Lojistik Sektorunde Bilisim Teknolojileri

7/31/2019 Lojistik Sektorunde Bilisim Teknolojileri

1/13

LOJSTK SEKTRNDE BLM TEKNOLOJLER

Kresel rekabet ortamnda baarl olabilmek iin retilen rnlerin dnya zerindeki farklyerlerde bulunan ve birbirlerinden farkl olan mterilerin isteklerini karlamas koulu giderekdaha nemli hale gelmektedir. Bu durum; tm iletmecilik etkinliklerinde lojistik sektrnnnemini giderek artrmaktadr. Bununla birlikte; lojistik sektrnde faaliyet gsteren iletmelerinbiliim teknolojileri kullanmyla performans art salanmaktadr. Trkiyede faaliyet gsterenlojistik firmalarnn biliim teknolojileri kullanm dzeyi, biliim teknolojilerinin genel iletmeperformansna etkilerinin belirlenmesi asndan yardmc olacaktr.

Kresel rekabet ortam; iletmeleri rettikleri rnlerini kaliteli ve ekonomik retmeye, daha etkinservis kalitesi vermeye ve mterinin istedii yer, mekan ve zamanda rnlerini teslim etmeyezorlamaktadr. Bu balamda gnmzde lojistik faaliyetleri; iletmelerin rekabet gcn dorudanetkileyen bir performans boyutu haline gelmitir. letmeler e zamanl olarak retim faaliyetleri vepazarlama etkinliklerinin yansra lojistik birimlerine de nem vermek zorundadr. Lojistikfaaliyetlerinin baars da, iletme performansna katkda bulunabilecek her tr teknolojiyiyaplandrmak ve mteri memnuniyetini salayacak zmler retebilmelerine baldr.Dolaysyla, gnmzde iletmelerin tm birimlerinde etkin bir biimde kullanlan biliimteknolojileri, lojistik sektrnde de iletmelere nemli almlar ve edinimler salamaktadr.

Bilgisayar teknolojilerinin iletiim sistemleri ile btnletirilmesi, gnmzn artan kresel rekabetortamnda hem rgt ii hem de rgtler aras iletiimde devrim niteliinde deiikliklere nedenolmutur. Gnmzde bir ok iletme dorudan bilgisayar kullanm yerine bilgisayarlarnbirbirlerine eitli ekillerde balanmalaryla oluturulan alardan yararlanmaktadr. Biliimsistemleri kullanan iletmelerde fonksiyonel birimler ve yneticileri corafi olarak neredekonumlandklar nemli olmakszn alar araclyla birbirine bal proje ekiplerinde grevalmaktadrlar. Bu balamda, lojistik sektrnde de, sektrel birtakm zellikler de dikkatealndnda biliim teknolojileri etkin bir biimde kullanldnda genel iletme performansnanemli katklar salayacaktr.

BLM TEKNOLOJLER, KAPSAMI VE UYGULAMALARI

Bilgisayar ve iletiim teknolojilerindeki gelimeler maliyet, zaman, kalite ve hizmet konularndailetme faaliyetlerini srekli olarak etkilemekte ve deitirmektedir. zellikle biliimteknolojilerindeki gelimeler, iletme yapsnda kkl deiikliklere neden olmakta ve iletmelere,yeni pazarlara girmede, rnlerini ve hizmetlerini sunmada, srelerinin verimliliini artrmada,mteri kazanmnda ve mteri sadakatinin salanmasnda yeni yollar sunmaktadr. Genel olarakbiliim teknolojileri, bilginin toplanmas, ilenmesi, saklanmas ve gerektiinde herhangi bir yere

iletilmesini ya da herhangi bir yerden bu bilgiye eriilmesini salayan teknolojiler olaraktanmlanaca gibi, bilginin toplanmas, saklanmas, ilenmesi, eriilmesi ve datlmasna hizmeteden teknolojiler, uygulama ve hizmetlerin btn ve sistem zerindeki bilgilerin tm olarak daaklanabilir.

Uygulamada tm iletmelerde ileyen bir biliim sistemi vardr. Bu veri ve bilgi aknda form verapor gibi enformasyon elemanlar az veya hi kullanlmayabilir. Yani bilgi ounlukla konumaile iletilir. Fakat byle bir sistemde dzenli bilgi ak elde edilemez. Buna karn; biliim

1


2/13

teknolojilerinin yaplandrld sistemler, iletmelerin btn birimlerinde kullanlmaktadr. Biliimsistemi; yneticinin karar vermesi iin gerekli bilgiyi deiik kaynaklardan toplayan, ileyen,saklayan ve veriyi raporlayan bir bilgi sistemidir. Pazarlamada satlarn takibi, pazar aratrmalarve bunlardan elde edilen bilgilerin deerlendirilmesinde, sat raporlarnn hazrlanmas vesnflandrlmasnda, datmda, satlan rn miktarlar ve satclarn elindeki rn miktarnn

bilinmesinde, elde mevcut hazr rnlerin miktarnn takibinde ve sipari vermede biliimteknolojileri etkin bir biimde kullanlmakta ve iletmelere nemli faydalar salamaktadr.retimde; retimin planlamas ve kontrolne ynelik olarak gelitirilen programlar sayesinde butr ilemler daha kolay ve hzl bir ekilde yaplmaktadr. Finansal konularda, planlama,tahminlerin yaplmas, muhasebe kaytlarnn tutulmas ve takibi, fatura dzenleme vb. birokfaaliyet biliim teknolojileri sayesinde daha kolay ve hzl yaplabilir hale gelmitir. Tablo 1debiliim sistemleri kapsamnda; ynetsel biliim sistemleri ve fonksiyonel biliim sistemleri yeralmaktadr.

Gnmzde biliim sistemleri bir iletmenin rekabet stnl salamalarnda kritik roloynamaktadrlar. Biliim sistemleri alanndaki gelimeler, bu sistemlerin lisans kullanmhaklarndan ve teknolojik altyap/kalifiye igc yetersizliinden kaynaklanan maliyetlerinazalmas ile birlikte piyasadaki rekabet yapsnn deitirilmesi ve rekabet stnlnn eldeedilmesi konusunda yeni frsatlar sunmaktadr. letmeler biliim sistemlerini etkin bir biimdekullanarak; verimlilik art salayabilmekte, maliyetlerini azaltabilmekte, yeni rnler, hizmetlerve sreler gelitirerek rakiplerine kar stnlk elde edebilmektedir.

Tablo 1. Biliim Sistemleri Unsurlar

2


3/13

Tablo 1. (Devam)

3


4/13

4


5/13

LOJSTK KAVRAMI, NEM VE LOJSTK SEKTR

Lojistik kavram Yunanca kkenli olup, hesaplama yapmada yetenekli, herhangi bir nedene ynelikaritmetik ilikilendirme anlamna gelen logistikos kelimesinden bakalaarak tremitir. lkolarak 1840 ylnda Fransz Akademisi tarafndan tamaclk ekillerini birletiren ve koordineeden anlamna gelen logistique olarak tannmtr. Askeri bir terim olarak daha yaygn birkullanm alan bulan lojistik, uzun dnemde toplumun genel refah dzeyini artrmaya yardmamacyla, rnlerin kaynandan nihai kullanclarna ulamalarn planlamak, organize etmek,

tama ve depolama ilemlerini gerekletirmek ve bu sreci verimli ve optimal seviyedealtrmak olarak tanmlanabilir. Bir baka tanma gre lojistik, tketici ihtiyalarn karlamakzere hammaddenin, sre ierisindeki envanterin, nihai mamlun veya ilgili bilginin knoktasndan son kullanm noktasna kadar etkin ve maliyet yk en azlanm bir biimdeulatrlabilmesi iin yaplan planlama, uygulama ve kontrol srecidir. Son olarak lojistik kavram;mteri ihtiyalarn karlamak amacyla, hammaddelerin, ilenmekte olan paralarn, sonrnlerin ve bunlara ilikin bilgilerin, kaynaktan tketilecei noktaya kadar etkin ve ekonomik birekilde akn ve gerektiinde depolanmasnn planlanmas, uygulanmas ve kontrol edilmesisrecidir eklinde tanmlanabilir. Bu tanmlardan yola klarak, lojistik sektrnn faaliyetalannn nakliye, depolama, envanter ynetimi, sipari ileme, ambalajlama, satnalma, tedarik,biliim hizmetlerini kapsad grlmektedir.

Lojistik sektrnde ynetsel faaliyetler; retim, satnalma, fiziksel datm, pazarlama ile ilgili satsonras hizmet organizasyonu gibi balklar altnda toplanabilir:

retimle ilgili olarak: Sat ihtiyacn karlayacak retim dzeyi belirleme, i merkezleriierisinde malzeme aknn optimizasyonu, depolama alanlarnn ve malzeme tama sistemlerininplanlanmas ve dzenlenmesi.Fiziksel datmla ilgili olarak : Ulatrma hizmeti seimi, giden ve gelen sevkiyatizelgelenmesi, datm merkezleri faaliyet organizasyon ve planlamas.

5


6/13

Satnalma ile ilgili olarak: Satn alnanlar iin tedarikilerin seimi, hammaddeler, fiyat dzeylerive spesifikasyonlar, miktar ve dzey belirleme, iin belirli blmlerini gerekletirecek taeronlarnseimi.Sat sonras hizmet faaliyetlerinin organizasyonunda ise: Sat tahmininin mteri gerekihtiyalarna uygunluunun onaylanmas, mterinin teslim tarihlerine uyan teslim izelgeleri

ve mteri ihtiyalarna uyan ambalaj gibi konular lojistik yneticisi faaliyet alan iindedir.

Forrester Researchun gerekletirdii bir aratrmaya gre Fortune 500 irketlerinin %78i tamahizmetlerini, %54 datm hizmetlerini, %46s ise retimi outsource etmi konumdadr. Bununsonucunda nc parti lojistik endstrisi dnya genelinde 50 milyar $lk bykle ulamdurumdadr.

Lojistik sektrnde biliim teknolojileri uygulamalar, zellikle Internetin iletmelerde yaygn birbiimde kullanmyla ivme kazanmtr. Sektrde kullanlan biliim sistemleri; kurumsal kaynakplanlama, depo ynetim sistemleri, nakliye ynetim sistemleri, ileri planlama sistemleri, uydu aratakip sistemleri, sipari sistemleri, veri taban ynetimi, elektronik veri degiimi, Intranet veekstranet, POS takip sistemleri, web tabanl kataloglar ve operasyonel programlar olaraksralanabilir. Lojistik faaliyetlerinin her aamasnda biliim teknolojileri yaplandrlarak, iletmeyeaadaki nemli edinimleri salamaktadr:

Tedariki iletmelerde alanlarla herhangi bir iletiim kurmadan, dorudan salanan on-linehizmet ile mterilerin rnleri semesine ve sipari vermesine olanak salamaktadr.Tama srasnda gnderilen siparilerin ve tat aralarnn takip edilmesine ve izlenmesineolanak salamaktadr. rnein Euteltracks ad verilen Filo Ara Takip Uydu sistemleri (GPS)araclyla tm lojistik aralarnn konumlanmas ve takip edilmesi salanarak, mteri veiletmenin e zamanl bilgilenmesi gerekletirilmektedir.Tm lojistik ilemlerinde o iin gerekletirilmesine ynelik uzman sistemlerdenyararlanlmas, ilemlerin ve evraklarn elektronik ortamda standart bir format zerinden

gerekletirilmesi ve hazrlanmas salanmaktadr.Teslimatn gecikmesi, stok kontrol, teslimat veya sipari zamanlarnn deitirilmesi gibinedenlerle ortaya kan sorunlar hakknda mteriler veya alclara e zamanl olarak iletiimkurma frsat vermesi ve bu durumun iletme veri tabannda grlmesini salamaktadr.rnein; cep telefonu ebekesi ileticilerinin veritabanlarnda bulunan ve bir cep telefonununak olduu anda hizmet ald baz istasyonunu gsteren bilgi kullanlarak lojistik ynetimininyer belirleme ve izleme ilevleri gerekletirilebilir.Dnya apnda zaman ve mekan kst olmakszn mterilerle iletiim olana salamaktadr.Sipari veren iletmelere verdikleri sipariin durumunu her aamada ve srede kendiiletmelerinden kontrol etme ve bilgilenme olana salamaktadr.Mteri ilikileri konusunda yaanabilecek her trl sorunsaln etkin bir biimde

zmlenebilmesinde nemli bir destek unsurudur.nteraktif iletiim kanallar sayesinde, mterilere iletme ile ilgili btn birimlere dorudanulaabilme frsatlar sunarak mterilerin iletmeye gven duymalarn salar.Siparie gre retilen rnlerde ya da teslimat srecinde meydana gelebilecek her trldeiiklikleri annda taraflara iletebilme olana salamaktadr.demelerin elektronik ortamda yaplmasna, hesaplarn ve bor durumunun kontroledilebilmesine olanak salamaktadr.

6


7/13

Mterilerle olan her trl iletiimin iletmeye getirecei maliyet yknn azaltlmasn veverilen her trl hizmetin etkinliini artrmaktadr.letmelerin uluslararas pazarlara almasnda ve iletiim kurmasna olanak salamaktadr.letme lojistiibalamnda datm yaplacak ve/veya toplanacak rnlerin en etkin bir

biimde programlamaya olanak salamaktadr.

LOJSTK SEKTRNDE BLM TEKNOLOJLER KULLANIMININ LETMEPERFORMANSINA ETKLER

Trkiyede faaliyet gsteren lojistik firmalarnn biliim teknolojileri kullanm dzeyini tespitedebilmek ve kullanlan biliim teknolojilerinin genel iletme performansna etkilerinibelirleyebilmek iin eitli aratrmalar yaplmtr. Bir aratrmada Konya ilinde faaliyet gsterenve UTKAD (Uluslararas Tamaclk ve Lojistik Hizmet retenler Dernei) veritabanna kaytliletmelerde anket uygulamas yaplarak, elde edilen cevaplar istatistiksel analizler kullanlarakdeerlendirilmitir. Aratrmada UTKAD yesi iletmelerin dikkate alnmasnn nedenlerininbanda; lojistik kavramnn Trkiyede farkl anlamlarda kullanlmasdr. Sadece belirli bireyann tamacl ile uraan iletmelerin kendilerini lojistik irketi olarak tanmalarnnyansra fiili olarak lojistik hizmeti vermesine ramen bu durumu ticari nvanlarnda belirtmeyeniletmeler de mevcuttur. Trkiyede bu durum, lojistik sektrnn ticari i hacminin ve faaliyetgsteren iletme says ve alanlar ile ilgili bilgilerin net olarak belirlenmesini gletirmektedir.Bu bakmdan, Trkiyede sektrn en nemli kurumlarndan biri olan UTKADn veri tabandikkate alnmtr.Konya ilinde lojistik sektrnde faaliyet gsteren UTKAD yesi 44 iletmeye dorudan grmeyntemi ve elektronik posta kanallar kullanlarak anketler gnderilmitir. Dorudan grmeyntemi ile 8, e-mail yoluyla 13 iletmede anket uygulamas gerekletirilmitir. Buna grearatrmade elde edilen dnm oran % 44,8dir. Ana ktleden seilen rnekler zerinde geridn orannn genellikle % 20 ile % 40 arasnda deitii nceki almalar dikkate alndnda,aratrmada elde edilen geri dn oran istatistiki adan kabul edilebilir bir oran olarakdeerlendirilebilir. Anketlerin deerlendirilmesi srecinde SPSS 13.0 for Windows programndanyararlanlmtr. Anket sorularndan elde edilen sonular tablolar halinde aada sunularakyorumlanmtr. Tablo 2de aratrmaya katlan iletmelerin faaliyet srelerine gre dalm yeralmaktadr.

Tablo 2. Aratrmaya Katlan letmelerinFaaliyet Srelerine Gre Dalm

7


8/13

Tablo 2de grld gibi, iletmelerin % 38,1inin 6-10 yl aras faaliyet gsterdiklerigrlmektedir. 1-5 yl aras faaliyet gsteren iletmelerin oran % 33,3tr. Aratrmaya katlaniletmelerin % 19u 11-15 yl aras faaliyet gsterdii grlmektedir. 15 yldan fazla sredirfaaliyet gsteren 2 iletme bulunmaktadr. Aratrmaya katlan iletmelerin, lojistik sektrndekirekabet dzeyini alglamalar Tablo 3de grlmektedir.

Tablo 3. Aratrmaya Katlan letmelerinSektrel Rekabet Dzeyi Alglamalar

Tablo 3de grld gibi lojistik sektrndeki rekabet dzeyi aratrmaya katlan iletmelerin

nemli bir ounluu (%90,5) tarafndan ok yksek grlmektedir. Rekabetin ok yksekdzeyde alglanmas; gnmzde lojistik sektrne girilerin hzla artmas, kresel ve ulusallekli iletmelerin tm Trkiyedeki blgesel pazarlara girmesiyle aklanabilir. Tablo 4dearatrmaya katlan biliim teknolojilerinin yl nceki ve u andaki kullanm dzeyigrlmektedir.

Tablo 4. Aratrmaya Katlan letmelerin Biliim Teknolojilerinin Yl nce ve u Andaki Kullanm Dzeyi

8


9/13

Aratrmaya katlan iletmelerde; yl ncesi biliim teknolojileri kullanm dzeyi ortalamalarsrasyla, Internet (3,43), Barkod Okuma ve letim Sistemleri (3,05), Yerel Alan Alar (2,96),Metropolitan Alan Alar (2,78), Elektronik Veri Deiimi (2,66), Geni Alan Alar (2,64)

eklindedir. letmelerin yl ncesinde bu teknolojilere gre depo ynetim sistemleri, radyofrekans teknolojileri, uzman sistemler, btnleik tedarik zinciri sistemlerini daha az kullandklargrlmektedir. Gnmzde ise Tablo 4de grld gibi aratrmaya katlan iletmelerin giderekartan bir ortalama ile Interneti kullandklar grlmektedir. Bununla birlikte srasyla, Yerel AlanAlar, Fonksiyonel Biliim Sistemleri, Barkod Okuma ve letim Sistemleri ve Ynetim BiliimSistemleri aratrmaya katlan iletmelerde gnmzde dier biliim teknolojilerine gre daha okkullanld grlmektedir.Tablo 4de grld gibi, yl nce iletmelerin tamamna yaknnn biliim teknolojilerinidk dzeyde kullandklar grlmektedir. Bugnk duruma bakldnda, iletmelerin biliimteknolojileri kullanm dzeylerinin yl ncesine gre artt grlmektedir. Tabloda dagrld gibi her bir biliim teknolojisi iin son yldaki art Wilcoxon testine gre istatistiksel

bakmdan anlamldr. Tablo 5de aratrmaya katlan iletmelerin biliim teknolojilerini kullanmamalarnn nem dzeyi grlmektedir.

Tablo 5. Aratrmaya Katlan letmelerinBiliim Teknolojileri Kullanm Amalarnn nem Dzeyi

9


10/13

Tablo 5de grld gibi aratrmaya katlan iletmelerin biliim teknolojilerini kullanmamalar; mteri isteklerine hzl cevap verebilme, hizmet kalitesini artrma, iletiim ve satmaliyetlerinde azalma, ticari ilemlerin yrtlmesinde kolaylk ve hz salama, satlar artrma,dnya pazarlarna alma, daha hzl rn gelitirme eklinde sralanmaktadr. Gnmz kreselrekabet ortamnda mteri memnuniyetinin tm sektrlerde rekabetin nitelik ve nicelik bakmndanartmas nedeniyle nem kazanmasnn, lojistik sektrne de yansd grlmektedir. Tablo 6daaratrmaya katlan iletmelerin sz konusu amalara ulama dzeyi yer almaktadr.

Tablo 6. Aratrmaya Katlan letmelerinBiliim Teknolojileri Kullanm Amalarna Ulama Dzeyi

10


11/13


12/13

lojistik faaliyetlerinde biliim teknolojileri etkin bir biimde yaplandrlarak, iletme performansartrlabilir.

Aratrmada incelenen lojistik firmalarnn biliim teknolojilerini kullanm dzeyi ve bu amalaraulama dzeyi nemli sonular ortaya koymaktadr. Lojistik sektr, Dnyada ve Trkiyede

nemi giderek artan ve nemli lde teknolojik altyapy gerektiren bir yapdadr. Bu balamda,lojistik sektrndeki iletmelerin gnmzn rekabeti i yaamnda varlklarn koruyabilmeleri,byk lde biliim teknolojilerini kullanabilme yeteneklerine baldr. Aratrmaya katlaniletmelerin nemli bir ounluunun, yl ncesi ve gnmz karlatrldnda biliimteknolojileri kullanmna nem verdikleri ve biliim teknolojilerini mteri isteklerine daha hzlcevap vermede, daha etkin hizmet vermede ve ilem maliyetlerini azaltmada bir ara olarakgrdkleri anlalmaktadr. letmenin sadece belirli alanlarnda kullanlan teknoloji kullanm,mteriler, bayiler ve alanlar arasnda entegrasyon asndan sorunlar dourabileceiyadsnamaz. Biliim teknolojilerinden beklenen faydalarn gerekleebilmesi iin, lojistiksektrnde faaliyet gsteren iletmelerin tm birimlerinde etkin bir biimde kullanlmasgerekmektedir.

KAYNAKA

stanbul Ticaret niversitesi Fen Bilimleri Dergisi Yl: 4 Say: 8 Gz 2005/2

http://www.bilgiyonetimi.org

12
http://www.bilgiyonetimi.org/http://www.bilgiyonetimi.org/


13/13

http://www.igeme.org.tr

http://www.inet-tr.org.tr

http://www.logisticsworld.com

http://www.lojistik.org

http://www.utikad.org.tr

13
http://www.igeme.org.tr/http://www.igeme.org.tr/http://www.logisticsworld.com/http://www.logisticsworld.com/http://www.utikad.org.tr/http://www.utikad.org.tr/http://www.igeme.org.tr/http://www.logisticsworld.com/http://www.utikad.org.tr/

Documents

Lojistik Sektorunde Bilisim Teknolojileri