LỜI GIỚI THIỆU - sachvui.com · Việc tham gia giảng dạy chương trình Ngôn ngữ Thần kinh học và Phương pháp Erickson trong thôi miên và liệu pháp tâm

LỜIGIỚITHIỆUCÓBAOGIỜBẠNTỰHỎI...

Ấntượngbạnđểlạitronglòngcấptrêncủabạnnhưthếnào?

Bạncónêntinvàonhữngđiềucấptrênđãhứahaykhông?

Bạnđangnuôidưỡngmốiquanhệvớimộtkháchhàngtiềmnăng,hayđanglãngphíthờigiancủabảnthân?

Liệucácthànhviêntrongnhómcóhiểunhữnggìbạnnóihaykhông?

Làmthếnàođểbiếtrằnganhấy/côấythậtsựủnghộýkiếncủabạn?

Khángiảđangchánngán,thấtvọng,haythíchthúvớinhữnggìbạnđangtrìnhbày?

Lờiđápchonhữngcâuhỏitrênđangởngaytrướcmắtbạn.Bạnbiếtđấy,chínhngônngữlàphươngtiệnđượcdùngđểchuyểntảithôngđiệptrongcôngviệccũngnhưtronggiaotiếpthườngngày.Tuynhiên,cónhữngđiềukhôngphảilúcnàocũngđượcnóirabằngngônngữ.

Chẳnghạn,cấptrêncủabạnnóirằngcôấysẽxemxétviệcthăngchứcchobạn,nhưngtrongkhinói,côấylạikhoanhtayvàmỉmcườigượnggạo.Rõrànghaithôngđiệpmàcôấyđưarahoàntoàntráingượcnhau.Tươngtự,nếumộtkháchhàngnóivớibạnrằngôngấykhôngquantâmtớichuyệnmuaxemới,nhưngánhmắtôngấylại

khôngrờibảnhợpđồngtrênbànthìđiềuđónghĩalàôngấythựcsựmuốncómộtchiếcxemới.

Dấuhiệucủagiaotiếpkhônglờithườngtiếtlộnhữngđộngcơvàcảmxúcẩnchứabêntrongnhưsựsợhãi,lòngtrungthực,niềmvui,sựdodự,nỗithấtvọngvàhơnthếnữa…Nhữngcửchỉnhỏnhặtnhất,nhưcáchđồngnghiệpcủabạnđứnghoặcbướcvàophòngcũngchothấysựtựtin,thậntrọnghoặcđộtincậynơihọ.Rồi,cáchbạnngồi,đứnghoặccáchbạnnhìnngườikháccũnghélộphầnnàotrạngtháicảmxúctrongconngườibạn.

Bạnlàmộtchuyêngiangônngữhìnhthể!

Ngaytừlúclọtlòng,tôiđãlàmộtchuyêngiangônngữhìnhthể!Cóthểbạnsẽngạcnhiênvềđiềunày.Nhưng,giốngnhưtôi–bạncũnglàmộtchuyêngianhưvậy.Khicònlàtrẻsơsinh,chúngtađãbiếtbiểulộnhiềunétmặtkhácnhauđểthểhiệntâmtrạngvànhucầucủabảnthân.

Chúngtabiếtchỉđúngnhữngvậtmìnhthích,biếtkếtnốivớimẹquaánhmắtyêuthương.Lớnhơnmộtchút,chúngtabiếttiếpthunhữngcửchỉvàbiểuhiệnphùhợpvớitruyềnthốngvănhóatronggiađình.Rồikhitrưởngthành,chúngtahọccáchchọnlọc(vàcheđậy)nhữngdấuhiệumìnhmuốnhoặckhôngmuốn.

Tấtcảnhữngđiềuđóđượcthựchiệnmộtcáchvôthức.Đốivớitôi,từkhitôitheohọcchươngtrìnhcaohọcvàchuẩnbịtrởthànhnhàtrịliệuthìviệcthựchiệnnhữngdấuhiệukhônglờiđãkhôngcònlàvôthứcnữa.Tôibắtđầuđểýtớicáccửchỉmàmìnhthểhiệnhoặcbắtgặptronggiaotiếp.ViệcthamgiagiảngdạychươngtrìnhNgônngữThầnkinhhọcvàPhươngphápEricksontrongthôimiênvàliệu

pháptâmlýđãdạytôicáchquansátnhữngchuyểnđộngmắt,nhữngbiểuhiệntrêngươngmặtvànhữngcửchỉcơthểnhằmkhámphásựđồngthuậnhayphảnkhángẩnchứabêntrongchúng.Khitôibắtđầutưvấnchonhiềutổchứcthươngmạivàdiễnthuyếttrướcđôngđảokhángiảtrongvàngoàinước,tôichúýhơntớingônngữcơthểmình,saochomọicửchỉ,tưthế,vàbiểuhiệncủatôiđềuphảnánhchínhxácthôngđiệpmàtôimuốntruyềntải.Saunày,tôitruyềnlạiýtưởngvàkỹthuậtđóchocácnhânviênvàcácnhàquảnlýmàtôiđàotạo.

Trướckhichorađờicuốnsáchnày,tôiđãtìmhiểuhầuhếtnhữngtiếnbộgầnđâytrongnhiềulĩnhvực.Cácnhànghiêncứuthuộcngànhtâmlýhọc,thầnkinhhọc,yhọc,xãhộihọc,nhânchủnghọcvàgiaotiếphọcđãchiasẻvớitôiphươngphápvàsuynghĩcủahọtronglĩnhvựcgiaotiếpkhônglời.Nhờnhữngđónggópấy,tôihiểuhơnvìsaovàlàmthếnàongônngữhìnhthểlạicóđượcsứcmạnhkỳdiệuđếnnhưvậy.

Ngônngữhìnhthểnơicôngsở

Hiểurõvaitròcủangônngữhìnhthểtrongcáchoạtđộngthườngngàylàviệchếtsứcquantrọng.Rấtnhiềunhânviên,nhàquảnlýchỉvìkhôngđọcđượcdấuhiệungônngữcửchỉcủađốiphương,hoặckhôngnhậnrasựkhácbiệtvềvănhóakhiđưaracửchỉ,khiếnchomọinỗlựctrongmốiquanhệhaibênbịđổvỡ.

Vớicuốnsáchnày,tôimongmuốnbạnđọcquađâyđánhgiáđúngtầmquantrọng

cũngnhưsứcmạnhcủangônngữcửchỉtronggiaotiếp,đặcbiệtlàtrongmôitrườngcôngsở.

Khinắmvữngcáckỹnăngđượctrìnhbàyởđây,bạnsẽkhôngchỉđọcchínhxáccácdấuhiệukhônglờitừđốiphương,màcònbiếtsửdụngngônngữhìnhthểmộtcáchhiệuquả,nhờđóđạtđượclợithếcạnhtranhtrongđàmphán.Vàđiềunàycóthểápdụngvàobấtcứlĩnhvựcnào!Thựctếchothấy,thànhcôngtrongcôngviệcgắnliềnvớitrìnhđộvàkỹnăngsửdụngngônngữhìnhthể.Nhữngvídụsausẽchứngminhrấtrõđiềuấy.

Khảnănglãnhđạo

VàocuốiThờiđạiCôngnghiệp(IndustrialAge),hiệuquảcủalốiquảnlýmệnhlệnhvàkiểmsoátđangsuygiảmmạnh.Thayvàođó,cácnhàlãnhđạo(từcácthànhviênbanquảntrịcấpcaođếncáctổtrưởngsảnxuất)đềuphảitìmcáchlãnhđạocấpdướithôngquaảnh

hưởngcủamìnhhơnlàdựavàoquyềnhànhtừchứcvụ.

Ảnhhưởngđócóđượcnhờvàohaikhảnăngsau:

■Hiểutâmlýnhânviên,biếtlắngnghenhữnggìhọnóivàbiếtđọcnhữngthôngđiệpkhônglờimàhọthểhiện.

■Cửchỉvàlờinóiphảiđồngbộ.Điềunàycónghĩalàngônngữhìnhthểphảiphùhợpvớilờinóiđểtừđócủngcốnộidungmuốntruyềnđạtthayvìpháhỏngnó.

Giáodục

Ngônngữcửchỉcủagiáoviênlànhântốquantrọngthúcđẩyhọcsinhhoànthànhbàitậpvềnhà.Nghiêncứuởcácnhómhọcsinhtiểuhọc,trunghọcvàđạihọcchothấy,ởmọilứatuổikhácnhau,họcsinhđềucóthiệncảmvớinhữnggiáoviênhaysửdụngcửchỉthânthiệnhơn,nhưgiaotiếpbằngmắt,gậtđầu,hướngngườivềtrước,mỉmcười…Việcpháthuynhữngcửchỉnàyởgiáoviênsẽgiúphọcsinhcóthêmđộnglựchọctập,cácemsẽyêuthíchgiờhọchơnvàsẵnsàngnghetheolờithầycôgiáo.

Bánhàng

Khimộtnhânviênbánhànggặpgỡkháchhàngtiềmnăng,kháchhàngsẽđánhgiánhânviênấydựavàovẻngoàivàcáchcưxửcủahọ.Quátrìnhnàychỉdiễnratrongkhoảngbảygiâynhưngấntượngđólạikéodài.Việcbánhàngđượchaykhôngtùythuộcvàonhữnghànhvikhônglờiđượcthểhiệnngaytronglầngặpđầutiên.Trangđiểm,tưthế,tácphong,nétmặtvàánhmắtlànhữngyếutốmàcácnhânviênbánhàngthànhcôngcầnnắmvữngvàbiếtcáchvậndụng.

Đàmphán

Mộtcuộcđàmphánthànhcôngcóthểnhờvàokhảnăngnắmbắtnhữngẩnýsaulờinóicủađốiphương.Đểcóđượcđiềunày,bạncầnhiểuđượcngônngữhìnhthể.Nhàđàmphántàibalàngườinhậnrakhinàonêntrìhoãnhoặcthúcđẩyquátrìnhđàmphán.Họbiếtcáchxoadịuvàbìnhổnnhữngtìnhhuốngcăngthẳng.Tuynhiên,thayvìchỉcăncứvàolờinói,cáchchủyếuhọsửdụngđểđánhgiádiễnbiếnxungquanhlàquansátnhữngcửchỉkhônglờivốnbộclộnhữngđộngcơvôthứcvàdễbịbỏqua.

Ytế

Kỹnănggiaotiếpkhônglờicủabácsĩđốivớibệnhnhâncómộtvaitròrấtquantrọng.Mặcdùkhôngảnhhưởngtrựctiếpđếnchấtlượngđiềutrịbệnh(nhưcácthiếtbịkỹthuật,dụngcụytế),nhưngviệcnhạybénvớinhữngdấuhiệukhônglờivàthểhiện"sựthấucảmlâmsàng"đốivớingườibệnhsẽđemlạicảmgiáchàilòngnơingườibệnh,giúphọbìnhtâmvàlạcquanhơn.

Phápluật

Khithẩmvấnnghiphạm,thayvìchỉlắngnghenhữngcâutrảlờimâuthuẫnnhau,mộtcảnhsátđượcđàotạobàibảnsẽtìmkiếmnhữngphảnứngtâmlýthoángquatrênkhuônmặtnghiphạm.Chẳnghạnnụcườithoángquacóthểngầmhiểurằngnghiphạmtựtinrằnghắnvừađánhlừađượcthẩmvấnviên.

Dịchvụkháchhàng

Nhiềungườichorằngtháiđộphụcvụtậntìnhcủanhânviên

chínhlàchìakhóađemlạithànhcôngchodịchvụkháchhàng.Nghiêncứuchothấykhảnăngnhậnbiếtcácdấuhiệukhônglờicủanhânviêncũngquantrọngkhôngkém.Việcnắmbắtngônngữhìnhthểmộtcáchtinhtếsẽgiúpnhânviênhiểurõkháchhàngthậtsựđangnghĩgìhoặccảmnhậnđượcgì.

Xâydựngkỹnăng

Vậndụngkỹnănggiaotiếpkhônglờinghĩalàbạnđivàotìmhiểuvàápdụngnhữngcửchỉgầnnhưvôthứctrướcđó.Thayvìchỉcảmnhậnvềmộtaiđó,bạncóthểnhìnvàodấuhiệuhìnhthểđểđọcsuynghĩcủahọ.Thayvìchỉhyvọngrằngbảnthântạođượcấntượngtốtthìbạncóthểbiếtcửchỉnàogiúpbạncóđượcsựtựtinvàlấyđượcthiệncảmtừđốiphương.

Nắmđượccáckỹnăngnghềnghiệpcầnthiếtnàykhôngchỉgiúpbạnhọchỏinhữngđiềumớimẻmàcòngiúpbạnnhậnthứcđượcsứcmạnhcủangônngữcửchỉđểtừđópháthuyhơnnữanănglựccủabảnthân.Bạnsẽbiếtcáchtạoấntượngtốtđẹpngaytừlầngặpđầutiên.Bạncũngsẽbiếtcáchgiảimãmộtánhmắt,mộtnétmặthaycửchỉnàođóvànhanhchóngxâydựngniềmtinvớikháchhàngcũngnhưcácthànhviêntrongnhóm.

MỤCLỤCLỜINÓIĐẦU

CHƯƠNG1:NĂMCHỮ“C”BÍMẬTTRONGNGÔNNGỮHÌNHTHỂ

CHƯƠNG2:HIỂUTOÀNBỘCƠTHỂ

CHƯƠNG3:ĐÔIMẮTBIẾTNÓI

CHƯƠNG4:ÝNGHĨACỦANÉTMẶT

CHƯƠNG5:NGÔNNGỮCỦAĐÔITAY

CHƯƠNG6:TƯTHẾĐÔICHÂNNÓILÊNĐIỀUGÌ?

CHƯƠNG7:KHÔNGGIANGIAOTIẾP

CHƯƠNG8:SỨCMẠNHCỦASỰTIẾPXÚCCƠTHỂ

CHƯƠNG9:NGÔNNGỮHÌNHTHỂTRONGMÔITRƯỜNGĐAVĂNHÓA

CHƯƠNG10:TRUYỀNTẢITHÔNGĐIỆPKHÔNGLỜI

CHƯƠNG1NĂMCHỮ“C”BÍMẬTTRONGNGÔN

NGỮHÌNHTHỂNGÔNNGỮCƠTHỂTỰANHƯMỘTCHIẾCMÁY

TÍNH.Hầuhếtchúngtađềubiếtnólàgì,nhưnglạikhôngbiếtchínhxácnóvậnhànhrasao.Đólàvìquátrìnhtiếpnhậnvàgiảimãcácthôngtinkhônglờithườngđượcthựchiệnmộtcáchvôthức.Chẳnghạnkhinhìnthấycửchỉcủamộtaiđó,chúngtasẽtựđộngphánđoánýnghĩacủacửchỉấy.

Nhưngđểgiảimãchínhxácnhữngdấuhiệuđó,bạncầnphảingắtđihệthốngphánđoántựđộngcủamình,đồngthờiphântíchnhữngấntượngcủabạnvềđốiphương.Đểkhámphávàhiểuđúngýnghĩangônngữcơthểcầnphảiđặtnótrongngữcảnhcụthể,đồngthờixemxétnótrongcáctổhợp,đượcđánhgiáđồngbộvớilờinói,đượcphánđịnhquatínhnhấtquánvàđượcchọnlọcphùhợpvớicácảnhhưởngvănhóa.Chươngnàysẽchỉchobạnbiếtphảilàmthếnào.

Tinhlọcấntượngđầutiên:Nămchữ“C”bímật

Nhữngdấuhiệukhônglờiđóngvaitròquantrọngtrongviệchìnhthànhấntượngđầutiên.Đócũnglàmộttrongnhữngyếutốthuộcvềbảnnăngcủamỗingười.Tuynhiên,khôngphảiấntượngđầutiênnàocũngchínhxác.Bộnãocủachúngtađượclậptrìnhđểphảnứngtứcthìvớimộtsốhànhvinàođó.Hệthốngtinhvinàyvốnđượchìnhthànhlâuđời,ngaytừkhitổtiêntaphảiđốimặtvớinhữngnguyhiểmtrongcuộcsống.Sựđadạngvềýthứcxãhộivàsựphongphúvềquanniệmsốngkhiếncácmốitươngtáctronggiaotiếpcủachúngta

càngthêmphứctạp,đặcbiệttrongmôitrườnglàmviệc.

Mặcdùấntượngđầutiênkhôngphảilúcnàocũngchínhxác,nhưngbạncóthểcảithiệnkhảnăngnắmbắtngônngữcửchỉngườikhácnhờviệctinhlọcấntượngcủamìnhthôngquanămnộidungsau:ngữcảnh(Context),tổhợp(Clusters),đồngbộ(Congruence),nhấtquán(Consistency)vàvănhóa(Culture).

Ngữcảnh(Context)

Hãythửtưởngtượngkhungcảnhnày:Đólàmộtbuổitốimùađônggiálạnh,tuyếtrơinhẹvànhữngcơngióbấckhôngngừngthổi.Trướcmặtbạnlúcnàylàmộtngườiphụnữ.Bạnnhậnrađólàđồngnghiệpcủamình.Côấyđangngồitrênbăngghếdàiởtrạmxebuýt.Đầucôcúixuống,mắtnhắmnghiền,ngườicolại,toànthânrunnhẹvàvòngtaytựômlấyvaimình.

Ởmộtkhungcảnhkhác:Cũngngườiphụnữấy,nhưngthayvìngồingoàitrờichờxebuýt,côấylạingồisauchiếcbàngiấytrongvănphòngcạnhbạn.Ngônngữhìnhthểcủacôấyđượcxácđịnhnhưsau:đầucúixuống,mắtnhắmchặt,congười,runrunvàtựômlấymình.

Cửchỉkhônglờiởcảhaitrườnghợptrênnhưnhau,nhưngđặttrongtừnghoàncảnhcụthể,lạichứađựngnhữngthôngđiệpriêng.Từviệcmuốnnóirằng"Tôilạnhlắm!",trongnháymắt,côấychuyểnsang"Tôiđangrấtđaukhổ".

Khingữcảnhthayđổi,ýnghĩacủagiaotiếpkhônglờicũngthayđổi.Thậtvậy,chúngtasẽchẳngthểnàohiểuđượchànhvicủamộtngườinàođónếukhôngxétđếnbốicảnhcụthểnơihànhviđóxảyra.

Khigiaotiếp,mốiquanhệgiữahaibênchiphốirấtnhiềuđếnngữcảnh.Cùngmộtngườinhưngnóichuyệnvớikháchhàng,vớicấptrênhoặccấpdướicủamình,lạiđưaranhữngcửchỉkhácnhau.Vàchodùquátrìnhgiaotiếpdiễnratronghoàncảnhnào(riêngtưhaycôngkhai),thìtấtcảnhữngthayđổinàycấuthànhnênngữcảnhvàcầnphảiđưavàoxemxétkhibạnsuyđoánýnghĩacủangônngữhìnhthể.Điềuquantrọngchínhlàviệcbạnxétđoánxemcáchhànhxửkhônglờiphùhợpvớingữcảnhnào.

HÃYTHỬ

Chọnramộthànhvikhônglời(chẳnghạnnhưchạmtayđồngnghiệp)vàliệtkêtấtcảcácđiềukiệnmàcôngtyhoặctổchứccủabạnsẽchấpnhậnvớihànhviđó.Sauđóhãyliệtkêtấtcảnhữngthayđổivềmặtngữcảnhkhiếnchocửchỉđótrởnênkhôngphùhợp.

Hãyhỏibảnthânbạnrằngviệcthayđổinơichốn(trongvănphòngriêng,trongphònghọpvớinhiềuđồngnghiệp,trênsânkhấukhiđượctraogiảithưởnghoặckhitìnhcờgặpởhànhlang)cóthểlàmbiếnđổiýnghĩacửchỉđónhưthếnào.

Tìnhtrạngcủacáccánhâncóliênhệvớinhauhoặcchấtlượngmốiquanhệcủahọlàmthayđổithôngđiệpkhônglờiđượctruyềnđirasao?

Vídụ:DavevàDianelàbạnvàđồngnghiệptừnhiềunămnay.Họthườngđứngcạnhnhau,nhìnnhauđắmđuối,chạmtaynhauvàcười

đùavớinhaumỗikhinóichuyện.KhôngaibàntángìvềhọchođếnmộtngàyDianetuyênbốđínhhônvớimộtnhânviênkháccùngcôngty.KhithấyDavevàDianecườiđùavớinhau,mộtđồngnghiệpnóivớiDaverằng:"Hãycẩnthậnnhé,Dianeđínhhônrồiđấy!".

Ngữcảnhmốiquanhệđộtnhiênthayđổi.CáchhànhxửkhônglờivốnbìnhthườngkhiDianecòn"độcthân",giờlạibịxemlà“cóvấnđề”.

Tổhợp(Clusters)

Nhữngcửchỉkhônglờixảyratrongmộttổhợpcácđộngtác-mộtnhómtưthếvàhànhvisẽcủngcốcholờinói.Mộtcửchỉđơnlẻcóthểmangnhiềuýnghĩahoặcchẳngcónghĩagìcả,nhưngkhibạnđặtcửchỉđóbêncạnhmộtdấuhiệukhônglờikhácthìthôngđiệpmuốnchuyểntảisẽtrởnênrõrànghơn.Mộtngườicóthểkhoanhtayvớinhiềulýdonhưngkhicửchỉnàyđượcđặtcạnhcáicaumày,lắcđầuvàbỏđi,bạnsẽcómộtbứctranhghépvàthôngđiệplàcôấykhôngchấpnhậnbấtcứđiềugìbạnvừađềxuất.

Hãyluônnhớtìmkiếmtổhợpcáccửchỉ.Việcxemxéttoànbộcửchỉcủamộtngườisẽhélộchotanhiềuđiềuhơnlàxemxéttừngcửchỉđơnlẻ.

Tôitừngbiếtmộtngườiquảnlýgiỏi,trướcmỗicuộchọpnhânviênôngthườngcởiáokhoácvàchọnmộtvịtríngồigiữabàn(khôngphảiđầubàn).Thêmvàođóôngcòncórấtnhiềucửchỉthânthiệnkhácnhằmtạonênmộtbầukhôngkhíthânmật.Chẳnghạn,bấtcứkhinàoaiđótrongbuổihọpnói,ngườiquảnlýsẽnghiêngvềphíahọ,thểhiệnsựquantâmtrênkhuônmặt,gậtđầutánđồngvànhìnngườiđó.Tổhợpcáccửchỉnàychothấyôngấymuốnbuổihọpdiễnrathật

tựdo.Mọingườicóthểmạnhdạntraođổiýkiếnvớinhau.

HÃYTHỬ

Đếmtớiba.Giảdụrằngbấtcứcửchỉđơnlẻnàocũngmangmộtýnghĩariêngbiệtnàođó,chođếnkhibạnthấyhaicửchỉkhácnữacủngcốthêmýnghĩađó.

Đồngbộ(Congruence)

MộtnghiêncứucủaTiếnsĩAlbertMehrabiancủaĐạihọcCaliforniaởLosAngeleschothấytổngảnhhưởngcủamộtthôngđiệpgồm7%ngôntừsửdụng,38%giọngnói,55%nétmặt,độngtáctay,tưthếvànhữnghìnhthứcgiaotiếpkhônglờikhác.

Khilờinóivàsuynghĩhòahợpvớinhau(tứclàkhingườitatinvàonhữnggìbảnthânnóira),bạnsẽthấynóđượccủngcốhơnbằngngônngữcơthểcủahọ.Cửchỉvàbiểuhiệncủahọđềuđồngbộvớinhữnggìhọnói.

Ngượclại,sẽlàsự“bấtnhất”nếucửchỉmâuthuẫnvớilờinói.Chẳnghạn:lắcđầunguầynguậytrongkhinóiđồngýhoặckhiaiđóchaumàyvànhìnxuốngđấtmàlạinóivớibạnrằngcôấyđangvui.Điềunàykhônghẳnxuấtpháttừsựgiảdốicóchủđích,mànóchỉlàdấuhiệuchothấymâuthuẫnbêntronggiữasuynghĩvàlờinóicủamộtngười.

TôiđểýmâuthuẫnnàyởSheila-mộtquảnlýmàtôiđangđàotạo.Sheilaxuấthiệnbìnhtĩnhvàđưaranhữnglýdohợplývìsaocô

giaonhiềutráchnhiệmhơnchonhânviêncủamình.Nhưngmỗikhinóivềđiềunày,côấylạirùngmình–cáirùngmìnhhầunhưvôthức.Điềuđóhélộrằng,trongkhilờinóicủaSheilarấtdứtkhoátthìcáirùngmìnhvôtìnhthoángqualạiẩnchứamộtthôngđiệpngượclại"tôithựcsựkhôngmuốnthế!".

HÃYTHỬ

Bàitậpnàybạnnênluyệnbênngoàinơilàmviệccủamình:bấtcứkhinào,cóaiđóhỏibạncâuhỏidạng“có”hoặc“không”,bạnhãytrảlời“có”trongkhikhẽlắcđầu,sauđóxemphảnứngcủađốiphươngnhưthếnàotrướccáchtrảlờikhôngđồngbộvớicửchỉcủabạn.

Nhấtquán(Consistency)

Bạnnênbiếtranhgiớihànhvicủamộtngườitrongđiềukiệnbìnhthườngnhưthếnàođểtừđósosánhvớinhữngbiểuhiệnbấtthườngcủahọlúccăngthẳng.Chẳnghạn,khithoảimái,cáchôngấynhìnxungquanh,cáchngồi,cáchđứngnhưthếnào?Ôngấyphảnứngrasaokhithảoluậnnhữngchủđềđơngiản?Việcnhậnbiếtranhgiớihànhvicủamộtngườisẽgiúpbạnnângcaokhảnăngpháthiệnnhữngsuyđoánsailầm.

HÃYTHỬ

Cáchtốtnhấtđểhiểuranhgiớihànhvicủamộtaiđólàquansáthọtrongmộtkhoảngthờigian.Chẳng

hạn,khigiaotiếpvớiđồngnghiệp,bạnhãyđểýxemkhithưthảhọthườngcónhữngbiểuhiệngì?Họcóhaygiaotiếpbằngmắtkhông?Nhữngcửchỉnàođượchọthườngxuyênthểhiện?Tưthếcủahọnóilênđiềugì?

Mộtkhibạnđãbiếthànhvinàolàbìnhthườngđốivớiđồngnghiệpcủamìnhthìbạncóthểpháthiệnnhanhchóngvàchínhxácnhữngthayđổinhỏnhấtkhingônngữcửchỉkhácvớitínhcáchthườngngàycủahọ.

Mộttrongnhững“mẹonhỏ”màmộtcảnhsátđiềutracókinhnghiệmsửdụngđểpháthiệnsựgiảdốilàhỏimộtloạtnhữngcâuhỏiđơngiảntronglúcquansátđốitượnghànhxửthếnàokhikhôngcólýdogìđểnóidối.Sauđó,nhữngcâuhỏikhóđượcđưara,cảnhsátsẽquansátnhữngthayđổitronghànhvivàchỉranhữngđiểmkhôngtrungthựcởđốitượng.

Chúngtathườngcốđánhgiátínhnhấtquántrongngônngữ,cửchỉcủamộtngườinàođókhivừagặp.Sauđâylàvídụtừngxảyravớitôivàinămtrước.

Hômấy,tôicónhiệmvụtrìnhbàytrướcgiámđốcđiềuhànhmộtcôngtychuyênvềdịchvụtàichínhmộtbàidiễnthuyếtquantrọng.Theodựđịnhthìbàidiễnthuyếtnàysẽđượcthuyếttrìnhtrướcđộingũlãnhđạocủaôngấyvàongàyhômsau.Tuynhiên,mọiviệccóvẻdiễnrakhôngđượcsuônsẻ.Cuộchọpcủachúngtôikéodàigầnmộtgiờvàtrongsuốtkhoảngthờigianđó,vịgiámđốcchỉkhoanhtay,ngồiimởbànhộinghị.Khônghềcómộtnụcườihaycáigậtđầután

thànhcủaôngấy.Khitôitrìnhbàyxong,ôngấynói"Cámơn"(khônghềnhìntôi)vàrờikhỏiphòng.

Vìlàmộtchuyêngiavềngônngữhìnhthể,tôichắcrằnghànhvicủaôngấychothấybàidiễnthuyếtcủatôichắcchắnsẽbịloạibỏtrongbuổitới.Nhưngkhitôibướcvàothangmáythìtrợlýcủaôngấyđếnbêntôivànóicấptrêncủacôấyrấthàilòngvềbàithuyếttrìnhcủatôi.Tôikhôngkhỏingạcnhiênvàhỏitạisaoôngấylạiphảnứngnhưkiểuôngấykhônghềthíchnó.Côấycười,nụcườinhưnóirằngcôấytừngthấycáchhànhxửnhưthếnhiềulần."Nếuôngấykhôngthíchthìôngấyđãđứnglênngaygiữabàithuyếttrìnhcủacôvàbướcrangoàirồi!"

Cửchỉcủavịgiámđốcấykhiếntôinảysinhnhữngsuyđoántiêucực.Tôiđãkhôngnhậnrađâychínhlàhànhvibìnhthườngcủaconngườinày.

Vănhóa(Culture)

Vănhóacóảnhhưởngkhásâuđậmđếnviệcgiaotiếpkhônglời.ChúngtasẽtrởlạivấnđềnàyởChương9.Cònbâygiờ,điềuquantrọngbạncầnbiếtkhitìmhiểuvềngônngữhìnhthểlàxemxétmứcđộcăngthẳngmàđốiphươngđangchịu.Khimứcđộcảmxúccàngcaothìnhữngcửchỉmangđậmnétđặctrưngvănhóasẽcàngđượcthểhiệnrõ.

Ngoàira,ngônngữhìnhthểcònbịtácđộngbởinhiềunhómvănhóakhácnhau.Vídụcácvũcôngba-lêđượcluyệntậpgiữphầnngựchướngvềtrước,vìvậyhọthườngđứngkiểunàykhimanggiày,chịulựctrênmũichân(tưthếcănbản).Nhiềunhânviênvănphònghaykhòmlưng,rũvaidophảingồitrướcbànphímnhiềugiờ.Binhsĩ

thườngmangváctrênvaivàlưngnênhọquengiữdángđứngthẳngkhálâusaukhihoàntấtnhiệmvụcủamình.

Ngườidânởnhữngvùngkhácnhautrongcùngmộtnướccũngcóthểsửdụngngônngữhìnhthểtheonhữngcáchkhácnhau.HãylấysảichâncủangườiNewYorkđiểnhìnhlàmvídụvàsonóvớidángđithưthảhơncủamộtngườiởmiềnNam.HoặcnghĩđếnnhữngkhácbiệtngầmvềngônngữhìnhthểgiữanhữngngườiNewEnglandđầutiênvàchínhthốngvớinhữngngườianhemởCalifornia.

Càngbiếtnhiềuvềnguồngốcxuấtthân,sởthíchvàmốiquantâmcủamộtngười,bạnsẽcànghiểurõhơntạisaohọlạicónhữngcửchỉđặctrưng,vàtạisaoviệcmấtđibảnsắclạiđánglongạiđếnvậy.Đôikhi,conngườithayđổitháiđộkhiđốitượngtiếpxúcthayđổi.Tronglúctrịliệu,tôithườnggặpnhữngbệnhnhânthừanhậnrằnghọnóichuyệnvớimẹbằngtháiđộnày,nhưngvớichalạilàmộttháiđộhoàntoànkhác.

HÃYTHỬ

Chọnmộtđồngnghiệpvàlêndanhsáchmọithứbạnbiếtvềcôấy,baogồm:dântộc,nơisinhravàlớnlên,sởthích,giađình,nhữnghoạtđộngthểthaomàcôấyyêuthích.Mộtkhibạnđãcódanhsáchđầyđủ,hãybắtđầuquansátđồngnghiệpnàyđểxembạncóthểpháthiệnđượcnhữngdấuhiệukhônglờinàotừnhữngthôngtinấykhông.

CHƯƠNG2HIỂUTOÀNBỘCƠTHỂ

NGHIÊNCỨUÝNGHĨACỬCHỈLÀnghiêncứutoànbộcácđộngtáccơthểvàýnghĩacủachúngtronggiaotiếp.Bằngcáchtậptrungvàosựđadạngcủacácđộngtáccơthể,nhưđiệubộ,cáchnghiêngngười,nhịpthở,sựthayđổitưthếđộtngộtcủađốiphương,bạncóthểbiếtđượctrạngtháicảmxúchoặcsựbiếnđổitháiđộcủahọ.Trongchươngnày,bạnsẽcódịptìmhiểurõhơncáchthứctruyềntảithôngđiệpcủacácđộngtáccơthể.Đồngthờibạncũngsẽhiểuđượctạisaosựphảnchiếu-mộtkỹthuậtbắtchướcdángđiệuvàcửchỉcủangườikhác-lạicósứcmạnhtạolậpmốiquanhệđếnvậy.

Ngônngữhìnhthểcảmxúc

Trươcđây,cácnhàkhoahọcchorằngcảmxúccủaconngườichủyếuđượcthểhiệnthôngquanétmặt.Nhưngkếtquảnghiêncứumớitrongngànhthầnkinhýthứcvàcảmxúclạichothấytấtcảcácdấuhiệucủacơthểcũnggópphầnthểhiệnxúccảm.Điềunàycóthểthấyrõkhingườitasợhãi.Biểuhiệncủađốitượngsẽchobạnbiếtrằnghọđangsợvàngônngữcơthểsẽchobạnbiếtcáchhọphảnứngnhưthếnào.

Nghiêncứucũngchothấyphảnứngtứcthờitrướcnỗisợcủaconngườicóthểxảyratrướccảýthức,tứcnóthuộcvềphầnvôthứctrongmỗiconngười.

Chẳnghạncôngtybạnsắpxảyranhữngbiếnđộnglớn,nhưcắtgiảmnhânsự,táicấutrúchoặcbịsápnhậpvớimộtcôngtykhác.

Điềunàykhiếnbạndễbịảnhhưởngbởinỗilolắngtừcácnhânviênxungquanh.Nhữngphảnứngcảmxúcấycóthểđưatớicácquyếtđịnhvàhànhđộngmàlýtríkhôngthểgiảithíchđược.Càngnhậnthứcđượcmốiliênhệtrựctiếpvàtứcthờinày,bạncàngcóđiềukiệnhiểurõhànhvicủabảnthâncũngnhưcủađồngnghiệphơn.

Mốiliênhệ

Giaotiếpkhônglờiđãđượcnghiêncứurộngrãitừnhiềunămtrước,thếnhưngnhữngpháthiệnthúvịlạiđếnmộtcáchtìnhcờ.MộttrongnhữngpháthiệnnhưthếđượckhởinguồntừmộtphòngthínghiệmởItalia-nơinhiềunhàkhoahọcđangnghiêncứuvềtếbàonãocủaloàikhỉ.

Cácnhànghiêncứukhẳngđịnhrằngkhiloàikhỉthựchiệnmộtđộngtáctayđặcthùnàođó,cácnơ-ronthầnkinhtrênvỏnãocủanósẽrấtlinhhoạt.Vídụ,mỗikhichúngvớitaylấyhạtđậuphộng,mộtsốtếbàoởhaibáncầunãosẽ"bịkíchthích",tạoraâmthanhriricóthểngheđượcbằngcácthiếtbịkiểmtracựckỳtinhvi.

Trongmộtthínghiệmkhác,ngườitagắnthiếtbịtheodõilênmộtconkhỉvàchonónhìnđộngtácchụphạtđậuphộngcủangười.Vàcácnhànghiêncứuđãkhôngkhỏingạcnhiênkhithấycácnơ-ronthầnkinhtươngtựcủakhỉcũngbịkíchthíchnhưởthínghiệmtrên.Điềunàychothấyđốivớihoạtđộngcủacáctếbàothầnkinhvậnđộng,bộnãocủakhỉkhôngthểnhậnbiếtđượcsựkhácbiệtgiữaviệcthựchiệnvàviệcnhìnthấymộthànhđộngnàođótươngtự.Cáctếbàonàyđượccácnhàthầnkinhhọcgọilà"nơ-ronbắtchước".

Cácthínghiệmtiếptheokhẳngđịnhsựtồntạicủanơ-ronbắtchướcởconngười.Hệthốngnơ-ronnàychophépbộnãothựchiện

nhữngnhiệmvụkhókhănnhất,kểcảhọchỏivàbắtchước.Ngoàira,nghiêncứunàycòntiếtlộmộtsựngạcnhiênkhácnữa,đólà,ởconngười,ngoàiviệcbắtchước,cáctếbàonàycònphảnánhcảmgiácvàcảmxúc.

Đãbaogiờbạnthắcmắctạisaokhimộtngườinàođóngồigầnbạnngápthìbạncũngngáptheo?Hoặctạisaobạnlạihơicongườikhithấyngườikhácchíchngừa?Thựcra,đólàdohoạtđộngcủacácnơ-ronbắtchước.Khibạnnhìnthấycảmxúcbiểuhiệntrênkhuônmặtcủangườikhác,hoặcđọcđượcquacửchỉ,điệubộcủangườiđó,bạnsẽtựđặtmìnhvào"trạngtháitinhthần"củangườiấymộtcáchvôthứcvàbắtđầucónhữngcảmnhậngiốngđốiphương.Vìvậycácnơ-ronbắtchướcnàyđôikhicònđượcxemlàcơsởsinhhọccủalòngtrắcẩn.

Luậnbànvềcontim

Chuyểnđộnglênxuốngcủalồngngựcthểhiệnrấtrõcảmxúccủaconngười.Dùlàchuyểnđộngkhẽkhànghaymạnhmẽthìchúngcũngluônbộclộđiềugìđó.Tráitim,khốiócvàhệthầnkinhphốihợpvớinhaunhịpnhàngđếnmứcbạncóthểbiếtđượcmộtngườiđangvuihayđangbuồnchỉbằngcáchquansátsựlênxuốngcủalồngngực.Mộtngườivừađượcthăngchứcsẽ“ưỡnngực”đivòngquanhmộtcáchtựhào;trongkhiđómộtngườiđangchánnảnsẽcódángđiủrũ,ngựchópvàonhưthểaiđóvừathoivàobụnghọ.Khimộtngườicảmthấythoảimáivớimôitrườngxungquanh,họthườngcởinútáokhoác(mộtcửchỉvôthứcnhưthểphábỏràocảnđểbộclộtráitimchăng?).

Thựcra,nhữngcáchnóivívonthểhiệncảmxúccủatráitimđã

nóilêntấtcả."Contimtannát","Tráitimnhưbịbópnghẹt"…khôngchỉlànhữngcâusosánhmàcònlàcáchnóidựatrêncơsởtâmlýthựctế.(ViệnNghiêncứuQuốcgiavềSứckhỏeThểchấtHoaKỳthừanhậnrằngcómộtmốiliênhệtrựctiếpgiữatrạngtháithấtvọng,chánnảnvớicácvấnđềvềtimmạch).

Đểthểhiệntrạngtháitíchcực,chúngtahaydùngnhữngcâunhư"timtôinhưmuốnnổtung"nhằmmôtảsựkếthợpgiữanhịptim,chấtadrenalinevàendorphin.Nhữngchấtnàyđemlạichotacảmgiácngấtngâykhihệthốngthầnkinhgiaocảmđượcnạpnănglượngvàsẵnsànghànhđộng.Khiphấnkhíchvàhạnhphúc,phầntrêncủacơthểmỗingườisẽđộtngộtthayđổi-thườnglàrướncaohơnvềphíatrướcvàhítthởthậtsâu.

Hơithởcuộcsống

Hítthởchínhlàcáchnuôisốngcơthể.Cóthểcảtuầnbạnkhôngcầnthứcăn,cóthểvàingàybạnkhôngcầnnướcuốngmàvẫnsống,nhưngchỉcầnngưngthởtrongvàiphútthìsựsốngcủabạnchấmdứt.Dĩnhiênbạnbiếtrõđiềunày.Nhưngbạncóbiếtrằngcáchthởcủabạncũngtiếtlộkhánhiềuđiềuvềtrạngtháicảmxúccủabảnthânhaykhông?

Vídụ:Nínthởlàmộtcơchếsinhhọctựbảovệthuộcvềbảnnăng.Chẳnghạn,trướcđâykhitrốntránhdãthú,hoặctrongchiếnđấu,trướcnhữngtìnhhuốngnguyhiểm,đểantoàn,ngườitanínthở.Ngàynay,tuynhữngbấttrắctrênkhôngcòn,nhưngtrướcbấtcứnỗilolắngnàođó,ngườitacũngcóthểnínthởhoặcthởgấp.(Trongcácthửnghiệmđiệntâmđồ,nhữngngườinóidốithườngcókhuynhhướngnínthở,vàđiềuđóthểhiệnrấtrõtrênmáyđo).

Thởgấpcũnglàmộtdấuhiệuchothấysựkémtựtincủađốitượng.Nếumộtdiễngiảthởgấptrongkhiđangcốgắnghôhào,kêugọimọingườithìchodùcôấynóihaythếnàochăngnữa,ngườinghevẫnkhócóthểtinnhữngđiềucôấynói.Cáchthởgấpcủamộtngườicũngcóthểảnhhưởngđếntrạngtháicảmxúccủangườikhác.Khuynhhướngtựnhiênbắtchướcvàbịlâycảmxúcởnhữngngườixungquanhcũnglàmtăngnhịpthở.Mộtngườithởnhanhcóthểkhiếncảphòngcảmthấyloâumàkhôngnhậnthấyđiềuđó.

HÃYTHỬ

Khinóichuyệnvớimộtđồngnghiệp,bạnhãyquansátnhịpthởcủahọ.Hãychúýcáchhọthở,thởsâuhaythởnhanh,vàđểýphảnứngcủabạntrướctừngcáchthở.

Nếuchúý,bạnsẽnhậnrarằngkhimộtngườinàođótrongnhómchuẩnbịphátbiểu,họsẽhítthởthậtsâu,nhữngngườitrongnhómsẽnhậnradấuhiệunàymộtcáchvôthứcvàhướngsựtậptrungvềngườiđó.

Tưthế:ĐóngvàMở

Gầnđâytôicódịpdiễnthuyếttrướcmộtnhómcácnhàquảnlýcủamộtcôngtyquốctếlớnvềtầmquantrọngcủacáckỹnăngtươngtáccánhântrongcôngviệc.Tấtcảcácnhàquảnlýđềunhiệttìnhthamgiabuổihọc,đưaranhiềucâuhỏivàxungphongtrảlời.Chỉduynhấtmộtngườiphụnữngồiimsuốtbuổi,vairũxuống,đầungảvềtrướcvàhơivặnngườihướngvềphíacửa.Khichươngtrìnhkếtthúc,côấynóivớitôirằng:"Tôithậtsựkhôngphảilàngườigiaotiếpgiỏi.Sựquáthânmậtvàcởimởkhiếntôicảmthấykhôngthoảimái".Dĩnhiêntôiđãnhậnrađiềunàytrướcđó,vàmọingườitrongphòngcũngvậy.Ngônngữhìnhthểcủacôấyđãnóilêntâmtrạnglolắngcủacôấytrongsuốtbuổihọc.

Tưthếđóngthườngthấylàkhoanhtay,bắtchéochânvàthânngườiquayquachỗkhác.

Trạngtháithấphơnlàcúiđầu(mộtcửchỉphụctùng)vàthungườilạinhưmuốnnhỏbéhơn(vàítbịđedọahơn).Phầntrêncơthểủrũvàchegiấubàntaylànhữngdấuhiệuđóng,thườngbiểulộcảmgiácbấtan.Nhưngrõràngchẳngcócăncứnàochonhữngkếtluậnnhưvậy.Vídụ,mộtngườigiấubàntaythìcóthểngườiđócảmthấyxấuhổvềhìnhdángmóngtaycủamình.

Ởtưthếmởvàsẵnsàngđónnhậnýkiếncủangườikhác,bạnsẽthấyđôichânkhôngbắtchéo,cánhtaydangrộnglộrõlòngbàntay.Haitaythảlỏngtựnhiêncũngđượccoilàdấuhiệucủasựcởimở,dễgầnvàsẵnsànggiaotiếp.

Dễđoánhơnđànông,phụnữkhingồithườngthảlỏngtayvớinhữngngườimàhọthích,vàthườngkhoanhtaytrướcngựckhihọcảmthấykhôngthoảimáihoặckhôngcócảmtìnhvớiaiđó.

Haiđiềuchắcchắnvềtưthếđóngvàtưthếmởlà:Nhữngngườicótưthếmởthườngcósuynghĩtíchcựchơnnhữngngườicótưthếđóng.

Nhữngngườicótưthếmởthườngcókhảnăngthuyếtphụccaohơnnhữngngườicótưthếđóng.

HÃYTHỬ

Sosánhngônngữcơthểgiữacácđồngnghiệpvới

nhau.Hãyquansátnhữngngườicókhảnăngthuyếtphụcvàthànhcông.Tôicárằngbạnsẽthấyhọluônởtưthếmởkhitiếpxúcvớiđồngnghiệpcũngnhưtrìnhbàyýkiếncủamình.

Ngônngữhìnhthểcũngchothấyđịavịcủamộtngườitrongnhóm.Tôitừngthamgianhiềucuộchọpvànhậnthấyrằngcácnhânviênthườngngồithấpxuốngtrongkhingườilãnhđạocốngồithẳngngườinhằmtỏrõuythếcủamình.Cũngcólầntôichứngkiếncảnhhainhânviêncóchiềucaongangnhau,lầnđầugặpnhau,họcốrướnthẳngngườichỉđểlàmnổibậtchiềucaocủamình.Nhữngngườicótưthếnhưvậy,thườngkhôngnhậnradángvẻcủamình.Tuynhiên,cũngcómộtsốngoạilệ.

Điềunàylàvì,nhữngngườicóđịavịngangnhauthườngcókhuynhhướngbắtchướcnhau,trongkhiđónhữngngườicóchứcvịcaohơnlạithậntrọngtạođiệubộkhácnhằmtạonênsựkhácbiệtcủabảnthân.

TháitửCharlesxứWalesthườngngẩngcaođầu,cằmhơingước,vàtaynọnắmtaykiaởsaulưng-tưthếthểhiệnsựtựtincaođộ.Đâylànhữngcửchỉvôthức,biểulộsựngoancườngvàuythếcủangườithíchphôbàythântrước.

Nghiêngngười

Nhữngngườicótháiđộtíchcựchayhướngngườivềtrước-nhất

làkhingồi.

Khihaingườithíchnhau,bạnsẽthấycảhaithườngnghiêngngườivềnhau.Hoặckhisinhhoạtnhóm,nhữngngườingoàinhómthườngđứngởtưthếnghỉ,trongkhiđónhữngngườitrongnhómhayhướngngườivànghiêngđầuvềtrước.Nghiêncứuchothấynhữngngườihaycúingườivềtrướcsẽkhiếnđốiphươngthoảimáikhinóichuyệnvàthổlộvớihọhơn.

MộtnhânviêncủaCụcNghiêncứuRượubia,ThuốclávàSúngđạnLiênbangkểrằngôngđãsửdụngchiếnthuậtnàykhithẩmvấnđốitượngnghivấn.

"Khinghiphạmcóvẻsắpkhainhận,tôicúingườivềphíaanhta.Thậmchítôicòncốtìnhchạmvàotayanhta.Việcnàytạorasựthânmậtchophépnghiphạmthìthầmthừanhậnvớitôithayvìphảinóilớn.Độngtácđócũngkhiếntôihạgiọngthấphơn,tỏracảmthônghơn”.

Nghiêngngườivềphíatrướcbiểulộsựthânthiện

HÃYTHỬ

Nếumuốnápdụngcửchỉnghiêngngườinhưmộtkỹthuậtđàmphán,bạncầnchọnthờiđiểmthíchhợp.Việcnghiêngngườivềphíađốiphươngtronglúcnóichuyệnquásớmsẽkhiếnngườiđócócảmgiácbạnđang“xâmphạmlãnhthổ”củahọ,khiếnhọkhôngthoáimáivàgiảmhứngthúkhitròchuyện.Tốtnhất,hãyđợiđếnkhibạnpháttriểnđượcmốiquanhệđếnmộtmứcđộnàođóvàtạođượcsựthoảimáivớiđốiphươngthìhãytiếnhành.

Ngảngườirasauthườnglàdấuhiệucủatháiđộkhôngthíchhoặcphảnđối.Đólàmộtphảnứngđãđượclậptrìnhtrongnão.Vềmặttiềmthức,chúngtathườngcốgiữkhoảngcáchvớibấtkỳaihoặcđiềugìmàtathấykhôngthoảimái,bấtđồnghoặcnguyhiểm.Trườnghợpngoạilệ,trongbuổitọađàm,việcmộtngườinàođóngồingảngườirasaucóthểchothấyuythếhơnhẳncủahọ.

Khixemxéttổhợpcáccửchỉ,dángđiệu,sựkếthợpkhácnhaugiữatưthếnghiêngngườivớitưthếmởhoặcđóngcóthểmangnhiềuýnghĩa:

Ngảngườirasau,tưthếđóngchothấysựthờơhoặcbấtđồngcủađốiphương.

Ngảngườirasau,tưthếmởchobiếtđốiphươngđangtrầmngâm,suytính.

Nghiêngngườivềtrước,tưthếđóngbiểulộtháiđộthùnghịch.

Nghiêngngườivềtrước,tưthếmởbiểulộsựthíchthúhoặctán

đồng.

Ngảngườisangmộtbên(hơirasau),chântaytựdo,thảlỏnglàdấuhiệuthưthảvàthoảimái.Ngoàira,rấtnhiềungườithườngngảngườisangmộtbênkhinóichuyệnvớinhữngngườicóvịtrí,địavịthấphơnmình.

HÃYTHỬ

Hãytưởngtượngmộtngườibấtkỳnàođóbạngặpnhưmộtđèntínhiệugiaothông.Nếungườiấyđangcótưthếvàcửchỉmở,đólàtínhiệuđènxanhvàbạncó

thểdễdàngtiếpcậnhọ.Nếucửchỉcủangườiấythểhiệnsựnghingờhoặcđènvàngphảnđối,bạnnêngiảmtốcđộvàthậtcẩntrọngkhigiaotiếpvớihọ.Tưthếtháchthứccùngvớivẻmặtcaucólàtínhiệuđènđỏ-bạnnêndừnglạihoặcthửcáchtiếpcậnkhác.

Tưthế“tabiếttấtcả”

Khimộtngườicảmthấytựtinhoặccóưuthếhơn,họhayngồingảngườirasau,haitaychậplạisauđầu,cácngóntayđanxennhau(cửchỉnàythườngcóởnamgiới).

Vìtưthếnàyngầmbiểuhiệnrằng"Tôibiếtmọiđiều"

nêncóthểkhiếnđốiphươngkhóchịu.Tuynhiên,vẫncómộtsốcáchđểđốiphólại.Chẳnghạn,bạncóthểbắtchướccửchỉđó,tỏvẻđồngthuận("Chúngtacócùngýnghĩ")vàmongrằngngườiđósẽthoảimái.Hoặcnếumộtngườiđểtaysauđầunhưcốđedọabạnthìviệcbạnlặplạicửchỉđósẽđượccoilàmộtdấuhiệutháchthứctrướctháiđộ“tabiếttấtcả”củahọ.Bạncũngcóthểbuộcđốiphươngphảithayđổitưthếbằngcáchđưachoanhtamộtvậtgìđókhiếnanhtaphảirờitaykhỏiđầuvànghiêngngườivềtrướcđểnhậnnó.

Cơthểbịcăngthẳng

Vềcơbản,cóhailoạidấuhiệukhônglờithườngđượcmọingườibiểuhiện.Đólàdấuhiệuchobiếthọđangthoảimáivàdấuhiệuchobiếthọđangloâu.Trừmộtsốítbệnhnhântâmthần,cònlạisựdốilừathườnggắnliềnvớitrạngtháicăngthẳngvàđượcthểhiệnquanhữngcửchỉđóng,cótínhchấtphòngthủnhưkhoanhtay,giấulòngbàntay,vàquayđikhiđượchỏi.

Căngthẳnghoặcphấnkhích,tíchcựchaytiêucực,thườngđượcbiểuhiệnquamộtđộngtáctháiquánàođó.Khimộtngườibịkíchđộng,họkhómàđứngyên.Tayhọsẽrunrẩy,toátmồhôi(nhấtlàvùngnhântrung)hoặckhiđứng,họcóthểđitớiđilui.Mộtvídụchohànhvinàylàhìnhảnhhuấnluyệnviêncácđộibóngsốtruộtđitớiđiluitrongkhuvựcchỉđạodànhchođội.Hoặcngườichơibàiđểlộtháiđộkhiếnđốiphươngbiếtanhấyđangchiếmưuthếtrongvánbài.

Chốngnạnh

Mộtcôbéđangđứng,taychốngnạnhgiậndỗitrướccửasiêuthị.Mẹcôbéhứarằngsẽmuapizzangaysaukhimẹconmuasắmxong,nhưngcôbémuốncóbánhpizzangaybâygiờ!Côbébướngbỉnhđứngtạichỗ,taychốngnạnh.

Cólẽkhôngítlầnbạnbắtgặpdángđiệunày.Chodùlàcôbébướngbỉnhhayngườilớncốchấp,thìchốngnạnhvẫnlàcửchỉphổbiếnđượcsửdụngvớitháiđộcôngkích,tựtintháiquá,thậmchítháchthức.

Hãynhớrằng,cũngnhưcáccửchỉkhác,bạncầnphảitìmkiếm,xemxéttổhợpcáccửchỉvàđánhgiánhữngtìnhhuống(ngữcảnh)dẫnđếncửchỉđó.

Tưthếchốngnạnhhaynhịpnhịpchâncủamộtngườiđangđợiđồngnghiệphoàntấtbảnbáocáocóthểlàdấuhiệucủathấtvọngvìsựchậmtrễhơnlàtứcgiận.Nhưngnếubạnnhìnthấyáokhoáccủangườiấymở(tưthếbấtchấp),taychống

nạnhvàthủthếtrướcmặtđồngnghiệp,nétmặtgiậndữ,bạncóthểđoánđượclàanhấyđangrấtbựcmình.

Hướngvềngườinói

Gócđứngvàvaicủamộtngườihướngvềphíangườinóichuyệnsẽchobiếtmứcđộquantâmhoặcđịavịxãhộicủangườiđó.Khimộtngườihướnghẳnvềphíabạn,điềuđóchothấyhọcóthiệncảmvớibạn.Ngượclại,khihọquayngườitránhbạnthìcóthểhọkhôngmấyhứngthútrongtiếpxúcvớibạn.Hànhđộngnétránhmộtaiđóchínhlàbiểuhiệncủasựthờơhoặckhóchịumàkhôngcầnphảinóirathànhlời.

Đứngđốidiệncũngcóthểgâykhóchịuchođốiphương.Đứngthủthế,mũichânhướngvàonhaucóthểđượcxemnhư“tưthếđốiđầu".Hãyhìnhdungtưthếcủahaingườiđànôngtrướckhiđánh

nhau.Hoặcthửtưởngtượngcảnhmộthuấnluyệnviênbóngrổđangsốtruộtđitớiđiluitrongkhuvựccủađội,giờrangoàisânđốimặtnóichuyệnvớingườitrọngtàimàôngấycholàđãphânxửkhôngđúng.Trongtiềmthức,đứngchéohoặcxiênđượcnamgiớicholàcởimởvàthânthiệnhơn.Ởtưthếtháchthức,bạncóthểcượcrằngvịhuấnluyệnviênbóngrổnọkhôngmấythiệncảmvớivịtrọngtài.Khácvớinamgiới,phụnữlạithấythoảimáikhiđứngđốidiệnvớingườikhác.

HÃYTHỬ

Khiđếngầnmộtnamđồngnghiệp(dùbạnlànamhaynữ),hãyđứngbênhônganhta.Khiđếngầnmộtphụnữ,hãyđứngthẳngtrướcmặtcôấy.

Tưthếsẵnsàng

Mộttrongnhữngdấuhiệungườitahaysửdụngđểthểhiệnrằnghọsẵnsàngkếtthúccuộcnóichuyệnlàlàmnhưhọchuẩnbịđứnglên.Chẳnghạn,khẽđẩyghếsangbênhoặcnhỏmngườivớihaitaychốnglênthànhghếhoặclênđầugối.Nếuthấyđốiphươngcóđiệubộnhưvậykhinóichuyệnvớibạn,bạnnênnhanhchóngkếtthúcnhữnggìmìnhđangnói.

HÃYTHỬ

Nếubạnlàmộtnhânviênbánhàngthìđâylàmẹodànhchobạn.Mộtnhómnghiêncứuđãghihìnhvềcuộcgặpgỡcủanhânviênbánbảohiểmvớikhách

hàngtiềmnăngvàtìmranhữngdấuhiệukháthúvịtừnhữngcửchỉsau:Nếukháchhàngsờcằm(dấuhiệuraquyếtđịnh)vàkhoanhtaythìviệcbánhàngcoinhưthấtbại.Nhưngnếukháchhàngsờcằmvàởtưthếsẵnsàngnhưvừanóitrênthìhầuhếthọđềusẽmuahàng.Vìvậyhãyđểýcửchỉsờcằmvàtưthếmuốnkếtthúccuộcđàmthoạitrongtổhợpcáccửchỉ.Khibạnthấychúngthìhãymauchóngkếtthúc!

Bắtchước

Khitôibướcvàotrongbếpthìchồngvàchachồngtôiđangngồinóichuyệnvớinhau.Khungcảnhấykhiếntôikhôngbaogiờquên.Họngồibênbàn,dángđiệuyhệtnhau.Cảhaiđềungảngườirasau,tayđểsauđầu,khuỷutaymởrộngvàbắtchéochânmộtcáchthoảimái.Họđangmảimênóichuyện,hoàntoànkhôngđểýtớitưthếcủamình.Tôikhôngcầncốnghenhữnggìhọnóicũngnhậnrahaichaconđangrấttâmđầuýhợpvớinhau.Đógọilàhệthốngxửlýđồngbộcủanão,đượclậptrìnhsẵntrongnãobộconngười.

Tấtcảchúngtađềunhưthế.Khicòntrongbụngmẹ,nhịptimvàcácchứcnăngcơthểcủathainhihoạtđộngđồngbộvớingườimẹ.Lớnlên,khinóichuyệnvớingườimàtathíchhoặccóhứngthú,chúngtathườngthayđổitưthếcơthểđểhòahợpvớicửchỉcủađốiphương.Việclàmtheohànhvikhônglờicủađốiphươngchứngtỏdấuhiệurằngchúngtaquantâmvàcảmthấythíchthú.

Khimộtđồngnghiệpbắtchướcngônngữcửchỉcủabạnthìđólàdấuhiệuchothấyanhấythíchhoặcđồngtìnhvớibạn.Nếubạnvàmộtngườinàođócóchứcvịngangnhauthìtrongbuổithảoluậnbạn

sẽcóđiệubộkhágiốngngườiấynhằmchứngtỏmộtvịthếtươngđương.

Khihànhđộngbắtchướcđượcthựchiệncóchủđíchthìnócóthểgiữvaitròquantrọngtrongviệcpháttriểnmốiquanhệcôngviệc.Chodùbạnlàtrưởngnhóm,giáoviên,hoặcmộtnhàtrịliệuthìviệctậndụngkỹthuậtnàylàcáchhữuhiệuđểtạodựngquanhệ(hoặcphábỏsựphòngthủ,tăngsựthoảimáicủađốiphương).Kỹthuậtbắtchướcbắtđầubằngviệcquansátđiệubộ,cửchỉcủađốiphươngrồikhéoléolàmtheo.Nếutayđốiphươngkhoanhlại,bạnhãychậmrãikhoanhtaylại.Nếuđốiphươngngảngườirasau,bạnhãylàmtheo.Vớitưcáchmộtchuyêngia,tôithậmchícònbắtchướccáchthởcủakháchhàng,hítvàothởracùnglúcvớihọ.

Đólàphươngphápđãđượckiểmchứng.Mộtquansátgầnđâyđốivớihaithầygiáotrongkhihọgiảngdạy,mộtngườisửdụngphươngphápbắtchước,mộtngườithìkhông,chothấy:Họcsinhphảnứngtíchcựchơnvớigiáoviênsửdụngkỹthuậtbắtchước.Họtinrằngngườithầyđóthànhcông,thânthiệnvàthuhúthơn.

Khimộtngườikhôngcởimởhoặctỏvẻchốngđối,cáchđơngiảnnhấtđểgiatăngmứcđộthoảimáicủangườiđólàsửdụngphươngphápbắtchước.Kỹthuậtnàyrấthữuíchkhiápdụngvớikháchhàngthânthiết,kháchhàngtiềmnăngvàđồngnghiệp.Đâylàdấuhiệukhônglờichobiếtbạnđangtạođượcthiệncảmvớingườikhác.

Nhưngtrướckhithửápdụngkỹthuậtnàyvớicấptrêncủamình,bạnnênthựchànhvớinhữngngườixalạ.

HÃYTHỬ

Lầntới,khingồitrongphòngchờhoặctrênmáybay,bạnhãythửbắtchướcđộngtáccủangườibêncạnh.(Bạncũngcóthểquansátvàlàmthếvớingườingồiởbànkháctrongnhàhàng).Khéoléobắtchướctưthếchânrồitới

tưthếtayvàcánhtaycủangườiđó.Cuốicùng,nếubạnngồiđủgần,hãythửhítthởtheonhịphítthởcủangườiđó.Cóthểbạnsẽngạcnhiênvìchẳngmấychốcngườiđósẽbắtchuyệnvớibạn.

Trongcôngviệc,nếuđốiphươngcũngbắtchướccửchỉcủabạnthìxemnhưbạnđãpháttriểnđượcmốiquanhệsongphươngvớihọ.Hãythửthayđổithếtayvàxemliệungườiấycóchuyểnsangtưthếmớigiốngbạnhaykhông.Nếubạnsửdụngphươngphápnàytrongbuổigiớithiệusảnphẩmvàkháchhàngcủabạncũngvôthứclàmtheocácđộngtácđóthìđóchínhlàdấuhiệuchobiếthọtintưởngvàđồngtìnhvớibạn.Nhưngnếutưthế,cửchỉcủakháchhàngkhôngtươngđồngvớibạn,bạnnêncânnhắcđếnkhảnănghọchưahoàntoànbịthuyếtphục.

Cónhiềucửchỉđồngbộdobắtchướclẫnnhaumàbảnthânngườibắtchướckhôngnhậnra.Tươngtácđồngbộxảyrakhimọingườichuyểnđộnggiốngnhauvàđồngthời,chẳnghạnnhưcùngnhấclycàphêhoặccùngđềcậpmộtvấnđềnàođó.Điềunàythườngxảyrakhicósự“hợprơ”giữahaibên.Thựcra,hànhviđồngbộlàkếtquảcủaviệcquansát,đánhgiávàphảnứngtrướcnhữngcửchỉkhônglờicủangườikhácmộtcáchvôthức.

Mộtủyviênbanquảntrịđãnóivớitôirằngtrongcuộcđàmphán,anhấyhaybắtchướccửchỉcủađốiphương.Anhấybiếtrằnglàmthếsẽđemlạichoanhấycảmgiáctốthơn

CHƯƠNG3ĐÔIMẮTBIẾTNÓI

ĐÔIMẮTĐƯỢCVÍNHƯCỬASỔTÂMHỒN.Chúnghélộchotanhiềuđiềuvàlàthứngônngữchínhxácvìtruyềntảiđượcnhữngdiễnbiếnnộitâmconngười.Nếuđểýbạnsẽthấyđôimắtlàmnhiệmvụtruyềnvànhậnthôngtinnhiềuhơnbấtkỳbộphậnnàokháctrêncơthể.Phảnđối,chấpnhận;giậndữ,yêuthương;cởimở,edè;nghingờ,bốirối,chánnản…tấtcảđềucóthểnhậnthấyquaánhmắt.Ởchươngnày,bạnsẽđượcbiếttạisaogiaotiếpbằngmắtlạilàmộttrongnhữngkỹnăngquantrọngtrongcôngviệc.Tạisaokíchthướcđồngtửlạichobiếtđốiphươngcóthíchbạnhaykhông?Rồi,làmsaonắmbắtđượcsuynghĩcủađốiphươngthôngquachuyểnđộngmắtcủahọ?Làmthếnàođểphânbiệtcáinhìnmangtínhchấtcôngviệcvớicáinhìnmangtínhgiaotiếpxãhội,vàtạisaomọingườithườngnhắmmắtkhinghetinxấu?

Danielđápứngđủcácđiềukiệntuyểndụngchocôngviệcmàanhnộpđơn(thậmchícònvượttiêuchuẩnđưara),thếnhưnganhlạibịloại.ĐiềuđókhiếnDanielthựcsựsốc.Khigọichonhàtuyểndụng,anhnhậnđượccâutrảlờirằng:"Vềchuyênmônanhrấtgiỏi,nhưnganhthiếumột‘ánhmắtbiếtnói’”.

Thườngthìchúngtasẽliênkếtcácchuyểnđộngmắtcủamộtngườivớiđộngcơbêntrongcủangườiđó,dùđólàánhmắtgianxảohayánhmắtngâythơ,trongsáng.Đólàlýdokhiếnchúngtahaynghevàdùngnhữngcâunhư:

"Mắthắnlonglênsòngsọc".

"Côấynhìnanhtanhưmuốnăntươinuốtsống".

"Nếuánhmắtcóthểgiếtngười...""Tôitrònmắtkinhngạckhibướcvào..."

"Trongmắtanhấylóelêntiahyvọng".

"Bàấytrừngmắtnhìnngườiphụnữkia".

"Hắnnhìnchúngtôivẻcoithường".

Sứcmạnhcủagiaotiếpbằngmắt

Giaotiếpbằngmắtcómộtsứcmạnhtolớnbởinóthuộcvềphầnbảnnăngvàgắnliềnvớisựtồntạicủaconngườitừrấtsớm.Thựctếchothấy,đứatrẻnàocókhảnăngthuhútvàduytrìgiaotiếpbằngmắtsẽđượcchămsócvànuôidưỡngtốthơn.Ngườilớnchúngtacũngđặtlòngtinvàonhữngtínhiệumàtagửiđivàtiếpnhậntừánhmắtngườikhác.Khimộtngườikhôngdámnhìnthẳngvàomắtbạn,cólẽlàdohọsợbạnđọcđượcýnghĩnàođótrongmắthọ.

Giaotiếpbằngmắtđạthiệuquảcaonhấtkhicảhaibênđềunhậnranhữngcảmxúcthựcsựcủanhau(điềunàycóthểcósựkhácbiệtgiữangườihướngnội/hướngngoại,phụnữ/đànông,hoặcgiữacácnềnvănhóavớinhau).Khigiaotiếpbằngmắtđủlâu,đặcbiệttrongkhoảngthờigiantừbốnđếnnămgiây,ngườitasẽtạođượcnhiềuthiệncảmhơnởđốiphương.Thườngthìkhiaiđónhìnbạn,bạnsẽcócảmgiácrằngngườiđócóthiệncảmvớimình.Vànếungườiđóbắtgặpánhmắtbạnvàibalần,bạncóthểđoánrằngngườiđóđangnghĩbạnthậtcuốnhút.

HÃYTHỬ

Đâylàmộtbàitậpngắngiúptăngcườngkỹnănggiaotiếpbằngmắt.Đểthựchiệnbàitậpnày,bạnhãyđểýmàumắtcủanhữngngườimàbạngặptrongngày.Khôngnhấtthiếtphảinhớmàumắt,chỉcầnbạnđểýlàđủ.Vớibàitậpđơngiảnnày,bạnsẽdầnpháttriểnkỹnăngtạomốiquanhệcủamình.

Xaolãng

Xaolãnglàmộttrạngtháicóởbấtkỳaitrongmỗichúngta.Chẳnghạn,trongbuổigặpmặtvìcôngviệc,bạnvàmộtngườiđangnóichuyệnsaysưa,bỗngnhiêncôấykhôngnhìnbạnnữavàbắtđầuđảomắtnhìnkhắpphòng.Nếurơivàotrườnghợpnày,cóbaogiờbạntựhỏivìsaocôấylàmngơbạn?Hayngượclại,dùbiếtcáchứngxửcủacôấykhôngđượclịchsựcholắmnhưngbạnvẫnnhủrằngkhôngnhấtthiếtphảinhìnbạnthìmớingheđượcnhữngđiềubạnnói,và“cóainghebằngmắtbaogiờ?”.

Tronglúctròchuyện,giaotiếpbằngmắtđượctạorabởimộtloạtánhnhìn.Vớingườinói,nhìnđểchắcrằngngườinghehiểuđượcnhữnggìhọđangnóivàđoánđịnhđượcphảnứngcủangườinghe.Vớingườinghe,nhìnđểthểhiệnsựthíchthúvớingườinóivàquantâmđếnvấnđềđangđượctrìnhbày.Bêncạnhđó,cóthểnói,giaotiếpbằngmắtcònđượcsửdụngnhưmộttínhiệuđồngbộ.Cuốimỗibàiphátbiểu,diễngiảthườnghayngướclên.Điềunàynhưmộtdấuhiệugiúpngườinghebiếtrằngdiễngiảcủahọsắpngưngnói.Giaotiếpbằngmắtgiữahaibênthườngdiễnrakhingắtlời,khicườivàkhitrảlờinhữngcâuhỏingắn.Trongnhữngbuổinóichuyệnsâusắcvàthânmật,mọingườithườngnhìnnhaumộtcáchtựnhiênvàlâu

hơn.

Dấuhiệuchắcchắnchobiếtcầnkếtthúccuộctròchuyệnđólàkhimộttrongnhữngngườithamgiabắtđầuxoayquanhìnngườikhác,nhìnđồnghồ,hoặclơđãngnhìnxungquanh.

Ánhmắtnétránh

Trongnhiềutrườnghợp,việcítnhìnvàomắtđốiphươngbịxemlàbấtlịchsự,thiếutôntrọngvàthậmchílàkhôngchânthành.Báocáotừmộtbệnhviệnkhixemxétthưgópýchobiếtcóđến90%lờiphànnànvềviệcbácsĩítgiaotiếpbằngmắtvớibệnhnhân.Vàđiềunày,theohọthìđólàsựthiếuquantâmvànhiệttìnhvớingườibệnh.

Khinóidối,ngườitathườngtránhnhìnvàomắtnhau,trừkhiđólànhữngngườiquátráotrởhoặcquáquenvớinhữngtìnhhuốngtươngtự,cốtìnhnhìnvàomắtđốiphươngthậtlâuđểchứngtỏrằngnhữngđiềumìnhnóilàthật.Ngoàitrườnghợpđórathìkhinóidốingườitathườngcókhuynhhướngtránhnhìntrựctiếpvàomắtđốiphương.Ngượclại,khinóithậthoặckhibịaiđóđổoan,họsẽnhìnthẳngvàomắtđốiphươngđểchứngtỏconngườithựccủamình.

Ngoàira,khinóiđếnnhữngvấnđềnhạycảm,nhữngvấnđềkhôngđượcđốiphươngchờđợilắm,ngườitacũnghạnchếhoặctránhnhìnvàomắtnhau.Chẳnghạn,cácnhânviênphụcvụtrongnhàhàngthườngtránhnhìnvàomắtkháchvớithôngđiệp"Tôirấtbậnvàkhôngthểphụcvụngàingaylúcnàyđược".Hay,khibịđưaranhữngcâuhỏikhótrảlời,cácnhânviênthườngtránhnhìncấptrêncủamình.(Cáchứngxửthườngthấylàhọnhìnxuốngvàlẩntránhnhưthểđangtìmkiếmcâutrảlời).Khingườiđibộhoặcláixemuốnđitrước,mộtmẹonhỏlàtránhnhìnvàomắtnhauđểkhỏiphải

nhườngđường.

Ánhmắtthiếuthiệncảm:nhìntrừngtrừng

Nhìntrừngtrừnglàcáchnhìnthẳng,liêntục.Cáchnhìnnàygiatăngmứcđộgiaotiếpbằngmắtnhưngkhônggiatăngthiệncảmởđốiphương.Đâylàkiểunhìnbịcholàbấtlịchsự,thậmchícóýđedọa.Khingườinàođómangcáinhìnấy,đồngnghĩavớiviệchọtỏýthốngtrị,chiếmưuthế,coithườnghoặclăngmạđốiphương.Trongbuổinóichuyện,khimộtngườitỏvẻtháchthứcvớinhữnggìtanói,họsẽnhìntalâuhơn,ánhmắt"đanh"lạivàđồngtửthunhỏ.

Ánhmắtđảoliêntục

Ánhmắtnàyđiliềnvớitínhgiảdối,lừalọccủamộtconngười.Điềunàygầnnhưtrởthànhmộtđịnhkiếnkhóxóabỏ.

Khithấyngườinàođócóánhmắtnày,bạnkhôngnênquychụpchohọ,màhãynhìnnhậnđộngcơbêntrongvànhữngviệchọlàm.Ánhmắtđảoliêntụclàbiểuhiệncủasựdângtràocảmxúcnhưngcảmxúcđókhônghẳncónghĩalàđốiphươngđangnóidối.Khimộtngườiởvàothếphòngthủhoặcbấtan,họthườngđảomắtliêntụcmộtcáchvôthứcnhưthểtìmkiếmmộtlốithoát.

Căngthẳnghoặclosợcũngcóthểkhiếnngườitacóánhmắtnày.Rấtnhiềulýdokhácnhaudẫnđếnsựcăngthẳng.Đểhiểuđượcýnghĩacủacửchỉđó,bạncầnphảihiểuđượcnguyênnhânbêntrongcủasựviệc.

Mắtmởto

Mắtmởtolàdấuhiệucủasựđồngthuậnvàngạcnhiên.Khimộtaiđóthíchthú,mắthọmởto,lôngmàyhướnglênvàmiệngkhẽmở.Đócũnglàdấuhiệuchothấyngườiấyđangđượcnghehoặcđangnóivềmộtđiềumìnhthíchthú.

Trườnghợpngượclại,khiaiđókinhsợhoặcbựctức,mắthọcũngcóthểmởtovới"cáinhìntóelửa".Điềunàyxuấtpháttừsựthôithúccủahệthầnkinhkhibịcăngthẳng.Ánhmắttóelửacóthểlàđiềmbáochomộttrậncãivãhoặcvũlựcsắpxảyra.

Kíchthướcđồngtử

Mộtthửnghiệmởnhữngtaychơibàichuyênnghiệpchothấycơhộichiếnthắngcủahọsẽgiảmđikhiđốithủđeokínhrâm.Bạncóbiếttạisaonhưthếkhông?Đólàvì,nhưmộtphảnxạtựnhiên,ngườitacóthểnhậnthấysựgiãnnởđồngtửtrongmắtngườikhác.Khiđốithủđeokínhrâm,kênhliênlạcnàysẽbịcắtđứt.

Nhiềutácnhântựnhiêncóthểkhiếnđồngtửgiãnnở,như:điềukiệnánhsáng,thuốc,vàcơthểkhihoạtđộngquásức.Nhưnglýdothúvịnhấtkhiếnđồngtửgiãnnở

khôngphảilàthểchấtmàlàcảmxúc.CácnghiêncứuchuyênsâucủaTiếnsĩEckhardHess-cựuTrưởngkhoaTâmlýcủaĐạihọcChicago,đãchỉrarằngđồngtửgiãnnởmộtcáchvôthứckhimắtnhìnthấyđiềugìđóthíchthú,phấnkhíchhoặckíchđộng.Nếumộtngườinàođóđangvuithíchcaođộhoặcdângtràocảmxúctrướcnhữnggìhọthấythìđồngtửcủahọsẽnởto,khiếnhọnhìnrõhơn.Khinhữngngườichơibàinhìnthấysựgiãnnởđồngtửđộtngộtcủađốithủ(nhưhọnắmtrongtaybốnconbàiát),họsẽcó"linhcảm"khôngnênđặtcượcvàovánđó.Khôngchỉnhữngtaychơibàimớidựavàokíchthướcđồngtửđểlấythôngtinmànhìnchung,chúngtađềuđểýđếnsựgiãnnở/thunhỏcủađồngtửđểtừđónắmbắttrạngtháitâmlýcủađốiphương.Chẳnghạn,nhữngngườiyêunhauthườngnhìnsâuvàomắtnhauđểthấysứchấpdẫncủanhau.Nhữngngườibánhàngchuyênnghiệpchỉcầnquansátsựgiãnnởcủađồngtửlàcóthểbiếtđượckháchhàngcóquantâmvàvừaývớihànghóacủamìnhhay

không.

Vềmặtditruyền,mỗingườichúngtađềucóthểbịkíchthướcđồngtửởđốiphươngtácđộnglênmình.Đâylàlợithếđểnhậnbiếtainêntránh(kẻthù)vànhữngainênkếtgiao(bạn)củangườixưa.Chođếnhômnay,lợithếấyvẫnpháthuytácdụng.Thườngthìchúngtasẽthíchmộtngườicóđồngtửrộnghơnngườicóđồngtửthuhẹp.

Ánhmắtnàotrônghấpdẫnhơn?

Cácnghiêncứuchothấyconngười,nhấtlàphụnữ,sẽtrởnênhấpdẫnhơnnếuđồngtửcủahọmởrộngvàgiãnnỡhơnbìnhthường.Đểgiatăngtínhhấpdẫnchocácsảnphẩmsửdụngkhuônmặtlàmhìnhảnhquảngcáo,ngườitachỉcầnthayđổihìnhảnhvàlàmchođồngtửlớnhơn.ÁpdụngkỹthuậtnàycủaBarbaraPeasevàAlanPease,tácgiảcuốnTheDefinitiveBookofBodyLanguage(Tạmdịch:CẩmNangNgônNgữHìnhThể),đãgiúpdoanhsốbánhàngcủasonmôiRevlontăngtới45%!

Khảnănggiảimãsựgiãnnởđồngtửcũngđượclậptrình

trongnão,vàdiễnratựđộngmộtcáchvôthức.(Nhữngtaychơibàichuyênnghiệpnghĩrằnghọchỉlàmtheotrựcgiác).Ngườitakhôngkiểmsoátđượcsựcogiãncủađồngtử,chínhđiềuđókhiếnđồngtửluônbiểulộsựthậtvềsứchấpdẫn,sựquantâm,cũngnhưtháiđộcảmxúccủachủthể.Mộtkhiđểý,bạnsẽthấyđồngtửtiếtlộchobạnbiếtrấtnhiềuđiều.

Suynghĩbộclộquađôimắt

Nhiềunămtrước,khiđãlànhàtrịliệu,tôicóthamgiachươngtrìnhNgônngữThầnkinh,tìmhiểuýnghĩthôngquachuyểnđộngcủamắt.Khisuynghĩ,nhữngvùngkhácnhautrênnãobộcủaconngườisẽhoạtđộngtùythuộcvàolượngthôngtintìmkiếm,vàđôimắttiếtlộmanhmốivềquátrìnhđó.

Hầuhếtnhữngngườithuậntayphải,khinghĩvềnhữnggìđãxảyra,hoặcmôtảmộtđiềugìđó,mắthọthườngngướcnhìnxaxămvềbêntrái.(Đốivớingườithuậntaytráithìngượclại).Tuynhiên,khi

đượcyêucầusángtạomộthìnhảnhnàođó(nhưtưởngtượngmột"conbòmàutím"),mắtngườiấysẽngướcnhìnvềbênphải.Khicốnhớlạiđiềugìbảnthânđãtừngnghe(nhưgiọngnóicủamẹ,hoặctiếngchuôngtrường),họthườngnhìnvềbêntráivànghiêngđầunhưthểđangcốlắngnghe.Khinhớlạimộtcảmgiácnàođó(cảmgiáccơthểhayxúccảmtinhthần),họsẽnhìnxuốngbênphải.Khitrầmngâmsuynghĩ,họcũngnhìnxuốngnhưngvềphíabêntrái.

HÃYTHỬ

Kiểmtrađiềunàyvớivàingườibạnđồngnghiệp.Hỏihọmộtsốcâuhỏivàquansátchuyểnđộngmắtcủahọkhihọtrảlời.Nếuhọlàngườithuậntayphải,chuyểnđộngmắtcủahọsẽnhưthếnày:

Màuchiếcxeđầutiêncủabạnlàgì?(mắtngướcnhìnvềbêntrái).

Cầuvồngtrôngsẽnhưthếnàonếucácmàusắccủanóđảongược?(mắtngướcnhìnvềbênphải).

Âmthanhnàokhácbiệtnhấtkhicònnhỏmàbạncóthểnhớ?(mắtnhìnngang).

Cảmgiácthưgiãntrênbãibiểnấmđầycátnhưthếnào?(mắtnhìnxuốngvềbênphải).

Bạncóthểđọcnhẩmlờibàihátyêuthíchcủamìnhhaykhông?(mắtnhìnxuốngvềbêntrái).

Tuynhiên,khôngphảibấtcứaithuậntayphảicũngđềucóánh

mắtnhưthế.Đâychínhlàcáikhótrongviệcnhìnchuyểnđộngmắtđểđoánđịnhsuynghĩngườikhác.

Bêncạnhđó,ánhmắtcònhélộchobạnbiếtđượcmộtngườiđangnhớlạinhữngchuyệnđãqua(mắtngướclênvềbêntrái)hayđanghìnhdunghoặctưởngtượngmộtviệcnàođó(mắtngướclênvềbênphải).

Ánhmắtcôngviệcvàánhmắtxãhội

Mộtnữtrưởngphòngxinhđẹpgặprắcrốikhitraođổicôngviệcvớicácnamđồngnghiệpcùngbộphận."Họchẳngbaogiờnghiêmtúccả,”-côthanphiền."Cóvẻhọchorằngtôiđangtántỉnhhọ,trongkhitôihoàntoànkhôngcóýđó!".

Saukhiquansátcáchgiaotiếpcủacôấyvớicácnhânviên,tôipháthiệnravấnđềcủacôấynằmởchỗcôđãdùngánhmắtgiaotiếpvớibạnbè,ngườikhácgiớitrongkhiđangbànbạccôngviệc.

Hãytưởngtượnghaimắtbạnnằmtrêncạnhđáycủamộthình

tamgiácvàđỉnhtamgiácđónằmởgiữatrán,khiđóbạnsẽtạođược"cáinhìncôngviệc"-tứcánhmắttrongcôngviệc.Khiánhmắtbạntậptrungvàokhuvựctamgiácđó,mọingườisẽthấysựnghiêmtúccủabạn.

Khibạnxoayhìnhtamgiáclạivàtậptrungvàovùngtừmắttớimiệng,bạnđãchuyểncáchnhìnấythànhcáchnhìntronggiaotiếpthôngthường.Vàánhmắtnàyrấtdễbịngộnhậnnhưmộtsựtántỉnh-dùởnơicôngsở.

Điềuthúvịnữalà,trongcùngmộtnhóm,ngườicótầmmắtcaonhấtthườngđượcngườikháccholàlãnhđạo.Hãyquansátmộtngườimớigianhậpnhóm,bạnsẽthấyngườiđósẽbắtchuyệnvớingườicóánhmắtlãnhđạo.

HÃYTHỬ

Khitraođổicôngviệc,bạnhãytậptrungánhmắtvàovùngtamgiáccôngviệc.Mộtcáchkhác,hãyhạthấptầmnhìn,tậptrungvàovùnggiaotiếpthôngthường.Hãyđểýnhữngphảnứngkhácnhaucủađốiphươngkhibạnthayđổicáchnhìn.

Amhiểuvềánhmắttrongcôngviệckhôngcónghĩalàbạnsẽkhôngnhìnvàovùngtamgiácxãhộicủangườikhác.Tráilại,việclàmấycóthểmanglạihiệuquảcao.Hãynhìnthẳngvàomắtngườiđốidiệnkhibạnmuốnnhấnmạnhđiểmnàođó.Đốivớiphụnữ,đểđượcngườikhácđánhgiánghiêmtúc,ánhmắttrongcôngviệcsẽcóhiệuquảcaonhất.

Mứcđộchớpmắt

Tronglúcđàmthoại,mứcđộchớpmắtbìnhthườnglàtừsáuđếntámlầnmộtphút,mímắtkhépkhoảngmộtphầnmườigiây.Mứcđộchớpmắtgiatăngkhingườinóicảmthấybịáplực.Vídụ,khimộtngườinàođónóidối,sốlầnchớpmắtcủahọsẽtănglênmộtcáchđộtngột.

Cảnhsátđiềutravànhânviênhảiquanthườngđểýsựthayđổi

mứcđộchớpmắtcủađốiphươngmàđoánđịnhxemngườiấycóchegiấuđiềugìhaykhông.Cácchuyêngiatâmlýcũngnhậnbiếttầmquantrọngcủanókhibệnhnhânđangcốgiấugiếmđiềugì.Dĩnhiên,khiđèntrongphòngquáchóihoặcmộtngườiđangtứcgiậnthìhọcũngcóthểchớpmắt.Đócũnglàcáchbiểulộkhimộtngườinóisựthậtnhưnglạicảmthấybấtanhoặclosợngườikháckhôngtinmình.

Chớpmắtlâu

Tronglúctròchuyện,nếumộtngườinàođóchớpmắtlâu,đólàdấuhiệuchothấyhọđangmuốnlờbạnđi.Khimímắtngườiấykhéphơnmộtgiây,điềuđóđồngnghĩavớiviệchọđangcốgạtbạnkhỏitầmnhìncủamình.Vàkhicửchỉnàykếthợpvớicáinghiêngđầuvềsau(hoặcnhìnxuốngmũi)thìnóhàmýrằngngườiđóđangthấybạntẻnhạt,hoặchọhoàntoànkhôngthíchthúvớichủđềcâuchuyện,cũngcóthểhọtựchomìnhlàkẻbềtrên.

Ánhmắtbềtrên,tựmãn

TrònmắtĐâylàánhmắtthườnggặpởmộtthiếuniênkhilắngnghelờikhuyênbảocủachamẹ.Ánhmắttrònxoechothấyngườiấyhoặcđangngờvực,khôngmấytintưởng,hoặcvôcùngngạcnhiênvềnhữnggìvừađượcnghe.

Liếcmắt

Tùythuộcvàonétmặtđikèm,liếcmắtcóthểchothấysựthíchthúhoặcthùđịch.Khikếthợpcáchnhìnnàyvớicáinhướnmàyhoặcmộtnụcười,bạncóthểgiảdụ

rằngđốiphươngđanggửichobạnmộttínhiệuthíchthúhoặcđangmuốntántỉnhbạn.Tuynhiên,màysụp,môitrềxuốnglạilàdấuhiệucủanghingờ,cămghéthoặcchỉtrích.

Cúinhìn

Mộtdấuhiệukhônglờithểhiệnsựphụctùnglàcúinhìn.Cáchnhìnnàycùngvớitưthếhơicúiđầu(hoặccúichàonhưkiểuchàocủangườiNhật)biểuhiệnsựkínhtrọnghoặctháiđộquyphục.

Hơicúiđầu,ngướcmắt

Tưthếhơicúiđầu,nghiêngvềmộtphía,vàngướcmắtlàmộtcửchỉnằmtrongtổhợpcáchànhvikhônglời.Cửchỉnàythểhiệnsựquyphục,thườngthấyởphụnữ.Cáchngướcmắtnhìnlêngiốngnhưmộtđứatrẻdễđánhthức

bảnnănglàmchamẹởcảđànônglẫnphụnữ.

CôngnươngDianathườngchụphìnhởtưthếnày-mộtcửchỉvôthứcnhưngcósứcmạnhkêugọisựđồngtìnhvàủnghộcủacôngchúng.

NétmặtnàycủaCôngnươngDianalàmbàđượcgọilàShyDi(DianaElệ)

CHƯƠNG4ÝNGHĨACỦANÉTMẶT

CÁCNGHIÊNCỨUCHOTHẤYđọcđượcnétmặtlàkhảnăngtiềmẩntrongmỗichúngta.Khảnăngấykhôngbaogiờmấtđimàchỉbịphớtlờ.Ngườitacóthểgửiđicũngnhưnhậnvềnhanhchóngnhữngdấuhiệutrênkhuônmặtdùởmộtkhoảngcáchrấtxa.Chẳnghạn,tacóthểnhậnranétmặtcủamộtngườixalạlàngạcnhiênhaythíchthúngaycảkhianhta(côta)đứngcáchxachúngta50mét.

Chươngnàysẽgiúpbạncủngcốkhảnăngnắmbắtsuynghĩvàtâmtrạngngườikhácthôngquanétmặt.Bạnsẽbiếtthêmvềsáunétmặttiêubiểu,cáchphânbiệtnụcườithậtvớinụcườigiả,vàhiểuđượctạisaongườitalạidễbịchiphốibởicảmxúccủangườikhácđếnvậy.Bạncũngsẽhọcđượccáchgiảimãcácdấuhiệutrênkhuônmặtvànhữngtưthếđầu.Hãythửtưởngtượnghiệuquảcủanókhibạnnóichuyệnvớiđồngnghiệphoặckháchhàng,vàcắtnghĩanhữnggìbiểulộtrêngươngmặthọ.Trongkhigiaotiếp,rấtnhiềuđiệubộtrêngươngmặtvàchuyểnđộngcủađầuđượcthựchiện.Ngườibiếtđọcýnghĩacủachúngsẽlàngườicómộtlợithếrấtlớn.Vấnđềthườnggặplàởchỗ,ngườitacóthểđọcđượcchínhxácdấuhiệunhưnglạihiểusaiđộngcơđằngsaucửchỉấy.TìnhhuốngBobgặpphảisauđâylàmộtvídụ.

Boblàmviệctạimộtvănphòngủyviêncôngtốvàthườngngồicạnhủyviêncôngtốtrongcácphiêntòaxétxử.Anhtrởnênthànhthạotrongviệcđọcngônngữhìnhthểcủacácthànhviênbanbồithẩmvàvậndụngsựamhiểuđóđểđoánngườinàotrongbồithẩmđoànsẽđồngthuậnvàngườinàokhóbịthuyếtphụchơn.

NhưngcũngcólúcBobmắcphảisailầm.

Gầnđây,trongmộtphiêntòaxửmộtvụgiếtngười,khiluậtsưbênnguyênchấtvấnnhàphântíchhiệntrườngvụántronglúcđưaramộtloạthìnhảnhđẫmmáucủanạnnhân,tấtcảbồithẩmđoànđềutậptrungvàocácbứcảnhvàlờikhaicủanhânviênđiềutra,trừmộtngườiquayđi,tỏvẻkhôngquantâm."Đólàngườimàchúngtasẽgặpkhókhănđây",-Bobdựđoán."Rõràngôngấychẳngquantâmgìtớibằngchứngđượcđưara".Nhưngcuốibuổixétxử,phánquyếtđượctấtcảcácthànhviêntrongbồithẩmđoànnhấttríđưaralà:cótội.

Tôimuốnnhắclạimộtlầnnữarằng:bạncóthểnhậnrachínhxáccácdấuhiệukhônglờinhưnglạigiảithíchsaiđộngcơđằngsauchúng.ĐólànhữnggìđãxảyravớiBob.Anhấytìmrađúngnhữngdấuhiệukhônglờicủaviênhộithẩm:ánhmắtlảngtránh,đầuquaysangchỗkhác,khôngquantâmđếncácbứcảnh.NhưngnhữngcửchỉmàBobcholàkhôngquantâmthựcralạilàbiểuhiệncủalòngtrắcẩn.Sauphiêntòa,khinóichuyệnriêngvớiviênhộithẩmđó,Bobmớipháthiệnrarằngngườiđànôngtolớn,vạmvỡnàykhôngchịuđựngnỗikhiphảinhìnnhữngbứcảnhquákhủngkhiếpvềhiệntrườngvụán.

HÃYTHỬ

Hãychúýnhữngcảmxúckhácnhauđượcbiểuhiệnởđồngnghiệphoặckháchhàngcủabạn.Khibạnthấybấtkỳdấuhiệunàoởhọ,hãyghiragiấy.Sauđóhãyviếtranhữngtrạngtháicảmxúcmàbạnthấyđược,chứkhôngphảinguyênnhândẫnđếnnhững

trạngtháicảmxúcđó.Chẳnghạn:"Côấytrôngcóvẻbuồn",chứkhôngphải"Côấythấtvọngvìbàithuyếttrình","Anhấycóvẻsợhãi",chứkhôngphải"Anhấysợbịmấtmộtsốvốnlớn","Sếpcóvẻgiận",chứkhôngphải"Sếpgiậnvìtôiđãđếntrễbuổihọp".Loạibỏnguyênnhânmàbạnnghingờlàviệckhókhănbởichúngtathườngcóxuhướngđưarakếtluậnchomộtbiểuhiệnnàođó.Khônghẳngiảđịnhcủabạnvềnguyênnhânlàsai,chỉlàchúngcóthểsaimàthôi.Vìthế,bạnnêndừnglại,quansátvàtìmthêmcácgiảthuyếtkhác.

Vìvậy,khiđọcnétmặtngườikhácbạnđừngquênrằngnétmặtkhôngchotabiếtnguyênnhândẫnđếncảmxúcđó,màchỉchotabiếtbiểuhiệncủacảmxúcđómàthôi.Chodùkỹnăngtìmradấuhiệukhônglờicủabạnđượcnângcaothếnàođinữa,bạnvẫnphảiđàosâutìmhiểukỹhơnmớicóthểthấyđượcđộngcơthựcsựđằngsaubiểuhiệnđó.

Nhữngbiểuhiệnphổbiến

Mộtcuộctranhluậnliênquanđếnnhữngbiểuhiệnkhácnhaucủanétmặtđãdiễnrakhálâugiữahainhàkhoahọc.MộtbênlàCharlesDarwin-ngườiđưarathuyếtnhấtquántrongbiểuhiệncủacácloàiđộngvậtcóvúvàonăm1872,vàmộtbênlànhàkhoahọcxãhộilỗilạccủathậpniên1960-1970,MargaretMead,ngườitinrằngnhữngbiểuhiệntrênkhuônmặttạonêndựavàonềnvănhóa.Aiđúng?Nétmặtvốncótừlúcsinhrahaychúngbịảnhhưởngbởivănhóa?

VấnđềđượcGiáosưTiếnsĩPaulEkman-giảngviênkhoatâmlýcủaĐạihọcCaliforniaởSanFrancisco(UCSF)làmsángtỏ.Nghiêncứucủaôngđãchứngminhrằngcósáunétmặtphổbiếnởconngườitươngứngvớicáctrạngtháicảmxúc:vui,buồn,ngạcnhiên,sợhãi,cămghét/coithườngvàgiậndữ.

Nhữngbiểuhiệnnàychẳngcóliênquangìtớinềnvănhóacả.Bấtcứnơinàotrênthếgiớingườitađềucóthểbiểuhiệnvànhậnbiếtnhữngnétmặttrên,chúngliênquanđếncảmxúcởmỗingười.Docơmặtnốikếttrựctiếpvớicácvùngxửlýcảmxúcởnãonênrấtítngườiđiềukhiểnđượctấtcảcácbiểuhiệnnétmặtcủamình.

MộtpháthiệnkháccủaTiếnsĩEkmanvànhómnghiêncứucủaôngởUCSFchobiếttạisaonétmặtthoángqualạicóthểbộclộsựthật.Xuấthiệníthơnmộtphầnnămcủagiây,nhưngnhữngbiểuhiệnthoángquatrênkhuônmặtlạibộclộtrạngtháicảmxúcchânthậtnhấtcủaconngười.Điềunàylàdochúngtanhậnthứcsựviệcsaukhicảmnhậnnó.Cácphảnứngbanđầukhiđónnhậnsựviệcthườngbiểuhiệntrướchếttrênkhuônmặt,thậmchítrướckhichúngtanhậnthứcđượccảmxúcấy.

Đọcđượcngônngữcủanétmặtkhôngchỉlànhậnbiếtcácnétmặttĩnhmàcònphảinhậnranhữngthayđổitinhtếtrênkhuônmặt.Khigiaotiếp,ngườitathườngquansátbiểuhiệncủađốiphươngđểnắmbắtphảnứngcủangườiđótrướcnhữngthôngtinvừatruyềnđạt.Thậmchíkhibịlỡmấtphầnnào,quansátbiểuhiệntrênkhuônmặtcủangườinóicũnggiúpngườinghebắtnhịplạicâuchuyện.

Bởivìmỗixúccảmđềucónhữngdấuhiệuriêngvàđồngnhất,nênkhuônmặtlàhệthốngduynhấtchotabiếtcảmxúccủađối

phương.Sauđâylàsáunétmặttiêubiểutươngứngvớisáutrạngtháicảmxúcthườnggặp.

Sáunétmặttiêubiểu

Vui-Đượcbiểuhiệnquanụcười,gòmánhôcao,lúmđồngtiềnnổirõvàđuôimắtnhăn.

Buồn-Vùngtránnhăn,lôngmàyphíatrongnhôlên,miệngtrềxuốngbiểulộsựphiềnmuộn,đaukhổ.

Ngạcnhiên-Biểuhiệnqualôngmàynhôcao,mắtmởto,phần

hàmdướitrềxuống,miệngháhốc.Đâylànétmặtdiễnranhanhnhất,thậmchíxuấthiệnchưađếnmộtgiây.

Sợhãi-Lôngmàynhôlênsátvàonhau,mắtmởto,mimắtcăngra,môikéogiậtrasauthểhiệncảmgiácbốirốivàlolắngtrướcmộtmốinguyrìnhrậphoặctứcthờinàođó.

Cămghét/coithường-Biểuhiệnquađiệubộnhănmũi,lôngmàyhạthấp,môitrênchunlênvàmắtkhéplạigầnnhưnhắmhẳn.Biểuhiệnnàythườngxuấthiệnkhichúngtanếmphảivịkhóchịucủađồăn,ngửithấymùihôi,hoặckhiphảichứngkiếnmộthànhvighêtởmcủaaiđó.

Giậndữ-Biểuhiệnquađôilôngmàykéosátlạigầnnhauvàhạthấp,ánhmắthunghãn,mimắtcăngvàhẹp,môimímchặt.

HÃYTHỬ

Theodõimộtchươngtrìnhtruyềnhìnhhoặcmộtbộphimvàtắtâmthanh(phimtruyềnhìnhnhiềutậpvàobanngàyrấthữuíchchothửnghiệmnày).Tậptrungvàonétmặtcủacácnhânvậtvàđoánxemcảmxúcnàophùhợpchotừngnétmặtđó.Điềuthúvịkhithửnghiệmvớiphimtruyềnhìnhlànếuhômsauxemtiếp,bạnsẽthấyhầuhếtcáccảnhphimnanánhauvớilờithoạiđikèm,quađóbạncóthểđánhgiáđượcđộchínhxáccủamình.

Nétmặtgiảtạo

Đểbiếtbiểuhiệntrênkhuônmặtlàthậthaygiả,bạnhãychúýđếnsựđốixứng.Sựgiảtạohaygượngépthườngtạoramộtkhuônmặtkhôngcânxứng.Cácbiểuhiệncóthểxuấthiệntrêncảhaibênmặtnhưngchỉhằnrõởmộtbên.

Mộtyếutốkhácđểnhậnbiếtnétmặtgiảtạochínhlàthờigian.TheonghiêncứucủaTiếnsĩEkman,cácbiểuhiệnkéodàitừ5đến10giâycóthểlàbiểuhiệngiảtạo.Nétmặtbiểuhiệncảmxúcthậtthườngchỉxuấthiệntrongkhoảnhkhắc.Vídụ,sựngạcnhiênđượcbiểuhiệnthoángquatrênkhuônmặtkhôngđếnmộtgiây.

Hãyquansátthờiđiểmbiểuhiệnnétmặtcủamộtaiđó.Nếubiểuhiệngiậndữđếnsaulờinóitứcgiận,đócóthểlàbiểuhiệngiảtạo.Thôngthường,biểuhiệncảmxúcthậtsựsẽxuấthiệntrướchoặccùnglúcvớithôngđiệpngôntừ.

Lantruyềncảmxúc

Vàomộtngàyđẹptrời,vừaláixeđếnsânbaySanFrancisco,tôivừanghêungaotheogiaiđiệubàihátyêuthíchđượcpháttrênsóngphátthanh,lòngđầyphấnchấn.Khitiếnvàobãiđậuxecủasânbaythìbấtngờmộttàixếxenngangtrướcxetôirồinhìnquakínhchiếuhậuvớivẻmặtkhinhkhỉnh.Tạiquầyvé,cônhânviênnhănmặt,thởdàikhitôigiảithíchviệcmìnhcầnđổitiềnlẻđểsửdụngtrongchuyếnđi.Đếnkhitiếpviênhàngkhôngtỏtháiđộkhóchịukhinhậnlấyvécủatôi,tôiđãquắcmắtnhìncôấy.Tâmtrạngthoảimáibanđầucủatôibỗngdưngbiếnmất!

Khóaicóthểtránhđượcsựlâynhiễmcảmxúc.Điệubộtrênkhuônmặtvàcảmxúcbêntrong(cảtíchcựclẫntiêucực)đềurấtdễlantruyền.Điềunàylàdochúngtacókhuynhhướngbắtchướcvẻ

mặtvàphảnchiếutâmtrạngcủanhữngngườimàtatiếpxúc.Mộtnụcườitươicóthểkhiếntaphấnkhởi,ngượclại,mộtnétmặtgiậndữcaucósẽkhiếntabuồnbựccảngày.

Ngaytừkhicònnhỏ,chúngtađãbiếtbắtchướcbiểuhiệncảmxúccủangườikhác.Nghiêncứuchothấy,nhữngđứatrẻchínthángtuổinhìnmẹchúnglâuhơnvàbiểuhiệnsựvuithíchhơnkhimẹchúngvuivẻ.Cònnhữngđứatrẻmộttuổi,saukhiđượcchoxemđoạnbăngvềnữdiễnviênvớihaitrạngtháicảmxúctráingược:tíchcựcvàtiêucực,chúngđềubắtchướcbiểuhiệncủanữdiễnviênđóvàbiếnđổicảmxúctheonhữnghìnhảnhchúngthấytrongđoạnbăng.

Ngườilớnchúngtacũngkhôngtránhkhỏisựảnhhưởngấy.CácnhànghiêncứuThụyĐiểnpháthiệnrarằngchỉcầnnhìnmộtbứctranhhàihước,cáccơtrêngươngmặtchúngtasẽnhanhchónghoạt

động,kéogiãnmiệngthànhnụcười.Vàbấtcứkhinàonhìnvàotấmhìnhcủaaiđóbiểulộcảmxúccựcđộnhưbuồnbã,phẫnnộ,hoặcvuivẻ,cơmặtcủatasẽtựđộngbắtchướcbiểuhiệnấy.Điềunàykhôngchỉlàsựphảnứngđơnthuầncủacơthể,mànócòntiếtlộnhữngcảmgiáctươngứngbêntrong.

HÃYTHỬ

Mỗingườitrongchúngtađềuthểhiệncũngnhưnhậnlạihàngtrămvẻmặtmỗingày,từnụcườihớnhởđếnnhữngcáimímmôitrênbànhọp.Hãynhìntừgócđộbạnlàmộtphầncủachuỗihiệuứngcảmxúctrongcuộcsốngvàtrongcôngviệc.

Hãythửbiểuhiệncảmxúclạcquantrongmộtngày.Hếtngàyhômđó,bạnhãychúýxemcảmgiáctiêucựccủangườikhácđãảnhhưởngđếntâmtrạngtíchcựccủabạnthếnào.Điềuquantrọngởđâylàkhôngđượcđểhọbiết.Hãynhìnnhậnnhữnggìđãxảyra,tậphợpvàxemxétlại.

Cảmxúctheonhóm

MộtthửnghiệmkinhdoanhgiảđịnhtạiĐạihọcYalegiaochohainhómvớinhiệmvụlàquyếtđịnhsốtiềnthưởngchomỗinhânviêntừnguồnngânquỹnhấtđịnh.Mỗithànhviêntrongnhómphảitínhmộtkhoảntiềnthưởngcàngnhiềucàngtốtchomộtsốnhânviênnàođónhưngvẫnphảitỏracôngbằngvớinhữngnhânviêncònlại.

Kếtquảlà:ởnhómthứnhất,mâuthuẫnđãxảyra,quanhệgiữa

cácthànhviêntrởnêncăngthẳng,trongkhinhómthứhaitấtcảđềuhàilòngvớiquyếtđịnhcuốicùng.Sựkhácbiệtnằmởcác"taytrong"đượcbímậtcàiđặtvàomỗinhóm.Ởnhómđầutiên,đólàmộtngườibiquan,chánchường,cònởnhómthứhailạilàngườilạcquan,vuivẻ.Tinhthầnchungtrongcácbuổihọpchịusựchiphốicủanhữngngườinày,mặcdùkhôngaitrongnhómhiểuđượctạisaocảmgiáccủamìnhlạicósựbiếnđổi.

Quađểýtôithấy,trongcácbuổitưvấnthayđổicáchquảnlý,cácnhânviênchưahiểurõvềtổchứcthườngchúýtớinétmặtcủanhữngngườixungquanh.Họtìmkiếmnụcườihoặccáicaumàyđểquađóđoánđịnhcảmxúcvàphảnứngcủangườikhác.Sauđóxuhướngchungcủahọlàbắtchướctheocảmxúccủasốđông.

HÃYTHỬ

Nếucấptrêncủabạncốthuyếtphụcrằng"Thayđổiđểcóđượcnhữngđiềutốtnhất",nhưngbạnvàđồngnghiệplạikhôngcảmthấythế,hãyxemcóphảinétmặthoặcngônngữhìnhthểcủavịsếpấykhôngđồngbộvớinhữnggìcôấynóihaykhông?Phảichăngcácthànhviêntrongnhómđangdõitheonétmặttiêucực(biểuhiệncảmxúcbêntrong)củamộtngườicóvịthế?

Thôngđiệptừkhuônmặt:Từtránđếncằm

Nếpnhăntrêntrán

Khimộtngườinàođóđangcânnhắcgiảipháphoặcsuynghĩvề

nhữnggìvừađọchoặcnghequa,họsẽnhănmàytạoracácnếpnhăntrêntrán.Biểuhiệnnàychothấysựtậptrunghoặcsuynghĩcăngthẳng.

Nhướnmày

Góctrongcủađôilôngmàynhướnlênmộtcáchnhanhchóng.Đâylàđiệubộphổbiếnởnhiềunơi.Dấuhiệunàythểhiệnsựnhậnbiếtvàthíchthú,thườngthấyởngườichâuÂu,ngườiBali,thổdânBushmenvàngườiDađỏNamMỹ.Ngoàira,dấuhiệunàycònđượcsửdụngtrongcácnhómcộngđồngnhưbộlạcAfghan,hoặccácnhàmôigiớichứngkhoánởNewYork.(NơiduynhấttránhdùngcửchỉnàylàNhậtBản.VớingườiNhật,cửchỉnàybịcholàthấtlễ).

HÃYTHỬ

Khigặpánhmắtcủamộtngườilạ,bạnhãynhướnmàyvớihọ.Cửchỉbạnnhậnđượcthườngsẽlàlờichàohoặcnhướnmàyđáplại.

Nhữngdấuhiệukháctừđôimày

Vớimộtngườiđangkhóchịu,cơmặtcủahọsẽkéolôngmàythấpxuốngvàgầnvềgiữagươngmặt.Hạthấplôngmàylàcáchmộtngườithểhiệnưuthếhoặctỏýgâyhấnvớingườikhác.

Nhướnmàycóthểlàdấuhiệucủaviệcchuẩnbịxinýkiếnhoặcxinphépaiđó.Khimộtngườinàođókhôngchắcrằngýkiếnhayhànhđộngcủahọcóđượcchấpnhậnhaykhông,họthườngnhướnmàyvàgiữnguyêntrongchốclát.Điềunàyẩnchứacâuhỏirằng:"Tôi

làmvậycóđượckhông?”,"Anhnghĩthếnàovềnhữnggìtôivừatrìnhbày?".

Cũnglàđiệubộnhướnmày,nhưngnếunódiễnratrongkhoảngvàigiây,kèmtheođólàđộngtácnghiêngđầuthìẩnýsauđósẽlàngườinghecóhiểunhữnggìmìnhvừanóikhông.Nếuđólàcáinhướnmàytừtừ,đầungẩnglênthìđólạilàđiệubộthểhiệnsựkhôngchấpthuận.Nhướnmộtbênmày,nhấtlàđikèmvớimộtnụcườibíhiểm,thểhiệntháiđộhoàinghi.Cuốicùng,nhướnmàyđikèmvớiđôimôimímchặt,đầucúithấpvànhẹnhàngquayđithểhiệntháiđộcoithường,khôngquantâm.

Mũichotabiếtnhữnggì?Khichuẩnbịthựchiệnmộtcửchỉnàođó,ngườitathườnghítthậtsâukhiếncánhmũiphồnglên.MộtnhânviêncủaCụcĐiềutraLiênbangMỹ(FBI)chobiết:"Khimộtnghiphạmnhìnxuống(hànhđộngchegiấu)vàmũicủahắnphồnglênthìrấtcóthểhắnđangchuẩnbịquanhcovớitôi”.

Mặcdùbạnkhóbiếtđượcaisẽlàngườicôngkíchmìnhtrongcuộchọp,nhưngđiệubộphồngmũicủamộtaiđótrongtìnhhuốngnàysẽlàdấuhiệucảnhbáohoặchứahẹnmộtlờinhậnxéthayhànhđộngnàođó.Mộtcáinhănmũitrongcuộchọpcũngchothấytháiđộhoàinghicủamộtngườitrướcnhữnggìvừađượctrìnhbày.

Máđỏửng

Sovớinhữngbộphậnkháctrêncơthể,haimálànơinhạycảmnhấtđốivớidòngmáulưuthông.Đólàvì,khicảmxúcdângtrào-dùlàtứcgiận,vuisướnghaybốirối-thìmáuđềuchảydồnvềmặt.Vàmộthiệntượngkhótránhkhỏilàmặtngườiđósẽđỏửnglên.

Dacăng

Quansátđộcăngxungquanhmá,dọctheohàmvàcổ,tacóthểbiếtđượcmộtngườiđangcăngthẳnghaytứcgiận.Đểthấyrõhơnđiềuấy,bạnhãythửnínthởvàcảmnhậnsựcănglênởnhữngvùngnày.

Nụcười:thậtvàgiả

Nụcườigiảtạolàbiểuhiệnnhằmchegiấumộtcảmxúcnàođó.Khimộtngườikhôngmuốnngườikhácbiếtcảmgiácthậtsựcủamình(nhấtlàkhingườiđómuốncheđậysựkhóchịuhoặcgiậndữ),họthườngcốtạochomình"mộtkhuônmặtvuivẻ".

TiếnsĩPaulEkmanchorằngcómườitámkiểucườikhácnhautrongđóhầuhếtđềugiảtạo.Mộttrongnhữngkiểucườiphổbiếntrongcôngviệclàcười“giảlả”.Đâylànụcườimàcấptrênthườngsửdụngkhimuốnloạibỏýtưởnghoặcphêbìnhmộtnhânviênnàođó.Trongcuộcsống,chúngtacũnghaygiảvờcườikhicảmthấykhônggầngũivớinhữngngườixungquanh.Nụcườithậtđượcdànhchonhữngngườichúngtathậtsựquantâm.

Cónhiềucơhộiđểluyệntậpnụcười,cảgiảlẫnthật.TheocácnghiêncứucủaĐạihọcMaryland,trẻmườithángtuổichumôiphảnứngtrướclờithìthầmthânthiệncủangườilạ,chúngchỉnởnụcườihạnhphúc,thánhthiệnkhiởgầnmẹ.

Tạoramộtnụcườigiảtạokhôngkhó.Bạnchỉcầnkéodãnmộtsốcơmặtvàkhóemôisanghaibênlàcóthểtạoranụcười.Tuynhiên,mộtnụcườigiảcũngrấtdễnhậnra.

Điềunàylàdonhữngkhácbiệtrấtrõsovớinụcườithật.Khicườithật,khôngchỉkhóemiệngcósựthayđổimàcònkéotheosựthayđổitoànbộkhuônmặt:mắtsánglên,tránnhănlại,mánhôcao,daxungquanhvùngmắtvàmiệngnhăn,vàcuốicùnglàmiệngnhoẻncười.

Mộtdấuhiệukháccủanụcườithậtlàvùnglôngmàybêntrongsẽhạthấpxuống.Khicườigiả,lôngmàysẽkhônghạthấp,vìthếnụcườiấytrôngcứngnhắc,gượnggạo.

Nụcườithậtcũngrấtkhólàmgiảkhichúngtacócảmgiáckhó

chịu.Chẳnghạn,cácnhânviênbánhànghoặcmộtngườiđãnghecâuchuyệncườiđóhàngtrămlầnsẽchỉnởmộtnụcườilịchsự,môikhẽnhoẻnlênvàchỉdừnglạiởđó.

Nếubạnnhìnvàobứcảnhmộtngườinàođóđangmỉmcười,môikhéplạithìđôimắtsẽchobạnbiếtcảmxúcthậtsựcủahọ.MoWilliams-họasĩvẽtranhminhhọađồngthờilàtácgiảcủanhiềubộsáchdànhchothiếunhi-nóirằngkhiôngvẽmộtkhuônmặtvớiđôimắtbuồnvànụcườitrênmôi,đólàbứctranhcủamộtkhuônmặtbuồn.Giờthìbạnđãrõrồichứ!Sựthậtvềnụcườinằmtrong(hoặcxungquanh)đôimắt.

HÃYTHỬ

Liệtkêdanhsáchnhữngchuyệnbạncholàthúvị,ngốcnghếchhoặcbuồncười(nhưmộtcửchỉ,mộtsựkiện,hoặcmộtchuyệnvuihaymộtbộphimhàihước…).Khicódịpthamdựmộtsựkiện,haymộtbuổihộithảonàođó,hãyđểmọingườithấybạnthânthiện,dễgần,hãydừnglạimộtchútnghĩvềnhữngkýứcvuivẻvàđểnhữngcảmxúcthậtđóđemlạichobạnmộtnụcườithậttựnhiên.

Nụcườiluôntácđộngmạnhmẽđếntấtcảchúngtadùlýdovàđộngcơphíasauđólàgìđinữa.Bộnãoconngườitỏrathíchnhữngkhuônmặthạnhphúcvànhậnrachúngnhanhhơnbấtkỳvẻmặttiêucựcnào.Nụcườilàmộtphầnquantrọngtronggiaotiếp,ngườitacóthểnhậnranụcườicủamộtngườidùởcáchxatận90mét(khoảngcáchbằngchiềudàicủamộtsânbóng).

Ngônngữcủađôimôi

Chuyểnđộngcủađôimôicóthểhélộcảmxúcthậtsựcủamộtngười.Khicăngthẳng,miệngchúngtasẽtrởnênkhôkhốc,vìthếviệcsờhoặcliếmmôiđượcxemlàcửchỉxoadịutrướctrạngtháilolắng,bồnchồn.Cắnmôidướichobiếttìnhtrạngcăngthẳng,thườngthấykhimộtngườicốkìmnénlờichỉtríchcủamình.

Mímmôi(đôikhimímvềmộtbên)làđiệubộphổbiếnkhingườitaphảicânnhắctrướcnhiềulựachọn.Mímmôicũngcóthểlàdấuhiệuchobiếtngườiđókhôngtánthànhýkiếnhoặchànhđộngcủangườikhác.Điệubộnàythườngbắtgặpởcácphiêntòa.Trongkhiluậtsưbênnguyênnói,bênbịsẽmímmôitỏvẻbấtđồng.Thẩmpháncũngthườnglàmnhưthếkhibấtđồngýkiếnvớiluậtsưtrongcáccuộctranhluậntạitòa.

Bặmmôixuấthiệnkhimộtngườiđangtứcgiận,thấtvọng,mấttinh

thần,hoặccốkìmnénlờinói.

Bặmmôiluônđiliềnvớicảmxúctiêucực.Mộtđôimôiđầyđặnluôncósứchấpdẫnbởichúngđượccholàdấuhiệutíchcựcmàngườikhácđangphảnhồivớichúngta.Điệubộphùmôiphồngmánhưmuốnthổihơitrongmiệngrathườngđiliềnvớitháiđộcamchịu,hoàinghihoặcthấtvọng.

Khibịgiậtmình,đôimôisẽrunlên.Đólàdấuhiệumàtôitừngthấykhimộtnhânviênởcửahàngtạphóavôtìnhđụngvàomộtsố

hàngtrưngbàytrongtiệm.Môidướivàcằmcủacôấyrunrunbiểulộtrạngtháibấtngờvàhếthồn.

Ngáp

Thôngthường,khithấyaiđóngáp,chúngtanghĩngayrằnghọđangchánhoặcmệtmỏi.Nhưngcácnhàtâmlýhọcngàynaychorằngngápcònlàmộtcơchếđểnétránhnhữngvấnđềphứctạp,căngthẳng.Nhiềungườithàngápcònhơnphảithảoluậnnhữngvấnđềchánngắt.

Tôitừngcódịpđàotạomộtngườiquảnlý–mộtngườiđầynănglựcvàthànhcôngtrongviệcđiềuhànhtổchứcmangtầmvócquốctế,nhưnglạikhôngthểkiểmsoátnổicontraimình.Thằngbécóvấnđềvềhànhvi.Tôithấybấtcứkhinàochúngtôiđềcậpđếnvấnđềcủacậubévànhấtlàvaitròlàmmẹcủanhàquảnlýnàythìcôấylạibắtđầungáp.Thựcra,đólàcáchcôấycốtìnhnétránhvấnđề.

Thèlưỡi

Ngườitathườngliếmmôikhibịcăngthẳnghoặckhinghĩvềmộtbữaănngon.Nhưngcómộtcửchỉkháclàlưỡithègiữahaihàmrăngvàkhôngchạmmôi.Điệubộnàyxảyrarấtnhanh,gợitôinghĩđếnhìnhảnhcủamộtconrắnđangthèlưỡi.

Vàdườngnhưđâyluônlàdấuhiệucủasựlừadối.

Tôibướcvàomộttiệmsửaxe.Nhânviênbảotrìkhẳngđịnhrằngđólà“giáhữunghịnhất”.Rồicậuấyvàotrongđểxinýkiếncủaôngchủ.Họđứngsaumộttấmkính.Tôikhôngthểngheđượccuộcđốithoạigiữahọ,nhưngtôicóthểthấyđượcnhữngcửchỉhọthểhiện.

Mộttrongnhữngcửchỉấylàcáithèlưỡirấtnhanhcủangườithợsửachữakhikếtthúccuộcnóichuyệnvớiôngchủ.

Rõràng,thèlưỡilàmộtcửchỉvôthức.Khinóichuyệnvớimộtngườivàthấyngườiấylàmđiệubộnày,bạncóthểchắcchắnrằngngườiấyđangcốnétránhmộtviệcgìđó.

Khinhânviênsửaxetrởra,cậutacamđoanvớitôirằngôngchủđãđồngýđólàgiáhữunghịnhấthọcóthểđưara.Tôitừchốivàtìmmộttiệmsửaxekhácvớigiáchỉbằngphânnửa.

Ngướccằm

Mộtngườiđangtứcgiận

hoặcthủthếthườnghấtcằmratrước.Ởtrẻnhỏ,khikhôngmuốn

làmmộtviệcnàođó,đứatrẻthườnghấtcằmlên,kèmtheođólàtiếnghétphảnđối"Không".Đồngnghiệpcủabạncũngcóthểsẽhànhxửtươngtựkhihọgiậndữ,cảmthấykhôngđúnghoặcsắpđưaralờiphảnđốiaiđó.

Nuốt

Đâylàcửchỉdễnhậnthấyởnamgiới,tráiA-đamởcổ

họchuyểnđộnglênxuống.Cửchỉnàythểhiệnsựbốirối,loâu,hoặccăngthẳng.Vídụ,tôiđểýthấytrongcáccuộchọp,khingườinghekhôngthíchhoặcbấtđồngýkiếnvớingườinói,tráiA-đam(*)củahọsẽchuyểnđộnglênxuống.

Cáctưthếcủađầu

Nghiêngđầu

Ởcácbộlạcnguyênthủy,nghiêngđầulàcáchđểngherõhơnâmthanhcảnhbáosựnguyhiểm.Ngàynay,nghiêngđầulàdấuhiệuthểhiệnsựthíchthúvàbịcuốnhútvàocâuchuyệncủađốiphương.Điệubộnàythườngxuấthiệnởnữgiới.Nghiêngđầucóthểlàtínhiệutíchcực,nhưngcũngcóthểlàdấuhiệucủasựtiêucựcvớitâmlýquyphục.Trongkhitraođổicôngviệcvớinamgiới,phụnữnêngiữthẳngđầuởvịtrítrunglậphoặcítnhấtcũngnênýthứcđượccácthôngđiệpkhônglờimìnhđưara.

Quayđầu

Khimộtngườiphảinóirahoặcphảinghenhữngđiềumìnhcảmthấykhôngthoảimái,họthườngquayđầutránhnéngườiđangtròchuyệnvớimình.Đâylàmộtnỗlựcnhằmtạokhoảngcáchvớiđốiphương.Hãyquansáthànhđộngthìnhlìnhgiậtđầurasauhoặctừtừdichuyểnthậntrọngrasau.Cảhaiđềulàdấuhiệuthểhiệnsựkhóchịu.

Cúiđầu

"Coichừngbêndưới!".Ngaylậptứcphảnứngbảnnăngsautiếnglanàysẽlàgiậtvailênvàđẩyđầuxuốnggiữavai.Đâylàtưthếtôithườngthấyởnhiềunhânviênkhitiếpxúcvớicấptrêncủamình.Trongcôngviệc,cúiđầuthườnglàdấuhiệuchobiếtđịavịvàmốiquanhệgiữacáccánhânvớinhau.

Anhấycảmthấybấtantrướccấptrêncủamình

Ngẩngcaođầu

Nhiềunămtrước,mộtthửnghiệmđãđượctiếnhànhvớimột

nhómsinhviênhútthuốclá.Ngườitaquansátphảnứngcủacácsinhviênnàysaukhichohọbiếtkếtquảbàikiểmtra.Nhữngsinhviênđạtkếtquảtốtphàkhóihướnglêntrongkhinhữngsinhviênlàmbàikhôngtốtlạiphàkhóixuốngdưới.Tấtcảđềudotưthếđầucủahọ.Đầungẩngcaomộtcáchvôthứckhichúngtacảmthấytựtinvàngượclại,khithiếutựtin,đầucủachúngtasẽcúithấp.

Gậtđầu

Nếulắcđầumangnghĩa"Không"hoặc"Tôikhôngđồngý"thìgậtđầuđượcxemlàdấuhiệutánthành,thôngcảmhoặcchấpthuận.Gậtđầumộtcáchchậmrãithườngthểhiệnsựquantâm,thíchthúcủangườiđóđốivớinhữnggìđốiphươngđangnói.Ngượclại,gậtđầunhanhthểhiệnsựthiếukiênnhẫncủangườinghehoặccóthểlàdấuhiệuchobiếtngườiđóđangmuốnlêntiếng.Trongmộtthửnghiệmnọ,mộtnhómsinhviênngành

CHƯƠNG5NGÔNNGỮCỦAĐÔITAY

JANEĐANGKỂCHOIANNGHEMỘTCÂUCHUYỆN.Đếnđoạnmộtnhânvậttrongtruyệnlénbỏthuốcđộcvàonướcuốngcủakẻthù,đểdiễntảhànhđộngđó,JanenắmtaylạihìnhchữCvànghiêngtaynhưthểđangrótthứgìđótừchiếccốc.Điềuđócólẽkhôngcógìlạ,ngoạitrừviệcJanevàIanđềubịmù.

Cửchỉtaykhôngchỉđóngvaitròhỗtrợcholờinóimànócònlàphươngthứcgiaotiếpcótừxaxưacủaconngười.Cácnhànghiêncứungàynaytinrằngtổtiênloàingườigiaotiếpvớinhauthôngquangônngữcửchỉ.Tronglịchsửtiếnhóacủaloàingười,lờinóixuấthiệnsauđiệubộcửchỉvàtrởthànhmộthìnhthứcgiaotiếpchủyếu.Tuynhiên,giữacửchỉvàlờinóilạicómốiliênhệmậtthiếtvớinhau,khôngthểthựchiệnđiềunàymàthiếuđiềukia.Đâylàmộtthóiquencốhữukhôngbaogiờmấtđichodùbạnnóichuyệnquađiệnthoạihaynóichuyệnvớimộtngườibịkhiếmthịchăngnữa.

Trongchươngnày,chúngtasẽcùngđivàotìmhiểutạisaocửchỉtaylạitrởthànhmộtphầnquantrọngkhôngthểthiếutronggiaotiếp.Tạisaoviệckếthợpnhiềucửchỉtaykhácnhaulạitạochongườitadángvẻthânthiệnhơn?Bêncạnhđólàsựkhácbiệtgiữacácdấuhiệubiểutrưngvớinhữngcửchỉcóýthức,vàcáchgiảimãcáccửchỉbiểulộmứcđộtựtin,chânthành,lolắng,lừadối,đắnđo,khóchịuvàchốngđối.

Cửchỉthườngđượcsửdụngđểbiểuđạtmộtthôngđiệpnàođó(nhưdùngtaychỉvàomộtđiềukhoảntronghợpđồng).Cửchỉcòn

đượcsửdụngkhimuốnkiểmsoátlờinóicủangườikhác(giơtaylênrahiệudừnglại),hoặcradấuhiệuthaythếcholờinói(mộttayđuamô-tôthểhiệnsựtháchthứcvớitayđuakhácbằngcửchỉkhiếmnhãgiơngóngiữalên).Bêncạnhđó,nhiềulúccửchỉcònđượcsửdụngmộtcáchtựđộngvàvôthứckhinói.Chúngtathườngítđểýđếnđiệubộcủamình,nhưngtrongthựctế,nhữngđiệubộnàyđượcsửdụngrấtnhiềunhằmđạthiệuquảcaotronggiaotiếp.

Mộtnguyênnhânquantrọngkháclýgiảitạisaochúngtadùngcửchỉtaykhinóichuyệnđólà:nhữnghìnhảnhởnãochothấymộtvùngđượcgọilàvùngBroca-giữvaitròquantrọngtrongviệcthúcđẩylờinói.Khuvựcnàykhôngchỉhoạtđộngkhichúngtanóichuyệnmàcònhoạtđộngkhichúngtavẫytay.Docửchỉđượcnốikếtmậtthiếtvớilờinóinênnócóthểhélộnhữngsuynghĩbêntrong.

Quanhiềulầnthửnghiệmvớigầnmộttrămtrẻemvàngườilớn,cácnhànghiêncứupháthiệnrằngviệckếthợpđộngtáctaykhinóigiúpcácđốitượngnàynhớcácconsố,cáchgiảibàitoán,cũngnhưchữcáitrướcđótốthơn.

Ngượclại,khikhôngđượccửđộngtay,cácđốitượngnàyhầunhưkhôngnhớgìcả.

HÃYTHỬ

Lầntới,khimộtaiđónóichuyệnvớibạn,hãygiảvờnhưbạnhoàntoànkhônghiểuvàyêucầucôấylặplạinhữngđiềuvừanóilầnnữa.Hãyquansátxemcôấycóthựchiệncácđộngtáctaymàcôấyđãkhôngsửdụngởlầnnóiđầukhông.Tôichắcrằngcôấysẽ

làmthế!Cáccửchỉtaygiúpgiảithíchvàthuyếtphụcđốiphươnghiệuquảhơn.

Biểuhiệnbêntrongvàbênngoài

Cóbaogiờbạnđểýrằng,khimộtngườisaymêvớinhữnggìhọnói,độngtáctaycủahọsẽtrởnênsinhđộnghơn?Tayhọchuyểnđộnglinhhoạtnhằmnhấnmạnhnhữngđiểmmấuchốtvàthểhiệnsựnhiệttình.

Nghiêncứuchothấyngườitathườngchúýđếnnhữngngườikếthợpnhiềucửchỉtayvớilờinóihơn.Cácnghiêncứunàycũngchỉrarằngngườicókhảnănggiaotiếpbằngtaythườngđượcđánhgiálà"nồngnhiệt,dễchịuvàmạnhmẽ",ngượclạinhữngngườiítsửdụngcửchỉtaythườngbịxemlà"lýtrí,lạnhlùng,vànguyêntắc".

Mứcđộtươngđồnggiữacácchuyểnđộngtayvớitrạngtháitâmlýcủamộtngườicũngchotabiếtnhiềuđiềuthúvị.Nếumuốnthểhiệnsựhănghái,nhiệttình(vídụnhưtrongbuổiphỏngvấn),bạncóthểgiatăngcáccửchỉgiaotiếpbằngtay.Tuynhiên,vungtayquátrớn,nhấtlàkhibàntayliêntụchấtquavaisẽkhiếnbạntrôngcóvẻmấttựchủ,thiếutincậyvàthiếuthuyếtphục.

HÃYTHỬ

Trongcácbuổitiệcbuffet,hầuhếtmọingườiđềuđứng,taycầmlyvànóichuyệnvớinhau.Điềunàykhiếnviệcsửdụngcửchỉtaycủahọbịhạnchế.Nếuđểýmộtngườinàođóđanghăngsaynói,bạnsẽthấycôấyđặtlyxuốngvàdùngtaydiễntả.Nhưngnếumộtngườichỉghéquathamgiavàocâuchuyệnthìhọsẽkhôngdùngnhiềuđộngtáctayvàkhôngcầnđặtlyxuống.

Mộthìnhảnhkhácmàbạncóthểquansátđượctrongbuổinóichuyệnlàcửchỉlặplại.Hãyđểýmộtnhómngườiđangnóichuyện,bạnsẽthấykhiaiđótrongnhómsửdụngmộtcửchỉđặctrưngthìlúcsaunhữngngườicònlạicũngcónhữngcửchỉtươngtự.

Mộtvàidấuhiệubiểutrưng

Mộtsốcửchỉmangýnghĩachungđượcsửdụngmộtcáchcóýthứcthaycholờinói.Chúnglàcácdấuhiệubiểutrưng,vàcũngnhưlờinóiđượcthaythế,chúngnằmởbáncầunãotrái.

Cácdấuhiệubiểutrưngnàyđượcchúngtatiếpthuởtrường,ngoàixãhội,vìvậynhìnchungchúngcósựkhácbiệttùytheotừngnềnvănhóa.SauđâylàmộtvàivídụbạncóthểbắtgặpởcáccôngtyởBắcMỹ:

■Ngóncáigiươnglênthườngđượchiểulà"làmtốtđấy","đồngý",hoặc"mọichuyệnổncả".

■Lắctay-lòngbàntayúpxuống,ngóntaytrảiđềuvàlắcqualắclạimangnghĩa"tàmtạm"hoặc"cóthể".

■HaingóntaytạothànhhìnhchữVmanghàmýchiếnthắng,cũngđượcsửdụngnhưmộtdấuhiệucủahòabình.

■Nhúnvai,đặcbiệtkhilòngbàntayngửalên,ngụýđốiphươngkhôngbiết,khônghiểu,hoặckhôngquantâm.

■Bàntaykhumnơilỗtai,ngụý"Tôikhôngthểnghenhữnggìanhnói".

■Vỗtránlàcáchnói"Ồkhông,tôiquênkhuấyđimất!"hoặc"Tôithậtngốclàmsao!".Ngóncáichỉxuốngmangnghĩa"ýkiếntồi"hoặc"không".

Cửchỉtayvàmiệng–dấuhiệunóidối

Khônggiốngvớinhữngdấuhiệubiểutrưng,hầuhếtcáccửchỉtaykhôngphảilàcửchỉcóchủýmàchúngchỉlànhữngchuyểnđộngvôthức.Ngườitathựchiệnnhữngcửchỉnàynhằmtruyềntảicảmgiácthựcsựcủahọ.Vìvậythôngquađóbạncóthểpháthiệnvàgiải

mãmộtcáchchínhxáckhinóichuyệnvớimọingười.

Hãylấycửchỉtaykếthợpvớimiệnglàmvídụ.Khitrẻemnóidối,chúngthườngdùngmộthoặccảhaitaychemiệngnhưthểmuốnrútlạilờinói.Nhữngđứatrẻlớnhơnthìbiếtrằngcửchỉnàysẽvạchtrầnchúng,vìthếchúngcốngănnólại.Vấnđềlàhànhđộngnàyđãtrởthànhthóiquenvàthayvìchấmdứt,nólạiđượcchuyểnthànhmộtcửchỉkhác-nhẹnhàngvàtinhtếhơn.Dấuhiệunóidốibắtgặpởngườilớnlàđiệubộngóntayvôtìnhchehoặcchạmvàomiệng(cóthểngụytrangquaviệcgiảbộhohoặcngáp)hoặcbàntayđưalênmiệngnhưnglạingậpngừngrồilướtquamôihoặcsờmũi.

Nhữngngườinóidốicũnghaysờmũibởivìlượngadrenalinetăngcao,khaithôngcácmaomạchvàgâyngứa.Quansátkỹ,bạnsẽthấy,khiaiđóchuẩnbịnóidốihoặcsắpnóiđiềugìđóxúcphạm,họthườngcómộtcửchỉvôthứclàlấytaysờmũi.

Ngườitasờmiệnghoặcmũikhôngchỉkhihọnóidốimàcònlàmthếkhilắngnghengườimàhọcholàđangnóidối.Kim-mộtnhânviêncảnhsátnóirằng,khithẩmvấnhainghiphạmcùngmộtlúc,côđặcbiệtchúýđếncửchỉnàyởcảhainghiphạm.

HÃYTHỬ

Lầntới,khibạndẫndắtcuộchọphoặcphảithuyếttrình,hãyđểýxemnhữngngườithamdựcósờmũihoặcchemiệnghaykhông.Nếuthấycửchỉnày,bạnhãyngưnglạivàgiảiđápthắcmắccủahọ.Chẳnghạn:"Tôibiếtcóvàingườiđangnghingờnhữnggìtôinói"hoặc"Cóvẻanhvẫncònngờvựcđiềunày.Anhcóthểchotôibiếtthắcmắccủaanhkhông?".

Cửchỉxoadịu

Trongquátrìnhtrưởngthành,conngườicónhữngcửchỉtựtrấnandướinhiềudạngthứckhácnhaunhằmgiúpcơthểđiềuhòacăngthẳng.Trẻsơsinhvàtrẻnhỏthườngbiểulộcửchỉnàybằngcáchmútngóntaycái,nhainhairìatấmchăn,hoặcvớitayđòingườinàocó

thểlàmchúngantâm.Lớnhơnmộtchút,chúngtựcósựđiềuchỉnhhànhvichothíchhợphơn.

Đểxoadịubảnthân,ngườitathườngcọnhẹhaichânvớinhau.Họkéocổáo,khoanhtayvàxoahaitayvàonhau,hoặctựômlấybờvaimình.Cũngcókhihọđặtbàntaynàyvàolòngbàntaykiavànhẹnhàngmát-xacácngóntay.Cáchnàykhôngchỉgiúpxoadịumàcòntạonênmộtsựtựvệchocơthể.

Mọitiếpxúcgiữatayvàcơthểđềucótácdụngxoadịu.Nhữngcửchỉtựtiếpxúcnàythườngbiểulộcáccảmgiácnhưxấuhổ,nghingờ,lolắngvàngạcnhiên.

Sựđụngchạmấycóhiệuquảrõrệtởnhữngvùngnhạycảmnhưmặtvàcổ.Vỗmặt,xoatrán,kéohoặcmát-xadáitaibằngngóncáivàngóntrỏ,haynghịchtóccóthểđượcxemlànhữngcửchỉxoadịu.Cắnhoặcgặmmóngtayhaybútchìcũnglàmộtphảnứngthườngthấykhingườitacăngthẳng.

Vuốthoặcxoacổlàmộttrongnhữngcửchỉxoadịuthườngxuyênvàquantrọngtrướccáctácnhângâycăngthẳngbêntronghoặcbênngoài.Kéocổáocóthểlàcáchgiántiếpthểhiệnsựngộtngạt.Hãyđểýtớinhữngngườihayvuốtphầndướicằm.Vùngnàytậptrungnhiềudâythầnkinhnênkhivuốt,áplựcmáuvànhịptimsẽgiảmđi,giúpngườiđótĩnhtâmlại.

Ởphụnữ,điệubộsờcổnhằmxoadịubảnthâncósựkhácbiệtsovớinamgiới.Đôikhihọchạmhoặcxoắnsợidâychuyềnđangđeo.Họcũngchạmhoặccheđiphầnlõmởcổ(vịtrítráiA-đamcủanamgiới)khicảmthấybấtan,sợhãihoặclolắng.

HÃYTHỬ

Làmộtnhàquảnlý,khithấynhânviêncủamìnhsờgáy(điệubộđaucổ)saukhinghethôngbáolịchcôngtácmới,bạnhãyhỏicôấycóthắcmắcgìkhông.Làmộtnhânviênbánhàng,khithấykháchhàngbắtđầugãiđầu,bạncầnhiểurằngngườiđóvẫnchưabịthuyếtphục.Vìthếhãyđềcập

tớiphầnbảohànhsảnphẩmvàdịchvụkháchhàngđểthuyếtphụchọ.

Lòngbàntaymở

Khihuấnluyệnkỹnăngthẩmvấnchođiềutraviên,ngườitathườngdạyhọchúýđếnlòngbàntayvìđólàmộttrongnhữngnơiquantrọngbiểulộsựtrungthực.Thôngthường,ngườitarấtkhónóidốikhilòngbàntaymở.Khiđangnóisựthậthoặcsắpnóirathật,ngườitacóxuhướngdùngcáctưthếmở,đểlộlòngbàntay,cổtayvàđưatayxakhỏithânngườinhưmuốnthểhiệnthôngđiệp"Anh

thấykhông,tôichẳnggiấugiếmđiềugìcả".

Nắmtay

Khiaiđónóidốihoặccảnhgiác,họsẽítsửdụngcửchỉtay.Nếuđangngồi,họsẽgiữtaytronglòng.Nếuđangđứng,họcóthểsẽđểxuôitay,bỏtayvàotúiquần,nắmchặtvậtgìđóhoặcsiếtchặtnắmtay.Tấtcảnhữngcửchỉnàychứađựngthôngđiệprằng:"Tôiđangcấtgiữnhữngđiềubímậtvàkhôngcóýđịnhtiếtlộchúng".

Trongkhiđàmphán,đểthểhiệnsựchânthànhvàthiệnchícủamình,ngườitathườngđặthaitaytrênbànvàdùngcửchỉtaykhinói.Tráilại,khikhôngthẳngthắn,hoặckhôngcóthiệnchí,ngườitahaygiữtaydướibànhoặcsátthânngười.Nếuđểýbạnsẽthấy,khimộtngườiđượchỏi,họ

thườngnắmchặttayhoặcúplòngbàntaylại.Điềunàyhélộrằnghọđangphòngthủhoặcrútlui.

Cólầntôihỏimộtđồngnghiệprằngmốiquanhệcủaanhvớicấptrênnhưthếnào."Ồ,rấttốt",anhấytrảlờitrongkhihaitayvẫnđặttrongtúiquần,rồinhanhchóngchuyểnđềtài.Vàingàysautôipháthiệnrằnggiữahọđangcóxíchmíchlớnvàanhđangcốtìmviệckhác.

Đểtaytrongtúiquầncũnglàthủthuậtđànôngsửdụngkhikhôngmuốnthamgiavàocuộcnóichuyện.Điềunàycũnghàmýrằng:"Tôisẽkhôngnóilờinàocả".

Tayvàđiệubộkémtựtin

Nắmchặttayhoặcđancácngóntayvớinhauthểhiệnsựthiếutựtin.Treongóncáivàotúiquầnhoặcgiấunhữngngóntayấycũngchothấysựthiếutựtin(ngóncáiluônnằmởvịtrítrunglập,vìthếkhingóncáigiơlênhoặcbịchemấtcóthểlàdấuhiệuquantrọngchobiếtđiềugìđó).Bàntaynàycầmcácngóncủabàntaykiacũngchothấysựthiếuthoảimáivàmấttựtincủađốiphương.

Tayvàđiệubộtựtincaođộ

Khimộtngườinàođóđangcótưthếtayhình"thápchuông"(đầucácngóntaychạmvàonhau,ngóntrỏgiươnglên,hailòngbàntayhởnhẹ,cácngóntrảiđều),

điềuđónghĩalàhọđangcảmthấytựtinvàthoảimáinóivềđềtàimìnhamhiểu.Cácchínhtrịgia,nhàquảnlý,giáosưvàluậtsưthườngsửdụngcửchỉnàykhinói.

Đôikhicácdoanhnhânmócngóncáitrongchiếcáoghi-lêbêntrongbộcom-lêhoặccầmveáonhằmbiểulộsựtựtincủamình.

Tayvàđiệubộkhôngtánđồng

Cáccửchỉthườnggặpthểhiệntháiđộdodựhoặckhôngtánđồngđólàsờmũi,daymắt,sờtai.Nhữngcửchỉnàyngụýrằng"Tôithấykhôngổnlắm","Việcấynghecóvẻkhôngphảivậy”,hoặc"Tôikhôngđồngtìnhvớicáchgiảiquyếtđó”.Gõngóntaytrênbànlàdấuhiệuthiếukiênnhẫn.Chốngcằm,cácđầungóntayômvào

máthườngchobiếtđốiphươngđangbìnhphẩmngườinóihoặcđềtàiđangnói.Cuốicùnglàđộngtácnhặtcácbụivảidínhtrênquầnáo,chodùlàcốýhayvôtình,thườngtruyềntảithôngđiệp:"Tôikhôngđồngý,nhưngtôisẽkhôngtranhluậnvềchuyệnđó".

HÃYTHỬ

Nếupháthiệnrabấtcứđiệubộkhôngđồngtìnhnàotrongcuộchọp,nhấtlàkhibạnlàngườiđiềuhànhcuộchọpthìđừngbỏquachúng.Thayvàođó,hãyđể

đốiphươngbiếtrằngbạnquantâmđếnnhữngbănkhoăncủahọvàkhuyếnkhíchhọthamgiathảoluận.Dùkhôngthểhiệnthànhlời,nhưngtháiđộkhôngđồngtìnhnàycóthểảnhhưởngxấuvềsau.Biếttrướcnhữnggìngườikhácđangcảmnhậnluôntốthơnlàkhôngbiếtgì,nhấtlàkhiđólànhữngcảmxúctiêucực.

Mộtsốcửchỉtaykhác

Cáccửchỉtaykhácnhauchotabiếtcácphảnứngkhácnhau.

Cửchỉbuồnchán

Khingườinghebắtđầulấytayđỡđầucủamìnhthìhànhđộngđóchothấyrằnghọđangcảmthấybuồnchán.Cửchỉnàydiễnracànglâubaonhiêucàngchobiếttháiđộchánnảncủađốiphươngnhiềubấynhiêu.

Cửchỉgiậndữ

Nắmchặttaysaulưngthườngbiểuhiệnsựgiậndữhoặcthấtvọng.

Chỉtaybằngngóntrỏ

Chỉvàlắcngóntaytrỏthườnglàđiệubộcủaphụhuynhkhilarầycontrẻ.Cácchínhtrịgiavànhàquảnlýcũngsửdụngcửchỉnàytrongcáccuộchọp,đàmphán,hoặcphỏngvấnnhằmnhấnmạnhhoặctỏuythếcủamình.Tuynhiên,thayvìlàmộtdấuhiệucủasựuyquyền,cáichỉtayhunghãn(mộthoặcbốnngóntay)sẽkhiếnchủthểtrôngnhư

mấttựchủvàđangcốuyhiếpngườikhác.

Cửchỉthíchthú

Khôngphảicửchỉnàocũngtiêucực.Sựquantâmthậtsựđượcbiểulộquacửchỉtaykhẽđặtngaycằmnhưngkhôngcóýđỡlấyđầu.

Vuốtcằmlàdấuhiệuchobiếtngườingheđangcânnhắcnhữnggìvừađượctrìnhbày.Hãytìmkiếmcửchỉngaysaudấuhiệuvuốtcằm.Nếuđốiphươnghướngngườivềtrước,chậphaibàntaylạihoặcđưarabấtkỳmộtdấuhiệutíchcựcnàođó,quyếtđịnhcủahọsẽgiốngvớiýbạn.Nhưngnếuđốiphươngngảngườirasauvàkhoanhtay,cóthểbạnsẽgặprắcrối.

Tựangườitrongkhilòngbàntayúpxuốngvàvỗnhẹtrênbànvàilần(nhấtlàkhiđikèmđiệubộnhướnmày)luônlàbiểuhiệncủasựthỏamãn.

HÃYTHỬ

Giaotiếpkhônglờiđóngvaitròquantrọngtrongcác

cuộcthảoluậncôngviệc.Domọingườihayngồikhitraođổinêncửchỉtaycủahọthườngdễthấynhất.Nếuđểý,bạnsẽnhậnratừngloạidấuhiệunhưdấuhiệubiểutrưng,dấuhiệunhấnmạnh,dấuhiệuthểhiệnsựhứngthúđượcbiểulộnhằmphảnứngtrướcnộidungcuộchọp.

Tưthếvai

Tưthếvaicũngchứađựngmộtýnghĩariêngbiệt.Cáccơvairấtnhạycảmtrướcnhữngbiếnđổicảmxúcdùlànhỏnhấtvàsựthayđổitưthếdùkhónhậnra(nhưnghiêngvai,khomvai,hoặchướngvairatrướchaysau)cũngcóthểchobiếttâmtrạngbêntrongcủamộtngười.

Hãyquansátvàđểýxemliệutưthếvaicóđồngbộvớilờinóicủađốiphươnghaykhông.Nhữngtưthếvaisauđâysẽtiếtlộchobạnnhiềuđiềuquantrọng:

■Khithưthả,tayvàvaicủamộtngườisẽởtưthếthoảimái:vaihơihạthấpvềtrước,cánhtaybuônglỏngtựnhiên.

■Vainhôlênvàkéorasauchobiếtsựtựchủvàcảnhgiác.

■Khomvaicóthểđơnthuầnchỉlàmộttưthếxấuhoặclàdấuhiệucủacamchịuvàthấtbại.

■Tưthếchothấymộtngườithânthiệnvàdễgầnlàkhimộtbênvaicủahọthảlỏngvàhạthấphơnphầnvaikia.Tưthếnàycóthểđượcthaythếbằngtưthếđặtmộttaytrongtúi.

■Đôilúc,sựbấtcânxứngởhaivailạingụýrằngchủthểđangphânvân,chưadứtkhoát.Điềunàyđặcbiệtđúngkhibạnthấyvaicủađốiphươnghếtngảratrướclạinghiêngvềsau.Ngườicótưthếnàyđangcốhiểunhữnggìvừanóihoặcđangcânnhắctrướckhinói.

Vòngtayràochắn

Khiaiđócócảmgiácxalạtrongnhómhoặccảmthấybấtan,họthườngđứngkhoanhtay.Mộtđiệubộkháckínđáohơnlàmộttaybắtngangngười,nắmhoặcchạmvàotaykia.Nhữngcửchỉnàytạoramộtràochắnvôhìnhđemlạicảmgiácantoànchochủthể.Khiđứngtrướcđámđôngđểnhậngiảihoặcphátbiểungườitacòncómộtcửchỉtươngtựkhác,đólàđanhaitayvàonhauvàđểphíatrước.

Mộtràochắnantoànkháclàđiệubộmộttayđặttrướcngườiđểtaykiacóthểchạmvàotayáo,lắctay,đồnghồhoặcnhữngthứkháctrêntay.Cửchỉnàythườngđượccácchínhtrịgia,nhữngngườilàmtruyềnhình,nhânviênbánhàng,vànhữngngườikhôngmuốnđểlộsựcăngthẳngcủamìnhsửdụng.

Tưthếđónghoàntoàn

Làmộtdiễngiả,tôiluôntránhsửdụngcửchỉđóngtrướckhánthínhgiả,chẳnghạntưthếtaykhoanhtrướcngực.Hầunhưởmọinơi,cửchỉnàyđềumangnghĩaphòngthủhoặctiêucực(bấtđồng,chốngđốivàtựvệ).Khôngnhữngthế,nghiêncứucònchothấykhingườinghekhoanhtay,họkhôngchỉcóýnghĩtiêucựcđốivớidiễn

giảmàcònítchúýtớinhữnggìđượctrìnhbày.

Trongmộtnghiêncứunọ,mộtnhómnhữngngườitìnhnguyệnđãđượcmờithamgiacácbuổidiễnthuyết.Nhómđầutiênđượcyêucầukhôngkhoanhtay,khôngbắtchéochânmàngồiởtưthếtựdo,thoảimái.Nhómthứhaiđượcyêucầukhoanhtaytrướcngực.Kếtquảchothấymứcđộhiểuvànhớởnhómthứhaikémhơnnhómđầutiênlà38%.

HÃYTHỬ

Bạnnênlàmgìkhithấykhángiảcủamìnhkhoanhtay?Câutrảlờilàhãylàmgìđóđểkhuyếnkhíchhọđổitưthế.Tôithườngáp

dụngthủthuậtđưarahàngloạtcâuhỏibuộckhángiảphảitrảlờibằngcáchgiơtay.Ởcáccuộchọpnhỏhơn,tôichiamọingườithànhnhữngcặpđôihoặcbađểthảoluậnnhanhnhữngvấnđềchính.Trongcuộcgặpchỉcóhaingười,tôimờiđốiphươngmộtlycàphêhoặctrà(bạnthửuốngkhikhoanhtayxem!).Ngoàira,còncónhiềucáchkhácnhưphátsách,bút,thôngtinquảngcáo,hàngmẫuhoặctờgiấycósẵncâuđố.Việcbạnchọnthủthuậtnàokhôngquantrọng,miễnlàmọingườikhôngkhoanhtaylạinữa.

Lưuýrằng,tưthếđóngkhôngchỉxuấthiệnởkhángiảmàngaycảdiễngiảđôikhicũngrơivàotưthếnày.Nămngoáitôicódịpthamgiamộtdiễnđànnọvàquansátmộtdiễngiả-đạidiệnchomộtcôngtythuộcFortune100.Kếtthúcbàithuyếttrình,tronglúcchờđợicâuhỏitừkhángiả,anhtađãđứngkhoanhtaytrướcngực.Vàchẳngcógìngạcnhiênkhikhôngcóbấtcứcâuhỏinàođượcđặtrachoanhtacả.

Cửchỉ5C

ỞChương1,tôiđãliệtkê5chữ“C”cầnthiếtđểgiảimãngônngữhìnhthể.Bạncầnphảihiểungữcảnhthayđổiýnghĩacủacửchỉrasao,nhậnbiếttổhợpcácdấuhiệuđangtruyềntảicùngmộtthôngđiệp,đểýxemgiaotiếpkhônglờicóđồngbộvớilờinóiđikèmhaykhông,nắmrõranhgiớihànhvicủamộtngườiđểcóthểđánhgiásựnhấtquánhànhvicủangườiđóvàchọnlọcngônngữhìnhthểphùhợpvớinhữngảnhhưởngvănhóa.Mộtvàivídụsauđâyvềcửchỉtaysẽgiúpbạnhiểurõhơn.

Ngữcảnh(Context)

Xemxéttìnhhuốngởhaiphònghọp,mọingườiđềungồikhoanhtay.Bạncóthểchorằngnhânviênởcảhaiphònghọpđóđềucótháiđộphảnđối,nhưngkhisosánhvớingữcảnhcụthểbạnsẽtìmrađiểmkhácbiệtlớn.Nhiệtđộtrongcănphòngđầutiênrấtlạnh,ghếngồilạikhôngcótayvịn,dođómọingườiphảingồikhoanhtayđểthoảimáihơn.Ởcănphòngthứhai,nhiệtđộấmvàcáctayghếđềucónệm.Lúcnày,bạncóđủlýdođểcủngcốchonghivấncủamìnhrằngmọingườitrongphòngđangcótháiđộbấtđồngvớinhữnggìđượcthảoluận.

Tổhợp(Clusters)

Mộtkháchhàngđangcốgiảithíchsựthấtvọngcủacôấyvớibạn-nhânviêngiaodịchkháchhàng-vềsaisóttrongbảnsaokêkhaitàichínhgầnđâycủacô.Haitaycôấyđặtngangngực,lòngbàntaymở,vainhônhẹvàkhuônmặtthểhiệnsựhoangmang.Nhìnkỹ,bạnsẽthấyngônngữhìnhthểcủacôấylàmộttổhợpcácdấuhiệucủasựbấtlực,vàkhẩnkhoảnđượctrợgiúp.

Đồngbộ(Congruence)

Cấptrênchiasẻvớibạnmộtsốlờikhuyênhữuíchkhithươnglượngvớiđạidiệncủacáccôngtykhác."Tôimuốnđạtđượcthỏathuậnnàymộtcáchkhônkhéo"-ôngấynói.Nhưngkhinói,ônglạinệnnắmđấmlênbàn.Làmộtnhânviên,bạnphảinghetheonhữnggìngườiquảnlýnói,nhưngnhữngcửchỉkhôngđồngbộ,thậmchíhùnghổcủaôngấykhiếnbạnlúngtúng.Rờikhỏiphònghọp,bạnkhôngtránhkhỏicảmgiácthiếusựthuyếtphụctrướcnhữnggìngườiquảnlýđưara.

Nhấtquán(Consistency)

Mộtphụnữphảiratrướctòalàmchứngchohànhvilừađảocủacấptrên.Runrẩytừlúcđứnglàmchứngchotớikhirờikhỏitrụsởtòaán,ngườiphụnữấyđãbiểulộhàngloạtcửchỉchothấysựthiếutrungthực:ánhmắtnétránh,taysờmiệng,sờmặt,xoắntóc...Làngườiquansátphiênxử,bạnbiếtđiềuđókhôngcónghĩalàcôấynóidối.(Nếunóidối,côấyđãthểhiệnngônngữhìnhthểthoảimáihơnởthờiđiểmcholờikhai).Biểuhiệnlolắngcủangườiphụnữấytrongsuốtkhoảngthờigiantạitòaphùhợpvớisựbốirốicủacô,nhưngkhôngcónghĩalàcôlừadối.

Vănhóa(Culture)

Sauthànhcôngcủacuộcđàmphán,mộtquảnlýngườiMỹphấnkhởilàmdấuhiệugiơngóntaycáilên.Cửchỉnàymanghàmnghĩarằng“tốtlắm!”.Khôngmay,mộtvàingườithamdựcuộchọpđólạilàngườiÚc.VàtrongvănhóacủangườiÚcthìcửchỉnàybịcholàthiếulịchsự.

Trướckhikếtthúcchươngtìmhiểuvềngônngữcủađôitay,bạnhãyhìnhdungnhữngcửchỉmàđạodiễnchươngtrìnhtruyềnhìnhthườngsửdụng.Chẳnghạn,đặttayngangcổlàhiệulệnh“cắt”,táchngóntrỏvàngóncáixanhaunghĩalà“tiếptục”.Đâylànhữngdấuhiệuquenthuộc,truyềntảithôngđiệpnhanhvàdễhiểu.

Trongchươngnày,chúngtôicóđềcậpđếnmộtsốdấuhiệukhôngdễnhậnbiếtngayđược.Vàđólàlýdotạisaotôikhuyếnkhíchbạnchúýđếnnónhiềuhơn.Bạnsẽthấyđộngtáctaycủamộtngườisẽtiếtlộchobạnnhiềuđiềuhơnvềhọ.Vìvậy,hãyvậndụngnhữnghiểubiếtcủamìnhmộtcáchlinhhoạtđểcóđượcnhữnghiệuquảtốthơntronggiaotiếp.

CHƯƠNG6TƯTHẾĐÔICHÂNNÓILÊNĐIỀUGÌ?

TRONGHÀNGTRIỆUNĂM,đôichânkhôngchỉgiữchứcnăngdichuyểnmàcòngiữvaitròquantrọngtrongchiếnlượcsinhtồnnhư"chiếnđấu,trốnchạyhoặcđứngim"củaloàingười.Nhómtếbàothầnkinhcảmxúcnằmngaytrungtâmhệthốngthầnkinhphảnứngxúccảmcủachúngta.Chứcnăngchínhcủanólàđưaranhữngphảnứngtứcthờitrướctácđộngcủamôitrườngbênngoài.Nhữngphảnứngcảmxúcnàyxảyratrướccảýnghĩ.Trướckhichúngtaýthứcđượchànhđộngcủamìnhthìbộnãođãtácđộngvàođôichân,vàtùyvàotìnhhuốngmàtabỏchạy,tungcúđáđánhtrảhoặcđứngim.

Độngtácphảnứngtrướcnguyhiểmvốnđượclậptrìnhsẵntrongmỗingười.Bấtcứkhinàophảiđốimặtvớinguyhiểm,thậmchíchỉlàbựcbội,đôichâncủatavẫnphảnứngtheocáchđứngim,sauđócốgắnggiữkhoảngcách,hoặctungcúđálại.

JoeNavarrolàmcôngtácphântíchhànhvichoFBIđược15năm.Hiệnnay,ôngphụtráchmảnghướngdẫnkỹnăngngônngữhìnhthểchocáctaychơibàichuyênnghiệp.Khiđượchỏivềkinhnghiệm,ôngđáp:"Hãyquansátbànchân,bàntayvàkhuônmặtcủađốiphương.Đóchínhlànhữngbộphậnbộclộchínhxácnhấtvềhọ".

Chươngnàyrấtngắngọnnhưnglạichứađựngnhiềuthôngtinthúvịvàhữuíchgiúpbạnhiểurõngườikháchơn.Bạnsẽkhámpháracáchnhậnbiếttâmtrạnglolắnghayvuimừng,phòngthủhaylơđãng,quyếttâmhaytháoluicủamộtngườichỉbằngcáchđọccácdấu

hiệuquatưthếchâncủangườiđó.

Khimộtngườicốgắngkiểmsoátngônngữhìnhthểcủabảnthân,họchủyếutậptrungkiểmsoátnétmặtvàcửchỉtay.Hãylấycácchínhtrịgialàmvídụ.

Cácđảngpháichínhtrịlớnthườnghuấnluyệnchocácứngcửviêncáchđưarahìnhảnhđẹpvềbảnthânvàđảngpháicủamìnhtrướccôngchúng.Giaotiếpkhônglờigiữvaitròquantrọngtrongviệccủngcốvàduytrìhìnhảnh.Chẳnghạn,họsẽđượcchỉdẫnvềcáchcười,cáchgiaotiếpbằngmắtvàcửchỉ,rồicáchbắttaysaochothậtnồngnhiệtvàđĩnhđạc.Khingồi,họphảinghiêngngườivềphíatrướcnhằmtỏthiệnýbànluậnvàhợptácvớiđốitác.

Tuynhiên,hiếmkhicácchínhtrịgia,nhânviênlàmviệctrongngànhgiảitríhoặcquảnlýđượcđàotạovềngônngữhìnhthểtừphầneotrởxuống.Cũngvìthế,tưthếchânthườnglànơitiếtlộsựthậtnhiềunhất.

Đôichântiếtlộsựthật

Khinóidối,hầuhếtmọingườithườngcửđộngchânnhiềuhơn.Bướcchânbồnchồn,đilạiloanhquanh,haichânngoắcvàonhauhoặcvấpvàođồđạc.Ngườitacònduỗihoặcgậpchânđểgiảitỏacăngthẳng,thậmchíngọnguậyhoặcđáchânnhưhànhđộngcốtháochạy.

Cácnghiêncứuđãđượctiếnhànhtrênmộtsốđốitượng.Bấtkểđốitượngcónhậnthứcđượcviệc"đọcdấuhiệuđôichân"củađốiphươnghaykhôngthìkhithấyđượctoànthânđốiphương,hầunhưhọđềunhậnbiếtđượctháiđộlừadốicủangườiđó.Chẳngcógìlạ

khinhiềuthươngnhâncảmthấythoảimáihơnlúcngồinóichuyệnvớiđốitácbởilúcnàyđôichâncủahọđượcchiếcbànchegiấu.

HÃYTHỬ

Lầntới,khicầnđánhgiáhoặcmuốnhiểurõhơnmộtaiđó,bạnhãykéohọrakhỏibàngiấyhoặcbànhộinghị.Hãyngồiởnơimàbạncóthểthấyđượctoànthâncủahọ.Thậmchíchodùbạnkhôngcốýlàmnhưthếthìviệcquansátcácdấuhiệukhônglờitừnhữngchuyểnđộngởchânđốiphươngcũngsẽgiúpbạnítnhiềuhiểuhơnvềngườiấy.

Đôichânvuivẻ

Khôngchỉtiếtlộtrạngtháicăngthẳng,bấtan,đôichâncònhélộnhữngcảmxúctíchcựcởconngười."Nhảychânsáo","nhảycẫng","bướclânglâng"lànhữngcụmtừthểhiệnmốiliênhệgiữacảmxúctíchcựcvớiđôichân.

Nhữngtaychơibàichuyênnghiệpcóthểbiếtkhinàođốiphươngnắmthếthượngphongchỉthôngquađiệubộrungchân,chodùngườiấycốtạora"bộmặtvôcảm"chăngnữa.Điềunàylàdođiệubộrungchân,nhịpchân,ngọnguậychânđượccholà"đôichânvuivẻ".Đólàdấuhiệuthểhiệnsựtựtincaođộ,nóchobiếtđốiphươngđangnắmgiữcácconbàicao,vìvậycầnphảicảnhgiác.

Bạncũngsẽbắtgặpmộtdấuhiệutươngtựtrongcáccuộcđàmphánkinhdoanh.Nếuthấyaiđórungchânhoặcthấyvaicủahọlắcnhẹdoảnhhưởngcủachuyểnđộngchân,thìbạncóthểchắcchắn

rằngngườiđóđangcảmthấytựtinvềvịtríđàmpháncủamình.

Trườnghợpngượclại,khingườiđàmphánrungchân,rồibỗngnhiênngưngbặtsaukhiđưaralờiđềnghị,thìđólàdấuhiệuchothấysựhồihộpchờđợi,tươngtựnhưhànhvinínthởvậy.

Giốngnhưbấtkỳdấuhiệukhônglờinào,điệubộrungchâncũngcầnphảiđặttrongtươngquanvớicửchỉvốntrởthànhthóiquencủamộtngười.Nếungườiđócóthóiquenrungchânmộtcáchtựnhiên(phảnứngbìnhthườngtrướccăngthẳng)thìrấtkhótìmradấuhiệuđôichânvuivẻ.

Tưthếchânthểhiệnýmuốnrờiđi

Hãytưởngtượngbạnđangngồiởbànăncùngđứaconbatuổiđangmuốnrangoàichơi.Tronglúcngồiăn,phầnthântrêncủacậunhóccóthểvẫnđốidiệnvớibànăn,nhưngbànchâncủanólạitụtdầnxuốngsànnhà,rồixíchdầnvềphíacửa.

Ngườilớnchúngtacũngcónhữngbiểuhiệntươngtự.Điềunàydườngnhưđãănsâuvàotiềmthứcmỗingười.Chúngtacóthểbiếtkiềmchếhơnnhưngđóchỉlàvẻbềngoài.Chânchúngtaquayđitrướcnhữngthứchúngtamuốntránhxavàthườnghướngvềnhữngnơitamuốnđến.

HÃYTHỬ

Mỗikhinóichuyệnvớiđồngnghiệphoặcvớikháchhàngcủamình,nếubạnthấyhọtỏvẻquantâm,phầntrêncơthểhướngvềbạn,nhưngbànchânlạihướngraphíacửa,hãyquansátkỹhơn.Nếungười

đóđangrungchânhoặcnhịpchân,đặcbiệthướngvềphíacửa,đólàhọđangmuốnbỏđi.

Tưthếbắtchéochâncủamộtngườicũngbộclộsuynghĩbêntrongcủahọ.Nếumũichâncủabànchânđangbắtchéochỉvềphíabạnthìcóvẻngườiđóthíchbạn.Cònnếumũichânhướngquachỗkhác,nhấtlàhướngracửa,thìcólẽngườiấyđangmuốnrờiđi.

Tưthếchânhòađồnghoặcloạitrừ

Đâylàmộttìnhhuốngbạnrấtdễgặpphảitrongmôitrườnglàmviệc:Haiđồngnghiệpcủabạnđangnóichuyệnngoàihànhlang.Bạnmuốnthamgiacùnghọ,nhưnglạikhôngbiếtmìnhcóđượcchàođónhaykhông.Bằngcáchquansátbànchâncủahọ,bạnsẽcóđượccâutrảlời.

Khibạntiếpcậnhaiđồngnghiệpđó,họsẽđónnhậnbạnbằngmộttronghaicửchỉsau:Nếubànchâncủahọvẫngiữnguyênvàhọchỉxoayphầnthântrêncủamìnhvềphíabạn,thìhọthậtsựkhôngmuốnsựcómặtcủabạn.Nhưngnếubànchânhọmởrộnghướngvềbạn,điềuđónghĩalàhọsẵnsàngchàođónbạn.Ngườiởgầnbạnnhấtsẽhướngmũichânvềphíabạntheothếhìnhtamgiác.

HÃYTHỬ

Khithấymộtnhómngườiđangnóichuyện,bạnhãyquansátbànchâncủahọđểbiếtđượcngườinàothựcsựthamgiavàocâuchuyện.Nếutấtcảbànchânđềuhướngvàovịtrígiữanhómthìđólàcuộcnóichuyệncósựthamgiacủamọithànhviêntrongnhóm.Nếukhông,bằngcáchquansátvịtríđôibànchân,bạncũngcóthểbiếtaithựcsựthamgiavàaibịloạitrừ.

Tưthếngoắcchân

Tôiphảiphỏngvấnmộtsốnhàlãnhđạocủacáccôngtykháchhàngđểtậphợpthôngtinchobàithuyếttrìnhvềviệcthayđổibanquảntrịvàongàyhômsau.Biếtđượcsựthayđổisắptớiảnhhưởngrấtlớnđếnbộphậndịchvụkháchhàngnêntôiđặcbiệtquantâmđếncuộcnóichuyệnvớingườiquảnlýbộphậnnày.

-Côcảmthấythếnàovềnhữngthayđổisắptới?–Tôihỏingười

quảnlý.

-Tôikhôngsao.Mọithứđốivớitôiđềuổn!–Côấyđáp,rồingoắcchặthaimắtcáchânvàonhau.

-Côchắcchứ?–Giọngtôinghingại.

Sauítphútimlặng,ngườiphụnữấytáchhaimắtcáchânkhỏinhauvàlêntiếng:

-Thựcratôicảmthấylolắngvìbộphậncủatôicóthểbịcắtgiảmnhânsự.

Tưthếbắtchéochânhoặcngoắchaichânvàonhaulàtưthếchânnàyvắtquachânkiaởphầndướibắpchânhoặcmắtcáchân.

Quađểýtôithấyrằngkhimộtngườikhôngthíchđưaraquanđiểmcủamình,họsẽngoặtchânrasau.Ngượclại,khitựnguyệnchiasẻ,họsẽkhôngngoặtchânlạinữa.

Nhiềuhànhkháchvìcăngthẳngtronglúcchờmáybaycấtcánhnêncũngcóđiệubộkhóachânnày.Ngoàira,cácnhàtuyểndụngchorằngtronglúctrảlờiphỏngvấn,nhiềuứngviêncũngcócửchỉngoặtchân,điềunàychothấyđốiphươngđangchegiấucảmxúchoặctháiđộcủamình.Cácnhàđàmphántàibacũngcoiđiệubộnàynhưlàdấuhiệuchobiếtđốiphươngđangchegiấuquyềnlợinàođócủabảnthân.

Điệubộngoặtchâncũngthườngxảyrakhingườitacảmthấylolắnghoặcbịđedọa.Hầuhếtmọingườiđềungoặtchânlạikhingồitrongphòngnhasĩ.Mộttưthếchânkhácthểhiệnsựbấtanhoặcvị

thếthấpmàbạncóthểbắtgặpquanhbànhộinghịlàmũichânquặpvàotrong.Ngườitacóthểngồivớitưthếthoảimáimởởphầnthântrênnhưngđôichâncủahọlạinóilênsựthật.

Tưthếchânmởvàđóng

Nếutưthếbắtchéochânthểhiệntháiđộbảothủ,nghingạithìngượclại,tưthếchânmởhoặckhôngbắtchéobiểulộtháiđộcởimởhoặccóưuthế.Khicảmthấythoảimái,ngườitacókhuynhhướngdangrộngchânhơn.Tưthếngồidangrộngchânởnơicôngcộngthườnglàkiểungồicủađànông,biểulộmứcđộthoảimáivàtựtincao.Tuynhiên,ngaycảphụnữcũngngồiởtưthếnàykhihọcảmthấyantoànhoặckhôngbịđểý.Trongnhàhàng,cảhaigiớiđềuthíchngồiởtưthếnàyvìphầnchânđãđượctấmkhăntrảibànchephủ.

Bắtchéochân

Cónhiềulýdokhiếnmộtngườingồibắtchéochân.Thôngthườngđâylàtưthếngồithoảimáinhất.Ngồibắtchéochân,các

ngónchânthảlỏnglàtưthếngồiưathíchcủacảhaigiới,nhưngđànôngthườngngồiởtưthếnàynhiềuhơnphụnữ.Tưthếnàylàdấuhiệukhônglờibiểuhiệnsựthoảimái,dễchịu.

Bắtchânchữngũlàtưthếngồiưathíchcủađànông,chiếmkhánhiềukhônggian.Tưthếnàytoátlênvẻtựtinvàvịthếcủachủthểtrongnhóm.

Tưthếngồibắtchéochân(thườngđicùngvớicửchỉkhoanhtay)đượcnhiềudoanhnhâncótínhtranhđuasửdụng.Đâycũnglàtưthếphòngthủmànhiềungườithểhiệnkhiphảinghemộtviệchaymộtngườimàhọkhôngđồngtìnhnói,hoặckhicảmthấybịđedọa.

Khuỵuđầugối

"Tôikhôngthểđứngvữngnữa"khôngchỉlàmộtlờinóiquámàđócònlàsựthực.Tronglúcđauđớnhoặcthấtvọngcùngcực,đầugốingườitasẽkhuỵuxuống,khôngđỡnổithân.Vìthế,khimộtviêncảnhsátphảithôngbáochovợnạnnhânrằngchồngcôấyđãbịsáthại,điềuđầutiênngườiđónóithườnglà:"Xincôhãyngồixuống".Đầugốikhuỵuxuốnglàdấuhiệunóirằng:"Tôikhôngthểchịuđựngđượcnữa".

Dángđi

Dángđivàbướcchâncủamộtngườimangnhiềuýnghĩa,từtựtinđếnthiểunão.Khimộtngườicảmthấychánnản,đầuhọsẽrũ

xuống,vaihơirụtlại,mắtítkhinàonhìnlên,dángđiủdột.Ngượclại,nếumộtngườilạcquanvàtựtinthìhọsẽcóbướcđinhanh,chắcchắn,dángngườithẳng,đầuhướngvềtrước,cánhtaythảlỏngởhaibênngười.

RonaldReagan,cựuTổngthốngMỹkhôngchỉnổitiếngvớitàingoạigiaomàôngcònđượcbiếtđếnvớitàisửdụngngônngữhìnhthể.PhóngviêncủamộttờbáonọtừngmiêutảrằngReaganxuấthiệnnổibậttừphíasaucánhcổngNhàTrắngvớibướcchânsảirộngtrêntấmthảmđỏrồitiếnthẳnglênbục.Dángđiấychothấykhílực,sựquyềnuyvàtinhthầncởimởởông.

Rấtnhiềugiámđốccũngbướcvàophònghọpvớitácphongnhưthế.Họmuốnnóivớimọingườitrongphòngrằng"Tôilàngườichịutráchnhiệmởđây".Thôngđiệpđókhôngchỉđượctruyềntảitừlờinói,màtừdángđitựtin,mạnhmẽvàphongtháiđĩnhđạccủahọ.

Sựrènluyện,hoàncảnhxuấtthâncũngnhưcôngviệccũngảnhhưởngtrựctiếpđếndángđicủamỗingười.Mộtvũcôngchuyênnghiệpvàmộtbinhsĩsẽcódángđihoàntoànkhácchodùcảhaiđềulàphụnữ.Tuynhiên,dùnghềnghiệpvàvănhóakhácbiệtthếnàođinữa,bạnvẫncóthểtìmđượcnhữngnétchungquadángđicủahọ.Dángđinhanhvàsảichândàikhiếntacócảmgiácngườiđórấtvộivã,còndángđi"nhúnnhảy"biểulộmộttâmtrạngvuivẻ.

Bạncũngcóthểnhậnthấysựkhácbiệttrongdángđigiữađànôngvàphụnữ.Đànôngbướcđichắcchắn,dứtkhoát,trọngtâmphânbốđều,sauđómớidồnvềphíamũichân.

Cònphụnữkhibướchaydồntrọngtâmvềphíamũichân,thậmchícónhữngngườicònđitrênđầungónchân.

Cáctưthếđứng

Cósáutưthếđứngchủyếu,mỗitưthếsẽchobạnbiếtítnhiềuvềtháiđộcủachủthể.

Đứngnghiêm

Tưthếthểhiệnsựtôntrọng,nghiêmchỉnhnàythườngthấyởcácbinhsĩcấpthấpkhiđứngtrướccácsĩquancấpcaohoặcởcácnhânviênkhiđangnóichuyệnvớicấptrêncủamình.

ĐứngdạngchânKiểuđứngdạnghaichân,bànchânphẳng,vữngchắclàtưthếthườngthấyởnamgiới(giốngnhưtưthếcủacáctaygăng-xtơmiềnViễnTâyHoaKỳ)biểulộsựthốngtrịhoặckiênquyết.Taychốngnạnhhoặckhoanhtaykhiđứngởtưthếnàykhôngnhữnglàdấuhiệuchứngtỏuylựcmàcònthểhiệnsựlạnhlùng,khótiếpcận.

Tưthếđứngcânbằngtrọnglượngtrênhaichân

Khicảmthấythoảimáingườitathườngphânphốitrọnglượngđềulênhaichân.Tưthếđứngnàycònchothấytháiđộ"điềmtĩnh","vữngchãi"và“tựchủ”.

Tưthếđứngliêntụcthayđổitrọngtâmcơthể

Khikhôngthoảimái,nhiềungườicảmthấybồnchồnvàhayđứngdồntrọngtâmcơthểlênhếtchânnàyđếnchânkia.Họcũnghaybướcmộtchânlêntrướchayrasaunhưmộtcáchđểtrấntĩnhbảnthântronglúclolắng.

Tưthếđứngbắtchéochân

Đứngbắtchéochânthườngđikèmvớiđiệubộkhoanhtay.Đâylàtưthếđóngmangtínhphòngthủ,thểhiệnsựthiếutựtin.Ngườitathườngđứngởtưthếnàykhiởcùngnhómvớinhữngngườimìnhkhôngquenbiết.

Tưthếđứngmộtchântrụ,mộtchânhướngvềtrước

Khitrọnglượngcơthểdồnvàomộtbênhông,chânkiasẽtựdohướngvềphíangườihoặcnơinàongườiđócảmthấythoảimái.

HÃYTHỬ

Lầntới,khicódịpthamdựbuổihọpmặthoặcsựkiệnxãhộinàođó,bạnhãythửquansátcácthếđứngkhácnhaucủamọingười.Quađó,cóthểbạnsẽbiếtđượcaicảmthấykhôngthoảimáihoặcailàngườimớitrongnhóm(hầuhếtmọingườiđềuđứngởtưthếchéochânhoặcởthếthayđổitrọngtâmcơthểhếtchânnàyđếnchânkia).

Khimọingườiđứngthànhnhómvớinhau,bạnhãychúýxemmũichânhọhướngvềđâunhiềunhất.Chắcchắn,bạnsẽbiếtđượcailàngườiquantrọnghoặcđượcyêuthíchnhấttrongnhóm.

CHƯƠNG7KHÔNGGIANGIAOTIẾP

CÓBAOGIỜBẠNBƯỚCVÀOPHÒNGHỌPvàbựcmìnhkhithấychỗngồicủamìnhbịngườikhácchiếmmất?Cóbaogiờbạnkhóchịukhimộtđồngnghiệpbướcvàophòngbạnmàkhônggõcửa,hoặckhibạnpháthiệnracấptrênxáotrộngiấytờtrênbànlàmviệccủamình?

Chắcchắnlàcó!

Mỗingườichúngtađềucốgắngbảovệvàkiểmsoát“khuvựcriêngtư”củamình.Điềunàyđượcgọilàhànhvilãnhthổ,vànóđượclậptrìnhsẵntrongnãobộchúngta.

Hànhvisởhữulãnhthổđượcthiếtlậprấtnhanh.Nếuđểý,bạnsẽthấyhầunhưmọingườiđềungồilạichỗcũsaugiờnghỉtrưa,giữahaibuổithuyếttrình.

Ởchươngnàybạnsẽthấycáchsửdụngkhônggiannơilàmviệcnóilênđiềugì.Bạnsẽhiểuđượcmứcđộảnhhưởngcủavùngkhônggian,tứckhoảngcáchnàophùhợpnhấtgiữacáccánhânkhigiaotiếpvớinhau,vàtạisaomộtsốngườilạichọncáchbỏquachúng.Bạnsẽbiếttạisaoviệcsắpđặtchỗngồilạiquantrọngtrongcáccuộchọp,cũngnhưvănphòngcủamộtngườisẽchobạnbiếtđiềugìvềngườiđó.

"Tôicảmthấycôấythậtgầngũi."

"Anhtacựckỳbảothủ."

"Lùilại!"

"Côấyluôngiữkhoảngcáchvớitôi."

Giốngnhưnétmặt,cửchỉtayvàcácđiệubộhìnhthểkhác,khônggiancũngbiếtnói.Proxemics-ngànhhọcnghiêncứuvềkhônggiantronggiaotiếpkhônglờisẽchotabiếtmứcđộcácmốiquanhệgiữamọingườivớinhau.Khoảngcáchgiaotiếpgiữacáccánhântácđộnglêntháiđộvàcáchphảnứngcủahọkhitươngtác.

HÃYTHỬ

Trongcuộchọpsắptới,bạnhãyđểýxemaiđangngồicạnhai.Hầuhếtmọingườiđềuchọnngồigầnnhữngngườihọthíchvàcócùngquanđiểmvớichủđềthảoluận,đồngthờitìmcáchtránhnhữngngườimìnhkhôngthích.

Biếtgiữkhoảngcách

Ngaykhiuốngxonglynướcởquầybar,nhânviênkinhdoanhnọliềnmờikháchhàngcủamìnhđiăntrưa.

Quansát,tôibiếtngaylàvụlàmănđókhôngthành.Nguyênnhânlàdonhânviênđóđãtiếpxúcquágầnvớivịkháchhàngtiềmnăngkhiếnđốiphươngphảitừtừnhíchraxa.Khivịkháchđókhôngthểchịunổinữa,ôngấygiảbộcáolỗiđigọiđiệnthoạirồikínđáorờikhỏinhàhàng.

Mộttrongsốnhữnglỗichúngtadễmắcphảikhinóichuyệnvớingườikháclàkhôngđểýđếnkhoảngcáchcầnthiếtgiúpđốiphương

cảmthấythoảimái.Chỉcầnmộtsailầmnhưthếcũngđủdẫnđếnnhữngphảnứngngấmngầm.NhànhânchủnghọcEdwardT.Halllàmộttrongsốnhữngngườitiênphongnghiêncứuvềproxemics(thuậtngữdochínhôngđưara),vàôngđãpháthiệnrằngphảnứngsởhữukhônggianđãcótừlâuđời,nóănsâuvàotiềmthứcmỗingười.Cácphảnứngnàycũngrấtdễđoánnếubạnbiếtmìnhcầnphảitìmgì.

Cónămvùngkhônggiankhiếnngườitacảmthấythoảimáinhấtkhitiếpxúcvớingườikhác.Bạnhãytưởngtượngchúngnhưnhữngtráibongbóngvôhìnhmàtấtcảchúngtađềumangtheo.

Vùngthânmật(từ0-45cm)

Vùngnàyđượcdànhchogiađìnhvànhữngngườiyêunhau.Trongvùngnày,chúngtacóthểôm,chạmvàthìthầmvới

nhau.Sựtiếpxúcgầngũinàychỉdànhriêngchocácmốiquanhệcánhân.

Vùngriêngtưgần(45-60cm)

ĐâylàkhoảngcáchnhiềungườiởMỹthíchsửdụng.Vùngnàyxuấthiệntrongcáctươngtácgiữabạnbè,ngườiquenvàcácđốitácđángtincậy.

Vùngriêngtưxa(từ0,6-1,2m)

Khoảngcáchgiữacáccánhânkhitiếpxúcvớinhaucỡmộtcánhtay.Trongvùngnày,chúngtacóthểgiaotiếpthoảimáimàkhôngsợ

phảiđụngchạmnhau.

Vùngxãgiao(từ1,2-3,6m)

Khoảngcáchnàyphùhợpchohầuhếtcácmốiquanhệtrongcôngviệchàngngày.Chúngta

thườnggiữkhoảngcáchnàykhitươngtácvớinhữngnhânviênmớiquenhoặcởnhữngcuộcgặptrangtrọng.

Vùngđạichúng(trên3,6m)

Vùngnàyhầunhưđượcsửdụngkhidiễnthuyếttrướccôngchúng.

Dĩnhiên,nhữngvùngkhônggiantrênvôhìnhđốivớimỗichúngtanhưngđiềuđókhôngcónghĩalàchúngkhôngtồntại.Có

nhữngngườicảmthấythoảimáikhiởtrongxeđiệnngầmhoặcởthangmáyđôngngười-nơibuộcphảiđứnggầnvớinhữngngườimàtaquenbiết,nhưngcũngcónhữngngườingượclại.Khicóngườilạnàođóbướcvàovùngkhônggianriêngcủata,chúngtathườngcúihoặctránhra,cốtạorakhoảngcáchcóthểchấpnhậnđượcvớihọ.

Mứcđộkhoảngcáchtạonênsựthoảimáicũngkhácnhau,tùytheomỗingười.Nhữngngườikhôngthíchbịđụngchạmcókhuynhhướnggiữkhoảngcáchvớingườikhác.Ngượclại,nhữngngườithíchtiếpxúc,lạimuốnthungắnkhoảngcáchkhitròchuyện.

Dĩnhiên,khoảngcáchgiaotiếpgiữacáccánhâncũngkhácnhau,tùyvàomứcđộtincậytrongmốiquanhệcủahọ.Khoảngcáchcàngxa,mứcđộtincậycàngthấp.

Chúngtacóthểđánhgiácácmốiquanhệdựavàokhoảngcáchgiữahọ.Nếukhoảngcáchgiữahaingườiđangđứngnóichuyệnrấtgần,khoảngnửamét,thìcóthểhọkháthânthiếtvớinhau.

Cóthểnói,khônggiantươngtáctrởthànhmộtphầnquantrọngtronggiaotiếp.

Giớitínhcũngđóngvaitròquantrọngtrongviệctạorakhoảngcách.Giữađànôngvớinhau,nếukhôngquenbiết,họsẽgiữkhoảngcách.Trongkhiđó,khoảngcáchnàysẽđượcrútngắnlạikhihọtròchuyệnvớinhữngngườiphụnữmớigặp.Nhữngkhácbiệtvềkhoảngcáchgiữacáccánhânởthếgiớithựcvẫncóthểđượctìmthấytrongthếgiớiảo...

HÃYTHỬ

Dùbạnlàmviệctrongmộtcaoốcvănphòng,nhàmáyhoặctiệmtạphóađinữathìbạnvẫncóthểquansátmọingườitròchuyệnvớinhau.Khiquansát,bạnhãychúýkhoảngcáchgiữahọ.Quakhônggiantươngtác,bạnhãythửđoánxemmứcđộtincậygiữacácđồngnghiệprasao.

Thựctế,chúngtavẫnchophépmộtvàingườitiếpcậnmìnhgầnhơnnhữngngườikhác.NghiêncứucủaĐạihọcArizonachobiếtnhữngngườicóvẻngoàiđángtincậy(hấpdẫn,ănmặcchỉnchu,có

địavịxãhội)thườngdễbướcvào“vùngkhônggian”củangườikháchơn.Vàdĩnhiênmộtsốngườicónghềnghiệpnhư:bácsĩgiảiphẫuthẩmmỹ,huấnluyệnviênriêng,bácsĩvàchuyênviênmát-xa,đềudễbướcvàovùngriêngtưcủabạn.Mộtphụtánhasĩnóirằng:"Đốivớinhakhoa,khôngtồntạikháiniệm“vùngkhônggian”giữacáccánhân.Ýniệmnàyhoàntoànbịphớtlờbởitấtcảchúngtađềubiếtkhinàothìnhasĩsẽđưavàovàlấygìđórakhỏimiệng.Trongnhữngtrườnghợpđó,bệnhnhânvànhasĩđãngầmthỏathuậnbỏquacácquytắcvềkhoảngcách.

Nhưngngaykhiviệcchữatrịchấmdứtvàbệnhnhâncảmthấythoảimáitrởlạithìquytắcđólậptứcđượckhôiphục".

Vùngkhônggiancôngviệc

ỞMỹ,hầuhếtcácmốiquanhệtrongcôngviệcđềubắtđầutừkhônggianxãgiao.Khinhữngmốiquanhệnàypháttriểnvàsựtintưởngđãđượcthiếtlậpthìcảhaibêncóthểrútngắnkhoảngcáchthànhkhônggianriêngtư.Khimộtbênxâmphạmvàokhônggianriêngtưcủađốiphươngquásớmthìrấtcóthểmốiquanhệgiữahọsẽbịđổvỡ.

Khikhôngnhậnbiếtđượccácvùngkhônggiannàyvàýnghĩađikèm,ngườitarấtdễđemđếnchođốiphươngsựnghingờvàkhóchịu.Nhữngngườicảmthấycóưuthếthườngbiểulộsựtựtincủamìnhbằngcáchchiếmnhiềukhônggianhơn.Chínhhànhđộngđóđãkhiếnhọvôtìnhxâmphạmkhônggianriêngcủangườikhác.

Dĩnhiên,đôikhihànhđộngxâmphạmkhônggianriêngtưnàycũnglàdochủýnhằmgieovàolòngđốiphươngcảmgiácbấtan.Cảnhsátđiềutrathườngdùngthủthuậtngồisátvàgâyáplựcđốivới

nghiphạm.Khisửdụngthủthuậtnày,họđãxâmphạmvàovùngriêngtưcủanghiphạm,khiếnnghiphạmkhôngthểphòngthủvàvìvậyđemlạilợithếtâmlýchohọ.

Chiếnthuậtgiànhvàgiữlợithếcũnghayđượcápdụngởnơilàmviệc.Quansátcácnhânviêncấpcao,tôithấyhọthườngcốtìnhđứngsátnhaunhằmtạocảmgiácnghingạivàkhóchịuchođốithủ.

Chodùđộngcơlàgìđinữathìbấtcứsựtiếpcậnquágầnnàobạnkhôngthíchđềuđưađếnmộtphảnứngsinhlý:giatăngnhịptimvàphảnứngtĩnhđiện.Bạnsẽcốgiữkhoảngcáchthíchhợpbằngviệclùilại,hoặcnhìnđichỗkhác,haynépsaumộtvậtchắnnàođó(bàn,ghế).Cũngcókhi,theobảnnăngtựvệ,bạnépcằmxuốngngực,thậmchísờcổđểcùichỏchĩavềphíađốiphương.Điềunàychothấykhoảngcáchtronggiaotiếpđặcbiệtquantrọng,vàbạnphảihếtsứctinhtếkhiápdụngnó.

Mộtlầnnữa,cầnnhấnmạnhrằng,dùđộngcơlàgìđinữathìngườixâmphạmvào“vùngkhônggianriêng”củachúngtađềubịcholàvượtquágiớihạnhoặcbấtlịchsự.

Tiếpxúcquágầnlàhànhđộngkhôngphùhợpnơicôngsở,đặcbiệtlàkhiđồngnghiệphoặckháchhàngcảmthấybịđedọadolãnhthổriêngtưcủahọbịxâmphạm.

HÃYTHỬ

Đểýxembạnsẽphảnứngthếnàokhimộtngườitiếpxúcquágầnvớibạn.Hãythửđoánđộngcơcủangườiấy.(Anhấyđangcốđedọabạn?Tạoấntượngvớibạn?Haychỉđơngiảnlàvôtình?).

Khônggianvàvịtrí

Khônggianlàmviệcnơicôngsởchobiếtvịtrívàvaitròcủamỗicánhân.Mộtngườigiữchứcvụcàngcaothìkhônggianlàmviệcmàhọsởhữucàngrộng.Mộtsựkhácbiệtnữamàtacóthểnhậnbiếtlàkhoảngcáchtừbànhoặcghếcủahọđếnngườikhác.

Bướcvàophòngmộtcáchdèdặtvàvẫnđứngởgầncửaravàolàđiệubộcủanhữngngườicóvịtríthấphơnnhữngngườibướcthẳngvàotrong.Ngoàira,chúngtavẫnhaysuyđoánmộtngườilà“thiếutựtin”hoặc“ítquyềnlực”khihọgiữkhoảngcáchvớichúngta,trongkhiđóchúngtalạisẵnsàngtiếpxúcgầnhơnvớihọnhằmthểhiệnsựtựtincaođộvàquyềnlựccủamình.

Nhưđãđềcập,mộttrongnhữngcáchđểbiếtđịavịcủangườinàođó

trongcuộchọplàquansátvùngkhônggianmàhọchiếmgiữ.Nhữngngườicóđịavịthấphơn,kémtựtinhơn(nhấtlàphụnữ)thườngcókhuynhhướngthumìnhlại.Họsắpxếptấtcảvậtdụngcủamìnhthậtgọngàng.Ngượclại,nhữngngườitựtinhoặccóvịtrícaothườngbàygiấytờrakhắpbànvàkhẳngđịnhlãnhthổcủamình.

Trongcáccuộchọp,ngườicóchứcvụcaothườngngồiởđầubàn,vịtríchínhgiữa(vịtríquyềnlực).Khimộtngườimớibướcvàophòng,họthườngchỉnhlạiáo

khoác,vuốttóc,hoặcchỉnhtranglạivẻngoàicủamình.Điềunàynhằmchongườicóquyềnlựchiểurằngngườiđóbiếtquantâmđếnhìnhảnhcủabảnthân.Cácnhânviêncấpcaothườngngồibênphảicấptrên,phíađầubàn.Vịtrínàycólẽxuấtpháttừquanniệm“cánhtayphải”.

HÃYTHỬ

Trongbấtcứcuộchọpnàodobạnsắpxếp,hãychúýđếnmụcđích,tínhchấtcủacuộchọpđểbốtríchỗngồihợplý.Cănphòngcóbànhìnhchữnhậthoặchìnhbầudụcsẽtạonhiềukhônggianchongườicóvịtrícaongồiởđầubànđểđiềuhànhcuộchọp.Cáchbốtrínàycũngđemlạicảmgiáctrangtrọngvàcótổchức.Nhưngvớicáccuộchọpmangtínhhợptác,bạnkhôngnênquáchútrọngđếntôntitrậttự,cũng

khôngnênđểmọingườingồichiaphevớinhau.Quytắclà:nếumuốnthúcđẩyyếutốcạnhtranh,hãysắpxếpchođốiphươngngồiđốidiệnvớibạn;nhưngnếumuốntạokhôngkhíhòahợp,hãyđểmọingườingồicùngmộtphíavớinhau.

Ngồi

Sắpxếpchỗngồicóthểhìnhthànhsựtươngtácquaviệctạođiềukiệnhoặccảntrởtầmnhìncủangườiđótrướccácdấuhiệukhônglờicủađốiphương.Vịtríngồicóthểgiúpxácđịnhailàngườilãnhđạo.Chẳnghạn,mộtngườingồiởđầubàntrongphòngnghịánthườnglàngườiđượcbầuchọnlàmchủtọađoàn.

Mộtthửnghiệmđãđượctiếnhànhngẫunhiêntrênmộtnhómsinhviênnamchưatốtnghiệpđạihọc.Cácnhànghiêncứuchỉđịnhhọngồivàonhữngvịtrísaochomộtphíacónhiềungườingồi,cònphíabênkiachỉcóhaingười.Haivịtrínàyđượccoinhư"trungtâm"vìnhữngngườingồiđốidiệnsẽquansáthaingườinàynhiềuhơn.

Nhưdựđoán,saukhimọingườibànbạc,hainhânvậtngồiởvịtrítrungtâmđãđượcbầulàngườilãnhđạo.Dĩnhiên,nghiêncứunàyđặtranhiềunghivấn:Liệuhaingườiđóthựcsựcókhảnănglãnhđạo,haychỉvìvịtríngồimàmọingườinghĩnhưvậy?Rồi,phảichănghaingườiđóbắtđầuhànhxửkhácđikhihọnhậnthấybảnthânđangsởhữuvịtrítrungtâm?Rấtkhóbiếtđượcchínhxácnhữnggìđãxảyra,nhưngsẽthúvịnếubạncóthểtựkiểmnghiệmtrongcuộchọptớivàrútrakếtluậnchomình.

HÃYTHỬ

Nếubạncóhẹnăntốivớimộtđốitác,hãytìmmộtchiếcbànchophépbạnngồivuônggócvớihọ.Vịtrínàycótácđộngtíchcựcđếnlờinóicủabạn.Cácnghiêncứuchothấykhingồivuônggócvớinhaungườitathườngnóinhiềuhơnlàkhingồiđốidiện.

Trongcácbuổidiễnthuyếtcủatôi,ngườitathườngbốtríkhángiảngồitheokiểuởrạphát–cáchàngghếcùnghướngvềphíakhánđài.Nhưngnếungườitổchứcchotôiquyềnlựachọn(nhấtlàkhikhôngcónhiềukhángiả-chẳnghạndưới300người),tôisẽyêucầubốtríbàntròn.

Lýdolàvìtôithíchkhángiảcósựtươngtácvớinhau.Khingồihàngngang,hướngmặtvềphíatrước,ngoàiviệclắngnghechủtọarathìnhữngngườithamdựchỉcóthểnóichuyệnvớinhữngngườiởhàngtrướchoặcsaumình.Tráilại,ngồitheobàntròn,mọingườiđềucóthểthảoluậnvớinhauvàtruyềnmicrochonhauđểnghephảnhồitừmọiphía.

HÃYTHỬ

Nếumụctiêucủacuộchọplàthúcđẩylàmviệcnhóm,bạnhãybốtríbàntrònđểmọingườicóthểngồithànhvòngtròn.Cáchsắpxếpnàykhôngchỉthểhiệnthôngđiệprằngmọingườiđềubìnhđẳngnhưnhau,màcòngiúphọdễdàngtraođổivớinhau.

Đồvậtlàmràocản

Khicảmthấykhóchịutrướcđềtàiđangđượcbànluận,cảmthấybịgâysứcép,hoặccầntạocảmgiácphòngvệ,ngườitathườngdùngđồvậtđểchelấpkhoảngtrốnggiữahọvàđốiphươngsaochohọởphíasauchúng.Norma-mộtquảnlýtôiđàotạothườngtìmcáchlẩntránhnhữnglờiphêbìnhcủatôi.Mỗilầnđượctôikhenngợivềkỹnănglãnhđạo,côấyđềutỏrakhoankhoáidễchịu;ngượclạikhitôinhắcđếnnhữngkỹnăngcầncảithiện,Normalạivôthứcbàycácđồvật(nhưtáchcàphê,sách,thậmchícảvítiền)lêntrướcmặtbàn.

Cáchbốtrívănphòng

Cáchbốtrítrongphònglàmviệcthểhiệnrấtrõchủnhâncănphòngđólàngườithếnào.Khibướcvàovănphòngcủamộtngườivàthấyởđócóchỗtiếpkháchriêng(ghếngồicókíchcỡnhưnhauxếpquanhmộtbànnhỏhoặcxếpvuônggócvớinhau),bạncóthểđoánchủnhânmuốntròchuyệnthântìnhvớikhách.Cáchsắpxếpnàycònchobiếtchủnhânlàngườidễgầnvàcóthiệnchíhợptác.Ngượclại,mộtngườiluôntiếpchuyệntừchiếcghếêmáiphíasaubànlàmviệctrongkhikháchngồiđốidiệntrênmộtchiếcghếnhỏhơn(tấtnhiênlàkémthoảimáihơn),chothấyđólàngườithíchkiểmsoátngườikhácvàthíchthểhiệnuythếcủamình.

Dĩnhiên,khôngphảiaicũnglàgiámđốcvàkhôngphảibấtcứvănphònghoặcnơilàmviệcnàocũngđủrộngđểbốtríchỗtiếpkháchriêng.Nhưngtacũngcóthểsắpđặtthếnàođóđểtạocảmgiácthoảimáichokhách.Chẳnghạnkéoghếngồicủakháchsangmộtbênthayvìngồitrướcbànlàmviệc.

Cáchbốtrívănphòngcótácđộngrấtlớnđếncácmốiquanhệtrongcôngviệc.Đócũnglàlýdokhiếnnhiềudoanhnhânthànhđạtthayvìngồitạichỗnóichuyệnvớikháchhàng,đốitác,hoặcnhânviên,họlạiđivòngquabànvàđếnngồicạnhđốiphương.Mộtquản

lýởxínghiệpsảnxuấtnọchobiết:"Nếulànhữngnhânviênlầnđầutiêngặpgỡ,tôithườngkéoghếkhỏibànlàmviệcđểngồicạnhhọ.Tôinóivớihọrằngcóthểthỉnhthoảngtôisẽphảingồiphíasaubàn,nhưngkhingồinhưvậy,tôimuốnhọbiếtrằngtôiluônnghĩhọlàcộngsựcủamình”.

Khôngnhưngườiquảnlýtrên,ngườiquảnlýdựáncấpcaotrongvídụsauđâylạilàmộttrườnghợpngượclại.Trướcmỗicuộchọp,ôngthườngchokêhaichiếcbànnhỏsátvàobànlàmviệccủamình.Ôngấyngồitrênmộtchiếcghếthoảimáiphíasaubàntrongkhicảnhómphảingồitrênnhữngchiếcghếkhôngtayvịn.Sựsắpđặtnàychothấyngườiquảnlýmuốnnhấnmạnhuyquyềncủamìnhvớicảphòng.Điềunàygâyrasựphảncảmtronglòngthuộccấpcủaông.Mộttrongsốnhữngngườithamgiabuổihọptâmsự:"Ôngấyngồiđó,ngảngườithoảimáivàochiếcghếbành,trongkhicảđámchúngtôiphảingồithẳnglưngtrênnhữngchiếcghếnhỏkhôngtayvịn.Chúngtôicócảmgiácmìnhgiốngnhưnhữngngườinôngdânbịlãnhchúatriệutậpvậy!".

HÃYTHỬ

Nếubạnmuốnsửdụngphònglàmviệccủamìnhđểtiếpchuyệnvớingườikhác,đừngđểbấtcứvậtcảnnàogiữabạnvàngườiấy.Hãyrờikhỏiphíasaubànkhibạnmuốncómộtcuộcđốithoạiđúngnghĩa,cònkhibạnmuốnduytrìquyềnkiểmsoáthơnlàtraođổithôngtinthìbạnhãyngồingayphíasaubànlàmviệccủamình.

Thiếtkếkhônggianlàmviệc

Cáchbốtrítrongmộttổchứccũngtruyềntảinhiềuthôngđiệpkhônglời.Sauđâylàvídụvềmộtcôngtyđãsửdụngthiếtkếkhônggianđểtạomôitrườnglàmviệcthânthiệnchonhânviên.TạitrụsởchínhcủaCaterpillarởGeneva,ThụySĩ,nhânviênmangnhiềuquốctịchkhácnhau.Sựđadạngnàydẫnđếnmộtsốkhókhăn,cácnhânviênkhôngchỉgiaotiếpbằngnhiềungônngữkhácbiệtmàhọcònphảitươngtácvớinhiềungườimangnhữngbảnsắcvănhóakhácnhau.Thửtháchđặtralàlàmthếnàođểnhữngngườinàycóthểlàmviệcvớinhaunhưmộtnhóm.

Vàinămtrước,trưởngphòngtruyềnthôngcủaCaterpillar,GottardoBontagnaliđãkhôngngừngsuynghĩvềvaitròcủaquảngtrườngchínhởcáckhuchợtronghầuhếtcácngôilàngởchâuÂu.TrongtiếngÝ,nóđượcgọilàpiazza.Ngoàiviệcđếnchợvìnhucầuhàngngày,ngườidâncònđếnđóđểtraođổitintức,tángẫu,traođổithôngtinvàhòanhậpvớixãhội.Ởnhiềunơi,đóvẫnlàmôitrườnggiaotiếphữuhiệunhấtcủangườidân.

VìthếBontagnaliđãquyếtđịnhtạoramột“piazza"ngaytạitrụsởchínhcủaCaterpillarởGenevadựatrênchủđềngôilàng.Cáchọasĩđượcmờiđếnvẽtrangtrícácbứctườngcủacăng-tincôngty,nằmtrêntầngcaonhấtcủatòanhà,bằngnhữngbứctranhkhungcảnhlàngquêthậtlớn,dĩnhiênđượcđiểmxuyếtbởinhữngchiếcmáycôngtrìnhmàuvàngđặctrưngcủahãngCaterpillar,vàmộtvàicảnhkhác.Dânlàngchínhlàhìnhảnhcủacácnhânviên.Kếtquảthậtđángkinhngạc:họđãtạoramộtkhônggianchẳngkhácnàoquảngtrườngởkhuchợchâuÂuvớirấtnhiềukhungcảnhvàgươngmặtquenthuộc.

Saunày,cácnhânviênđượckhuyếnkhíchsửdụnghìnhảnhquảngtrườngpiazzachocáccuộchọphoặcthảoluậnthânmật.Ngàynay,câunói"chúngtahãyuốngcàphêvàbànvềchuyệnđóởpiazzanhé"trởthànhmộtnétvănhóacủaCaterpillarởGeneva.Vàbởivìcóquánhiềungườisửdụngpiazzađểtraođổinênnóđãtrởthànhmộtđịađiểmgắnliềnvớimụcđíchchiasẻthôngtin,nhưngkếtquảấntượngnhấtchínhlàcáchthiếtkếnơilàmviệcđãtạonênsựthânthiếtgiữacácđồngnghiệptrongquátrìnhgiaotiếp.

Trongmộtloạihìnhkinhdoanhhoàntoànkhác,AdFarm-mộthãngquảngcáocủaCanadađãthiếtkếkhônggianlàmviệcnhằmbiểuđạtcácgiátrịcủacôngty.ArtFroehlich-mộtcổđônglâunămcủahãngchiasẻ:"Trongcôngtychúngtôi,vănphòngcủacáccổđôngkhôngcócửasổ,trongkhiđócácnhânviênluônđượcsắpxếplàmviệcởnhữngcănphòngđẹp,cótầmnhìnthoángđãng.Khôngmộtaiphảilàmviệcởcácngócngáchcủavănphòng.Tấtcảnhữngchỗấyđềuđượcchuyểnthànhphònghọp.Sửdụngkhônggiankiểunàylàcáchchúngtôithểhiệnsựtrântrọngđốivớinhânviêncủamình.Nhờvậy,chúngtôiđượcchọnlàmộttrong50nơilàmviệctốtnhấtởCanada".

Nhưđãnói,việcsửdụngkhônggian,tạokhônggianriêng,hoặcxâmphạmkhônggiancủangườikhácảnhhưởngrấtlớnđếnquátrìnhgiaotiếpcũngnhưmốiquanhệcủachúngtatrongcôngviệc.

CHƯƠNG8SỨCMẠNHCỦASỰTIẾPXÚCCƠ

THỂTIẾPXÚCCƠTHỂĐƯỢCXEMLÀhìnhthứcgiaotiếp

khônglờicótừxaxưavàcựckỳcầnthiết.NghiêncứutạiTrungtâmYkhoaMayochothấynhữngđứatrẻđượcvuốtve,âuyếmsẽpháttriểnnhanhhơnnhữngtrẻkhôngđượcvỗvềđến40%.Khôngchỉquantrọngđốivớitrẻthơ,sựâuyếmvànhữngtiếpxúcnhẹnhàngcòncựckỳcầnthiếttronggiaiđoạnyêuđươngcủađôilứa,cũngnhưkhianủingườikhác.

Trongcôngviệc,chạmtaylàcáchnhanhnhấtđểthiếtlậpmốiquanhệriêngtư.Trongchươngnày,chúngtasẽcùngđivàotìmhiểungônngữcủasựtiếpxúccơthểtrongmôitrườnglàmviệc.Bạnsẽhiểuđượctạisaotìnhcảmlạicóthểnảysinhchỉthôngquamộtcáichạmtaynhẹ.Rồi,làmthếnàosửdụngkỹthuậtgiaotiếpấyđểnhấnmạnh,gâychúý,haybộclộtháiđộ"cấmchạmvàongườitôi!".Hay,làmthếnàođểtạoấntượngtốtnhấtkhibạnbắttaymộtngười.Nếubạnnhặtđượcmộtđồngxu,liệubạncótrảlạichomộtngườinàođóđangtiếnvềphíabạnvànóirằngđồngxuđólàcủahọhaykhông?Bạncócảmnhậnđượcsựkhácbiệtnếungườiđóvừahỏi,vừachạmvàotaybạnkhông?

Câutrảlờilà“có”hoặc“không”!TrắcnghiệmcủatrườngĐạihọcMinnesotachothấy,chỉcó23%sốngườiđượchỏithừanhậnrằngcónhặtđượcđồngxu.Nhưngnếucácnhànghiêncứuchạmvàokhuỷutaycủađốitượngkhihỏithìsốngườithừanhậnnhặtđượcđồngxu

sẽtănglên68%,vàhọkhálúngtúngkhigiảithích"Tôichỉđangnhìnxungquanhxemaiđãlàmrớttiền!".

Chạmtayđúnglúc

Chỉcầnmộtcáichạmnhẹnhưngđúnglúccũngcóthểkhiếnbạncảmthấygầngũihơnvớingườinàođóvàngượclại,ngườiđócũngcảmthấygắnkếthơnvớibạn.Đólàmộtsứcmạnhvôhình,mộtsợidâygắnkếtconngườivớinhau.

Khôngnhữngthế,chạmđúngcách,đúngthờiđiểmcòngiúpbạnkiếmratiền!NghiêncứucủaKhoaQuảntrịKháchsạn,trườngĐạihọcCornellchothấy,khingườiphụcvụchạmnhẹvàokhách,họsẽnhậnđượcnhiềutiềnboahơn.Đểkiểmchứngđiềunày,ngườitagiaochocácnữphụcvụtronghainhàhàngnọtiếpmộtsốthựckhách.Cácthựckháchnàyđượcchialàmbanhómngẫunhiên:nhómkháchhàngkhôngđượcchạm;nhómkháchhàngđượcchạmnhẹvàovaikhoảngmộthoặcnửagiây,vànhómkháchhàngđượcchạmvàolòngbàntayhailần,mỗilầnnửagiây.Mọisựđụngchạmnàyđềuphảiđượcthựchiệnmộtcáchtìnhcờtronglúcnhânviênđưalạitiềnlẻchokháchvàocuốibữaăn.Trongcáctìnhhuốngnày,mọingườitránhnhìnvàomắtnhau.

Kếtquảởcảhainhàhàngđềunhưdựđoán.Nhữngvịkháchkhôngđượcchạmchỉđểlạitiềnthưởngphụcvụtrungbìnhlà12%.Sốtiềnthưởngtăngđến14%ởnhữngvịkháchđượcchạmvàovaivàlêntới17%ởnhữngngườiđượcchạmhailầnvàotay.

HÃYTHỬ

Nếubạnlàmộttrongsốgần2triệutiếpviênnhàhàngởMỹ,hãythửchạmvàokháchhàngxemsao.Hãynhớchạmthậtnhanhvànhẹlênvaihoặclênlòngbàntaycủakhách.Sauđó,hãythửsosánhkếtquảđóvớicácpháthiệnsau:

❑Chạmvàokháchhàngmộtcáchtìnhcờsẽtăngsốtiềnthưởngchocảnhânviênphụcvụnamvànữ.

❑Khikháchhànglànhữngcặpnamnữ,nữphụcvụchạmvàokháchnữthìsẽđượcnhiềutiềnthưởnghơnchạmvàokháchnam.

❑Chạmvàokháchhàngtrẻtuổisẽđượcnhiềutiềnthưởnghơnkháchhànglớntuổi.

Khôngphảichỉtrongnhàhàngmàngaycảtronghoạtđộngbánhàng,cửchỉchạmkhẽvàokháchhàngcũnggópphầntăngthờigianhọlưulạicửahàng,tănglượnghànghóabánra,vàtăngmốithiệncảmvớicửahiệucủabạn.Saukhiquansát,ngườitathấyrằngnhữngkháchhàngđượcchạmtaythườngnếmvàmuathứcănđượcmờidùngthửtrướcđóhơnnhữngkháchhàngkhôngđượcchạm.Chạmtaycũnggópphầngiatăngsốlượngngườitìnhnguyệnthamdựcácchươngtrìnhtíchlũyđiểmvàđónggópýkiến.

Aichạmai?

Việcchạmtrựctiếpvàomộtngườicóđịavịđặcbiệtnàođóthườngbịcấmvìngườitaxemđólàdấuhiệucủasựthiếutôntrọnghoặctháiđộtháchthức.Vàinămtrướctrongcuộcviếngthămcủamình,ThủtướngÚcđãchạmnhẹvàoNữhoàngElizabethII.Ngay

lậptức,cửchỉnàyđãbịnhiềungườiAnhlaóvìvớihọ,đólàsựsỉnhụchoàngtộcmộtcáchghêgớm.

Ởhầuhếtcácmôitrườnglàmviệc,chạmtayđượcxemlàdấuhiệukhônglờithểhiệnmốiquanhệcấptrên/cấpdưới.Vàtrongnhữngtrườnghợpấy,cấptrênlàngườichạmvàonhânviêntrước.Cửchỉvỗvai,lưnghoặctaycủacấptrênđốivớicấpdướitrongkhikhenngợi"Làmtốtlắm!"làcửchỉkháphổbiếnvàđầythiệnchí.Ngượclại,nhânviênítkhinàothựchiệncửchỉnàyvớicấptrên.

Cũnggiốngnhưcácdấuhiệukhônglờikhác,khisửdụngkhôngđúngnơi,đúnglúc,cửchỉđụngchạmcóthểbịđốiphươngxemlàmánhkhóevàphôdiễnquyềnlực.Kếtquảlàhọkhôngkhỏikhóchịuvàcoithườngngườithựchiệncửchỉấy.

Hànhvisởhữu

Thóiquenchạmvàongườikháctronggiaotiếpởmôitrườngcôngsởcóthểvôtìnhđưađếnmộtthóiquenkhác–thóiquensờđồvật.Điềunàyđôikhikhiếnngườikháckhôngkhỏikhóchịu.Ngườitathườngsờhoặctựangườivềphíađồvậtđểchỉsựsởhữu.Nhưngkhiđồvậtđólàcủangườikhác(bànlàmviệc,tủđựnghồsơ)thìviệcsờmóhoặctựangườivàonócóthểbịxemlàcửchỉxâmphạmkhônggianriêngcủahọ.

HÃYTHỬ

Đểýđếntầnsốvachạmcóthểchấpnhậnđượcởcôngtybạn.Chúýxemailàngườithựchiệnnhữngcáichạmđóvàphảnứnghọnhậnđượcsauđónhư

thếnào-tíchcựchaytiêucực?Giảsửcóaiđóbướcvàochỗlàmviệchoặcvănphòngcủabạnrồisờmóhoặctựangườivàođồvật,bạnsẽphảnứngrasaotrướcnhữngbiểuhiệnsuồngsãđó?Cóthểbạnsẽngạcnhiênkhikhámphárằngmộtcáichạmtaycũngảnhhưởngkhôngítđếntâmtrạngcũngnhưcôngviệchàngngàycủabạn.

Chạmhaykhôngchạm-đólàcảmộtvấnđề!

Billlàtrưởngphòngmarketingcủamộtcôngtytruyềnthôngvàlàngườithíchchạmvàongườiđốidiệntronglúcnóichuyện.Kỹthuậtgiaotiếpnàyđượcanhvậndụngkháhiệuquả.Khinói,Billsẽchạmnhẹvàongườinghe(chủyếulàvịtrícánhtay)đểnhấnmạnhnhữngnộidungchính.Cửchỉnàykhiếnđốiphươngtậptrunglắngngheanhấynóihơn.Khôngnhữngthế,cửchỉấycònkhiếnđốiphươngthêmtintưởngvàolờingườinói(mộtngườinóidốihiếmkhinàochạmvàođốiphương).

ỞcácnềnvănhóaAnglo-Saxon,đặcbiệtlàởAnhvàMỹ,chạmtayvàođồngnghiệpkhôngphổbiếnnhưởnhữngnơikháctrênthếgiới.

Đôikhimộtcáichạmtaycũngthểhiệnđượcsựủnghộ,độngviên,tánthành,đồngcảmhoặccảmkíchmàtadànhchongườiđốidiện,cũngnhờđótăngthêmsựthânthiệngiữahaibên.

TôiđãrútrađượcđiềunàykhiđàotạoSuzanne-trưởngbộphậncôngnghệthôngtin-một"chuyênviêntàihoa"đangcốgắngpháttriểncáckỹnănggiaotiếpcủamình.Saukhiquansátcáccuộcgặpgỡ

giữaSuzannevớitừngngườiquảnlývàthấyđượcsựthờơcủahầuhếtnhữngvịquảnlýấyđốivớicô,tôitựhỏilàmthếnàođểgiúpcôấy.Vàrồitrongmộtcuộcnóichuyệnnọ,tôithấySuzannesaysưanóivềmộtvấnđềgìđóđếnnỗicôấycúingườivềtrướcvàchạmvàocánhtayngườiquảnlý.Chínhcáichạmnàyđãđemlạisựkhácbiệt!NgườiquảnlýngướcnhìnSuzannenhưthểmớithấycôlầnđầu.Vàquantrọnghơn,ôngấybắtđầuthậtsựlắngnghenhữnggìSuzannenói.

HÃYTHỬ

Giatăngsựảnhhưởngcủabạnbằngcáchchạmvàođốiphương.Nhưnghãynhớhànhxửđúngđắntùytừnghoàncảnh.Dướiđâylàmộtvàinguyêntắcbạncầnnhớ:

❑Đểýcácdấuhiệukhóchịu.Ngườitasẽtỏranétránh,sợbịđụngchạmbằngcáchkhoanhtayvàbắtchéochân,ngảngườirasau,càinútáolạihoặcgiữchặtáokhoáccủamình.

❑Hạnchếchạmvàobàntay,cánhtay,vaivàlưng.Vàhãycẩntrọng,chạmvàovaihoặclưngtrầncủaphụnữcóthểbịxemlàlợidụnghơnlàthểhiệnsựthânthiện.

❑Hãychạmnhẹvànhanh(chỉvừađủlâuđểthiếtlậpmộtdấuhiệukhônglờitíchcực),sauđóbướclùilại.

Bắttay

Bắttaylàcửchỉtrangtrọng,ítmangtínhriêngtưvàcóvaitròquantrọngtronggiaotiếp,nhấtlàtrongcácbuổigặpmặt.Vớingười

BắcMỹ,bắttayđượcxemlàcáchchàoxãgiaophổbiến.

Bắttayđúngcáchcònchothấysựnồngnhiệtcủabạnvớiđốiphương,vàhànhđộngnàyđểlạiấntượngsâuđậmtronghọ.Đólàcửchỉkhiếnngườitanhớvềbạnnhiềunhấtsaukhigặp.Điềuquantrọnglàbạncầnýthứcđượcmụcđíchbắttay:chàođón,tạmbiệt,

chúcmừng,haykếtthúcmộtthỏathuận.Bắttaycầnthểhiệnsựnồngấm,thânthiệnvàchânthành.

Ngườitacảmnhậnmộtcáibắttayquacáchsiếttay,sốlầnlắctay,thậmchíkhoảngcáchgiữahaingườikhibắt.

HÃYTHỬ

Quansátmọingườitrongcôngtykhihọbắttaylúcgặpmặt,bạnsẽthấyngườitathườngđứngcáchxanửamétvàđưathẳngtayrakhibắttayxãgiao.Khimốiquanhệpháttriển,họsẽbắttaylâuhơnvàkhoảngcáchthulạigầnhơn,cánhtayhơigậpởkhuỷu.

Chúngtathườngphánđoánngườikhácquacáchbắttaycủahọ.Mộtngườibắttayquánhẹsẽbịxemlà“nhútnhát”,ngượclạimộtngườibắttayquámạnhcóthểbịxemlà“độcđoán,vôývôtứ”.Dĩnhiêncũngcómộtsốtrườnghợpngoạilệởhaikiểubắttaynày.Tôitừnggặpnhiềunhàđàmphánkinhdoanhrấtcứngrắnnhưnglạicókiểubắttayrấtnhẹnhàng.Vìthếhãycẩnthận,đừngđánhgiátínhcáchmộtconngườichỉquacáibắttaycủahọ.

Dùcơsởvữngchắchaykhông,ngườitavẫnhayđánhgiángườikhácquacáchbắttay.Dướiđâylàmộtsốkiểubắttayphổbiếnvàcáchđoánđịnhthôngđiệpquacửchỉấy:

Kiểubắttay"cáchết"

Làkiểubắttayhờhững,ủrũ,thiếusinhkhí.Kiểubắttaynàycho

thấytâmtrạnglolắng,bấtan,hoặcngạingùng.

Kiểubắttaysiếtngóntay

Taycủangườinàysiếtchặtcácngóncủangườikia,kiểubắtnàythểhiệntháiđộtgâyhấn,tươngtựkiểubắttay“nghiềnxương”.

Kiểubắttaycứngđơnhưgỗ

Đưathẳngtay,tạokhoảngcáchkháxagiữabảnthânvàđốiphương.Kiểubắttaynàythểhiệnsựngờvực,tháiđộtáchbiệtvàedè.

Bắttaykiểu"găngtay"

Đâylàkiểubắttaykháchsáo,haibàntayômquanhtayđốiphươnggiốngnhưchiếcgăngtay.Kiểubắttaynàyphổbiếntrongcáccuộcgặpgỡcủacácnhàngoạigiao,chínhtrị,doanhnhân.

HÃYTHỬ

Lầntới,khibắttayvớingườimàbạnbiếtkhárõ,hãyđểýxemcáibắttaycủahọthuộckiểunào(kiểusiếtchặt,kiểu"cáchết"haykiểusiếtngóntay).Sauđóbạnthửđánhgiátínhcáchcủangườiđóquacáibắttaycủahọ.

Cáibắttaycủacácvịtổngthống

Dĩnhiênđâylàphongcáchcủamỗingười,nhưngcảcựuTổngthốngMỹGeorgeW.BushvàBillClintonđềucókỹthuậtbắttayrất

độcđáo.CựuTổngthốngBushthườngđứngrộnghaichânvàcúiphầnthântrênkhibắttay.Ôngcũngcóthóiquenvỗvaihoặcchạmvàokhuỷutaycủađốiphươngvàgiữkhálâu.Trongkhiđó,cựuTổngthốngBillClintonthìbắttaybằngtayphải,còntaytráicầmlấykhuỷutayđốiphương.Cáchchàođóncủahaivịtổngthốngnàyđượcmọingườicholànhiệttìnhvàmangtínhcánhânhơncáibắttaychínhtrị.

Bắttaynhưthếnào?

Bạnđưatayvềphíađốiphươngvàbắttay.Đólàcáchtraođổicửchỉkhônglờiđơngiảnnhấtvàbạncóthểthựchiệnnhiềulầntrongngày.Nhưngẩnchứabêntrongcửchỉtưởngchừngđơngiảnnàylàcơhộigiúpbạntạoấntượngtronglòngngườikhác.MộtnghiêncứuvềcửchỉbắttaydoIncomeCenterforTradeShowstiếnhànhchothấycóvẻnhưmọingườinhớtớibạngấpđôinếubạnbắttayvớihọ.Cácnhànghiêncứucũngpháthiệnrằngngườitasẽtrởnêncởimởvàthânthiệnhơnvớinhữngngườimàhọbắttay.Khôngnhữngthế,cáibắttaycònkhiếnbạndễthương,thânthiệnvàcócuốnhúthơn.

Đâylàmộtvàiquytắcbạnnênnhớđểcóthểtruyềntảithôngđiệpngaytừcáibắttayđầutiên:

■Khibắttay,hãynhìnthẳngvàomắtđốiphương.

■Hãymỉmcười.

■Hãyđứnglênkhiđượcgiớithiệuvớingườikhácvàbắttayvớihọ.

■Khibắttay,hãychắcrằngtayphảicủabạnđangrảnhkhôngđangcầmnắmvậtgìcả.Hãychuyểncặptáp,giấytờ,thứcuống,điện

thoạisangtaytráitrướckhibạnbắtđầunghithứcbắttay.

■Đứngđốidiệnvớiđốiphươngkhibắttay.

■Khibắttay,hãychắcrằnglòngbàntaycủabạnphảichạmvàolòngbàntaycủađốiphương.

■Nhữngnghiêncứuđượctiếnhànhtrêncácnhânviênkinhdoanhchỉrarằngnếuhọbắttaymàlòngbàntaykhôngchạmvàotaykháchhàngthìkháchhàngsẽthắcmắckhôngbiếthọđangchegiấugì.Vànhưvậy,họsẽgiữtâmtrạngkhôngthoảimáitrongsuốtcuộcnóichuyệnvàkhólòngmuahàng.

■Khiđưatayrabắt,hãyhướnglòngbàntayvềmộtphía.Khilòngbàntayhướnglên,đólàdấuhiệuquyphục.Ngượclại,lòngbàntayhướngxuống(hoặcúpxuống)làdấuhiệuthểhiệnuyquyền.Cònnhữngaiđưatayravàlòngbàntayhướngvềmộtphíasẽđượccholàbìnhđẳngvàtựtin.Hãybắttaychắcchắn,đặcbiệtkhibạnlàphụnữ.Phụnữvớicáchbắttaychắcchắnthườngđểlạiấntượngtốtđẹphơnvàđượccholàtựtinvàquyếtđoán.

■Hãygiữtayđốiphươnglâuhơnýđịnhcủabạn.Hànhđộngnàybiểulộsựchânthànhvàkhiếnđốiphươngtậptrunghơntronglúcchàohỏi.

■Saucáibắttaytạmbiệt,bạnhãynóirằng"Thậttuyệtkhiđượcgặpông/bà/anh/chị!"hoặc"Tôirấtvuivìđãcómặtởđây!".

■Hãychắcrằngkhibỏtayrabạnkhôngnhìnxuống(đólàdấuhiệuphụctùng).

CHƯƠNG9NGÔNNGỮHÌNHTHỂTRONGMÔI

TRƯỜNGĐAVĂNHÓAKHIBÀNVỀVĂNHÓA,chúngtathườngnóiđếnnhữnggiá

trịđượcmộtcộngđồngngườinắmgiữvàchiasẻ.Nhữnggiátrịấyảnhhưởngđếncáchsuynghĩvàhànhxửcủacácthànhviêntrongcộngđồngđónhưthếnào,vàngườitadựavàođâuđểđánhgiángườikhác?Sựkhácnhauvềvănhóacóthểkhiếnmộthànhvi"bìnhthường","phùhợp"trởthànhhànhvi"kỳcục".Từcáchchàohỏi,tưthếtay,đếnviệcgiữkhoảngcáchvànhữngcáichạmnhẹ…nhữnggìvốnphùhợpvàđúngtrongnềnvănhóanàylạicóthểbịxemlàkhôngđúngvàgâykhóchịuchonhữngngườithuộcnềnvănhóakhác.

Vănhóavốntácđộngđếnconngườitừrấtsớm,nhưngítaitrongchúngtađểýđếnđiềuđó.Vàmặcdùmộtsốgiátrịvănhóađượctruyềntừngườinàysangngườikhácnhưnghầuhếtchúngtađềuhấpthụnómộtcáchvôthức.Chínhtiềmthứcvănhóavàsựthiếuquantâmhiểubiếtcủachúngtađãkhiếnvấnđềtrởnênphứctạphơnkhichúngtacốdiễndịchngônngữhìnhthểtheotừngnềnvănhóa.

Mụcđíchcủachươngnàykhôngphảiđểmôtảngônngữhìnhthểởkhắpnơitrênthếgiớimàlàđểgiúpbạnthấyđượccácgiátrịvănhóaẩnsaunhữngkhácbiệtđóvàhiểuthêmphầnnàonhữngdấuhiệukhônglờithườnggặpởcácnềnvănhóaấy.

Nhữngtươngđồngvàkhácbiệt

Vềcơbản,cóhailoạingônngữhìnhthể:loạitiếpthutừbên

ngoàivàloạixuấtpháttừbảnnăng.Cáccửchỉtiếpthutừbênngoàilàcáccửchỉtiếpnhậntừxãhội,nhữngcửchỉnàycóthểgiốngnhaunhưngởtrongnhữnghoàncảnhkhácnhau,chúngcóthểmangýnghĩakhácnhau.Vídụ,ởhầuhếtcácnướcchâuÂu,cáchvẫytaychàovàtạmbiệtđúngnhấtlàlòngbàntayhướngrangoài,cánhtaygiữyên,cácngóntayngoắcngoắc.ỞBắcMỹ,khuvựcĐịaTrungHải,vàchâuMỹLa-tinh,dấuhiệubàntayvẫyquavẫylạicónghĩalà"không".ỞPeru,cửchỉđómangnghĩa"lạiđây".CònởHyLạp,ngườitagọicửchỉđólàmoutza,xemđólàcửchỉxúcphạmngườikhácghêgớm,vàbàntaycànggầnmặtđốiphươngthìcàngmangýnghĩađedọa.

Nếucáccửchỉtiếpthutừbênngoàibộclộsựkhácbiệt,thìcáccửchỉxuấtpháttừbảnnănglạichothấysựtươngđồnggiữaconngườivớinhau.Chẳnghạn,nháymắtlàmộtcửchỉbảnnăngmàaicũnghiểu.Ngườitathườngtựđộngnháymắtvànhăntránkhichàođốiphương.Dĩnhiêntiếptheocửchỉđósẽlàsáunétmặtphổbiến(vuivẻ,buồnbã,ngạcnhiên,sợhãi,cămghét/coithườngvàgiậndữ).

Đúnglàgiữachúngtacórấtnhiềuđiểmgiốngnhaunhưngbạncũngđừngquênrằngmỗingườicònlàmộtcáthểriêngbiệt.Haingườithuộccùngmộtnềnvănhóakhôngnhấtthiếtphảicómộtcáchcưxửnhưnhau.Ởđâychúngtôichỉgợichobạnmộtsốdấuhiệumàbạncóthểgặpkhinóichuyệnvớinhữngngườithuộcnềnvănhóakhác.

HÃYTHỬ

Khichuẩnbịchochuyếncôngtácnướcngoài,bạnhãytìmhiểutậpquánvănhóacủavùngđấtđó.Sách

báohoặccáctạpchíchuyênđềvềnghithứcngoạigiaotoàncầucóthểđưaranhữnglờikhuyêntổngquátchobạn.

Mộtsốcửchỉtronggiaotiếpquốctế

Nếutoàncầuhóatrởthànhmộtxuthếtấtyếutrongkinhdoanhthìsựnhạybénvềvănhóagiaotiếptrởthànhmộtkỹnăngcầnthiếtđốivớimỗingười.Chúngtavẫncònnhiềuthứphảihọcvàcảmộtquãngđườngdàiđểđi.

Sauđâylàmộtvídụvềvaitròcủagiaotiếpkhônglờitronggiaotiếpquốctế.

MộttổchứcởMỹmuốntạoấntượngtốtđốivớimộtnhómdoanhnhânđếntừNhật.Đólàmộtbuổitiếpđónquantrọngđốivớigiớilãnhđạothànhphố.CácquanchứcđứngđầuđịaphươngđứngratiếpđónpháiđoànNhậtBản–nhữngngườiđangcânnhắcviệccónênxâydựngnhàmáytrongthànhphố.Nhưng,mọiviệcdườngnhưdiễnrakhôngnhưmongmuốn.

NhữngkhácbiệtvănhóabắtđầukhivịchủtịchtrịnhtrọnggiớithiệucácđạidiệnNhậtBản.TrongkhivịchủtịchđưataybắtthìđạidiệnngườiNhậtlạicúiđầuchào.Thấyvậy,vịchủtịchkiavộivàngcúiđầuchàolại,nhưngđạidiệnngườiNhậtlạivộivãđưatayrabắt.Cửchỉấykhiếnnhữngngườithamdựđềubốirối.

Vàmọithứcòntồitệhơnnữa.Khitấtcảcùngngồiăntốivớinhau,cácmónquàchàomừngpháiđoànNhậtBảnđượcmởra.Trongđólànhữngbộdaonhípbỏtúirấtđẹp,cókhắctêncủacôngtyhọ.Thậtđángtiếc,ngườitặngquàkhôngbiếtrằngvớingườiNhật,

daolàbiểutượngmangýnghĩatựsát.

Vàocuốibuổitối,cácquanchứcthànhphốđãhầunhưxúcphạmtoànbộcácvịkháchquýcủamình-dùkhônghềnóiramộtlờithôlỗnào.

HÃYTHỬ

Liệtkêcácquytắcngônngữhìnhthểkhigiaotiếpởđấtnướcmình.Bằngcáchđó,bạncóthểchuẩnbịcáchứngxửởnướcmàbạnsẽlàmviệc.Danhsáchnhữngquytắcnàycóthểgồm:"hãynhìnvàomắtngườikhác","bắttaythậtchặt"và"đừngtạoáplựcchongườikhác".Hãynhớrằng,bạnkhôngcầnđánhgiácáchànhvinàylàđúnghaysai;màbạnchỉcầnnêulêncácquytắcvănhóathôi.Sauđó,hãytìmhiểuxemngườidânnướcđóhiểucácquytắcnàynhưthếnào.

Cửchỉ"chạm"vànhữngkhácbiệtvềvănhóa

Tùytheotừngnềnvănhóamàcửchỉ“chạm”đượcđónnhậnhaykhôngđónnhậnđốivớimỗicánhân.HãylấychuyếncôngtácđầutiêncủatôitớiNamMỹlàmvídụ.

Lầnđó,tôiđượcmờiđếndiễnthuyếttrongmộthộinghịthayđổicáchquảnlýởVenezuela.Miguel-ngườisắpxếpcuộchẹn,đãrađóntôiởsânbayCaracas.Anhấychàobằngcáchbắttaykhálâu,rồiômvàhônmátôi.Khichúngtôiđiđếnkhuvựcđónxe,Miguelđứngcạnhvàđặttaylênvaitôi.Anhấyngồisáttôiởghếsauvàkhinóichuyện

vềchươngtrìnhsắptới,anhấythườngchạmvàobàntayhoặccánhtaycủatôi.

Nếulàbạn,bạnsẽđánhgiánhưthếnàovềcửchỉcủaMiguel?

Dĩnhiên,câutrảlờirằngcửchỉấy"bìnhthường"còntùythuộcvàocácchuẩnmựcvănhóamàbạnsửdụngkhiđánhgiá.Nhữngchuẩnmựcvănhóađóphảnánhđiềugìvềcửchỉchạmtay?

Nóichung,ởcácnướcnhưPháp,cácnướcMỹLa-tinh,Israel,HyLạp,vàẢRậpSaudi,ngườitathườngchạmvàođốiphươngkhigiaotiếphơnsovớinhữngnướcnhưĐức,Anh,NhậtvàcácnướcBắcMỹ.Điềunàylàdosựkhácbiệtvềvănhóa.Ởmộtsốnước,việcchạmvàotayđốiphươngđượcxemlàđểnhấnmạnhđiềugìđó.Hay,cửchỉđặttaylênvaingườikhác,thậmchílêntay,đượcxemlàcửchỉthểhiệnsựtintưởngvàđồngthuận.Ngượclại,ởmộtsốnơi,nhữngcửchỉnàybịxemlàsuồngsã,vượtquágiớihạn,thậmchílàquấyrốitìnhdục.

Sựkhácbiệtnàyđãđượctìmthấytrongmộtnghiêncứutạicácquáncàphêngoàitrời(ởMiami,London,vàSanJuan).Ngườitaquansátvàđếmsốlầncácđốitượngchạmvàonhau.Tổngcộngmỗigiờ,ởSanJuancóđến189cáichạm,ởMiamichỉcóhaicái.CònởLondontrongsuốtthờigianđóthìsao?Câutrảlờilàchẳngcóbấtcứcửchỉđụngchạmnàocả.

Vậy,đâulàcửchỉthườnggặpkhibạntiếpxúcvớinhữngngườithuộcnềnvănhóanghiêngvềsự“đụngchạm”này?Câutrảlờilà:họsẽđứngdậy,đếngầnvàômlấybạnsaumộtcuộcđàmphánthànhcông(nếuđólàngườiMexico);ômvàhônbạnbalầnvàohaibênmá(nếuđólàngườichâuÂu);vỗlưngbạnthểhiệnsựcảmkích(nếuđó

làngườiẤnĐộ).

Bêncạnhđó,cóthểbạnsẽgặpmộtsốngườicónhữngcửchỉkhôngthíchhợplắm.Hãynhớ,khôngphảiaitrongcùngmộtnềnvănhóacũngđềuhànhxửnhưnhau.VídụởẢRập,haingườicùnggiớitínhcóthểchàonhaubằngcáchhônvàománhauhoặcnắmtaynhaubướcđi,nhưngcácđồngnghiệpkhácgiớisẽkhôngcósựđụngchạmnhưvậy.

Vănhóavàkhoảngcáchgiaotiếp

Khoảngcáchgiữanhữngngườicóvănhóaứngxửkhácnhausẽchobiếtmứcđộthoảimáicủahọkhigiaotiếp.Mộtsốngườicóthóiquentựtáchmìnhkhigiaotiếpvớingườikhác,vàchỉlạigầnkhibắttayhoặctraođổidanhthiếp.VídụnhưởMỹ,khibànchuyệnvớiđốitácmới,ngườitathườnggiữkhoảngcáchtừ1-2mét.Trongkhiđó,ởnhiềunơitrênthếgiới,khoảngcáchnàychỉbằngphânnửahoặcgầnhơn.Ởnhiềunềnvănhóakhác,khoảngcáchnàycònđượcthugầnhơnnữađểhaibêncóthểchạmvàonhautronglúcnóichuyện(nhưbópnhẹtayđốiphương,chạmvàoveáokhoáchoặcômnhẹ).

Mộtlầnnọ,tôikhángạcnhiênkhithấymộtdoanhnhânngườiTâyBanNhađãkhiếnmộtđồngnghiệpngườiAnhcứlùidần,lùidầnvềphíacuốiphònghộinghị.Diễnbiếnsựviệcnhưsau:Tronglúccảhainóichuyện,ngườiTâyBanNhatiếndầnvềphíađồngnghiệpcủamìnhchođếnkhikhoảngcáchgiữahọchỉcònvàichụcxăng-ti-mét.NgườiAnhnọliềnbướclùirasauđểgiữkhoảngcách.NgườiTâyBanNhalạitiếntới,vàngườiAnhlạitiếptụclùi.Điềuthúvịlàhọnóichuyệnsaysưađếnnỗidườngnhưcảhaikhôngnhậnrarằnghọđãdichuyểntừđầuphòngđếncuốiphòng.

Nhưmộtquyluật,ngườimiềnNamcóvẻthânmậttrongcácmốiquanhệcôngviệchơnsovớingườimiềnBắc.Vìthế,ởcácnềnvănhóaLa-tinh,ngườitathườngthấythoảimáihơnkhiđứnggầnnhau;trongkhivănhóaBắcÂuthìngượclại.NgườiMỹthườnggiữkhoảngcáchkhinóichuyệnvớingườiMỹLa-tinhvàẢRậpnhưnglạixíchgầnhơnkhichuyệntròvớingườichâuÁ.Nhậnranhữngkhácbiệtnàysẽgiúpbạnloạibỏcảmgiáckhóchịukhiđứngquáxa(khógần)hoặcquágần(xâmphạm)đốiphương.Ngoàira,nócòngiúpbạnkhôngbịrơivàotìnhthếbịđốiphươngđẩylùidọctheophònghọp.

VănhóatheongữcảnhvàVănhóatheonộidung

Ởnhữngvùngvănhóatheongữcảnh(contextcultures)nhưcácnềnvănhóaĐịaTrungHải,Sla-vơ,châuÂu,MỹLa-tinh,châuPhi,ẢRập,châuÁvàDađỏMỹ),cómộtsốthôngđiệpkhôngrõràngmàmuốnhiểuđược,bạncầnphảicăncứvàomốiquanhệgiữacáccánhân,cửchỉ,vànộidungcâuchuyện.Ngượclại,đốivớivùngvănhóatheonộidung(nhưĐứcvàcácnướcnóitiếngAnh),cácthôngđiệpđưaraphảirõràngvàcụthể.Nhữngngườitheovănhóangữcảnhtìmkiếmýnghĩavàhiểunhữnggìkhôngđượcnóiraquangônngữhìnhthể,cáchimlặng,ngắtngừngvàsựcảmthông.Cònngườitheovănhóanộidunglạinhấnmạnhvàocáchgửivànhậnthôngđiệprõràng,chínhxácbằnglờinóihoặcvănbản.

Ngườithuộcvănhóangữcảnhcoitrọngcácmốiquanhệriêngtưvànhữngthỏathuậnthânmậthơnlàcácgiaokếtchínhthức.Trongkhiđó,ngườithuộcvănhóanộidungchỉtinvàothỏathuậnkhiđãcóđượcđầyđủchữkýcủađốitáctrênvănbản.Chínhnhữngkhácbiệtđóẩnchứamâuthuẫntrongquátrìnhgiaotiếp.Trườnghợpsaulàmộtthídụđiểnhình.

KhiLeeIacoccacònđiềuhànhHãngÔtôFord,ôngmuốnmualạiHãngFerrari.MộtvàinhàquảnlýcủaIacoccađãđếngặpEnzoFerrari,vàhọđãthỏathuậnrằngFordsẽsảnxuấtcácsảnphẩmcóhìnhảnhcủaFerrari.

Thỏathuậnkếtthúcbằngmộtcáibắttay.Tuynhiên,chẳngbaolâuluậtsưvàđộingũkếtoáncủaFordđượccửđếnÝđểkýkếthợpđồng.ĐâylàthủtụcbìnhthườngởMỹ,nhưngvớiFerrari,đólàmộtsựxúcphạm.Ferrariđãthỏathuậnvớimộtquýông,chứkhôngphảivớimộtnhómluậtsưvàcáckếtoánviênnày!Thỏathuậnthếlàchấmdứt.

Đâylàmộttrongnhữngcáchđểthấyđượcsựkhácbiệtvềvănhóa.Thườngthìcácquốcgiacôngnghiệptiêntiếncoitrọngviệcgiaotiếpbằngvănbảnhơnlànhữngthỏathuậnchungchung.Mỹ,CanadavàcácnướcBắcÂulànhữngnướcđiểnhìnhchoxuhướngnày.Trongkhiđó,NhậtBản,tuylànướccónềncôngnghệpháttriểnvượtbậc,nhưngngườiNhậtvẫnthíchgiaotiếpthânthiệnhơn.Nhântốquyếtđịnhcólẽkhôngphảilàmứcđộcôngnghiệphóamàchínhlàsựtácđộngcủavănhóanộidunghayvănhóangữcảnh.

CảmxúcvàLýtrí

Vớicửchỉgiậndữ,mộtquảnlýngườiÝđãmắngcácđốitácngườiHàLanlà"điênkhùng".QuảnlýngườiHàLanliềnhỏi:"Ôngnói"điênkhùng"nghĩalàsao?Tôiđãcânnhắctấtcảcácphươngdiệnvàtheotôiđâylàcáchtiếpcậnkhảdĩnhất.Hãybìnhtĩnhđi!Chúngtacầnmộtcáiđầusángsuốtchứkhôngphảiđểcảmxúcdẫndắtsaiđường".Khôngnóikhôngrằng,viênquảnlýngườiÝgiơtaylênvàbướcrakhỏicuộchọp.

Trongcáccuộchọp,cảmxúcvàlýtríđềuđóngvaitròquantrọng.Vấnđềnàochiếmlĩnhcòntùythuộcvàoviệctalàngườithiênvềcảmxúchaylýtrí.Ngườithiênvềlýtríthườngítbiểulộcảmxúccủamình.Họcẩnthậnkiểmsoátvàkìmnéncảmxúc.Trongkhiđó,nhữngngườinghiêngvềcảmxúclạithườngxuyênbộclộcảmxúcrabênngoàinhưcườito,cườimỉm,nhănnhó,caumày,khóclóc,lahét,thậmchícòntứcgiậnbướcrakhỏiphòng.

Điềunàykhôngcónghĩalàngườilýtrílạnhlùng,thiếucảmxúc,màthựcrahọchỉlàngườithậntrọngvàkiểmsoátcảmxúccủabảnthântốthơn.Nghiêncứuđãtiếnhànhvớimộtsốngườiđangcónhữnglolắngởchỗlàm.Trongsốnhữngngườiấychỉcómộtsốchịuthểhiệncảmxúccủamình.CácnướckhóchấpnhậnviệcbiểulộcảmxúcnơicôngsởlàNhậtBản,Indonesia,Anh,NaUy,HàLan;cònhầuhếtcácnướckhácnhưÝ,Pháp,Mỹ,Singapoređềucholàchấpnhậnđược.

Nhữngngườisốngthiênvềlýtríthườngkhôngthểhiệncảmgiácgiậndữ,vuimừnghoặccăngthẳngởcôngsởvìhọchođólàbiểuhiệnthiếuchuyênnghiệp.Trongkhiđó,nhữngngườisốngthiênvềcảmxúclạichohànhđộngấylàlạnhlùng,vôcảmvàchegiấubảnthân.Dĩnhiêntrongthựctế,chúngtakhócóthểđánhgiánhữngkhácbiệtnàylà"xấu"hay"tốt",đơngiảnvìchúngthuộcvềtínhcáchriêngcủamỗingười.

Mộtsốcửchỉởnhữngnềnvănhóakhácnhau

Hiểuđúngthôngđiệpchínhlàyếutốgiaotiếpquantrọnggiữacácnềnvănhóa.Lýdolàvìquátrìnhtươngtáctrởnênphứctạphơnrấtnhiềukhichúngtaphảinóichuyệnvớinhữngngườimangcácgiá

trịvàbảnsắcvănhóakhác.

Ởnhiềunơi,ngườitathườngsửdụngngônngữhìnhthểđểtruyềntảithôngđiệpkhônglời.Vìvậy,chỉcầnhiểusaimộtcửchỉnàođó,dùrấtnhỏ,cũngcóthểpháhỏngmốiquanhệcũngnhưcácthỏathuậnkinhdoanh.Nhữngcửchỉchúngtôidẫnradướiđâychỉlànhữngvídụcơbản(nhưcáchchào,gậtđầu,cửchỉtay,ánhmắt)màbạncóthểbắtgặptrongcácbuổihọp.

Chàohỏi

Cửchỉchàohỏiphổbiếnmàcácdoanhnhântrênthếgiớisửdụnglàbắttay,nhưngngaytrongcáchbắttaycũngthểhiệnnhữngnétvănhóakhácbiệt.ỞMỹ,ngườitathườngsiếtvàlắctayđốiphươngđểtỏsựtựtin.NgườiAnhhaylắctaytừbađếnnămlần;ởĐứchayPháp,bópnhẹvàlắctaytừmộtđếnhailầnlàđủ.NgườichâuÁbắttaynhẹvàtừtốn.CònngườiMỹLa-tinhthườngbắttaynhẹvàgiữlâubởivìrúttayvềquásớmcóthểbịxemlàcửchỉcoithườngđốiphương.

Ởmộtsốnơi,ngườitacònchàonhaubằngcáchhônlênmá.NgườivùngBắcÂuthíchhônmộtbênmá,ngườiPhápvàTâyBanNhathíchhônhaibênmá,riêngngườiĐức,BỉvàẢRậplạithíchhônbalầntrênhaibênmá.ỞThổNhĩKỳ,ngoàiviệcbắttaybìnhthường,ngườitrẻtuổicònhônlêntayngườilớnhơnrồiđặtlênđầuđểthểhiệnsựtônkính.

Cửchỉbắttaykhôngphổbiếnởmộtsốnước,chẳnghạnnhưNhậtvàHànQuốc,thayvìbắttay,họsẽnghiêngmìnhcúiđầuchàonhau.NgườiẤnĐộchàonhaubằngcáchchắphaitayvàonhaunhưcầunguyện.NgườiẢRậpvàmộtsốnướcHồigiáothìdùnglòngbàn

tayphảiđặtlêntimrồiđưarangoài.

HÃYTHỬ

Lấydanhthiếpcủabạnvàtraođổivớiđồngnghiệp.Hãyquansátxemnhữngđiềudẫnradướiđâycóđúngtrongtrườnghợpcủabạnhaykhông?

ỞchâuÁ,trongcáccuộchọp,đưadanhthiếpbằnghaitay(giốngnhưtraoquà)chođốitácthểhiệnsựtônkính.Vàkhinhậndanhthiếptừđốitácngười

châuÁ,trướckhicất,bạnnênđọcquanhằmthểhiệnsựtôntrọngđốiphương.Nếubạnkhôngxemquadanhthiếpcủahọ,nhấtlàlạigậpđôihoặclàmnhănnhúm,thìhànhđộngđóbịxemlàbiểuhiệncoithườngđốitác.

Gậtđầu-“Có”hay“Không”?

MộtnữdoanhnhânCanadađếnẤnĐộcôngtác.Bàdừngởkhutiếptâncủakháchsạnvàhỏivềphươngtiệnđilại."Kháchsạncódịchvụchothuêxekhông?”Ngườiđànôngđứngsauquầylắcđầu."Thếởđâycóxeta-xiđếncaoốcvănphòngXkhông?"Mộtlầnnữa,ngườiđànônglạilắcđầu.Thấtvọng,ngườiphụnữhỏithêm:"Anhvuilòngchobiết,tôicóthểđibằnggìđếnđó?"."Bàcóthểđibằngcáchnàocũngđược,"–nhânviêntiếptântrảlờitrongkhiđầuvẫnlắc.

Thườngthìởnhiềunơi,gậtđầumangnghĩa"có"vàlắcđầumangnghĩa"không".Tuynhiên,nếungườiẤnĐộlắcđầuvớibiênđộkhoảng270độthìcửchỉđócóthểmangnghĩa"có"hoặc"không".Đâylàcửchỉgâynhầmlẫnchonhiềungườinếukhônghiểutậpquánởxứsởnày.

NữdoanhnhântrongcâuchuyệntrêncólẽcònthấykhóhiểuhơnkhiởBungarigậtđầulà"không"vàlắcđầulạilà"có".ỞNhật,gậtđầukhôngnhấtthiếtlàđồngý;màlàdấuhiệuchobiếtngườinghehiểungườigiaotiếpvớihọđangnóigì.

Giaotiếpmắt

Ởmỗinềnvănhóa,cửchỉgiaotiếpbằngmắtlạimangnhiềuýnghĩakhácnhau.Khinóichuyện,ngườiPhầnLanvàngườiPháp

thườngnhìnthẳngvàomắtđốiphương,trongkhiđóngườiNhậtvàngườiHànQuốclạitránhnhìnvàomắtnhauvìxemđólàcửchỉsuồngsã,bấtlịchsự.ỞMỹ,nhữngngườilạchỉnhìnthẳngvàomắtnhaukhoảngnửagiây;trongkhiởÝ,TâyBanNhavàcácnướcMỹLa-tinh,thờigiannhìnvàomắtnhaucóthểkéodàihơn.ỞchâuMỹLa-tinhcũngnhưởmộtsốnướcchâuPhi,nếungườicóđịavịthấphơnnhìnthẳngvàomắtđốiphươngthìsẽbịcholàbấtkính.ỞMỹ,ngườitathườngnhìnvàomắtnhautronglúctròchuyện,nhưngởmộtvàinơikhác,nhìnxuốnglàcáchgiúptránhnhìnvàomắtđốiphương,vàđượcxemlàdấuhiệucủasựtônkính.ỞĐôngNamÁ,ngườitachỉnhìnlâuvàomắtnhaukhimốiquanhệđãđượcthiếtlậpbềnvững.

Cácdấuhiệutay

Cửchỉtaylàhìnhthứcgiaotiếphữuhiệutrongbấtkỳnềnvănhóanàovàrõràngdễhọchơncácngônngữkhác.Vìvậy,bạncóthểgiaotiếpbằngtayởbấtcứnơiđâu,vớiđiềukiệnbạnbiếttừngđộngtáccóýnghĩanhưthếnào.Đừngquênrằng,mộtsốcửchỉtaytuyrấtquenthuộc,nhưnglạimangýnghĩahoàntoànkhácnhau.

ĐểvẫytayrahiệuvớimộtaiđóởTrungQuốc,HànQuốc,ĐàiLoan,NhậtBảnhoặcPhilippines,bạnhãyhướnglòngbàntayxuốngvàngoắccácngóntaygiốngnhưđanggãi.CònởBắcMỹ,khibạndùnglòngbàntayhướnglên,ngóntrỏngoắcngượcvềphíađốiphương,sẽbịxemlàxúcphạmvìcửchỉnàychỉđượcsửdụngkhikêuloàivật.

TrongkhiởBắcMỹvàmộtsốnơikhác,ngóntaycáigiơlênlà"Làmtốtlắm!"hoặc"Giỏilắm!",thìởnhữngnướcnhưÚc,Nigeria

cửchỉnàybịxemlàdấuhiệuxúcphạm.CònởĐức,cửchỉnàykhidùngtrongquánbarcónghĩalà"Chomộtlynữa!".

Ởnhiềunơi,vỗnhẹcánhmũibằngngóntrỏngụý“yêucầugiữbímật”.CònởAnh,HàLanvàÚc,ngóntaygõlênchópmũichuyểntảithôngđiệp"hãyloviệccủaanhđi!".

DấuhiệuhìnhchữVởMỹthểhiệnbuổiđàmphánđãthànhcôngtốtđẹp.NhưngnếucũngdấuhiệuhìnhchữV,mubàntayhướngrangoàithìđólạilàmộtcửchỉkhiếmnhãđốivớingườiAnh,ÚcvàNewZealand.

Cửchỉhaingóntaybắtchéohìnhchữthập,ởMỹcónghĩalà"Chúcmaymắn!"hoặclàdấuhiệurútlạilờinóidối.ỞThổNhĩKỳ,cửchỉnàybiểuhiệnsựcắtđứttìnhbạn.Ởmộtsốnơikhác,nómangnghĩalàtốt,làdấuhiệuthềthốt,hoặclàbiểutượngcủatìnhdục.

ỞPháp,Đức,NamTưvàThổNhĩKỳ,điệubộngóntrỏđặtởxươngmá,kéomimắtxuốngđểmắttohơnmộtchútđượchiểulà"Tôicảnhcáoanh!".ỞTâyBanNhavàÝ,nócónghĩa"Hãychúý!".ỞÚc,đólàdấuhiệuthểhiệnsựbuồnchán.ỞẢRậpSaudi,ngóntrỏchạmvàomimắtdướibiểuhiệnsựngungốc.

Thậmchídấuhiệu"ok"đượcsửdụngphổbiếnnhấtởMỹnhằmchỉsựđồngýcũngmangnhiềunghĩakhácnhauởcácnước.ỞPháp,nócónghĩalàconsốkhông;ởNhật,nólàbiểutượngchođồngtiềnvàởBrazil,nómangnghĩaxúcphạm.

Ngàynay,trongxuthếtoàncầuhóa,việchiểuvànhạybéntrướcnhữngkhácbiệtvềvănhóacủanhaulàmộtyêucầuquantrọng.Khikhôngcóđượcđiềunày,chắcchắnchúngtasẽđểlỡmấtnhiềucơhội

trongđàmphánvàkýkếthợpđồng.

Dùởbấtcứđâu,ngườitađềuthíchlàmviệcvớinhữngngườimàhọcảmthấythoảimái.Mặcdùbạnkhôngthểhọchếttừngcửchỉ,nétmặtcủamọingườiởmọinơitrênthếgiới,nhưngbạncóthểtìmhiểuthêmvàtôntrọngnhữngkhácbiệtvănhóađó.Đólàtháiđộứngxửhayvàmanglạihiệuquảbấtngờtrongcáccuộcgiaotiếp,đàmphánkinhdoanhcủabạn.

CHƯƠNG10TRUYỀNTẢITHÔNGĐIỆPKHÔNG

LỜINgườitanóivớitôirằngPaul-mộtquảnlýcấpcaotôisắphuấn

luyện-làmộtngườigiaotiếpkém.Saukhiquansátbuổihọpdoanhchủtrì,tôihoàntoànthừanhậnđiềuđó.VấnđềkhôngnằmởnhữnggìPaulnói(bởitừnglờinóicủaanhđềuđượcchọnlọcvàluyệntậprấtkỹ),màvấnđềởngônngữhìnhthểanhthểhiện.MọicửchỉcủaPaulđềurấtmáymóc,nónhư“tốcáo”rằnganhkhônghềthoảimáivàthuyếtphụctrướcnhữnggìmìnhnói.VàvấnđềnữaPaulmắcphảilàthờiđiểm.Khimộtngườiđưaracửchỉtrướchoặcngaylúcnóithìngườiđóđượccholàcởimởvàthẳngthắn.Nhưngnếungườiđónóixongrồimớiđưarađộngtác,nhưPaul,thìsẽbịngườinghecholàgiảtạo.Vàthếlàchodùnhữnggìanhtrìnhbàylàthậtđếnđâuđinữa,ngườinghevẫnnghingờ.Câuhỏiđặtra:TôicóthểgiúpgìchoPaulkhông?Câutrảlời:Có,nhưngkhôngnhiều.

Dĩnhiên,tôicóthểtìmcáchkhiếnchocácđộngtáccủaPaulbớtcứngnhắcvàthờiđiểmđưaracửchỉcũnglinhđộnghơn,nhưngnhữnggìanhcầnlàphảicóniềmđammêthậtsự!

Tôiđãbiếtđượcrấtnhiềuđiềuthúvịkhinắmgiữvaitròlàmộtnhàtrịliệu,mộtdiễngiảvàmộthuấnluyệnviên.Hơnhếtthảy,tôihọcđượcrằngnềntảngđểcóđượcngônngữhìnhthểhiệuquảchínhlàsựchânthật.Nếubạnkhôngtinvàothôngđiệpmàbạnđangtruyềntải,khôngquantâmđếnđốitượngbạnđanghướngđến,hoặckhônghềsửdụngsảnphẩmhaydịchvụmàbạnđangquảngbá,thì

ngônngữhìnhthểcủabạnsẽcólúcđểlộsựthậtấy.

Đếnvớichươngnày,bạnsẽhọcđượccáchkhiếnngônngữhìnhthểcủabạntrởnênsốngđộngvàhiệuquảhơn.Nếubạnđangcốlừadốingườinàođórằngnhữngviệclàmcủabạnlàchânthậtthìbạnsẽcầnnhiềuhơnlàvàibacửchỉkhônglời.Nhưngnếubạnmuốnbộclộchínhmìnhthôngquangônngữhìnhthểthìchỉmộtvàicửchỉcũngđủlàmnênđiềuđó.Bạnsẽhọcđượccáchtạoấntượngtíchcựcchỉtrongmộtvàikhoảnhkhắcvàbiếtdùngcửchỉnàothíchhợpnhấtđểxâydựngmốiquanhệtốtvớiđồngnghiệpvàkháchhàng.Khôngnhữngthế,bạncònbiếtđượcnhữngkinhnghiệmcầnthiếtđểcóđượcsựtựtinnếubạnphảithuyếttrìnhtrướcđámđông.

Hãybắtđầubằngviệcmọingườidiễndịchngônngữhìnhthểcủabạnrasaonhé!

Mọingườihiểungônngữhìnhthểcủabạnnhưthếnào?

Đểthayđổingônngữhìnhthểcủabảnthân,đầutiênbạnphảihiểuđượcnhữnggìcơthểmìnhlêntiếng.Điềunàykhôngđơngiảnnhưbạnnghĩ.HãylấySaralàmvídụ.Làphóchủtịchcủamộtcôngtycótiếng,Sarathanphiềnrằngcôluônbịnhữngngườicóvịtrícaohơnxemthường."Tôikhônghiểumìnhđãlàmsaiđiềugì.Tôithôngminh,nhiệttìnhvàchămchỉ,nhưngtạisaomọingườilạikhôngđónnhậntôi?"-Côtâmsự.

Đúnglàcôấykhôngnhậnralýdo,nhưngnếubạnchứngkiếnnhữngcửchỉcủacôấy,chắcchắnbạnsẽhiểuvấnđềnằmởđâu.

Trongsuốtbuổinóichuyệnvớitôi,mắtSaraliêntụcđảokhắp

phòngnhưthểtìmkiếmđiềugìđó,taycôngọnguậyvànhịpnhịpcácngóntaylênbàn.MặcdùchỉnóichuyệnvớiSarakhoảngmộttiếngđồnghồnhưngtôicócảmgiácbồnchồnhệtnhưcácđồngnghiệpcủacôkhinóichuyệnvớicôấyvậy.

Saranghĩmìnhlàngườinhiệttìnhvàsốtsắng,nhưngcáccửchỉcủacôấylạibịngườikháccholàthiếukiênnhẫnvàcăngthẳng.

Đâylàvấnđềchungcủangônngữhìnhthể.Cáccửchỉcủabạncóthểkhôngtruyềntảinộidungmàbạnmuốnbiểulộ.Chẳnghạn,dángbạnđinặngnềdomệtmỏi,nhưngngườikháclạinghĩbạnkhônghứngthú.Bạnđứngkhoanhtaychothoảimái(hoặcdolạnh)thìngườikháclạinghĩrằngbạnbấtđồngvàkhógần.Khibạnbuôngxuôitayhaibênngườihoặcchotayvàotúithìngườitalạinghĩrằngbạnđangbấtan,trongkhithựctếkhôngphảivậy.

Đốivớingônngữhìnhthể,cảmgiáccủachủthểkhôngphảilàvấnđềmàvấnđềnằmởchỗđốiphươngtiếpnhậncửchỉấyrasao.Chínhtiềmthứcsẽđưaracáchdiễndịchnhữngcửchỉấydựatrênphảnứngxúccảmcótừrấtlâu,vốnchẳngthayđổigìnhiềukểtừkhiconngườibắtđầugiaotiếpvớinhau.

HÃYTHỬ

Nếuphảichuẩnbịchomộtcuộcphỏngvấn,mộtcuộchọp,haymộtbàithuyếttrìnhquantrọngnàođó,bạnhãyluyệntậptrướcmáyquay.Sauđóxemlạiđoạnbăngvàcốgắngđánhgiáthậtkháchquan.Nếucóthể,bạnhãythuêmộtngườihướngdẫnriêng.Nếubạnnhớđượcnhữnggìchúngtôigợiýtrongcuốn

sáchnày,bạncũngcóthểtựđánhgiáđượcchínhmình.

Bảygiâyđểtạoấntượngtíchcựcđầutiên

Trongbuổihộinghị,bạnquaysangnhìnngườikếbên.Anhấycũngquaylạinhìnbạn.Trongphútchốc,bộnãocủabạnbắtđầuđưarahàngngàncâuhỏithắcmắc.Anhấylàngườibạnnênkếtthânhaytránhxa?Bạnnênphớtlờhaytỏrathânthiện?Anhấylàngườitốthayngườixấu?...Saukhoảngbảygiây,bạnđãcócâutrảlời.Chắcchắnsuynghĩcủabạnvềanhấysẽthayđổikhibạnbiếtrõngườiđóhơn,nhưngấntượngđầutiênluônđọngmãi.

Tronglúcbạnđangđánhgiáanhấythìanhấycũngtìmcáchdòxétbạn.

Trongkinhdoanh,ấntượngđầutiênrấtquantrọng.Khimộtngườinàođóđã“dánnhãn”chobạnlàthíchhaykhôngthíchthìmọiviệcbạnlàmđềuđượcnhìnnhậnqualăngkínhđó.Nếuthíchbạn,

ngườiấysẽnhìnthấynhữngđiểmtốtnhấtởbạn.Ngượclại,nếukhôngthíchhoặckhôngtinbạnthìmỗihànhđộngcủabạnđềubịngườiấysămsoi,dòxét.

Mặcdùbạnkhôngthểngăncảnngườikhácđưaranhữngquyếtđịnhtứcthời,bởiđiềunàynhưmộtcơchếđãđượclậptrìnhsẵntrongnãobộconngười,nhưngbạncóthểlàmchonhữngquyếtđịnhđótrởnênchínhxácvàhiệuquảhơn.

Cửchỉkhônglờitácđộngmạnhlênấntượngđầutiêncủaconngườihơnlàlờinói.Cácnghiêncứuchothấycửchỉkhônglờiđểlạiấntượngmạnhgấpbốnlầnsovớinhữnggìbạnnói.Maythay,cácnhântốkhônglờimàmộtsốngườinghĩvềbạnlạicũnglànhữnggìmàngườikháctìmkiếmởbạntheobảnnăng.

Khôngaitrongchúngtakhôngmuốngiaotiếpvàlàmănvớinhữngngườiđángtinvànhiệttình,nhữngngườilàmtacảmthấythoảimáivàtựtin.Đócũnglànhữngyếutốchúngtacóthểthểhiệnquacửchỉngayởbảygiâyquantrọngđầutiên.Mỗimộtcuộcgặp,từcácbuổihộinghị,họpmặtđếnnhữngbuổihuấnluyện,hoặcăntrưavớiđốitác,đềuđemđếnchochúngtanhữngcơhộigặpgỡ,kếtnốivàmởrộngcácmốiquanhệ.

Dướiđâylàsáuphươngpháphữuhiệugiúpbạntạođượcấntượngtốtđẹpngaytừnhữnggiâyđầutiên.

1.Biếtđiềuchỉnhtháiđộ

Mọingườiluônđểýđếntháiđộcủabạn.Vìvậy,trướckhiquaysangchàohỏimộtaiđó,hoặctrướckhibướcvàovănphòngphỏngvấn,haybướclênbụcthuyếttrình,bạnhãynghĩđếnmộttìnhhuống

vàchọnramộttháiđộmàbạnmuốnthểhiện.Nhữngtháiđộthuhútsựchúýcủangườikhácbaogồm:tòmò,thânthiện,vuivẻ,kiênnhẫn,dễgần,nồngnhiệt.Tháiđộkhiếnngườikháckhóchịubaogồmgiậndữ,thiếukiênnhẫn,chánnản,kiêungạo,sợsệt,giảdốivànghingờ.

2.Mỉmcười

Nụcườiđượcxemnhưmộtlờimời,mộtdấuhiệuchàođón,nóchothấybạn"thânthiệnvàdễgần".

3.Nhìnvàomắtđốiphương

Nhìnvàomắtngườikhácthểhiệnsựquantâmvàcởimở.Đểtănghiệuquảcủaánhnhìn,hãytậpchúýmàumắtcủabấtcứngườinàobạngặp.

4.Nhướnlôngmày

Hãymởmắttohơnbìnhthườngmộtchútđểthựchiệncửchỉnhướnlôngmàynhanh.Đólàdấuhiệuthểhiệnsựthừanhậnvàthônghiểu.

5.Bắttay

Đâylàcáchnhanhnhấtđểthiếtlậpmốiquanhệ,đồngthờicũnglàcửchỉhiệuquảnhất.Nghiêncứuchothấybạnphảimấttrungbìnhbatiếngđồnghồnóichuyệnliêntục,tươngđươngmộtcáibắttay,đểpháttriểnmộtmốiquanhệnàođó.

6.Hơinghiêngngườivềphíatrước

Đâylàdấuhiệuchothấybạnđangquantâmvàhứngthú.Nhưngđừngquêntôntrọngkhônggianriêngcủangườikhác.Điềunàycónghĩalàtronghầuhếtcáccuộcgiaotiếpcôngviệc,hãygiữkhoảngcáchnửamétvớiđốitáccủabạn.

HÃYTHỬ

Mộtkhiđãvượtquađượcbàikiểmtrabảygiâyvàbắtchuyệnđượcvớiđốiphương,bạncóthểtạothêmấntượngvớihọbằngcáchsửdụngthủthuậtnhỏsau:hãythườngxuyênlặplạitênngườiấytronglúcnóichuyện.Vàkhilàmthế,hãychạmnhẹvàotayđốiphươngnhằmbiểulộsựthânthiệnmỗikhibạngọitênhọ.

Việcgọitênđốiphươngsẽmanglạinhữngcảmxúctíchcựctronglònghọ.Nhữngcảmxúctíchcựcnàysẽkếtnối(hoặcđọnglại)trongngườiấykhibạnchạmvàotayhọ.Trongnhữnglầngặpgỡtiếptheo,bạncóthểgợilạiấntượngbanđầubằngcáchchạmnhẹvàotayngườiấymộtlầnnữa.

Ngônngữhìnhthểtrongmắtkháchhàng

Chúngtađềuđãhoặcsẽcólúcgặpphảinhữngnhânviêncócungcáchphụcvụkháchhàngrấtkém.Đócóthểlàmộtnhânviênbánhàngvừatiếpchuyệnvớibạnvừa“buôn”điệnthoạicánhân.Đócũngcóthểlàmộtnhânviênlễtântiếpđónbạnbằngmộtbộmặtthờơvàkhóchịu,haymộtviênquảnlýluônđảomắt,thởdàikhinghebạnhỏithêmthôngtinnàođó…Tấtcảnhữngtìnhhuốngnhưvậycóthểxảy

rabấtcứlúcnàotrongcuộcsống.

Ralphlàmộtdoanhnhângiỏiđãgầydựngtêntuổivàsựnghiệpnhờvàokỹnăngquảnlýcủamình.Tuynhiên,mộtđiểmyếucủaanhkhithuyếttrìnhtrướckháchhànglàkhôngmấyquantâmđếnngônngữhìnhthể.Nhữnggìanhcóđượcđơnthuầnchỉdựavàonănglựcnghềnghiệpcủabảnthân.Tạisaoanhcầnphảiquantâmđếnngônngữhìnhthểvàcácmốiquanhệvớikháchhàng?

Trướckhitrảlờicâuhỏinày,chúngtahãyxemquavídụsau:

Trongtấtcảcáccôngviệccầnkỹnăngchuyênmôn,thìlĩnhvựcytếluônđượcmọingườiđặthàngđầutrongdanhsáchbìnhchọn(Khôngaimuốnmộtbácsĩthiếuchuyênmônchữatrịchomình).Tuynhiênquanghiêncứunguyênnhânkhiếnbệnhnhânkiệnbácsĩchothấy,cáckỹnăngcơbảntronggiaotiếp(haycòngọilàsựđồngcảmtrongđiềutrị)cũngquantrọngkhôngkémkỹnăngchuyênmôn.

Ngoàiviệcchẩnđoánvàđiềutrịkhôngđúngthìmộtnguyênnhânthườngthấytronghầuhếtcácvụkiệnđóchínhlàmốiquanhệgiữabácsĩvàbệnhnhân.Vàmộtphầnquantrọngtrongmốiquanhệđócóliênquanđếnkỹnănggiaotiếpkhônglời.Mộtnghiêncứuchothấyhơn50%trongtổngsố263bệnhnhânkiệnbácsĩchobiếthọcảmthấythấtvọngvới

vịbácsĩđóđếnmứchọphảikiệnngườiđótrướckhimọichuyệnđượcsángtỏ.

TrởlạicâuchuyệncủaRalph.Anhkhôngphảilàbácsĩ.NhưngnếubạnlàRalphvàchorằngmốiquanhệvớikháchhàngchẳngmấyquantrọngđốivớicôngviệccủamìnhthìbạnnênnghĩlại.Dùđólàlĩnhvựcchămsócsứckhỏehaylĩnhvựckỹthuậtcôngnghệ,tôiđềuthấytrongmốiquanhệvớikháchhàng,ngônngữhìnhthểluônlàyếutốquantrọngđưađếnthànhcông.

Sauđâylàmộtsốnguyêntắccơbảnbạncóthểápdụngvàongànhnghềcủamình,bấtkểởlĩnhvựcnào.Hãyxemnhữngđiểmtươngđồngvềmốiquanhệgiữabệnhnhân/bácsĩvàcôngviệccủabạnquanhữngpháthiệnsau:

■Cácbệnhnhânnóirằnghọhàilònghơnkhithấybácsĩcónhữngcửchỉthểhiệnsựquantâmnhưcúingườivềphíahọ,gậtđầu,tiếpxúcvớihọgầnhơnvànhìnbiểuđồbệnháníthơn.

■Điềuquantrọngkháctrongcáccuộcgặpgiữabácsĩvớibệnhnhânlàlờichàođầutiêncủabácsĩ.

■Bácsĩcóchothấysựquantâmbằngcáchbắttay,nhìnvàomắtngườibệnh,vànởmộtnụcườiấmápkhông?

■Cácbệnhnhântâmsựrằnghọcócảmtìnhvớinhữngbácsĩngồihơnlànhữngbácsĩđứng.Đólàvìtưthếngồithểhiệnsựquantâmvàtháiđộchúývàonhữnggìngườibệnhnói.Ngượclạitưthếđứnglạichothấytháiđộkiểmsoátvàcáinhìncủangườitrênđốivớikẻdưới.

■Nhữngbácsĩhaynhìnđồnghồ,nhịpnhịpngóntayvànhìnracửathườngtạoấntượnglàhọđangvộihoặckhôngcóthờigiandànhchongườibệnh.

■Nếumộtbácsĩđứngquayngangvớingườibệnh,khôngcúingườivềphíabệnhnhânhoặccóvẻkhóchịukhikhámbệnhthìngônngữhìnhthểcủahọsẽbộclộđiềuđómàkhôngcầnphảinóira.

■Ngônngữhìnhthểkémcóthểlàmhỏngmốiquanhệgiữabệnhnhânvàbácsĩ.

Điềuthúvịlànhữngbácsĩcóngônngữcửchỉkhéoléothườngmanglạisựhàilòngvàchiếmđượctìnhcảmcủabệnhnhânnhiềuhơn.Nhữngcửchỉnàyđượcxemlàdấuhiệuthểhiệnsựquantâm.Vàdùbạnlàbácsĩ,nhânviênbánhàng,giáoviên,huấnluyệnviên,nhàđàmphán,trưởngnhómhoặclàngườiquảnlýcấpcaođinữa,thìsựquantâmvẫnlànhântốquantrọngtrongcácmốiquanhệnghềnghiệp.XinkếtthúcnộidungnàybằngcâunóicủaMarkTwain:"Mọingườikhôngquantâmbạnbiếtgìvềhọ,họchỉcầnbiếtbạnquantâmtớihọbaonhiêumàthôi!”.

HÃYTHỬ

Thửtưởngtượngbạnlàmộtkháchhàngđangsửdụngdịchvụdochínhbạncungcấp.Hãyđánhgiámứcđộlịchthiệp,tinhthầnphụcvụvàsựtôntrọngmàbạnthểhiện.Tiếpđó,hãynghĩvềvaitròcủangônngữkhônglờitrongcáchđánhgiácủangườikhácvềbạn.Nếuthôngđiệpbạnđưarakhôngnhấtquán(chẳnghạnkhinói"Tôirấtvuivìđượcphục

vụông/bà"màcửchỉvàtháiđộcủabạnhoàntoàntráingược)thìtấtcảnhữnglờinóihoamỹđềutrởnênvônghĩa.Kháchhàngchorằngnhữnggìcơthểbạn“nói”mớilàthôngđiệpthậtsự.

Ngônngữhìnhthểkhithuyếttrình

Chodùbạnđangdiễnthuyếttrước500khánthínhgiảhayquảngcáomộtsảnphẩm/dịchvụvớikháchhàngtiềmnăng,hoặctrìnhbàyýtưởngtrướcnhómcủamìnhđinữathìđừngquênrằngbạnđangđứngtrướcmộtđámđông.Mọicửchỉcủabạnđềulọtvàotầmmắtcủanhữngngườithamdự.Họsẽxétđoánbạnquavẻbềngoàivàngônngữhìnhthể.Điềunàydiễnrarấtnhanh.Thôngthườngkhángiảsẽđưarakếtluậnvềbạncũngnhưbàithuyếttrìnhcủabạntrướckhibạncócơhộitỏasángquanộidungtrìnhbày.

Nóithếkhôngcónghĩalàlờinóicủabạnkhôngquantrọng.Rõràngnếubạnmuốnthuyếtphụcngườikhác,khiếnhọcảmđộnghoặctạođộnglựcchohọhànhđộng,bạncầnchuẩnbịnộidungphátngôncủamìnhthậtkỹcàng.Bêncạnhđó,dongônngữhìnhthểtácđộngtrựctiếplênấntượngbanđầucủađốiphươngnênbạncũngcầnchúýnhữngđiềunênvàkhôngnênsau:

■Nênbướcrađểcửtọanhìnthấytoànthâncủabạn.

■Khôngnênđứnggiấumìnhsaubụcthuyếttrình.

■Nênchiađềutrọngtâmởhaichân,chândangngangvai,đầugốihơichùng.

■Khôngnênđổichânthườngxuyên,nếukhôngtrôngbạnsẽcó

vẻbốirốivàkémtựtin.

■Nênsửdụngtưthếmở.Đứngưỡnngườivàthântrênthảlỏng.Thườngxuyênsửdụngchuyểnđộngcủatayvàlòngbàntay.

■Khôngnênđểtayquásátcơthể.Bàntayđanlạisaulưngsẽkhiếnbạngiốngnhưđangbịbắt;cònbàntayđanlạisiếtchặtởphíatrướcsẽkhiếnbạncóvẻthiếutựtin.

■Nênnhìnvàokhángiả.Nhìnmọingườitrongkhánphòngítnhấtbahaynămgiâyđểtạosựnốikết.

■Khôngnênlướtnhìnkhángiảhoặcnhìnchămchămvàomộtđiểmtrongphòng.

■Nêndichuyển.Conngườiluônvậnđộng.Bộnãocủachúngtađượclậptrìnhđểlàmđiềuđó.

■Tuynhiên,khôngnêndichuyểnliêntục.Biếtkhinàocầnvàkhôngcầndichuyểnsẽtănghiệuquảchobàidiễnthuyếtcủabạn.Chẳnghạn,bạnnênđứngimkhimuốnnhấnmạnhvấnđề.

HÃYTHỬ

Lầntới,khichuẩnbịbàithuyếttrìnhtrướcbấtkỳlượngkhángiảnào,bạnhãybắtđầubằngviệcxácđịnhmụctiêucủamình.Dùmụctiêulàbánhàng,đềnghịthăngchứchoặcthuyếtphụctổchứcthayđổicáchquảnlý…bạnhãyxemđólàkhuônkhổđểbạncóthểlựachọnngônngữhìnhthểphùhợp.

Nếumuốnbiểulộquyềnhạnvàsựkiểmsoát,bạnhãybỏquacácquytắcvừađượctrìnhbàyởtrên.Bằngcáchđứngđằngsaubụcdiễnthuyết,hạnchếđưaracácdấuhiệukhônglờivàtránhnhìnkhángiả,bạnsẽthểhiệnđượcuyquyềncủamình.Nhưngnếubạnmuốnthểhiệnsựchânthành,saymêvớinhữnggìmìnhđưara,bạnsẽđạtđượckếtquảtốthơnbằngcáchluônnhớnhữngchỉdẫntrên.

Ngônngữkhônglờicủacấplãnhđạo

Dùởbấtcứnơiđâu,đểcóđượcthànhcông,ngườitacầnbiếtkhuyếnkhíchnhânviênvàbiếtcáchhợptácsaochocảhaibêncùngcólợi.Bạnkhôngthểbuộcmộtngườiquantâmhoặcchiasẻýtưởngvớingườikhác,nhưngbạncóthểtácđộnglênhànhvicủahọvàđộngviênhọđạtđượcnhữngthànhtíchlớnlaohơn.

Đểtrởthànhmộtnhàlãnhđạothànhcông,bạncầnbiếtcáchsửdụngngônngữhìnhthểvớicấpdướivàhiểuđượcýnghĩađằngsaumỗilờinóicủahọ.Bêncạnhđó,bạncũngphảikhôngngừngthểhiệncảmxúccủabảnthân,vàbộclộkỳvọngcủachínhmình.(Tấtcảcácnhàlãnhđạođềuthểhiệnsựnhiệttình,nồnghậuvàtựtin,haysựngạomạn,thờơvàkhóchịuthôngquanétmặt,cửchỉ,sựvachạmvàcáchsửdụngkhônggiancủahọ).

Khingônngữhìnhthểmâuthuẫnvớilờinóicủabạn,nhữngngườinóichuyệnvớibạnsẽtrởnênbốirối.Cửchỉkhôngđồngbộvớilờinóikhiếnviệctạodựngniềmtintrongcácmốiquanhệtrởnênthựcsựkhókhăn.Đâylàmộtthựctế,chodùbạnlàgiámđốc,trưởngbộphận,trưởngnhómhaygiámsátviêncấpthấpnhấtđi

chăngnữa.

Hãyxemvídụsau:Giámđốcđiềuhànhcủamộtcôngtydầukhíđếnnhàmáytrongbộtrangphụcđắttiềnđểnóivềkhókhăncủacôngtyvớitrưởngcácbộphận,kỹsưvànhânviênkhohàng.Trongkhiđónhữngcôngnhânnàyđangmặcquầnáochốngcháymàuxanh.Chưahết,saukhitựgiớithiệu,ôngấybướclênphíatrướcvàtháochiếcđồnghồđeotay(cólẽhiệuRolex)vàđặtnótrênbụcthuyếttrình.Từđósuyra,thôngđiệpmàôngấymuốngửiđếnnhânviêncủamìnhlà:"Tôirấtbận,tôikhônghềthíchbướcvàonơidơbẩnnày,vàtôichỉcóchínhxáchaimươiphútđểnóichuyệnvớimọingườimàthôi".Thôngđiệpđóhoàntoànkhácvớitừngữôngấysửdụngđểbắtđầuchobàinóicủamình:"Tôirấtvuivìđãcómặtởđâycùngcácbạn".

Theobạn,đâulàthôngđiệpmànhữngcôngnhânnhàmáylọcdầucholàthật-lờinóicủavịgiámđốchayngônngữhìnhthểcủaôngấy?

Ngônngữhìnhthểtậpthể

Khôngmộtnhàlãnhđạonàocóthểthànhcôngmộtmình,dùthôngminhđếnđâuchăngnữa.Thựctếchothấy,nhàlãnhđạotàibalàngườiluônbiếthợptác,biếtcáchlàmchomọingườicảmthấyhọlàtấtcảđốivớiđộinhóm.Mọingườilàmviệcchoôngchủ,nhưnglạilàmviệccùngvớingườilãnhđạo.

HÃYTHỬ

❑Khigặpriêngmộtthànhviêntrongnhómhoặcmộtđồngnghiệpnàođó,hãynhớrằngngônngữhìnhthểcủabạngiữvaitròquantrọngtrongmốiquanhệnày.Nếubạnkếthợpnhữngthôngđiệpkhônglờitíchcựcdướiđâyvàobuổinóichuyệncủamìnhthìbạnđanggửitínhiệutintưởngvàtôntrọng.

❑Ngồiđốimặtvớiđốiphương.Thậmchícửchỉhơixoayngườicủabạncũngbiểulộsựthiếuquantâmvàkhiếnđốiphươngkhôngmuốnnóinữa.

❑Dẹpbỏcácvậtcảnchekhuấttầmnhìngiữabạnvàđốiphương.Dờiđiệnthoạihoặcchồnghồsơrakhỏibàn.Tốthơnlàhãybướcrakhỏichỗngồisaubànlàmviệccủabạn.

❑Luônnhìnvàomắtđốiphương.Đốiphươngsẽchorằngbạnkhônglắngnghe(hoặckhônghứngthú)nếumắtbạncứđảokhắpphònghoặcliêntụcnhìnvàođốnggiấytờhaymànhìnhmáytính.

❑Sửdụngcáccửchỉđểlộlòngbàntaykhinói.Chúngbiểulộsựchânthànhvàcởimởcủabạn.

❑Đồngbộngônngữhìnhthểcủabạnvớiđốiphương.Khéoléobắtchướctưthếđứng,cửchỉtayvànétmặtcủahọ.

❑Gậtđầu.Dấuhiệunàykhuyếnkhíchmọingườitiếptụcnóivàcũngthểhiệnsựthíchthúcủabạntrướccâuchuyệncủahọ.

Nhữngkỳvọngchứađựngtrongngônngữhìnhthể

PygmalionintheClassroomlàmộttrongnhữngấnphẩmgâytranhcãinhấttronglịchsửnghiêncứugiáodục.Chủđềchínhcủacuốnsáchlà:Từkỳvọngcủagiáoviênđếnthànhcôngcủahọcsinh.Ngườitađưachocácgiáoviêndanhsáchmộtsốhọcsinhđượcđánhgiálàgiỏivàyêucầuhọđặtranhữngkếtquảcaonhấtcáchọcsinhnàycầnđạtđược.Vàocuốinăm,chỉsốIQcủanhữnghọcsinhấytănglênrõrệt.

HÃYTHỬ

Tưởngtượngrằngbạnbiếtcácnhânviêncủamìnhlànhữngngườicónănglực.Vàđâylàbímậtmàbạn

khôngthểnóiravớinhữngnhânviênấy.Nhưngbạncóthểdùngngônngữhìnhthểđểthểhiện.Vậy,dấuhiệukhônglờinàobạnsẽsửdụngđểnhânviêncủabạnbiếthọđặcbiệt?Giaotiếpquaánhmắt?Gậtđầucảmkích?Haymỉmcười?Mộtkhibạnđãcóđượcýtưởngvềđiềunênlàmthìtrongmộttuầnhãyâmthầmđốixửvớinhânviêncủamìnhnhưthểhọlànhững“ngôisaotriểnvọng”.Hãyxemcóphảicóítnhấtvàingườibắtđầusốngvớinhữngkỳvọngmàngônngữhìnhthểcủabạntruyềntảihaykhông.

Thựcra,nhữnghọcsinhđóđượcchọnmộtcáchngẫunhiênchứkhôngphảitừkếtquảcủabấtcứbàikiểmtranào.Đóchínhlàniềmtincủacácgiáoviênrằnghọphảicótráchnhiệmtrôngđợinhữngkếtquảxuấtsắcnhấtởcáchọcsinhnày.Ngườitachưabaogiờnóivớilũtrẻlàchúnggiỏicả,nhưngthôngđiệpnàyđãđượckhéoléotruyềntớichúngthôngquangônngữkhônglờinhưnétmặt,cửchỉ,sựtiếpxúc...

Trangphụcphùhợp

Joyce,bạntôi,vừalàmộtnhàgiáodụcvừalàmộtdoanhnhân.Mộttrongnhữngbíquyếtgópphầnchothànhcôngcủacôấychínhlàcáchănmặc.Thậmchíkhiđinghỉmát,Joycevẫnmangtheobộtrangphụccôngsởvàđôigiàycaogót.Phươngchâmcủacôấylà"Hãymặcđẹpvìbạnkhôngbaogiờbiếtđượcmìnhsẽgặpnhữngai!"Đúngvậy!

Côngviệcvànhữngmốiquanhệkhiếnbạnkhôngthểkhônggiaotiếp.ViệcJoycemangtheotrangphụccôngsởcũngcóchủđíchriêng.

Tụcngữcócâu"Đừngđánhgiámộtcuốnsáchthôngquabìacủanó".Nhưngphảicôngnhậnrằng,bìasáchluônlàyếutốtrướctiêntácđộngvàotrựcgiácngườimuacũngnhưngườiđọcsách.Trongcuộcsốngcũngvậy,ngườitathườngđánhgiángườikhác,ởmộtmứcđộnàođó,quavẻbềngoàicủahọ.Bởithế,cácnhàtưvấnnghềnghiệpvẫnkhuyênkháchhàngrằnghãyănmặcphùhợpvớicôngviệchọmuốn,chứkhôngphảicôngviệchiệntạicủahọ.Điềunàysẽtạonênthuậnlợibanđầuchohọ.

Nhữngnămqua,trangphụcnơicôngsởđãcónhiềuthayđổi.Cónhữngnơi,nhânviênkhôngbịbuộcphảimặcđồngphụctrangtrọngnữa.Nhưngchínhvìthế,mộtvàingườicólựachọnthậtkhóhiểu.Mộtquảnlýnóivớitôi:"Ngàynay,cáchănmặckhilàmviệckhônggiốngnhưtrướckianữa.Thựcra,hầuhếtcáckháchhàngcủatôiđềubộclộquanđiểmchungkhinóivềthờitrang,nhưngcũngcómộtsốngườikhôngcókhiếuthẩmmỹcholắm,dùtrongcáccuộchẹnquantrọng".

Trangphụcthểhiệnphongcáchriêngcủabạn.Việcănmặcthoải

máicóthểtănghiệuquảcôngviệc,nhưngliệuđidépxỏngón,mặcáothun,quầnjeans,nhữngbộđồlòeloẹt,hởhangcóphảilàmộtphầntrongcáchđánhgiácủangườikhácvềbạnkhông?Cóthểbạnchorằngđólàcáchgiúpbạnbộclộcátínhriêng,nhưngvớingườikhácthìđólạilàbiểuhiệnthiếunghiêmtúcvàthiếuchuyênnghiệp.

Trangphụctácđộnglêncảngườimặclẫnngườinhìn.

Thựctếchothấy,ngườitathườngcócảmtìnhhơnvớinhữngaiănmặclịchsự,trangnhã.

HÃYTHỬ

Hãythửthayđổidiệnmạocủabảnthânvàđểýxemmọingườiphảnứngrasaotrướcnhữngthayđổicủabạn.Quaphảnứngcủamọingười,đồngthờicăncứvàotínhchấtcôngviệc,hãylựachọntrangphụcphùhợpnhấtchomình.

Ănmặcphùhợplàcáchthểhiệnsựtôntrọngcủabảnthânđốivớimôitrườnglàmviệccũngnhưnhữngngườixungquanh.Bạncóthểthayđổiphongcáchbềngoàitùytheohoàncảnh.

Teresalàmộtnhàtưvấnquảnlývàcôrấtbiếtcáchănmặc.Bìnhthường,khiđếnvănphòng,côthườngthíchmặccácbộváylụamàuhồng,màulamvàmàuđỏtươi,đigiàycaogótvàđeonhữngbộtrangsứclunglinh.Nhưngkhiđigặpcáckháchhàngbảothủhoặcnhữngngườikhótính,Teresathườngđổiquanhữngbộtrangphụcđứngđắn,thểhiệnhìnhảnhmàcômuốnđốiphươngtiếpnhận.(Cônói:"Tôiănmặcgiốngkháchhàngcủamình").

MộttrongsốnhânviêncủaTeresađếntrụsởchínhcủamộttổchứctôngiáophilợinhuậnđểmờicôvềdựhọp.Mọingườiởđóđangthảoluậnnhómvớinhau.Nhânviênkiagầnnhưkhôngnhậnracấptrênvốnănmặcthờitrangcủamình.Bằngviệcthayđổitrang

phục,Teresahoàntoànhòanhậpvớimọingười.

Ngônngữhìnhthểthuphụclòngngười

MaxWeber-chađẻcủangànhxãhộihọc,làngườiđưarathuậtngữcharismamôtảnhữngnhàlãnhđạobiếtthuphụclòngngười.Bắtnguồntừthuậtngữ“kharisma”trongtiếngHyLạp,mangnghĩaơnhuệhoặcmónquàtâmlinh,charismađượchiểunhư"mộtphầntựtin,sángsuốtvàquyếnrũ".

Theotôi,charismacòncóthểhiểulàsựđồngbộgiữacửchỉvàlờinói.Dùlàmviệctronglĩnhvựcnàochăngnữa(quảnlý,bánhàng,chămsócsứckhỏe,haygiáodục)thìbạnchỉcóđượcsứchútvàthuyếtphụcnhấtkhinhữnggìbạncảmnhậnphùhợpvớinhữnggìbạnthểhiện.

Tôikhôngphảilàngườiduynhấtđểýmốiliênhệgiữangônngữhìnhthểvànghệthuậtthuphụclòngngười.HowardFriedman-giáosưtâmlýcủaĐạihọcCalifornia,Riversideđãđolườngmứcđộthuphụcbằngcáchnghiêncứunhữngdấuhiệukhônglờiquanétmặt,cửchỉvàchuyểnđộngcủacơthể.Ôngpháthiệnrằngnhữngngườibiếtcáchthuphụclòngngườithườngcườitựnhiên(vớinếpnhănquanhmắt),điệubộlinhhoạtkhigiaotiếpvớingườikhác.FriedmanđãpháttriểnhệthốngKiểmtra

GiaotiếpHiệuquảmàmộtsốtậpđoànlớnởMỹsửdụngđểđomứcđộthuphụclòngngườiởcácnhàlãnhđạotiềmnăng.Vàdườngnhưnótỏrakháhiệuquả.

Hãytựnhiên!

Mộtlầnnọ,tôilàmviệcvớitrưởngbộphậnnghiêncứu,ôngấyđangchuẩnbịchomộtbàithuyếttrìnhquantrọng.Ôngấythôngminh,hấpdẫnvàhàihước.Ngônngữhìnhthểcủaôngấyđồngbộvàbiểucảm.Tuynhiên,ôngấycũnglàngườikhánhútnhát.Trướcđámđông,ôngấytrởthànhmộtngườihoàntoànkhác.Thựcra,ôngấykhôngcầncốsửdụngkỹthuậtquánhiềumàchỉcầnthảlỏngcơthểmộtcáchtựnhiênvàđểtínhcáchcũngnhưngônngữhìnhthểcủamìnhlêntiếng.Cólẽđiềuđósẽhiệuquảhơn.

Chiềucaolãnhđạo

ỞMỹ,cókhoảng14,5%namgiớicaotừ1,8méttrởlên.Vàconsốnàylà58%giữacácCEOcủacáccôngtyFortune500.Bấtngờhơn,trongtổngsốnamthanhniênởMỹ,có3,9%ngườicaotừ1,86méttrởlên.Trongkhiđó,cácCEOcaotừ1,86méttrởlênchiếm30%.

ĐâuđótrongcáinhìncủangườiMỹthìchiềucaotươngứngvớinănglựclãnhđạocủamộtcánhân.

Mặcdùbạnkhôngthểcaothêm9-10xăng-ti-métnữa,nhưngtrôngbạnvẫncóthểcaohơnvàuythếhơnbằngcáchđứngthẳngngười.Nhấtlàtrongcácbuổigặpmặttrịnhtrọng,dángđứngcủabạnrấtquantrọng.Tưthếđứngthẳngvàđầungẩngcaolàngônngữhìnhthểthểhiệnsựtranhđua,tựtinvàmạnhmẽ.

Sựkếtnốigiữacơthểvàtâmtrí

Tâmtrạngảnhhưởngtrựctiếpđếnngônngữkhônglời.Khibuồn,ngườitathườngcókhuynhhướngrụtvai,khuônmặtủdộtvànhìnxuống.Khivui,ngườitasẽmỉmcườivàgiữthẳngngười.Nhưngđiệubộcũngtácđộngngượctrởlạitrạngtháicảmxúc.Cửchỉ,chuyểnđộng,dángđivàthậmchínétmặtcủabạncũngảnhhưởngđếncảmxúcbằngcáchtruyềnngượcthôngtinlênnão.

Trongnhiềuthửnghiệm,ngườitayêucầucácđốitượngmỉmcườirồichohọxemnhữngtấmảnhvớinhữngnộidungkhácnhau.Nhữngđốitượngmỉmcườichobiếtcácbứcảnhkhiếnhọvui,thậmchíhọcảmthấyphấnchấn.Nhưngkhihỏinhữngđốitượngđãcaumặttrongsuốtcuộcthửnghiệm,thìcâutrảlờinhậnđượclạilà:nhữnghìnhảnhđókhiếnhọbựcmìnhvàtứcgiận.Cácnghiêncứusâuhơnchothấy,nụcườikhôngchỉđưađếncảmgiácvuivẻ,hàilòngmànócòncóthểthúcđẩynhữngthayđổisinhlývềnhiệtđộcơthể,nhịptimvàsứcđềkhángcủada.

HÃYTHỬ

Nhiềuứngviênđủtiêuchuẩnnhưngvẫnkhôngđượcđềbạt,nhiềunhânviêncónănglựcnhưnglạithấtbạikhiphỏngvấn,chỉbởivìhọkhôngbiếtcáchthểhiệnsựtựtincủabảnthânquamộtnụcười.

Mỗikhigặptìnhhuốngcầnphảithểhiệnsựtựtin,bạnhãybắtđầubằngcáchđứngthẳng,hơiưỡnngườivềtrướcvàngẩngcaođầu.Vớitưthếnày,bạnsẽcảmthấytựtinhơn.Vànếubạncóthểnởnụcườithậttựnhiên(hoặcngậmcâybútchì)thìbộnãovàcảmxúccủabạnsẽđượctácđộngtíchcựchơnrấtnhiều!

Cáchtốtnhấtđểcóthểmỉmcườilàhãynghĩvềmộtviệchoặcmộtngườinàođómàbạncảmthấythíchthú.Nghiêncứucònpháthiệnrằngngaycảnụcườigượngépcũngcóthểđưalạicảmgiáctíchcực.PháthiệnnàyphùhợpvớikếtquảthửnghiệmtrêncácđốitượngkhichohọxemphimhoạthìnhGaryLarson.Nhómđầutiênđánhgiáphimnàyvuinhộnhơnnhómthứhai.Điềukhácbiệtduynhấtlàcácthànhviêntrongnhómthứnhấtđượcyêucầucắnchặtbútchìtrongmiệng.Nụcườiépbuộcdongậmbútchìđãtácđộnglêncảmxúccủahọ,khiếnhọchorằngphimhoạthìnhnàyvuinhộnhơn.

Kếthợpcácdấuhiệu

Vậylàbạnđãsẵnsàngđểngườikhácquansátbạngầnhơn–ítnhấtlàtrongcácbuổithuyếttrìnhquantrọng,buổinóichuyệntrướccácchuyêngiahaybuổiphỏngvấnxinviệc.Bạncũngđãsẵnsàngđểgiaotiếpthậttốtvớicácđốitác,

cácnhàquảnlý,đồngnghiệphoặckháchhàngcủamình.

Trênđâylànhữngvấnđềcóliênquanđếnngônngữhìnhthểmàtôiđãnghiêncứutrongsuốthaimươinămvớivaitròlànhàtrịliệu,huấnluyệnviênvàdiễngiả.Hyvọngnhữngđiềutôiđưarasẽpháthuyhiệuquảtốiđachobạnkhigiaotiếpngoàixãhộicũngnhưtrongmôitrườngcôngsở.

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Adam'sapple:tráitáoA-đam,tráicổ.