เรอง การคดอยางเปนระบบ

จดทำาโดย

นายกฤษดา เถาวพดซา 5580106112

นายปวรศ เสยกระโทก 5580106124

นายศาสตรา โพธแกว 5580106137

เสนอ

ดร.ศกดชย ภเจรญ

รายงานเลมนเปนสวนหนงของวชาการบรหารจดการทางการศกษา ปการศกษา 2558

มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

คำานำา

รายงายเลมนเปนสวนหนงของวชาการบรหารจดการทางการศกษา โดยมจดประสงคเพอใหบคคลทวไปไดศกษาเกยวกบการศกษาความรในเรองการบรหารจดการทางการศกษา หากมขอผดพลาดประการใด กระผมขออภยไว ณ ทนดวย

คณะผจดทำา

สารบญ หนา

ความเปนมาและความหมาย 1

ความสำาคญของการคดอยางเปนระบบ 2หนวยระบบทงหลายในเอกภพ 2

ทฤษฎระบบ 5

ขอแนะนำาสำาหรบผบรหารในการออกแบบองคการแหงการเรยนร 6

เทคนคการคดอยางเปนระบบ7

องคการแหงการเรยนรและการคดอยางเปนระบบ8

ทศนะเชงระบบของการบรหารการศกษา10

ประเภทของการคดอยางเปนระบบ11

การขยายขอบเขตการคด 12

การคดอยางเปนระบบ

ความเปนมาและความหมาย ความเปนมา     การคดอยางเปนระบบ (Systems Thinking) เรมพดถงแนวคดนเปนคนแรก คอ Bertalanfy นกชววทยา ตอมาแนวคดนเปนทรจกแพรหลาย และพฒนาไปสสาขาอน ๆ เชน ฟสกส      เรมมาจากการตงขอสนนษฐาน (Thesis) แลวมขอขดแยงของสนนษฐานนน ๆ เกดขนแตกไม

ถกทงหมด ดงนนจงเกดการสงเคราะห (Synthesis) สงใหม และสงเหลานไดพฒนาไปอยางตอเนอง ความรตาง ๆ จะพฒนาเปนแบบนไปอยางไมหยดยง ทกอยางเคลอนไหว ไมแนนอน วธคดแบบนมมานานแลว ทกอยางมมลเหต ความรเรองทฤษฎระบบเปนการมองโลกแบบองครวม ดงนน ทกอยางมความเชอมโยงสมพนธจากสวนยอยไปสสวนใหญ     การคดอยางเปนระบบ หมายถง วธการคดอยางมเหตผล ทำาใหผลของการคด หรอผลของการแกปญหาทไดนนมความถกตอง แมนยำา และรวดเรว (Seddon)     การคดอยางเปนระบบ หมายถง การคดถงสงใดสงหนงทมองภาพรวมทเปนระบบและมสวนประกอบยอย ๆ โดยอาศยการคดในรปแบบโดยตรง และโดยทางออม ทฤษฎระบบใหแนวคดวา ทกสงลวนยอมอยในเอกภพ รวมทงสงเลกหรอใหญ ลวนเปนระบบมวงจรการทำางาน ปจจย กระบวนการ เกดจากการประสานงานกนหลาย ๆ ระบบ แตละหนวยยอมมบทบาทหนาททแตกตางกน แตละสงในเอกภพมความเปนระบบตามมตตาง ๆ กนในเวลาเดยวกน (Gharajedaghi)     การคดอยางเปนระบบ หมายถง การคดทมความเขาใจ เชอมโยง มความเชอในทฤษฎระบบเปนพนฐาน ในสมองคนปกตมความเขาใจเกยวกบระบบในสรรพสงทอยในโลกทสอดคลองกบทฤษฎระบบอยแลว เพยงแตความสามารถในการทำาไดดในระดบความเขมขนของระบบแตกตางกน (Ackoff)     โดยสรปการคดอยางเปนระบบ หมายถง เปนการคดในภาพรวมทเปนระบบ และมสวนประกอบยอย ๆ มความสมพนธเชอมโยงจากสวนยอยไปหาสวนใหญ เปนการคดอยางมเหตมผล เนนการแกปญหาอยางชาญฉลาดเพอใหเกดความถกตอง แมนยำา รวดเรว

ความสำาคญของการคดอยางเปนระบบการคดอยางเปนระบบมความสำาคญดงน 1. ชวยใหเกดความคดเพอพฒนาองคกรในภาพรวมไดอยางมประสทธภาพ 2.ประสานงานรวมกบบคคลอนใหเปนไปตามกระบวนการ และระบบการบรหารงานภายใน 3.สามารถแกปญหา ตดสนใจ ไดอยางมประสทธภาพ 4.แกไขปญหาขอขดแยงทจะเกดขนในองคกรไดอยางมประสทธภาพ 5.เพอมองเหนกระบวนการเปลยนแปลงทจะเกดขนกบระบบภายในองคกรอยางเปนระบบเชอมโยงตดตอกน และสามารถแกไขสถานการณเอยางมประสทธภาพ

หนวยระบบทงหลายในเอกภพแบงระบบออกเปน 2 ประเภท คอ 1.หนวยระบบตามธรรมชาต (Natural System) ซงเกดขนโดยธรรมชาต เชน ฝนตก แดดออก แบงเปน 2 ชนด 1.1 หนวยระบบทางกายภาพ (Physical Systems) รวมถงสสารทเปนพลงงาน 1.2 หนวยปฏกรยา (Intersectional System) เปนการกระทำาตอกนระหวางปจจยนำาเขาของแตละหนวยระบบ ปรากฎอยในหนวยความสมพนธตาง ๆ ทจดขนเปนหนวยระบบความคด เชน นำา ออกซเจน ซงแตละหนวยเปนระบบกายภาพ เมอนำามาสรางปฏกรยา

สมพนธกนกลายเปนระบบทเกดขนจากการทำาปฏกรยาซงกนและกน 2.หนวยระบบทมนษยสรางขน (Man made System) ม 3 ชนด คอ 2.1 หนวยระบบกายภาพเชนเดยวกบระบบธรรมชาต เพยงแตมนษยสรางขน 2.2 หนวยปฏกรยา (Intersectional System) เชนเดยวกบระบบธรรมชาตเพยงแตมนษยกอปฏกรยาขน 2.3 หนวยระบบความคดทเรยกวา มโนมต (Concept) มทงหนวยระบบกายภาพและหนวยปฏกรยาทนำามาคดสรางสรรคกลายเปนผลงานทสรางขนเปนวฏจกร ระบบกระบวนการของมนษย ทคดสรางขนโดยอาศยแนวความคดเดมทมมาแตกำาเนด หรอเกดขนเองโดยธรรมชาตมาผนวกเขาดวยกน โดยอาศยแนวความคดสรางระบบทตอเนองขน เชน สตรคำานวณตาง ๆการคดอยางเปนระบบกบการพฒนาองคกร    การคดอยางเปนระบบเกยวกบองคกร คอ องคกรทมประสทธภาพ ตองนำาระบบการคดอยางเปนระบบมาจดการระบบตาง ๆ ในองคกรใหสอดคลองสมพนธกน องคกรประกอบดวยสวนประกอบตาง ๆ ทเชอมสมพนธกนอยางแยกไมออก ทงหมดรวมเปนหนงเดยวกน การคดอยางเปนระบบจะไมมองเฉพาะจดใดจดหนง แตจะมองในภาพรวมทงองคกร และพยายามใชความคดในการแกปญหาทเกดขน การคดอยางเปนระบบแทจรง จะมองเหตการณทเกดขนเกดจากองคกรแตไมใชฝายใดฝายหนงเทานน ปญหาทกอยางสมพนธเกยวเนองกนจนไมสามารถแยกออกจากกนได โดยทการทำางานใด ๆ ของมนษยลวนเปนระบบทงสน การกระทำาทกอยางจะถกโยงดวยสายใยแหงความสมพนธกนและกนตลอดเวลา แตไมสามารถมองเหนไดในทนท ตองใชเวลากวาเหตการณหนงจะเกดขน

โดยทเราไมรตว โดยเฉพาะหากปรากฎการณทมเราอยรวมดวยยากทจะมองเหน (Ackoff.   2010 : 47)    โดยสรปการคดอยางเปนระบบจะเนนการมองเหนความสมพนธกนและกนในองคกร ไมใชมองเหตผลเปนเสนตรงตอ ๆ กนไปเทานน และมองเหนกระบวนการเปลยนแปลงในองคกร ไมใชมองสงตาง ๆ ทเกดขนเทานน

การคดอยางเปนระบบ (System Thinking)    การคดถงสงหนงสงใดทมองภาพรวมอยางเปนระบบ มเหตมผล ทำาใหผลของการคด หรอผลของการแกปญหาทไดนนมความถกตอง แมนยำา และรวดเรว

การคดอยางเปนระบบ จะตองมคณสมบต ดงน 1.การคดแบบมความเปนองครวม (Holistic) หรอ Wholeness เปนการประเมนองคประกอบ ของสถานการณหรอสภาพ

ปญหาของหนวยงาน ในภาพรวมทงหมด 2.การคดเปนเครอขาย (Networks) เปนการคดเชอมโยงปฏสมพนธของระบบตางๆ ทประกอบกน ขนมา เปนเครอขายของระบบ 3.คดเปนลำาดบชน (Hierarchy) ระบบหนงๆ อาจจะมาจากระบบยอยๆ หลายระบบทประกอบกนขนมา และในระบบยอยเองกมความสมพนธของสวนตางๆ ทเปนองคประกอบของระบบ 4.คดแบบมปฏสมพนธตอกน (Interaction) ระหวางระบบดวยกน ทงระบบยอยกบระบบยอยดวยกน ระบบใหญกบสภาพแวดลอม ซงการเปลยนแปลงของระบบยอยจะมผลตอ ระบบใหญดวย 5.คดอยางมขอบเขต (Boundary) ระบบหนงๆ มาจากระบบยอยหลายระบบ และระหวางระบบยอย และระบบใหญตางมขอบเขตทแสดงใหเหนวา ระบบนนๆ ครอบคลมอะไรบาง และอะไรบาง ทอยนอกเขตแดน ซงในความเปนจรงระบบกไมไดแยกเขตแดนกนอยางเดดขาด แตมการทบซอน (Overlap) กนอย 6.คดอยางมแบบแผน (Pattern) ระบบจะตองมความคงทแนนอน เพอเปนหลกประกนวากระบวนการทำางานทกอยางในทกๆ ขนตอน จะไมเบยงเบนไปจากเปาหมายโดยรวมของระบบ 7.คดอยางมโครงสราง (System Structure) แตละสวนทประกอบเปนระบบมความเปนตวของตวเอง มความเปนอสระ แตกมความเชอมโยงกน อยางเหมาะสมทำาหนาทอยางสมพนธกน ทำางานเสรมประสานกนกบสวน อนๆ เพอใหบรรลเปาหมายของระบบโดยรวม 8.คดอยางมการปรบตวตอการเปลยนแปลง (Adaptation) ระบบตางๆ จะมการปรบตว และพยายาม สรางสภาวะสมดล และคงความสมดลนนไว ดวยการจดระบบภายในตนเอง (Self Organize)คดเปนวงจรปอนกลบ (Feedback - Loops) เปนการคดในลกษณะเปน

วง (Loops) มากกวาจะเปนเสนตรง ทกสวนตางมการเชอมตอ ทงโดยตรงและโดยออม

ทฤษฎระบบ (Systems Theory)        โบลดดงและเบอรทาลนไฟล (Boulding and Bertalunfly)นกทฤษฎองคการและนกชววทยาทมองวาองคการเปนสงมชวตโดยมองในรประบบเปดเหมอนระบบกายวภาคของสงมชวต (Anatomy) ทฤษฎระบบคอแนวคดทเชอวาเอกภพ (Universe) เปนหนงหนวยระบบซงมคณสมบตประการตาง ๆ เอกภพเปนหนวยระบบทใหญโตเกนกวาทเราสงเกตและพสจนไดครบถวนและแมสวนประกอบทเลกทสดของเอกภพซงนกวทยาศาสตรปจจบนเรยกวา ควารก“ ”(Quaek) ซงสงเกตหรอพสจนไดยากกเปนหนวยระบบเชนเดยวกนแตอาจมคณสมบตอยางไมครบถวนสวนสงอนๆทงหลายทมขนาดระหวางกลางของสงทงสองนลวนมคณสมบตของความเปนหนวยระบบครบถวนซงแนวคด/ทฤษฎนไดพฒนาไปสสาขาวชาอนๆทฤษฎระบบพนฐาน (Basic Systems Theory)      ทฤษฎระบบพนฐาน (Basic  Systems  Theory) ขององคการซงม 5 สวนคอ ปจจยปอน  กระบวนการแปรรป  ผลผลต  ขอมลยอนกลบ และสภาพแวดลอม   1.ปจจยปอน (Inputs) คอทรพยากรทเปนบคคลวสดอปกรณเงนหรอขอมลทใชในการผลตหรอการบรการ 2.กระบวนการแปรรป (Transformation Process)จาการใชเทคโนโลยและหนาทในทางการบรหารตวปอนนำาไปสกระบวนการแปรรปในโรงเรยนปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบครเปนสวนหนงของการแปรรปหรอกระบวนการเรยนรซงทำาใหนกเรยนกลายเปนพลเมองทมการศกษาซง

สามารถทำาประโยชนใหแกสงคมตอไป 3.ผลผลต (Output)ไดแกผลตภณฑและการบรการขององคการองคการทางการศกษาผลตและแจกจายความร 4.ขอมลยอนกลบ (Feedback)คอสารสนเทศเกยวกบผลผลตหรอกระบวนการขององคการซงมอทธพลตอการคดเลอกตวปอนระหวางวงจรตอไปขอสารสนเทศเชนนอาจนำาไปสการเปลยนแปลงทงในกระบวนการแปรรปและผลผลตในอนาคต 5.สภาพแวดลอม (Environment)สภาพแวดลอมทอยลอมรอบองคการไดแกแรงผลกดน (Forces) ทงดานสงคมการเมองและเศรษฐกจทมาปะทะกบองคการ

        ดงนนการสรางกรอบแนวคดใหองคการเปนระบบเปด (Open System) จงเปนแนวคดรวบยอดทสำาคญทสดประการหนงของทฤษฏ

ระบบองคการทเปนโรงเรยนหรอสถานศกษาทงหมดเปนระบบเปดขอแนะนำาสำาหรบผบรหารในการออกแบบองคการแหงการเรยนร    ขอแนะนำาสำาหรบผบรหารในการออกแบบสถานศกษาหรอโรงเรยน เพอใหเปนองคการแหงการเรยนร โดยวธระบบทดดแปลงมาจากคฟ  ซงประกอบดวยองคประกอบพนฐานสามประการ และองคประกอบระบบแปดประการ องคประกอบทง 11 ประการนมความจำาเปนและจะตองกำาหนดโดยสถานศกษาในเขตพนท ไมใชบคคลภายนอก มดงตอไปน 1. องคประกอบพนฐาน ประกอบดวย      - คำากลาวพนธกจ เปนคำากลาวอยางยอๆ เกยวกบจดหมายของสถานศกษา

  - สมมตฐานทางปรชญา ทางจตวทยา และทางองคการ สมมตฐานเหลานเกยวกบธรรมชาตของผเรยน การเรยนร แรงจงใจ จดมงหมายของการเรยนร และองคการโรงเรยนและงบประมาณ ซงถอวาเปนพนฐานของแบบการกอสรางของสถานศกษา   - คำากลาวผลลพธสดทายของนกเรยน ไดแก ความสามารถกวางๆ ทเหนวาจำาเปนตอการมสวนรวมอยางมประสทธผลในสงคมและเศรษฐกจยคปจจบน คำาอธบายเหลานรวมเปนพนฐานสำาหรบหลกสตรของสถานศกษาและระบบการประเมนนกเรยน 2. องคประกอบระบบ ประกอบดวย  - โครงการสอนและหลกสตร เปนวรรคอธบายสนๆ ซงใหคำาจำากดความหรอนยามเนอหาหลกสตร และโอกาสการเรยนรทจะจดใหนกเรยน ขอกำาหนดเหลานจะตองสอดคลองกบคำากลาวผลลพธสดทายของนกเรยน   - กลวธการสอน เปนวรรคสนๆซงใหคำาจำากดความหรอนยามกลวธการสอน ทแสดงใหเหนแลววาประสบผลสำาเรจในการบรรลผลลพธสดทายของนกเรยนทพงประสงค   - โครงสรางและการจดองคการสถานศกษา เปนตอนหนงทอธบายวา สถานศกษาจะถกจดโครงสรางอยางไร เพอวาผลลพธสดทายของนกเรยนจะบรรลได ในตอนนอาจมคำาอธบายเกยวกบการจดตารางสอนและตารางเรยน และโครงสรางทางสงคมดวย  - วฒนธรรมและบรรยากาศของสถานศกษา เปนการใหคำาจำากดความหรอตวบงชสำาคญๆของวฒนธรรมและบรรยากาศของสถานศกษา มคำานยามวาเปน คณลกษณะ ปทสถาน และประเพณของสถานศกษาและ“ของชมชนทสถานศกษาตงอย สวนบรรยากาศ เปน ความคดเหนตรง” “กนของคณลกษณะของสถานศกษาและสมาชกของสถานศกษา

บรรยากาศเปนเครองชวดวฒนธรรมของสถานศกษา”

  - ภาวะผนำาสถานศกษา การบรหาร และการงบประมาณ ตวบงชตางๆทกำาหนดวากระบวนการวางแผน การตดสนใจ และการสอสารเปนอยางไร ในตอนนอาจเขยนคำาอธบายวา การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ของสถานศกษาจะเปนไปไดอยางไร - การจดอตรากำาลงและการพฒนาบคลากรของสถานศกษา ตวบงชในสวนนกลาวถงบทบาททางวชาชพคร สถานททำางานของคร นโยบายการจางครและการบรรจคร และลำาดบความสำาคญของการพฒนาบคลากร  - ทรพยากร อาคารสถานท และครภณฑของสถานศกษา ตวบงชในสวนนกำาหนดคณลกษณะของอาคารสถานท ครภณฑทจำาเปนสำาหรบเกอหนนการออกแบบหลกสตรและการเรยนการสอนทคาดหวงไว และการจดประสานงานระหวางทรพยากรของสถานศกษากบชมชน  - แผนการประเมนผล เปนการกำาหนดระบบการประเมนผลและการรายงานของสถานศกษา แผนนถกทำาขนเพอแจงใหสมาชกของชมชนทสถานศกษาตงอยทราบวาการออกแบบสถานศกษามการนำาไปปฏบตอยางไร และผลลพธสดทายของนกเรยนจะบรรลอยางไร

เทคนคการคดอยางเปนระบบ    เทคนคการคดอยางเปนระบบ

1.ยอมรบตนเองและเปลยนใจตนเองใหไดวาตนคอสวนประกอบสำาคญทเชอมโยงสงตางๆ 2.เขาใจธรรมชาตของระบบ และทกสรรพสงในโลกนสมพนธกน 3.ฝกการมองภาพรวมแทนสงเลกๆ แลวคอยๆ มองยอนกลบ 4.มองเหนกระบวนการเปลยนแปลง และปจจยตางๆ ทเออตอระบบ 5.มองเหน วฏจกรของเหตปจจย และการสงผลยอนกลบ 6.เปดอสระในเรองการคด ไมตกรอบ ครอบงำาความคดของคนอน 7.สงเสรมสนบสนนใหทกคนเกดแรงรวมในกรสรางความสมพนธ 8.ยดหลกการเรยนรในองคกรเปนสวนประกอบ คอ การเปนนายตนเอง ลบความเชอฝงใจในอดต สรางความไฝฝนถงอนาคตรวมกน(Shared Vision) และฝกการเรยนรของทม

    ตวอยางการคดอยางเปนระบบ ในระบบโรงเรยน เปนความสมพนธของสวนตางๆ ทรวมกนใหโรงเรยนขบเคลอนตามบทบาทภารกจไปสความสำาเรจ ในการจดระบบและการบรหารในโรงเรยนนนเปนการจดกลมมาตรฐานและตวบงชกบงานหรอมาตรฐาน และบนทกการทำางาน แลว

บรหารระบบนนดวยกระบวนการ PDPC Model     P    Planing    หมายถง     การวางแผน             D    Doing    หมายถง     การปฏบตตามแผน    C    Checking หมายถง การตรวจทานแกไข    A    Acting    หมายถง     การปฏบตหลงการแกไข

องคการแหงการเรยนรและการคดอยางเปนระบบ    การทหนวยงานราชการจะเขาสองคการแหงการเรยนรได ตองอยทครภายในหนวยงานสามารถพฒนาความสามารถ ทงในระดบบคคล ระดบกลม และระดบองคกรไดอยางตอเนอง และนำาไปสจดมงหมายทตองการอยางแทจรง และตองปฏบตตามขอบญญต 5 ประการคอ (วจารณ พานช. 2548 : 25) 1.การคดอยางเปนระบบ (System Thinking) คอ คนในหนวยงานราชการสามารถอธบายพฤตกรรมความเปนไปไดตางๆ ถงความเชอมโยงตอเนองของสรรพสงและเหตการณตางๆ เพอใหสามารถเปลยนแปลงระบบไดอยางมประสทธผลสอดคลองไดกบความเปนไปไดในโลกแหงความจรง 2.แบบแผนความคด (Mental Model) ตระหนกถงกรอบแนวคดของตนเองรปแบบความคด ความเชอมผลตอการตดสนใจ

3.บคคลแหงการเรยนร (Personal Mastery) สงเสรมใหคนในองคกรสามารถเรยนรและพฒนาตนเอง เพอสรางจตสำานกของคนในการเรยนรสงตางๆเพมเตมอยางตอเนอง ทงดานโครงสรางหนวยงาน ระบบสารสนเทศ การพฒนาบคคล เปนตน 4.การกำาหนดวสยทศนรวม (Shared Vision) การกำาหนดกรอบความคดเกยวกบสภาพในอนาคตของหนวยงาน เพอใหเกดการเรยนร รเรมทดลองสงใหมๆ เปนไปในทศทางและจดมงหมายเดยวกน 5.การเรยนรรวมเปนทม (Team Learning) การแลกเปลยนความรและประสบการณ ทกษะ วธคด ของทมงาน จะชวยใหการทำางานรวมกนในหนวยงานมความเปนทมทดขน ชวยใหสมาชกแตละคนไดแสดงศกยภาพทมอยออกมาไดอยางเตมทอปสรรคของการคดอยางเปนระบบ

การคดอยางเปนระบบยงมอปสรรคหรอขอจำากดไดดงน

1.ขาดคณลกษณะทด ไมกระตอรอรน ไมคด ไมสงสย เชองาย ทำาใหคดอยในกรอบ 2.การใชเหตผลโดยการอางสงทเคยเกดมาในอดต ใชเหตผลโดยนำาตนเองเปนศนยกลาง ใชเหตผลแบบลวงตา ไมฟงใคร ถกโนมนาวโดย

คนหมมาก เชอมโยงเหตผลผด 3.ขาดขอมล/ขอเทจจรง ขาดขอมลดานวชาการ ไมรจกวธทางวชาการ วธทางวทยาศาสตร

ทศนะเชงระบบของการบรหารการศกษา    ในแนวคดของระบบเปด(Open Systems Framework) นน สามารถแบงการปฏบตงานของเขตพนทการศกษา(School District’s Operation) ได 3 ประเภท คอ 1)ตวปอน 2)กระบวนการแปรรปหรอการเปลยนแปลง 3)ผลผลต กรอบแนวคดนชวยใหรวเคราะหการปฏบตงานรวดเรว แมนยำา และยงชวยใหผบรหารสถานศกษามความพยายามทจะทำาใหเกดการเปลยนแปลง

        ปจจยปอน (Inputs) สภาพแวดลอม และความเปลยนแปลงทางสงคมทำาใหเกดความตองการทมากขน เชน นกเรยนตองการหลกสตรทสอดคลอง ทนสมย และสามารถนำาไปใชไดจรงในอนาคต ครและบคลากรตองการเงนเดอนทสงขน เพอรองรบคาใชจายทแปรผนตามเศรษฐกจ เปนตน ซงหนาทของผบรหารสถานศกษา กคอการบรณาการเปาหมายทหลากหลายใหเปนแผนปฏบตทใชการไดกระบวนการแปรรป (Transformation Process)  เปนการตอบสนองปจจยปอน เพอสรางผลผลตและระบบคณคาเพมใหแกงานในการบวนการ

ไดแก การดำาเนนงานภายในขององคการ และระบบการบรหารการดำาเนนงานขององคการ  ซงตองอาศยความสามารถทางวชาการในดานทกษะการสอสารและการตดสนใจของผบรหารสถานศกษา รวมทงความสามารถในการกาวทนการเปลยนแปลง กจกรรมตางๆ ทเกดขนจะสงผลกระทบตอเขตพนทการศกษา        ผลผลต (Outputs) หนาทของผบรหารคอ การตอบสนองตวปอนดวยกระบวนการเปลยนแปลง ซงจะสงผลใหเกดผลลพธทงดานบวกและดานลบ เชน สมฤทธผลทางการเรยน การปฏบตงานของคร  ความเจรญงอกงามของนกเรยนและพนกงาน การลาออกกลางคน การขาดงาน การขาดเรยน ความสมพนธระหวางพนกงานกบฝายบรหาร โรงเรยนกบชมชน รวมทงเจตคตและความพงพอใจทมตอโรงเรยนสภาพแวดลอมภายนอกมปฏกรยาตอผลผลตเหลาน และใหขอมลยอนกลบแกระบบ ซงมความสำาคญตอการดำาเนนงานของเขตพนทการศกษา ยกตวอยางเชน ขอมลยอนกลบหรอผลลพธในทางลบ อาจนำามาซงการแกไขขอบกพรอง ซงในทางกลบกนมนกมผลตอผลผลตของเขตพนทการศกษาดวย

        โรงเรยนสวนใหญถกสรางขนดวยวธการระบบ (Systems Approach) ตามแนวคดของ Peter Senge และ Bela Banathy เพยงแตมววฒนาการตามยคสมย สวนรวมจะเปนจดเนนของการปรบเปลยนโครงสรางใหม (Restructuring) ซงเปนวธการระบบทจะนำาไปสการปรบปรงโรงเรยนตอไป\

ประเภทของการคดอยางเปนระบบ    การคดอยางเปนระบบแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 1.การคดอยางเปนระบบโดยตรง คอการมงกระทำาโดยตรง มเปาหมายกบสงใดสงหนง ไมจำาแนก รปแบบการคดตามพนฐานของมนษย แตแยกแบบการคดโดยมงเปาหมาย หรอวตถประสงค จำาแนกออกเปน 3 ประเภท คอ 1)การคดเพอเขาใจหนวยระบบ 2)การคดเพอวเคราะห การอปมาอปมย 3)การคดเพอออกแบบ และกอตงหนวยระบบ

2.การคดอยางเปนระบบทางออม คอ การคดอยางเปนระบบ โดยอาศยพนฐานแหงการคด เชน การวเคราะห การอปมาอปมย การคดสงเคราะห การคดสรางสรรค การประเมนคา ฯลฯ การคดอยางเปนระบบทางออม เปนพฤตกรรมการคดทางสมอง ทสมองกระทำากบวตถ ซงความคด หรอ มโนคต อาจมหลายมต เกดขนจากประสบการณ และการคดขน

เองจากโลกแหงความเปนจรง หรอ จนตนาการการคดทเปนประโยชนตอชวตมนษย มหลายรปแบบ โดยเฉพาะการคดเชงระบบ เปนวธการคดเชงบรณาการ เปนการขยายขอบเขตการคดของเราทมตอเรองนนๆ ออกไป โดยไมดวนสรปหรอตดสนใจ แตพจารณาเรองนนอยางละเอยด ทกมมมอง เปดโอกาสใหความคดของคนเราไดมการเชอมโยง เพอหาความเปนไปไดใหมๆ เหนแนวทางแกปญหาทดกวา และสรางสรรค รวมทงใหเหนความสมพนธแบบเชอมโยงระหวางเรองนนกบปจจยอนๆ ทเกยวของ

การขยายขอบเขตการคด  เปนการขยายมมมอง 5 ดาน ไดแก 1.การมององครวม เปนการมองใหครบทกสวนทเกยวของ 2.มองสหวทยาการ เปนการมองหลายๆ อยางเขาดวยกน เปนการคดเชงบรณาการ พยายามคดนอกกรอบ พยายามเชมโยงแกนของเรองเพอหาคำาตอบ 3.มองอยางมอปมาอปนย เปนการมองขยายกรอบความคด เปนการเปดโอกาสใหสมองไดใชศกยภาพอยางเตมทในการเรยนร และทำาความเขาใจตอเหตการณทเกดขนโดยใชเหตผลแบบอปนย หรอใชกรอบ

ความรทพสจนไดแลวมาตอบ ซงเปนสวนสำาคญของการคดเชงบรณาการ 4.มองประสานขวตรงกนขาม เปนการมองแนวคดหนงปฏเสธแนวคดหนง หรอเชอวาแนวคดหนงเปนจรง แนวคดทเหลอเปนเทจ โดยการเปดใจสรางดลยภาพ ทำาใหเกดความพอด 5.มองทกฝายชนะ WIN-WIN ครอบคลมความพอใจทกฝาย ซงเปนการขยายกรอบความคดจากวธแกปญหาทวไป ปกตการแกปญหา คอ การกำาหนดทางเลอก

        จากการศกษาเบองตนในเรองประเภทการคดอยางเปนระบบจะเหนไดวามการแบงประเภท การคดอยางเปนระบบแบงออกเปน 2 ประเภท นนกคอ การคดอยางเปนระบบโดยตรง และการคดอยางเปนระบบทางออม ซงการคดอยางเปนระบบทง 2 ประเภทจะมขอแตกตางกน การคดอยางเปนระบบทางตรงจะมงกระทำาโดยตรง มเปาหมายกบสงใดสงหนง ไมจำาแนกรปแบบการคดตามพนฐานของมนษย แตแยกแบบการคดโดยมงเปาหมาย หรอวตถประสงค สวนการคดอยางเปนระบบทางออม คอ การคดอยางเปนระบบ โดยอาศยพนฐานแหงการคด เชน การวเคราะห การอปมาอปมย การคดสงเคราะห การคดสรางสรรค และการประเมนคา การคดอยางเปนระบบทางออม เปนพฤตกรรมการคดทางสมอง ซงความคด หรอมโนคต อาจมหลายมต เกดขนจากประสบการณ และการคดขนเองจากจนตนาการของตวเราเอง ดงนนจะเหนไดวาการคดอยางเปนระบบ เปนวธการคดเชงบรณาการ เปนการขยายขอบเขตการคดของเราทมตอเรองนนๆ ใหกวางออกไป โดยไมดวนสรปหรอตดสนใจ แตพจารณาเรองนนอยางละเอยด เปดโอกาสใหความคดของเราไดมการเชอมโยง เพอหาความเปนไปไดใหมๆ ซงถอวาแนวทางแกปญหาทด และสรางสรรค