0,50

“Ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno, i nek tako postupe i vjernici koji su uz tebe,

i obijesni ne budite, jer On dobro vidi ono što radite”

Kur’an

• Podgorica • godina VIII • broj 51 • jul, 2008. • viti VIII • numri 51 •korrik, 2008.

Punimet në xhaminë eDetarëve

Të shtunën, më 14.06.2008, në mbled-hjen e rregullt të Këshillit të BashkësisëIslame Ulqin u konstatua se punimet nëXhaminë e Detarëve kanë vazhduar menjë intensitet jashtëzakonisht të volitshëm,janë kryer të gjitha punët e parapara mebeton dhe se deri më tani ndërtesa kafituar konstruksionin e vet të jashtëm.

faqe 14

U Rožajama je 3. jula, u prepu-noj velikoj sali Centra za kulturu,održana prva hafiska dova u CrnojGori, Asmiru-Abdurrahmanu Ku-jeviću.

Skupu je prisustvovao reis Ri-fat ef. Fejzić, glavni imami i pred-sjednici Odbora sa područja Meš-ihata IZ Crne Gore, veliki broj im-ama sa područja Mešihata IZ u Sr-biji, kao i gosti iz BiH.

U ime Rijaseta IZ BiH skupuse obratio Mehmedalija Hadžić,koji je izrazio radost što prisustvu-je svečanosti povodom promovis-anja prvog hafiza u Crnoj Gori.Hadžić je prenio selame i čestitkereisu-l-uleme, kao i komisije za hi-fz, pred kojom je hafiz Kujević pr-oučio cijeli K'uran za šest dana.

Reis Rifat ef. Fejzić kazao je dase mnogi hvale i ističu kako imajujake institucije.

- Mi smo u Crnoj Gori mala za-jednica, ali zajednica koja napre-duje. Već imamo institucije kaošto je medresa, a evo imamo i prv-og hafiza – kazao je reis. Potom jeuz ovlašćenje predsjednika komi-sije za hifz, hafiza Ismeta ef. Spa-hića uručio diplomu hafizu Kuje-viću, a sam čin dodjele diplomepropraćen je tekbirima.

J.D.

Prva hafiska dova u Crnoj Gori

Islam uliva sigurnost

PITALI SMO MLADE: Koliki uticaj ima vjera na organizovanje njihovog života?

Modele za uspjeh u životu mladi pronalaze u istaknutim i uspješnim pojedincima. Najčešće ih pogrešan izbor odvede uživotni ćorsokak. S ciljem da se mladima skrene pažnja da jevjera snaga i za ovozemaljski uspjeh, Elif je vodio kratku anketus nekoliko naših poznatih pojedinaca, koji za naše čitaoceodgovaraju na pitanje “Koliki uticaj ima vjera na organizovanjenjihovog života?”

str 6

EELLIIFF jul, 2008.islamske novinegazetë islame 2DRUGA STRANA

DIREKTOR: Behljulj KanaćevićREDAKCIJSKI KOLEGIJUM: Zamjenik gl. urednika: Džemo Redžematović; tehnički urednik: Samir Kajošević; članovi: Bajro Agović, Omer Kajoshaj, Enis Burdžović, Rifat Jusufi, Ramiz Luboder; Lektori: Zuvdija Hodžić, Brunilda Brasha "ELIF" izlazi na bosanskom i albanskom jezikuAdresa: "Elif", Gojka Radonjića 42, P.Fah 54, 81000 Podgorica · Tel/fax: 381 81 623 813, fax: 381 81 623 812 · E-mail: redakcijaelif@cg.yuUplata: Žiro račun za Crnu Goru 55100-672-8-383 Mešihat Islamske zajednice,za inostranstvo: Field 56A: COBADEFF Commerzbank AG Frankfurt, Field 57A: /400876894701 EUR PDBPYU2P Podgorička banka ad Podgorica, Field 59: /22498080-02039257 MESIHAT ISLAMSKE ZAJEDNICE CRNE GORE PODGORICA SERBIA AND MONTENEGRO; sa naznakom "Za Elif"Uvjerenjem Ministarstva Kulture br. 05-2079/2, «Elif» je oslobođen plaćanja poreza na dodatnu vrijednost Štampa: NJP "Pobjeda" · Rukopisi i fotografije se ne vraćaju (63504056)

IZDAVAČ: Mešihat Islamske zajednice u Republici Crnoj GoriGLAVNI I ODGOVORNI UREDNIK: Muharem DEMIROVIĆ

U okvru redovnih aktivnosti, u cilju jača-nja Islamske zajednice i podsticaja muslima-na na povezanost i bolju organizovanost, reisRifat ef. Fejzić je 6. juna posjetio OdborIslamske zajednice Berana.

On je održao hutbu i beranskim musli-manima čestitao na njihovoj borbi i opstajan-ju na putu islama. Pri tome je naglasio damuslimani ovoga kraja za ono što su uradili,ne samo u cilju opstanka nego i razvoju Isla-mske zajednice u Beranama, mogu sebe sma-trati borcima na Božijem putu.

Nakon džume namaza, u prostorijamaOdbora, domaćin, predsjednik Rifat Ličinaupoznao je reisa sa uspjesima kao i sa proble-mima na koje u svom radu nailaze i sa napor-ima koji se čine da se to prevaziđe. Naglasioje da samo u zajedništvu leži snaga Islamskezajednice, i da u saradnji sa ostalim Odbori-ma to stanje može da se prevaziđe. Skupu suprisustvovali: predsjednik Odbora IZ-e Ro-žaje Ramiz ef. Luboder, Rahim ef. Murato-vić, Džemal ef. Dacić, kao i svi članovi Od-bora. Dž.D.

Reis u Beranama

Trinaestog juna 2008. godine, Odbor Islamske zajednice uBijelom Polju posjetio je muftija Crne Gore, Jusuf ef. Đoković.Muftija je održao hutbu u Gradskoj džamiji. On je govorio natemu „Pokornost Allahu, dž.š., i Njegovom poslaniku“, o tomekako treba čovjek biti pokoran Uzvišenom Allahu, koji put tre-ba slijediti, šta treba krasiti vjernika, a uz sve to kako trebamoslijediti put Muhammeda, a.s. kao drugi dio šehadeta.

Nijaz Mušović

Posjeta muftije

Bijelom Polju U petak 6. juna, u radnojposjeti Pljevljima boravio jesekretar Mešihata IZ CrneGore, Bajro ef. Agović sa sara-dnicima i održao hutbu u Hu-sein-pašinoj džamiji.

Tema hutbe je bila – važn-ost obrazovanja u islamu,kojom prilikom je Bajro ef gla-vni akcenat stavio na dugoočekivani istorijski trenutakotvaranje podgoričke medrese.

Govoreći o islamskimobrazovnim institucijama uprošlosti na području CrneGore, Bajro ef. je pomenuoda je u Podgorici postojalamedresa do 1878 godine u sa-stavu Glavatovića džamije,zatim "Hadžihanumina" med-resa u Bijelom Polju do 1912i "Sadri-esbek Osman-pašina"medresa u Pljevljima do 1918godine.

Bajro ef. je na kraju rekaoda će ove godine biti upisanaistorijska generacija prvihmedresanata, upisana u anal-ima ove institucije u novoj,savremeno opremljenoj i poarhitekturi i sadržaju jedinst-venoj obrazovnoj institucijina našim prostorima i šire, iuputio poruku roditeljima ko-

ji žele upisati svoje dijete umedresu da se jave glavnomimamu ili Odboru islamske

zajednice gdje će dobiti potp-unija obavještenja.

Jakub Durgut

Agović na džumi uHusein-pašinoj džamiji

EELLIIFFjul, 2008.islamske novine

gazetë islame3 DRUŠTVO

Živimo u burnom i turbu-lentnom vaktu, u kojem su sepobrkale mnoge vrijednosti.Mnogi nijesu svjestni da vakat ukojem devanimo melje sve predsobom. Mladi ne vide da žive ukošmaru koji sami prave. Samariječ mladost asocira na neštosnažno, lijepo, poletno, energičn-o, nešto što nam uliva nadu daćemo okusiti lezet dunjalučki inešto od čega zavisi naš opstana-k na ovim prostorima. U našemnarodu je poznata izreka da „svi-jet na mlađima ostaje“ a velikidio naše omladine nije spremanda prihvati taj emanet. Današnjamladež neće da traži izuna odsvojih roditelja ni kad su najbit-nije stvari u pitanju, jer ih sma-traju da su previše staromodni ida nijesu u trendu. Takav vakatje došao da jedan sin načičkanefrizure, poluošamućen od raznihopojnih sredstava, sa pocije-panim farmerkama spuštenimna dnu kukova bez imaloustručavanja i bez griže savjestimože reći svome ocu: „Babo,nijesi cool i zbog toga ti ne mogureći šta me muči“. Ali babo ko'babo! Ne može se tek tako odrećisvoga sina, kojeg doživljava kaonajdraže „parče“ svoga tijela,posmatrajući ga onako nijemo,ne naumpadajući mu da kidišeni sa avazom na njega. Pomišljababo i kosu da ofarba ne bi listekao njegovu naklonost, ne bili pridobio njegovu ljubav. Sve za

njegov hatar, samo da bude tocool. Ali mu sve to nekako nepolazi za rukom. Branio mu je dazijareti džamije, mjesta gdje seinsan uči kako da postane dobar,kojeg svi kasnije žele pored sebe.Nego ga je prepustio džadi isokacima da ga oni odgajaju pase sad njemu sve to vraća.

Ko je krivac što naša omla-dina propada, što svjesno ide uambis i što reže granu na kojojsjedi? Da li oni sami, njihovi ro-ditelji, sredina prepuna izazova iiskušenja ili možda ljudi koji pr-oizvode i distribuiraju alkoholnapića i dileri raznih psihoaktivn-ih supstanci?

Roditelji kao da neće da pri-hvate i da se suoče sa tim da jedroga u školama na dohvat rukenjihovoj djeci! Ili toliko tvrdovjeruju na „riječ“ svojoj djeci daneće nikada ništa od toga ni po-misliti a kamoli uraditi. Ili izgle-

da kod nas važi pravilo: “Boljeliječiti nego spriječiti“.

Porodica je, svakako, glavnifaktor koji utiče na vaspitanje iformiranje ličnosti. Zato s pra-vom možemo reći da su sve tedevijacije kod naše omladine re-zultat domaćeg vaspitanja. Ro-ditelji ne obraćaju puno pažnjena djecu i trend je danas samoda im se obezbijedi što više ma-terijalnog.

Djevojke koje se nepristojnoi „oskudno“ oblače, šejtanskidostojanstveno, pokazujući svo-je tijelo, slične su nekoj skupoc-jenoj igrački sa kojom žele svi dase igraju. Dok je nova, u modije, kad ostara, bace je u korpu iliu neki drugi plan.

Očigledno je vrijeme pristo-jnog oblačenja davno prošlo, ada je upravo ono lišće sa kojimsu h. Adem i Hava sakrili svojastidna mjesta, danas u modi, da

je to cool. „Šta ćeš, danas je tako mod-

erno, tako svi rade“, pravda sedjevojka majci. A ni majka nećeda bude drugačija od ostalih, ilimožda to guta u sebi i šutnjomsve to odobrava jer ne smije dadigne glas već mora da sama sta-vlja koprenu na svoje oči da štomanje i kraće vidi sav taj pogan-luk. Čak i na najintimnije kon-takte dvoje mladih koji su u „ve-zi“ gleda se pomirljivo, normal-no i naviknuto.

Jer kažu da je to „ljubav i pr-avo mlade osobe“ a sve one sta-re patrijarhalne adete treba štoprije potisnuti i odbaciti jer ko'biva ne možemo sa ala turkomda pratimo „civilizovani svijet“,koji nas uči kako da gazimo pri-ncipe vjere i morala, norme zdr-avog porodičnog i društvenogživota. Koji nam nudi programeza Staračke domove, koji su bili

totalna nepoznanica u istorijiislama i muslimana. Da bi apsu-rd bio veći ovaj izopačeni svijetprihvata kao napredan dio dru-štva čak i one prodavačice ljuba-vi koje su se “trbuhom za kru-hom“ otisnule u bijeli svijet.

Ala franca nas uči tom napr-etku i tom progresu. Ovako de-zorjentisana omladina stupa ubrakove koji su uglavnom ne-uspješni i najviše nedužna djecatrpe zbog toga. E upravo iz tograzloga ne želimo da budemoevropski muslimani već musli-mani koji žive u Evropi. Svojene damo a tuđe ne želimo.

Nemoj dokazivati svoj kuveti svoj vizuelni lijepi izgled pijen-jem alkohola, tučama, iskorišća-vanjem djevojaka i omalovažava-njem i potcjenjivanjem drugih,već tu svoju snagu i svoj ličniprestiž, koji je ujedno i dar Bož-iji tebi kao Njegovom stvorenju,iskoristi da pomogneš i olakšašmuslimanu, da mu bezuslovnoizađeš u susret.

Reci NE porocima i griješen-ju. Zamijeni pivske flaše abdes-kim osvježenjem, razne igre nasreću sa namazom jer ćeš njimeosvojiti putovanje za Džennet, ukojem nema drveta a da mu sta-blo nije od zlata, u kojem sunajljepši prirodni predjeli i pan-orame. I u kojem nećeš ostati dauživaš samo desetak dana većcijelu vječnost!

Džemal Dacić

Tumaranje naše omladine

Posljednja istraživanja naučnika su pokaza-la da osobe koje vjeruju u Boga imaju mnogosmireniji život i bolju sposobnost da se nose saživotnim iznenađenjima i šokovima kao što jegubljenje posla ili razvod.

Rezultati istraživanja u kojem je učestvo-valo nekoliko hiljada Evropljana prezentiranisu na Kraljevskoj ekonomskoj društvenoj konf-erenciji, prenosi BBC. Ovo nijesu prva istraži-

vanja koja su povezala vjeru u Boga i sreću lju-di, mnogi psiholozi smatraju da vjera u Bogaljudima donosi velika olakšanja u prevazilaže-nju svakodnevnih stresnih situacija. ProfesorAndrew Clark, predavač u Ekonomskoj školi uParizu je koristio informacije iz anketa kako bianalizirao mišljenja vjernika. On je došao dootkrića da vjera u Boga može ponuditi zaštituod životnih razočarenja.

Vjera u Boga olakšava svekodnevna životna razočarenja

EELLIIFF jul, 2008.islamske novinegazetë islame 4OBRAZOVANJE

MMEEKKTTEEBBII UU KKRRAALLJJEEVVIINNII SSHHSS

Stvaranjem Kraljevine SHS,Ministarstvo prosvjete je vodiloukupnu brigu o školama, ali jedozvolilo vjerskim zajednicamane samo da se brinu o nastavivjeronauke, već je i omogućenoda mogu osnivati vjerske škole.

Iz jednog dokumenta (1940.god.) Sreskog Vakufskog Povjer-enstva Bijelog Polja upućenomNačelstvu Sreza Bijelo Polje sp-ominju se Sibjan mektebi u koji-ma se nastava održavala svakogdana po tri časa osim petka i tou sljedećim džematima:

1. Sibjan mekteb u BBiijjeelloommPPoolljjuu, 35-40 đaka. Nastava seodržava svakog dana po tri časabez petka. Mualim je Đžaferbe-gović Dževdet,

2. U selu Rasovu, 18-25, tričasa dnevno, mualim Međedov-ić Adem,

3. U Gubavču, 35-40, tri ča-sa dnevno, mualim AbazovićOsman

4. U Voljavcu 15 đaka, tri ča-sa dnevno, mualim DizdarevićHasan,

5. Bistrica, 30-35 đaka, tričasa dnevno, mualim Dizdarev-ić Rešid,

6. Korita, 25 đaka, tri časadnevno, mualim Mekić Ibrahim,

7. Ivanje, 18-25, tri časa dn-evno, mualim Asim Prentić,

8. Lozna 30 đaka, tri časadnevno, mualim Ejub Mehović,

9. Zaton, 10 đaka, tri časadnevno, mualim Idrizović Ah-met

10. Kukulje, 25-55 đaka, tričasa dnevno, mualim, BukvićHuzeir.

UUkkuuppaann bbrroojj ppoollaazznniikkaa uuoovviimm mmeekktteebbiimmaa ssee kkrreettaaoo oodd220000--223300

(Dokument je zaveden kodNačelstva Sreza Bijelo Polje podbr. 11767-12.IX.1940. (AJ)

U rroožžaajjsskkoomm kkrraajjuu postojaoje Kurtagića i Kučanski mek-teb. Prema podacima od 20.IX.1940. godine, postojali su slje-deći mektebi:

1. Rožaje, 14 polaznika, mu-alim Daut Mulalić

2. Rožaje, 14 polaznika, mu-

alim Šaban Muslić3. Rožaje, 12 polaznika, mu-

alim Bejto Fetahović,4. Klanac, 17 polaznika,

mualim Halil Bećirović5. Kalače, 18 polaznika, mu-

alim Hajruš Bejović6. Paučina, 14 polaznika,

mualim Selim Fetahović, 7. Daciće, 15 polaznika,

mualim Rustem Ganić8. Seošnica, 19 polaznika,

mualim Husein Hadrović,9. Vuča, 14 polaznika, mual-

im Nail Izberović10. Biševo, 22 polaznika,

mualim Hazbija Mehmedović ,11. Radetina, 15 polaznika,

mualim Iljaz Kardović i12. Bukovica 16 polaznika,

mualim Sulejman Mehmedović. UUkkuuppnnoo 119900 ppoollaazznniikkaa.

Prema podacima iz spisa po-laznika vjeronauke u ovim sib-jan mektebima, nastava se odvi-jala svakim danom po dva časa,prije podne. Mualimi su postavl-jani od strane Ulema Medžlisaiz Skoplja.

Na području ssrreezzaa BBeerraannsskk--oogg evidentirano je 10 sibijan me-kteba u sljedećim džematima:

1. Berane, 23 učenika, mu-alim Adil Kurtešević

2. Donja Vrbica, 15 učenika,mualim Nazif Hadrović

3. Laze, 17 učenika, mualim

Mehmed Hadrović, 4. Tucanje, 42 učenika, mu-

alim Ibrahim Šabotić5. Godočelje, 18 učenika,

mualim Hašin Kočan,6. Savin Bor, 17 učenika,

mualim Selim Hadrović7. Trpezi, 15 polaznika,

mualim Halit Hodžić8. Javorova, 25 polaznika,

mualim Derviš Muhović9. Gornja Vrbica 20 polazni-

ka, mualim Daut Agović10. Radmance, 13 učenika,

mualim Mehmed Latuić.UUkkuuppaann bbrroojj ppoollaazznniikkaa bbiioo

jjee 220055..

(Naznačeni podaci evidenti-rani su u AJ K.br. 11742. Bera-ne, 20.IX.1940. godine, u spis-ku Sibjan-mekteba u Srezuberanskom).

Prema podacima koja su evi-dentirana u dokumentu br.19468/40 godinu, AJ u ssrreezzuupplljjeevvaalljjsskkoomm sibjan mektebi suse održavali u sljedećim mjesti-ma:

1. Pljevlja, 130 polaznika,mualimi: Omer Vaizović i Hu-sein Selmanović,

2. Potpeć (Odžak)opština Ili-nobrdska, 55 polaznika, mual-im Uzeir Čengić

3. Buhrići, opština Boljani-ćka, 83 polaznika, mualimMehmed Pijalović,

4. Rosulje, opština bukovič-

ka, 70 polaznika, mualim BegoDžaka,

5. Plansko, opština Bukovič-ka, 96 polaznika, mualim UzeirMočević

6. Raščići, opština Bukovbi-čka, 82 polaznika, mualimDerviš Hadžalić.

UUkkuuppaann bbrroojj ppoollaazznniikkaa 551166..

Na području barskog sreza,kome je pripadao i Ulcinj,prema podacima iz dokumentabr. 19468/40 AJ evidentiranoje 5 sibjan mekteba:

1. Gorana, 26 polaznika,mualim Ramović Ibrahim

2. Mrkojevići, 50 polaznika,(imam sa propisnim kvalifikaci-jama, ne navodi se ime),

3. Stari Bar, 55 polaznika,mualim Jakub Memić

4. Sukobin, 25 polaznika,Mulešković Hafiz

5. Ulcinj, 98 polaznika,mualim mjesni imam (ne navo-di se ime i prezime).

UUkkuuppaann bbrroojj ppoollaazznniikkaa 225544..

OOssnniivvaannjjee mmeeddrreessaaSeldžuci i Ejjubidi prvo su

počeli sa osnivanjem medresa uIraku, Siriji, Egiptu i drugimkrajevima. Najznačajnije medr-ese koje su u tom periodu pod-ignute, bile su u Iraku, poznateNizamijje koje su pored Bagda-da podignute i u Belhu, Isfaha-nu, Basri, Mosulu, zatim čuve-

na Velika Nurjja medresa u Da-masku, izgrađena 1167. na po-vršini od 1500 m2 kao i velikibroj medresa u Egiptu. Niza-mija je predstavljala obrazac ust-anove višeg školstva, ali je isto-vremeno njena organizacija pos-lužila kao uzor i mnogim evrop-skim univerzitetima.

Prema raspoloživim izvori-ma, pprrvvaa mmeeddrreessaa uu CCaarrssttvvuuosnovana je u Izniku (Nikeji)1331. godine. U njoj je za mud-erisa postavljen čuveni učenjak,teolog i sufija Davud Al- Kajsari,poznat kao prvi osmanski mud-eris. Ovim je počela bogata tra-dicija osmanskih medresa u ko-jima su dolazili poznati učenjaciiz Konje, Kajsarije, Aksaraja, ilipak Persije, Turkestana, Egiptai Sirije. Istaknuti svršenici odl-azili su u pomenute centre gdjebi usavršavali svoju znanost. Uželji da budu na nivou drugihislamskih zemalja, osmanskisultani su otvarali sve veći brojmedresa koje su već u vrijemesultana Mehmeda Osvajača(1444-1446., 1451.-1481.) dobi-le viši rang. Kada je MehmedOsvajač u osvojenom Istanbulu,između 1463. i 1470 godine,izgradio svoju džamiju, oko njeje podigao osam čuvenih medr-esa poznatih pod nazivom Sah-ni seman ili semanije koje je po-vjerio osmorici vrhunskih učen-jaka. Ove kamene medrese po-dignute su s obje strane džami-je. Pored njih postojalo je još os-am viših medresa za razne spe-cijalizacije i osam nižih pripre-mnih škola za Semaniju.

Nakon ovih, u osmanskomCarstvu podignut je čitav niz me-dresa, kako u glavnim centrima-prijestonicama, Bursi, Edreni,Istanbulu, tako i u brojnim no-voosvojenim provincijskim grad-ovima. Tako su postale poznateAli-pašina medresa u Edreni,Šihabeddin-pašina medresa uPlovdivu, Mahmud-pašina u Car-igradu, Eski Ali-pašina u Brusi,Ishak-begova u Skoplju, GaziHusrevbegova u Sarajevu i višemedresa u Anadoliji, Šamu, Egi-ptu, i u drugim krajevima velik-og osmanskog carstva, šeherima,varošima i kasabama...

(nastavlja se) BBaajjrroo AAggoovviićć

Islamske obrazovne institucijeu Crnoj Gori kroz vjekove (II)

RRuužžddiijjaa uu BBiijjeelloomm PPoolljjuu,, ddaannaass zzggrraaddaa ZZaavviiččaajjnnoogg mmuuzzeejjaa

EELLIIFFjul, 2008.islamske novine

gazetë islame5 OBRAZOVANJE

Teolozi su imali veoma važ-nu ulogu u izgradnji evropskekulture. Jedna od najvažnijihspecificnosti islamske kulture icivilizacije, a ujedno i njenih ak-tera (teologa), je u činjenici da jeriječ o kulturi uravnoteženosti isrednjeg puta koja je spojila na-uku i vjeru, i nije razdvojila ovajod budućeg svijeta. To je bitnaodlika islamske nad drugim kul-turama koje primarnu pažnjupoklanjaju materijalnoj strani ži-vota, tjelesnim potrebama i uži-cima, većoj pažnji ovosvjetskomživotu, ne nalazeći odgovarajućemjesto za Uzvišenog Stvoritelja ibudući svijet u svojoj filozofiji.

U sve tokove duhovnog saz-rijevanja Evrope, islamski teolo-zi su ugradili svoj dio, koji je daoveliki doprinos evropskoj kul-turi i civilizaciji.

Mjesto islama i islamskih te-ologa jeste u Evropi. Teolozi suu njoj prisutni duhom, kultur-om, poviješću, srodnošću vjer-skih pogleda.

Doprinos teologa i teologijei njihov uspon nije se dogodiosamo na Arapskom poluotoku.Gdje god su islamski teolozi kro-čili, sa sobom su nosili porukeislama, temelje ljudske pravde,jednakost i nadu za sve.

Islamska teologija ostvarujepuni uspjeh u realizaciji ciljeva,koji su ujedno i ciljevi koje zago-vara Evropska kultura, a to su:ukidanje tiranije, poštovanjeljudskih prava, istraživački rad irazvoj mišljenja, pravilna inter-pretacija vjere, afirmacija razu-ma i logike.

U islamskoj civilizaciji nalaz-imo i osobito vrijedne i plodnenapore teologa na naučnomplanu a među njima u najvećeuspjehe svrstavaju se oni ostva-reni u oblasti eksperimentalnihznanosti.

Ne može se negirati velikahistorijska uloga islamskih teo-loga na planu razvoja i pros-periteta Evropske kulture nasvim nivoima: intelektualnom,moralnom, duhovnom, materi-jalnom.

Danas, doslovice svi, zapad-ni historičari i naučnici priznajui pišu o originalnim doprinosi-ma islamskih teologa u nauci,matematici, medicini, tehnolog-iji, filozofiji i drugim naučnim

oblastima koje danas koristievropska kultura.

Islamski odgoj kojeg zagova-raju islamski teolozi nije suprot-nost evropskoj kulturi. Odgoj jeod prvorazrednog kulturno-poli-tičkog značaja, jer od njegovogcilja, sadržaja i razvoja zavisi is-hod napora oko integracije stra-nih sugrađana. Zato se ovom pi-tanju mora prilaziti promišljenoi temeljno, uz puno uvažavanjeteologa koji su danonoćno ra-dili kako bi doslovno prenijelivjerska predanja, njenu etiku, uskladu sa ispravnim i istinitimkonceptom bogosluženja.

Doprinos teologa i teologijena evropsku kulturu da se prim-ijetiti i u borbi Evrope sa nekimdruštvenim bolestima koje isla-m uopšte ne poznaje. Evropa sebori sa narkomanojim, alkoholi-zmom, protiv čega se digao cijeliodbrambeni sistem kojeg finan-siraju i bogati i siromašni, međ-utim, tu nema velikog učinka,dok je to islam i Božiji poslanikMuhammed, a.s. (kao teolog) re-gulisao citatima koji su muobjavljeni od Uzvišenog Allaha itaj porok je zauvijek zaustavl-jen.

Svojim radom na raznim po-ljima dostignuća, teolozi su im-ali zapažene rezultate i to je po-služilo Evropi da izgrađuje svojekulturne instrumente.

Islamsku teologiju treba pos-matrati kao pokretačku snaguopšteg hoda istorije koju je Bo-žija Objava pokrenula, koja je b-ila originalna, nepatvorena, ko-ja je prezentirana na najljepšinačin od strane teologa.

Kulturna klima koju su zag-ovarali teolozi rezultirala je za-

življavanjem raznih aspekata na-uke i kulturne misli. Osnivanesu škole, otvarane brojne bib-lioteke i većina ljudi je opismen-jena. Cvjetala je književnost iumjetnost. Podizane su raznegrađevine, medicinske škole,izgrađivane su i bolnice, hemi-jske fabrike i opservatoriji.

Univerzitet u Kordobi je bioveličanstveni svjetionik misli ikulture. Kordoba je bila zavičajnauka, u kojem je bio veliki brojučenjaka i eksperata medicins-ke, farmaceutske, hemijske, ast-ronomske, metematičke nauke,botanike i drugih prirodnih na-uka. Zastupljene su bile i društ-vene nauke poput filozofije, log-ike. Na kordobskom univerzite-tu je studirao Gebret, koji je kas-nije postao papa, poznat pod im-enom Silvester Drugi. On je uItaliju donio matematičku znan-ost i arapske brojke. Evropa je,posredstvom grada Toleda, u ko-jem se odvijala živa aktivnostprevođenja djela s arapskog nalatinski jezik, upoznala Aristot-elove spise. Tu su prevedeni i br-ojni Platonovi i Galenovi spisi,zatim filozofski spisi Ibn Sina,el- Farabija, ibn-Rušdija i drugihislamskih filozofa i teologa.Veoma brzo, ti spisi su prenese-ni Evropom i postali nezaobilaz-na literatura na velikim evrop-skim univerzitetima.

Doprinos teologa koji su na-učne spise sastavili, kako na Ist-oku tako i na Zapadu, nakon štosu prevedeni na latinski jezik idruge evropske jezike, sve do17-og stoljeća smatrani su prir-učnicima na evropskim univerz-itetima. Mnogi zapadnoevropskiistoričari priznaju da su ti spisi

odigrali veliku ulogu u evropsk-oj renesansi.

Aspekti koji se mogu spoz-nati na osnovama doprinosateologa u različitim područjimadjelovanja na kojima se baziraevropska kultura su višestruki.

UUnniivveerrzziitteettiiEvropski univerziteti su se

okoristili mnogim dostignućimateologa koji su radili na usposta-vljanju visokoobrazovnih ustan-ova što se tiče nastavnih progra-ma, načina izvođenja nastave,literature.

Zingrid Hunke smatra uspo-stavu kontakta između musli-mana i kršćana u srednjem vije-ku osnovnim faktorom koji jedoveo do osnivanja univerzitetau Evropi. Prvi univerzitet osno-van u Evropi je Pariški univerz-itet (1200.g.), zatim univerzitetu Oksfordu, Kembridžu. Dakle,evropski univerziteti su nastalitri stoljeća nakon osnivanja Al-Azhara i Nizamije u islamskomsvijetu.

Jedan od osnovnih ciljevaevropskih univerziteta bilo jebavljenje religijskim pitanjima ireligijskim naukama.

Teologija je spadala u osnov-ne nauke koje su se izučavale naovim univerzitetima, a poznateličnosti, kao Albert Veliki, TomaAkvinski, Bekon i drugi, bili supredavači na njima.

Evropski univerziteti su se iu svojim nastavnim programimakoristili dostignućima islamskihteologa. Udžbenici iz kojih sesticalo znanje su bili probranadjela među prevodima islamsk-ih teologa. Gustav Lubon kaže:“Svi evropski univerziteti i vis-okoškolske ustanove su se 500-600 godina koristili prevodimadjela islamskih teologa. U Fran-cuskoj su Ibn Sinina djela koriš-ćena sve do kraja 19. stoljeća.Do 15-og stoljeća se nijedannaučni rad koji nije bio zasno-van na arapskim izvorima nijesmatrao relevantnim.”

MMeeddiicciinnaa Arapski doprinos evropskoj

medicini pripada jednom odnajznačajnijih naučnih dostign-uća u istoriji čovjecanstva. EbuBekr er-Razi (umro 935. g.) sak-upio je tadašnje medicinsko zn-

anje u 30 knjiga i napisao je pr-eko 100 medicinskih spisa kojisu se koristili kao literatura naevropskim univerzitetima.

Ibn Sina/Avicenna (umro1073. g.) napisao je medicinskienciklopediju koja se upotrebl-javala na evropskim univerziteti-ma sve do 19-og stoljeća.

MMaatteemmaattiikkaaEl-Kavarizmi uspostavio je

principe algebre koja je kasnijeprenešena cijelim svijetom.

Evropska kultura je od isla-mskih teologa i naučnika preuz-ela pojam nule i decimalnih bro-jeva. On se bez sumnje možesmatrati začetnikom i ocemalgoritama.

AAssttrroonnoommiijjaa Na polju astronomije musli-

mani su izumili astrolab za utvr-đivanje vremena svitanja i smrk-avanja. Usavršili su izračunavan-je brzine glasa i svjetlosti. El-Bi-runi (440.g.) otkrio je kretanjeZemlje oko Sunca koje je Gali-leo Galilej “ponovo otkrio” pu-nih šest vjekova kasnije.

FFiilloozzooffiijjaaArapski filozofi su preveli

najvažnije izvore antičke grčkefilozofije. Toma Akvinski u dj-elu “Razgovor sa pravoslavnim imuslimanima” naziva Ibn Ruš-da (filozof) komentatorom, tj.tumačem Aristotelovih djela.

El-Kindi se proslavio razrađ-ivanjem Platonovih i Aristotelo-vih učenja.

SSoocciioollooggiijjaaIbn Haldun, što se tiče soci-

ologije, nezaobilazan je u osvrtuna principe kao nauke u djelimabrojnih sociologa.

GGrraađđeevviinnaarrssttvvoo ii aarrhhiitteekkttuurraaTu se ogleda orijentalni stil

u izgradnji palata, planiranjagradova, izgradnji džamija, izra-di fontana, parkova, umijećadekorisanja, crtanja, rezbarenja.

KKnnjjiizzeevvnnoosstt ii jjeezziikkPojavljaju se velike skupine

pjesnika, učenjaka, književnika,koji su iza sebe ostavili sjajnadjela u različitim naučnimoblastima.

NNiijjaazz MMuuššoovviićć

Doprinos teologa i teologijeevropskoj kulturi

AAll--AAzzhhaarr -- ttrrii vviijjeekkaa ssttaarriijjii oodd pprrvviihh eevvrrooppsskkiihh uunniivveerrzziitteettaa

EELLIIFF jul, 2008.islamske novinegazetë islame 6ANKETA

AALLTTIIJJAANNAA RRAAMMOOVVIIĆĆ(VODITELJKA NA MBC TV)

Iz brojnih knjiga koje sam pročitala,a tiču se islamske kulture i pravila kojihse svi muslimani trebaju pridržavati,naučila sam šta nam vjera dozvoljava, ašta ne. Na koje se stvari treba fokusirati,a kojih kloniti. I to po mom mišljenjudonosi duševni mir i ravnotežu. U skla-du sa islamskom kulturom nastojim daorganizujem svoj život, iako, za sada, nemogu sa sigurnošću da tvrdim da pot-puno uspijevam u tome. Način života usavremenom dobu nameće brojne obav-eze koje treba ispuniti, a ne tiču se vj-ere. Žurba za prolaznim vrijednostimaodvede me ponekad u suprotnu stranu.Ali postoji neki unutrašnji glas koji sejavi, upozori me i tako vrati u ravnot-ežu. Vjera mi daje mir i sigurnost u se-be. Smatram da vjera u Boga produho-vljuje sve ljude bez izuzetka i da čovjekkoji nosi tu vjeru u srcu ima šta da pon-udi i ljudima oko sebe.

KKEEMMAALL ŠŠEEĆĆEERRAAGGIIĆĆ(NEKADAŠNJI ODBOJKAŠ BUDUĆNOSTI)

Vjera ima veoma bitnu ulogu umom životu. Trudim se da i pored broj-nih obaveza koje su naša svakodnevica,odvojim dovoljno vremena za upražnja-vanje vjere, koja mi pruža kako psihič-ku, tako i fizičku smirenost. Vjera mipruža snagu da bolje razumijem svojeuspjehe a, naravno i neuspjehe. Oplem-enjuje moj trud i rađa nadu da ću doći

do željenog cilja. Produkt vjere je i mojasmirenost u prelomnim momentimaneke važne utakmice, pomaže mi punoda ne padnem u depresiju, ulijevajućimi samopouzdanje i sigurnost. Izvršava-njem vjerskih dužnosti, život mi je ispu-njen zadovoljstvom i pomaže mi, poredsporta, naravno, da ne padnem u iskuš-enja “modernog života mladih”. Ljuds-ka duša ne može biti mirna bez vjere ujednog Boga, posebno kada se čovjekusruči sva praznina zemaljskog života.

EEMMIIRR DDAACCIIĆĆ(DIPL. ECC)

Počeo bih sa zahvalom Allahu dž.š.što me je počastio da se upoznam sa isl-amom u svojoj ranoj mladosti. Upoznaosam se sa islamom u 18-oj godini životakada je čovjek najslabiji u odolijevanju

raznim izazovima današnjice, tako dasam kroz islam i počeo da organizujemsvoj život i vidio da je to jedini ispravannačin za jedan prosječno kratki život naovom svijetu. Bilo šta da čovjek raditreba da ima cilj, tako da i ovaj život mo-ra imati krajnji cilj… Ako se ne spoznataj cilj onda se samo luta jer se ne možedoći do njega ako se ne zna šta je… Sadau ovom vremenu ne bih mogao da za-mislim svoj način života bez islama jerbih se sigurno izgubio u moru zabludakoje okružju čovječanstvo…Spoznaja ivjera u Boga jedinoga je poseban osjećajkoji mi daje snagu i smirenost. Samo jeAllah jedini na koga se čovjek može osl-oniti 100%...jer su ljudi krhki i koleb-ljivi…tako da bih bez vjerovanja u jedn-og Boga brzo pokleknuo pred iskušenji-ma koja nailaze u životu…

AALLEENN MMUURRAATTOOVVIIĆĆ(CRNOGORSKI REPREZENTATIVAC)

Moj svakodnevni život je u skladu svjerom a djelimično prati tok današn-jice, odnosno društva u kojem živimo.Sebe vidim kao evropskog muslimanakoji na jedan savremen način baštinisvoju vjeru i tradiciju. Ja ne vidim sm-isao ovog života bez vjere u Boga i svije-sti o nečemu savršenom i idealnom. Isve što radim nastojim da se, koliko samu mogućnosti, ne kosi sa principimavjere. Sport i vjera su po meni dvijekomponente koje mogu najlakše mladeizvući iz ovosvjetskog lavirinta tumaran-ja i lutanja.

SSEELLMMAA MMEEHHOOVVIIĆĆ(STUDENT TEOLOGIJE IENGLESKOG JEZIKA)

Moj život je doslovno ispunjen vjer-om. Čovjek nije kompletna ličnost akone vjeruje u Boga. Svaki onaj koji razm-išlja, svoje odgovore će naći u islamu.Vjera pruža čovjeku smirenost i duševn-o zadovoljstvo, koje je posebno teškopronaći u ovom vremenu. Islam je, izm-eđu ostalog i vjera koja je organizovalačovjekov život u materijalnom i duhov-nom smislu. Tako iz sunneta AllahovaPoslanika znamo tačno kako je on svojživot organizovao (ustajanje, spavanje,jelo, bračni i poslovni život, i neizosta-van dio - namaz, koji je ujedno i duhov-ni i tjelesni odmor za čovjeka), i pre-poručio nama da tako činimo. Kasnijesu psiholozi, ljekari i drugi stručnjacipronašli sve te stvari od sunneta jakoispravnim i počeli ih slijediti i pridržav-ati se istih. Vjera u Boga daje čovjekusnažno uvjerenje da se može suprotsta-viti najvećim problemima i poteškoća-ma. On se bori na putu do uzvišenogcilja, zanemarujući niske i prljave cil-jeve. Vjera je srce ljudskog života, ona jesuština života čovječanstva, ona je svjet-lost koja ispinjava srca i zato za njunema zamjene. Dakle Allah dž.š. nam jeIslam kao vjeru, i Poslanika a.s. poslaokao milost u svakom pogledu. Ljudi suživjeli u bahanalijama i neredu prijeIslama. Zato u svijetu ljudi hrle Islamujer u njemu pronalaze rješenje za sve.

Dž. Dacić

PITALI SMO MLADE: Koliki uticaj ima vjera na organizovanje njihovog života?

Islam uliva sigurnostModele za uspjeh u životu mladi pronalaze u istaknutim i uspješnim pojedincima. Najčešće ih pogrešan

izbor odvede u životni ćorsokak. S ciljem da se mladima skrene pažnja da je vjera snaga i za ovozemaljski uspjeh, Elif je vodio kratku anketu s nekoliko naših poznatih pojedinaca, koji za naše čitaoce odgovaraju na

pitanje “Koliki uticaj ima vjera na organizovanje njihovog života?”

EELLIIFFjul, 2008.islamske novine

gazetë islame7 POGLEDI

Ko bude otvorio britansku ilifrancusku enciklopediju (Larus),kod riječi OFFA – pročitaće his-torijat vezan za ličnost ovog veli-kog anglo-saksonskog kralja kojije vladao Britanijom 39. godina,u periodu od 757 pa sve do796.g.. On je bio jedan od jačihbritanskih kraljeva tog ranogengleskog doba. U prvo vrijemeje vladao oblašću Mercia, odnos-no oblašću koja je tada bila poz-nata pod imenom Srednja Engle-ska (Middle England), koja je bilajedna od sedam tadašnjih kral-jevstava Engleske. Kralj Offa jeproširio svoju vlast nad okolnimkraljevstvima, osvajajući ih jednupo jednu: Kent, West, Saxsons,Welsh. Svoje dvije ćerke je udaoza kraljeve Wessex-a i Northmbi-a, što ga je još više ojačalo, takoda je svojim uticajem i vlašću osv-ojio gotovo cijelu Britaniju. Sklo-pio je sporazum sa kraljem Fran-cuske, Šarlamanom, kao i sa pa-pom Andrijanom Prvim. Od naj-poznatijih tragova njegovog pos-tojanja jesu bedemi i zidine kojeje izgradio između Mercia i Wel-sha koji su i dan-danas poznatipod imenom "Offini bedemi".

Godine 1841. desio se jedannesvakidašnji slučaj. Naime arhe-olozi su pronašli čudnovate starezlatnike iz doba ovog jakog bri-tanskog kralja. Ti zlatnici su biličudni zbog toga što su na sebiimali utisnuto kelime-i-šehadehuz jedan kur'anski ajet što je svebilo ispisano arapskim kufi-slovi-ma s oba lica ove kovanice. Det-aljan prikaz kovanice je sljedeći:s jedne strane je pisalo: ""llaa iillaahheeiillllaallllaahhuu vvaahhddeehhuu llaa ššeerriikkee lleehhuu""- "nema niko pravo da budeobožavan mimo Allaha, Jedinog,koji druga nema", a ispod toga jepisalo: ""MMuuhhaammmmeedduunn RReessuulluull--llaahh"" – "Muhammed je AllahovPoslanik", za čim je ispisan ajet:""eerrsseelleehhuu bbiill--hhuuddaa vvee ddiinniill--hhaakkkkiilliijjuuzzhhiirreehhuu ''aalleedd--ddiinnii kkuulllliihh"" –"poslao ga je sa uputom i istin-skom vjerom kako bi je nad svim

drugim vjerama izdigao!" Nadrugoj strani kovanice je pisalo:"Muhammedun Resulullah", a nanjenoj sredini je bilo utisnutoime ovog kralja "OFFA", naengleskom jeziku. Ispod toga jepisalo: ""BBiissmmiillllaahh,, dduurriibbee hhaazzeell--ddeejjnneerr 115577..gg.."" - "U ime Allaha;ovaj dinar je kovan 157.g."

Dakle, ovaj novac je kovan uperiodu između 757 i 796.g., a157 hidžretska godina odgovara774. godini po rođenju Isa a.s.,što je tačno period vladavine bri-tanskog kralja Offa. Ove kovan-ice se danas nalaze u BritanskomNacionalnom Muzeju.

Brojna istraživanja su vršenazbog ovih kovanica, i razni his-toričari su na sljedeće načinekomentarisali ovaj slučaj:

11.. KKrraalljj OOffffaa jjee kkoorriissttiioo oovvaaaarraappsskkaa sslloovvaa ii rriijjeeččii kkaaoo uukkrraass zzaassvvoojjee kkoovvaanniiccee,, ii nniijjee zznnaaoo ššttaa uuoossnnoovvii zznnaaččee ttee rriijjeeččii..

(Ovo apsolutno ne podržavazdravi ljudski razum niti logikada neki kralj stavlja na svoje

kovanice određene riječi kojimane zna značenja i to samo radiukrasa, a pogotovu kada su u pi-tanju riječi šehadeta koje su osn-ov islamskog vjerovanja. Tačno jeda su neki evropski vladari ispisi-vali svoja imena arapskim slovi-ma zbog ljepote njihove kaligrafi-je poput Alfonsa Osmog, VasilijaDimitrijeva i nekih normanskihvladara poput Viljema Drogera.Bilježi se da je njemački impera-tor Henri Četvrti ispisivao imeabbasijskog halife "Muktedir Bil-laha" na kovanicama svoje državezbog toga što je bio impresioni-ran njegovom ličnošću – ali se nebilježi od nijednog od njih da jeispisao riječi tevhida – islamskogmonoteizma, na kovanicama svo-je zemlje kao što je to učinio kraljOffa – uz obrazloženje da nijeznao šta te riječi znače!?)

22.. KKrraalljj OOffffaa jjee 778877..gg.. sskklloo--ppiioo pprriimmiirrjjee ssaa ppaappoomm AAnnddrriijjaann--oomm PPrrvviimm,, kkaaddaa mmuu jjee mmoorraaooiissppllaaććiivvaattii ggooddiiššnnjjii ddaannaakk,, ppaa jjeemmoožžddaa iizz ttiihh rraazzllooggaa kkoovvaaoo ttaakkaavvnnoovvaacc??!!

(I ovo je takođe čudnovat ko-mentar! Kako će katolički papatražiti od britanskog kralja Offada mu šalje danak u kovanicamaispisanim riječima kelime-i-šeh-adeta; ovo je apsolutno nelogičnoi nemoguće! Papa tog doba je biojedan od najžešćih protivnika isl-amskog svijeta pa je stoga i nor-malno da bi papa kao ljuti nepri-jatelj islama apsolutno odbio pri-hvatiti kovanice tog tipa pamakar bilo riječi i o samom ukra-su!)

33.. KKrraalljj OOffffaa jjee kkoovvaaoo oovvaakkaavvnnoovvaacc rraaddii eenngglleesskkiihh hhaaddžžiijjaa kkoojjiissuu iiššllii uu oobbiillaazzaakk JJeerruussaalliimmaa iiKKuuddssaa,, ttee kkaakkoo bbii bbiillii bbeezzbbjjeeddnnii iikkaakkoo bbii ssee llaakkššee kkrreettaallii uu ttiimmmmjjeessttiimmaa.. DDaakkllee,, uu ppiittaannjjuu ssuu bbiilliippoolliittiiččkkii rraazzlloozzii..

(Što se tiče kretanja hrišćanapo islamskom svijetu i Jerusal-imu ono je bilo apsolutno slobod-no i prije kralja Offa i poslijenjega, i nijesu bili ni u kakvoj po-trebi za takvim novcem zbog to-ga što muslimani nikada nijesuuslovljavali takvo nešto!)

Može se pretpostaviti i to dakralj Offa nije bio u mogućnostikovati novac u svojoj državi pa jebio prinuđen kovati novac unekoj od muslimansko-arapskihzemalja što je takođe još jednaslaba pretpostavka zbog toga štobritanski istorijski izvori spomin-ju da je najznačajniji poduhvatovog kralja bio osnivanje novekovačnice novca koji je nosio imekralja i ime kovača. Postoji i odr-eđen broj kovanica sa likom kral-ja Offa i njegove žene Kentriz.

Ovakav način kovanja novca sekoristio u Britaniji još mnogovjekova za njim.

Dakle, Kralj Offa se posebnoproslavio zbog kovanog novca štonas udaljava od pretpostavke daje bio u potrebi da mu se novackuje u nekim arapskim zemlja-ma.

44.. KKrraalljj OOffffaa jjee pprriimmiioo iissllaammppaa jjee zzbboogg ttooggaa ii kkoovvaaoo nnoovvaacc ssrriijjeeččiimmaa kkeelliimmee--ii--ššeehhaaddeettaa!!

Ovo je nejrealnije rješenjeove dileme, ali pored postojećihkovanica nemamo drugih dokaz-a o tome da je kralj Offa bio mus-liman. Ne postoje detalji u vezitoga kako je on došao u kontaktsa islamom ali ono što istoričarispominju je to da se engleska cr-kva vjerno postarala da uništisvaki mogući dokumenat koji binam nešto više rekao o vjeri ovogkralja. Da li je islam primiosamostalno ili je islam primio jošneko od članova njegove familijeili rođaka? Moglo se desiti to daje kralj Offa stupio u kontakt sanekim od islamskih učenjakaprilikom njegove posjete Jerusa-limu-Kudsu, i da je tamo prigrlioislam. Moguće je da se sa islam-om susreo i preko islamskeŠpanije. Vladao je Britanijom uperiodu vladavine halife Harunael-Rešida.

Sve u svemu detaljnije podat-ke o svemu ovome engleska i fra-ncuska enciklopedija ne iznosešto je još jedan razlog više da sevjeruje u to da je britanski kraljOffa baš bio musliman!

Priredio: Sead Jasavić

Da li je britanski kralj Offa bio musliman?

(rođen: 730.; vladao od 759 do 796)

VIŠE DETALJA O NAVEDENOM:

• Ann Williams, Alfred P. Smyth and D. P. Kirby A Biographical Dictionary of Dark Age Britain (Seaby 1991)• The Catholic Encyclopedia at http://www.newadvent.org/cathen/11215c.htm • The 1911 Encyclopedia Britannica at

http://33.1911encyclopedia.org/O/OF/OFFA_KING_OF_MERCIA.htm • Did King Offa Accept the Faith of Islam? From 'The Muslim' Magazine athttp://www.sunnahonline.com/ilm/seerah/0037.htm • King Offa of Mercia and the Islamic Coin at http://www.bohra.net/archive/offa.html • Did King Offa Become a Muslim? at http://answering-islam.org.uk/Hoaxes/offa.html

EELLIIFF jul, 2008.islamske novinegazetë islame 8ŽENE U ISLAMU

Islam, kao jedna od najraspr-ostranjenijih religija u svijetu imasvoje karakteristike i specifičnos-ti, po kojima je manje-više postaopoznat među drugim vjerama inarodima. On od svojih pristalica(muslimana) traži izvršavanje odr-eđenih propisa i dužnosti, kao inečinjenje, tj. ostavljanje po stra-ni drugih stvari. Što se tiče ženeu islamu, ona ima posebno mjes-to i važnost, ali i posebne dužnos-ti i posebne propise od ljudi što,recimo, nije slučaj sa ostalim reli-gijama. Primjera radi, da spomen-emo zabranu miješanja i osamlji-vanja sa muškarcima koji joj nije-su bliski rod, ili propis oblačenjai nošenja mahrame i tome sično.Kako i u kolikoj mjeri je ovo zast-upljeno u našoj državi, svimanam je poprilično poznato. Među-tim, kakvo je stanje u ostatku svi-jeta? Da li sestre u drugim držav-ama nailaze na probleme zbogispovijedanja vjere, kako ljudi dr-ugih vjera posmatraju ovu stvar, ida li im to predstavlja problem?Ovom prilikom ćemo potražiti od-govor na ova i druga slična pitan-ja.

Izvršila sam anketu sa svojimkoleginicama i prijateljicama otome, u kojoj mjeri uspijevaju dasprovode propise vjere u svojimsredinama?

Sve one dolaze iz različitihsredina, kultura, običaja, država ikontinenata i različitih su boja iizgleda (što svakako nije ni najma-nji problem u islamu). Ali, s dru-ge strane, sve nas vezuju zajed-ničke vrijednosti, koje nas ujednoi čine bliskima, jednom riječju se-strama, a to su jedna vjera, Islam,mahrama i zajedničko studiranjeu Damasku, u Siriji.

OO ttoommee kkoolliikkoo iimmaa mmuusslliimmaa--nnaa,, ii kkaakkoo jjee bbiittii mmuusslliimmaann uu JJuužž--nnooaaffrriiččkkoojj rreeppuubblliiccii,, AAmmiinnaa EEbbrraa--hhiimm ((2211)),, ssttuuddeennttiiccaa EEkkoonnoommsskk--oogg ffaakkuulltteettaa uu CCaappee TToowwnnuu kkaažžee::

"U Južnoj Africi ima oko 5%muslimana, ali i pored toga slobo-da je u ispovijedanju religije, baru mom gradu. Znači možemooblačiti hidžab na univerzitetima,na poslu, bez ikakvih problema,međutim, u nekim drugim kraje-vima nekada bude diskriminaci-je, ali ne u tolikoj mjeri.

Što se tiče muslimana oni supodijeljeni na dva dijela. Jedandio gdje je islam zastupljen maloviše, i drugi, gdje ja živim, gdje jeobrnuta slika.

OO ttoommee ssttaa mmiissllee nnjjeennii pprriijjaattee--lljjii oo nnooššeennjjuu hhiiddžžaabbaa,, AAmmiinnaa kkaažžee::

"Kada stavim hidžab, nekimoji prijatelji misle da sam veo-ma religiozna, međutim ima ionih koji smatraju da to nije umodi, da nije otmeno i gledajume na drugi način, ali to meni nepredstavlja problem. A što se tičeprijatelja nemuslimana, oni topoštuju, što stvarno cijenim."

NNaa ppiittaannjjee kkaakkoo jjoojj ssee ddooppaaddaaDDaammaasskk ii zzaaššttoo jjee uu DDaammaasskkuu,,kkaažžee::

"Puno volim Damask, njego-vu kulturu, ljude, i naravno načinna koji se praktikuje vjera. Adošla sam u Siriju kako bih nauči-la arapski jezik, Kur'an, i boljeupoznala svoju vjeru i to prenijelaženama u mom kraju. Jer, kakosam napomenula, živim u okolinigdje nijesu tako dobri muslimani,tako da trenutno nemamo muali-ma koje bi poučavale žene, pasam jedna od rijetkih koja se odl-učila na ovaj put i prihvatila seove teške zadaće. Zahvalna samAllahu što je mene odabrao odtoliko drugih djevojaka. Da baš jadrugima ukazujem na loše stvari,da ih savjetujem i pokušavam up-utiti na prvi put, meni je to velikačast i zadovoljstvo. I zahvalna sammu što me je odabrao da budempripadnica ove divne vjere."

Žž iivvoottnnuu pprriiččuu,, ii pprroobblleemmee zzbb--oogg nnooššeennjjaa mmaahhrraammee SSaaffiijjaa ((2255)) iizzPPaarriizzaa ((FFrraannccuusskkee)) zzaappooččiinnjjee::

"Prije Islama bila sam kršćan-ka, primila sam Islam prije šestgodina, pet mjeseci poslije događ-aja 11. septembra. Dok sam bila ukršćanstvu osjećala sam nezado-voljstvo sobom i svojim životom, ikao da sam uvijek tragala zanečim, nečim što će me usrećiti.Često sam sebi postavljala pitanja

na koja ne bih nalazila odgovore.Bila mi je data, takoreći, "slobo-da" od strane roditelja, tako dasam mogla činiti šta mi je volja,međutim uvijek sam se bojala štaće biti sa mnom, i kuda vodi ovasloboda, da bih nakon što se des-io ovaj događaj rezonovala boljestvari. Tada sam i čula o ovojvjeri.

Kasnije sam "slučajno" upoz-nala neke prijatelje muslimane,oni su mi pričali o ovoj vjeri, tome zaintrigiralo pa sam odlučilapotražiti na internetu, a i od njih,neke knjige o Islamu.

Nakon nekog vremena čitan-ja knjiga, osjećala sam se nekakoispunjenijom, počela sam dobijatiodgovore i osjetila sam da je islamupravo to za čime sam ja tragala ida je to što me čini srećnom. Ta-ko da sam odlučila prihvatiti Isla-m. To je mojim roditeljima, nar-avno teško palo, jer nijesu moglipojmiti da njihova kćerka prihvatidrugu vjeru. A još posebno "Isl-am".

Kada sam se odlučila na ovajčin pohađala sam koledž. Nakondvije godine pohađanja odlučilasam da se pokrijem. Kada samotišla sa mahramom na čas, poz-vala me je direktorica i rekla mida ukoliko želim nastaviti studijeu dotičnoj školi moram skinuti hi-džab. Naravno nijesam pristalana to, tako da sam prekinula stu-dije.

Što se tiče mojih roditelja, jasam za njih prevršila svaku mjer-u, te je za mene postalo tijesno ukući. Kasnije sam upoznala divn-og momka, za koga sam se kasni-je i udala. Sada sam u Siriji kakobih nastavila započete studije, a ikako bih mogla slobodno, ujedno

i prakticirati vjeru, a i završiti stu-dije. Međutim, pored ove činjeni-ce da su za nas žene, koje nosimohidžab, studije, posao, i mnogedruge stvari zabranjene, broj mu-slimana u Francuskoj je velik, pri-bližno šest miliona, hvala Allahuna tome. Svakoga dana ljudi ši-rom Francuske prihvataju Islam,što me posebno raduje, a i gajimnadu da će se kad-tad moj narodu potpunosti prihvatiti Islamu.Zahvalna sam Allahu što me upu-tio i počastio me ovom divnomvjerom. Imam poteskoća i proble-ma, ali, šta su ove muke u poređ-enju sa Džehenemskim."

KKaakkoo ii uu kkoojjoojj mmjjeerrii ssee ssmmiijjeepprraakkttiikkoovvaattii IIssllaamm uu jjeeddnnoojj oodd ssllaa--vveennsskkiihh ddrržžaavvaa?? ŠŠttaa oo ttoommee mmiisslliiookkoolliinnaa uu kkoojjoojj žžiivvii,, ppoojjaaššnnjjaavvaannaamm FFaattiimmaa ((2200)) iizz MMaahhaacckkaallaa,,nneeddaalleekkoo oodd MMoosskkvvee ((RRuussiijjaa))::

"Ukoliko želim šetati ulicamaMoskve bude različitih dobaciva-nja, pogleda, takoreći, diskrimna-cije od strane ljudi, jer u našojzemlji rijetko možete vidjeti pokr-ivenu osobu, uprkos tome što pr-ocenat muslimana nije nimalomali. Pored svega ovoga, hvalaAllahu, nema problema ukolikose želi studirati s mahramom, me-đutim, posla za nas pokrivene ne-ma. Šerijatskih ustanova u našojzemlji nema, tako da sam ovdjeda usavršim svoje znanje na poljuIslama, a i da naučim jezik Kur'a-na i hadisa Resulullaha s.a.w.s."

Fatima je inače veliki opti-mista da će se stanje inšaAllah ubudućnosti popraviti, i da će mus-limanke sa mahramom moći dauživaju ista prava kao i svi ostalistanovnici Rusije. Da će se i zanjih naći mjesta na biroima za za-

pošljavanje, i da će ljudi u hidža-bu vidjeti ono što vide muslima-nke, a to je svakako, samo dobro.

MMaalleezziijjaa jjee ddrržžaavvaa ggddjjee ssuu7755%% mmuusslliimmaannii ii nneemmaa pprreepprreekkaauu iissppoovviijjeeddaannjjuu vvjjeerree,, ččaakk jjee ii pprree--ddssjjeeddnniikk ddrržžaavvee,, AAbbdduullllaahh,, mmuussllii--mmaann,, kkaažžee NNuurr ((2222)) iizz KKuuaallaa LLuu--mmppuurraa::

"Hidžab je prisutan još oddavnina u Maleziji i svi ljudi topoštuju. A žene su zahvalne Alla-hu što mogu bez problema prakti-cirati svoju vjeru, jer kako kažu,putem hidžaba žena štiti sebe odrazličitih štetnih uticaja.

Mogu reći, što se tiče Islama,da je u Maleziji za svaku pohvalu,da ima dobrih muslimana, šeri-jatskih fakulteta, džamija, televiz-ija, programa, ali sam u Siriji ka-ko bih naučila jezik Dženneta, atakođe i studirala šerijat sa izvora,tamo gdje se znanje prenosi s gen-eracije na generaciju. Imati takvuulemu je blagodat od Allahu inikada Mu se ne mogu zahvalitina tome."

OO ttoommee kkaakkoo jjee pprriimmiillaa IIssllaamm,,ššttaa zzaa nnjjuu zznnaaččii bbiittii pprriippaaddnniikk oovveevvjjeerree,, kkoolliikkoo iimmaa mmuusslliimmaannaa uunnjjeennoomm kkrraajjuu,, ii kkaakkoo ookkoolliinnaa ggllee--ddaa nnaa nnjjeenn hhiiddžžaabb,, LLaajjllaa iizz BBrraazziillaakkaažžee::

"Prije dvije godine sam primi-la Islam. Upoznala sam preko int-erneta momka muslimana, kojimi je pričao o ovoj vjeri. Puno mise svidio način na koji Islam pri-lazi siromasima, jetimima, da nepravi rasne razlike. Koliki akce-nat stavlja na čistoću, učenje, i štoje najglavnije, ima svoj cilj. Poredovoga trudila sam se da nađemneku knjigu kako bih više saznalao časnoj vjeri. Dotični momak mije preporučio da potražim Ku-r`an. Tražila sam, ali nažalost umom gradu nijesam mogla naćini Kur'an, a kamoli neku druguislamsku knjigu. Da bi mi kasniječovjek iz drugog grada, koji je ne-kada bio svećenik i primio Islamposlao Kur`an, i objasnio mi ka-ko da postupim s njime. Okupalasam se i počela učiti Kur'an. Na-kon nekog vremena čitanja, shva-tila sam ljepotu Islama, tako dasam prihvatila Islam, a zatim se ipokrila. Što se tiče posla, otpušte-na sam, a i pokušavala sam se za-posliti, ali nažalost bezuspješno,čak šta više dobila sam opomenuod Suda da se iselim iz grada."

KKaakkoo ookkoolliinnaa gglleeddaa nnaa nnjjeennhhiiddžžaabb,, LLaajjllaa kkaažžee::

"Često bi govorili: žena Usa-

Muslimanka u svijetu

EELLIIFFjul, 2008.islamske novine

gazetë islame9 ISLAM I NAUKAme bin Ladena, ili odlazi iz gra-da, mjesto ti nije među nama i sli-čno. Ali, hvala Allahu, to me nijepokolebalo. Iako sam jednim dije-lom osjećala strah, jer živjeti ugradu gdje su samo 3 osobe mus-limani, i to 2 muškarca i ja, nijelahko, ali hvala Allahu, koji mi jepodario sabura da ustrajem nasvim tim iskušenjima.

Ubrzo sam došla do zaključkada je bolje da napustim grad, a imomak s interneta me je zapro-sio, tako da sam odlučila udati seza njega.

Sada smo u Siriji, učimo našudivnu vjeru, a i sestrama širomsvijeta bih savjetovala da uvijekostanu postojane u vjeri, da se nepokolebaju, jer nakon poraza uvi-jek dolazi pobjeda. Pored toga uSiriji podučavam djecu englesk-om jeziku.

Mnogo sam srećna što se kon-ačno mogu buditi bez osjećaja st-raha, što ujutru mogu čuti glasmujezina koji poziva svakog jutrada se odazovemo Allahu. U Sirijime posebno raduje što na svakomkoraku mogu vidjeti pokrivenu se-stru, tako da ne žalim truda kojisam uložila. Nikada se ne moguzahvaliti Allahu što me je uputio,što je mene izabrao da ja budemjedna od sljedbenica ove vjere, išto me je izveo iz tmine na svjetlo"

SSaauudd ((1177)) iizz HHeerruugglliissaa ((SSoommaa--lliijjaa)),, iinnaaččee hhaaffiizz KKuurr''aannaa,, uuččii nnaaššeerriijjaattsskkoomm uunniivveerrzziitteettuu.. KKaakkoo jjeebbiittii mmuusslliimmaannkkaa uu nnjjeennoojj ddrržžaavvii,,ttjj.. ddrržžaavvii ggddjjee ssuu 110000 ooddssttoo mmuussllii--mmaannii,, kkaažžee::

"S obzirom da je sada uSomaliji rat sa Etiopijom, mogureći da je prije rata bila ljepotauživati Islam na našim prostori-ma. Na svakom mjestu je odisao,uvijek je bilo okupljanja, dersova,programa, a najljepši dani za nassu bili dani Bajrama. Da ne gov-orim koliku ulogu kod nas imažena u odgoju djece, čak šta višeu stanju je zapostaviti sve poslovekako bi svoje dijete naučila ispra-vnom vjerom, ispravnim govor-om, tako da kod nas ne možetevidjeti ženu da radi u adminis-traciji, ili drugim poslovima, bardok joj dijete ne poraste toliko dase može starati o sebi.

Pored svih ovih ljepota uživa-nja Islama, Uzvišeni je htio daiskuša naš iman, tako da se sadanaša braća bore kako bi dokazalida je istina ono što slijedimo, i ka-ko bi dokazali da je Allahova riječgornja. Poznato nam je da kadaAllah zavoli neki narod On impošalje iskušenje kako bi iskušaonjihov iman, a kasnije ih nagra-dio.

U ovoj "nesreći" je i sreća dasam ovdje u Damasku, da moguupoznati drugarice iz cijelog svije-

ta, kao i njihovu kulturu, a i vid-jeti kako je biti muslimanka naistoku, zapadu, sjeveru i jugu ovenaše planete."

KKoolleeggiinniiccaa SSaaffiijjaa ((2222)),, iizz LLoonn--ddoonnaa,, pprriiččaa kkaakkoo jjee bbiittii mmuusslliimmaa--nnkkaa uu EEvvrrooppii,, ttaaččnniijjee uu EEnngglleesskkoojj::

"Muslimanka u Engleskoj uži-va sva prava vezana za vjeru, jerEngleska je širokogruda zemlja, ai ljudi u njoj su prijateljski raspo-loženi. U nekim gradovima imaosnovnih, srednjih škola i fakulte-ta na bazi šerijata. Što se tiče hi-džaba, ljubazno je prihvaćen odstrane okoline, iako im nekadabude čudno, i pitaju se šta je to,jer prije 5-6 godina nijesu imalipriliku susresti se sa njim. S obzi-rom da je Islam u mojoj državi uz-eo maha u posljednjih nekolikogodina, procenat muslimana uEngleskoj je 3%. Većina stanovni-ka su kršćani, tako da često budediskusija, debata na relaciji Islam-Kršćanstvo, što za nas ima pose-ban značaj, jer ljudi širom Engle-ske mogu čuti za našu vjeru.

ZZaaššttoo jjee uu DDaammaasskkuu,, oonnaa kkaa--žžee::

"Fakultet na kojem studiramsvake godine šalje nekoliko najbo-ljih učenika na Istok, kako bi seupoznali bolje s vjerom, pa toznanje kasnije prenosili drugimau zemlji. Veliko je iskustvo vidjetikako je biti musliman na Arapsk-om poluostrvu, tako da sam ovdjekako bih se što više okoristila.Inače puno volim Fikh (šerijatskopravo) što i studiram, tako daželim biti dobra u onome štovolim.

Boravak ovdje je jedno velikoiskustvo i svima bih savjetovalada ozijarete Damask, jer je Dama-sk takođe i istorijsko mjesto gdjeima puno kulturno-istorijskihznamenitosti."

Ove djevojke su pokazale svo-ju spremnost na žrtvovanje u imeislama i njegovih vrijednosti. Ne-ke od njih su zauvijek napustilekraj u kome su rođene, živjele,provele djetinjstvo i mladost. Ne-ke su podnosile jaku diskriminac-iju, ali ipak su ostale postojane uvjeri. One nam zaista služe zaprimjer.

Mi, u našoj maloj i lijepoj drža-vi, treba da se borimo svojim obra-zovanjem, primjernim ponašan-jem i smjelošću kako bi i ostali gr-ađani izgradili jedan lijep, dem-okratski i liberalan stav po ovompitanju. Kako bi svako mogao isp-ovijedati svoju vjeru onako kakoželi, i kako bi svi zajedno mogli daživimo u slozi i u međusobnompoštovanju. Jer, kako je poznato, urazličitostima je bogatstvo.

RReessmmiijjaa HHoott,,Damask

U jednom martovskom tekstu iz britanskog"Indipendenta" autor, Pol Valeli, skicira mnošt-vo otkrića kojima su islamski naučnici i pron-alazači zadužili današnji svijet. Sve to dok sehrišćanska Evropa zamajavala dilemama o anđ-elima, prvobitnom grijehu…

Primjera radi, muslimanski matematičar ifizičar, Ibn Al Haitam (Alhacen), je u 10. vijekukonstruisao prvu kameru (riječ kamera je arap-skog porijekla) i zapravo je prva osoba koja jefiziku od filozofske aktivnosti pretvorila ueksperimentalnu nauku.

Već u 9. vijeku, arapski astronomi planetuZemlju smatraju loptom, pet vjekova prijeGalileja.

Čitav milenijum prije braće Rajt, islamskipronalazač, Abas ibn Firnas (Armen Firman),konstruisao je leteće mašine i prototip današn-jeg padobrana (aerodrom u Bagdadu i krater naMjesecu nose ime ovog čovjeka).

Iako su stari Egipćani i Rimljani koristilineku vrstu sapuna, tek su Arapi kombinovalimasti, natrijum hidroksid i arome, što je recep-tura koju u proizvodnji sapuna danas korističitav svijet. I šampon je u Evropu donesen izmuslimanskih zemalja.

Destilaciju alkoholnih pića izumio je araps-ki naučnik, Ibn Hajan (Geber), kao i mnoštvobazičnih hemijskih procesa (purifikaciju, oksi-daciju, kristalizaciju i druge). Ovaj čovjek bio jeprvi koji je transformisao alhemiju u hemiju,odnosno koji se smatra osnivačem moderne he-mije.

Arapski inžinjer, Al Džazari, izumio je obrt-nu osovinu, to jest jedan od osnovnih elemena-ta mehaničkih uređaja širom svijeta, uključu-jući tu i motor sa unutrašnjim sagorijevanjem.

Većina savremenih hirurških instrumenataistog je dizajna kao i instrumenti koje je u 10.vijeku konstruisao arapski hirurg, Al Zahravi.

U 13. vijeku, islamski ljekar, Ibn Nafis, opi-sao je cirkulaciju krvi, 300 godina prije otkrićaVilijema Harvija.

Prvi mlin konstruisan je u Persiji 634. god-ine, oko pet vjekova prije nego što se pojavljujeu Evropi.

Sistem brojeva koji je u upotrebi na planetiosmišljen je od islamskih matematičara i ispr-avno ga nazivamo arapskim. Algebra je arapskariječ (naslov knjige arapskog matematičara), aalgoritmi i većina trigonometrije vodi porijekloiz muslimanskog svijeta.

Iako je barut otkriven u Kini, tamo je upot-rebljavan za vatromet, a Arapi su ti koji usavrš-avaju upotrebu baruta u vojne svrhe.

Moderni ček takođe ima porijeklo u ekon-

omskim praksama islamskih društava. Iako svi mislimo da šah vodi porijeklo iz

Indije, igra šaha kakvu poznajemo danas zapra-vo je osmišljena u Persiji i preko španskih mus-limana uvedena u Evropu i svijet.

Čovjek po imenu Ali ibn Nafi u Evropu do-nosi praksu trodijelnog obroka: supe, ribe ilimesa, te voća ili dezerta.

O značaju kafe za funkcionisanje današnjegsvijeta nepotrebno je trošiti riječi.

Zadivljujuće, zar ne? A spisak je daleko odkonačnog.

Iako inspirativna, tema o kojoj bi valjalorazmisliti nije uticaj religije na naučnoistraživa-čke prakse, niti je tema evropska zaboravnost isamozaljubljenost, već činjenica kako određenedruštvene orijentacije donose ili ne donose na-predak. Od osmog do trinaestog vijeka, islams-ki svijet bilježio je svoje zlatno doba, sopstvenurenesansu. U ovom značajnom istorijskom peri-odu, islamska društva su uveliko obišla Evropuu svakom pogledu: naučnom, tehnološkom, pr-ivrednom, umjetničkom. Zatim se Evropa oslo-bodila ideoloških stega i nanovo povela u tojzamišljenoj trci.

Istorija pokazuje da, za dovoljno vremena,gotovo svako može prosperirati i obići one dru-ge, kao što svako može zaostati i pasti u blato.

Priredio: M.D.

Muslimanski pronalasci iz Zlatnog doba islama idanas fasciniraju i opominju istovremeno

Uspon idekadencija

DDeettaalljj iizz iissllaammsskkee aarrhhiitteekkttuurree uu KKoorrddoobbii

korrik, 2008. 10

Angazhimi shpirtëror iArabëve para Islamit ishte ikufizuar vetëm në poezi, qëatëherë e arriti edhe lulëz-imin e vet më të lartë.

Njohuria e tyre në astro-nomi nuk ishte tjetër posastrologji, kurse për njohjene medicinës mos të flasim.Profesionet tjera të tyre ish-in: studimi i gjurmëve të nje-rëzve në rërë, prognoza atm-osferike, duke u bazuar në redhe drejtimet e erës, mohimii të ardhmes etj., jo që nukmund ta quajmë njohuri poredhe naive. Të gjitha tëmirat që mbështeteshin nëmendjen e bijve të shkret-ëtirës, me të cilën kreno-heshin, mirë e ruanin dhebrezit të ri ia dorëzonin. FejaIslame, të cilën Arabët shpe-jt e pranuan, ua hapi fushate reja të punës, për njohurishumë sferash.

Islami bazohet në Kur'andhe në Sunnet. Kur'ani ështëburim i të gjitha njohurive,prandaj studimi i Kur'anitështë obligim dhe nevojë ele-mentare, e në radhë të parëleximi i tij. Mësuesi i parëishte Muhammedi a. s., pas-taj sahabët (shokët) e tij. Nëxhami, pasi e falin namazin,mësonin Kur'an, sheriatin,praktikën islame etj.

Sahabët, shokët e Pejga-mberit a. s., me vëmendje epërcillnin çdo hap të tij,mbanin në mend fjalët e tijmbi fenë dhe principet feta-re mbi jetën. Në këtë mënyrëata edhe u bënë mësuesit mëautoritativë pas Muhamme-dit a. s. Leximi dhe komenti-mi i Kur'anit, tubimi i ha-ditheve, themelimi i shke-ncës së akaidit dhe shkencate tjera ishin dëfrime përmendimtarët e shekullit tëparë.

Për arabët kjo nuk ishtevështirë, sepse Kur'ani ishtenë gjuhën arabe. Por, jo- ara-bët që e pranuan Islamin,numri i të cilëve rritej çdoditë e më shumë, hasnin nëpengesa. Për ta ishin të pan-johura shumë shenja të shkr-imit arab, i cili nuk ishte plot-

ësisht i përsosur, gjë që shka-ktonte gabime gjatë leximittë Kur'anit. Për ta tejkaluarkëtë gjendje, gjuhëtarët i ven-dosën disa pika (nukta) lartëdhe poshtë shkronjës në she-një vokali dhe bashkëtingël-lore të ngjashme, kurse disatë tjerë u morën me etimol-ogjinë dhe terminologjinë eshkronjave dhe të fjalëve sidhe drejtshqiptimin e tyre.Kështu filloi zhvillimi i shke-ncës së leximit të Kur'anit ,ilm 'ul- kiraeti. Gramatika egjuhës arabe, ilm'ul-sarfiwe'n-nahwi, të cilën me entu-ziazëm e studiuan edhe joara-bet, të cilët dëshiruan tamësojnë Kur'anin, hadithet,poezinë e vjetër arabe dheshkencat e tjera që posa kis-hin filluar t`i marrin bazat epara.

Përveç shkencës së lexim-it të Kuranit, të hadithit dhekomentit të tij, filluan të zhv-illohen edhe: Shkenca mbi tëvërtetat e besimit, Akaidi,Shkenca e të drejtës fetaredhe të devotshmërisë, Ibad-eti dhe drejtësia në përgji-thësi dhe Muamelati. Të gjit-ha këto shkenca të porsafor-muara mësoheshin nëpërxhamia.

KKuutt--ttaabbëëtt--mmeekktteebbeett

Shkollat fillestare të quaj-tura Kut-tab (sot: mektebe)gati ishin në çdo xhami apomesxhid. Këtu fëmijët më-sonin të shkruajnë dhe të lex-ojnë. Mësuesi i parë quhejMukatib. Shpërblimi i tij ishtedhuratat që ia jepnin prindërite fëmijëve të pasur. Këto shko-lla ishin private dhe problem iasaj lagjeje. Organet kompe-tente shtetërore nuk ndërhy-nin aspak në këto punë.

Pas këtij mësimi, fëmijadërgohej në xhami, në mësimtë mesëm dhe të lartë, kumësuesi (muderrisi) mbanteligjërata publike. Nëse nukmjaftonte vendi apo nuk ishintë kënaqur me shkallën editurisë fëmijën e dërgoninnëpër vende të ndryshme përtë kërkuar dituri. Ata shëtit-shin gjersa e gjenin mësuesinqë u pëlqente dhe aty qën-dronte për të mësuar. Prindi itij ishte i obliguar ta furni-zonte fëmijën e tij edhe kur takalonte kufirin sipas sheriatit.

XXhhaammiiaa -- sshhkkoollllëë ee mmeessmmeeddhhee ee llaarrttëë

Muderrisi (shejhu apo us-

tadhi) ulej në një kënd të xha-misë e rreth tij tuboheshinnxënësit (tilmidh apo talib) tëcilët me vëmendje e dëgjoninshejhun e tyre, shënonin dhembanin në mend. Shejhuvetë e lexonte ndonjë tekst,apo e lexonte ndonjë nxënëse pastaj e sqaronte me shem-buj. Ndodhte edhe kjo qënxënësi ta zëvendësonte ed-he mësuesin, kurse ai (mësu-esi) qëndronte anash, e sipasnevoje jepte sqarime. Kjo ish-te aq më mirë, sepse diskuto-hej dhe bëheshin pyetje apo imbronin pikëpamjet e med-hhebeve të tyre.

Disa prej këtyre shkollavequheshin sipas dijetarit tëxhamisë si: rrethi i nxënësvetë Ebu Is'hakut, Shiraziut nëxhaminë e El-Mensurit nëBagdad, kurse autoriteti ishkollës varej nga shkalla edijetarit dhe numri i nxënës-ve. Nëpër qytetet e mëdha,ligjëratat i mbanin disa dije-tarë në disa vende, në disasfera dhe shpesh edhe në tënjëjtën kohë. Nxënësi i ndi-qte disa ligjërata dhe mës-onte aq sa donte dhe kur do-nte, kurse mësuesin e zgjid-hte sipas dëshirës së tij. Nxë-nësi i cili shkonte rregullisht

në shkollë, mësuesi e shëno-nte se është i rregullt, dhe,sa duket, kjo ishte krejt çkanxënësi merrte nga mësuesii tij. Mbi aftësinë e tij nukvendoste mësuesi, por aivetë duhet ta tregonte atëduke organizuar korrepti-cione e pastaj duke i mësuartë rinjtë e pavarur. Autoritetii tij varej nga kolegët e tijdhe nga numri i dëgjuesveetj.

Mësimi publik ishte pri-vat. Dijetari nuk kishte kurr-farë kompetence apo privi-legje për këtë. Ai atë e bëntepër hir të Islamit sepse ështëmëkat të kesh dituri e mos tashfaqësh atë. Dëshira e lirëshpirtërore i nxiste dijetarëte asaj kohe që mos të rrinëduar kryq. Numri i dijetarëvegjithnjë rritej. Përveç Medi-nës dhe Mekkes, shkolla uhapën edhe në Damask, Ku-fe, Basra, Bagdad, Kairo etj.Me hapjen e tyre u zmadhuaedhe horizonti i njohurive. …

Xhamia, pra, nuk ështëvetëm vend lutjeje, devots-hmërie, por në të njëjtënkohë edhe mësonjëtorja eparë dhe më e lartë ku mëso-heshin dhe zhvilloheshin njo-huri të reja dhe progresive.Nëse i bëjmë një vështrimdhe mendojmë se sa xhamiakanë mund të jenë, në tëcilat janë mbajtur mësimepublike, në kohën e Islamitprej Perëndimit në Lindje,prej Oqeanit Atlantik e gjerënë brigjet e liqenit Kaspik,Detit të Zi dhe Detit Mesdhe,prej Pirinejeve e gjer në thel-lësi të Afrikës dhe brigjet eOqeanit Indian. Vetëm nëBagdad ishin më se 100.000xhamia, në Kajro 30.000xhamia, në Kordovë 3000sosh të mëdha.

Nëse e marrim vetëm nënjëqind xhami (1/100) nganjë shkollë prapë numri ishkollave shumëfish do takalonte numrin e sotëm tëshkollave në këto vende dhejashtë tyre, kurse numri i nx-ënësve do të ishte impozant -absolut.

Përktheu: N. Ibrahimi

Xhamia - mësonjëtorjae parë dhe më e vjetër

1111 korrik, 2008. EELLIIFFislamske novinegazetë islameEDUKATË

Në pamje të parë, titulli ikëtij shkrimi të krijon për-shtypjen se kemi të bëjmë menjë parim të jurisprudencësislame, të përpiluar nga studi-uesit e kësaj shkence. Në faktnuk ekziston ndonjë i tillë, qëtë jetë publikuar në këtë tekst,porse përmbajtja apo domethë-nia e këtij parimi është i saktëdhe i pranuar në kënd-vështrimin e Sheriatit, si dhe izbatueshëm përgjatë gjithë his-torisë.

Vetë pejgamberi Muham-med s.a.v.s, bashkëkohësit e tijsi dhe halifet e drejtë e kanëjetësuar vetë këtë parim. Kjoka ndodhur edhe me gjithëmuslimanët në historinë eadministrimit të kalifatit. Çdotrashëgimi e përshtatshme dhee dobishme është përzgjedhurme kujdes dhe është përdorur.Kurani, vetë më vete porosit qënjerëzit duhet të përfitojnëedhe nga gjallesat e tjera. Sul-ejmani a.s. shfrytëzoi komu-nikimin me pupëzën, për tëkorrur një fitore domethënëse:““UUnnëë,, tthhaa qquukkaappiikkuu,, kkaammddiijjeennii ppëërr ddiiççkkaa qqëë ttii nnuukk ee ddiiddhhee ttëë kkaamm ssjjeellllëë nnggaa SSeebbeeii nnjjëëllaajjmm ttëë ssiigguurrtt”” (Neml: 22)

Ky qe shkaku që Mbretë-resha Belkizë të bëhet bes-imtare dhe qeverisja në vendine saj të ndryshojë rrënjësisht.““TThhaa ((mmbbrreettëërreesshhaa)):: ZZoottii iimmuunnëë ii kkaamm bbëërrëë ppaaddrreejjttëëssii vveetteessssiimmee ((ee pprraannoojj mmëëkkaattiinn ttiimm))ddhhee bbëëhheemm mmuusslliimmaannee dduukkee jjuubbaasshhkkuuaarr SSuulleejjmmaanniitt,, ppëërr ZZoo--ttiinn ee ggjjiitthhëë bboottëërraavvee”” (Neml:44)

Në një rrëfim tjetër në Ku-ran, një bir i Ademit mori më-sim nga sorra dhe e varrosi vël-lanë e tij nën britjet e pen-desës. ““AAttëëhheerrëë eeppsshhii ii ttiijj ee bbii--nnddii aattëë ppëërr mmbbyyttjjeenn ee ttëë vvëëllllaaiitt;;ddhhee ee mmbbyyttii.. AAii mmbbeettii pprreejj mmëë ttëëddëësshhppëërruuaarrvvee ((hhiiddhhëërrooii pprriinnddëë--rriitt,, mmbbeettii ppaa vvëëllllaa,, uu ppëërrbbuuzzpprreejj ZZoottiitt ddhhee uu ffuutt nnëë xxhheehheenn--nneemm)).. AAllll--llllaahhuu ddëërrggooii nnjjëë ssoorr--rrëë,, ee cciillaa ggrrooppoonnttee nnëë ddhhee,, ppëërrtt’’ii ttrreegguuaarr aattiijj ssee ssii ttaa mmbbuulloojjëëttrruuppiinn ee vvëëllllaaiitt.. AAii tthhaa:: ““II mmjjeerriiuunnëë,, ssii nnuukk qqeesshh ii aaffttëë ttëë bbëëhheemm

ssii kkjjoo ssoorrrrëë,, ee ttaa mmbbuulloojjaa ttrruuppiinnee vvëëllllaaiitt ttiimm??”” AAsshhttuu mmbbeettii iippeenndduuaarr..”” (Maide: 30-39)

Trashëgimia e përvojës sëgjithë Krijimit është një parimi lëvduar dhe i venduar në njërend të respektueshëm në gjyk-imin që Zoti i ka falur njeriut.Shfrytëzimi i përvojës së mbl-edhur nga njeriu, shpalljeve tëzbritura nga Qielli, përditësi-mot dhe gjakimit të tyre nga tëdërguarit, është një parim qëgjendet i shtrirë përgjatë gjithëperiudhës së pejgamberisë sëMuhamedit a.s..

Ishte kjo qasje që e bëriPejgamberin a.s., që në mome-ntet e ndërdyshura të Betejëssë Hendekut, të merrte përvo-jën e persëve në hapjen e hen-deqeve përreth qyteteve, që tëpengonte ushtritë armike. Si-pas transmetimit të Imam IbnHaxherit, ky mendim u dhanga Selman Farisiu. “Në Persi,kur armiku na rrethonte ne ha-pnim hendek rreth nesh”(Fet’hul-Bari 8/148) i tha Sel-mani të Dërguarit. Hamendës-imet e gjymta për mos trashëg-iminë e përvojës botore të zjar-rputistëve, politeistëve, etj,marrin një shuplakë të fortënga puna e dorës së Pejgambe-rit për gropimin e këtij kanali.

Kur lindi nevoja e thirrjessë njerëzve për t’u falur, musli-manët e rrahën këtë çështjemes tyre. Kishte propozime qëtë përdorej briri i hebrenjveapo këmbanë e të krishterëve.(Transmeton Imam Buhariu tekapitulli i ezanit, si dhe ImamTirmidhiu te kapitulli i namaz-it.)

S’është për t’u habitur qëPejgamberi a.s. nuk i qortoiapo ndali kur ata bënë propoz-ime të tilla; ai e pa të udhës qëdiskutimi të mbetej i hapur,derisa erdhi propozimi përezanin.

Kur Pejgamberi a.s. predi-konte, qëndrimi në këmbë elodhte. Temmim el – Dari ipropozoi përdorimin e mimbe-rit. Këtë gjë ai e kishte parë në

Sham (Siri). Ebu Hurejra trans-meton: “Pejgamberi a.s. kurpredikonte mbështetej tek njëtrung palme, ‘qëndrimi në kë-mbë po më lodh’ thoshte.Lërmë të bëj një mimber ashtusiç kam parë të bëhet në Sham- tha Temmim el – Dari. I Dër-guari u këshillua për këtë dheme shokët e tij, të cilët e pël-qyen propozimin. (Fet’hul Bari3/60) Fakti që Shami ishtenën administrimin e bizanti-nëve të krishterë nuk e preurrugën e përvetësimit të zgjid-hjes më të mirë.

As procedurën e vulosjes sëkorrespondencës, nuk e kishinmuslimanët, por Buhariu dheMuslimi transmetojnë se kurPejgamberi a.s. vendosi t’jushkruajë mbretërve të atëbot-shëm, Herakliut, Kisrait dheNexhashiut, sahabët i thanë,“Ata nuk pranojnë letër të pa-vulosur. Pejgamberi a.s. bërinjë unazë argjendi për vulëdhe në të gdhendi fjalët “Muh-ammedi i dërguari i Allahut”.(Buhariu në kapitullin e sto-live. Muslimi në kapitullin edijes.)

Ç’është më e mrekullues-hme, Imam Muslimi transme-ton se, “Pejgamberit a.s.. i pël-qente miratimi i ithtarëve të li-brit; hebrejve dhe të krishter-ëve, për gjërat e lejuara” (Im-am Muslimi kapitulli i vlerave(fadail))

Në librin e haditheve të sa-kta të imam Muslimit ( SahihuMuslim) ka disa modele që ipërkasin këtij mendimi të ha-pur dhe ndërveprues. ImamMuslimi përcjell se, “Al-Must-eured Al-Kurejshi i tha Amr ibnAsit; ‘kam dëgjuar të Dërgua-rin e Zotit duke thënë: “ Të kr-ishterët kanë për të qenë mëshumë ditën e fundit të kësajbote”. Amër ibn Asi i tha: Ku-jdes ç’po flet!. Al-Musteureitha: po them atë që kam dëgj-uar nga Pejgamberi. Veç kësaje dëgjova të thotë se ata kanëkatër cilësi: të durueshëm nësprova, të shpejtrikuperueshëmnë rast disfatash, kthehen shu-më shpejt në sulm pas tërheq-

jes, janë bamirës ndaj të var-fërve, jetimëve dhe të papërk-rahurve. Kanë dhe një të pestë,të bukur dhe të hijshme; lufto-jnë padrejtësinë e mbretërve”.(Imam Muslimi kapitulli i spro-vave dhe shenjat e kiametit)

Këto cilësi, janë vlerësuardhe lëvduar, me qëllim që tënxiten besimtarët t’i kultivojnënë personalitetet e tyre.

Nga gjërat tërheqëse dhe tëçmueshme të sunnetit të pej-gamberit a.s. mbi këtë temë ës-htë hadithi i gjatë, i njohur meemrin “Hadithi i UmmuZer’it”. Për këtë hadith dijetarii madh Kadi Ijjad ka thënë:“Nuk ka diskutim mes dijeta-rëve për vërtetësinë e këtij ha-dithi dhe imamët (dijetarët) eshkencës së hadithit e kanëpranuar të vërtetë. Këtë hadithe ka transmetuar edhe ImamBuhariu dhe Imam Muslimi.(Bugh’jetu al-raid fi ma ted-amenehu hadithu Umi Zer’inmin feuaid)

Përmbledhtazi hadithiështë si vijon:

“Në epokën para Islamit,njëmbëdhjetë gra u mblodhënnë një kuvend. Ranë në ujdi qëçdo njëra prej tyre do të flasëpër cilësitë e mira dhe të këqijatë karakterit të burrit të saj. Siçu betuan të thonin të vërtetën,që të gjitha folën për bashkësh-ortët e tyre. E fundit që foli qeUmmu Zer’i, e cila kishte njëpërvojë magjepsëse me bashkë-shortin e saj fisnik dhe bujar.”Kjo është gruaja me emrin e tëcilës është titulluar hadithi.

Kadi Ijadi transmeton sePejgamberi a.s. duke u nisurnga kjo ngjarje , i kishte thënëAishes r.a. “O Aishe! Unë kamqenë për ty ashtu si Ebu Zer’i –bashkëshorti i Ummu zerit –për Ummu Zer’in. Aishja i’upërgjigj: “Kurban t’u bëfshinim atë e ime më, ti për mua jemë i mirë se Ebu Zer’i për Um-mu Zer’in” (Bugh’jetu al-raidfi ma tedamenehu hadithuUmi Zer’in min feuaid)

Këtij hadithi Kadi Ijadi i ka

bërë një shpjegim të veçantëdhe e ka quajtur “Bugh’jetu al-raid fi ma tedamenehu hadi-thu Umi Zer’in min feuaid”,në shqip “Aspirata e udhëzbu-luesit për të fituar dobitë qëpërmban hadithi i UmmiZer’it”.

Kadi Ijadi thotë në shpjeg-imin e këtij hadithi: “Nga kyhadith kuptohet se është e lej-uar të përcillet dhe të flitet përpopujt e mëparshëm, për brezate shkuar dhe shekujt e kaluar,si dhe të maturit me ta, sepsenë historitë e tyre ka mësim përatë që do të nxjerrë mësim,reflektim për atë që do të ref-lektojë dhe dobi për atë që dotë përfitojë”. (Bugh’jetu al-raidfi ma tedamenehu hadithuUmi Zer’in min feuaid fq.36)

Në shpjegimin e këtij hadi-thi Kadi Ijadi transmeton edhethënien e dijetarit të madh ma-likij, Kadi Al- Muheleb ibn EbiSufrah që thotë: “Nga ky ha-dith kuptohet se është e lejuarqë njerëzit e devotshëm të çdopopulli dhe feje të mëparshmetë shihen si shëmbëlltyrë”

Pas këtyre fjalëve Kadi Ija-di jep komentin e tij: “Lejimiështë i vlefshëm për ato gjëraqë nuk bien në kundërshtimme Sheriatin Islam” (Bugh’je-tu al-raid fi ma tedamenehuhadithu Umi Zer’in min feuaidfq.171)

Kjo është metodologjia eplotë Islame, trashëgimi i për-vojës së çdo të devotshmi, ngaprofesionalizmi i çdo profesio-nisti, dhe nga drejtësia e çdo tëdrejti, përderisa nuk bie në ku-ndërshtim me standardin: “Tëpërputhet me Islamin dhe t’ishërbejë atij dhe të jetë në dobitë muslimanëve dhe t’ju shërbe-jë interesave të tyre.”

Mbi këtë bazë kanë punuarsahabët e Pejgamberit a.s. dhehalifët e drejtë, përzgjodhën pangurruar përvojat e mira të br-ezave të shkuar, ndërsa shem-bujt nuk mbarojnë këtu.

Mr. Sabahudin Jashari

Përzgjidh nga të tjerëtpërvojat e dobishme

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 12NE NË KOHË korrik, 2008.

““AA ddoonnii tt’’jjuu ttrreeggoojj ssee kkuu--jjtt ii vviijjnnëë ddjjaajjttëë?? AAttaa ii vviijjnnëëççddoo ggëënnjjeesshhttaarrii ggjjyynnaahhqqaarr..””(Shuara: 221-222)

Pejgamberi a.s. ka thë-në: “Në trupin e njeriut gje-ndet një copë mishi, nëseajo është e shëndoshë, ështëi shëndoshë i gjithë trupidhe nëse ajo do të prishet,prishet i gjithë trupi. Ajoështë zemra.” (Buhariu,Muslimi)

Çdo trup që sëmuret,duhet të shërohet. Papast-ërtia e trupit është shkakpër shumë sëmundje, ndër-sa papastërtia e zemrës so-në është shkak i vuajtjeve, imjerimit dhe i pakënaqë-sisë sonë në këtë botë dhenë tjetrën.

Zemra e pastër dhe eshëndoshë është ajo zemërqë ka shpëtuar nga shirkudhe në të nuk ekziston urr-ejtja për besimtarët, smira,koprracia, mendjemadhë-sia, dashuria për dynjanëdhe për karrierën, dys-himet, dilemat në ndjekjene mendimeve të këqija dhenga sëmundja e epshit, qëpërfundon në ndjekjen edëshirave tona. Zemër e pa-stër dhe e shëndoshë ështëajo zemër që është e priv-uar nga çfarëdo pasioni nëkundërshtim me urdhratdhe ndalesat e Allahut dheçfarëdo mëdyshjeje, e cilado të shfaqej ndaj asaj që kathënë Ai, është ajo zemër, ecila i është përkushtuaradhurimit të Allahut tëMadhëruar përmes dëshir-ës, dashurisë, mbështetjeste Ai, kërkimit te Ai, bind-jes, frikës dhe shpresës.

Çfarëdo gjëje që të bëjezemra, duhet ta bëje nëemër të Tij: kur dashuron,të dashurojë në emër tëAllahut, kur urren, të urre-jë në emër të Allahut, kurofron, të ofrojë në emër tëAllahut dhe kur privon, tëprivojë në emër të Allahut.Kjo zemër është privuarnga adhurimi i çdo gjëje tje-tër pos Allahut. Ajo i ështënënshtruar dashurisë së pa-rtneres ndaj Allahut. Ajo iështë shmangur çdo të me-

te që të largon nga Allahudhe çdo dyshimi që ekundërshton Lajmin e Tij.

Pejgamberi a.s. filloi medevotshmërinë e zemrës,frytet e së cilës janë: kulli-mi (pastrimi) i zemrës, shp-ëtimi dhe largimi i saj ngamëkati, dhuna, urrejtja dhesmira. Këto janë cilësitë ezemrës së shëndoshë, ecila, kur del para Allahutnë Ditën e Gjykimit, e shp-ëton personin nga zjarri iXhehenemit. Allahu i Lart-ësuar ka thënë në Kuran,duke treguar për Ibrahimina.s.: ““......ddhhee mmooss mmëë ttuurrppëërroonnëë DDiittëënn,, kkuurr ddoo ttëë rriinnggjjaall--lleenn nnjjeerrëëzziitt,, nnëë DDiittëënn,, kkuurraasskkuujjtt nnuukk ddoo tt’’ii bbëëjjëë ddoobbiiaass ppaassuurriiaa,, aass ffëëmmiijjëëtt,, ppëërr--vveeçç aattiijj qqëë vvjjeenn mmee zzeemmëërr ttëëppaassttëërr tteekk AAllllaahhuu!!”” (EshShuara: 87-89)

Allahu i Madhërishëm,njeriun që ka zemër të pas-tër, njeriun e drejtë, si dhenjeriun që kërkon ndihmëdhe i lutet vetëm Atij, e nd-ihmon dhe e ngre në gradatë larta, si në këtë botë,ashtu edhe në tjetrën, ndër-sa gënjeshtarët dhe mëkat-arët Allahu i Madhërishëmdo t’i dënojë për mëkatet etyre, zemrat e tyre do të ng-elin të papastra. Lidhur mekëta njerëz, Allahu thotë nëKuran:

““......OO ii DDëërrgguuaarrii ii AAllllaa--hhuutt!! MMooss uu bbrreennggooss ppëërr aattaaqqëë zzhhyytteenn sshhppeejjtt nnëë mmoossbbeess--iimm,, qqooffsshhiinn nnggaa aattaa qqëë mmeeggoojjëënn ee ttyyrree tthhoonnëë:: ““BBeessoo--jjmmëë””,, nnddëërrkkoohhëë qqëë zzeemmrraatt eettyyrree nnuukk bbeessoojjnnëë aappoo pprreejjhheebbrreennjjvvee,, ttëë cciillëëtt ttrriilllliimmeett iiddëëggjjoojjnnëë sshhuummëë,, ((mmaaddjjee))ddëëggjjoojjnnëë eeddhhee aattaa qqëë ss’’kkaannëëaarrddhhuurr ttee ttii.. AAttaa ii nnddrryysshhoo--jjnnëë vveennddeett ee ffjjaallëëvvee ((nnëë tteekk--sstteett ee sshheennjjttaa)) ddhhee tthhoonnëë::““NNëëssee ((sshhppaalllljjaa)) jjuu ëësshhttëëddhhëënnëë kkëësshhttuu,, pprraannoojjeennii ee,,nnëëssee nnuukk jjuu ëësshhttëë ddhhëënnëë kkëë--sshhttuu,, aattëëhheerrëë,, rruuhhuunnii ee mmoossee pprraannoonnii””.. KKuurr AAllllaahhuu ddëëss--hhiirroonn ttaa llëërrëë ddiikkëë nnëë hhuummbb--jjee,, ttii nnuukk mmuunndd ttëë bbëësshh aassgg--jjëë ppëërr ttaa ppeenngguuaarr AAttëë.. KKëëttaajjaannëë ttëë aassaajj ddoorree ttëë cciillëëttAAllllaahhuu nnuukk ddëësshhiirroonn tt’’uuaappaassttrroojjëë zzeemmrraatt.. PPëërr aattaa,, nnëë

kkëëttëë jjeettëë kkaa ppoosshhttëërriimm,, kkuu--rrssee nnëë jjeettëënn ttjjeettëërr kkaa nnddëëss--hhkkiimm ttëë rrëënnddëë..”” (Maide: 41)

Nëse njeriu dëshiron qëta përmirësojë veten, rrugamë e lehtë e më e afërtështë që të gjejë veten ndër-mjet dy kohëve, ngaqë tëgjendesh ndërmjet dy kohë-ve: të kaluarës dhe të ardh-mes, në të vërtetë gjen jet-ën tënde. Atë mund ta për-mirësosh me pendim, keqa-rdhje për atë që ke vepruarnë kundërshtim me dispoz-itat e sheriatit dhe të kër-kosh falje nga Ai, që dën-imin e ka shumë të rreptëpër mëkatarët.

Këto tri veprime që upërmendën nuk kërkojnëprej teje punë dhe lodhje tëmadhe, ngase janë veprim izemrës dhe i gojës.

Sa i përket kohës së ard-hme, atë do ta përmirësoshduke mos vepruar atë qëAllahu i Madhërishëm e kandaluar. Edhe ky veprimështë i lehtë, ngase prej tejekërkohet mosveprim e jopunë. Kjo do të thotë se tëkaluarën e përmirëson mependim, ndërsa të ardhmenduke u larguar nga ndale-sat, me qëllim të pastër, përtë respektuar ligjin e Kri-juesit tënd dhe duke vazhd-uar këtë rrugë. Në të dyveprimet trupi është i qetë,ndërsa veprimin e ka ze-mra dhe goja.

Ajo që ka rolin vendim-tar është shfrytëzimi i për-piktë i kohës së tashme, ng-aqë po ta kesh humbur, kehumbur lumturinë dheshpëtimin, nëse e ruan nëpërmirësimin e kohës sëkaluar dhe të ardhmes, siçu cek më lart, atëherë keshpëtuar dhe ke fituar reh-atinë dhe kënaqësinë.

Gjithashtu, duhet tëkesh parasysh se ruajtja ekohës së tashme është më evështirë se sa përmirësimi ikohës së kaluar dhe të ard-hmes. Ngase ruajtja e k-ohës së tashme bëhet dukedetyruar veten që të vepr-osh atë që është më e vlef-shme dhe më e dobishmedhe me të cilën arrihet

shpërblimi më i madh. Pik-ërisht këtu dallojnë njerëz-it. Nga ata varet se ku do tëshkojnë më pas, si kanëditur ta shfrytëzojnë koh-ën. Koha e tashme ështëfletë e bardhë, në të cilën tii shënon veprat e tua, ve-prat që mund të të dërgojnënë Xhenet, ose mund të tëdërgojnë në zjarr.

Duhet të jemi të vetëdi-jshëm se jeta e kësaj boteështë shumë e shkurtërdhe kalon shpejt, e nëse elejon veten që ta kalosh nëgjumë apo në punë të kota,atëherë pas saj vjen dhemb-ja e madhe e përgjithmon-shme, e cila është më e rë-ndë se shfrytëzimi i kohësme vepra të mira dhe ndali-mi nga ndalesat për ata qëkuptojnë.

Nëse të keqes ia kthe-jmë me të mirë, armiku ynëdo ta kuptojë butësinë dhepastërtinë e zemrës sonëdhe me kalimin e kohës dotë na bashkëngjitet neve sinjë besimtar dhe shok i sin-qertë. Për këtë Allahu i Ma-dhërishëm thotë në Kuran:““NNuukk bbaarraazzoohheett ee mmiirraa mmeettëë kkeeqqeenn!! TTëë kkeeqqeenn kktthheejjeemmee ttëë mmiirrëë ee aattëëhheerrëë aarrmm--iikkuu yytt ddoo ttëë ttëë bbëëhheett mmeenn--jjëëhheerrëë mmiikk ii nngguusshhttëë.. KKyy vviirr--ttyytt uu ddhhuurroohheett vveettëëmm aattyyrreeqqëë dduurroojjnnëë ddhhee vveettëëmm aattyyrreeqqëë kkaannëë nnjjëë ffaatt ttëë mmaaddhh..””(Fusilet: 34-35)

Allahu i Madhërishëmna porosit të jemi të duru-eshëm, sepse mos durimiështë punë e djallit, njeriuështë nën ndikimin e shej-tanit dhe për t’u larguarduhet të kërkojë mbrojtjene Allahut.

Në suren “El-A’raf”, aje-ti 200 thuhet: ““NNëëssee ddjjaalllliippëërrppiiqqeett ttëë ttëë sshhttyyjjëë ddrreejjtt ssëëkkeeqqeess,, kkëërrkkoo ssttrreehhiimm tteekkAAllllaahhuu,, ssee vvëërrtteett,, AAii ddëëggjjoonnddhhee ddii ggjjiitthhççkkaa..””

Ata që janë të pajisurme devotshmëri, Allahu undihmon që ta dallojnë tëmirën nga e keqja. Djalli iaparaqet njeriut të gjitha tëkëqijat e kësaj bote si gjëratmë të mira dhe më të nevo-jshme dhe njerëzit me be-

sim të lehtë bien shumëshpejt nën ndikimin e tij,shmangen nga rruga e dre-jtë, e pasi t’i arrijë qëllimete veta, djalli thotë: ““DDhhee,,kkuurr ttëë mmaarrrrëë ffuunndd ppuunnaa,,ddjjaallllii ddoo ttëë tthhoottëë:: ““VVëërrtteett,,AAllllaahhuu jjuu bbëërrii nnjjëë pprreemmttiimmttëë vvëërrtteettëë.. EEddhhee uunnëë jjuu pprree--mmttoovvaa,, ppoorr jjuu mmaasshhttrroovvaa..UUnnëë nnuukk kkaamm ppaassuurr kkuurrrr--ffaarrëë ppuusshhtteettii mmbbii jjuu.. UUnnëëtthhjjeesshhtt jjuu tthhiirrrraa ee jjuu mm’’uuppëërrggjjiiggjjëëtt.. PPrraannddaajj,, mmooss mmëëqqoorrttoonnii mmuuaa,, ppoorr qqoorrttoonniivveetteenn!! UUnnëë nnuukk jjaamm sshhppëë--ttiimmttaarrii jjuuaajj ee aass jjuu nnuukk jjeenniisshhppëëttiimmttaarrëëtt ee mmii.. UUnnëë ttaanniiee mmoohhoojj qqëë mmëë bbëëttëë oorrttaakkmmee AAllllaahhuunn ((nnëë aaddhhuurriimm))..””VVëërrtteett,, kkeeqqbbëërrëëssiitt ddoo ttëë kkee--nnëë nnjjëë ddëënniimm ttëë ddhheemmbb--sshhëëmm..”” (Ibrahim: 22)

Enes ibnu Malik, Allahuqoftë i kënaqur me të, tho-të: “Ishim ulur me të Dërg-uarin e Allahut a.s dhe aitha: “Do të dalë tani një bu-rrë nga banorët e Xhene-tit.” Doli një burrë prej En-sarëve, mjekra i pikontenga uji i abdesit dhe nalleti mbante në dorën e majtë.Në ditën e nesërme Profetitha të njëjtën fjalë dhe dolipo i njëjti person si herën eparë, në ditën e tretë Profetie tha të njëjtën thënie, sër-ish doli po i njëjti person mepamjen e tij të parë. Kur ungrit Profeti a.s, Abdullahibnul Asi shkoi pas personitme fjalë dhe i tha: “Unë ugrinda me babain tim, pas-taj u betova që të mos futemtek ai tri ditë. Nëse e shikontë arsyeshme më streho ti.Derisa të kalojnë tri ditët,unë do të qëndroj tek ti.”Ai, tha: “Po!”

Enesi vazhdon dhe tho-të: “Abdullahu qëndroi trinetë me të, por nuk pa tëngrihej natën, veçse, kur kt-hehej, zgjohej, apo rrotullo-hej natën në dyshekun e tij,e përmendte dhe e mad-hëronte Allahun, derisa ço-hej për namazin e sabahut.Abdullahu e kishte dëgjuartë fliste vetëm mirë gjatë at-yre tri netëve dhe gati dukenënvleftësuar punën e tijdhe duke e konsideruar të

Zemra midis dy kohëve

EELLIIFFislamske novinegazetë islame13 NE NË KOHËkorrik, 2008.

pakët, i thotë: “O rob i Alla-hut, unë nuk pata as grind-je, as hidhërim dhe as shkë-putje nga babai im, por edëgjova Profetin a.s. dukethënë tri herë: “Del tani,ndërmjet jush një burrë prejbanorëve të Xhenetit.”. Do-le ti tri herë, pastaj dëshiro-va të strehohem tek ti, që tëshikoja si është puna jotedhe të merrja shembull ngaty, por nuk pashë të punojeshumë. Çfarë bëre që arritekëtë vlerësim nga Profetia.s.?” Ai u përgjigj: “Nukka asgjë tjetër, veçse atë qëpe.” Kur Abdullahu nisi tëlargohej, e thirri dhe shtoi:“S’ka gjë tjetër përveç asajqë pe, vetëm se unë nuk bëjhile, mashtrim ndaj asnjëritprej myslimanëve dhes’kam smirë asnjërin për tëmirat që i ka dhuruar Alla-hu.” Abdullahu i tha: “Kjotë bëri ty të arrish atë shka-llë, të cilën ne nuk kemimundësi ta bëjmë.”

Pastërtia, kthjelltësia ezemrës është qetësi nëdynja dhe fitore në Ahiret.Banorët e Xhenetit nuk ka-në kundërshtim ndërmjettyre, as urrejtje. Zemrat etyre janë si një zemër evetme, madhërojnë Alla-hun mëngjes e mbrëmje.Prirja e ndjeshmërisë përurrejtje hiqet nga zemra etyre, gjendet vetëm vëlla-zëria e pastër. Ai që ka këtëkarakter në dynja, ështëprej banorëve të Xhenetit.Pejgamberi a.s. na ka poro-situr dhe na ka urdhëruarqë të pastrojmë zemrat to-na nga sëmundjet, si: xhelo-zia, urrejtja, hidhërimi,armiqësia dhe kështu meradhë ndaj sëmundjeve tëtjera, të cilat i kaplojnë ze-mrat. Një person, që arrintë pastrojë zemrën e vet pr-ej këtyre dukurive nega-tive, ka arritur në një shka-llë të lartë te Allahu.

Nga e gjithë kjo që u thaderi tani, përfundojmë sezemra ka shumë veçori dhevirtyte, prandaj duhet pa-sur kujdes i veçantë, duhetpastruar rregullisht që tëmos shmanget dhe të moshumbasë.

Hasan Baftijari

Religjionet, ideologjitë, kul-turat e qytetërimet që përfaqë-sojnë dhe propagandojnë kon-ceptin e jetës së izoluar, tëveçuar në bashkësi të caktuara,pa integrime e bashkëpunime,janë të gabuara dhe historikishttë gjykuara për dështim.

Evropa deri në vitet e 60-tatë shekullit XX posedonte 'një-farë' multikulturalizmi, por ipërcjellur me njëfarë racizmimoralo-kulturor, sepse mendo-hej se evropianët posedojnë njëepërsi politike, kulturore e shk-encore, madje të lindur, trash-ëgimi kjo judeo-kristiane dhegreko-romake. Mirëpo, ky mul-tikultiralizëm manifestohej bre-nda vetvetes, mes "vlerave" pro-testante, katolike, liberale dhesocialiste evropiane. Por, me fi-llimin e depërtimit dhe migr-imit të muslimanëve nga Afrikaveriore, nga Turqia por edhenga Ballkani (shqiptarët dheboshnjakët), vlerat e vjetra trad-icionale, respektivisht multiku-turalizmi tradicional, filloi tëzbehet e të pëlcas para rrethan-ave të reja. Kësaj klime të izo-limit, të ndjenjës së epërsisë, indihmoi edhe "konvertimi" ishtresës së njerëzve të edukuarnë mjedise fetare dhe tradicio-nale evropiane në majtistë rad-ikalë. Kjo shtresë që më herët ekonsideronte veten antikolo-nialiste dhe antiraciste, kampi-on të multikulturalizmit, u bëmbrojtës i të ashtu quajtura vle-rave iluministe kundrejt ortod-oksisë muslimane në migrim esipër në Evropën Perëndimore.Shtresa e tillë sa frikësohej ngakthimi i sërishëm i religjionitnë Evropë dhe rrezikimi i vler-ave laiciste-shekullariste, përmë tepër frikësohej nga depër-timi i religjionit islam. Kjo kth-esë në Evropë e sidomos nëHolandë, bëri që multikultural-izmi evropian, i mbështetur nështyllat tradicionale, krahasshtyllave të pranishme, të fito-nte edhe një shtyllë të re, atëislame. Për më tepër që shoq-ëria perëndimore, por as vetëmuslimanët nuk dinin se si dotë duhej të dukej kjo shtylla ere, islame-muslimane, në mje-dis të ri dhe konstelacion të riidesh dhe veprimesh.

Mirëpo, me lëvizjet më tëreja në botë, me konfliktet efundit në botë, formimi i kësajshtylle të re tashmë ka dështu-

ar edhe në rrafshin ideor edhenë rrafshin praktik. Dialogundërmjet shumicës që dëshirontë imponojë rregulla të lojës sitë vetmet të drejta (globalizmi)dhe pakicës në rolin inferiordhe përbuzës, paraprakishtështë e gjykuar të dështojë.Pakica, natyrisht do të izolohetdhe krijojë mekanizma të mbr-ojtës, sepse, dëshiruam ne apojo, ata janë pjesë e Evropës dhenuk kanë ndërmend të heqindorë nga vlerat e tyre religjiozedhe kulturore-historike, me tëcilat krenohen dhe për të cilatjanë në gjendje të luftojnë.

Mbi evropianët është qëqëndrimin e tyre përjashtues,bindjen e tyre të gjoja një qyte-tërimi superior dhe shikimin etyre nga lartësia ta shndërrojnënë qëndrim partneriteti, mirë-kuptimi dhe kooperimi; mefjalë të tjera, evropiani duhet tëmësojë të jetojë me muslimanindhe të respektojë vlerat fonda-mentale të tij pikërisht sikursekërkon t'i respektohet e kaluarae tij dhe e drejta në të ardhmen.

Në këtë aspekt, edhe musli-manët mund të ndihmojnë,duke dhënë kontributin e tyrenë përshtatjen rrethanave tëreja. Edhe ata duhet të respek-tojnë realitetin e ri, të krahasjetojnë me vlerat e fqinjëve. Përkëtë kanë bazë fetare si nëKur'an ashtu edhe në Hadith.

Deri sa Evropa nuk i pra-non fëmijët muslimanë të lin-dur në Evropë si fëmijë të saj,edhe pse me vlera religjioze ekulturore tjetërfare, dhe deri sa

fëmijët muslimanë nuk posedo-jnë ndonjë ndjenjë dhe nevojëpër vendlindjen e baballarëvetë tyre, këta fëmijë e gjejnë de-rën e hapur në vlerat fetare isl-ame por me një dozë skepticiz-mi ndaj evropianit dhe vleravetë tyre. Islami për ta bëhetshtëpi, bëhet vendlindje, bëhetmekanizëm mbrojtës përballëskillave dhe haribdeve të koh-ës, bëhet rruga e vetme për per-spektivën e tyre individualedhe kolektive, politike, kultur-ore dhe religjioze.

Qëndrimi i evropianëve, i lig-jeve të tyre kinse liberale kursenë praktikë në të shumtën erasteve dogmatike-raciste, do tëndikojë në rrjedhat e ardhshmeevropiane. Nëse Evropa zgjedhkëtë të fundit, dhunën dheeksploatimin, përjashtimin e tëtjerëve dhe superioritetin mbi tëtjerët, nëse Evropa zgjedh mbro-jtjen e vlerave iluministe,shekullariste në mënyrë dogma-tike dhe të dhunës, pa dyshim seevropianët do ta dënojnë vetenme pasoja të paparashikueshme.

Evropa duhet të matë çdofjalë dhe veprim të vetin kurjanë në pyetje muslimanët. Ve-primi i një individi apo grupimipolitik musliman nuk duhet tëbëhet shkas dhe shkak përfushatë të vrazhdë kundër mus-limanëve. Jemi dëshmitarë seveprimet e nxituara ishin dhejanë kundërproduktivë. Rasti iofendimit të muslimanëve në-për Evropë (Hondandë, Francëetj.) është treguesi më i mirë.

Nacionalizmi dhe fanatizmi

i dikurshëm evropian ështëzëvendësuar me nacionalizmindhe fanatizmin iluminist. Kurkësaj i shtohet edhe "racizmikulturor" se vetëm "kulturaevropiane" është e mirë, çështjaevoluon në shumë pikëpyetje.Harrohet se "kultura" më emirë nuk matet me vlera terri-toriale dhe racore por me vleraidesh dhe vlerash praktike fet-are, morale dhe kulturore.

Evropa do të gabojë edhemë shumë dhe me pasoja edhemë të rënda nëse gjatë shekullitXXI e thellon hendekun me mu-slimanët në Evropë. Stili bushi-st, sarkozist, putinist i integrim-it të muslimanëve në shoqëritëjomuslimane i ngjan stilit inte-grues millosheviqian të musli-manëve shqiptar apo boshnjakapo të ngjashëm nëpër botë.

Prandaj, Perëndimi si shu-micë duhet të ofrojë një ba-shkëpunim konstruktiv e të si-nqertë, kurse muslimanët sipakicë duhet të pranojnë ofer-tën për bashkëjetesë dhe mirë-kuptim, njohje të ndërsjellë,apo së paku muslimanët duhettë tolerojnë mendimet dhe vler-at e ndryshme.

Vetëm me njohje dhe mirë-kuptim të ndërsjellë mund tëjetojmë në paqe dhe lumturi pamarrë parasysh faktorin gjeogr-afik, religjioz, kulturor e qytet-ërues. Muslimanët tash 15 she-kuj kanë pranuar në parimtrashëgiminë judeo-kristiane,në radhë janë judeo-kristianëtta pranojnë Islamin, Muhamm-edin a.s. dhe Kur'anin e shen-jtë. NN..II..

Evropa para sfidës muslimane

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 14LAJME korrik, 2008.

Instituti Shqiptar i Mend-imit dhe i Qytetërimit Islam ngaTirana, ditën e xhuma, më06.06.2008, në organizimin eKëshillit të Bashkësisë IslameUlqin organizoi një tubim sole-mn, me rastin e të cilit u dhuru-an të gjithë imamët shqipfolësnga Mali i Zi, si dhe disa intelek-tualë nga qyteti i Ulqinit. Ftesëspër këtë tubim iu përgjigjënshumica e të ftuarve. Tubimin ehapi Besim ef. Cura me njëpjesë nga Kur’ani, të cilin e pa-soi me përkthim në gjuhën shqi-pe nxënësja Amira Kurmemi.Edhe vogëlushja Zyliha Ardoliq,nxënëse e parashkollores Islam-e, me një poezi të saj mbi librin

i emocionoi të gjithë të pranish-mit.

Pastaj tubimin e përshënde-ti Dr. Ramiz Zekaj, drejtori iInstitutit, i cili atë ditë kishteardhur enkas për të marrë pjesënë këtë tubim dhe i cili në disafjali të shkurta njoftoi të pran-ishmit me aktivitetet e këtij Ins-tituti. Ndër të tjera, AIITC kon-tribuon në mirëmbajtjen e kul-turës dhe trashëgimisë Islamenë Shqipëri dhe në Ballkan,prezanton trashëgiminë dhe tra-ditat Islame të Shqipërisë në njëmënyrë të qartë studiuesve dhepublikut në përgjithësi, forconlidhjet historike dhe kulturorenë mes të shqiptarëve që jetojnë

në Ballkan me homologë nëbotën Arabe dhe Islame, organi-zon dhe merr pjesë nëpër semi-nare, simpoziume, ekspozitadhe orë edukative që mundëso-jnë ndërrimin e mendimevendërmjet akademikëve sa i për-ket mendimit dhe kulturës isl-ame, etj.

Librat të ftuarve ia ndanëimamët Rexhep ef. Lika, Suadef. Ukoshata dhe Rifat ef. Ju-sufi. Ndër të dhuruarit ishinimamët e këshillave të Ulqinit,Tivarit, Ostrosit, Podgoricës,Tuzit, Dinoshës dhe Gucisë, siedhe tri biblioteka, ajo pranë BIUlqin, pranë BI Ostros dhe bib-lioteka e qytetit Ulqin. Pjesëm-arrës të solemnitetit ishin edhetri nxënëse të mektebit ngaUlqini, Flutra Ismailaga, Ilder-ina Ukoshata dhe Amira Kur-memi, të cilat recituan nga njëpoezi.

Në fund, të pranishmit kalu-an disa çaste të këndshme menjë koktej të rastit dhe i bënëedhe ca fotografi të përbashkë-ta. Shpresojmë që në rastet eardhshme, kontingjenti i libravepër dhuratë do jetë edhe më imadh, për ta zgjeruar edhe rret-hin e atyre që do t’i dhurohenlibrat.

S. U.

Të shtunën, më 14.06.2008,në mbledhjen e rregullt tëKëshillit të Bashkësisë IslameUlqin u konstatua se punimet nëXhaminë e Detarëve kanë vazhd-uar me një intensitet jashtëza-konisht të volitshëm, janë kryertë gjitha punët e parapara mebeton dhe se deri më tanindërtesa ka fituar konstruksion-in e vet të jashtëm. Punimi rrethsaj do të ndërpritet për shkak tësezonit turistik dhe do të vazh-dojnë në shtator. Ndërkohë janëparaqitur disa donatorë ngaTurqia, për të cilin e kemi njoftu-ar opinionin në numrin e kaluartë Elifit, të cilët kanë shfaqurdëshirën të vazhdojnë punimet

në të deri në fund, duke përf-shirë edhe mjeshtrit e special-izuar për ndërtimin e xhamive,sidomos në punimin me latimine gurëve, me të cilët, sipas pro-jektit, është paraparë veshja ejashtme e xhamisë dhe eminares së saj.

KBI Ulqin përshëndet këtëofertë të vëllezërve nga Turqiadhe me kënaqësi pranon këtëbujari të tyre. Aq më tepër shfaqkënaqësi për formimin e njëfirme të specializuar (për ndër-timin e xhamive në Turqi) e cilado të merret me të gjitha punët evazhdueshme rreth kësajxhamie.

Suad Ukoshata

Të shtunën, më 07.06.2008,në hapësirat e Grand Hotel Eur-opa në Shkodër, u promovua lib-ri i dhjetë i autorit të mirënjo-hur, thirrësit Islam MuhamedSytari nga Shkodra. Me ftesën eautorit, në tubimin promovuesmorën pjesë edhe përfaqësuesite KBI Ulqin, imamët Rexhep ef.Lika, Suad ef. Ukoshata dheRifat ef. Jusufi, si edhe kryetarii KBI Ulqin h. Latif-AvdoGorana.

Ndër të tjerët, për librin fol-ën teologu Mr. Artur Tagani dheredaktori Xhahid Bushati, siedhe vetë autori i librit. Këtë ve-për, e cila vë në fokus rolin dherëndësinë e bashkëjetesës së nje-rëzve të besimeve të ndryshme,si edhe dëshirën për vazhdimës-

inë e saj në një qytet multikonfe-sional siç është Shkodra, e për-shëndetën edhe përfaqësuesit ekishës katolike Dom Gjovalini

dhe i kishës ortodokse Atë Nik-olla.

Në emër të BI Ulqin, autoriti urojmë edhe vepra të tjera...

Të shtunën, më 05.07.2008 në ekskursion njëditor Ulqinin e viz-ituan nxënësit e mektebit të xhematit Koljeno, i cili i takon KBIRozhajë. Të udhëhequr nga imami i tyre, Ernad ef. Ramoviqi dheanëtarët e këshillit të xhematit, rreth tridhjetë nxënës vizituanndërtesën e BI Ulqin, gjegjësisht mektebin, ku i pritën nikoqirëtkryeimami Rexhep ef. Lika dhe Suad ef. Ukoshata. Pas mirëseard-hjes, nikoqirët iu drejtuan mysafirëve dhe i njoftuan me disa infor-mata në lidhje me Ulqinin. Pastaj, mysafirët u gostitën me një mëng-jes modest, dhe pas gati dy orë të kaluara brenda objektit vazhduanprogramin e mëtejshëm të këtij ekskursioni. S.U.

AIITC nga Tirana u dhuronlibra Imamëve dhe

intelektualëve myslimanë

Punimet në xhaminëe Detarëve

Nxënësit e mektebit nga Koljeno, KBI

Rozhajë, vizituan UlqininPromovohet libri „Ve Alejkes Selam...”

EELLIIFFislamske novinegazetë islame15 LAJMEkorrik, 2008.

Me datën 27 prill 2008në Qendrën Kulturore Isla-mike në Frankfurt ështëmbajtur një mevlud qëllimi itë cilit ishte falënderimi iAllahut xh.sh. i cili ndihmoivendin tonë për ta fituar pa-varësinë. Ky mevlud u orga-nizua kryesisht nga xhema-tlinjtë shqiptarë të kësaj qen-dre por nuk munguan edheata boshnjakë dhe të sanx-hakut me të cilët bashkër-isht funksionojmë në këtëqendër. Të pranishëm ki-shte, përveç anëtarëve tëqendrës, edhe anëtarë ngadisa vende të tjera të Gjer-manisë të cilët kishin ardhurpër ta manifestuar këtë me-vlud.

Programi i këtij mevludiishte i ngjeshur me recitimenga më të ndryshmet, dukefilluar nga fëmijët e deri tetë rriturit. Kishte ilahi të

interpretuara nga kori i fë-mijëve boshnjak e po ashtuedhe ilahi të interpretuara

nga muezinë dhe imamë tëtjerë të po kësaj qendre nëgjuhën shqipe së bashku me

xhematlinjë shqiptarë. Ajoqë më shumë vlen të thekso-het është se më së shumti

kanë shkëlqyer tregimet (epërgatitura vetë nga fëmijëtshqiptarë) dhe hadithet eprofetit tone Muhamedits.a.v.s. të cilët i lexonin aqmirë dhe aq rrjedhshëm për-kundër faktit që jetojnë nëmërgim. Me leximin e fëmi-jëve tanë të mirë nuk mung-uan as lotët e shumë xhe-matlinjëve të cilët nuk mundtë përmbaheshin. Kjo tregonnjë dëshmi të madhe se kra-has fesë sonë të bukur qëmësohet në këtë qendër,njëkohësisht kultivohet ed-he gjuha jonë e ëmbël shqi-pe dhe për këto merita du-het falënderuar në radhë tëparë Imamin e kësaj qendreAhmet Ef. Kajoshin i cili papërtesë mban mësim çdojavë me fëmijët tanë.

Në këtë mevlud u lexuaedhe fjalimi i përgatitur ngaanëtari i këshillit dhe muezi-ni i kësaj qendre GazmendSalihut. Në fund duam tëtheksojmë se organizimi imevludeve kohën e funditka qenë shumë i theksuarku fundi i Marsit dhe i gjithëPrilli kanë qenë të mbushu-ra çdo javë me mevlude e poashtu edhe fillimi i Majit kanë plan mevlude të cilat poorganizohen nga motive prejmë të ndryshmet si: Sunetittë fëmijëve, lindje të foshn-jave etj.

Organizatori kryesor i kë-tij mevludi ishte anëtari tash-më i vjetër i kësaj qendreNuhi Shabani kurse ndërxhematlinjtë të cilët ndihmu-an më së shumti në lidhjeme organizimin si të këtij epo ashtu edhe mevludeve tëtjera vlen të përmendetHevzi Selimi i cili meritonfalënderim të veçantë.

Shpresojmë se këtë mev-lud Ta Ketë bërë kabull All-ahu xh.sh. dhe shpresojmëse e Ka pranuar Duan të cil-ën në fund të drekës së mev-ludit si zakonisht e bëri Im-ami Ahmet Ef. Kajoshi.

EEbbuu ZZaannaa,, QKI Frankfurt

Mevlud për nder të pavarësisë së Kosovës

EUDHU BILAHI MINESH-SHEJ-TANI RRAXHIM

BISMIL-LAHIRR-RRAHMANIRR-RRAHIM

ELHAMDULILAHI RRABILALEMIN VE SALATU VE SALAMUALA SEJIDINA MUHAMEDIN VE ALAALIHI VE SAHBIHI EXHMEIN

Vëllezër të ndershëm, ju përshëndesme përshëndetjen hyjnore ESELAMUALEJKUM VE RAHMETULLAHI VEBEREKATUHU, Paqja – Mirësitë – Beg-atitë – Bereqetet dhe Mëshira e Allahutqoftë mbi ju dhe mbi gjithë ata që janënë rrugën e drejtë të Allahut.

Me këtë mevlud të organizuar nga nexhemati i xhamisë respektivisht QendrësKulturore Islame në Frankfurt, dëshiro-jmë që ta falënderojmë Allahun që na emundësoi që më në fund edhe ne ta ke-mi shtetin tonë të lirë e të pavarur. Qël-limi ynë është që Ta falënderojmë Atë paTë Cilin nuk do të mund ta shijonim lir-inë asnjëherë. Të tregojmë edhe ne seKosova ka besimtarë të cilët dinë Kujtduhet falënderuar në radhë të parë, praKrijuesit tonë Te i Cili një ditë të gjithëdo të kthehemi.

E në radhë të dytë t’i falënderohemi

apo më mirë të them t’i kujtojmë dësh-morët tanë të cilët me dashurinë ndajAllahut dhe me guximin që Allahu ua ng-uliti në zemrat e tyre bënë që t’i dalinpërballë një armiku i cili ka dekada që naka torturuar dhe ka bërë çmos që të nashohë në robëri. Sot nuk kemi kohë përvuajtje, nuk do t´ia bëjmë më si gjith-monë duke shkruar vargje se sa kemivuajtur dhe sa na kane maltretuar, sepsebesimtarët tanë e kanë dëshmuar se nëpopullin tonë nuk ka vetëm njerëz që llo-motitin dhe shesin patriotizëm por pop-ulli ynë ka edhe trima të cilët dinë që ar-miku nuk zmbrapset me fjalë por mearmikun duhet të veprosh edhe ndryshe.

Vëllezër të ndershëm, inshaAllahdon Zoti e ne dimë ta ndërtojmë këtë sh-tet e ta mbajmë ashtu si na ka hije, einshaAllah don Zoti e nuk bëhemi kopjee shteteve të huaja por mbesim origjinaliqysh kemi qenë gjithmonë. Dashtë Zotie i kthehemi më shumë rrugës së Tij,sepse rruga e Allahut është rruga më edrejtë pa të cilën rrugë nuk ka shpëtimdhe nuk ka pasur kurrë.

Me këtë mevlud, ne xhemati i Qend-rës Kulturore Islamike në Frankfurt,njëkohësisht i bëjmë thirrje të gjitha in-stitucioneve dhe udhëheqësve tanë që tëhumburit, të zhdukurit mos t’i lënë ana-

sh por të veprojnë sikur që ka vepruarResulullahu s.a.v.s i cili për dy ushtarë tëvrarë të tij e trazoi një bashkësi të tërëarmiqsh.

Lusim Allahun që të na mëshirojë, tëna udhëzoje, dhe të na e mundësojë neummetit te Muhamedit s.a.v.s që të jemigjithmonë në rrugën e Tij të drejtë sepseçdo rrugë tjetër qon në humbje pa asnjëdyshim. Lusim Allahun që dëshmorëttanë t’i ngrejë në Xhennetet më të larta,lusim Allahun që për hir të gjakut të dës-hmorëve që ranë për këtë Kosovë, të namëshirojë dhe të na udhëzojë edhe mëtepër kah rruga e vërtetë. Lusim Allahu-n që të na mundësojë ta mbajmë Koso-vën të gjallë.

Vëllezër të ndershëm këtë fjalim tëshkurtër modest dua ta përfundoj menjë pjesë nga një ajet Kur´anor ku Alla-hu xh.sh. thotë: “Allll--llllaahhuu nnuukk ee pprriisshhggjjeennddjjeenn ee nnjjëë ppooppuullllii ((nnuukk uuaa llaarrggoonn ttëëmmiirraatt)) ppëërrddeerriissaa aattaa ttaa nnddrryysshhoojjnnëë vveetteennee ttyyrree..””

Lusim Allahun edhe një herë që tëna bëjë nga ata të cilët kurrë nuk do tëndryshohemi në të keq dhe që të jeminga ata të cilët natë e ditë e meritojnëmëshirën dhe bereqetin e Allahut.AMIN. GGaazzmmeenndd SSaalliihhuu

Fjalimi i mevludit

EELLIIFF jul, 2008.islamske novinegazetë islame 16IZ VJERSKOG žIVOTA

Asmir Kujević iz Rožaja jesvoju veliku želju i sugerisanjapredstvnika IZ-e u CG da budeprvi hafiz Kur’ana ostvario predkomisijom za hifz Rijaseta IZ-eu BiH. Polaganje je započelo19.05.2008 god. a završeno je26.05.2008 god. Novi hafiz jeproučio cijeli Kur'an pred kom-isijom za samo sedam dana sva-kodnevno učeći po 3-4-5 džu-zeva.

Komisiju su sačinjavali nai-bu-reis, predsjednik komisijehfz. Ismet ef. Spahić, kurra ha-fiz mr. Dževad ef. Šošić, hfz. drFadil ef. Fazlić, hfz. Dževad ef.Hrvačić, hfz. Haso Popara i hfz.Mensur ef. Malkić.

Asmir Kujević, poznat kaoAbdurrahman, od oca Mustafe imajke Fatime, potiče iz sela Ba-lotiće kod Rožaja, koje je iznje-drilo preko trideset medresana-

ta. Rođen je 21.06.1982 god.Osnovnu školu završava u

svom rodnom mjestu 1997. god-ine. Iste godine upisuje Gazi-Isabeg medresu u Novom Pa-zaru koju uspješno završava2001 god. Proglašen je učenik-om generacije i za to dobija priz-nanje od reisu-l-uleme dr.Mustafe ef. Cerića.

Na samom kraju četvrte go-dine u medresi, dobija vijest oprimanju na Islamski univer-zitet u Poslanikovoj Medini, teiste godine odlazi na studije.

U Medini boravi na Institu-tu za učenje arapskog jezika go-dinu dana, a koji inače trajedvije godine i onda upisuje Fak-ultet hadisa (Poslaničke tradi-cije) i islamskih nauka, kojegokončava 2006 god.

Pored obavezne nastave nafakultetu posjećivao je neobav-

ezne naučne dersove na mnogo-brojnim halkama, kružocima udžamiji Allahovog poslanika i udrugim medinskim mesdžidi-ma.

Učio je Kur'an napamet i pr-eslušavao se pred svojim profe-sorom tefsira dr. Faizom ibnHabibom Etturdžumijem. Na-kon što je upotpunio hifz Kur'a-na, u drugoj godini studija,preslušavajući se pred spomen-utim šejhom počeo je tragati zašejhom koji ima idžazetnamu,sened iz Kur'ana. Na osnovu in-sistiranja njegovog prisnog pri-jatelja i kolege, hfz. Humejjisaibn Kaddaha, Tunižaina, izborza ovu časnu stvar, uzimanjeidžazetname, pao je na pozna-tog kariju u džamiji Allahovogposlanika, Ebu AbdrrahmanaJusufa ibn Dževde ibn JasinaEddavudija.

Pred ovim šejhom je prou-čio cijeli Kur'an za godinu dana,učeći pred njim dva puta hefti-čno, četvrtkom i petkom poslijeikindije, u prisustvu drugihmnogobrojnih šejhovih učeni-ka. Nakon što je zvršio hatmupred ovim šejhom, položio je us-pješno kod njega nekoliko ispitaiz različitih kur'anskih discipli-na i dobio idžazetnamu za učen-je i podučavanje Kur'ana re-džeba 1427 g.h. U spomenutojidžazetnami se nalazi lanac pre-nosilaca, hafiza koji su na istinačin preuzimali Allahovu knj-igu tokom istorije od vremenaResulullaha a.s.

Važno je napomenuti da suove idžazetname, diplome velikivid odgovornosti ovog ummetaprema knjizi Njihova Gospod-ara, preko kojih je Allah čuvaoSvoj govor od svake vrste greške

i promjene. Takođe je značajnonaglasiti da je ova vrsta diplomejedinstvena na području San-džaka, Crne Gore i Srbije.

Pored naučenog Allahovoggovora napamet, naš hafiz seaktivirao i na učenju napamethadisa Resulullaha, pa je takouspio da nauči skraćenu verzijuBuharijine i Muslimove zbirkehadisa kod poznatog alima Med-ine i Saudijske Arabije, Jahjomibn Abdu-l-Azizom El-Jahjom.

Nakon završenih studija vr-aća se u Rožaje i afirmiše svojrad već godinu dana kroz insitu-ciju Islamske Zajednice u Ro-žajama. Organizuje redovnaheftična predavanja iz različitihislamskih disciplana, hutbe usvim rožajskim džamijama, ha-lku-kružok za učenje aapskogpisma i Kur'ana napamet kao ikurs arapskog jezika. Dž.D.

Kujević prvi hafiz Kur'ana u Crnoj Gori

Učenici mekteba iz Koljena

posjetili Ulcinj

Izlet rožajskih mekteblija

Školovanje djece jedna je od osnovnih dužnosti i to ne samo roditeljanegi i šire društvene zajednice. Narodu koji ima obrazovane i prosvijećeneljude sigurna je lijepa budućnost. Čovjek je kompletna ličnost kada uložimaksimalno umijeće i trud u odgoj i islamsko obrazovanje.

Vjerska ili mektebska nastava za djecu iz osnovnih škola u Rožajama jestara koliko i Islamska zajednica i postojala je i u onom najžešćem komu-nističkom periodu. Vjerska pouka u Rožajama se ove godine najuspješnijeorganizovala. Nastava se održavala dva puta heftično na 20 punktova i to 9na gradskom i 11 na seoskom području a broj polaznika je bio iznenedju-juće veliki . Vjeronaučna godina je završena i krunisana izletom na Ali-pašine izvore, u Gusinju.

D. Dacić

U subotu, 05.07.2008. godine u jednodnevnoj ekskurziji, Ulcinj su posjetiliučenici mekteba džema'ata Koljeno, OIZ Rožaje. Predvođeni njihovim imamom,Ernad ef. Husovićem i članovima džema'atskog odbora, tridesetak učenika pos-jetilo je zgradu IZ Ulcinj, odn. mekteb, gdje su ih dočekali ljubazni domaćini,glavni imam Redžep ef. Lika i Suad ef. Ukošata. Nakon hošgeldije, domaćini suse obratili musafirima i pružili im nekoliko informacija o Ulcinju. Musafiri supočašćeni skromnim doručkom, i poslije dva sahata druženja u ovom objektu,nastavili daljim programom ekskurzije.

Suad Ukoshata

EELLIIFFjul, 2008.islamske novine

gazetë islame17 IZ VJERSKOG žIVOTA

Dodjelom diploma i Kur’ana, prvageneracija od 19 žena iz Dinoše usp-ješno je završila polugodišnji kurs izkur’anskog pisma. Svečanom dodjelomdiploma krunisana je akcija vjerske po-uke žena u Malesiji, a koju je organizo-vala nevladina organizacija Horizonti-Centar za međukulturno razumijevan-je pod pokroviteljstvom Mešihata Isla-mske zajednice Crne Gore.

Kako je kazala predavač, BBrruunniillddaaBBrraaššaa,, potreba za organizovanjemkursa kur’anskog pisma javila se nakonšto se u decembru prošle godine u tomselu u Malesiji počelo sa organizovan-jem dersova za žene. Podsjećajući da jena predavanjima poseban akcenat stav-ljan na važnost učenja i čitanja Kuranikerima, većina polaznica predložila jeda se počne sa kursom. Braša priznajeda je organizovanje kursa bio veliki iza-zov za nju, jer je među ženama bilodomaćica koje su u ranim tridesetim,ali i žena starijih od 60 godina.

«U januaru smo formirale grupu od19 žena i počele učiti harfove. Zadovo-ljstvo je bilo na visokom nivou, ali bilo

je i skepticizma, zbog godina nekih odpolaznica... Danas, kada dijelimo dipl-ome svjesne smo koliko smo veliku st-var napravile. Osjećaj je zaista divan»,kaže Braša.

Podsjećajući da su predavanja orga-nizovana jednom nedjeljno, od 11 do12 sati, Braša napominje da se već po-čelo sa pripremama za pouku druge ge-neracije žena. Ona tvrdi da već postojiinteresovanje i iz drugih sela u Males-iji, napominjući da bi sličnu akciju tre-balo proširiti i na ostale djelove CrneGore gdje žive muslimani.

Jedna od najstarijih polaznica, DDžžee--vvaahhiirree KKaajjooššaajj (61), kaže da je presreć-na što će konačno moći da čita Kur'anna arapskom.

“Izučavanje Kur'ana je obaveza mu-slimana i uvjek mi je smetalo što nijesammogla da ga učim na arapskom kada samgledala muslimanske žene kako ga učekraj Kabe. Hvala Allahu da me je počastioovim znanjem”, priča Dževahire.

Ni NNaaffiijjaa ĐĐookkaajj (53) nije mogla dasakrije zadovoljstvo. Ističući da je zah-valna Allahu što ju je počastio znan-

jem, Nafija smatra da je organizovanjekursa i zajedničko učenje puno pomog-lo ženama u Dinoši.

“Srećna sam što konačno mogu dačitam Kur'an na arapskom. Ranije samse stidjela od djece, jer oni su znali har-fove a ja ne”, priča jedna od polaznica,MMeerrjjeemm TTuurrkkoovviićć.

Svoje zadovoljstvo nijesu krile niBBeehhiijjaa LLuullaannaajj, AAiiššaa ĐĐookkaajj i MMiirrssaaddaaŠŠkkeeppoovviićć koje su istakle da su oduvjekželjele da savladaju harfove, ali da ih jebilo sramota da zbog godina traže po-

moć. One su pohvalile organizatore,apelujući da se slični kursevi organizu-ju i u drugim djelovima Crne Gore.Ceremoniji je prisustvovao OOmmeerr KKaa--jjoosshhaajj i EEnniiss eeff.. BBuurrddžžoovviićć,, glavni im-am u Bijelom Polju, koji je i održao kra-tko predavanje. Burdžović je govorio ovažnosti čitanja Kurana na arapskomjeziku, i na kraju je proučio posebnudovu za hajr projekta. Učesnice kursadobile su Kur'an na arapskom jeziku,poklon od Opštine Sakarija iz Turske.

S.K.

Prva generacija polaznica iz Dinoše završila kurs Kur’anskog pisma

Dodijeljene diplome

Početkom juna, u našemgradu Adapazaru, u Sakariji,održan je Međunarodni balka-nski skup. Logo susreta je bio"Most" - historijski Most u Mo-staru. Mislim da je "Most" naj-prikladnija riječ za opis sarad-nje Balkana i Turske.

Uglavnom ishod ovakvihsusreta je zajednička završnadeklaracija, ali u našem sluča-ju ishod je bio sasvim drugači-ji, jer najbolja deklaracija jebila pozdravna riječ gostiju izBosne, Kosova, Sandžaka, Cr-ne Gore, Albanije, Bugarske iGrčke.

Moj prijatelj, Hakan Asl-bajrak, najbolje opisuje sarad-nju Balkana i Turske kada jena kraju skupa kazao da mo-žemo donijeti samo jedanzaključak: "da su nesuglasiceizmeđu Albanaca, Bošnjaka iTuraka koji žive na Balkanuzapravo bili zidovi od kar-tona. Mi smo braća i razdorkoji su drugi htjeli da posijumeđu nama zaustavili smo ibacili iza leđa. Vjerujte mi dada nije važno znati jezik naše

braće na Balkanu da bi se snjima sporazumjeli, jer gdjene može jezik tamo priča sr-ce. I tu izlazi na vidjelo danije važna nacionalna pripad-nost nego je vjera ona kojanas čini braćom... "

Na Balkanskom skupuAdapazara, iz Crne Gore je pr-isustvovao i u radu uspješnoučestvovao direktor Ureda zakontakte sa inostranstvom priMešihati Islamske zajednice,

Omer Halil Kajoshaj. On jeposebno jpohvalio rad agenci-je TIKA i potencirao želju ipotrebu za većom saradnjomsa Turskom.

"Turska je roditelj kojegsmo izgubili prije stotinu god-ina, i ona se sada vraća i čekanaš zagrljaj" - izjavio je Kaj-oshaj, izazvavši simpatije svihučesnika.

Ibrahim Selamet,Adapazar

Sakarja - Međunarodnibalkanski skup

Turci poklonili IZ-i Rožaja

vrijednu opremuTika-turska vladina organizacija za međunarodnu saradnju i

razvoj, sa sjedištem u Podgorici, odobrila je Odboru IZ-e Rožajavrijednu donaciju. Njome je obuhvaćeno deset kompjutera sakomplet opremom, deset stolova i velikom katedrom, štampač,školska tabla, televizor, DVD player i satelitska antena.

U prostorijama Odbora već je počeo kurs turskog jezika, kojije besplatan. Kurs će voditi naredna tri mjeseca mr. Sead Ibrićtri puta nedjeljno. U planu je da se uskoro započne i sa kursomračunara, koji bi takođe bio besplatan.

Velike su zasluge Mešihata Crne Gore koji je u posljednjevrijeme intenzivirao saradnju sa Turskom i svim njenim pred-stavnicima i organizacijama prisutnim u okruženju, i timeaktuelizovao mogućnosti i šanse za ulaganja u Islamsku zajed-nicu Crne Gore. Dž.D.

EELLIIFF jul, 2008.islamske novinegazetë islame 18IZ VJERSKOG žIVOTA

Pod pokroviteljstvom Meš-ihata organizovan je jednod-nevni izlet sa djecom iz rožaj-skih osnovnih škola do medr-ese u Milješu. Prvog juna u ra-nim jutarnjim satima, dva au-tobusa ispunjena do zadnjegmjesta, kreću prema Podgori-ci, u žamoru tekbira mališanakoji su bili svi pod nekim sil-nim nabojem čežnje, neizvjes-nosti i uzbuđenosti od preve-likog iščekivanja da vide med-resu. Bilo je predviđeno da seosmaci upoznaju sa medres-om i njenim programom da bi

se zainteresovali da već u sep-tembru upišu ovu školu.

Broj kandidata iz Rožajaza upis u medresu je iznenađ-ujuće veliki i prelazi preko če-trdeset. Povećava se intereso-vanje i samih roditelja koji že-le da svoju djecu upišu u me-dresu i to je pravi pokazateljda kod nas ima islama i pravihpripadnika koji čine sve kakobi vjeru prenijeli na svoj evl-ad. A sve to ujedno i potvrđu-je da je projekat Mešihata irožajskih imama sa ovim vi-dom marketinga uspio. Puno

se radilo i sa roditeljima djece,da bi shvatili vrijednost ove šk-ole.

U medresi se djeca uče te-meljima islama, tako da će timladi naraštaji stasavati uzAllahove poruke.

Na kraju ovog osvrta nanaše putovanje možemo se sa-mo složiti sa riječima pjesnikakada kaže da najljepše riječiostaju nezapisane, jer zaista jeteško pronaći prave riječi zatakav osjećaj zadovoljstva i di-vote.

Dž. Dacić

Vjerska pouka u Berana-ma je počela da uzima pravogmaha iako se prvi put organi-zuje ove godine. Punih desetmjeseci, svake subote i nedjel-je dolazili su beranski mališ-ani u svoju dzamiju da bi seupoznali, saznali i naučili štoviše o svojoj vjeri islamu. I ko-liko god da bi imam poranio,djeca su bila ispred džamijeda bi se poigrala i popričalameđusobno. Neka srećna štosu naučila zadato a neka ma-lo zabrinuta sjede sa strane iobnavljaju posljednju lekciju,ali sva skupa odaju ljepotuislama, razbijajući onu mon-otoniju, samim prisustvom uharemu džamije probuđujuislamsku dušu u tom kraju .U mektebski dnevnik upisa-no je oko 70 polaznika vjer-

ske pouke raznih uzrasta, ko-ji su stičući znanje o vjeri, po-stigli izvanredne rezultate.Znanja djece usvojena protek-le mektebske godine mogu seocijeniti veoma dobrim. Osn-ovni vjerski pojmovi su usvo-jeni, osnova je stečena a na-dogradnja treba da se nastavitokom nove školske godine.Sumirajući rezultate usvo-jenog znanja kroz test kojimje obuhvaćeno cjelikupnopređeno gradivo mališanimasu se podijelile i šehade ilidiplome, kao i simbolične na-grade od predsjednika Odbo-ra. Na kraju vjeronaučne god-ine organizovan je i jednod-nevni izlet u Plav i Gusinjegdje su nas imami tih Odborasrdačno dočekali i počastilisvu djecu. Dž. Dacić

Rožajski osmaci u posjeti medresi

Beranci u zijaretPlavu i Gusinju

U organizaciji Odbora IZ-ePlav, polaznicima vjerske poukeupriličena je eskurzija 24. 5.2008. godine. U društvu imamaovog kraja i predsjednika OIZ-ePlava, h. Šeka Šabovića, polazn-ici su posjetili «Gazi Isa beg» me-dresu u Novom Pazaru, gdje ih jesrdačno dočekao pomoćnikmuftije Zukorlića, mr Senad ef.Halitović. Riječi dobrodošlicegostima je uputio i pomoćnikdirektora medrese i predsjednikuleme u Srbiji, Bekir ef. Makić.

Polaznici vjerske pouke suobišli prostorije Mešihata, GlasaIslama, gdje im je uručena poknjiga, te mušku i žensku me-

dresu u kojoj je priređen kraćiprogram sa ilahijama i pozorišn-im komadom.

Nakon posjete Fakultetu zaislamske studije, domaćini su umedresi priredili ručak.

Prilikom povratka za Plav,polaznici vjerske pouke posjetilisu Medžlis IZ-e Tutina, gdje sutakođe naišli na veoma prijatnogostoprimstvo.

U ime Odbora IZ-e Plava ičlanova ekskurzije, predsjednikOdbora se zahvalio domaćinimana čelu sa direktorom medrese,Nedžadom ef. Hasanovićem, ko-ji je i pored svojih obaveza našaovremena za goste. S. Latić

Dana 29. 5. 2008. održana je centralna sveč-anost u rasovskoj džamiji u Bijelom Polju povodomobilježavanja godišnjice od osnivanja Omladinskogkluba Odbora Islamske zajednice Bijelo Polje.

Svečanosti je prisustvovala delegacija iz NovogPazara, koju su činili: mr Senad ef. Halitović, zam-jenik Glavnog muftije, prof. Nedžad ef. Hasanović,direktor „Gazi Isa- beg“ medrese u Novom Pazaru,prof. Senad ef. Saračević, sekretar na Fakultetu zaislamske studije, prof. Kemal ef. Hasanović.

U uvodnom dijelu programa musafire je pose-lamio Amer ef. Šukurica, imam džamije u Ra-sovu. Nakon njega o nastanku kluba govorio jekoordinator Omladinskog kluba, Nijaz ef. Mušo-vić.

- Omladinski klub je udruženje omladine kojedjeluje u okviru Islamske zajednice. Cilj Omlad-inskog kluba jeste da objedini sve mlade džematli-je sa teritorije Bijelog Polja i da kroz odgojno-obra-zovno područje daje smjernice za formiranje zdr-ave jedinke, zdrave ličnosti. Od marta 2007. pok-renuta je inicijativa za osnivanja kluba, nakon to-ga obiđeni su svi džemati na teritoriji Bijelog Poljai održana predavanja za omladinu kako bi se i oniupoznali o ideji osnivanja kluba. Dana 5. 5. 2008.

godine održan je objediniteljski skup omladine izvanično otvoren Omladinski klub. Svečanom ot-varanju prisustvovao je i predsjednik MOK-a izTutina, mr Sead Ibrić, sa nekoliko članova njiho-vog kluba.

Na zvaničnom otvaranju prisustvovalo je samo25 omladinaca, da bi za godinu upornog rada iangažovanjem imama iz Bijelog Polja taj broj sepopeo na 296. U julu su počeli ljetnji kursevi zaomladinu, održana su dva zajednička izleta. Orga-nizovani su i zajednički iftari za omladinu u Ras-ovu. U decembru su počeli zimski kursevi iz osn-ove islama. Kurseve je posjetilo 1046 omladinaca.Organizovano je i nekoliko svečanosti, predavan-ja, nastupi hora itd - kazao je Mušović.

Nakon toga prisutnima se obratio prof. Ne-džad ef. Hasanović, koji je podijelio pozitivne im-presije za omladinski klub i istakao potrebu zajed-ničkog, organizovanog rada.

U završnom dijelu programa prisutnima seobratio i zamjenik sandžakog muftije, Senad ef.Halitović koji je govorio o potrebi učenja Kur'ana,bitnosti Kur'ana u svakodnevnom životu čovjeka,neprekidnom druženju sa Allahovom Objavom.

Nijaz Mušović

Plavske mekteblije posjetile

Novi Pazar

Tribina povodom godišnjiceosnivanja Omladinskog kluba

EELLIIFFjul, 2008.islamske novine

gazetë islame19 IZ VJERSKOG žIVOTA / OKO NAS

BBEERRAANNEE

Petnaestoga maja 2008. godine u porodičnoj kući Envera i Es-me Adrović, u Beranama, obavljeno je šerijatsko vjenčanje nihovogsina Ernisa i Ilde Kalač. Vjenčanje je u prisustvu mnogobrojnih gos-tiju i zvanica obavio imam Rahim ef. Muratović, koji je mladencimapoželio mnogo sreće i puno djece u novom životu.

HHUUSSEEIINN--PPAAŠŠIINNAA DDŽž AAMMIIJJAA

Prilikom ženidbe ili udaje u Pljevljima je sve više mladih koji seodlučuju sklopiti brak na šerijatski način. Jedan broj njih to uradi uvlastitom domu, u porodičnoj atmosferi uz prisustvo rodbine i prija-telja, a neki to urade u gradskim džamijama gdje je prisustvo ovomceremonijalu značajnije.

Nedavno su svoje sudbonosno „DA“ u Husein-pašinoj džamijirekli Emir Gec, inžinjer mašinstva i Sabrina Hadžiosmanović, dok-torica medicine.

Vjenčanje je obavio imam Husein-pašine džamije, Samir ef. Ka-dribašić i poželio mladencima dug i srećan porodični život.

PPOODDGGOORRIICCAAEsada Šabotić (1978) iz Berana i Esad Nuković (1977) iz Prij-

epolja, šerijatski su se vjenčali, 1. jula, u Podgorici. Vjenčanje je oba-vio imam Džemo ef. Redžematović. Mladenci su visinu mehra odr-edili na 10.000 eura.

Šerijatska vjenčanja

Bijelo Polje - U okviru dop-une istrage za zločin protiv čov-ječnosti počinjen u selu Buko-vica, 1992. i 1993. godine, ist-ražni sudija bjelopoljskog Višegsuda Milorad J. Smolović sasl-ušao je, 19. juna, svjedoka Idri-za Durguta, u svojstvu ošteće-nog. Nakon saslušanja, koje jetrajalo više od sata, Durgut je"Vijestima" ispričao neke detaljeiz tog, kako ga naziva, "mračnogperioda". On je prepričao golgo-tu koju je sa porodicom prošaodevedesetih, kada se ratni vihoriz Bosne i Hercegovine preniona pogranični pojas.

- Do te famozne 1992. živiosam u Bukovici sa ocem Meh-medom, majkom Džehvom i br-atom Jakupom. Žitelji tog po-dručja postale su žrtve naših ze-mljaka samo što smo pripadalidrugoj vjeri i naciji - bošnjačkoj -kazao je Durgut.

On je ispričao da su krajemoktobra 1992. u selo upali pripa-dnici rezervnog sastava VojskeJugoslavije i policija, te da su

pretresali kuće, tražeći navodnosakriveno oružje.

- Traženje oružja je bilo sa-mo izgovor da bi nas maltretiralii mučili. I ja sam tučen jer sam,navodno, posjedovao oružje.Sasvim je normalno bilo da smoposjedovali oružje, s obzirom nato da smo živjeli na selu, a veći-na nas se bavila lovom. Oružjenam je takođe služilo i za odbr-anu od divljači. Naravno da sesa tavkim oružjem nije mogaoneko napasti i predstavljati opas-nost - priča Durgut.

- Pod pritiskom smo otišli usedamdesetak kilometara udal-jena Pljevlja da živimo kao pod-stanari, što smo i danas. Teškoje bilo gledati kako se pale iuništavaju rodna ognjišta i kakose progoni jedan narod. To ćemi do kraja života u sjećanjuostati kao jedna ružna i tužnaepizoda. Bukovica je prije tihkobnih dešavanja služila kaoprimjer skladnog života, jer ta-mošnji pošteni žitelji živjeli suprvenstveno od svog rada - ispr-

ičao je Durgut. Na kraju je dodao da bi se

rado vratio u Bukovicu ukolikose daju čvrste garancije i obezbi-jede uslovi za normalan život.

Zahtjevom za sprovođenjeistrage zamjenika višeg državn-og tužioca Višnje Medojević zazločin protiv čovječnosti počin-jen u selu Bukovica 1992. i1993. godine obuhvaćeni subivši pripadnici rezervnog sasta-va Vojske Jugoslavije, braćaRadmilo (42) i Radiša (35) D.Đuković, Slobodan Đ. Cvetković(36), Milorad B. Brković (36),Đorđije S. Gogić (42), te pripad-nici rezervnog sastava policijeSlaviša S. Cvrkota (43) i Rado-man T. Šubarić (46). Prema po-dacima iz udruženja prognanihBukovčana u periodu od 1992 .do 1995 . u tom kraju je ubijenošest ljudi, oteto 11 osoba, a višeod 70 je podvrgnuto fizičkoj to-rturi. Između ostalog, zapaljenoje najmanje osam kuća, džamijau selu Planjsko, protjerano je 90porodica sa oko 270 članova.

Durgut: Prošli smo kroz pravu golgotu

U slučaju Bukovicasaslušan još jedan svjedok

Sarajevo, 12. juni 2008.(MINA) - Proglašenjem pobje-dnika danas je na Fakultetu is-lamskih nauka u Sarajevu za-vršeno trodnevno takmičenjeu hifzu Kur-ani Kerima kojegje organizirao Rijaset islamskezajednice u BiH.

U prvoj kategoriji, učenjucijelog Kur-ana pobjednik jehafiz Ibrahim Bektaš iz Trav-nika, drugo mjesto je pripalohafizu Harisu Čorbo iz Sara-jeva i hafizu Muhamedu Fe-tiću iz Zenice, a treće hafizuBelminu Mehiću iz Zavido-vića.

U drugoj kategoriji (15džuzova) najuspješniji je biohafiz Muriz Mešić iz Zavidov-ića, drugi je hafiz Salih Hase-ljić iz Zenice, a treći hafiz Ed-is Mujagić iz Lukavca.

U trećoj kategoriji (10 džu-zova) prvo mjesto je pripalohafizu Abdullahu Kapo iz Sa-rajeva, drugo hafizi SumejjiŠljivić iz Živinica, a treće ha-

fizu Alemu Memiću iz Trebi-nja.

U četvrtoj kategoriji (5džuzova) prvo mjesto je osvo-jio hafiz Faris Dautović iz No-vog pazara, drugo hafiz Adn-an Meati iz Sarajeva, a trećehafiz Sead Kumro iz Goražda.

Svečanosti proglašenja po-bjednika takmičenja u hifzuna Fakultetu islamskih nauka

u Sarajevu prisustvovali su re-isu-l-ulema dr. Mustafa Cerić,ambasador Saudijske Arabijeu BiH Fahad Al Zeid, general-ni sekretar Svjetske organiza-cije za hifz dr Abdullah Basfari brojni drugi gosti.

U BiH trenutno ima 192hafiza i oko 350 onih koji učehifz ili su izrazili želju da toučine.

Proglašenje pobjednikatakmičenja u hifzu

EELLIIFF jul, 2008.islamske novinegazetë islame 20OKO NAS / OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Rijaset IZ u BiH održao je 26.juna 2008. godine u Sarajevu šes-tu redovnu sjednicu kojom je pre-dsjedavao reisu-l-ulema dr. Must-afa Cerić.

Rijaset je podržao inicijativuza osnivanje Instituta za proučav-anje islamske tradicije Bošnjaka.Formiran je odbor za izradu elab-orata za osnivanje instituta načijem je čelu prof. MehmedalijaHadžić. Rijaset je jednoglasnopodržao inicijativu za osnivanjeInstituta što je, u stvari, realizaci-ja zaključka prošlogodišnjeg nauč-nog skupa «Islamska tradicijaBošnjaka: izvori, razvoj, instituci-je i perspektive».

Rijaset IZ u BiH je na ovojsjednici utvrdio visinu sadekatu-l-fitra i nisaba za ramazan 2008./1429. h. godine.

Visina sadekatu-l-fitra iznosisedam, deset i 20 KM. Nisab kaoosnova za obračunavanje obavezezekata iznosi 3 314 KM odnosno1694 eura.

Rijaset je takođe donio odlu-ku kojom se daje podrška Medž-lisu IZ Sarajevo da se zaustavisvako dalje ukopavanje u haremeAlipašine džamije i Ferhadije dža-mije u Sarajevu.

Rijaset je prihvatio i Izvještajo petomjesečnom radu RadijaIslamske zajednice BIH, čiji je radocijenjen uspješnim.

Na sjednici je potvrđen nared-ni mandat dekanu Fakulteta isla-mske pedagoške akademije u Ze-nici dr. Zuhdiji Adiloviću i direk-toru Gazi Husrev begove bibliote-ke u Sarajevu, dr. Mustafi Jahiću.

(MINA)

Lider Narodne bošnjačke stra-nke u BiH (NDS), Nedžad Latić,optužio je Dina Merlina da najno-viji spot za pjesmu "Dabogda" vri-jeđa vjerska osjećanja muslimanai ismijava Islamsku zajednicu, pr-enose mediji.

Naime, u premijernom spotuza duet koji je uradio sa HarijemMata Harijem, i čiji tekst vrvi odislamskih riječi i molbi Allahu,sporan je način na koji pleše stati-sta obučen u imama. U svega dvaputa po nekoliko sekundi imamse pojavljuje u društvu katoličkogi pravoslavnog sveštenika i sva tro-jica plešu u ritmu novog Merlino-vog hita.

U posljednjem kadru pravosl-avni sveštenik zateže pojas koji uobliku kanapa imaju fratri, a im-am pleše kao da se provlači ispodšipke. Za Latića je to ogromna uv-reda i traži da se sporni kadar izb-aci ili da se zabrani emitovanjespota. Ukoliko se ne udovolji nje-govom zahtijevu, zatražiće bojkot

albuma i nastupa poznatog pje-vača.

Dino Merilin ne želi da ulaziu polemiku sa Latićem i ovim po-vodom je izgovorio samo dvije ri-ječi: "Nemam komentar!"

Zanimljivo je da je Merlin poz-nat po tome što je veliki vjernik,završio je medresu (islamsku vjer-sku školu). Zato djeluje diskutabi-lno Latićeva priča o vrijeđanjumuslimana u pomenutom spotu.Ipak, Latić je ovu priliku iskoris-tio za publicitet koji je posljednjiput dobio kada je djecu iz mješovi-tih brakova nazvao "kopiladima".

Kako bilo, napad je bio dobrareklama za novi Merlinov album"Ispočetka" na kojem, osim "sporn-og dueta" sa Harijem, ima i zajed-ničke pjesme sa Vesnom Zmijanaci Tonijem Cetinskim, čisto da seregionalno tržište ravnopravno po-krije. Ipak, Rijaset Islamske zajed-nice BiH (najviši vjerski organ)staviće spot na dnevni red i oci-jeniće da li je uvredljiv. (RIA-N)

Održana sjednica Rijaseta BiH

Merlin vrijeđavjernike?

Francuski predsjednik Nico-las Sarkozy koji je zadnjeg danaboravka u Izraelu posjetio Betle-hem na Zapadnoj obali, izjavio jepo završetku susreta s palestin-skim predsjednikom Mahmu-dom Abasom da je uspostavljan-je palestinske države "najvažnijizadatak" za Francusku i ponovoje pozvao Izrael da prekine gradi-ti svoja naselja.

- Rekao sam našim izraelsk-im prijateljima da se nepravdananesena židovskom narodu ne-će riješiti stvaranjem uslova zanepravdu prema palestinskomnarodu - rekao je na medijskojkonferenciji Sarkozy koji je 21.juna doputovao u Izrael povo-dom obilježavanja 60. godišnjiceosnivanja Izraela i radi jačanjaizraelsko-francuskih veza koje su

zadnjih godina bile zahladnjele. - Sigurnost Izraela za Francu-

sku je neupitna i o njoj se ne mo-že pregovarati, ali je uspostavl-janje suverene, demokratske imoderne države za Palestincenajvažniji zadatak za Francusku -dodao je.

- Francuska zahtijeva prekidgradnje židovskih naselja, pa i uistočnom Jerusalemu - istakao jefrancuski predsjednik koji jekazao da je Francuska "prijateljpalestinskog naroda i mi ćemo seza stvaranje vaše države zauzetijednako kao što smo se zauzeliza sigurnost Izraela".

Sarkozy je u Betlehemu na-pao palestinski pokret Hamaskoji je na vlasti u Gazi, rekavši daFrancuska neće razgovarati s"teroristima".

- Hamas ne postupa dobro.Mir se ne može postići teroriz-mom i s teroristima se ne prego-vara. To vrijedi za Hamas i za svekoji se ponašaju poput njega - re-kao je.

- Rekao sam našim palestin-skim prijateljima: Budite poputpredsjednika Mahmuda Abasakoji se zauzima za političko rje-šenje i nemojte se priklanjati oni-ma koji misle da se problemi mo-gu riješiti nasiljem - upozorio je.

Hamas je jak oružani pokretkoji je u junu 2007. preuzeo vlastu pojasu Gaze, pošto je protjeraosnage odane Abasu.

Hamas koji je nedavno pris-tao na primirje s Izraelom zalažese za oružanu borbu protiv izra-elske države.

(Hina)

Svijet je opsjednut islamom, ocijenio je prvi čov-jek Vatikana za odnose s drugim vjerama, kardinalJean-Louis Tauran i istakao da ne želi da se stvoriutisak kako postoje vjere različitih važnosti.

Papinsko vijeće za međureligijski dijalog kojimpredsjedava kardinal Jean-Louis Tauran nadgledaodnose sa svim nehrišćanskim vjerama osim judaiz-ma i priprema nove smjernice za dijalog katolika snjima. Nove smjernice neće stavljati poseban nagla-sak na islam, rekao je Tauran u razgovoru za vjer-sku internet stranicu terrasanta.com koja se bavidogađajima u Svetoj zemlji.

"Ne, one moraju pokazati obzir za sve vjere. Unašim je raspravama bilo zanimljivo što se nijesmousredotočili na islam jer smo, na neki način, postalipomalo taoci islama", rekao je. "Islam je jako važanali postoje i velike azijske vjerske tradicije. Islam jejedna religija", rekao je Tauran i dodao: "Da, ljudi su

opsjednuti islamom". Tauran je najavio da će uskoro putovati u Indiju

i da tamo želi "predati ovu poruku da su sve vjerejednake". "Katkada postoje prioriteti zbog posebnihsituacija, ali ne smijemo stvoriti utisak da postojevjere prvog i drugog razreda".

Tauran nije želio govoriti o izvještajima o raz-govorima između Vatikana i Saudijske Arabije kojibi za cilj imali moguće otvaranje katoličke crkve utoj zemlji. Tauran je rekao da vjeruje kako je razgov-or o gradnji crkve u Saudijskoj Arabiji "preuranjen"te da očekuje postupan razvoj koji bi počeo time dase hrišćanima dopusti da održavaju službe u hote-lima i ambasadama.

U martu su službeni saudijski mediji izvijestilida kralj Abdullah namjerava pokrenuti dijalog izm-eđu predstavnika islama, hrišćanstva i judaizma ka-ko bi se ublažile međuvjerske napetosti. (Hina)

Saudijski kralj Abdulah predložio je da se po-krenu energetski projekti za siromašne zemlje uvrijednosti od milijardu dolara kredita. On je otvo-rio, 22, juna, globalni samit o nafti i predložio po-kretanje inicijative za pomoć siromašnim zemlja-ma u borbi protiv posljedica visokih cijena nafte,u što je uključio i saudijskih 500 miliona dolara uvrlo povoljnim kreditima.

Abdullah je rekao da bi se Svjetska banka i do-natorske zemlje trebale sastati čim prije i raspravitio mehanizmima sprovođenja njegovog prijedloga.

Abdullah je takođe najavio da će njegova zeml-ja povećati proizvodnju nafte na 9,7 miliona

barela dnevno, najveću količinu u posljednjih ne-koliko decenija. Odbacio je tvrdnje da je OPEC kr-iv za rast cijena nafte, što je pripisao berzanskimšpekulantima.

Naftni stručnjaci su ranije objavili da osim Sa-udijske Arabije ostale zemlje OPEC imaju malokapaciteta za povećanje proizvodnje. Tako se na-vodi da Kuvajt, koji sada proizvodi 2,6 miliona ba-rela dnevno, može povećati dnevnu proizvodnjuza samo 40,000 barela, a Ujedinjeni Arapski Emi-rati svoju proizvodnju s 2,6 miliona barela mogupodići na 4 miliona barela, ali tek 2010. godine.

(Hina)

Sarkozy: Stvaranje državePalestine najveći zadatak

Kardinal Tauran: Svijet sepreviše bavi islamom

Arabija pomaže siromašnima da kupe naftu

EELLIIFFjul, 2008.islamske novine

gazetë islame21 OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Kineske vlasti u regionu Sinđijang nazapadu zemlje srušili su džamiju, jer su imamiodbili da na zdanje stave transparente u znakpodrške održavanju Olimpijskih igara /OI/ uPekingu, saopštila je 23, juna grupa Svjetskikongres Ujgura, koja se nalazi u egzilu.

U saopštenju se navodi da je srušenadžamija u oblasti Kalpin nedaleko od gradaAksu.

Portparol kancelarije vlade u provincijiSinđijang nije bila dostupna za bilo kakav kom-entar.

"Kina primorava imame da na džamijestavljaju zastave sa podrškom OI kako biujgurski narod podržavao njihovo održavanje.Međutim, taj potez je naišao na otpor", navodise u saopštenju portparola Svjetskog kongresaUjgura Dilsata Raksita.

Peking tvrdi da Al-Kaida sarađuje sa aktivis-tima iz Sinđijanga i da terorom pokušavaju daustanove nezavisnu državu pod nazivomIstočni Turkistan.

Ujguri su turski narod, koji pretežno živi uKini, odnosno u autonomnoj pokrajiniSinđijang Ujgur, u kojoj čini relativnu etničkuvećinu od 45%. Ujguri su većinom islamskevjeroispovjesti, a govore ujgurskim jezikom,koji spada u tursku grupu altajske porodice

jezika. Ujgura ukupno ima oko 8.852.000, od toga

u Kini 8.569.000, a u Kazahstanu 232.000.(SRNA)

Izraelska grupa za ljudska prava optužila jeizraelske vojnike da rutinski zlostavljajusvezane palestinske zatvorenike.

Javni komitet protiv zlostavljanja u Izraelu(PCATI) saopštio je da je vojska indiferentnaprema takvom tretmanu, javio je BBC.

Organizacija je navela da su njihovaistraživanja bazirana na 90 detaljnih svje-dočenja Palestinaca i vojnika koji kažu da suprisustvovali zlostavljanju.

Glasnogovornik vojske kazao je da vojska s

velikom brigom gleda na svako kršenje njenogetičkog kodeksa.

Vojska je saopštila da je formirala specijalnujedinicu da istraži prijave o zlostavljanju 1996.godine, i da je od tada porastao broj vojnikakoji prijavljuju slučajeve zlostavljanja zatvoreni-ka.

Glasnogovornik vojske kazao je agencijiAFP da se oružane snage "ponašaju u skladu smeđunarodnim i izraelskim zakonima ohapšenju osumnjičenih za terorizam". (FENA)

Iranski ministar odbraneMostafa Mohamad Nadžar oci-jenio je 22, juna da su infor-macije o eventualnim izraelsk-im napadima na iranska nuk-lerna postrojenja "psihološkeoperacije", i istakao da će odg-ovor Teherana biti "razoran"

"Izgleda da se sada vodiserija psiholoških operacijakako bi se uznemirila Islams-

ka Republika i dovela do togada odustane od svog apsolutn-og i legitimnog prava, vezanoza nuklearna pitanja", rekao jeNadžar.

On je, međutim, dodao da"Iran neće biti uznemiren timneosnovanim pretnjama, i daneće odustati od svog prava".

"Iran neće početi nikakavsukob ali će silom kazniti

svakog napadača", upozorio jeiranski ministar.

Neimenovani ekspert Pen-tagona izjavio je za "Njujorktajms" da su izraelske vaz-duhoplovne snage možda ipaknedovoljne za eventualninapad na nuklearna postrojen-ja u Iranu i pored velikih ula-ganja i obuke posljednjih god-ina.

Nevjenčana supruga neusp-ešnog bombaša samoubice JešiGirma osuđena 12. juna na 15godina zatvora jer je znala za"pokušaj krvoprolića i masovn-og ubistva", a te informacije jeuskratila britanskim zvaničnici-ma, saopšteno je iz londonskogkrivičnog suda.

Sudija, čije ime njemačkanovinska agencija nije navela,presudio je da je Girma (32),koja se preobratila u islam, zna-la za pokušaj da budu ubijeniputnici u londonskom metrou iautobusu 21. jula 2005, samodvije nedjelje poslije masovnihterorističkih napada u britan-skoj prijestonici. Na suđenju sečulo da je Girma bila na vezi sanevjenčanim suprugom i bom-bašem samoubicom u pokuša-ju, Huseinom Osmanom, samopola sata poslije neuspjelog na-pada i da mu je pomogla da po-

bjegne za Pariz, a zatim u Rimgdje je i uhapšen. Girma je pro-glašena krivom zbog pomoći"prestupniku" i zato što je uskr-atila informacije o Osmanovojuključenosti u cio slučaj, preni-jela je DPA.

Njegov bombaški napadtrebalo je da uslijedi posliječetiri samoubilačka teroristič-ka napada koji su se desili ujavnom prevozu u Londonutokom jutarnjih gužvi, 7. jula2005. Bombaši samoubice suaktivirali tri eksplozije u trivoza londonskog metroa, ačetvrtu u autobusu na trguTevistok i u napadima su ubi-jene 52 osobe, a ranjeno je višeod 700 ljudi. Girma je, nasuđenju navela da je maloznala šta je radio njen nevjenč-ani suprug, sa kojim iako imatri sina, nije živjela zajedno.

(BETA)

Kina: Srušili džamiju zbog zastave OI

Izraelska vojska optuženaza zlostavljanje zatvorenika

Britanka dobila 15 godina zbogpodrške mužu

Iran će odgovoriti na svaki napad

Kairo - Lideri Hamasa u Ga-zi saopštili su, 17. juna, da je po-stignut dugo očekivani prekidvatre s Izraelom koji znači oko-nčanje višemjesečnih palestin-skih napada na pogranične izr-aelske gradove kao i izraelskihkontranapada. Saopštenje jeusljedilo nakon što je državnanovinska agencija Egipta, kojije posredovao u pregovorima,saopštila da su radikalna islam-ska grupa Hamas i Izrael sklop-ili primirje koje stupa na snagu.Egipatska agencija MENA jecitirala izjavu neimenovanogvisokog egipatskog zvaničnikakoji je rekao da su dvije strane"postigle saglasnost o prvoj fazi"egipatskog posredničkog pake-ta o okončanju nasilja na obali.Navodi se, takođe, i da prvafaza podrazumijeva "uzajamni iistovremeni mir" u pojasu Ga-ze. Zvaničnik Hamasa u Gazi,koji je želio da ostane anoni-man, potvrdio je navode da jepostignut mir. "Egipat se nadada će dvije strane iscrpiti sve

napore u cilju uspjeha mirovn-og sporazuma", navodi se usaopštenju agencije.

Izraelski zvaničnici odbilisu da komentarišu detalje dogo-vora, ali su naveli da je izraelskipregovarač bio pod jakim pritis-cima u Kairu i da su "opreznooptimistični". Portparol izraels-ke vlade, Mark Regev, nije nipotvrdio ni negirao informacijuo postizanju mira. "Ono što jenajvažnije nijesu riječi već djela.Ukoliko u potpunosti izostanuteroristički napadi iz Gaze naIzrael i ukoliko se okonča daljenaoružavanje u Pojasu Gaze bi-će to onda zaista nova stvarn-ost".

Kako međutim prenosiBBC, izraelski zvaničnici potvr-dili su da je počelo primirje, alii dodali da Izrael "još nije sigu-ran koliko je to ozbiljno". Zva-ničnik Hamasa izjavio je da jesiguran da će se sve militantnegrupe u Gazi pridržavati spo-razuma kojem je posredovaoEgipat.

Izrael i Hamaspostigli sporazum

o prekidu vatre

EELLIIFF jul, 2008.islamske novinegazetë islame 22SA MINBERE

Ramazan je sezona činjenjadobrih djela koju Allah darujeljudima da bi se opskrbili kolikogod mogu, a najbolja opskrba jebogobojaznost.

"A za dobro koje učiniteAllah zna. I onim, što vam je po-trebno za put, snabdijte se. A na-jbolja opskrba je bogobojaznost. IMene se bojte, o razumom obda-reni!" (Al-Bekare: 197)

Allah svake godine darujeummet časnim mjesecom Rama-zanom kojeg je valorizirao spušt-anjem Kur'ana u njemu. Spušta-njem najbolje Knjige, Allahovoggovora, kojoj ne prilazi neistinaniti sprijeda, niti straga. Ona jevječni ustav koji upućuje stvore-nja i nebeski zakon za uputuZemlje.

"U mjesecu Ramazanu poče-lo je objavljivanje Kur’ana, kojije putokaz ljudima i jasan dokazpravog puta i razlikovanje dobraod zla. Ko od vas u tom mjesecubude kod kuće, neka ga u postuprovede, a ko se razboli ili se naputu zadesi, neka isti broj dananaposti, - Allah želi da vam ola-kša, a ne da poteškoće imate -,da određeni broj dana ispunite, ida Allaha veličate zato što vamje ukazao na pravi put, i da zah-valni budete." (Al-Bekare: 185)

Allah je počastio ovaj ummetuzvišenim mjesecom Ramazan-om koji nas obilazi svake godine.Ima ljudi koji ga lijepo dočekajui počaste, a ima i onih od kojihRamazan izlazi noseći sa sobomnajružnije uspomene i utiske.Pa, blago onom kome Ramazanbude šefadžija i kome Kur'anbude zalagač.

"Post i Kur'an će se na sud-njem Danu zalagati za roba. Po-st će reći: Gospodaru, braniosam mu hranu i strasti, pa dozv-oli mi da mu budem zagovarač.Kur'an će reći Gospodaru, brani-o sam mu spavanje noću, paučini da mu budem zagovarač.Pa će se oboje zagovarati."

Ramazan je sezona činjenjadobrih djela koju Allah pružainsanu. On je sezona činjenjadobrih djela i sajam sevapa.

Svaki artikl ima određenusezonu prodaje i svaki trgovinskisajam ima određen period kojegljudi određuju i posjećuju. Za-što? Zato da bi se ljudi aktiviralii više potrudili, jer će im se tadamožda zarada uvećati.

A šta je svrha zarade? Ljudi uvećavaju aktivnost i

nailaze na poteškoće i putuju da-nju i noću kako bi zaradili. Mož-da će zaraditi, a možda neće.Ako zarade možda će se tom zar-adom okoristiti, a možda neće.Ako se budu okoristili zaradomona će ubrzo nestati, a ako potra-je malo duže, pa i oni sami nećevječno trajati.

"Pokloni dunjaluk,zaradit ćeš oprostzar ga putovanje ne vodi pre-

seljenju;Dunjaluk je kao obmana,pruža ti okrilje,a zatim nagovještavaiščeznuće."

Dunjaluk trguje i Ahirettrguje. Dunjalučku sezonu oček-uju ljudi kako bi zaradili i takođeahiretsku sezonu očekuju kakobi zaradili. Ali te zarade nijesuiste. Ahiretska zarada je oprostod Gospodara i bašče ispod kojihće rijeke teći. Trgovci Ahireta suoni ljudi koje je Allah opisaoriječima: "Ljudi koje kupovina iprodaja ne ometaju da Allahaspominju i koji molitvu obavljajui milostinju udjeljuju, i koji strep-e od Dana u kom će srca i pogle-di biti uznemireni."

Ramazan dolazi svake godi-ne kao šansa muslimanima da biuvećali dobra djela i smanjiliuzroke posrtaja i deficita.

Vrata dobra i dženneta suotvorena. Vrata džehennema suzatvorena i šejtani su vezani, a toje indikacija da prilike činjenjadobra su mnogostruke, a prilikečinjenja zla veoma ograničene.

Blago onom ko iskoristi ovupriliku.

U sahihima se navodi da jePoslanik a.s., rekao: "Kada dođeRamazan otvore se vrata dženn-eta zatvore se vrata džehenne-ma, a šejtani se vezuju." U ne-kim hadisima se navodi jošsljedeće: "O ti koji si sklon dobru,priđi. O ti koji si sklon zlu odbij."

O ti koji si sklon dobru priđi,jer je prilika ispred tebe. Dosta tije što si jedanaest mjeseci bioravnodušan prema Allahu. O tikoji tragaš za dobrom, znaj da sedobra djela udvostručavaju. Vra-ta su otvorena. Stavi ruku naAllahovu Ruku. O ti koji tragašza dobrom, priđi Allahu lijepimpostom, klanjanjem i zumiranojposlušnosti.

Ispravan post je kada tvojstomak i strasti sputaš. I ne sa-mo to, već moraš sputati i tvoj je-zik, jer on može pokvariti post. Itvoje oči, uši i udove. Oči mogupokvariti post gledanjem hara-ma. Jezik može pokvariti postgovorom neistine, ogovaranjem,prostaklukom i brbljanjem. Ušikvare post slušanjem bezvrijed-

nih pjesama i slušanjem bezo-brazluka. Ne moraš postiti samostomakom i sputavanjem strasti,ako čitav možeš uticati na post.Postit ćeš uzdržavanjem od ono-ga što je Allah dozvolio od hranei pića, a pokvarit ćeš post onimšto je Allah od grijehova zabra-nio.

Sahih hadis navodi sljedeće:"Ko se ne prođe lažnog govora ipostupka po njemu, onda Allahunije potrebno da on ostavljasvoju hranu i piće."

Dakle, uzrok tome je neisla-mski odgoj i neudaljavanje odgriješenja.

Post je džennet. On je štit odgriješenja i posrtaja na dunjalu-ku i vatre na Ahiretu, isto kaošto neko od vas ima štit u borbi,pa kada neko od vas posti, nekase ne svađa, i neka ne viče. Akoga neko vrijeđa, ili hoće sa njimda se tuče, neka kaže: ja postim,ja postim. Neka ne vraća uvreduza uvredom, već neka uvredu uz-vrati dobrim djelom. Neka seprisjeti da je on u ibadetu i da netreba nikoga vrijeđati, ili napas-tovati. Neka srcem i jezikom ka-že prvo sebi, a zatim onom kojiga vrijeđa i napada: ja postim, japostim.

Postač treba biti staložen ivaspitan. Mora sačuvati svoj jez-ik, isto kao što čuva uši i oči, ikao što čuva sve organe tijela."Mnogo postača od svojeg postanemaju ništa drugo do gladovan-ja."

Dakle, i pored toga što post-ači sebe umaraju i što se trude istomak prazne mnogi od njih ne-će imati drugu nagradu do glad-ovanja.

Učenjaci selefa poput Aiše,r.a., Evzai Zahirije i mnogih dr-ugih, su mišljenja da ogovaranje,laž i svi grijehovi kvare post. Kouradi nešto od navedenog moranapostiti dan za dan. Ostali ash-abi i većina učenjaka kažu da na-vedeni prijestupi ne kvare post,već umanjuju nagradu i sevapepostača kod Allaha. A zar je tomalecno?! Zar je malecno da ogl-adniš, ožedniš i sebe iscrpiš, a dati to ne bude kod Allaha priml-jeno, već da iziđeš taj dan iz pos-ta praznih ruku i srca.

Čuvaj tvoju dušu, jezik, uši,oči, ruke, noge i sve djelove tij-ela, kako ne bi dotakao ili učinioharam. Nastoji da se očistiš uovom časnom mjesecu, jer je onmjesec čišćenja.

Allah nam pruža priliku zaprilikom da bi se očistili.

Allah nas je stvorio od zeml-je i u nas usadio dušu. U nama jetajna riječi Allaha, dž.š.: "I kadmu dam lik i u nj udahnem du-šu, vi mu se poklonite!" (Al-Higr:29) Katkada u čovjeku prevladatjelesna strana, pa čovjek zaželidunjaluk i za njega se prilijepi, aponekad prevlada duhovna stra-na, pa se uzdigne čak i do nivoameleka. Allah nam je propisaopost kako bi se uzdigli do tognivoa. Kako bi u nama narastaobožanski i nebeski stadij iznadonog zemljanog i blatnjavog.

Čovjek nije samo tjelesno bi-će, već je spoj između tijela iduha. Zapravo njegova suština jeduh, a tijelo mu je forma. Zatomu nije dozvoljeno živjeti samoza njegovo tijelo i tjelesnu građu,a da pri tom zapostavi svoju du-šu koja ga ispunjava.

"O slugo tijela, Koliko hrliš za uslugom tvo-

ga tijela,Zar zaradu u gubitku tražiš,Okreni se duši i upotpuni

njene vrline,Jer si s dušom,A ne s tijelom čovjek."

Allah je propisao post da bise čovjek njime uzdigao i da biuzdigao svoju dušu i spiritual-nost; da bi potom u istinu biočovjek. Čovjek nekada živi slič-no životinjama, ili možda sličnošejtanu, a Ramazan je šansa dase okrijepi i uzdigne do dalekihružičastih horizonata.

Muslimanu, ovo ti je šansa.Post te približava k Allahu, dž.š.,jer si sebi zabranio ono što siranije uobičavao raditi i to samoradi Allaha i ni zbog čega dru-gog.

Ko ti je izmijenio načinživota?

Jeo si ujutro, na podne, pa sitaj raspored izmijenio. Promije-nio si vlastite navike. Šta te je na-velo na to? Navelo te je samo ob-ožavanje Allaha, dž.š. Zbog togase u hadisu veli: "Sve aktivnostičovjeka su njegove, osim post.Post je Moj i Ja za njega nagrađ-ujem. Postač zbog Mene ostavljahranu, piće užitke, ženu…" ZatoAllah taj ibadet pripisuje Sebi. (nastavlja se)

Iz knjige „Džumanski biseri“

Preveo: Džemo Redžematović

DR JUSUF EL-KARADAVI

Vrijednost mjeseca ramazana

EELLIIFFjul, 2008.islamske novine

gazetë islame23 MOZAIK EELLIIFF

MUSLIMANI NA KOSOVU

U posljednjoj deceniji naKosovu se bilježi porast vjern-ka. Profesor islama Adem Mor-ina kaže da su za vrijeme suko-ba sa Srbima bili posebno pogo-đeni ljudi u džamijama. Velikibroj bogomolja je razoren, aliipak, Morina podsjeća da su to-kom rata ljudi postali religiozni-ji.

„Sada imamo mlade vjern-ike. Na molitvi petkom primjet-no je da u džamiji nijesu samostariji ljudi, kao što je bilo u vri-jeme komunizma.“

Adem Morina nastavlja svo-ju prizrensku priču.

„U Prizrenu smo mi sviživjeli dobro jedni sa drugima.Sa Srbima, Turcima i Bošnjaci-ma, iako mi u Prizrenu zaistaimamo dugu islamsku tradiciju.Na ovaj fakultet sam došao ka-ko bih doprinio mome gradu.Ja želim da mladim ljudima obj-ašnjavam islam.“

Na Kosovu ima i 4 odsto ka-tolika. Mnogi muslimani pripa-daju manjinama, turskoj, bosan-skoj ili pak Romima. Na Koso-vu u ovom trenutku ima oko650 džamija. Nove bogomoljese grade, ali ne tako pompeznoi tako mnogo kao u Bosni. Isl-amski fakultet je pun.

Teolog Ćemajl Morina pono-san je na liberalni islam Alba-naca i Bošnjaka na Balkanu, ismatra da on treba da bude pri-mjer za druge muslimane uEvropi.

ODNOS PREMAPRAVOSLAVNOJ CRKVIJE TEŽAK

Jedni misle da je to zbog sr-pskog odnosa prema Albancimatokom devedesetih godina pro-šlog vijeka; drugi da je to zbog

odnosa Albanaca prema Srbimau ovom vijeku. Zbog uzajamnihoptužbi dijalog teško napreduje.

Srpsko-albanski kosovskisukob nije bio vjerski već poli-tički i etnički motivisan rat, sm-atra najveći broj posmatrača.Albansko društvo se ionakodaleko više vlada po tradicional-nim običajima patrijarhata, ne-go po vjerskim propisima. Prof-esor Morina se žali:

„Problem Kosova se zovenezavisnost. Kosovu je za to bi-

la potrebna podrška Zapada ko-ji je nepovjerljiv prema islamu.Tako da na Kosovu postoje dvijehrišćansko - demokratske, ali nijedna islamska partija.“

Student islama Seid Amidisa Juga Srbije o prilikama uPrištini kaže:

„U mom regionu postoji ve-lika zainteresovanost za islam.Ljudi vjeruju. U Prištini imamnogo više stanovnika, ali ne itako velikog interesovanja kaokod nas.“

Nedavno je u Pljevljima, u sa-li gimnazije „Tanasije Pejatović“,promovisana knjiga „Gajret uPljevljima“, autora Uzeira Bećov-ića. O knjizi su govorili: prof. dr.Enes Pelidija, profesor sarajevs-kog Univerziteta i Radoman-Ri-sto Manojlović, direktor Zavičajn-og muzeja u Pljevljima, a progr-am je vodio sekretar Međurepub-ličke zajednice, Ismet Šljuka.

Promociju su organizovaliMeđurepublička zajednica i Sekr-etarijat za društvene djelatnostiopštine Pljevlja.

Govoreći o knjizi, prof. Pel-idija je rekao: „Ova knjiga je pro-izvod veoma plodnog autorovogistraživačkog rada, koja je prak-tično nastavak knjige o Gajretukoju je 1986 godine izdao dr. Ibr-ahim Kemura. Dok se Kemurabavi ulogom Gajreta u kulturn-om uzdizanju i prosvjećivanjumuslimanskog naroda u BiH,Bećović opisuje ideju i formiran-je Gajretovih pododbora u San-

džaku, Srbiji i Crnoj Gori u mjes-tima gdje živi muslimanskiživalj. „Što je mula MustafaBašeskija, poznati sarajevskihroničar 19 vijeka uradio za gradSarajevo, to je za ovaj kraj uradioUzeir Bećović sa svojih 26 dosada izdatih knjiga i 2974 bibli-ografske jedinice, tokom dvade-setogodišnjeg publicističkograda. Bećović je usio da otrgneod zaborava brojne događaje i

ličnosti iz perioda između dvarata, koristeći veoma zn-alačkirelevantne i pouzdane izvore ineopterećen unaprijed posta-vljenom tezom dokazivanja biločega osim naučne istine i objek-tivnog prikazivanja rada Gajretana ovom prostoru“ - kazao je, iz-među ostalog, prof. Pelidija.

Radoman Manojlović je u sv-om izlaganju rekao „Tema oveknjige je vrlo zanimljiva i autor

je potkrepljuje konkretnim istori-jskim činjenicama. Knjiga od356 strana je podijeljena u dvadijela, tako da u prvom dijelu na280 strana i 150 fotografija i crt-eža, a u drugom sa 60 izvornihdokumenata i priloga, 327 citi-ranih referenci, knjiga dobija pot-punu i pouzdanu snagu sigurnogi nezaobilaznog istorijskog izvoraprilikom svakog pokušaja doda-tne opservacije ove teme...“

Na kraju se obratio i autorknjige Uzeir Bećović i zahvaliodirektoru Gimnazije na ustuplje-nom prostoru, organizatoru pro-mocije kao i saradnicima pri-likom pripreme knjige. Zahvaliose svim prisutnim u sali, međukojima je bilo nekoliko aktivnihčlanova Gajreta, zatim sinovima iunucima nekadašnjih članovaovog društva, sa porukom da nas-tave promovisati kulturne vrijed-nosti i sve ono što je Gajret činiloprepoznatljivim.

Jakub Durgut

Promocija knjige „Gajret u Pljevljima”

DDEEUUTTSSCCHHEE WWEELLLLEE::

Vjera na KosovuPPrriiššttiinnaa

DDeettaalljj ssaa pprroommoocciijjee

Sreća

I kad imaš i kad nemašblagodati i dobaraako vjeru čvrsto držiš,najljepšeg se držiš dara;

Ko se srećom i imetkomsa ponosom i prkosom,nameće i poigrava,taj kod Boga svoju sudbus ohološću provjerava;

Ali onom ko u jednomsilnom Bogu milostivom,savršenstvo potvrđuje,na ovome i budućem svije-tu,Gospodar ga nagrađuje;

Mirsad Koljenović

AMINI DREŠAJ

Rahmetullahi

alejhi

Kradom ćutećiProsu misli po papiru

Sa ružom u ruciPosljednji put mahnu leptiru

Dvanaest nevinih ljetaPjevušila u krilo ocu

Tog kobnog jutraZatočenu pusti lastavicu

Zamagljenim suznim očimaPogleda ka uskomešanomsuncu

Rasprši đetinje snoveI nastani dženetske vrtove

Selman Ljačević

POEZIJA

EELLIIFF jul, 2008.islamske novinegazetë islame 24ZADNJA STRANAEELLIIFF

KULTURNA BAŠTINA

UUVVOODDSvaka civilizacija ostavljala

je iza sebe tragove svoje kulture- u materijalima trajne vrijednos-ti, kamenu, pečenoj glini, met-alu, pisanim spomenicima i dr.Nas, u ovom radu, posebno zan-ima epigrafika, koja, kao što sezna, ispituje, proučava i dešifru-je natpise, napise i zapise. Riječje o spomenicima dragocjene vr-ijednosti za proučavanje vreme-na, društvenih odnosa, života iprilika u kojima su nastajali.

Prvi pomen epigrafskog ma-terijala sa islamskih spomenikana orijentalnim jezicima kodnas, a i šire, nalazimo kod pozn-atog putopisca Evlije Čelebije,koji je, prolazeći kroz naše kra-jeve, (1660-1664) u svoj putopisuvrstio i neke natpise sa znača-jnijih spomenika. VrijednostEvlijinih zabilježaka je danastim veća što su mnogi spomeni-ci već davno nestali i, nažalost,jedino sačuvani u hronici ovogputopisca. Zato je i neophodnoepigrafiku na našim prostorimasveobuhvatno istražiti, bacitisvjetlost kroz tokove istorije ibar do nekle osvijetliti značajanbroj kulturno-istorijskih spome-nika koji imaju izuzetnu vrijed-nost dokumenta zanimljivog zarazne oblasti duhovne i materi-jalne kulture - od filologije i isto-rije do arhitekture.

Želja nam je da ovim radom,savremenom čitaocu približimokulturne vrijednosti jednog vre-mena-iskazane kroz epitafe „up-isane“ na džamijama i drugimobjektima, turbetima, ćuprija-ma, kulama, mezarima, česma-ma i drugim javnim objektima.Po ovim objektima materijalnekulture mogu se razaznati iredosljed nastajanja pojedinihnaselja, mahala, ili regiona. Već-im dijelom, spomenici na kojese islamska epigrafika odnosi,nijesu do danas obrađeni, ili jeto učinjeno djelimično. To je irazlog više, da ih, bar u najkrać-im crtama „opišemo“.

Najveći dio materijalne kul-ture iz perioda otomanske dom-inacije, pred našim očima se sereljefno rasprostire po terenu,omogućujući nam da unutar

njega sagledamo i one specifičn-osti koje određene stručne pro-file posebno zanimaju.

U ljudskoj je prirodi želja dase uspomena na umrlog sačuva ipodizanjem trajnijeg obilježjanad njegovim grobom. To je re-z-ultiralo raznovrsnim gradnjamai zdanjima koja su se u tom smis-lu, kod nas i u svijetu podizala. Uislamskoj tradiciji susrijećemo sesa dva osnovna objekta podizanas tom svrhom: u tu svrhu: nišaninad mezarima, sa ispisanimkamenim epitafima i podacimao ljudima, njihovoj ulozi, o vre-menu i istoriji, i drugi vid grad-nje - turbeta podizana nadmezarima izuzetno zaslužnih,pobožnih i popularnih ljudi.

Turbe je turska riječ, a ozna-čava nadgrobnu građevinu, spo-menik, kvadratne, ili heksago-nalne (šest uglova) kao i oktogo-nalne (osam uglova) osnove. Na-jčešće su podizana uz džamijuzadužbinara. Građena su punimobimnim zidovima, pokrivenanekada olovnom kupolom, nek-ada četvorostranim krovom otv-orenog ili zatvorenog tipa. Neri-jetki su primjeri da su podizanai na grobljima ili na mjestu po-gibaoca. Otvorena turbeta imaju4 do 6 kamenih stubova, spojen-ih zidanim lukovima koji nosenizak osmostrani ili šestostranicilindrični dio, s prozorima kojise, radi osvjetljenja, umeću nakupolama između gornje kape,polulopte i donje osnovice kojanosi cijelu konstrukciju.

Turbeta zatvorenog tipa, posvom prostornom rješenju, slič-

na su džamijama, mada imosnova i oblik nije uvijekkvadrat, nego osmougaon ilišestougaon. Kod nas susrijeće-mo i turbeta koja imaju i četiristuba koja nose kupolu, kao iona koja nijesu pokrivena, ali susa otvorima na zidinama (per-foracionim zidovima).

Za vrijeme viševjekovnogupravljanja Balkanom, u CrnojGori je podignuto preko dvadee-set turbeta, za koje danas zna-mo. Prema našim istraživanji-ma, gotovo da nije bilo varošibez turbeta. Podizana su zasluž-nim, učenim i pobožnim ljudi-ma, vakifima, odnosno dobrot-vorima, vjerskim misionarima,šejhovima i šehidima. Kroz dugivremenski period, nažalost, mn-oga su nestala, pa se ne može niznati kako su izgledala, a nekasu tokom sanacija i rekonstruk-cija, izmijenila prvobitni izgled:Seki Babino turbe u Žabljaku,na Skadarskom jezeru, Husre-vbegovo u Podgorici. Sačuvanaturbeta se toliko razlikuju da ihje teško svrstati u neku određ-enu grupu. Najsloženiji komple-ks ima turbe u Starom Baru.Najviše turbeta podignuto je ist-aknutim dobrotvorima (vakifi-ma). To su: Hajdarpašino turbeu Radulićima kod Bijelog Polja,Hadži paše Osmanagića, u Po-dgorici, i Derviš Hasanovo, uBaru. Šehidska turbeta su: uRožajama, šejh Mehmedovo; uPodgorici Husrevbegovo, i uUlcinju na Vrh Pazaru.Istaknutim dervišima podignu-ta su turbeta u Pljevljima, Seki

Babino, u Žabljaku MirhadiSultanovo, i u Ulcinju MuratDede. Najviše turbeta bilo je uUlcinju-jedanaest, ali su oču-vana samo četiri, od kojih su unarodu najpoznatija: turbe Fanikod Male plaže i turbe MuratDedaj, u dvorištu porodiceManića.

U Pljevljima je bilo pet aočuvana su dva turbeta; u Baru,Podgorici i Bijelom Polju podva, a sačivano je po jedno. URožajama, Petnjici i Gusinju nal-azi se po jedno turbe.

Šta je, u stvari, turbe, zašto iotkud?

O tome legende imaju prvu izavršnu riječ, jer turbe je mater-ijalizovana legenda. Sagradi setamo gdje legenda počne. A kol-iko turbeta, toliko legendi. Akosmo uspjeli da zapamtimo odstarijih ljudi, turbeta su imalaposeban značaj. Mnogi pamtesvijeće upaljene u turbetu, pešk-ire koji su se redovno mijenjali.Tu je bio i lavor i ibrik u kojemje uvijek bila svježa voda, jer sevjerovalo da šehidi uzimaju ab-dest. Kasnije su neka turbetadobila osvjetljenje, a i vrijeme ječinilo svoje, pa je i legendu po-lako i lagano guralo po strani.Stari ljudi su umirali, a rijetko jeko mijenjao peškire i vodu. Vre-menom se javlja i nemar, pa štostari, što novi naraštaji jednos-tavno prolaze pored turbeta ane upitaju se: šta je turbe i če-mu, ili kome je podignuto. A ne-ka su vrijedni spomenici kultu-re. Takve svugdje u svijetu pazei štite posebnim mjerama. A mi?

Svjesni njihovog značaja,kao i činjenice da se o turbetimanedovoljno zna, potrudili smose da na osnovu arhivske građe ione iz drugih izvora i literature,legendi i predanja, „dok nije ka-sno“, zainteresovanima prezen-tujemo i pružimo podatke dokojih smo došli, uvjeren da će ipored nesumnjivih nedostatakabiti od koristi za otvorenijezaokruživanje priče o turbetimau Crnoj Gori.

U sljedećem broju „Turbe upodgoričkim livadama”

BBaajjrroo AAggoovviićć

TTuurrbbee HHaaddžžii MMeehhmmeedd ppaaššee OOssmmaannaaggiiććaa uu PPooddggoorriiccii

Podgorička

medresa

Vrtovi HorosanaU kosi njenoj svilenojProljeće procvjetaMilion ljubičicaI još tolikoBijelih rada.

Zvijezdane đinđufeNa grlu njenomNižu se u đerdaneBiseri bijeliNa obrazima njenimKo zvijezde sijaju.

Osmijeh je onaMliječnog putaU pletenice njene odnuraPtice rajske cvrkućuNa obalama njenimOd dragog kamenjaHurije šetaju džennetske.

Cvijeće je onaIz rajskih livadaI kad je nebo oblačnoOna je lijepa i vedraIz njenih zjenicaTrepere osmijesi nura.

Kapija je njenaDragi kamenNa ogrlici od biseraPodgorička medresa.

U zlatne trepaviceZore plaveJutro i SuncePjesma slavujaI cvjetanjeMajske ruže...

Islam Šabović

POEZIJA

O turbetima u Crnoj Gori