SEBUAH KAJIAN ILMIAH TERHADAP SINEMA KEBANGSAAN DAN CIRI-CIRI IDENTITI DALAM FILEM MALAYSIA

KHAIRULZAINIZAH BINTI KHAIRUDIN

Projek ini merupakan salah satu keperluan untuk Ijazah Sarjana Seni Gunaan dengan Kepujian

Sinematograf

Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK

2007

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS/LAPORAN

JUDUL : Penulisan ilmiah yang mengkaji sinema kebangsaan dan ciri-ciri identiti dalam filem Malaysia.

SESI PENGAJIAN : 2006/2007

Saya KHAIRULZAINIZAH BINTI KHAIRUDIN mengaku membenarkan tesis/laporan * ini disimpan di Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut :

1. Tesis/Laporan adalah hakmilik Universiti Malaysia Sarawak 2. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja 3. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat penndigitan untuk membangunkan Pangkalan Data Kandungan Tempatan 4. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat salinan tesis/laporan ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi 5. *sila tandakan z

SULIT (mengandungi maklumat yang berdarjah Keselamatan atau kepentingan seperti termaktub Di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972)

TERHAD (mengandungi maklumat Terhad yang telah ditentukan oleh Organisasi/badan di mana

(KHAIRUL Tarikh :

penyelidikan dijalankan) TIDAK TERHAD

im Z--4r- 4x

/ Disab#an

/2ý / //ý

IZAH BINTI KHAIRUDIN) (. GREGORY WEE LIK HOO)

Alamat Tetap :

No 1 17 Perumahan Awam Sungai Puteri (Fasa 02) 26800 Kuala Rompin Pahang

i-

Catatan :* Tesis / Laporan dimaksudkwt sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsatäh, Sarjana Muda * Jika Tesis/ Laporan SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/

organisai bcrkenaan dengan nunyatakan xkali schab dan tempoh tesis/ laporan ini perlu dikclaskan scbagai SULIT atau TERHAD

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

Projek tahun akhir yang bertajuk "Laga" ini disediakan oleh Khairulzainizah Binti

Khairudin dan telah diserahkan kepada Fakulti Seni Gunaan Dan Kreatif sebagai

memenuhi syarat untuk Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian dalam

program Sinematografi.

Dite, xfma untuk diperik§äoleh .

_ý ý` i

(En. Gregory Wee Lik Hoo )

Tarikh:

ýýýý ýý

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

PENGAKUAN.

Penulis mengakui bahawa tidak terdapat bahagian penyelidikan, dihasilkan atau

dilaporkan dalam tesis ini yang telah digunakan sebagai bahan sokongan untuk suatu

Ijazah atau kelulusan samada kepada Universiti ini atau Institusi pengajian tinggi lain.

(KHAIRULZAINIZAH BINTI KHAIRUDIN)

No. Matrik : 10257

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

PENGHARGAAN

Terlebih dahulu syukur Alhamdulillah kehadrat ilahi, di atas kehendak-NYA.

Setelah mengharungi perit dan getir serta iltizam yang akhirnya saya dapat menyiapkan

penulisan tesis ini dan berjaya menghasilkan sebuah video pendek yang bertajuk "Laga".

Di kesempatan ini saya juga mengucapkan ribuan terima kasih yang tidak terhingga

kepada ayahanda yang dikasihi, En Khairudin Bin Hassan dan bonda tersayang, Pn.

Zaipah Binti Josoh di atas sokongan moral yang telah mereka berikan selama ini.

Saya juga mengucapkan setinggi-tinggi jutaan terima kasih kepada En Gregory Wee

Lik Hoo yang telah banyak mencurahkan ilmu dan sokongan kepada saya dalam menyiapkan

projek akhir dan penulisan ini. Ribuan terima kasih kepada para pensyarah program

Sinematografi dan tidak dilupakan kepada Fakulti Seni Gunaan & Kreatif serta staf-staf

fakulti yang turut memberi kerjasam sepanjang projek ini.

Terima kasih juga kepada pelajar program Sinematografi, Siti Nor Asyikin, Salasiah,

para pelakon dan krew yang telah menjayakan projek video pendek yang bertajuk "Laga" ini.

Sekian. terima kasih.

i

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

ISI KANDUNGAN MUKA SURAT

Penghargaan

Isi Kandungan

Abstrak

Abstract

Bab Satu

1.0 Pengenalan

1.1 Latar Belakang Kajian

1.2 Kenyataan Masalah

1.3 Objektif

i

ii

iv

V

1

2

4

4

1.4 Metodologi 5

1.5 Sampel Kajian 5

1.6 Kriteria Analisis 6

Bab Dua

2.0 Pengenalan 7

2.1 Sinema Kebangsaan 8

2.2 Rumusan 12

2.3 Ciri-ciri Sinema Kebangsaan 13

2.4 Pengaplikasian Sinema Kebangsaan 21

2.5 Kesimpulan 22

ii

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

Bab Tiga

3.0 Pengenalan 24

3.1 Analisis Filem dengan Kaitan Kajian 25

Sinema Kebangsaan

3.2 Kesimpulan 63

Bab Empat

4.0 Projek

4.1 Pengenalan

4.2 Sinopsis

4.3 Watak perwatakan

4.4 Tajuk dan konsep

4.5 Analisis projek

64

65

66

67

68

69

4.6 Pelaksanaan projek 71

4.7 Rumusan dan cadangan 72

Rujukan 74

iii

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

ABSTRAK

"Laga" adalah proses kajian menyerapkan ciri-ciri dan makna sinema kebangsaan dengan

memaparkan realiti kehidupan masyarakat setempat. Kajian ini melihat kepada beberapa

pendapat pengkaji sinema kebangsaan dan mencari persamaan ciri-ciri yang dikemukan.

Kajian ini juga menganalisis filem-filem seperti Sepet, Spinning Gasing dan Jogho bagi

memperkuatkan teori yang dikemukan.

iv

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

ABSTRACT

"Laga" the purpose of the research is to permeate meaning and type's national cinema with

showing reality of people's life. A few researchers looking national cinema and finding the

similarities of this type. This research also analyzing the films such as Sepet, Spinning

Gasing and Jogho to support this theory.

V

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

BAB SATU Pengenalan

1.0 Pengenalan

Kajian ini adalah untuk memahami maksud sinema kebangsaan dalam

identiti kebangsaan dengan memberi penekanan pada elemen-elemen

kehidupan masyarakat dalam perkembangan naratif. Penyerapan nilai-nilai

sinema kebangsaan dalam sesebuah filem secara tidak langsung akan

mencetuskan tanggapan dan gambaran terhadap masyarakat tersebut.

Sinema kebangsaan merujuk kepada sebuah filem yang berlatarkan

negara tersebut. Di samping itu, ia juga mempamerkan budaya dan identiti

masyarakat itu sendiri. Terdapat banyak tafsiran tentang definisi dan makna

sebenar sinema kebangsaan termasuklah perdebatan samada ia benar-benar

wujud. Walaupun begitu, sesebuah filem tidak boleh melarikan diri daripada

mencemarkan masyarakatnya kerana cerita, bahasa, budayanya adalah

daripada masyarakatnya sendiri.

i

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litm

erger.

com

)

Melalui kajian ini, pengkaji cuba mencari persoalan-persoalan yang

wujud dan sejauh mana keberkesanan objektif kajian ini dapat disampaikan

dalam video naratif yang dihasilkan. Berdasarkan kajian ini juga diharap

dapat membantu para pembukin filem dalam menghasilkan sebuah filem yang

bukan sahaja balk dari segi aspek sinematografi tetapi ia juga berteraskan

sinema kebangsaan.

1.1 Latar belakang kajian

Maksud Sinema Kebangsaan Malaysia, ia mengfokuskan terhadap

mencari maksud sinema kebangsaan dalam identiti kebangsaan negara

tersebut. Sinema kebangsaan secara amnya membawa maksud filem yang

dikeluarkan mempunyai ciri-ciri negar itu sendiri. Malahan ia perlulah

berimejkan negara itu sendiri seperti budaya masyarakat, bahasa pertuturan

harian dan juga keadaan ekonomi masyarakat tersebut. Selain itu, sinema

kebangsaan juga dihasilkan oleh karyawan filem yang lebih cenderung

menghasilkan karya filem yang menggambarkan keadaan ekonomi, politik,

sosial dan kebudayaan masyarakat tersebut.

Identiti Kebangsaan merupakan satu ikon ataupun elemen yang ada

dalam sesebuah negara tersebut. la merupakan satu lambang yang dapat

2

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

membezakan negra tersebut dengan negara yang lain. Identiti Kebangsaan

merujuk kepada bahasa kebangsaan yang digunakan oleh sesebuah negara

tersebut. Di Malaysia terdapat tiga etnik terbesar iaitu Melayu, Cina dan India

dan mempunyai adat resam dan amalan yang berbeza. Menurut William Van

Der Heide, dalam artikelnya, Malaysian cinema, Asian. film: border crossings

and national cultures:

"Malaysia is strategically situated between the East and West and

sandwiched between the great civilizations of China and India, thus it has

always been exposed to different cultural influences that have shaped its local

culture

(Amsterdam University Press, 2002)

Dalam filem Sepet, Jogho dan Spinning Gasing, terdapat banyak

persamaan walaupun menggunakan latar belakang kaum yang berbeza. Selain

itu, filem Sepel menggambarkan dua bangsa yang berbeza iaitu Cina dan

Melayu, filem Jogho pula menggambarkan satu bangsa iaitu bangsa Melayu

dan filem Spinning Gasing pula menggambarkan ketiga-tiga kaum iaitu

Cina ,

Melayu dan India. Dalam ketiga-tiga filem ini ia menggambarkan

keadaan masyarakat itu sendiri dan mengfokuskan sosio-budaya masyarakat

itu sendiri.

3

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

1.2 Kenyataan Masalah

Masyarakat Malaysia merupakan masyarakat yang berbilang bangsa

dan mempunyai sifat-sifat tersendiri sama ada dari segi kebudayaan, nilai dan

norma kehidupan masing-masing. Untuk menghasilkan filem yang

bercorakkan Sinema Kebangsaan Malaysia terdapat persolan yang dapat

digariskan ini mengenal pasti clan mengkaji adakah perlu diwakili oleh salah

satu kaum sahaja ataupun menggunakan pelbagai kaum bagi memperlihatkan

filem tersebut adalah bercorakkan sinema kebangsaan.

Persoalan lain yang timbul dalam kajian ini adalah mengenai ciri-ciri

yang perlu ada dalam sebuah filem yang bercorakkan sinema kebangsaan. Di

samping itu, mencari ciri-ciri yang perlu ada dalam sebuah filem yang

becorakkan sinema kebangsaan dan cara-cara mengaplikasikan dalarn

sesebuah filem.

1.3 Objektif

Dalam pengkajian ini, objektif utama adalah mengkaji adakah

sesebuah filem sinema kebangsaan perlu diwakili oleh salah sebuah kaum

ataupun menggunakan pelbagai kaum. Pengkajian ini juga membincangkan

4

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

mengenai ciri-ciri yang perlu ada dalam sebuah filem yang bercorakkan

sinema kebangsaan dan mengaplikasikan dalam sesebuah filem.

1.4 Metodologi

Pendekatan kepada bentuk kajian atau metodologi banyak membantu

pengkaji untuk mengembangkan idea dan mencari jalan penyelesaian dalam

persoalan-persoalan yang diwujudkan. Keberkesanan daripada hasil kajian ini

akan dapat mencapai objektif dan mengupas isu yang disampaikan.

Dalam kajian ini kaedah yang digunakan adalah menggunakan kajian

kualitatif dengan membuat analisis kandungan untuk menganalisis filem.

Selain itu, pengkaji juga merujuk kepada sumber-sumber yang terdapat di

dalam internet, buku dan artikel bagi menyokong fakta yang dikemukan.

1.5 Sampel Kajian

Sampel dalarn kajian ini terdiri daripada filem Jogho, Sepet dan

Spinning Gusing merupakan filem yang menggunakan tiga etnik terbesar di

Malaysia iaitu Cina, Melayu dan India. Pemilihan filem-filem tersebut kerana

ia menggunakan tiga etnik terbesar di negara ini berbanding dengan etnik-

etnik lain.

5

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

1.6 Kriteria Analisis

Dalam kajian ini, analisis dibuat berdasarkan kepada beberapa kriteria

seperti bangsa, tema, budaya dan bangsa. Pengkaji membuat analisis

berdasarkan kriteria tersebut dalam mencapai objektif dan mengupas isu yang

disampaikan.

6

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

BAB DUA

Sinema Kebangsaan Malaysia

2.0 Pengenalan

Bahagian ini memberi penjelasan dengan lebih terperinci lagi tentang

kajian Sinema Kebangsaan Malaysia yang sedang dikaji oleh pengkaji seperti

membincangkan isu-isu berkaitan definisi sinema kebangsaan clan ciri-ciri

sebuah filem yang bercorak Sinema Kebangsaan Malaysia.

7

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

2.1 Sinema Kebangsaan

Sinema kebangsaan boleh ditakrifkan sebagai sebuah fitem yang

bercorak kepada keadaan masyarakat tersebut berdasarkan identiti kebangsaan

negra tersebut. la tidak mengira negara tersebut merupakan sebuah negara

kolonialisme ataupun masyarakat majmuk.

Hayward Susan dalam buku French National Cinema telah

menggariskan tujuh typologi sinema kebangsaan yang boleh digunakan dalam

menentukan sesebuah filem itu berbentuk sinema kebangsaan. Ini kerana,

setiap negara mempunyai identiti kebangsaan yang berbeza.

The seven typologies are , follows : narratives genres, codes,

conventions Centrality and morphology, the star as sign Cinema of the centre

and cinema of the periphery and Cinema as the mobilize of the nation's myths

of the myth of the nation ".

(Hayward Susan 1993: 8)

Menurut beliau, untuk memperkatakan mengenai sinema kebangsaan

perlulah mempunyai dua perkara yang perlu diambil kira bagi

mengklafikasikan sesebuah filem itu berbentuk sinema kebangsaan. Pertama,

bagaimana nilai kebangsaan dapat dinyatakan dengan jelas dalam sesebuah

8

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

filem. Kedua, bagaimana untuk memperlihatkan nilai kebangsaan dengan

jelas.

Pendapat Elsaesser Thomas pula, setiap sinema kebangsaan mempunyai

sentuhan berbeza bagi setiap negara dan mempunyai bentuk pengaruh yang

berbeza. Selain itu, sinema kebangsaan merupakan fungsi utama dalam

sebuah Negara. Contohnya seperti filem-filem Negara Perancis, Swedish atau

itali, mereka telah membuat penonton mempunyai pandangan negatif terhadap

negara-negara barat, filem sains fiksyen dan filem-filem berbentuk horror.

Each national cinema is both national and international, though in

different of influence. Internationally, national cinemas have a generic

function, a French, Swedish or Italian film set horizons of expectations fhr the

general audience which negative mirror to that a Western, a science fiction

film or horror movie ".

(Elsaesser 1989: 6)

Pendapat Elsaesser Thomas boleh dikaikan dengan konsep sinema

kebangsaan yang diperkatakan oleh Hingson Andrew dalam bukunya The

European Cinema Reader, Menurut behau konsep sinema kebangsaan

perlulah sesuai dan mempunyai pelbagai cara untuk pelbagai persoalan yang

timbul. Beliau telah menggariskan beberapa pendapat mengenai sinema

kebangsaan.

9

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

" In general term one can summarize these various mobilizations of

the concept as follows, First, there is the possibility of defining national

cinema in economic terms, establishing a conceptual between the terms

'national cinema' and `the domestic film industry'. Second, there is the

possibility of the text based approach to national cinema. Fourth, there is

what may be called a criticism led approach to national cinema. "

(Hingson Andrew: 132}

Selain itu, Hayward Susan dalam bukunya French National Cinema

mengatakan bahawa konsep kebangsaan dan identiti kebangsaan dapat dilihat

apabila proses sosio-politik dan nilai-nilai kebudayaan disatukan, dan semua

proses ini dapat dilihat apabila sinema mengatakan mengenai nilai-nilai

kebangsaan dan nilai-nilai kebangsaan dapat dilihat dalam sebuah filem.

"Concepts of nation and national identity, when they are perceived in

terms of socio-politic processes and the cultural/cinematic articulations of

these processes, inevitably mean that cinema speaks the national and the

national speaks the cinema ".

(Hayward Susan 1993: 6)

10

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

Malahan Willemen Paul dalam perbincangannya mengenai identiti

kebangsaan, beliau lebih memberi penegasan mengenai pengertian nilai-nilai

kebudayaan sebagai isu kebangsaan dalam pengajian filem.

The boundaries of cultural specificity in cinema are established by

governmental actions implemented through institutions such as censorship

and its legislative . framework, industrial and financial measures on the

economic level, the gearing of training institutions towards employment in

national media structures, systems of licensing governed by accepts of

corporate law, and so on. For the purposes of film culture, specificity is a

territorial-institutional matter, and coincides with boundaries of the nation

slate. "

(Williem 1994 : 209)

Il

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

2.2 Rumusan

Sinema kebangsaan merupakan satu sinema yang melambangkan

negara tersebut. la berkaitan dengan kehidupan masyarakat tersebut.

Pengertian sinema kebangsaan juga berbeza tetapi menekankan nilai-nilai

kebangsaan yang diterapkan dalam sebuah filem.

Malahan sinema kebangsaan juga dapat dilihat apabila filem tersebut

menyerapkan unsur-unsur tempatan dan nilai-nilai kebangsaan dalam filem

tersebut. Sinema kebangsaan merupakan satu lambang atau ikon untuk

memperlihatkan kebudayaan negara tersebut.

12

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litm

erger.

com

)

2.3 Ciri-ciri Sinema Kebangsaan

Melalui kajian mengenai makna sinema kebangsaan terdapat beberapa

ciri-ciri yang dapat dilihat dalam sebuah filem yang bercorak sinema

kebangsaan. Ciri-ciri sinema kebangsaan perlulah merujuk kepada identiti

kebangsaan yang terdapat pada negara tersebut.

Ciri-ciri sinema kebangsaan banyak merujuk kepada budaya sesebuah

negara. Ini kerana ia merupakan satu identiti kebangsaan negara tersebut.

Budaya setiap negara amatlah berlainan antara satu sama lain.

a) Budaya

Budaya dapat didifinasikan sebagai segala hasil dan idea yang

dipelajari dan dikongsi bersama-sama ahli dalam sesebuah

masyarakat. Ini termasuklah segala nilai kepercayaan, politik, adapt

resam, undang dan peraturan, moral institusi social, Beni lukis,

bahasa, dan bahan-bahan material. (Sadowsky et. Al. 1991 in Harper

and mcfadden, 2003).

13

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)

Malahan menurut Edward B. Tylor dalam bukunya Primalive

Culture memberi difinasi dari segi antropologi mengatakan

kebudayaan adalah keseluruhan kompleks yang mengandungi

antaranya pengetahuan, kepercayaan, kesenian, tatasusila, undang -

undang, moral, adat resam clan apa-apajuga kebolehan yang didapati

oleh manusia sebagai ahli sebuah masyarakat.

" Culture... is those complex wholes which include knowledge,

belief, art, law, morals custom, and any other capabilities and habit

acquired by man as a member and society. "

(Edward 1871)

Budaya merupakan satu cara pemikiran, cara hidup dan

cara bermasyarakat balk dari segi idea, perasaan, kepercayaan,

penandaan, kemasyarakatan dan memiliki makna tertentu yang

diwarisi daripada masyarakat sebelumnya.

Budaya merupakan satu lambang atau wakil yang dapat dilihat

dalam sebuah filem yang bercorak sinema kebangsaan. Ini kerana

budaya, merupakan cara hidup atau pemikiran yang mewakili

sekumpulan masyarakat.

14

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litm

erge

r.com

)

b) Dasar Kebudayaan Malaysia

Kerajaan Malaysia telah menerima clan menetapkan bahawa

Dasar Kebudayaan Kebangsaan hendaklah berlandaskan kepada tiga

prinsip:

i. Kebudayaan Kebangsaan Malaysia

hendaklah berteraskan kebudayaan

rakyat anal rantau ini.

ii. Unsur kebudayaan lain yang sesuai

dan wajar boleh diterima menjadi

unsure kebudayaan kebangsaan.

iii. Islam menjadi unsur penting dalam

pembentukan kebudayaan

kebangsaan.

Dasar ini telah digubal dan diperaku melalui Kongres

Kebudayaan Kebangsaan 1971. Dalam konsep kebudayaan

kebangsaan yang diutamakan ialah ciri-ciri yang melambangkan

sifat kebangsaan bukan kebudayaan kaum atau suku. Sifat

kebudayaan kaum boleh kekal diamalkan oleh satu-satu kaum

mengikut lunas Perlembangaan dan Rukun Negara.

15

Demo (

Visit h

ttp://

www.pdfsp

litmerg

er.co

m)