Kuzguncuk Evleri

XIX. Yüzy›lda Osmanl› Bat›l›laflmas›n›n Konut Mekânlar›n›n De¤iflimine Etkisi ve Kuzguncuk Evleri

Y R D . D O Ç . D R . D E N ‹ Z D E M ‹ R A R S L A NKocaeli Üniversitesi

Girifl

Tarih boyunca çeflitli imparatorluklara baflkent olan ‹stanbul, tarihindeki kül-türel birikimin çeflitlili¤i aç›s›ndan eflsiz bir konuma sahiptir. XIX. yüzy›ldaBat›l›laflma ile birlikte Avrupa’dan gelen ve flarts›z kabul gören kültürel biçim-ler toplumu çeflitli yönlerden etkilemifl, farkl› kültürleri bar›nd›ran bu bafl-kentte dönüflüme u¤rayarak kent dokusuna kat›lm›fllard›r. Bat›l›laflman›n top-lum üzerindeki etkileri özellikle konut mekanlar›nda iç mekân ve mobilyakullan›m›, ifllevsel alan da¤›l›m› ve planlama, üslup farkl›laflmas›, yap› strük-türünde farkl›laflmalar fleklinde kendini göstermifl, zengin yeni bir mimari dilgeliflerek XIX. yüzy›l ve erken XX. yüzy›l ‹stanbul konutlar›na yans›m›flt›r. Di-¤er Bat›l› kültürel biçimler gibi ‹stanbul’da o güne dek görülmeyen bir konuttipi olarak özellikle s›ra konutlar bu dönemde ortaya ç›km›flt›r. Esasen Osman-l› kent dokusuna yabanc› bir konut tipi olan bu diziler ‹stanbul’un Pera- Aka-retler- Yel de¤irmeni- Ba¤larbafl› ve Kuzguncuk semtlerinde yap›lm›fl olup;Üsküdar Kuzguncuk’taki s›ra evler bu tipolojinin önemli örneklerini olufltur-maktad›r.

Ü S K Ü D A R S E M P O Z Y U M U V I

572

Kuzguncuk Semtinin Tarihi Geliflimi

‹stanbul’un Anadolu yakas›nda Üsküdar, Paflaliman› ile Beylerbeyi aras›nda Bo-¤aziçi’ne aç›lan bir vadi içinde kurulan Kuzguncuk semtinin tarihi çok eskileredayanmaktad›r. Eski ad› “Hrisokeramos” yani “alt›n kiremit” olan semte bu ismiII.Iustinos döneminde yapt›r›lan çat›s› alt›n rengi kiremitle kapl› bir kilise ver-mifltir. Evliya Çelebi’nin belirtmifl oldu¤u üzere ad›n› Fatih Sultan Mehmed dö-neminde bu bölgede yaflayan “Kuzgun Baba”dan alan 1 ve bugün Üsküdar ilçesi-nin 35 semtinden biri olan Kuzguncuk ad›n› ‹ncicyan’a göre ise (1758-1833) kö-yün eski ismi olan “Kosinitza”dan alm›flt›r.2 Kuzguncuk XVII. yüzy›lda yahudi-lerin yaflad›¤› bir sahil köyü olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Hatta bu semt Avru-pa’da yaflayan museviler taraf›ndan “Kutsal topraklara varmadan önceki son du-rak” olarak kabul edilmifl ve Musevi Cemiyeti aç›s›ndan büyük önem kazanm›fl-t›r. Eremya Çelebi Kömürcüyan Kuzguncuk’un bir yahudi köyü oldu¤unu ve buköyde denize naz›r evlerde oturduklar›n› belirtmifltir.3 Kuzguncuk XVII. yüzy›l-dan itibaren Rumlar, XVIII. yüzy›lda da Ermeniler ve XIX. yüzy›lda ise müslü-manlar›n yerleflmesi ile gayrimüslim az›nl›¤›n ço¤unlukta oldu¤u ve Türklerlebirlikte yaflad›klar› karma bir yerleflim alan› olmufltur.

Resim 1 Kuzguncuk’ta bir sokak

X I X . Y Ü Z Y I L D A O S M A N L I B A T I L I L A fi M A S I N I N K O N U TM E K Â N L A R I N I N D E ⁄ ‹ fi ‹ M ‹ N E E T K ‹ S ‹ V E K U Z G U N C U K E V L E R ‹

573

Kuzguncuk Semti ve Bat›l›laflma

Esasen semtin bugünkü yap›s›yla kuruluflu Osmanl›’n›n Bat›l›laflma sürecinedenk gelmektedir. Birçok yaz›l› kaynakta Osmanl›’da Bat›l›laflma hareketinintüm dünyada oldu¤u gibi XIX. yüzy›lda görüldü¤ü belirtilmekte olup; bu Bat›l›-laflma hareketlerinin bafllang›c› ise çok daha eskilere XVI. ve XVII. yüzy›llaradek dayanmaktad›r. Osmanl› soylular› ile bürokratlar›n›n Avrupa’ya özellikleFransa’ya yapt›klar› seyahatler sonucu zamanla bu ülkelerde gördükleri yenilik-leri, etiket kurallar›n›, yaflam tarz› ile bilhassa konut mekânlar›nda kulland›kla-r› eflya ve günlük nesneleri ‹stanbul’a tafl›malar› sonucu Bat›l›laflman›n izleri ilkönce ‹stanbul’da saray ile yak›n çevresinde görülmeye bafllanm›flt›r. XVIII. yüzy›l sonlar›ndan bu yana, Osmanl› toplumu her alanda yaflanmaktaolan ciddi bir çöküntüden kurtulman›n yolunu, bat› dünyas›n› örnek alarak top-lumsal yaflam› düzenlemekte bulmufl ve bat›dan faydalanma aray›fl›na girmifltir.Özellikle XIX. yüzy›lda reformist Osmanl› bürokratlar› yaflam biçimi ve e¤itimkonular›nda bat›y› yakalama çabalar›na girmifller; baflta Frans›z kültürü ve ya-flam tarz›n› örnek alm›fllard›r. O dönemde Tanzimatç›lar için “Bat›l›laflma”, Av-rupa’daki ma¤azalar›n vitrinlerinden al›n›p getirilen ve toplum yap›s›yla iliflki-

Resim 2 Kuzguncuk evlerinin yenilenmesi


574

si olmayan mallar ile özdefllefltirilmekteydi. Bir yandan 1838 ‹ngiliz Ticaret An-laflmas› ile Osmanl› ekonomisi kapitalist dünya ekonomisine aç›l›rken di¤eryandan da II.Abdülhamid döneminde Bat› etkisiyle flehir yaflam›n›n de¤iflimisonucunda dünyan›n dört bir yan›ndan gelen yap› malzemeleri, mobilya ve efl-yalar binlerce tüccar› bar›nd›ran ‹stanbul’da büyük de¤iflimlerin yaflanmas›ndaetkili olmufltur. Bu dönemde modernleflme/ Bat›l›laflma çabalar›n›n bafllamas›y-la ilk olarak 1860’larda yemek düzeninde çatal ve b›ça¤›n kullan›lmaya bafllan-mas›, masada oturarak yemek yeme al›flkanl›¤›n›n toplumda yayg›nlaflmas›, se-dir ve minder yerine iskemle ve koltuk, yer yata¤› yerine karyola, sand›k ve yük-lük yerine gard›rop, komodin gibi Bat› tarz› mobilyalar›n kullan›lmaya bafllan-mas›, alaturka tuvalet ve banyo kullan›m al›flkanl›¤›n›n bat› tarz›nda dönüflümükonut planlamalar›n›n de¤iflimine yol açm›flt›r. Göçebe dönemlerden gelen ya-flam tarz›na uygun biçimlenen geleneksel Osmanl› konutunun çok ifllevli odas›yerini tek ifllevli odalara b›rak›rken; bir ba¤lant› mekân› olmas›n›n ötesinde biryaflam mekân› olarak kullan›lan sofa da yavafl yavafl yerini koridor ve hollere b›-rakm›flt›r. Osmanl›’n›n baflkenti ‹stanbul’da ‹mparatorluk s›n›rlar›n›n daralmas›ve savafllar sonucunda yaflanan göçlerle bir nüfus patlamas› olmufl; ithal yap›malzemelerinin sat›fl›n›n yayg›nlaflmas›, iletiflim ve ulafl›m olanaklar›n›n artma-s› ve büyük ‹stanbul yang›nlar› neticesinde konut talebinde de büyük bir art›flgözlenmifltir.4

Melling gibi yabanc› mimarlar›n ve D’ohhson, Gautier, Fontmagne, Montagu gi-bi yabanc› gezginlerin ‹stanbul’a yapt›¤› seyahatler de büyük ölçüde Bat›l›lafl-may› bafllatan unsurlar olmufltur. Osmanl›’n›n özellikle d›fl ticaret iliflkileriningayrimüslim kesim taraf›ndan yürütülmesi ve bu gayrimüslimlerin de Avrupaile olan yak›n iliflkileri sayesinde bu Bat›l›laflma hareketleri büyük bir ivme ka-zanm›flt›r. Örne¤in Bat›l› k›yafetler ile konutlarda kullan›lan Bat› tarz› mobilya-

Resim 3: Ahmet Fethi Pafla yal›s› plan› (Haskan, Yüzy›llar Boyunca Üsküdar, s. 1316.)


575

lar ilk olarak saray ve çevresinin d›fl›nda bu gayrimüslim kesimin ‹stanbul’dakievlerinde görülmeye bafllanm›flt›r. Yahudi, Rum ve Ermeniler’den oluflan gayr-i müslim kesim Pera ve Galata’n›nd›fl›nda Bo¤az ve çevresinde yerleflmifllerdir. Bo¤az ve çevresinde k›y› semtleri-nin gelifliminde fiirket-i Hayriye vapur seferlerinin bafllamas› da etkili olmufltur.1914’de fiirket-i Hayriyye Salnâmesi Köprüden vapur ile Kuzguncuk iskelesineyolculu¤un sadece 17 dakika sürdü¤ünü belirtmektedir.5 Bat›l› yaflam tarz›n›,görgü kurallar›n›, k›yafetlerini ve mekân kullan›m al›flkanl›klar› ile mobilyalar›-n› ilk benimseyen gayrimüslim az›nl›k ile Osmanl› soylular›n›n sofal› plan ti-pindeki sedirli, divanl›, yer yatakl› geleneksel ahflap konutlar›n›n yer ald›¤› sa-ray çevresindeki eski semtlerden ç›karak kentin Bat›l› tarzda infla edilmifl apart-man tipi konutlar›n bulundu¤u Pera semti ile Bo¤az k›y›lar› ve yak›n çevresin-de infla edilen s›ra ev tipinde ço¤unlu¤u Bat›l› tarzda konutlar›n a¤›rl›kta oldu-¤u Akaretler, Yelde¤irmeni, Kuzguncuk gibi semtlere yerleflmeye bafllad›klar›görülmektedir. Tarih boyunca sosyal, ekonomik ve kültürel özellikleri ile Osmanl›n›n toplumyap›s›n› yans›tan Bo¤az semtleri XV. yüzy›l›n ikinci yar›s›na kadar olan dönem-de tar›m ve bal›kç›l›¤›n yap›ld›¤› sahil köyleri iken; XVI. yüzy›lda bafllayan Bo-¤az deniz ulafl›m›n›n XIX. yüzy›lda geliflmesiyle beraber geliflim göstermifllerdir.Osmanl› sultanlar›n›n yazl›k saraylar› ile saray çal›flanlar›n›n ikamet etmesi içinyap›lan konut yerleflimleri 16. yüzy›l›n sonu itibariyle Bo¤az k›y›lar›nda görül-meye bafllam›flt›r. Bu semtler içinde Bo¤az’›n Asya k›y›s›nda yer alan Kuzgun-cuk önemli bir konuma sahiptir. Bat›l›laflman›n izlerini bu semtte öncelikle insan giyimlerinden anlamak müm-kündü. Erkeklerin olmasa bile kad›nlar›n giyimleri Bat›l› tarzdayd›. Kad›nlar ba-flörtüsü yerine flapka kullan›yorlard›. Semt kahvehanelerinin yerini zamanlamüzikli gazinolar almaya bafllam›flt›. Tüm bunlar “Tanzimat Ferman›”n›n getir-di¤i yeniliklerdendi. 6

Kuzguncuk’da Konut ve Yerleflim Özellikleri

Osmanl› ‹mparatorlu¤u’nda flehirlerin yerleflim sistemleri ve yönetim politi-kas› etnik gruplar›n parçalanmamas› ve toplu halde yaflamalar› esas›na da-yanmaktad›r. Fethedilen bölgelerde kentlerin Osmanl›laflt›r›lmas› için Ana-dolu’nun çeflitli yerlerinden müslüman halk bu bölgelere yerlefltirilir ve bubölgede bulunan etnik gruplarla birlikte düzenli bir flekilde yaflayabilmeleriiçin de mahalleleri ayr›l›rd›. Etnik gruplar aras›ndaki din farkl›l›¤› ise bu ay›-r›m›n en büyük nedeniydi. Az›nl›k nüfusunun en fazla oldu¤u ‹stanbul’dakibirçok semt bu amaçla geliflmifltir. Kuzguncuk’ta 1914’de 400 Yahudi, 1600Ermeni, 250 Rum ve 70 Müslüman ailenin ikamet etti¤i bir semt olarak kar-fl›m›za ç›kmaktad›r.7 1933 y›l›nda ise baflta Yahudiler, Rum, Türk ve Ermeni-ler olmak üzere toplam 580 hane ve 4000 nüfus bulunmaktayd›.8 1992’de ise


576

semtte sadece 25 Rum, 17 Yahudi ve 6 Ermeni yaflamaktayd›.9 Zengin Yahu-di aileleri semtin sahil kesiminden bafllayarak ‹cadiye’ye kadar olan mahalle-lerde ikamet ederken Ermeniler ise Murat Reis Mahallesi’nde ikamet etmek-teydiler. Yine Kuzguncu¤un iç kesimlerinde Rumlar oturmaktayd›lar. XIX.yüzy›lda semtte Ermeniler ço¤al›nca 1835’de bu semte bir ahflap kilise HassaMimar› Kayserili Hovanes Amira Serveryan taraf›ndan infla edilmifltir. Bu ya-p› 1861 y›l›nda kâgir ve kubbeli olarak yeniden infla edilerek günümüzdekifleklini alm›flt›r. Ço¤u Anadolu yerlefliminde oldu¤u üzere Kuzguncuk semti de bir vadi ve buvadinin iki yan›nda basamak oluflturacak flekilde konumlanm›fl konut dizilerin-den oluflmaktad›r. Vadinin en derin kesimi ise semt halk›n›n ortak kullan›m›için düzenlenmifltir. Bu vadinin en önemli bölümünü ‹cadiye Caddesi olufltur-maktad›r. ‹cadiye Caddesi’nin üst k›sm› Ba¤larbafl›’na aç›l›rken caddenin alt ucuise üzerinde yal›lar›n yer ald›¤› Pafla Liman› Caddesi ile kesiflmektedir. Semtinen önemli özelliklerinden birisi kubbeleri birbirine kar›flan ve insanlara bir ara-da yaflamay› ö¤reten cami ile Ermeni kilisesidir. Bu semtte evler, birbirinin üze-rinden, Bo¤az’› görmektedirler (Resim-1 ve 2). Geleneksel XVIII. yüzy›l Osmanl› evleri, XIX. yüzy›l ve erken XX. yüzy›l ko-nutlar› ile tarihi bir yerleflim bölgesi olan semtte yal› ve konaklar Osmanl› dö-neminin aile ve sosyal yaflam›n› yans›tmaktad›r. Semtin merkezi XVIII. yüz-y›l ile XIX. yüzy›l tipik bir Osmanl› flehrini yans›tan cumbal› evler, duvarl›bahçeler, hamam›, f›r›n, bakkal, berber ve kahvehaneleri ile bir Osmanl› sem-tinin tüm özelliklerini bar›nd›rmaktad›r. Geleneksel Osmanl› konutuna örnekolarak Mocan Yal›s› ya da Pembe Yal› olarak da bilinen Ahmet Fethi Pafla ya-l›s› verilebilir (Resim- 3). Yal› geleneksel Osmanl› konut plan tipinde harem

Resim 4: ‹cadiye Caddesi 115 numaral› evin kat planlar›(Bektafl, Kuzguncuk, s. 28-29.)

Resim 5: Tufan Sokak 14 numaral› evin kat planlar›(Bektafl, Kuzguncuk, s. 75.)


577

ve selaml›kl›d›r. Harem dairesi ile selaml›k aras›ndaki havuzlu harem bahçe-si günümüzde de mevcuttur. ‹ki katl› olan yal›da 16 oda ve iki büyük sofa bu-lunmaktad›r. Binan›n denizden görülen cephesi iki bafllarda ve ortada üstkatlar› ç›k›nt›lar yapmaktad›r. Bu ç›k›nt›lar konsollar üzerine oturtulmufl-tur.10

Zengin evleri köflk ve yal› fleklindeydi. Ancak, Kuzguncu¤un yerleflim karak-terini farkl› k›lan konutlar Bat›l›laflma döneminin etkisiyle geliflim gösteren 2-3 ya da 4 katl› kâgir ya da yar› kâgir orta s›n›f konutlar›d›r. Her parselde tekaile yaflamaktayd› ama bitiflik nizamda s›k›fl›k bir yerleflme uygulanm›flt›. Bukonutlar›n genellikle alt katlar› kâgir üst katlar› ahflapt›r. Ön ve yan bahçe du-varlar› alçak ve demir parmakl›kl›yd›. Han›mlar›n sokak kap›s› önünde kom-fluluk gelenekleri oldu¤undan baz› evlerin d›fl kap›lar› yoldan daha yüksekkotta gömme sahanl›kl› olarak yap›lm›flt›. Kap›n›n her iki taraf›nda yer alanufak pencerelerden gelen misafirin kim oldu¤u görülebilmekteydi. Semtte ya-flayan orta s›n›f tüm halklar›n oturduklar› bu evler birbirine benzemekle bera-ber birbirinden önemli farklar› da bulunmaktayd›. Örne¤in; Rum evlerinin üstkatlar› ahflap çatk› üzerine ahflap kaplamad›r. Ermenilerin evleri ise tümüylekâgirdir.Mahremiyet olgusu nedeniyle müslüman ailelerin evleri soka¤a kapal›yd›. Ay-n› nedenle müslüman evlerinde aç›k balkon da yap›lmamaktayd›. Müslümanaileler genifl aile yap›s›yla konutlarda yaflarken, az›nl›k aileleri çekirdek aile ya-p›s›yla bu konutlarda yaflamaktayd›lar. Elbette burada de¤inmemiz gerekenönemli bir husus gayrimüslim ailelerin ba¤›ms›z çekirdek aileler kurabilecekekonomik refaha sahip olabilmeleridir. 2-3 çocuklu çekirdek aileleri ile daharahat yaflam koflullar›nda yaflayan gayrimüslim aileler çocuklar›na da daha iyi

Resim 6: Perihan Abla Sokak 14 numaral› evin kat planlar›(Bektafl, Kuzguncuk, s. 78.)

Burak Özçalkan’›n II. ÜsküdarFoto¤rafYar›flmas›’ndaödül alan foto¤raf›


580

e¤itim sa¤lamaktayd›lar. Bu ekonomik refah›n konut planlamas›na yans›mas›ise küçük bahçeli, müstakil, s›ra evlerin yap›lmas› fleklinde olmufltur.11 Uzat›l-m›fl dikdörtgen planl› bu s›ra evlerin orta k›s›mlar›nda merdiven yer almakta-d›r. Oda say›s› evlerin büyüklü¤üne göre de¤iflmek olup; tek ya da iki odal›d›r.Rum ve Ermenilerin evlerinde banyo bulunmamaktad›r (Resim- 4 ,5 ve 6 ).Müslümanlar taraf›ndan sat›n al›nan Rum ve Ermeni evlerine yap›lan ilk tadi-lat banyo yap›lmas› olmaktayd›. Kuzguncuk’ta su bol oldu¤u için su ihtiyac›her evde bulunan kuyulardan sa¤lanmaktayd›. Evler dar parsel üzerine kurul-mufl koridorlu veya hollü, dar merdivenli plan tipleri ile Avrupa flehir konutla-r›n› and›rmaktad›r.12

Ancak, Kuzguncu¤un tipik yerleflim dokusu XX.yüzy›l›n ortalar›ndan itibarende¤iflmeye bafllam›flt›r. Özellikle 1950’li y›llarda semtte yaflayan gayrimüslimkesimin yavafl yavafl semtten ayr›lmas›yla bu az›nl›¤›n yerleflim özelliklerinindokuya olan etkisi zay›flamaya bafllam›flt›r. Semtten ilk ayr›lmaya bafllayan grupErmeni aileleri olmufltur. Esasen Birinci Dünya Savafl› sonras› az›nl›k ailelerinin‹stanbul’un di¤er semtlerine ve baflka ülkelere bu semtteki evlerini satarak göçetmeye bafllad›klar› görülmektedir. Giden gayr-i müslim ailelerin yerine k›rsalalandan ‹stanbul’a göç edenlerin yerleflmesi ile 1950’li y›llarda ve 1960’l› y›lla-r›n bafl›nda semt özgün yerleflim özelliklerini kaybetmeye bafllam›flt›r.13 1970’liy›llar›n sonunda günümüzün önemli Türk mimarlar›ndan Cengiz Bektafl’›n busemtte bulunan eski bir evi sat›n almas› ve kendi evi ile birlikte bu semtte yap-m›fl oldu¤u restorasyon çal›flmalar› ile birlikte semt yeniden eski sosyal canl›l›-¤›na kavuflmaya bafllam›flt›r. Yavaflça Kuzguncuk semti mimar, sanatç›lar ve ya-zarlar›n a¤›rl›kta oldu¤u entelektüel kesim taraf›ndan tercih edilmeye bafllan-m›flt›r. Özellikle bu entelektüel kesimin çabalar› ile semtin gayrimüslim kesiminyaflad›¤› dönemdeki önem kazanan ve zamanla unutulan sosyal iliflkileri yeni-den canlanmaya bafllam›flt›r. Böylece, geleneksel Osmanl› mahalle yaflam›n›nruhu Kuzguncuk’ta yeniden ortaya ç›km›flt›r. Özellikle 1980’li ve 1990’l› y›llar-da bu bölgede çekimi yap›lan televizyon dizileri de semt sakinlerinin evlerinirestore etmelerini sa¤layan bir teflvik olmufltur.

Sonuç

Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde Kuzguncuk için: “Burada Fatih zaman›nda ‘Kuzgun Baba’ denilen bir kimse bulundu¤u için ka-sabaya ‘Kuzguncuk’ derler. Üsküdar mevleviyetinin bir subafl›l›¤›d›r. BuradanNakkafl Pafla bahçesine geçip Öküz liman›ndan sonra Kaya Sultan Saray› ve ba-¤› geçilerek büyük Üsküdar’a gidilen bir cadde vard›r” fleklinde bir anlat›m yap-m›flt›r.14 Buradan da anlafl›laca¤› üzere Kuzguncuk’ta yerleflim çok eskilere da-yanmaktad›r. Ancak, ‹stanbul’un bir az›nl›k yerleflimi olmaktan ç›k›p önemli birmahalle yerleflimi olmaya bafllamas› XIX. yüzy›ldaki Bat›l›laflma dönemindegerçekleflmifltir. Yahudi, Rum, Ermeni ve Türklerin iç içe yaflad›klar›, Bat›l›lafl-


581

man›n etkisiyle geleneksel konut ve geleneksel aile ve yaflam biçiminden uzak-laflarak fiziksel yerleflim aç›s›ndan Bat›l› anlamda ancak Osmanl› mahalle gele-ne¤inden de uzaklaflmadan yeni bir yerleflim oluflturulmufltur. Bu geliflimde ko-nut iç mekânlar›nda Bat›l› anlamda mobilyalar›n kullan›m›n›n yayg›nlaflmas› vebu mobilyalara uygun konut mekânlar›n›n tasarlanmas›, böylece yeni konut ti-polojilerinin oluflturulmas› önemli rol oynam›flt›r. 1950’li y›llarda az›nl›klar›nyavaflça semtten ayr›lmaya bafllamas› semtin canl›l›¤›n› azaltsa da günümüzdeözellikle Ortaköy ile birlikte bu semtin de tarihi ve sosyal canl›l›¤›n›n artt›r›lma-s› amac›yla çal›flmalar bafllat›lm›fl ve baflar›l› bir flekilde sonuçland›¤› görülmüfl-tür. Sadece bir sokakta bafllayan bak›m ve onar›m çal›flmalar› öbür sokaklara daörnek olmufl zamanla restore edilen Osmanl›’da Bat›l›laflma hareketinin canl› ta-n›¤› olan bu evler ço¤almaya bafllam›flt›r. Günümüzde 100 kadar evin onar›m›tamamlanm›fl bulunmaktad›r.15

Kuzguncuk geleneksel genifl Osmanl› ailesi için yap›lm›fl sofal› plan tipinde veharem-selaml›k ay›r›ml› konutlar› ile birlikte gayrimüslim Osmanl› vatandaflla-r›n›n ‹stanbul’a kazand›rm›fl oldu¤u ve 1864 yang›n› sonras› dar parsel üzerin-de infla edilmifl koridorlu çekirdek aile konutlar›yla ‹stanbul’un önemli tarihiyerleflimlerinden biri olup; geleneksel Bo¤aziçi köylerinin özelliklerini bir ölçü-de sürdüren yerleflimlerden biridir.

KAYNAKLAR

Bektafl, Cengiz, Bektafl, Cengiz, Kuzguncuk, ‹stanbul 2003.

Belge, Murat, ‹stanbul’u Gezerken, ‹stanbul 1993.

Demirarslan, Deniz, “ De¤iflen Yaflam, Düfllenen ‹stanbul: Beyo¤lu ve Yelde¤irmeni’nde Konut Olgusu”,Tasar›m Dergisi, 2006/6.

Ergun, Nilgün, “Gentrification in ‹stanbul”, CITIES, sy. 21/5.

Evliya Çelebi, Seyahatname II (çev. Zuhuri Dan›flman), ‹stanbul 1971.

Çeçener, Besim, Üsküdar An›lar›, ‹stanbul 2008.

Haskan, Mehmet Nermi, Yüzy›llar Boyunca Üsküdar, ‹stanbul 2001.

‹ncicyan, P.G., 18. As›rda ‹stanbul (çev. Hrand de Andreasyan), ‹stanbul 1976.

Uzun, Nil, “The Impact of Urban Renewal and Gentrification on Urban Fabric: Three Cases in Turkey”,T›jdschr›ft Voor Econom›sche en Soc›ale Geograf›e, sy. 94 (2003).

www.wikipedia.org/kuzguncuk.

D‹PNOTLAR

1 Evliya Çelebi, Seyahatname II (çev. Zuhuri Dan›flman), ‹stanbul 1971, s. 137.2 ‹ncicyan, P.G., 18. As›rda ‹stanbul (çev. Hrand de Andreasyan), ‹stanbul 1976, s. 133.3 Bektafl, Cengiz, Bektafl, Cengiz, Kuzguncuk, ‹stanbul 2003, s.18.4 Demirarslan, Deniz, “ De¤iflen Yaflam, Düfllenen ‹stanbul: Beyo¤lu ve Yelde¤irmeni’nde Konut Olgu-su”, Tasar›m Dergisi, 2006/6.


582

5 Bektafl, Cengiz, Bektafl, Cengiz, Kuzguncuk, s. 23.6 Çeçener, Besim, Üsküdar An›lar›, ‹stanbul 2008, s. 99.7 Bektafl, Cengiz, Bektafl, Cengiz, Kuzguncuk, s. 23.8 www.wikipedia.org/kuzguncuk.9 Ergun, Nilgün, “Gentrification in ‹stanbul”, CITIES, sy. 21/5 s. 394.10 Mehmet Nermi Haskan, Yüzy›llar Boyunca Üsküdar, s. 1317.11 Çeçener, Besim, Üsküdar An›lar›, s. 101.12 Çeçener, Besim, Üsküdar An›lar›, s. 101.13 Uzun, Nil, “The Impact of Urban Renewal and Gentrification on Urban Fabric: Three Cases in Tur-key”, T›jdschr›ft Voor Econom›sche en Soc›ale Geograf›e, sy. 94 (2003), s. 369. 14 Bektafl, Cengiz, Kuzguncuk, s. 184.15 Ergun, Nilgün, “Gentrification in ‹stanbul”, CITIES, sy. 21/5 s. 394.

Documents

Kuzguncuk Evleri