) pasuxismge-

beli piris mier;

g) iuridiuli piris sasargeblod, pasuxismgebeli piris

mier;

pasuxismgebeli piri aris iuridiuli piris xelmZRvane-

lobaze, warmomadgenlobaze, misi saxeliT gadawyvetilebis

miRebaze uflebamosili piri anda iuridiuli piris sameT-

valyureo, sakontrolo, sarevizio organos wevri.

Tu iuridiuli piris saxeliT an misi meSveobiT (gamoye-

nebiT) an mis sasargeblod Cadenilia danaSauli, igi pasuxs

agebs sisxlis samarTlis wesiT, miuxedavad imisa, dadgeni-

lia Tu ara danaSaulis Camdeni fizikuri piri.

Tu pasuxismgebeli fizikuri piri Tavisufldeba sis-

xlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan, es ar warmoadgens

iuridiuli piris sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisa-

gan gaTavisuflebis safuZvels.

Cadenili danaSaulisaTvis iuridiuli pirisaTvis sis-

xlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis dakisreba ar gamoric-

191

xavs im danaSaulisaTvis fizikuri piris sisxlissamarTleb-

riv pasuxismgeblobas.

iuridiul pirs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba

daekisreba im SemTxvevaSic, Tu pasuxismgebeli piris mier

zedamxedvelobisa da kontrolis arajerovnad ganxorciele-

bis gamo SesaZlebeli gaxada iuridiuli piris daqvemdebare-

baSi myofi fizikuri piris mier danaSaulis Cadena iuridiu-

li piris sasargeblod.

Tu iuridiuli piri Cadenili danaSaulisaTvis sis-

xlissamarTlebriv pasuxisgebaSia micemuli, es ar aTavisuf-

lebs mas danaSaulis Sedegad mis mier miyenebuli qonebrivi,

fizikuri an moraluri zianis anazRaurebis valdebulebisa-

gan, aseve mis mimarT kanonmdeblobiT dadgenili pasuxismgeb-

lobis sxva zomebis gamoyenebisagan.

Tu dadgindeba, rom fizikuri piris qmedeba marTlwina-

aRmdegobas an brals gamoricxavs, aseT SemTxvevaSi iuridiu-

li piri Tavisufldeba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeb-

lobisagan.

iuridiul pirs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba

daekisreba mxolod im SemTxvevaSi, Tu man Caidina iseTi da-

naSauli, rogoricaa:

1) adamianiT vaWroba (muxli 1431);

2) arasrulwlovaniT vaWroba (muxli 1432);

3) kerZo saubris saidumloebis darRveva (muxli 158);

4) winaswari SecnobiT danaSaulebrivi gziT mopovebuli

qonebis SeZena an gasaReba (muxli 186);

5) saavtoro, momijnave uflebis mflobelisa da monacemTa

bazis damamzadeblis uflebis xelyofa (muxli 189);

6) ukanono samewarmeo saqmianoba (muxli 192);

7) ukanono Semosavlis legalizacia (fulis gaTeTreba)

(muxli 194);

8) ukanono Semosavlis legalizaciis gziT mopovebuli qonebiT sargebloba, qonebis SeZena, floba an gasaReba (muxli 194’);

9) birTvuli nivTierebis marTlsawinaaRmdegod dauflebis an gamoyenebis muqara(muxli 231);

10) komerciuli mosyidva (221);

11) reketul dajgufebaSi monawileoba (muxli 2241);

192

12) wylis xomaldis naosnobisaTvis saSiSroebis Seqmna (mux-

li 2271);

13) stacionaruli platformis marTlsawinaaRmdegod dauf-

leba, ganadgureba an dazianeba (muxli 2272);

14) birTvuli nivTierebis marTlsawinaaRmdegod dauflebis

muqara (muxli 2311);

15) pornografiuli nawarmoebis an sxva sagnis ukanonod

damzadeba an gasaReba (muxli 255);

16) arasrulwlovnis Cabma pornografiuli nawarmoebis an

sxva sagnis ukanonod damzadebasa da gasaRebaSi (muxli

2551);

17) narkotikuli saSualebis, misi analogis an prekursoris

ukanono damzadeba, warmoeba, SeZena, Senaxva, gadagzavna,

gadazidva an gasaReba ( muxli 260);

18) fsiqotropuli nivTierebis, misi analogis an Zliermoqme-

di nivTierebis ukanono damzadeba, warmoeba, SeZena, Se-

naxva, gadazidva, gadagzavna an gasaReba ( muxli 261);

19) saqarTveloSi narkotikuli saSualebis, misi analogis an

prekursoris ukanonod Semotana, saqarTvelodan ukano-

nod gatana an tranzitiT saerTaSoriso gadazidva (mux-

li 262);

20) saqarTveloSi fsiqotropuli nivTierebis, misi analogis

an Zliermoqmedi nivTierebis didi raodenobiT ukanonod

Semotana, saqarTvelodan ukanonod gatana an tranzitiT

saerTaSoriso gadazidva (muxli 263);

21) narkotikuli saSualebis, misi analogis an prekursoris,

fsiqotropuli nivTierebis, misi analogis an Zliermoqme-

di nivTierebis marTlsawinaaRmdego misakuTreba an gamo-

Zalva (muxli 264);

22) narkotikuli saSualebis Semcveli mcenaris ukanono da-

Tesva, moyvana an kultivireba (muxli 265);

23) narkotikuli saSualebis, misi analogis an prekursoris,

fsiqotropuli nivTierebis an misi analogis ukanono

warmoebisaTvis faruli laboratoriis mowyoba an Senax-

va;

24) narkotikuli saSualebis SesaZenad yalbi receptis an

sxva dokumentis damzadeba gasaRebis mizniT an gasaReba

(muxli 267);

193

25) fsiqotropuli an Zliermoqmedi nivTierebis SesaZenad

yalbi receptis an sxva dokumentis damzadeba gasaRebis

mizniT an gasaReba (muxli 268);

26) narkotikuli saSualebis an prekursoris damzadebis,

warmoebis, miRebis, aRricxvis, gacemis, Senaxvis, gadazid-

vis, gadagzavnis an Semotanis wesis darRveva (muxli 269);

27) fsiqotropuli an Zliermoqmedi nivTierebis damzadebis,

warmoebis, miRebis, aRricxvis, gacemis, Senaxvis, gadazid-

vis, gadagzavnis an Semotanis wesis darRveva (muxli 270);

28) narkotikuli saSualebis, misi analogis, fsiqotropuli

nivTierebis an misi analogis ukanonod moxmarebisaTvis

binis an sxva sadgomis daTmoba (muxli 271);

29) kompiuterul informaciasTan aramarTlzomieri SeRweva

(muxli 284);

30) egm-is damazianebeli programis Seqmna, gamoyeneba an

gavrceleba (muxli 285);

31) egm-is, egm-is sistemis an maTi qselis eqsploataciis

wesis darRveva (muxli 286);

32) teroristuli aqti (muxli 323);

33) teqnologiuri terorizmi (muxli 324);

34) kiberterorizmi (3241);

35) saqarTvelos politikuri Tanamdebobis pirze Tavdasxma

(muxli 325);

36) saerTaSoriso dacviT mosargeble pirze an dawesebule-

baze Tavdasxma (muxlis 326);

37) teritoriuli organizaciis Seqmna an xelmZRvaneloba an

masSi monawileoba (muxlis 327);

38) ucxo qveynis teriristul organizaciaSi an ucxoeTis

kontrols daqvemdebarebul aseT organizaciaSi gaerTi-

aneba anda misi daxmareba teroristul saqmianobaSi (mux-

li 328);

39) mZevlad xelSi Cagdeba teroristuli mizniT (muxli 329);

40) strategiuli an gansakuTrebiT mniSvnelovani obieqtis

xelSi Cagdeba an blokireba teroristuli mizniT (muxli

330);

41) saqveynod mowodeba terorizmisaken (muxli 3301);

42) wvrTna teroristuli mizniT (muxli 3302);

43) terorizmis dafinanseba (muxli 3311);

194

44) zegavleniTi vaWroba (muxli 3391);

45) qrTamis micema (muxli 339);

46) saqarTvelos saxelmwifo sazRvarze migrantis ukanonod

gadayvana anda misTvis saqarTveloSi ukanonod yofnisaT-

vis Sesabamisi pirobebis Seqmna (muxli 3441);

47) yalbi dokumentis, beWdis, Stampis an blankis damzadeba,

gasaReba an gamoyeneba (muxli 362);

48) samarTalwarmoebis ganxorcielebisaTvis an gamoZiebisaT-

vis xelis SeSla (364);

49) muqara an Zaladoba samarTalwarmoebis ganxorcielebas-

Tan an gamoZiebasTan dakavSirebiT (muxli 365);

50) mowmis, dazaralebulis, eqspertis an Tarjimnis mosyidva

an iZuleba (muxli 372);

51) masobrivi ganadgurebis iaraRis damzadeba, SeZena an gasa-

Reba (muxli 406).

14.2. iuridiuli piris sasjelTa saxeebi, maTi

gamoyenebis wesi da pirobebi

iuridiul pirs Cadenili danaSaulisaTvis daekisreba

Semdegi erT-erTi sasjelis saxe:

a) likvidacia;

b) saqmianobis uflebis CamorTmeva;

g) jarima;

d) qonebis CamorTmeva.

iuridiuli piris sasjelis saxeebi iyofa ZiriTad, Se-

reul da damatebiT sasjelebad.

iuridiuli piris ZiriTadi sasjelebia likvidacia da

saqmianobis uflebis CamorTmeva; Sereuli sasjelia jarima,

romelic SeiZleba dainiSnos rogorc ZiriTad, ise damate-

biT sasjelad; zolo damatebiTi sasjelia qonebis CamorTme-

va, romelic SeiZleba dainiSnos mxolod damatebiT sasje-

lad.

likvidacia. likvidacia aris iuridiuli piris ZiriTa-

di sasjelis saxe, romelsac iTvaliswinebs kodeqsis 1074-e

muxli. sasjelis saxiT likvidaciis daniSvnisas likvida-

tors, romelic uzrunvelyofs iuridiuli piris likvidaci-

as, iuridiuli piris likvidaciisaTvis kanonmdeblobiT dad-

195

genili wesis Sesabamisad. likvidaciasTan dakavSirebuli

xarjebis gadaxdevineba daekisreba msjavrdebul iuridiul

pirs.

მაგალითად, კომერციულ ბანკ „ოქროს საწმისს“ სასამართლომ

ტერორიზმის დაფინანსებისათვის სასჯელის სახით განუსაზღვრა

ლიკვიდაცია. აღნიშნული სასჯელის აღსრულება სასამართლომ

დაავალა დამოუკიდებელ აუდიტს. მართებულია თუ არა სასამართლოს

მოქმედება? არა, რადგან ლიკვიდაციას ახორციელებს საქართველოს

ეროვნული ბანკის მიერ დანიშნული ლიკვიდატორი. Tu xorcieldeba komerciuli bankisa da arasabanko sa-

depozito dawesebulebis likvidacia, sasamarTlos kanonier

ZalaSi Sesuli gamamtyunebeli ganaCenis safuZvelze, mas

axorcielebs saqarTvelos erovnuli bankis mier daniSnuli

likvidatori (likvidatorebi).

likvidacia SeiZleba gamoyenebul iqnes im SemTxvevaSi,

Tu dadgindeba, rom:

a) danaSaulebrivi saqmianoba iuridiuli piris Seqmnis

ZiriTad mizans warmoadgens;

b) danaSaulebrivi saqmianoba iuridiuli piris saqmia-

nobis ZiriTad nawils warmoadgens.

saqmianobis uflebis CamorTmeva. saqmianobis uflebis

CamorTmeva iuridiuli piris ZiriTadi sasjelis saxea, ro-

melsac iTvaliswinebs kodeqsis 1075-e muxli. saqmianobis Ca-

morTmeva niSnavs iuridiuli pirisaTvis uvadod an 1-10 wlam-

de vadiT saqmianobis erTi an ramdenime saxis akrZalvas.

saqmianobis uflebis CamorTmevisas xdeba mxolod ise-

Ti saqmianobis CamorTmeva, romlis ganxorcielebisas an rom-

lis ganxorcielebasTan dakavSirebiT iqna Cadenili danaSau-

li.

jarima. jarima qonebrivi sasjelia, romlis gadaxda sa-

xelmwifos sasargeblod xdeba. jarima SeiZleba dainiSnos

rogorc ZiriTad, ise damatebiT sasjelad.

jarima aris fuladi gadasaxdeli. sxva Zvirfaseulo-

biT an materialuri sikeTiT misi gadaxda ar SeiZleba.

iuridiuli pirisaTvis jarimis minimaluri odenobaa

100 000 (asi aTasi) lari.

196

jarimis odenobas sasamarTlo adgens, ra drosac iTva-

liswinebs:

a) Cadenili danaSaulis simZimes;

b) danaSaulis miRebul sargebels;

g) iuridiuli piris materialur mdgomareobas.

iuridiuli piris materialuri mdgomareoba ganisaz-

Rvreba misi qonebiT, SemosavlebiT da sxva garemoebebiT.

Tu ZiriTadi sasjelis saxiT daniSnuli jarimis gadax-

devineba SeuZlebelia, es sasjeli Seicvleba saqmianobis uf-

lebis CamorTmeviT an likvidaciiT.

Tu kodeqsis kerZo nawilis muxlis SeniSvnaSi jarima

miTiTebulia rogorc ZiriTad, ise damatebiT sasjelad da

jarimis gamoyeneba xdeba ZiriTadi sasjelis saxiT, aseT Sem-

TxvevaSi damatebiT sasjelad jarima ar gamoiyeneba.

qonebis CamorTmeva. iuridiuli pirisaTvis qonebis Ca-

morTmeva gaTvaliswinebulia kodeqsis 1077-e muxliT. qonebis

CamorTmeva damatebiTi sasjelia. iuridiuli pirisaTvis qo-

nebis CamorTmevaze vrceldeba me-10 TavSi mocemuli `qonebis

CamorTmevis~ moTxovnebi.

qonebis CamorTmeva niSnavs:

a) danaSaulis sagnis saxelmwifos sasargeblod usas-

yidlod CamorTmevas;

b) danaSaulis iaraRis saxelmwifos sasargeblod usas-

yidlod CamorTmevas;

g) danaSaulis sagnis da iaraRis saxelmwifos sasargeb-

lod usasyidlod CamorTmevas;

d) danaSaulis Casadenad gamiznuli nivTis saxelmwi-


e) danaSaulebrivi gziT mopovebuli qonebis saxelmwi-


v) danaSaulis Casadenad gamiznuli nivTis da danaSau-

lebrivi gziT mopovebuli qonebis saxelmwifos sasargeb-

lod usasyidlod CamorTmevas.

danaSaulis sagnis an/da iaraRis an danaSaulis Casade-

nad gamiznuli nivTis CamorTmeva niSnavs iuridiuli piri-

saTvis mis sakuTrebaSi an kanonier mflobelobaSi arsebu-

li, ganzraxi danaSaulis Casadenad gamoyenebuli an amisaT-

vis raime saxiT gamiznuli qonebis saxelmwifos sasargeb-

197

lod usasyidlod CamorTmevas. CamorTmeva xdeba sasamar-

Tlos mier iuridiuli piris pasuxismgeblobis SemTxvevebSi,

rodesac saxezea danaSaulis sagani an/da iaraRi an danaSau-

lis Casadenad gamiznuli nivTi da maTi CamorTmeva saWiroa

saxelmwifo da sazogadoebrivi aucileblobidan an calke-

ul pirTa uflebebisa da Tavisuflebebis dacvis interesebi-

dan gamomdinare anda axali danaSaulis Tavidan asacileb-

lad.

danaSaulebrivi gziT mopovebuli qonebis CamorTmeva

niSnavs msjavrdebuli iuridiuli pirisaTvis danaSaulebri-

vi gziT miRebuli qonebis (yvela nivTis da ara materialuri

qonebrivi sikeTe, aseve iuridiuli dokumentebi, romelic iZ-

leva uflebas qonebaze), agreTve am qonebidan miRebuli ne-

bismieri formis Semosavlebis an maTi Rirebulebis eqviva-

lenturi (Tanabari) qonebis saxelmwifos sasargeblod usas-

yidlod CamorTmevas. es damatebiTi sasjelia da iniSneba iu-

ridiuli piris mier Cadenili danaSaulisaTvis, yvela im

SemTxvevaSi, Tu damtkicdeba, rom es qoneba danaSaulebrivi

gziTaa mopovebuli.

198

სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილის ტესტები 1. ruseTis saxelmwifos diplomatiurma warmomadgenelma, romelic diplomatiuri imunitetiT sargeblobda, danaSauli Caidina saqarTvelos teritoriaze. rogor gadawydeba diplomatiuri warmomadgenlis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxi? a. saerTaSoriso samarTlis mixedviT misi dasja mxolod ruseTis sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT SeiZleba. b. misi sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxi gadawydeba saerTaSoriso samarTliT gaTvaliswinebuli wesiT. g. saerTaSoriso samarTlis normebiT akrZalulia ucxo saxelmwifoSi diplomatiuri warmomadgenlis dasja. d. sisxlisssmarTlebrivi pasuxismgebloba daekisreba ruseTis sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT, xolo sasjels moixdis haagaSi. 2. danaSaulis mcdelobisTvis sasjelis vada an zoma ar unda aRematebodes damTavrebuli danaSaulisTvis ssk-is kerZo nawilis Sesabamisi muxliT an muxlis nawiliT gaTvaliswinebuli yvelaze mkacri saxis sasjelis maqsimaluri vadis an zomis: a. erT mesameds. b. mcdelobisTvis SesaZlebelia damTavrebuli danaSaulisTvis ssk-is kerZo nawilis Sesabamisi muxliT an muxlis nawiliT gaTvaliswinebuli yvelaze mkacri saxis sasjelis maqsimaluri vada an zoma dainiSnos. g. sam meoTxeds. d. erT meoTxeds. 3. Sav zRaze, TurqeTis sanapirosTan saqarTvelos amosacnobi niSniT mcurav gemze myofi ukrainis moqalaqeebis mimarT saberZneTis moqalaqeebma Caidines naklebad mZime danaSauli.

199

SeiZleba Tu ara danaSauli saqarTvelos teritoriaze Cadenilad CaiTvalos? a. ara, radgan danaSauli saberZneTis moqalaqeebis mier aris Cadenili. b. ara, radgan danaSauli mxolod TurqeTis teritoriaze iTvleba Cadenilad. g. diax, radgan danaSauli saqarTvelos teritoriazea Cadenili. d. ara, radgan ukarainis moqalaqeebis mimarT naklebad mZime danaSaulia Cadenili. 4. nasamarTlevma pirma pirvelad Caidina ssk-is 187-e muxlis pirveli nawiliT gaTvaliswinebuli danaSauli (nivTis dazianeba an ganadgureba), romelic iTvaliswinebs sam wlamde Tavisuflebis aRkveTas. danaSaulis Cadenis Semdeg igi nebayoflobiT gamocxadda bralis aRiarebiT, xeli Seuwyo danaSaulis gaxsnas da aanazRaura ziani. SeiZleba Tu ara damnaSave gaTavisufldes sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan? a. ar SeiZleba, radgan piri nasamarTlevia. b. SeiZleba gaTavisufldes, radgan pirvelad Caidina danaSauli da aRniSnuli muxlis pirveli nawiliT gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli ar aRemateba sami wliT Tavisuflebis aRkveTas, aRiara danaSauli da aanazRaura ziani. g. SeiZleba Tu Seurigda dazaralebuls. d. ar SeiZleba, radgan danaSauli qonebrivi xasiaTisa. 5. g. kilaZe gaupatiurebis mizniT Tavs daesxa a. kvaWaZes da xelebi gadaugrixa. am dros a. kvaWaZis 12 wlis gogonam gaiRviZa da mezoblebs saSvelad mouxmo. g. kilaZes SeeSinda da miimala. daisjeba Tu ara g. kilaZe? a. diax, radgan man Caidina gaupatiurebis momzadeba. b. ara, radgan man danaSaulze nebayoflobiT aiRo xeli. g. diax, radgan Cadenilia gaupatiurebis mcdeloba. d. ara, radgan adgili aqvs uvargis mcdelobas.

200

6. sasamarTlom 17 wlis arasrulwlovans daniSnuli Tavisuflebis aRkveTis vada Seumcira ori mesamediT da dauniSna Tavisuflebis aRkveTa 8 wliT. kanonieria Tu ara sasamarTlos gadawyvetileba? a. ara, radgan Tavisuflebis aRkveTa 12 wels ar unda aRematebodes. b. diax, radgan kanonis moTxovna ar aris darRveuli. g. ara, radgan daniSnuli sasjeli unda iyos 10 welze meti vadiT, magram araumetes 15 wlisa. d. ara, radgan daniSnuli sasjeli unda Semcirebuliyo erTi meoTxediT. 7. policieli sirbilaZe, operatiuli informaciis safuZvelze, gavida danaSaulebrivi qmedebis ganxorcielebis SesaZlo adgilze. marTlac, aRniSnul adgilas, mimdinareobda narkotikuli nivTierebebiT vaWroba. sirbilaZis gafrTxilebis miuxedavad damnaSaveebma cecxli gauxsnes. sapasuxo srolis Sedegad sirbilaZem erT-erTi mokla. gamoZiebis Sedegad dadginda, rom sirbilaZes (rogorc sportsmens) SeeZlo iaraRis gamoyenebis gareSe gaqceviT eSvela TavisTvis. sirbilaZes brali waredgina mkvlelobis CadenisTvis. sworia Tu ara sirbilaZis mimarT wardgenili braldeba? a. ara, radgan sirbilaZe moqmedebda aucilebeli mogeriebis farglebSi. b. diax, radgan Caidenilia mkvleloba. g. ara, radgan sirbilaZem Caidina mkvleloba damnaSavis SepyrobisTvis aucilebeli zomis gadacilebiT. d. ara, radgan ganxorcielebulia damnaSavis Sepyroba. 8. qvemoT CamoTvlil msjelobaTagan romelia swori: mZimea iseTi ganzraxi danaSauli, romlis CadenisTvis sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli ar aRemateba: a. 5 wliT Tavisuflebis aRkveTas. b 15 wliT Tavisuflebis aRkveTas.

201

g. 10 wliT Tavisuflebis aRkveTas. d. 6 wliT Tavisuflebis aRkveTas. 9. romelia swori am msjelobaTagan? gansakuTrebiT mZimea iseTi ganzraxi danaSauli, romlis CadenisTvis sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebulia sasjelis saxiT Tavisuflebis aRkveTa: a. 5 welze meti vadiT. b 7 welze meti vadiT. g 12 welze meti vadiT. d. 10 welze meti vadiT an uvado Tavisuflebis aRkveTa. 10. romelia swori am msjelobaTagan: naklebad mZimea iseTi ganzraxi an gaufrTxileblobiTi danaSauli, romlis CadenisTvis sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli ar aRemateba: a. sami wliT Tavisuflebis aRkveTas. b. xuTi wliT Tavisuflebis aRkveTas. g. ori wliT Tavisuflebis aRkveTas d. jarimas. 11. qurdobisTvis nasamarTlevma 17 wlis a. nanobaSvilma ganaxorciela ssk-is 135-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli (sisxliT an sisxlis komponentebiT ukanono vaWroba), romlisTvisac maqsimaluri sasjelis saxiT gaTvaliswinebulia Tavisuflebis aRkveTa erT wlamde. danaSaulis Cadenis Semdeg a. nanobaSvili nebayoflobiT gamocxadda policiaSi, xeli Seuwyo gamoZiebas da aanazRura ziani. SeiZleba Tu a. nanobaSvilis gaTavisufleba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan qmediTi monaniebis gamo? a. ara, radgan viTareba ar Secvlila. b. diax, radgan qmediTi monaniebis yvela pirobaa Sesrulebuli. g. ara, radgan damnaSave nasamarTlevia.

202

d. diax, radgan 18 wlamde nasamarTloba mxedvelobaSi ar miiReba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan gaTavisuflebisas. 12. r. fanjakiZes a. niniZe ori wlis ganmavlobaSi ar ubrunebda 2000 lars. gabrazebulma r. fanjakiZem valis gadauxdelobis gamo mokvlis ganzraxviT iaraRidan esrola a. niniZes. pirveli tyvia ascda mas, ris Semdegac a. niniZe Seevedra r. fanjakiZes oRond aRar esrola da xvalve vals daubrunebda. r. fanjakiZem meore tyvia ar esrola da Tan uTxra, rom Tu telefoniT ar daukavSirdeboda sakuTar Zmas da igi axlave ar moitanda fuls, maSin ukve sicocxles gamoasalmebda. movlenebi ise ganviTarda, rom fulis lodinSi r. fanjakiZe policiam daakava. daisjeba Tu ara r. fanjakiZe mkvlelobisTvis. a. ara, radgan Cadenilia mkvlelobaze nebayoflobiT xelis aReba. b. diax, radgan Cadenilia mkvlelobis momzadeba. g. diax, radgan Cadenilia mkvlelobis mcdeloba. d. diax, radgan Cadenilia angarebiT mkvlelobis mcdeloba. 13. m. tabucaZe Sevida d. jajaniZis saxlSi qurdobis Casadenad. uecrad fexis xma Semoesma da bina saswrafod datova. sinamdvileSi foTlebis Srials hqonda adgili. daakvalificireT m. tabucaZis qmedeba. a. Cadenilia qurdobis momzadeba. b. adgili aqvs danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebas. g. Cadenilia qurdobis mcdeloba. d. Cadenilia damTavrebuli qurdoba. 14. moZraobisas manqanas gauskda saburavi da Seiqmna saSiSroeba, rom manqana xramSi gadaiCexeboda. mamam Svili manqanidan gadmoagdo im imediT, rom bavSvi gadarCeboda, magram bavSvma gadmogdebisas miiRo mZime travmebi, ris Sedegadac igi daiRupa. manqana ki xes Seejaxa da gaCerda. rogor dakvalificirdeba mamis moqmedeba? a. rogorc sapatio riski. b. rogorc targikuli kolizia.

203

g. rogorc gaufrTxileblobiT sicocxlis mospoba. d. rogorc marTlzomieri riski. 15. romelia swori am msjelobaTagan? sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli garkveuli saxis marTlsawinaaRmdego qmedeba ar Seeracxeba bralad imas, visac am qmedebis Cadenamde ar Sesrulebia: a. 18 weli. b. 16 weli. g. 14 weli. d. 12 weli. 16. mezoblis gaavebuli xari Tavs daesxa cincaZes da cdilobda rqebze wamoego. cincaZem daaswro da mokla xari. aris Tu ara cincaZis qmedebaSi danaSaulis niSnebi? a. ara, radgan cincaZe imyofeboda defenziuri ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. b. ara, radgan cincaZe imyofeboda aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi. g. diax, radgan cincaZem Caidina sxvisi nivTis ganzrax dazianeba, ramac mniSvnelovani ziani gamoiwvia. d. ara, radgan cincaZe imyofeboda agresiuli ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. 17. ruseTSi registrirebuli erT-erTi radikalurad ganwyobili opoziciuri partiis liderma 15 Tebervals ruseTSi gaakeTa video Canaweri oTaxSi, sadac mxolod TviTon imyofeboda. es mowodeba mimarTuli iyo saqarTvelos mosaxleobas mimarT, raTa maT saqarTvelos konstituciuri wyobileba ZaladobiT SeecvalaT. aRniSnuli video Canaweri misma Tanamzraxvelebma TurqeTSi arsebuli aralegaluri satelevizio anZis meSveobiT gadasces saqarTvelos erT-erT kerZo telekompanias, romelmac informacia miRebisTanave, 20 Tebervals, gaavrcela. CaiTvleba Tu ara danaSauli saqarTvelos teritoriaze Cadenilad?

204

a. diax, radgan danaSaulis Semadgenloba saqarTvelos teritoriaze ganxorcielda. b. ara, radgan qmedeba ruseTSi ganxorcielda. g. ara, radgan danaSauli TurqeTSi damTavrda. d. diax, radgan danaSauli saqarTvelos interesebis winaaRmdeg aris mimarTuli. 18. SeiaraRebuli xurcilava Tavs daesxa caavas mokvlis mizniT. caavam igi ketiT moigeria da Caagdo ugono mdgomareobaSi, ris Semdeg ketis cemiT mokla igi. dasjadia Tu ara caavas qmedeba? a. ar aris dasjadi, vinaidan caava moqmedebda aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi. b. ar aris dasjadi, vinaidan caava moqmedebda ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. g. caavam Caidina xurcilavas mkvleloba SurisZiebiT. d. caavam Caidina xurcilavas mkvleloba aucilebeli mogeriebis farglebis gadacilebiT. 19. saqarTveloSi registrirebuli Sps `ganviTareba~ farulad afinanasebda teroristul organizacias. Sps-s xelmZRvanel pirebs msjavri daedoT terorizmis dafinansebisTvis, xolo Sps-s ZiriTadi sasjelis saxed Seefarda saqmianobis uflebis CamorTmeva, xolo damatebiT sasjelad _ likvidacia, radgan Sps swored am mizniT iyo Seqmnili. marTebulia Tu ara sasamarTlos gadawyvetileba? a. ara, radgan likvidacia unda Sefardeboda ZiriTad sasjelad, xolo saqmianobis uflebis CamorTmeva _ damatebiTad. b. ara, radgan erTdroulad ar SeiZleba aRniSnuli sasjelebis daniSvna. g. diax, radgan likvidaciasTan erTad savaldebuloa saqmianobis uflebis CamorTmeva. d. ara, radgan saqminobis uflebis CamorTmeva mxolod fizikur pirs unda Seefardos. 20. 17 wlis axalkacs damamZimebel garemoebebSi Cadenili danaSaulebisTvis sasamarTlom daniSnuli sasjeli

205

Seumcira erTi meoTxediT da miusaja Tavisuflebis aRkveTa 11 wlis vadiT. sworia Tu ara sasamarTlos gadawyvetileba? a. arasworia, vinaidan arasrulwlovanisTvis daniSnuli Tavisuflebis aRkveTis vada ar SeiZleba aRematebodes 10 wels. b. sworia, vinaidan Teqvsmetidan Tvramet wlamde arasrulwlovans gansakuTrebiT mZime danaSaulisaTvis SeiZleba daeniSnos Tavisuflebis aRkveTa 15 wlamde vadiT. g. sworia, vinaidan arasrulwlovans, gansakuTrebiT mZime danaSaulisTvis SeiZleba daeniSnos Tavisuflebis aRkveTa 20 wlamde vadiT. d. arasworia, vinaidan arasrulwlovanisTvis daniSnuli Tavisuflebis aRkveTis vada ar SeiZleba aRematebodes 12 wels. 21. n. SaraSeniZes surda d. sanaZis mokvla, Tumca gambedaoba ar yofnida. mas usiamovneba hqonda m. razmaZesTan da yvelanairad surda misi gamwareba. am miznis gansaxorcieleblad man RamiT cru gangaSi atexa da yviriliT SesZaxa m. razmaZes, TiTqos mdinaris napirze mgeli iyo. f. razmaZem relurad miiRo es gangaSi da n. SaraSeniZis miTiTebiT im adgilisken gaisrola, sadac maTi mezobeli d. sanaZe modioda. uecari srolis Sedegad d. sanaZe gardaicvala. mieciT Sesabamisi samarTlebrivi Sefaseba n. SaraSeniZis moqmedebas. a. Cadenilia TanamonawileobiT mkvleloba. b. Cadenilia danaSaulis provokacia da mkvleloba SualobiTi amsruleblobiT. g. Cadenilia mkvleloba SualobiTi amsruleblobiT da gaufrTxileblobiT sicocxlis mospoba. d. Cadenilia mkvleloba SualobiTi amsruleblobiT. 22. iranis moqalaqem iranSi Caidina mcirewlovnis gaupatiureba da Tavi Seafara saqarTvelos. am danaSaulis Camdeni iranSi sikvdiliT isjeba. iranis xelisuflebam moiTxova Tavisi moqalaqis eqstradicia. rogor unda moiqces qarTuli mxare?

206

a. unda moxdes damnaSavis eqstradicia. b. saqarTvelos SeuZlia gaavrcelos sakuTari sisxlissamarTlebrivi iurisdiqcia monacvleobiTi marTlmsajulebis principis safuZvelze da dasajos damnaSave. g saqarTvelom unda gaavrcelos sakuTari sisxlissamarTlebrivi iurisdiqcia universalurobis principis safuZvelze da dasajos damnaSave. d. damnaSave unda gaTavisufldes sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan. 23. sasamarTlom 15 wlis arasrulwlovans daniSnuli Tavisuflebis aRkveTis vada Seumcira oro mesamediT da dauniSna Tavisuflebis aRkveTa 9 wliT. kanonieria Tu ara sasamarTlos gadawyvetileba? a. ara, radgan Tavisuflebis aRkveTa 12 wels ar unda aRematebodes. b.. 10 welze meti vadiT, magram araumetes 15 wlisa. g. ara, radgan daniSnuli sasjeli unda Semcirebuliyo erTi mesamediT. d. ara, radgan Tavisuflebis aRkveTa 7 wels ar unda aRematebodes. 24. mZime danaSaulisTvis Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebul arasrulwlovans nasamarTloba gauqarwyldeba: a. sasjelis moxdidan sami wlis Semdeg. b. sasjelis moxdidan xuTi wlis Semdeg. g. sasjelis moxdidan eqvsi wlis Semdeg. d. sasjelis moxdidan oTxi wlis Semdeg. 25. sasamarTlom pirs dauniSna sasjelis saxiT gamasworebeli samuSao or wlamde vadiT da miuTiTa, rom msjavrdebulma xelfasidan saxelmwifo SemosavalSi unda gadaixados xelfasis 4 procenti. sworia Tu ara sasamarTlos gadawyvetileba? a. diax, radgan kanonis moTxovna darRveuli ar aris. b. ara, radgan xelfasidan unda daiqviTos aranakleb xuTisa da araumetes oci procentisa.

207

g. ara, radgan gamasworebeli samuSao sasjelis saxe saerTod ar aris. d. ara, radgan xelfasidan yovelTvis unda daiqviTos Tanxa oci procentiT. 26. Sps ìntimis,~ romelic sagamomcemlo saqmianobas eweoda, xelmZRvanel pirebs msjavri daedoT pornografiuli nawarmoebis ukanono damzadebaSi arasrulwlovnis CabmisTvis, xolo Sps-s sasjelis saxed Seefarda jarima 110000 laris odenobiT. marTebulia Tu ara sasamarTlos gadawyvetileba? a. ara, radgan jarimis odenoba ar unda aRematebodes 100000 lars. b. diax, radgan sasamarTlos SeuZlia daniSnos 2000 laris ormocdaaTmag odenobaze meti. g. ara, radgan jarimis odenoba ar unda yofiliyo 200000 larze naklebi. d. ara, radgan jarimis daniSvna ZiriTad sasjelad ar SeiZleba. 27. arasrulwlovan m. natroSvils, romelsac damoukidebeli Semosavali ar hqonda, sasamarTlom sasjelad Seufarda jarima 2500 laris odenobiT. kanonieria Tu ara sasamarTlos gadawyvetileba? a. ara, radgan arasrulwlovnisTvis jarimis minimaluri odenoba ar unda aRematebodes 500 lars. b. ara, radgan msjavrdebuls damoukidebeli Semosavali ar hqonda. g. diax, radgan kanonis yvela moTxovna daculia. d. diax, radgan jarimis minimaluri odenoba 2500 laria.

28. anTaZis saxls cecxli waekida. man icoda, rom mis mezobel cincaZes, romelic Sin ar imyofeboda, hqonda cecxlCamqrobi. man gatexa cincaZis kari da gamoitana cecxlCamqrobi, riTac Tavisi saxli dawvas gadaarCina. unda daisajos Tu ara anTaZe sisxlis samarTlis wesiT? a. diax, man Caidina sxvisi nivTis ganzrax dazianeba. b. diax, man Caidina qurdoba.

208

g. ara, igi imyofeboda agresiuli ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. d. ara, igi imyofeboda defenziuri ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi.

29. sasamarTlom gansasjel gabriCiZesTvis sasjelis daniSvnis dros gamoiyena STanTqmis principi, radgan danaSauli Sedgeboda naklebad mZime danaSaulTagan da sabolood ufro mkacrma sasjelma STanTqa naklebad mkacri sasjeli. sworia Tu ara sasamarTlos moqmedeba? a. diax, sasamarTlos hqonda amis ufleba. b. diax, aseT dros gamoiyeneba mxolod sasjelTa STanTqmis principi. g. ara, sasamarTlos nawilobriv unda Seekriba daniSnuli sasjelebi. d. ara, sasamarTlos mTlianad unda Seekriba daniSnuli sasjelebi. 30. qurdobis martivi SemadgenlobisTvis nasamarTlevma 17 wlis n. amiranaSvilma ganaxorciela mZime danaSauli. danaSaulis aRiarebis Semdeg mxareebs Soris daido saproceso SeTanxmeba. sasamarTlom n. amiranaSvils dauniSna pirobiTi msjavri. marTebulia Tu ara sasamarTlos gadawyvetileba? a. diax, radgan sisxlis samarTlis kanonis yvela pirobaa daculi. b. ara, radgan ganzraxi danaSaulia Cadenili. g. diax, radgan ganaCenis gamotanis momentisTvis gansasjels ar Sesrulebia 18 weli. d. ara, radgan piri nasamarTlevia.

31. savanelma gadawyvita misi megobris masxrad agdeba, ris gamoc man gadaicva niRabi da xelSi najaxmomarjvebuli Rame quCaSi daxvda. rodesac misi megobari gamoCnda, savanelma `saxumarod,~ viTom najaxis dartyma undoda, najaxi megobars daumizna, romelmac savaneli maniakad miiCnia da pistoletidan esrola, ris Sedegadac savaneli

209

daiRupa. sasamarTlom aRniSnuli qmedeba aucilebel mogeriebad daakavalificira. gamoZiebiT dadginda, rom sxva adamianic ver SeZlebda Seqmnili situaciis obieqturi pirobebis Secnobas. sworia Tu ara sasamarTlos kvalifikacia? a. diax, vinaidan adgili aqvs savanelis realur Tavdasxmas. b. ara, radgan adgili TavdacviT ukidures aucileblobas. g. diax, radgan xelyofisgan daicva samarTlebrivi sikeTe. d. ara, vinaidan adgili aqvs Secdomas, romelic brals gamoricxavs da ara marTlsawinaaRmdegobas. 32. xomerikma 1000 aSS dolaris qurdobis Casadenad waaqeza kvaWaZe, xolo kvaWaZem qurdobis nacvlad Caidina yaCaRoba da daeufla 1000 aSS dolars. sasamarTlom xomeriki gaaTavisufla sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan, xolo kvaWaZe damnaSaved scno yaCaRobaSi. sworia Tu sasamarTlos gadawyvetileba? a. diax, sworia, radgan adgili hqonda amsruleblis eqscess. b. ara, vinaidan saxezea Tanamonawileoba da orive unda daisajos yaCaRobisTvis. g. diax, sworia, radgan ar iyo winaswari SeTanxmeba yaCaRobaze. d. ara, radgan xomeriki unda daisajos qurdobaSi TanamonawileobisTvis, xolo kvaWaZe _ yaCaRobis amsruleblobisTvis. 33. tuperkulioziT daavadebulma 59 wlis m. CigogiZem Caidina 500 laris qurdoba. gamomZiebelma Sekrebili mtkicebulebebisa da advokatis Suamdgomlobis safuZvelze m. CigogiZe gaaTavisufla sasjelisgan mZime avadmyofobis gamo. marTebulia Tu ara gamomZieblis moqmedeba? a. ara, radgan saproceso SeTanxmeba ar iyo dadebuli. b. ara, radgan sasjelisgan gaTavisufleba mTavar prokurorTan unda iyos SeTanxmebuli. g. ara, radgan avadmyofobis gamo sasjelisgan SeiZleba gaTavisufldes mxolod 60 wels miRweuli piri an orsuli qali.

210

d. ara, radgan sasjelisgan msjavrdebuls mxolod sasamarTlo aTavisuflebs. 34. televizorebis qarxnis muSam gadawyvita qarxnis kuTvnili televizoris gayidva. risTvisac man, erTi kviris ganmavlobaSi, yovel dRe daiwyo televizoris nawilebis gamotana, raTa Semdeg aewyo da misi realizacia moexdina. warmoadgens Tu ara aRniSnuli qmedeba danaSaulis simravles? a. diax, radgan adgili aqvs idealur erToblobas. b. ara, radgan saxezea gangrZobadi danaSauli. g. diax, radgan Cadenili qurdoba araerTgzis. d. ara, radgan saxezea denadi danaSauli. 35. am msjelobaTagan romelia swori? Tanamdebobis dakavebis, gamasworebeli samuSaos da Tavisuflebis aRkveTis vada gamoiangariSeba: a. saaTebiT. b. TveebiT da wlebiT. g. dReebiT. d. kvirebiT. 36. am msjelobaTagan romelia swori? sazogadoebisaTvis sasargeblo Sromis vada rogorc sasjelis saxe, gamoiangariSeba: a. dReebiT. b. TveebiT. g. saaTebiT. d. wlebiT. 37. sasjelaRsrulebiT dawesebulebaSi msjavrdebulma petriaSvilma saRamos Seityo, rom jamburias gadawyvetili aqvs diliT adre misi mokvla. petriaSvilma, safrTxis Tavidan asacileblad, msjavrdebuli jamburia im saRamosve mokla. dasjadia Tu ara petriaSvilis qmedeba?

211

a. ara, radgan igi moqmedebda marTlzomieri riskis pirobebSi. b. ara, radgan man Tavi daicva marTlsawinaaRmdego Tavdasxmisgan. g. diax, radgan marTlsawinaaRmdego xelyofa amwuTieri ar iyo. d. ara, radgan igi moqmedebda aucilebeli mogeriebis pirobebSi. 38. saqarTvelos mezRvaurebi sazRvao katastrofaSi moyvnen, romelTagan mxolod samma maTganma SeZlo patara naviT Tavis gadarCena. iseTi viTareba Seiqmna, rom Tu erT-erT maTgans ar moiSorebdnen, navi CaiZireboda da aucileblad samive daiRupeboda. orma mezRvaurma moilaparaka da mesame mezRvauri zRvaSi gadaagdes. dasjadia Tu ara mezRvaurTa moqmedeba? a. diax, radgan sxvisi sicocxlis xarjze sakuTari sicocxlis gadarCena ar SeiZleba. b. ara, radgan tragikuli kolizia brals gamoricxavs. g. diax, radgan mezRvaurs, samxedro wesdebiT, ufleba ara aqvs gaswiros samxedro piri. d. ara, radgan isini moqmedebdnen ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. 39. eqimi q. siraZe mowmed iyo dabarebuli sasamarTloSi. Tumca, daniSnul dRes igi sasamarTloSi ver gamocxadda, radgan mis pacients gadaudebeli mkurnaloba esaWiroeboda, romlis gareSec mis sicocxles safrTxe Seeqmneboda. SeafaseT q. siraZis qmedeba. a. qmedeba Cadenilia ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. b. qmedeba Cadenilia tragikuli koliziis viTarebaSi, radgan samarTlebriv sikeTeTagan erT-erTi gadaarCina. g. qmedeba ganxorcilebulia movaleobaTa koliziis mdgomareobaSi. d. qmedeba Cadenilia sapatio riskis pirobebSi. 40.

212

avtobusis mZRoli gamouval mdgomareobaSi iyo: Tu igi xidze gadaiyvanda mgzavrebs, savaraudo iyo, rom xidi simZimes ver gauZlebda da SesaZlebeli iyo misi Cangreva, xolo Tu xidze ar gadavidoda maT wamosuli mewyerisagan sul mcire xanSi daRupava gardauvlad emuqreboda. avtobusis mZRoli xidze gadavida, rasac Sedegad xidis Cangreva da mgzavrTa daRupva da dazianeba mohyva. daisjeba Tu ara mZRoli? a. ara, radgan igi moqmedebda marTlzomieri riskis pirobebSi. b. ara, radgan man gaswia sapatio riski. g. ara, radgan igi moqmedebda tragikuli koliizis viTarebaSia. d. ara, radgan igi moqmedebda ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. 41. molodinaSvili ukan daedevna Sesapyrobad pirs, romelmac yaCaRuri Tavdasxmis Sedegad mokla binis mesakuTre. borotmoqmedma mokvlis mizniT dana mouRera molodinaSvils, romelmac daaswro yaCaRs, mas TavSi xis keti Caartya da mokla. dasjadia Tu ara molodinaSvilis qmedeba? a. diax, radgan man gadaacila damnaSavis SepyrobisTvis aucilebel zomas. b. ara, radgan Tavdasxmis intensiurobaSi daSvebuli Secdoma brals gamoricxavs. g. diax, radgan man icoda da surda damnaSavis mokvla. d. ara, radgan qmedeba Cadenilia aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi. 42. sasamarTlom msjavrdebul xuxuas dauniSna pirobiTi msjavri da aseve daakisra gansazRvruli movaleoba – gaiaros alkoholizmis mkurnalobis kursi. hqonda Tu ara amis ufleba sasamarTlos? a. ara, ar hqonda. b. diax, radgan kanonis moTxovna ar aris darRveuli. g. ara, sasamarTlos SeuZlo mxolod narkomaniis mkurnalobis kursis movaleobis dakisreba.

213

d. diax, sasamarTlo valdebulia raime saxis movaleoba daakisros pirs pirobiT msjavrTan erTad. 43. berikaSvilma Tavisi 11 wlis ZmisSvili sayvareliZis binaSi gatexili fanjridan gadauSva, saidanac maT 2000 larad Rirebuli Zvirfaseuloba gaitaces. CaiTvleba Tu ara berikaSvilis qmedeba qurdobad binaSi SeRweviT? a. diax, radgan adgili aqvs Tanamonawileobas winaswari SeTanxmebiT. b. ara, radgan binaSi Sevida sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis asaks miuRweveli piri. g. diax, radgan binaSi SeRweva ganxorcielebulia SualobiTi amsruleblobiT. d. ara, radgan wamqezeblis qmedebasa da binaSi SeRwevas Soris ar aris mizezobrivi kavSiri. 44. 11 wlis bavSvma SecdomiT momxmarebels mihyida gadasayrelad gamzadebuli, vadagasuli Zexvi, ris Sedegadac myidveli daiRupa. aris Tu ara mizezobrivi kavSiri bavSvis qmedebasa da damdgar Sedegs Soris? a. ara radgan 11 wlis bavSvi ar eqvemdebareba sisxlisamarTlebriv pasuxismgeblobas. b. diax, radgan bavSvis moqmedeba marTlsawinaaRmdegoa. g. ara, radgan bavSvs ar surda da arc iTvaliswinebda mZime Sedegs. d. diax, radgan bavSvis qmedeba Sedegis dadgomis aucilebeli piroba iyo. 45. r. gaCeCilaZem saSualeba ar misca j. mamacaSvils gaqceuliyo, romelmac yaCaRuri Tavdasxva ganaxorciela. j. mamacaSvilma scada cecxlsasroli iaraRis gamoyeneba. Tumca, r. gaCeCilaZem daaswro mas da adgilze mokla. sasamarTlom r. gaCeCilaZe gaaTavisufla pasuxismgeblobisagan damnaSavis Sepyrobaze miTiTebiT. marTebulia Tu ara kvalifikacia?

214

a. ara, radgan damnaSavis Sepyroba marTmsajulebis organoebis kompetenciaa. b. diax, radgan adgili hqonda yaCaRis dakaveba. g. ara, radgan mkvleloba Cadenilia aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi. d. diax, radgan sxvagvarad SeuZlebeli iyo damnaSavis Sepyroba. 46. avtobusis mZRols muxruWebma umtyuna da ocdaaTi mgzavris gadasarCenad daejaxa iqve mdgar Ria maRazias. dartymis Sedegad daiRupa maRaziis gamyidveli. daisjeba Tu ara mZRoli? a. diax, radgan man im adamians mouspo sicocxle, romelsac safrTxe ar emuqreboda. b. ara, radgan igi moqmedebda ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. g. ara, radgan igi moqmedebda tragikuli koliziis pirobebSi. d. diax, radgan marTlzomieri riskis pirobebia darRveuli. 47. elizbaraSvilma aucilebeli mogeribisas janmrTeloba msubuqad dauziana kikviZes, romelic saswrafo daxmarebis manqaniT saavadmyofoSi gadayvanisas avtokatastrofaSi daiRupa. aris Tu ara mizezobrivi kavSiri elizbaraSvilis qmedebasa da kikviZis sikvdils Soris? a. ara, radgan elizbaraSvili ar iTvalisiwnebda da arc surda kikviZis sikvdili. b. diax, radgan elizbaraSvilis moqmedeba sikvdilis dadgomis aucilebeli piroba iyo. g. ara, radgan elizbaraSvili moqmedebda aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi. d. diax, radgan sicocxle samarTliT daculi sikeTea. 48. mamam Tavisi 8 wlis bavSvi megobarTan wveulebaze waiyvana, sadac bavSvma Zvirfasi nivTebis damtvreva daiwyo, riTac didi odenobiT materialuri ziani miayena maspinZels. mama bavSvis aseT moqmedebas didi siamovnebiT Sescqeroda.

215

dasjadia Tu ara mamis qmedeba? a. ara, radgan bavSvs ar miuRwevia sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis asakisTvis. b. diax, radgan mamam daarRvia windaxedulobis norma. g. ara, radgan mamis qmedeba socialurad umniSvneloa. d. diax, radgan danaSauli Cadenilia umoqmedobiT. 49. am msjelobaTagan romelia swori: Tu danaSaulis Cadenidan ganaCenis gamotanamde sisxlis samarTlis kanoni ramdenjerme Seicvala gamoiyeneba: a. is kanoni, romelic moqmedebda danaSaulis Cadenis dros. b. kanoni, romelic moqmedebda piris dakavebis dros. g. kanoni, romelic moqmedebda ganaCenis gamotanis dros. d. yvelaze msubuqi kanoni. 50. am msjelobaTagan romelia swori? piri Tavisufldeba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan Tu im danaSaulis Cadenidan, romlisTvisac gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli ar aRemateba ori wliT Tavisuflebis aRkveTas, gavida: a. xuTi weli. b. ori weli. g. sami weli. d. erTi weli. 51. romelia swori am msjelobaTagan? piri Tavisufldeba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan Tu naklebad mZime danaSaulis Cadenidan gavida: a. xuTi weli. b. sami weli g. erTi weli. d. eqvsi weli. 52. amsjelobaTagan romelia marTebuli?

216

Tu damnaSave daemala gamoZiebas an sasamarTlos xandazmulobis vadis dineba: a. wydeba. b ikveceba. g. Cerdeba. d. grZeldeba. 53. a. gocaZem urTierTSelaparakebis niadagze baqodan TbilisSi momaval matarebelSi b. nakaSiZes TavSi Caartya aryis boTli. rodesac matarebeli saqarTvelos teritoriaze Semovida b. nakaSiZe gardaicvala. prokuraturam saqme gamosaZieblad gadaugzavna azerbaijanis respublikis prokuraturas, radgan matarebeli azerbaijanis rkinigzas ekuTvnoda. sworad moiqca Tu ara saqarTvelos prokuratura? a. diax, radgan matarebeli azerbaijanis respublikas ekuTvnoda. b. ara, radgan danaSauli xulignuri motiviTaa Cadenili. g. diax, radgan danaSaulebrivi qmedeba azerbaijanis teritoriaze ganxorcielda. d. ara, radgan saqarTvelos sisxlissamarTlebrivi iurisdiqcia vrceledeba mocemul danaSaulze. 54. am msjelobaTagan romelia swori? pirobiT vadamde gaTavisufleba SeiZleba mxolod maSin Tu msjavrdebulma faqtiurad moixada naklebad mZime danaSaulisTvis daniSnuli sasjelis vadis: a. aranakleb erTi mexuTedi. b. aranakleb naxevari. g. aranakleb ori mesamedi. d. aranakleb sami meoTxedi. 55. am msjelobaTagan romelia swori? pirobiT vadamde gaTavisufleba SeiZleba mxolod maSin Tu msjavrdebulma moixada mZime danaSaulisTvis daniSnuli sasjelis vadis: a. aranakleb naxevari. b. aranakleb erTi mesamedi.

217

g. aranakleb ori mesamedi. d. aranakleb sami meoTxedi. 56. romelia swori am msjelobaTagan? pirobiT vadamde gaTavisufleba SeiZleba mxolod maSin, Tu msjavrdebulma faqtobrivad moixada gansakuTrebiT mZime danaSaulisaTvis daniSnuli sasjelis vadis: a. aranakleb sami meoTxedi. b. aranakleb naxevari. g. aranakleb ori mesamedi. d. aranakleb oTxi mexuTedi. 57. zambaxiZeebis ojaxs Tavs daesxa SeiaraRebuli yaCaRuri jgufi. ojaxis ufrosma petre zambaxiZem ori Tavdamsxmeli adgilze mokla, xolo erTma gaqceva SeZlo. daisjeba Tu ara petre zambaxiZe? a. diax, radgan man sicocxle xelyo sakuTrebis gadasarCenad. b. ara, radgan igi moqmedebda aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi. g. diax, radgan Cadenilia mkvleloba aucilebeli mogeriebis farglebis gadacilebiT. d. ara, radgan adgili hqonda damnaSavis Sepyrobas. 58. kako kokaia, romelic saqarTvelos Cempioni iyo WidaobaSi, quCaSi Seeswro yaCaRobis faqts. kokaiam yaCaRobis dasrulebis Semdeg damnaSaves xelebi gadaugrixa da moaxerxa misi dakaveba, ris Semdegac Caisva igi Tavis avtomanqanaSi da waiyvana policiis sammarTveloSi. agebs Tu ara kokaia pasuxs? a. ara, radgan igi imyofeboda ukiduresi aucilebelobis mdgomareobaSi. b. diax, radgan man ukanonod aRukveTa Tavisufleba damnaSaves. g. ara, radgan man damnaSave Seipyro xelisuflebis organoSi warsadgenad. d. diax, radgan man ganzrax ukanonod daakava damnaSave.

218

59. d. qaTamaZe farulad gadaZvra maRaziis sacavSi, sadac mas seifSi Senaxuli 5000 lari eguleboda. saketis rTuli mowyobilobis gamo man gadaifiqra Tanxis gataceba da ukan xelcarieli gamobrunda. Cadenilia Tu ara danaSauli? a. diax, radgan adgili aqvs qurdobis mcdelobas. b. ara, radgan qurdobis momzadeba ar isjeba. g. diax, radgan adgili aqvs qurdobis momzadebas. d. ara, radgan d. qaTamaZem nebayoflobiT aiRo xeli danaSaulze. 60. mkvlelobisTvis msjavrdebul zaur xarebias misjili hqonda aTi wliT Tavisuflebis aRkveTa. man ganizraxa Tavisuflebis aRkveTis moxdis adgilidan gaqceva, risTvisac igi ramdenime dRis ganmavlobaSi emzadeboda. man yvelaferi gaakeTa imisTvis, rom gaqceuliyo, Tumca erTi saaTiT adre SeeSinda mas mosalodneli pasuxismgeblobis da gadaifiqra gaqceva. agebs Tu ara pasuxs xarebia? a. diax, radgan misi qmedeba Seicavs Tavisuflebis aRkveTis moxdis adgilidan gaqcevis momzadebis niSnebs. b. diax, radgan misi qmedeba Seicavs Tavisuflebis aRkveTis moxdis adgilidan gaqcevis mcdelobis niSnebs. g. ara, radgan man nebayoflobiT aiRo xeli gaqcevaze. d. ara, radgan adgili aqvs ganzraxvis gamomJRavnebas. 61. 16 wlis nugzar bliaZem gansakuTrebuli sisastikiT mokla Tavisi megobari eldar gogiZe. Cadenili danaSaulisTvis sasamarTlom bliaZes Seufarda Tavisuflebis aRkveTa oci wlis vadiT. marTebulia Tu ara sasamarTlos ganaCeni? a. diax, radgan bliaZem Caidina gansakuTrebiT mZime danaSauli. b. ara, radgan aseTi kategoriis danaSaulisTvis arasrulwlovans Tavisuflebis aRkveTa eniSneba ara umetes aTi wlis vadiT. g. ara, radgan Teqvsmetidan Tvrametwlamde arasrulwlovnisTvis daniSnuli Tavisuflebis aRkveTis

219

vada unda Semcirebuliyo erTi meoTxediT da saboloo sasjeli ar unda aRematebodes TxuTmet wels. d. diax, radgan sisxlis samarTlis kodeqsi sasamarTlos aZlevda amis uflebas. 62. am msjelobaTagan romelia swori: msjavrdebuli uvado Tavisuflebis aRkveTis moxdisgan SeiZleba gaTavisufldes Tu man faqtobrivad moixada Tavisuflebis aRkveTis: a. oci weli. b. ocdaaTi weli. g. ocdaxuTi weli. d. aTi weli. 63. am msjelobaTagan romelia swori: sasjelis mouxdeli nawili ufro msubuqi saxis sasjeliT SeiZleba Seicvalos mxolod maSin Tu msjavrdebulma faqtobrivad moixada naklebad mZime danaSaulisaTvis daniSnuli sasjelis vadis: a. aranakleb naxevari. b. aranakleb erTi mesamedi. g. aranakleb ori mesamedi. d. aranakleb sami meoTxedi. 64. sasamarTlom sasjelis moxda gadauvada msjavrdebul qals, romelsac hyavda xuT wlamde Svili, iqamde vidre bavSvi ar gaxdeboda xuTi wlis. hqonda Tu ara amis ufleba sasamarTlos? a. diax, hqonda. b. ara, ar hqonda, radgan qals unda hyavdes 1 wlamde bavSvi. g. ara, sasjelis gadavadeba ar SeiZleba. d. diax, sasamarTlo valdebulia yvela SemTxvevaSi Tuki qals hyavs mcirewlovani Svili, gadaavados sasjelis moxda xuT wlamde vadiT. 65.

220

mZime danaSaulisTvis msjavrdebul 14 wlis paata saginaZes sasamarTlos ganaCeniT Seefarda Tavisuflebis aRkveTa eqvsi wlis vadiT. aRniSnuli sasjelis sam wliani vadis moxdis Semdeg, sasamarTlom miiCnia, rom saginaZis gamosworebisTvis saWiro aRar iyo misTvis daniSnuli sasjelis mTlianad moxda da igi sasjelis moxdisgan pirobiT vadamde gaaTavisufla. sworad moiqca Tu ara sasamarTlo? a. ara, radgan sasjelisgan gaTavisufleba mTavar prokurorTan unda iyos SeTanxmebuli. b. diax, radgan msjavrdebuls moxdili hqonda daniSnuli sasjelis vadis aranakleb naxevari. g. ara, radgan saginaZem Caidina mZime danaSauli. d. ara, radgan msjavrdebuls unda moexada daniSnuli sasjelis vadis aranakleb 2/3. 66. demur gelaZem SeiZina winaswari SecnobiT danaSaulebrivi gziT mopovebuli avtomanqana da SemdgomSi gaasaRa igi. sasamarTlom gelaZes ZiriTad sasjelad dauniSna jarima, xolo damatebiT sasjelad _ sazogadoebisTvis sasargeblo Sroma orasi saaTis vadiT. sworad moiqca Tu ara sasamarTlo? a. diax, radgan kanoniT mas hqonda jarimis Sefardebis ufleba. b. ara, radgan sazogadoebisTvis sasargeblo Sroma ar SeiZleba dainiSnos damatebiT sasjelad. g. diax, radgan aRniSnuli danaSaulisTvis SeiZleba dainiSnos sazogadoebisTvis sasargeblo Sroma damatebiT sasjelad. d. ara, radgan jarima ar SeiZleba dainiSnos ZiriTad sasjelad. 67. dilar mgelaZem Caidina yaCaRoba. dazaralebulma ioseb bakaSvilma, imisTvis, rom daemZimebina misTvis pasuxismgebloba, ganzrax cru Cveneba misca sasamarTlos. sasamarTlom Cadenili danaSaulisTvis bakaSvils Seufarda sazogadoebisTvis sasargeblo Sroma orasi saaTis vadiT, magram msjavrdebulma bakaSvilma uari ganacxada am sasjelis moxdaze, ris gamoc sasamarTlom mas aRniSnuli

221

sasjeli Seucvala gamasworebeli samuSaoTi ori wlis vadiT. sworad moiqca Tu ara sasamarTlo? a. ara, radgan sasamarTlos misTvis unda daeniSna jarima. b. ara, radgan sazogadoebisTvis sasargeblo Sromis Secvla gamasworebeli samuSaoTi ar SeiZleba. g. diax, radgan msjavrdebulma uari ganacxada misTvis daniSnul sasjelze. d. ara, radgan gamasworebeli samuSao ar SeiZleba dainiSnos ZiriTad sasjelad. 68. firuz balaZem Caidina mkvleloba damamZimebel garemoebaSi. kerZod, man angarebiT mokla Tavisi maminacvali jondo borgaZe. balaZem es ar ikmara da ganaxorciela yaCaRuri Tavdasxma mezoblad mdebare supermarketze. sasamarTlom saboloo sasjelad mas ganusazRvra Tavisuflebis aRkveTa ocdaxuTi wlis vadiT. ramdenad sworia sasamarTlos ganaCeni? a. ar aris swori, radgan danaSaulTa erTobliobiT sasjelTa Sejamebisas Tavisuflebis aRkveTis maqsimaluri vada ar unda aRematebodes TxuTmet wels. b. ar aris swori, radgan danaSaulTa erTobliobiT sasjelTa Sejamebisas Tavisuflebis aRkveTis maqsimaluri vada ar unda aRematebodes oc wels. g. sworia, radgan danaSaulTa erTobliobiT sasjelTa Sejamebisas Tavisuflebis aRkveTis maqsimaluri vada ar unda aRematebodes ocdaaT wels. d. ar aris swori, radgan danaSaulTa erTobliobiT sasjelTa Sejamebisas Tavisuflebis aRkveTis maqsimaluri vada ar unda aRematebodes Tvramet wels. 69. am msjelobaTagan romelia swori? msjavrdebuli Tavisufldeba sasjelis moxdisgan Tu kanonier ZalaSi Sesuli gamamtyunebeli ganaCeni naklebad mZime danaSaulisTvis ar aRsrulebula: a. sam welSi. b. eqvs welSi. g. xuT welSi. d. or welSi.

222

70. am msjelobaTagan romelia swori? msjavrdebuli Tavisufldeba sasjelis moxdisgan Tu kanonier ZalaSi Sesuli gamamtyunebeli ganaCeni mZime danaSaulisTvis ar aRsrulebula: a. aT welSi. b. xuT welSi. g. sam welSi. d. eqvs welSi. 71. am msjelobaTagan romelia swori? pirobiT msjavrdebulis nasamarTloba gaqarwyldeba: a. ganaCenidan erTi wlis Semdeg. b. gamosacdeli vadis gasvlis Semdeg. g. ganaCenidan sami wlis Semdeg. d. pirobiTi msjavrisas piri nasamarTlevad ar iTvleba. 72. romelia swori am msjelobaTagan? msjavrdebuls, romelsac Tavisuflebis aRkveTaze ufro msubuqi sasjeli daeniSna, nasamarTloba gauqarwyldeba: a. sasjelis daniSvnidan erTi wlis Semdeg. b. sasjelis moxdidan erTi wlis Semdeg. g. sasjelis moxdidan sami wlis Semdeg. d. sasjelis moxdidan ori wlis Semdeg. 73. romelia swori mocemul msjelobaTagan? mZime danaSaulisTvis Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebul pirs nasamarTloba gauqarwyldeba: a. sasjelis moxdidan eqvsi wlis Semdeg. b. sasjelis moxdidan xuTi wlis Semdeg. g. ganaCenis gamotanidan eqvsi wlis Semdeg. d. sasjelis moxdidan sami wlis Semdeg. 74. romelia swori mocemul msjelobaTagan?

223

gansakuTrebiT mZime danaSaulisTvis Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebul pirs nasamarTloba gauqarwyldeba: a. sasjelis moxdidan aTi wlis Semdeg. b. sasjelis moxdidan xuTi wlis Semdeg. g. sasjelis moxdidan rva wlis Semdeg. d. ar gaqarwyldeba. 75. n. giorgaZem saTanado nebarTvis gareSe Seinaxa cecxlsasroli iaraRi, romelic saxlSi wignebis Taroze dado. revolveri misma 14 wlis bavSvma CamoiRo da TamaSis dros mis 15 wlis mezobels sicocxle mouspo. aqvs Tu ara adgili danaSaulis simravles n. giorgaZis qmedebaSi? a. diax, radgan mocemulia danaSaulTa realuri erToblioba. b. ara, radgan mocemulia danaSauli alternatiuli qmedebiT. g. diax, radgan ganxorcielebulia danaSaulTa idealuri erToblioba. d. ara, radgan Cadenilia gangrZobadi danaSauli. 76. romelia swori mocemul msjelobaTagan? naklebad mZime danaSaulisTvis Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebul pirs nasamarTloba gauqarwyldeba a. sasjelis moxdidan sami wlis Semdeg. b. sasjelis moxdidan xuTi wlis Semdeg. g. ganaCenis gamotanidan sami wlis Semdeg. d. sasjelis moxdidan ori wlis Semdeg. 77. sasamarTlom levan gogomias naklebad mZime danaSaulis CadenisTvis Seufarda Tavisuflebis aRkveTa oTxi wlis vadiT. Tavisuflebis aRkveTis ori wlis moxdis Semdeg, sasamarTlom, vinaidan gogomia msjavrdebuli iyo naklebad mZime danaSaulisTvis, pirobiT vadamde gaaTavisufla igi sasjelis moxdisagan sanimuSo yofaqcevis gamo. sworad moiqca Tu ara sasamarTlo?

224

a. diax, radgan am SemTxvevaSi msjavrdebulis pirobiT vadamde gaTavisufleba SeiZleba daniSnuli sasjelis vadis aranakleb 1/3 Semdeg. b. diax, radgan am SemTxvevaSi msjavrdebulis pirobiT vadamde gaTavisufleba SeiZleba daniSnuli sasjelis vadis aranakleb naxevris moxdis Semdeg. g. ara, radgan am SemTxvevaSi msjavrdebulis pirobiT vadamde gaTavisufleba SeiZleba daniSnuli sasjelis vadis aranakleb 2/3-is moxdis Semdeg. d. ara, radgan am SemTxvevaSi msjavrdebulis pirobiT vadamde gaTavisufleba SeiZleba daniSnuli sasjelis vadis aranakleb 3/4-is moxdis Semdeg. 78. sasamarTlom cezar saraZes Seufarda oci wliT Tavisuflebis aRkveTa. Tavisuflebis aRkveTis ToTxmeti wlis moxdis Semdeg, sasamarTlom, miuxedavad imisa, rom saraZe msjavrdebuli iyo gansakuTrebiT mZime danaSaulisTvis, gamosworebis gamo pirobiT vadamde gaaTavisufla sasjelis moxdisgan. sworad moiqca Tu ara sasamarTlo? a. diax, radgan am SemTxvevaSi msjavrdebulis pirobiT vadamde gaTavisufleba SeiZleba daniSnuli sasjelis vadis aranakleb naxevris moxdis Semdeg. b. diax, radgan am SemTxvevaSi msjavrdebulis pirobiT vadamde gaTavisufleba SeiZleba daniSnuli sasjelis vadis aranakleb 2/3-is moxdis Semdeg. g. ara, radgan am SemTxvevaSi msjavrdebulis pirobiT vadamde gaTavisufleba SeiZleba daniSnuli sasjelis vadis aranakleb 3/4-is moxdis Semdeg. d. ara, radgan sasjelis moxdisagan pirobiT vadamde gaTavisufleba ar gamoiyeneba gansakuTrebiT mZime danaSaulisTvis msjavrdebulis mimarT. 79. damamZimebel garemoebebSi Cadenili mkvlelobisTvis sasamarTlom mixeil baradias Seufarda uvado Tavisuflebis aRkveTa. Tavisuflebis aRkveTis ocdaoTxi wlis faqtobrivad moxdis Semdeg, sasamarTlom miiCnia, rom saWiro aRar iyo baradias gaegrZelebina sasjelis moxda

225

da gaaTavisufla igi uvado Tavisuflebis aRkveTis moxdisgan. sworad moiqca Tu ara sasamarTlo? a. diax, radgan am SemTxvevaSi msjavrdebulis gaTavisufleba SeiZleba, Tu man faqtobrivad moixada Tavisuflebis aRkveTis oci weli. b. ara, radgan am SemTxvevaSi msjavrdebulis gaTavisufleba SeiZleba, Tu man faqtobrivad moixada Tavisuflebis aRkveTis ocdaxuTi weli. g. ara, radgan am SemTxvevaSi msjavrdebulis gaTavisufleba SeiZleba, Tu man faqtobrivad moixada Tavisuflebis aRkveTis ocdaaTi weli. d. ara, radgan uvado Tavisuflebis aRkveTis moxdisagan msjavrdebulis gaTavisufleba ar daiSveba. 80. egm-is damazianebeli programis gavrcelebisTvis sasamarTlom Tengiz xaraSvils Seufarda Tavisuflebis aRkveTa sami wlis vadiT. Tavisuflebis aRkveTis ori wlis moxdis Semdeg, sasamarTlom gaiTvaliswina, rom xaraSvili msjavrdebuli iyo naklebad mZime danaSaulisTvis da sasjelis moxdis dros igi samagaliTod iqceoda, Tavisuflebis aRkveTis mouxdeli nawili Seucvala mas ufro msubuqi sasjeliT, kerZod, gamasworebeli samuSaoTi. sworad moiqca Tu ara sasamarTlo? a. diax, radgan am SemTxvevaSi sasamarTlos SeuZlia Secvalos daniSnuli sasjelis mouxdeli nawili, Tu msjavrdebulma faqtobrivad moixada daniSnuli sasjelis vadis aranakleb 1/3. b. diax, radgan am SemTxvevaSi sasamarTlos SeuZlia Secvalos daniSnuli sasjelis mouxdeli nawili, Tu msjavrdebulma faqtobrivad moixada daniSnuli sasjelis vadis aranakleb naxevari. g. ara, radgan am SemTxvevaSi sasamarTlos SeuZlia Secvalos daniSnuli sasjelis mouxdeli nawili, Tu msjavrdebulma faqtobrivad moixada daniSnuli sasjelis vadis aranakleb 2/3. d. ara, radgan Tavisuflebis aRkveTis Secvla SeiZleba mxolod jarimiT. 81.

226

naklebad mZime danaSaulisTvis msjavrdebulma daviT laSxiam Sewyalebis TxovniT mimarTa saqarTvelos iusticiis ministrs, romelmac laSxias Txovnis safuZvelze ganaxorciela misi Sewyaleba. kanonieria Tu ara iusticiis ministris moqmedeba? a. diax, radgan Sewyalebas axorcielebs saqarTvelos iusticiis ministri. b. ara, radgan Sewyalebas axorcielebs saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministri. g. diax, radgan laSxia msjavrdebuli iyo naklebad mZime danaSaulisTvis. d. ara, radgan Sewyalebas axorcielebs saqarTvelos prezidenti. 82. saqarTvelos moqalaqe 14 wlis zurab modebaZem saqarTvelos teritoriul wylebSi safrangeTis moqalaqis, kanadis navTobkompaniis TanamSromlis, JorJ kamies winaaRmdeg Caidina naklebad mZime danaSauli. agebs Tu ara modebaZe pasuxs saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT? a. ara, radgan modebaZe 14 wlisaa. b. diax, radgan man danaSauli Caidina saqarTvelos teritoriaze. g. ara, radgan man gaZarcva ucxo qveynis moqalaqe. d. ara, radgan man danaSauli Caidina ucxo qveynis kompaniis TanamSromlis mimarT. 83. germaniis moqalaqe loTar bergerma, romelic diplomatiuri imunitetiT sargeblobda, saqarTvelos teritoriaze Caidina saqarTvelos moqalaqis mkvleloba. rogor gadawydeba damnaSavis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxi? a. misi dasjeba SeiZleba mxolod germaniis sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT.

227

b. misi sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxi gadawydeba saerTaSoriso samarTliT gaTvaliswinebuli wesiT. g. misi dasjeba SeiZleba mxolod saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT. d. misi dasjeba SeiZleba mxolod evrokavSiris sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT. 84. a. biwaZe 10000 evroiani oqros samkaulis miTvisebis mizniT mivida erT-erT maRaziasTan. sadac man sruliad moulodnelad dacvis TanamSromeli SeniSna. a. biwaZes SesaZlebloba hqonda sruliad SeumCnevlad moekla dacvis TanamSromeli, magram man Canafiqris ganxorcieleba momavlisTvis gadado. mieciT swori kvalifikacia ganxorcielebul qmedebas. a. ganxorcielebulia danaSaulze nebayoflobiTi xelis aReba. b. adgili aqvs damamZimebel garemoebaSi Cadenili qurdobis momzadebas. g. piri gaTavisufldeba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan qmediTi monaniebis gamo. d. adgili aqvs damamZimebel garemoebaSi Cadenili qurdobis mcdelobas. 85. saqarTvelos moqalaqe gaioz sumbaZem TurqeTis respublikaSi Caidina 10000 evros qurdoba, Semdeg ki gadavida saberZneTSi da iq Caidina yaCaRoba damamZimebel garemoebaSi. igi daakaves saqarTvelos teritoriaze. agebs Tu ara sumbaZe pasuxs saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT? a. ara, radgan man danaSauli Caidina TurqeTis respublikis teritoriaze. b. ara, radgan man mZime danaSauli Caidina saberZneTis teritoriaze. g. diax, radgan igi saqarTvelos moqalaqea. d. diax, radgan amoqmeddeba monacvleobiTi marTlmsajulebis principi. 86.

228

saqarTveloSi mudmivad mcxovrebma, moqalaqeobis armqone pirma, artur varazianma TurqeTis teritoriaze Caidina safrangeTis moqalaqe Jan devalies mkvleloba. igi daakaves saqarTvelos teritoriaze. agebs Tu ara varaziani pasuxs saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT? a. diax, radgan igi aris saqarTveloSi mudmivad mcxovrebi moqalaqeobis armqone piri. b. diax, radgan igi daakaves saqarTvelos teritoriaze. g. ara, radgan man danaSauli Caidina ucxo qveynis teritoriaze. d. ara, radgan man danaSauli Caidina ucxo qveynis moqalaqis mimarT. 87. londonSi saqarTvelos moqalaqeobis mqone pirTa jgufi SeTanxmda a. mamacaSvils mkvlelobis gansaxorcieleblad. amsrulebeli Cavida saqarTveloSi da SeTanxmebuli mkvleloba ganaxorciela. CaiTvleba Tu ara danaSaulis Cadenis adgilad saqarTvelo TanamonawileTaTvis? a. ara, radgan TanamonawileTaTvis danaSaulis Cadenis adgilad iTvleba mxolod maTi moqmedebis adgili. b. diax, radgan TanamonawileTaTvis danaSaulis adgilad iTvleba rogorc sakuTari, ise amsruleblis moqmedebis adgili. g. ara, radgan arc qmedeba da arc Sedegi ar ganxorcielebula saqarTvelos teritoriaze. d. diax, radgan damnaSaveebi saqarTvelos moqalaqeebi arian. 88. germaniis moqalaqe maqs zauerma, romelic mudmivad ar cxovrobda saqarTveloSi, safrangeTSi Caidina saqarTvelos interesebis winaaRmdeg mimarTuli mZime danaSauli da danaSaulis Cadenis Semdeg miimala italiis teritoriaze, sadac igi daakaves italiis samarTaldamcavi organos TanamSromlebma. SeiZleba Tu ara zauerma pasuxi agos saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT?

229

a. ara, radgan man danaSauli Caidina ucxo qveynis teritoriaze. b. ara, radgan igi iyo ucxo qveynis moqalaqe. g. diax, radgan man Caidina saqarTvelos interesebis winaaRmdeg mimarTuli mZime danaSauli. d. diax, radgan igi daakaves mesame qveynis teritoriaze. 89. SeiZleba Tu ara, rom danaSaulis Camdeni ucxo qveynis moqalaqe, romelsac politikuri mrwamsisTvis devnian sisxlissamarTlebriv pasuxisgebaSi misacemad gadaeces sxva saxelmwifos? a. ar SeiZleba, radgan es ewinaaRmdegeba saerTaSoriso samarTlis sayovelTaod aRiarebul principebs. b. SeiZleba, Tu igi aris srulwlovani. g. ar SeiZleba, magram maTi sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxi gadawydeba saerTaSoriso samarTliT gaTvaliswinebuli wesiT. d. SeiZleba, Tu man Caidina mZime danaSauli. 90. moqalaqeobis armqone pirma sem braunma, romelic mudmivad ar cxovrobda saqarTveloSi, SvedeTSi Caidina gansakuTrebiT mZime kategoriis danaSauli _ teroristuli aqti saqarTvelos diplomatiuri warmomadgenlobis winaaRmdeg, ramac gansakuTrebiT mZime ziani miayena saqarTvelos interesebs da romlis drosac daiRupa warmomadgenlobis teritoriaze myofi norvegiis ori moqalaqe. agebs Tu ara brauni pasuxs saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT? a. diax, radgan igi iyo moqalaqeobis armqone piri, romelic mudmivad ar cxovrobda saqarTveloSi. b. diax, radgan man Caidina saqarTvelos interesebis winaaRmdeg mimarTuli gansakuTrebiT mZime danaSauli. g. ara, radgan man danaSauli Caidina ucxo qveynis teritoriaze. d. ara, radgan mis mier Cadenili danaSaulis Sedegad daiRupa norvegiis ori moqalaqe. 91.

230

b. sirbilaZem Seityo, rom saRamos mis mokvlas apirebda misi mezobeli k. nikolaZe. b. sirbilaZem Tavis gadarCenis mizniT mZinare k. nikolaZe diliTve mokla. mieciT swori kvalifikacia Cadenil qmedebas. a. qmedeba dakvalificirdeba mkvlelobad. b. qmedeba dakvalificirdeba umweo mdgomareobaSi myofis mkvlelobad. g. qmedeba dakvalificirdeba aucilebel mogeriebad. d. qmedeba dakvalificirdeba aucilebeli mogeriebis farglebis gadacilebad. 92. sergei komaZem gaufrTxileblobiT mouspo sicocxle vasil kokoCaSvils. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT am danaSaulisTvis gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli Seadgens xuTi wliT Tavisuflebis aRkveTas. miekuTvneba Tu ara komaZis mier Cadenili danaSauli naklebad mZime danaSaulTa kategorias? a. diax, radgan naklebad mZimea iseTi ganzraxi an gaufrTxileblobiTi danaSauli, romlisTvisac sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli ar aRemateba xuTi wliT Tavisuflebis aRkveTas. b. diax, radgan naklebad mZimea iseTi danaSauli, romlisTvisac kanoni maqsimalur sasjelad iTvaliswinebs eqvsi wliT Tavisuflebis aRkveTas an Tavisuflebis SezRudvas imave vadiT. g. ara, radgan naklebad mZimea iseTi ganzraxi an gaufrTxileblobiTi danaSauli, romlisTvisac sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli ar aRemateba sami wliT Tavisuflebis aRkveTas. d. ara, radgan naklebad mZimea iseTi ganzraxi an gaufrTxileblobiTi danaSauli, romlisTvisac sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli ar aRemateba ori wliT Tavisuflebis aRkveTas. 93. daRmarTze mdgomi manqana uecrad dagorda, romelmac iqve moTamaSe bavSvebs sikvdilis safrTxe Seuqmna. es SemTxveva droulad SeamCnia erT-erTi bavSvis mamam. man sakuTari avtomanqana daajaxa dagorebul manqanas, riTac bavSvebi sikvdils gadaarCina.

231

daekisreba Tu ara sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba bavSvis mamas? a. ara, radgan nivTi dazianebulia agresiuli ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. b. ara, radgan nivTi dazianebulia aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi. g. ara, radgan nivTi dazianebulia TavdacviTi ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. d. ara, radgan ganxorcielebulia marTlzomieri riski. 94. daviT donaZe Sevida ucxoeTis sadazvervo samsaxurSi. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT am danaSaulisTvis gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli Seadgens TxuTmeti wliT Tavisuflebis aRkveTas. miekuTvneba Tu ara donaZis mier Cadenili danaSauli gansakuTrebiT mZime danaSaulTa kategorias? a. diax, radgan gansakuTrebiT mZimea iseTi ganzraxi danaSauli, romlisTvisac kanoni maqsimalur sasjelad iTvaliswinebs Tavisuflebis aRkveTas TxuTmeti wliT an uvado Tavisuflebis aRkveTas. b. diax, radgan gansakuTrebiT mZimea iseTi ganzraxi danaSauli, romlisTvisac kanoniT gaTvaliswinebulia sasjelis saxiT Tavisuflebis aRkveTa aT welze meti vadiT an uvado Tavisuflebis aRkveTa. g. ara, radgan gansakuTrebiT mZimea iseTi ganzraxi danaSauli romlisTvisac kanoniT gaTvaliswinebulia sasjelis saxiT Tavisuflebis aRkveTa Teqvsmet welze meti vadiT an uvado Tavisuflebis aRkveTa. d. ara, radgan gansakuTrebiT mZimea iseTi ganzraxi danaSauli romlisTvisac kanoniT gaTvaliswinebulia sasjelis saxiT Tavisuflebis aRkveTa oci wlis vadiT an uvado Tavisuflebis aRkveTa. 95. am msjelobaTagan romelia swori? Teqvsmetidan Tvramet wlamde arasrulwlovans gansakuTrebiT mZime danaSaulisTvis SeiZleba daeniSnos Tavisuflebis aRkveTa ara umetes: a. aTi wlisa. b. xuTi wlisa.

232

g. oci wlisa. d. TxuTmeti wlisa. 96. TurqeTis moqalaqeebma qalaq ankaridan saqarTvelos gavliT gadaitanes ruseTSi narkotikuli nivTiereba. CaiTvleba Tu ara danaSauli Cadenilad saqarTvelos teritoriaze? a. ara, radgan danaSauli arc dawyebula da arc damTavrebula saqarTveloSi. b. diax, radgan danaSauli gagrZelda saqarTveloSi. g. ara, radgan TurqeTis moqalqeebi arian damnaSaveebi. d. diax, radgan Cadenilia gansakuTrebiT mZime danaSauli. 97. vadiani Tavisuflebis aRkveTis minimumi da maqsimumi aris: a. eqvsi Tvidan oc wlamde. b. erTidan wlidan oc wlamde. g. eqvsi Tvidan ocdaxuT wlamde. d. erTi Tvidan ocdaaT wlamde. 98. romeli sisxlissamarTlebrivi iZulebiTi RonisZiebis gamoyeneba SeiZleba arasrulwlovnis mimarT? a. gafrTxileba. b. sazogadoebrisTvis sasargeblo Sroma. g. jarima. d. Tanamdebobis dakavebis an saqmianobis uflebis CamorTmeva. 99. rodis aris dasjadi danaSaulis mcdeloba? a. nebismieri kategoriis danaSaulis Cadenisas. b. gansauTrebiT mZime danaSaulis Cadenisas. g. naklebad mZime danaSaulis Cadenisas. d. mZime da gansakuTrebiT mZime danaSaulis Cadenisas. 100.

233

gamomZiebelma braldebul TargamaZis qmedeba miiCnia denad danaSaulad, radgan TargamaZem kompiuteris qurdoba erTiani mizniT da saerTo ganzraxviT moculi sami qmedebiT ganaxorciela. kanonieria Tu ara gamomZieblis Sefaseba? a. ara, es aris araerTgzisi danaSauli. b. ara, es aris gangrZobadi danaSauli. g. diax, es aris denadi danaSauli. d. ara, es aris danaSaulTa erToblioba. 101. ormocdaaTi wlis qeTevan saluqvaZem Caidina mkvleloba damamZimebel garemoebebSi, risTvisac sasamarTlom mas uvado Tavisuflebis aRkveTa Seufarda. sworad moiqca Tu ara sasamarTlo? a. diax, radgan kanoniT uvado Tavisuflebis aRkveTa SeiZleba Seefardos nebismier pirs, vinc miaRwia 14 wels. b. ara, radgan qalebs uvado Tavisuflebis aRkveTa ar SeefardebaT. g. diax, radgan kanoniT ormocdaaTi wlis qalebsac SeiZleba SeefardoT uvado Tavisuflebis aRkveTa. d. ara, radgan ormocdaaTi wlis zeviT qalebs ar SeiZleba SeefardoT uvado Tavisuflebis aRkveTa. 102. i. petriaSvils ganzraxuli hqonda a. nariZis saxlis gaqurdva. saxlis sadarbazoSi Sesvlisas man SeniSna, rom a. nariZem saxlSi ramodenime adamiani SeipatiJa. i. petriaSvili sabolood darwmunda, rom saxli datovebuli ar iyo da ganzraxvaze xeli aiRo. daakvalificireT ganxorcielebuli qmedeba. a. qmedeba dakvalificirdeba danaSaulze nebayoflobiTi xelis aRebad. b. qmedeba dakvalificirdeba binaSi SeRweviT qurdobis momzadebad. g. qmedeba dakvalificirdeba qurdobis daumTavrebel mcdelobad. d. qmedeba dakvalificirdeba qurdobis damTavrebul mcdelobad.

234

103. gamoZiebam gangrZobad danaSaulad miiCnia braldebul gorgiSelis qmedeba, romelmac Caidina samsaxureobrivi uflebamosilebis gadameteba orjer ori wlis ganmavlobaSi, Tumca am moqmedebebs sxvadasxva mizani hqonda. sworia Tu ara gamomZieblis Sefaseba: a. sworia, radgan es aris gangrZobadi danaSauli. b. ar aris swori, radgan es aris denadi danaSauli. g. ar aris swori, radgan es aris danaSaulis erToblioba. d. ar aris swori, radgan es aris danaSaulis recidivi. 104. pirobiT msjavrdebulis mimarT gamosacdel vadaSi gaufrTxileblobiT danaSaulis Cadenisas pirobiTi msjavri: a. uqmdeba. b. ar uqmdeba. g. pirobiTi msjavris gauqmebis an ZalaSi datovebis sakiTxs wyvets sasamarTlo. d. pirobiTi msjavri sasamarTlos mier unda Seicvalos realuri sasjeliT. 105. ris gamo ar Tavisufldeba piri sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan? a. qmediTi monaniebis gamo. b. dazaralebulTan Serigebis gamo. g. viTarebis Secvlis gamo. d. pirobiTi msjavris gamo. 106. danaSaulis dafarva sisxlis samarTlis wesiT isjeba Tu dafarulia: a. mZime an gansakuTrebiT mZime danaSauli. b. naklebad mZime danaSauli. g. gansakuTrebiT mZime danaSauli. d. mZime danaSauli. 107.

235

baxtaZem Seadgina gegma da didi Zalisxmevis Semdeg daiyolia mezobeli garuCava qurdobis Casadenad. sasamarTlom baxtaZe damnaSaved cno rogorc danaSaulis organizatori. marTebulia Tu ara sasamarTlos moqmedeba? a. araa marTebuli, radgan baxtaZe wamqezebelia. b. araa marTebuli, radgan baxtaZe damxmarea. g. araa marTebuli, radgan baxtaZe udanaSauloa. d. marTebulia, radgan man moawyo danaSaulis Cadena. 108. anTaZes mtruli damokidebuleba hqonda ZagniZesTan da gadawyvita waeqezebina vinme ZagniZis mosaklavad. man monaxa ZagniZis binis qurdi vardiaSvili, romelic isedac apirebda ZagniZis mkvlelobas, Cadenili binis qurdobis dasafaravad, radganac misTvis cnobili iyo, rom dazaralebuli ZagniZe binis qurdobis faqtze gancxadebis Setanas apirebda policiaSi. daakvalificireT anTaZis qmedeba. a. anTaZe daisjeba damamZImebel garemoebaSi Cadenili mkvlelobis momzadebisTvis. b. damamZimebeli garemoebebis gareSe mkvlelobis waqezeba. g. sxva danaSaulis dafarvisTvis mkvlelobis fsiqikuri daxmareba. d. sxva danaSaulis dafarvisTvis mkvlelobis waqezeba. 109. am msjelobaTagan romelia swori? danaSauli winaswari SeTanxmebiT jgufis mier Cadenilad CaiTvleba Tu SeTaxmeba moxda: a. danaSaulis mcdelobis stadiaze. b. danaSaulis damTavrebis Semdeg. g. Tavdasxmisas. d. danaSaulis momzadebisas. 110. am msjelobaTagan romelia swori: danaSauli organizebuli jgufis mieraa Cadenili, Tu igi ganaxorciela drois gansazRvrul periodSi arsebulma, SeTanxmebulad moqmedma, struqturuli formis mqone jgufma, romlis wevrebi winaswar SekavSirdnen:

236

a. aranakleb ori danaSaulis Casadenad. b. aranakleb sami danaSaulis Casadenad. g. aranakleb xuTi danaSaulis Casadenad sami wlis ganmavlobaSi. d. erTi danaSaulis Casadenad mainc. 111. am msjelobaTagan romelia swori? organizebuli jgufi SeiZleba Sedgebodes aranakleb: a. xuTi kacisgan. b. sami kacisgan. g. ori kacisgan. d. erTi kacisgan. 112. am msjelobaTagan romelia swori: uvado Tavisuflebis aRkveTa ar daeniSneba imas, visac ganaCenis gamotanis momentisTvis: a. Seusrulda 50 weli. b. Seusrulda 55 weli. g. aris mZime avadmyofi. d. Seusrulda 60 weli. 113. danaSaulis momzadebisTvis a. gelaSvils sasamarTlom dauniSna sisxlis samarTlis kodeqsis kerZo nawilis Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli yvelaze mkacri saxis sasjelis maqsimaluri vadis naxevarze naklebi. SeeZlo Tu ara sasamarTlos Sesabamisi sanqciis maqsimumi daeniSna? a. ara, radgan momzadebisas sasjelis vada an zoma ar unda aRematebodes damTavrebuli danaSaulisTvis sisxlis samarTlis kodeqsis kerZo nawilis Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli yvelaze mkacri saxis sasjelis maqsimaluri vadis an zomis sam meoTxeds.

237

b. ara, radgan momzadebisas sasjelis vada an zoma ar unda aRematebodes damTavrebuli danaSaulisTvis sisxlis samarTlis kodeqsis kerZo nawilis Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli yvelaze mkacri saxis sasjelis maqsimaluri vadis an zomis naxevars. g. ara, radgan momzadebisas sasjelis vada an zoma ar unda aRematebodes damTavrebuli danaSaulisTvis sisxlis samarTlis kodeqsis kerZo nawilis Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli yvelaze mkacri saxis sasjelis maqsimaluri vadis an zomis minimums. d. diax, radgan sasamarTlos SeuZlia daniSnos sisxlis samarTlis kodeqsis kerZo nawilis Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli sanqciis farglebSi sasjelis nebismieri vada an zoma. 114. am msjelobaTagan romelia swori? uvado Tavisuflebis aRkveTa SeiZleba dainiSnos mxolod: a. gansakuTrebiT mZime danaSaulisTvis. b. mZime danaSaulisTvis. g. ori an meti mZime danaSaulisTvis. d. danaSaulis simZimes ara aqvs mniSvneloba, es wydeba braldebulis pirovnebis mixedviT. 115. vefxvaZem, romelic CxubSi sxva megobrebTan erTad urtyamda mowinaaRmdege Zaganias, mokvlis mizniT esrola mas, magram erT-erTi moCxubris mier dartymuli daniT Zagania ukve mkvdari iyo. daisjeba Tu ara vefxvaZe? a. diax, vefxvaZe pasuxs agebs mkvlelobis mcdelobisTvis. b. diax, vefxvaZe pasuxs agebs mkvlelobis momzadebisTvis. g. diax, vefxvaZe pasuxs agebs mkvlelobisTvis. d. ara, vefxvaZe gaTavisufldeba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan. 116. m. sanaZem mezoblebisgan Seityo, rom misi sacole e. CivaZe a. miminoSvilis sayvareli yofila. SurisZiebis mizniT man gadawyvita sakuTari sacolis mokvla. am miznis sisruleSi mosayvanad m. sanaZe e. CivaZes saxlSi Seuvarda, cema dauwyo

238

da mosaklavad cecxlsasroli iaraRi daumizna, ra drosac m. sanaZis nacnobi f. toroSeliZe Semovarda da sTxova e. CivaZe ar moekla. Tumca m. sanaZem yviriliT upasuxa, rom SurisZiebis gareSe aqedan ar wavidoda. f. toroSeliZe kvlav Seevedra ar moekla da Tu SurisZieba surda mokvlis magivrad 10000 aSS dolari gamoerTva iaraRis muqariT. m. sanaZe am winadadebaze daTanxmda da e. CivaZes 10000 aSS dolari waarTva iaraRis muqariT. daakvalificireT f. toroSeliZis moqmedeba. a. Cadenilia yaCaRobis waqezeba. b. qmedeba dakvalificirdeba ukidures aucileblobad. g. adgili aqvs danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebas. d. qmedeba Sefasdeba aucilebel mogeriebad. 117. n. baqraZe cecxlsasroli iaraRiT Tavs daesxa taqsis mZRols a. nemsaZes, romelsac fuli mosTxova. a. nemsaZem fuli dauyovnebliv gadasca. Tumca, gadawyvita dasweoda da policiaSi waeyvana. Sepyrobisas n. baqraZem iaraRidan esrola, raTa Tavi daeRwia. a. nemsaZem sapasuxo sroliT adgilze mokla borotmoqmedi. sasamarTlom a. nemsaZe sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan gaaTavisufla damnaSavis Sepyrobis safuZvelze. dasabuTebulia Tu ara sasamarTlos ganaCeni. a. ara, radgan ganxorcielebulia TavdacviTi ukiduresi aucilebloba. b. diax, radgan adgili hqonda damnaSavis Sepyrobas. g. ara, radgan ganxorcielebulia aucilebeli mogerieba. d. ara, radgan ganxorcielebulia marTlzomieri riski. 118. r. kekelaSvilma ganizraxa misi mezoblis b. toroSeliZis gaupatiureba da xelebi dauWira. b. toroSeliZe Seevedra ar gaeupatiurebina da sanacvlod 1000 aSS dolars Sehpirda. r. kekelaSvilma b. toroSeliZis winadadeba miiRo da aRar Caidina gaupatiureba. sasamarTlom r. kekelaSvils msjavri dasdo gaupatiurebis mcdelobaSi. marTebulia Tu ara sasamarTlos ganaCeni. a. ara, radgan Cadenilia garyvnili qmedeba. b. diax, radgan Cadenilia gaupatiurebis mcdeloba. g. ara, radgan Cadenilia gaupatiurebis momzadeba.

239

d. ara, radgan adgili aqvs danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebas. 119. samxedro batalionis meTaurma d. xaranaulma jariskac i. kakabaZes iaraRi daumizna uknidan da ubrZana moekla misi coli daniT, winaaRmdeg SemTxvevaSi orives dauyovnebliv moklavda. i. kakabaZem marTlac mokla misi meTauris coli. sasamarTlom jariskaci gaaTavisufla pasuxismgeblobisgan ssk-is 37-e muxlis (brZanebis an gankargulebis Seusrulebloba) safuZvelze. marTebulia Tu ara sasamarTlos ganaCeni? a. ara, radgan adgili aqvs tragikul kolizias. b. diax, radgan sicocxles safrTxe Seeqmna. g. ara, radgan adgili aqvs movaleobaTa kolizias. d. ara, radgan adgili aqvs ukidures aucileblobas. 120. sasamarTlom sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan gaaTavisufla 17 wlis baraTaSvili, radgan man pirvelad Caidina iseTi naklebad mZime danaSauli, romlisTvisac sisxlis samarTlis kodeqsis Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli sasjelis maqsimaluri vada 4 wliT Tavisuflebis aRkveTaa da igi sasamarTlo procesis msvlelobisas Seurigda dazaralebuls. sworia Tu ara sasamarTlos moqmedeba? a. ar aris swori, radgan sisxlis samarTlis kodeqsis Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli sasjelis maqsimaluri vada 3 wliT Tavisuflebis aRkveTas ar unda aRematebodes. b. sworia, radgan sasamarTlos moqmedeba kanonieria. g. ar aris swori, radgan braldebis simZime da dazaralebulTan Serigeba mxolod Semamsubuqebel garemoebad unda gamoeyenebina sasamarTlos. d. sworia, radgan sasamarTlo yvela SemTxvevaSi damoukideblad, Sinagani rwmeniT wyvets vin SeiZleba gaTavisufldes sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan.

240

121. zamTris bnel RameSi, varkeTilis dasaxlebis erT-erT ubanSi, sanikiZes miuaxlovda niRabafarebuli biWi, cecxlsasroli iaraRiT xelSi, romelic sinamdvileSi misi Tanakurseli iyo da sanikiZis mxolod xumrobiT SeSineba undoda. sanikiZes egona, rom igi Tavdamsxmeli iyo da mogeriebis mizniT gul-mkerdSi danis dartymiT sicocxle mouspo misi warmodgeniT Tavdamsxmels. igi ar iTvaliswinebda da arc SeeZlo gaeTvaliswinebina, rom es pirovneba masze realur Tavdasxmas ar axorcielebda da mxolod misi gaxumrebis mizniT moqmedebda. Sefasdeba Tu ara sanikiZis moqmedeba aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi Cadenil qmedebad? a. diax, vinaidan igi ar iTvaliswinebda da arc SeeZlo gaeTvaliswinebina, rom masze realuri Tavdasxma ar ganxorcielebula. b. ara, vinaidan masze ar ganxorcielebula marTlsawinaaRmdego Tavdasxma da igi moqmedebda bralis gareSe. g. ara, vinaidan man gadaacila aucilebeli mogeriebis farglebs. d. ara, vinaidan sanikiZem gaswia marTlzomieri riski. 122. am msjelobaTagan romelia swori? Tavisuflebis aRkveTiT msjavrdebuli arasrulwlovani sasamarTlom SeiZleba pirobiT vadamde gaaTavisuflos sasjelis moxdisgan Tu naklebad mZime danaSaulisTvis faqtobrivad moixada: a. daniSnuli sasjelis vadis aranakleb naxevari. b. daniSnuli sasjelis vadis aranakleb ori mesamedi. g. daniSnuli sasjelis aranakleb sami meoTxedi. d. daiSnuli sasjelis aranakleb erTi mesamedi. 123. am msjelobaTagan romelia swori? imas vinc danaSauli Tvramet wlamde Caidina nasamarTloba naklebad mZime danaSaulisTvis gauqarwyldeba Tu gavida: a. xuTi weli Tavisuflebis aRkveTis moxdidan. b. erTi weli Tavisuflebis aRkveTis moxdidan.

241

g. sami weli Tavisuflebis aRkveTis moxdidan. d. Tavisuflebis aRkveTis moxdisTanave. 124. mocemul msjelobaTagan romelia swori? imas, visac Tvramet wlamde Cadenili mZime danaSaulisTvis miesaja Tavisuflebis aRkveTa, nasamarTloba gauqarwyldeba Tu gavida: a. xuTi weli Tavisuflebis aRkveTis moxdidan. b. Tavisuflebis aRkveTis moxdisTanave. g. sami weli Tavisuflebis aRkveTis moxdidan. d. nasamarTloba gaqarwyldeba sasamarTlos Sexedulebisamebr. 125. saqarTvelos moqalaqeobis mqone turistuli jgufis erT-erTma wevrma italiaSi gaufrTxileblobiT sicocxle mouspo sxva turistuli jgufis wevrs, romelic ukrainis moqalaqe iyo. italiaSi es piri daakaves danaSaulis CadenisTvis. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT aRniSnuli danaSaulisTvis gaTvaliswinebuli sanqciiT sasjelis maqsimaluri vada ar aRemateba xuTi wliT Tavisuflebis aRkveTas. eqvemdebareba Tu ara Cadenili qmedebis dasjadoba saqarTvelos sisxlis samarTlis iurisdiqcias? a. ara, vinaidan Cadenili danaSauli ekuTvnis naklebad mZime danaSaulTa kategorias. b. diax, vinaidan saqarTvelos moqalaqem sazRvargareT Caidina saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli iseTi qmedeba, romelic danaSaulad iTvleba danaSaulis Cadenis adgilis sisxlis samarTlis kanonmdeblobiTac. g. ara, vinaidan Cadenili qmedeba ar ekuTvnis saqarTvelos interesebis winaaRmdeg mimarTul mZime an gansakuTrebiT mZime danaSaulTa kategorias. d. diax, vinaidan Cadenilia saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli danaSauli. 126. SviliSvilebma gadawyvites SeeSinebinaT xumrobiT Tavisi babua, profesori namoraZe, romelic samecniero naSromze

242

gvian Ramemde muSaobda. erT saRamos niRbiani, pistoletiT SeiaraRebuli ufrosi SviliSvili fanjridan Seipara profesoris samuSao oTaxSi da muqariT mosTxova fulis da sxva Zvirfaseulobis gadacema. profesorma CaTvala, rom misi sicocxle da janmrTeloba realuri safrTxis winaSea, ris gamoc aucilebeli mogeriebis mizniT jibidan amoRebuli dana daartya SviliSvils, ris Sedegadac igi adgilzeve gardaicvala. Seqmnil viTarebaSi profesors ar SeeZlo gaeTvaliswinebina, rom Tavdasxma realuri ar iyo. rogor Sefasdeba profesoris moqmedeba? a. misi moqmedeba unda Sefasdes rogorc adamianis sicocxlis mospoba aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi. b. misi moqmedeba unda Sefasdes rogorc mkvleloba aucilebeli mogeriebis farglebs gadacilebiT. g. igi unda daisajos mkvlelobis mcdelobisTvis, vinaidan masze ganxorcielebuli Tavdasxma ar iyo realuri. d. misi moqmedeba brals gamoricxavs. 127. zarnaZes Tavis colis ZmasTan valis daubruneblobis Taobaze gauTavebeli Cxubi hqonda. im mizniT, rom naTesavebs Soris ubeduri SemTxveva ar datrialebuliyo, colma qmris pistoletidan amoiRo tyviebi, ris Sesaxebac qmarma araferi icoda, magram icoda colis Zmam. Cxubis dros gabrazebulma zarnaZem revolveri Sublze daado colisZmas da mokvlis ganzraxviT gamoswia pistoletis saxleti. aseT viTarebaSi colisZmam, Tavis mxriv, mokvlis ganzraxviT liTonis joxi Zlierad Caartya mas TavSi, magram janmrTeloba mZimed dauziana. rogor gadawydeba zarnaZisa da misi colisZmis pasuxismgeblobis sakiTxi? a. zarnaZe daisjeba mkvlelobis mcdelobisTvis, xolo colisZma ar daisjeba, vinaidan igi misi warmodgeniT aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi imyofeboda. b. zarnaZe ar daisjeba, vinaidan misi Tavdasxma iyo moCvenebiTi da ara realuri, xolo colisZma daisjeba mkvlelobis mcdelobisTvis. g. orive daisjebian mkvlelobis mcdelobisTvis. d. zarnaZe ar daisjeba, vinaidan igi imyofeboda moCvenebiTi da ara realuri Tavdasxmis mdgomareobaSi, aseve ar

243

daisjeba colisZmac, vinaidan misi moqmedeba misi warmodgeniT aucilebeli mogeriebis mdgomareobiT iyo gamowveuli. 128. CigogiZe Tavs daesxa advaZes da mosTxova fuli da avtomanqanis gadacema. imisTvis, rom Tavisi qoneba gadaerCina, advaZem mas miayena janmrTelobis ganzrax mZime dazianeba, vinaidan mas sxva gza ar hqonda misi qonebis gadasarCenad. Sefasdeba Tu ara advaZis moqmedeba marTlzomierad? a. ara, misi moqmedeba marTlsawinaaRmdegoa, radgan TavdamsxmelisTvis janmrTelobis mZime dazianeba materialuri samarTlebrivi sikeTis gadarCenis mizniT ar daiSveba. b. ara, igi moqmedebda aucilebeli mogeriebis farglebis gadacilebiT. g. diax, igi moqmedebda ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. d. diax, igi moqmedebda aucilebeli mogeriebis marTlzomierebis pirobebSi. 129. CaCaniZem Caidina saaqcio sazogadoeba ,,veZisis~ qonebis aSkara daufleba. imisaTvis, rom gatacebuli qoneba gadaerCina ebanoiZem gamtacebels TavSi Caartya joxi da miayena janmrTelobis mZime dazianeba, vinaidan sxvagvarad qonebas ver daicavda. moqmedebda Tu ara ebanoiZe aucilebeli mogeriebis marTalzomierebis farglebSi? a. ara, vinaidan iuridiuli piris qoneba ar SeiZleba iyos aucilebeli mogeriebis dacvis obieqti. b. diax, vinaidan man saaqcio sazogadoebis qoneba daicva marTlsawinaaRmdego xelyofisgan. g. ara, vinaidan misi moqmedeba SeiZleba gamarTlebul iqnes mxolod ukiduresi aucileblobis mdgomareobiT. d. diax, vinaidan qonebis gataceba warmoadgens gansakuTrebiT mZime danaSauls. 130.

244

erT-erT qorwilSi sariSvilma TavSi rkinis naWris CartymiT mokla zandukeli, riTac man obieqturad Tavi gadairCina zandukelis mxridan mokvlisgan. gamoZiebiT dadginda, rom am ukanasknels sariSvilis mosaklavad unda gamoekra pistoletis sasxletisTvis. sariSvilma, moqmedebda ra SurisZiebis grZnobiT, subieqturad ar icoda, rom mas zandukelis mxridan mokvlis safrTxe obieqturad emuqreboda. Sefasdeba Tu ara sariSvilis moqmedeba aucilebeli mogeriebis mdgomareobad? a. ara, vinaidan igi imyofeboda ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. b. ara, vinaidan igi ar moqmedebda Tavdacvis mizniT. g. diax, vinaidan Tavdasxma iyo amwuTieri da realuri. d. diax, vinaidan man obieqturad Tavi daicva marTlsawinaaRmdego xelyofisgan. 131. didi xnis manZilze Tavis Tanasoflelze ganawyenebuli kobaZe marTlsawinaaRmdegod Tavs daesxa baqaniZes. baqaniZes misma mezobelma ergemliZem SesZaxa, rom Tavdamsxmeli moekla, maSin rodesac baqaniZes gadawyvetili hqonda gaqceviT eSvela TavisTvis da hqonda kidec amis SesaZlebloba. baqaniZem gaiTvaliswina mezoblis naTqvami da Tavdamsxmeli mokla. Sefasdeba Tu ara ergemliZis qmedeba rogorc mkvlelobis waqezeba? a. ara, vinaidan Tanamonawileoba SeiZleba mxolod marTlsawinaaRmdego qmedebis CadenaSi. b. diax, vinaidan man pavliaSvils aRuZra sxvisi mokvlis ganzraxva. g. diax, vinaidan ergemliZe aris mkvlelobis fsiqikuri damxmare. d. diax, vinaidan baqaniZem gadaacila aucilebeli mogeriebis marTlzomierebis farglebs. 132. vakis parkis mimdebare teritoriaze, mokvlis ganzraxviT, fexiT mosiarule arCvaZes Tavs daesxa nikolski. Tavdacvis mizniT, raTa SeeSinebina Tavdamsxmeli, arCvaZem gaisrola

245

samjer. erT-erTi tyvia SemTxveviT moxvda Tavdamsxmels da gaufrTxileblobiT mouspo sicocxle. SeiZleba Tu ara sicocxlis gaufrTxileblobiT mospoba aucilebeli mogeriebis mdgomareobiT iqnes gamarTlebuli? a. ara, vinaidan adgili aqvs TavdacviT ukidures aucileblobas. b. ara, sicocxlis gaufrTxileblobiT mospoba ar SeiZleba gamarTldes aucilebeli mogeriebis mdgomareobiT. g. diax, vinaidan sicocxlis dacva moxda marTlsawinaaRmdego xelyofisgan. d. ara, vinaidan adgili aqvs tragikul kolizias. 133. sportul-gamajansaRebeli klubis instruqtorma kalaZem ganizraxa amave klubis wevri xaraZe waeqezebina klubis direqtoris mkvlelobisken. didi mecadineobis miuxedavad, man xaraZes ver aRuZra danaSaulis Cadenis survili, riTac man ver ganaxorciela sakuTari ganzraxva. dasjadia Tu ara kalaZis qmedeba? a. diax, igi daisjeba mkvlelobis momzadebisTvis. b. diax, igi daisjeba mkvlelobis mcdelobisTvis. g. ara, danaSaulis uSedego waqezeba ar aris dasjadi. d. ara, radgan ganzraxvis gamomJRavneba ar isjeba. 134. zafxulis cxel saRamos parkSi seirnobis dros WiRlaZis ZaRlma ukbina gogonas, romelic babuasTan erTad seirnobda parkSi. ZaRlis Tavdasxmis mogeriebis mizniT, raTa bavSvi gadaerCina, babuam daaxrCo igi. Sefasdeba Tu ara Cadenili moqmedeba rogorc sxvisi nivTis ganzrax ganadgureba? a. ara, radgan igi imyofeboda aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi. b. diax, igi daisjeba sxvisi nivTis ganzrax ganadgurebisTvis. g. ara, radgan igi imyofeboda ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. d. ara, radgan igi imyofebuda tragikuli koliziis mdgomareobaSi.

246

135. wivwivaZem naTesavi biWi, romelic misi warmodgeniT Seracxadi iyo, daiyolia mkvlelobis Casadenad. naTesavma biWma mkvleloba ganaxorciela. sinamdvileSi igi Seuracxadi iyo, ris Sesaxebac ar icoda wivwivaZem. rogor unda gadawydes wivwivaZis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxi? a. igi daisjeba, rogorc danaSaulis SualobiTi amsrulebeli, vinaidan obieqturad Seuracxi piri gamoiyena danaSaulis Casadenad. b. igi daisjeba rogorc danaSaulis wamqezebeli. g. igi saerTod ar daisjeba, vinaidan misi warmodgeniT Seracxad pirs aqezebda danaSaulis Casadenad, raSic igi Secda. d. igi daisjeba danaSaulis momzadebisTvis, vinaidan saxezea uSedego waqezeba. 136. saqarTvelos moqalaqe gogebaSvilma poloneTSi Caidina poloneTis moqalaqis gaufrTxileblobiT sicocxlis mospoba. aRniSnuli qmedebisTvis saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT maqsimaluri sasjelis saxiT sanqcia iTvaliswinebs 4 wlamde Tavisuflebis aRkveTas. gogebaSvili danaSaulis Cadenis Semdeg, sanam misi Camdeni piris Sesaxeb gaxdeboda cnobili samarTaldamcavi organoebisTvis, TbilisSi Camovida. daekisreba Tu ara gogebaSvils sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT? a. ara, igi unda gadaeces im saxelmwifos, sadac danaSaulebrivi qmedeba Caidina. b. ara, vinaidan sazRvargareT Cadenili danaSauli ekuTvnis naklebad mZime danaSaulTa kategorias. g. diax, vinaidan saqarTvelos moqalaqis mier sazRvargareT Cadenilia adamianis winaaRmdeg mimarTuli danaSauli. d. diax, vinaidan igi saqarvelos moqalaqea, romelmac sazRvargareT iseTi danaSauli, romelic orive saxelmwifoSi dasjadia. 137.

247

danaSaulebrivi organizaciis xelmZRvanelma am organizaciis erT-erT wevrs m. nadiraZes misca davaleba, misTvis arasasurveli pirovneba moekla. mimRebi iZulebuli iyo Seesrulebina es davaleba, winaaRmdeg SemTxvevaSi mas emuqreboda am organizaciidan garicxva da fizikuri ganadgureba. organizaciis wevrma Seasrula xelmZRvanelis es davaleba. rogoria m. nadiraZis mier Cadenili mkvlelobis samarTlebrivi Sefaseba? a. igi ar daisjeba, radgan danaSaulebrivi qmedebis Cadena ganpirobebuli iyo dauZleveli ZaliT. b. igi moqmedebda tragikuli koliziis viTarebaSi. g. igi daisjeba rogorc mkvlelobis amsrulebeli. d. igi moqmedebda ukiduresi aucileblobis mdgomareobaSi. 138. sirbilaZem icoda, rom TuTberiZe banditizmisTvis iyo nasamarTlevi da masTan erTad iaraRis muqariT Tavs daesxa ivaniZes, Tumca maT qonebis dauflebaze xeli aiRes, radgan dazaralebuli mZimed iyo daavadebuli. daakvalificireT sirbilaZis da TuTberiZis qmedeba. a. sirbilaZem da TuTberiZem Caidines yaCaRoba jgufurad. b. sirbilaZem da TuTberiZem ganaxorcieles yaCaRoba araerTgzis. g. sirbilaZem da TuTberiZem Caidines yaCaRoba jgufurad da araerTgzis. d. sirbilaZem Caidina yaCaRoba jgufurad, xolo TuTberiZem – jgufuri yaCaRoba araerTgzis. 139. samxedro oficerma surgulaZem, romelic muSaobda erT-erTi samxedro nawilis Stabis ufrosad, teroristuli aqtis Casadenad waaqeza farqosaZe, romelsac 16 weli jer ar Sesrulebia. farqosaZem mosaxleobis daSinebis da xelisuflebis organoebze zemoqmedebis mizniT ganaxorciela teroristuli aqti, rac gamoixata afeTqebaSi. daisjeba Tu ara surgulaZe?

248

a. diax, surgulaZe daisjeba rogorc SualobiTi amsrulebeli, vinaidan teroristuli aqtis amsrulebeli 16 wlis asakidan isjeba. b. ara, surgulaZe saerTod ar daisjeba, radgan ar arsebobs teroristuli aqtis amsrulebeli. g. diax, surgulaZe daisjeba rogorc teroristuli aqtis wamqezebeli. d. diax, surgulaZe daisjeba rogorc damxmare. 140. odesis navsadgurSi myof gemze, romelic marTlzomierad atarebda saqarTvelos saxelmwifo alams, somxeTis moqalaqem SurisZiebis motiviT mokla ungreli. igi dakavebul iqna saqarTvelos samarTaldamcavi organoebis mier. gavrceldeba Tu ara damnaSaveze saqarTvelos sisxlissamarTlebrivi iurisdiqcia? a. ara, vinaidan ucxo qveynis teritoriaze iqna Cadenili danaSauli. b. ara, vinaidan danaSauli Cadenil iqna ucxo qveynis moqalaqis mier ucxoelis mimarT. g. diax, vinaidan universalobis principidan gamomdinare sazRvao xomaldze Cadenili nebismieri dasjadi qmedebis mimarT SeiZleba gavrceldes saqarTvelos sisxlis samarTlis iurisdiqcia. d. diax, vinaidan danaSaulebrivi qmedeba Cadenilia saqarTvelos teritoriaze. 141. romelia swori am msjelobaTagan? Sewyalebas axorcielebs saqarTvelos prezidenti: a. individualurad ganusazRvrel pirTa mimarT. b. individualurad gansazRvrul pirTa mimarT. g. mxolod mZime danaSaulisTvis msjavrdebul pirTa mimarT. d. mxolod naklebad mZime danaSaulTaTvis msjavrdebul pirTa mimarT. 142. borotmoqmedebma niJaraZes mokvlis mizniT 2005 wlis 1 seqtembers daalevines mowamluli Rvino. meore dRes igi,

249

misTvis samedicino daxmarebis aRmosaCenad moTavses respublikur saavadmyofoSi. borotmoqmedTa moqmedebis Sedegad niJaraZe gardaicvala imave wlis 10 seqtembers. gansazRvreT danaSaulis Cadenis dro. a. danaSaulis Cadenis droa 2005 wlis 1 seqtemberi, roca borotmoqmedebma danaSaulebrivi neba qmedebaSi gamoavlines. b. danaSaulis Cadenis droa 2005 wlis 10 seqtemberi, roca danaSaulis Sedegi dadga. g. danaSaulis Cadenis droa 2005 wlis 2 seqtemberi, roca mowamluli piri respublikur saavadmyofoSi moaTavses. d. danaSaulis Cadenis droa rogorc 2005 wlis 1 seqtemberi, roca borotmoqmedebma TavianTi danaSaulebrivi neba gamoavlines, aseve 2005 wlis 10 seqtemberi, roca danaSaulis Sedegi dadga. 143. ivanovma mkvlelobis mizniT sirbilaZe sasikvdilod daWra gul-mkerdSi, magram drouli samedicino Carevis Semdeg igi gadarCa. daakvalificireT ivanovis qmedeba. a. ivanovma pasuxi unda agos janmrTelobis dazianebisTvis. b. ivanovma pasuxi unda agos mkvlelobis mcdelobisTvis. g. ivanovma pasuxi unda agos mkvlelobis momzadebisTvis. d. ivanovma pasuxi unda agos janmrTelobis ganzrax mZime dazianebisa da gaufrTxileblobiT sicocxlis mospobis mcdelobisTvis. 144. yufaraZem dana misca TerTmeti wlis ivanovs afxaiZis mokvlis mizniT, rac ivanovma marTlac moiyvana sisruleSi.? daakvalificireT yufaraZis qmedeba. a. yufaraZem pasuxi unda agos SualobiTi amsruleblobiT mkvlelobisTvis. b. yufaraZem pasuxi unda agos mkvlelobis waqezebisTvis. g. yufaraZem pasuxi unda agos mkvlelobis daxmarebisTvis. d. ivanovma da yufaraZem pasuxi unda agon mkvlelobisTvis.

250

145. am msjelobaTagan romelia swori? danaSaulTa erTobliobisa da ganaCenTa erTobliobis dros sasjelTa Sekrebisas Tavisuflebis aRkveTis erT dRes Seesabameba: a. gamasworebeli samuSaos ori dRe. b. gamasworebeli samuSaos oTxi dRe. g. gamasworebeli samuSaos sami dRe. d. gamasworebeli samuSaos erTi dRe.

251

gamomcemloba ùniversali~

Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 1, : 2 22 36 09, 5(99) 17 22 30 E-mail: [email protected]

Documents

malxaz lomsaZe saqarTvelos sisxlis samarTlis zogadi nawili