Kreacja a dzielo. Czy mozna oddzielic twórce od jego wytworu? Czy mozna mowic o specjalnej odpowiedzialnosci artysty.

Analiza osobowości twórczej oraz procesu twórczego

Kim jest artysta?

Jest to człowiek tworzący sztukę, mowiac najogolniej To ktoś, komu często obce są pewne, narzucone standardy.

Czy wobec tego artysta moze lamac standardy?

Artysta powinien zadac sobie pytanie z czego wyplywa dana zasada, zanim ja zlamie. Wtedy dopiero swiadomie bedzie wiedzial dlaczego to robi i co chce innym przekazac. Jego odpowiedzialnosc polega na ujawnieniu np niecelowosci, lub innej nieadekwatnosci danej zasady w stosunku do zmieniajacej sie sytuacji.

Jezeli chcemy cos przekazac, to co to jest? dlaczego jest to wazne aby inni tez o tym wiedzieli?jakie sa konsekwencje przemilczenia artysty?dlaczego forma przekazu jest wazna? czy moze ona np. skrzywdzic tych, ktorzy nie sa na te prawde przygotowani? Jaki poziom frustracji i dla kogo jest dopuszczalny?

Artysta czesto potrafi patrzec bardziej wnikliwie i z ogolnej masy zasad wyodrebnic te szczegolowe, zaskakujace, niewidoczne, lub pomijane przez innych aspekty, przez co tworzy dzieła oryginalne, opierając się na własnej koncepcji

. Artysta patrzy na świat przez pryzmat emocji, a następnie tę zaobserwowaną rzeczywistość stara się ukazać na swój sposób, wyrażając w dziełach swój subiektywny punkt widzenia. Swoje emocje przelewa na płótno, tworząc niejednokrotnie abstrakcyjne kompozycje, zamyka je w poezji czy muzyce, fotografuje, pisze piękne wiersze, poematy. Dostrzega przeróżne znaki, gesty, słowa, na które przeciętny człowiek nie zwraca uwagi. Człowiek ten ma dar, którym potrafi zachwycać innych i stara się go wykorzystać najlepiej jak potrafi.

Salvador Dali

Proces twórczy ma istotny związek z niepowtarzalną osobowością twórcy. Właściwościami twórczego umysłu, zdolnego do podjęcia działalności artystycznej, są: umiejętność dotarcia do własnych, oryginalnych wizji oraz uzdolnienia, których udanym rezultatem jest wytworzone dzieło, trwałe i odmienne od dotychczas istniejących .

Wśród uwarunkowań twórczości tkwiących w sposobie ujmowania świata wyłaniają się dwa podstawowe względy. Pierwszym z nich jest dostrzeżenie braków i niedoskonałości w naszym swiecie, oraz przekonanie, że możliwe jest ich usunięcie. Twórcza postawa polega tutaj na wytworzeniu nowego przedmiotu lub stanu rzeczy, który usunie istniejącą niedoskonałość. Drugim motywem jest przekonanie o zasadniczej niedoskonałości świata jako niedostosowanego do człowieka. Działanie twórcze polega wówczas na rozszerzeniu wiedzy o świecie albo próbie stworzenia nowej rzeczywistości, która lepiej zaspokajałaby potrzeby psychiczne człowieka

To sprawia, że w swojej pracy artysta ma poczucie niezależności, a jego dzieła nabierają niepowtarzalnego charakteru. Czerpie ze swiata, jak z owartej ksiegi to, co jego zdaniem jest interesujace i przetwarza dalej w swiecie swojej wyobrazni. Czesto porusza sie w sferze wizualnej, ale nie tylko, sferze piekna, koloru, formy, ktore to elementy odbierane zmyslami wzroku, i innymi, wplywaja na nasza psychike. Artysci czesto posluguja sie ‘antypieknem’, czy po prostu brudem, albo tez lamia przyjete zasady w sposob wrecz brutalny.

Wieksza czesc ludzi zajmuje sie zapewnieniem sobie materialnych zasobow przetrwania, bedac nieswiadomymi jak funkcjonuje nasz wszech - swiat i nie wiedzac, ze owo funkcjonowanie i wzajemne ludzkie relacje maja wplyw wlasnie na ten ich materialny byt.

Badania nad osobowością twórczą (Gołaszewska, 1998):

Osobowość podstawowa - jest to zespół czynników względnie stałych, które kształtują się w biegu życia i związane są z indywidualnością człowieka, jednolitością jego celów oraz realizacją zamierzeń. Zasadą jednolitości człowieka jest jego "ja". Przejawia się ono w przeżyciach, w podejmowanych działaniach i decyzjach. Wpływają one na osobowość, nadając jej określony charakter. Istnieje również sfera psychiki nie w pełni uświadomiona, gdzie mieszczą się popędy, uczucia. Występują w niej także różne siły i uzdolnienia, które nie znajdują bezpośredniego ujścia w życiu świadomym, a wpływają jednak pośrednio na decyzyjność człowieka.

Osobowość twórcza artysty - twórczość bierze swój początek w indywidualnych predyspozycjach jednostki, które muszą być jednak rozwijane. Muszą znaleźć warunki, w których będą się mogły przejawiać jako siły twórcze. Na ukształtowaną osobowość twórczą składają się czynniki, które warunkują bezpośrednio podjęcie i kontynuowanie twórczości, jak również określające charakter powstających dzieł. Znajdują się one w podstawowej osobowości człowieka. Rodzaj specyficznej wrażliwości estetycznej, typ uczuciowości, oryginalność wizji świata czy bogactwo wyobraźni to czynniki, które znajdują odbicie w stworzonych dziełach. Z kolei cechy charakteru, takie jak wytrwałość, zdolność do koncentracji, zaangażowanie sprawami sztuki czy poczucie odpowiedzialności to czynniki, które stanowią warunek pracy twórczej. Osobowość twórczą można ustalić poprzez obserwowalne wskaźniki jak zrealizowane dzieła czy wypowiedzi własne artysty i obserwacja jego zachowania.

Podmiot sprawczy dzieła sztuki - pojęciem tym określamy zarówno określone, konkretne dzieło, jak też całokształt twórczości danego artysty. Wszystko co wyraża się w dziełach jest ukazane z punktu widzenia wyznaczonego aktami realizacyjnymi, obejmującymi proces twórczy danego artysty.

Osobowość twórcza przejawia się w charakterystyczny sposób już w wieku dziecięcym.

Wielu badaczy zdołało ustalić właściwości osobowości dzieci twórczych (Getzels, Holland, Jackson, Oldham, Stern, Torrance; za: Popek, 1998) Odznaczają się one na ogół wysokim ilorazem inteligencji, choć nie jest to regułą. Przeważa u nich myślenie dywergencyjne nad konwergencyjnym, Na myslenie dywergencyjne sklada sie:1. Płynność – zdolność do wytwarzania dużej liczby pomysłów w krótkim czasie. Im większa jest płynność myślenia, tym większe są szanse na wygenerowanie lepszego rozwiązania. 2. Giętkość myślenia – zdolność do wytwarzania pomysłów jakościowo różnych, inaczej mówiąc plastyczność myślenia, różnorodność w tworzeniu pomysłów. 3. Oryginalność myślenia – zdolność do tworzenia pomysłów zaskakujących, rzadkich, niekonwencjonalnych, wychodzenie poza schematy i stereotypy.

Niezależnie od tego, jak podobne są do siebie obie półkule mózgu, w rzeczywistości zarządzają one bardzo różnymi funkcjami, które są przypisane do konkretnych cech i umiejętności

Funkcje lewej półkuli mózgu: • kieruje funkcjami analitycznymi i relacyjnymi, np. „dostrzega” elementy liter, wszystkie kropki i kreski (ś, ć, ź, з, ż, dż), a także „widzi” zależność między obecnością znaku lub jego brakiem (w literach l, ł lub n, ń)• przetwarza, odbiera i przechowuje bodźce znane• organizuje informacje w sposób sekwencyjny np. układa kolejność głosek w wyrazach kto-kot, zmieniając ich znaczenie• dokonuje porównania bodźców poprzez ujęcie relacji związków między nimi np. kreseczka (t), nie ma kreseczki (l). Jest pętelka (ą), nie ma pętelki (a)• odbiera, rejestruje upływający czas• przetwarza materiał związany z cichym czytaniem • ukierunkowuje uwagę • słyszenie prawouszne to słyszenie warunkujące prawidłową komunikację słowną• odbiera, identyfikuje i różnicuje dźwięki mowy • mowa docierająca do prawego ucha jest szybciej i lepiej rozumiana• przede wszystkim następuje odbiór treści wypowiedzi • dokonuje złożonych operacji werbalnych• przetwarza reguły (w tym językowe)

Funkcje prawej półkuli mózgu:

• kieruje funkcjami globalnymi np. może porównywać wzory zapisanych słów• steruje procesami orientacji na nowe bodźce• kieruje się w procesach identyfikacji bodźców podobieństwem fizycznym np. „tata i łata” mogą być rozpoznawane jako takie same słowa. Litery s-ś jako identyczne • przetwarza i przechowuje informacje muzyczne i matematyczne• odbiera informacje dotyczące przekazywanych uczuć• dokonuje przetwarzania wszystkich informacji przestrzennych• rozpoznaje figury geometryczne (kontur, barwa, jasność)• rozpoznaje bodźce zamierające ładunek emocjonalny• reguluje ocenę znaczenia informacji emocjonalnych• rozumie słyszane i odczytywane globalnie konkretne rzeczowniki• identyfikuje i różnicuje samogłoski• kontroluje kierunek czytania• kontroluje cechy prozodyczne wypowiedzi (intonację, akcent i rytm)• pozwala rozumieć kontekst wypowiedzi oraz metafory• w słyszeniu lewousznym dłuższa jest droga którą pokonują dźwięki od lewego ucha do prawej półkuli mózgowej (ok. 0,4-0,9 milisekundy) • dzieci słyszące lewousznie narażone są na bloki emocjonalne podczas mówienia, często gubią sylaby, nie pamiętają tego co było na lekcji • słyszenie lewouszne jest często przyczyną niepłynności mówienia - 90% jąkających przejawia słyszenie lewouszne • rozpoznaje, zapamiętuje, przetwarza znaki ikoniczne, piktogramy• lepiej rozumie język mówiony niż pisany• działa wg programu przez podobieństwo - „to, co jest podobne jest rozpoznawane jako takie samo”

Rozwój układu limbicznego i kory, jak się przyjmuje, odpowiada za emocje a także zachowania społeczne, altruizm, współczucie. Zatem w drodze ewolucji wykształciły się struktury w zasadzie sprzeczne, gdyż człowiek funkcjonując w społeczeństwie zazwyczaj wybiera jakiś sposób postępowania, od altruizmu i kooperacji do egoizmu

i walki o swoje. Można zatem przyjąć ze nie był to do końca efektywny

system, zachowań pierwotnych, skoro były preferowane byly podczas selekcji zachowania prospołeczne.

„U osób z przeciętymi spoidłami brak komunikacji pomiędzy półkulami powoduje przypisywanie przez lewą półkulę ocen moralnych tylko na podstawie końcowego wyniku: skoro nie udało się zabić to nic się nie stało, skoro ktoś przypadkowo doprowadził do czyjejś śmierci to jest winien (Gazzaniga 2011).”

Czy psychopatia może wynikać nie tylko z zaburzeń w obrębie odczuwania empatii i nastawienia egoistycznego, ale także mieć związek z problemami w komunikacji ze sobą dwóch półkul?

Dla psychopatów, nie jest ważna droga do osiągnięcia jakiegoś celu czy też intencje, ale efekt, jaki się przy tym uzyska. Więc jeśli efekt będzie taki sam, czyli np. popchnięcie kogoś samemu, lub za pomocą czegoś, spowoduje określone działanie, to nie ma dla nich różnicy, jaką drogą zostanie to osiągnięte.

• Lewa półkula:Zorientowani na zrealizowanie celów i dobrze zorganizowani.

„Lewopółkulowcy” myślą krytycznie i rzadko są roztargnieni. Wszystko odbywa się w uporządkowany zaplanowany sposób, jak lista spraw do załatwienia. RacjonalnyPodczas podejmowania decyzji nie kierują nim uczucia.LogicznyWprawny w matematyce czy naukach ścisłych i sekwencjonowaniu pomysłów.PrecyzyjnyTo, co robi, jest dobrze udokumentowane, lubi czytać instrukcje.

• Prawa półkula:Nieco chaotyczni, nieprzewidywalni i uczuciowi, prawo mózgowcy mają dobre relacje z ludźmi oraz lubią filozofować. Rzeczy są robione spontanicznie; kontrolowanie czasu nie jest tak ważne. UczuciowySkłonny do rozmyśleń i działania pod wpływem uczuć, empatycznyKreatywny i artystycznyWprawny w sporcie, pisaniu opowiadań, rysowaniu lub graniu na instrumentach.

Charakterystyczny jest wysoki poziom emocjonalnej wrażliwości. Dzieci takie wykazują się większą od przeciętnej skłonnością do urazów psychicznych i kompleksów. Mimo nadwrażliwości dzieci te wykazują się ponadprzeciętną odpornością w sytuacji zagrożenia. Bywają zarozumiałe i aroganckie. Zachowania takie są formą samoobrony własnej odrębności. W relacjach z rodzicami i nauczycielami mają tendencję do zachowań nonkonformistycznych. Dzieci uzdolnione twórczo szybko rozwijają samodzielność. Wcześnie pojawiają się u nich trwałe i pogłębione zainteresowania.Sa: spontaniczne, ekspresywne, wytrwałe, tworcze oraz konsekwentne w działaniu, lubia sie bawic, stronia czesto od rowiesnikow i rodzicow

Mimo silnego podłoża biogenetycznego uzdolnień twórczych, ujawniają się one i realizują jedynie w korzystnych warunkach. Dla rozwoju twórczości dziecka niezmiernie ważne jest wczesne i trafne wykrycie uzdolnienia, stworzenie społecznych i materialnych warunków rozwoju, bez pozbawienia dzieci poczucia wolności twórczej. Jest to ważne, ponieważ nadmierna dydaktyzacja procesu twórczego przez nauczycieli jest głównym czynnikiem hamującym rozwój uzdolnień i osobowość twórczą dziecka (Popek, 1998).

Dość ciekawe i dosyć kontrowersyjne stanowisko dotyczące artystów ogólnie prezentuje teoria "ludzi genialnych" Kretschmera (za: Gołaszewska, 1998). Uważał on, że u każdego twórcy równowaga psychiczna jest zachwiana. U artystów pewne strony natury ludzkiej rozwinięte są dość specyficznie. Twórca to ktoś, kto spontanicznie poszukuje nowości, dąży do przekształcania form, odczuwa inaczej, niż pozostali ludzie. Jest zasadniczo kimś odmiennym od człowieka, który artystą nie jest.

J. L. Holland wyróżnia 6 typów osobowości zawodowej, każdemu przysługuje analogiczne środowisko pracy

OSOBOWOŚĆ REALISTYCZNAKompetencje: manualne, mechaniczne, rolnicze, techniczne, elektryczne;Preferowane zachowania: posługiwanie się narzędziami, rzeczami, przedmiotami, maszynami, obcowanie z zwierzętami;Słabe strony: sfera społeczna, kontakty międzyludzkie, edukacja;Wizerunek samego siebie: sprawność fizyczna, zdolności mechaniczne;Cechy: uparty, nietowarzyski, bezpośredni;Wartości: władza, status, pieniądze;Zainteresowania zawodowe: rośliny i zwierzęta, ochronne przemysłowe, mechaniczne;Zawody: mechanik, pilot, projektant narzędzi, stolarz, inżynier

Osobowosc a plec przeciwna

Dlaczego kobiety kochają facetów takich jak Kurt Kobain i innych kontrowersyjnych meżczyzn? Artysta (Muzyk, Poeta) (emocja) Ktoś, kto porusza jej emocjami jest zagadkowy i zmysłowy

Prawdopodobnie odpowiedź jest w tym, ze odpowiada on wewnętrznej psychice kobiety. Kobiety lubią mieć wyzwania i lubią pomagać ludziom. Osobowość artysty jest zarówno złożona jak również potrzebuje zrozumienia i pomocy w sferze organizacji zycia. Większość Artystów widzi świat dużo różnorodniej niż inni ludzi. Patrzą na drzewo i widzą olbrzymią Feather duster, lub widzą kolor i próbują go. Tu zmysły i percepcja zbiegły się i połączyły niezwykłymi drogami.

Pablo Picasso, mówiąc o odbiorcach sztuki, stwierdza, że widz nie może przeżyć jego obrazu tak, jak on go przeżył, gdyż nie jest możliwe wniknąć w myśli i pragnienia artysty, w jego sny i instynkty . Zauważając, że wszyscy chcą zrozumieć malarstwo, Picasso zadaje pytania: „Dlaczego nikt nie próbuje zrozumieć śpiewu ptaków? Dlaczego kocha się noc, kwiat, wszystko, co otacza człowieka, nie próbując tego zrozumieć? Ale chce się zrozumieć malarstwo” .Artystom, mimo wszystko, zależy na odbiorcach ich dzieł. Tadeusz Brzozowski wyraża pragnienie, żeby jego obrazy działały nie tylko estetycznie, ale pobudzały również intelekt, a także wolę odbiorcy do jakiegoś dobra .