บทน า

ไฟฟาเปนสงจ าเปนในการด ารงชวตประจ าวน และเปนปจจยส าคญพนฐานในการขบเคลอนทางเศรษฐกจ แตเนองจากไฟฟาไมสามารถกกเกบได และในแตละวนความตองการใชไฟฟา กมความแตกตางกนในแตละชวงเวลา ดงนน การจดหาไฟฟา จงจ าเปนตองจดหาใหเพยงพอกบความตองการใชไฟฟาตลอดเวลา การทเราจะทราบวาประเทศมความตองการใชไฟฟาเทาใดนน จ าเปนตองมการจดท าคาพยากรณความตองการไฟฟาในระยะยาว (Load Forecast) ขน โดยคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) เหนความส าคญดงกลาว จงไดแตงตงคณะอนกรรมการการพยากรณความต องการไฟฟา โดยมส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.) เปนเลขานการ เพอท าหนาทรบผดชอบในการจดท าคาพยากรณความตองการไฟฟาในระยะยาวใหเพยงพอและเหมาะสม เพอใชเปนขอมลพนฐานในการวางแผนและก าหนดนโยบายดานไฟฟาของประเทศ เพอใหเกดความมนคงดานพลงงาน คณะผจดท า

สารบญ

หนา

บทนำา

LoadForecastคออะไร? 1

LoadForecastประกอบดวยอะไรบาง? 2

ทำาไมตองทำาLoadForecast? 4

ววฒนาการของการจดทำาLoadForecast 6

กระบวนการจดทำาLoadForecast 13

แบบจำาลองและผลLoadForecastทใชใน

การจดทำาPDP2010ฉบบปรบปรงครงท3 17

แบบจำาลองการจดทำาLoadForecastในปจจบน 23

บรรณานกรม 27

คำายอ 28

การพยากรณความตองการไฟฟา ประกอบดวย การพยากรณ 2 คา ไดแก

1. คาความตองการพลงไฟฟาสงสด (Peak Demand) เปนคาสงสดของคาพลงไฟฟาในแตละปมหนวยเปน

กโลวตต (kW) หรอ เมกะวตต (MW = 1,000 kW) 2. คาความตองการพลงงานไฟฟา (Energy Demand) เปนปรมาณไฟฟาทใชในแตละชวโมงตลอดทงป จงมหนวย

เปนกโลวตต-ชวโมง (kWh หรอ หนวย) หรอ กกะวตต-ชวโมง (GWh = 106 kWh หรอ ลานหนวย)

เหตทตองพยากรณทงสองคา เพราะเราตองการทราบวาในปๆ หนง ความตองการพลงไฟฟาสงสด (Peak Demand) จะเพมขนในปรมาณเทาใด เพอใชในการวางแผนสรางโรงไฟฟา ระบบสายสง และระบบจ าหนาย ใหรองรบกบความตองการไฟฟาสงสดทจะเกดขนในแตละป ในขณะเดยวกนกตองการทราบวาความตองการพลงงานไฟฟา (Energy Demand) ทใชในปๆ หนง เปนปรมาณเทาใด เนองจากโรงไฟฟาแตละประเภทใชเชอเพลงแตกตางกน เชน กาซธรรมชาต พลงน า ชวมวล แสงอาทตย และลม เปนตน ตางมศกยภาพในการผลตไฟฟาทแตกตางกน การทเราทราบความตองการพลงงานไฟฟา ท าใหเราสามารถก าหนดขนาดและจ านวนโรงไฟฟาแตละประเภททจะสรางขน ใหสอดคลองกบความตองการใชไฟฟาทคาดวาจะเกดขนในอนาคตได

ดงนน คา Peak Demand จะน าไปสการวางแผนการ

ลงทนในการกอสราง เชน โรงไฟฟา ระบบสงและระบบจ าหนาย สวนคา Energy Demand จะน าไปสการลงทนและเตรยมการ ในการจดหาเชอเพลงเพอใชในการผลตไฟฟา

ดงนน จงจ าเปนตองมการศกษาและวเคราะหการใชไฟฟาเพอน าไปพยากรณความตองการไฟฟาระยะยาว โดยประเมนวาความตองการไฟฟาจะเพมขนเปนปรมาณเทาใดในพนทสวนไหน และจากผใชไฟฟากลมใด เพอใหการไฟฟาทง 3 แหง ไดแก การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) และการไฟฟานครหลวง (กฟน.) น าขอมล ไปใชใน การวางแผนขยายก าลงผลตไฟฟา ระบบสายสง และระบบ สายจ าหนาย ใหเพยงพอกบความตองการทจะเกดขนในอนาคต

หมายเหต: - วธ End-Use Model เปนแบบจำาลองการพยากรณในระดบผใชไฟฟาหรอผบรโภคโดยตรง- วธ Econometric Model หรอแบบจำาลองทางเศรษฐมต เปนการจำาลองโดยใชปจจยทางดาน เศรษฐกจเพอการพยากรณไปขางหนา

แบบจ าลองการพยากรณความตองการไฟฟาในระยะยาว

(Load Forecast) ของประเทศ ทใชในการจดท า PDP2010 ฉบบปรบปรงครงท 3 หรอ PDP2010 (Rev.3) เปนแบบจ าลองทมลนธพลงงานเพอสงแวดลอม (มพส. หรอ E for E) พฒนาขนในป พ.ศ. 2553 โดยใชวธการผสมผสานระหวางวธ End-Use Model และวธ Econometric Model รายละเอยดดงภาพ

กลมสาขาเศรษฐกจและกลมผใชไฟฟาแตละประเภท

อตสาหกรรมขนาดใหญ ภาคครวเรอน (End-Use)

ธรกจขนาดใหญ (End-Use)

อนๆ

End-Use (8 ประเภทอตสาหกรรม)

Econometric (อนๆ)

กจการเฉพาะอยาง (โรงแรม)

(End-Use)

ราชการและองคกรไมแสวงหาก าไร (Econometric)

สบน าเพอการเกษตร (Econometric)

กจการขนาดกลาง (Econometric)

กจการขนาดเลก (Econometric)

พยากรณคาพลงงานไฟฟา (Energy Demand)

พยากรณคาพลงไฟฟาสงสด (Peak Demand) ลกษณะการใชไฟฟา (Load Profile)

(ไดแก สงทอ อเลกทรอนกส น าแขง อาหารแชแขง พลาสตก พลาสตกอนๆ

เหลก และซเมนต)

การพยากรณคาพลงงานไฟฟา (Energy Demand) แบงเปนการพยากรณแยกตามรายสาขาเศรษฐกจและกลมผใชไฟฟา ดงน

การพยากรณคาพลงไฟฟาสงสด (Peak Demand)

ใชผลการพยากรณคา Energy Demand และลกษณะการใชไฟฟา (Load Profile) ของประเทศในพยากรณ Peak Demand

การจดท า PDP2010 (Rev.3) ใชคาพยากรณควาตองการ

ไฟฟาระยะยาว (Load Forecast) ทไดรบความเหนชอบจากคณะอนกรรมการการพยากรณความตองการไฟฟา เมอวนท 30 พฤษภาคม 2555 โดยมสมมตฐาน ดงน

ค าพยากรณ ฯ ป 2555 ใชค าจร ง 4 เด อน (มกราคม – เมษายน 2555)

ขอบเขตการพยากรณความตองการไฟฟา ป 2555 -2573

คาพยากรณการเตบโตของเศรษฐกจไทยหรอ GDP (Gross Domestic Product) และ GRP (Gross Regional Product) ของ สศช. ชดวนท 29 พฤศจกายน 2554 รวมมาตรการกระตนเศรษฐกจของรฐบาล เชน คาแรงขนต า 300 บาท ผจบการศกษาระดบปรญญาตรเงนเดอน 15,000 บาท การสรางรถไฟรางค โครงการบานหลงแรก และรถคนแรก เปนตน และผลกระทบของอทกภยชวงปลายป 2554

คาพยากรณความตองการไฟฟา o ป 2554 เปนคาจรง o พยากรณความตองการไฟฟา (Energy Demand)

โดยใชแบบจ าลองของ E for E o เปาหมายการประหยดพลงงานตามแผนอนรกษ

พล งงาน 20 ป ท ผ านความเหนชอบจาก คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.)เมอวนท 30 พฤศจกายน 2554

o พยากรณพลงไฟฟาสงสด (Peak Demand) โดยใช Load Profile ของป 2550

PDP2010 (Rev.3) ไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการ นโยบายพลงงานแหงชาต เมอวนท 8 มถนายน 2555 และคณะรฐมนตรเหนชอบ เมอวนท 19 มถนายน 2555 โดยคณะอนกรรมการการพยากรณความตองการไฟฟาไดมการปรบปรงคาพยากรณความตองการไฟฟาในปฐาน (ป 2554) ใหม เพอใหสอดคลองกบสภาวะเศรษฐกจทชะลอตวและผลกระทบจากน าทวมเมอปลายป 2554 โดยปรบการคาดการณเศรษฐกจ (GDP) ใหลดลง ซงไดอางองจากการประมาณการทางเศรษฐกจจากหนวยงานภาครฐดานเศรษฐกจทส าคญ ไดแก ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส านกงานเศรษฐกจการคลง และธนาคารแหงประเทศไทย โดยการปรบปรง PDP ครงน ท าใหมการเลอนการรบซอไฟฟาจากโรงไฟฟาโครงการขนาดใหญและการรบซอไฟฟาจากประเทศเพอนบานออกไป เพอลดก าลงการผลตไฟฟาใหสอดคลองกบความตองการไฟฟาทลดลง และเรงรดการลงทนในโครงการผผลตไฟฟารายเลกและเลกมาก (SPP และ VSPP) ทใชพลงงานหมนเวยนเปนเชอเพลงใหเขามาในระบบเรวขน รวมถงการเลอนโรงไฟฟานวเคลยรออกไปกอน

คาความตองการพลงไฟฟาสงสด (Peak Demand) คาพยากรณความตองการพลงไฟฟาสงสดสทธเมอสนป 2573 มคาประมาณ 52,256 เมกะวตต เพมขนจากป 2554 เฉลยปละ 1,483 เมกะวตต หรอเพมขนเฉลยรอยละ 4.16 ตอป

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

คาพลงไฟฟาสงสดของไทย (Thailand Peak Demand)

Hamburger Crisis

มหาอทกภย

เมกะวตต

คาพยากรณ

คาจรง

เพมขนเฉลยปละ 1,483 เมกะวตต หรอเพมขนรอยละ 4.16 ตอป

หนวย : เมกะวตต 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 24,070 26,355 27,443 28,790 30,231 31,809 33,264 34,593 35,869 37,326 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 38,726 40,134 41,567 43,049 44,521 46,003 47,545 49,115 50,624 52,256

52,256

24,070

คาความตองการพลงงานไฟฟา (Energy Demand) คาพยากรณความตองการพลงงานไฟฟาเมอสนป 2573 มคาประมาณ 346,767 ลานหนวย เพมขนจากป 2554 เฉลยปละ 9,793 ลานหนวย หรอเพมขนเฉลยรอยละ 4.13 ตอป

050,000

100,000150,000200,000250,000300,000350,000400,000

คาพลงงานไฟฟาของไทย (Thailand Energy Demand) กกะวตต-ชวโมง

บานอยอาศย 20% กจการขนาดเลก 10% กจการขนาดกลาง 15%

กจการขนาดใหญ 41%

ธรกจเฉพาะอยาง 3% ราชการและองคกรไมแสวงหาก าไร 2%

อนๆ 9%

160,706

346,767 เพมขนเฉลยปละ 9,793 กกะวตต-ชวโมง หรอเพมขนรอยละ 4.13 ตอป

หนวย : กกะวตต-ชวโมง (ลานหนวย) 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 160,706 175,089 183,283 191,630 200,726 210,619 219,616 227,760 236,408 246,164 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 255,591 265,039 274,672 284,640 294,508 304,548 314,925 325,470 335,787 346,767

แบบจ าลอง Load Forecast ทใชอยในปจจบน เปนแบบจ าลอง ทมหาวทยาลยธรรมศาสตร (มธ.) ไดน าแบบจ าลองของ E for E มาพฒนาให ก าวหน าข น โดยพฒนาข นในป พ.ศ. 2557 การพยากรณ Energy Demand ใชวธการผสมผสานระหวางวธ End-Use Model และวธ Econometric Model ในสวนของการพยากรณ Peak Demand ค านวณจากขอมล Load Profile ของแตละกลมผใชไฟฟา รายละเอยดดงภาพ

ค ายอ

กพช. คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต กฟน. การไฟฟานครหลวง กฟภ. การไฟฟาสวนภมภาค กฟผ. การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย พพ. กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน สกพ. ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน สนพ. ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน สศช. ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต CIDA Canadian International Development Agency E for E Energy for Environment Foundation (มลนธพลงงาน

เพอสงแวดลอม) GDP Gross Domestic Product (ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ) GRP Gross Regional Product (ผลตภณฑมวลรวมภายในภาค) NIDA National Institute of Development Administration

(สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร) PDP Power Development Plan (แผนพฒนาก าลงผลตไฟฟา

ของประเทศ) SPP Small Power Producer (ผผลตไฟฟารายเลก) TDRI สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย VSPP Very Small Power Producer (ผผลตไฟฟาขนาดเลกมาก)