Upload
others
View
10
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
mediaSi bavSvTa
sakiTxebis gaSuqebis
saerTaSoriso da erovnuli
standartebi
Tbilisi2011
�
samoqalaqo ganviTarebis instituti, gaeros bavSvTa fondis aqtiuri mxardaWeriTa da monawileobiT, gamoscems winamdebare krebuls, romelSic Tavmoyrilia mediaSi bavSvTa sakiTxebis gaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi. krebulSi mocemuli nebismieri debuleba mediis wiaRidanve aRmocenebuli savaldebulo qcevis wesia. am wesebis Tavmoyra da gamocema aucileblad miviCnieT, raTa Tavidan aviciloT bavSvis uflebebis darRveva misi ambis gaSuqebisas, rac SeuZlebelia rogorc saerTaSoriso, ise erovnuli standartis codnisa da gamoyenebis gareSe.
iuridiuli formalobis TvalsazrisiT, mniSvnelovania, ganvmartoT, ramdenad savaldebuloa erTiani standartis Semadgeneli sxvadasxva wesis dacva sakanonmdeblo doneze.
krebuli iwyeba saerTaSoriso standartis momcveli dokumentebiT, romlebic safuZvlad udevs qarTul kanonmdeblobas. Semdeg modis saqarTvelos kanonebi, romlebic yvelasaTvis savaldebulo qcevis wesebia. maTi Seusruleblobis SemTxvevaSi, moqmedebas iwyebs saxelmwifo meqanizmebi, rac kanoniTve dadgenili pasuxismgeblobis zomis dakisrebaSi vlindeba. Tumca, damatebiT unda aRvniSnoT, rom `mauwyeblobis Sesaxeb” kanonsa da `mauwyebelTa qcevis kodeqss” Tavisi samizne jgufi hyavs. eseni mauwyeblebi arian (licenziis mflobelebi). Sesabamisad, am aqtebiT dadgenili
�
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
valdebulebebi vrceldeba mauwyeblebze (televizia, radio da maTi kuTvnili vebgverdebi), rac Seexeba sxva sakanonmdeblo aqtebs, maTi moqmedeba vrceldeba nebismieri saxis mediasaSualebaze.
`saqarTvelos Jurnalisturi eTikis qartia~ aris mediis TviTregulirebis sistemis nawili, romelic Jurnalistebis mier SemuSavebul qcevis wesebs Jurnalistebs Soris nebayoflobiT amkvidrebs. qartiis xelmomwerebi deben xelSekrulebas sazogadoebasTan – garkveuli principebis dacvis Taobaze, romelTa Sorisac bavSvis sakiTxebis gaSuqebas gamorCeuli adgili eTmoba. krebuli sruldeba gasaCivrebis sistemebiTa da procedurebiT, romlebic standartis darRvevis SemTxvevaSi amoqmeddeba.
winamdebare broSura praqtikulad gamoyenebadi da sasargebloa eTikuri, pasuxismgeblobiani mediis warmomadgenlebisaTvis, radgan masSi mocemuli standartebis dacva an darRveva aris TiToeuli Jurnalistis ganacxadi sakuTar sityvasa da saxeze sazogadoebis winaSe.
�
saerTaSoriso standarti
saerTaSoriso dokumenti, romelic adgens bavSvTa uflebebis dacvis zogad CarCos, aris `bavSvis uflebaTa konvencia~. winamdebare krebulSi moyvanilia is debulebebi, romlebic exeba bavSvis gamoxatvis Tavisuflebas, piradi cxovrebis xelSeuxeblobasa da mediis mier bavSvTa uflebebis gaSuqebas. es is minimaluri standartia, romelic savaldebulod unda iqnas gaTvaliswinebuli pasuxismgebeli mediis mier bavSvTa sakiTxebis gaSuqebisas.
bavSvis uflebaTa konvencia
muxli 121. monawile saxelmwifoebi uzrunvelyofen sakuTari
Sexedulebebis Camoyalibebis unaris mqone bavSvis uflebas, Tavisuflad gamoTqvas Tavisi Sexedulebebi nebismier sakiTxze, romelic mas exeba. amasTan, bavSvis Sexedulebebs saTanado yuradReba eTmoba misi asakisa da simwifis Sesabamisad.
2. am mizniT, bavSvs eZleva SesaZlebloba, mousminon mas sasamarTlo Tu administraciuli wesiT nebismieri saqmis ganxilvisas, romelic bavSvs exeba rogorc uSualod, aseve warmomadgenlis an Sesabamisi organos meSveobiT, erovnuli kanonmdeblobis procesualuri normebiT gaTvaliswinebuli wesiT.
saerTaSoriso standarti
�
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
muxli 131. bavSvs ufleba aqvs, Tavisuflad gamoTqvas Tavisi
azri; es ufleba moicavs Tavisuflebas – sazRvrebis arsebobis miuxedavad, moiZios, miiRos, an gadasces nebismieri saxis informacia an idea zepiri, werilobiTi Tu beWduri formiT, bavSvis arCevanisamebr.
2. am uflebis ganxorcieleba, SesaZloa, erTgvarad SeizRudos, magram es SezRudva kanoniT gaTvaliswinebuli da aucilebeli unda iyos:
a) sxva pirTa uflebebisa da reputaciis pativiscemisaTvis;
b) saxelmwifo uSiSroebis, sazogadoebrivi wesrigis, mosaxleobis janmrTelobis an zneobis dacvisaTvis.
muxli 161. arc erTi bavSvi ar SeiZleba iyos piradi da ojaxuri
cxovrebis, sacxovrebeli binis xelSeuxeblobis an korespondenciis saidumloebis uflebaTa mis mier ganxorcielebaSi TviTneburi an ukanono Carevis, an misi Rirsebisa da reputaciis ukanono xelyofis obieqti.
2. bavSvs ufleba aqvs, kanoniT iyos daculi msgavsi Carevisgan an xelyofisagan.
muxli 17monawile saxelmwifoebi aRiareben masobrivi
informaciis saSualebaTa mniSvnelovan rols da uzrunvelyofen bavSvisaTvis sxvadasxva erovnuli da saerTaSoriso wyaroTi gavrcelebuli informaciisa da masalebis misawvdomobas, gansakuTrebiT, iseTi informaciisa da masalebisa, romlebic mimarTulia bavSvis socialuri, sulieri da moraluri keTildReobisaken, agreTve, jansaRi fizikuri da fsiqikuri ganviTarebis xelSewyobisaken. am mizniT, monawile saxelmwifoebi _
�
a) axdenen masobrivi informaciis saSualebebiT im informaciisa da masalebis gavrcelebis waxalisebas, romlebic sasargebloa bavSvis socialuri da kulturuli ganviTarebis TvalsazrisiT da gamoxatavs 29e muxlis suliskveTebas;
b) axdenen saerTaSoriso TanamSromlobis waxalisebas sxvadasxva kulturuli, erovnuli da saerTaSoriso wyarodan mopovebuli amgvari informaciisa da masalebis momzadebis, gacvlisa da gavrcelebis mizniT;
g) axdenen sabavSvo literaturis gamocemisa da gavrcelebis waxalisebas;
d) axdenen masobrivi informaciis saSualebebis waxalisebas, raTa maT gansakuTrebuli yuradReba dauTmon im bavSvis enobriv moTxovnilebebs, romelic miekuTvneba romelime umciresobis jgufs an mkvidr mosaxleobas;
e) axdenen im saxis informaciisa da masalebisagan bavSvis dacvis saTanado principebis SemuSavebis waxalisebas, romlebic sazianoa misi keTildReobisaTvis, me13 da me18 muxlebis debulebaTa gaTvaliswinebiT.
muxli 36monawile saxelmwifoebi bavSvs icaven eqspluataciis
yvela sxva formisagan, romelic zians ayenebs bavSvis keTildReobis nebismier aspeqts.*
* bavSvis uflebaTa konvenciis komentaris Sesabamisad, „eqspluataciis sxva formebSi“ aseve igulisxmeba bavSvis eqspluatacia mediasaSualebebis mier, ase magaliaTad, arasrulwlovani msxverplis an damnaSavis identificirebis gziT, an informirebuli Tanxmobis gareSe bavSvis qmedebis imgvari warmoCenis gziT, rac SesaZloa bavSvis ganviTarebisTvis zianis momtani iyos.
saerTaSoriso standarti
�
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
piradi cxovrebis dacvis uzrunvelyofa saerTaSoriso
standartebis mixedviT
piradi cxovrebis dacvis uzrunvelyofa umniSvnelovanesi sakiTxia, gansakuTrebiT maSin, roca saqme kanonTan konfliqtSi myof bavSvs exeba. es principi sagangebod gasaTvaliswinebelia mediis mier bavSvis sakiTxebis gaSuqebisas, ganmtkicebulia rogorc bavSvis uflebaTa konvenciiT, asve sxva mniSvnelovani dokumentebiT.
konvenciis me16 muxlis mixedviT: ,,arc erTi bavSvi ar SeiZleba iyos piradi da ojaxuri cxovrebis, sacxovrebeli binis xelSeuxeblobis an korespondenciis saidumlobis uflebaTa mis mier ganxorcielebaSi TviTneburi an ukanono Carevis, an misi Rirsebisa da reputaciis ukanono xelyofis obieqti…”
bavSvis uflebaTa konvenciis me40 muxlis me2 punqtis VII qvepuntis Tanaxmad, `yovel bavSvs, romelmac, rogorc Tvlian, daarRvia sisxlis samarTlis kanonmdebloba, an brali edeba mis darRvevaSi, unda hqondes garantia misi piradi cxovrebis sruli pativiscemisa saqmis garCevis yvela stadiaze”.
gaeros bavSvis uflebaTa komitetis ganmartebis mixedviT, `saqmis mimdinareobis nebismieri etapi” gulisxmobs yovel etaps samarTaldamcavebTan pirveli kontaqtidan moyolebuli (mag.: informaciis moTxovna da identifikacia), saqmis saboloo dasrulebamde – kompetenturi uflebamosili organos mier gadawyvetilebis gamotanamde, an zedamxedvelobis qveS gamoSvebamde, an dapatimrebamde da Tavisuflebis aRkveTamde. misi mizania, Tavidan aviciloT aramizanSewonili sajaroobiT an stigmatizaciis procesiT
�
gamowveuli ziani. dauSvebelia, gamoqveyndes nebismieri informacia, riTic SesaZloa bavSvis amocnoba moxdes, radganac es stigmatizacias iwvevs da ziani adgeba mis uflebas, miiRos ganaTleba, samuSao, hqondes saxli an SesaZloa daemuqros mis usafrTxoebas. sajaro organoebs mxolod gamonaklis SemTxvevebSi aqvT ufleba, gamouSvan presrelizi, romelic Seexeba mozardis mier Cadenil danaSauls. maT unda miiRon saWiro zomebi, raTa am presrelizis Sedegad ar moxdes bavSvis amocnoba.
piradi cxovrebis xelSeuxebloba aseve niSnavs imas, rom arasrulwlovnis saqmis masalebi mkacrad konfidencialuri da xelmiuwvdomeli unda iyos mesame pirebisaTvis, im pirebis garda, romlebic uSualod monawileoben gamoZiebaSi, ganaCenis gamotanasa da mis aRsrulebaSi.
komiteti rekomendacias aZlevs yvela monawile saxelmwifos, SemoiRon wesi, romlis mixedviTac, kanonTan konfliqtSi myofi bavSvis sasamarTlo ganxilva unda warmoebdes daxurul kars miRma. am wesidan gamonaklisebi unda iyos kanoniT naTlad gansazRvruli da mxolod limitirebul SemTxvevebSi. gamonaklis SemTxvevebSi, ganaCenis sajarod wakiTxvisas ar unda dasaxeldes bavSvis saxeli da gvari. bavSvis ufleba pirad cxovrebaze (muxli 16) sasamarTlos mier miRebuli gadawyvetilebis sisruleSi moyvanis procesSi CarTul yvela specialists avaldebulebs im informaciis konfidenciurad Senaxvas, romlmac SesaZlebelia gaamJRavnos bavSvis vinaoba. ufro metic, ufleba pirad cxovrebaze aseve gulisxmobs, rom sasjelaRsrulebis sistemaSi CarTul bavSvebTan dakavSirebuli yvela Canaweri da sabuTi unda iyos mkacrad konfidencialuri da daxuruli mesame mxarisTvis. gamonakliss warmoadgens is mesame mxare,
saerTaSoriso standarti
10
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
romelic monawileobs gamoZiebis, saqmis daxurvisa da sxva procesebSi. stigmatizaciisa da uaryofiTi sazogadoebrivi azris Seqmnis Tavidan acilebis mizniT, arasrulwlovnis saqmis detalebi ar unda iqnas Setanili mozrdilebis saqmeebis ganxilvisas, romlebSic igive piria braldebuli (ixileT pekinuri wesebi 21.1 da 21.2)1
komiteti monawile saxelmwifoebs rekomendacias aZlevs, SemoiRon wesebi, romelTa mixedviTac moxdeba im bavSvis saxelisa da gvaris amoReba Canawerebidan, romelmac danaSauli 18 wlamde asakSi Caidina; an seriozuli danaSaulis im mcirericxovan SemTxvevebSi, rodesac bavSvis saxelisa da gvaris amoReba SesaZlebelia bavSvis moTxovnisamebr, Tu saWiro gaxda konkretuli pirobebis dakmayofilebisas (magaliTad, Tu bavSvs danaSaulis Cadenidan 2 wlis vadaSi ganmeorebiT ar Caudenia danaSauli)2.
piradi cxovrebis dacvis moTxovnas Seicavs gaeros 1988 wlis ̀ minimaluri standartuli wesebi“, romlebic exeba marTlmsajulebis aRsrulebas arasrulwlovanTa mimarT, e.w. ̀ pekinis wesebi” (SemdgomSi ̀ pekinis wesebi”), romlis me8 wesis mixedviT:
`8.1 yvela etapze daculi unda iqnas arasrulwlovnis ufleba pirad cxovrebaze, raTa Tavidan iqnas acilebuli arasaTanado sajaroobiT an reputaciis SelaxviT gamowveuli ziani.
8.2 zogadad ar unda gamoqveyndes informacia, romelic xels Seuwyobs arasrulwlovnis piradi cxovrebis dadgenas.”
1 bavSvis uflebaTa komiteti zogadi komentari #10: bavSvis uflebebi arasrulwlovanTa marTlmsajulebis sistemaSi (2007) paragrafi 66
2 bavSvis uflebaTa komiteti – zogadi komentari #10: bavSvis uflebebi arasrulwlovanTa marTlmsajulebis sistemaSi (2007) paragrafi 67
11
me8 muxlis komentarSi aRniSnulia, rom axalgazrda adamianebi gansakuTrebiT eqvemdebarebian stigmatizacias. reputaciis Selaxvis Sesaxeb kriminologiurma kvlevam daadastura, rom ararsulwlovnis mudmiv identifikacias samarTaldamrRvevebad da damnaSaveebad mosdevs sxvadasxva xasiaTis uaryofiTi Sedegi. swored amitom, me8 wesi xazgasmiT aRniSnavs arasrulwlovnis dacvis aucileblobas saqmesTan dakavSirebiT masobrivi informaciis saSualebebSi informaciis (mag. eWvmitanilis, braldebulis, msjavrdebulis saxelebi) gamoqveynebis Sedegebisagan.
amave dokumentis 21e wesis mixedviT:
`21.1 arasrulwlovan samarTaldamrRvevTa dosie unda inaxebodes sruliad saidumlod da daxuruli unda iyos mesame mxarisaTvis. masalebis xelmisawvdomoba unda Semoifarglos im pirebiT, romelTac pirdapir exebaT saqmeze gagawyvetilebis miReba an sxva saTanadod uflebamosili pirebiT.
21.2 arasrulwlovani samarTaldamrRvevebis Sesaxeb arsebuli masalebi ar gamoiyeneba srulwlovanTa saqmeebis, an Tavad am samarTaldamrRvevebTan dakavSirebuli saqmeebis ganxilvisas.”
e.w `pekinis wesebi” TavisuflebaaRkveTil arasrulwlovanTa dacvis damatebiTi RonisZiebebiT uzrunvelyofis mizniT adgens, rom `angariSebi samarTlebrivi da samedicino Canawerebisa da disciplinuri samarTalwarmoebis Canawerebis CaTvliT, aseve mopyrobis formis, Sinaarsisa da detalebis Sesaxeb dokumentebi moTavsebuli unda iqnas konfidenciur individualur failad, romelic iqneba mudmivad ganaxlebuli da xelmisawvdomi mxolod amaze uflebamosili pirebisaTvis, klasificirebuli imgva
saerTaSoriso standarti
12
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
rad, rom iolad iqnas aRqmuli.... arasrulwlovanTa gaTavisuflebis Semdeg Canawerebi unda dailuqos da garkveuli drois Semdeg unda ganadgurdes”3.
samoqalaqo da politikur uflebaTa Sesaxeb saerTaSoriso paqti (muxli 14)
` ... SeiZleba, rom presa da sazogadoeba ar dauSvan mTel sasamarTlo garCevaze Tu mis nawilze – moralis, demokratiul sazogadoebaSi sazogadoebrivi wesrigisa Tu saxelmwifo uSiSroebis mosazrebiT, an roca amas moiTxovs mxareTa kerZo cxovrebis interesebi. ... yoveli sasamarTlo dadgenileba sisxlis samarTlisa Tu samoqalaqo saqmis gamo sajaro unda iyos, im SemTxvevebis garda, roca arasrulwlovanTa interesebi sxvas moiTxovs, an roca saqme exeba matrimonialur davas an bavSvTa meurveobas.”
adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis evropuli konvencia (muxli 6).
`samoqalaqo uflebaTa da movaleobaTa gansazRvrisas anda wardgenili braldebis safuZvlianobis gamorkvevisas, yvelas aqvs gonivrul vadaSi misi saqmis samarTliani da saqveyno ganxilvis ufleba ... sasamarTlo gadawyvetileba cxaddeba saqveynod, Tumca, mTel sasamarTlo procesze an mis nawilze presa da sazogadoeba SeiZleba ar dauSvan, demokratiul sazogadoebaSi moralis, sazogadoebrivi wesrigis an erovnuli uSiSroebis interesebidan gamomdinare, agreTve, rodesac amas moiTxovs arasrulwlovanTa interesi an mxareTa piradi cxovrebis dacva …”
3. gaeros 1988 wlis `minimaluri standartuli wesebi, romlebic exeba marTlmsajulebis aRsrulebas arasrulwlovanTa mimarT e.w. “pekinis wesebi”, wesi 19.
1�
JurnalistTa saerTaSoriso federaciis
saxelmZRvanelo miTiTebebi da principebi,
romlebic exeba bavSvebis sakiTxebTan
dakavSirebul publikaciebs
yvela Jurnalisti da masobrivi informaciis saSualebebSi momuSave specialisti valdebulia, ixelmZRvanelos umaRlesi eTikuri da profesiuli normebiT, xeli Seuwyos Jurnalisturi profesiis farglebSi gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis Sesaxeb informaciis sayovelTao gavrcelebasa da damoukidebel Jurnalistur praqtikaSi am dokumentis principebis damkvidrebas.
sainformacio saSualebebma unda ganixilon bavSvTa uflebebis darRvevis faqtebi da bavSvTa usafrTxoebis, piradi cxovrebis, ganaTlebis, janmrTelobis, socialuri dacvisa da eqspluataciis yvela formis sakiTxebTan dakavSirebuli problemebi, rogorc umniSvnelovanesi sakiTxebi, romlebic saWiroebs gamoZiebasa da sazogadoebis yuradRebas. bavSvebs aqvT piradi cxovrebis sruli ufleba, im gamonaklisTa garda, romlebic am saxelmZRvanelo miTiTebebSia mocemuli.
bavSvebTan da bavSvebis keTildReobasTan d akavSirebuli Jurnalisturi saqmianoba yovelTvis unda xorcieldebodes bavSvTa daucveli mdgomareobis gaTvaliswinebiT.
saerTaSoriso standarti
1�
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
Jurnalistebma da masobrivi informaciis saSualebebma yvelaferi unda gaakeTon imisaTvis, rom ar gadauxvion umaRles eTikur standartebsa da normebs bavSvTa problemebis gaSuqebisas. kerZod:
bavSvebis sakiTxebis gaSuqebisas maT Zalisxmeva ar unda daiSuron sizustisa da koreqtulobis dasacavad;
unda moeridon iseTi fotoebisa da informaciis gamoqveynebas bavSvebisaTvis gankuTvnil media sivrceSi, romlebic saziano iqneba maTTvis;
moeridon bavSvebTan dakavSirebuli problemebis sensaciur da stereotipul gaSuqebas publikaciebis popularobis mizniT;
bavSvebTan dakavSirebuli nebismieri masalis gamoqveynebisas saguldagulod awondawonon SesaZlo Sedegebi da minimumamde daiyvanon zianis faqtori.
Tu amas sazogadoebrivi interesi ar moiTxovs, daicvan bavSvis vinaoba da ar gamoaqveynon misi fotoebi;
rodesac es SesaZlebelia, miscen bavSvebs masmediiT TavianTi azrebis gamoxatvis saSualeba yovelgvari Zaldatanebis gareSe;
uzrunvelyon bavSvis mier mowodebuli informaciis damoukidebeli Semowmeba da gansakuTrebuli yuradReba miaqcion imas, rom am informaciis Semowmebisas informator bavSvs safrTxe ar Seeqmnas;
moeridon bavSvebis seqsualizebuli fotoebis gamoqveynebas;
1�
gamoiyenon bavSvebis fotoebis mopovebis samarTliani, Ria da pirdapiri meTodebi da, rodesac es SesaZlebelia, moipovon isini bavSvebis, maTze pasuxismgebeli piris an meurvis TanxmobiT;
Seamowmon im organizaciebis uflebamosileba, romlebic bavSvebis saxeliT laparakoben an warmoadgenen bavSvTa interesebs;
bavSvis cxovrebis amsaxveli siuJetisaTvis mopovebuli masalis safasuri ar gadauxadon arc bavSvs, arc bavSvis mSoblebsa Tu meurveebs, Tu es namdvilad bavSvis interesebSi ar Sedis.
Jurnalistebma kritikis TvaliT unda ganixilon maTi mTavrobis mier wardgenili yvela angariSi Tu gakeTebuli gancxadeba, romlebSic saubaria bavSvis uflebaTa konvenciis ganxorcielebaze. bavSvTa problemebis ganxilva masmediam unda miuZRvnas ara mxolod calkeul RonisZiebebs, aramed permanentulad unda gaaSuqos is movlenebi, romlebmac migviyvana an mivyavarT am RonisZiebebis saWiroebamde.
inicirebulia resifeSi, brazilia, 1998 wlis maisSi da miRebulia JurnalistTa saerTaSoriso federaciis kongresis mier seulSi 2001 wels.
saerTaSoriso standarti
1�
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
bavSvTa sakiTxebis mediaSi gaSuqebis saxelmZRvanelo principebi - gaeros bavSvTa
fondi (UNICEF)
gansakuTrebul mdgomareobaSi myof bavSvTa sakiTxebis gaSuqeba
bavSvTa da mozardTa Sesaxeb reportaJis gakeTebas Tavisi specifika aqvs. zogierTma reportaJma SesaZloa bavSvi (an riskis qveS myofi bavSvebi) SurisZiebis an stigmatizaciis obieqti gaxados.
gaeros bavSvTa fondma winamdebare saxelmZRvanelo principebi im JurnalistTa dasaxmareblad SeimuSava, romlebic bavSvTa sakiTxebs aSuqeben. iunisefis azriT, aRniSnuli principebi xels Seuwyobs medias, bavSvTa sakiTxebi gaaSuqos asakisa da sxva mgrZnobiare aspeqtebis gaTvaliswinebiT. Jurnalistebs, romelTac surT, eTikurad gaaSuqon bavSvTa sakiTxebi, saxelmZRvanelo daexmareba, emsaxuron sazogadoebriv interesebs bavSvis uflebaTa darRvevis gareSe.
ZiriTadi principebi1. nebismier SemTxvevaSi daculi unda iyos bavSvis
Rirseba da misi uflebebi;
2. bavSvebisagan intervius aRebis an maTze reportaJis/statiis momzadebisas daculi unda iyos TiToeuli bavSvis Semdegi uflebebi: misi piradi cxovreba da konfidenciuroba, bavSvebis azris mosmena da maTi monawileoba maTTan
1�
dakavSirebuli nebismieri sakiTxis gadawyvetisas, dacva zianisa da SurisZiebisagan, amgvari safrTxis SesaZlo riskis CaTvliT;
3. bavSvis mimarT nebismieri qmedebis ganxorcielebisas upirvelesi mniSvneloba eniWeba misi saukeTeso interesebis gaTvaliswinebas, bavSvTa interesebis lobirebisa Tu maTi uflebebis dacvis drosac ki.
4. bavSvis saukeTeso interesebis gansazRvrisas, didi mniSvneloba eniWeba bavSvis azrs misi asakisa da mowifulobis gaTvaliswinebiT.
5. nebismieri reportaJis/statiis kulturuli, socialuri da politikuri aspeqtebis Sesaxeb aucilebelia konsultacia im adamianebTan, romlebic yvelaze kargad icnoben bavSvs da mis mdgomareobas;
6. ar gamoaqveynoT statia an reportaJi, romelmac SeiZleba safrTxe Seuqmnas bavSvs, mis daZmebs an Tanatolebs, maSinac ki, rodesac Secvlilia, SeniRbulia, an ar aris miTiTebuli bavSvis vinaoba.
bavSvebisagan intervius aReba1. ziani ar miayenoT arc erT bavSvs. Tavi aarideT
iseTi kiTxvebis dasmas, an iseTi damokidebulebis an mosazrebebis gamoxatvas, romlebsac aqvs gansjis xasiaTi, romlebic ar iTvaliswinebs bavSvis kulturul faseulobebs da safrTxes uqmnis an amcirebs bavSvs, an romlebic iwvevs travmis Sedegad warmoqmnili tkivilis da uaryofiTi emociis xelaxal gancdas.
saerTaSoriso standarti
1�
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
2. interviusaTvis bavSvis SerCevisas nu moaxdenT mis dirkiminacias sqesis, rasis, asakis, religiis, statusis, ganaTlebis an fizikuri SesaZleblobebis mixedviT.
3. ar aris saWiro inscenireba. ar sTxovoT bavSvs iseTi ambis moyola an moqmedebis ganxorcieleba, romelic ar aris kavSirSi mis sakuTar istoriasTan.
4. aucilebelia, rom bavSvma an masze pasuxismgebelma pirma/meurvem icodnen, rom esaubrebian Jurnalists. auxseniT intervius mizani, agreTve, sad da rogor iqneba is gamoyenebuli.
5. aucilebelia bavSvis an misi meurvis/masze pasuxismgebeli piris Tanxmoba nebismieri intervius aRebisTvis, videofirze an, SesaZleblobis SemTxvevaSi, dokumenturi fotosuraTebis gadaRebisaTvis. Tu SesaZlebelia, umjobesia, Tanxmoba werilobiTi xasiaTis iyos. Jurnalistma Tanxmoba bavSvisagan an masze pasuxismgebeli pirisagan unda miiRos yovelgvari iZulebis gareSe da maT unda icodnen, rom im istoriis Semadgeneli nawili iqnebian, romelic adgilobrivi an farTo masStabiT gavrceldeba. amis uzrunvelyofa, Cveulebriv, maSin aris SesaZlebeli, rodesac Tanxmobis miReba xdeba bavSvis mSobliur enaze da gadawyvetileba miRebulia im ufrosTan konsultaciis Sedegad, romelsac bavSvi endoba.
6. miaqcieT yuradReba, sad da rogor xdeba bavSvisgan intervius aReba. SezRudeT fotografebis da im adamianebis raodenoba, romlebic mas kiTxvebs dausvamen. uzrunvelyaviT, rom bavSvebi Tavs ar grZnobdnen uxerxulad da SeZlon sakuTari ambis moyola garegani zewolis gareSe, maT Soris,
1�
Jurnalistis mxridan. filmis, video an radio interviuebis dros gaiTvaliswineT video Tu audio saSualebebis gavlena bavSvis cxovrebasa da istoriaze. uzrunvelyaviT, rom bavSvs ar daemuqros safrTxe misi saxlis, mezoblebis an, saerTod, sacxovrebeli garemos Cvenebis gamo, agreTve, darwmundiT, rom garemos Cveneba bavSvze uaryofiTad ar aisaxeba.
saxelmZRvanelo principebi bavSvebze reportaJis momzadebisas
1. ufro metad nuRar moaxdenT bavSvis stigmatizacias; Tavi aarideT kategorizacias an siuJetis iseT aRweras, ramac SeiZleba gamoiwvios bavSvisaTvis samagieros gadaxda _ damatebiTi fizikuri an fsiqologiuri zianis miyeneba, damcireba, diskriminacia an adgilobrivi sazogadoebis mier gariyva.
2. yovelTvis gadmoeciT bavSvis ambavi an misi saxe Sesabamis konteqstSi.
3. yovelTvis SecvaleT bavSvis saxeli da dafareT misi garegnoba, Tu bavSvi aris:
a. seqsualuri Zaladobis msxverpli;
b. fizikuri an seqsualuri Zaladobis Camdeni;
g. aivdadebiTi an SidsiT daavadebuli, garda im SemTxvevebisa, Tu bavSvi, mSobeli an masze pasuxismgebeli piri ar ganacxadebs Tanxmobas sruliad Segnebulad;
d. eWvmitanili an msjavrdebuli;
e. saomar moqmedebebSi CarTuli bavSvi iaraRiT xelSi.
4. bavSvisaTvis zianis miyenebis an samagieros gadaxdis riskis an potenciuri riskis SemTxvevaSi,
saerTaSoriso standarti
20
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
SecvaleT bavSvis saxeli da SeniRbeT misi garegnuli saxe, Tu bavSvi:
a. iyo meomari, amJamad ar aqvs iaraRi, magram SeiZleba arsebobdes riski;
b. eZebs TavSesafars, aris ltolvili an iZulebiT gadaadgilebuli piri.
5. zogjer SeiZleba bavSvis vinaobis gamxela misi saxelis, an amosacnobi niSnebis miTiTeba, Tuki es bavSvis saukeTeso interesebSia. magram mainc frTxilad unda iyoT da daicvaT is mavne zemoqmedebisagan, stigmisgan an sapasuxo qmedebebisagan.
aseTi SemTxvevebis magaliTebia: a. rodesac bavSvi TviTon ukavSirdeba Jurna
lists, radgan surs, gamoiyenos azris Tavisuflad gamoxatvis ufleba.
b. rodesac bavSvi monawileobs socialuri mobilizaciis an sxva raime kampaniaSi da unda, rom misi vinaoba gamJRavndes;
g. rodesac bavSvi CarTulia fsiqosocialur programaSi da miaCnia, rom misi saxelisa da vinaobis Tqma aucilebelia janmrTeli ganviTarebisaTvis.
6. gadaamowmeT imis siswore, ris Tqmasac apirebs bavSvi _ sxva bavSvebTan an ufrosTan; sasurvelia orivesTan.
7. Tu eWvobT, rom bavSvs SeiZleba emuqrebodes safrTxe, yuradReba gaamaxvileT zogad situaciaze, problemaze da ara am konkretul bavSvze, imis miuxedavad, Tu raoden mniSvnelovan informacias Seicavs misi ambavi.
21
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
saqarTvelos kanoni mauwyeblobis Sesaxeb
Tavi VI. salicenzio pirobebi da Sinaarsobrivi
moTxovnebi
muxli 56. programuli SezRudvebi5. ikrZaleba bavSvTa da mozardTa fizikur,
gonebriv da zneobriv ganviTarebaze mavne zegavlenis momxdeni programebis im dros ganTavseba, roca maT mier am programebis naxvis an mosmenis didi albaToba arsebobs.
Tavi VIII. reklama, teleSopingi, sponsoroba
muxli 63. zogadi debulebani6. reklamaSi, romelic gamiznulia bavSvebisaTvis
an romelSic bavSvebi monawileoben, ar unda Seilaxos maTi interesebi.
7. teleSopingi ar SeiZleba gamiznuli iyos arasrulwlovanTaTvis.
muxli 64. komerciuli reklama da teleSopingi 8. saganmanaTlebloSemecnebiTi, sabavSvo an reli
giuri programa reklamiT an teleSopingiT SeiZleba Sewydes ara umetes 15 wuTSi erTxel da ara umetes 45 wamiT.
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
22
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
saqarTvelos kanoni reklamis Sesaxeb
Tavi Izogadi debulebani
muxli 2. kanonis mizani da gamoyenebis sfero8. samauwyeblo reklamisa da sponsorobis sakiTxebi
regulirdeba „mauwyeblobis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT, xolo reklamisadmi zogadi moTxovnebi, alkoholiani sasmelebisa da Tambaqos nawarmis, seqsualuri xasiaTis produqciis, samedicino nawarmis (momsaxurebis), Cvil bavSvTa xelovnuri kvebis, iaraRis, fasiani qaRaldebis reklamis, agreTve reklamis warmoebis, ganTavsebisa da gavrcelebis dros arasrulwlovanTa dacvis sakiTxebi regulirdeba am kanonis Sesabamisad. (9.06.2006 N3245)
Tavi IIzogadi da specialuri moTxovnebi reklamisadmi
muxli 4. zogadi moTxovnebi reklamisadmi 14. akrZalulia seqsualuri xasiaTis produqciis
reklamirebisas arasrulwlovanTa gamosaxulebis an xmis nebismieri formiT gamoyeneba. (20.06.2003 N 2442)
muxli 8. alkoholiani sasmelebisa da Tambaqos nawarmis reklama
4. akrZalulia alkoholiani sasmelebisa da Tambaqos nawarmis reklamis mimarTva uSualod arasrulwlovnebisadmi, agreTve aseTi reklamis nebismieri saxiT gavrceleba arasrulwlovanTaTvis gaTvaliswinebul kino da videomomsaxurebaSi, radio da telegadacemebSi, beWdviT gamocemebSi.
2�
muxli 14. arasrulwlovanTa dacva reklamis warmoebis, ganTavsebisa da gavrcelebis dros
reklamis warmoebis, ganTavsebisa da gavrcelebis dros arasrulwlovanTa gulubryvilobisa da gamoucdelobis borotad gamoyenebisagan maTi dacvis mizniT akrZalulia:
a) arasrulwlovanTaTvis STagoneba _ daarwmunon mSoblebi an sxva pirebi reklamirebadi saqonlis SeZenaSi;
b) arasrulwlovanTa yuradRebis mipyroba imaze, rom reklamirebadi saqonlis floba upiratesobas aniWebs maT sxva arasrulwlovanTa mimarT, xolo misi uqonloba iwvevs sawinaaRmdego efeqts;
g) reklamaSi iseTi teqstis, audio da videoinformaciis moTavseba, romlebic aCvenebs arasrulwlovnebs saSiS adgilas da viTarebaSi;
d) arasrulwlovanTaTvis saqonlis gamosayeneblad saWiro Cvevebis aucilebeli donis gauTvaliswinebloba. amasTan, Tu saqonlis gamoyenebis Sedegebi naCvenebi an aRwerilia, reklama unda iZleodes informacias imis Sesaxeb, risi miRwevac realurad SesaZlebelia im asakobrivi jgufis arasrulwlovanTaTvis, romlisTvisac gankuTvnilia es saqoneli;
e) arasrulwlovanTaTvis saqonlis Rirebulebaze (fasze) ararealuri (damaxinjebuli) warmodgenis Seqmna, kerZod, sityvebis `mxolod”, `sul raRac” da maT msgavsTa gamoyenebiT, agreTve pirdapiri an iribi miTiTebiT imaze, rom reklamirebadi saqoneli xelmisawvdomia yvela ojaxis biujetisaTvis.
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
2�
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
saqarTvelos kanonimavne zegavlenisagan arasrulwlovanTa
dacvis Sesaxeb
Tavi Izogadi debulebani
muxli 3. terminTa ganmarteba1. am kanonSi gamoyenebul terminebs aqvT Semdegi
mniSvneloba:a) mavne zegavlena – im filmebis CvenebiT, nabeWdi
produqciis, alkoholuri sasmelebisa da Tambaqos moxmarebagasaRebiT, azartul TamaSobebSi monawileobiT miRebuli zemoqmedeba, romelmac SeiZleba ziani miayenos arasrulwlovnis fsiqikur an/da fizikur janmrTelobas, mis moralur da socialur ganviTarebas;
b) azartuli TamaSi – TamaSi, romlis Sedegia fulis, sakuTrebis, sakuTrebis uflebis wageba an mogeba, rac damokidebulia SemTxveviTobaze;
g) azartuli saTamaSo dawesebuleba – dawesebuleba, sadac imarTeba azartuli TamaSi;
d) azartuli saTamaSo avtomati – meqanikuri an eleqtronuli meqanizmi, romliT TamaSis Sedegia fulis wageba an mogeba;
e) kodirebuli satelevizio arxi – satelevizio arxi, romlis programis matarebeli signalebi daSifrulia da kavSiri xorcieldeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu mauwyeblobis organizacia Tanaxmaa uzrunvelyos sazogadoebisaTvis gaSifrvis saSualebaTa miwodeba;
v) Zaladobis amsaxveli scena – kadri, romelSic asaxulia gansakuTrebuli sisastikiT Cadenili mkvleloba, TviTmkvleloba, sxeulis ganzrax mZime dazianeba, wameba, dasaxiCreba.
2�
mauwyebelTa qcevis kodeqsi
zogadi debulebebi
muxli 5. terminTa ganmartebau) sabavSvo dro _ drois iseTi monakveTi, rodesac
arsebobs didi albaToba, rom arasrulwlovanebi ojaxis zrdasruli wevrebisagan damoukideblad usmenen an uyureben teleradiosamauwyeblo programebs.
Z) Sesaferisi ganrigi _ samauwyeblo badis iseTi gegma, romlis drosac gaTvaliswinebulia programis Sinaarsi; savaraudo auditoriaSi arasrulwlovanTa raodenoba da asaki (saskolo saaTebis, uqme dReebisa da ardadegebis mxedvelobaSi miRebiT); konkretuli mauwyeblis an programis xasiaTi; konkretul dResa da saaTze konkretuli mauwyeblis mier gadacemuli programisadmi auditoriis savaraudo molodini.
W) wyalgamyofi _ saeTero teleradiosamauwyeblo badeSi drois gamyofi zRvari, romelic iwyeba 06.00 saaTze da sruldeba 20.00 saaTze da romelic Tavisufalia arasrulwlovanebze mavne zegavlenis momxdeni programebisagan; arasrulwlovnebisaTvis mavne zegavlenis momxdeni programebisa da programebSi masalebis ganTavseba 20.00 saaTidan 24.00 saaTamde SezRudulia am kodeqsiT dadgenili droiTi farglebiT.
Tavi IIIjerovani sizustis dacva
muxli 12. jerovani sizustis dacvis principiaxali ambebi da faqtebze dafuZnebuli informacia
miewodeba miukerZoeblad da jerovani sizustiT.
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
2�
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
muxli 13. mauwyeblis mier zusti informaciis miwodebis uzrunvelyofisaTvis wayenebuli moTxovnebi (wesebi)
1. mauwyebeli valdebulia miiRos yvela gonivruli zoma, raTa uzrunvelyos informaciis wyaros da faqtebis sizuste.
2. mauwyebeli valdebulia miawodos auditorias sando da zusti informacia, ar dauSvas cru an SecdomaSi Semyvani informaciis gavrceleba.
3. mniSvnelovani faqtobrivi Secdomebis Sesworeba unda moxdes Riad da dauyovnebliv, Tanazomadi saSualebebiTa da formiT saTanado saeTero dros, mas Semdeg, rac mauwyeblisaTvis cnobili gaxdeba Secdomis Sesaxeb.
4. statistikuri informaciis miwodebisas, mauwyebelma unda miuTiTos informaciis wyaro. gansakuTrebuli pasuxismgeblobiT unda moekidos jandacvis, danaSaulisa da erovnuli usafrTxoebis Sesaxeb informaciis miwodebas imisaTvis, rom ar gamoiwvios zedmeti SeSfoTeba sazogadoebaSi.
5. auditoriis SecdomaSi Seyvanis Tavidan acilebis mizniT, mauwyebelma Tavi unda Seikavos axal ambebsa da sazogadoebrivpolitikur gadacemebSi dadgmebisa da inscenirebis gamoyenebisgan, an naTlad unda ganmartos, rom es aris dadgma an inscenireba. dokumenturi an realuri faqtebis yoveli samauwyeblo rekonstruqcia unda iyos naTlad miTiTebuli.
Tavi IVmiukerZoebloba
muxli 15. miukerZoeblobis principiaxali ambebis gadacemisas, mauwyebeli valdebulia
uzrunvelyos miukerZoeblobis principis ganuxreli dacva.
2�
muxli 16. axali ambebis gadacemisas mauwyeblisadmi wayenebuli moTxovnebi (wesebi)
3. politikuri an sxva saxis davis gaSuqebisas mauwyebelma unda uzrunvelyos gadacemebis ciklis ganmavlobaSi balansis dacva. im SemTxvevaSi, Tu gadacemis formatidan gamomdinare balansis dacva dagegmilia gadacemaTa ciklis ganmavlobaSi, amis Sesaxeb auditorias unda ecnobos gadacemis eTerSi gasvlis pirvelive dRes.
4. mauwyebeli valdebulia erTmaneTisagan mkafiod gamijnos faqti da komentari. Tavidan unda iyos acilebuli mosazrebaTa calmxrivi interpretacia.
5. sadavo sakiTxebTan dakavSirebuli yvela mniSvnelovani mosazreba unda gaSuqdes drois iseT monakveTSi, rodesac sakiTxi aqtualuria.
Tavi VsamarTliani mopyroba
muxli 20. programis monawileTa samarTliani mopyrobis uzrunvelyofis moTxovnebi (wesebi)
1.mauwyeblebi da programis Semqmnelebi/prodiuserebi programis potenciur monawileebs unda moepyran samarTlianobis principis dacviT.
2. programaSi miwvevisas mauwyebelma potenciur monawiles unda acnobos (garda SemTxvevisa, Tu ganxilvis sagani trivialuria da monawilis mniSvneloba minimaluri):
a) programis arsi, mizani da miwvevis mizezebi, gadacemis Tema da maTi mowvevis mizezi. rodis (Tu cnobilia) da sad gadaicema igi pirvelad;
b) programaSi monawileobis forma (pirdapiri CarTva, Canaweri, diskusia, redaqtirebuli, araredaqtirebuli da a.S);
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
2�
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
g) savaraudo kiTxvebi da sxva savaraudo stumrebis vinaoba;
d) mniSvnelovani cvlilebebi, romlebmac SesaZloa gavlena iqonios monawilis pirvelad Tanxmobaze da gamoiwvios arsebiTi usamarTloba;
e) informacia mauwyeblis uflebebisa da valdebulebebis Sesaxeb;
v) naTlad unda ganemartos, miecemaT Tu ara programis winaswari naxvis SesaZlebloba, ramdenad eqnebaT masSi cvlilebebis Setanis ufleba; mauwyebels SeuZlia Tavi Seikavos zemoT moyvanili informaciis miwodebisgan, Tu es qmedeba gamarTlebulia sazogadoebrivi interesiT an am kodeqsis safuZvelze.
3. Tu monawile aris 18 wlamde asakis, Tanxmoba miRebuli unda iyos mSoblisgan, meurvisagan an mzrunvelisagan. mSoblis, meurvis an mzrunvelis Tanxmobis miuxedavad, 18 wlamde asakis pirebs ar unda eTxovoT iseT sakiTxze mosazrebis gamoxatva, romelzec saTanado pasuxis gacema maT fizikur an gonebriv SesaZleblobebs aRemateba.
4. im SemTxvevaSi, Tu srulwlovan, magram SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirs Tanxmobis gancxadeba ar SeuZlia, Tanxmoba miRebuli unda iqnas am piris meurvisagan an mzrunvelisagan.
5. gadacemis redaqtirebisas monawileebi saTanadod unda iqnan warmoCenilni.
6. mauwyebelma unda daicvas monawilisaTvis micemuli piroba gadacemis SinaarsTan, konfidencialurobis an anonimurobis dacvasTan dakavSirebiT.
7. mauwyebeli unda darwmundes, rom sakuTari an sxvisgan mopovebuli masalis Tavdapirvelisgan gansxvavebuli mizniT an sxva programaSi gamoyeneba ar gamoiwvevs usamarTlobas. aRniSnuli exeba rogorc
2�
sxva wyaroebidan mopovebul masalas, aseve mauwyeblis masalas.
8. pirs, romlis mimarT programaSi braldebebi gamoiTqva, unda mieces drouli da jerovani pasuxis gacemis saSualeba.
9. mauwyebelma detalurad unda aRweros braldebebi saTanado pasuxis miRebis uzrunvelsayofad. pasuxi unda gaSuqdes samarTlianad, zustad da gadaices imave programiT.
Tavi Xpiradi cxovrebis xelSeuxebloba
muxli 35. mauwyeblis mier piradi cxovrebis xelSeuxeblobis uzrunvelyofisaTvis wayenebuli moTxovnebi (wesebi)
1. dauSvebelia mauwyeblis mier adamianis piradi cxovrebis xelSeuxeblobis uflebis xelyofa.
2. programis momzadebisa da gadacemisas, adamianis pirad cxovrebaSi Careva dasaSvebia mxolod saqarTvelos Sesabamisi kanonmdeblobiT dadgenili wesiT.
3. mauwyeblis mier masalis mopovebis mizniT gamoyenebuli saSualebebi unda iyos programis Sinaarsis proporciuli.
4. informacia piris sacxovrebeli adgilis, telefonis, fostis Tu sxva piradi sakontaqto monacemebis Sesaxeb, SeiZleba gamJRavndes mxolod sazogadoebrivi interesis arsebobisas.
5. eTerSi gadacemamde, mauwyebeli valdebulia, darwmundes, rom sajaro TavSeyris adgilebSi gadaRebuli kadrebi, sityvebi an qmedeba, ar aris iseTi piradi cxovrebis elementebis matarebeli, rom saWiroebdes piris an gadaRebuli organizaciis winaswar Tanxmobas.
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
�0
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
6. adamianis pirad cxovrebaSi an/da iuridiuli piris saqmianobaSi Careva SeiZleba gamarTlebuli iyos mxolod im SemTxvevaSi, Tu igi miznad isaxavs sazogadoebis kanonieri interesebis dacvas, aris am miznis miRwevis proporciuli saSualeba da daculi sikeTe aRemateba miyenebul zians.
7. gaSuqebul movlenebSi SemTxveviT dafiqsirebuli adamianebi ar kargaven piradi cxovrebis xelSeuxeblobis uflebas, arc programis momzadebis da arc misi eTerSi gaSvebisas, Tu aseTi xelyofa gamarTlebuli ar aris. aRniSnuli wesi moqmedebs movlenebis mimdinareobis drosac da mogvianebiT am movlenebis amsaxveli programebis eTerSi gaSvebis SemTxvevaSic.
8. sajaro an kerZo dawesebulebis teritoriaze videoaudio Canaweris mosamzadeblad savaldebuloa Tanxmobis miReba Sesabamisi uflebamosili pirisagan, garda im SemTxvevisa, roca masalis unebarTvod momzadeba gamarTlebulia sazogadoebrivi interesiT. nebarTvis aReba ar aris savaldebulo im pirovnebisagan, romelic SemTxveviT moxvda Caweril masalaSi, an Tu, misi erTmniSvnelovnad identificireba SeuZlebelia.
9. skolaSi, saavadmyofoSi, sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi, policiis ganyofilebaSi an saswrafo daxmarebis manqanaSi siuJetis mosamzadeblad, savaldebuloa Tanxmobis miReba rogorc uflebamosili piris, aseve adgilze myofi im pirebisagan, romelTa gadaReba xdeba, garda im SemTxvevisa, roca masalis unebarTvod momzadeba gamarTlebulia sazogadoebis interesiT. nebarTvis aReba ar aris savaldebulo, Tu Caweril masalaSi piris erTmniSvnelovnad identificireba SeuZlebelia.
10. mauwyebelma unda miiRos yvela gonivruli zoma, raTa mis mier sakuTari an sxvisgan mopovebuli masalis Tavdapirvelisgan gansxvavebuli mizniT an
�1
sxva programaSi gamoyenebam ar gamoiwvios piradi cxovrebis xelSeuxeblobis gaumarTlebeli xelyofa.
11. dorstepingi gaumarTlebelia, garda im SemTxvevebisa, rodesac arsebobs varaudi, rom Riad Cawera xels SeuSlis Jurnalisturi gamoZiebis mimdinareobas.
12. mauwyebels meore mxaresTan satelefono saubrebis Caweris ufleba aqvs im SemTxvevaSi, Tu satelefono saubris Caweramde respodents Tavi warudgina, ganumarta zaris mizani da auxsna, rom zari iwereba da SesaZloa gamoqveyndes (Tu es aris Caweris mizezi). Tu mogvianebiT gairkveva, rom Cawerili saubari eTeriT gadaicema (magram amis Sesaxeb respodents satelefono saubris dros ar ecnoba), maSin mauwyebelma respodentisgan masalis gaSvebamde Tanxmoba unda miiRos, Tu sxvagvari qceva gamarTlebuli ar aris.
13. sajaro adgilebSi mauwyebels SeuZlia, winaswari gafrTxilebis gareSe aiRos interviu, gadaiRos da Caweros adamianebi sainformacio programebisaTvis.
14. faruli meTodebis gamoyenebiT informaciis mopoveba da gadacema gamarTlebulia:
a) rodesac movlena sazogadoebrivi interesis sagania, arsebobs safuZvliani varaudi, rom axali mtkicebulebebi iqneba mopovebuli da es aucilebelia programis sizustis uzrunvelsayofad.
b) sazogadoebrivi interesis Semcvel sakiTxebze sociologiuri kvlevis Casatareblad, rodesac sxva gziT SeuZlebelia im damokidebulebis Tu mosazrebis gamovlena, romelic kvlevis sagania.
g) komediuri da gasarTobi programebis mosamzadeblad, sadac faruli Cawera erTerTi Cveuli meTodia, ar warmoadgens piris pirad cxovrebaSi uxeS Carevas da ar iwvevs mniSvnelovan gaRizianebas, stress an uxerxulobas.
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
�2
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
15. kerZo sakuTrebaSi myof teritoriaze faruli Cawera SeiZleba gamarTlebuli iyos mxolod sazogadoebrivi interesiT, maT Soris, safuZvliani varaudis arsebobisas, rom aRmoCenili iqneba danaSaulis mtkicebuleba.
16. faruli meTodebiT masalis gadaRebad an Cawerad CaiTvleba Camweri aparaturis an CarTuli video kameris gamoyeneba an datoveba kerZo sakuTrebaSi arsebul teritoriaze mobinadris an misi warmomadgenlis sruli da informirebuli Tanxmobis gareSe. aRniSnuli meTodebis ricxvs SesaZloa aseve ganekuTvnebodes satelefono saubris Cawera respodentis informirebis gareSe, an Caweris gangeb gagrZeleba, rodesac meore mxare fiqrobs, rom procesi ukve dasrulebulia.
17. faruli meTodebiT gadaRebuli an Cawerili masalis eTerSi gaSveba SesaZlebelia mxolod im SemTxvevaSi, Tu amgvari moqmedeba gamarTlebulia.
18. gasarTob da komediur programebSi, faruli meTodebiT mopovebuli masala Cawerili pirebis Tanxmobis gareSe ar unda iqnas gamoyenebuli. Tanxmoba ar aris saWiro, Tu SeuZlebelia aseT masalaSi aRbeWdili pirebis da/an organizaciebis identificireba.
19. faruli Canaweris redaqtirebis Sedegad momxdari faqti zustad da samarTlianad unda aisaxos programaSi.
20. mauwyebelma ar unda gadaiRos an gaavrcelos masala, romelSic asaxulia ubeduri SemTxvevis Sedegad dazaralebulebi an pirovneba piradi tragediis an mwuxarebis dros, maT Soris, sazogadoebrivi TavSeyris adgilebSi, an dakrZalvaze, rodesac es piradi cxovrebis xelSeuxeblobas xelyofs, garda im SemTxvevebisa, rodesac miRebulia piris Tanxmoba. piris gardacvalebis SemTxvevaSi saWiroa ojaxis wevrebis Tanxmoba.
��
21. dauSvebelia mauwyeblis mier gasaWirSi myofi adamianebis mimarT zewolis ganxorcieleba imisaTvis, rom maT programaSi miiRon monawileoba an daTanxmdnen interviuze.
22. dauSvebelia gardacvlili piris, ubeduri SemTxvevisas dazaralebulis an Zaladobis msxverplis identificireba, sanam faqti ojaxis wevrebisTvis ar gaxdeba cnobili, garda im SemTxvevisa, Tu amgvari informaciis gavrceleba gamarTlebulia sazogadoebrivi interesiT.
23. tanjvisa da mwuxarebis amsaxveli saarqivo masalis (danaSaulis CaTvliT) gamoyenebisas mauwyebeli unda Seecados, Seamciros is potenciuri travma, romelic SesaZloa am masalam miayenos masSi asaxul pirovnebas da/an mis naTesavebs. igive exeba inscenirebul rekonstruqciebsa da faqtebze dafuZnebul programebs.
24. SesaZleblobis farglebSi mauwyebeli unda Seecados, Seatyobinos masalaSi asaxul pirovnebas (pirovnebebs) da/an misi ojaxis wevrebs dagegmili programis Sesaxeb da programis eTerSi gaSvebaze, im SemTxvevaSic, Tu aRniSnuli masala sazogadoebisTvis xelmisawvdomi iyo warsulSi.
25. mauwyebelma gansakuTrebuli yuradReba unda miaqcios 18 wlamde asakis pirebis piradi cxovrebis xelSeuxeblobas. 18 wlamde asakis pirebi ar kargaven piradi cxovrebis xelSeuxeblobis uflebas maTi mSoblebis popularobis an skandaluri imijis gamo.
26. 18 wlamde asakis an SezRuduli SesaZleblobebis mqone piris pirad cxovrebaSi Careva dasaSvebia mxolod maTi mSoblis, meurvis an mzrunvelis TanxmobiT, garda im SemTxvevisa, roca ganxilvis sagani ar aris mniSvnelovani, an adekvaturia arasrulwlovanTa Sesabamisi asakobrivi jgufis socialur statusTan an Tu individis monawileoba programaSi umniSvneloa,
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
��
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
an Tanxmobis gareSe moqmedeba gamarTlebulia sazogadoebrivi interesiT.
27. 18 wlamde asakis an SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirisaTvis SekiTxvis dasma dasaSvebia mxolod mSoblis, meurvis an mzrunvelis TanxmobiT, garda im SemTxvevisa, roca kiTxvebi ar Seexeba sadavo faqtebs an movlenebs, an Tanxmobis gareSe moqmedeba gamarTlebulia sazogadoebrivi interesiT.
Tavi XIarasrulwlovanTa dacva
muxli 37. arasrulwlovanTa dacvis principi1. mauwyebeli valdebulia uzrunvelyos arasrul
wlovnebis dacva mavne zegavlenisagan.2. programebis ganrigis Sedgenisas mauwyebelma
unda daicvas balansi arasrulwlovanTa mavne zegavlenisagan dacvis uzrunvelyofasa da zrdasruli auditoriis uflebas Soris, dRis ganmavlobaSi miiRos informacia. sainformacio programis eTerSi gasvlisas unda gakeTdes gamafrTxilebeli gancxadeba, Tu eTerSi gasulma masalam SeiZleba gamoiwvios auditoriis aRelveba an aRSfoTeba.
muxli 38. mauwyeblis mier arasrulwlovanTa dacvis uzrunvelyofisaTvis wayenebuli moTxovnebi (wesebi)
1. akrZalulia mauwyeblis mier iseTi programis gadacema an programaSi masalis ganTavseba, romelmac SeiZleba ziani miayenos arasrulwlovanTa fizikur, fsiqologiur, inteleqtualur da sulier ganviTarebas.
2. mauwyebeli valdebulia gamoiyenos samauwyeblo programaTa klasifikaciis am kodeqsiT gansazRvruli kriteriumebi, programaTa kategoriebis dadgenis miz
��
niT da ganaTavsos isini samauwyeblo badeSi am kodeqsiT gansazRvruli droiTi SezRudvebis Sesabamisad;
3. samauwyeblo badis Sedgenisas mauwyebelma unda gaiTvaliswinos:
a) arsebobs Tu ara arasrulwlovnebis fizikuri, fsiqologiuri, inteleqtualuri da sulieri ganviTarebisaTvis mavne zegavlenis moxdenis realuri safrTxe;
b) ramdenad Sesaferisia programa an/da masSi gamoyenebuli masalebi Sesabamisi asakobrivi jgufis arasrulwlovanTaTvis;
g) programis daniSnuleba da saredaqcio Rirebuleba.4. arasrulwlovanTa mavne zegavlenisagan dacva
srulad unda iqnas uzrunvelyofili wyalgamyofis moqmedebis periodSi, romelic moicavs 06.00 saaTidan 20.00 saaTamde periods;
5. samauwyeblo badis Sedgenisas mauwyebelma unda gaiTvaliswinos, rom 20.00 saaTidan 24.00 saaTamde, samauwyeblo badeSi programaTa dagegmva unda ganxorcieldes ise, rom ar moxdes am kodeqsiT gansazRvrul arasrulwlovanTa asakobriv jgufebze mavne zegavlenis moxdena;
6. es kodeqsi adgens arasrulwlovanTa Semdeg asakobriv jgufebs:
a) 7 wlamde;b) 12 wlamde;g) 15 wlamde;d) 18 wlamde; 7.am kodeqsiT gansazRvruli arasrulwlovanTa
asakobrivi jgufebis mavne zegavlenisagan dacvis mizniT, mauwyebeli valdebulia moaxdinos mis samauwyeblo badeSi gansaTavsebeli programebis klasifikacia arasrulwlovanTa am kodeqsiT gansazRvruli asakobrivi jgufebisaTvis Seuferebeli, Sesabamisi
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
��
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
kategoriebis programebis gansazRvrisa da maTi saTanado droiTi SezRudvebiT dagegmvis gziT;
8. dgindeba arasrulwlovanTaTvis mavne zegavlenis momxden samauwyeblo programaTa Semdegi kategoriebi:
a) 18 wlamde asakis arasrulwlovnebisaTvis Seuferebeli programebi;
b) 15 wlamde asakis arasrulwlovnebisaTvis Seuferebeli programebi;
g) 12 wlamde asakis arasrulwlovnebisaTvis Seuferebeli programebi;
d) 7 wlamde asakis arasrulwlovnebisaTvis Seuferebeli programebi;
9. mauwyeblebma unda gamoiyenon programaTa kategoriebis mixedviT klasifikaciisaTvis am kodeqsiT gansazRvruli kriteriumebi;
10.mauwyebeli valdebulia samauwyeblo bade dagegmos Semdegi droiTi SezRudvebiT:
a) 18 wlamde asakis arasrulwlovnebisaTvis Seuferebeli programebi ar ganaTavsos 06.00 saaTidan 24.00 saaTamde;
b) 15 wlamde asakis arasrulwlovnebisaTvis Seuferebeli programebi ar ganaTavsos 06.00 saaTidan 23 saaTamde;
g) 12 wlamde asakis arasrulwlovnebisaTvis Seuferebeli programebi ar ganaTavsos 06.00 saaTidan 20 saaTamde;
d) 7 wlamde asakis arasrulwlovnebisaTvis Seuferebeli programebi samauwyeblo badeSi ar ganaTavsos 06.00 saaTidan 20.00 saaTamde, xolo gamonaklis SemTxvevaSi, roca arsebobs sazogadoebrivi interesi, 7 wlamde asakis arasrulwlovanebisaTvis Seuferebeli masalebis ganTavseba im programebSi, romelic dagegmilia 06 saaTidan 20.00 saaTamde anu wyalgamyofis moqmedebis periodSi, SeiZleba
��
ganxorcieldes, mxolod saTanado da mkafio gafrTxilebiT, rom programa Seicavs 7 wlamde asakis arasrulwlovanebisaTvis Seuferebel masalas: vizualuri specialuri niSandebiT, mudmivad masalis gadacemisas, teqsturad, agreTve verbalurad masalis gadacemamde winaswar.
11. programa, romelic romelime droiTi SezRudviT zRvars kveTs srulad unda akmayofilebdes programis dawyebis momentisaTvis moqmed moTxovnebs.
12. Semdegi specialuri SemzRudavi niSani unda gamoisaxos programis dawyebisas da yoveli sareklamo Sesvenebis Semdeg, 60 wamis ganmavlobaSi:
a) `18”, wreSi, rodesac programa Seuferebelia 18 wlamde arasrulwlovnebisTvis;
b) `15”, wreSi, rodesac programa Seuferebelia 15 wlis arasrulwlovnebisTvis;
g) `12”, wreSi, rodesac programa Seuferebelia 12 wlamde arasrulwlovnebisTvis;
d) ̀ 7”, rodesac programa Seuferebelia 7 wlamde arasrulwlovnebisTvis;
13. radiomauwyebelma gansakuTrebuli yuradReba unda dauTmos sabavSvo dros samauwyeblo badis dagegmvas. zrdasruli auditoriisaTvis gankuTvnil programaze gadasvla ar unda moxdes mkveTrad, wyalgamyofis Semdeg an sabavSvo dros.
14. mauwyebeli valdebulia, miiRos skolis Tanxmoba, rodesac gadaReba skolis teritoriaze an saskolo dros xorcieldeba.
muxli 39. seqsualuri, gaupatiurebisa da seqsualuri Zaladobis scenebi
1. dauSvebelia seqsualuri scenis, agreTve gaupatiurebis an/da seqsualuri Zaladobis scenis grafikuli gamosaxva da gadacema, 06.00 saaTidan 24:00 saaTamde;
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
��
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
2. seqsualuri scenebisa an/da sqesobrivi urTierTobis Sesaxeb ganxilvebis eTerSi gadacema 20:00 saaTidan 23:00 saaTamde, gamarTlebulia mxolod sazogadoebrivi interesis arsebobisas, jerovnad Semoklebuli da redaqtirebuli formiT.
muxli 40. Seuracxmyofeli leqsikauxamsi qmedeba da Seuracxmyofeli leqsika ar unda
iqnas gamoyenebuli arasrulwlovanTaTvis gankuTvnil programebSi da wyalgamyofis moqmedebis periodSi.
muxli 41. Zaladoba da saxifaTo qmedeba 1. Zaladobis an misi Sedegebis amsaxveli kadrebi,
agreTve Zaladobis rogorc vizualuri, ise verbaluri aRweris gadacema, unda iyos jerovnad redaqtirebuli 23:00 saaTamde, garda im SemTxvevisa, roca es gamarTlebulia Sesabamisi konteqstiT.
2. dauSvebelia arasrulwlovnis mier iolad imitirebadi Zaladobrivi an saxifaTo qmedebis gadacema:
a) sabavSvo programebSi;b) 23:00 saaTian wyalgamyofamde, Tu amis mniSvnelovani
saredaqcio dasabuTeba ar arsebobs. muxli 42. narkotikebi, Tambaqo, alkoholi1. dauSvebelia narkotikebis ukanono gamoyenebis,
alkoholis an Tambaqos arajerovani gamoyenebis gadacema 23:00 saaTamde an sabavSvo programebSi.
2. dauSvebelia narkotikebis ukanono gamoyenebis, alkoholisa da Tambaqos arajerovani gamoyenebis gamarTleba, waxaliseba an mowoneba.
3. dauSvebelia narkotikebis, saineqcio xelsawyoebis, narkotikuli nivTierebebis momzadebis teqnologiis, gamoyenebis procesis (iqneba es socialuri klipi, dokumenturi filmi, telegadacema Tu sxv.) gadacema.
��
muxli 43. qvecnobierze zemoqmedeba, hipnozi, okultizmi da paranormaluri movlenebi
1. dauSvebelia mauwyeblis mier teqnikuri, audio an vizualuri montaJis saSualebiT drois umcires monakveTSi an sxvagvarad informaciis gadacema an zegavlenis moxdena auditoriis qvecnobierze.
2. okultizmis, paranormaluri, sxva msgavsi movlenebis an hipnozis amsaxveli masalis Cveneba dauSvebelia 23:00 saaTamde. mauwyebelma unda miiRos yvela aucilebeli zoma, raTa Semcirdes mgrZnobiare auditoriaze hipnozirebis an sxva uaryofiTi reaqciis riski.
muxli 44. arsrulwlovanTa dacvis sxva sakiTxebi1. arasrulwlovanis informaciisa da gamoxatvis
Tavisuflebis pativiscemasTan erTad, mauwyebelma unda uzrunvelyos programaSi monawile arasrulwlovanTa fizikuri, fsiqologiuri da sulieri keTildReobis dacva, mSobelTa, mzrunvelTa an meurveTa Tanxmobis miuxedavad.
2. mauwyebelma unda uzrunvelyos arasrulwlovanis piradi cxovrebis xelSeuxeblobis dacva. arasrulwlovani ar kargavs piradi cxovrebis xelSeuxeblobis uflebas mSoblebis an skolaSi momxdari movlenebis gamo.
3. mauwyebelma unda daicvas arasrulwlovan eWvmitanilTa, braldebulTa, gansasjelTa, msjavrdebulTa, mowmeTa da dazaralebulTa (gansakuTrebiT, sqesobrivi Tavisuflebisa da xelSeuxeblobis winaaRmdeg mimarTuli danaSaulis Camden pirTa) anonimuroba.
muxli 45. samauwyeblo programaTa kategoriebis ganmsazRvreli kriteriumebi
1. 18 wlamde arasrulwlovanebisTvis Seufereblad CaiTvleba samauwyeblo programa, Tu is Seicavs:
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
�0
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
a) sqesobrivi aqtis an seqsualuri Zaladobis amsaxvel grafikul scenebs;
b) arasrulwlovanis monawileobiT an gaukuRmarTebuli formiT seqsualuri urTierTobis amsaxvel scenebs;
g) narkotikebis damzadebis da moxmarebis wesis axsnaganmartebasa da moxmarebis gamarTlebas an mowonebas;
d) Tambaqosa da alkoholis moxmarebis gamarTlebasa da mowonebas;
e) TviTmkvlelobis, mkvlelobis an sikvdiliT dasjis scenebis grafikul asaxvas axlo xediT an 15 wamze meti xniT;
v) iolad xelmisawvdomi sayofacxovrebo iaraRis gamoyenebas (dana, najaxi da a.S.) zianis miyenebis mizniT an mkvlelobisTvis;
z) Zaladobis amasxvel scenebs axlo xediT an 15 wamze meti xniT (garda SemecnebiTsaganmanaTleblo, istoriuli, fantastikuri an komediuri Janris programebisa);
2. 15 wlamde arasrulwlovnebisTvis Seufereblad CaiTvleba programa Tu is Seicavs:
a) am muxlis pirveli punqtiT gansazRvrul siuJetebsa da scenebs;
b) siSiSvles seqsualur konteqstSi, seqsualur scenebs an maT grafikul asaxvas;
g) Seuracxmyofel leqsikas, garda im SemTxvevisa, roca es gamarTlebulia konteqstiT;
d) narkotikuli saSualebebisa da maT moxmarebasTan dakavSirebul terminologias;
3. 12 wlamde arasrulwlovnebisTvis Seufereblad CaiTvleba programa, romelic Seicavs:
a) am muxlis meore punqtiT gansazRvrul siuJetebsa da scenebs;
b) Seuracxmyofel leqsikas;
�1
4. 7 wlamde arasrulwlovnebisTvis Seufereblad CaiTvleba programa, romelic Seicavs am muxlis mesame punqtiT gansazRvrul siuJetebsa da scenebs, agreTve mxatvruli, dokumenturi an multiplikaciuri filmi, romelic Seicavs am asakobriv jgufze Zlieri emociuri (negatiuri) zegavlenis momxdeni Sinaarsis amsaxvel siuJetebsa da scenebs.
muxli 46. SeuzRudavi programaSeuzRudavi programa ar unda Seicavdes am
kodeqsis 45e muxlis pirveli, meore, mesame da meoTxe punqtebiT gansazRvrul siuJetebs, unda iyos Sesaferisi ojaxuri auditoriisTvis da ar unda Seicavdes Zlieri negatiuri emociebis gamomwvev siuJetebs, scenebsa an Tematikas.
muxli 47. saxelmZRvanelo rekomendaciebi mauwyeblis mier arasrulwlovanTa dacvis uzrunvelyofis Sesaxeb
1. samauwyeblo badis dagegmvisas mauwyebelma unda gaiTvaliswinos:
a) programis xasiaTi;b) auditoriis savaraudo sidide da asaki, saskolo
dro, dasvnebisa da uqme dReebi;g) programis dawyebisa da dasrulebis dro;d) mauwyeblisa da konkretuli programis xasiaTi;e) savaraudo auditoriis molodini mauwyeblis
mimarT konkretul dResa da dros.2. saxifaTo qmedebis gaSuqebas Tan unda erTvodes
gafrTxileba imis Sesaxeb, rom misi gameoreba saxifaToa eqspertebis zedamxedvelobis gareSe.
3. fasian samauwyeblo arxs SeuZlia ganaTavsos programa, romlis Cveneba Seuferebelia 18 wlamde arasrulwlovanTaTvis, dRis nebismier monakveTSi, Tu moqmedebs savaldebulo PINkodiT daculi an sxva
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
�2
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
damblokavi sistema, romelic uzrunvelyofs, rom programebi xelmisawvdomia mxolod uflebamosili zrdasruli abonentisTvis.
4. 06:00 saaTidan 20.00 saaTamde, wyalgamyofis moqmedebis periodSi gadacemuli programebi unda iyos Sesaferisi saojaxo, maT Soris, sabavSvo CvenebisTvis. rac ufro adrea saRamos programa dagegmili, miT ufro Sesaferisi unda iyos is arasrulwlovnebisTvis. mxolod gamonaklis SemTxvevaSi, sazogadoebrivi interesis an mniSvnelovani saredaqcio dasabuTebis arsebobisas SeiZleba am wesidan gadaxveva da aseT dros auditorias winaswar unda miewodos zusti informacia programis Sinaarsis Sesaxeb.
5. radioprogramebis ganrigis Sedgenisas, mauwyebelma sifrTxile unda gamoiCinos 23 saaTmde arasrulwlovanTa mavne zegavlenisagan dacvis TvalsazrisiT. radioTi dRis ganmavlobaSi SeiZleba gadaices iseTi simRerebi, romlebic Sesaferisia yvela asakobrivi jgufisTvis.
6. arasrulwlovnebisTvis gankuTvnili mauwyeblis vebgverdi ar unda iyos mibmuli zrdasrulTaTvis gankuTvnil masalasTan da unda Seesabamebodes arasrulwlovanTa mavne zegavlenisgan dacvis moTxovnebs. mauwyebelma Tavidan unda aicilos bmulebi mesame pirTa vebgverdebTan, romlebic zrdasrulTaTvis gankuTvnil masalas Seicavs. vebgverdi ar unda Seicavdes masalas, romelic Seuferebelia eTerSi gasvlisTvis. programasTan dakavSirebuli interaqtiuli momsaxureba da vebmasala aseve unda Seesabamebodes am kodeqsiT dadgenil moTxovnebs.
7. mauwyebelma unda gamoiyenos sxvadasxva saSualeba programis xasiaTis Sesaxeb auditoriis informirebis mizniT. es SeiZleba moxdes programis mokle anotaciis gamoqveynebiT, saeTero an onlain gancxadebebiT, an specialuri niSnis miniWebiT. is ar unda iqnas
��
gamoyenebuli arasrulwlovnebis waxalisebisaTvis, uyuron an mousminon programas.
8. iseTi programis dawyebamde, romelmac SeiZleba auditoriaSi gamoiwvios Zlieri negatiuri emociebi, unda gakeTdes gamafrTxilebeli gancxadeba. im programis anonsebi, romlis Cveneba unda moxdes wyalgamyofis moqmedebis periodSi, unda iyos Sesaferisi saojaxo CvenebisTvis. gamafrTxilebeli gancxadeba unda iyos faqtobrivi xasiaTis da Seicavdes sakmaris informacias, raTa auditoriam informirebulad gadawyvitos, aris Tu ara programa maTTvis Sesaferisi. is ar unda iqnas gamoyenebuli arasrulwlovnebis waxalisebisaTvis, uyuron an mousminon programas.
9. mSoblis, meurvis an mzrunvelis Tanxmobis gareSe, mauwyebelma ar unda sTxovos arasrulwlovans iseT sakiTxze mosazrebis gamoTqma (interviu an/da samauwyeblo programaSi monawileoba), romlzec saTanado pasuxis gacema mis SesaZleblobebs aRemateba. informirebuli Tanxmobis miRebis mizniT, mauwyebelma gasagebad unda auxsnas arasrulwlovans da mis mSobels, meurves an mzrunvels programis xasiaTi. sasurvelia naTesavis, ojaxis megobris, fsiqologis, socialuri muSakis an maswavleblis daswreba bavSvTan delikatur an rTul sakiTxebze saubrisas, rogoricaa, magaliTad, antisocialuri (deviaciuri an delikventuri) qmedeba, narkotikebi da sxva. mauwyebelma unda gaiTvaliswinos, rom bavSvebi xSirad azviadeben sakiTxebs an amboben imas, risi gagonebac, maTi azriT, surT zrdasrulebs.
10. mSoblisgan, meurvisagan an mzrunvelisagan Tanxmobaze uaris miRebis SemTxvevaSi, bavSvis programaSi monawileoba dasaSvebia, Tu arsebobs mniSvenlovani sazogadoebrivi interesi da Tu aseTi gadawyvetileba efuZneba arasrulwlovanis Tavisufal nebas da informirebul Tanxmobas. rac ufro axalgazrdaa
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
��
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
arasrulwlovani, miT ufro mniSvnelovania mSoblisgan meurvisagan an mzrunvelisagan Tanxmobis miReba. dauSvebelia arasrulwlovnis an mSoblis, meurvis an mzrunvelis finansuri daintereseba Tanxmobis misaRebad. dasaSvebia mxolod dasabuTebuli da kanonieri xarjebis dafarva.
11. akrZalulia mauwyeblis mier iseTi programis gadacema an programaSi masalis ganTavseba, romelmac SeiZleba ziani miayenos arsrulwlovanTa socializaciis process.
Tavi XIV. zianisa da Seuracxyofisagan dacva
muxli 55. mauwyeblis mier mavne da Seuracxmyofeli masalisgan dacvis uzrunvelyofisaTvis wayenebuli moTxovnebi (wesebi)
1. mauwyebelis mier potenciurad Seuracxmyofeli masalis gadacema gamarTlebuli unda iyos saredaqcio konteqstiT da emsaxurebodes sazogadoebriv interess. mauwyebelma unda uzrunvelyos balansi gamoxatvisa da informaciis Tavisuflebasa da SezRuduli SesaZleblobis mqone an arasrulwlovan pirTa dacvis pasuxismgeblobas Soris. potenciuri zianis Semcirebis mizniT mauwyebelma unda uzrunvelyos Sesabamisi informaciis an gafrTxilebis gavrceleba.
2. mauwyebelma ar unda gadasces iseTi masala, romelic amarTlebs an iwonebs Zaladobriv, saxifaTo an antisocialur qmedebas da SeiZleba waaxalisos sxvebi msgavsi qmedebisken.
3. mauwyebelma ar unda gadasces TviTmkvlelobis an sakuTari TavisTvis zianis miyenebis meTodebi. aRniSnuli meTodebis gadacema im SemTxvevebSic ki, roca es redaqciulad dasabuTebulia an gamarTlebulia konteqstiT, unda moxdes mxolod verbaluri saxiT.
��
4. egzorcizmis, okultizmis, paranormaluri movlenebis an hipnozis amsaxveli masalis Cveneba unda moxdes jerovani obieqturobiT, garda im SemTxvevisa, roca programa aSkarad gasarTobi xasiaTisaa. mauwyebelma ar unda gadasces iseTi rCeva janmrTelobis, finansuri mdgomareobis, dasaqmebis an urTierTobebis Sesaxeb, romelmac SeiZleba adamians ziani miayenos.
muxli 56. saxelmZRvanelo rekomendaciebi mauwyeblis mier potenciuri zianisa da Seuracxyofisagan dacvis Sesaxeb
6. Zaladobis gaSuqebaze gadawyvetilebis miRebisas gaTvaliswinebuli unda iyos faqtorebi, romelTa erTobliobamac SeiZleba auditoriaze Zaladobis emociuri zemoqmedebis xarisxi gazardos:
d) SemTxvevebi, sadac dazaralebulni moxucebi, SezRuduli SesaZleblobebis pirebi, qalebi an bavSvebi arian;
e) verbaluri da araverbaluri agresia;v) Zaladobaze, gansakuTrebiT, bavSvebis Zaladobaze
sxvebis reaqciis asaxva.
Tavi XVIII. konkursebi da prizebi
muxli 65. mauwyeblis mier konkursebis Catarebis da prizebis gaTamaSebisadmi wayenebuli moTxovnebi (wesebi)
1. mauwyebelma unda uzrunvelyos, rom prizebi zustad iqnas aRwerili, xolo konkursis wesebi iyos mkafio da sazogadoebisTvis jerovnad iyos maT Sesaxeb cnobili.
2. arasrulwlovanTaTvis gankuTvnili prizebi unda iyos maTi asakis Sesaferisi.
3. brendebis Sesaxeb miTiTeba SeiZleba gakeTdes mokled da arasareklamo miznebisTvis.
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
��
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
saqarTvelos Jurnalisturi eTikis qartia
preambula
sityvisa da gamoxatvis Tavisufleba adamianis erTerTi ZiriTadi uflebaa. Jurnalistis nebismieri profesiuli uflebamovaleoba gamomdinareobs sazogadoebis uflebidan, iyos informirebuli movlenebisa da Tvalsazrisebis Sesaxeb.
qartia efuZneba evropis sabWos „adamianis ZiriTad uflebaTa da TavisuflebaTa evropuli konvenciis” me10 muxlsa da „Jurnalistebis saerTaSoriso federaciis“ mier aRiarebul „Jurnalistebis qcevis principebis deklaracias“. es principebi profesiuli qcevis standartad damkvidrda im JurnalitebisTvis, romlebic moipoveben, gadascemen da avrceleben informaciasa da komentarebs mimdinare movlenebze.
saqarTvelos mediis warmomadgenlebi vcnobT da vaRiarebT qvemoT CamoTvlili principebis dacvis valdebulebas da am valdebulebasTan dakavSirebul pasuxismgeblobas. saqarTvelos kanonmdeblobis farglebSi, profesiul sakiTxebs mxolod Cvenive kolegebis uflebamosilebad ganvixilavT da gamovricxavT xelisuflebis an sxva Zalis nebismieri saxiT Carevas am uflebamosilebebis ganxorcielebaSi.
1. Jurnalistma pativi unda sces simarTles da sazogadebis uflebas _ miiRos zusti informacia.
2. dauSvebelia Jurnalistis iZuleba, profesiuli saqmianobisas moiqces an azri gamoxatos sakuTari sindisis winaaRmdeg.
��
3. Jurnalistma unda gadasces informacia mxolod im faqtebze dayrdnobiT, romelTa wyaro dadasturebulia. Jurnalistma ar unda miCqmalos mniSvnelovani faqtebi, ar unda gaayalbos dokumentebi da informacia.
4. informaciis, fotoebis an dokumentebis mopovebisas Jurnalistma mxolod keTilsindisieri da samarTliani meTodebi unda gamoiyenos.
5. media valdebulia, Seasworos gamoqveynebuli arsebiTad arazusti informacia, romelsac SecdomaSi Sehyavs sazogadoeba.
6. Jurnalistis moraluri pasuxismgeblobaa, ar gaamJRavnos konfidenciurad mopovebuli informaciis wyaro.
7. Jurnalists unda esmodes mediis mier diskriminaciis waxalisebis safrTxe; amitom yvelaferi unda iRonos nebismieri piris diskriminaciis Tavidan asacileblad rasis, sqesis, seqsualuri orientaciis, enis, religiis, politikuri da sxva Sexedulebebis, erovnuli an socialuri warmoSobis safuZvelze an raime sxva niSniT.
8. Jurnalisti valdebulia, daicvas bavSvis uflebebi; profesiuli saqmianobisas upiratesi mniSvneloba mianiWos bavSvis interesebs, ar moamzados da ar gamoaqveynos bavSvebis Sesaxeb iseTi statiebi an reportaJebi, romlebic saziano iqneba maTTvis. Jurnalistma ar unda CamoarTvas interviu da ar unda gadauRos foto 16 welze naklebi asakis mozards mSoblis an meurvis Tanxmobis gareSe im sakiTxebze, romlebic misi an sxva romelime mozardis keTildReobas exeba.
9. saredaqcio masalebi mkveTrad unda gaimijnos marketinguli, sareklamo da sponsoris mier dafinansebuli masalebisagan.
saqarTveloSi moqmedi kanonebi da eTikuri normebi
��
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
10. Jurnalistma pativi unda sces adamianis pirad cxovrebas da ar SeiWras pirad cxovrebaSi, Tu ar arsebobs gansakuTrebuli sazogadoebrivi interesi.
11. Jurnalistma umZimes profesiul danaSaulad unda miiCnios Semdegi qmedebebi:
faqtis ganzrax damaxinjeba;
nebismieri saxis qrTamis, saCuqris an sxva sargeblis miReba profesiul saqmianobaze gavlenis moxdenis sanacvlod;
plagiati.
��
gasaCivrebissistema da procedurebi
saqarTvelos kanoni mauwyeblobis Sesaxeb
Tavi II.
mauwyeblobis sferoSi saqmianobis regulireba
muxli 5. komisia1. mauwyeblobis sferoSi saqmianobas aregulirebs
komisia.2. komisia aris sajaro samarTlis iuridiuli
piri, mudmivmoqmedi damoukidebeli maregulirebeli organo, romelic ar eqvemdebareba arc erT saxelmwifo uwyebas. komisia ar aris saxelmwifo qonebis safuZvelze Seqmnili sajaro samarTlis iuridiuli piri (dawesebuleba) an sajaro samarTlis korporacia. komisiis samarTlebrivi statusi ganisazRvreba „eleqtronuli komunikaciebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniTa da am kanoniT. (27.06.2008 N 66)
3. mauwyeblobis sferoSi komisiis funqciebia:T) saavtoro da momijnave uflebebis, mavne zegav
lenisagan arasrulwlovanTa dacvis Sesaxeb da reklamis Sesaxeb sakanonmdeblo aqtebis Sesrulebaze zedamxedveloba da kontroli;
i) licenziis mflobelTa Soris, agreTve maTsa da momxmareblebs Soris warmoqmnili sadavo sakiTxebis gadawyveta Tavisi uflebamosilebis farglebSi;
gasaCivrebis sistema da procedurebi
�0
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
muxli 14. saCivrebi1. mauwyebeli valdebulia qcevis kodeqsis safuZvelze
Seqmnas TviTregulirebis efeqtiani meqanizmi, romelic uzrunvelyofs saCivrebis ganxilvasa da maTze droul da dasabuTebul reagirebas. (29.12.2006 N4319)
2. licenziis mflobelis mier saqarTvelos kanonmdeblobis moTxovnaTa, garda am kanonis 52e, 54e, 56e da 59e muxlebiT gaTvaliswinebuli normebisa, agreTve salicenzio pirobebis darRvevis SemTxvevaSi, dainteresebul pirs ufleba aqvs, mimarTos komisias an sasamarTlos. (29.12.2006 N4319)
((10.10.2009 N 1/3/421,422 sakonstitucio sasam. gadawyvetilebiT _ cnobil iqnas arakonstituciurad me14 muxlis me2 punqtis sityvebi `garda am kanonis 52e, 54e, 56e ... muxlebiT gaTvaliswinebuli normebisa” im nawilSi, romelic exeba 56e muxlis me4 punqtis sityvebs „...adamianisa da moqalaqis Rirsebisa da ZiriTad uflebaTa Semlaxavi iseTi programis an reklamis ganTavseba, romelic Seicavs uxamsobas“, saqarTvelos konstituciis 42e muxlis pirvel punqtTan mimarTebiT.)
3. saCivris miRebidan 7 samuSao dRis ganmavlobaSi komisia iRebs dasabuTebul gadawyvetilebas saCivris gansaxilvelad miRebis an saCivarze uaris Tqmis Sesaxeb da dauyovnebliv atyobinebs amis Taobaze momCivans.
4. momxmarebelTa gancxadebebsa da saCivrebs komisia ganixilavs zepiri mosmeniT, formaluri administraciuli warmoebis wesiT, garda saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsiT dadgenili gamonaklisebisa da im SemTxvevebisa, rodesac sadavo sakiTxebis gadawyveta ar moiTxovs organizebuli procedurebis ganxorcielebas. momxmarebelTa im gancxadebebsa da saCivrebs, romlebic Seexeba pirTa farTo wris interesebs, komisia ganixilavs mxolod sajaro administraciuli warmoebis wesiT.
�1
5. Tu dadasturdeba darRvevis faqti, komisia iRebs gadawyvetilebas deklaraciis Sesaxeb. licenziis mflobeli valdebulia 5 dRis vadaSi sakuTar eTerSi saukeTeso dros gadasces deklaracia Tavis mier saqarTvelos kanonmdeblobis moTxovnaTa an salicenzio pirobebis darRvevis Taobaze. (29.12.2006 N4319)
6. darRvevis simZimis gaTvaliswinebiT, komisia uflebamosilia ganixilos licenziis mflobelis mimarT Sesabamisi sanqciis gamoyenebis sakiTxi.
Tavi VI. salicenzio pirobebi da Sinaarsobrivi
moTxovnebi
muxli 591. darRvevaze reagireba (29.12.2006 N4319)1. am kanonis 52e, 54e, 56e da 59e muxlebiT
gaTvaliswinebuli normebis, agreTve qcevis kodeqsiT dadgenili eTikuri normebisa da profesiuli standartebis darRvevebze reagireba SeiZleba ganxorcieldes mxolod am kanonis me14 muxlis pirveli punqtiT gansazRvruli TviTregulirebis meqanizmis farglebSi.
2. dauSvebelia am kanonis 52e, 54e, 56e da 59e muxlebiT gaTvaliswinebuli normebis, agreTve qcevis kodeqsiT dadgenili eTikuri normebisa da profesiuli standartebis interpretaciasTan dakavSirebuli sakiTxebis, aseve am kanonis me14 muxlis pirveli punqtiT gansazRvruli TviTregulirebis meqanizmis farglebSi miRebuli gadawyvetilebebis sasamarTloSi, komisiaSi an romelime sxva administraciul organoSi gasaCivreba.
gasaCivrebis sistema da procedurebi
�2
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
((10.10.2009 N 1/3/421,422 sakonstitucio sasam. gadawyvetilebiT _ cnobil iqnas arakonstituciurad 591 muxlis pirveli da me2 punqtebis sityvebi `am kanonis 52e, 54e, 56e ... muxlebiT gaTvaliswinebuli normebis” im nawilSi, romelic exeba 56e muxlis me4 punqtis sityvebs „...adamianisa da moqalaqis Rirsebisa da ZiriTad uflebaTa Semlaxavi iseTi programis an reklamis ganTavseba, romelic Seicavs uxamsobas“, saqarTvelos konstituciis 42e muxlis pirvel punqtTan mimarTebiT).
Tavi IX.angariSvaldebuleba da sanqciebi
muxli 70. angariSvaldebuleba1. mauwyebeli valdebulia uzrunvelyos mis mier
gadacemuli programebis, reklamisa da sponsorebis Sesaxeb informaciis Sesabamisoba saqarTvelos kanonmdeblobis moTxovnebTan da salicenzio pirobebTan. (29.12.2006 N4319)
2. licenziis mflobelis da sazogadoebrivi mauwyeblis saqmianobis saqarTvelos kanonmdeblobasTan Sesabamisobis zedamxedvelobasa da kontrols axorcielebs mxolod komisia, garda sagadasaxado da samarTaldamcavi organoebis mier maTi uflebamosilebis farglebSi ganxorcielebuli zedamxedvelobisa da kontrolisa.
3. licenziis mflobeli ara ugvianes yoveli wlis 1 maisisa komisias warudgens gasuli wlis saqmianobis angariSs saqarTvelos kanonmdeblobis, salicenzio pirobebisa da qcevis kodeqsis moTxovnaTa Sesrulebis, mimdinare wlis saqmianobis gegmisa da dafinansebis
��
wyaroebis Sesaxeb. angariSs unda daerTos auditis daskvna.
4. komisia adgens angariSgebis formebs. 5. komisias ufleba aqvs licenziis mflobelisagan
gamoiTxovos informacia mis mier saqarTvelos kanonmdeblobis, salicenzio pirobebisa da qcevis kodeqsis moTxovnaTa Sesrulebis Sesaxeb. komisia uflebamosilia, saqarTvelos kanonmdeblobis moTxovnaTa da salicenzio pirobebis Seusruleblobis SemTxvevaSi gamoiyenos saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili sanqciebi. (29.12.2006 N4319)
6. komisias ufleba aqvs sazogadoebrivi mauwyeblisagan gamoiTxovos informacia mis mier saqarTvelos kanonmdeblobisa da qcevis kodeqsis moTxovnaTa Sesrulebis Sesaxeb, romelTa darRvevis SemTxvevaSi komisia uflebamosilia mis mimarT gamoiyenos saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili sanqciebi.
7. licenziis mflobelma da sazogadoebrivma mauwyebelma moTxovnili informacia komisias unda warudginon moTxovnidan 15 dRis vadaSi.
muxli 71. sanqciebi 1. licenziis mflobelis an/da sazogadoebrivi
mauwyeblis mier saqarTvelos kanonmdeblobis darRvevis an komisiis gadawyvetilebis Seusru leblobis, agreTve licenziis mflobelis mier salicenzio pirobebis darRvevis SemTxvevaSi komisia uflebamosilia licenziis mflobeli an/da sazogadoebrivi mauwyebeli werilobiT gaafrTxilos. (29.12.2006 N4319)
2. komisia uflebamosilia licenziis mflobels an/da sazogadoebriv mauwyebels daakisros jarima mis mier am muxlis pirveli punqtiT gaTvaliswinebuli darRvevis komisiis gadawyvetilebiT gansazRvrul vadaSi aRmoufxvrelobisaTvis, an am muxlis pirveli punqtiT gaTvaliswinebuli darRvevisaTvis gafrTxi
gasaCivrebis sistema da procedurebi
��
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
lebis gamoyenebidan 1 wlis ganmavlobaSi mis mier axali darRvevis Cadenis SemTxvevaSi. (28.12.2005 N 2565)
3. mxolod komisias aqvs licenziis moqmedebis SeCerebis an licenziis gauqmebis ufleba. licenziis moqmedebis SeCerebis an licenziis gauqmebis Sesaxeb komisia iRebs gadawyvetilebas.
muxli 72. jarimis odenoba da gadaxdis wesi1. am kanonis 71e muxliT gaTvaliswinebul SemT
xvevaSi komisia uflebamosilia licenziis mflobels an/da sazogadoebriv mauwyebels daakisros jarima misi wliuri Semosavlis 0,5%is odenobiT, magram aranakleb 2500 larisa.
2. licenziis mflobelis an/da sazogadoebrivi mauwyeblis mier dajarimebidan 1 wlis ganmavlobaSi axali darRvevis Cadenis SemTxvevaSi komisia uflebamosilia mas daakisros jarima misi wliuri Semosavlis 3%is odenobiT, magram aranakleb 5000 larisa, an daiwyos sajaro administraciuli warmoeba licenziis moqmedebis SeCerebis mizniT.
3. dajarimebis Sesaxeb gadawyvetileba motivebisa da safuZvlebis miTiTebiT, gadawyvetilebis miRebidan 7 dRis vadaSi werilobiT ecnobeba licenziis mflobels an/da sazogadoebriv mauwyebels.
4. jarima gadaxdili unda iqnes dajarimebis Sesaxeb gadawyvetilebis licenziis mflobelisaTvis an/da sazogadoebrivi mauwyeblisaTvis Cabarebidan 1 Tvis vadaSi.
5. licenziis mflobelis an/da sazogadoebrivi mauwyeblis mier dajarimebis Sesaxeb gadawyvetilebis Seusruleblobis SemTxvevaSi gadawyvetilebis aRsrulebas uzrunvelyofs saqarTvelos iusticiis saministros mmarTvelobis sferoSi Semavali sajaro samarTlis iuridiuli piri _ aRsrulebis erovnuli
��
biuro. jarimis Tanxa Cairicxeba saqarTvelos saxelmwifo biujetSi. (15.07.2008 N 215 amoqmeddes 2008 wlis 1 oqtombridan)
muxli 73. licenziis moqmedebis SeCereba1. licenziis moqmedebis SeCereba niSnavs licenziiT
nebadarTuli saqmianobis akrZalvas licenziis moqmedebis ganaxlebamde.
2. komisia ganixilavs licenziis moqmedebis SeCerebis sakiTxs, Tu licenziis mflobeli arRvevs saqarTvelos kanonmdeblobis moTxovnebs an salicenzio pirobebs da mis mimarT am darRvevisaTvis sanqciis saxiT ukve gamoyenebulia werilobiTi gafrTxileba da jarima. (29.12.2006 N4319)
3. licenziis moqmedebis SeCereba xdeba am muxlis me2 punqtiT gaTvaliswinebuli darRvevis aRmofxvramde, magram licenziis moqmedebis SeCerebis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis dRidan ara umetes 3 Tvisa.
4. licenziis moqmedebis SeCerebis Sesaxeb gadawyvetileba motivebisa da safuZvlebis miTiTebiT, gadawyvetilebis miRebidan 7 dRis vadaSi werilobiT ecnobeba licenziis mflobels.
5. im darRvevis aRmofxvris Semdeg, romlisTvisac moxda licenziis moqmedebis SeCereba, licenziis moqmedeba ganaxldeba komisiis gadawyvetilebiT, licenziis mflobelis gancxadebis safuZvelze.
muxli 74. licenziis gauqmeba 1. licenziis gauqmebis safuZvelia:a) licenziis mflobelis moTxovna;b) licenziis mflobelis gardacvaleba (likvi
dacia);g) licenziis mflobelis mier licenziiT gansaz
Rvruli saqmianobis Sewyveta weliwadSi zedized
gasaCivrebis sistema da procedurebi
��
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
3 Tveze meti vadiT an erTi wlis 120 dRis ganmavlobaSi;
d) licenziis moqmedebis SeCerebis vadis gasvla, Tu licenziis mflobeli am vadaSi ar aRmofxvris komisiis mier miTiTebul darRvevas;
e) licenziiT gansazRvruli saqmianobis dauwyebloba komisiis gadawyvetilebiT dadgenil vadaSi.
2. mxolod komisias aqvs licenziis gauqmebis ufleba.
3. licenziis moqmedebis vadis amowurvis SemTxvevaSi licenzia gauqmebulad iTvleba.
4. licenziis gauqmebis Sesaxeb gadawyvetileba licenziis mflobels werilobiT ecnobeba 7 samuSao dRis vadaSi.
Tavi XI.gardamavali da daskvniTi debulebani
muxli 76. gardamavali da daskvniTi debulebani27. am kanonis me14 muxlis pirveli punqtiT gaTva
liswinebuli moTxovnebis Sesruleba mauwyeblebma uzrunvelyon 2007 wlis 1 ivlisamde. (29.12.2006 N4319)
��
saqarTvelos kanoni
mavne zegavlenisagan arasrulwlovanTadacvis Sesaxeb
Tavi VI.
pasuxismgebloba am kanonis moTxovnaTa darRvevisaTvis
muxli 17. pasuxismgebloba am kanonis moTxovnaTa darRvevisaTvis
4. mauwyebelTa mimarT am kanoniT dadgenili regulirebis darRvevebze reagireba SeiZleba ganxorcieldes mxolod „mauwyeblobis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis me14 muxlis pirveli punqtiT gansazRvruli TviTregulirebis meqanizmis farglebSi. (29.12.2006 N4320)
gasaCivrebis sistema da procedurebi
��
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
mauwyebelTa qcevis kodeqsi
muxli 3. kodeqsis principebi1. kodeqsi eyrdnoba Semdeg samauwyeblo principebs.d) TviTregulirebis farglebSi saCivris ganxil
visa da gadawyvetis procedurebis gansazRvra.
Tavi II.TviTregulireba da angariSvaldebuleba
muxli 6. Sesworeba da uaryofa 1. dainteresebul pirs sawyisi gancxadebis gakeTebi
dan, maT Soris, faqtis moyvanidan, 10 dRis vadaSi ufleba aqvs mosTxovos Sesabamis mauwyebels sawyis gancxadebaSi mocemuli mcdari faqtis Tanazomadi saSualebebiTa da formiT Sesworeba an uaryofa sawyisi gancxadebis xangrZlivobiT da daaxloebiT im dros, rodesac gakeTda sawyisi gancxadeba `mauwyeblobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis 52e muxliT dadgenili wesiT.
2. moTxovna unda Seicavdes programis dasaxelebas, eTerSi gaSvebis TariRs da dros, kodeqsis im muxlebs, romlebic dairRva mauwyeblis mier, darRvevis saxes da Sinaarss.
muxli 7. TviTregulirebis da angariSvaldebulebis sistema
1. mauwyebels ufleba aqvs, airCios TviTregulirebis efeqtiani meqanizmi `mauwyeblobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis me14 muxlisa da am kodeqsis Sesabamisad, romelic Seesabameba maRal profesiul standartebs da iTvaliswinebs saCivris efeqtianad
��
ganxilvis gamWvirvale proceduras da maTze droul da dasabuTebul reagirebas.
2. mauwyebelTa qcevis kodeqsiT mowesrigebul sakiTxebTan dakavSirebiT gasaCivrebis wesi gansazRvrulia saqarTvelos kanonmdeblobiT.
muxli 8. angariSvaldebulebamauwyebeli Cveulebriv weliwadSi erTxel atarebs
TviTregulirebis sistemis audits da komisias yovelwliurad `mauwyeblobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis 70e muxlis me3 punqtiT gaTvaliswinebul angariSTan erTad warudgens detalur angariSs:
a) am kodeqsis moTxovnebis darRvevasTan dakavaSirebiT Sesuli saCivrebis (saapelacio saCivrebis), gancxadebebisa da maT Taobaze miRebul gadawyvetilebaTa raodenobis Sesaxeb;
b) saCivrisa da saapelacio saCivris ganxilvis vadebis Sesaxeb;
g) mauwyeblis TanamSromelTa mier am kodeqsis darRvevis raodenobisa, darRveuli muxlebis, ganmeorebiTi darRvevebisa da darRvevebis aRkveTisa da prevenciis mizniT gamoyenebuli zomebis Sesaxeb;
d) mauwyeblis mier sakuTari TanamSromlebis profesiuli gadamzadebisa da kvalifikaciis amaRlebis mizniT gatarebuli RonisZiebebis Sesaxeb.
muxli 9. saCivris ganxilva1. mauwyebelma unda uzrunvelyos gadawyvetilebis
miReba miukerZoebeli da samarTliani proceduris safuZvelze da `mauwyeblobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis Sesabamisad uzrunvelyos saCivris ganxilvis gamWvirvale procesi.
2. saCivrebi ganixileba droulad, gonivrul vadaSi. Tu gadawyvetilebis miRebisaTvis aucilebelia 21
gasaCivrebis sistema da procedurebi
�0
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
dReze meti vada, mauwyebeli valdebulia daasabuTos Tavisi gadawyvetileba vadis gazrdis Taobaze da acnobos amis Sesaxeb yvela dainteresebul pirs.
muxli 10. mauwyeblis mier saCivarze miRebuli gadawyvetilebis gasaCivreba
1. saCivris Taobaze mauwyeblis mier miRebuli gadawyvetileba SeiZleba gasaCivrdes 7 dRis vadaSi TviTregulirebis saapelacio organoSi, romelsac qmnis mauwyebeli an maTi gaerTianeba.
2. saapelacio organos ufleba aqvs uari Tqvas apelaciis arsebiT ganxilvaze da ZalaSi datovos mauwyeblis gadawyvetileba saCivarze, Tu dava aSkarad usafuZvloa, xolo mauwyeblis gadawyvetileba dasabuTebuli
3. saapelacio organos wevrebi ar SeiZleba iyvnen sajaro moxeleebi an politikuri partiis wevrebi, ar unda hqondeT monawileoba miRebuli gasaCivrebuli gadawyvetilebis miRebaSi.
4. saapelacio organo dakompleqtebuli unda iyos damoukidebeli miukerZoebeli da kompetenturi pirebiT.
5. dainteresebul pirebs SeuZliaT moiTxovon saapelacio organos wevris acileba interesTa konfliqtis arsebobis safuZvelze. gadawyvetileba saapelacio organos wevris acilebis Sesaxeb miiReba saapelacio organos mier xmebis umravlesobiT. xmaTa gayofis SemTxvevaSi gadamwyvetia Tavmjdomaris xma.
6. saapelacio organo valdebulia uzrunvelyos gadawyvetilebis miReba 30 dRis vadaSi. Tu gadawyvetilebis miRebisaTvis aucilebelia 30 dReze meti vada, saapelacio organo valdebulia daasabuTos Tavisi gadawyvetileba vadis gazrdis Taobaze da acnobos amis Sesaxeb yvela dainteresebul pirs.
�1
muxli 11. gamWvirvale da samarTliani ganxilva1. saCivris ganxilvisas mauwyebelma (saapelacio
organom) unda uzrunvelyos yvela dainteresebuli piris daswreba.
2. saCivarTan da saapelacio saCivarTan dakavSirebiT miRebuli gadawyvetileba unda iyos werilobiTi da dasabuTebuli.
3. miRebuli gadawyvetileba egzavneba yvela dainteresebul mxares.
Tavi XIX. gardamavali debulebebi
muxli 67. TviTregulirebis sistemis Camoyalibeba1. am kodeqsis me2 TaviT gansazRvruli TviT
regulirebis sistemis Seqmna da saCivris ganxilvis miukerZoebeli da samarTliani procedurebis dadgena da amoqmedeba sazogadoebrivma mauwyebelma da kerZo mauwyeblobis licenziis mflobelebma, romlebic axorcieleben saerTo mauwyeblobas da mauwyebloben `adgilobrivi mauwyeblobis zonaluri dayofis Sesaxeb” saqarTvelos komunikaciebis erovnuli komisiis 2006 wlis 5 dekembris N10 dadgenilebiT gansazRvrul yvela samauwyeblo zonaSi, uzrunvelyon am kodeqsis miRebidan 6 Tvis ganmavlobaSi, xolo yvela sxva samauwyeblo licenziis mflobelma am kodeqsis miRebidan 1 wlis ganmavlobaSi.
2. samauwyeblo licenziis mflobelebma saqarTvelos komunikaciebis erovnul komisias warudginon am muxlis pirveli punqtiT gansazRvruli TviTregulirebis sistemisa da saCivrebis ganxilvis dadgenili proceduris Sesaxeb informacia, amave muxlis pirveli punqtiT gansazRvrul vadebSi.
gasaCivrebis sistema da procedurebi
�2
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
saqarTvelos JurnalisturieTikis qartia
saqmiswarmoebis wesi
1. zogadi debulebebi
muxli 1es wesi aregulirebs gancxadebis safuZvelze
qartiis wevris mimarT warmoebis dawyebis, gancxadebis ganxilvis, gadawyvetilebis miRebis, gamoqveynebis da qartiasTan dakavSirebul sxva sakiTxebs.
muxli 2warmoebisas sabWo xelmZRvanelobs mxolod qartiiT
da sabWos mier manamde miRebuli gadawyvetilebebis Sedegad damkvidrebuli praqtikiT. misTvis gadawyvetilebis miRebis procesSi savaldebulo ar aris saqarTvelos kanonmdebloba sityvisa da gamoxatvis Tavisuflebis Sesaxeb.
muxli 3saqmiswarmoebis am wesSi gamoyenebul terminebs aqvs
Semdegi mniSvneloba:gancxadeba – fizikuri piris, iuridiuli piris an
administraciuli organos werilobiTi dokumenti, romlis adresatic aris sabWo da romliTac moTxovnilia qartiis wevris mier qartiis darRvevis faqtis dadgena.
��
ganmcxadebeli – am wesiT gaTvaliswinebuli subieqti, romelic miiCnevs, rom qartiis wevrma daarRvia qartiis debuleba da amis Sesaxeb dadgenili formiT mimarTavs sabWos. ar aris aucilebeli, darRveva Seexebodes an/da uSualo da pirdapir zians ayenebdes ganmcxadebels.
fizikuri piri – saqarTvelos moqalaqe, moqalaqeobis armqone piri, sxva qveynis moqalaqe.
iuridiuli piri – samewarmeo an arasamewarmeo iuridiuli piri.
administraciuli organo – saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsiT gaTvalsiwinebuli administraciuli organo.
sabWos gadawyvetileba – sabWos mier am wesiT dadgenili warmoebis Sedegad miRebuli Semajamebeli dokumenti, romelic adgens wevris mier qartiis darRvevis an darRvevis ararsebobis Sesaxeb faqts.
sabWo – qartiis wesdebiT gaTvaliswinebuli organo.
sabWos wevri – qartiis wesdebiT gaTvaliswinebuli fizikuri piri, romelic dadgenili wesiT airCeva qartiis saerTo krebis mier.
qartiis wevri – qartiis wesdebiT gaTvaliswinebuli qartiis wevri.
sabWos samdivno – sabWosTan arsebuli organo, romelic axorcielebs gancxadebebisa da sabWos saxelze Semosuli sxva dokumentaciis, aseve gasuli korespondenciebis registracias, teqnikur daxmarebas uwevs sabWos saqmianobaSi, amzadebs saqmes gansaxilvelad da asrulebs sabWos Tavmjdomaris sxva miTiTebebs.
gasaCivrebis sistema da procedurebi
��
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
2. saqmiswarmoebis dawyeba
muxli 41. sabWoSi warmoebis dawyebis safuZvelia gancxadebis
wardgena.2. gancxadebis formas adgens sabWo.3. gancxadebis wardgena SeuZlia:a) nebismier qmedunarian fizikur pirs;b) nebismier iuridiul pirs;g) administraciul organos.
muxli 51. gancxadebas registraciaSi atarebs qartiis sabWos
samdivno, romelic amowmebs gancxadebis formalur mxares da mis Sesabamisobas sabWos mier dadgenil formasTan;
2. Tu gancxadeba ar Seesabameba dadgenil moTxovnebs, sabWos samdivno amis Sesaxeb dauyovnebliv acnobebs ganmcxadebels da exmareba am xarvezis aRmofxvraSi.
3. gancxadeba registraciis Semdeg rigiTobis dacviT egzavneba sabWos sam wevrs, romlebic proporciulad unda warmoadgendnen wesdebis 8.2 muxliT gaTvaliswinebul pirebs.
muxli 61. dasaSvebobis sakiTxs wyveten am wesis me–5 muxlis
me3 punqtiT gaTvaliswinebuli sabWos wevrebi.2. sabWos wevri, romelic miiRebs gancxadebas
dasaSvebobis sakiTxis gadasawyvetad, valdebulia, 5 dRis vadaSi gamoxatos pozicia dasaSvebobis sakiTxze.
3. dasaSvebobis gadawyvetisas SesaZlebelia sabWos wevrma:
a) ganacxados Tanxmoba gancxadebis miRebaze;
��
b) ganacxados uari gancxadebis miRebaze.4. wevri gancxadebis dasaSvebobis ganxilvisas
amowmebs Semdeg sakiTxebs:a) aris Tu ara gancxadeba sabWos gansaxilveli
(TariRi; wevroba da a.S.);b) Sedis Tu ara dasmuli sakiTxis gadawyveta sabWos
kompetenciaSi;g) miTiTebulia Tu ara gancxadebaSi qartiis
konkretuli debuleba, romlis darRvevazec davobs ganmcxadebeli;
5. ganmcxadebelma sabWos unda mimarTos Sesabamisi masalis gavrcelebidan 3 Tvis ganmavlobaSi. am vadis darRveviT Setanili gancxadeba ar ganixileba da am safuZvliT ganmcxadebels SeiZleba uari eTqvas dasaSvebobis etapzec.
6. sabWos uari gancxadebis dasaSvebobis Sesaxeb unda iyos dasabuTebuli.
7. Tu sabWos wevri dadgenil vadaSi ar miiRebs gadawyvetilebas, miiCneva, rom man Tanxoba ganacxada dasaSvebobis gadawyvetisas.
8. dasaSvebobis sakiTxis gadawyvetisas gancxadeba miRebulad CaiTvleba, Tu orma wevrma Tanxmoba ganacxada mis dasaSvebobaze.
3. gancxadebis ganxilvis momzadeba
muxli 7gancxadebis ganxilvas amzadebs sabWos samdivno,
romlis TanamSromlebi ar arian sabWos wevrebi.sabWos samdivnos TanamSromlebTan qartiis di
reqtori aformebs SromiT xelSekrulebas da xelmZRvanelobs maT saqmianobas.
gasaCivrebis sistema da procedurebi
��
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
muxli 81. gancxadebis dasaSvebobis ganxilvisas dadebiTi
gadawyvetilebis miRebidan 5 dRis vadaSi samdivno gancxadebisa da TandarTuli masalebis eleqtronul variants ugzavnis sabWos yvela wevrs.
2. samdivno valdebulia, dasaSvebobis gadawyvetisTanave Seatyobinos ganmcxadebels miRebuli gadawyvetilebis Sesaxeb, xolo Tu gancxadeba dasaSvebad iqna miCneuli, amis Sesaxeb ecnobeba qartiis xelmomwer wevrsac, romlis winaaRmdegac Setanilia gancxadeba da miecema saSualeba, gaecnos saqmis masalebs, aseve, warmoadginos argumentebi da Sesabamisi masalebi. Tu sabWo miiCnevs, rom ganmcxadeblis mier dayenebuli sakiTxis gadawyveta SesaZlebelia mediaciis gziT, ugzavnis winadadebas qartiis wevrs im RonisZiebis Sesaxeb, romlis ganxorcielebamac SeiZleba sabWos Tavidan aaridos saqmis ganxilva da saqme dasruldes morigebiT. sabWos SeuZlia aRniSnuli winadadebiT mimarTos mxareebs saqmis ganxilvis nebismier etapze.
muxli 9sabWos wevrebi masalebis miRebidan 5 dRis vadaSi
uflebamosilni arian samdivnos mosTxovon saqmis gansaxilvelad aucilebeli masalebis moZieba.
samdivno aseTi moTxovnis miRebidan 3 dReSi uzrunvelyofs informaciis gamoTxovas.
Sesabamisi informaciis moZiebis dasrulebisTanave, magram araugvianes gancxadebis miRebidan 1 Tvisa, samdivno acnobebs sabWos wevrebs aRniSnulis Sesaxeb da pirvelive sxdomaze uzrunvelyofs momzadebuli saqmis ganxilvis SesaZleblobas.
��
4. gancxadebis ganxilva
muxli 101. gancxadebas sabWo ixilavs kolegiurad.2. sabWos sxdoma uflebamosilia, Tu mas eswreba
sabWos wevrTa aranakleb 2/3.3. gadawyvetileba miiReba xmaTa ubralo umrav
lesobiT, magram aranakleb 5 xmisa.4. sabWos wevrs ufleba ar aqvs, gadawyvetilebis
miRebisas Tavi Seikavos xmis micemisagan.
muxli 111. sabWos sxdomas xsnis da xelmZRvanelobs sabWos
Tavmjdomare.2. sabWos Tavmjdomare acnobs wevrebs da mxareebs
gansaxilvel sakiTxs, aRwers gancxadebis Sinaarss, moTxovnas, wevrisagan Semosul axsnaganmartebas (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) da sxva garemoebebs, rac cnobilia sabWosaTvis. aseve warmoadgens sabWos mier moZiebul informacias.
3. ganmcxadebeli sakuTar pozicias waradgens werilobiT.
4. wevri sakuTar pozicias warmoadgens aseve werilobiT.
5. sabWos wevrebs da Tavmjdomares ufleba aqvT, SekiTxvebi dausvan mxareebs.
6. sabWo sxdomis dasrulebis Semdeg gadis gadawyvetilebis misaRebad.
5. sabWos mier gadawyvetilebis miRebis wesi
muxli 121. sabWo gadawyvetilebas iRebs damoukideblad.
sabWos wevrebis TaTbiri konfidencialuria. yvela wevrs SeuZlia gamoTqvas sakuTari mosazreba
gasaCivrebis sistema da procedurebi
��
mediaSi bavSvTa sakiTxebisgaSuqebis saerTaSoriso da erovnuli standartebi
gadasawyvet sakiTxTan dakavSirebiT.2. sabWo gadawyvetilebas iRebs Ria kenWisyriT.3. sabWos gadawyvetileba miRebulad CaiTvleba, Tu
mas mxars dauWers sabWos 5 wevri mainc.
muxli 131. gadawyvetileba miiReba werilobiTi saxiT.2. sabWos gadawyvetileba unda iyos dasabuTebuli.3. sabWos yvela wevri, romelic eswreboda saqmis
ganxilvas, valdebulia, xeli moaweros gadawyvetilebas.
4. sabWos wevri, romelic ar eTanxmeba gadawyvetilebas, uflebamosilia, daweros gansxvavebuli azri, romelic daerTveba gadawyvetilebas.
5. gadawyvetileba Sedgeba 4 nawilisagan: Sesavali, aRwerilobiTi, samotivacio da sarezolucio.
muxli 14. gadawyvetilebis sajarooba1. sabWos gadawyvetilebebi sajaroa da Tavsdeba mis
veb portalze;2. sabWos sxdoma sajaroa, Tu gansaxilveli sakiTxis
xasiaTidan gamomdinare, sabWo Tavad ar daxuravs mas.
muxli 15sabWos saqmianobasTan dakavSirebuli sxva sakiTxebi,
romlebic am wesiT ar aris reglamentirebuli, wydeba sabWos mier.