www.ecovarna.info Брой 42, година XII, Август, 2013 г., Цена 0.50 лв.Информационен бюлетин на ОЦОСУР, фондация „МЕЙДЕЙ“, МК „Приятели на морето“

Бяла мечка се появи в разгара на лятото в центъра на Варна. Доброволци от „Грийнпийс“ призо-ваваха варненци и гостите на града да се включат в акция „Спаси Арктика от ударите на петролнитекорпорации“.

Подробности на стр. 8

íèòå ðåñóðñè. Ïðîåêòúò èìà çà öåëäà èçâåäå ìëàäèÿ ÷îâåê ñðåä ïðè-ðîäàòà, êàòî ãî íàó÷è äà èçïîëçâàðàöèîíàëíî è ùàäÿùî ïðèðîäíèòåðåñóðñè, äà âîäè ïðèðîäîñúîáðàçåííà÷èí íà æèâîò è ñúùåâðåìåííî äàìó ïðåäîñòàâè àëòåðíàòèâíè ôîð-ìè çà àêòèâíî óñâîÿâàíå íà íîâèçíàíèÿ.

Çàùî Åçåðåö?Ðàéîíúò îêîëî ñåëîòî å îò ìàë-

êîòî çàïàçåíè íåóðáíèçèðàíè çîíèïî Ñåâåðíîòî ×åðíîìîðèå. Åçåðåö

Îìðúçíà ëè âè áåòîíà? Êîëèòåâ Ìîðñêàòà ãðàäèíà? Íàâàëèöàòàíà ïëàæà? Âèñåíåòî ïðåä êîì-ïþòúðà, îáèêîëêèòå â ìîëà è ïî-ñòâàíåòî âúâ Ôåéñáóê?

Èñêàòå äúðâåòà, îò êîèòî ìîæå-òå äà îòêúñíåòå ïëîä? Ïëàæ, íàêîéòî ìîæå äà çàåìåòå ïîâå÷å îòêâàäðàò è ïîëîâèíà ïÿñúê? È ïðè-ÿòåë, ñ êîéòî äà èçïèåòå ÷àøà ÷àéîò òîêó-ùî íàáðàíè àðîìàòíè áèë-êè?

Òîãàâà ïðî÷åòåòå èíôîðìàöèÿ-òà äî êðàé!

Îáùåñòâåíèÿò öåíòúð çà îêîë-íà ñðåäà è óñòîé÷èâî ðàçâèòèå(ÎÖÎÑÓÐ) îðãàíèçèðà åêîëàãåðè âñåëî Åçåðåö, îáùèíà Øàáëà. ×åòè-ðè äíè íà ïàëàòêè, ñëúí÷åâà áàíÿè ðåöèêëèðàíà çåìíà ïåù. Ùå âëå-çåòå â åäèí ñúâñåì ðàçëè÷åí ñâÿò,äàëå÷å îò áåòîíîâèÿ ãðàä. Çà äàíàó÷èòå:

Êàê ñå ñòðîè ñ êàë è ñëàìà?Êàê ñå èçãðàæäà ñëúí÷åâà áàíÿ?Êàê ñå ïðèãîòâÿ õðàíà â ïîëåâè

óñëîâèÿ?Êàê ñå ðàçïúâà ïàëàòêà?Êàê äà ñå ïîçíàâàò áèëêèòå è ñå

ïðèãîòâÿ ëå÷åáåí ÷àé ñ òÿõ?È… îùå, è.. îùå..Íî íàé-âå÷å èñòèíñêàòà ñòîé-

íîñò íà õîðàòà è ïðèðîäàòà.

Хайде на палатки!Ëàãåðèòå ñà ÷åòèðèäíåâíè è ùå

ñå ïðîâåäàò:² ñìÿíà - îò 22 äî 25 àâãóñò 2013

ã.²² ñìÿíà – îò 19 äî 22 ñåïòåìâ-

ðè 2013 ã.Âúâ âñÿêà ëàãåðíà ñìÿíà ùå ó÷à-

ñòâàò ïî 15 ìëàäåæè íà âúçðàñòìåæäó 18 è 30 ãîäèíè. Àêî âëèçàòåâúâ âúçðàñòîâàòà êàòåãîðèÿ, åäèí-ñòâåíèÿò êðèòåðèé çà èçáîð å ïðî-ÿâåíîòî îò âàñ æåëàíèå è åíòóñè-àçúì. Ìîæå äà ãî çàÿâèòå íà e-mail:ekolageri@abv.bg.  ïèñìîòî ïîñî-÷åòå òðèòå ñè èìåíà, âúçðàñò, òå-ëåôîí è e-mail çà êîíòàêòè, êàêòîè ñìÿíàòà, â êîÿòî æåëàåòå äà ó÷à-ñòâàòå.

Çà ñìåòêà íà îðãàíèçàòîðèòå åòðàíñïîðòúò è õðàíàòà íà ó÷àñòíè-öèòå. Îñèãóðÿâàò ñå è ïàëàòêè.

Èíèöèàòèâàòà ñå ðåàëèçèðà ïîïðîåêò „Äàëå÷å îò áåòîíîâèÿãðàä”, ôèíàíñèðàí ïî ïðîãðàìà„Ìëàäåæòà â äåéñòâèå 2007-2013ã.”.

Çàùî ãî ïðàâèì?Çàòâîðåíè â ðàìêèòå íà áåòîíî-

âèÿ ãðàä, ìëàäèòå õîðà ñå îò÷óæ-äàâàò îò ïðèðîäàòà, ñòàâàò ïàñèâ-íè è ñëàáî ÷óâñòâèòåëíè çà çíà÷è-ìèòå çà Áúëãàðèÿ è ÅÑ îáùåñòâå-íè êàóçè çà çàïàçâàíå íà ïðèðîä-

å ðàçïîëîæåíî íà 3 êì îò ìîðåòî âáëèçîñò äî Øàáëåíñêî è Åçåðåöêîåçåðà, êîèòî ñà ÷àñò îò åêîëîãè÷-íàòà ìðåæà “Íàòóðà 2000”. Íàïëîù îò 5 õåêòàðà â ñåëîòî, ÎÖÎ-ÑÓÐ èìà èçãðàäåí åêîëàãåð, îáî-ðóäâàí ñ òåíòà, èçãðàäåí íàâåñ ñëÿòíà êóõíÿ è ïåù.

Íàïðàâåòå íåùî ðàçëè÷íî! Íà-ó÷åòå íåùî ðàçëè÷íî! È ùå èìàêàêâî äà ðàçêàçâàòå öÿëà çèìà íàïðèÿòåëèòå… Äîêàòî íå âè ïîñëå-äâàò äîãîäèíà!

СпасиАрктика отударите напетролнитекорпорации

2брой 42 Àêòóàëíî

Îáùåñòâåíîòî îáñúæäàíå íàäîêëàäà çà ÎÂÎÑ (Îöåíêà çàâúçäåéñòâèåòî âúðõó îêîëíàòà ñðå-äà) íà ïðîåêòà „Þæåí ïîòîê“ èçî-ñòðè ãðàæäàíñêèòå âúëíåíèÿ, à íà-ñòðîåíèÿòà âúâ Âàðíà â çàëà „Ïëå-íàðíà“ â îáùèíàòà â îïðåäåëåí ìî-ìåíòà íàïîìíèõà çà ìàðòåíñêèòåïðîòåñòè. Ñòðàñòèòå ñå íàæåæèõàîùå ïðåäè îáùåñòâåíàòà ïðîöåäó-ðà, êîãàòî âàðíåíöè, çàñåãíàòè ïðÿ-êî ïðîêàðâàíåòî íà îò ãàçîïðîâî-äà, îðãàíèçèðàõà ïðîòåñòè è çàï-ëàøèõà ñ ãðàæäàíñêî íåïîä÷èíå-íèå.“

Íà áúëãàðñêà òåðèòîðèÿ ðóñêè-ÿò ãàçîïðîâîä èçëèçà è ñå èçãðàæ-äà â äâå çàùèòåíè îò „Íàòóðà 2000“çîíè. Ìîðñêèÿò ó÷àñòúê íà òðúáà-òà å ïðåäâèäåí äà ìèíå ïðåç åäèíîò ìàëêîòî îñòàíàëè äåâñòâåíèïëàæîâå âúâ Âàðíà - Ïàøà äåðå. Ïîïðîåêò ïðèåìíèÿò òåðìèíàë èêîìïðåñîðíàòà ñòàíöèÿ íà ãàçî-ïðîâîäà ùå áúäàò ïîñòðîåíè íàîêîëî 2 êì îò ïîñëåäíèòå êúùè íàæèëèùíèòå çîíè íà Âàðíà, êîåòîå ïî-îïàñíîòî, ñå êàçâà â ðàçïðîñ-òðàíåíî äî ìåäèèòå ïèñìî îò ãðàæ-äàíè, çàñåãíàòè îò ïðîêàðâàíåòî íàòðúáàòà.

 äîêëàäà çà ÎÂÎÑ íà ïðîåêòàñå ïðèçíàâà, ÷å íèñêî÷åñòîòíèÿòøóì îò ñòàíöèÿòà íà Þæåí ïîòîêùå äîñòèãà äî êâàðòàë „Ãàëàòà“. Âðàéîíà, êîéòî îáõâàùà è ìåñòíîñ-òèòå Áîðîâåö, Ïðèáîé, Ðàêèòíèêà,Êàíòàðà, Êðóøêèòå, æèâåÿò íàä 11500 äóøè ïðåç öÿëàòà ãîäèíà, àïðåç ëÿòîòî áðîÿò èì äîñòèãà 40000. Òîâà, ñïîðåä äîêëàäà, å íåçíà-÷èòåëåí áðîé íàñåëåíèå.

Ïî âðåìå íà ñòðîèòåëñòâîòîðàéîíúò ùå å èçëîæåí íà øóì, âèá-ðàöèè è âðåäíè åìèñèè îò ïðåìè-

íàâàùèòå êàìèîíè. À â ïðåäâèäå-íèòå 50 ãîäèíè åêñïëîàòàöèÿ íàîáåêòèòå, õîðàòà è æèâîòíèòå, îáè-òàâàùè òåðåíèòå îò „Íàòóðà 2000“,ãè çàïëàøâà ïîñòîÿíåí øóì ñ âðå-äåí çà çäðàâåòî èíôðàçâóê îò ÷å-òèðèòå êîìïðåñîðà íà ñòàíöèÿòà,ñå òâúðäè â ñòàíîâèùåòî.

Øóìîâèÿò ôîí íÿìà äà áúäåïðîìåíåí è íÿìà äà íàäõâúðëÿ 45äåöèáåëà, îáÿñíè åêñïåðò îò åêè-ïà íà ïðîåêòà, öèòèðàí îòMaritime.bg. Ïðè ñèëåí âÿòúð â ðàé-îíèòå íà „Áîðîâåö“, „Ïðèáîé“,„Ðàêèòíèêà“ è „Ãàëàòà“ íèâîòî íàøóìà ñå óâåëè÷àâà ñ 15 äåöèáåëà,íàïðàâè óòî÷íåíèå òîé. Íîðìèòåçà íèâàòà íà èíôðàçâóêîâèÿ ôîí,âúçïðèåòè îò ñïåöèàëèñòèòå â ïðî-åêòà ñà âçåòè îò íîðìàòèâèòå, âà-ëèäíè çà Ðóñêàòà ôåäåðàöèÿ.Ñïî-ðåä Õðèñòî Äðàãàí÷åâ îò åêèïà íà„Þæåí ïîòîê“, ó íàñ ëèïñâàò êàê-âèòî è äà áèëî ðàçïîðåäáè êàêâèíîðìè ìîæå äà èìà. Çàðàäè èçêàç-âàíåòî ñè, òîé áåøå îáâèíåí âïúëíî áåçõàáåðèå îò ñòàðøè íàó÷åíñúòðóäíèê Îðëèí Äèìèòðîâ, êîé-òî ïîêàçà ïðåä çàëàòà ïèñìî ñ ïå-÷àòà íà Ìèíèñòåðñêè ñúâåò, ñïîðåäêîåòî íàëè÷èåòî íà èíôðàçâóê âæèëèùíè ñãðàäè â Áúëãàðèÿ å íîð-ìèðàíî è å ðàâíî íà íóëà.

Ñðåä âúçðàæåíèÿòà ñðåùó ïðî-åêòà, êîèòî îòïðàâèõà ãðàæäàíèòå,å è òîâà çà îáåçëåñÿâàíåòî íà ãîð-ñêèòå òåðåíè è çàìúðñÿâàíåòî íàâîäàòà, ïî÷âàòà è âúçäóõà â äâåòå„Íàòóðà“-çîíè â îáùèíà Âàðíà è âîùå 21 çîíè â öÿëà Áúëãàðèÿ. Ñàìîçà òðàíñïîðòíè êîðèäîðè çà òåæ-êèòå ìàøèíè ùå ñå èçñåêàò õèëÿ-äè äêà ãîðè, à â çîíèòå, îïðåäåëå-íè çà çåëåíè ñïîðåä Îáùèÿ óñòðîé-ñòâåí ïëàí íà Âàðíà, ùå ñå èçñè-

ïÿò 30 000 êóá. ì ÷àêúë.Îñíîâíèÿò âúïðîñ, êîéòî âúëíó-

âàøå âàðíåíöè íà îáùåñòâåíîòîîáñúæäàíå è êîéòî òàêà è íå ïîëó-÷è êàòåãîðè÷åí îòãîâîð å, êîé èêîãà å ðåøèë òðúáàòà äà èçëèçà íàïëàæà Ïàøà äåðå. Æèâååù â ìåñò-íîñòòà Ðàêèòíèêà ñå îáúðíà êúìóïðàâèòåëÿ íà êîíñîðöèóìà, êîé-òî ùå ãðàäè òðúáîïðîâîäà ñ äóìè-òå: „íÿìà òðúáà – íÿìà ïðîáëåì,èìà òðúáà – èìà ïðîáëåì“. Äðóãèãðàæäàíè ñå èçêàçàõà èðîíè÷íî íàðóñêè åçèê, çàïèòâàéêè ïðåäñòàâè-òåëèòå íà ðóñêàòà ñòðàíà äàëè áèõàïîñòðîèëè ñâîèòå âèëè â ðàéîíà.

Òðè âàðèàíòà çà èçëèçàíå íàòðúáàòà îò ×åðíî ìîðå ñà ðàçãëå-äàëè ïúðâîíà÷àëíî åêñïåðòèòå îòïðîåêòà. Ñïîðåä Ìèëåíà Õðèñòî-âà, ñúâåòíèê ïî âúïðîñèòå íàîêîëíàòà ñðåäà íà „Þæåí ïîòîê– òðàíñïîðò“, âçåòè ñà ïðåäâèäêàëíèòå âóëêàíè â ìîðåòî, ñåèç-ìè÷íèòå çîíè, ñâëà÷èùàòà íà øåë-ôà – ôàêòîðè, êîèòî ñúçäàâàò ãåî-ëîæêà îïàñíîñò çà ñúîðúæåíèåòî.Âàðèàíòèòå çà èçëàç íà íàøèÿ áðÿãñà áèëè äî ñ. Êðàïåö, íà Ïàøàäåðå è íà 36 êì þæíî îò Áóðãàñ .Ñëîæíîòî ïðåñè÷àíå íà Ñòàðàïëàíèíà íà þã è ñèëíàòà àáðàçèÿíà áðåãà íà ñåâåð, çàåäíî ñ áëèçî-ñòòà äî Øàáëåíñêî – Áàë÷èøêèÿçåìåòðúñåí ðàçëîì, îòõâúðëÿò ïî-÷òè áåç âúçðàæåíèÿ äâà îò âàðè-àíòèòå. À äîïúëíèòåëåí ìîòèâ çàèçáîðà íà Ïàøà äåðå áèë ôàêòà,÷å îò 8 ãîäèíè òàì ìèíàâà îùååäèí ãàçîïðîâîä - òîçè íà “Ìåë-ðîóç”.

Ôèðìà íà Òîäîð Áàòêîâ – óïðàâ-ëÿâàù ïàðòíüîð â àäâîêàòñêàòàêàíòîðà „Áàòêîâ è ñèå“ è ñîáñòâå-íèê íà ÏÔÊ „Ëåâñêè“, å ñïå÷åëè-

õà êîíêóðñà, îáÿâåí îò „Þæåí ïî-òîê“ çà ïðàâíî îáñëóæâàíå íà ïðî-åêòà. Áàòêîâ âëåçå â ðîëÿòà ñè íàçàùèòíèê îùå ïî âðåìå íà îáùå-ñòâåíîòî îáñúæäàíå. Òîé âèäÿ âñúïðîòèâàòà ñðåùó òðúáàòà îïèò íà„èçïàäíàëè îò áîðäà ïîëèòèöè èõðàíåíèöè íà áèâøè ïîëèòèöè äàñòîÿò íà ïîâúðõíîñòòà“. Ãðàæäàí-ñêîòî íåäîâîëñòâî ïî âðåìå íà îá-ùåñòâåíîòî îáñúæäàíå ïúê êîìåí-òèðà ñ íàëè÷èåòî íà îùå åìîöèèñëåä ìàðòåíñêèòå ïðîòåñòè â ãðà-äà.

Èçãðàæäàíåòî íà „Þæåí ïîòîê“íà áúëãàðñêà òåðèòîðèÿ ñòðóâà 3,3ìëðä. åâðî. Îáåùàíèåòî çà ðàçêðè-âàíå íà íîâè ðàáîòíè ìåñòà îáà÷åíå âïå÷àòëè âàðíåíöè è òå ñå çàêà-íèõà äà ïðîäúëæàò ïðîòåñòèòå, äî-êàòî íå ñå ðåøè òðúáàòà äà áúäåîòâåäåíà â ïî-ìàëêî íàñåëåí ðàé-îí, íà þã.

Ìèíèñòåðñòâîòî íà îêîëíàòàñðåäà è âîäèòå îò ñëóæåáíîòî ïðà-âèòåëñòâî äàäå ïîëîæèòåëíà îöåí-êà íà äîêëàäà çà ÎÂÎÑ íà „ÞæåíÏîòîê Áúëãàðèÿ” ÀÄ (áúëãàðñêîòîïðåäïðèÿòèå, îòãîâîðíî çà ãàçî-ïðîâîäà îò âòîðèÿ êèëîìåòúð íàñóøàòà äî ãðàíèöàòà ñúñ Ñúðáèÿ) âïîñëåäíèòå äíè îò ñúùåñòâóâàíå-òî ñè - íà 15 ìàé.

Äúëæèíàòà íà ãàçîïðîâîäà âáúëãàðñêèÿ ìîðñêè ó÷àñòúê å ïðè-áëèçèòåëíî 236 êì. Ñëåä Ïàøà äåðåïðîäúëæàâà ïîäçåìíî îêîëî òðèêèëîìåòðà íà ñóøàòà è çàâúðøâà ñïðèåìåí òåðìèíàë, îò êîéòî ñåïðèñúåäèíÿâà êúì ñèñòåìàòà íà“Þæåí ïîòîê Áúëãàðèÿ” ÀÄ. Íà 2äåêåìâðè 2011 ã. ñ ðåøåíèå íà Ìè-íèñòåðñêèÿ ñúâåò ãàçîïðîâîäúò åîáÿâåí çà îáåêò ñ íàöèîíàëíî çíà-÷åíèå.

Проектът „Южен поток“ изостригражданските вълнения във Варна

3 брой 42Àêòóàëíî

38 лечебници изхвърлят опасниболнични отпадъци във Варна

Åäèí îò íàé-ãîëåìèòå åêîëîãè÷-íè âúïðîñè, êîèòî Îáùèíà Âàðíàòðÿáâà äà ðåøàâà åæåäíåâíî, å ïðî-áëåìúò ñ îáðàáîòâàíåòî íà èç-õâúðëåíè òîíîâå îòïàäúöè. Ñðåäòÿõ ñà è òîíîâå áîëíè÷íè îòïàäú-öè, êîèòî ñå âîäÿò îïàñíè è ñàîáåêò íà ñïåöèàëíî òðåòèðàíå.Êàêâî çíàåì çà òÿõ? Ïðàâèëíî ëèñå îáåçâðåæäàò? Çàïëàøâà ëè òåõ-íîëîãèÿòà ïî îáåçâðåæäàíåòî èìçäðàâåòî íè?

Îáùåñòâåíèÿò öåíòúð çà îêîë-íà ñðåäà è óñòîé÷èâî ðàçâèòèå(ÎÖÎÑÓÐ) ùå ïîâäèãíå çàâåñàòàíà ïðåìúë÷àâàíèÿ ãîäèíè íàðåäïðîáëåì. Çà ïîäïîìàãàíå íà èç-ñëåäâàíåòî è àíàëèçà ìó áåøå ðàç-ðàáîòåí ïðîåêò „Êàê ñå óïðàâëÿâàòîïàñíèòå áèîëîãè÷íè îòïàäúöèâúâ Âàðíà?”. Òîé áåøå îäîáðåí èôèíàíñèðàí ïî ïðîãðàìà „Ìëà-äåæêè äåéíîñòè” íà îáùèíà Âàð-íà.

Ïðîåêòúò öåëè äà èíôîðìèðàìëàäèòå õîðà çà ïðîáëåìà è òå äàáúäàò âêëþ÷åíè â îáùåñòâåíè àê-öèè çà èíôîðìèðàíå íà øèðîêàòàîáùåñòâåíîñò. Íî íå ñàìî òîâà –âúïðåêè ÷å å ìàëúê, ïðîåêòúò èìààìáèöèÿòà äà îòêðèå è ðàçïðîñò-ðàíåíè âúçìîæíîñòèòå çà ðåøàâà-íå íà åêîëîãè÷íèÿ ïðîáëåì.

Âúâ Âàðíà èìà íàä 38 çäðàâíèçàâåäåíèÿ ñ ðàçëè÷åí ïðîôèë. Ñïî-ðåä Îáùèíñêèÿ ïëàí çà óïðàâëåíèå

íà îòïàäúöèòå â ðàéîíà íà îáùè-íàòà ñå ãåíåðèðàò îêîëî 320-350 t/à îïàñíè ìåäèöèíñêè îòïàäúöè.Êàêâî ñå ñëó÷âà ñ òÿõ? Êàê áîëíè-öèòå âúâ Âàðíà ñå ñïðàâÿò ñ îáåçâ-ðåæäàíåòî èì? Äàëè äåéñòâàùèòåòåõíîëîãèè ñà áåçîïàñíè, êàòî ñåèìà ïðåäâèä ÷å íàé-ðàçïðîñòðàíå-íèÿò ìåòîä å èçãàðÿíåòî? Îùå ìíî-ãî äðóãè âúïðîñè ÷àêàò ñâîÿ îòãî-âîð. Òîé îáà÷å íÿìà äà áúäå íàìå-ðåí ñàìî ÷ðåç ñúîáùåíèÿ â ìåäèè-òå ñúñ çàãëàâèÿ „Èçïîëçâàíèñïðèíöîâêè è êðúâ íàïúëíèõàêîôà çà áîêëóê âúâ Âàðíà”. Ëîãè÷-íî å âúïðîñèòå äà áúäàò çàäàäåíèîò ìëàäèòå. Òå ñà áúäåùèòåïîòúðïåâøè îò äíåøíèòå äåéñòâèÿèëè áåçäåéñòâèÿ íà âúçðàñòíèòå. Àîòãîâîðíèòå èíñòèòóöèè äà äàäàòîòãîâîð.

Êàêâè ñà öåëèòå íè:• Äà çàïîçíàåì ìëàäèòå õîðà ñ

ïðîáëåìèòå ñ îïàñíèòå îòïàäúöè,ãåíåðèðàíè îò ëå÷åáíèòå çàâåäå-íèÿ.

• Äà àíãàæèðàìå ñòóäåíòèòå ïîìåäèöèíà è åêîëîãè÷íèòå ñïåöè-àëíîñòè îò âàðíåíñêèòå ÂÓÇ ñ óï-ðàâëåíèåòî íà îïàñíèòå áîëíè÷íèîòïàäúöè.

• Äà äåìîíñòðèðàìå àêòèâíîãðàæäàíñêî ïîâåäåíèå íà ìëàäèòåïî êîíêðåòåí ïðîáëåì.

Êàêâî ùå íàïðàâèì?Ùå ïðîó÷èì ñúùåñòâóâàùîòî

ïîëîæåíèå ÷ðåç èíòåðâþòà, äèñêó-ñèè âúâ ôîêóñ ãðóïè, ñúáèðàíå íàñíèìêîâ ìàòåðèàë è äð.

Ùå íàïðàâèì äåìîíñòðàöèîí-íî-îáðàçîâàòåëíà èçëîæáà ïî òå-ìàòà, êîÿòî ùå èíñòàëèðàìå íà îá-ùåñòâåíè ìåñòà âúâ íà Âàðíà.

Ùå ïðîæåêòèðàìå îáðàçîâàòå-ëåí ôèëì è ùå ïðîâåäåì äèñêóñèÿ.

Ùå îðãàíèçèðàìå êðúãëà ìàñà çàñòóäåíòè è ñïåöèàëèñòè.

Ùå ïðîâåäåì äåáàò ìåæäó ìëàäèõîðà è ñïåöèàëèñòè çà âúçìîæíèòå

ìåòîäè çà ðåøàâàíå íà ïðîáëåìà.Ùå èçãîòâèì ïðåäëîæåíèÿ çà

ðåøàâàíå íà ïðîáëåìà, êîèòî äàáúäàò àäðåñèðàíè äî áîëíèöè, îá-ùèíè, ìèíèñòåðñòâà.

Ùå ïðîâåäåì ôëàø ìîá çà èí-ôîðìèðàíå íà âàðíåíöè çà ñúùå-ñòâóâàíåòî íà ïðîáëåìà.

21 химикала откриха учени в прашеца на пчелитеñòàâÿò íà èíôåêöèÿòà îò ïàðàçèòà.

Íàé-òðåâîæíî ñå îêàçâà ïîëîæåíè-åòî ïðè ï÷åëè, êîèòî ñå õðàíÿò ñ ïðà-øåö, çàìúðñåí ñ ôóíãèöèäè. Ïðè òÿõâåðîÿòíîñòòà äà áúäàò çàðàçåíè ñ ïà-ðàçèòà å òðè ïúòè ïî-ãîëÿìà. Øèðîêîèçïîëçâàíè, ôóíãèöèäèòå äîñêîðîáÿõà ñìÿòàíè çà áåçâðåäíè çà ï÷åëè-òå, òúé êàòî ñà ïðîåêòèðàíè äà óáè-âàò ãúáè÷êèòå, à íå íàñåêîìèòå âúðõóîâîùíèòå êóëòóðè.

“Èìà âñå ïîâå÷å äîêàçàòåëñòâà, ÷åôóíãèöèäèòå ñå îòðàçÿâàò íà ï÷åëè-òå. Íåîáõîäèìî å äà ñå íàïðàâè ïðå-îöåíêà íà åòèêåòèðàíåòî íà òåçè ñåë-ñêîñòîïàíñêè õèìèêàëè,” çàÿâÿâàDennis vanEngelsdorp, ðúêîâîäèòåë íàèçñëåäâàíåòî.

Åòèêåòèòå íà ïåñòèöèäèòå ïðåäóï-ðåæäàâàò ôåðìåðèòå äà íå ïðúñêàò,êîãàòî îïðàøâàùèòå ï÷åëè ñà â íåïîñ-ðåäñòâåíà áëèçîñò, íî òåçè ìåðêè íåñà ïðèëîæåíè ïðè ôóíãèöèäèòå.

Ï÷åëíèòå ïîïóëàöèè â ÑÀÙ òîë-êîâà ñà íàìàëåëè, ÷å ñàìî îïðàøâà-íåòî íà åäíà êàëèôîðíèéñêà êóëòóðàêàòî áàäåìèòå, âå÷å îòíåìà óñèëèÿòàíà 60% îò îöåëåëèòå ï÷åëíè êîëîíèèâ ñòðàíàòà. È òåçè ïðîáëåìè íå ñàñàìî íà çàïàäíèÿ áðÿã íà Êàëèôîð-íèÿ. Ùàòúò äîñòàâÿ 80% îò áàäåìèòåâ ñâåòà, ïàçàð íà ñòîéíîñò $4 ìèëèàð-äà.

Ïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè, êëàñ õè-

ìèêàëè, íàðå÷åí íåîíèêîòèíîèäè, åáèë ñâúðçàí ñúñ ñìúðòíèòå ñëó÷àèïðè ï÷åëèòå è ïðåç àïðèë òîé áåøåçàáðàíåí çà óïîòðåáà â ïðîäúëæåíèåíà äâå ãîäèíè â Åâðîïà, êúäåòî ï÷åë-íèòå ïîïóëàöèè ñúùî ñå ñðèíàõà. Íîâ íîâî ïðîó÷âàíå vanEngelsdorp ïî-êàçâà, ÷å âúðõó çäðàâåòî íà ï÷åëèòåñå îòðàçÿâà âçàèìîäåéñòâèåòî îò íÿ-êîëêî ïåñòèöèäà. “Ïåñòèöèäíèÿò ïðî-áëåì ñàì ïî ñåáå ñè å ìíîãî ïî-ñëî-æåí, îòêîëêîòî ìè ñå èñêà äà âÿðâàì,êàçâà òîé. – È ðåøåíèåòî íå ñå êðèåñàìî â çàáðàíàòà íà åäèí êëàñ ïðî-äóêòè.” Ïðîó÷âàíåòî óñòàíîâè äðóãïðîáëåì â óñèëèÿòà çà ñïàñÿâàíå íàï÷åëèòå: ìåäîíîñíèòå íàñåêîìè âÑÀÙ, êîèòî ñà ïîòîìöè íà åâðîïåé-ñêè ï÷åëíè ñåìåéñòâà, íå íîñÿò ïðà-øåö îò ìåñòíèòå êóëòóðè â ÑåâåðíàÀìåðèêà, à ñúáèðàò õðàíà îò áëèçêè-òå ïëåâåëè è äèâè öâåòÿ. Òîçè ïðàøåöîáà÷å ñúùî å çàìúðñåí ñ ïåñòèöèäè,âúïðåêè ÷å òåçè ðàñòåíèÿ íå ñà áèëèîáåêò íà òðåòèðàíå. “Íå å ÿñíî äàëèïåñòèöèäèòå íå ñà ñå ðàçíåñëè íàäîíåçè ðàñòåíèÿ, íî òðÿáâà äà ñå ïðåä-ïðèåìå íîâ ïîäõîä â ïðàêòèêèòå çà çå-ìåäåëñêîòî ïðúñêàíå”, êàçâàvanEngelsdorp.

Ïðåç ïîñëåäíèòå øåñò ãîäèíè âÑÀÙ ñà óíèùîæåíè îêîëî 10 ìèëèî-íà ï÷åëíè êîøåðè íà ñòîéíîñò 2 ìëðä.äîëàðà.

Êîêòåéë îò 21 ñåëñêîñòîïàíñêèõèìèêàëà îòêðèâàò â åäíà ïðîáà öâå-òåí ïðàøåö â ï÷åëíè êîøåðè ó÷åíèîò Óíèâåðñèòåòà â Ìåðèëåíä. Êîøå-ðèòå ñà áèëè ðàçïîëîæåíè â áëèçîñòäî ñåëñêîñòîïàíñêè íàñàæäåíèÿ.Öâåòíèÿò ïðàøåö å çàìúðñåí ñðåäíîñ äåâåò ðàçëè÷íè ïåñòèöèäè è ôóíãè-öèäè, îáîáùàâà ïúðâîòî ïî ðîäà ñèïðîó÷âàíå, ïóáëèêóâàíî â ñïèñàíèåPLÎS ONE. Âíåñåí â çäðàâè êîøåðè

îò ðàéîíè áåç èíòåíçèâíî çåìåäåëèå,òîçè ïðàøåö âîäè äî ïîäàòëèâîñò íàï÷åëèòå êúì çàáîëÿâàíèÿ è îñîáåíîêúì çàðàçà îò ïàðàçèòà Nosemaceranae. Çà öåëòà íà èçñëåäâàíåòî ñåñúáèðà ïðàøåö îò êîøåðèòå íà èçòî÷-íèÿ áðÿã íà ÑÀÙ îò êóëòèâèðàíè áî-ðîâèíêè, äèíÿ è äðóãè êóëòóðè. Ñíåãî ñå õðàíÿò çäðàâè ï÷åëè, êîèòîñëåä âðåìå ïîêàçâàò çíà÷èòåëåí ñïàäâ ñïîñîáíîñòòà èì äà ñå ïðîòèâîïî-

Ñ ïîäêðåïà íàÎáùèíà Âàðíà,

äåéíîñò "Ìëàäåæêèïðîåêòè - 2013”.

4брой 42 Интервю

- Ñëåä ïðåñòîÿ ñè â Áúëãàðèÿ,ñúæàëÿâàòå ëè, ÷å èçáðàõòå äàäîéäåòå èìåííî òóê?

Àðîí: Î, íå! Êîãàòî íè êàçàõà,÷å îòèâàìå â Áúëãàðèÿ, áÿõìå øî-êèðàíè. Íå çíàåõìå íèùî çà ñòðà-íàòà. Êîðïóñúò íà ìèðà íè èçïðà-òè êèðèëèöàòà. Ïúðâîòî, êîåòî íà-ó÷èõìå çà ñòðàíàòà áåøå, ÷å àçáó-êàòà é å ðàçëè÷íà.

Ìàèë: Àç èñêàõ äà îòèäà â íÿ-êîÿ áàëêàíñêà äúðæà-âà. Ìíîãî ïî-ëåñíîùåøå äà ìè áúäå äàîòèäà â Ãåðìàíèÿ, Èñ-ïàíèÿ, íî ñìåòíàõ, ÷åòóê ùå ìè áúäå ïî-èí-òåðåñíî. Ïðåäè äà äîé-äà â Áúëãàðèÿ, áÿõ ÷ó-âàë ñàìî ëîøè íåùà çàñòðàíàòà. Çíàåõ, ÷å åáèâøà êîìóíèñòè÷åñêàñòðàíà, íî ïî÷òè íèùîäðóãî.

- Êàêâè áÿõàïúðâèòå âè âïå÷àòëå-íèÿ îò íàøàòà ñòðà-íà?

Àðúí: Âåäíàãà ñëåäïðèñòèãàíåòî íè íà ëå-òèùåòî, òðúãíàõìå ñàâòîáóñ çà åäèí êóðîðò– Ïàíè÷èùå. Áåøåìíîãî êðàñèâî. Òîâàáåøå ïúðâîòî ìè âïå-÷àòëåíèå. Îñòàíàõìååäíà ðàáîòíà ñåäìèöàòàì. Ñëåä òîâà îòèäîõ-ìå âúâ Âðàöà, çà äà ñåñðåùíåì ñ ïðèåìíèòåñè ñåìåéñòâà. Ïúòÿò îòÂðàöà äî Áîðîâàí áåøåìíîãî èíòåðåñåí, çà-ùîòî àç íå çíàåõ

áúëãàðñêè, à õîðàòà, ñ êîèòî áÿõìåè ïðè êîèòî ùÿõìå äà æèâååì íåçíàåõà àíãëèéñêè. Ñòîÿõ ñ ðå÷íè-êà â êîëàòà è òúðñåõ äóìè íàáúëãàðñêè. Ïúðâèòå äóìè, êîèòî êà-çàõ áÿõà „ïëàíèíà êðàñèâà”. À òåìè îòãîâîðèõà: „Äà”. Òå áÿõà ìíî-ãî ìèëè è ïðåêðàñíè õîðà. Æè-âîòúò â Áîðîâàí áåøå ìíîãî õóáà-âà ÷àñò îò æèâîòà ìè.  ó÷èëèùå-òî, â êîåòî ïðåïîäàâàõ, âúâ Âàðíà

ñúùî ñðåùíàõ ìíîãî äîáðè ó÷åíè-öè, íî è ìíîãî ëîøè. Ðàáîòàòà âêëàñíà ñòàÿ çà ìåí áåøå äîñòà òðóä-íà ðàáîòà. Íî îò âðåìå-íàâðåìå ñåñðåùàõ ñ ìîòèâèðàíè ó÷åíèöè èòîâà ìè äîñòàâÿøå èñòèíñêî óäî-âîëñòâèå. Âèæäàõìå ñå è èçâúíó÷èëèùå. Ãîâîðåõìå íà àíãëèéñêè,òå ïèòàõà çà Àìåðèêà. È äî äíåñïðîäúëæàâàìå äà ñå ÷óâàìå ïî òå-ëåôîíà èëè â ñêàéï ñ åäèí ó÷èòåë,

ñ êîéòî ñå çàïîçíàõìå ïðåç ïúðâà-òà ãîäèíà îò ïðåïîäàâàíåòî ìè.Ñúçäàäîõ ìíîãî ïðèÿòåëñòâà òóê.Ìîãà äà ðàáîòÿ ñ âñåêè, íî ìíîãîïî-ëåñíî å, êîãàòî òåçè, íà êîèòîïðåïîäàâàø, èñêàò è èìàò èíòåðåñ.

Ìàèë: Êîãàòî ïðèñòèãíàõ, ìèáåøå äîñòà òðóäíî, çàùîòî âñè÷êîáåøå ìíîãî ðàçëè÷íî. Ñëåä 3-4 ìå-ñåöà ïðåñòîé òóê, âå÷å ìîæåõ äàãîâîðÿ ìàëêî áúëãàðñêè è äà îáùó-

âàì ñ õîðàòà. Áúëãàðèòåñà äîñòà ðàçëè÷íè îòôðàíöóçèòå. Ïî-ñúðäå÷-íè ñà, ïî-ãîñòîïðèåì-íè, à ïðèðîäàòà å ïî-ñúõðàíåíà. Õàðåñâà ìèòóê, ðàáîòàòà – ñúùî.Õàðåñâà ìè òîâà, ÷å íåå ïðåíàñåëåíî - èìà äî-ñòàòú÷íî ïðîñòðàíñòâîçà õîðàòà. Ñìÿòàì äîðè,÷å òóê èìà ïî-ãîëåìèâúçìîæíîñòè çà ðåàëè-çàöèÿ íà äîáðè èäåè,èìà ìÿñòî çà ðàçâèòèåíà åêîëîãèÿòà.

- Àðúí, ñëåä äâå ãî-äèíè â áúëãàðñêîòîó÷èëèùå, ìîæåø ëèäà îïðåäåëèø ïî êàê-âî ñå ðàçëè÷àâà ñèñòå-ìàòà íà ó÷åíå â ÑÀÙè â Áúëãàðèÿ?

Àðúí: Íÿìàì ïîãëåäâúðõó öÿëàòà ñèñòåìà,íî ìîãà äà ãîâîðÿ çàïðåäìåòà, êîéòî àç ïðå-ïîäàâàõ. Êîãàòî â Àìå-ðèêà ó÷èõ ÷óæä åçèê, èáÿõ íà ïúðâî íèâî ïîôðåíñêè, àç áÿõ òàì çà-åäíî ñ ó÷åíèöè îò äðó-ãè êëàñîâå – 6-òè, 8-

И в България, и във Франция,Един американец и един французин, работили в България:

Àðúí (Àðîí) Ìàêôèòúðñ å ïîñëåäíèÿòäîáðîâîëåö â Îáùåñòâåíèÿ öåíòúð çà îêîëíàñðåäà è óñòîé÷èâî ðàçâèòèå (ÎÖÎÑÓÐ ) îòÊîðïóñà íà ìèðà, ÷èéòî ïðåñòîé ó íàñ ïðèêëþ÷èïðåç þëè. Òîé å ðîäåí â Êàíçàñ, ÑÀÙ. Ïðåäè äàäîéäå â Áúëãàðèÿ æèâåå â ùàòà Êîëîðàäî. 37-ãîäèøíèÿò àìåðèêàíåö å áàêàëàâúð ïî ðåëèãèÿ èôèëîñîôèÿ. Êàòî òàêúâ, ðàáîòè ñ õîðà ñ óâ-ðåæäàíèÿ â ðîäèíàòà ñè. Ïðåç 2009 ã. êàíäè-äàòñòâà, çàåäíî ñ ïðèÿòåëêàòà ñè, çà äîáðîâî-ëåö êúì Êîðïóñà íà ìèðà. Ïðåç ôåâðóàðè 2010 ã.ãè ðàçïðåäåëÿò â Áúëãàðèÿ. Ïðèñòèãàò òóê ïðåçìàé. Ïúðâèòå òðè ìåñåöà îò ïðåñòîÿ ñè ó íàñïðåêàðâàò â ñåìåéñòâî îò Áîðîâàí, áëèçî äîÂðàöà. Ñëåä êàòî ñå çàïîçíàâàò ñ áúëãàðñêèÿåçèê è íðàâè, ïðèñòèãàò âúâ Âàðíà. Òóê Àðúíðàáîòè êàòî ïðåïîäàâàòåë ïî àíãëèéñêè åçèê èòåõíè÷åñêè àíãëèéñêè â Ïðîôåñèîíàëíàòàãèìíàçèÿ ïî åëåêòðîòåõíèêà. Ñëåä 2 ãîäèíèïðåäñòîé â ó÷èëèùå, Àðúí ïðèçíàâà, ÷å ñå ÷óâ-ñòâàë ìíîãî èçìîðåí îò áúëãàðñêèòå ó÷åíèöè.Òîãàâà ñëó÷àéíîñòòà ãî ñðåùà ñ ÀíäðþÄæúòêèíñ, ïî òîâà âðåìå äîáðîâîëåö â ÎÖÎ-ÑÓÐ. Òîé çàïîçíàâà Àðúí ñ ïðåäñåäàòåëÿ íàîðãàíèçàöèÿòà Èëèÿí Èëèåâ. „Åäèí äåí ñúáèðàõõàðòèÿ çàåäíî ñ Èëèÿí, ãîâîðèõìå ìíîãî èðåøèõìå äà ðàáîòèì çàåäíî ïðåç ìîÿòà òðåòàãîäèíà â Áúëãàðèÿ.  íà÷àëîòî íà þëè 2012 ã.çàïî÷íàõ â ÎÖÎÑÓД, ñïîìíÿ ñè Àðúí.

Ìàèë Êîëà å îò îáëàñòòà Áðåòàí, Ôðàí-öèÿ. Òîé å ñàìî íà 19 è ó÷è ãåîãðàôèÿ è åêîëî-ãèÿ âúâ Ôðàíöèÿ. Ïðåäè 9 ìåñåöà ïðèñòèãà âÁúëãàðèÿ ïî ïðîãðàìà íà Åâðîïåéñêàòà äîáðî-âîë÷åñêà ñëóæáà.

На прощалното парти за изпращането на Арън в офиса на ОЦОСУР, той почерпи приятелите си с амери-канска бира, която собственоръчно направил у нас. Страхотна тъмна бира с вкус на кафе!

5 брой 42Интервю

ìè… Íå êàêòî òóê, êîãàòî 8à êëàñèìà àíãëèéñêè, âñè÷êè ó÷åíèöè îò8à ó÷àò àíãëèéñêè. Êîãàòî íÿêîé íåèñêà äà ó÷è ÷óæä åçèê, ìîæå áè åïî-äîáðå äà íå ãî ïðàâè, îòêîëêî-òî äà ãî ïðàâè íà ñèëà. Àç ó÷èõôðåíñêè, íî àêî íå èñêàõ äà ó÷à èëèíå ïîñòèãàõ íóæíèÿ óñïåõ, íå ïðå-ìèíàâàõ íà ïî-ãîðíî íèâî, ò.å. ïàêòðÿáâàøå äà ñúì „ïúðâè ñðîê” ïîåçèêà. Òóê íåçàâèñèìî äàëè íÿêîéèìà 3, à äðóã 6, âñè÷êè ïðåìèíà-âàò â ñëåäâàùèÿ ñðîê èëè êëàñ. Òîâàå íàé-ãîëÿìàòà ðàçëèêà ìåæäóáúëãàðñêîòî è àìåðèêàíñêîòî îá-ðàçîâàíèå, êîÿòî âèäÿõ çà êðàòêèÿìè ïðåñòîé â áúëãàðñêîòî ó÷èëè-ùå.

- Êàêâî òðÿáâà äà ñå ïðîìåíèâ Áúëãàðèÿ? Ìîæå áè òîâà, êîå-òî âàñ, êàòî ãîñòè òóê, íàé-ìíî-ãî âè äðàçíè…

Ìàèë: Òîâà, êîåòî íå ìè õàðåñ-âà òóê å, ÷å õîðàòà íå ïàçÿò ÷èñòî.Íå ìè õàðåñâà ìðúñîòèÿòà ïî óëè-öèòå è ãðàäèíêèòå. È îùå - ÷å õî-ðàòà ñà ìàëêî ïåñèìèñòè. Ìîæå áèçàùîòî ìíîãî îò òÿõ èñêàò äà îòè-äàò äà æèâåÿò è äà ðàáîòÿò â äðóãàäúðæàâà. È òîâà å ïðîáëåì çà ñà-ìàòà ñòðàíà. Íå å äîáðå ñúùî, ÷åèìà ìíîãî íàöèîíàëèñòè÷åñêèïàðòèè. Íî ñåãà õîðàòà ïðîòåñòè-ðàò, çàùîòî èñêàò ïðîìÿíà è èìàòïðàâî íà òîâà.

- Àðúí, ïîäêðåïÿø ëè ïðîòå-ñòèòå íà áúëãàðèòå?

Àðúí: Íàâñÿêúäå ïî ñâåòà õî-ðàòà òðÿáâà äà èìàò ãëàñ â ïîëè-òèêàòà, â óïðàâëåíèåòî íà ñòðàíà-òà. Êîãàòî èìà ëîøè ïîëèòèöè,òîâà å ïðîáëåì çà ãðàæäàíñêîòîîáùåñòâî. Çíàì, ÷å õîðàòà èñêàòíåùî ðàçëè÷íî. Ïîäêðåïÿì ãè. Íîíÿìàì èäåÿ êàêâî òðÿáâà äà ñå íà-ïðàâè, çà äà íàñòúïè ïðîìÿíàòà.

- Êàêâî ùå âçåìåø îò Áúëãà-ðèÿ, êîãàòî ñè çàìèíàâàø?

Àðúí: Ìîÿòà æåíà, íî òÿ å àìå-ðèêàíêà. Óñïÿõ äà ÿ îïàçÿ îòáúëãàðñêèòå ìúæå. (Ñìåå ñå.) Íåçíàì… Ìíîãî íîâè ïðèÿòåëè. Íà-øèòå ïðèÿòåëè òóê â ìîìåíòà ñàíè ïî-áëèçêè îò ñåìåéñòâàòà íè âÀìåðèêà. Ìíîãî õàðåñâàìå è îáè-÷àìå õîðàòà òóê. Ìîæå áè ñìå èìà-ëè êúñìåòà äà ñå ñðåùíåì ñ îïòè-ìèñòè÷íî íàñòðîåíè è ïîçèòèâíèõîðà. Äà, â Áúëãàðèÿ èìà è ìíîãîíåãàòèâíè õîðà, íî êàòî äîáðîâîë-öè âåðîÿòíî ïðèâëè÷àìå ïîçèòèâ-íèòå. Ïðåäè êîãàòî ðàáîòåõ â ó÷è-ëèùåòî, òúðñåõ òàêèâà õîðà, è òàìãè èìàøå. Íî êîãàòî ñðåùíàõ Àí-äðþ è òîé ìå çàïîçíà ñ Èëèÿí Èëè-åâ, ñè êàçàõ, åòî òîâà å ÷îâåê, êîé-òî èñêà äà íàïðàâè íåùî ïîçèòèâ-íî íå ñàìî çà ñåáå ñè, íî è çà âñè÷-êè õîðà â Áúëãàðèÿ. Êîãàòî ñðåù-íàõìå Èëèÿí, Äàðèíà, Åëåîíîðà…,áåøå âñå åäíî íÿêîé îçàðè æèâîòàìè òóê. Çàùîòî òåçè õîðà ñà êàòîñâåòëèíè. Ìíîãî ïîçèòèâíè õîðàñðåùíàõìå è â ãðóïàòà çà íàðîäíèòàíöè „×àíîâå”, êîÿòî ïîñåùàâàìåâ Ãèìíàçèÿòà ïî òóðèçúì âúâ Âàð-íà. Õàðåñâà íè äà òàíöóâàìåáúëãàðñêè íàðîäíè õîðà. Çàïî÷íàõ-ìå ïðåç îêòîìâðè ìèíàëàòà ãîäè-

íà. Ñàìî îò òîãàâà äî ñåãà ñòàíàõ-ìå ìíîãî áëèçêè ïðèÿòåëè â ãðó-ïàòà. Ïúðâî ñå íàó÷èõìå äà òàíöó-âàìå ïðàâî õîðî, à ñåãà âå÷å çíàåìíàä 40.

- Íà êîãî ùå ãè ïîêàæåø?Àðúí: Çàâèñè êúäå ñúì. Àêî ñìå

â Àôðèêà, ùå íàïðàâèì êóðñ ïîáúëãàðñêè íàðîäíè òàíöè çà àôðè-êàíöè, àêî ñìå â Êèòàé – çà êèòàé-öè. Ìíîãî õóáàâà å òàçè áúëãàðñêàòðàäèöèÿ, õîðàòà äà òàíöóâàò õâà-íàòè çà ðúöå. Ìíîãî å âåñåëî.

Ìàéë: Òóê ìè áåøå ìíîãî èí-òåðåñíî, çàùîòî íàó÷èõ ìíîãî ïî-âå÷å îòêîëêîòî â óíèâåðñèòåòà.Ïúòóâàì ìíîãî òóê, íàó÷èõ ñå äàáúäà ìíîãî ïî-îðãàíèçèðàí. Òóê âÁúëãàðèÿ å âñúùíîñò ïúðâîòî ìèðàáîòíî ìÿñòî è òî å ìíîãî âàæíîçà ìåí. Íàó÷èõ ìíîãî íå ñàìî çàáúäåùàòà ìè ïðîôåñèÿ, ñâúðçàíà ñåêîëîãèÿòà, íî è ïðèäîáèõ ãîëÿìæèòåéñêè îïèò.  óíèâåðñèòåòàñàìî ó÷èõ îò êíèãèòå, à òóê æèâåÿ,ó÷åéêè îò ðåàëíèÿ æèâîò.

- À ñåãà íàêúäå?Àðúí: Åäèí ìåñåö ùå áúäà â

Àìåðèêà è ñëåä òîâà íà 18 àâãóñòçàìèíàâàì çà Ñêîïèå. Ùå ïðåìè-íåì òàì ïðåç äâóñåäìè÷íî îáó÷å-íèå, à ñëåä òîâà ìîæå áè ùå ðàáî-òÿ ïàê êàòî ó÷èòåë â íÿêîè ïî-ìàëúê ãðàä.

- Ùå ñè áëèçî, ùå èäâàø ëè âÁúëãàðèÿ?

Àðúí: Åñòåñòâåíî, êîãàòî ìîãà.- Êàêâî ùå êàæåø íà ïðèÿòå-

ëèòå â ðîäèíàòà ñè çà Áúëãàðèÿ?Àðúí: Íå ìîãà äà èì êàæà âñè÷-

êî. Ïî ïðèíöèï êîãàòî íÿêîé èìà

äà ðàçêàçâà ìíîãî çà íåùî, õîðàòàíå èñêàò äà ãî ñëóøàò äúëãî âðåìå.Íî ìîæå áè ùå èì êàæà:  Áúëãà-ðèÿ èìà ìíîãî õóáàâè è ìíîãîëîøè íåùà, íî ìîèòå ñïîìåíè ñàîò õóáàâèòå. Êóëòóðàòà, õîðàòà, ïðè-ðîäàòà… çàñëóæàâà äà ñå âèäÿò âÁúëãàðèÿ. Õîðàòà òóê ñà ìíîãî ãî-ñòîïðèåìíè. Íàé-ìíîãî õàðåñâàìòóê âðåìåòî îêîëî ìàñàòà. Òîâà åìíîãî âàæíî è ìíîãî ïðåêðàñíîâðåìå - âðåìå çà ðàçãîâîðè.

- Êàêâî ùå êàæåø íà áúëãà-ðèòå, êîèòî âÿðâàò è áëåíóâàò ïîàìåðèêàíñêàòà ìå÷òà?

Àðúí: Â÷åðà ãîâîðèõ ñ åäèíâàðíåíåö, ñîáñòâåíèê íà áèîìàãà-çèí. Ñåñòðà ìó, êîÿòî æèâåå â Àìå-ðèêà, áåøå òóê äà âèäè ïëåìåííè-êà ñè. È òîçè ïúò íå èñêà äà ñå ïðè-áèðà â ÑÀÙ. Òîçè ÷îâåê êàçà, ÷åòîâà å ïúðâèÿ ïúò, êîãàòî òÿ íå èñêàäà çàìèíàâà. Íå èñêà ïàðè, íå èñêààìåðèêàíñêàòà ìå÷òà, à ñàìî äàæèâåå ñ áëèçêèòå ñè òóê, â Áúëãà-ðèÿ. Òóê æèâîòúò å ïî-ñïîêîåí, ïî-

áàâíî òå÷å. Äà, ìíîãî õîðà ñè ìèñ-ëÿò, ÷å Àìåðèêà å ñòðàíàòà íà íåî-ãðàíè÷åíèòå âúçìîæíîñòè, íî òóêæèâîòúò å ïðåêðàñåí. È â ÑÀÙñúùî ìîæå äà ñå æèâåå ïðåêðàñíî,íî îáèêíîâåíèòå õîðà òðÿáâà äà ðà-áîòÿò ìíîãî è äúëãî âðåìå, çà äàïîñòèãíàò íåùî. À çà ÷óæäåíöèòåâ Àìåðèêà å ïî-òðóäíî äà óñïåÿò.

Ìàòåðèàëúò ñå ïóáëèêóâà ñúñ ñúäåéñòâèåòî íà:

и в САЩ има и добро, и лошоÇà äâå ãîäèíè òóê ðàçáðàõ, çàùîæèâîòà â Áúëãàðèÿ çà ÷óæäåíöèòåå ìíîãî àòðàêòèâåí. Íî ìîæå áè èíà áúëãàðñêè èìà òàêàâà ïîãîâîð-êà, ÷å íèêúäå òðåâàòà íå å ïî-çåëå-íà îò òàçè â ðîäèíàòà. Ìíîãî õîðàâ Àìåðèêà ìîæå áè ìèñëÿò, ÷å íàñâåòà èìà íåùî ìíîãî ïî-õóáàâî îòÀìåðèêà, êúäåòî áèõà èñêàëè äàæèâåÿò. Íî íèå íå ìèñëèì òàêà.Âñÿêà êóëòóðà å õóáàâà. Ñåãà, òóêèìàì âúçìîæíîñò äà âèäÿ êàê õî-ðàòà ìèñëÿò, ÷å â Àìåðèêà æèâîòúòå ïðåêðàñåí. Íî òðÿáâà äà îïèòàøîò âñè÷êî è äà èçáåðåø, êúäå ñå÷óâñòâàø íàé-äîáðå.

Ìàéë: Ìíîãî õîðà ìèñëÿò, ÷åâúâ Ôðàíöèÿ æèâîòúò å ïî-õóáàâ,íî êîãàòî ñè ÷óæäåíåö òàì òðÿáâàäà ðàáîòèø ìíîãî. Âúâ Ôðàíöèÿèìà ìíîãî äîáðà ñîöèàëíà ïîëè-òèêà, íà çà ìëàäèòå, õîðà êàòî ìåí,å òðóäíî äà ñå íàìåðè ðàáîòà. Ìíî-ãî õîðà èñêàò äà îòèäàò äà ðàáîòÿòâúâ Ôðàíöèÿ. Ìîæå áè ùå ïîëó÷à-âàò ïîâå÷å ïàðè, íî òðÿáâà äà ðà-

áîòÿò ïîâå÷å çà òÿõ. Õîðàòà è âÁúëãàðèÿ, è âúâ Ôðàíöèÿ ñà åäíèè ñúùè, íî ïîëèòèêàòà, êîÿòî ñåâîäè òóê, è ñòåðåîòèïèòå íà æèâîòñà ïî-ðàçëè÷íè.

Àðúí: È â Áúëãàðèÿ, è âúâ Ôðàí-öèÿ, è â ÑÀÙ èìà è õóáàâè, è ëîøèíåùà, è ïëþñîâå è ìèíóñè. Ïîíÿ-êîãà ïå÷åëèø, ïîíÿêîãà ãóáèø…

Арън Макфитър (вдясно) разказва въодушевено за наученото у нас: ”Ако сме в Африка, ще направим курс по българскинародни танци за африканци, ако сме в Китай – за китайци. Много хубава е тази българска традиция, хората да танцуватхванати за ръце“, казва американецът.

6брой 42 ГМО

Òåñòîâå, ïðîâåäåíè îò Åêîëîãè÷-íî ñäðóæåíèå “Çà Çåìÿòà” è “Ïðèÿòå-ëè íà Çåìÿòà” äîêàçâàò, ÷å õîðàòà èìàòñëåäè îò õåðáèöèäà ãëèôîçàò â òåëàòàñè. Ëàáîðàòîðíèòå òåñòîâå ïîêàçâàò,÷å â åäíà îò äåñåò ïðîáè íà óðèíà âÁúëãàðèÿ èìà ñëåäè îò ãëèôîçàò.

43.9% îò ïðîáèòå íà äîáðîâîëöèîò 18 ñòðàíè â Åâðîïà ñúäúðæàò ñëå-äè îò õèìèêàëà. Âñè÷êè äîáðîâîëöè,ïðåäîñòàâèëè ïðîáè, æèâåÿò â ãîëå-ìèòå ãðàäîâå è íèêîé íå å áîðàâèë ñïðîäóêòè, ñúäúðæàùè ãëèôîçàò â ïå-ðèîäà ïðåäè òåñòîâåòå. Òîâà å ïúðâè-ÿò ìîíèòîðèíã, íàïðàâåí â Åâðîïà, çàíàëè÷èå íà õåðáèöèäà â òÿëîòî.

Ãëèôîçàòúò å åäèí îò íàé-øèðîêîèçïîëçâàíèòå õåðáèöèäè ïî ñâåòà,óïîòðåáÿâàí îò çåìåäåëöèòå è ìàëêè-òå ãðàäèíàðè. Ñ íåãî ñå ïðúñêàò è íÿ-êîè îò ãåíåòè÷íî ìîäèôèöèðàíèòåêóëòóðè, âíàñÿíè â Åâðîïà (è â Áúëãà-ðèÿ) çà âëàãàíå âúâ ôóðàæèòå. Íàé-ãîëåìèÿò ìó ïðîèçâîäèòåëå “Ìîíñàíòî”, êîéòî ãîïðîäàâà ïîä òúðãîâñêîòîèìå Roundup. Âúïðåêè íå-ãîâàòà øèðîêà óïîòðåáà,ïðèñúñòâèåòî ìó â õðàíèòåè âîäèòå å ðÿäêî ïðîâåðÿ-âàíî îò êîíòðîëíèòå îðãà-íè, à â Áúëãàðèÿ – èçîáùî.

ÊÀÊÂÎ ÅÃËÈÔÎÇÀÒ?

Ãëèôîçàòúò (N-(phospho-nomethylglycine) å ñèñòåìåí,øèðîêîñïåêòúðåí õåðáè-öèä, êîéòî äåéñòâà, êàòîáëîêèðà åíçèì, îòãîâîðåíçà ñúçäàâàíåòî íà ïðîòåè-íè â ðàñòåíèÿòà. Òîâà îçíà-÷àâà, ÷å òîé å òîêñè÷åí çàâñÿêî ðàñòåíèå, êîåòî íå åãåíåòè÷íî ìîäèôèöèðàíî,çà äà èçäúðæè íà âåùåñòâî-òî. Óïîòðåáàòà íà ãëèôîçàò çà óáèâà-íå íà ïëåâåëè å áèëà ïàòåíòîâàíà îò„Ìîíñàíòî” ïðåç 1970 ã. è òúðãîâñêà-òà ìàðêà Roundup íà êîìïàíèÿòà ñòà-âà íàé-ïðîäàâàíàòà. Ãëèôîçàòíèòåõåðáèöèäè ñúäúðæàò è äðóãè ñúñòàâ-êè, âêëþ÷èòåëíî ïîâúðõíîñòíî àêòèâ-íè âåùåñòâà çà ïîäîáðÿâàíå íà óñâî-ÿâàíåòî èì îò ðàñòåíèÿòà.

„Ìîíñàíòî” å îòãîâîðíà çà îêîëîïîëîâèíàòà îò âñè÷êè õåðáèöèäè,ñúäúðæàùè ãëèôîçàò, ïðîäàäåíè ïîöåëèÿ ñâÿò, íàðåä ñ äðóãè êîìïàíèè,âêëþ÷èòåëíî „Ñèíäæåíòà”, ÁÀÑÔ,„Áàéåð” è „Äàó”, êîèòî ðàçïðîñòðàíÿ-âàò òåõíèòå ñîáñòâåíè ïðîäóêòè ãëè-ôîçàò. Çíà÷èòåëåí äÿë îò ïàçàðà íà„Ìîíñàíòî” èäâà îò çåìåäåëñêèòåïðîèçâîäèòåëè, êîèòî ñà çàäúëæåíèäà èçïîëçâàò Roundup Ready õåðáè-öèäà âúðõó Roundup Ready ãåíåòè÷-íî ìîäèôèöèðàíè êóëòóðè.

ÇÄÐÀÂÍÈ ÏÐÈÒÅÑÍÅÍÈßÄàííè îò îïèòè ñ æèâîòíè ïîêàç-

âàò, ÷å êîãàòî ñå êîíñóìèðà ãëèôîçàò,15-30% îò íåãî ñå àáñîðáèðà â òÿëî-òî. Òîé ìîæå äà áúäå íàìåðåí âêðúâòà è òåëåñíèòå òúêàíè è å äîêàçà-íî, ÷å ìîæå äà ïðåìèíå ïðåç ïëàöåí-òàòà ïî âðåìå íà áðåìåííîñò. Åäíàìàëêà ÷àñò ìîæå äà ñå ðàçãðàäè äîêèñåëèíà – aminomethyphosphonic acid(AMPA). Äàííèòå ñî÷àò, ÷å åäèí ïðî-öåíò îò ãëèôîçàòa îñòàâà â òÿëîòî

åäíà ñåäìèöà ñëåä åêñïîçèöèÿ. Òúéêàòî ãëèôîçàò å òîëêîâà øèðîêî èç-ïîëçâàí, ïîâå÷åòî õîðà ñà èçëîæåíèíà òîâà ðåäîâíî.

Ãëèôîçàò-áàçèðàíèòå õåðáèöèäèèìàò ðàçëè÷íè íèâà íà òîêñè÷íîñò, íîìîãàò äà áúäàò ôàòàëíè ïðè õîðàòà.Ïðè ïî-íèñêè äîçè ñà ïîêàçàëè, ÷å ñàòîêñè÷íè çà ÷îâåøêèòå êëåòêè, âêëþ-÷èòåëíî çà ïëàöåíòíèòå è åìáðèîíàë-íèòå êëåòêè. Óñòàíîâåíî å, ÷å ÀÌÐÀå äîðè ïî-òîêñè÷íà çà õîðàòà îò ãëè-ôîçàòà.

Ñúùåñòâóâàò è äîêàçàòåëñòâà, ÷åãëèôîçàòúò ìîæå äà íàðóøè ôóíêöè-èòå íà ÷îâåøêaòà åíäîêðèííà ñèñòå-ìà, êîåòî ìîæå äà ïðåäèçâèêà íåîáðà-òèìè åôåêòè íà îïðåäåëåíè åòàïè îòæèâîòà, íàïðèìåð ïî âðåìå íà áðå-ìåííîñò. Ïðîó÷âàíèÿ âúðõó ïëúõîâåïîêàçâàò óâðåæäàíå íà íèâàòà íà òåñ-òîñòåðîí â ìúæêèòå åêçåìïëÿðè, a èç-ñëåäâàíèÿ íà êëåòú÷íè êóëòóðè, ïî-

êàçâàò, ÷å ãëèôîçàòúò áëîêèðà ðåöåï-òîðè çà ìúæêèòå ïîëîâè õîðìîíè è÷å èíõèáèðà ïðîèçâîäñòâîòî íà åñò-ðîãåí. Àêî ãëèôîçàòúò îêàçâà âëèÿ-íèå âúðõó ÷îâåøêàòà õîðìîíàëíà ñè-ñòåìà, èçëàãàíå íà êàêâîòî è äà å íèâîìîæå äà ïðåäñòàâëÿâàò ïîòåíöèàëíàçàïëàõà çà çäðàâåòî.

 ðàéîíèòå íà Þæíà Àìåðèêà, âêîèòî ñå îòãëåæäà ñîÿ èìà ñúîáùå-íèÿ çà ïîâèøåíèå íà âðîäåíè äåôåê-òè. Åäíî ïðîó÷âàíå â Ïàðàãâàé óñòà-íîâè, ÷å áåáåòàòà íà æåíè, êîèòî æè-âåÿò â ðàéîíà íà åäèí êèëîìåòúð îòïîëåòà, ïðúñêàíè ñ ãëèôîçàò, å äâàïúòè ïî-âåðîÿòíî äà èìàò âðîäåíèäåôåêòè. Ëàáîðàòîðíè èçñëåäâàíèÿ ñàïîêàçàëè ìàëôîðìàöèè â æàáåøêè èïèëåøêè åìáðèîíè, èçëîæåíè íà õåð-áèöèäè, áàçèðàíè íà ãëèôîçàò.

Ãëèôîçàò è ÀÌÐÀ ñà ïîêàçàëè, ÷åñà “ãåíîòîêñè÷íè” - òå ïðå÷àò íà ñïî-ñîáíîñòòà íà êëåòêèòå äà êîïèðàò òî÷-íî ÄÍÊ è äà ñå âúçïðîèçâåæäàò, êîå-òî âîäè äî ïîòåíöèàëíè ãåíåòè÷íèìóòàöèè è ïîâèøåí ðèñê îò ðàê. ÂÅêâàäîð è Êîëóìáèÿ, êúäåòî ãëèôî-çàòíè õåðáèöèäè ñà áèëè èçïîëçâàíèçà êîíòðîë íà ïðîèçâîäñòâîòî íà êî-êàèí, ïðîó÷âàíèÿ ñà îòêðèëè ãåíåòè÷-íè óâðåæäàíèÿ è óâåëè÷åíèå â êîëè-÷åñòâàòà íà ñïîíòàííè àáîðòè ïî âðå-ìå íà ïåðèîäà íà ïðúñêàíèÿòà.  ðàé-îíà ×àêî â Àðæåíòèíà, êúäåòî ñå îò-

ãëåæäà ñîÿ, ÷åñòîòàòà íà ðàêîâè çà-áîëÿâàíèÿ ñå å óâåëè÷èëà ÷åòèðè ïúòèïðåç ïîñëåäíîòî äåñåòèëåòèå.

ÅÊÎËÎÃÈ×ÍÈÏÐÈÒÅÑÍÅÍÈß

Ïîíåæå ãëèôîçàòúò å ïðåäíàçíà÷åíäà óáèâà ðàñòåíèÿòà, òîé ìîæå äà èìàïàãóáåí åôåêò âúðõó äèâàòà ïðèðîäà,äà äîâåäå äî íàìàëÿâàíå íà áèîðàç-íîîáðàçèåòî íà îáðàáîòâàåìèòå çåìèè äà óíèùîæè èçòî÷íèöèòå íà õðàíèçà ïòèöè è íàñåêîìè. Ïðîó÷âàíèÿ âúâÂåëèêîáðèòàíèÿ, ðàçãëåæäàùèâúçäåéñòâèåòî íà ðåçèñòåíòíè íà õåð-áèöèäè ÃÌ êóëòóðè âúðõó áèîðàçíî-îáðàçèåòî óñòàíîâèõà, ÷å êóëòóðè,òðåòèðàíè ñ õåðáèöèäà ãëèôîçàò ìî-ãàò äà îêàæàò íåáëàãîïðèÿòíî âúçäåé-ñòâèå âúðõó ïòèöèòå, æèâååùè íà çå-ìåäåëñêèòå çåìè.

Íàðåä ñ ïðÿêîòî âúçäåéñòâèåâúðõó ðàñòåíèÿòà å óñòàíîâåíî, ÷å ãëè-ôîçàòúò ñå îòìèâà îò ïî÷âàòà â ðåêè,

ïîòîöè è ïîäïî÷âåíèâîäè. Âîäíîòî çàìúðñÿ-âàíå ïðåäñòàâëÿâà çàïëà-õà çà âîäíèòå îðãàíèçìèè èìà äàííè îò ïðîó÷âà-íèÿ â Ñåâåðíà Àìåðèêà,÷å õåðáèöèäè, ñúäúðæà-ùè ãëèôîçàò ìîãàò äàáúäàò òîêñè÷íè çà æàáè.Òîâà å îò îñîáåíî çíà÷å-íèå, òúé êàòî åäèí îòòðèòå âèäà çåìíîâîäíèñà çàñòðàøåíè îò èç÷åç-âàíå. Óñòàíîâåíî å, ÷å÷åðíîäðîáíèòå êëåòêèíà øàðàí ñà ïîâðåäåíèîò èçëàãàíå íà õåðáèöè-äà ãëèôîçàò.

Ãëèôîçàòúò ñúùîîêàçâà âëèÿíèå âúðõó ïî-÷âåíèÿò õèìè÷åí ñúñòàâ.Äîêàòî â íÿêîè ïî÷âè,

ãëèôîçàòúò ñå ñâúðçâà ñ ïî÷âåíèòå ÷à-ñòèöè, êîåòî ãî ïðàâè èíåðòåí, â íÿ-êîè âèäîâå ïî÷âè òîé îñòàâà àêòèâåíè ñå ðàçãðàæäà îò ïî÷âåíèòå ìèêðî-áè, çàñÿãàùè áèîëîãè÷íè è õèìè÷íèïðîöåñè îêîëî êîðåíèòå íà ðàñòåíèÿ-òà, âêëþ÷èòåëíî ñïîñîáíîñòòà íà ðà-ñòåíèÿòà äà ôèêñèðàò àçîò, êîåòî âîäèäî íåîáõîäèìîñòòà îò ïîâèøàâàíå íàíèâàòà íà àçîòíè òîðîâå.

ÏÐÈÒÅÑÍÅÍÈß ÎÒÍÎÑÍÎÏÐÎÖÅÑÀ ÍÀ ÎÄÎÁÐÅÍÈÅÃëèôîçàòúò å îäîáðåí çà èçïîëç-

âàíå â öåëèÿ ÅÑ ïðåç 2002 ã., íî åâðî-ïåéñêèòå ðåãóëàòîðíè àãåíöèè íå èç-âúðøâàò ñîáñòâåíè èçïèòâàíèÿ çà áå-çîïàñíîñò, à âìåñòî òîâà, ðàç÷èòàò íàäàííèòå, ïðåäîñòàâåíè îò ïðîèçâîäè-òåëèòå. Êîãàòî „Ìîíñàíòî” êàíäèäàò-ñòâà çà ïîäíîâÿâàíå íà ðàçðåøåíèåòîïðåç 2010 ã., Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ ñåñúãëàñè äà óäúëæè ñúùåñòâóâàùîòîîäîáðåíèå äî 2015 ã., çà äà äàäå íàêîìïàíèÿòà ïîâå÷å âðåìå çà ïîäãîòîâ-êà íà çàÿâëåíèåòî. Ïðîöåñúò îïðåäå-ëÿ íèâîòî çà “äîïóñòèìà äíåâíà äîçà”- “acceptable daily intake” (ADI), êîÿòîçà ãëèôîçàò â ìîìåíòà å 0,3 mg íà êè-ëîãðàì òåëåñíî òåãëî. Òîâà å ïî-âè-ñîêî îò íèâàòà, ïðåïîðú÷àíè îò íÿ-êîè ïðîèçâîäèòåëè ìåæäó 0.05 mg è0.15mg/kg. Íåçàâèñèìà íàó÷íà îöåí-êà ïðåç 2012 ã. ïðåäëîæè íèâî íà0.025mg/kg.

Всеки десети българин носиопасен хербицид в тялото си

„Ïîâå÷åòî õîðà ùå ñå ïðèòåñíÿòäà îòêðèÿò, ÷å èìàò õåðáèöèä âòÿëîòî ñè è ùå èñêàò äà çíàÿò çàùîå òàì è êàêâè åôåêòè èìà. Òåçè ðå-çóëòàòè ïîäñêàçâàò, ÷å íèå ñìå èç-ëîæåíè íà âúçäåéñòâèåòî îò ãëèôî-çàòà â åæåäíåâèåòî ñè, à äàæå íåçíàåì îò êúäå èäâà, êîëêî å ðàçïðî-ñòðàíåí â çàîáèêàëÿùàòà íè ñðåäàè êàêâî ïðè÷èíÿâà íà çäðàâåòî íè.Òîâà å íàé-èçïîëçâàíèÿò õåðáèöèäâ Åâðîïà è å èçíåíàäâàùî, ÷åäúðæàâíèòå îðãàíè ðÿäêî òåñòâàòâîäàòà è õðàíàòà çà íåãî, à äîêîë-êîòî çíàåì áúëãàðñêèòå âëàñòèèçîáùî íå ïðàâÿò òîâà. ÅÑ “Çà Çå-ìÿòà” è “Ïðèÿòåëè íà Çåìÿòà” îò-êðèõìå, ÷å ãëèôîçàòúò å øèðîêîðàçïðîñòðàíåí è â ÷îâåøêèòå òåëà.Ïðàâèòåëñòâàòà òðÿáâà íåçàáàâíîäà ïðåäïðèåìàò ðåøèòåëíè ñòúïêèçà óâåëè÷àâàíå íà ìîíèòîðèíãà, çàäà ñìå ñèãóðíè, ÷å íå ñìå èçëîæå-íè íà ðèñê.

Ôàêòúò, ÷å õîðàòà, æèâååùè âãðàäîâåòå èç Åâðîïà èìàò òîçè óáè-åö íà ïëåâåëè â òåëàòà ñè, ïîêàçâà,÷å ñå ïðåêàëÿâà ñ óïîòðåáàòà ìó.Îñîáåíî îáåçïîêîèòåëíî å, ÷å êîì-ïàíèè êàòî “Ìîíñàíòî” ñà ïîäàëèçàÿâëåíèÿ â Åâðîïà äà ñå îòãëåæ-äàò ãåíåòè÷íî ìîäèôèöèðàíè êóë-òóðè, êîèòî íåìèíóåìî ùå äîâåäàòäî îùå ïî-âèñîêî èçïîëçâàíå íàòîçè õåðáèöèä â áúäåùå. Íàøèòåäúðæàâíè îðãàíè ñà äëúæíè ñïåø-íî äà íàìàëÿò èçëàãàíåòî íè íà ãëè-ôîçàò è äà çàùèòàâàò ÷îâåøêîòîçäðàâå è îêîëíàòà ñðåäà.

 Åâðîïà ãëèôîçàòúò å øèðîêîèçïîëçâàí îò çåìåäåëñêèòå ïðîèç-âîäèòåëè, çà äà èç÷èñòÿò ïëåâåëèòåîò ïîëåòàòà ïðåäè çàñàæäàíå èëèïðåäè ïîêúëâàíåòî íà ñåìåíàòà.Òîé ïîíÿêîãà ñå è íàïðúñêâà âúðõóçúðíåíè êóëòóðè, ìàñëîäàéíà ðàïè-öà, öàðåâèöà è ñëúí÷îãëåä ïðåäèïðèáèðàíå íà ðåêîëòàòà, çà äà ñåèçñóøè òÿ. Ãëèôîçàòúò å íàé-èçïîë-çâàíèÿò õåðáèöèä âúðõó îáðàáîò-âàåìèòå çåìè âúâ Âåëèêîáðèòàíèÿ,èçïîëçâàí å è íà 39% îò çåìåäåëñ-êèòå çåìè â Ãåðìàíèÿ, êàòî íèâàòàíà óïîòðåáà â Åâðîïà ðàñòàò. ÇàÁúëãàðèÿ íå ìîæàõìå äà ïîëó÷èì,çàñåãà, äàííè çà óïîòðåáàòà ìó.

 ìîìåíòà 14 ãëèôîçàò-ðåçèñ-òåíòíè ãåíåòè÷íî ìîäèôèöèðàíèêóëòóðè î÷àêâàò îäîáðåíèå çà îò-ãëåæäàíå â Åâðîïåéñêèÿ ñúþç. Íÿ-êîè èç÷èñëåíèÿ ïîêàçâàò, ÷å àêî òåáúäàò ðàçðåøåíè, óïîòðåáàòà íàãëèôîçàò ìîæå äà ñå óâåëè÷è äî800%.

Ивайло Поповот ЕС „За Земята“:

Правителствототрябвада увеличимониторинга

7 брой 42Лист по лист

РЕДАКЦИОНЕН ЕКИП:

Редактор Свилена Ганева,Предпечат Валери Христов

Печат Печатница „Полиграф“

Издава Обществен център за околнасреда и устойчиво развитие,адрес: Варна 9010, ПК 79,тел. 306 423web: www.ecovarna.infoe-mail: pecsd@net-bg.net

„Лист по лист“ спаси 446 дърветаза първите 6 месеца на годината

Çàáåëåæêà! Ñúîáðàçíî íîâàòà âèçèÿ çà ïðåäñòàâÿíå ïðèíîñà íà îò-äåëíèòå ó÷àñòíèöè, äàííèòå â òàáëèöàòà îòðàçÿâàò åäèíñòâåíî ðåçóë-òàòèòå îò ïúðâîòî øåñòìåñå÷èå íà 2013 ãîäèíà. Îáùèÿ áðîé íà ó÷àñò-íèöèòå â èíèöèàòèâàòà íàäõâúðëÿ äâóêðàòíî ïðåäñòàâåíèòå â òàáëèöà-

òà. Äî ìîìåíòà ñà âçåëè ó÷àñòèå 490 äåòñêè ãðàäè, ó÷èëèùà, îôèñè íàôèðìè, ïåðñîíè è ñåìåéñòâà. Äî 31.12.2012ã êîëè÷åñòâîòî ðåöèêëè-ðàíà õàðòèÿ âúçëèçà íà 67.4108 êã. ðåöèêëèðàíà õàðòèÿ, êîåòî ñå ðàâíÿ-âà íà 11.460 ñïàñåíè äúðâåòà

Îðãàíèçàöèÿ

Îáùî çà2013 ãîäèíà

Êèëîãðàìèïðåäàäåíà

õàðòèÿ

Ñïàñåíè îòèçñè÷àíåäúðâåòàÎðãàíèçàöèÿ

Îáùî çà2013 ãîäèíà

Êèëîãðàìèïðåäàäåíà

õàðòèÿ

Ñïàñåíè îòèçñè÷àíåäúðâåòàÎðãàíèçàöèÿ

Îáùî çà2013 ãîäèíà

Êèëîãðàìèïðåäàäåíà

õàðòèÿ

Ñïàñåíè îòèçñè÷àíåäúðâåòàÎðãàíèçàöèÿ

Îáùî çà2013 ãîäèíà

Êèëîãðàìèïðåäàäåíà

õàðòèÿ

Ñïàñåíè îòèçñè÷àíåäúðâåòà

А"АКАНТ" ДЗЗД _____________20 ___ 0.3ACA _______________________30 ___ 0.5АБЧО _____________________50 ___ 0.9Агенция "Куртев" ___________20 ___ 0.3Адв. ДружествоСкочев и с-ци _______________30 ___ 0.5Административен съд _______ 506 __ 8.6Алианц Франсез _____________55 ___ 0.9Алико(наследник на AIG-Life) ______92 ___ 1.6Алтея 7 ____________________92 ___ 1.6АПЕЕ ____________________ 130 __ 2.2АСМ - ООД ________________28 ___ 0.5АТренд ____________________40 ___ 0.7АПИ ______________________50 ___ 0.9Августа ____________________72 ___ 1.2AKT BG ___________________35 ___ 0.6Ана Мариус БГ - ЕООД ______20 ___ 0.3Адв. Кант. Пачолова ________ 180 __ 3.1

ББагеди _____________________26 ___ 0.4Булимот ____________________15 ___ 0.3Бон Тур ___________________ 119 __ 2.0Бизнес Център Евсиноград __ 160 __ 2.7В _______________________________ 0.0В и К _____________________ 690 __ 11.7ВСУ"ЧерноризецХрабър" _________________ 1106 __ 18.8

ГГалина Петрова _____________45 ___ 0.8Германише ЛойдБългария ЕООД ___________ 1377 __ 23.4Глобал Консулт ООД _________10 ___ 0.2

ДДецки Клуб "Игралница" _____25 ___ 0.4Дилком __________________ 1072 __ 18.2Дом съвет - ул. 21ceм. Cтефанови _____________50 ___ 0.9

ЕЕзиков Център БЕТА ________45 ___ 0.8ЕФИВ Ш. Перо ___________________ 0.0ЕТ"Аспен"98 _______________78 ___ 1.3ЕРА - България ООД -Аргос _____________________10 ___ 0.2

Енпак_____________________ 480 __ 8.2Електрапомп ________________65 ___ 1.1Енерго-про(наследник на E.OН) _______ 1179 __ 20.0"Eимс" Нора Cтефанова ______ 7 ___ 0.1

ЗЗАД "Виктория" _____________39 ___ 0.7ЗД "Уника" _________________ 1 ___ 0.0ЗД ”Евроинс„ _______________32 ___ 0.5

ИИнтеркарт __________________20 ___ 0.3

ЙЙонас - ООД _______________10 ___ 0.2

КK&K консулт_______________29 ___ 0.5Kaва консулт _______________40 ___ 0.7Koпи ком __________________99 ___ 1.7К - инженеринг ООД _________ 0 ___ 0.0Карин дом __________________65 ___ 1.1Кметство Галата -Пен. Клуб Галата ____________80 ___ 1.4Кметство Тополи ___________ 130 __ 2.2КомпютриМилениум - 2000 ____________96 ___ 1.6Консулт тим ________________35 ___ 0.6Копиком Ивкомерс _________ 130 __ 2.2Календа ____________________48 ___ 0.8

ЛЛенмарк център ____________ 685 __ 11.6

ММарк - ЕООД ______________ 105 __ 1.8Мартинели _________________80 ___ 1.4Математическа гимназия ____ 205 __ 3.5Местни Данъци ____________ 279 __ 4.7Милениум 2000 ____________ 398 __ 6.8Младежки дом-Орбита ______ 207 __ 3.5

Н"На тъмно" (ЕТ"НИК" -Николай Тодоров) ___________45 ___ 0.8New Way Advertising(NWA) _____________________95 ___ 1.6Натурела ___________________60 ___ 1.0

Неофронт __________________15 ___ 0.3Нeда Tравел груп __________ 100 __ 1.7

ОOMV - "Автоекспрес" _______ 109 __ 1.9OMV - "Република" __________77 ___ 1.3Обменни бюра "Стринг" ______15 ___ 0.3Общ-информационенцентър _____________________50 ___ 0.9ОДЗ № 12 "Първи юни" _____ 262 __ 4.5ОДЗ №13 "Детска радост" ___ 888 __ 15.1ОДЗ №8 "Лястовичка" _______ 450 __ 7.7Окръжен съд Варна _________ 977 __ 16.6ОДМ Консултинг(Консулт тим) _______________ 1 ___ 0.0Оптика БГ __________________72 ___ 1.2ОУ "П. Славейков" _________ 245 __ 4.2ОУ"Кап.Петко Войвода" ______30 ___ 0.5ОУ"Панаьот Волов" ________ 189 __ 3.2Офис 1 Ивел ООД __________ 158 __ 2.7ОЦОСУР __________________30 ___ 0.5

ППетромар _________________ 171 __ 2.9Планекс Холдинг ООД _____ 1025 __ 17.4Полско ДържавноУчилище __________________ 150 __ 2.6Помощно училище __________55 ___ 0.9Природен парк"Златни пясъци" ____________ 230 __ 3.9ПроКарт ___________________35 ___ 0.6Район "Аспарухово" _________98 ___ 1.7Район "Младост" ___________ 305 __ 5.2Реалфинанс ________________ 148 __ 2.5РТЦВ _____________________ 170 __ 2.9Рекламна агенция ”Реин„ _____60 ___ 1.0

ССара 55 ____________________51 ___ 0.9Свилена Велчева ____________18 ___ 0.3сем. Калайлъкови ___________30 ___ 0.5сем. Петкови _______________28 ___ 0.5сем. Бачеви _________________ 5 ___ 0.1Сем. Петрови _______________12 ___ 0.2Сем. Христови ______________31 ___ 0.5Си Еф Си(наследник на OBS) _________ 139 __ 2.4Сис технолъджис ___________ 132 __ 2.2Ситроен К-аутомотор _______ 109 __ 1.9

Стил мет ___________________75 ___ 1.3Сънтурс __________________ 215 __ 3.7СЖС _____________________ 707 __ 12.0

Т3 - K _____________________ 304 __ 5.2TNT - Куриерски услуги ______68 ___ 1.2Tранс ком __________________20 ___ 0.3Т и С застраховки ___________11 ___ 0.2ТД "Родни балкани" __________ 7 ___ 0.1Термовент __________________15 ___ 0.3Технопроект ________________25 ___ 0.4Тойота ____________________ 386 __ 6.6Турекспо - Варна ____________10 ___ 0.2Транс ком __________________30 ___ 0.5Тера Верде - Биомагазин _____30 ___ 0.5

ФФлатрок технолъджис ________40 ___ 0.7Фрекълз ____________________25 ___ 0.4

ХXoтел Сън Райз ____________ 173 __ 2.9Хепитравел 2000 ____________22 ___ 0.4Хотел Модус ______________ 633 __ 10.8Хотел ресторант "Сириус" ____40 ___ 0.7Хотел Ерма ________________ 105 __ 1.8Хепи (бар и грил) __________ 545 __ 9.3

ЦЦДГ № 12 "Пинокио" _______ 320 __ 5.4ЦДГ № 15 "Гълъбче" _______ 3632 __ 61.7ЦДГ №13 "Звездичка" _______ 185 __ 3.1ЦДГ №3 "Детско градче" _____65 ___ 1.1ЦДГ №43 "Синчец" _________ 718 __ 12.2Център за соц. Pexaбл. -РАДОСТ ___________________46 ___ 0.8

ЧЧиталище "Васил Левски" ____20 ___ 0.3

ШШопметрикс Европа ООД ____60 ___ 1.0

ЮЮзитколорс ________________20 ___ 0.3Юнитурс ___________________20 ___ 0.3

Общо за периода ____________ 26264 _ 446.5

Ïîäêðåïè êàìïàíèÿòà çàðàçäåëíî ñúáèðàíå íà õàðòèÿ,êàòî ñè çàêóïèø òåíèñêà ñ ëîãîòî„Ëèñò ïî ëèñò” íà e-mail:pecsd@net-bg.net. Ïîñî÷åòå òðèòåñè èìåíà, àäðåñ çà äîñòàâêà èòåëåôîí çà âðúçêà, êàêòî è æåëà-íèÿ íîìåð, è öâÿò íà òåíèñêàòà.Öåíàòà å 7 ëâ. ïëþñ ðàçõîäè çàäîñòàâêà ÷ðåç êóðèåð íà “Ñïèäè”èëè “Áúëãàðñêè ïîùè”. Ùå ÿïîëó÷èòå êàòî ïðàòêà ñ íàëîæåíïëàòåæ.

Купете тениска! Подкрепете „Лист по лист“!

8брой 42 Оттук-оттам

Ïðåç èçìèíàëàòà ãîäèíà ñòàíàõ-ìå ñâèäåòåëè íà áåçðàçñúäíîòî ñîí-äèðàíå â Àðêòèêà, çàÿâÿâàò îò åêî-ëîãè÷íàòà îðãàíèçàöèÿ „Ãðèéí-ïèéñ“, ïîñòàâÿéêè íà÷àëîòî íà íàé-íîâàòà ñè ïðèðîäîçàùèòíà àêöèÿ.SHELL, åäíà îò íàé-ìàùàáíèòå èíàé-ìîùíèòå êîðïîðàöèè â ñâåòà, áåâîäåùà â òåçè íà÷èíàíèÿ. Ñàìî ñèë-íèÿò îòïîð íà ìèëèîíè õîðà ïî ñâå-òà ÿ ïðèíóäè âðåìåííî äà ïðåêðàòèïðîãðàìàòà ñè çà ñîíäèðàíå â Àëÿñ-êà. Íî SHELL âñå îùå íÿìà íàìåðå-íèå äà ñå îòòåãëè îò ôðîíòà. Âìåñòîòîâà ïîäïèñà äîãîâîð ñ „Ãàçïðîì“ èïðåçèäåíòà íà Ðóñèÿ – Âëàäèìèð Ïó-òèí, êîéòî áåç äà ñåïîêîëåáàå ãè ïîêàíèäà ñîíäèðàò â ðóñêèòåòåðèòîðèè íà Àðêòè-êà. Òîâà å ðàéîí, êúäå-òî êîðóïöèÿòà å øèðî-êî ðàçïðîñòðàíåíà , àïåòðîëíèòå êîìïàíèèäî ãîëÿìà ñòåïåí íå ñåðåãóëèðàò.

Ðóñêèòå òåðèòî-ðèè íà Àðêòèêà áúðçîñå ïðåâðúùàò â íîâîáîéíî ïîëå, êúäåòîáîðáàòà çà ñïàñÿâàíåíà Àðêòèêà å áåçìè-ëîñòíà... Èëè ïå÷å-ëèì, èëè ãóáèì. Ãî-ëÿì íåôòåí ðàçëèâ,òàêúâ êàòî â Ìåêñè-êàíñêèÿ çàëèâ – å ïî-÷òè íåèçáåæåí, äîêà-òî ïåòðîëíèòå ãèãàí-òè ñà äîïóñíàòè äàñîíäèðàò òàì, ïîñòà-âÿéêè ïîä îãðîìíàçàïëàõà ìåñòíèòå îá-ùíîñòè, êàêòî è ïî-ïóëàöèèòå íà áåëèòåìå÷êè.

À íàé-ãîëÿìàòàèðîíèÿ å, ÷å åäèí-ñòâåíàòà ïðè÷èíà,ïîðàäè êîÿòî Shell è„Ãàçïðîì“ ìîãàò äà

ñîíäèðàò òàì å, çàùîòî êëèìàòè÷-íèòå ïðîìåíè äîâåäîõà äî ðàçòîïÿ-âàíåòî íà ëåäåíàòà øàïêà. Òå èñêàòäà ñîíäèðàò çà ãîðèâà, êîèòîâñúùíîñò ñà ïúðâîïðè÷èíàòà çà òî-ïåíåòî é. Òîâà âñúùíîñò å åäèí ïî-ðî÷åí êðúã, êîéòî å âðåìå äàïðåêúñíåì.

Ïúðâàòà êðà÷êà å äà ñúçäàäåìäâèæåíèå, êîåòî å äîñòàòú÷íî ìà-ùàáíî è ñèëíî, çà äà ñå ïðîòèâîïî-ñòàâè íà íàé-ìîùíèòå êîðïîðàöèèâ ñâåòà.

Ñàìî çà 12 ìåñåöà äâèæåíèåòî„Ñïàñè Àðêòèêà!” ( Save the Arctic)ñå ðàçðàñíà äî 3 ìèëèîíà äóøè è

40 âàðíåíñêè äåöà è ìëàäåæè âðèñê áÿõà îáó÷åíè ïî ìîðñêèñïîðòîâå – îáùà ìîðñêà ïîäãîòîâ-êà, îáó÷åíèå ïî ïëóâàíå è ãìóðêà-íå, ïî âåòðîõîäñòâî è óèíä ñúðô,

íà÷àëíî âîäîëàç-íî îáó÷åíèå. Òîâàñå ñëó÷è áëàãîäà-ðåíèå íà Ìîðñêèêëóá „Ïðèÿòåëèíà ìîðåòî”. Ñäðó-æåíèåòî ïðè-êëþ÷âà ðàáîòàòàñè ïî ïðîåêò„Äåòñêî ìîðñêîó÷èëèùå“.

Äåéíîñòèòå, çàëîæåíè â ïðîåê-òà ñà âúçìîæíîñò çà ñîöèàëíà èí-òåãðàöèÿ íà íåïúëíîëåòíè ñ ïðî-òèâîîáùåñòâåíè ïðîÿâè è äåöà âíåðàâíîñòîéíî ñîöèàëíî ïîëîæå-

íèå ÷ðåç àòðàêòèâíè çàíèìàíèÿ ïîìîðñêè ñïîðòîâå.

Âñè÷êè îáó÷åíèÿ ñå ïðîâåäîõàïîä ðúêîâîäñòâîòî íà êâàëèôèöè-ðàíèòå èíñòðóêòîðè íà êëóáà. Ïðî-åêòúò ñå îñúùåñòâè â ïðîäúëæåíèåíà 28 ìåñåöà - îò àïðèë 2011 äîþëè 2013 ã. Ðåàëèçèðà ñå ïî ïðî-ãðàìà çà ðàçâèòèå íà äåöà è ìëà-äåæè “Äúãà” íà Ôîíäàöèÿ “Ðàáî-òèëíèöà çà ãðàæäàíñêè èíèöèàòè-âè”, ôèíàíñîâî ïîäêðåïåíà îòÔîíäàöèÿ “Îóê”, Øâåéöàðèÿ èÔîíäàöèÿ “Âåëóêñ”, Äàíèÿ.

Íà 27 þëè â Ìëàäåæêèÿ äîì, íàñïåöèàëíî îðãàíèçèðàíî òúðæå-

40 деца в риск ставатветроходци и водолази

ñòâî, íà ó÷àñòíèöèòå â ïðîåêòà ñåâðú÷èõà ñåðòèôèêàòè çà ïðèäîáè-òà ïðàâîñïîñîáíîñò.

Спаси Арктика от ударитена петролните корпорации

Обзалагам се!На плажа съм

без пластмасовабутилка

Çíàåòå ëè, ÷å ïîâå÷å îò 77% îòïëàñòìàñîâèòå áóòèëêè çà âîäà íåñå ðåöèêëèðàò, à ïëàñòìàñàòà ïðåä-ñòàâëÿâà 80% îò áîêëóêà, êîéòî ñåîçîâàâà â îêåàíà? Èñêàòå ëè õîäå-íåòî íà ïëàæà òîâà ëÿòî äà áúäåçåëåíî è ñâîáîäíî îò ïëàñòìàñî-âè áóòèëêè? Îáçàëîæåòå ñå, ÷å ùåîòèäåòå íà ïëàæà áåç ïëàñòìàñî-âàòà ñè áóòèëêà çà ìèíåðàëíà âîäà!

Ïîâå÷å îò 9,5 ìèëèîíà áóòèëêèîò ïëàñòìàñà ñà áèëè ñúáðàíè âêðàéáðåæíèòå ðàéîíè â öÿë ñâÿòïðåç ïîñëåäíèòå 25 ãîäèíè. Òåèìàò îïóñòîøèòåëåí åôåêò âúðõóåêîñèñòåìèòå ïî íàøèòå áðåãîâå èèçâúí òÿõ. À âñè÷êî òîâà áè ìîãëîäà áúäå ïðåäîòâðàòåíî!

Åòî çàùî íèå îò ÎÖÎÑÓÐ ðå-øèõìå äà ïîäêðåïèì SurfriderFoundation - îðãàíèçàöèÿ, ïîñâåòå-íà íà çàùèòàòà íà îêåàíèòå è ïëà-æîâåòå - äà íàñúð÷èì ïëàæóâàùè-òå äà ïðèåìàò ïðåäèçâèêàòåëñòâî-òî: “Íà ïëàæ ñ áóòèëêà çà ìíîãî-êðàòíà óïîòðåáà!”.

Åòî íÿêîëêî íåùà, êîèòî ìîæå-òå äà íàïðàâèòå, êîãàòî ñå ïîäãîò-âÿòå çà ïëàæ òîâà ëÿòî:

1) Ðåãèñòðèðàéòå çàëîã, ÷å ùåïðèáåðåòå ïëàñòìàñîâèòå ñè áóòèë-êè îò ïëàæà!

2) Ïðèãîòâåòå ñè íÿêîëêî áóòèë-êè çà ìíîãîêðàòíà óïîòðåáà. Íåçàáðàâÿéòå äà ãè íàïúëíèòå! Ìîæåè ñ ÷åøìÿíà âîäà.

3) Àêî ñòå ðåøèëè äà îòèäåòåíà ïëàæ ñ ãîëÿìà ãðóïà õîðà, âçå-ìåòå íÿêîëêî ãîëåìè òåðìîñà èëèáóòèëêè. Íàïúëíåòå ãè ñ ëåä è âîäàîò ÷åøìàòà. Âçåìåòå è ÷àøè çàìíîãîêðàòíà óïîòðåáà!

4) Çàáàâëÿâàéòå ñå! Íå äîïóñ-êàéòå äà ñå äåõèäðàòèðàòå è íå îñ-òàâÿéòå íèùî ñëåä ñåáå ñè!

Ïîäïèøåòå ïåòèöèÿòà çà ïëàæáåç ïëàñòìàñîâè áóòèëêè ñåãà:

http://act.foodandwaterwatch.org

òàêà ïîëó÷èõìå ãëàñíîñò â êîðèäî-ðèòå íà âëàñòòà. Åäèíñòâåíàòà ïðè-÷èíà, ïîðàäè êîÿòî Shell ïðåêðàòèñîíäèðàíåòî â Àëÿñêà áå, ÷å íå ìî-æåøå äà ñîíäèðà áåçîïàñíî, à öå-ëèÿò ñâÿò áå âïåðèë î÷è â íåÿ.

Íèå ìîæåì äà ñïå÷åëèì òàçèáèòêà, íî ñå íóæäàåì îò ïîäêðåïà-òà íà ìèëèîíè õîðà, çà äà òåãëèì÷åðòàòà â ëåäà è äà ñòàíå ÿñíî íàShell è îñòàíàëèòå ïåòðîëíè êîì-ïàíèè, ÷å áÿõà äî òóê, ñå êàçâà âïðèçèâà íà „Ãðèéíïèéñ“. Ïðèðîäî-çàùèòíèöèòå ïðèçîâàâàò: Ïðèñúå-äèíè ñå êúì äâèæåíèåòî „ÑïàñèÀðêòèêà” è ïîìîãíè äà ñïðåì Shell!