Krizin neresindeyiz

Ali AĞAOĞLUGenel Yayın Yönetmeni

FORTUNE Türkiye

3 Aralık 2009Ceylan Intercontinental, Istanbul

?

Türkiye 2001 – Dünya 2008İki kriz birbirine benziyor:

• İki devre olarak yaşanıyor... Kasım 2000/Şubat 2001 – Ağustos 2007/Ocak 2008

• Yanlış teşhis/yanlış tedavi Likidite mi fiyatlama mı ?

• Reaktif Merkez Bankaları Proaktif olmayı öğrenebilecekler mi?

• Sermaye erozyonu – yeni sermaye ihtiyacı• Varlıkların yeniden fiyatlanması • Zarar “Halkın sırtına” yükleniyor!

Kurtarmalar nereye kadar - I

…önce borsacılar ve bankacılar !

Kurtarmalar nereye kadar - II

vergi mükellefinin “kucağında bulduğu” yeni bebekleri…Funnie Mae ile Freddie Mac

Türkiye 2001 – Dünya 2008

İki kriz birbirinden farklı:

• Ölçekleri çok farklı – Türkiye : 38 milyar dolar, ABD : 5.5 trilyon dolar

• Global ölçekte – Küreselleşmenin “Bulaşıcı” yan etkisi

• Tüm ülkeler “mecburen” paket açıklıyor.

Krizden akılda kalacaklar

• Bear Stearns’in Kurtarılması• Fannie Mae Freddie Mac’in Kurtarılması• Lehman Brothers’ın ve İzlanda’nın İflası• Banka satın alma ve birleşmeleri (Bank of America ve Merrill Lynch, Wachovia...)• Fed’in ülkelere Swap line’ları açması• Kredi piyasasının sıkışması• Hızlı faiz indirimleri• Ekonomi paketler • Para Politikalarında gevşeme• Doğu Avrupa ekonomilerindeki problemler• Reel sektör ile ilgili ilk sermaye talepleri (General Motors, Chrysler)• General Motors’un iflası• Amerikan Bankalarının aldığı devlet desteğini geri ödemesi• İkinci turda Ukrayna, Yunan bankaları, WestLB ve DUBAİ

• Vee…. İŞSİZLİK

Krizin Küresel Sonuçları - I

• Ahlaki Erozyon (Moral Hazard) • İyi banka/kötü banka karışacak• Faiz yarışı benzeri “istismar”

• Dere geçilirken “kural” değişebiliyor ! ?• Krizin ortasında MB’larından ve hükümetlerde iste

isteyebildiğini• İyi olanın ödülü nerede ?

• Monopolistik / Oligopolistik finansal kurumlara doğru gidiliyor. • “Too big to fail” bankaları ne yapacaklarını Mervyn King (BOE)

ile Geithner (ABD Hazine) tartışıyor!• Ülkeler arası düzenlemelerde uyum şart –

Finansal Birleşmiş Milletler’in yerine IMF konuldu! IMF’nin yeni görevi: Ufaklıkları ayak altından çekmek

Krizin Küresel Sonuçları - II

• Profesyonellerin “bonus” sistemi sorgulanıyor !

• Şirketlerin temmettü dağıtmaları erteleniyor …

• Halen daha:

Korku var! Kredi yok! Temettü yok! = Harcama yok! Büyüme yok!

• ABD,İngiltere ve AB’nin kredibilitesi sorgulanmaya başlandı!

1929 – 2009

V, W, L, U, √

• Gelişmekte olan ülkeler, gelişmiş ülkelerin boşluğunu doldurabilir mi? (GSMH AB 18.4, ABD 14.4 veee Çin 4.3, Hindistan 1.2)

• V mümkün mü?

• İkinci ayağı kısa W?

• Ya da

Dolar Toparlanmalı ! !

TL’nin kaderi IMF’ye bağlı

Baltic Dry endeksi

Dünyada 2010 ?

• ABD – AB tartışması artarak devam edecek• Gelişmekte olan ülkelere fon girişi artacak• Gelişmiş ülkelerin yerini gelişmekte olan ülkelerin

al(a)madığı görülecek• Enerji kavgası büyüyecek• IMF daha fazla “rol çalacak”! • Finansal piyasalardaki volatilite hiç olmadığı kadar

artacak!• Enflasyon olasılığı göründüğü kadar yakın değil!• Ukrayna demiryolları, Yunan bankaları, Almanya’da

WestLB ve Dubai’yi kim takip edecek sorusu hep akla gelecek (irlanda ?) – Kredibiliteler sık sık sorgulanacak!

Türkiye’de 2010 ?

• OVP hedefleri kolay tutacak, yeterli mi?• Açılımlar kapanabilir mi?• Döviz kredileri ile TL kredileri yer değiştirecek,• Erken seçim ihtimali sıfırdan büyük! • “Dubai etkisi” kredi piyasalarını bozmadığı takdirde

“Pozitif ayrışabilirmiyiz?”• Merkez Bankası’na çok iş düşecek!• Bankacılık sektörü 2009’u arayacak! NPL’lerin artışı

sektörün “çekimserliğini” arttıracak!

Ali AĞAOĞLUGenel Yayın Yönetmeni

FORTUNE Türkiye

3 Aralık 2009Ceylan Intercontinental, Istanbul

Teşekkürler