Klju za determinaciju vrsta

KLJU ZA DETERMINACIJU VRSTA ETINARI

etinari se mogu svrstati u slijedee grupe:drvo bez obojene srike (bakuljavo drvo) i bez smolnih kanala;drvo bez obojene srike (bakuljavo drvo) i sa smolnim kanalima;drvo sa obojenom srikom (jedriavo drvo) i bez smolnih kanala;drvo sa obojenom srikom (jedriavo drvo) i sa smolnim kanalimaDRVO BEZ OBOJENE SRIKE (BAKULJAVO DRVO) I BEZ SMOLNIH KANALALako drvo. Drvni traci nevidljivi golim okom.Drvo ukasto bijelo ili crvenkasto bijelo bez sjaja, dosta porozno. Godovi markantni, srazmjerno dosta iroki. Izraen prelaz izmeu ranog u kasno drvo. irina ranog drveta 2/3 do irine goda.Jela (Abies pectinata)

DRVO BEZ OBOJENE SRIKE (BAKULJAVO DRVO) I SA SMOLNIM KANALIMALako drvo. Drvni traci nevidljivi golim okom.Drvo ukasto bijelo boje izrazito jaeg sjaja. Godovi izraziti, ali prelaz iz ranog u kasno drvo je postepen. irina ranog drveta 2/3 do 3/4 irine goda. Oskudni smolni kanali. Smra (Picea excelsa)Boja drveta bijeliasta sa blagim sjajem, na zraku se mijenja u ukasto bijelu boju. Godovi dosta uski, ui od godova smre. Prelaz iz ranog u kasno drvo postepen sa izraenom granicom goda. Smolni kanali malobrojni, nevidljivi golim okom. Panieva omorika (Picea omorika)

DRVO SA OBOJENOM SRIKOM (JEDRIAVO DRVO) I BEZ SMOLNIH KANALATee drvo. Drvni traci nevidljivi golim okom.Rano drvo iroko i svijetlo, kasno drvo usko i znatno tamnije. Prelaz ranog u kasno drvo otar. Godovi uski, rijetko kruni, ee skupno valoviti i nepravilnog toka. Srika blijedosmea ili ljubiastocrvena, bjeljika bijeloukasta. Drvo slabog mirisa (na kamfor).Borovnica (Juniperus communis)Bjeljika uska, ute, crvenkasto bijliaste boje. Srika tamnouta, crvenkastosmea ili ljubiastocrvena. Godovi grubo valoviti, rijetko pravilno kruni. Lumen traheida ranog drveta jedva uoljiv lupom. Kleka (Juniperus nana)Kasno drvo, tamnije od ranog, esto kao dvostruka nepravilna krupno valovita linija. Srika je ukastosmea. Drvni traci jedva uoljivi. Cedar (Cedrus sp.)Kasno drvo, meko, neznatno tamnije od ranog ali ipak uoljivo i esto dvostruko, nepravilnog toka. Srika (ukoliko se razvije) blijedosmea sa malo razlike prema bjeljici. empres (Cupressus sp.)Tee i tvre drvo.Bjeljika uska (do 1 cm) ukasto bijele boje. Srika u svjee odsjeenom drvetu je crvenkasto naranaste boje, a stajanjem na zraku dobija tamno mahagonij boju (tamnosmeu). Godovi su jako uski, blago valoviti. Tisa (Taxus baccata)

DRVO SA OBOJENOM SRIKOM (JEDRIAVO DRVO) I SA SMOLNIM KANALIMASa neizraenom granicom izmeu ranog i kasnog drveta, kao i malom razlikom u boji ove dvije zone. Srika nije izrazite boje, te se malo razlikuje od bjeljike. Lako drvo. Dobro vidljivi smolni kanaliPrimorski bor (pinus pinaster) Jedva vidljivi smolni kanaliAlepski bor (Pinus halepensis)Pinjol (Pinus pinea) Jedva vidljivi smolni kanaliBjeljika bijeliaste boje, iroka 1/3 poluprenika stabla. Srika svijetlo crvenkaste do ukaste boje. Godovi uski, sa znatno manjim ueem kasnog drveta u odnosu na druge borove. Smolni kanali jedva vidljivi golim okom.Molika (Pinus peuce)iroka bjeljika do 20 godova blijedo ukaste boje. Srika ukastocrvene boje. Godovi iroki, sa slabo vidljivom zonom kasnog drveta. Smolni kanali mnogobrojni, vidljivi golim okom.Borovac (Pinus strobus) Smolni kanali samo lupom uoljiviLimba (Pinus cembra)

Izraeni prelaz iz ranog u kasno drvo, koje je tamnije, iroko i vrlo uoljivo.Srika crvenosmea. Smolni kanali veliki, dobro vidljivi golim okom i brojniji nego kod bijelog bora. Tee drvo. irina bjeljike do 1/3 poluprenika stabla. Crni bor (Pinus nigra)irina bjeljike prelazi 10 cm, ukasto bijele do crvenkasto bijele boje. Srika tamnocrvene boje. Godovi jasni, srednje iroki, sa otrim prelazom ranog u kasno drvo (uee kasnog drveta je oko 1/3 goda). Smolni kanali mnogobrojni, veliki, nevidljivi golim okom.Bijeli bor (Pinus silvestris)irina bjeljike 1/3 poluprenika stabla ukaste boje. Srika je crvenosmea. Godovi su uski. Kasno drvo zauzima goda. Smolni kanali nevidljivi golim okom, drvo jako zasmoljeno.Munika (Pinus heidreichii)Planinski bor (Pinus montana)Bjeljika uska bijele boje, a srika je ruiastosmea. Godovi jasni sa otrim prelazom ranog u kasno drvo. Vei udio vidljivog tamnog kasnog drveta. Smolni kanali rijetki i mali, jedva uoljivi golim okom ili pak nevidljivi golim okom.Duglazija (Pseudotsuga sp.)Bjeljika uska (1,5 3 cm) ukaste boje. Srika crvenosmea koja na svijetlu izblijedi. Godovi iroki (brzorastua vrsta drveta), jasni sa otrim prelazom ranog u kasno drvo. Vidljivo tamnije kasno drvo, u pravilu ue od ranog. Uee kasnog drveta je do irine goda. Rijetki smolni kanali jedva uoljivi. Ari (Larix sp.)

KLJU ZA DETERMINACIJU VRSTA LIARILiari se mogu svrstati u slijedee grupe:prstenasto porozne drvo (traheje ranog drveta dosta krupnije od traheja kasnog drveta, dobro se vide golim okom):traheje kasnog drveta pojedinane ili u manjim grupama,traheje kasnog drveta u radijalnom poretku, esto u isprekidanim nizovima,vidljive traheje izvan prstena grupisane u tangencijalne ili kose nizove;rastresito porozno drvo (traheje ranog drveta priblino iste veliine ili neto malo vee od traheja kasnog drveta, jedva uoljive golim okom):traheje ranog drveta brojnije, mogu biti i neto vee od traheja kasnog drveta,traheje ranog i kasnog drveta priblino iste veliine i rasporeda, drvni traci vidljivi golim okom,traheje ranog i kasnog drveta gotovo jednake i prilino jednolino razasute, drvni traci nevidljivi golim okom,traheje ranog i kasnog drveta razliito rasporeene

PRSTENASTO POROZNO DRVO Traheje ranog drveta se vidljivo reaju u obliku prstena na poetku svakog goda, ime utiu na izvjesnu uoljivost godova i razliku izmeu ranog i kasnog drveta.Traheje kasnog drveta u radijalnom poretku, u isprekidanim nizovima Drvni traci vrlo iroki i uoljiviBjeljika svijetloukasta, irine do 3 cm, srika smea. Godovi vidljivi na svim presjecima. Traheje ranog drveta uoljive i velike. Izrazito prestenasto rasporeene u tangencijalnim nizovima 3 5. Traheje kasnog drveta rasporeene u radijalnim nizovima. Traheje su esto ispunjene tilama Drvni traci vidljivi golim okom, iroki od 0,5 do 1 mm i visoki do 7 cm. razmak izmeu najirih drvnih traka iznosi 1 cm.. Drvno teko i tvrdo.Hrast lunjak (Quercus pedunculata)Bjeljika i srika neto svjetlije boje nego kod hrasta lunjaka. traheje ranog drveta, kao i vieredni drvni traci na poprenom presjeku vidljivi golim okom. rastojanje izmeu najirih drvnih traka iznosi oko 5 mm. Traheje ranog drveta rasporeene u grupama, u 1 3 niza, slinog rasporeda kao i kod lunjaka. traheje kasnog drveta u radijalnim nizovima.Hrast kitnjak (Quercus sessiliflora)Bjeljika svijetlo braon boje, srika neto tamnije boje u odnosu na bjeljiku, ukastosmea. Godovi jasno vidljivi na svim presjecima.Traheje ranog drveta irokih lumena, vidljive golim okom. Traheje ranog drveta su grupno rasporeene (u grupama 3 4), traheje kasnog drveta u radijalnim nizovima. Drvni traci vidljivi golim okom irine 0,2 do 0,6 mm i visine do 5 cm.Virgilijana (Quercus virgiliana)

Drvni traci iroki i uoljiviBjeljika blijedo rastoute ili crvenkasto tamne boje, koja je znatno ira nego bjeljika hrasta lunjaka i kitnjaka. Srika tamne crvenkastosmee boje, po emu se takoer razlikuje od hrasta lunjaka i kitnjaka. Traheje ranog drveta vidljive prostim okom, rasporeene u grupama na poetku goda, rijetko sa tilama. Traheje kasnog drveta znaajno manjih lumena, rasporeene u radijalnim nizovima. Drvni traci vidljivi golim okom, rastojanje izmeu drvnih traka je 3 mm. Cer (Quercus cerris)Bjeljika ukastosive do crvenkastosmee boje. Srika u tek posjeenih stabala je ruiasta do svijetlocrvena, duim stajanjem na zraku dobija crvenkastosmeu boju. Traheje ranog drveta krupne, vidljive golim okom, rasporeene u 1 3 niza. Traheje kasnog drveta uoljive golim okom, kao radijalni vijugavi nizovi. Drvni traci iroki, sa rastojanjem izmeu najirih drvnih traka 1 3 mm.Crveni hrast (Quercus borealis) Drvni traci jedva vidljiviBjeljika prljavoute do bjeliastoute boje, srika svijetlosmea do tamnosmea. Traheje ranog drveta krupne vidljive golim okom, rasporeene u 3 6 tangencijalna niza i sa postepenim prelazom ka kasnom drvetu. Traheje kasnog drveta su sitne, malobrojne, rasporeene u radijalne nizove koje su plamenasto rasporeene ili se od samog poetka ravaju (po tome se razlikuje od hrastovog drveta). Drvni traci nisu vidljivi ili su jedva vidljivi golim okom. Pitomi kesten (Castanea sp.)

Vidljive pore izvan prstena grupisane u tangencijalne ili kose nizove Drvni traci vidljiviUska bjeljika (do 5 godova), ukastobijele do zelenkastoute boje. Srika je zlatnosmee do tamno smee boje. sline mahagoniju. Drvni traci uski, mnogobrojni i vrlo uoljivi. Traheje ranog drveta su vrlo vidljive i rasporeene su (pojedinano ili po 2 3 u grupi) u 1 3 tangencijalna niza. One su esto ispunjene tilama i time svjetlije od ostalog crvenosmeog drveta srike. Traheje kasnog drveta rasporeene su pojedinano, blie granici goda u grupama formirajui tangencijalne nizove. Dud (Morus sp.)Uska bjeljika (2 do 5 godova) ukaste boje, srika ukastosmee do utozelene boje. Godovi jasno vidljivi na svim presjecima. Na poprenom presjeku traheje ranog drveta su vidljive golim okom u vidu rupica, rasporeenih u vijenac od 1 3 niza. Traheje kasnog drveta u vidu svjetlijih takica, rasporeene su pojedinano ili grupisane u koso radijalne i tangencijalne nizove. Drvni traci jedva vidljivi golim okom. Bagrem (Robinia sp.)

Traheje kasnog drveta pojedinane ili u manjim grupamaBjeljika iroka, ukastobijele boje. Srika, ako se razvije (kasno osravanje), blijedosmea, a katkad uljno smeesiva. Godovi su markantni. Traheje ranog drveta dobro vidljive golim okom na poprenom presjeku, u tangencijalnim nizovima, 1 4 . Traheje kasnog drveta nevidljive golim okom, rasporeene pojedinano ili u malim grupama. Tile oskudne. Drvni traci nevidljivi golim okom. Jasen (Fraxinus sp.)

RASTRESITO POROZNO DRVO Traheje (pore) ranog drveta nisu prstenasto grupisane nego na razne naine rasporeene. Traheje ranog i kasnog drveta razliito rasporeenePore ranog i kasnog drveta razliito rasporeene, u emu su vee i koncentrisanije pore ranog drveta, pa ovakve vrste ine neku vrstu prelaza izmeu prstenasto i rastresito poroznih vrsta drveta (sitno i semi prstenasto porozne). Mnogobrojni fini drvni traci uoljivi. Pore nevidljive golim okom, ali radi njihove gustoe u ranom drvetu, granica goda dobro vidljiva. Bjeljika ukasta uska, srika tamnosmea prstenasta. Drvo teko i tvrdo. ljiva (Prunus domestica)Bjeljika ukasta ili svijetloruiasta, srika svijetlosmea, nejednolika. Godovi jasni, a granica goda uoljiva zbog svjetlije boje koncentrisanih, golim okom nevidljivih, traheja ranog drveta. Traheje kasnog drveta su sitne i u valovitim linijama (kao kod brijestova). Na poprenom presjeku se traheje ranog drveta vide kao sitne male rupice svijetlije boje sitno prstenasto porozna vrsta drveta. Drvni traci dobro vidljivi. Trenja (Prunus avium)Drvni traci vidljivi. Traheje ranog drveta guste, jedva vidljive, ali granica godova vidljiva. Srika tamnocrvenosmea. Drvo vrlo tvrdo i teko.Badem (Prunus communis)

Traheje ranog i kasnog drveta gotovo jednake i prilino jednolino razasute, vidljive golim okom; drvni traci nisu vidljivi golim okom ili su jedva vidljiviBjeljika iroka, sivobijele boje, srika siva do crnosiva boje sa tamnim pjegama. Godovi iroki, jasno vidljivi golim okom kao i traheje. Traheje ranog i kasnog drveta su malobrojne priblino iste veliine i rasporeda u uskim godovima. U irokim godovima veliina traheja prema kasnom drvetu je sve manja, a na granici goda nevidljive su golim okom. Drvni traci nisu vidljivi golim okom. Drvo tvrdo i poteko. Orah (Juglans sp.)Bakuljava vrsta drveta sa zrelim drvetom. Boja drveta na poprenom presjeku bijeloukasta, a na uzdunom crvenkastobijela. U centralnom dijelu drveta nalaze se mnogobrojne pjege. Godovi teko vidljivi golim okom. Drvni traci i pojedinane traheje nisu vidljivi golim okom, dok su grupisane traheje (2 3 ), vidljive kao bjeliaste takice na poprenom presjeku. Breza (Betula sp. )Bjeljika uska, blijedoukasta, a srika je otvorenocrvena do tamnocrvena i manje vie nejednako prugasta. Godovi iroki (brzorastua vrsta drveta). Traheje i drvni traci na poprenom presjeku nisu vidljivi golim okom. Traheje su najee pojedinano rasporeene ili su rasporeene u radijalnim nozovima u grupama 2 4, unutar goda. Lako i meko drvo. Vrba (Salix sp. )

Drvo je bakuljavo, ukaste do crvenkasto sive boje. Traheje i drvni traci nisu vidljivi golim okom. Traheje unutar goda rasporeene su pojedinano u radijalnim nizovima i u manjim grupama (2 3), neodreenog oblika.Lipa (Tilia sp.)Drvo jedriavo, sa irokom bjeljikom, ukastobijele boje i srika utosmee do crvenkaste (u tek posjeenom stablu ukaste) boje. Godovi iroki jasni. Drvni traci i traheje nevidljive golim okom. Bijela topola (Populus alba )Bjeljika po boji slina bjeljici bijele topole dok je srika sivkasta, do zelenkastosivkasta, a u blizini sri esto i crvenkasta. Traheje i drvni traci nevidljivi prostim okom.Crna topola (Populus nigra)Bakuljavo drvo, bjeliaste do ukastobijele boje sa zelenkastim tonom. Godovi jasni. Drvni traci i traheje nevidljivi golim okom..Jasika (Populus tremula)

Traheje ranog i kasnog drveta gotovo jednake i prilino jednolino razasute, vidljive golim okom; drvni traci vidljivi golim okom Svi drvni traci iroki i brojni, zbog ega su izdueni (osobito radijalni) presjeci specifine teksture.Platan (Platanus sp.)Boja drveta je bijeloukasta do crvenkastobijela a drvo je bakuljavo. esta je pojava smee neprave sri. Dio drvnih traka je irok, a dio uzak, ali svi su dobro uoljivi. Guste traheje ranog drveta lupom su uoljive, a kasnog nevidljive. Granica goda esto valovita, izbaena prema periferiji. Bogastvo irokih drvnih traka vidljivih na svim presjecima (radijalni ogledala, tangencijalni soiva).. Bukva (Fagus sp.)Bakuljava vrsta, drvo bijelosive do bijelocrvenkaste boje, bez sjaja. Granica goda je valovita, nejasna, ispupena izmeu sastavljenih (lanih) drvnih traka drveta. iroke sastavljani drvni traci drveta su vidljivi dok su pravi drvni traci uski i nevidljivi golim okom. Traheje nisu vidljive golim okom, ve su guste traheje jedva vidljive lupom. Grab (Carpinus betulus)

Drvo svijetlocrvenkaste boje bez sjaja. Granica goda je fino valovita. Traheje ranog drveta lupom jedva uoljivi, rasporeene u radijalnim i kosim nizovima. Samo neki drvni traci se mogu vidjeti lupom.Crni grab (Ostrya carpinifolia) Svjee drvo svjetlosivkaste boje, a prosueno tamnocrvene boje. Godovi su iroki sa slabo izraenom granicom. Unutar goda traheje ranog drveta lupom su uoljive, ekstremno guste. Traheje su rasporeene pojedinano ili u grupama (2 8 ), nevidljive golim okom. Sastavljeni drvni traci su vidljivi golim okom, a ostali drvni traci nisu vidljivi golim okom. Joha (Alnus sp.)Bakuljavo drvo bijele do bijelocrvenkaste boje (samo Acer tataricum L. ima drvo drugaije boje, blijedosivosmee do blijedokestenjaste boje). Godovi su uski, jasno uoljivi. Traheje nisu vidljive golim okom, unutar goda su ravnomjerno rasporeene. Drvni traci su uski, dobro vidljivi golim okom, gusti (na radijalnom presjeku gusta mala ogledalca). Javor (Acer sp.)Bakuljavo drvo, crvenkastobijele boje sline boji bukovine. Godovi su markantni, koncentrini. Traheje ranog drveta i iroki sastavljeni drvni traci su vidljivi golim okom. Lijeska (Corylus sp.)