1

ØKONOMIPLAN MED HANDLINGSPROGRAM

2016-2019

Vedteke av Suldal kommunestyre 08.12.2015 sak 130/15

2

Innhald Innleiing ......................................................................................................... 3

Vidare framdrift i budsjettprosessen: ................................................................................................. 5

Føringar .......................................................................................................... 6

Føringar frå statsbudsjettet ................................................................................................................. 6

Lokale politiske føringar ...................................................................................................................... 8

Andre føresetnader ........................................................................................................................... 17

Inntektsida ......................................................................................................................................... 23

Utgiftsida ........................................................................................................................................... 26

Investering ......................................................................................................................................... 34

Innleiing til Handlingsprogram 2016 – 2019 .................................................... 41

Folketal og arbeid .......................................................................................... 42

Samfunnsutvikling og samfunnstryggleik ........................................................ 45

Areal og arealutvikling ....................................................................................................................... 45

Næring ............................................................................................................................................... 48

Kommunal infrastruktur .................................................................................................................... 51

Klima- , energi- og miljø..................................................................................................................... 54

Regionalutvikling ............................................................................................................................... 55

Samferdsle ......................................................................................................................................... 56

Samfunnstryggleik ............................................................................................................................. 58

Kunnskapssamfunnet ..................................................................................... 59

Å bu og trivast ............................................................................................... 63

Folkehelse .......................................................................................................................................... 63

Helse og omsorg ................................................................................................................................ 64

Kultur ................................................................................................................................................. 67

Inkludering ......................................................................................................................................... 68

Kommunen som organisasjon og arbeidsgjevar .............................................. 71

Budsjett per eining......................................................................................... 73

3

Innleiing Budsjettet for 2016 og økonomiplanen for 2017-2019 kan med god grunn sjåast som eit omstillingsbudsjett. I fleire år har inntektsutviklinga i Suldal gjort det mogleg å styrka tenestene og også starta opp med nye tenester – også tenester som kommunar på vår storleik normalt ikkje har. No ser me klare teikn på at økonomien framover blir vanskelegare. Ein ting er at konsesjonskraftinntektene er kraftig reduserte allereie no, eit anna moment som skapar uro er signal som blir gitt frå sentralt hald når det gjeld eigedomsskatt og kraftinntektene som Suldal har gjort seg svært avhengig av. I dette budsjettframlegget har administrasjonen teke høgde for låge straumprisar også neste år, men me har ikkje budsjettert med endringar som kunne måtte koma når det gjeld sentrale føringar for kommunane sine kraftinntekter.

Eit anna moment som er spanande i økonomiplanperioden er verknaden av Sandsfjordbrua. Det er all grunn til å tru at dette er positivt for store delar av næringsliv og befolkning, kanskje særleg for dei søre delane av kommunen. Då Suldal blei ein kommune for 50 år sidan var det minst ti grender som ikkje kunne nå resten av kommunen utan båt, frå 2016 er det berre Foldøy som ikkje når resten av kommunen utan å gå om bord i båt. Det er ikkje minst denne endringa som gjer at kommunen har kunne bygga opp gode tilbod innanfor kultur, som t.d. kino, og andre kommunale tenester. Ein skal samtidig ikkje stikka under ein stol at gode kommunikasjonar også ofte har ført til utflytting, og ikkje minst til handelslekkasje. I investeringsbudsjettet ligg det inne to store investeringar som må forståast i denne samanheng. Begge er vedteke av kommunestyret for eit par år sidan, men dette året vil sjølve investeringane starta opp.

Det fyrste er Sand sentrum som har oppstart rett etter sommaren (utsett etter ynskje frå sentrumsgruppa i næringsforeningen). Her har opparbeiding av torget fyrsteprioritet, etterpå kjem opparbeiding av gang / turveg langs sjøfronten. I tillegg blir det foreslått å sjå på korleis arealet med meieriet skal nyttast i framtida.

Suldalsposten 25092015

4

Det andre store tiltaket er badeanlegg. Sand var for femti år sidan den einaste staden i heile dåverande Ryfylke som hadde symjehall. Det nye badeanlegget skal avløysa denne hallen, og sikra at Suldal ikkje blir den einaste kommunen i Rogaland utan symjebasseng. Eit triveleg sentrum med handel, og eit sentrum med gode fritidstilbod som kulturhus med kino, symjeanlegg, idrettshallar, mm, blir

viktig for å halda på familiar i kommunen. Nedgangen i inntekter frå konsesjonskrafta, kombinert med vekst i tilbod dei siste åra, har gjort det nødvendig med ei tilpassing av drifta. Totalt ligg det inne tiltak som trekk drifta ned på rundt 1,5 %. Ein tredel av dette er gjort relativt flatt over heile tilbodet, men det ligg samtidig også inne styrking av nokre område. Denne justeringa vil styrka økonomien i heile perioden. Den største driftsendringa er omlegging av pleie- og omsorgstenesta. Her har behovet for bygga som kommunen har endra seg dei seinare åra, og allereie frå starten av året vil ein del rom bli stengt. Dette får direkte følgjer for talet på tilsette. I tillegg vil det heile året bli arbeidd med korleis pleie og omsorgstilbodet skal bli i framtida. Kommunestyret vil få dette som ei eiga sak. Det kan synast som om lufta til ein viss grad er gått ut av kommunestruktursaka. Etter vedtak i kommunestyret vil det uansett bli lagt fram ei sak om korleis ein samanslåing av fire kommunar kunne sett ut. Saka vil også drøfta grenseproblematikken mot nabokommunar. I tillegg vil det i 2016 bli avklart om Suldal og Sauda skal ha felles barnevern og PP-teneste, og om Suldal skal gå inn i eit større interkommunalt brannvesen. Det ligg investeringar inne på 268 millionar i fireårsperioden. Forutan dei to store som allereie er nemnd, er det rehabilitering av Nesflaten skule og ny avlastningsbustad som er største investering i kommunale bygg. Det blir også lagt opp til å bruke 22 millionar til tilrettelegging av bustadfelt, samt 43 millionar til opprusting av vann og avløpsanlegg. Etter rådmannen si oppfatning blir det lagt fram eit budsjett med sunn økonomi. Netto driftsresultat er i snitt over 4 % i perioden, og eigenfinansieringa av investeringane er 36 %. Desse to nøkkeltala blir viktig å halda fast på i det vidare arbeid i utval og kommunestyre for at kommunen skal kunne ha ein robust økonomi som også klarar framtidige endringar i inntektstilhøva. Suldal kommune har gode tradisjonar i eit godt politisk arbeid med budsjettet, og saman med leiarane og rådgjevarane i kommunen ynskjer eg kommunestyret lukke til i arbeidet med å endra og bearbeida dette framlegget slik at det blir eit budsjett som kommunen utviklar seg vidare med. Beste helsing Øyvind Valen Rådmann

Suldal bad

5

Vidare framdrift i budsjettprosessen:

3. november: Rådmannen legg fram sitt forslag

9. november: Handsaming i eldreråd og råd for funksjonshemma

10. november Handsaming i levekårsutvalet

11. november Handsaming i LMT-utvalet

18.-19. november: Handsaming i formannskapet, Innstilling lagt ut til offentleg ettersyn

8. desember: Kommunestyrevedtak

Einingsleiarane har vore involvert i budsjettarbeidet frå august. Hovudtillitsvalde med frikjøpt tid har

delteke på fleire møte undervegs.

Planprosessen:

Suldal kommune vedtok kommuneplanen

våren 2015. Det er denne planen som

årsbudsjett og handlingsplan bygger på. Måla

og hovudstrategiane frå kommuneplanen er

kopiert direkte over i denne handlingsplanen,

så er det på mange av måla knytt direkte tiltak

til i dette framlegget.

Rådmannen vil i to tertialrapportar i løpet av

2016 rapportera til kommunestyret korleis det

går med gjennomføring av tiltaka, samt korleis

økonomien utviklar seg. I desse to sakene kan

kommunestyret vedta endringar i budsjettet eller vedta endringar i korleis tiltaka skal gjennomførast.

Etter årsslutt vil rådmannen legga fram årsmelding og rekneskap, og her vil det bli gitt grundig

tilbakemelding på korleis måloppnåinga har vore.

1Lise Bjelland: Sand

6

Føringar

Føringar frå statsbudsjettet

Noreg er eit land med store moglegheiter. Landet har ein open økonomi, høgt utdanningsnivå og store naturressursar. På lang sikt er det vekstevna i fastlandsøkonomien som avgjer velferdsutviklinga. Det er venta at veksten i fastlandsøkonomien vil ta seg noko opp dei næraste åra. Veksten i sysselsettinga er venta å veksa noko svakare i eit lengre perspektiv. Ledigheten er venta å gå opp i 2016, før den igjen går nedover i 2017. Lågare rente kan auka veksten i verksemdene sine investeringar og etterspurnaden frå hushalda vil auka. Svakare krone vil og påverka eksporten positivt. For å møta utfordringane relatert til petroleumsverksemda og auken i

arbeidsledigheten aukar regjeringa tiltak for aktivitet, arbeid og omstilling:

Tiltakspakke for å auka sysselsettinga. 500 mill.kr til kommunane til vedlikehald og rehabilitering av skular og omsorgsbygg. (Suldal kan få inntil 375.000 til aktuelle tiltak) Ikkje vedtatt i Stortinget.

Ytterlegare auke i tiltaksplassar.

Kraftig løft for samferdsle. Forbetra og fornya transportinfrastrukturen i landet.

Stor satsing på kunnskap for å gi moglegheiter for alle og betra konkurransekrafta. 1 mrd. vert avsett til vidareutdanning av lærarar. Suldal legg opp til full utnytting av desse midla

7

Ein robust og føreseieleg kommuneøkonomi er viktig for at kommunane skal kunne ivareta sine oppgåver. Det er lagt opp til ein reell vekst i kommunesektoren sine samla inntekter i 2016 på 7,3 mrd. kr. tilsvarande 1,7%. (veksten er rekna frå anslått inntektsnivå i 2015 i revidert nasjonalbudsjett, RNB). Av den samla inntektsveksten er 4,7 mrd. kr., tilsvarande 1,4%, vekst i frie inntekter. Primærkommunane sin del er rekna til 4,2 mrd.kr. Realveksten i kommunesektoren byggjer på ein berekna kostnadsvekst (deflator) på 2,7%. Veksten i dei frie inntektene skal dekka demografivekst, auka pensjonskostnader, betre rusomsorg, vidare satsing på helsestasjons- og skulehelsetenesta og fleksibelt barnehageopptak (utover det som blir kompensert gjennom deflatoren). Viktige endringar i inntektssystemet:

Styrking av kommunar med trong for store investeringar som følgje av sterk folketilvekst (veksttilskott) held fram med lågare terskel for å få tilskott. (Gjeld ikkje Suldal)

Satsing på helsestasjons- og skulehelsetenesta (finansiert av veksten i dei frie inntektene) (Suldal auka stillingsheimlane i 2014, i dette budsjettet blir det lagt opp til ytterlegare styrking på 30 %)

Satsing på rusfeltet og psykisk helse (finansiert av veksten i dei frie inntektene) (Då det øyremerka tilskotet falt bort for få år sidan opprettheldt Suldal stillingane som var oppretta. Det blir no lagt opp til 15 % auke i årsverka i psykisk helse)

Auke i investeringstilskottet til etablering av heildøgns omsorgsplassar (2500 plassar)

Dagaktivitetstilbod for demente. Det blir lagt opp til ei utbygging av tilbodet fram mot 2020 då dette vil prøvd lovfesta. Øyremerka tilskott som vil leggja til rette for 1200 nye plassar.

Døgntilbod Øyeblikkeleg hjelp vert bygd ut vidare i 2016. Plikt for

kommunane, for pasientar med somatiske sjukdomar, frå 1. jan 2016.

Fleire psykologar i kommunane. Flatt årleg tilskott på 300.000 pr. årsverk. Lovkrav om psykologkompetanse frå 2020. Ny psykolog i samarbeid med Sauda kommune er lagt inn i budsjettet.

Innslagspunktet for tilskott til ressurskrevjande brukarar aukar til 1.081.000

Meir fleksibelt barnehageopptak. Redusert ventetid for ein plass i barnehagen (finansiert av veksten i dei frie inntektene). (Suldal har allereie innført to opptak)

Timetalet i naturfag vert auka med ein veketime

Styrka satsing på kompetanse i skule og barnehage.

Auke i rama for rentekompensasjonsordning for skule- og symjeanlegg. (Suldal kommune har så langt nytta sin «kvote». Må søkja på nytt nå, men truleg litt bak i køen. )

Auke i talet på asylsøkjarar utløyser tilleggsløyvingar i tilskott til utleigebustader, styrking av integreringstilskottet (dersom kommunen buset fleire enn førespurd) og styrking av tilskott ved busetjing av mindreårige.

Forslag om å overføra skatteoppkrevjarfunksjonen til Skatteetaten. Rammetilskottet er føreslått redusert som følgje av dette forslaget. (For Suldal 500.000 i 2016. Verknad frå 1. juni 2016. Årsverknad vel 900.000.) Forslaget vart ikkje vedtatt i Stortinget. Rammetilskottet til kommunane vart auka som følgje av dette.

Det kommunale skatteøyre er auka frå 11,35% til 11,8%. Skatteinntekta i Suldal er på knapt 132% (133% i 2015) samanlikna med landsgjennomsnittet. NB! I dette talet ligg også naturressursskatten. (Kjelde: forslag til statsbudsjett)

8

Grunna høg total skatteinngang pr. innbyggar (personskatt og naturressursskatt) spelar

inntektsutjamninga stor rolle på storleiken på rammetilskottet.

Lokale politiske føringar

1. Struktur og årsverkendringar frå 2018

(Årsmeldingsvedtaket )

Administrasjonen har valt ei brei tilnærming til

dette. I dette budsjettdokumentet er det lagt

fram statistikk for dei fleste områda i

kommunal tenesteyting. Statistikken visar

utviklinga i Suldal dei siste tre åra,

samanlikning Suldal og snittet i landet, og eit

tal som viser kor stor skilnad det er på Suldal

og snittet i landet generelt. Biletet viser, ikkje

uventa, at kommunen ligg høgt på dei aller

fleste område. Kommunebarometeret som

følgjer budsjettdokumentet viser også korleis

ressursar i Suldal ligg i høve andre kommunar.

Nokre område har ein desentralisert struktur,

t.d. skule og barnehage. Her har me forsøkt å

samanlikna skular, barnehagar og

sjukeheimar av tilsvarande storleik og struktur

for å samanlikna også på einingsnivå.

Det er rimeleg klart at Suldal har høve til

reduksjonar både når det gjeld struktur,

årsverk og arealbruk. Det kjem allereie i dette

framlegget forslag om årsverkreduksjonar,

nokre er tidlegare varsla og andre er nye.

Desse endringane vil tre i kraft i løpet av 2016.

Tore Bastlien Dahl: vanvik oppvekstsenter

I tillegg blir det foreslått å starta arbeid på

fylgjande område:

Strukturendring innafor pleie og

omsorgstenestene. Behovet – og

ønsket – om omsorgsbustader inne på

bu og omsorgssentra har minska, det

same har behovet for senger på

institusjonane. I tillegg til at talet på

eldre vert redusert dei næraste åra så

er det tydeleg at det er ein mindre del

av kvar aldersgruppe som vil ha

teneste i form av bu – og

omsorgssenter eller sjukeheim.

Arbeidet som er starta tek sikte på ei

betre utnytting av bygga som me har,

og samstundes framleis ha ei

omsorgsteneste som er mellom dei

beste i landet. I ei slik teneste skal det

vera ei god sjukeheim, dagsenter og

god heimeteneste, med andre ord skal

tenesta innrettast etter dagens

brukarbehov. Arbeidet er i gong, og

ein tek sikte på politisk medverknad

undervegs og slutthandsaming i 2016.

9

Vurdering av eit felles oppvekstsenter

på Kjølvikstølen, så sant utgreiinga kan

synleggjera økonomisk totalgevinst. I

tilfelle må det byggast eit nøkternt

skulebygg med naudsynte klasserom

og grupperom og utan mange

spesialrom, medan ein tek sikte på å

leiga gymnastikksal og kjøken på

bygdehuset. Føresetnaden er då at

Marvik skule går ut av kommunal eige.

Gevinsten ligg i at det blir eit

vesentleg mindre areal å drifta, at ei

eventuell komande rehabilitering ikkje

blir gjennomført, og i tillegg til at

samordning mellom skule og

barnehage gir ei meir fleksibelt tilbod

og er økonomisk fornuftig. Utgreiinga

vil visa om dette er realistisk.

På Nesflaten er det i dei næraste åra

11-13 elevar på ungdomstrinnet. I

2019 blir det 8 elevar og frå 2020 er

det fleire år med berre tre elevar på

heile ungdomstrinnet. Det er då

nesten umogleg å gi tilfredstillande

fagleg kvalitet utan at det må brukast

unaturleg store ressursar, sidan det

normalt berre vil vera ein lærar for

alle trinna i kvar time. Det vil også by

på utfordringar å skaffa nok faglege

lærarkrefter til alle fag. Det vil vera

besparande å flytta ungdomstrinnet til

Sand, og i motsett fall må kommunen i

alle tilfelle vera førebudd på

ytterlegare stor auka kostnad til drift

av denne skulen. For ein del av

elevane vil reiseavstanden vera som

ein del andre av elevane på Sand, men

det er ingen tvil om at for dei som

allereie i dag har lang vei til Nes, så vil

reiseavstanden bli svært lang til Sand.

Det blir ikkje foreslått å arbeida

direkte mot ytterlegare

barneskulesentralisering. Bakgrunnen

for dette er at reiseavstanden i frå

ytterpunkta i krinsane til naboskulen

(med unnatak for Jelsa) vil bli over 3

mil for ein del elevar. På Vanvik vil

elevtalet framover avgjera om det er

forsvarleg med fortsatt skuledrift. Det

vil vera vanskeleg å ha eit forsvarleg

skuletilbod dersom elevtalet blir færre

enn 8-10 elevar for dei sju trinna.

Problemstillingar som om kommunen

skal redusera på talet på kjøken,

privatisera eller endra vaskeridrifta, vil

bli ein del av arbeidet med eit nytt

omsorgstilbod.

Kommunen har store utgifter på kaiar.

Tek ein med investeringsutgifter og

vedlikehald blir det raskt eit snitt på

rundt millionen. Det blir foreslått at

me i løpet av 2016 utgreier ei ordning

kor det blir avgift på utførsel og

lagring på kommunen sine kaiar.

Tilsvarande har kommunen utgifter til

vedlikehald på ein del fjellvegar,

særleg Blåsjøvegen. Det kan

diskuterast om dette er utgifter som i

større grad bør betalast av brukarane

og ikkje alle innbyggarane. Det blir

foreslått å utgreia innføring av

bompengar.

10

2. Forsvarleg legevakt

(Årsmeldingsvedtaket)

Det interkommunale samarbeidet

med Sauda, Etne og Vindafjord blei

avslutta i mai 2015. Kommunestyret i

Suldal vedtok at legevakta måtte vera

forsvarleg når kommunen nå må drifta

legevakta sjølv. Avtalen mellom KS og

Den Norske Legeforening seier at

belastningar ved legevakt bør normalt

ikkje vera større enn 4-delt vakt (

minimum fire legar er med i

vaktordninga) i ein kommune på

Suldal sin storleik. Samstundes seier

avtalen at turnuslege alltid skal ha ein

annan lege som bakvakt.

Pixabay

Legane i Suldal har gitt innspel om at

vaktordninga bør vera 6- delt i tillegg

til turnuslege. Suldal har hatt stor

turnover i fleire år. Det er 4 legar

tilsett i Suldal som er under 45 år og i

det siste året har 2 legar vore ute i

svangerskapspermisjon/

pappapermisjon. Når ein også skal ta

omsyn til at legar kan bli sjuke og kan

koma ut med lengre sjukemeldingar

samstundes, vil det bli få legar igjen å

dela vaktbelastninga på.

Når legane skal gå i 100 %

fastlegejobb på dagtid og samstundes

ha kvar 4. dag vakt, blir det stor

slitasje og belastninga stor. Så stor at

det er vanskeleg for legane å stå i det.

11

6 - delt vakt

Suldal kommune har budsjett til fem

fastlegar, ein sjukeheimslege og ein

turnuslege. Institusjonslegen som er

tilsett ved Suldal sjukeheim har 20 %

stilling på legekontoret utan vakt. Så i

realiteten har ein og vil framleis ha 6

legar knytt til legekontoret.

Alternativ for å få til seksdelt vakt:

Tilsynslegen blir ein del av

vaktordninga. Det er samtidig slik

at institusjonslegen er tilsett utan

krav om vaktdeltaking, slik at

dette vil vera eit

forhandlingsspørsmål.

Legevakta blir innbaka i den faste

fastlegestillinga slik at til dømes

70-80 % er fastlegestilling og 20-

30 % er knytt til legevakt. Det

betyr at legane kan jobba mindre

fastlege (eks. 80 % stilling) og

bruka dei resterande 20 % til

legevaktvakt. Kommunen kan då

forhandla med legane om

legevaktsordninga skal vera ein

del av den faste tilsetjinga eller

om legane framleis skal vera

sjølvstendig næringsdrivande på

legevakt. Ved reduksjon i

fastlegeheimelen på kvar lege, vil

det bli ledig ny heimel som det

kan tilsetjast ny lege i. Belastninga

på den einskilde lege vil bli

mindre, samt det også blir 6-delt

vakt. Også ei slik endring vil krevja

forhandlingar.

Det kan tilsetjast ein ekstra lege

fast. Dette krev ei

budsjettjustering på om lag 1,2

million. I utgangspunktet er det

ikkje trong for ekstra lege på

dagtid.

Det ville vore svært avhjelpande om

det var samarbeid om legevakt med

annan kommune etter kl. 23.00 på

kvardagar og i helger. Rådmannen

oppfattar at det politiske vedtaket

som blei gjort om legevaktordninga

set stopp for samtalar om dette.

Initiativ må difor koma gjennom nytt

politisk vedtak.

Både Nasjonale rettleiarar og

Akuttmedisinforskrifta viser til krav

om utstyr på legevakt.

Suldal kommune har ny leasingbil med

noko utstyr, men ein del manglar.

Estimert pris er ca. kr. 300.000,-

Det vil bli arbeidd vidare med dei ulike

alternativa med tanke på at Suldal

kommune skal ha ei forsvarleg

legevakt jamfør nye krav i

Akuttmedisinforskrifta.

I budsjettframlegget er det lagt inn

auke i vikarbudsjettet til legevakt på

450.000, og det er i tillegg sett av

400.000 for å betra legevakta. Dersom

drøftingar av alternativ fører til

høgare kostnader, blir dette eit

spørsmål å koma tilbake til i

tertialrapport.

12

3. Vurdering av meieribygget (melding

k.styret 16.06.2015)

Med utgangspunkt i eit innspel frå

Bogsund Holding AS ba kommunestyret

rådmannen vurdera riving av meieribygget

i budsjettarbeidet. Representantar for

rådmann har hatt fleire møte med

aktørane i bygget og i sentrum elles.

Oppsummert er situasjonen slik:

Påtroppande eigar av båt, bil og

serviceanlegget i sentrum ynskjer å

bygga ut med ein utstillingshall for

båtar. Han har levert ei skisse til

omregulering kor bygget går ut i gata

og nytt gateløp kjem der meieribygget

står i dag. Skissa krev riving av

meieribygget. (Innspel i

vedleggsheftet)

Meieribygget er eigd av kommunen. I

fyrste etasje er det 4 leigetakarar;

Allergikokken AS, Suldalsøl, COOP til

lager og Bogsund Holding AS. Øvre

etasje er tom, med unnatak av to

leilegheiter i eit påbygg til

meieribygget. Innvendig er lite gjort

etter overtakinga, med unnatak av

vedlikehald / oppussing som

leigetakarane har gjort.

Allergikokken viser i eit vedlegg i

vedleggsheftet til at ho har ei

omsetning på 7,5 million sidan 2013,

og at det var 2,2 årsverk i 2014. Det er

investert 2 millionar kor 1 million er

eit lån i Ulla Førre næringsfond. Det er

dialog om fusjon med eit anna

produksjonsfirma, og håpet er då at

denne produksjonen også flytter til

sand.

3 aktørar har sendt skriftleg melding

til administrasjonen kor dei meiner

meieribygget bør rivast. Det gjeld

eigar av «Ragnhilds»,

sparebankbygget og Coop. Coop

grunngjev dette med at sentrum treng

fleire parkeringsplassar, medan

Ragnhild Roalkvam peiker på at ho

meiner riving vil gjera den vestre del

av sentrum meir attraktivt.

På eit eiga møte var desse invitert,

samt dei andre næringsdrivande langs

gata – frå og med Bekkjatorget til og

med hotellet. Synspunkta overfor blei

presentert. I tillegg kom det fram at

fleire andre næringsdrivande meinte

at det viktige no ville vera å

gjennomføra reguleringsplanen, finna

anna bruk for 2. etasje på meieriet,

samt fiksa opp fasaden og

omgjevnadene rund bygget. Det var

og bekymring for endå fleire opne

plassar i sentrum.

Slik rådmannen ser det er det uaktuelt

at kommunen framleis sit med

eigedommen utan at større endringar

blir gjort. Som eit minimum må

fasaden fiksast. Det er to alternativ:

Alternativ 1: Det blir lyst ut og arbeidd for å

finna aktørar som vil utnytta og setja

bygningen i stand til verksemd eller bustad.

Kommunen tek ansvar for reguleringsendring

som gjer dette mogleg. Det blir sett krav til

konsept som tek vare på utsjånad og aktivitet.

Kostnad for kommunen vil avhenga av kva

kommunen lar eigedommen gå for.

Alternativ 2: Det blir starta reguleringsarbeid

som legg til grunn at bygget blir rive for

kommunen sin kostnad. Reguleringsplanen må

avklara kva som skal koma i staden for bygget.

Kostnad for kommunen vil sannsynlegvis ligga

på 5-8 millionar kroner.

13

Konklusjonen frå rådmannen er:

Det vert i 2016 starta opp

reguleringsarbeid i Sentrum sør for å

avklara framtidig bruk av meieribygget

og området rundt.

Når reguleringsplanen er vedteken

vert det lagt inn budsjettmidlar alt

etter innhaldet i planen.

4. Rehabiliteringstilbod (årsmelding)

Eit rehabiliteringstilbod i tråd med

statlege retningslinjer.

I det interkommunale

helsesamarbeidet med Sauda, Etne og

Vindafjord blei det jobba mot ein

rehabiliteringssenter i Suldal

kommune med spesialisert

rehabilitering. Når samarbeidet blei

avslutta må Suldal kommune

planleggja sjølv korleis kommunen vil

tilby rehabilitering til sine innbyggjarar

som er i samsvar med statlege

retningslinjer.

Suldal kommune skal sjå på alle

omsorgstenester, både struktur og

lokalisering i neste periode og må i

denne samanheng også ta høgde for

at kommunen får eit tilfredstillande

tenestetilbod innan rehabilitering.

Planlegginga vil skje i løpet av 2016.

5. Rigga prosjekt for fiberkabel til Suldal

(Årsmelding)

Rådmannen legg opp til at vidare

arbeid med dette blir gjort gjennom

prosjektet som blir etablert i Ryfylke

IKS, og også ved å nytta våre kanalar i

Haugaland vekst, møter med

stortingsbenken, arbeid gjennom

partikanalane, og liknande. Det er

viktig å halda fast på at dette er ei

viktig regionalt sak, og ikkje laga

fiberkabelen til ein Suldalssak.

Eit heilt anna spørsmål er arbeid for å

knyta til seg industri som følgje av

fiberframføringa. I denne saka vil det

vera viktig å vera aktiv direkte frå

kommunen. Her vil det vera aktuelt å

koma tilbake til saka når

investeringsvedtaket om fiberen er

gjort.

Kommunestyrevedtak: I 2017 skal

det setjast av 8 millionar som kan

nyttast til innskot / aksjekapital i eit

mogleg regionalt fiberselskap.

Lise Bjelland: Sand sentrum

14

6. Skuletur for 10. klasse

(Årsmeldingsvedtaket, samt KS

67/15)

Kommunestyret vedtok fylgjande som

dei ba rådmannen vurdera i

budsjettframlegget:

Turen skal vere i kommunen sin

regi, og ha eit fagleg, pedagogisk

og sosialt innhald.

Alle elevar skal kunne vere med uansett økonomisk situasjon og funksjonsnivå.

Skulen sine ordensreglar skal gjelde på turen.

Lærarar som er med blir lønna etter gjeldande avtaleverk.

Resten av kostnadene (kost og fritid for elevar og føresette) må elevar og føresette skaffe til veie i tråd med gratisprinsippet. Gruppa må visa at dei på førehand, seinast tre månader før turen, har samla inn eit beløp som er minimum 2000 kroner for kvar elev.

Kommunen fordeler skulebudsjettet annleis mellom skulane, slik at Sand skule og Nesflaten skule får tilført 3000 kr pr. elev i 10. klasse. Beløpet blir indeksregulert kvart år, og budsjettert etter elevtal, samt at Nesflaten får tilført 17 000 kroner frå skulebudsjettet til vikar.

Turen skal nemnast som STUDIE 10 – SULDAL

Rådmannen skal leggje opp til at kvar 10. klasse som gjennomfører STUDIE 10 - Suldal skal presentere eit tverrfagleg prosjekt for kommunestyret etter gjennomført studiereise.

Kommunestyret tok elles saka til orientering og ba rådmannen vurdera tiltaket i framlegget til ny økonomiplan.

Dette tiltaket inneberer ikkje auke i budsjettrammene, men det inneberer ei omfordeling frå barnetrinnet til ungdomstrinnet. Barneskulerektorane er skeptisk til denne omfordelinga i eit år kor det blir gjennomført generelt kutt i skulane.

Med bakgrunn i dette legg rådmannen opp til at det ikkje blir bestemt at slik overføring av midlar frå barneskulane til ungdomstrinnet på Sand skal gjennomførast, men at det blir opp til ein heilskapsvurdering i skuleleiinga på Sand og Nesflaten om skulen skal involverast i turen. Det blir elles vist til saksomtalen då saka var lagt fram.

Kommunestyrevedtak:

I tillegg til gjeldande punkt frå sak 67/15 vert følgjande nye punkt vedtekne:

1. Prosjektet skal ha eit tydeleg fokus på ny, fornybar og rein energi

2. Prosjektet skal ha eit tydeleg fokus på fredsarbeidet i landet.

3. Kommunen finansierer 3/5-delar av prosjektet med inntil 157.200 pr. år innafor rammene til oppvekst.

Lise Bjelland

15

7. Bruk av Bjødnateigen

(Årsmeldingsvedtaket)

Det er relativt gode pleierom i dette

bygget, men samtidig slik at det er

trong for ei ombygging dersom lokala

berre skal nyttast til kontor. Slik

rådmannen ser det er det to val;

Planlegga ombygging til kontor, t.d.

for å flytta NAV-kontoret inn her eller

flytta delar av Garanes-miljøet ned til

sentrum. Bestillarkontoret kan også

vera aktuelt i bygget.

Gjennomføra ei lettare oppussing og

framleis nytta lokala til

omsorgstenester med sengerom.

Ei mellomløysing kan vera å nytta den

eine fløyen til møblert ankomstbustad

for migrantane som kjem inntil dei har

fått leiga permanent umøblert bustad,

medan dei to andre fløyane enten blir

reine omsorgstenestefløyer eller

kontorfløyer.

Konklusjonen frå rådmannen er at

vidare arbeid med dette bygget står

«på vent» til saka om framtidas

omsorg» blir lagt fram. Det blir likevel

vurdert å gjera mindre endringar slik

at «vaksenopplæringsfløyen» kan

fungera som mellombels bustad for

nykomne flyktningar.

8. Flyktningemottak/ Kompetanse på

eigarstyring (Årsmeldingsvedtaket)

Når det gjeld spørsmålet om auka

flyktningemottak og sikra kompetanse

på eigarstyring av byggeprosjekt, så er

kommunestyret orientert og har for

fyrste del også gjort vedtak allereie. I

dette vedtaket tek kommunen i mot

det talet på flyktningar som IMDI ber

oss om, nemleg 90 i dei neste fire åra.

For å rusta oss til dette er

introsenteret i budsjettet bemanna

med i overkant av 7 årsverk. (Leiar,

lærarar, introduksjonsrådgjevar,

programrådgjevarar, miljøarbeidar). I

tillegg Blir intromidlar nytta til å styrka

NAV, helse/psykiatri og

frivilligheitskoordinator med halve

årsverk, samt at det ved nyankomne

familiar blir gjort eigne kortvarige

tilsettingar som skal hjelpa barn og

vaksne dei fyrste månadene.

16

9. Raset i Suldalslågen ved Haua

(Tertialrapport 1 og tertialrapport 2)

Etter at raset gjekk 13. oktober 2014 vart det i samråd med NVE bestemt å gjennomføre grunnundersøkingar for å kartlegge stabilitetstilhøva og eventuell fare for fleire ras. Dei første undersøkingane blei utførte av Grunnteknikk AS i oktober 2014, og førebels resultat viste kvikkleire i grunnen i området mellom raskanten og hovudvegen. Det vart difor tilrådd å utvide undersøkingane til eit større område for å kartlegge førekomsten av kvikkleire. Endeleg rapport frå Grunnteknikk AS lå føre i mai 2015. Her er det konkludert med at det er naudsynt å gjennomføre sikringstiltak for å betre stabiliteten innanfor eit nærare definert område. Tiltaka går ut på å fjerne massar (terrengavlasting) frå jordet mellom vegen og elvekanten, både ved sjølve rasområdet og til begge sider for dette. Vidare er det tilrådd å etablere ein tilkomstveg til rasområdet langs elva frå Haua, gjennom rasområdet og opp til ein fjellrygg om lag 100 m ovanfor raset. Frå Haua og opp til raset er det utført erosjonssikring med plastringsstein for over 100 år sidan. No er det planen å forlenge strekninga med erosjonssikring med om lag 200 m opp til fjellryggen. Det skal også gjerast tiltak med tilføring av massar i rasgropa.

Tilrådingane frå Grunnteknikk AS er baserte på NVE sin rettleiar 7-2014: «Sikkerhet mot kvikkleireskred. Vurdering av områdestabilitet ved arealplanlegging og utbygging i områder med kvikkleire og andre jordarter med sprøbruddegenskaper.» NVE-rettleiaren stiller krav til prosentvis forbetring av stabiliteten ved nybygging i område med kvikkleire der stabiliteten er dårleg. Ut i frå berekningane som er utførte,

vil det i tillegg til terrengavlasting, også vere naudsynt å bygge ei stor motfylling langs elva på den aktuelle strekninga for å unngå restriksjonar på nybygging innanfor sona. Ei slik fylling vil NVE ikkje tilrå ut i frå miljømessige og kostnadsmessige tilhøve. Ein må då akseptere at det vil vere nokre restriksjonar på arealbruken innanfor sona. NVE har vurdert dette spørsmålet nærare, og meiner at dersom tiltaka med erosjonssikring og terrengavlasting blir gjennomførte, vil det kunne godkjennast byggesaker som omfattar driftsbygningar og 1-2 bustadeiningar sjølv om den store motfyllinga ikkje blir bygd. Det må likevel dokumenterast at faregraden i sona kan justerast ned frå «middels» til «låg» etter at sikringsarbeida er gjennomførte, og at byggetiltaket ikkje gjer stabiliteten dårlegare. Dersom det skal tillatast byggetiltak som omfattar meir enn to bustadeiningar, må det utførast meir omfattande sikring. Raset som gjekk i oktober 2014 har ikkje gjort stabiliteten i området dårlegare. Det er førekomsten av kvikkleire innanfor eit større område som gjer det naudsynt å gjennomføre sikringstiltaka, og som gir nokre begrensningar på utbygging. Historia viser fleire tidlegare rasepisoder i nærleiken. Stabiliten langs den bratte elvekanten er stadvis dårleg. Den naturlege erosjonen frå Suldalslågen påverker stabilitetstilhøva, og det kan skje nye rasepisodar i framtida. Tiltaka som no er planlagt har mellom anna som formål å redusere vidare erosjonsutvikling. Kostnadsoverslag: Førebels har ein berre grove og usikre kostnadskalkyler å halde seg til. Dette skyldast dels at det ikkje ligg føre endelege detaljar for alle tiltaka, og dels at ein har lite erfaringstal for slike arbeid i vårt distrikt. Ei grovkalkyle viser ein total prosjektkostnad inkl. det som er utbetalt til no på kr 11 mill. inkl. mva. Det vil vera forventa at Statens vegevesen i det minste tek halve denne kostnaden.

17

Andre føresetnader

Innspel frå organ utanfor kommunen:

a. Liv på Nes – 130.000

Foreininga Liv på Nes søkjer om kr. 130.000 i støtte til å gjennomføra forprosjekt i samband med

det stadspesifikke kunstprosjektet “Views” av Jeppe Hein. Foreininga har hatt møte med

kommunen våren 2015. I etterkant av møtet har kommunen uttalt at “ Ein vil likevel signalisera

positiv vilje til at forprosjektet vert finansiert og gjennomført. Rådmannen har lagt inn kr. 130.000

i støtte som søkt om. For meir detaljar om prosjektet sjå vedlagt prosjektskildring med budsjett.

Kommunestyrevedtak: Krav om fullfinansiering av forprosjektet før utbetaling.

b. Tour de Fjords – 150.000

Dette sykkelløpet planlegg no at ein av etappane skal ha målgong i Suldal. Med føresetnad om at

dette skjer, så er det lagt inn 150.000 i budsjettframlegget. Sykkelløpet forutset at det blir løyvd

800.000, og det blir her rekna med at Ryfylkefondet, som tidlegare år, løyver 600.000 og det

lokale næringsliv 50.000 kroner.

c. Suldalsposten til digitalt arkiv – 100.000

Suldalsposten skal digitalisera alle utgåvene sine. Det vert søkt om støtte på kr. 100.000 til dette

arbeidet. Dette vil bli eit søkbart system, og løyvinga frå kommunen har som føresetnad at

kommunale brukarar skal ha fri tilgang. Suldalsposten har gjennom tilleggssøknad søkt om støtte

på kr. 48.076 til ulike utgifter knytt til etterarbeid som følgje av digitaliseringa av arkivet.

Rådmannen har ikkje lagt inn desse utgiftene i budsjettet.

d. Kyrkja:

Kyrkja mottek nå direkte statsstøtte til trusopplæringsstillinga. I budsjett for 2016 held ein difor

fram den gradvise nedtrappinga av tilskotet med 100.000 i samsvar med budsjettvedtaket i 2014.

Driftstilskotet vert justert med deflator. Driftstilskottet i 2016 vert sett til 3.923.000.

I tillegg vert det løyvd pengar til maling av kyrkjebygg, drifts- og vedlikehaldspengar til bygg og

kyrkjegardar i samsvar med eigen avtale. Taka på kyrkjene på Sand og på Suldalsosen i dårleg

stand og treng omfattande reperasjonar, kostnadsrekna til 2 million kr. for kvart tak. Taket på

Sand kyrkje må prioriterast. Rådmannen rår til å løyva 1,5 mill.kr til Sand i 2017 og 1,5 mill.kr til

Suldal i 2019. Reperasjonen av kyrkjegarden på Sand må løysast innaføre vedlikehaldsavtalen.

I tillegg er det lagt inn 300.000 i investeringsbudsjettet kvart år i perioden til tiltak som skal sikra

betre universell tilkomst til kyrkjebygga.

For 2019 rår rådmannen til at det vert sett av 2 mill. kr til opparbeiding av parkeringsplass og

kyrkjegard i Erfjord.

Anne Lise Norheim: Jelsa kyrkje

18

e. Ryfylkemuseet:+

I tråd med budsjettvedtaket i 2014 skal driftstilskottet frysast frå 2016. (ikkje justert for pris- og

lønsvekst)

Kommunestyrevedtak: Samla tilskott for 2016 vert: 1.647.000 (1.247.000 til drift + 400.000 til barnekultursenteret).

Same tilskot i 2017. I frå 2018 vert summen redusert med kr 200.000.

Anne Lise Norheim: Ryfylkemuseet

f. Suldal Næringsforening:

Næringsforeininga ser på Statnett sitt arbeid med å etablera likestrømsforbindelse frå Kvilldal til

England (2020) som eit godt høve til relativt rimelig tilgang til legging av datafiber samstundes

med legging av likestraumskabelen. Næringsforeininga ser på dette som "vår tids mulighet" til å

bli ein sentral del av ei ny næring som vertskap for grønt datasenter der Norge, Ryfylke og Suldal

har eit stort konkurransefortrinn, først og fremst på grunn av rikeleg og miljøvenleg tilgang på

elektrisk kraft.

Næringsforeininga er opne for at det kan finnast fleire forskjellige måtar å organisere et målretta

arbeid på i eit regionalt perspektiv.

Ein føresetnad for å lukkast med dette er at Suldal i ein eller annan form må bidra finansielt for å

få realisert finansieringa av fiber og klargjering for datasenter.

Oppsummert føreslår næringsforeininga følgjande:

1. «NOK 15 millionar totalt for heile perioden 2016-2020 som blir investert i regionalt

fiberselskap med ansvar for fibersamband Kvilldal-England 2».

2. «NOK 5 millionar totalt for heile perioden 2016-2020 til arbeid med å selja inn Suldal som

vertskap for grønt datasenter».

19

Frå regjeringa si side er det også vist vilje til å satsa på datasentre gjennom forslag om redusert

elavgift.

Det er alt tatt eit regionalt initiativ gjennom etablering av eit prosjekt i Ryfylke IKS. Det er viktig å

halde på at dette er ei viktig regional sak og ikkje ei Suldalssak åleine. Det vil og vera aktuelt å

nytta våre kanalar i Haugaland vekst, møter med stortingsbenken og påverknad gjennom

partikanalane.

Rådmannen vil vente på nærare utspel frå prosjektarbeidet før det eventuelt vert fremja eiga sak

om løyving.

Kommunestyrevedtak: I 2017 skal det setjast av 8 millionar som kan nyttast til innskot/

aksjekapital i eit mogleg regionalt fiberselskap.

g. Suldal vekst: Styret i selskapet har gjennom kontaktmøte med formannskapet teke opp auke i

bidraget frå kommunen. Dette er følgt opp med konkret søknad for budsjettåret 2016. Det vert

søkt om auke frå starten i 2010 i høve prisstigninga i heile denne perioden med kr. 375.000.

Rådmannen innstiller på å gi auke på nivå med dei kommunale einingane frå 2015 til 2016. Dette

tilsvar kr. 54.000.

h. Ryfylke friluftsråd: søkjer om støtte på kr. 9000 til spleiselag som skal gå til full stilling som

medarbeidar innan folkehelse, friluftsliv og auka aktivitet.

Rådmannen har ikkje lagt inn midlar i høve denne søknaden.

Anne Lise Norheim

20

Økonomiplan 2016-2019

Brutto/nettorammer i samsvar med oppstilling (2016-kroner)

RAMER RAMER

Rammeområde B 2015 B 2015 B 2016 B 2016 ØP 2017 ØP 2018 ØP 2019

Brutto Brutto/ Brutto Brutto/ Brutto Brutto Brutto

netto. netto.

Skattar -134 800 -134 800 -134 800 -134 800 -134 800

Rammetilskot -107 375 -111 858 -111 858 -111 858 -111 858

Eigedomsskatt 7 100 7 300 7 300 7 300 7 300

Eigedomsskatt -110 500 -113 000 -113 000 -113 000 -115 000

Konsesjonsavgifter -23 200 -23 800 -23 800 -23 800 -23 800

Momskompensasjon 0 0 0 0 0

Inv. komp. skule/omsorg -1 880 -1 755 -1 630 -1 505 -1 380

Integr. tilsk. Flyktningar 0 0 0 0 0

Sal av konsesjonskraf 2 708 1 908 1 908 1 908 1 908

Sal av konsesjonskraf -17 100 -11 000 -11 000 -11 000 -11 000

Disponible inntekter -385 047 -387 005 -386 880 -386 755 -388 630

Int.tilsk. f lyktn. - til 1130 0 0 0 0 0

Disponible inntekter -385 047 -387 005 -386 880 -386 755 -388 630

Renteinntekter -7 775 -7 875 -7 875 -7 875 -7 875

Rog. Fylke, amortisering -900 -900 -900 -900 -900

Utbytte 0

Utbytte frå el.verket -4 000 -4 000 -4 000 -4 000 -4 000

Kursgev./utbyt. pengepl.m.m. -1 500 -1 500 -1 500 -1 500 -1 500

Renteutgifter 8 476 8 309 9 532 10 247 10 250

Avdrag på lån 14 270 15 093 18 322 21 316 21 416

Ulla/Førre nær.fond 4 000 3 000 1 300 1 000 1 000

Ulla/Førre nær.fond -1 000 -1 000 -1 000 -1 000 -1 000

Sosiallån 192 192 192 192 192

Sosiallån -192 -192 -192 -192 -192

Netto finansinnt./-utgifter 11 571 11 127 13 879 17 288 17 391

Tidlegare års rekneskaps-

messige underskot

Kommunikasjonsfondet 0 0 0 0 0

Disposisjonsfond elles 7 596 6 238 7 052 4 350 6 738

Bundne fond 50 550 3 050 2 534 16 394

Tidlegare års rekneskaps-

messige overskot

Kommunikasjonsfondet

Disposisjonsfond elles -2808 -3520 -520 -5060 -2249

Bundne fond -5064 -5015 -362 -62 -62

Netto avsetningar -226 -1 747 9 220 1 762 20 821

Årets overskot - udisponert

Overf. til invst. driftsm. 0 0 0 0 0

Overf. til invest. Konsesj.avg. 19 325 19 724 14 984 15 600 1 740

Moms.komp. Inv. 0 0 0 0 0

Til fordeling drift 0 -354 377 0 -357 901 -348 797 -352 105 -348 678

21

22

RAMER RAMER

Rammeområde B 2015 B 2015 B 2016 B 2016 ØP 2017 ØP 2018 ØP 2019

Brutto Brutto/ Brutto Brutto/ Brutto Brutto Brutto

netto. netto.

Meir-/mindreforbr. = 0 0 0 0 0 0 0 0

Nto. avs. + overf. inv. budsj. = Nto. dr.res .19 099 17 977 24 204 17 362 22 561

Nto. dr.res. i % av sum innt. (nto.kap. innt.)4,3 3,9 5,4 3,9 5,0

Spesif ikasjon fond:

Avs. til opplæringsfondet

studieperm.fond

" disp.fond invst. 4000 4000 4000 4000 4000

" konsesjonsavg.fond 1484 11344

" tilsk. straumframf. 0 0 0 0 0

" næringsfondet 0 0 0 0 5000

" næringsfondet, sikr. 500 3000 1000 0

" bundne fond

" integrering.tilsk.fond 1471 1257 350

" alt. energi 200 0 0 0 0

" f iskefond

" viltfond 50 50 50 50 50

" kommunikasjonsf. 0 0 0 0 0

" disposisjonsfondet 325 767 1795 0 2738

Bruk av disposisjonsfondet -595 -3270 -270 -4810 -270

" bundne fond

" konsesjonsavg.fond 0 -2953

kommunikasjonsf.

" integrering.tilsk.fond -250 -250 -250 -1979

" bruk nær.fond -4000 -2000 -300 0 0

" f iskefond -62 -62 -62 -62 -62

" viltfond

Netto avsetningar -82 -1747 9220 1762 20821

23

Inntektsida

Økonomiplanen og årsbudsjettet er sett opp etter dei rammeføresetnadene som vart gjeve sentralt gjennom kommuneøkonomi-proposisjonen i juni 2015 og regjeringa sitt forslag til statsbudsjett for 2016. I tillegg er våre eigne politiske vedtak, samanlikningar med andre og eigne erfaringstal nytta i arbeidet. Hovudfinansieringskjelda til

kommunen er rammetilskott,

skatteinntekter, eigedomsskatt og

sals- og leigeinntekter.

Skatteinntekter Det er budsjettert med 134,8 mill.kr. i skatt for 2016 (134,8 mill.kr. i 2015). Naturressursskatten utgjer 45 mill.kr og 89,8 mill.kr. er skatt frå private. Inntektsanslaget byggjer på forventa skatteinntekter i 2015 og signal i statsbudsjettet. Det kommunale skatteøre for 2016 er 11,8%, mot 11,35% i 2015. Dette ut frå eit sentralt mål om at skatteinntektene for kommunesektoren skal utgjøre 40 prosent av dei samla inntektene. Eigedomsskatt Det er budsjettert med brutto 113,0 mill. kr. i 2016 (110,5 mill.kr. i 2015). Erfaringane viser nå at eigedomsskatteinntektene varierer noko frå år til år. Prinsipielt, for å få ein sunn og føreseieleg økonomi, burde det vore sett eit årleg inntektsnivå som kan nyttast i drifta. Meirinntekter vert sett av til fond som skal nyttast i år med mindre inntekter. Rådmannen rår til dette prinsippet og vil nytta 113 mill.kr dei tre fyrste åra som grense for innlegging i drifta. Rådmannen ser føre seg, dersom ikkje reglane for skattlegging endrar seg, at det vil verta ein auke i desse inntektene i 2019/2020 som følgje av linjeforsterkingar og Englandskabel og aukar eigedomsskatteinntektene til 115 mill. kr i 2019.

24

”Makstaket ” for takseringa av kraftanlegg er uendra ; (kr. 2,74 pr kWh). I samsvar med avtale med Hjelmeland kommune vert overføringa sett til 7,3 mill.kr i 2016 ( 7,1 mill kr. i 2015.) Rammetilskott Det er budsjettert med eit netto rammetilskott på 111,9 mill.kr. i 2016 (107,4 mill.kr. i 2015). (Brutto 130,9 mill.kr med fråtrekk av 19,0 mill. kr. i inntektsutjamning). Grunnlagsdata i rammetilskottet viser at i 2016 blir Suldal rekna å vere 21,7 % dyrare å driva enn landsgjennomsnittet. For 2015 var berekninga 21%, for 2014 22,5%. Me har nytta prognosen i Statsbudsjettet i budsjetteringa. Den nominelle veksten i dei frie inntektene for 2016 er berekna til å vera 3,7% i Suldal, medan gjennomsnittet for kommunane i Rogaland er 4,5%. (På landsbasis 4,3%) Konsesjonsavgifter Det er budsjettert med 23,8 mill.kr. i 2016, mot 23,2 mill.kr. i 2015. Endringa skuldast justering i samsvar med regleverket. Endeleg fastsetjing av konsesjonsavgiftene frå Ulla-Førreanlegga er klar. Borgarting lagmannsrett avsa dom 6. februar 2014. Sal av konsesjonskraft Det er i heile økonomiplanperioden budsjettert med 11,0 mill.kr i vinst på sal av konsesjonskraft. Dette er basert på ei forteneste på 8,9 øre pr. kWh og ei omsetning på 123 GWh. Kommunen og Suldal elverk nyttar same grunnlag i sine budsjett. Gevinst

2011 2012 2013 2014 2015

26,9 mill 14,2 mill 21,4 mill 11,7 mill Prognose ca 10 mill *Beløpa er fråtrekt forvaltningsutgiftene til elverket.

Erfaringane viser at konsesjonskraftinntektene er svært varierte. Kommunestyret gjorde i samband med budsjettvedtaket for 2015, sak 80/14, slikt vedtak: «Sal av konsesjonskraft utover NOK 17,1 mill.kr. skal i framtida avsetjast til investering eller til næringsfond». Erfaringane dei siste åra viser at dette er eit altfor høgt beløp. Det er heller ikkje utsikter til at straumprisane vil auka så mykje at det kan budsjetterast så høgt. Rådmannen vil rå til å nytta 11 mill.kr som ei øvre budsjettgrense i drifta.

25

Kommunale betalingssatsar Kommunale avgifter, leigeinntekter og betalingssatsar er generelt føreslått auka med 2,7 % (deflator) i 2016. Unntaket er følgjande gebyr/betalingssatsar:

Tilknytingsavgifter på vass- og avløp er auke 10 % utanom Mosvatnet-området. Framleis er kommunen godt innafor sjølvkostprinsippet.

Barnehagesatsar. Forslaga i statsbudsjettet er nytta. Maksimalprisen for foreldrebetaling er auka med kr. 75,- pr månad.

Satsar SFO. Intervallet “Opphaldstid < 6 timar i veka” er tatt ut. No er minste intervallet 1-10 timar i veka.

Dispensasjonsgebyret (etter plan og bygningslova) vert auka frå 5300,- til 7630,-. Gebyret er lågt i høve arbeidsmengd og bør tilpassast gebyret for handsaming av planendring.

Vaksine. Konsultasjonsprisane vert auka mellom 13 og 19%.

Pris for privat brøyting er auka med 10%. Me har hatt brøyting ute på anbod. Dei nye prisane er høgare enn tidlegare år. Privat brøyting er basert på sjølkost.

Forslag til nye satsar for 2016 går fram av budsjettvedtaket (eige hefte). Sjølv om det er lagt inn auke i betalingsregulativet, går brukarbetalingar og sals- og leigeinntekter ned i 2016 (mest grunna ledige rom i pleie og omsorg). Kommunalt eigde selskap: Utbytte frå Suldal E-verk I økonomiplanen er det rekna inn eit utbytte frå Suldal E-verk på 4 millionar kvart år. Utbyttet blir i sin heilskap nytta til investering. Rygjatun AS Selskapet er heileigd av Suldal kommune. Det har ikkje vore teke ut utbytte frå selskapet. Selskapet får tilført kr. 475.000,- kvart år til drift av symjebassenget. Suldal utviklingsselskap: Selskapet er heileigd av Suldal kommune. Selskapet har ikkje aktiv drift, men forvaltar tidlegare gitte lån og nokre aksjepostar. Låneporteføljen er etter kvart sterkt minkande, og det bør vurderast om selskapet skal avviklast. Renter Finansmarknaden er for tida usikker, og det er ikkje lett å spå kva som vil skje framover. Rådmannen rår til å nytta 2% avkastning på kapitalplasseringa. Finansreglementet skal opp som sak i kommunestyret våren 2016, og kan då reviderast.

26

Utgiftsida

Det har vore svært krevjande å få ei

utgiftsside som er i tråd med den

sviktande inntektsauken kommunen

har.

Budsjettet blir sett saman slik at ein

først konsekvensjuster alle tal slik at

lønnsauke, endring i pensjon eller

avtaleverk og avtalte endring i

avtalar blir lagt inn. I tillegg legg me

inn auker som allereie er vedteke av

kommunestyret eller som er ein følgje av statlege vedtak eller andre sentrale avtalar gjort mellom KS

og arbeidstakarorganisasjonar. Det er også slik at me legg inn endringar som følgje av reduserte

inntekter.

Løns- og prisstigning:

Pris- og lønsveksten, også kalla deflator, som er nytta i statsbudsjettet for 2016 er på 2,7%.

(Lønsveksten tel om lag 2/3 i grunnlaget for deflatoren).

I Suldal kommune har me auka løner og sosiale utgifter me dei sist kjende tala med bakgrunn i

avtalar og forhandlingar. Det er i budsjettframlegget frå Rådmannen ikkje gitt kompensasjon for

prisstigning, med unntak der prispåslag er avtalebasert.

I økonomiplanen er det avsett følgjande til dekning av sentrale og lokale lønsoppgjer:

For 2016 (hovudoppgjer) 10 mill. kr. , for 2017 (mellomoppgjer) 4,5 mill.kr., for 2018 (hovudoppgjer)

10 mill.kr. og for 2019 (mellomoppgjer) 4,5 mill. kr.

27

Lønsvekst og pensjonskostnader

Det er lagt inn auke i pensjonskostnader for dei tilsette under dei einskilde tenesteområda i tråd med

lønsoppgjeret.

Når det gjeld premieavvik har kommunestyret, i rekneskapssaka kvart år, gjort vedtak om å dekka

inn premieavviket over 1 år. Dei fleste kommunane dekkjer dette over 10 år. Dette gir oss ei betre

oversikt over pensjonskostnadene enn dei aller fleste andre kommunar.

Suldal kommune har vald å ikkje ta ut tilbakeført overskot frå KLP, men har tilført dette til

premiefondet vårt i KLP. Når kommunen har sett av middel på denne måten, har me ein samla

reserve på om lag 11 million kroner. Dette kan nyttast til å dekka framtidige pensjonskostnader. Me

får god renteavkastning på desse.

Me har forventningar om at det me har lagt inn i økonomiplanen for 2016 – 2019 vil vera nok til å

dekka pensjonskostnadane. Dersom dette skulle vera for lite, har me midla på premiefondet å ta av.

Renter Lånerenta er berekna til 2,75% i 2016. I 2017-2019 3%. Avdragstida er 20 år med unntak av utbygginga av VA-anlegga på Mosvatnet som har 30 år. Endringar i lånerenta påverkar også avkastningsrenta noko tilsvarande og vil ha liten netto verknad på balansen i budsjettet. Ulla Førre Næringsfond

Kommunen har 01.01.2015 saldo fondskapital på 25,0 million. I tillegg har me utlån uteståande pr.

31.12.2014 på 36 millionar.

Det er i 2016 budsjettert med 3 mill. kr. i utlån, finansiert med 1 mill.kr i innbetalte avdrag og 2

mill.kr frå fondet. Bruken av fondet til å finansiera utlånet minkar til 0 i 2018. (sjå tabell under). I

2019 er næringsfondet styrka med 5.000.000,- , finansiert med konsesjonsavgiftsmidlar.

Primærnæringane har dei siste åra fått vesentleg utteljing i utlånsmassen.

Fondskapitalen ved årsslutt og utbetaling av vedtekne lånetilsagn om lag 22 mill. kr.

Sikringsfondet (for å dekka evt. tap på utlån i næringsfondet) er på 6,4 mill.kr. Sjå eige vedlegg om

styrking av sikringsfondet.

Ulla Førre Næringsf. 2015 2016 2017 2018 2018

Saldo fondskapital 25.021.000 22.021.000 20.021.000 19.721.000 19.721.000

Avsetjing til fond 5.000.000

Bruk av fond -3.000.000 -2.000.000 -300.000 0 0

22.021.000 20.021.000 19.721.000 19.721.000 24.721.000

Til utlån dersom 1

million blir

tilbakebetalt i avdrag

årleg

4.000.000 3.000.000 1.300.000 1.000.000 1.000.000

Urørleg grunnkapital kr. 10 mill. kr.

28

Bruk av konsesjonsavgifter og avkastning næringsfondet

Bruk av konsesjonsavgifter 2015 2016 2017 2018 2019

og avkastning næringsfondetReisemål Ryfylke - driftstilsk. 356 000 397 000 397 000 397 000 397 000

Suldal Vekst AS 2 000 000 2 054 000 2 054 000 2 054 000 2 054 000

Løypekjøring Mostvatnet, tilskot 550 000 550 000 550 000 550 000 550 000

Tilskot bygdeutviklingsstilling 220 000 261 000 261 000 261 000 261 000

Vinterlandbruksskulen driftstilsk 46 000 46 000 46 000 46 000 46 000

Tilskot "Toppvolley Norge" 250 000 300 000 300 000 300 000 300 000

Ryfylkemuseet - utviklingsdelen 1 785 000 785 000 785 000 685 000 685 000

Ryfylkemuseet- handtverkastill.

Ryfylkemuseet - Lølandssenteret

Livet på Nes 130 000 0 0 0

Suldalsposten, elektronisk arkiv 100 000 0 0 0

Tour de Fjords 0 150 000 0

Avsetjing til kommunikasjonsfond 0 0 0 0 0

Sentrumsleiar 150 000 150 000 150 000 150 000 150 000

Formannskapet sin disp.konto

til støtte til utviklingstiltak 200 000 200 000 200 000 200 000

Overføring til primærnæringane 1 937 000 1 843 300 1 793 300 1 793 300 1 793 300

Tilskot skjøtsel av kulturminne 200 000 180 000 180 000 180 000 180 000

Kalking Suldalslågen - netto 283 000 283 000 0 0 0

0 0 0

Avsetjing til konsesjonsavg.fond 11 343 700

Avsetjing til fondskapitalen 1 483 700 5 000 000

Styrking av UF sikringsfond 500 000 3 000 000 1 000 000 0

Overføring til investering 19 325 000 19 723 700 14 983 700 15 600 000 1 740 000

Sum 26 102 000 27 653 000 24 700 000 24 700 000 24 700 000

Konsesjonskraft/avk.næringsfond 26 102 000 27 653 000 24 700 000 24 700 000 24 700 000

Diff avsett på bunde fond 0 0 0 0 0

Til avsetjing

Konsesjon 23 800 000 23 800 000 23 800 000 23 800 000

Konsesjonsavgift frå fond 2 953 167

Næringsfondet

Renter bank 550 000 550 000 550 000 400 000

Renter utlån 350 000 350 000 350 000 500 000

Sum 27 653 167 24 700 000 24 700 000 24 700 000

1 Halvparten drift halvparten utvikling

Vert endringane vedtekne vil overføring til investering auka tilsvarande.

29

Eit utdrag av dei viktigaste konsekvensjusterte endringane. Full oversikt er lagt inn i vedlegget.

Dei viktigaste konsekvensjusteringane Sum

Løn, pensjon, mm 7.900.000

Auke eigedomsskatt Hjelmeland 200.000

Auka utgifter brøyting 1.000.000

Auke kjøp av skuleplassar andre kommunar 300.000

Psykologsamarbeid Sauda 250.000

IT-samarbeid i Ryfylke 130.000

Nye barnevernstiltak kombinert med auka refusjon BUF-etat 230.000

Prisauke ny 110-sentral 405.000

Kreftkoordinator Sauda 50.000

Auka kostnad revisjon, kontrollutvalsekretariat og forvaltning 190.000

Bortfall festeavgift opplysningsvesenets fond -443.000

Redusert tilskot Ryfylkefondet -800.000

Ny rammeavtale – bedriftshelsetenesta -250.000

Auka refusjonar ressurskrevjande brukarar -4.884.000

Auka inntening Gullingen -150.000

Reduserte utgifter arbeidsskulen -92.000

Avvikling barnebustad -250.000

Utgiftsdekning støttekontakt 35.000

Auke vikarutgifter legevakt 450.000

Budsjettert pensjon legevakt -275.000

Velferdsteknologisamarbeid på Haugalandet 60.000

Digital kartløysing. Grunna utmeldinga frå Greather Stavanger må me leiga

oss inn i enten deira løysing eller ei anna løysing for framleis å kunna tilby

kart og reguleringsplanar digitalt på nettet.

50.000

Auke stønaden til leige av treningsfasilitetar for Toppvolley Norge.

Stønadsbeløpet har vore kr. 250.000 i 10 år. For å kompensera for

kostnadsauke i desse åra foreslår ein å auke stønadsbeløpet til kr. 300.000.

50.000

Helsenett Haugesund kommune auke 130.000

Reduserte tilknytingsavgifter vatn og avløp 600.000

Redusert refusjon vaksenopplæring frå stat 410.000

Auke refusjon Helfo (legekontoret) -357.000

30

For å få eit budsjett kor utgiftene ikkje er

større enn inntektene, og for å få på plass heilt

naudsynte påplussingar ligg desse endringane

inne i budsjettet:

1. Generell nedtrekk frå alle einingar,

inkludert administrasjon og politikk

på 0,5 %. Dette utgjer 2.168.000

kroner. I etterkant av

budsjettvedtaket må kommunalsjef og

einingsleiarane endra og omfordela

innfor sine budsjett slik at dette blir

synleggjort i budsjettet for kvar eining.

Ein skal vera klar over at for mange

einingar er dette relativt krevjande,

særleg dersom det ikkje er råd å ta av

årsverk. Tabellane i dette dokumentet

viser samtidig at det får dei fleste

områder er høgare ressursbruk i

Suldal enn andre kommunar.

Når kommunalsjef og einingsleiar skal

redusera sine interne budsjett med

denne summen, kan dette for nokre

koma i konflikt med vedtak gjort i åra

før 2014. Rådmannen vil rå til at dette

eventuelt blir rapportert i 1.

tertialrapport slik at kommunestyret

kan ta stilling til om dette er greitt.

2. Reduksjon av alle tilskotsordningar

kor kommunen fordeler midlar til lag,

enkeltpersonar eller tilsette med 10

%. - 437.000 kroner. I tillegg til dette

blir det foreslått å ta bort ein

tilskotsordning fullt og heilt. På same

måte som i punktet over er det også

her større ressursbruk i Suldal enn i

dei fleste andre kommunar.

Kommunestyrevedtak:

For landbruksstøtta skal stønaden

aukast i forhold til forslaget med

100.000 i 2016 og 50.000 for 2017-

2019.

3. Reduksjon av talet på rom på

sjukeheimen (2 rom), Vinjar (7 rom)

og Jelsa (4 rom). Dette er rom som

allereie er ledige. Dette fører til eit

inntektstap i forhold til budsjettet i år

på 1.558 millionar. Det kan reduserast

med 4,9 årsverk, men tenesta ynskjer

å nytta høvet til litt omorganisering

(auke leiar Vinjar og auke

ergoterapeut) slik at reell endring blir

reduksjon med 4,35 årsverk. Tatt bort

inntektsreduksjonen er innsparinga kr.

830.000 kroner

4. Reduksjon av årsverk

a. bygg (1),

b. barnehage (1,5),

c. skule (1,5 årsverk som allereie

ligg i økonomiplanen som

siste nedtrapping etter

mellombels auke på 4årsverk),

Kommunestyrevedtak:

Reduksjon med 0,5 årsverk i 2018

og 1 årsverk i 20169

d. fysioterapeut (0,5),

e. administrasjon (0,5),

f. ekstrahjelp NAV (0,8),

g. kultur (0,3)

h. heimetenester (20% -

ambulerande vaktmeister)

I 2017 blir det foreslått å trekke inn

ytterlegare 1 årsverk frå

administrasjon, 1 årsverk frå

bygdeutvikling og 1 årsverk frå teknisk

drift. Årsverknad for dette samla blir

2.900.000 kroner i 2016. Med full

utteljing er endringa 5.900.000

kroner.

31

5. Avvikla avtalar som me har med

andre. Dette gjeld fylgjande avtaler:

Avtale med Sauda kommune om

helsestasjonsarbeid for Vanvik.

Her har me til no betalt 40.000 i

året. Nytt krav frå Sauda er 10 %

stilling, noko som svarar til om lag

60.000,-. Helsestasjonen meiner

dei kan ta dette arbeidet på Sand

innafor sine rammer.

Kommunestyrevedtak:

Helsestasjonsarbeid i Vanvik held

frem som nå.

Avtale om støtte til

barnekultursenteret. Her gir

kommunen to støttebeløp i tillegg

til ordinær driftsstøtte til museet.

200.000 er knytt opp til at andre

også støttar, medan 200.000 er

midlar kommunen gjekk inn med

for å vera i forkant av eit endeleg

vedtak om oppretting av eit

nasjonalt nynorsk

barnekultursenter. Det har ikkje

vore positive signal om dette i dei

siste statsbudsjetta, og det blir

difor foreslått å ta desse siste

200.000 ut av støtta til museet.

Verknadsdato for oppseiinga er

sett til 1. juli.

Kommunestyrevedtak:

Arbeida for auka løyvingar til

barnekultursenteret i

statsbudsjettet. Dette i samarbeid

med fylkeskommunen og

Ryfylkemuseet. Vidareføra

kommunalt tilskot i 2016 og 17.

Interkommunal

frisklivskoordinator i Etne –

119.000 kroner. Ein rest etter det

avslutta VESS-samarbeidet.

Legga ned kalkingsprosjektet –

300.000 kroner. Det er stilt

spørsmål om dette framleis er

nødvendig. Her er fleire aktørar

inne, og sjølve iverksetjing er difor

sett til 2017 etter drøftingar med

desse.

Kommunestyrevedtak:

Støtta til kalkingsprosjektet held

fram.

32

Illustrasjon Friskliv VESS

6. Omorganisera brannvesen i tråd med

tidlegare vedtak – 400.000.

I dette ligg det at stasjonane i Erfjord

og på Ropeidhalvøya blir nedlagt,

medan det på Nes blir oppretthalde

eit depot. Dette er i tråd med

tidlegare ROS-analyse. Nedbemanning

er starta i 2015.

7. Avvikla støtte til alternative

energikjelder – 200.000 kroner og

lokale ruter 65.000

Ordninga med støtte til alternativ

energiløysing vart innført i 2008.

Ordninga har omfatta støtte til

alternative energiløysingar ved

nybygg og ombygging av bustad.

Vanleg luft til luft varmepumpe

har ikkje vore omfatta av

stønadsordninga. Stønadsbeløpet

har vore avgrensa til inntil 20 % av

kostnaden, maksimum 30.000

kroner. Dersom søkjar også søkjer

Enova om støtte vil dei i dei aller

fleste tilfella få avslag der med

grunngjeving at dei har fått

kommunal støtte til same føremål.

Enova si støtte ligg vanlegvis

mellom 10-20.000 kroner. Det

seier seg sjølv at dei fleste har valt

den kommunale stønaden grunna

høgare beløp. Ved å ta vekk den

kommunale stønadsordninga vil

Enova sine stønadsordningar igjen

vera aktuelle for søkjarar frå

Suldal.

Lokale ruter var ei ordning som

vart sett i verk rundt år

2000/2001. Den gjekk ut på at

innbyggjarar ute i grendene utan

buss-tilbod kunne tinga skyss til

Sand for å handla. Ordninga vart

brukt i starten av nokon

innbyggjarar i Hylsfjorden. Seinare

tid har midlane stått unytta.

Rådmannen rår til at ordninga vert

avvikla.

33

Nye driftstiltak som er teke inn i budsjettet

Nye driftstiltak som er teke inn i budsjettet Sum Auke i vedlikehald bygningar: Vedlikehaldet har i 2014 og 15 hatt to millionar ekstra

avsett til vedlikehald av bygningsmassen. Dette fell no bort, men me foreslår likevel å

auka den faste avsettinga til vedlikehald med 300.000. I tillegg vil me kunne få om lag

375.000 i tiltaksmidlar sett av i statsbudsjettet. (Tiltakspakka). Ikkje vedtatt i Stortinget.

300.000

Auke i vegvedlikehald: I denne posten ligg både brøyting og reasfaltering. Kommunen

har totalt 160 kilometer med kommunal veg, og det blir sett på som nødvendig å auka

posten avsett til reasfaltering.

400.000

Tiltaksplassar Rysteg: Kommunen har i dag fire tiltaksplassar. Etter storleik på

aksjekapital skulle Suldal hatt to fleire på bekostning av Sauda. Etter samtalar med

rådmann i Sauda er det semje om at dei to kommunane i staden auker talet på plassar

med to. Desse plassane får me ikkje ekstern stønad til, og denne delen av kostnadene

deler Suldal og Sauda. Den kommunale delen av kostnaden tek Suldal åleine.

286.000

Legevakt: Det er lagt inn ei auke til legevakt, delvis grunngjeve med at budsjettet har

vore for lite, delvis i at ei ny ordning vil kosta meir. Beløpet kan måtte aukast i fyrste

tertialrapport.

400.000

Symjeopplæring: Med skjerpa krav til symjeopplæringa ønskjer ein at fleire barn og unge

skal læra å symja. Nye krav til symjedyktigheit er definert i ein ny læreplan for

kroppsøving. Ei gruppe beståande av rektorar og symjelærarar i Suldal kommune har i

ein rapport peikt på no-situasjonen og kva som må til for å møta desse nye krava til

symjeopplæringa. I Suldal har ein hatt særs ulik praksis når det gjeld tilbod i samband

med symjeopplæringa. I rapporten står det at det bør utarbeidast felles fagplanar for

symjeopplæringa i Suldal slik at elevane i den enkelte bygd opplever at denne

opplæringa vert lik i heile kommunen. Skulane v/rektor seier at det er av økonomiske

grunnar at dei ikkje tilbyr så mykje symjeopplæring som dei burde.

200.000

Auka timetal mellomtrinnet: Norge er blant dei landa som har lavast timetal i naturfag

på barnesteget internasjonalt. Difor foreslår Regjeringa i Statsbudsjettet for 2016 å

utvida timetalet i naturfag med ein time på 5.-7. steg frå hausten 2016. Korleis ein

organiserer denne auka er opp til den enkelte kommune. Det vert difor behov for å auka

ressurs til lærarkrefter for å imøtekoma denne auken i timetal.

100.000

Nytt utstyr brann:

Branntenesta blir lagt om, men det er trong for fornying av utstyr til mannskapet.

100.000

Konsulenthjelp i samband med heimfallproblematikken og fiber / grøne datasentre

Det blir arbeidd med to prosjekt som kan bety betydelege framtidige inntekter for

kommunen. I begge prosjekta kan det bli nødvendig med juridisk og anna rådgivning. Det

fyrste gjeld arbeidet som blir gjort for å sikra kommunen sine interesser i det Røldal

Suldal AS går mot heimfall i 2022. Det andre gjeld arbeidet for å få fiberkabel til

kommunen og eventuell industrietablering i etterkant av dette.

200.000

Forprosjekt «Liv på Nes» (sjå omtale ovanfor side 18) 130.000

Digitalt arkiv Suldalsposten (sjå omtale ovanfor side 18) 100.000

Tour de fjords (sjå omtale ovanfor side 18) 150.000

34

Investering

ØKONOMIPLAN 2016 - 2019 - INVESTERING(2016-kroner, summar i heile tusen)

Rammeområde R 2014 B 2015 B 2016 ØP 2017 ØP 2018 ØP 2019

Formannskapet Utgift 2 932 6 185 7 055 1 300 1 500 1 300

Levekårsutvalet Utgift 50 422 30 150 - 0 0 0

LMT-utvalet Utgift 37 205 67 640 173 437 100 400 27 500 6 000

BRUTTO INVESTERINGSUTG. 90 559 103 975 180 492 101 700 29 000 7 300

Utlån, kjøp av aksjer/andel. Utbet. 3 495 1 200 1 200 9300 1400 1500

Startlån Husbanken 5 000 5 000 5 000 5 000 5 000

Avdrag Utbet. 60 195 325 795 1 325 1 915

Overføring

Avsetningar In.f in.tr. 1 063

Avsetjing til likviditetsres. In.f in.tr.

Dekning av tidl. års udekka In.f in.tr. 0

SUM FINANS.BEHOV 95 177 110 370 187 017 116 795 36 725 15 715

FINANSIERING:

Framandkapital:

Bruk av lån Innt.føring -44 924 -61 350 -100 446 -70 096 -2 000 0

Sjukeh./omsorgsb.- lån. "

Startlån Husbanken " -5 000 -5 000 -5 000 -5 000 -5 000

Lån/forskot RSK/Hydro

Tilskot og refusj. Inntekt -15 233 0 -2 620 0 0 0

Kompensasjon for merverdiavg. " -8 700 -18 282 -16 420 -3 300 -1 060

Eigenkapital:

Frå driftsbudsjettet Inntekt -25 373 0 0 0 0 0

Frå driftsbuds.konsesj.avg. " -19 325 -19 724 -14 984 -15 600 -1 740

Mva- komp. Invest. " 0

Sal av faste eiged. o.a. Inntekt -1 680 -500 -7 000 -5 500 -5 500 -2 000

Mottatte avdrag på utlån,

og sal av aksjer/and. Innbet. 0 0 0 0 0 0

Avdrag form/startl. Innbet. -592 -195 -325 -795 -1 325 -1 915

Bruk av ubunde inv. fond Int.f in.tr. 0 0 0

Bruk av bunde fond "

Bruk av kommunikasjonsfond Int.f in.tr.

Bruk av diposisjonsfond " -7 375 -15 300 -33 620 -4 000 -4 000 -4 000

Bruk av likviditetsreserve "

Udekka " 0

SUM FINANSIERING -95 177 -110 370 -187 017 -116 795 -36 725 -15 715

35

OVERSIKT OVER INVESTERINGSPROSJEKT

Planlagt finansiering i heile tusen.

Inkl. Inkl.

rebudsj. rebudsj.

2015 2016 2017 2018 2019

Prosjekt.nr.Investeringsprosjekt: Brutto Brutto Brutto Brutto Brutto

inv inv inv inv inv Merknader:

Fellesprosjekt:

1.090.01 Universell utforming kyrkjebygg 300 320 300 300 300

1.002.05 IT-samarb. i Ryfylke 2 040 920 1000 1000 1000

1.001.01 IT-samarb.lokale invest. 2 750 550

1.001.02 Løp-prosjekt 470

1.011.01 Nettbrett i omsorg 225 225

1.001.01 Auka tal PC med 30 stk 300

1.012.01 Utskifting PC lærar / elevar 4940

1.015.01 Utskifting PC vaksenopplæringa 200

1.016.01 Nytt klientprogram PPT 100 100

Sum Fellesprosjekt 6 185 7 055 1300 1500 1300

Barnehage/Skule:

2.029.01 Ombygging Vaksenopplæringa 1000

Sum barneh./skule 1000 0 0 0 0

Kultur:

Sum kultur: 0 0 0 0 0

Helse og Omsorg

3.005.06 Nødstraumsagregat helse/sjukeh. 400

3.013.01 Utbygginghelse/ legekontor 400

3.018.01 Klargjering Bjødnateigen 2500

3.014.01 Carport/garasje utrykkingsbilar 400

Sum helse og omsorg 3700 0 0 0 0

36

LMT-UTVALET

Oppvekt

2.023.01 Gullingen naust 900 890

2.021.01 Barnehagekapasitet 600 600

Lager / Personalrom Joagarden

2.019.01 Vinjar skule 300

2.028.01 Sand skule, grupperom 4050 500

2.026.01 Oppgradering Nesflaten skule 4 200 14039

9 750 16329 0 0 0

Kultur

5.003.01 Suldalshallen, ventilasjon 1000

5.010.01 Symjehall/Badeanlegg 6500 44950 67500 0 Tippemiddelprosjekt

Ny kunstgrasbane Sand 2150 Tippem.pr. 1/3 Sand IL

5.014.01 Fornying Kulturhuset 2000

6500 47 100 68500 0 2000

2015 2016 2017 2018 2019

Prosjekt.nr. Investeringsprosjekt: Brutto Brutto Brutto Brutto Brutto

inv inv inv inv inv Merknader:

Helse og omsorg

3.005.05 Telemedisinsk utstyr 600 600

3.013.02 Ombygg. 2. etg. Helsetunet 5700 3000 1 mill. frå fond,tert.r.

3.008.03 Heimetj. Bufellesskap PU 300 8155

3.017.01 Framt. bruk av eksisterande 1000 1000 15000 Omb. evt. ref. staten?

bygningsmasse innan omsorgsten.

3.020.01 Solavskjerming Sjukeheimen 200

7600 12955 0 15000 0

Næringsbygg/område:

4.035.01 Sandsf./Fossheim planlegging 300 300

4.019.01 Sentrumsareal, Sand 1 650 14 600 12000 2016 200`pl. sentr Sør

4.011.01 Kjøp av næringsareal 1 500 2 000 2000

Sum næringsomr. 3 450 16 900 12000 2000 0

Bustadfelt:

4.043.01 Opparbeiding bustadfelt 3000 13000 4500 2000

4.048.01 Moen bustadfelt, Nesflaten

4.039.01 Kommunalt bustadfelt S.osen, pl.l. 500 500

4.045.01/02/03Utbygging Klypå, Sand 1000

4.021.01 Hauen bustf./veg Joagarden 2000

4.038.01 Mehushaugen bustadfelt 5000

4.040.01 Bustadfelt Erf jordlia, planlegging 100 44

4.041.01 Vanvik bustadfelt 2 000

4.046.01 Reguleringsplan Erfjord 300 300

4.047.01 Reguleringsplan Erøy 200 200

4.051.01 Reguleringsplan Sandaneset,Jelsa 300

4.049.01 Reguleringsplan Sjostien 300 300

4.050.01 Reguleringsplan Arbeidsskulen 200 200

Sum bustadområde: 9600 6 544 13300 4500 2000

Bygg/bustader:

4.015.02 Kjøp/bygging kommunale bustader 8000 10506 5,3 mill

Sum bygg/bustader: 8000 10506 0 0 0 1,9 frå Husb.delf inans.

37

Vatn og avløp:

6.035.02 VA-Sand, avlsan. Rallebekken 500 500

6002.01 Sand vassv. Opprusting 180 188

6.049.01 Forprosjekt ny vassv. Sand 500 6000

6.050.01 VA Nordenden Sand plan/prosjekt 300 300

6.011.01 Avløp Bogsfj. - Erf jordfj. 3 500 984

6.011.02 Kloakk Bogsfj. - Erf jordfj. 15 000 1500

6.004.03 Tiltak høgdebasseng vatn UV 200

6.041.01/02?Kloakkrenseanlegg Sand 5300 14800

6.055.01 Ombygging/utviding Erfjord vassv. 400

Delsum 25180 18472 500 6 000 0

Prosjekt.nr. 2015 2016 2017 2018 2019

Investeringsprosjekt: Brutto Brutto Brutto Brutto Brutto

inv inv inv inv inv Merknader:

6.045.01 Mosvatnet distr. Vatn 2200 800

6.045.02 Mosvatnet behandl. Vatn 2700 7 422

6.045.03 Mosvatnet avlaupsnett 1000

6.045.04 Mosvatnet avlaupsreinsing 9000 25 700

6.045.00 Mosvatnet prosjektstilling VA 460

Mosvatnet VA, sum 15360 33 922 0 0 0

Sum vatn/avløp 40 540 52 394 500 6 000 0

Vegar:

7.060.01 Utbetring veg Bjergajuvet 2600

7.058.01 Hålandsosen kai 3 500

7.059.01 Mork bru 1300

7.057.01 Gangveg Tjelmane - Gåsavikja 2000

Sum vegprosjekt 0 4 800 4 600 0 0

Andre tiltak:

4.031.01 Grunnkjøp 2600 2965 Frå fond 1 mill (1.tert)

4.031.01 Kjøp av grunneigedom 3000 Frå fond

6.018.01 2 varebilar 250 394

6.056.01 Ny branngarasje Jelsa 100 1500

Ny brannbil Jelsa 950

5.012.01 Erfjord kyrkjegard, grunnkj/opparb. 200 2000

6.019.04 Ny sopebil

4.044.01 Sand småbåthamn 500

5.011.01 Badeplass Neset 1000

Sum Andre tiltak 6050 5 909 1 500 0 2 000

TOTALSUM INV: BRUTTO 102 375 180 492 101 700 29 000 7 300

38

Uttømande liste over investeringane finn ein på oversikta. Her er berre nokre kommentarar til ein del av dei: IT Til IT er det sett av investeringar på i underkant av 6 millionar. Den største summen går til utskifting av PC-ar til elevar og lærarar. I tillegg blir det investert i ein del nye program felles med dei tre andre kommunane i IT-samarbeidet. Nesflaten skule Det blir budsjettert med 14,9 million til rehabilitering av skulen. I dette ligg det at det er den nye delen av skulen som blir rehabilitert, medan den gamle delen skal rivast. Forprosjekt ligg føre. Detaljplanlegging kan starta rett etter nyttår. Anbod forsommar 2016, med byggestart i løpet av hausten . Badeanlegg Her er Asplan forsinka med prosjekteringsarbeidet. Planen er no å gå ut med anbod i februar. Byggestart skjer då rundt mai månad. Det blir framleis planlagt med 25-metersbasseng , stupetårn, varmebasseng med rampe og eit lite plaskebasseng. Me har ikkje fått ein annan kalkyle enn den førre på 96 million. I denne kalkylen var det lagt inn ein usikkerheitsmargin på -10% og + 20 %. Innstillinga vart endra før formannskapsmøtet slik at det no er lagt inn 120 millionar til anlegget. Kommunestyret vedtok 3 nye kulepunkt under tiltak 1.2 - kap. Kommunal infrastruktur som del av badeanleggsprosjektet.

Ny avlastningsbustad Denne skal byggast i tilknyting til bufellesskapsbygningane som me i dag har i Dalane. Ein skal kunne nytta felles personalbase. Ferdig forprosjekt ligg til grunn for at det er budsjettert 8 million til prosjektet. Barnehageutbygging Det var tidlegare sett av eit større beløp til barnehageutbygging. Barnehagebehovet på Sand er no redusert slik at planlagt utbygging med ein ekstra avdeling blir foreslått teke ut. Det er likevel trong for betre tilhøve for personalet på Joagarden, og i tillegg er det trong for lager. Det blir foreslått planlegging av dette i 2016. Sentrum av Sand. Det er sett av 27,4 million til å gjennomføra tidlegare planar. Firmaet Landskapsfabrikken har samen med våre planleggarar arbeid i tråd med tidlegare vedtak. Byggestart er sett til hausten grunna at sentrumsgruppa ynskjer å unngå bygging i sommarsesongen. Det er torget som har fyrsteprioritet, deretter «gongsti» langs sjøen. I tillegg blir det foreslått å starta eit planarbeid for å vurdera framtidig bruk av meieriarealet. Det er også sett av 1 million til badeplassen på Neset om området rundt. Det vil også bli sett av midlar til sanitærbygg i samanheng med kloakkutbygginga på Sand.

Anne Lise Norheim: Sand sentrum

39

Ny kunstgrasbane på Sand. Anlegg i regi av Sand idrettslag. Bygginga skjer på kommunal grunn, men det er ein føresetnad at idrettslaget har finansiering på 1/3 og at me får 1/3 i spelemidlar. 2,1 million Bustadfelt Det er sett av 5,4 million i 2016 og ytterlegare 17,5 million dei neste to åra. Det er Erfjord og Suldalsosen som er prioritert, men begge stader må det fyrst på plass reguleringsplanar. Midlar til desse blir overført i frå 2015. I Suldalsosen er arbeidet med reguleringsplan starta, i Erfjord er kommunen i gong med grunntingingar, og kan starta reguleringsplanarbeidet umiddelbart etterpå. Dei neste bygdene som er prioritert er då Jelsa og Vanvik. Kommunestyrevedtak: Utbygging i Vanvik er flytta fram til 2016. Opparbeiding bustadfelt er regulert tilsvarande. Moen bustadfelt utgår.

Kjøp/ bygging av bustader. Det skal byggast ein firemannsbustad i Maleniusåsen og kjøpast eit husvære i Sentrumsbygget. Det er rekna inn statsstøtte til bygget i Maleniusåsen. I løpet av dei to siste åra har kommunen då investert i 9 nye husvære på Sand med netto 15,5 million Vann og avløp Kloakkrenseanlegg på Sand er rekna til i om lag 15 millionar. På Gullingen skal det også byggast eit reinseanlegg for til saman 40 millionar Annan infrastruktur Det blir planlagt reparasjon av Hålandsosen kai for 3,5 million og ny Mork bru til 1,3 million.

40

Kor hentar me midlar til investeringane?

Disposisjonsfond: Ved årsoppgjøret for 2013 og i tertialrapport 2014 blei det sett av i underkant av 25 million som skulle nyttast til investering. I fondsbruken ligg det også ein forskotering av del av tippemidlar som blir tildelt i etterkant (5 million). I tillegg blir dei 4 millionane som me tek i utbytte frå E-verket nytta til investering.

Kompensasjon for meirverdiavgift: Kommunen får momsrefusjon for investeringar. Desse går inn som ein del av finansieringa av investeringar. Totalt dreier dette seg om 39 millionar.

Sal av eigedommar: Kommunen har gjort vedtak om sal av hus. Inntekter frå desse sala blir nytta til finansiering av investering. Det betyr at det ikkje lengre blir avsett på fond for seinare bustadkjøp. Dette er naturleg sidan me også kjøper nye bustader som blir finansiert gjennom budsjettet.

Frå drift/konsesjon: Dei fyrste tre åra er det rekna inn at 19,3 mill, 14,5 mill og 15,6 million blir overført frå drift til investering. Desse beløpa er henta frå konsesjonsavgiftene.

Opptak av lån. I løpet av perioden blir det lagt opp til å ta opp 135 millionar (etter endra innstilling og handsaming i kommunestyret) i lån. Låna vil bli teke opp med 20 års nedbetalingsavtale, med unnatak av låna knytta til Gullingenprosjektet. Her vil det bli nytta 30 års avdragstid.

Utvikling i opptak av lån til investeringar 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Nye lån 16 900 62 864 70 096 2 000 0 Avdrag 14 270 15 093 18 322 21 316 21 416 Polistisk vedtak om redusert låneopptak 0 Forventa lånesaldo 31.12 169 474 172 104 219 875 271 649 252 333 230 917 Lånegjeld pr. innbyggjar (pr. 3. kvartal 2015 3892)

44 44 57 70 65 59

Etter formannskapet sitt vedtak

41

Innleiing til Handlingsprogram 2016 – 2019 Handlingsprogrammet følgjer opp måla og strategiane som er satt i “Kommuneplan for Suldal

kommune 2015-2024”.

I handlingsprogrammet har me vald ut nokon sentrale nøkkeltal og resultatmål. Desse er i hovudsak

henta i frå KOSTRA (Kommune Stat Rapportering). Me har spesifisert i tabellen dersom tala er henta i

frå andre kjelder.

Me har valt følgjande oppbygning for måltal og nøkkeltal:

Gul farge er målsetjingane i kommuneplanen og måltala.

Auke = Suldal kommune si %-vis auke i netto driftsutgifter i frå 2012 til 2014.

Samanlikna med landet = kor høge våre utgifter er i forhold til gjennomsnittet i landet u/Oslo;

I enkelte tilfelle har me valt netto driftsutgifter per brukar / per aldersgruppe. Det har me spesifisert i

tabellen.

Anne Lise Norheim: Suldalsporten

Farge Forklaring

Landet

Suldal 2012-2014

Mål

42

Folketal og arbeid Mål: Fleire skal bu og arbeida i Suldal.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

1. Den viktigaste målgruppa for arbeidet

med tilflytting til Suldal er

Suldalsungdom.

1.1 Halda fram med gratis

abonnement av Suldalsposten til

studentar og militære, jfr avtale med

Suldalsposten

16- R

1.2 Gi støtte tilsvarande 50% av

bortebuarstipend til Suldalselevar på

ToppVolley når dei bur på internatet

og ikkje får bortebuarstipend

14- 20.000 pr

elev

R

2. Kommunen skal ha tilgjengeleg

attraktive bustadtomter på Sand og i

grendesentra. Områda for spreidd

busetnad som allereie finst skal

oppretthaldast.

2.1 Vanvik bustadfelt (INV)

Planlegging

13

16

0,1 mill

2,0 mill

BY/R

R Utbygging

2.2 Sjå etter gode tomtealternativer

på Nesflaten

16

2.3 Sandaneset, Jelsa (INV)

Planlegging

17

0,3 mill

BY/R

2.4 Regulering / opparbeiding

bustadfelt

16

17

18

19

3,0 mill

13,0 mill

4,5 mill

2,0 mill

BY/R

3. I kommuneplanperioden kan det

dukka opp nye utenkte prosjekt. Når

kommunen får søknader som kan føra til

nye arbeidsplassar er dette

samfunnsinteresse av så stor vekt at det

talar for dispensasjon frå vedtekne

planar.

3.1 Avsetjing til mogleg regionalt

fiberselskap 8 mill. til innskot /

aksjekapital i 2017

17 8,0 mill R

3.2 Det skal opprettast arbeidsgruppe,

med representantar frå formannskap,

administrasjon og næringslivet, for

tilrettelegging av grøne datasenter i

Suldal. Arbeidet skal skje i samarbeid

med RIKS. Arbeidsgruppa må ha

sterkt fokus på ressursbehov som

melder seg, og halde formannskapet

orientert i takt med arbeidet.

16 R

3.3 Det skal setjast av 2 mill. til kjøp

av næringsareal i 2018.

18 2,0 mill R

4. Det er eit mål at det skal vera

utleigebustader tilgjengeleg.

4.1 Kjøp/bygging kommunale

bustader (INV).

16 10,506mill R

5. Som eit ledd i å halde på og å

tiltrekkje seg fleire barnefamiliar skal

kommunale tilbod som gjeld desse

prioriterast.

5.1 Aktiv bruk av Startlån (INV) 16- 5,0 mill NAV

6. Tilflyttarar frå både inn- og utland

skal integrerast i Suldalssamfunnet.

Grendautvala, skular og barnehagar i

tillegg til frivillige krefter har ei særskild

rolle i dette arbeidet.

6.1 Gje velkomstpakke til nyinnflytta

og arrangera eigen «Ny i Suldal-dag»

16- R/KU

6.2 Tilsetja koordinator for

frivilligheitsarbeid.

16 R

43

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

7. I Suldal skal me ha nærleik til gode

tilbod. Kommunesenteret Sand skal med

medvit byggast til ein stad som

innbyggjarane i grendene ynskjer å nytta

som kommunesenter.

7.1 Halda fram med støtta til

sentrumsleiar.

7.2 Laga oppdragsavtale relatert til

støtta til sentrumsleiar

15-

16

150.000

(kons.avg)

R

R

Folketalsutvikling fordelt på innanlands flytting, innvandring og fødselsoverskot. I 2012, 2013 og 2014 har me blitt fleire innbyggjarar. Det kjem av positiv netto innvandring (både arbeidsinnvandring og flyktningar).

44

Anne Lise Norheim

45

Samfunnsutvikling og samfunnstryggleik

Areal og arealutvikling

Mål

Ei berekraftig og langsiktig forvalting av arealressursane for å styrka busetnad og næringsliv,

samstundes som ein tek vare på mangfaldet og kvalitetane i Suldalsnaturen.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

1.Styrka Sand som kommunesenter, men

og syta for livskraftige grender.

1.1 Planleggja og gjennomføra tiltak i

Torgområdet, Bekkjatorget /

strandpromenade og Sentrum sør på

Sand.

15- R

2. Ha tilgjengelege attraktive bustad-

tomter på Sand og i alle grendesentra. Ha

tilgjengelege leigebustader i kommune-

senteret. Vurdera omforming og

fortetting som alternativ og supplement

til bruk av nye område, særleg på Sand

der ein konkret bør sjå på moglegheitene

innan reguleringsplanane for Prestaåsen

og Randåsen.

2.1 Planleggja og byggjemodna

bustadfelt på Sand og i grendesentra

slik at det er tilgjengelege tomter.

16 BY/R

3. Syta for at barn, unge, eldre og

funksjonshemma sine interesser vert

ivaretekne i planlegging og utbygging av

bustadområde. Alle nye bustadområde

skal ha leikeplassar.

3.1 Ha gode rutinar som sikrar

medverknad i planprosessane for

lovfesta organ i kommunen.

16 BY/R

4. Ha eit langsiktig perspektiv på Suldal

som hyttekommune. Nytta

strandsoneanalysen ved tilrettelegging

for hytter langs sjøen. Vera positiv til

forsiktig fortetting og utviding av

hytteområde langs sjøen der dette kan

skje utan større konfliktar. Ikkje opna

nye, urørte strandområde for utbygging

før det etablerte utbyggingspotensialet er

realisert. Vera varsam med

tilrettelegging for hytter i fjellområde

med villrein og andre viktige

verneverdiar. Kommunen vil halda på

byggegrensa for hytter i Breiastøldalen.

4.1 Ha sjekkliste med desse punkta som

alle framlegg til reguleringsplanar vert

sjekka mot.

16 BY/R

5. Ha tilgjengeleg kommunalt

næringsareal på Sand og elles vera

positiv til næringsetablering i alle

grender. Byggemodna kommunale

næringsområde i grendene etter behov

og etterspurnad. Bidra til smidig

dispensasjonshandsaming dersom det

kjem søknader om viktige

5.1 Følgja opp kommuneplanen sine

føringar i høve erverv og

byggjemodning av næringsområde på

Sand og ved Tysingvatn.

16 R

46

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

næringsetableringar i

kommuneplanperioden i område der det

ikkje er opna for dette og der slik

etablering kan skje utan vesentlege

konfliktar med ålmenne interesser.

6. Ha ei berekraftig forvalting av

sjøområda med vekt på fleirbruk, men

der einskilde område kan avsettast til

meir eksklusiv bruk. Ta vare på

Sandsfjorden som nasjonal laksefjord på

ein god måte. Satsa på større, felles

småbåtanlegg.

7. Ta omsyn til ålmenta sine interesser,

verneverdiar og tryggleik i

arealforvaltinga og legga

folkehelseprinsippet til grunn. Legga til

rette for friluftsliv ved t.d. etablering av

samanhengande turveg/stisystem også i

låglandet, jfr. Sti- og løypeplan.

7.1 a Planleggja og opparbeida tursti-

system på strekninga Sand-

Suldalsosen, og Jelsa – Økstrafjorden

07-11

13

100.000

BY

7.1. b Høse ”Langs Lågen” (INV)

Gangveg Sand – Garaneset

Planlegging

Utbygging

Deler av gangveg bør tilretteleggjast

slik at og rullestolbrukarar kan nytte

han (universell utforming)

17

2,0 mill

KD/R

7.2 Årlege vedlikehald, rydding og

justeringar av trasèar i skiløypenettet.

14-

20.000

BY

7.3 Badeplass Neset (INV) 16 1,0 mill KD/R

8. Syta for at viktige jord- og

skogbruksområde og framtidige

ressursar som t.d. viktige grus- og

pukkreserver, ikkje vert nedbygde ved

t.d. spreidd bygging.

9. Forvalta Suldalsheiane i tråd med

prinsipp som er nedfelte i “Heiplanen”.

10. Forvalta areala langs Nasjonal

turistveg Ryfylke, inkludert Rv 13

gjennom Suldalsdalføret, på ein måte

som opprettheld og styrkar natur- og

kulturopplevingane for turistar og

fastbuande.

Tal bustader 2012 2013 2014

Privat 2046 2072 2075

I tettbebygd strøk 578 589 590

I spredtbebygd strøk 1467 1478 1485

Uavklart 1 5

Fritid 1847 1853 1860

47

Anne Lise Norheim: Sand

Ledige tomter:

5

Ledige tomter:

8

Ledige tomter:

2

Ledige tomter:

0

Ledige tomter:

5

Ledige tomter:

4

i(Kjølvikstølen)

Ledige tomter:

0

Ledige tomter: til sals

48

Næring

Mål: Suldal skal vera attraktiv for nærings- og besøksutvikling, verdiskaping og vekst med grunnlag i lokale ressursar.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

1. Påverka og forbetra rammevilkåra for

næringslivet

1.1 Evaluera kommunens samla

næringsutviklingsarbeid.

17

R

1.2 Kjøp av næringsareal (INV) 16 2,0 mill R

R

2. Fremja utvikling og vekst i

eksisterande næringsliv

2.1 Støtta opp om Suldal vekst sitt

arbeid i høve innovasjon og

entreprenørskap.

2.2 Nytta midlane i Ulla Førre

næringsfond målretta mot utvikling og

vekst i næringslivet.

16-

16-

R

R

3. Ha fokus på utvikling av gründermiljø 3.1 Støtta opp om Suldal Vekst sitt

arbeid med entrepenørskap blant barn

og unge der Læring i næring er eit av

verktøya.

11- 142.000 OP

3.2. Vera aktiv for å skaffa

interessentar til Grøne datasentre.

16 - R

4. Utvikla besøksnæringane:

Reisemålsutvikling

Sentrumsutvikling

Styrka Sand som handels- og

opplevingssentrum

Opplevings- og kulturnæringsutvikling

Utvikla gode nettverk mellom

offentlege og profesjonelle

kulturaktørar, reise- og

næringsliv som saman bidreg til

utvikling av kulturlivet og

skaper synergiar i

samfunnsutviklinga.

4.1 Laga handlingsplan for reiseliv med

utgangspunkt i vedteken plan for

Ryfylke

15- R

4.2 Sentrumsareal, Sand (INV)

Vedteken prioritering er:

1. Torget

2. Bekkjatorget og

strandpromenaden

3. Sentrum sør

16

17

14,6 mill

12,0 mill

KD/R

4.3 Ein startar opp reguleringsarbeid i

2016 med føremål å avklara framtidig

bruk av Sentrum sør. Alternativa her

kan vera å riva meieribygget for å gi

plass til nye føremål eller behalda

meieribygget men nytta det meir aktivt

som næringsbygg samstundes som

området rundt vert utnytta betre.

16 (sjå pkt.

4.2.3)

BY/R

5. Ha fokus på rekruttering av

bransjespesifikk arbeidskraft

5.1 Samarbeida med Suldal Vekst med

utgangspunkt i ny avtale.

16- R

49

Pendling Pendling ut og inn av nabokommunane. Kva skjer når brua kjem…

Tal for 2014 Arbeider i kommune

Bur i kommune 1130 Strand 1133 Hjelmeland 1134 Suldal 1135 Sauda 1160 Vindafjord Sum

1130 Strand

116 5 1 5 127 1133 Hjelmeland 95

39 0 2 136

1134 Suldal 6 17

65 36 124

1135 Sauda 10 1 69

19 99

1160 Vindafjord 0 4 26 12

42

Sum 111 138 139 78 62

Næring i Suldal:

Anne Lise Norheim

230

351

204

157

30463

144

680

51 10

Næringsliv i Suldal - tilsette per næring

01-03 Jord- og skogbruk og fiske

05-39 Bergverk, industri, elekt

41-43 Bygge- og anlegg

45-47 Varehandel, verkstad

49-53 Transport og lagring

55-56 Overnattings- og servering

58-82 Informasjon og kommunikasjon

84-88 Off.adm, undervis, helse og sosial

90-99 Personlig tjenesteyting

00 Uoppgitt

50

Omsetjing detaljhandel

Lise Bjelland: Sand sentrum

56 584

66 001

77 911

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

80 000

90 000

1134 Suldal 1135 Sauda Landet u/Oslo

K

R

Detaljhandel per innbyggjar

2012 2013 2014

51

Kommunal infrastruktur

Omfattar bygg og eigedomar, vegar, kaiar, vassforsyning og avløpsanlegg. Mål: Suldal kommune skal ha ein god og kostnadseffektiv infrastruktur.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

0.1 Utgreia innføring av

kommunale avgifter for inn og

utførsel over kommunalt eigde

kaiar.

16 R

0.2 Utgreia innføring av

bompengar på kommunale

fjellvegar

16 R

1. Utbygging, drift og vedlikehald av

kommunal infrastruktur skal vera

kostnadseffektivt. Det skal utarbeidast

vedlikehaldsplanar for alle kommunale

bygg og anlegg.

1.1 Utvide /ombyggje med lager og

personalrom Sand barnehage (INV)

16

0,6 mill BY/KD/

OP

1.2 Prosjektera nytt badeanlegg

med utgangspunkt i utarbeidd

skisseprosjekt. (INV med mva)

a. Det skal engasjerast eit føretak

med spesialkompetanse på

usikkerhetsanalyse av

byggjeprosjekt. Føretaket skal ikkje

vera knytt til tidlegare aktivitetar i

prosjektet.

Kostnad dekkast via

prosjektbudsjettet.

b. Analysen skal vera på rett

detaljnivå for tidspunktet

førespurnad/tilbod. Usikkerheita i

kostnadsoverslag/ tilbod skal

vurderast slik at risiko for

hendingar, endringar i aktivitetar og

mengder samt øvrig risiko for tids-

og kostnadsavvik kjem fram.

Resultatet skal visa prosjektets

ibuande totale risiko for

kostnadssprekk med ulike nivå på

kostnadsramma.

c. Resultatet frå tilbodsevalueringa

skal, saman med detaljert resultat

frå usikkerhetsanalysen, leggjast

fram for kommunestyret for ny,

politisk behandling, før

kontraktssignering for prosjekt

Suldal Bad.

Driftsutgifter

16

17

16

16

16

17

18-

44,95 mill

67,5 mill

2,5 mill

3,5 mill

KU/R

1.3 Kostnad ved å halda ope

bassenger (Rygjatun) fram til nytt

basseng er på plass.

14-17 0,5 mill

R

1.4 Fornying kulturhuset (INV) 19

2,0 mill

KU

52

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

1.5 Greia ut framtidig bruk av

eksisterande bygningsmasse innan

omsorgstenestene med

utgongspunkt i brukarbehov (INV)

Planlegging

Evt ombygging eller utbygging

16

18

1,0 mill

15,0 mill

HT/R

BY

R

1.6 Byggja nytt Bufellesskap

samlokalisert med BFF3, inklusive

avlastning (INV)

16

8,155 mill

R

1.7 Solskjerming på sjukeheimen 16 0,2 mill R 1.8 Oppgradering til ventilasjons-

anlegg med varmegjenvinning –

Suldalshallen (INV)

17 1,0 mill R

1.9 Vurdere kjøp av festegrunn av

Opplysningsvesenets fond etter

kvart som festeavgifta vert regulert

til ny marknadsleige. Finansiering

med avsette midlar (INV)

16

2,965 mill

R

1.10 Opprusting uteleikeområde

barnehagar og skular

Vurdere vidare investering og

vedlikehald av uteleikeområde

15-16

16

0,6 mill KD

KD/OP

1.11 Ny branngarasje Jelsa (INV)

Prosjektering

Utbygging

16

17

0,1 mill

1,5 mill

R

1.12 Oppr.Hålandsosen kai (INV) 16 3,5 mill R 1.13 Opprusting Mork bru (INV) 16 1,3 mill R 1.14 Universell utforming

Kyrkjebygg

16

17-19

0,32 mill

0,3 mill R

1.15 Oppgradering Nesflaten skule 16 14,039mill R 1.16 Utbetring veg Bjergajuvet 17 2,6 mill R 1.17 Sand småbåthamn

1.18 Opparbeiding av Erfjord

kyrkjegard og parkeringsplass

16

19

0,5 mill

2,0 mill

R

R

2. Opprusting av kommunale vatn- og

avløpsanlegg slik at dei tilfredsstiller

kvalitets- og miljøkrav.

2.1 Nytt Sand vassverk (INV)

Prosjektering

Utbygging

17

18

0,5 mill

6,0 mill

R

2.2 Utbygging av nytt

kloakkrenseanlegg for Sand (INV)

Prosjektering

Utbygging

16 14,8 mill R

2.3 VA-utbygging Mosvatnet (INV)

Ledningsanlegg vatn- og kloakk

Nytt vassverk

Nytt kloakkanlegg

16 33,922mill R

2.4 Høgdebasseng vatn UV (INV) 16 0,2 mill R

53

Kommunal Infrastruktur Landet Suldal Auke Samanlikna med landet Netto driftsutgifter per bruker 2014 2012 2013 2014 `12-14

Kommunal eigedomsforvaltning 4 505 7 454 7 986 8 862 18,9 % 197 %

Forvaltning 216 258 245 236 -8,5 % 109 %

Administrasjonslokaler 335 631 682 633 0,3 % 189 %

Førskule 459 959 967 1 458 52,0 % 318 %

Skulelokaler 2 032 3 209 3 398 3 452 7,6 % 170 %

Institusjon 825 989 1 063 1 504 52,1 % 182 %

Idrettsbygg 436 869 948 918 5,6 % 211 %

Kulturbygg 202 539 684 660 22,4 % 327 %

Dei tala som me har rapportert inn visar at me har 18,9 % høgare utgifter til kommunal eigedomsforvaltning i 2014 enn i 2012.

Vann og avløp Landet Auke

Andel av befolkningen i % 2014 2012 2013 2014 `12-14

Tilknyttet kommunal vannforsyning 82 62 69 70 12,3 %

Tilknyttet kommunalt avløp 82 61 61 85 38,7 %

Suldal

54

Klima- , energi- og miljø

Mål

Klimautslepp i Suldal skal stabiliserast på 2009-nivå innan 2017.

Energiforbruket skal reduserast og auka del av forbruket skal koma gjennom bruk av

alternativ fornybar energi.

Suldal kommune skal framleis vera ein stor produsent av vasskraft og vil auka produksjonen

på ein berekraftig måte.

Det biologiske mangfaldet skal oppretthaldast, med særleg merksemd på trua og sårbare

artar og naturtypar, på villaks og villrein.

Skapa forståing, respekt og stoltheit for den eineståande kulturarven me forvaltar i Suldal.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

1.Kommunedelplan for klima og energi

for Suldal kommune, vedteken

08.05.2012 skal leggast til grunn for

politikken på dette området.

1.1 Det må arbeidast for å få bindande avtale

med fylkeskommunen slik at all bruk av

alternativ energi, både privat og kommunal,

vert rekna med i grunnlag for kommunens

del av konsesjonskraft.

16- R/O

1.2 Bruk av alternativ energi skal alltid

vurderast og dokumenterast ved utgreiing og

planlegging av kommunale byggjeprosjekt,

nybygg såvel som rehabilitering.

Rapporterast til formannskapet parallelt med

saksframlegget for prosjektet.

16- R

1.3 Utgreiing og planlegging av

rehabilitering for kommunale prosjekt skal

dokumentera vurderte ENØK-tiltak.

Rapporterast til formannskapet parallelt med

saksframlegget for prosjektet.

16- R

1.4 Suldal kommune skal aktivt oppmoda

alle tiltakshavarar om seriøst vurdera

relevante ENØK-tiltak og muligheter for

alternativ energi i sine prosjekt. Dette linkast

opp mot dei muligheter ein får ut av ulike

program og støtteordningar t.d.gjennom

Enova.

16- R

2. Retningslinjene for utbygging av små

kraftverk skal følgjast.

3.Ved revisjon av kraftkonsesjonar skal

miljøaspektet tilleggas særskilt vekt.

4. Støtta miljøfremjande tiltak i

landbruket.

5. Auka kunnskapen om det biologiske

mangfaldet og nytta denne aktivt i

arealforvaltinga. Informera aktivt om

dette på kommunen sine nettsider for å

skapa auka forståing og interesse.

5.1 Laga enkel plan for slik informasjon. 16 BY

Kommunestyrevedtak: Utvikling i kvantitative mål i Klima- og energiplanens hovudmål kulepunkt 2 skal rapporterast i årsmeldinga. Administrasjonen vil kome med forslag til nøkkeltal i årsmeldinga.

55

Regionalutvikling

Mål: Suldal kommune skal vera ein aktiv pådrivar og deltakar i regional utvikling og samarbeid. Suldal skal aktivt søkja regionale løysingar på felles utfordringar i Ryfylke og tilstøytande regionar (Haugalandet, Hardanger, Vest-Telemark og Setesdal). Det gjeld samarbeid både med andre kommunar og private regionale interesseorganisasjonar. Samarbeidsgevinstane skal hentast ut gjennom å gjera samarbeidet meir forpliktande. Fellesløysingar skal veljast i staden for eigne løysingar der det gir gevinst.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

1.Suldal vil aktivt ta del i nettverk og

prosjekt som kan munna ut i nye

interkommunale løysingar.

1.1 Utgreia Suldal sin plassering i

framtidig kommunestruktur

15-16

R

1.2 Stillingsauke i IKT

15

16-

410.000

630.000

R

1.3 IT-samarbeidet i Ryfylke (INV) 16

17-19

0,92 mill

1,0 mill

R

1.4 Delta i velferdsteknologinettverk

for Haugaland Veks kommunane

16-

R

1.5 Avklara interkommunalt

forpliktande samarbeid brann, PPT og

barnevern

16

R

1.6 Arbeida for avtalar med Sauda og

eventuelt andre kommunar innan

Helse \ omsorg, ma.

helsestasjonsarbeid for Vanvik og

sal av omsorgsplassar

Skule

Kultur

Tekniske tenester, til dømes

sopebil

16- 60.000

(helse-

stasjons-

arbeid i

Vanvik)

R

2. Suldal vil delta i regionalt

utviklingsarbeid som skjer i private og

offentlege interesseorganisasjonar innan

næringsliv / reiseliv, kunst og kultur,

idrett og liknande.

2.1 Delta i byregionprosjektet på

Haugalandet.

15-

R

2.2 Delta i arbeidet med ny ATP i

Ryfylke

15- R

56

Samferdsle

Mål: Suldal skal ha trygge vegar – både internt og inn/ut av kommunen. Suldal skal ha gode kollektivtilbod. Elektroniske samband skal vera tilgjengelege for alle i Suldal.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

0.1 Arbeida for gode og trygge

skulevegar i tråd med prioritert liste i

Tryggleiksplanen. Saman med Statens

vegvesen arbeida for å få inn i

ATP(areal- og transportplan) og NTP

gang- og sykkelsti langs fylkesvegar og

Riksveg 13

16- O

1.Arbeida for opprusting og rassikring av

RV13

1.1 Saman med Statens vegvesen laga

reguleringsplan for strekninga

Lovraeidet – Ersdalen.

15 - O

1.2 Jobbe for at det blir sett igong

reguleringsarbeid frå Lovraeidet til

Lovradalen.

16 O

2. Arbeida for heilt eller delope

ferjesamband Nesvik- Hjelmeland til

ferjesambandet eventuelt vert avløyst

med bru/tunnel

3. Arbeida for betre vedlikehald av riks-

og fylkesvegar

4. Arbeida for rydding / skoging langs

riks-, fylkes- og kommunale vegar.

4.1 Lage plan for dette i samarbeid med

grunneigarar og reiseliv

16

R

5. Arbeida for å oppretthalda og utvikla

raske og tenlege hurtigbåt – og bussruter

inkl. ekspressbussruter. Det må vera

korrespondanse mellom dei ulike

rutetilboda.

5.1 Saman med fylkeskommunen

arbeida for å etablera venterom på Sand

som eit trafikknutepunkt.

16 O

6. Arbeida for realisering av

Haukelibanen.

7. Arbeida for full mobildekning først og

fremst der folk bur og ferdast.

8. Arbeida for full dekning av

datasamband i samarbeid med elverket

og andre aktørar.

57

58

Samfunnstryggleik

Mål: Suldal kommune skal gjennom si planlegging førebygge risiko for kriser og ulukker, og arbeida med sikte på å bli minst mogleg sårbar i slike situasjonar.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

0.1 Iverksetja ny brannordning med 3

stasjonar – Sand, Suldalsosen og Jelsa.

Investera i ny brannbil med vatn og

skum på Jelsa

16 0,95 mill KD

0.2 Følgja opp raset på Haua med

planlegging og utføring av

tryggingstiltak som terrengavlasting og

støttemur langs Lågen. Vert gjort i

samarbeid med NVE og Statens

vegvesen. Ein forventar at vegvesenet

refunderer deler av kostnaden (5,5 mill)

15 - 10,0 mill

– brutto

4,5 mill -

netto

R

0.3 Etablera beredskapsrådet som eit

fast organ

16 R

0.4 Gjennomføra årleg, saman med

elverket, kriseøving for krisestaben

16 R

0.5 Arbeida for gode og trygge

skulevegar i tråd med prioritert liste i

Trafikktryggleiksplanen. Saman med

Statens Vegvesen arbeida for å få inn i

AT (areal-transport Plan) og NTP gang-

og sykkelsti langs fylkesvegar og

Riksveg 13.

16- O

59

Kunnskapssamfunnet

Mål

Alle barn og unge i Suldal opplever læring og meistring i eit inkluderande og trygt miljø kvar dag.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

1.Satsa på rekruttering og

kompetanseutvikling for dei tilsette

1.1 Vidareutdanning av lærarar/statleg

ordning, kommunal eigendel

14-

465.000

OP

1.2 Delta i Haugalandsløftet(regionalt

samarbeidsprosjekt)(gjeld både

barnehage, skule, PPT og barnevern)

12-16

17

135.000

75.000

OP

1.3 Desentralisert barnehageutdanning

15-18

225.000

(finans. av

utd.fondet

OP

1.4 Vidareutdanning PPT/statleg

ordning, kommunal eigendel

14-

75.000 PPT

1.5 Utdanna assistentar til fagarbeidarar

15-

1.6 Auke lærarane på leirskulen sin

kompetanse innan friluftsliv og andre

aktuelle fagområde.

16- OP

1.7 Rekruttera og kvalifisera

tospråklege lærarar og assistentar

16-

2. Ha kvalitet i alle ledd 2.1 Oppretthalda 1,5 stillingar i skulen

Stillingane skal leggjast til rådmannen

som fordeler bruken.

Stillingane skal nyttast målretta for å få

ned talet på elevar som har vedtak om

spesialundervisning. Bruk og effekt

skal meldast tilbake til kommunestyret.

Stillingane skal reduserast med 0,5

årsverk i 2018 og 1,0 årsverk i 2019.

12-14

15-17

18

19

1.454.000

1.137.000

620.000

0

OP

2.2 Arbeida for ei kvar tid ha

barnehagelærarar etter lova

15-

OP

2.3 Utarbeide ny modell for tildeling av

ressursar i barnehage og skule

16

OP

2.4 Evaluera ordninga med ekstern

vurdering skule

16- OP

2.5 Gullingen leirskule skal betre

samarbeidet mellom heimeskulen.

16- OP

3. Alle barn skal raskt bli inkluderte i

barnehage, skule og fritid

3.1 Arbeide for at alle barn får nytta

sine ressursar og bli godt inkludert i det

ordinære opplegget i barnehage og

skule

16- OP

60

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

3.2 Utdanne tilsette i alle kommunale

tenester til å forstå kulturforskjellar til

barn/foreldre som kjem til Suldal som

flyktningar.

16- R/

INT

4. Førebygging og tidleg innsats skal ha

fokus

4.1 Nytta utdanna rettleiarar i «være

saman programmet» aktivt

16- OP

4.2 Skaffa oversikt over situasjonen til

ungdommar i kommunen ved å delta i

Ungdata- undersøkinga

16 SLT

5. Dei ulike tenestene skal aktivt nytta

foreldra som ressurs

5.1 Foreldre til minoritetsspråklege

barn skal nyttast som ressurs for å

styrka identitetsarbeidet i barnehage og

skule.

16

OP

6. Ha fokus på koordinering og

samarbeid

16 OP/H

7. Medverknad frå barn og unge 7.1 Leggja til rette for at Ungdområdet

vert aktive i aktuelle kommunale

prosessar

16

OP

8. Stimulera til fysisk aktivitet hjå barn

og unge.

8.1 «Trivselslederprogrammet» skal

innførast i klassetrinn 1-7

16 OP

Anne Lise Norheim

Kunnskapssamfunnet Landet Auke

Netto driftsutgifter per bruker 2014 2012 2013 2014 `12-14

Grunnskolesektor (6-15 år) 81 129 107 729 111 888 112 486 4,4 % 139 %

Barnehager (1-5 år) 128 633 129 523 146 885 155 237 19,9 % 121 %

Suldal Samanlikna

med landet

61

Barnehage samanlikna med nabokommunar

Kommune Barn per tilsett

Leike- og opphald

Tilsette med ped utd

Bokn 4,5 5,3 kvm 38,50 %

Sirdal 4,7 5,6 kvm 20,50 %

Suldal 5,3 6,2 kvm 38,20 %

Finnøy 5,3 10,4 kvm 29,40 %

Hjelmeland 5,3 6,5 kvm 28,60 %

Kvinesdal 5,4 5,4 kvm 53,20 %

Etne 5,7 5,2 kvm 38,20 %

Vindafjord 6,2 6,6 kvm 36,60 %

Karmøy 6,3 4,8 kvm 42,80 %

Haugesund 6,4 5,2 kvm 42,50 %

Tysvær 6,6 5,2 kvm 43,40 %

Nøkkeltal

Barnehage 2014 2012 2013 2014

Andel barn i barnehage med oppholdstid 33 timer el ler mer per uke 96,2 78,8 86 90

Andel minori tetsspråkl ige barn i barnehage i forhold ti l innvandrerbarn 1-5 år 74,8 80 90 93,1

Andel minori tetsspråkl ige barn i barnehage i forhold ti l a l le barn med barnehag 12,4 7,1 7,9 12,3

Antal l barn korrigert for a lder per årsverk ti l bas isvi rksomhet i kommunale bar 6,1 6,1 5,7 5,5

Andel barn, ekskl . minori tetsspråkl ige, som får ekstra ressurser, i forhold ti l 3,3 1,3 0,9 4,1

Landet Suldal

Måltal Landet MÅL

Barnehage 2014 2012 2013 2014 2016

Andel ansatte med barnehagelærerutdanning 35 30,3 24,3 29,3 35

Andel s tyrere og pedagogiske ledere med godkjent barnehagelærerutdanning 90,9 82,1 65,6 82,8 95

Andel ansatte menn ti l bas isvirksomhet i barnehagene 7,6 0 2,6 1,3 3

Suldal

62

Elevtal 2015 og prognosar dei neste fire åra Skule 2015 2016 2017 2018 2019

Erfjord 62 62 65 64 63

Jelsa 16 17 22 21 25

Marvik 34 32 30 27 23 Nesflaten btr 17 14 13 13 15

Nesflaten utr 9 13 11 13 8

Nesflaten tot 26 27 24 26 23 Sand btr 148 138 136 131 124

Sand utr 136 127 124 137 137

Sand tot 284 265 260 268 261

Vanvik 17 15 14 13 8

Vinjar 88 91 93 96 105

SUM elevar 527 509 508 515 508

Skule samanlikna med nabokommunar

Totalt for kommunen Elevar Timetal Timar/elevar

Totalt for kommunen Elevar Timetal

Timar/elevar

Suldal 518 42079 81,2 Hyllestad 171 14288 83,6

Vindafjord 1141 73469 64,4 Høyanger 543 49909 91,9

Sauda 569 40652 71,4 Jølster 440 35228 80,1

Hjelmeland 395 29231 74,0 Sirdal 227 17591 77,5

Tysvær 1625 94532 58,2 Vennesla 1785 103245 57,8

Askvoll 299 28184 94,3

Aurland 189 16160 85,5

Gaular 398 28982 72,8

Nøkkeltal

Skule 2014 2012 2013 2014

Andel elever i grunnskolen som får særskilt norskopplæring 5,5 3,8 4,9 5,4

Andel elever i grunnskolen som får morsmålsopplæring 2,5 0 0,6 0,8

Andel innbyggere 6-9 år i kommunal SFO 59,3 51,9 55,6 57,7

Gjennomsnittlig gruppestørrelse, 1.-10.årstrinn 13,6 9,1 9,7 9,6

Andel elever med direkte overgang fra grunnskole til videregående 98,1 98 95,7 98,3

Andel lærere som er 50 år og eldre 32,7 46,5 42,2 40,7

Andel lærere med universitets-/høgskoleutd og pedagogisk utd 87,8 88,4 86,7 90,1

Andel elever i grunnskolen som får spesialundervisning 8,1 9,1 8,8 9,5

Andel elever i grunnskolen som får spesialundervisning, 1.-4. trinn 5,2 6,9 4,4 6,3

Andel elever i grunnskolen som får spesialundervisning, 5.-7. trinn 9,5 9,8 9,5 13,9

Andel elever i grunnskolen som får spesialundervisning, 8.-10. trinn 10,5 11,5 13,8 9,9

Landet Suldal

Måltal Landet MÅL

Skule 2014 2012 2013 2014 2016

Andel lærere i heltidsstilling 62,9 59,3 63,9 58 65

Andel lærere med universitets-/høgskoleutd og pedagogisk utd 87,8 88,4 86,7 90,1 95

Andel timer spesialundervisning av antall lærertimer totalt 17,4 17,1 15 19,7 16,00

Eksamenskarakter 10. klasse skriftleg 3,1 3,6 3,9 3,5 3,5

Eksamenskarakter 10. klasse munnleg 4,3 4,2 3,9 4,0 4,3

Suldal

63

Å bu og trivast

Folkehelse

Mål:

God livskvalitet for alle i Suldal. Alle som bur og oppheld seg i Suldal skal møte trygge

lokalmiljø som inviterer til ei aktiv fritid og fremjar god helse og trivnad.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

1.Iverksetja tiltak for å komme dei til ei

kvar tid definerte helseutfordringane i

møte.

0.1 Arbeida for å etablera ein legevakt

som stettar nye krav jamfør

Akuttmedisinforskrifta

1.1 Utarbeida nytt utfordringsdokument

over helseutfordringar

16

16-17

R

2. Leggja til rette for at det einskilde

individ finn fram til gode tiltak som

fremjar eiga helse, restarbeidsevne og

meistring.

3. Auke bruken av helsekonsekvens-

utgreiingar i sakshandsaminga.

3.1 Vurdera å innføra «konsekvensar

for folkehelse» i saksutgreiinga

16 R

4. Planlegga tilgjengelege, trygge og

grøne bumiljø som fremjar aktivitet,

trivnad og god helse for alle.

4.1 Dette skal vera del av planlegging i

høve nye bustadfelt .

BY/R

5. Styrka samarbeid i det

rusførebyggjande arbeidet.

5.1 Tverrfagleg og tverrsektorielt

samarbeid i SLT-gruppa

16- SLT

6. Støtta alkoholfrie arrangement for

ungdom.

6.1 Nytta avsette midlar til kultur og

ungdomsråd

16 KU

7. Arbeida for eit lokalsamfunn der bruk

av narkotika er uakseptabelt.

Måltal Landet MÅL

Folkehelse 2014 2012 2013 2014 2016

Trivsel på skulen 10. klasse 84 99 80 80 84

Mobbes påskulen 10. klasse 8,9 9,7 10 10 8,5

Overvekt inkl fedme menn 25 28 28 25

Suldal

64

Helse og omsorg

Mål Suldal skal ha forsvarlege og kostnadseffektive helse,- omsorgs og sosialtenester der det vert lagt vekt på førebygging og livskvalitet. Suldal skal ha eit forsvarleg og godt helsetilbod tilpassa den einskilde brukar.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

1. Gi tenestene på beste effektive

omsorgsnivå (Frå Leon-prinsippet -

Lågaste Effektive Omsorgsnivå til

Beon-prinsippet – Beste Effektive

Omsorgsnivå).

1.1 Dagtilbod demente for inntil 6

personar frå heile kommunen tre dagar

i veka på Sand.

14-

0,6 mill

HT

1.2 Innføra kvardagsrehabilitering. 15-16 0,2 mill HE/HT

2. Heimebaserte tenester skal i størst

mogleg grad gis i private heimar

3. Arbeida interkommunalt og

tverrfagleg der det er formålstenleg.

3.1 Tilsette psykolog saman med Sauda

15

R

3.2 Evaluera ordninga med felles leiar i

NAV for Sauda og Suldal

16

R

4. Styrka førebyggingsarbeidet innan alle

fagområde

4.1 Utarbeida handlingsplan mot vald i

nære relasjonar.

15

16-

HE/HT

NAV/

BV

4.2 Utarbeida rettleiar for å førebyggja

radikalisering og ekstremisme

16 SLT

5. Drifta skal vera kostnadseffektiv og

samarbeidsorientert

5.1 Greia ut nye strukturar og

lokaliseringar innan tenesteområdet.

15-17 HT/SJ

6. Utvikla ordningar innan

velferdsteknologi

6.1 Vidareutvikle tryggleiksalarmar til

å verte tryggleikspakkar for

heimebuande ved at ein knyter til andre

funksjonar som td. fallsensor og

døropnar. Starta utskifting.

14-15

16

0,2 mill

0,1 mill

HT

7. Nav skal sikra at brukarane får rett

hjelp til rett tid der arbeid er fyrstevalet.

8. Nav skal hjelpe arbeidsgjevarar med å

få ned sjukefråveret og rekruttera nye

medarbeidarar til næringslivet.

8.1 Delta på to av Suldal Vekst sine

årlege møte.

8.2 Gjera rekrutteringskontakten på

NAV kjend

16-

16

NAV

NAV

65

*”Andel beboere i bolig m/heldøgnsbemanning”. Rapportert for høgt til Kostra. Max er 100.

Helse og omsorg Landet Auke

Netto driftsutgifter per bruker 2014 2012 2013 2014 `12-14

Pleie og omsorg (>80 år) 372 276 416 855 457 038 497 263 19,3 % 134 %

Aktivisering/støttetenester (alle) 1 099 2 330 2 895 3 071 31,8 % 279 %

Kommunehelse (alle) 2 317 3 608 3 896 4 377 21,3 % 189 %

Helsestasjon mm (0-5 år) 7 529 10 918 10 386 10 130 -7,2 % 135 %

Diagnose, behandling, rehab (alle) 1 619 2 807 3 081 3 514 25,2 % 217 %

Sosialtenesten (alle) 1 906 521 1 253 2 476 375,2 % 130 %

Samanlikna

med landet

Suldal

Nøkkeltal Landet

Pleie og omsorg 2014 2012 2013 2014

Mottakere av hjemmetjenester, pr. 1000 innb. 0-66 år 20 23 33 26

Andel hjemmeboere med høy timeinnsats 6,9 4 3,5 4,2

Andel beboere i bolig til pleie- og omsorgsformål 80 år og over 40,2 56,9 67,2 66,7

Andel beboere i bolig m/ heldøgns bemanning 50,5 127,8 77,6 101,6

Andel innbyggere 80 år og over som er beboere på institusjon 13,4 12,4 10,6 8,9

Andel beboere i institusjon av antall plasser (belegg) 96,9 84,7 85,2 77,3

Legetimer pr. uke pr. beboer i sykehjem 0,5 0,79 0,91 1,23

Fysioterapitimer pr. uke pr. beboer i sykehjem 0,37 0,32 0,39 0,85

Gjennomsnittlig antall tildelte timer pr uke, praktisk bistand 9,2 5,1 5,6 6,1

Gjennomsnittlig antall tildelte timer pr uke, hjemmesykepleie 4,7 4,9 5,2 4,7

Suldal

Måltal Landet MÅL

Pleie og omsorg 2014 2012 2013 2014 2016

Mottakere av hjemmetjenester, pr. 1000 innb. 67-79 år 69 105 99 108 99

Mottakere av hjemmetjenester, pr. 1000 innb. 80 år og over 333 467 485 478 460

Andel innbyggere 80 år og over i bolig med heldøgns bemanning 3,9 31 17,4 19,2 15,2

Suldal

Nøkkeltal Landet

Helse 2014 2012 2013 2014

Andel barn som har ful l ført helseundersøkelse innen utgangen av 1. skoletrinn 95 99 90 98

Legeårsverk pr 10 000 innbyggere, kommunehelsetjenesten 10,4 18,4 18,4 18,4

Årsverk av psykiatriske sykepleiere per 10 000 innbyggere (khelse+plo) 4,4 7,7 7,7 7,7

Årsverk ti l rehabi l i tering pr. 10 000 innbyggere (khelse + plo) 11,7 16,2 19,9 20,9

Årsverk av kommunale fys ioterapeuter pr. 10 000 innbyggere. Funks jon 232, 233, 3,4 5,3 8,6 9,5

Gjennomsnittl ig l i s telengde 1108 594 712 596

Suldal

Måltal Landet MÅL

Helse 2014 2012 2013 2014 2016

Fastlegekonsultas joner per person i pas ientens bostedskommune 2,68 2,05 1,91 1,81 2,0

Årsverk av ergoterapeuter pr. 10 000 innbyggere (khelse+plo) 3,5 2,6 2,6 2,7 5,0

Fys ioterapiårsverk per 10 000 innbyggere, kommunehelsetjenesten 9 8,5 12,1 13,1 11,0

Suldal

66

Utvikling i talet på brukarar som bur i bustad: Sand, Jelsa, Vinjar bu- og omsorgssenter og Suldal bu- og aktivitetstiltak . Total bustad : 74, av desse er 41 rom inne på Jelsa eller Vinjar bu og omsorgsenter Gjeld brukarar frå 18 år- 90 år og over.

Pr. 31.12.2012 Pr. 31.12.2013 Pr.31.12.2014 Pr. Oktober 2015

76 bustader 70 bustader 64 bustader 57 bustader

Nøkkeltal Sauda Hjelmeland Suldal

Helse - Legekontor - Bemanning

Leger - årsverk 4,8 3 5

Hjelpepersonal - årsverk 2,4 3,5 3,9

*Hjelmeland er med i interkommunal legevakt (det kjem ikkje frem av ta la)

*Suldal har i ti l legg 1 turnus lege

Nøkkeltal Landet

Barnevern 2014 2012 2013 2014

Barn med melding ift. antall innbyggere 0-17 år 4,1 3,9 2,8

Barn med undersøkelse ift. antall innbyggere 0-17 år 4,3 3,5 3,2 2,9

Andel undersøkelser som førte til tiltak 44,3 50 68 94,4

Suldal

Måltal MÅL

Barnevern 2014 2012 2013 2014 2016

Andel undersøkelser med behandlingstid innen 3 måneder 78 50 56 56 78,00

Stillinger med fagutdanning per 1 000 barn 0-17 år 4,1 4,2 4,2 3,3 4,30

Suldal

Måltal Landet Mål

NAV 2014 2012 2013 2014 2016

Talet på rusmisbrukarar som har kontakt med hjelpeapparatet X

Talet på heilt arbeidsledige X 19 13 15 20

Gjennomsnittleg stønadslengde i mnd. for dei med sosialhjelp som

hovudinntektskjelde X 5,7 5 4

Tal på unge under 25 år som har mottatt økonomisk sosialhjelp X 20 25 27

Tal på mottakarar av økonomisk sosialhjelp med forsørgingsplikt for

born under 18 år i husstanden X 20

Deltakarar i kvalifiseringsprogrammet X 6 6 5

Tal på løyva startlån X 6

Suldal

67

Kultur

Mål: Suldal skal vera ein spydspiss i kulturlivet i regionen med fokus på breidde og mangfald. Kulturskaping og kulturdeltaking er ein viktig og sjølvsagt del i samfunnsutvikling, identitetsskaping og livskvalitet. Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

1.Verna om, og satsa på gode basistilbod som

bibliotek, kulturskule, kulturhus og kommunale

og frivillige fritidstilbod i tråd med statlege

føringar i Kulturutredningen 2014.

1.1 Oppsetjing av Syng

Elvestraum

Planlegging

Gjennomføring

18

19

100.000

750.000

KU

2. Tenkja nytt i forhold til samarbeid,

aktivitetar, brukargrupper og kundar med fokus

på brukarperspektivet og etterspurnad.

3. Utvikla gode arenaer, møteplassar og

nettverk ved å styrka dei eksisterande som

fungerer godt og tilrettelegga for nye i tråd med

endrande behov.

3.1 Prøva å få til gode

møteplassar for ungdom

16 KU

4. Ha fokus på eksterne tilskotsordningar, både

til eiga utvikling og som formidlar og

tilretteleggjar for andre som kan søkja.

4.1 Gjera kjent og bruka

Tilskotsportalen i eigen

organisasjon og hjå friviljuge

lag og organisasjonar

16 KU

5. Vera drivkraft for å implementera kultur og

kulturskaping i andre tenester i kommunen og i

lokalsamfunnet elles, og synleggjera kulturen si

rolle i det tverrfaglege folkehelsearbeidet.

5.1 Vidareutvikla kulturskulen

som kompetansesenter

16 KU

5.2 Arbeida for auka løyvingar

til barnekultursenteret i

statsbudsjettet. Dette i

samarbeid med fylkes-

kommunen og Ryfylkemuseet.

Vidareføra kommunalt tilskot i

2016 - 2017.

16-17 O

6.Plan for skjøtsel av kulturminne i Suldal,

revidert 2014, skal nyttast aktivt for å ta vare på

kulturminna i kommunen.Planen skal nyttast i

haldningsskapande arbeid, og i samarbeid med

Ryfylkemuseet stimulera til vern og formidling

av bygningar og samlingar, språk og

forteljingar, musikk og handtverk og andre

tradisjonar innan arbeid og fritid.

Kultur Landet Auke

Netto driftstugifter per innbyggjar 2014 2012 2013 2014 `12-14

Kultur 1 990 5 502 5 802 5 552 0,9 % 279 %

Idrettsbygg 437 869 948 918 5,6 % 210 %

Kulturbygg 199 539 684 660 22,4 % 332 %

Folkebibliotek 278 481 527 515 7,1 % 185 %

Kino (alle) 14 -1 4 4 29 %

Idrett (alle) 179 902 619 406 -55,0 % 227 %

Aktivitetstilbod barn og unge 167 240 297 290 20,8 % 174 %

Kulturskule 302 1134 1369 1480 30,5 % 490 %

Musèer 63 479 846 546 14,0 % 867 %

Kunstformidling 108 14 12 16 14,3 % 15 %

Anna 243 846 496 716 -15,4 % 295 %

Samanlikna

med landet

Suldal

68

Spelemidlar

Prioriteringar frå Suldal idrettsråd pr. 01.10.2015

Etter krav frå Kulturdepartementet skal alle prosjekt som det kan søkjast tilskott til inngå i ein

vedtekenkommunedelplan for anlegg og område for idrett og friluftsliv.

Uprioriterte tiltak får ikkje kommunalt tilskot. Kommunalt tilskot vert som hovudregel ikkje utbetalt

før tilsegn om spelemidlar ligg føre og anlegget er utbygt/tiltaket gjennomført. Kommunen fastset

søknadsfrist for søkjarar i eigen kommune. Denne må fastsetjast slik at søknadane, vedlagt uttalefrå

idrettsrådet i kommunen og kommunen si prioriterte innstiling, vert sendt fylkeskommunen innan15.

januar kvart år.

Ordinære idrettsanlegg: Dei anlegga som alt har godkjente søknader inne bør framleis stå på lista for

ikkje å mista prioriteringa i tilsegn av spelemidlar. Kommunen har tidlegare løyvd pengar til desse.

*kr 175.500 i kommunal eigenandel er ikkje lagt inn i rådmannen sitt budsjettframlegg

Måltal per innbyggjarar Mål

Kultur 2014 2012 2013 2014 2016

Folkebibliotekt - utlån alle medier 4,6 7,3 7,5 9,8 9

Folkebibliotek - utlån bøker 3,3 5,9 6,3 8,7 8

Barnelitteratur - utlån per 0-13 år 9,8 21,7 22,2 36 30

Besøk per kinoforestilling 28,9 34,4 34,6 32,8 34

Kulturskulen - barn % 14,5 37,7 30,9 32 32

SuldalLandet

Pri Tiltak Anl.eigar Totalkost. Komm.del Byggjestart

1 Rehabilitering lys i lysløypa Mosvatnet Suldal IL kr 985 000 kr 328 000 2014

2 Treningsb./balløkke kunstgr. Eide Suldal kommune/ IL Sand kr 2 150 000

3 Dagsturhytte Gullingen Suldal kommune kr 414 000 kr 200 000 2012

4 Badeanlegg på Eide Suldal kommune kr 98 000 000 2016

5 Rehabilitering o-kart Ørekvam Suldal o-lag kr 206 000 kr 69 000 2014

6 Rehab.friidrettsdekke, sentr.anl. Suldal kommune kr 1 275 000 kr 850 000 2016

Tiltak 3 er ferdigstilt, men står i kø for spelemidlar.

Priorietet 1, 5 og 6 er godkjente prosjekt. Dei andre er nye og enno ikkje omsøkt.

For 2016-18 er badeanlegg prioritert. Det er difor ikkje lagt inn kommunal del på nye anlegg.

Nærmiljø

Pri Tiltak Anl.eigar Totalkost. Komm.del Byggjestart

1 Hoppbakke + halfpipe Fjellbergskaret Vel 495 000 - 2011

2 Kunstgress, ballbinge IL Sand 351 000 * 2016

3 Uteområde skule Suldal kommune 600 000 600 000 2015

4 Uteområde barnehage Suldal kommune 600 000 600 000 2016

5 Aktivitetsområde, Høse Suldal kommune 2 300 000 - 2017

6 Turveg Kalvanuten Fjellbergskaret Vel 3 340 000 - 2015

Lokale kulturbygg

Pri Tiltak Anl.eigar Totalkost. Komm.del Byggjestart

1 Utbygging Øvre Suldal samfunnshus Øvre Suldal samfunnshus kr 2 107 000 kr 702 000 2016

69

Inkludering

Mål:

Suldal skal vera ein kommune kor alle tilflyttarar, både norske og utanlandske, er godt integrert.

Deltakarar i introduksjonsprogrammet skal vera klar til yrke eller utdanning etter fullført program

Elevane i vaksenopplæringa skal læra norsk språk så godt at dei kan nytta det til å kommunisera i alle

samanhengar.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv.

0.1 Introsenteret og oppveksteiningane

skal samarbeida for å bruka barnehage

og som arbeidspraksis for også å kunne

gje morsmålstøtte til minoritets-

språklege born/elevar

0.2 Vurdera å starte helsefagutdanning

for flyktningar

16-

16

NAV/

INT/

OP

NAV/

INT

0.3 Vera positive til etablering av eit

akuttmottak.

16 INT

1.Det skal vera gode organisatoriske

ordningar som fremjar godt

integreringsarbeid

1.1 Busetja 25 nye flyktningar i 2016

og 17, deretter 20 pr. år i 2018 og 19.

14- R

1.2 Satsa på kompetanseheving for alle

kommunale einingar som arbeider med

flyktningar/innvandrarar

16-

R

1.3 Arbeida for å få etablert «praksis-

gruppe» for flyktningar og annan

ungdom i samarbeid med driftsavdeling

16

NAV/

INT/

KD

1.4 Arbeida for kompetanse og

utdanning til varigt arbeid i Suldal

16- NAV/

INT

1.5

Sikre tidleg innsats og

meiningsfulle aktivitetstilbod for

flyktningane.

God involvering, ivaretaking og

samarbeid med frivillige

Stimulering til, og god oppfølging

av "fadder-/venefamiliar"

16- INT

2.Vaksenopplæringa skal vidareutvikla

kompetansen til personalet og bygga opp

gode læremiddelsamlingar

2.1 Vidareutvikla den nye

organiseringa med felles Introsenter på

Rygjatun til samla å gi gode tenester til

brukarane.

15 - INT

2.2 Etablera gode rutinar for mottak av

flyktningar på tvers av aktuelle einingar

16 INT

Det er 9% (348 personar) innvandrare i Suldal. Dei kjem hovudsakeleg i frå Europa (arbeidsinnvandring). Flyktningar som blir busett i kommunen kjem i frå Asia (Syria) og Afrika (Somalia, Etiopia).

70

Mottak av flyktningar 2013 2014 2015 B 2016 ØP 2017 ØP 2018 ØP 2019

Opprinneleg budsjett 10 15 10 25 25 20 20

Nye saker om mottak

Av fleire flyktningar

10

Budsjettert motteke 10 15 20 25 25 20 20

*Familiegjenforeningar kjem i tillegg.

245

56

38

Innvandrere i Suldal - tal personar

Europa

Afrika

Asia

N-Amerika

S-Amerika

Oseania

Måltal Landet Mål

Introtenesten 2014 2012 2013 2014 2016

% sysselsette 15-74 år Afrika/Asia/Latin-Amerika (gruppe 2) 54,5 44,4 55,7 52,4 60

%-del over i arbeid/utd. direkte etter avsluttet introduksjonsprogram 44 67 70

Suldal

71

Kommunen som organisasjon og

arbeidsgjevar Mål:

Suldal kommune skal vera ein heilskapleg og målstyrt organisasjon med forsvarleg og

kostnadseffektiv organisering og drift.

Suldal kommune skal vera utviklingsorientert med gode etiske haldningar hjå politikarar og

tilsette.

Suldal kommune skal vera ein god organisasjon å arbeida i for serviceinnstilte og

resultatorienterte medarbeidarar som gir kommunen eit godt omdømme.

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv

.

0.1 Utarbeida og vedta Planstrategi

16

R

0.2 Rullera delegasjonsreglement og ,

finansreglement

16 R

0.3 Vurdera framtidig bruk av Foldøy

leirskule, inkl. vurdera oppgradering til

bedriftshytte og intern konferansestad

16 R

0.4 Vurdera avvikling av Suldal

UtviklingsSelskap

16

1.Rekruttera nok kompetente

medarbeidarar innan dei fleste

fagområda. Som hovudregel tilby heile

stillingar.

1.1 Nytta utdannings- og rekrutterings-

fondet ved særskilde rekrutterings- og

etter- og vidareutdanningstiltak.

14- R

2. Skapa kultur for læring samstundes

som me satsar på etter- og

vidareutdanning.

2.1 Gi støtte til tilsette som tek etter- og

vidareutdanning

16- R

3. Utvikla leiarar som er tydelege,

utfordrande og i samspel med

medarbeidarane når målsetjingane.

3.1 Gjennomføra eigen leiarutdanning

16- R

3.2 Ha deltakarar på statlege

leiarutdanningar, som til dømes

rektorskule eller styrarskule

16- R

4. Satsa på ein felles bedriftskultur

basert på likestilling, serviceinnstilling

og resultatoppnåing.

4.1 Revidera innføringsprogrammet for

nytilsette og gjera dette til del av

leiaropplæringa.

15-16 R

4.2 Vedta ny arbeidsgjevarstrategi 16 R

72

Hovudstrategi Tiltak År Kostnad Ansv

.

5. Arbeida aktivt med målsetjingane i

inkluderande arbeidsliv og utvikla

helsefremjande arbeidsplassar. Leggja

til rette for arbeid for dei som har

vanskar med å koma inn på den

ordinære arbeidsmarknaden.

5.1 Gjennomføra handlingsplanen for

«Inkluderande arbeidsliv»

16- R

6.Vidareutvikla ein lokal lønspolitikk

basert på individuell vurdering.

6.1. Revidera planen i kommunestyret

i 2016

-rullera i partsamansett utval i 2018

16

18

R

7. Ha kontinuerleg fokus på

føremålstenleg og kostnadseffektiv

organisering og drift.

7.1 Utskif./oppgr. (INV)

PC-Lærar / elevar

Nytt klientprogram PPT

PC-Vaksenopplæringa

16

16

18

4,94 mill

0,1 mill

0,2 mill

R

R

R

7.2 Delta i effektiviseringsnettverk 15- 0,15 mill

R

8. Nytta brukar-, innbyggjar og

medarbeidarundersøkingar.

8.1 Det vert sett av eigne midlar til

oppfølging av brukar- og medarbeidar-

undersøkingar

16 0,15 mill R

9. Vidareutvikla internkontrollsystem

og bruka desse for å kvalitetssikra den

kommunale verksemda både fagleg og

administrativt

Nøkkeltal 2016 2017 2018 2019

Overskot – budsjettert avsetjing 767 1.95 2.738

Underskot – budsjettert bruk av fond 4.810

Netto driftsresultat 3,9 5,4 3,9 5,0

Netto driftsresultat dersom ein ikkje nytta

konsesjonsavgiftene til investering og fondsavsetjing,

men til tilskot

0,6 1,4 -0,2 1,0

Regnskapsteknisk endring: Meirverdikompensasjonen er flytta i frå drift til investering. Teknisk berekningsutval for kommunal og fylkeskommunal økonomi (TBU) nedjustert anbefalt gjennomsnittlig netto driftsresultat for kommunesektoren i frå 3 % til 1,75 %. Me har tilsvarande redusert vårt måltal i frå 5 % til 3,75 %.

Måltal Landet Mål

Personal* 2014 2012 2013 2014 2016

% sjukefråvær 9,8 6 5,3 6,1 6

% gjennomsnittlig stillingsstorleik per tilsett 78 71 72

% tilsette med full stilling 49 36 39 38 40

Lærlingar 11 11 8 10

Suldal

Måltal Landet Mål

Økonomi 2014 2012 2013 2014 2016

Netto driftsresultat i % av brutto driftsinntekt 1,2 3,1 5,1 8,8 3,75

Netto lånegjeld i % av brutto driftsinntekt 79,3 26 22 28,8

Suldal

73

Budsjett per eining

Rådmannen sitt framlegg. Innspela i frå formannskapet og kommunestyret er ikkje innarbeida i

denne tabellen

Budsjett per einingBudsjett

2015

Budsjett

2016

Endring

i %

Politikk. Red. med budsjetterte midlar til pensjon

(pensjon kun for Ordførar) 6 310 6 278-0,5 %

Administrasjon (Rådmannen). I 2015 inkl introtenesta. I

2016 er rassikringsmidlar Lågen tatt ut. 60 918 61 9391,7 %

Skule og barnehage 91 213 92 841 1,8 %

Barnevern 8 373 8 625 3,0 %

PPT 3 188 3 269 2,5 %

Pleie og omsorg 104 083 102 427 -1,6 %

Helse 14 218 15 402 8,3 %

NAV 6 486 6 048 -6,8 %

Bygdeutvikling 8 282 8 327 0,5 %

Kommunale bygg og eigedommar. I 2016 redusert med kr.

2 mill. til vedlikehald i tråd med HP/ØK-plan 35 383 33 469-5,4 %

Kultur 13 928 14 614 4,9 %

74

ØKONOMISK OVERSIKT DRIFTBudsjett Budsjett Rekneskap

2015 2016 2014

Driftsinntekter

Brukerbetalinger -15 592 -15 190 -14 405

Andre Salgs og leigeinntekter -24 520 -23 217 -25 765

Overføringar med krav til motytelse -21 904 -29 528 -57 931

Rammetilskot -107 375 -111 858 -110 159

Andre statlige overføringar -9 441 -15 600 -11 525

Andre overføringar -17 100 -11 000 -12 486

Skatt på inntekt og formue -87 800 -89 800 -84 607

Eigedomsskatt -110 500 -113 000 -114 487

Andre direkte og indirekte skattar -70 200 -68 800 -68 772

Sum driftsinntekter -464 432 -477 993 -500 137

Driftsutgifter

Lønsutgifter 246 439 251 133 255 097

Sosiale utgifter 71 784 74 684 65 333

Kjøp av varer og tj. som inngår i kom.tj.prod. 70 686 75 591 76 642

Kjøp av tj. som erstattar kommunal tj.prod. 11 532 12 951 13 827

Overføringar 34 157 36 865 43 792

Avskrivningar 30 575

Fordelte utgifter -1 736 -1 735 -2 930

Sum driftsutgifter 432 862 449 489 482 336

Brutto driftsresultat -31 570 -28 504 -17 801

Finansinntekter

Renteinntekter, utbytte og eigaruttak -11 775 -11 875 -14 708

Gevinst f inansielle instrument -1 500 -1 500 -2 771

Mottekne avdrag på utlån -1 192 -1 192 -4 955

Sum eksterne finansinntekter -14 467 -14 567 -22 434

Finansutgifter

Renteutgifter, provisjonar og andre f inansutg. 8 476 8 309 4 748

Tap finansielle instrument 0 0 3 885

Avdrag på lån 14 270 15 093 12 936

Sosial og næringsutlån 4 192 3 192 5 005

Sum Eksterne finansutgifter 26 938 26 594 26 574

Resultat ekst. finanstransaksjonar 12 471 12 027 4 140

Motpost avskrivningar 0 0 -30 575

Netto driftsresultat -19 099 -16 477 -44 236

Interne finanstransaksjonar

Bruk av udisponert fra tidligere år 0 0 -19 620

Bruk av disposisjonsfond -2 808 -5 020 -13 873

Bruk av bundne fond -5 064 -5 015 -8 281

Sum bruk av avsetjingar -7 872 -10 035 -41 774

Overført til investeringsrenskapet 19 325 19 724 25 373

Avsetjingar til dekning frå tidligere år 0 0 0

Avsetjingar til disposisjonsfond 7 596 6 238 49 273

Avsetjingar til bundne fond 50 550 8 409

Sum avsetjingar 26 971 26 512 83 055

Udisponert overskot 0 0 -2 955

75

ØKONOMISK OVERSIKT INVESTERING

Budsjett Budsjett Rekneskap

Hovudkapittel 2016 2015 2014

Inntekter

Salg av driftsmidlar og fast eigedom -7 000 -500 -1 680

Andre salgsinntekter - - -

Refusjonar -18 282 -8 700 -15 333

Statlige overføringar - - -

Andre overføringar -2 620 - -

Renteinntekter og utbytte - - -

Sum Inntekter -27 902 -9 200 -17 013

Utgifter

Lønsutgifter - - 340

Sosiale utgifter - - 93

Varer og tjenester i komm.eigenprod 180 492 103 675 77 457

Kjøp av tjenester som ertattar eigenprod. - - -

Overføringar - 300 12 670

Renteutgifter og omkostningar - - -

Fordelte utgifter - - -

Sum Utgifter 180 492 103 975 90 560

Finanstransaksjonar

Avdrag på lån 325 195 60

Utlån 5 000 5 000 2 337

Aksjekjøp 1 200 1 200 1 158

Avsett til ubundne investeringsfond - - 532

Dekning av tidlegare års udekka -

Avsett til bundne fond - - -

Avsett til likviditetetsreserven - - -

Sum Finanstransaksjonar 6 525 6 395 4 087

Finansieringsbehov 159 115 101 170 77 634

Dekka slik :

Bruk av lån -105 446 -66 350 -44 294

Mottekne avdrag -325 -195 -592

Salg av aksjer - - -

Overført frå driftsrekneskapet -19 724 -19 325 -25 373

Bruk av disposisjonsfond -33 620 -15 300 -7 375

Bruk av ubundne investeringsfond - - -

Bruk av bundne fond - - -

Bruk av likviditetsreserve - - -

Udekka 0

Sum finansiering -159 115 -101 170 -77 634

76

Budsjettskjema 1A - Driftsbudsjett Budsjett (O)

2016

Budsjett (O)

2015

Rekneskap

2014

1 Skatt på inntekt og formue -89 800 000 -87 800 000 -84 607 188

2 Ordinært rammetilskot -111 858 000 -107 375 000 -110 158 676

3 Skatt på eigedom -105 700 000 -103 400 000 -106 702 303

4 Andre direkte eller indirekte skatter -68 800 000 -70 200 000 -68 771 515

5 Andre generelle statstilskot -12 346 000 -9 441 000 -11 524 991

6 Sum frie disponible inntekter -388 504 000 -378 216 000 -381 764 673

7 Renteinntekter og utbytte -11 875 000 -11 775 000 -14 708 607

8 Gevinst på finansielle instrumenter -1 500 000 -1 500 000 -2 770 622

9 Renteutgifter, provisjoner og andre finansutgifter 8 309 000 8 476 000 4 748 279

10 Tap på finansielle instrumenter - - 3 884 873

11 Avdrag på lån 15 093 000 14 270 000 12 936 560

12 Netto finansinntekter/-utgifter 10 027 000 9 471 000 4 090 483

13 Til dekning av tidligere års rekneskapsmessige

meirforbruk

-

14 Til ubundne avsetjingar 6 239 000 7 596 000 49 272 577

15 Til bundne avsetjingar 550 000 50 000 8 409 437

16 Bruk av tidligere års rekneskapsmessige mindreforbruk - - -19 619 790

17 Bruk av ubundne avsetjingar -5 020 000 -2 808 000 -13 873 703

18 Bruk av bundne avsetjingar -5 015 000 -5 064 000 -8 280 752

19 Netto avsetninger -3 246 000 -226 000 15 907 769

20 Overført til investeringsrekneskapet 19 724 000 19 325 000 25 373 000

21 Til fordeling drift -361 999 000 -349 646 000 -336 393 421

22 Sum fordelt til drift (fra skjema 1B) 361 999 000 349 646 000 333 438 433

23 Rekneskapsmessig meirforbruk/mindreforbruk - - -2 954 988

Budsjettskjema 1B - Driftsbudsjett Budsjett (O)

2016

Budsjett (O)

2015

Rekneskap

2014

Rammeområde formannskapet

1 Formannskapet utgifter 84 927 000 85 576 000 68 133 377

2 Formannskapet inntekter -6 579 000 -11 935 000 -22 599 218

Netto driftsramme 78 348 000 73 641 000 45 534 159

Rammeområde levekårsutvalet

3 Levekårsutvalet utgifter * 290 030 000 272 725 000 306 360 587

4 Levekårsutvalet inntekter -52 917 000 -36 261 000 -59 638 491

Netto driftsramme 237 113 000 236 464 000 246 722 096

Rammeområde LMT-utvalet

5 LMT-utvalet utgifter 62 323 000 64 755 000 69 506 339

6 LMT-utvalet inntekter -19 883 000 -20 483 000 -28 292 764

Netto driftsramme 42 440 000 44 272 000 41 213 575

Rammeområde prosjekt

7 Prosjekt integrering av flyktningar * 13 790 000 9 386 000 9 728 850

8 Utbetringstilskot 55 000 55 000 1 796 141

9 Sal av konsesjonskraft, netto -9 092 000 -14 392 000 -10 428 496

10 Netto næringsfondet 2 000 000 3 000 000 819 820

11 Netto sosiallån 80 289

12 Rentekompensasjon -1 755 000 -1 880 000 -1 128 001

13 Amortisering Rogaland Fylke -900 000 -900 000 -900 000

Netto driftsramme 4 098 000 -4 731 000 -31 397

Sum fordelt 361 999 000 349 646 000 333 438 433

77

Budsjettsskjema 2A -

investeringsbudsjett

Budsjett (O)

2016

Budsjett (O)

2015

Rekneskap

2014

1 Investering i anleggsmidlar 180 492 000 103 975 000 90 559 726

2 Utlån og forskotering 5 000 000 5 000 000 2 337 000

3 Kjøp av aksjar og andelar 1 200 000 1 200 000 1 157 842

4 Avdrag på lån 325 000 195 000 59 905

5 Avsetjingar - - 531 722

6 Årets finansieringsbehov 187 017 000 110 370 000 94 646 195

7 Finansiert slik:

8 Bruk av lånemidlar -105 446 000 -66 350 000 -44 293 646

9 Inntekter frå sal av anleggsmidlar -7 000 000 -500 000 -1 680 000

10 Tilskot til investeringar -2 620 000 - -

11 Mottekne avdrag på utlån og refusjonar -18 607 000 -8 895 000 -12 670 394

12 Kompensasjon for meirverdiavgift - -

13 Andre inntekter - - -3 254 210

14 Sum ekstern finansiering -133 673 000 -75 745 000 -61 898 250

15 Overført fra driftsbudsjettet -19 724 000 -19 325 000 -25 373 000

16 Bruk av avsetjingar -33 620 000 -15 300 000 -7 374 945

17 Sum finansiering -187 017 000 -110 370 000 -94 646 195

18 Udekka/udisponert - - -

Budsjettskjema 2B -

investeringsbudsjett

Budsjett (O)

2016

Budsjett (O)

2015

Rekneskap

2014

1 Formannskapet 7 055 000 6 185 000 2 932 354

2 Levekårsutvalet - 30 150 000 50 422 380

3 LMT-utvalet 173 437 000 67 640 000 37 204 992

5 Sum investeringar i anleggsmidlar 180 492 000 103 975 000 90 559 726

78