Koncepcija za matura i za zavrsen ispit vo srednoto ... · KONCEPCIJA za matura i za zavr{en ispit 6 upatuvaat kon organizirawe na nastaven proces i u~ewe vo funkcija na razvoj na

MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKABIRO ZA RAZVOJ NA OBRAZOVANIETO

- IZMENI I DOPOLNUVAWA -

Skopje, 2007

K O N C E P C I J AZA MATURA I ZA ZAVR[EN ISPIT

VO SREDNOTO OBRAZOVANIESO ÊTIRIGODI[NO TRAEWE

VO REPUBLIKA MAKEDONIJA

Rabotna grupa za izrabotka na Koncepcijata:Rakovoditel: d-r Laste Spasovski^lenovi: Bojana Naceva

d-r Goce Kolarovskim-r Gorica Mickovska\or|i Andreevskid-r Nase KondovskiGordana Trajkova-KostovskaKrste Vasilevskim-r Beti LamevaAgim Ru{itiLirie RexepiVioleta GrujevskaTraj~e \or|ijevskiSneàna DimovskaTawa Andonova - MitrevskaKiril ]amilov

Rabotna grupa za izmeni i dopolnuvawa na Koncepcijata:Katica Spasovska - Bin~evaVioleta Grujevska\or|i Andreevski

vo sorabotka so sovetnicite od Sektorot za vrednuvawe na posti-gawata na u~enicite - BRO i Centarot za stru~no obrazovanie.

Koncepcijata za matura i za zavr{en ispit vo javnoto sredno obra-zovanie vo Republika Makedonija e predloèna od Dràvniot ma-turski odbor i usvoena so re{enie na ministerot za obrazovanie inauka, br. 11-6099/2 od 10.10.2005 godina.

Izmenite i dopolnuvawata na Koncepcijata za matura i za zavr{enispit vo srednoto obrazovanie so ~etirigodi{no traewe vo Repub-lika Makedonija se predloèni od Dràvniot maturski odbor iusvoeni so re{enie na ministerot za obrazovanie i nauka, br. 07-8238/5 od 10.10.2007 godina.

3

1. PRIÎNI ZA INOVIRAWE NA ISPITITENA KRAJOT OD SREDNOTO OBRAZOVANIE

2. POJDOVNI OSNOVI ZA KONCIPIRAWE NA ISPITITE NA KRAJOT OD ÊTIRI-GODI[NOTO SREDNO OBRAZOVANIE

3. VIZIJA ZA MATURATA I ZA ZAVR[NIOTISPIT3.1. Celi na maturata i na zavr{niot ispit3.2. O~ekuvani pridobivki

4. MODELI NA ISPITI4.1. Dràvna matura vo gimnaziskoto

obrazovanie4.2. U~ili{na matura vo gimnaziskoto

obrazovanie4.3. Dràvna matura vo ~etirigodi{noto

sredno stru~no obrazovanie4.4. Zavr{en ispit vo ~etirigodi{noto

sredno stru~no obrazovanie4.5. Dràvna matura vo srednoto

umetni~ko obrazovanie4.6. U~ili{na matura vo srednoto

umetni~ko obrazovanie

5. NAÎN NA OCENUVAWE

6. KRITERIUMI ZA IZBOR NA NASTAVNIPREDMETI ZA POLAGAWE I IZBOR NAPROEKTNI ZADAÎ

KONCEPCIJA za matura i za zavr{en ispit

SODR@INA

5

7

899

12

15

17

19

21

23

26

28

29


4

5

eformite vo srednoto obrazovanie vo Repub-lika Makedonija zapo~naa so donesuvaweto

na noviot Zakon za sredno obrazovanie vo 1995 go-dina. Vo oktomvri 1996 godina bea usvoeni doku-mentite Programska struktura na srednoto obrazo-vanie i Obrazovni profili vo srednoto stru~noobrazovanie.

Vo 1997 godina be{e podgotvena FARE - pro-gramata za reforma na srednoto stru~no obrazo-vanie i obuka vo Republika Makedonija, koja po~nada se realizira od u~ebnata 1999/2000 godina vo op-redelen broj sredni stru~ni u~ili{ta. Osnovna celna reformata be{e da se razvie sistem na srednostru~no obrazovanie i obuka naso~en kon barawa-ta na pazarot na trudot.

Noviot Nastaven plan i programite za gimna-ziskoto obrazovanie po~naa da se primenuvaat odu~ebnata 2001/2002 godina. Celta na promenite vogimnaziskoto obrazovanie be{e da se podignekvalitetot na gimnaziskoto obrazovanie so {to }ese ovozmoì podobra podgotovka na u~enicite zaprodolùvawe na obrazovanieto. Najzna~aen seg-ment od promenite vo Nastavniot plan i progra-mite e toa {to na u~enicite im se dava pogolemamo`nost za izbor na nastavni predmeti {to }e giizu~uvaat. Pritoa celite vo programite primarno


PRIÎNI ZA INOVIRAWE NA ISPITITE NA KRAJOT OD SREDNOTO OBRAZOVANIE

1

R


6

upatuvaat kon organizirawe na nastaven proces iu~ewe vo funkcija na razvoj na povisokite kogni-tivni sposobnosti, primena na znaewa i osposobu-vawe za doìvotno u~ewe.

Soglasno koncepciskite i sodrìnskite pro-meni na gimnaziskoto, ~etirigodi{noto stru~no ob-razovanie i umetni~koto obrazovanie, potrebni sei promeni vo ispitite na krajot od srednoto obra-zovanie. Potrebata od promeni proizleguva i odvoo~enite slabosti na postojnite ispiti na krajotod srednoto obrazovanie koi nemaa povratno vli-janie na kvalitetot na obrazovniot proces i ne beadovolno dobra osnova za selekcija pri upis vovisokoto obrazovanie.

Voveduvaweto na centralizirani ispiti nakrajot od srednoto obrazovanie e vo funkcija nakontrola na kvalitetot i podobruvawe na kvali-tetot na srednoto obrazovanie. Rezultatite odpostigawata na u~enicite moàt da posluàt kakoosnova za dijagnosticirawe na dobrite strani, no,vo isto vreme, i na slabostite vo sistemot na sred-noto obrazovanie. Ovie soznanija }e im posluàtna kreatorite na obrazovnata politika vo na{atazemja za planirawe na strategii i za prezemawe naaktivnosti vo funkcija na podobruvawe na kvali-tetot na obrazovanieto.

7

efiniraweto na konceptot za ispitite vo~etirigodi{noto sredno obrazovanie se ba-

zira na op{tite principi i celi vo novite pro-gramski dokumenti. Osnovnite principi vrz osno-va na koi se zasnovani predloènite re{enija zaispitite se:

priod orientiran kon u~enikot;

ispitite se integralen del na obrazov-niot proces;

ispitite se pokazatel za postigawata vosrednoto obrazovanie;

funkcionalno povrzuvawe na srednotoobrazovanie so visokoto obrazovanie i sopazarot na trudot.

Koncipiraweto na ispitite na krajot od ~eti-rigodi{noto sredno obrazovanie se temeli na rea-lizacijata na probnite eksterni ispiti vo R. Make-donija, kako i na soznanijata od vakvite ispiti vorazvienite evropski zemji.


POJDOVNI OSNOVI ZA KONCIPIRAWE NA ISPITITE NA KRAJOT OD ÊTIRIGODI[NOTOSREDNO OBRAZOVANIE

2

D


8

avr{uvaweto na srednoto obrazovanie kajnas, kako i vo najgolem broj zemji vo svetot,

se sovpa|a so polnoletstvoto, a pretstavuva i pres-vrtnica vo ìvotot na mladiot ~ovek. Po srednotoobrazovanie, toj se vklu~uva ili vo pazarot na tru-dot ili go prodolùva svoeto akademsko obrazo-vanie na povisoko nivo.

Zatoa e potrebno srednoto obrazovanie da za-vr{uva so kompleksen ispit koj pretstavuva zavr{-nica na dotoga{noto obrazovanie i e eden vid po-tvrda na sposobnosta na u~enikot za samostojno pro-dolùvawe na li~niot i profesionalniot ìvot.

So ovoj dokument se utvrdeni {est modeli naispiti. Gimnaziskoto obrazovanie se zaokruùvaso dràvna matura ili so u~ili{na matura,~etirigodi{noto stru~no obrazovanie so dràvnamatura ili so zavr{en ispit, a srednoto umet-ni~ko obrazovanie so dràvna matura ili sou~ili{na matura.

Voveduvaweto na vakvi ispiti vo srednotoobrazovanie ima za cel da go zgolemi kredibili-

VIZIJA ZA MATURATA I ZA ZAVR[NIOT ISPIT

3

Z

3. 1. Celi na maturata i na zavr{niot ispit

9

tetot na diplomite za zavr{eno sredno obrazova-nie i povratno da vlijae na podigawe na kvalite-tot na obrazovanieto.

Pokonkretno, celite na ispitite se:

podigawe na kvalitetot na srednotoobrazovanie;

sledewe i kontrola na realizacijata nanastavnite programi (zasnovani na obra-zovni standardi na dràvno nivo);

steknuvawe diploma za zavr{eno srednoobrazovanie (zaokruùvawe na obrazo-vanieto so ispit);

selekcija za univerzitetskoto obrazovanie;

informirawe na u~enicite, roditelite iobrazovnite institucii za postigawata nau~enicite dobieni preku validni i vero-dostojni merewa.

So implementacijata na ovaa Koncepcija seo~ekuva deka }e se nadminat najgolemiot del odslabostite na postojnite ispiti na krajot na sred-noto ~etirigodi{no obrazovanie, kako i na del odslabostite na sistemot na srednoto obrazovanie.O~ekuvani pridobivki od voveduvaweto na ovieispiti na krajot od srednoto obrazovanie se:

Pogolem kvalitet na maturskite i na za-vr{nite ispiti. Kvalitetot na ispitite}e se podobri preku zgolemeniot broj na is-


3. 2. O~ekuvani pridobivki


10

piti {to treba u~enicite da gi polagaat,osobeno vo dràvnata matura, i preku na-so~enosta na ispitnite celi da proveruva-at prete`no sposobnosti i kompetencii.Pogolemiot obem na eksternost i transpa-rentnost vo izveduvaweto na ispitite }e jazgolemi objektivnosta na rezultatite koi}e gi postignat u~enicite.

Podobra prifatenost na diplomite. Vo-veduvaweto na ispiti so pogolem obem naeksternost i transparentnost od postojnite,}e pretstavuva osnova za pogolema doverbavo kvalitetot na steknatite znaewa i spo-sobnosti na u~enicite kako od strana nauniverzitetite, taka i od strana na raboto-dava~ite. Preku vakvite ispiti se o~ekuvasteknatite diplomi, bez pogolemi proble-mi, da bidat prifateni ne samo vo na{atazemja, tuku i vo drugi zemji kade {to u~eni-cite bi sakale da se vrabotat ili da goprodolàt obrazovanieto.

Nadminuvawe na dvojnite ispiti na kra-jot od srednoto obrazovanie. Osobena pri-dobivka za u~enicite {to go prodolùvaatobrazovanieto }e bide toa {to tie nema dapolagaat poseben ispit za vlez na Univer-zitetot1 i }e bide olesneta nivnata pro-fesionalna orientacija.

1 Osven za fakultetite {to proveruvaat specifi~ni sposobnosti (pr. Fakultet za mu-zi~ki umetnosti, Fakultet za dramski umetnosti, Fakultet za fizi~ka kultura i dr.).

11

Pokvalitetna selekcija za studii. Pred-loènite nastavni predmeti koi vleguvaatvo listata za dràvna matura dobro }e goprognoziraat uspehot na u~eniciite na stu-diite.

Podigawe na kvalitetot na srednoto ob-razovanie. Podigaweto na kvalitetot naispitite povratno }e vlijae na podigawe nakvalitetot na nastavata i u~eweto, a oso-beno na podigawe na ispitnata kultura voobrazovanieto i nadminuvawe na subjektiv-nosta vo ocenuvaweto.

Sozdavawe baza na validni i objektivnipodatoci. Preku zgolemuvaweto na ekster-nosta na ispitite, definiranosta na pro-cedurite i pribiraweto na podatocite odispitite, na edno mesto }e se sozdade bazana validni i objektivni podatoci {to }emoàt da se koristat za analiza na sostoj-bite i obezbeduvawe na kvalitet vo siste-mot na srednoto obrazovanie.



12

odelot na ispitite proizleguva od op{titeceli na obrazovanieto i e vo tesna vrska sokonceptot na srednoto obrazovanie, odnosno

so strukturata na nastavnite planovi i programi zagimnaziskoto, srednoto stru~no obrazovanie i sred-noto umetni~ko obrazovanie.

Nastavniot plan za gimnaziskoto obrazova-nie sodrì zadolìtelni predmeti, zadolìtel-no - izborni programi, izborni predmeti i proektniaktivnosti. Vaka strukturirano, gimnaziskoto ob-razovanie, pred s¢, ima za cel da gi podgotvuvau~enicite za univerzitetski studii.

Vo srednoto stru~no obrazovanie vo momen-tot se realiziraat novi nastavni planovi i pro-grami i stari nastavni planovi i programi.

Nastavnite planovi za reformiranoto stru~-no obrazovanie i obuka vo traewe od ~etiri godi-ni sodràt nastavni predmeti od oblasta na op{-toto obrazovanie, stru~noto obrazovanie (kade po-sebno mesto ima prakti~nata obuka), izbornata nas-tava i zadolìtelnite aktivnosti. Nastavnite pla-novi za stru~noto obrazovanie i obuka, koi ne se op-fateni so reformata, sodràt nastavni predmetiod oblasta na op{toto obrazovanie i stru~notoobrazovanie. Osnovnata cel na srednoto stru~noobrazovanie vo traewe od ~etiri godini e podgot-vuvawe na u~enicite za vrabotuvawe, no i za pro-

MODELI NA ISPITI4

M

13

dolùvawe na nivnoto obrazovanie na visokoob-razovnite institucii.

Srednoto umetni~ko obrazovanie e refor-mirano i se realizira spored nov Nastaven plankoj sodrì op{toobrazovni, stru~ni, izborni pred-meti i zadolìtelni izborni aktivnosti.

Ovaa Koncepcija gi sodrì slednive vidoviispiti:

dràvna matura vo gimnaziskoto obra-zovanie;

u~ili{na matura vo gimnaziskoto obra-zovanie;

dràvna matura vo srednoto stru~noobrazovanie;

zavr{en ispit vo srednoto stru~no obra-zovanie;

dràvna matura vo srednoto umetni~koobrazovanie.

u~ili{na matura vo srednoto umetni~koobrazovanie.

Vo dràvnata matura e ponaglasena selektiv-nata, a vo u~ili{nata matura i vo zavr{niot ispitsertifikatnata uloga. Vo predloènata Koncep-cija e obezbedena dovolno dobra povrzanost me|uu~ili{nata matura i zavr{niot ispit, koi }e giorganiziraat i sproveduvaat u~ili{tata, i dràv-nata matura, koja }e bide organizirana i sprovedu-vana celosno ili delumno na centralno nivo. Bezogled na toa za koj vid na ispit }e se opredeliu~enikot, vo dovolna mera }e se obezbedi prover-ka na negovata osposobenost za vklu~uvawe na pa-zarot na trudot. Na u~enicite {to }e polagaat ispit



14

Gr

afi

~ki

pr

ik

az n

a i

spi

tite

n

a k

raj

ot

na

gim

naz

isk

oto

, sr

edn

oto

str

u~n

o i

sr

edn

oto

um

etn

i~k

o o

br

azo

van

ie

Leg

end

a: po

sebn

i us

lov

i

Paz

ar n

a tr

udo

t

Un

iv

erzi

tet

Po

stsr

edn

ost

ru~

no

ob

raz

ov

ani

e

Po

stsr

edn

ost

ru~

no

ob

raz

ov

ani

e

Sr

edn

o s

tru~

no

ob

raz

ov

ani

e(~

eti

ri

god

i{

no

)G

im

naz

isk

oo

br

azo

van

ie

Sr

edn

o u

met

ni

~ko

ob

raz

ov

ani

e

Dr

àv

na

mat

ura

U~i

li

{n

a m

atur

aU

~il

i{

na

mat

ura

Dr

àv

na

mat

ura

Dr

àv

na

mat

ura

Zav

r{

en

isp

it

PU

PU

15

so primarno sertifikatna funkcija im se dava mo`-nost podocna da polagaat i dràvna matura.

Ovoj dokument ne gi sodrì vidovite na is-piti na krajot od stru~noto obrazovanie so traeweod tri godini, stru~noto osposobuvawe vo traewedo dve godini i na krajot od specijalisti~koto ob-razovanie, zatoa {to ovie nivoa na sredno obrazo-vanie s¢ u{te ne se reformirani. Po zavr{uvawe-to na promenite, proektiranite re{enija na ovievidovi ispiti }e bidat sostaven del na ovaa Kon-cepcija. Dotoga{ ovie ispiti }e se polagaat vrzosnova na posebni pravilnici.

Dràvnata matura vo gimnaziskoto obrazo-vanie, pokraj toa {to pretstavuva zavr{en del nagimnaziskoto obrazovanie, ima za cel da posluì iza selekcija na kandidatite za zapi{uvawe na uni-verzitetski studii.

Dràvnata matura se polaga spored posebniispitni programi koi se temelat na nastavnite pro-grami za soodvetnite nastavni predmeti vklu~enivo listata za matura.

Dràvnata matura opfa}a: zadolìtelendel, izboren del i proektna zada~a.

1. Zadolìtelniot del go so~inuva edennastaven predmet:

makedonski jazik i literatura (za u~eni-cite od albanskata zaednica albanski ja-zik i literatura, a za u~enicite od tur-skata zaednica turski jazik i literatura).


4. 1. Dràvna matura vo gimnaziskoto obrazovanie


16

2. Izborniot del od dràvnata matura goso~inuvaat tri nastavni op{toobrazovnipredmeti2, koi u~enikot gi bira odpo{iroka lista na nastavni predmeti.

3. Proektnata zada~a e prou~uvawe na prob-lem {to u~enikot go izbira od nekoj (nekoi)od nastavnite predmeti ili po{iroko odobrazovnite oblasti.

Proektnata zada~a ima za cel da ja proveriosposobenosta na u~enicite za:

samostojno planirawe i izveduvawe naproektna zada~a i koristewe izvori nainformacii i informati~ka tehnologija;

prou~uvawe i istraùvawe na oddelniproblemi;

planirawe i izveduvawe eksperimenti.

U~enikot ima pravo pokraj ~etiri predmeti iproektna zada~a koi zadolìtelno treba da gi po-laga, da izbere i drugi, najmnogu dva koi moè da giizbira od listata na predmeti za izborniot del oddràvnata matura. Dopolnitelnite dva ispiti nau~enikot mu ovozmoùvaat po{iroki preduslovi zazapi{uvawe na visokoto obrazovanie.

Na~in na proverka na znaewata, umeewata i sposobnostite

Proveruvaweto na znaewata, umeewata isposobnostite na kandidatite i ocenuvaweto zasite nastavni predmeti i od zadolìtelniot i od

2 Vidi Lista 1 vo Prilozi na Koncepcijata.

17

izborniot del od dràvnata matura se vr{i eks-terno3 preku pismeni ispiti, a za oddelni sposob-nosti („Govorewe“ vo maj~in jazik, odnosno „Zboru-vawe“ vo stranski jazik) interno4 preku usni ispi-ti. Proveruvaweto na znaewata, umeewata i sposob-nostite na kandidatite za izgotvuvawe na proekt-nata zada~a se vr{i interno.

Ovoj ispit e namenet za u~enicite od gimna-ziskoto obrazovanie koi ne se opredelile za dr-àvna matura. Celta na ovoj ispit e dobivawe ser-tifikat za zavr{eno gimnazisko obrazovanie.

U~ili{nata matura se polaga spored posebniispitni programi koi se temelat na nastavnite pro-grami za soodvetnite nastavni predmeti5 vklu~enivo listata na nastavni predmeti za u~ili{na ma-tura.

U~ili{nata matura opfa}a: zadolìtelendel, izboren del i proektna zada~a.


makedonski jazik i literatura (za u~eni-cite od albanskata zaednica albanskijazik i literatura, a za u~enicite od tur-skata zaednica turski jazik i literatura).


3 Proverkata i ocenuvaweto se izveduva od strana na nadvore{ni, nezavisni ocenuva~i. 4 Proverkata i ocenuvaweto se izveduva od strana na u~ili{nite predmetni komisii.5 Ispitnite programi se napraveni na ponisko nivo (so bazi~ni barawa) vo sporedba so

ispitnite programi za dràvna matura.

4. 2. U~ili{na matura vo gimnaziskoto obrazovanie


18

2. Izborniot del go so~inuva eden nastavenpredmet, koj u~enikot go izbira od po{irokalista na nastavni predmeti6.

3. Proektnata zada~a e prou~uvawe na prob-lem {to u~enikot go izbira od nekoj (nekoi)od nastavnite predmeti ili po{iroko odobrazovnite oblasti.

Proektnata zada~a ima za cel da ja proveriosposobenosta na u~enicite za:

samostojno planirawe i izveduvawe naproektna zada~a i koristewe izvori nainformacii;

prou~uvawe i istraùvawe na oddelniproblemi;

planirawe i izveduvawe eksperimenti i sl.


Proveruvaweto na znaewata, umeewata i spo-sobnostite na kandidatite i ocenuvaweto po nas-tavnite predmeti od zadolìtelniot, od izbor-niot del i proektnata zada~a, }e se vr{i interno.

Za ispitite po ovie nastavni predmeti, is-pitnite programi se izgotvuvaat eksterno, a spro-veduvaweto na ispitite i ocenuvaweto se izveduvaod strana na u~ili{nite predmetni maturski komi-sii. Po potreba, zaradi proverka na relijabilnos-ta na ocenuvaweto vo razli~ni u~ili{ta, odredenprimerok na trudovi }e bidat eksterno provereni.


19

Dràvnata matura vo ~etirigodi{noto sred-no stru~no obrazovanie, pokraj toa {to pretstavu-va zavr{en del na srednoto stru~no obrazovanie,ima za cel da posluì i za selekcija na kandida-tite za zapi{uvawe na vi{e i visoko stru~no ob-razovanie i na soodvetni fakulteti.

Dràvnata matura se polaga spored posebniispitni programi koi se temelat na nastavnite pro-grami za soodvetnite nastavni predmeti koi sevklu~eni vo listata za matura.




2. Izborniot del od dràvnata matura go so~i-nuvaat tri nastavni predmeti. Dva nastavnipredmeti u~enikot izbira od listata na op-{toobrazovni nastavni predmeti za dràv-na matura7, a tretiot nastaven predmet go iz-bira od listata na stru~ni predmeti8.

3. Proektnata zada~a u~enikot ja izbira odnekoj (nekoi) nastavni predmeti ili


4. 3. Dràvna matura vo ~etirigodi{noto sredno stru~no obrazovanie

7 Vidi Lista 2 vo Prilozi na Koncepcijata.8 Vidi Lista 3 vo Prilozi na Koncepcijata.


20

po{iroko od obrazovnite oblasti.Proektnata zada~a ima za cel da ja proveriosposobenosta na u~enicite za:

samostojno prou~uvawe i istraùvawe naoddelni problemi;

samostojno planirawe i koristewe izvorina informacii i informati~ka tehnolo-gija pri prou~uvaweto;

planirawe i izveduvawe eksperimenti;

proektirawe na soodvetni re{enija za iz-rabotka na oddelni proizvodi ili vr{e-we na oddelni uslugi.

podgotvuvawe na dokumentacija; vodeweevidencii; izrabotka na planovi, bilansii presmetki; izrabotka i oblikuvawe naslu`beni akti, delovni pisma, dogovori,re{enija i izve{tai; popolnuvawe i ob-likuvawe na obrasci i drugi instrumenti.

U~enikot ima pravo pokraj ~etiri predmeti iproektna zada~a koi zadolìtelno treba da gi po-laga, da izbere i drugi, najmnogu dva koi moè da giizbira od listata na predmeti za izborniot del oddràvnata matura. Dopolnitelnite dva ispiti nau~enikot mu ovozmoùvaat po{iroki predusloviza zapi{uvawe na visokoto obrazovanie.


Proveruvaweto na znaewata, umeewata i spo-sobnostite na kandidatite i ocenuvaweto za nastav-nite predmeti od zadolìtelniot del i od dvata

21

nastavni predmeti od listata na op{toobrazov-ni nastavni predmeti za dràvna matura se vr{ieksterno preku pismeni ispiti, a proveruvawetona stru~niot predmet i oddelni sposobnosti („Govo-rewe“ vo maj~in jazik, odnosno „Zboruvawe“ vo stran-ski jazik) interno preku usni i pismeni ispiti.

Proveruvaweto na znaewata, umeewata i spo-sobnostite za izgotvuvawe na proektnata zada~ase vr{i interno, no pred soodvetna komisija so-stavena od pretstavnici na u~ili{teto i na soci-jalnite partneri (pretstavnici na trgovskitedru{tva od soodvetnata dejnost predloèni odStopanskata komora, Zanaet~iskata komora, Sin-dikatot, Biroto za vrabotuvawe i sl.).

Ovoj ispit e namenet za u~enicite od ~eti-rigodi{noto sredno stru~no obrazovanie koi ne seopredelile za dràvna matura. Celta na ovoj is-pit e dobivawe na sertifikat za zavr{eno ~eti-rigodi{no sredno stru~no obrazovanie.

Zavr{niot ispit se polaga spored posebniispitni programi koi se temelat na nastavniteprogrami za soodvetnite nastavni predmeti9.

Zavr{niot ispit vo ~etirigodi{noto sred-no stru~no obrazovanie opfa}a: zadolìtelendel, izboren del i proektna zada~a.


4. 4. Zavr{en ispit vo srednoto stru~no obrazovanieso ~etirigodi{no traewe

9 Ispitnite programi se napraveni na ponisko nivo (so bazi~ni barawa) vo sporedba soispitnite programi za dràvna matura.


22

1. Zadolìtelniot del go so~inuva ispitot popredmetot:


2. Izborniot del od zavr{niot ispit ima za celda gi proveri klu~nite stru~ni znaewa i kom-petencii. Ovoj del go so~inuva eden nastavenpredmet koj u~enikot go izbira od listata10

na stru~ni nastavni predmeti.

3. Proektnata zada~a od zavr{niot ispit imaza cel da ja proveri prakti~nata osposobe-nost na u~enikot za vr{ewe na raboti odoblasta na strukata. Osobeno se proveruva os-posobenosta na u~enicite za:

proektirawe na oddelni re{enija za iz-rabotka na proizvodi ili za vr{ewe naoddelni uslugi;

izveduvawe na oddelni fazi povrzani sorakuvawe so sredstva, predmeti za rabota,na~ini i postapki na izveduvawe na rabo-tite;

podgotvuvawe na dokumentacija; vodeweevidencii; izrabotka na planovi, bilansii presmetki; izrabotka i oblikuvawe naslu`beni akti, delovni pisma, dogovori,re{enija i izve{tai; popolnuvawe i ob-likuvawe na obrasci i drugi instrumenti.


23


Proveruvaweto na znaewata, umeewata isposobnostite na kandidatite i ocenuvaweto ponastavnite predmeti od zadolìtelniot, izbor-niot del i proektnata zada~a se vr{i interno.

Za ispitite po ovie nastavni predmeti is-pitnite programi se podgotvuvaat eksterno, a spro-veduvaweto na ispitite se izveduva od strana nau~ili{nite predmetni komisii za zavr{en ispit.

Proveruvaweto na znaewata, umeewata i spo-sobnostite za izgotvuvawe na proektnata zada~a sevr{i interno, no pred soodvetna komisija sosta-vena od pretstavnici na u~ili{teto i na socijal-nite partneri (pretstavnici na trgovskite dru{t-va od soodvetnata dejnost predloèni od Stopan-skata komora, Zanaet~iskata komora, Sindikatot,Biroto za vrabotuvawe i sl.).

Dràvnata matura vo srednoto umetni~ko ob-razovanie, pokraj toa {to pretstavuva zavr{en delna ovoj vid obrazovanie, ima za cel da posluì iza selekcija na kandidatite za zapi{uvawe na vi-sokoobrazovnite institucii.

Dràvnata matura se polaga spored posebniispitni programi koi se temelat na nastavnite pro-grami za soodvetnite nastavni predmeti vklu~enivo listata za matura.


4. 5. Dràvna matura vo srednoto umetni~ko obrazovanie


24




2. Izborniot del od dràvnata matura go so~i-nuvaat tri nastavni predmeti. Dva nastavnipredmeti u~enikot izbira od listata na op-{toobrazovnite nastavni predmeti za dr-àvna matura11, a tretiot nastaven predmet goizbira od listata na stru~nite predmeti12.

3. Proektnata zada~a se izbira od nastavnitepredmeti karakteristi~ni za obrazovniotprofil, i toa:

a) vo nasokata primeneta likovna umetnost u~enikot izbira:

proektna zada~a od predmetite karakte-risti~ni za obrazovniot profil {to spa|a-at vo oblasta na primenetata umetnost13

ili vo oblasta na likovnata umetnost;

b) vo nasokite muzi~ka umetnost i baletska umetnost ovoj del od maturskiot ispit se sostoi od:

11 Vidi Lista 4 vo Prilozi na Koncepcijata.12 Vidi Listi 5, 7 i 9 vo Prilozi na Koncepcijata.13 Vidi Lista 6 vo Prilozi na Koncepcijata.

25

proektna zada~a {to u~enikot ja izbira odpredmetite karakteristi~ni za obrazov-niot profil14;

scenska izvedba na proektnata zada~a.

Celta na proektnata zada~a vo maturata zaovoj vid obrazovanie e da se proveri osposobenos-ta na u~enicite za samostojno podgotvuvawe, izvr-{uvawe i izveduvawe na zada~i vo soodvetniteobrazovni profili.


Proveruvaweto na znaewata, umeewata isposobnostite na kandidatite i ocenuvaweto zanastavnite predmeti od zadolìtelniot del i oddvata nastavni predmeti od listata na op{to-obrazovni nastavni predmeti za dràvna maturase vr{i eksterno preku pismeni ispiti, a prove-ruvaweto na stru~niot predmet i oddelni sposob-nosti („Govorewe“ vo maj~in jazik, odnosno „Zboru-vawe“ vo stranski jazik) interno preku usni i pis-meni ispiti.

Proveruvaweto na znaewata, umeewata i spo-sobnostite za izgotvuvawe na proektnata zada~a sevr{i interno, no pred soodvetna komisija sostave-na od pretstavnici na u~ili{teto i na dru{tvataili zdruènijata na likovnite i muzi~kite umet-nici.


14 Vidi Listi 8 i 10 vo Prilozi na Koncepcijata.


26

Celta na ovoj ispit e dobivawe sertifikat zazavr{eno umetni~ko obrazovanie.

U~ili{nata matura vo srednoto umetni~koobrazovanie se polaga spored posebni ispitni pro-grami koi se temelat na nastavnite programi vo re-formiranoto sredno umetni~ko obrazovanie.

U~ili{nata matura sodrì: zadolìtelendel, izboren del i proektna zada~a.

1. Zadolìtelniot del go so~inuva eden nas-taven predmet:


2. Izborniot del go so~inuva eden stru~en nas-taven predmet {to u~enikot go izbira odnastavnite predmeti zaedni~ki za nasokata15.

3. Proektnata zada~a se izbira od nastavnitepredmeti karakteristi~ni za obrazovniotprofil:

a) vo nasokata primeneta likovna umetnost u~enikot izbira proektna zada~a, i toa:

proektna zada~a od predmetite karakte-risti~ni za obrazovniot profil {to spa|a-at vo oblasta na primenetata umetnost16

ili vo oblasta na likovnata umetnost;

15 Vidi Listi 5, 7 i 9 vo Prilozi na Koncepcijata.16 Vidi Lista 6 vo Prilozi na Koncepcijata.

4. 6. U~ili{na matura vo srednoto umetni~ko obrazovanie

27


b) vo nasokite muzi~ka umetnost i baletska umetnost ovoj del od maturskiot ispit se sostoi od:

proektna zada~a {to u~enikot ja izbira odpredmetite karakteristi~ni za obrazov-niot profil17;

scenska izvedba na proektnata zada~a.

Celta na proektnata zada~a vo maturata zaovoj vid obrazovanie e da se proveri osposobenos-ta na u~enicite za samostojno podgotvuvawe, izvr-{uvawe i izveduvawe na zada~i vo soodvetniteobrazovni profili.


Proveruvaweto na znaewata, umeewata isposobnostite na kandidatite i ocenuvaweto zanastavnite predmeti od zadolìtelniot i od iz-borniot del na u~ili{nata matura se vr{i in-terno.

Proveruvaweto na znaewata, umeewata i spo-sobnostite za izgotvuvawe na proektnata zada~a sevr{i interno, no pred soodvetna komisija sosta-vena od pretstavnici na u~ili{teto i na dru{t-vata ili zdruènijata na likovnite i muzi~kiteumetnici.

17 Vidi Listi 8 i 10 vo Prilozi na Koncepcijata.


28

cenkata na uspehot na u~enikot na sekoj od is-pitite }e se iskaùva oddelno na skala od 1-5.Op{t uspeh na maturata ili na zavr{niot

ispit ne se iskaùva.Pragot na poloènost za sekoj ispit oddelno

i opsegot na bodovi za sekoja od pozitivnite ocen-ki se opredeluvaat vrz osnova na kriteriumi {togi predlaga soodvetnata dràvna predmetna komi-sija, a gi usvojuva Dràvniot maturski odbor.

Za povisoka diskriminativnost na rezulta-tite uspehot za pozitivnite ocenki dopolnitelno}e bide izrazen i na percentilna skala od 0-100.

Kriteriumite za sekoja od ocenkite za in-ternite ispiti u~ili{nite predmetni komisii }egi izgotvat vrz osnova na ispitnite programi i is-pitnite zada~i za sekoja godina. Tie }e bidat is-kaàni preku opisi na znaewa, umeewa i sposobno-sti {to kandidatot treba da gi pokaè za sekoja odocenkite.

Dràvnata matura se smeta za poloèna akou~enikot na site propi{ani ispiti postigne rezul-tat nad pragot na poloènost.

U~ili{nata matura i zavr{niot ispit se sme-taat za poloèni ako u~enikot po site propi{aniispiti postigne rezultat nad pragot na poloè-nost.

NAÎN NA OCENUVAWE5

O

6.1. Kriteriumi za izbor na nastavni predmeti za polagawe na dràvna matura i u~ili{na matura vo gimnaziskoto obrazovanie

Kriteriumi za izbor na proektna zada~a

Izboren predmet moè da bide nastaven predmetkoj ispolnuva eden od slednite kriteriumi:

Nastaven predmet {to se izu~uva najmalkudve u~ebni godini so najmalku dva ~asanedelen fond18.

Nastaven predmet {to se izu~uva so najmalkuvkupen fond od 136 ~asa19.

Proektnata zada~a se izbira od nastavnitepredmeti i oblasti za koi se opredelil u~e-nikot.

Obrazovnite oblasti gi utvrduva u~ili{-teto.

18 Osven za nastavniot predmet filozofija {to se izu~uva vo edna u~ebna godina.19 Osven za nastavniot predmet filozofija {to se izu~uva so 102 nastavni ~asa vkupen

fond.

29


KRITERIUMI ZA IZBOR NA NASTAVNIPREDMETI ZA POLAGAWE I IZBORNA PROEKTNI ZADAÎ

6


30

6.2. Kriteriumi za izbor na nastavni predmetiza polagawe na dràvna matura i zavr{enispit vo srednoto stru~no obrazovanie

Kriteriumi za izrabotka na proektna zada~a


Nastaven predmet {to se izu~uva najmalkudve u~ebni godini so najmalku dva ~asanedelen fond.

Nastaven predmet {to se izu~uva so najmalku136 ~asa vkupen fond.

Proektnata zada~a se izrabotuva od oblastana strukata, odnosno podra~jeto na trudot.

Obrazovnite oblasti gi utvrduvau~ili{teto.

31


6.3. Kriteriumi za izbor na nastavni predmeti za polagawe na dràvna matura i u~ili{na matura vo srednoto umetni~ko obrazovanie

Kriteriumi za izrabotka na proektna zada~a


Nastaven predmet {to se izu~uva najmalkudve u~ebni godini so najmalku dva ~asanedelen fond20.

Nastaven predmet {to se izu~uva so najmalkuvkupen fond od 136 ~asa21.

Proektnata zada~a se izbira od nastavnitepredmeti karakteristi~ni za obrazovniotprofil.

Obrazovnite oblasti gi utvrduvau~ili{teto.

20 Osven za nastavnite predmeti filozofija i estetika {to se izu~uvaat vo ednau~ebna godina.

21 Osven za nastavnite predmeti filozofija i estetika {to se izu~uvaat so 102 nas-tavni ~asa vkupen fond.


ul. „Ru|er Bo{kovi}“, b.b., Skopje

Za izdava~ot:Vesna Horvatovi}, direktor na BRO

KONCEPCIJAZA MATURA I ZA ZAVR[EN ISPIT VO SREDNOTO

OBRAZOVANIE SO ÊTIRIGODI[NO TRAEWEVO REPUBLIKA MAKEDONIJA

- izmeni i dopolnuvawa -

Lektura:Suzana Stojkovska

Grafi~ko i tehni~ko ureduvawe:Biljana Mihajlovska

Tira`:500 primeroci


Skopje, 2007

P R I L O Z INA KONCEPCIJATA ZA MATURA

I ZA ZAVR[EN ISPIT VO SREDNOTOOBRAZOVANIE SO ÊTIRIGODI[NO TRAEWE VO REPUBLIKA MAKEDONIJA

- izmeni i dopolnuvawa -

2

3

I. LISTI NA NASTAVNI PREDMETI

II. DINAMIKA ZA VOVEDUVAWE NA KONCEPCIJATA ZA MATURA I ZA ZAVR[EN ISPIT VO SREDNOTOOBRAZOVANIE SO ÊTIRIGODI[NOTRAEWE (PRVA FAZA)

PRILOZI na Koncepcijata za matura i za zavr{en ispit

SODR@INA

5

24


4

5


1. LISTA na nastavni predmeti za polagawe na dràvna matura i na u~ili{na matura vo gimnaziskoto obrazovanie

1. MATEMATIKA

2. STRANSKI JAZIK

3. FIZIKA

4. HEMIJA

5. BIOLOGIJA

6. GEOGRAFIJA

7. KLASI^NI JAZICI

8. LIKOVNA UMETNOST

9. MUZI^KA UMETNOST

10. FILOZOFIJA

11. SOCIOLOGIJA

12. ISTORIJA

13. INFORMATIKA1

14. MAKEDONSKI JAZIK I LITERATURA za u~enicite {to nastavata ja sledat na albanski ili na turski jazik

LISTI NA NASTAVNI PREDMETI I

1 Se podrazbira nastavniot predmet informatika so informati~ka tehnologija (2+2 ~asa).


6

2. LISTA na op{toobrazovni nastavni predmeti od izborniot del za polagawe na dràvna matura vo srednoto stru~no obrazovanie

1. MATEMATIKA

2. STRANSKI JAZIK

3. FIZIKA

4. HEMIJA

5. BIOLOGIJA

6. ISTORIJA2

7. INFORMATIKA3

8. BIZNIS

2 Se podrazbira nastavniot predmet istorija so istorija na Makedonija (2+2 ~asa).3 Se podrazbira nastavniot predmet informatika so informati~ka tehnologija (2+2 ~asa).

7


- SPORED NOVI NASTAVNI PLANOVI I PROGRAMI

I. STRUKA: MA[INSKA

I.1. Obrazoven profil: ma{inski tehni~ar za proizvodstvo

- Avtomatsko upravuvawe i programirawe- Vozila i mehanizacija- Tehnologija na obrabotka

I.2. Obrazoven profil: ma{insko-energetski tehni~ar

- Hidropnevmatska tehnika- Termotehnika

I.3. Obrazoven profil: avtomehani~ar- Sistemi kaj motorni vozila- Motori so vnatre{no sogoruvawe

I.4. Obrazoven profil: ma{inski vozduhoploven tehni~ar

- Vozduhoplovni sistemi i motori- Avioelektrotehnika i elektronika- Vozduhoplovni konstrukcii

3 LISTA na stru~ni nastavni predmeti od izborniot del na dràvnata matura i zavr{niot ispit vo stru~noto obrazovanie


8

II. STRUKA: ZDRAVSTVENA

II.1. Obrazoven profil: zaben tehni~ar- Fiksna protetika- Mobilna protetika

II.2. Obrazoven profil: medicinska sestra- Hirurgija so ginekologija i aku{erstvo

so nega- Interna i pedijatrija so nega

II.3. Obrazoven profil:medicinski laboratoriski tehni~ar

- Mikrobiologija so parazitologija- Klini~ka hemija

II.4. Obrazoven profil: farmacevtski laboratoriski tehni~ar

- Farmacevtska tehnologija- Farmacevtska hemija- Farmakognozija

III. STRUKA: ELEKTROTEHNI^KA

III.1. Obrazoven profil:elektrotehni~ar - energeti~ar

- Avtomatika- Elektri~ni ma{ini i pogoni- Elektri~ni aparati i uredi

III.2. Obrazoven profil:elektrotehni~ar za elektronika i telekomunikacii

- Digitalna elektronika i mikroprocesori- Elektronski sklopovi i uredi- Telekomunikaciski sklopovi i uredi

9


III.3. Obrazoven profil: elektrotehni~ar za kompjuterska tehnika i avtomatika

- Avtomatika- Programirawe- Digitalni sistemi

IV. STRUKA: ZEMJODELSKO-VETERINARNA

IV.1. Obrazoven profil: veterinaren tehni~ar - Parazitski i vnatre{ni bolesti- Mikrobiologija i patologija

IV.2. Obrazoven profil: zemjodelski tehni~ar - Lozaro-ovo{tarsko proizvodstvo- Gradinarsko proizvodstvo- Sto~arsko proizvodstvo

V. STRUKA: TEKSTILNA

V.1. Obrazoven profil:tekstilen konfekciski tehni~ar

- Tehnologija na konfekcionirawe- Konstrukcija na obleka

VI. STRUKA: PROIZVODNO-PROCESNA

VI.1. Obrazoven profil: procesen tehni~ar - Procesna tehnika- Procesna kontrola- Proizvodna tehnika


10

VII. STRUKA: GRADE@NO-GEODETSKA

VII.1. Obrazoven profil: arhitektonskitehni~ar

- Grade`ni konstrukcii - Proektirawe i urbanizam - Planirawe i menaxment

VII.2. Obrazoven profil: gradeèn tehni~ar- Soobra}ajnici - Armirano-betonski konstrukcii- Hidrotehni~ki objekti

VII.3. Obrazoven profil: geodetski tehni~ar- Geodezija i geodetski podlogi- Inènerska geodezija- Katastar

VIII. STRUKA: GRAFI^KA

VIII.1. Obrazoven profil: grafi~ki tehni~ar- Tehnologija na grafi~ka podgotovka- Tehnologija na pe~at i dorabotka

IX. STRUKA: SOOBRA]AJNA

IX.1. Obrazoven profil: tehni~ar za paten soobra}aj, transport i skladirawe

- Integralen transport- Avtobazi i avtostanici- Bezbednost vo javniot soobra}aj

11


X. STRUKA: EKONOMSKO-PRAVNA I TRGOVSKA

X.1. Obrazoven profil: ekonomski asistent/tehni~ar

- Delovno rabotewe- Ekonomija - Pravo- Smetkovodstvo

X.2. Obrazoven profil: deloven sekretar- Sekretarsko rabotewe- Ekonomija- Pravo- Delovno rabotewe

X.3. Obrazoven profil: praven asistent/tehni~ar- Osnovi na javno pravo- Osnovi na pravoto- Osnovi na privatno pravo- Ekonomija- Kancelarisko rabotewe

X.4. Obrazoven profil:asistent/tehni~ar za trgovija i marketing

- Marketing i marketing menaxment- Ekonomija- Pravo- Trgovija so trgovsko rabotewe

XI. STRUKA: UGOSTITELSKO-TURISTI^KA

XI.1. Obrazoven profil:hotelsko-turisti~ki tehni~ar

- Agencisko rabotewe- Hotelsko rabotewe


12

- SPORED STARI NASTAVNI PLANOVI I PROGRAMI

I. STRUKA: MA[INSKA

I.1. Obrazoven profil: ma{inski tehni~ar za {inski vozila

- Ma{inski elementi- [inski vozila na M@

I.2. Obrazoven profil: ma{inski tehni~ar

- Ma{inski elementi- Alatni ma{ini i tehnolo{ka podgotovka

I.3. Obrazoven profil: ma{inski tehni~ar za numeri~ko upravuvani ma{ini

- Ma{inski elementi- Numeri~ko upravuvawe

I.4. Obrazoven profil: ma{insko-energetski tehni~ar

- Hidropnevmatska tehnika- Termodinamika i termotehnika

I.5. Obrazoven profil: ma{inski tehni~ar za mehanizacioni ma{ini i vozila

- Motori so vnatre{no sogoruvawe- Grade`ni i rudarski ma{ini

II. STRUKA: ELEKTROTEHNI^KA

II.1. Obrazoven profil: elektrotehni~ar za avtomatika i smeta~ka tehnika

- Programirawe- Osnovi na elektrotehnika

13

II.2. Obrazoven profil: elektrotehni~ar-energeti~ar

- Elektri~no osvetlenie i instalacii- Elektri~ni ma{ini so elektromotoren

pogon

II.3. Obrazoven profil: elektrotehni~ar-elektroni~ar

- Elektronski uredi- Komunikaciska tehnika

III. STRUKA: ZEMJODELSKA

III.1. Obrazoven profil:tehni~ar za zemjodelska tehnika

- Zemjodelski ma{ini- Motori i traktori

III.2. Obrazoven profil: zemjodelski tehni~ar - Sto~arstvo- Lozarstvo so vinarstvo- Poledelstvo

III.3. Obrazoven profil:hidromeliorativen tehni~ar

- Eksploatacija i odrùvawe- Hidromelioracii

III.4. Obrazoven profil: tutunski tehni~ar- Fermentacija- Fabrikacija

III.5. Obrazoven profil:tehni~ar za hortikultura

- Gradinarstvo so cve}arstvo- Lozarstvo so ovo{tarstvo



14

IV. STRUKA: RUDARSKO-GEOLO[KA I METALUR[KA

IV.1. Obrazoven profil: rudarski tehni~ar- Rudarstvo- Otkopni metodi

IV.2. Obrazoven profil: geolo{ki tehni~ar- Dlabinsko dup~ewe so metodi na

istraùvawe- Geolo{ko kartirawe

IV.3. Obrazoven profil: metalur{ki tehni~arza blagorodni metali- Dizajn vo zlatarstvo- Tehnologija na zanimawe na blagorodni

metali

V. STRUKA: UGOSTITELSKO-TURISTI^KA

V.1. Obrazoven profil:hotelsko-turisti~ki tehni~ar

- Agencisko-hotelsko rabotewe- Osnovi na ugostitelstvoto i turizmot

VI. STRUKA: TEKSTILNA

VI.1. Obrazoven profil:tekstilen tehni~ar - preda~

- Tehnologija na predeweto- Ispituvawe na tekstilot

VI.2. Obrazoven profil:tekstilen tehni~ar - pleta~

- Tehnologija na pleteweto- Ispituvawe na tekstilot

15

VI.3. Obrazoven profil:tekstilen tehni~ar - oblagoroduva~

- Tehnologija na boeweto i pe~ateweto- Ispituvawe na tekstilot

VI.4. Obrazoven profil:konfekciski modelar

- Tehnologija na konfekcionirawe so ma{ini

- Modelirawe na obleka

VI.5. Obrazoven profil:tekstilen konfekciski tehni~ar

- Tehnologija na konfekcionirawe so ma{ini

- Konstrukcija na obleka

VII. STRUKA: KO@ARSKA

VII.1. Obrazoven profil: tehni~ar za obuvki- Modelirawe i tehnologija na izrabotka

na obuvki- Ma{ini i aparati vo industrijata

za obuvki

VIII. STRUKA: ZDRAVSTVENA

VIII.1. Obrazoven profil: zaben tehni~ar- Koronki i mostovi so morfologija- Anatomija so fiziologija

VIII.2. Obrazoven profil:medicinska sestra - tehni~ar- Interna i pedijatrija so nega- Anatomija so fiziologija



16

VIII.3. Obrazoven profil:stomatolo{ka sestra - tehni~ar- Anatomija i fiziologija- Bolesti na usta i zabi

VIII.4. Obrazoven profil: fizioterapevtski tehni~ar- Fizikalna terapija - Anatomija so fiziologija

VIII.5. Obrazoven profil: ginikolo{ko -aku{erska sestra - tehni~ar- Aku{erstvo so nega- Anatomija i fiziologija

VIII.6. Obrazoven profil: farmacevtski tehni~ar- Farmacevtska tehnologija- Farmacevtska hemija- Farmakognozija

VIII.7. Obrazoven profil: medicinski laboratoriski tehni~ar- Mikrobiologija so epidemiologija- Klini~ka biohemija

IX. STRUKA: GRADE@NA

IX.1. Obrazoven profil: gradeèn laborant -tehni~ar- Tehnologija na betonot i armiraniot

beton- Tehnologija na raboteweto so prakti~na

nastava

IX.2. Obrazoven profil:gradeèn tehni~ar za visokogradba

- Grade`ni konstrukcii- Osnovi na proektiraweto

17

IX.3. Obrazoven profil:gradeèn tehni~ar za niskogradba- Tehnologija na betonot i armiraniot

beton- Pati{ta i zemjani raboti

IX.4. Obrazoven profil: rakuva~ so sloènagrade`na mehanizacija- Ma{inski elementi- Grade`ni ma{ini

X. STRUKA: GEODETSKA

X.1. Obrazoven profil: geodetski tehni~ar- Geodezija- Primeneta geodezija

XI. STRUKA: [UMARSKA

XI.1. Obrazoven profil: tehni~ar za pejza`naarhitektura- Podigawe i odrùvawe zeleni povr{ini- Za{tita na rastitelnosta

XI.2. Obrazoven profil: {umarski tehni~ar- Podigawe i odgleduvawe na {umi- Iskoristuvawe na {umite

XII. STRUKA: DRVOPRERABOTUVA^KA

XII.1. Obrazoven profil: tehni~ar za primarnaobrabotka na drvoto- Primarna obrabotka na drvoto- Polufinalna obrabotka na drvoto



18

XII.2. Obrazoven profil: tehni~ar za finalnaobrabotka na drvoto- Drvni konstrukcii- Finalna obrabotka na drvoto

XIII. STRUKA: PREHRANBENA

XIII.1. Obrazoven profil: prehranben tehni~ar- Analiti~ka hemija- Prehranbena tehnologija

XIV. STRUKA: HEMISKO-TEHNOLO[KA

XIV.1. Obrazoven profil:hemisko-tehnolo{ki tehni~ar

- Analiti~ka hemija- Neorganska tehnologija- Organska tehnologija

XIV.2. Obrazoven profil: tehni~ar za o~na optika- O~na optika - Opti~ki merewa

XV. STRUKA: LI^NI USLUGI

XV.1. Obrazoven profil: kozmeti~ki tehni~ar- Kozmetologija- Primeneta kozmetika

XVI. STRUKA: SOOBRA]AJNA

XVI.1.Obrazoven profil: soobra}aen tehni~ar- Organizacija na paten soobra}aj- Garaì i servisi

19

XVI.2.Obrazoven profil: tehni~ar za integraleni industriski transport

- Organizacija na paten soobra}aj- Integralen i industriski transport

XVI.3.Obrazoven profil:soobra}aen transporten tehni~ar

- Organizacija na èlezni~kiot soobra}aj- Organizacija na prevoz na predmeti

XVI.4.Obrazoven profil: PTT tehni~ar (tehni~arza PTT soobra}aj)

- Po{tenski soobra}aj- Pari~no rabotewe vo PTT

XVII. STRUKA: FIZI^KA KULTURA

XVII.1. Obrazoven profil: animator po fizi~ka kultura

- Teorija i metodika na sportskiot trening- Osnovi na psihomotorikata



20

4. LISTA na op{toobrazovni nastavni predmeti za izborniot del na dràvnata matura vo srednoto umetni~ko obrazovanie

1. STRANSKI JAZIK

2. ISTORIJA

3. ESTETIKA

4. FILOZOFIJA

21


Nasoka: Primeneta likovna umetnost (site obrazovni profili)

Nastavni predmeti:- Istorija na umetnosta- Akt so plasti~na anatomija- Kompjuterska grafika- Dekorativno pismo

5. LISTA na stru~ni nastavni predmeti za izborniot del na dràvnata i u~ili{natamatura vo srednoto umetni~ko obrazovanie


22

Nasoka: Primeneta likovna umetnost

1. Obrazoven profil: tehni~ar za primeneto slikarstvo

Nastavni predmeti:- Primeneto slikarstvo- Crtawe i slikawe

2. Obrazoven profil: tehni~ar za primeneto vajarstvo

Nastavni predmeti:- Dekorativna i industriska forma- Modelirawe

3. Obrazoven profil: tehni~ar za primeneta grafika

Nastavni predmeti:- Primeneta grafika- Grafi~ki tehniki

4. Obrazoven profil: tehni~ar za dizajn na keramika

Nastavni predmeti:- Industriska keramika- Unikatna keramika

6. LISTA na nastavni predmeti od koi se izbira proektna zada~a za dràvnata i u~ili{natamatura vo srednoto umetni~ko obrazovanie

23


5. Obrazoven profil: tehni~ar za dizajn na tekstil i obleka

Nastavni predmeti:- Oblikuvawe na tekstil- Oblikuvawe na obleka

6. Obrazoven profil: tehni~ar za dizajn na enterier i mebel

Nastavni predmeti:- Oblikuvawe na enterier i mebel- Konstruktivno-tehni~ka podgotovka


24

Nasoka: Muzi~ka umetnost

1. Obrazoven profil: muzi~ar teoreti~ar

Nastavni predmeti:- Solfe`- Pijano- Muzi~ki folklor- Muzi~ki formi- Istorija na muzikata so poznavawe

na muzi~kata literatura

2. Obrazoven profil: muzi~ar izveduva~

Nastavni predmeti:- Harmonija - Muzi~ki formi- Kontrapunkt- Solfe`- Istorija na muzikata so poznavawe

na muzi~kata literatura


25


Nasoka: Muzi~ka umetnost

1. Obrazoven profil: muzi~ar teoreti~ar

Nastavni predmeti:- Harmonija- Konrapunkt- Solfe`

2. Obrazoven profil: muzi~ar izveduva~

Nastavni predmeti:- Instrument/solo peewe

8. LISTA na nastavni predmeti od koi se izbira proektna zada~a za dràvnata i u~ili{natamatura vo srednoto umetni~ko obrazovanie


26

Nasoka: Baletska umetnost

1. Obrazoven profil: baletski igra~ - balerina

Nastavni predmeti:- Gluma- Karakterni igri- Repertoar- Moderen balet

2. Obrazoven profil: folkloren igra~

Nastavni predmeti:- Narodni ora- Narodno peewe- Etnologija


27


Nasoka: Baletska umetnost

1. Obrazoven profil: baletski igra~ - balerina

Nastavni predmeti:- Istoriski igri- Moderen balet- Repertoar

2. Obrazoven profil: folkloren igra~

Nastavni predmeti:- Narodni ora- Narodno peewe

10. LISTA na nastavni predmeti od koi se izbiraproektna zada~a za dràvnata i u~ili{nata matura vo srednoto umetni~ko obrazovanie


28

Re{enijata od koncepcijata {to se odnesu-vaat na u~ili{nata matura vo gimnaziskoto obra-zovanie i u~ili{nata matura vo srednoto umet-ni~ko obrazovanie, kako i za zavr{niot ispit vosrednoto stru~no obrazovanie }e se vovedat ce-losno vo u~ebnata 2007/08 godina.

Re{enijata od koncepcijata {to se odnesu-vaat na dràvnata matura vo gimnaziskoto, sred-noto stru~no i srednoto umetni~ko obrazovanie }ese voveduvaat fazno.

Pri faznoto voveduvawe nastavniot pred-met {to go izbral u~enikot da go polaga eksterno,ne moè da go polaga i interno.

DINAMIKA NA VOVEDUVAWE NA KONCEPCIJATA ZA MATURA I ZA ZAVR[EN ISPIT VO SREDNOTOOBRAZOVANIE SO ÊTIRIGODI[NOTRAEWE (PRVA FAZA)

II

29


U~ebna godina: 2007/08

U~enicite vo gimnaziskoto obrazovanie polagaat: eksterno:

- eden zadolìtelen nastaven predmet: make-donski jazik i literatura ili albanski jaziki literatura ili turski jazik i literatura;

- eden izboren nastaven predmet: matematika*ili stranski jazik;

interno:- dva izborni nastavni predmeti od listata

na nastavni predmeti za polagawe nadràvna matura.

Proektna zada~a.

U~enicite vo srednoto stru~no obrazovanie polagaat:

eksterno:- eden zadolìtelen nastaven predmet: make-

donski jazik i literatura ili albanski jaziki literatura ili turski jazik i literatura;

- eden izboren nastaven predmet: matematika*ili stranski jazik;

interno:- eden izboren op{toobrazoven nastaven

predmet od listata na nastavni predmeti zapolagawe na dràvna matura;

- eden izboren stru~en nastaven predmet odlistata na nastavni predmeti za tretiotpredmet od izborniot del na dràvnatamatura vo stru~noto obrazovanie.

Proektna zada~a.

I FAZA

* Ispitot po matematika se realizira na dve nivoa: osnovno nivo i napredno nivo.


30

U~enicite vo srednoto umetni~ko obrazovaniepolagaat:

eksterno:- eden zadolìtelen nastaven predmet: make-

donski jazik i literatura ili albanski jaziki literatura ili turski jazik i literatura;

- eden izboren nastaven predmet: stranskijazik ili estetika / filozofija;

interno:- dva izborni stru~ni nastavi predmeti od

listata na nastavni predmeti za polagawe nadràvna matura.

Proektna zada~a.

Documents

Koncepcija za matura i za zavrsen ispit vo srednoto ... · KONCEPCIJA za matura i za zavr{en ispit 6 upatuvaat kon organizirawe na nastaven proces i u~ewe vo funkcija na razvoj na