kbu journal

กองบรรณาธการ (Editorial Staff)

ทปรกษา (Consultants) :

ดร.วลลภ สวรรณด

ศาสตราจารยดร.สพรรณ ชะโลธร

รองศาสตราจารยดร.ประสาร มาลากลณอยธยา

รองศาสตราจารยดร.คมเพชร ฉตรศภกล

กองบรรณาธการบรหาร (Executive Editors) :

ศาสตราจารยดร.สรพงษ โสธนะเสถยร

ศาสตราจารยดร.ผองพรรณ เกดพทกษ

รองศาสตราจารยดร.สมบรณ ชตพงศ

รองศาสตราจารยดร.ณฐพล ขนธไชย

รองศาสตราจารยดร.ชยฤทธ สตยาประเสรฐ

ดร.เสนย สวรรณด

บรรณาธการ (Editor) :

รองศาสตราจารยดร.ณฐพลขนธไชย

ผชวยบรรณาธการ (Assistant Editor) :

ดร.ศศพรรณบลมาโนช

ประจำากองบรรณาธการ (Staff) : ดร.จราทศน รตนมณฉตร

อาจารยอภนภศ จตรกร

อาจารยวญล รงฤดสมบตกจ

ศนยออกแบบและสอสงพมพ

ประสานงานการผลต (Production Coordinators) :

สำานกวจยมหาวทยาลยเกษมบณฑต

จดพมพโดย (Publisher)

มหาวทยาลยเกษมบณฑต

1761ถนนพฒนาการแขวงสวนหลวงเขตสวนหลวงกรงเทพฯ10250

โทร.02-320-2777โทรสาร.02-321-4444

ISSN 1513-5667

วตถประสงค :

1.เพอเผยแพรขาวสารความเคลอนไหว

การพฒนาผลงานทางวชาการการเสนอบทความ

ทางวชาการการเสนอบทความวจยของคณาจารย

และผลงานวจยของดษฎบณฑตมหาบณฑตและ

บณฑตของมหาวทยาลยทมผลงานดเดน

2.เพอเปนศนยกลางแลกเปลยนความคด

เหนวทยาการและเทคนคใหมๆ อนนำาไปสการพฒนา

ทกษะและศกยภาพในการสรางผลงานทางวชาการ

การคนควาการวจยและบรการทางวชาการในทก

สาขาวชา

3.เพอสงเสรมความรวมมอและการนำา

เสนอผลงานทางดานการเรยนการสอนการวจย

การบรการสงคมและการทำานบำารงศลปวฒนธรรม

ของบคลากรของมหาวทยาลยเกษมบณฑตและ

มหาวทยาลยหรอหนวยงานอนๆทงภายในและตาง

ประเทศ

คำาชแจง : ทศนคต ความคดเหนใดๆทปรากฏ

ในวารสารเกษมบณฑตฉบบนเปนของผเขยนโดย

เฉพาะมหาวทยาลยเกษมบณฑตและบรรณาธการ

ไมจำาเปนตองมความเหนพองดวย

วารสารเกษมบณฑตKasem Bundit Journal Volume 12 No. 2 July - December 2011วารสารราย6เดอนปท12ฉบบ2กรกฎาคม-ธนวาคมพ.ศ.2554

วารสารเกษมบณฑตฉบบนเปนฉบบประจำาปท12ฉบบท2(กรกฎาคม–ธนวาคม2554)กองบรรณาธการ

และคณะผทรงคณวฒผพจารณาบทความ (Peer Review) ไดคดสรรบทความซงเปนบทความวจย (Research

articles) และบทความทางวชาการ (Academic articles) รวมทงบทวจารณหนงสอ (Book review)ในลกษณะ

พหวทยาการ (Multidisciplinary) ทานผอานสามารถเลอกอานไดโดยเรมพจารณาจากสารบญของวารสาร

อนงบดนวารสารเกษมบณฑตอยในระหวางการเตรยมการจดทำาวารสารในรปแบบ e-Journal โดยเรมตงแตฉบบนเปนตนไปดงนนทานทสนใจสามารถโทรศพทมาสอบถามความกาวหนาไดท023202777ตอ1129

บรรณาธการ

บรรณาธการแถลง

ศาสตราจารยดร.จรรจา สวรรณทต

ศาสตราจารยดร.ผองพรรณ เกดพทกษ

ศาสตราจารยดร.สรพงษ โสธนะเสถยร

ศาสตราจารยดร.ตน ปรชญพฤทธ

ศาสตราจารยดร.สดา เกยรตกำาจรวงศ

ศาสตราจารยดร.ยวฒน วฒเมธ

ศาสตราจารยดร.พทยา สายห

ศาสตราจารยดร.สมทรง บรษพฒน

รองศาสตราจารยดร.สมโภชน เอยมสภาษต

รองศาสตราจารยดร.สมบรณ ชตพงศ

รองศาสตราจารยดร.รญจวน คำาวชรพทกษ

รองศาสตราจารยดร.พนารตน ปานมณ

รองศาสตราจารยดร.ณฐพล ขนธไชย

รองศาสตราจารยดร.ราเชนทร ชนทยารงสรรค

รองศาสตราจารยดร.ชยชนะ องคะวต

รองศาสตราจารยดร.กอบชย เดชหาญ

รองศาสตราจารยบญญต จลนาพนธ

รองศาสตราจารยสธรรม พงศสำาราญ

รองศาสตราจารยไพบลย เทวรกษ

รองศาสตราจารยรกศานต ววฒนสนอดม

รองศาสตราจารยดำารงค ทวแสงสกลไทย

รองศาสตราจารยประศาสน คณะดลก

รองศาสตราจารยอรทย ศรสนตสข

ผชวยศาสตราจารยดร.อตถกร กลนความด

ผชวยศาสตราจารยดร.ปนรชฎ กาญจนษฐต

ผชวยศาสตราจารยดร.อาดศร อดรสรกษมณ

ผชวยศาสตราจารยดร.สภาภรณ ศรด

ดร.เสนย สวรรณด

ดร.กรภค จายประยร

ดร.ศศพรรณ บลมาโนช

ดร.จารวรรณ เกษมทรพย

ดร.สเทพ เดชะชพ

ผทรงคณวฒผพจารณาบทความ (Peer Review)

วารสารเกษมบณฑตปท12ฉบบ2กรกฎาคม-ธนวาคมพ.ศ.2554

Kasem Bundit Journal Volume 12 No. 2 July - December 2011

สารบญ

1

19

30

51

63

วนอทยานเขากระโดง:แหลงเรยนรเพอการทองเทยวเชงอนรกษKao Kradong Forest Park: Learning Resource for Ecotourism

การศกษาเพลงรำาวงโบราณของตำาบลหนองบวอำาเภอหนองบวจงหวดนครสรรคA Study of Thai Traditional Folk Dancing Songs of Tumbon Nongbua, Nongbua District, Nakhonsawan Province

การอพยพและความยากจนของเงาะปาซาไกตามชายแดนไทย-มาเลเซยRelocation and Poverty of the Aboriginal Peoples along the Thailand-Malaysia Border

การพฒนาตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญของพนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคDevelopment of Indicators for Student-Centered Learning Management of Municipal Teachers in the Schools under the Nakorn Sawan Municipality Administration

ความคดเหนของประชาชนในทองถนเกยวกบความสำาคญกระบวนการและผลกระทบของการเสนอเปนเมองมรดกโลกเชยงแสนจงหวดเชยงรายLocal People’s Opinions about Importance, Procedure and Impacts of the Proposed Chiang Saen World Heritage Site, Chiang Rai Province

จรพรกาญจนการณ

ภญโญภเทศ

อมยยะหบนตฮจยอมาร

ชลดากลนแกว

ศศพรรณบลมาโนชและคณะ

ปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร Factors That Create Happiness of Students at King Mongkut’s University of Technology

บทวจารณหนงสอ (Book Review)Conditional Cash Transfers: Reducing Present and Future Poverty by Ariel Fiszbein and Norbert Schady with Franciso H.G.Ferreira, Margaret Grosh, Nial Kelleher, Pedro Olinto, and Emmanauel Skoufias. Washington D.C. : The World Bank, 2009, 361 pages

การพฒนารปแบบการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงรายวชาการบญชชนกลาง2(AC.307)The Development of Instruction Model Based on the Philosophy of the Sufficiency Economy in the Course of Intermediate Accounting II (AC. 307)

การศกษาสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตรมหาวทยาลยเกษมบณฑต:KASEMA Study of Core Competency of Kasem Bundit University’s Undergraduates : KASEM

รเรองรองรตนวไลสกล

ณฐพลขนธไชย

เรวดอนนนนบ,ขวญหทยมตรภานนท,สรยพรเกยรตเฉลมพร

วรนทรปนทอง,ประภาพรเหลองชวยโชค,สจตราแดงอนทวฒน

78

90

105

117

สารบญ

วารสารเกษมบณฑต ปท 12 ฉบบ 2 กรกฎาคม - ธนวาคม พ.ศ. 2554

1

วารสารเกษมบณฑต ปท 12 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2554

จรพร กาญจนการณ1

1 คณะนเทศศาสตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอสารวจแหลงเรยนรในวนอทยานเขากระโดง จงหวดบรรมย และศกษาเงอนไขในการสงเสรมใหวนอทยานเขากระโดงเปนแหลงเรยนรเพอการทองเทยวเชงอนรกษ ดวยวธวจยเชงคณภาพ โดยใชการศกษาเอกสาร การสงเกต การสนทนากลมอยางไมเปนทางการ และการสมภาษณเชงลกนกทองเทยวทเดนทางมาเทยว ณ วนอทยานเขากระโดงเปนประจา มภมลาเนาอาศยอยในจงหวดบรรมย และมความสนใจตอการพฒนาวนอทยานเขากระโดง จานวน 30 คน วเคราะหสงเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา และการสรปเชงอปนย ผลการวจยปรากฏดงน

1 แหลงเรยนรในวนอทยานเขากระโดง ไดแก ปากปลองภเขาไฟเขากระโดง องคพระสภทรบพตร ปราสาทเขากระโดง วดพระพทธบาทเขากระโดง และอนๆ กจกรรมการเรยนรของนกทองเทยว ไดแก การเดนปา การศกษาธรรมชาต การดนก การตงคายพกแรม การขจกรยานเสอภเขา/จกรยานทองเทยว การศกษาเรยนรทางธรณวทยา การนมสการกราบไหวตามความเชอ การถายภาพ ฯลฯ และผลการเรยนร ทไดรบ คอ ความรเกยวกบระบบนเวศ ความตระหนกรถงการอนรกษปาไม การประพฤตตนเปนพทธศาสนกชนทด การมสขภาพทางกายด รวมทงไดรบความผอนคลาย เพลดเพลน ฯลฯ

2 เงอนไขในการสงเสรมใหวนอทยานเขากระโดงเปนแหลงเรยนรเพอการทองเทยวเชงอนรกษ จาแนกได 3 ดาน คอ (1) ดานกายภาพ จาเปนตองมการฟนฟสภาพแวดลอมทางธรรมชาตภายในบรเวณ วนอทยานเขากระโดง ใหมความอดมสมบรณและเปนธรรมชาตโดยใหชมชนมสวนรวม (2) ดานสงคม ควรสงเสรมใหเกดกจกรรมเชงนเวศและการเรยนรในระหวางนกทองเทยวมากขน เพอทจะนาไปสการสรางจตสานกในการอนรกษธรรมชาตแวดลอม และ (3) ดานการจดการ ควรตองสนบสนนใหชมชนมสวนรวมในการควบคมดแลเกยวกบสงอานวยความสะดวกตางๆ เชน รานอาหาร หองนา ปาย ฯลฯ เพอบรการแกนกทองเทยวอยางเพยงพอ

คาสาคญ: แหลงเรยนร การทองเทยวเชงอนรกษ

1 อาจารยประจาสายสงคมศาสตรและมนษยศาสตร คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

วนอทยานเขากระโดง: แหลงเรยนรเพอการทองเทยวเชงอนรกษ Kao Kradong Forest Park: Learning Resource for Ecotourism

Kasem Bundit Journal Volume 12 No. 2 July – December 2011

Jureeporn Kanjanakaroon

The aims of this research were to survey learning resources in Kao Kradong Forest Park,

Buriram Province, and to study the conditions facilitating Kao Kradong Forest Park to be a learning

resource for ecotourism. The methodology adopted was a qualitative approach: documentary study,

observation, informal focus group discussion and in-depth interviews with 30 tourists who visited

Kao Kradong and were residents of Buriram province as key informants. Additionally, these

tourists often traveled in Kao Kradong Forest Park and all of them were interested in its

development. Descriptive data were analysed and synthesised using content analysis and inductive

analysis. The research results were as follows:

1. Learning resources in Kao Kradong Forest Park were Kao Kradong crater, Supattarabupit

Buddhist image, Kao Kradong castle, Kao Kradong temple, amomg others. Tourists’ learning

activities were hiking and trekking, soil science study, bird watching, tent camping,

terrain/mountain biking, geologic study, worshipping, photography, etc. Their learning experiences

obtained were knowledge of eco-system, self awareness of forest conservation, being a good

Buddhist, physical health, relaxation, entertainment, etc.

2. The recommended conditions to facilitate Kao Kradong Forest Park to be a learning

resource for ecotourism could be divided into three dimensions: (i) Physical dimension – the

natural environment inside the Kao Kradong area need to be restored to be natural and fertile by

community participation; (ii) Social dimension – promoting learning and ecological activities

among tourists to enhance their awareness of eco-conservation; and (iii) Managerial dimension –

encouraging and supporting community participation in taking care, as well as being in charge, of

the basic tourism facilities such as restaurants, toilets, signboards, etc., to provide tourists with

sufficient services.

Key words: Learning resources, Ecotourism

3


บทนา ปจจบนประเทศไทยไดมการพฒนาและสงเสรมการทองเทยว ซงถอวาเปนอตสาหกรรมภาคบรการทสรางผลประโยชนตอระบบเศรษฐกจและสงคมของประเทศเปนมลคามหาศาล การทองเ ทยวนอกจากจะมบทบาทในการพฒนาคณภาพชวตและนาความเจรญมาสทองถนแลว ในดานเศรษฐกจยงกอให เกดรายไดจากการทองเทยว แนวโนมการเดนทางทองเทยวภายในประเทศของคนไทยเพมขนทกป แตในทางตรงกนขามการเตบโตของ อ ตสาหกรรมการ ท อง เ ท ย วกล บ ท า ใหสภาพแวดลอมในแหลงทองเทยวและภาพพจนของการทองเทยวตอชมชนทองถนถดถอยลง ในการจดการทองเทยวแตละแหงมกประสบปญหาทสวนทางกนระหวางการอนรกษสภาพแวดลอมทางธรรมชาตและสงคมกบการพฒนาอยเสมอ (การทองเทยวแหงประเทศไทย, 2542: 1-1) จากปญหาดงกลาวจงเกดกระแสการพฒนาดานการทองเทยวเพอใหเกดความสมดลระหวางการพฒนาและการอนรกษ รปแบบการทองเทยวทมระบบการจดการทกลาวถงมากทสด คอ การทองเทยวเชงอนรกษ (Ecotourism) เปนการทองเทยวทเนนการทองเ ทยวในพนทธรรมชาตและวฒนธรรมทเกยวเนองกบระบบนเวศทตองการใหมการใหความรกบนกทองเทยวในการอนรกษและเนนการมสวนรวมของชมชน (ชเกยรต นพเกต, ม.ป.ป. : 145-146) ภายใตกระแสการทองเทยวเชงอนรกษหรอการทองเทยวทมความรบผดชอบตอระบบนเวศทไดรบความนยมตอนกทองเทยวทมจตสานกตอการอนรกษธรรมชาตนน วนอทยานโดยทวไปเปนพนทธรรมชาตทมทรพยากรการทองเทยวเหมาะสาหรบการพกผอนหยอนใจและเปนแหลงศกษาเรยนรท

ควรอนรกษและไดรบความสนใจจากนกทองเทยว ซงวนอทยานเขากระโดง ถอเปนสถานททองเทยวทางธรรมชาตทสาคญของจงหวดบรรมย และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สภาพพนทสวนใหญเปนทราบสงและเนนเขา สภาพปาเปนปาแดงหรอปาเตงรง เขากระโดงเปนหนงในภเขาไฟหลายแหงในประเทศไทยทเยนตวแลว เปนเนนเขาทเกดจากการทบถมของเศษหนภเขาไฟทพนปะทออกมา ทางทศตะวนออกและตะวนตก เปนแหลงตนนา เลกๆ ประมาณ 10 แหง ในฤดฝนพนทปามพชลมลกขนอยางหนาแนน จะมพชผกซงสามารถนามารบประทานได เปนแหลงอาหาร และกอใหเกดรายไดตอชมชนอยางมากมาย และมสถานททองเทยวทนาสนใจ อาท เชน ปราสาทเขากระโดง พระสภทรบพตรองคใหญประดษฐานอยบนเขากระโดง และปากปลองภเขากระโดง เปนตน นอกจากนนยงมสานกสงฆวดเขากระโดง ในบรเวณพนทมการประกอบพธ ประเพณ และกจกรรมสาคญของจงหวดบรรมย เชน พธสวดชะตาเมอง พธตกบาตรเทโวโรหนะ พธกวนขาวทพยและพธกนขาวพาแลง วนอทยานเขากระโดงจงเปนแหลงทองเทยวทางธรรมชาตทมศกยภาพในการจดการทองเทยวเชงอนรกษ และนอกจากนยงมการจดทาแผนแมบทการจดการพนทระยะ 5 ป (พ.ศ.2550-2554 ) และ กาหนดพนธ กจ ในการส ง เ สร ม สนบสนนการทองเทยวเชงอนรกษและสงเสรมใหทกภาคสวนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการพนท (สานกงานเขตพนทการศกษาบรรมย, 2547: 2-6) จากเหตผลดงกลาว ผวจยจงสนใจศกษาและสารวจแหลงเรยนรในวนอทยานเขากระโดง และเงอนไขในการสงเสรมใหวนอทยานเขากระโดงเปนแหลงเรยนรเพอการทองเทยวเชงอนรกษ


วตถประสงคของการวจย 1. เพอสารวจแหลงเรยนรในวนอทยานเขา

กระโดง จงหวดบรรมย 2. เพอศกษาเงอนไขในการสงเสรมใหวน

อทยานเขากระโดงเปนแหลง เรยนร เ พอการทองเทยวเชงอนรกษ

ก ร อ บ แ น ว ค ว า ม ค ด ข อ ง ก า ร ว จ ย (Conceptual Framework)

1. แนวคดเกยวกบแหลงเรยนร(Learning Resources)

จากการศกษาและประมวลแนวคดเกยวกบแหลงเรยนรนน แหลงเรยนรมลกษณะหลากหลาย มอยมากมายลอมรอบตวเราอยแทบทกอยางทพบเหนหรอสมผสในชวตประจาวนสามารถเปนแหลงเรยนรไดทงสน โนลส (Knowles, 1962: 42-60 อางใน William Griffith, 1970: 174) เหนวาแหล งการเรยนร เปนแหลงจดกจกรรมหรอกอใหเกดการเรยนรขน และ ปเตอรสน (Peterson, 1980: 18-21) ไดใหแนวคดไววา แหลงการเรยนรท จ ดต ง เ พ อกา ร ศกษาและการ เ ร ยนร เ ช น ส ถ า น ศ ก ษ า ต า ง ๆ ส อ ส ง พ ม พ แ ล ะ ส ออเลกทรอนกส ฯลฯ แหลงการเรยนร ซงทาใหเกดการ เร ยนร ข น ได โดยไ มต ง ใจ (Unintentional

Learning) ไดแก บาน ททางาน สถานททองเทยว กจกรรมตางๆ เปนตน ไมเคลลส (Michaelis, 1978) ไดระบถงแหลงการเรยนรครอบคลมสงต า ง ๆ อ า ท เ ช น แ ห ล ง ป ร ะ ช า ก ร แ ห ล งประวตศาสตร แหลงภมศาสตร แหลงทรพยากร แหลงอตสาหกรรม แหลงธรกจ แหลงการศกษา แหลงศาสนา แหลงสถานทสาคญ แหลงศลปะตางๆ ฯลฯ นอกจากนน ชยยศ อมสวรรณ (2544: 22) ไดนาเสนอไววา องคประกอบ ลกษณะสาคญ

ของการเปนแหลงการเรยนรของชมชนนน ควรพจารณาสงตอไปน คอ (1) ตวของแหลงเรยนร ซงเนนไปทสถานททจดการเรยนร (2) กจกรรมทกอใหเกดการเรยนร ซงเปนการจดกระบวนการปฏสมพนธระหวาง คนกบคน คนกบกลม คนกบสอ กลมกบกลม กลมกบสอ คนกบเหตการณ กลมกบเหตการณ ความสมพนธในลกษณะดงกลาวเกดขนลาพงเฉพาะกลมโดยไมสมพนธกบสงตางๆกได ในขณะเดยวกนเปนความสมพนธทตงอยบนการสนทนาเพอแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน อาจเปนทางการ หรอไมทางการ อาจตงใจ หรอไมต ง ใจ ก ได ขนอย กบสถานการณจะพาไป (3 ) นกศกษาตามอธยาศย ซงเปนผจดการให เกดกจกรรมการเรยนรขน และ (4) การบรหารจดการแหลงเรยนรตลอดชวต เพอใหเกดสภาพแวดลอมบรรยากาศของการเรยนร

จากแนวคดตางๆ ดงกลาว เมอพจารณาโดยรวมแลวอาจกลาวไดวาแหลงเรยนรสามารถจดแบงเปน 2 กลมใหญๆ คอ (1) แหลงหรอสภาพทมลกษณะการกอต งหรอ กา เนดโดยธรรมชาต (Natural environments) และ (2) ทมนษยสรางขน (Human-made environments และ Societal

settings) ดงนน แหลงเรยนรในทน หมายถง แหลงหรอสภาพทมลกษณะเกดขนโดยธรรมชาต และทมนษยสราง ขน โดยตองมองคประกอบพนฐานดงน คอ ตวของแหลง เรยนร กจกรรมทกอให เ กดการเรยนร ผ เรยนรตามอธยาศย ซงเปนผจดการใหเกดกจกรรมการเรยนรขน และผลการเรยนร/ประโยชนทไดรบจากการเรยนร (จรพร กาญจนการณ, 2551: 65-76)

5


2. แนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงอนรกษ (Ecotourism)

การทองเทยวแหงประเทศไทย (2544) ใหแนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงอนรกษ หรอการทองเทยวเชงนเวศไว ซงสอดคลองกบ Buckley

(1993) และ Jones (2005) โดยไดกาหนดองคประกอบหลกทสาคญของการทองเทยวเชงอนรกษ ไวดงน คอ (1) องคประกอบดานพนท เปนการทองเ ทยวทม พนฐานอย กบธรรมชาต (Nature-based tourism) ในแหลงทองเทยวทเกยวเนองกบธรรมชาต ทมเอกลกษณเฉพาะถน และประวตศาสตร ทเ กยวเนองกบระบบนเวศ (Eco-system) ในพนทนนๆ (2) องคประกอบดานการจดการ เปนการทองเทยวทมการจดการยงยน (Sustainable) โดยมความรบผดชอบ (Responsible

travel) ไมกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมและสงคม มการจดการยงยนครอบคลมไปถงการอนรกษทรพยากรการจดการสงแวดลอม การป อ ง กนและจ า ก ดมล พษ และควบ คมการพฒน า ก า ร ท อ ง เ ท ย ว อ ย า ง ม ข อบ เ ข ต (3) องคประกอบดานกจกรรมและกระบวนการ เปนก า ร ท อ ง เ ท ย ว ส ง แ ว ดล อม (Environmental

education-based tourism) มการเรยนร (Learning Process) มการใหการศกษาเกยวกบสภาพแวดลอมและระบบนเวศของแหลงทองเทยวเปนการเพมพนความร ประสบการณ ความประทบใจ เพอสรางความตระหนกและปลกฝงจตสานกทถกตอง (4) องคประกอบดานการมสวนรวม เปนการทองเทยวอยางมสวนรวมของชมชน (Community Participation-based tourism) โดยชมชนและประชากรทองถนมสวนรวมในการคดวางแผน ปฏบตตามแผน ไดรบประโยชน ตดตามตรวจสอบ ตลอดจนรวมบารงรกษาทรพยากร

ทองเ ทยว อนกอให เ กดประโยชน ในทอง ถน ยกระดบคณภาพชวตและไดรบคาตอบแทนเพอกลบมาบารงและจดการแหลงทองเทยวดวย นนคอทองถนมสวนรวมในการควบคมการพฒนา การทองเทยวอยางมคณภาพ

สาหรบ กจกรรมทจดเปน กจกรรมการทองเทยวเชงอนรกษ ประกอบดวย (1) กจกรรมเชงนเวศในแหลงธรรมชาต ไดแก เดนปา ศกษาธรรมชาต สองสตว/ดนก เทยวถา/นาตก พายเรอ ดานาดปะการง ตงแคมป ลองแพ ขมา/นงชาง (2) กจกรรมกงนเวศ ไดแก การถายรป บน ทกภาพ/ เส ยง ศกษาทอง ฟา ขจกรยานทองเทยว (เสอภ เขา) ปนไต เขา ตกปลา (3) กจกรรมทางวฒนธรรม ประวตศาสตร ชมความงาม ความเกาแก ลกษณะเฉพาะตวของแหลงประวตศาสตร ศกษาเรยนรประวตความเปนมาของแหลงโบราณคดและประวตศาสตร ศกษาชนชมงานศลปกรรมและวฒนธรรม รวมกจกรรม เรยนรพฤตกรรมของคน การศกษาเรยนรการผลตของทระลกและสนคาพนเมอง นอกจากนนยงมกจกรรมทไมเปนการทองเทยวเชงนเวศทควรพจารณาเพอพฒนาการจดการใหมโอกาสเสรมแนวคดการทองเทยวเชงอนรกษได เชน ลองเรอชมธรรมชาต ชมทวทศน พกผอนปกนก เลนนา วายนา อาบแดด มนสการ กราบไหวตามความเชอ หรอแสวงบญ ชม/รวมเลนกฬา ประชมสมมนา บนเทง ซงกจกรรมตางๆ เหลานมลกษณะเฉพาะกบบาง พนทและบางกลมนกทองเ ทยว ซ ง มวตถประสงคทตางกน มความตองการสงอานวยความสะดวกหรอเครองมอทตางกนรวมทงมผลกระทบตอสงแวดลอมในระดบทตางกนดวย (การทองเทยวแหงประเทศไทย, 2542: 3-20)


สรป ได ว า ก าร ทอ ง เ ท ย ว เ ช ง อน ร ก ษ หมายถง การทองเทยวทมความรบผดชอบไมสงผลกระทบตอส งแวดลอมและสงคม สรางความตระหน กและปล กจ ตส าน ก ในการอน ร ก ษทรพยากรธรรมชาต ซงหากนกทองเทยวมความรความเขาใจและปฏบต กจะสงผลให เปนการทองเทยวแบบยงยน

3 . แ น วค ด เ ก ย วก บ ช ว ง ช น โ อ ก า ส ดานนนทนาการ (Recreation Opportunity

Spectrum: ROS)

ชวงชนโอกาสดานนนทนาการ (ROS) เปนเครองมอสาคญประการหนงในการจดการแหลงทอ ง เ ท ย ว เ พ อ ให น ก ทอ ง เ ท ย ว /ผ เ ร ยน ร ไ ดประสบการณตามทกาหนดไว ซงการกาหนดเขตหรอประเภทของพนทนนทนาการโดย ROS เปนแนวทางในการตดสนใจดาเนนการจดการหรอพ ฒนาพ น ท (ดรรชน เอมพนธ 2547 : 25) Clark and Stankey (1979) สรปความหมายของชวงชน โอกาสดานนนทนาการว า เปนความหลากหลายของโอกาสหรอทางเลอกสาหรบนกทองเทยวในการประกอบกจกรรมนนทนาการ โ ดย พ จ า รณาจาก ศกยภ าพของทร พย าก รนนทนาการในพนทนนๆ เปนประการสาคญ USFS (n.d.) (อางถงในนภวรรณ ฐานะกาญจน 2545: ก) ไดนาหลกการ แนวคดดงกลาว มาปรบประยกตใช เปนเครองมอทจาเปนสาหรบการวางแผนดานนนทนาการ สามารถนามาใชเพอสารวจโอกาสทมอยของพนท เชอมโยงความตองการของผ ใชประโยชนกบโอกาสทางดานนนทนาการ เพอการวางแผนการจดการพนทและกจกรรมนนทนาการ ซงผลลพธสดทายของการจดการดานนนทนาการ คอ ประสบการณของ

นกทองเทยว โดยปจจยบงชชวงชนของแหลงนนทนาการ มดงน

1. ลกษณะดานกายภาพ ซงสามารถพจารณาจากความยากงายในการเขาถงพนท ความหางไกล โดยการรบรดวยตวเอง และการไดยนเสยงการประกอบกจกรรมนนทนาการของผอน และความเปนธรรมชาต ซงพจารณาจากระดบความเปนธรรมชาตของพนทแวดลอม มผลตอความพงพอใจ ความเพลดเพลนของนกทองเทยว

2. ลกษณะดานสงคม ซงสามารถพจารณาจากโอกาสในการพบปะนกทองเทยวอนๆ ตามเสนทางทองเ ทยว และพจารณาผลกระทบทปรากฏในพนทอนเนองมาจากการใชประโยชนของนกทองเทยว

3. ลกษณะดานการจดการ ซงสามารถพจารณาจากระดบการพฒนาสงอานวยความสะดวก และการบรการภายในแหลงทองเทยว และ การจดการนกทองเทยว การใชกฎระเบยบและการตรวจตรา

จากการพจารณาปจจยดงกลาว USFS ไดแบ งช วงชน โอกาสดานนนทนาการด งน คอ 1) พนทสนโดษ (Primitive: P) เปนแหลงทองเทยวทมสภาพธรรมชาตดงเดม พนทคอนขางใหญ 2) พน ท กงสนโดษไมใชรถยนต (Semi-

primitive Non Motorized: SPNM) แหลงทองเทยวทสภาพสวนใหญ ยงคงสภาพเดม พนทมขนาดใหญ-ปานกลาง 3) พนทกงสนโดษโดยใชรถยนต (Semi-primitive Motorized: SPM) เปนแหลงทองเทยวทสภาพสวนใหญ ยงคงสภาพเดม พนทมขนาดปานกลาง 4) พนทธรรมชาตมถนน (Roaded Natural: RN) แหลงทองเทยวทสภาพสวนใหญ ยงคงสภาพเดม 5) พนทชนบท (Rural:

R) เปนแหลงทองเทยวทมการปรบเปลยนสภาพพนท

7


พฒนาสงอานวยความสะดวกเพอรองรบการใชประโยชนจากนกทองเ ทยว และสามารถใชยวดยานในพนทได 6) พนทเมอง (Urban: U) เปนแหลงทองเทยวทมสภาพแวดลอมเปนเมอง มการปรบเปลยนสภาพ มการพฒนาสงอานวยความสะดวกมาก มการใชยวดยานมากและมบรการขนสงมวลชน สาหรบประเทศไทยมการจาแนกชวงชนโอกาสดานนนทนาการ/ทองเทยว โดยแบงออกเปน 5 ชวงชน คอ 1) พนทธรรมชาตสนโดษ (Primitive area) 2) พนทธรรมชาตกงสนโดษไมใชยานยนต (Semi-primitive non-

motorized area) 3) พนทธรรมชาตกงสนโดษใชยานยนต (Semi-primitive motorized area) 4) พนทธรรมชาตกงพฒนาแลว (Semi-developed

natural area) และ 5) พนทธรรมชาตทมการพฒนาสง (Highly developed natural area) (ดรรชน เอมพนธ 2547 : 3-18)

สรปไดวา ชวงชนโอกาสดานนนทนาการเปนเครองมอทมความจาเปนสาหรบใชในการวางแผนดานนนทนาการในพนทวนอทยาน

โ ด ย ม ป จ จ ย บ ง ช ช ว ง ช น ข อ ง แ ห ล งนนทนาการ 3 ดาน คอ ดานกายภาพ ดานสงคม และดานการจดการ ทงนการแบงตามสภาพพนทแตละพนทนกทองเทยวจะไดรบประสบการณแตกตางกน ซงนกทองเทยวสามารถเลอกพนทสาหรบประกอบกจกรรมนนทนาการตามความตองการเพอใหไดประสบการณทพงปรารถนา

กลาวโดยสรปการศกษาวจยเรองวนอทยานเขากระโดง: แหลงเรยนรเพอการทองเทยวเชงอนรกษ เนนศกษาวเคราะหสงเคราะหขอมลตามองคประกอบพนฐานของแหลงเรยนร อนไดแก ตวแหลงเรยนร กจกรรมนนทนาการทเกดขน ผลการเรยนร/องคความร/ประโยชนทไดรบ และศกษาเงอนไข ในการสงเสรมวนอทยานเขากระโดง เพอเปนแหลงเรยนร ในการทองเทยวเชงอนรกษ ตามแนวคดการจาแนกพนทนนทนาการตามห ล ก ก า ร ช ว ง ช น โ อ ก า ส ด า น น น ท น า ก า ร (Recreation Opportunity Spectrum : ROS) ดงกรอบแนวคดวจยตอไปน

วนอทยานเขากระโดง: แหลงเรยนรเพอการทองเทยวเชงอนรกษ องคประกอบของแหลงเรยนร เงอนไขการสงเสรมเปนแหลงเรยนรเพอการทองเทยวเชง

อนรกษ ตามหลกการชวงชนโอกาสดานนนทนาการ - ตวแหลงเรยนร - กจกรรมนนทนาการ - ผลการเรยนร/ประโยชนทไดรบ

- ดานกายภาพ - ดานสงคม - ดานการจดการ

- นกทองเทยว (ผเรยนร)


คาถามในการวจย 1. แหลงเรยนรในวนอทยานเขากระโดง ม

อะไรบาง มกจกรรมนนทนาการ และผลการเรยนรอะไรเกดขนบาง หรอ นกทองเทยวในฐานะผเรยนร นน ไดเรยนร หรอใชประโยชนอยางไรบาง

2. เงอนไขในการสงเสรมใหวนอทยานเขากระโดงเปนแหลงเรยนร เ พอการทองเทยวเชงอนรกษในดานกายภาพ ดานสงคม และดานการจดการ เปนอยางไร นยามศพทในการวจย

1. วนอทยาน (Forest Park) หมายถง สถานทในปาทมทวทศนสวยงาม เชน มนาตก หนาผา หมไมทสวยงาม มธรรมชาตทเหมาะสาหรบการพกผอนหยอนใจโดยทวนอทยาน มเนอทขนาดเลกกวาอทยานแหงชาต

2. วนอทยานเขากระโดง หมายถง พนทปาตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 ทรฐจดไวเปนทพกผอนหยอนใจของประชาชน มเนอททงหมด 8,000 ไรอยในทองทตาบลเสมด ตาบลอสาณ และตาบลสวายจก อาเภอเมองบรรมย จงหวดบรรมย และเปนพนท ทได ถกประกาศใหเปนเขตหามลาสตวปาเขากระโดงและพนทปาถาวรของชาต มลกษณะเดน คอ เปนภเขาไฟทเยนตวลงแลว มปราสาทเขากระโดง ฯลฯ เปนพนทมทรพยากรการทองเทยวอนควรอนรกษไวเพอเปนสถานทพกผอนหยอนใจและเปนแหลงคนควาศกษาหาความรของประชาชนทวไป

3. นกทองเทยว หมายถง ผทเดนทางมายงวนอทยานเขากระโดง เพอการทองเทยว เพอศกษาหาความรและประกอบกจกรรมนนทนาการ

4. การทองเทยวเชงอนรกษ (Ecotourism) หมายถง การทองเทยวอยางมความรบผดชอบ

โดยเนนใหเกดจตสานกตอการรกษาระบบนเวศอยางยงยน

5. ชวงชนโอกาสดานนนทนาการ หมายถง การจาแนกพนทนนทนาการเพอใชเปนแนวทางในการจ ดการพ น ท ท ม ร ปแบบแตกตางก นตามล กษณะศ กยภาพของ พ น ท บน พ น ฐานของลกษณะทางกายภาพ ลกษณะทางสงคม และลกษณะการจดการดานการทองเทยว ขอบเขตของการวจย การวจยน เปนศกษาความคดเหนตามการรบรของนกทองเทยวทเดนทางไปทองเทยววนอทยานเขากระโดง โดยถอวานกทองเทยวอยในฐานะผเรยนร และเปนผใหขอมลสาคญในการศกษาวจยครงน และเปนการศกษาตงแตเดอน ตลาคม 2552 – กนยายน 2553 วธการวจย

กา ร ว จ ย ค ร ง น ใ ช ว ธ ก า ร ศ กษา ว จ ย เชงคณภาพ (Qualitative Research) การศกษาเอกสาร (Documentary study) การสมภาษณ เชงลก (in-depth interviews) การสนทนากลมอยางไมเปนทางการ (informal focus group

discussion) โดยเลอกกลมตวอยางแบบเฉพาะ เจาะจง (Purposive Sampling) จากนกทองเทยวทเดนทางมาทองเทยว ณ วนอทยานเขากระโดงทยนดสนทนาตอบคาถาม โดยมความความสนใจตอการพฒนาของวนอทยานเขากระโดง พรอมทงเปนผ ท มภ มลาเนาอย ในเขตจงหวดบรรมย และเดนทางมาทองเทยว ณ วนอทยานเขากระโดงเปนประจา ไดกลมตวอยางทเปนนกทองเทยวทมความเหมาะสมตอประเดนการวจย จานวน 30 คน โดยทงนมประเดนสมภาษณ และสนทนากลม ตาม

9


กรอบแนวคดในการศกษาวจยครงน คอ “แหลงสถานท และ สงตางๆ ฯลฯ ในวนอทยานเขากระโดง ทนกทองเทยวเหนวามความเหมาะสมเปนแ ห ล ง ก า ร เ ร ย น ร ข อ ง น ก ท อ ง เ ท ย ว แ ล ะนกทองเทยวไดเรยนร ประกอบกจกรรมเพอการเรยนรใดบาง นกทองเทยวไดเรยนรอะไร หรอไดประโยชนใดจากการมาทองเทยวในวนอทยานเขากระโดง ความคดเหน เ กยวกบลกษณะทางกายภาพ สงคม และการจดการดานการทองเทยว ในการสงเสรมใหวนอทยานเขากระโดงเปนแหลงเรยนรเพอการทองเทยวเชงอนรกษ” วเคราะหและสงเคราะหขอมลโดยวธการวเคราะหเนอหา(content analysis) และการวเคราะหเชงสรปแบบอปนย (inductive analysis) และรายงานผลการวเคราะหขอมลเชงพรรณนา (descriptive data)

ผลการวจย 1. ผลการวเคราะหสงเคราะหขอมลเกยวกบบรบทสภาพแวดลอมแหลงสถานทในวนอทยานเขากระโดง มดงตอไปน

บรเวณพนทในวนอทยานเขากระโดง มทรพยากรธรรมชาตตางๆ เปนทรพยากรปาไม ไดแก ปาเตงรง ซงมตนไมขนาดเลกถงขนาดกลาง พนธ ไม ทพบไดแก เตง รง มะกอกเลอม ฯลฯ และมพนธไมทมลกษณะพเศษชอ ตนมะกอกโคก หรอเขมรเรยกวา กระนยขมอจ และชาวบานเร ยกว า ตนหผ และมช อวทยาศาสตร ว า Schrebera swietenioides Roxb. เปนพชไมประเภทยนตน ลกษณะไมเปลอกแขง ลาตนสงใหญ ประเภทใบเลยงคออกดอกเปนชอๆ สขาวแกมเหลองเลกนอย พบตามซากภเขาไฟเกา ซงเปนทสนใจของนกทองเทยว ในฤดฝน พนทปามพชผกตางๆ อาทเชน ดอกกระเจยว และเหดท

สามารถนาไปปรงอาหารได ซงเปนทงแหลงอาหารและแหลงรายไดของชาวบาน ฤดหนาวปาจะมความแลงและผลดใบ ใบไมรวงแหง สามารถเปนเชอเพลงอยางด

สวนทรพยากรสตวปา จากการสารวจในพนทวนอทยานเขากระโดง เมอ พ.ศ. 2512 โดยกรมปาไม พบวา สตวปาประเภทเลยงลกดวยนมขนาดใหญไมมเหลออยแลว มแตขนาดเลก เชน กระรอก กระตายปา สตวปาทนาสนใจและยงคงมอยจานวนมาก คอ นก ซงมมากมายหลายชนด เชน นกขนแผน นกเดาดนสวน นกกระเตนอกขาว นกกงโครงคอดา ฯลฯ นอกจากนนในพนทยงมแหลงและสถานททองเทยวซงเปนทสนใจของนกทองเทยวโดยทวไป ดงน ปากปลองภ เขาไฟเขากระโดง มอายประมาณ 3 แสนถง 9 แสนป ปากปลองเปนรปพระจนทรครงซก ยอดเนนเขาเปนขอบปลองดานทศใตเรยกวา เขาใหญ สวนยอดเนนเปนขอบปลองดานทศเหนอเรยกวา เขานอย หรอเขากระโดง สวนบรเวณทเปนขอบปลองปะทคอ บรเวณทเปนหบเขา ปจจบนมสภาพเปนสระนา เปนซากภเขาไฟทยงคงสภาพดและมอายนอยทสดในประเทศไทย เขากระโดง เปนภเขาไฟทเยนตวแลว มอายประมาณ 0.92 ± 0.30 ลานป สงจากระดบนาทะเลประมาณ 265 เมตร บนเขามหนภเขาไฟหลายชนดซงประกอบดวยหนบะซอลลทมรพรน (Vesicular Basalt) สคอเรย (Scoriaceous

Basalt) และหนตะกรนภเขาไฟ (Pyroclastic

Materials) สวนดนทผพงยงไมไดกระจายตวออกไปกวางขวางนก พนทของเนนภ เขาไฟมประมาณ 1.5 ตารางกโลเมตร แต ถาคดพนท


ทงหมดทหนลาวา (Lava) ไหลผานปกคลม จะมพนทประมาณ 120 ตารางกโลเมตร เขาใหญ เปนบรเวณทมหนระเบดภเขาไฟขนาดใหญอยมากมาย ตนเขาเปนทราบแคบๆ ทางทศเหนอของเขาใหญเปนสนตอกบเขากระโดง ทศใตเปนสระนาหนรปสเหลยมจตรส หลงเขาใหญมวดราง และมรปหลอสตวนานาชนดทหลอดวยปนซเมนต องคพระสภทรบพตร เปนพระพทธรปองคใหญกออฐฉาบปนขนาดใหญ หนาตกกวาง 12 เมตร ฐานยาว 14 เมตร หนหนาไปทางทศเหนอ ประดษฐานอยบนเขากระโดง สรางขนเมอป พ.ศ. 2512 โดยผมจตศรทธาและเลอมใส ตอหลวงพอบญมา ปญญาปโชโต อดตเจาอาวาสวดเขากระโดง พรอมทงไดมการสรางบนไดนาคราชขนลงเขากระโดง ซงมทงหมด 297 ขน พระพทธบาทจาลอง มขนาดยาว 2 ศอก 1 คบ กวาง 1 ศอก ประดษฐานในปราสาทหนศลาแลงโบราณเขากระโดง บนปากปลองภเขาไฟกระโดง สรางขนเมอเดอนเมษายน พ.ศ. 2448 โดยพระยาประเสรฐสนทราศรย (กระจาง สงหเสนย) อดตเจาเมองบรรมย เพอเปนพทธบชา และเปนปชนยสถานสาหรบพทธศาสนกชนทวไป ตอมาไดสญหายไป และปราสาทหนศลาแลงปรกหกพง พ.ศ . 2505 บตรธดาของพระยาประเสรฐ สนทราศรย จงไดสรางมณฑปกบพระพทธบาทจาลองขนใหม และไดนามาประดษฐานไวในมณฑปน ปราสาทเขากระโดง ตงอยบนปากปลองภเขาไฟกระโดง มพนท 1 งาน 60 ตารางวา เปนศาสนสถาน ทสรางขนกอนสมยสโขทย เดมเปนปรางคหนทราย กอบนฐานศลาแลงองคเดยวโดดๆ ฐานสเหลยมขนาด 4 x 4 เมตร มชองทาง

เขา 4 ดาน ตอมาหนพงหรอถกรอลงมา มผนาหนมาเรยงขนมาใหม แตไมตรงตามรปแบบเดม ในสมยรตนโกสนทร ตระกลสงหเสนยไดประดษฐานพระพทธบาทจาลองไวในองคปรางค แลวสรางมณฑปครอบทบ ปราสาทเขากระโดงถกประกาศขนทะเบยนเปนโบราณสถานของชาตในราชกจจานเบกษาเลมท 52 ตอนท 75 วนท 8 มนาคม 2518 อางเกบนาเขากระโดง (อางเกบนาวฒสวสด) อยดานเหนอของภเขากระโดง บรเวณหนาททาการวนอทยานเขากระโดง เนอทประมาณ 40 ไร เปนแหลงอาศยของเหลานกนาประจาถนและอพยพหนหนาว รอบอางจะอดมไปดวยพนธไมเตง-รง นานาชนด เปนจดนงชมวว จากจดนหากมองขนไปบนยอดเขากระโดงจะเหนองคพระสภทรบพตร วดเขากระโดง เดมต งอย ทสานกงานตารวจทางหลวงบรรมย ตอมาเมอประมาณ พ.ศ. 2499 หลวงพอบญมา ปญญาปโชโต พรอมดวยพระลกวดและชาวบานไดยายวดมาสรางบรเวณเขากระโดง และเขาใหญ ตอนเรมกอตงวดไดตงใจใหไปอยบนเขา และมจดมงหมายเพอเปนสานกสงฆ วปสนากรรมฐาน แตตอมาทางราชการไดขอใหยายมาตงทเชงเขากระโดงขอบชองปลองภเขาไฟ ทางดานทศตะวนตกตดกบถนนสายบรรมย-ประโคนชย

2. ผลการวเคราะหสงเคราะห ขอมลเกยวกบแหลงเรยนรในวนอทยานเขากระโดง กจกรรมนนทนาการ ผลการเรยนร/ประโยชนทไดรบจากการประกอบกจกรรมนนทนาการของนกทองเทยว ดงตอไปน

11


แหลงเรยนร/ทรพยากรการทองเทยว กจกรรมนนทนาการ ผลการเรยนร/ประโยชนทไดรบ 1. เสนทางศกษาธรรมชาตทมความหลากหลาย ของสงคมพช ชนดพนธไม พชสมนไพร 2. ภมทศนทสวยงามและสถานททองเทยวตางๆ ในวนอทยาน พนธไม ดอกไมในธรรมชาต

- เดนปาศกษาธรรมชาต - ถายบนทกภาพ

- สมผสธรรมชาต ความเพลดเพลน ผอนคลาย - พฒนารางกายใหแขงแกรงยงขน - ความรเกยวกบกบระบบนเวศปา ไมและธรณวทยา และการอนรกษ ทรพยากรธรรมชาต - เรยนรประวต / ความสาคญของ แหลงทองเทยว

2. ปากปลองภเขาไฟกระโดง - ธารลาวา - หนภเขาไฟชนดตาง ๆ ซงบางชนดลอยนาได

- ศกษาเรยนรทาง ธรณวทยา - ถายบนทกภาพ

- ความเพลดเพลน ผอนคลาย - ความรเกยวกบธรณวทยา

3. ทรพยากรปาไม และสตวปาตางๆ - นกชนดตางๆ เชน นกขนแผน นกปรอดหวโขน นกเปดแดง นกเปดคบแค นกเปดผเลก นกกระเตนอกขาว นกยางกรอกพนธจน นกกระเบองคอขาว นกกนแมลงสฟาออน เปนตน

- ดนก - ถายบนทกภาพ

- สมผสธรรมชาต - ความรเกยวกบนก พฤตกรรมและ ถนอาศยธรรมชาต - เขาใจ/ตระหนกถงความสาคญของ การอนรกษปาไม

4. องคพระสภทรบพตร - รอยพระพทธบาทจาลอง - พระพทธรปประจาวนเกด - วดพระพทธบาทเขากระโดง

- นมสการกราบไหว ตามความเชอ - ถายบนทกภาพ

- เกดความเปนสรมงคลกบตนเอง และครอบครว - ประพฤตตนเปนพทธศาสนกชน และทานบารงพระพทธศาสนา

5. ประสาทเขากระโดง - การ เย ยมชมศลปะโบราณสถาน

- ถายบนทกภาพ

- เรยนรเกยวกบศลปะ โบราณสถาน

6. ประเพณตกบาตรเทโวโรหนะ - พธกวนขาวทพย - ประเพณขนเขากระโดง

- กจกรรมสบสาน อนรกษประเพณ - ถายบนทกภาพ

- อนรกษและสบทอดประเพณของ ชาวพทธ - ทานบารงพระพทธศาสนา - เรยนรประเพณทสาคญ

- เรอถบ/เลนนา - ถายบนทกภาพ

- สมผสธรรมชาต ความเพลดเพลน สขภาพรางกายใหแขงแรง

7. อางเกบนาเขากระโดง (วฒสวสด)

- ตงแคมป - ถายบนทกภาพ

- สมผสธรรมชาต - ความรเกยวกบระบบนเวศและ การอนรกษทรพยากรธรรมชาต - ไดพงพาตนเอง - ไดแสดงออกซงความเปนตวของ ตวเอง

8. เสนทางขจกรยานทางเรยบ พนทลาดชดและ ขรขระ - เสนทางขจกรยานทมภมทศนสวยงาม รมรน

- ขจกรยานเสอภเขา/ จกรยานทองเทยว - ถายบนทกภาพ

- สมผสธรรมชาต เพลดเพลน - ความรเกยวกบระบบนเวศและ การอนรกษทรพยากรธรรมชาต - ออกกาลงกายและไดทกษะ การขจกรยาน


3. ผลการวเคราะหสงเคราะห ขอมล เกยวกบเงอนไขในการสงเสรมใหวนอทยานเขากระโดงเปนแหลงเรยนรเพอการทองเทยวเชงอนรกษ โดยการจาแนกพนทนนทนาการตามแนวคดหลกการชวงชนโอกาสดานนนทนาการ ดงตอไปน

ลกษณะทางดานกายภาพ นกทองเทยวซงเปนผให ขอมลสาคญในการวจยมความเหนวา จาเปนตองฟนฟสภาพแวดลอมทางธรรมชาตภายในบรเวณวนอทยานเขากระโดง ใหมความอดมสมบรณและเปนธรรมชาต สงเสรมใหชมชนมสวนรวมใน การจดกระบวนการฟนฟความสมบรณของพนทปา รวมถงปรบปรงภมทศนโดยคานงถงความกลมกลนกบสภาพธรรมชาต

ลกษณะทางดานสงคม นกทองเทยวซงเปนผใหขอมลสาคญในการวจยมความเหนวา ควรตองสงเสรมใหเกดกจกรรมเชงนเวศเพมขนทจะนาไปสการเรยนรและรวมกจกรรมระหวางนกทองเทยวทสงเสรมความร การอนรกษและชวยกนดแลรกษาสภาพธรรมชาต รวมถงการสรางเครอขายระหวางนกทองเทยว ชมชนและหนวยงานภาครฐ

ลกษณะทางดานการจดการ นกทองเทยวซงเปนผให ขอมลสาคญในการวจยมความเหนวา จาเปนตองมหองนาสะอาด ตามจดทองเทยวอยาง เพยงพอ โดยสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการบรหารจดการเกยวกบสงอานวยความสะดวกตางๆ ยานพาหนะรถรบสงขนลงเขา และใหชมชนเขามาดาเนนการเกบคาบรการหองนา หองสขา เพอนารายไดไปพฒนาและรกษาความสะอาด จดทา ปายและปรบปรงปายตางๆใหชดเจน สวยงาม รานอาหารปรบปรงใหสะอาด ถกหลกอนามย ควรมรายการอาหารพนบานทใชผลตผลจากปาเขากระโดง ควรจดสรางศนยบรการนกทองเทยว

เพอใหบรการดานขอมลตางๆ ประชาสมพนธโปรแกรมการทองเทยวใหนกทองเทยวทราบลวงหนาและมกฎระเบยบในการเกบผลผลตจากปาและพชสมนไพร และควรตองมมาตรการเพออานวยความสะดวกใหมการแจงเจาหนาทกรณพบรองรอยการทาลายทรพยากรธรรมชาต สรปและอภปรายผลการวจย

การศกษาวจยครงน วนอทยานเขากระโดงถอวาเปนแหลงเรยนรของนกทองเทยวได โดยทงนนกทองเทยวจะเปนผจดการการเรยนรดวยตนเอง จงเรยกไดวาเปนการเรยนรในลกษณะตามอธยาศย ซงจากการพจารณาองคประกอบพนฐานของแหลงเรยนร ตามกรอบแนวคดการวจยนน พบวา สถานทซงเปนแหลงเรยนรเพอการทองเทยว ไดแก เสนทางศกษาธรรมชาต เสนทางขจกรยานทางเรยบ พนทลาดชดและขรขระ เสนทางขจกรยานทมภมทศนสวยงาม ปากปลองภเขาไฟเขากระโดง ทรพยากรปาไม และนกชนดตางๆ องคพระสภทรบพตร พระพทธบาทจาลอง ปราสาทเขากระโดง อางเกบนาเขากระโดง (อางเกบนาวฒสวสด) วดพระพทธบาทเขากระโดง และอนๆ

สาหรบกจกรรมการเรยนรของนกทองเทยว ไดแก การเดนปา การศกษาธรรมชาต การศกษาเรยนรทางธรณวทยา การดนก การถายภาพ การนมสการกราบไหวตามความเชอ กจกรรมสบสานอนรกษประเพณ การละเลนเรอถบ/เลนนา ชงชาเลอน การตงแคมป และการขจกรยานเสอภเขา/จกรยาน ทอง เ ทยว ส วนผลการ เร ยนร และประโยชน ท ได รบจากการประกอบกจกรรมนนทนาการดงกลาว คอ ไดสมผสธรรมชาต ไดรบความเพลดเพลน ผอนคลาย ความรเกยวกบระบบนเวศปาไมและธรณวทยา ความรเกยวกบนก

13


พฤตกรรมและถนอาศยธรรมชาต มความเขาใจ/ตระหนกถงความสาคญของการอนรกษปาไม การอนรกษทรพยากรธรรมชาต ไดเรยนรประวต/ ความสาคญของแหลงทองเทยว ไดมโอกาสประพฤตตนเปนพทธศาสนกชนและทานบารงพระพทธศาสนา กอใหเกดความเปนสรมงคลกบตนเองและครอบครว ไดมโอกาสแสดงออกซงความเปนตวของตวเอง ไดพงพาตนเอง ไดออกกาลงกายและทกษะการขจกรยาน และสามารถพฒนารางกายใหแขงแกรงยงขน

ทงนเมอพจารณาบรบทสภาพแวดลอมของวนอทยานเขากระโดง พบวามปจจยเออทจะสงเสรมการทองเทยวในรปแบบเปนการทองเทยวเช งอน ร ก ษ ได โ ดย เฉพาะในอง คประกอบ ดานพนทของวนอทยานเขากระโดง มพนฐาน อยกบธรรมชาต (Nature-based tourism) มแหลงทองเทยวทเกยวเนองกบธรรมชาต ทมเอกลกษณเฉพาะ ถน เปนภ เขาไฟท เยนต วแลว และมประวตศาสตร วฒนธรรมประเพณ ในพนท เชน ประเพณขนเขากระโดง นอกจากนจากการสารวจพบวากจกรรมนนทนาการ ของนกทองเทยวทเกดขนนน มความสอดคลองตามนย ความหมายของการทองทยวเชงอนรกษ ดงน คอ กจกรรมการเดนปา การศกษาธรรมชาต การศกษาเรยนรทางธรณวทยา การดนก การตงแคมป ถอเปนกจกรรมเชงน เวศในแหลงธรรมชาต ในวนอทยานเขากระโดงได สวนกจกรรมการขจกรยานเสอภเขา/จกรยานทองเทยว และถายบนทกภาพ ถอไดวาเปนกจกรรมกงนเวศ ทงนกจกรรมอนๆในวนอทยานเขากระโดงนอกนนแมไมใชกจกรรมการทองเทยวเชงนเวศโดยตรง แตกควรพจารณาเพอพฒนาการจดการใหมโอกาสเสรมแนวคดการทองเทยวเชงอนรกษไดเชนกน เชน เรอถบ/เลนนา

ชงชาเลอน ชมทวทศน พกผอน นมสการกราบไหวตามความเชอ เปนตน

อยางไรกตามเมอพจารณาถงองคประกอบดานการจดการใหเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษนน ปรากฏวาวนอทยานเขากระโดงยงไมพบการจดการพฒนาการทองเ ทยวอยาง มขอบเขต โดยเฉพาะในดานผลกระทบตอสงแวดลอม ซงหากพจารณาตามแนวคดเรององคประกอบแหลงเรยนรของ ชยยศ อมสวรรณ (2544) เกยวกบการบรหารจดการแหลงเรยนรตลอดชวต เพอใหเกดสภาพแวดลอมบรรยากาศของการเรยนรดงกลาวนน ยงปรากฏวามเพยงนกทองเทยวเปนผจดการการเรยนรดวยตนเอง ซ งเปนการเรยนรตามอธยาศยเทานน สวนผลการศกษาเงอนไขในการสงเสรมใหวนอทยานเขากระโดงเปนแหลงเรยนรเพอการทองเทยวเชงอนรกษนน ในดานกายภาพ ผใหขอมลสาคญในการวจยเหนวาควรเนนใหชมชนมสวนรวมในการฟนฟสภาพแวดลอมทางธรรมชาตภายในบรเวณวนอทยานเขากระโดง ใหมความอดมสมบรณและเปนธรรมชาต ดานสงคม เนนสงเสรมใหเกดกจกรรมเชงนเวศทจะนาไปสการเรยนร การอนรกษทรพยากรธรรมชาต และดานการจดการ เนนสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการควบคมดแลการบรหารจดการตางๆเกยวกบการบรการนกทองเทยว และนกทองเทยวเหนวาตองมมาตรการ เพออานวยความสะดวกใหนกทองเทยวแจ ง เ จ าหน า ท กร ณพบร อ งรอยการ ท าลายทรพยากรธรรมชาต ดงกลาวแลวนนวนอทยานเขากระโดงจะสามารถเปนแหลงเรยนร เ พอการทองเ ทยวเชงอนรกษไดอยางสมบรณนน จ งจาเปนตองพจารณาเ พมเตมถงปจจยในดาน การบรหารจดการ และการมสวนรวมของชมชนเปนสาคญ


ขอเสนอแนะจากการวจย ภาครฐ เอกชน และชมชน ควรตองมความ

รวมมอกนอยางใกลชดมากขน เพอพฒนาสงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษ โดยเนนสงเสรมใหชมชนเขามามสวนรวมเพอทจะสรางเสรมการทองเทยวเชงอนรกษใหสมบรณ โดยเฉพาะการเขามามสวนรวมในดานการบรหารการจดการ การควบคม ดแลแหลงทองเทยวใหมากขน ในดานสงอานวยความสะดวก การบรการนกทองเทยว การจดสรางบรรยากาศให เ ออตอการเรยนร และการจดกจกรรมนนทนาการอยางเปนระบบ ดงกลาว พรอมทงควรศกษาวจยเกยวกบคานยมความตระหนกร และจตสานกในการอนรกษ

นอกจากนนควรมการศกษาวจยเพมเตม เกยวกบแนวทางการสงเสรมใหชมชนเขามามสวนรวมทรพยากรธรรมชาตของนกทองเทยวโดยทวๆ ไป ทเดนมาทองเทยว ณ วนอทยานเขากระโดง

กตตกรรมประกาศ

ผวจยขอขอบคณนกทองเทยวชาวบรรมยท ก ท าน ท ใ ห ข อ ม ล ในก า ร ศ กษา ว จ ย แ ล ะขอขอบคณ คณ เฌอมา ปญญพชญ สานกงานเขตพนทการศกษาบรรมย กลมนโยบายและแผน ทเออเฟอขอมลประกอบการศกษาวจยครงน

15


บรรณานกรม การทองเทยวแหงประเทศไทย. (2542). รายงานขนสดทายการดาเนนการเพอกาหนดนโยบายการทองเทยว

เชงนเวศ, กรงเทพฯ : ททท. ________. (2544). แผนปฏบตการการทองเทยวชงนเวศแหงชาต. กรงเทพฯ : ททท. เขตพนทการศกษาบรรมย, สานกงาน. (2547). รายงานฉบบสมบรณโครงการศกษาและพฒนาภเขาไฟวน อทยานเขากระโดง. บรรมย : สานกงานเขตพนทการศกษาบรรมย. จรพร กาญจนการณ. (2551). สวนสมบางมดแหลงเรยนรตลอดชวตของชมชนเกษตรกรชาวบางมด วารสารสโขทยธรรมาธราช ปท 21 ฉบบท 1: 65-76. ชยยศ อมสวรรณ. (2544). แหลงการเรยนรตลอดชวต. วารสารการศกษานอกโรงเรยน, 4(6) มนาคม : 19-23. ชเกยรต นพเกต. (ม.ป.ป.). อตสาหกรรมการทองเทยว. เชยงราย : โปรแกรมอตสาหกรรมการทองเทยว คณะ วทยาการการจดการ สถาบนราชภฎเชยงราย. ดรรชน เอมพนธ. (2547). หลกนนทนาการและการทองเทยวทางธรรมชาต. กรงเทพฯ : ภาควชาอนรกษวทยา คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. นภวรรณ ฐานะกาญจนและคณะ. (2545). การวางแผนและออกแบบอทยานและพนทนนทนาการชนสง. กรงเทพฯ: คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วนอทยานเขากระโดง จงหวดบรรมย. (2549). แผนแมบทการจดการพนทวนอทยานเขากระโดง จงหวด บรรมยระยะ 5 ป (พ.ศ. 2550-2554). บรรมย : สานกงานเขตพนทการศกษาบรรมย. Buckley, R. (1993). Research Report of 1993 International Centre for Ecotourism Research.

Australia : Gold Coast. Clark, R.N. and G.H. Stankey. (1979). The Recreation Opportunity Spectrum : A Framwork for

Planning, Management and Research. Gen. Tech. Rep. PNW-98. Portland, OR :

Forest Experiment Station, Forest Service, USDA.

Griffith, William. (1970). “Adult Education Institutions” in Handbook of Adult Education.

New York: Macmillian Publishing Co, Inc.

Michaelis, John U.(1978). Social Studies for Children in a Democracy : Recent Trends

and Development. 7th ed. New York: Prentice-Hall.

Peterson, Richard. (1980). “Present Sources of Education and Learning” in Lifelong Learning

in America. Washington : Jossey-Bass Publishers.

Jones,Samantha.(2005). Community-Based Ecotourism:The Significance of Social Capital.

Annals of Tourism Research, Vol. 32, No. 2, pp. 303–324.


ภาคผนวก (รปภาพวนอทยานเขากระโดง จงหวดบรรมย)

นกนาและนกปาในทพบในวนอทยานเขากระโดง

สภาพธรรมชาตและปากปลองภเขาไฟ วนอทยานเขากระโดง

หนภเขาไฟและบรเวณธารลาวา

17


พระสภทรบพตร รอยพระพทธบาทจาลองและพระประจาวนเกด

การจดงานประเพณขนเขากระโดง พธกวนขาวทพยและตกบาตรเทโวโรหนะ พระสงฆเดนลงทางบนไดนาคราเพอรบบณฑบาตขาวสาร อาหารแหงจากประชาชน


นกทองเทยวเลนชงชาเลอน เชาเรอถบและเลนนาบรเวณอางเกบนาวฒสวสด

เสนทางแขงขนจกรยานเสอภเขาและจกรยานทองเทยวขจกรยานรอบบรเวณอางเกบนาวฒสวสด

บรเวณกางเตนทบรเวณอางเกบนาวฒสวสด

19


อมยยะห บนต ฮจย อมาร1

บทคดยอ

ชาวปาดงเดมทอาศยอยตามชายแดนไทย-มาเลเซยมชอเรยกกนในประเทศมาเลเซยวา โอรง อสร ในประเทศไทยชาวปาเหลานมชอเรยกวา เงาะปา ในประเทศมาเลเซยพวกเขาสวนใหญไดมการอพยพเขามาตงหลกแหลงในหมบานใหมภายใตการรเรมดาเนนการของรฐบาล สวนในทางภาคใตของประเทศไทยมเพยงหมบานเดยวทมการจดตงอยางเปนทางการและถาวร หมบานนตงอยในจงหวดยะลาและมชอวา บานธารโต การอพยพเพอตงหลกแหลงในหมบานทมการจดหาใหโดยทางการนนชาวปาเหลานไดคลอยตามนโยบายและคาสงของรฐบาล อยางไรกตาม ลกหลานในปจจบนของชาวปาเหลานกยงคงเปนกลมชนทมเศรษฐกจทดอยกวากลมสงคมหลกในประเทศ ทงๆ ทพวกเขาไดเสยสละถนทอยเดมในปาและไดเปลยนวถการดารงชวตจากแบบชาวปาดงเดมกตาม ผลการศกษาพบวาชาวปาดงเดมทไดอพยพยายถนไดรบการศกษาตา รายไดตาและสวนใหญยงคงยากจน นอกจากนน อตสาหกรรมการทองเทยวเชงนเวศ และการพานกในบาน ยงไมสามารถสรางเปนโอกาสทางธรกจทจะทาใหชาวปาดงเดมเหลานอยรอดไดตามอตภาพ

คาสาคญ: ชาวปาดงเดม การยายถนทอย ชายแดนไทย-มาเลเซย ความยากจน

1รองศาสตราจารย ภาควชาภาษายโรปและเอเชย มหาวทยาลยแหงมาลายา ประเทศมาเลเซย

การอพยพและความยากจนของเงาะปาซาไกตามชายแดนไทย-มาเลเซย Relocation and Poverty of the Aboriginal Peoples along the Thailand-Malaysia Border


Umaiyah binti Haji

Abstract

Aboriginal people living along the Thailand-Malaysia border were called Orang Asli in

Malaysia and Ngo Paa in Thailand. In Malaysia, most of these Orang Asli were resettled into new

villages under government initiative whereas in South Thailand the only established resettlement

village was located in Ban Than-To, Yala Province. Having complied with Governmental

directives and relocated into the resettlement villages, subsequent generations of these Aboriginal

people remained economically behind the mainstream society whilst having sacrificed their

traditional homeland and lifestyle. It was observed that most of them received insufficient

education, had low income and lived in poverty. Moreover, eco-tourism and home stay did not

provide a viable business opportunity for them.

Keywords: Aboriginal people, Relocation, Thailand-Malaysia border, Poverty.

21


Introduction This paper discusses issues faced by the

aboriginal people who were relocated by

government sponsored resettlement schemes in

Northern Malaysia. This paper refers to the

relocation of Orang Asli under a government

policy, away from their natural forest habitat to

resettlement villages where they were provided

with housing and amenities. The findings were

a part of a broader on-going study entitled “A

Genetic and Typological Study on the Mon-

Khmer Languages (Indigenous Languages) in

Malaysia and Thailand: An Investigation into

Language Maintenance and Language Loss”.

Objective The objective of this paper was to

investigate into:

- Causes leading to the relocation of

aboriginal people living along the

Thai-Malaysia border to government

sponsored resettlement schemes,

- Impact of the change in lifestyle on the

migrants, and

- Issues faced by the aboriginal peoples in

adapting and coping with lifestyle

changes.

Significance Findings from this study were envisaged

to provide a better appreciation on the issues

faced by aboriginal peoples in adapting to their

new lifestyle and the impact of migration on

language maintenance and language loss of the

Northern Aslian Language.

Methodology Site visits were conducted at

resettlement schemes and temporary forest

dwellings of Orang Asli along the Malaysian

side of the border i.e. Kampong Lalang, near

Baling in Kedah, Kampong Sungai Banum,

(Belum Forest) Perak, a Kintak village along

the Kedah/Perak border and Kampong Sungai

Rual in Kelantan. On the Thai side of the

border, site visits were conducted on the Tien-

Ean people living on the Banthad mountain

ridge stretching from Trang, Phattalung to

Satun. (Figure 1) Respondents consisted of the

Tok Batin (tribal chief) and selected villagers.

Data were collected through interviews and

participant observation with audio and video

recording. The researcher did not travel to

Moo Baan Than-to, the resettlement scheme in

Yala due to the unrest in Southern Thailand.

Data were gathered from people in contact

with these residents.

Findings by researchers on Orang Asli

issues in the book edited by Ma’Rof and Gill

(2008) were used as framework for this paper.

Selected relevant information from this book

(in Malay language) is presented in Appendix

I.

Background Information The aboriginal people living along the

Thai-Malaysia border were called Orang Asli

in Malaysia and Ngo Paa in Thailand. In

Malay, Orang Asli means the “Original

People”. In Thai, Ngo Paa literally means

“forest rambutan”, ngo refering to the hair of

the aboriginal people that is similar to the short

curly hair of the “rambutan” fruit and paa

meaning “forest”. They were also called Sakai

in Thailand, though this term was no longer

used in Malaysia due to the negative

connotation – slaves or primitive people.

These people spoke the Northern Aslian

language which was classified under the Mon-

Khmer sub-branch of Austroasiatic language

family. Northern Aslian languages included

Kensiu, Kintak, Jahai and Tien Ean. In

Malaysia, the speakers were located in the

states of Kedah, Perak and Kelantan whilst in

South Thailand they were located in the

provinces of Satun, Trang, Pattalung, Yala and

Narathiwat.

These people freely roamed the forests

along the present day Thai-Malaysia border for

a long time. However, a border was created by

the 1909 Anglo-Siamese Treaty or Bangkok

Treaty of 1909 (US Department, 1965). The

northern Malay states were broken into two

parts where Pattani, Narathiwat, Songkhla,


Satun and Yala became part of Siam; and

Kedah, Kelantan, Perlis and Terengganu went

under British influence. Today, the forest is no

longer free for the Aboriginal people to roam.

For security reason certain sections of the

border are fenced. Cross-border movements

must be made through immigration

checkpoints.

In Malaysia, the resettlement of Orang

Asli was initially carried out for security

reasons. They were to be removed from the

forest because the communist insurgents were

obtaining support from Orang Asli.

Subsequently, it became part of a government

policy to ‘absorb these people into the stream

of national life’ (James, 1968). Nicholas

(2000) however, argued that ‘development

programmes and policies for Orang Asli . . .

have a single ideological goal – to enable the

control of the Orang Asli and to control their

traditional territories and resources’ (Appendix

II).

The population of Orang Asli in

Malaysia was relatively small. The Department

of Orang Asli Affairs or Jabatan Hal Ehwal

Orang Asli (JHEOA, 2006) reported that the

population of Orang Asli was 141,230. The

Negrito (tribes living in areas under study)

population in Kedah was 191, in Perak was

1,575 and in Kelantan 1,086.

In South Thailand, the population of Ngo

Paa was also relatively small. According to

Phaiboon (2006) there were some 200 speakers

of Northern Aslian languages. The Kensiu

were settled foragers in Thanto District; Tea-

de were located in Weang and Srisakorn

District in Narathiwat; Jahai were also found

in Srisakorn District and Bala-Hala Forest,

Betong District in Yala Province; and Tean-

ean in Langu and Thungwa Districts, Satun

Province, Palian District, Trang Province and

Paborn District, Phatthalung Province.

The 2009 Yala Provincial Report stated

that there were 52 Sakais made up of 21

families living in the Moo Baan Than-to

resettlement scheme. The Sakais were

allocated 300 rai (around 150 acres) of land

planted with rubber. They were trained to lead

a rural life – eating and wearing regular

clothes. Annette Hamilton (Hamilton, 2002)

reported that the Kensius were accorded a

surname “Srithaanto” by Her Royal Highness

the Queen of Thailand. She stated that “.. it is

very difficult to put together the various

accounts of the founding of the village...” and

concluded that, “Almost certainly the present

resettlement village was established as a direct

result of the complex politics of the region”

and that “the publicly presented reason . . . to

improve the poor quality life of the Sakais, as

part of the duties of a caring and protective

state”.

The Tien Ean people were still leading a

nomadic life in the Banthad Mountains in

South Thailand. They were separated from the

main group living in the Yala, Narathiwat,

Kedah, Perak and Kelantan (Appendix III).

Research Findings and Discussion Orang Asli adults in the resettlement

schemes were the second or third generation

migrants. It was their parents or grandparents

who were resettled from the forest. As

children, these people were brought up in the

schemes and attended regular school. Their

knowledge of the forest was instilled by the

older generation, who brought them along to

‘work’ in the jungle.

The present generation of Orang Asli

and Ngo Paa were faced with challenges,

living alongside the mainstream population.

The mainstream population was encroaching

into the forests evacuated by the aboriginal

people for economic gain. The impact on the

aboriginal community had been studied and

reported by several researchers (see

bibliography). In the following section, an

attempt is made to outline the issues on

poverty, economy, tourism, education and

language.

• Poverty

Upon arriving to the settlements, one

noticed that the homes seemed to withstand

years of neglect. Outwardly, it was observed

that there were hardly any improvements on

23


the homes even broken wall planks were not

replaced. Internally the homes were sparsely

decorated. It prompted the observer to enquire

whether these people were not house-proud or

simply could not afford.

In Kampung Lalang near Baling, the

Orang Asli settlement was located near a

Malay village. A few homes were different

from the rest with satellite TV antenna and

cars (parked nearby), inside the homes being

equipped with TV, washing machine,

refrigerator and gas cookers. We were

informed that these were homes of

businessmen, who were the more successful

people. Other homes might have satellite TV

antennae. The antennae, however, were for

show because electricity supply was cut as

they could not afford to pay.

This was different from the FELDA

(Malaysian government resettlement) schemes,

where the settlers were from the mainstream

community. FELDA settlers appeared to be

wealthier as living standards of these second

and third generation settlers have visibly

improved. Incomes from the palm oil or rubber

plantations were high. They were able to

capitalise on education, employment, business

and other opportunities.

In South Thailand, Sakais living in the

Moo Baan Than-To resettlement scheme

(according to local informants) continued to

depend on forest products to supplement their

income. Some of the Ngo Paa was said to have

moved southwards to live with their own tribe

in Malaysia, where they could expect a better

life.

• Economy

Orang Asli families were economically

less developed than those in the mainstream

community. Income of Orang Asli families

living in the resettlement schemes appeared to

be lower than the mainstream population

nearby. Though Orang Asli families were

provided with land for rubber or palm oil

cultivation, they remained dependant on the

forest. The allocation of land to an Orang Asli

was on similar basis as in other land

development schemes, i.e. one-quarter acre for

housing and 6 acres for rubber or oil palm.

However, the lands allocated were on hilly

terrain where productivity was lower. Thus,

even when they eventually produced, their

income would be lower.

It was observed that they ended up on

the lowest end of the value chain – selling at

the lowest prices and buying at the highest

costs. This could be illustrated from an

observation in the forest during a site visit to a

Kintak community in North Perak. Forest

products were sold to local traders in the forest

as they did not own vehicles to transport forest

products out from deep inside the forest and

needed to remain there to continue with

harvesting. The researcher was informed that

the trader bought, for example, a certain type

of forest fruit (popular in Thailand) from

Kintak gatherers in the forest at RM2.50 a

kilogram. The fruits were eventually bought by

traders on the Malaysia-Thailand border at

between RM4.00 to RM4.50 a kilogram.

Local traders who exchanged forest

products with food and groceries also priced

their goods at higher prices to include

transportation and profit. On the other hand,

Orang Asli paid a high price when buying

goods at shops located some distance away in

towns. There were costs associated with

travelling to the towns such as transport and

meals which were a burden to these low

income people. In northern Perak, for example,

to shop in Gerik could take the whole day.

Prices of goods, materials and food in

Gerik were observed to be higher than in the

city. There was little or no employment

opportunity for the Orang Asli and Ngo Paa

living along the border. These settlements

were in remote areas and away from economic

activity. Residents in Kampong Lalang which

was close to the town of Baling (an economic

hub) were able to find employment such as

labourer, lorry driver and equipment (backhoe)

operator. Otherwise these Aboriginal people

were self employed – continued to work in

their smallholdings or harvested from the

forest.


• Tourism

Eco-tourism and home-stay were fast

becoming tourism products. Malaysian

villagers including those living in Baling were

beginning to find these as viable business

proposition that generated additional income.

However, exploiting this potential might be

beyond the ability of Orang Asli living in the

resettlement villages. At the time when the

fieldwork was conducted, participation in the

tourism industry seemed to be limited to the

occasional tourist bus passing through the

resettlement villages for a quick photo taking

session which hardly contributed to their

economy.

Meaningful participation of the Orang

Asli in the tourism industry requires an

integrated approach, involving the relevant

government departments and agencies working

together with the tourism industry to identify,

develop market and enable Orang Asli to

manage the business.

Otherwise, such initiative may fizzle out

or be taken over and exploited by others.

The Thai government developed the

resettlement scheme at Moo Baan Than-To

with a view to making it into a tourist

destination. However, its location in the deep

south (Yala) coupled with the current turmoil

were not attractive. Kensui people living in the

settlement were asked to showcase their

culture and handicraft. Some resented the way

they were treated and being dressed-up in red

and paraded like caged animals at Bangkok

shopping malls to promote the settlement. To

supplement their income, people living in the

resettlement schemes still continued to harvest

forest products, in addition to travelling to

forests in Malaysia.

• Education

On the whole, academic achievement of

the North Aslians was lowest compared to all

other Orang Asli tribes. According to a

JHEOA official, not a single North Aslian has

gained entry into any Institution of higher

learning. It was observed that all children of

Orang Asli in the resettlement villages were

attending compulsory education in government

schools.

Realisation on importance of education

was highest at Kampung Lalang in Baling.

Some parents discussed their children’s

education with the researcher. They spoke

about achievements of their old Malay school

friends who completed higher education and

were employed as teachers and government

officials. However, to the Orang Asli living in

remote areas, they were more concerned with

training the children on the ways of the forest.

They did not foresee their children being able

to enter into institutions of higher learning or

use education to gain employment. These

children would continue seeking livelihood

from the forest but formal education at

schools, on the other hand, kept the children in

classrooms. Could these children re-adapt

themselves to work in the forest or would they

become misfits?

The Orang Asli community in the

remote settlements seemed to lack role model

and people to mentor them, in particular rural

life. Their horizon required broadening to

appreciate fundamentals of the modern world,

such as coping with capitalism and

transformation. Some respondents did indicate

consciousness on rights of the Orang Asli

through activities organised by Non

Governmental Organisations.

• Language

At the resettlement schemes, North

Aslian languages remained as the lingua

franca. North Aslian language was not used in

formal education. The teachers were from the

mainstream society and teaching was in Malay

language. In the forest they had their own

worldview. When they lived in modern

housing away from nature, their lifestyles

changed. They became less communal and

more individualistic. Malay words were

borrowed and used in their daily conversation.

Their elders acknowledged that many words

and expressions relating to the old ways of the

forest in their mother tongue were fast fading

and forgotten.

25


Concluding Remarks In the forest, Orang Asli led a communal

lifestyle whereas the resettlement schemes

were designed to be similar to that for the

mainstream population, a capitalist society i.e.

life revolves around cash – almost everything

is money: money to buy food, clothing and

consumer goods; and people become less

inclined to share wealth or money, as opposed

to sharing food in the old way of life.

The mainstream societies have made

their transformation into the present lifestyle

progressively over several generations. Yet

Orang Asli have not made this transformation,

neither adapting nor coping with the new

lifestyle. The challenges are more than the

community can cope. Having complied with

Governmental directives and relocated into the

resettlement villages, subsequent generations

remained economically behind the mainstream

society whilst sacrificing their traditional

homeland and lifestyle. Economic disparity

between Orang Asli and the mainstream

society is widening. Orang Asli have a long

way to catch-up with the mainstream society

which is already on the fast lane.

This transformation is an evolutionary

process that needs to be inculcated into the

community. To ease their acceptance to

change, their culture and language should be

retained. Government policy for the

development of Orang Asli should be re-

conceptualised incorporating Orang Asli-

friendly initiatives including mentoring

activities, to facilitate the transformation

process.

Appendix I

Issues of Transformation

A team of academics at University

Putra Malaysia, in their book Orang Asli: Isu,

Transformasi dan Cabaran, in English “Orang

Asli: Issues, Transformation and Challenges”

(Zainal Abidin 2008) discussed Orang Asli

issues and submitted recommendations for the

Ninth Malaysia Development Plan (2005 to

2010). Issues related to this paper are

discussed below:

• Poverty

There is a need for poverty eradication

program to address on requirements of Orang

Asli living in the interior. Close to 76% of the

Orang Asli living below poverty are found in

the 323 villages located in the interior of

Pahang and Kelantan.

Factors attributed to this included

dependence on forest products as economic

source; poor infrastructure, communication

and difficulty to market forest products from

the interior; without land titles; and (the

attitude of) dependence on government aid.

The recommendation is for centralised

resettlement schemes bringing together the

many smaller villages.

• Land ownership and developing the land

JHEOA records showed that Orang Asli are

living and working on a land area of 138,861

hectares, comprising of:

o 14% (19,303 hectares) of land gazetted

as Orang Asli reserve;

o 21% (28,933 hectares) of land approved

but pending gazette as Orang Asli

reserve;

o 58% (79,715) of land applied by

JHEOA to be classified as Orang Asli

reserve;

o 7% (9,873 hectares) occupied by Orang

Asli that are already classified such as

forest reserve, National Park and for

game reserve; and

o 644 hectares of land with Orang Asli

holding titles (housing and

agriculture).

The requirement for 138,861 hectares

land area utilised by Orang Asli relative to

their population of 141,865 persons (2006)

appears large; and comes to the attention of

various quarters. Land is a state matter whilst

JHEOA is an agency of the federal

government. JHEOA has to negotiate land

matters with the respective states; conflicting

views on the concept of native land and the


national land code, a matter that has been

brought to court; acreage of land ownership by

individuals is low; state is empowered to

gazette and de-gazette Orang Asli land reserve;

and encourage land ownership by individuals,

a move requiring consent of the state

government.

Initiatives to approve land for

development such as practiced by the Pahang

state government would accelerate efforts to

provide planned and organised economic

activity via the resettlement schemes. Each

family is provided with 6 acres for agriculture

activities and a quarter acre for housing.

However, such a move entails uprooting

people living in the interior and discarding the

‘old way of life’ for a rural life with modern

amenities.

• Education

The high rate of school drop-out is a major

concern. In a 1995 study, drop-out is attributed

to attitude of parents (Fadzil Mahamud, 2005).

In 2005, the drop-out rate for primary school

reduced to below 1% compared to over 9% in

2003. Number of students continuing their

education at secondary school increased to

58% in 2007 compared to 43% in 2003.

In 2004, 436 Orang Asli were attending

institutions of higher learning and another 150

persons graduated during the year (JHEOA,

2007).

• Living in the interior and basic amenities

In the interior, the Orang Asli settlements are

small and interspersed. The school drop-out

rate could be higher especially as small

children were forced to wake up early to attend

school.

• Healthcare

The rate of occurrence of diseases such as

malaria, tuberculosis and filarial infection is

higher among Orang Asli compared to the

mainstream population. Efforts to provide

effective healthcare, promote heath awareness

and prevent the spread of serious diseases has

to be increased.

Representation for Orang Asli

At the national level, Orang Asli is

provided with an avenue to voice out their

opinion. In the Senate of Malaysia, one person

is appointed to represent Orang Asli in

Peninsular Malaysia. The Senate is the upper

house of the Parliament of Malaysia

comprising of 70 members of which 26 are

indirectly elected by

Appendix II

Orang Asli in Malaysia Interest on the Orang Asli during the

colonial period came about for security

reasons. The British authorities and later the

Malayan government were fighting communist

insurgency or the “Emergency” which lasted

from 1948 to 1960. During the Second World

War, both the communists and British forces

fought the Japanese occupation forces with the

support of Orang Asli. When the returning

British colonial rulers attempted to exclude the

communist from the proposed post

independence government of Malaya, the

communists returned to the forest to wage an

armed insurgency. Since the communists based

themselves in the forest, it is natural for them

to enlist their old Orang Asli friends in the

interior (Jones, 1968; Carey, 1976; Leary,

1995 and Endicott, 2008).

To separate the Orang Asli from

communist insurgents, the British attempted to

resettle Orang Asli in “new villages”. The

resettlement strategy was successfully

implemented on Chinese people living along

fringes of the forest and the British decided to

apply the same to the Orang Asli. Initially,

forced resettlement was a disaster, and large

numbers of Orang Asli died from disease,

malnutrition, and demoralisation. They were

unable to adapt to living behind barbed wires

without proper shelter, sanitation and

nutritionally adequate food. It is reported that

‘by 1953 virtually all the Orang Asli of the

central highlands, Temiar and Semai, had

turned to the communists for protection against

the government’ (Jones, 1968; Carey, 1976

and Endicott 2008).

27


The colonial government until after the

Second World War treated “Orang Asli with

benign neglect, attending to them only when

they broke the game or forestry laws. The state

of Perak was the exception.” An Italian

adventurer, Captain G. B. Cerruti was

appointed to a post of “Superintendent of

Sakais” in 1901. His memoir, My Friends

the Savages (Cerruti, 1908) summarises

Europeans’ views on Orang Asli at the time.

The Perak Museum became the center of

research on Orang Asli with some

administrators taking special interest on

Orang Asli (Dentan, 1997). The first formal

government policy on Orang Asli, the

Aboriginal Tribes Enactment – Perak: no 3

was drafted by H. D. Noone in 1939 (Holman,

1958). His recommendations included the

establishment of aboriginal reserves and the

post Protector of Aborigines.

The Aboriginal Act of 1954 (Federation

of Malaya 1954) formalises the establishment

of the Department of Aborigines and giving it

control over all matters concerning Orang Asli.

The Department was enlarged in order to make

it an effective force to fight the insurgency.

Orang Asli were made to be less inclined and

denied opportunity (by providing food, labour

or intelligence) to support the insurgents. The

security forces formed an anti-guerrilla unit the

Senoi Praak (“Fighting Aborigines”)

composed mainly of Orang Asli in the late

1950’s, (Jones, 1968), a part of the Police

Field Force (paramilitary unit). As the strategy

to alienate Orang Asli support towards the

guerrillas worked and support waned, the

insurgents are said to have massacred Orang

Asli communities who were thought to be

supporting the government.

In recognising the contribution of the

Orang Asli during the Emergency, the Yang di

Pertuan Agong (the King) declared that the

government was creating a “long-term policy

for the administration and advancement of the

Orang Asli” in order “to absorb these people

into the stream of national life in a way, at a

pace, which will adopt and not destroy their

traditional way of living and culture” (James

1968). In every Five Year Malaysia

Development Plan, there is specific allocation

for the Orang Asli (Zainal Abidin 2005).

The development program for Orang Asli

is carried out in two phases (Ministry of Rural

and Regional Development, 2005).

Phase I, from 1954 to 1978 where the

concentration was on security aspect that is to

protect the Orang Asli from the threat and

influence of the communists. Phase II, from

1978 onwards, the thrust is on socio-economic

development of the Orang Asli.

Throughout the ninth Development Plans

(1966 to 2010) embarked by the Malayan and

later the Malaysian government, a total of

RM992 million had been allocated for Orang

Asli. In the First Plan (1966 to 1970) the

allocation was RM4.9 million and by the Ninth

Malaysia Plan (2006 to 2010) allocations

increased to RM358 million (Exchange Rate

2010: USD1.00 at RM3.30). The Department

of Orang Asli (renamed “Jabatan Hal

Ewal Orang Asli, JHEOA, webpage

www.jheoa.gov.my) in line with the National

Development Policy (1991-2000) established

four (4) objectives: to eradicate poverty by the

year 2020; reduce disparity (income,

education, health and access to essential

amenities) between Orang Asli and the

mainstream community; upgrading the Orang

Asli to be competitive; and eradicating

communicable diseases (Zainal Abidin 2008).

The development program planned by JHEOA

for the Orang Asli addresses on the various

aspects towards a balanced development,

physical and mental; provision of essential

amenities through the resettlement schemes;

collaborating with state governments on land

ownership for land development schemes;

education and skills development; planned

resettlement; economic development

programs; and social development programs.

The effectiveness of programs to alleviate

hardship of Orang Asli had been discussed in

various forums.

In 2006, JHEOA reported that the

population of Orang Asli in Peninsular

Malaysia is 141,230 living in 869 villages.


There were 323 (or 37%) villages located in

the interior (residents without regular income);

534 (or 61%) villages located close to Malay

settlements (with road infrastructure, piped

water and electricity supply and is part of

development projects); and 12 (or 2%) villages

located in urban areas (with all amnesties and

excluded from development projects).

Development status of the villages is

summarised as: 45 villages considered

developed, 425 villages partially developed

and the remaining 398 (or 46%) classified as

under developed (Zainal Abidin 2008).

Incidence of poverty within the Orang

Asli community is highest in the country.

There are 13,784 Head of Households (HoH)

or 49.5% of the total 27,841 HoH in the

country living below the national classification

for poverty (income below RM590 per month).

Of this, 8,899 (or 32%) HoH are classified as

hardcore poor. (Zainal Abidin 2008).

In the Eighth Malaysia Plan, a

nationwide Poverty Eradication Program was

introduced. The JHEOA was tasked to build

10,895 homes under the Eighth Plan and

another 12,072 under the Ninth Plan.

Bumiputra Unit Trusts (Amanah Saham

Bumiputra) were distributed to 15,820 eligible

households. The recipients may earn from the

dividends and not allowed to withdraw the

principal, worth RM5,000. Another initiative is

via direct intervention, the HoH would be

allocated with government developed palm oil

and rubber plantation (Ministry 2005).

Appendix III

Tien Ean People The Tien-Ean people living on the

Banthad mountain range are cut-off from other

aboriginal tribes located in Kedah, Perak and

Yala. The forest on the lowlands between

Banthad mountain range and the Main range

had been cleared and cultivated. Informants

estimate that the tribe consists of 100 to 120

people, living in small groups of between 15 to

30 people (similar to the report by Thonghom,

1984). They shun away from visitors and were

quick to hide thus evade detection. Contact

with the Tien Ean was established with the

help of locals who gained their trust (our

informants). These people are still leading a

nomadic lifestyle though they have become

accustomed to eating and wearing clothing

from the outside world.

According to our informants, they have

little to trade with the outside world, thus are

very dependent on donations. An interesting

feature is the annual mating ritual that had

been said to take place around the same time

(in 2010 on the same day) as the Valentine’s

Day. On this chosen day, the various groups of

the tribe gather at a location for males and

females from the tribe choose their partners –

with males wooing the women by showing off

their hunt to demonstrate ability to provide for

the family. Local Thais come to the Tien-Ean

to seek treatment on women with difficulties to

conceive.

It appears that the Thai government have

not seriously implemented any plan to develop

the Tien-Ean people. They were left to

continue with their traditional lifestyle.

According to researchers based in Mahidol

University, discussions are under way to

ensure these people are given the national

identity cards (ID). The group of Tien-Ean

respondents did inform this research team that

they did manage to obtain ID for members of

their group.

29


Bibliography

Bah Tony. Buku Sambutan Jubli Perak POASM (Silver Jubilee Celebration book of the Association of

Orang Asli in Peninsular Malaysia).

Carey, Iskandar. (1976). Orang Asli: The Aboriginal Tribes of Peninsular Malaysia. Kuala Lumpur.

Oxford University Press.

Cerruti, G. B. (1908). My Friends the Savages: Amongst the Sakais in the Malay Peninsula. Como,

Italy: Tipographia Cooperativa Comense.

Chowwanakit, Anong. (2007). Ngo Paa – Sakai: Endangered Aboriginal Tribe. Meang Phatthalung

Press. Phatthalung, Thailand. (in Thai language).

Dentan Robert K., Kirk Endicott, Alberto G. Gomes, and M. B. Hooker. (1997). Malaysia and the

Aboriginal People: A Case Study of the Impact of Development on Aboriginal Peoples.

Boston: Allyn and Bacon.

Endicott K. And Dentan R. K. (2008). Into the Mainstream or Into the Backwater? Malaysian

Assimilation of Orang Asli. In Civilizing the Margins: Southeast Asian Government Policies for

the Development of Minorities. National University of Singapore. Singapore.

Fadzil Mahamud. (2005). Isu-isu dalam Pengurusan dan Pembangunan Masyarakat Orang Asli.

Kertas Kerja dalam Persidangan Dasar Pembangunan Orang Asli Di Mas Hadapan. Awana

Genting, Pahanag, 10-12 Mac.

Hamilton, Annette. (2002). Tribal People on the Southern Thai Border: Internal Colonialism,

Minorities and the State. In Tribal Communities in the Malay World Historical, Cultural and

SocialPerspectives, Edited by G. Benjamin and C. Chou, 77-96. Singapore: ISEAS.

Holman, Dennis. (1958). Noone of the Ulu. London. Heinemenn.

JHEOA. (2006). Laporan Tahunan JHEOA 2006. Kuala Lumpur. Jabatan Hal Ehwal Orang Asli

(JHEOA).

JHEOA. (2007). Laporan Tahunan JHEOA 2007. Kuala Lumpur. Jabatan Hal Ehwal Orang Asli

(JHEOA).

Lim Hin Fui. (1997). Orang Asli, Forest and Development. Kuala Lumpur: Forest Research Institute

Malaysia.


ศศพรรณ บลมาโนช1 และคณะ2

1 คณะนเทศศาสตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต 2

บทคดยอ การศกษาครงน มวตถประสงค ดงน 1) เพอศกษาความคดเหนของประชาชนทมตอการเปนเมองมรดก

โลก อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย 2) เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลและปจจยทางสงคมกบความคดเหนของประชาชนตอการเปนเมองมรดกโลก อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย กลมตวอยางทใชในการศกษานมจานวนทงสน 153 คน เปนผทอาศยอยในเขตตาบลเวยงเชยงแสนและตาบลเวยง เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลคอแบบสอบถาม สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย การทดสอบคาไคสแควรและการคานวนคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสนเพอทดสอบสมมตฐาน

ผลการศกษาพบวา สวนใหญเหนวาอาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงรายมคณสมบตตางๆ สมควรไดรบพจารณาเปนเมองมรดกโลก แตเมองเชยงแสนมความพรอมนอยทจะเปนเมองมรดกโลก รฐไดเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในกระบวนการเปนมรดกโลกนอย การเปนเมองมรดกโลกมผลกระทบทางบวกดานวฒนธรรมและสงคม เชน ทาใหมความภาคภมใจในศลปวฒนธรรม การเปนเมองมรดกโลกทาใหวฒนธรรมทตาบลเวยงเปนแหลงเรยนรของคนในชมชนและคนจากทองถนอน เปนตน อยางไรกดผลกระทบในทางลบทสาคญไดแก การจดการแบงพนทสาหรบโครงการมรดกโลกทาใหประชาชนสญเสยกรรมสทธการเปนเจาของทดน ผลกระทบทางสงแวดลอมทอาจจะเกดขนจากการเปนมรดกโลกทสาคญไดแก การมโครงการมรดกโลกทาใหมการปรบปรงภมทศนของแหลงโบราณสถาน ทาใหตองมการปรบปรงสงกอสรางและมถนนผานโบราณสถาน เปนตน และเปนผลกระทบในทางทด หรอบวก แตประเดนผลกระทบในทางลบทสาคญ ไดแกการมโครงการมรดกโลกทาใหตองมการตดตนไมใหญซงมผลกระทบตอสงแวดลอม ผลกระทบทางเศรษฐกจทอาจจะเกดขนทสาคญทสดไดแก การมโครงการมรดกโลกทาใหสญเสยพนทหรอถกเวนคน ซงเปนผลกระทบในทางลบ สวนผลกระทบในทางบวกทสาคญไดแกการมโครงการมรดกโลกทาใหมผลกระทบตอการพฒนาทาเรอเชยงแสน โดยทผลกระทบในดานอาชพทางเกษตรกรรม ชองทางในการจบจายใชสอย รวมทงพฤตกรรมการออม ปรากฏผลระดบปานกลาง การทดสอบสมมตฐาน พบวา ปจจยดานประชากร(เพศ อาย ระดบการศกษา รายได และสถานภาพสมรส) และปจจยทางสงคม (การเปนสมาชกองคกรสวนทองถนและระดบการเปดรบขาวสารทางสอมวลชนและสอบคคล)ไมมความสมพนธตอความคดเหนตอการเปนเมองมรดกโลก อยางไรกตาม พบวา อาชพมความสมพนธอยางมนยสาคญทางสถตระดบ .05 กบความคดเหนดงกลาว

คาสาคญ : ความคดเหนของประชาชนในทองถน ความสาคญ กระบวนการ ผลกระทบ เมองมรดกโลกเชยงแสน

ความคดเหนของประชาชนในทองถนเกยวกบความสาคญ กระบวนการ และผลกระทบของการเสนอเปนเมองมรดกโลกเชยงแสน จงหวดเชยงราย Local People’s Opinions about Importance, Procedure and Impacts of the

Proposed Chiang Saen World Heritage Site, Chiang Rai Province.

ดร.ดรณ สายสทธชย, พนเอกทวศกด บญรกษา, ปรชา มนสลาย, มนตร ธนภทรพรชย, รฐพล จนทมณโชต, สมจนต วานชเสถยร, สาธต ภรมยไชย, สทธพร งามมณฑา, สดนร สนตนรนนท, และดร.สภาพร โควนฤมตร

31


Sasiphan Bilmanoch et al.

Abstract The objectives of this study were: 1) to study local people’s opinions about the

establishment of a Chiang Saen World Heritage site, in Chiang Rai Province; 2) to study the

relationships between people’s individual social background factors and attitudes toward the Chiang

Saen World Heritage site establishment. Questionnaires were used for data collection from an accidental

sample of 153 local people. The analytical methods used were frequency, percentage, and mean. Chi-

square (χ2) test and the Pearson Product Moment Correlation Coefficient (r) were used to test

hypotheses.

It was revealed that, as far as the appropriateness of the site was concerned and in general,

the majority of the sample expressed their favourable opinion on the establishment of Chiang Saen

World Heritage site. However, they were cautious about the readiness of the preparation of the site. The

local people had insufficient opportunity to participate in the process of the establishment. There would

be positive social and cultural impacts of the establishment on the locality, e.g., local people would be

proud of their culture, and the site would become a place for students to learn about ancient northern

culture. However, one of the negative impacts would be concerned with some people’s loss of land to

be allocated for the World Heritage site. Natural environmental impacts would be positive in most

cases, e.g., improvement of geographical landscape, preservation of places of historical value, and

improvement of roads as well as facilities. The main negative impact would be that some big and old

trees would have to be cut down in preparation for the World Heritage site. As regard economic

impacts, although there would be a loss of land to some local people, a change in agricultural

occupation, increasing trends in consumption, and declining rate of saving, there would be great

commercial and transportation benefits form the development of Chiang Saen Port.

Tests of hypotheses demonstrated that sex, age, education, income, and marital status, as

well as social factors (being a member of local organizations, media exposure , and interpersonal

communication) were not significantly related to the opinions of local people toward the establishment

of Chiang Saen World Heritage site in Chiang Rai Province at p = 0.05. People with different

occupations, at any rate, tended to exhibit significantly different opinion on the process of the

establishment of the World Heritage site at p = .05.

Keywords : Local people’s opinions, World Heritage, Chiang Saen


บทนา เชยงแสนเปนอาเภอหนงในจงหวดเชยงราย

มอาณาเขตตดตอ กบประเทศเ พอนบ าน คอ ประเทศเมยนมาร (สาธารณรฐสงคมนยมแหงสหภาพพมา) และสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว มพนทรวม 554 ตารางกโลเมตร มประชากรจานวน 51,748 คน มความหลากหลายทางชาตพนธ ประเพณ วฒนธรรม ม เอกลกษณโดดเดน และในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 - 2554) ซงไดระบไววา การสรางความเขมแขงของชมชนและสงคมใหเปนรากฐานทมนคงของประเทศนน มแนวทางการพฒนาโดยการเสรมสรางศกยภาพชมชนในการอยรวมกนกบทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมอยางสนตและเกอกลกน ดวยการสงเสรมสทธชมชนและกระบวนการมสวนรวมของชมชนในการสงวน อน ร ก ษ ฟน ฟ พฒนา ใชประโยชนและเ พมประสทธภาพการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถน โดยเฉพาะอยางยง การจดการสงแวดลอมของชมชนเมองและเสรมสรางขดความสามารถและองคความรขององคกรปกครองสวนทองถน นอกจากน ต าม ค าแถลงน โยบายของคณ ะ ร ฐ ม น ต ร น า ย อ ภ ส ท ธ เ ว ช ช า ช ว ะ นายกรฐมนตร แถลงตอรฐสภา เมอวนจนทรท 29 ธนวาคม 2551 รฐบาลจะดาเนนนโยบายปรบโครงสรางเศรษฐกจ ภาคการทองเทยวและบรการ เนนการพฒนาแหลงทองเทยวทงของรฐและเอกชนโดยรกษาและพฒนาแหลงทองเทยวเดมทมอยแลว ทงแหลงทองเทยวทางธรรมชาต ประวตศาสตร วฒนธรรม และแหลงทองเทยวทมนษยสรางขน โดยเชอมโยงกบวถชวตของชมชน นโยบายดงกลาวสอดคลองอยางยงกบทศทางการพฒนาของจงหวด

เชยงรายทมวสยทศนจงหวด คอ “เชยงรายประตทองของวฒนธรรมลานนาและการคาสสากล” ซงใหความสาคญในเรองวฒนธรรมลานนาและเนนแหลงทองเทยวเชงนเวศ สขภาพ ประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม รวมทงยทธศาสตรพฒนาและสงเสรมการทองเทยวจงหวดเชยงรายของสานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดเชยงรายยงไดกาหนดวสยทศนวา “เชยงรายเปนศนยกลางการทองเทยวของลานนา” และมนโยบายพฒนาแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร : เมองเวยงเกา เชยงแสนและเวย งกาหลง ส มรดกโลก โดยส านกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดเชยงราย มแผนการดาเนนการโครงการพฒนาโบราณสถานอารยธรรมลานนา ระหวางป พ.ศ. 2552 – 2555

เมอวนท 16 มถนายน พ.ศ. 2530 คณะ รฐมนตรไดมมตใหประเทศไทยเขารวมเปนภาคในอนสญญา คมครองมรดกทางวฒนธรรมและธรรมชาตของโลก และเหนชอบใหนาเสนอแหลงมรดกทางวฒนธรรมและธรรมชาตของไทยรวม 6 แหลง เพอบรรจไวในบญชรายชอแหลงมรดกโลก และเปนแหลงมรดกทางวฒนธรรม จานวน 3 แหง ไ ด แ ก แ หล ง โ บ ร าณคด บ า น เ ช ย ง อ ทย านประวตศาสตรส โขทย อทยานประวตศาสตร ศรสชนาลย อทยานประวตศาสตรกาแพงเพชร และอทยานประวตศาสตรพระนครศรอยธยา ในระหวางป พ.ศ. 2533 – 2535 รฐบาลไดแตงตงคณะ กรรมการแหงชาตวาดวยอนสญญาคมครองมรดกโลกขน เพอดาเนนงานตางๆ ใหเปนไปตามขอผกพนของอนสญญาคมครองมรดกทางวฒนธรรมและธรรมชาตของโลก และคณะกรรมการมรดกโลกไดสงผ เชยวชาญมาตรวจสอบขอเทจจรง และศกยภาพของแหลงมรดกทางวฒนธรรมดงกลาว กระทงไดประกาศให เปนแหลงมรดกโลกทาง

33


วฒนธรรม ภ า ย ห ล ง ก า ร ป ร ะ ก า ศ ก ล มโบราณสถานหลายแหงเปนแหลงมรดกโลกทางวฒนธรรม ทาใหหนวยงานราชการทมสวนเกยวของกบการอนรกษและพฒนาเมองเชยงแสน เรมกาหนดทศทาง การพฒนาเมองเชยงแสนในแนวทางดงกลาว รวมทงสนบสนนงบประมาณสาหรบแผนงานการอนรกษและพฒนาโบราณสถานทมศกยภาพเพยงพอทจะดาเนนการตามขนตอน เพอประกาศเปนแหลงมรดกทางวฒนธรรมในอนาคต ในป พ.ศ. 2538 หนวยศลปากรท 4 กรมศลปากร จงหวดเชยงใหม ไดจดทาแผนแมบทโครงการบรณะและอนรกษเมองประวตศาสตรเชยงแสน อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย ภายหลงจากการเตรยมขอมลและประชมเชงปฏบตการหลายครง ในระหวางป พ.ศ. 2536 – 2538 และ ไ ด บ ร ร จ โ ค ร ง ก า ร บ รณะแล ะอน ร ก ษ เ ม อ งประวตศาสตรเชยงแสน ไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 6 เปนตนมา การดาเนนการดงกลาว ทาใหโบราณสถานหลายแหงกลายเปนแหลงทองเทยวทางประวตศาสตร อาเภอเชยงแสนไดรบการพฒนาในฐานะเมองทองเทยวสาคญของจงหวดเชยงราย จนกระทงปจจบน อาเภอเชยงแสน เปนเมองประวตศาสตรทสาคญแหงหนงของภาคเหนอ มรองรอยของเมองโบราณทเหนในปจจบน ซงสนนษฐานวาสรางขนเมอป พ.ศ. 1871 เพอเปนเมองหนาดานควบคมเสนทางคมนาคมในแมนาโขงระหวางเมองเชยงแสน ลานชาง และเชยงรง รวมทงหวเมองตางๆ ทตงอยรมฝงแมนาโขง ในบรเวณซงเชอวาเปนทตงของเมองหรญนครเงนยาง เมองเชยงแสน นาจะเปนเมองโบราณแหงเดยวของภาคเหนอตอนบนทยงปรากฏหลกฐานทางดานกายภาพของเมองและเอกสาร อ า ง อ ง ท ค อน ข า งสมบ ร ณ ป จ จ บ น

โบราณสถานเหลานสวนใหญยงเปนศาสนสถานทใชประโยชนอย และมความสาคญตอวถชวตความเปนอยของประชาชน และบางแหงเปนซากโบราณสถานทจาเปนตองดาเนนการศกษาและอนรกษตอไป ดงนน เมองเชยงแสนจงไมได เปนเมองประวตศาสตรทสาคญสาหรบคนเชยงแสนและประเทศไทยเทานน หากแตยงมความสาคญในระดบภมภาคอกดวย อยางไรกตาม ตลอดระยะเวลาหลายปทผานมา การดาเนนการของหนวยงานราชการทเกยวของกบการอนรกษและพฒนาเมองเชยงแสน เนนการพฒนาดานกายภาพของโบราณสถาน และการพฒนาระบบสาธารณปโภคและคมนาคมภายในเมอง เนองจากแตละหนวยงานดาเนนการแบบแยกสวนตามภารกจ ไมไดบรณาการใหเกดแผนแมบทการอนรกษและพฒนาทมประสทธภาพ อกทง แผนงานโครงการทเกดขนในระยะแรกไมไดศกษาความเปนไปไดกอนการดาเนนโครงการ และไมไดเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการวางแผนและออกแบบ รวมทงขาดการศกษาผลกระทบสงแวดลอม และยงไมมการประชาสมพนธเพอสรางความรความเขาใจทถกตองอยางเพยงพอและตอเนอง สงผลใหเกดความลาชาเสยหายและเกดความคดเหนทหลากหลายตอการอนรกษและพฒนาเมองเชยงแสน แมวาการดาเนนการทจาเปนตามแผนงานโครงการของหนวยงานทเกยวของจะมเปาหมายและทศทางทชดเจนในการสนบสนนใหเปนเ มองมรดกโลก ภายใตสภาพแวดลอมยคโลกาภวฒนไดสงผลใหมการตอตานจากประชาชนบางกลมในพนท เนองจากความกลวในความไมแนนอนหรอขอสงสยในสง ทจะเกดขนใหมและแตกตางไปจากวถชวตดงเดม หรอความกงวลในเรองทรพยากรทตองใชเพมเตมทงทเปนรปธรรม


และนามธรรม รวมถงความมนคง ผลประโยชน และอานาจทมอยเดมอาจลดลง ด งน น การร บทราบความ คด เห นของประชาชนทมตอการเปนเมองมรดกโลกของอาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย จงเปนเสมอนกระจกทสะทอนภาพบางแงมมของเมองเชยงแสนภายใตแผนงานโครงการทออกแบบและดาเนนการ โดยหนวยงานราชการทมสวนเกยวของกบการอนรกษและพฒนาเมองเชยงแสน และอาจเปนจดเรมตนของการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาเศรษฐ กจ ส งคม ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมอยางสมดล มนคงและยงยน ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และสอดคลองกบความตองการของประชาชนอยางแทจรงตอไปในอนาคตอนใกล

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาความคดเหนของประชาชนทมตอการเปนเมองมรดกโลก อาเภอเชยงแสน จงหวด เชยงราย 2. เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล และปจจยทางสงคมกบความคดเหนของประชาชนตอการเปนเมองมรดกโลก อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

วธการวจย การศกษาวจยครงน ดาเนนการศกษา 2 แบบ คอ 1. การวจยศกษา (Documentary research) เปนการศกษารวบรวมขอมลจากเอกสารตางๆ ทงทเปนทฤษฎ แนวความคด และผลงานวจยทเกยวกบความคดเหนของประชาชนทมตอการเปนเมองมรดกโลกของอาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย ซงเปน

ขอคดเหนและเปนปญหาทสาคญทสงผลกระทบตอประชาชนทอาศยอยในแนวพนททจะกาหนดใหเปนเขตมรดก โลก ท งทา งด านวฒนธรรม ส ง คม สงแวดลอม และเศรษฐกจ ในการศกษาวจยในครงน คณะผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวกบอาเภอเชยงแสนในระยะเวลาทผานมาไมเกน 5 ป เพอทจะไดมการกาหนดประเดนและหวขอของปญหาทเกยวของ เพอใหครอบคลมเกยวกบความคดเหนของประชาชนตอการเปนเมองมรดกโลกของอาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย 2. การวจยเชงสารวจ (Survey research) ใชแบบสอบถามสาหรบใหกลมตวอยางทาการตอบ ประกอบกบการสมภาษณผ ร และเจาหนา ท ทเกยวของ เพอใหเหนภาพและเขาใจในเรองทศกษามากขน ประชากรและตวอยาง

ประชากรทนาใชศกษาเปน ประชาชนทอาศยอยในบรเวณทอยในพนทกาหนดของการเปนโครงการมรดกโลกในอาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย และอาศยอยในทองทตาบลเวยง (เขตทองทเทศบาลตาบลเวยงเชยงแสนและองคการบรหารสวนตาบลเวยง รวมทงประชาชนทอาศยอยในพนทรศมประมาณ 200 เมตร จากแนวกาแพงเมองเกาของเมองประวตศาสตรเชยงแสน กลาวคอ กาหนดพนทเขตเทศบาลตาบลเวยงเชยงแสน จานวน 2 หมบาน (หมท 2 และ 3) และเขตองคการบรหารสวนตาบลเวยง อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย จานวน 3 หมบาน (หมท 3, 6 และ 9) จานวนประชากรทงสน 2,580 คนขนาดกลมตวอยางจานวน 153 คน ไดมาจากการคานวณขนาดตวอยางตามสตรสถตดวยโปรแกรม Excel ความเชอมนทระดบ 95% และเกบรวบรวมขอมล

35


โดยใชแบบสอบถามสมภาษณหวหนาครวเรอนหรอตวแทนในพนทโครงการจานวน 100 คน และนอกพนทโครงการจานวน 53 คน โดยผใหญบานหรอตวแทนเปนผน าทาง การเลอกตวอย างแบบอบตการณ (Accidental sampling) เครองมอทใชในการวจย แบบสอบถามแบงออกเปน 3 ตอนดงน 1. ลกษณะทวไปของ ปจจยสวนบคคล ไดแก - ขอมลสวนบคคล ประกอบดวย เพศ อาย ระดบ

การศกษา สถานภาพ อาชพ และรายได - สถานภาพทางสงคม ประกอบดวย ลกษณะของ ต าแหน งทางการ เ มองระดบ ทอง ถนของประชาชนทสารวจในระยะเวลาททาการสารวจและเกบขอมล

- การรบรขอมลขาวสารของประชาชนททาการ ส า ร ว จ ปร ะกอบด ว ย แหล ง ข อ ม ลจ ากสอมวลชน ไดแก วทย โทรทศน หนงสอพมพ และทางสออนๆ เชน อนเตอรเนต เปนตน และแหลงขอมลจากสอบคคล ไดแก จากเจาหนาทรฐ เจาหนาทองคกรสวนทองถน ผนาชมชน เปนตน

2. ความคดเหนตอการเปนเมองมรดกโลก อาเภอ เชยงแสน จงหวดเชยงราย ไดแก - ความสาคญตอการเปนเมองมรดกโลก - กระบวนการเปนเมองมรดกโลก - ผลกระทบทอาจจะเกดขนจากการเปนเมอง

มรดกโลก อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย ในดานผลกระทบทางวฒนธรรมและสงคมผลกระทบทางสงแวดลอม และผลกระทบทางเศรษฐกจ

3. การทดสอบขอมลแบบสอบถาม ทสรางขนตามแนวคดทฤษฎทเ กยวของและไดใหผ เชยวชาญตรวจสอบความถกตอง การครอบคลมและความตรงของเนอหา (Content validity) แลวนาไปทดสอบความเชอถอได (Reliability) กบกลมประชากรทมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยาง แลวนามาคานวณหาคาความนาเชอถอไดของขอมล โดยหาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Alpha

Coefficient’s Cronbach) = 0.957 วธวเคราะหขอมล

วเคราะหขอมลจากแบบสอบถามทงหมด ซงมคาถามเปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating

Scale) ของ Likert หากประเดนขอความ (Item) เปนเชงบวกใหคะแนน ดงน

3 หมายถง มระดบเหนดวยมาก 2 หมายถง มระดบเหนดวยปานกลาง 1 หมายถง มระดบเหนดวยนอย หากประเดนขอความ (Item) เปนเชงลบให

คะแนน ดงน 3 หมายถง มระดบเหนดวยนอย

2 หมายถง มระดบเหนดวยปานกลาง 1 หมายถง มระดบเหนดวยมาก การวเคราะหขอมล ทาการวเคราะหขอมล

ตามวตถประสงค - วเคราะหขอมลปจจยสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา สถานภาพสมรส อาชพ รายได และสถานภาพสงคม จากคารอยละและคาเฉลย

- ว เคราะหความสมพนธระหวางความคดเหนตอการเปนเมองมรดกโลกของอาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย ในดานตามความสาคญ ขนตอน กระบวนการ


การเปนเมองมรดกโลก ผลกระทบดานวฒนธรรมและสงคม ส งแวดลอมและเศรษฐกจ กบ เพศ อาย รายได อาชพ การศกษา สถานภาพสมรส และส ถ านภ าพท า ง ส ง ค ม โ ด ยทดสอบความสมพนธระหวางตว แปรอสระกบตวแปรตามดวย Chi-square ( χ

2 ) และ

Pearson product moment correlation

coefficient ( r ) ทระดบนยสาคญ 0.05 คาจากดความเชงปฏบตการ (Operational

definition)

การรบร ขอมลขาวสาร หมายถง กระบวนการทประชาชนแตละคนเลอก ประมวล และตความขอเทจจรงเกยวกบบคคล สงของ หรอ เหตการณทมความหมายและคาบอกเลาเรองราวทวไป ผานสอหรอตวกลางในการนาสง หรอ ถายทอด โดยมปรมาณความบอยครงแตกตางกน ความคดเหนตอการเปนเมองมรดกโลก หมายถง การแสดงออกดานความรสกตอการจดตงเปนเมองมรดกโลกของประชาชนทอาศย และ/หรอมททากนอยในเขตพนทโครงการมรดกโลกและผทอยอาศยในรศม 200 เมตร จากทตงโครงการฯ ในดานความส า คญ ขนตอนกระบวนการ และผลกระทบตอการเปนเมองมรดกโลก ความคดเหนตอความสาคญ หมายถง การแสดงออกดานความเหนโดยการระบถงความสาคญของเมองเชยงแสนในฐานะเมองประวตศาสตรแหงหนงทมความสาคญตอประวตศาสตรโลก มรองรอยหลกฐานทแสดงการต ง ถนฐานทม เอกลกษณเฉพาะตว รวมทงสภาพแวดลอมและวถชวต ทจาเปนตองอนรกษ ความคดเหนตอกระบวนการ หมายถง การแสดงออกดานความเหนโดยการระบกระบวนการ

ปฏบต/การดาเนนการทนาไปสการเปลยนแปลงอยางมระบบและระเบยบ เพอการเปนมรดกโลก ซงประกอบดวย การสารวจ การมสวนรวมของประชาชนในทองถน แนวทางการจดการ การว า ง แผน หน ว ย ง าน ท ร บ ผ ดช อบ แล ะกา รประชาสมพนธ ความคดเหนตอการมสวนรวม หมายถง การแสดงออกดานความเหนโดยการระบบทบาทของบคคลและองคกรตางๆ ในชมชน เชน ผนาชมชน หรอสมาชกชมชน ทอาศย และ/หรอมททากนอยในเขตพนทโครงการมรดกโลกและผ ทอยอาศยในรศม 200 เมตร จากทตงโครงการฯ มารวมกนดาเนนการดานการวางแผน การดาเนนงาน และการตดตามประเมนผล เพอทาใหกระบวนการในการเปนเมองมรดกโลกเชยงแสนดาเนนไปได ความคดเหนตอผลกระทบ หมายถง การแสดงออกดานความเหนโดยการระบผลอนเกดขนจากการททาใหเชยงแสนเปนเมองมรดกโลก ทเกดขนกบประชาชนทอาศย และ/หรอมททากนอยในเขตพนทโครงการมรดกโลกและผทอยอาศยในรศม 200 เมตร จากทตงโครงการฯ ทงทางดานวฒนธรรมและสงคม สงแวดลอม และเศรษฐกจ ผลกระทบด าน วฒนธรรมและส งคม หมายถง ผลอนเกดขนจากการททาใหเชยงแสนเปนเมองมรดกโลกทมตอศลปวฒนธรรม ภาพลกษณ แหลงเรยนร กรรมสทธการถอครองพนท ความคดเหนของชมชน การคมนาคม สาธารณปโภคและวถชวตชมชน ผลกระทบดานสงแวดลอม หมายถง ผลอนเกดขนจากการททาใหเชยงแสนเปนเมองมรดกโลกทมตอการเปลยนแปลงของพชทองถน สงกอสราง ภมทศน การตดตนไม และมลภาวะสงแวดลอม

37


ผลกระทบดานเศรษฐกจ หมายถง ผลอนเกดขนจากการททาใหเชยงแสนเปนเมองมรดกโลกทมตอการเพมขนของรายได คาครองชพ การพฒนาทาเรอ การประกอบอาชพดานการเกษตรกรรม การจบจาย การออม แรงงานอพยพ และการสญเสยหรอถกเวนคนพนท ผลการวจย 1. ลกษณะทางประชากรและสถานภาพทางสงคมของกลมตวอยาง จากกลมตวอยาง ทงหมด 153 คน เปนเพศชายมากกวาเพศหญง (รอยละ 60.8 : 39.2) เมอจาแนกตามกลมอาย พบวามอายในชวง 50 – 59 ป (รอยละ 25.5) รองลงมาคอชวง 40 – 49 ป (รอยละ 23.5) โดยกลมตวอยางมอายเฉลย 44.06 ป และเมอพจารณาระดบการศกษาของกลมตวอยาง พบวาสดสวนของผทไดรบการศกษาระดบปรญญาตรและสงกวา ใกลเคยงกบระดบประถมการศกษาและตากวา (รอยละ 37.9 : 37.3) กลมตวอยางสวนใหญมสถานภาพสมรส (รอยละ 67.1) กวารอยละ 50 ของกลมตวอยางประกอบอาชพรบจางและธรกจสวนตว รายไดเฉลยตอเดอนนอยกวา 4,650 บาท และ 4,650 – 13,949 บาทมจานวนใกลเคยงกนคอ รอยละ 35.9 และ 35.3 ) สาหรบสถานภาพทางสงคมของประชากรในชมชน พบวาสวนใหญไมมตาแหนงในองคกรปกครองสวนทองถน (รอยละ 84.3) 2. การรบรขอมลขาวสารเกยวกบการเปนเมองมรดกโลก การรบขอมลขาวสารจากสอมวลชน พบวาสอมวลชนทกลมตวอยางเปดรบบอยมาก คอ โทรทศน (รอยละ 46.4) และรองลงมา คอ วทย ทกลมตวอยางเปดรบนาน ๆครง (รอยละ 36.6) และกลมตวอยางสวนใหญไมเคยไดรบขอมลจากสอมวลชนอน (รอยละ 81.7) สวนการรบขอมลขาวสารจากสอบคคล พบวารอยละ

48.4 และ 39.9 ของกลมตวอยางไมเคยไดรบขอมลจากเจาหนาทรฐและผนาชมชน แตอยางไรกตามรอยละ 37.9 และรอยละ 34 ไดรบขอมลจากเจาหนาทองคกรสวนทองถนและผนาชมชนนาน ๆครง 3. ความคดเหนตอความสาคญของการเปนเมองมรดกโลก ขอมลในตารางท 1 แสดงวาสวนใหญของกลมตวอยาง (รอยละ 56.4) ไดรบรและเขาใจเกยวกบการจดตงเมองเชยงแสนเปนเมองมรดกโลก ความเหนทสมควรให อ.เชยงแสน เปนเมองมรดกโลกยงกากง (รอยละ 34.5 เหนดวยมาก แตรอยละ 37.2 เหนดวยนอย) ความเหนโดยสรปสวนใหญ (รอยละ 45.9) เหนวาเมองเชยงแสนมความพรอมนอยทจะเปนเมองมรดกโลก อยางไรกดสวนใหญเหนวาอาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงรายมคณสมบตตางๆสมควรไดรบพจารณาเปนเมองมรดกโลก เชนความเกาแก ต.เวยง ซงเปนเมองทมสถาปตยกรรมโดดเดน เปนเมองประวตศาสตร มความสงบเงยบและความสนโดษ เปนตน 4. ความคดเหนตอกระบวนการเปนมรดกโลก ตารางท 2 นาเสนอความคดเหนตอกระบวนการเปนมรดกโลก พบวาสวนใหญ (รอยละ42.8) เหนวาหนวยงานทรบผดชอบหลกควรเปนกรมศลปากร การทาโครงการเมองมรดกโลกควรใหประชาชนในทองถนเขามามสวนรวม และขอทมคาความถตาสด (รอยละ 17.3) และมคาเฉลยตาสด (1.84) ไดแก สดสวนของการใชประโยชนทดนสาหรบโบราณสถานและทอยอาศยมความเหมาะสม โดยสวนใหญ (รอยละ 49.3) เหนวามความเหมาะสมปานกลาง รฐไดเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมนอย (รอยละ 44.9) การทาโครงการเมองมรดกโลกควรใหประชาชนในทองถนเขามามสวนรวม (รอยละ 56.0) โดยการรวมแสดงความคดเหน และการวางแผน


ตารางท 1 ความสาคญตอการเปนเมองมรดกโลก อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

ระดบความคดเหน ทานเหนดวยกบคาถามเหลานในระดบใด

มาก ปานกลาง นอย S.D.

1. ไดรบรและเขาใจเกยวกบการจดตงเมองเชยงแสนเปนเมองมรดกโลก

17 (11.4)

84 (56.4)

48 (32.2)

1.79 0.629

2. มความเกาแกสมควรไดรบพจารณาเปนเมองมรดกโลก

2.1 ทานเหนวา ต.เวยง เปนเมองประวตศาสตร

88 (60.7)

37 (25.5)

20 (13.8)

2.47 0.727

2.2 ทานเหนวา ต.เวยง ซงเปนเมองทมสถาปตยกรรมโดดเดน

86 (59.7)

48 (33.3)

10 (6.9)

2.53 0.625

3. ความสงบเงยบและความสนโดษของเมองเชยงแสนควรเปนเกณฑในการพจารณาคดเลอกเปนเมองมรดกโลก

61 (41.2)

50 (33.8)

37 (25)

2.16 0.8

4. ความเปนอยของประชาชนใน อ.เชยงแสนควรไดรบการพจารณาเปนเมองมรดกโลก

39 (26.4)

57 (38.5)

52 (35.1)

1.91 0.782

5. เหนสมควรให อ.เชยงแสน เปนเมองมรดกโลก

50 (34.5)

41 (28.3)

54 (37.2)

1.97 0.849

6. เมองเชยงแสนมความพรอมทจะเปนเมองมรดกโลก

37 (25.3)

42 (28.8)

67 (45.9)

1.79 0.821

คาเฉลย 2.09 0.75

39


ตารางท 2 กระบวนการการเปนเมองมรดกโลกของ อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย



1. การสารวจสภาพโบราณสถานโดยเจาหนาทของรฐมความเหมาะสมในระดบใด

37 (24.3)

71 (46.7)

44 (28.9)

1.95 0.731

2. แนวทางในการปรบปรงภมทศนมความเหมาะสม 33 (21.9)

75 (49.7)

43 (28.5)

1.93 0.709

3. สดสวนของการใชประโยชนทดนสาหรบโบราณสถานและทอยอาศยมความเหมาะสม

26 (17.3)

74 (49.3)

50 (33.3)

1.84 0.696

4. ทานคดวาหนวยงานทรบผดชอบหลกควรเปนเจาหนาททองถน

52 (34.7)

52 (34.7)

46 (30.7)

2.04 0.81

5. ทานคดวาหนวยงานทรบผดชอบหลกควรเปน กรมศลปากร

65 (42.8)

52 (34.2)

35 (23)

2.2 0.789

6. การประชาสมพนธเกยวกบการดาเนนการสการเปนเมองมรดกโลกททาใหประชาชนเขาถงอยางเหมาะสม

1. สอมวลชน 41 44 55 1.9 0.825

(29.3) (31.4) (39.3)

2. สอบคคล 40 50 52 1.92 0.803

(28.2) (35.2) (36.6)

7. รฐไดเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวม 26 (17.7)

55 (37.4)

66 (44.9)

1.73 0.745

8. การทาโครงการเมองมรดกโลกควรใหประชาชนในทองถนเขามามสวนรวม

79 (56.0)

31 (22.0)

31 (22.0)

2.34 0.818

9. ความเหมาะสมของการมสวนรวมของประชาชนในแตละขนตอน

1. การรบฟงความคดเหน 56 46 46 2.07 0.83

(37.8) (31.1) (31.1)

2. การวางแผน 53 35 56 1.98 0.873

(36.8) (24.3) (38.9)

คาเฉลย 1.99 0.78


ตารางท 3 ผลกระทบทางวฒนธรรมและสงคมทอาจจะเกดขนจากการเปนมรดกโลก อาเภอ เชยงแสน จงหวดเชยงราย



1. การเปนเมองมรดกโลกทาใหทานมความภาคภมใจในศลปวฒนธรรม

86

(56.2)

41

(30.1)

21

(13.7)

2.42 0.723

2. การเปนเมองมรดกโลกเปนการสรางภาพลกษณทดของชมชน

78

(51.0)

46

(33.3)

24

(15.7)

2.35 0.739

3. การเปนเมองมรดกโลกทาใหวฒนธรรมท ต.เวยง สามารถเปนแหลงเรยนรของคนในชมชนและทองถนอน

84

(54.9)

47

(34.6)

16

(10.5)

2.44 0.678

4. การจดการแบงพนทสาหรบโครงการมรดกโลกทาใหประชาชนสญเสยความเปนกรรมสทธการเปนเจาของพนท

79

(51.6)

52

(38.6)

15

(9.8)

1.58 0.665

5. การคนพนทใหเปนสถานทของโครงการมรดกโลกเปนการเสยสละแกสวนรวม

58

(37.9

46

(35.3)

41

(26.8)

1.89 0.799

6. การมโครงการมรดกโลกทาใหชมชนมความคดเหนทแตกตางกน

58

(37.9)

64

(45.8)

25

(16.3)

1.78 0.707

7. การมโครงการมรดกโลกทาใหชมชนมความสมครสมานสามคค

39

(25.5)

54

(40.5)

52

(34.0)

1.92 0.769

8. การมโครงการมรดกโลกทาใหคมนาคมในพนทมความสะดวกขน

56 (36.6)

57 (41.8)

33 (21.6)

2.15 0.75

9. การมโครงการมรดกโลกทาใหมสาธารณปโภคมากขน

44 (28.8)

56 (47.1)

37 (24.2)

2.05 0.729

คาเฉลย 2.06 0.73

41


ตารางท 4 ผลกระทบทางสงแวดลอมทอาจจะเกดขนจากการเปนมรดกโลก อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย



1. การมโครงการมรดกโลกทาใหมการสญเสยพชทองถน

42

(27.5)

52

(41.2)

48

(31.4)

2.04 0.768

2. การมโครงการมรดกโลกทาใหตองมการปรบปรงสงกอสรางและมถนนผานโบราณสถาน

71

(46.4)

57

(42.5)

17

(11.1)

1.65 0.673

3. การมโครงการมรดกโลกทาใหมการปรบปรงภมทศนของแหลงโบราณสถาน

89

(64.7)

43

(28.1)

11

(7.2)

2.58 0.625

4. การมโครงการมรดกโลกทาใหตองมการตดตนไมใหญซงมผลกระทบตอสงแวดลอม

69

(45.1)

47

(35.9)

29

(19)

1.74 0.759

5. การมโครงการมรดกโลกทาใหเกดมลภาวะสงแวดลอม

47

(41.2)

48

(37.3)

49

(32)

2.01 0.795

6. การมโครงการมรดกโลกทาใหวถชวตของชมชนเปลยนแปลง

77

(50.3)

56

(41.2)

13

(8.5)

2.22 0.707

คาเฉลย 2.04 0.72


ตารางท 5 ผลกระทบทางเศรษฐกจทอาจจะเกดขนจากการเปนมรดกโลก อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย



1. การมโครงการมรดกโลกทาใหมผลกระทบกบการพฒนาทาเรอเชยงแสน

57

(38.0)

55

(36.7)

38

(25.3)

2.13 0.788

2. การมโครงการมรดกโลกทาใหอาชพทางเกษตรกรรมทองถนลดนอยลง

45

(30.0)

57

(38.0)

48

(32.0)

2.02 0.79

3. การมโครงการมรดกโลกทาใหมชองทางในการจบจายใชสอยมากขน

57

(38.8)

62

(42.2)

28

(19.0)

1.8 0.737

4. การมโครงการมรดกโลกทาใหมพฤตกรรมการออมนอยลง

44

(29.7)

66

(44.6)

38

(25.7)

1.96 0.746

5. การมโครงการมรดกโลกทาใหสญเสยพนทหรอถกเวนคนในการถอครองพนท

90

(60.4)

45

(30.2)

14

(9.4)

1.49 0.664

คาเฉลย 1.88 0.75

43


5. ความคดเหนตอผลกระทบทอาจจะเกดขนจากการเปนเมองมรดกโลก 5.1 ดานวฒนธรรมและสงคม จากขอมลในตารางท 3 กลมตวอยางเหนวาการเปนเมองมรดกโลกมผลกระทบทางบวกดานวฒนธรรมและสงคม เชน ทาใหมความภาคภมใจใน ศลปวฒนธรรม (รอยละ 56.2) การเปนเมองมรดกโลกทาใหวฒนธรรมทตาบลเวยงเปนแหลงเรยนรของคนในชมชนและคนจากทองถนอน (รอยละ 54.9) และการเปนเมองมรดกโลกเปนการสรางภาพลกษณทดของชมชน (รอยละ 51.0) เปนตน อยางไรกดผลกระทบในทางลบทสาคญไดแก การจดการแบงพนทสาหรบโครงการมรดกโลกทาใหประชาชนสญเสยกรรมสทธการเปนเจาของทดน (รอยละ 51.6) แตกยงตระหนกดวาการคนพนทใหเปนสถานทของโครงการมรดกโลกเปนการเสยสละแกสวนรวม (รอยละ37.9) 5.2 ดานสงแวดลอม ผลกระทบทางสงแวดลอมทอาจจะเกดขนจากการเปนมรดกโลก อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย ในตารางท 4 ทสาคญไดแก การมโครงการมรดกโลกทาใหมการปรบปรงภมทศนของแหลงโบราณสถาน (รอยละ 64.7) การมโครงการมรดกโลกทาใหตองมการปรบปรงสงกอสรางและมถนนผานโบราณสถาน (รอยละ 46.4) เปนตน และเปนผลกระทบในทางทด หรอบวก แตประเดนผลกระทบในทางลบทสาคญ ไดแกการมโครงการมรดกโลกทา ใหต อง มการตดตน ไ ม ใหญซ ง มผลกระทบตอสงแวดลอม (รอยละ 45.1)

5.3 ดานเศรษฐกจ ตารางท 5 นาเสนอความคดเหนในดานผลกระทบทางเศรษฐกจทอาจจะเกดขนจากการเปนเมองมรดกโลก ของอาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย จะเหนไดวาทสาคญทสดไดแก การมโครงการมรดกโลกทาใหสญเสยพนทหรอถกเวนคน (รอยละ 60.4) ซงเปนผลกระทบในทางลบ สวนผลกระทบในทางบวกทสาคญไดแก การมโครงการมรดกโลกทาใหมผลกระทบตอการพฒนาทาเรอเชยงแสน โดยทผลกระทบในดานอาชพทางเกษตรกรรม ชองทางในการจบจายใชสอย รวมทงพฤตกรรมการออม ปรากฏผลระดบปานกลาง 6. ผลการทดสอบสมมตฐาน การทดสอบสมมตฐานโดย Pearson

product moment correlation coefficient ( r )

พบวาไมมความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลและปจจยทางสงคมกบความคดเหนของประชาชนตอการเปนเมองมรดกโลก อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย อยางมนยสาคญทระดบ 0.05 ยกเวนอาชพซงนาเสนอในตารางท 6 ซงพบวาผมอาชพรบราชการ มความคดเหนแตกตา งจากผ ไ ม เปนขาราชการ ในดานกระบวนการเปนเมองมรดกโลก และในด านผลกระทบด าน เศรษฐ กจอย า ง มนยสาคญ (p = 0.021, p = 0.015, และ p = 0.018 ตามลาดบ)


ตารางท 6 ความสมพนธระหวางอาชพกบระดบความคดเหนตอการเปนเมองมรดกโลกของ อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

ระดบความคดเหน ประเดนความคดเหน

นอย ปานกลาง มาก χχχχ

2 p-value

1. ความสาคญ 2.860 0.239

8 14 17 รบราชการ

(20.5) (35.9) (43.6)

29 50 32 ไมไดรบราชการ

(26.1) (45.0) (28.8)

37 64 49 รวม

(24.7) (42.7) (32.7)

2. กระบวนการเปนเมอง มรดกโลก

7.721

0.021*


(20.5) (38.5) (41.0)


(35.4) (45.1) (19.5)

รวม 48 66 38

(31.6) (43.4) (25.0)

3. ผลกระทบทาง วฒนธรรมและสงคม 0.940 0.988


(7.7) (84.6) (7.7)


(6.1) (89.5) (4.4)

10 135 8 รวม

(6.5) (88.2) (5.2)

45


ตารางท 6 (ตอ) ความสมพนธระหวางอาชพกบระดบความคดเหนตอการเปนเมองมรดกโลกของ อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

ระดบความคดเหน ประเดนความคดเหน

นอย ปานกลาง มาก χχχχ

2 p-value

4. ผลกระทบทาง สงแวดลอม

1.977

0.372

1 33 5 รบราชการ (2.6) (84.6) (12.8)


(4.4) (89.5) (6.1)

6 135 12 รวม

(3.9) (88.2) (7.8)

5. ผลกระทบทาง เศรษฐกจ

8.344

0.015*

2 33 4 รบราชการ (5.1) (84.6) (10.3)


(23.7) (72.8) (3.5)

29 116 8 รวม

(19.0) (75.8) (5.2)

ผลกระทบทกดาน 8.089 0.018*

รบราชการ 4 28 6

(10.5) (73.7) (15.8)

ไมไดรบราชการ 10 92 3

(9.5) (87.6) (2.9)

รวม 14 120 9

(9.8) (83.9) (6.3)


สรปและการอภปรายผล 1. ความสาคญตอการเปนเมองมรดกโลก กลมตวอยางทงหมด เปนผ ทมบานเรอนอาศยอยในบรเวณเขตโครงการการเปนเมองมรดกโลก จงมความรกและความผกพนกบถนทอยอาศยเปนอยางมาก กลมตวอยางสวนใหญเหนวา อาเภอเชยงแสนเปนเมองประวตศาสตรทมสถาปตยกรรมโดดเดนมความสงบเงยบและสนโดษ และมการรบรและเขาใจเกยวกบการจดตงเมองเชยงแสนเปนเมองมรดกโลกนอยมากและเหนวาเมองเชยงแสนยงไมมความพรอมทจะเปนเมองมรดกโลก 2. ขนตอนกระบวนการเปนเมองมรดกโลก กลมตวอยางสวนใหญเหนวา แนวทางในการปรบปรงภมทศนและการใชประโยชน ทดนส าหร บ โบราณสถานและ ทอย อ า ศย มความเหมาะสมนอย สวนหนวยงานหลกทรบผดชอบ กลมตวอยางสวนใหญเหนวา กรมศลปากรควรเปนหนวยงานหลกในการรบผดชอบมากกวาองคกรหรอเจาหนาททองถน เนองจากกรมศลปากรเปนองคกรทมความรความเขาใจในโครงการมรดกโลกดกวาหนวยงานอนๆ สาหรบการรบรขาวสารเกยวกบโครงการเมองมรดกโลก กลมตวอยางเหนวาการประชาสมพนธทางสอมวลชนและสอบคคลยงอยในระดบปานกลาง และควรเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในขนตอนการแสดงความคดเหนและการวางแผนโครงการ เนองจากประชาชนยงไมเขาใจถงขนตอนและกระบวนการตางๆ ของการเปนเมองมรดกโลกและการขาดการประสานงานระหวางหนวยงานทเกยวของ จงทาใหประชาชนเกดความสนใจ อยากเขามามสวนรวมในขนตอนกระบวนการตางๆ เพอปกปองผลประโยชนตางๆ ของตนเองและรบทราบขอมลทถกตอง

3. ผลกระทบทคาดวาอาจจะเกดขนจากการเปนเมองมรดกโลก 3.1 ผลกระทบทางวฒนธรรมและสงคม ผลกระทบทางวฒนธรรมและสงคมในภาพรวม พบวาระดบความคดเหนของกลมตวอยางตอผลกระทบทางวฒนธรรมและสงคมอยในระดบปานกลาง (ภายใตฐานคต หรอ Assumption วา ผลกระทบในแตละเรองมนาหนกเทากน) อยางไรกตามเมอพจารณาเปนรายประเดน การเปนเมองมรดกโลกทาใหกลมตวอยางมความภาคภมใจในศลปวฒนธรรม และการเปนเมองมรดกโลกเปนภาพลกษณทดของชมชนและสามารถเปนแหลงเรยนรของชมชนและทองถนอนๆ อยางไรกตามกลมตวอยางสวนใหญเหนวาการจดแบง พน ทสาหรบโครงการมรดกโลก ทาใหประชาชนสญเสยการมกรรมสทธการเปนเจาของพนท 3.2 ผลกระทบทางสงแวดลอม ผลกระทบสงแวดลอมในภาพรวม(ภายใตฐานคต หรอ Assumption วา ผลกระทบในแตละเรองมนาหนกเทากน) พบวาระดบความคดเหนของกลมตวอยางตอผลกระทบทางสงแวดลอมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณณาเปนรายประเดน การมโครงการมรดกโลกทาใหมการปรบปรงภมทศนของแหลงโบราณสถาน และทาใหวถชวตของชมชนเปลยนแปลง นอกจากนน กลมตวอยางสวนใหญ เห นว า การ ม โครงการ เ ม องมรดกโลก ทาใหมการสญเสยพชทองถนนอย แตมผลกระทบ ตอตนไมใหญมาก เนองจากกลมตวอยางเหนวาการทาโครงการมรดกโลก จะตองมการตดตนไมใหญเพอปรบปรงภมทศนของแหลงโบราณสถานและ ทาให มการปรบปร งส ง กอสร า งและมถนนผ านโบราณสถาน และสามารถสงผลกระทบ ทาใหวถชวตของชมชนเปลยนแปลง

47


3.3 ผลกระทบทางเศรษฐกจ ผลกระทบทางเศรษฐกจในภาพรวมพบวาระดบความคดเหนของกลมตวอยางตอผลกระทบทางเศรษฐกจอยในระดบปานกลาง (ภายใตฐานคต หรอ Assumption วา ผลกระทบในแตละเรองมนาหนกเทากน) เมอพจารณาเปนรายประเดน โดย เฉพาะการ ม โครงการมรดกโลก ทา ให มผลกระทบกบการพฒนาทาเรอเชยงแสน และทาใหสญเสยพนทหรอถกเวนคนการถอครองพนทบรเวณโครงการ นอกจากนนกลมตวอยางเหนวาโครงการเมองมรดกโลกไมมผลทาใหอาชพทางเกษตรกรรมทองถนลดนอยลง แตทาใหมพฤตกรรมการออมลดนอยลงและ มชองทางในการจบจายใชสอยมากขนบาง กลมตวอยางสวนใหญเหนวาการมโครงการมรดกโลกจะทาใหสญเสยพนทหรอถกเวนคนการถอครองพนทบรเวณเขตทตงโครงการ ซงสอดคลองกบการศกษาของกาไลทอง ปนนา (2543) ไดทาการ ศกษาว จ ย เ ร อ ง “ผลกระทบจากการจดการสงแวดลอมศลปกรรมทมตอชมชนในกาแพงเมองเกาเชยงแสน” พบวาการดาเนนการโครงการบรณะและอนรกษเมองประวตศาสตรเชยงแสน ไดสงผลกระทบตอชมชนในดานกายภาพ เศรษฐกจและสงคม ผลกระทบดานกายภาพ สามารถเหนไดจากการจดการสภาพภมทศนแหลงศลปกรรม การจดระเบยบชมชน และการปรบปรงการคมนาคมภายในชมชน ผลกระทบทางดานเศรษฐกจและสงคม สามารถสงเกตไดจากอาชพและรายได ขอเสนอแนะ 1. เพอการพฒนาโครงการ ผลการวจยในครงน สามารถนาไปใชเปนขอมลสาหรบผทมหนาทรบผดชอบและหนวยงานทมหนาทเกยวของในการดาเนนงานโครงการเปน

เมองมรดกโลก อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย ไดแก กระทรวงวฒนธรรม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและสานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต ดงน 1.1 ควรมการใหขอมลแกประชาชนในทองถน ใหเกดความเขาใจในกระบวนการและผลกระทบทคาดวาจะเกดขนจากการเปนเมองมรดกโลก 1.2 ใชประกอบการวางแผนเพอใหสอดคลองกบความคดเหนและความตองการของประชาชนทอาศยอยในบรเวณพนทโครงการ อนจะนามาซงความเขาใจและลดปญหาความขดแยงระหวางประชาชนทองถนกบองคการของรฐทเกยวของตางๆ ไดอยางถกตองและเหมาะสมตอไป 1.3 จดทามาตรการทางดานนโยบายมใหมหรอมผลกระทบในทางลบนอยทสด เชน ในดานการจดการแบงพนทสาหรบโครงการมรดกโลกทจะทาใหประชาชนสญเสยความเปนกรรมสทธการเปนเจาของพนท จากการเวนคนในการถอครองพนทดน การมโครงการมรดกโลกทาใหตองมการตดตนไมใหญซงมผลกระทบตอสงแวดลอม การจบจายใชสอยและพฤตกรรมการออมของประชาชนในทองท 2. เพอการวจยครงตอไป ควรศกษาความคดเหนของประชาชนทอาศยอยในบรเวณพนทอนๆ นอกบรเวณโครงการ เพอจะไดทราบความคดเหนของประชาชนผทไมไดรบผลกระทบในดานทอยอาศยวามความคดเหนอยางไร ในมมมองทหลากหลาย เพอจะไดนาไปเปนขอมลใชในการพจารณาและวางแผนการจดการเกยวกบโครงการมรดกโลก อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย ในภาพรวมตอไป


บรรณานกรม กมลรตน หลาสวงษ. (2527). จตวทยาสงคม กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ประสานมตร. กรมศลปากร. (2538). แผนแมบทโครงการบรณะและอนรกษเมองประวตศาสตรเชยงแสน อาเภอเชยงแสน

จงหวดเชยงราย กองโบราณคด. หนวยศลปากรท 4 เชยงใหม (อดสาเนา). กาจด สขเจรญ. (2544). ความคดเหนของประชาชนทมตอการดาเนนงานของนคมอตสาหกรรมสหรตนนคร

อาเภอนครหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา. วทยานพนธรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยบรพา.

กาไลทอง ปนนา. (2543). ผลกระทบจากกการจดการสงแวดลอมศลปกรรมทมตอชมชนในกาแพงเมองเกาเชยงแสน. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม.

จานงรกษ อดมเศรษฐ. (2529). ความคดเหนของเยาวชนในเขตกรงเทพฯ ทมตอการอนรกษทรพยากร สตวปา. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

จราวรรณ พเศษสกลกจ. (2534). ความเหนของประชาชนทมตอการจดสภาพแวดลอมบรเวณโบราณสถาน : ศกษากรณปอมมหากาฬ จงหวดกรงเทพมหานคร. วทยานพนธสงคมศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล.

นภาวรรณ วชย และคณะ. (2549). การศกษาภาพรวมธรกจทองถนของอาเภอเชยงแสน กรณศกษาพนทเขตเทศบาล เวยงเชยงแสน อาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย รายงานวจยเพอทองถน สานกงานกองทน สนบสนนการวจย.

บญม เลากลศานต. (2531). ความคดเหนของอาจารยและนกศกษาเกยวกบกจกรรมนกศกษาในวทยาลยพลศกษาภาคใต. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ สงขลา.

ปาณสรา ดาวเรอง. (2545). แนวทางการพฒนาเมองชายแดน : กรณศกษา เมองเชยงแสน จงหวดเชยงราย. วทยานพนธสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พระมหาอมพร จมปาลา. (2536). ผลกระทบจากโครงการพฒนาตอชมชาวไทยอสาน : กรณศกษาหมบานอสานแดง จงหวดสกลนคร. วทยานพนธพฒนาชมชนมหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ยทธนา พยยงค. (2546). การอนรกษและพฒนาเมองประวตศาสตรเชยงแสน จงหวดเชยงราย. วทยานพนธสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เรองแสง ทองสขเจรญ. (2542). การรบรปญหาและการมสวนรวมในการอนรกษแหลงโบราณสถานของปร ะชาชน ใน เ กา ะ เ ม องพร ะนครศ ร อ ย ธย า . ว ท ย าน พน ธ ศ กษาศ าสตร มหาบณ ฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ศรวรรณ ทาปญญา. (2539). ปจจยทมผลตอการอนรกษสงแวดลอมแหลงโบราณสถาน : กรณศกษาการมสวนรวมของประชาชนผมถนพานกใกลแหลงโบราณสถาน อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล.

สายนต ไพรชาญจตรและคณะ. (2539). เมองและแหลงชมชนโบราณในลานนา กรงเทพฯ :คณะกรรมการชาระประวตศาสตรไทยและจดพมพเอกสารทางประวตศาสตรและโบราณคด.

หทยรตน ธรามานตย. (2530). การศกษาความคดเหนของครเกยวกบปญหาการสอนคณตศาสตรในระดบชนประถมศกษาปท 1 จงหวดลพบร. ปรญญานพนธ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

49


บรรณานกรม อดล คนยง. (2513). ความคดเหนของครโรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดพระนครและธนบรทมตอการจด

การศกษาแบบสหศกษา. ปรญญานพนธ วทยาลยวชาการศกษาประสานมตร. อมราวด เหมาคม. (2528). ความคดเหนของราษฎรรอบอทยานแหงชาตเขาใหญตอการอนรกษทรพยากร

ธรรมชาต. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. Website จงหวดเชยงราย. (มปท.). ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดเชยงราย. (ออนไลน). แหลงทมา :

http://www.chiangrai.net/cpoc/manage/Plan.htm วนทสบคน 11 มนาคม 2552 ฐาปนา บณยประวตร. (2551). แนวทางการพฒนาและออกแบบพฒนาภมทศนประวตศาสตรเมอง

โบราณเชยงแสน. (ออนไลน). แหลงทมา : http://asiamuseum.co.th/paper/46 วนทสบคน11 มนาคม 2552

บรษท พพธภณฑเอเซย จากด. (2551). การวพากษแผนแมบทการพฒนาและออกแบบภมทศนประวตศาสตรถนนพหลโยธนภายในเขตเมองโบราณเชยงแสน. (ออนไลน). แหลงทมา : http://asiamuseum.co.th /paper/12 วนทสบคน 11 มนาคม 2552

พมลพร มาลยวงค. (2551). บรรยายสรปจงหวดเชยงราย ปรบปรงลาสด (2551). (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.chiangrai.net/cpoc/2009/Articles/Uploaded/611200810360CRsummy2008.pdf วนทสบคน 30 มนาคม 2552

ราชบณฑตยสถาน. (2542). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542. (ออนไลน). แหลงทมา : http://rirs3.royin.go.th/new-search/word-search-all-x.asp วนทสบคน 11 มนาคม 2552

สานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดเชยงราย. (2551). แผนปฏบตราชการ 4 ป พ.ศ. 2552 – 2555. ยทธศาสตรพฒนาและสงเสรมการทองเทยวจงหวดเชยงราย. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.cots.go.th/plan52-55.pdf วนทสบคน 11 มนาคม 2552 สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2547). แนวคดและยทธศาสตรการ

พฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554). (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.nesdb.go.th/Portals/0/news/plan/p10/plan10/data/report_1248/1. pdf วนทสบคน 11 มนาคม 2552

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2550). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554). (ออนไลน). แหลงทมา :

http://www.nes db.go.th/Portals/0/news/plan/p10/plan10/book/บทท%203 ยทธศาสตรการสรางความเขมแขงของชมชน.pdf วนทสบคน 11 มนาคม 2552

สานกโบราณคด. (2550). โบราณสถานจงหวดเชยงราย.(ออนไลน).แหลงทมา: http://www.archae.go.th/Monument/North/Chaingrai.asp วนทสบคน 10 มนาคม 2552 อภสทธ เวชชาชวะ. (2552). คาแถลงนโยบายของคณะรฐมนตร. (ออนไลน). แหลงทมา :

http://www.thaigov.go.th/multimedia/vana/คาแถลงนโยบาย%20.pdf วนทสบคน 11 มนาคม 2552


บรรณานกรม Wikipedia. (2009). World Heritage Site. (ออนไลน). แหลงทมา : http://en.wikipidia.org/wiki

/World_Heritage_Site วนทสบคน 5 มนาคม 2552 World Heritage Centre. (2009). World Heritage. (ออนไลน). แหลงทมา: http://whc.unesco.org/

en/about/ วนทสบคน 12 มนาคม 2552 แผนทแสดงเสนทางคมนาคมเขตเทศบาลตาบลเวยงเชยงแสนและตาบลเวยง อาเภอเชยงแสน จงหวด

เชยงราย. (ออนไลน). แหลงทมา : http://maps.google.co.th วนทสบคน 12 มนาคม 2552

51


��1

ขวญหทย มตรภานนท1 ภญโญ ภเทศ 1

การศกษาเพลงราวงโบราณของตาบลหนองบว อาเภอหนองบว จงหวดนครสรรค A Study of Thai Traditional Folk Dancing Songs of Tumbon Nongbua, Nongbua

District, Nakhonsawan Province.

บทคดยอ การศกษาวจยน มจดมงหมายเพอศกษาวฒนธรรมและประวตความเปนมารวมทงเพอวเคราะหทานองและจดทาเปนโนตสากลประกอบคารองของเพลงราวงโบราณของเพลงราวงโบราณในตาบลหนองบว อาเภอหนองบว จงหวดนครสวรรค ในการศกษาครงนไดเกบรวบรวมขอมลโดยบนทกเสยงการรองจากพอเพลงแมเพลงทรองเพลงราวงโบราณ ซงการศกษาครงนไดศกษาเฉพาะเพลงทเกยวของกบวฒนธรรมเทานน เพลงราวงโบราณทสะทอนถงลกษณะทางวฒนธรรมของชาวหนองบว ไดแก เพลงตาละลม เพลงยามเยนเดนเลนลบแล เพลงชาตไทยเราเอย เพลงไทยรงค เพลงสาวนอยเอวกลม เพลงดซ ดโนนซ เพลงฉนเปนราวงชาวไร และ เพลงโอเจากลวยไมเอย จากการศกษาวฒนธรรมทเกยวของกบเพลงราวงโบราณนน พบวา วฒนธรรมของชาวหนองบวทปรากฏในเพลงราวงโบราณยงเปนวฒนธรรมแบบดงเดมอยมาก ไดแก วฒนธรรมในการประกอบอาชพของชาวหนองบวยงเปนวฒนธรรมของการทาการเกษตรกรรม ซงวถชวตตางๆ ยงมความเชอในเรองของสงศกดสทธ เวทมนตคาถา โดยการนามาใชในการรกษาโรคภยตางๆ ในครอบครว และมการสบทอดประเพณมาจากบรรพบรษ เชน ประเพณการเกด ประเพณการตาย ประเพณบญหอขาว และประเพณทเปนเทศกาลประจาทองถนจะนาเพลงราวงโบราณมารวมแสดงในงานตางๆ ดวยการวเคราะหทานองเพลงราวงโบราณ พบวา ลกษณะการเคลอนทของทานองเพลงราวงโบราณสวนมาก เปนการเคลอนทแบบสมาเสมอ นมนวล ระดบของเสยงทใชในบทเพลงจะคอยๆสงขน และคอยๆ ตาลง บางครงลกษณะของทานองมการซาเสยงกนอยบาง ทกเพลงของเพลงราวงโบราณจะใชอตราความเรวของจงหวะเคาะทสมาเสมอ โดยประมาณ 70 ครงตอ 1 นาท การตรามะนาประกอบจงหวะเพลงราวงโบราณจะใชหนาทบในการตเหมอนกนทกเพลง จงทาใหลกษณะของทานองไมกระโดด ลกษณะของการรองเพลงนนจะไมเนนหนกของนาเสยงในเพลงราวงโบราณ การใชขนคในการเคลอนทของทานองเพลง มดงน คอ ขนค 2 เมเจอร ขนค 3 ไมเนอร ขนค 4 เพอรเฟกต ขนค 5 เพอรเฟกต ขนค 6 ไมเนอร และการซาเสยง เปนตน ในแตละเพลงจะมประโยคเพลงไมเกน 3 ประโยค แตละประโยคจะมวรรคเพลงไมเกน 3 วรรค ทงนในแตละประโยคจะมวรรคถามและวรรคตอบอยในตวเองโดยสมบรณ

คาสาคญ : เพลงราวงโบราณ ดนตรพนบาน วฒนธรรมพนบาน

1 อาจารยประจาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร, มหาวทยาลยราชภฎนครสวรรค


Pinyo Phuthed

Abstract This research aimed to study culture related to, and history of, ancient Thai traditional folk

dancing songs as well as to analyze the rhythms of ancient Thai folk dance performed by people in

Nongbua, Nakhonsawan. In this study, data was collected from both male and female local singers

of traditional Thai folk dancing songs by recording their singing and analyzing their music

rhythms. It should be noted that only songs related to cultures were studied in this research. The

ancient Thai folk dancing songs of Nongbua were Tha-la-lum, Yam Yen Den Len Lup Lae, Chat

Thai Rao Eer, Thai Rong, Sao Noi El Klom, Du Si Du Noon Si, Chan Pen Rom Wong Chao Rai

and Oh Chao Kluay Mai Eer. The study on culture related to the traditional Thai folk dancing songs

revealed that most of the traditional Thai folk dancing songs exhibited traditional culture of the

local people. For example, professional culture was still concerned with agriculture in which belief,

as well as practices, in sacred things and magic were applied to cure deceases suffered by

households members as normal ways of life. In addition, ancient Thai folk dancing songs were

inherited from generation to generation, and sung for dancing in many traditional events, such as

birthday, the death ceremony, the Boon – Hua - Khow ceremony, and other local festivals.

The analysis of traditional Thai folk dance rhythms showed that they were considerably

smooth and soft. The tones of the songs moved slowly from low to high level and then to low level,

and could be repetitive at times. Every traditional Thai folk dancing song had a constant rate of

beating rhythms at about 70 time per minute. The Ton – Rummana was used to perform the same

Nha – Tub for every song, jumping of rhythms being not found in most cases. In the singing of

ancient Thai folk song, it was observed that the quality of sound was not emphasized. Interval

conjunct motions were applied in 2 Major, 3 Minor, 4 Perfect, 5 Perfect, 6 Minor and tone

repeated, etc. Each song had no more than 3 sentences, and each sentence had no more than

3 sections. Moreover, each sentence had both principal part and complementary part in itself.

Key words : Traditional folk dancing songs, folk music, folk culture

53


บทนา เพลงพนบานถอไดวาเปนวฒนธรรมทาง

ดนตร ซงมความเกาแกสบทอดจากปากตอปากมาหลายชวอายคน โดยอาศยการจดจา ไมมกาเนดทแนชดแต มการยอมรบและถายทอดกนอยางแพรหลาย ลกษณะเดนของเพลงพนบานคอ ความเรยบงายและความเฉพาะถน ความเรยบงายนนปรากฏอยทงในรปแบบและทานองเพลง ความเรยบงายของรปแบบคอ การซาคาซาวรรค ซาโ ค ร ง ส ร า ง ข อ ง จ ง ห ว ะ ผ ส ม (Isorhythmic

structure) ภาษาทใชเปนภาษาพดธรรมดา สวนความเรยบงายนนในทวงทานองเพลง คอมทานองไมซบซอน และมระดบเสยงซาไปซามา (สกญญา สจฉายา, 2525 : 1)

เพลง พนบานในประเทศไทยมหลายประเภท เชน เพลงประกอบพธ (เพลงแหนางแมว เพลงทาขวญตางๆ) เพลงกลอมเดก เพลงประกอบการละเลน เพลงราวง เพลงปฏพากย เปนตน (กฤษณา แสงทอง, 2540 : 1) เพลงราวงเปนเพลงพนบานอกประเภทหนงทมอยทวพนทของประเทศไทย และเปนวฒนธรรมทางดานดนตรทแตกตางและมความหมายของแตละพนทของชมชนตนเอง ซงมความเกาแกมากซงผานการละเลนและการสบทอดจากปากตอปากมาหลายชวตคน มการสงสมและปฏบตตดตอกนมาเปนระยะเวลานานโดยอาศยการจดจา มการถายทอดและพฒนามาจากประสบการณของชาวบานจากอดตสปจจบน กลายเปนความชดเจนและเปนองคความรแขนงหน ง ท ได รบหรอความรอบร ท ตกผลกอย ในจตสานก แมไมมตนกาเนดทแนชดแตกเปนทยอมรบและถายทอดกนอยางแพรหลาย ความเรยบงายและมลกษณะเฉพาะทองถนของเพลงราวงปรากฏอยในรปแบบของการแสดงพนบาน ซง

สบเนองทางสงคมและวฒนธรรม อกทงยงเปนเครองมอชวยผอนคลายความตงเครยดทางจตใจและทางอารมณไดอกดวย

เพลงพนบานสวนมากจะสะทอนถงสภาพความเปนอยของชมชน หรอสภาพของหมบานเปนหลก ทงนเพราะเพลงพนบานเปนเพลงประจาทอง ถนน นๆ แต ละชมชนแต ละ ทอง ถน ก มเอกลกษณของตนเอง ไมวาจะเปนลกษณะของการรอง ลกษณะของการแตงกาย ลกษณะของการใช คารอง ลกษณะของการออกทาทางประกอบ และลกษณะของความเชอ ทแตกตางกนออกไปตามแตละชมชนแตละทองถน และเปนลกษณะของการสบทอดเปนวฒนธรรมและประเพณตอๆ กนมาเปนเวลานาน จงหวดนครสวรรค โดยเฉพาะอยางยงอาเภอหนองบว สวนใหญมพนเพและชาตพนธเดมเปนคนเกาแกดงเดมทอาศยอยชานานนบไดเปนรอยป ทงยงเปนแหลงสาคญทมเพลงราวงโบราณซงสะทอนใหเหนถงดานวฒนธรรมตางๆ ทเปนเอกลกษณ สมดงคาขวญทวา “หนสชมพเขาพระ แหลงธมมะวฒนธรรม เพลงระบาพนบาน มหาศาลหนแกรนต” ทงนยงอดมสมบรณไปดวยทรพยากรตางๆ เชน แรธาต แหลงนา ปาไม รวมทงทรพยากรมนษยทมคณคายง คอ มพอเพลงแมเพลงทมตนแบบในการรองและราเพลงพนบาน จงทาใหเกดการสบทอดเพลงราวงขนในกลมเดกและเยาวชนของหมบานในสมยนน แตปจจบนส ภ า พแ ว ดล อ ม แ ล ะ ว ถ ช ว ต ข อ ง ช ม ช น ไ ดเปลยนแปลงไปจากเดม คอ ทรพยากรปาไมและหนแกรนตของหมบานเรมหมดไป ความสมพนธระหวางคนในชมชนหางเหนออกไปไมเหมอนเดม เดกและเยาวชนของชมชนตองเขาไปเรยนหนงสอในตวเมอง เมอเรยนจบกไปประกอบอาชพอยาง


อน ไมสนใจทจะเรยนรภมปญญาทเปนมรดกของบรรพบรษทมอยในทองถนดงเชนแตกอน ดงนนภมปญญาทองถนเพลงราวงโบราณหนองบวในปจจบนน จงมผสบทอดทยงมชวตอยเพยงไมกคน ซงแตละคนลวนแลวมอายไมนอยกวา 70 ปขนไป นอกจากนชาวบานคนอนๆ ไมสามารถรองเลนได ไดเพยงแคปรบมอใหเขาจงหวะไปพรอมๆ กบพอเพลงแมเพลงเทานน อกทงยงไมมการบนทกภมปญญาทองถนเพลงราวงโบราณในรปแบบของหนงสอ และการใช เทคโนโลยสมยใหมเปนเครองมอในการพฒนาและถายทอดองคความรแตอยางใด จงเปนทมาของการศกษาเพลงราวงโบราณในตาบลหนองบว อาเภอหนองบว จงหวดนครสวรรค กอนทเพลงราวงโบราณจะหมดความสาคญจากความเปนอยของคนในสงคม ซงจะเปนการยกระดบองคความรภมปญญาทองถนเพลงราวงโบราณในตาบลหนองบว สสงคมเพอการสบทอดตอไป วตถประสงค 1. เพอศกษาประวตความเปนมาของเพลงราวงโบราณในตาบลหนองบว อาเภอหนองบว จงหวดนครสวรรค 2. เพอวเคราะหทานองและจดทาเปนโนตสากลประกอบคารองของเพลงราวงโบราณในตาบลหนองบว อาเภอหนองบว จงหวดนครสวรรค 3. เพอวเคราะหวฒนธรรมทสาแดงออกในเพลงราวงโบราณ ในตาบลหนองบว อาเภอหนองบว จงหวดนครสวรรค

ก า ร ท บ ท ว น ว ร ร ณ ก ร ร ม แ ล ะ กรอบแนวความคดทางทฤษฎ กาเนดของวฒนธรรมพนบาน จากหนงสอไทยศกษา (2524 : 199) ไดกลาวถงการกาเนดของวฒนธรรมพนบานวา การเกษตรกรรมหรอกลาวใหจาเพาะเจาะจงยงขนกคอ การทานา เปนพนฐานการดารงชพของชาวไทยมาชานาน โดยแตเดมเปนการเกษตรหรอการทานาแบบ ท เ ร ยกด วย ศพ ททางว ช าการว า เศรษฐกจเพอการยงชพ คอทาเพยงพอมพอกน ไ ม มการ ใช แ ร ง งาน อนนอกจากแรงงาน ในครอบครว ไมมการผลตอะไรอนนอกเหนอจากทครอบคร วจ า เปนจะตอง ใช มล กษณะการดารงชวตทตองพงพาธรรมชาตและพงพาตนเองสง จงทาใหชวตของชาวบานเสยงทจะมหรออดอยเสมอ อยางไรกตาม สมาชกในชมชนเกษตรกรรมเพอการยงชพไดเรยนร ทจะสรางแบบแผนทางสงคมบางประการ เพอชวยผนกชมชนใหเปนอนหนงอนเดยวกน เพอรวมทกขรวมสขกนอยางเปนกลมกอน และเพอรวมแกปญหาในยามเกดภ ย พ บ ต อ น ท า ให ช ว ต ขอ งช า วบ า น ใน ว ถเกษตรกรรมระบบเดมมความมนคงขน แบบแผนทางสงคมดงกลาวขางตนมตวอยางแสดงให เห นช ด เช น พฤต กรรมแสดงความเออเฟอเผอแผ การแบงปนสงททามาหาไดในหมเพอนบาน การนบญาตกนอยางกวางขวาง และการกาหนดพฤตกรรมตอผอนดวยฐานะสงตาของระบบเครอญาต เปนตน แบบแผนเหลานนอกจากจะชวยประกนความมนคงของครอบครวแลวยงชวยใหการผลตในวถชวตของชาวนาทาไดงายขน เชน ทาใหมธรรมเนยมทเรยกตางๆกนไปตามทองถน วาการ “ขอแรง” “เอาแรง” “เอามอ” “ออกปาก” “กนวาน” หรอ “ลงแขก” ซงกคอ การรวมแรงรวมใจ

55


กนทางานในยามทแรงงานเฉพาะทไดจากสมาชกในครอบครวไมเพยงพอ ตองการแรงงานเพมครงละมากๆ เชน ในการเกบเกยวพชผล การขนบานใหม การบกเบกทใหม ฯลฯ เปนการหมนเวยนแลกเปลยนแรงงานในชมชน โดยไมมการเรยกรองสนจางรางวล เจาของบานหรอเจาของงานเพยงทาหนาทดแลอาหารการกนไมใหขาดตกบกพรอง ผลดกนเปนเจาของบานผขอแรง และเปนเพอนบานผใหแรงอยในชมชนของตน หรอบางครงบางคราวอาจมการ “ขอแรง” กนระหวางสมาชกในชมชนใกลเคยง ในบางชมชน ยามทรวมกนทากจกรรมยงมการประดษฐกลวธทางสนทนาการ ไดแก การรองราทาเพลง เพอกระชบสมพนธไมตร และผอนคลายความเหนดเหนอยเมอยลา ทาใหเกดการรายราและเพลงพนบานชนดตางๆ เปนมรดกตกทอดมาจนถงชวลกชวหลานอกดวย (ไทยศกษา, 2542 : 199) สรปไดวา วฒนธรรมพนบาน หมายถง วถชวตของประชาชนในทองถนใดทองถนหนง ซงอาจปรากฏในรปวตถ เครองใชไมสอย จดเปนวฒนธรรมทางวตถ (Material Culture) หรออาจปรากฏในรปของสญลกษณ เปนขนบนยม หรอวธการประพฤตปฏบต ทตกทอดกนมา ทหลอหลอมใหคนในทองถนอยรวมกนอยางสงบสข จดเปนวฒนธรรมทไมใชวตถแตเปนวฒนธรรมทางจตใจ (Non – Material Culture) (ไทยศกษา, 2542 : 199 - 200) ปญญา รงเรอง (2533 : 1) ไดกลาวถงดนตรวา เปนวฒนธรรมประจาชาต ทแสดงถงความเจรญรงเรองและความคด ความรสกทางศลปะของชนแตละชาต สภาพแวดลอมตามธรรมชาตทแตกตางกนกาหนดใหวฒนธรรมของชนแตละเผามความแตกตางกนนานาประการ ทงความเปนอย ศลปะ ภาษา วรรณคด และดนตร ดนตรของชน

ช า ต เ ด ย ว ก น แ ต ต า ง ถ น ฐ า น เ ด ย ว ก น ต า งสภาพแวดลอมกนยอมแตกตางกน ดนตรทแตละชนชาตสรางสรรคสงสมสบตอมา ตางกเปนดนตรของชาตเหลานนทงสน ลกษณะของดนตรชาตเดยวกนทแตกตางกนไปตามสภาพแวดลอม วฒนธรรม ประเพณ ความเชอ ความรสกนกคดและวตถทเปนสอแสดงออกซงดนตรของชนแตละทองถนน เรยกวา “ดนตรประจาถนหรอดนตรพนเมอง” ซงมทงบทเพลงงายๆ ตงแตเพลงกลอมเดกไปจนถงเพลงทยากขน เครองดนตร วงดนตร บทเพลง การขบรอง ตลอดจนการแสดง การเตนราตางๆ ลกษณะทวไปของเพลงพนบาน ไพบลย ชางเรยน (2516 : 39) ไดกลาวถงเพลงพนบานวาเปนวรรณกรรมมขปาฐะทถอเปนวธการอยางหนงของสงคมในการทจะถายทอดวฒนธรรมจากคนรนหนงไปสคนรนหนง เพราะนอกเหนอจากความบนเทงซงเปนความมงหมายหลกแลว เพลงพนบานยงเปรยบเสมอนกระจกสะทอนใหเหนถงสภาพความเปนอย ความนกคด ความเชอ ประเพณ และคานยมของกลมชน ผเปนเจาของวรรณกรรมอกดวย

สพตรา สภาพ (2523 : 3) ไดกลาวถงคานยมวา หมายถง สงทสงคมหนงเหนวาเปนสงทมคณคา ควรคาแกการกระทา นากระทา นายกยอง หรอวาถกตอง เปนการยอมรบทวไปจากสงคมนน เราอาจสงเกตคานยมของสงคมไดหลายทาง คอ 1. ดจากสงทคนในสงคมนนเลอกในชวตประจาวน คอ ดวาโดยทวๆ ไป คนในสงคมนนเลอกทาอะไร เชออะไร และเลอกไปทางไหน 2. ดทศทางของความสนใจ คอ ดวาโดยทวๆ ไป คนในสงคมนนสนใจอะไรในทางไหน


หรอสนใจทาอะไรในชวตสงคมสวนใหญ ชวตการงาน ชวตครอบครวหรอแมแตชวตสวนตว 3. ดจากคาพดทแสดงออกโดยทวๆ ไป คนเรามกจะพดวาสงนนด สงนไมด ซงสงเหลานจะสะทอนใหเหนถงความปรารถนาของคนในสงคมนนๆ 4. ดจากคาพดทใชสนทนา สงเกตจากคาพดและแนวคดบางอยาง ซงทาใหคสนทนาพอใจ หรอโกรธจนเหนไดชด คาพดทโตกลบไปกลบมาเปนแนวทางทชวยใหเราทราบคานยมของคนนนไดบาง 5. ดจากการคด การเขยน คนเรามกแสดงออกในหลกการ อดมการณแนวคด ความฝน และรสนยม ของตนออกมาปะปนกบการเขยนเสมอ วรรณคดตางๆ ชวยใหเราเหนคานยมของสงคมระยะนนไดมาก ลกษณะทสาคญของเพลงพนบาน สกร เจรญสข (2538 : 41) ไดกลาวถงเพลงพนบานวาเปนเพลงทมงเพอความสนก ซงเปนความสนกของชาวบานทใชดนตรเขามาประกอบ เพลงพนบานเปนผลงานเพลงของชาวบานทไมตองฝกฝนเชยวชาญ ทปฏบตกนอยเพราะความเคยชนไมไดมงความไพเราะหรอความสวยงาม แตมงเนนทความสนกเปนหลก นกบรรเลงเพลงพนบานสบตอกนมาดวยการเลยนแบบ ลอกเลยนตามกนมาโดยเดกทาตามผ ใหญ ในระบบครอบครวหรอระบบชาวบาน ไมไดมการฝกฝนเพอความเปนเลศทางศลปะแตอยางใด ดงคากลาวทวา “ไมเกงแตชานาญ ไมเชยวชาญแตเคยมอ” นอกเหนอจากความสนกแลว เพลงพนบานยงเปนมหรสพของชาวบานอกดวย เลนกนเองเพอดกนเอง

เนอรองของเพลงพนบาน (Lyric) เกยวของกบชวต การงาน ความรก ความสนกสนานเฮฮา การดมกนสงสรรค การเ กยวพาราส เปนตน อาจจะพดไดวาเนอรองเกอบทงหมดเปนเรองชวตของชาวบาน เวนไวเฉพาะเรองทเกยวกบความเชอนทานพนบาน วรรณคดทเปนรากเหงาของศลปวฒนธรรม ความมเสนหของเพลงพนบานกคอการพดถง เร องชวตตว เอง การเล า เร อง เล าเหตการณทเกยวของของหมบาน เปนการบนทกประวตศาสตรของชวต ทาใหทกคนในสงคมของหมบานมความผกพนซงกนและกน นอกจากเนอรองเพลงพนบานเปนสอแลว เนอรองยงเปนศลปะรากเหงาของศลปวฒนธรรมของคนในหมบาน ซงทาหนาทถมชองวางใหแตละครอบครวมความผกสมพนธกน ลกษณะของราวง

ราโทนเปนการละเลนพนบานชนดหนงของชาวบานเมองลพบร นยมเลนกนแพรหลายในระหวาง พ.ศ. 2484 - 2488 หรอในชวงเกดสงครามโลกครงท 2 หลงสงครามเลกความนยมเลนราโทนลดลงตามลาดบ สวนหนงพฒนาไปเปนการละเลน “ราวง” และ “ราวงมาตรฐาน” เหตทเรยกชอวา ราโทน เพราะเดมเปนการราประกอบจงหวะการต “โทน” ซงเปนเครองดนตรหลกในการเลน ภายหลงแมใช เครองดนตร อน เชน รามะนา ตใหจงหวะแทนกยงเรยกชอเชนเดม หนมสาวสมยกอนเลนราโทนเพอความสนกสนานรนเรง เพอพกผอนหยอนใจยามเหงาหรอยามสงครามทคาลงกไม มอะไรจะทากน เปนการเพมชวตชวาใหกบชวตทตองอดออมและเสยงภยในยามสงคราม เพลงทใชรองมกเปนเพลงทมเนอรองง า ยๆ เป น เพลงส น ๆ ไ ม มช อ เพล ง เฉพาะ

57


มกเรยกชอตามวรรคแรกของเนอรอง ไมบอกชอผแตงวาเปนใครอยากแตงขนมาใหมกได จากนรองตามกนตอๆ มา เนอรองมกเปนการเกยวพาราส ปลกใจหรอสะทอนชวตความเปนอยหรอมาจากวรรณคดไทย เชน เพลงลพบรของเราน เ อย เจดนาฬกา ใครรกใครโคงใคร เชอผนาของชาต ศลปากร ฯลฯ “ราโทน”หรอ “ราวง” มาจากรากแหงทมาของ “ลกทงไทย” ในปจจบน ท แวง พลงวรรณ ตองการชประเดน “ราโทน” มาจาก “โทน” ทเปนกลองหนาเดยว ทาจากหนงกบ หรอหนงงเหลอม เปนเครองดนตรหลกในการใหจงหวะ การรายราทเรยกกนวา “ราวง” โดยเรยกตามลกษณะการกาวเทาเคลอนยายตามกนเปนวงของผรา และเมอชาวกรงไปพบเขา จงเรยกการราชนดนวา “ราวงพนเมอง” นยวา “ราวง” หรอ ราโทน เปนชอสามญ ไมใชชอเฉพาะทตายตว อยางทเปนในระยะหลง แตชาวทองถนจะเรยกศลปะชนดนในชออนแตกตางกนไปในแตละทองถน และการรายราชนดน ม ทมาจากภาคอสาน หรอจงหวดในภาคเหนอ ท มคนเช อสายลาวอาศยอย เชนเพชรบรณ ซงสบทอดถายโอนมาจากลาว โดยทมาของ “ราโทน”มาจากการเลา “นทานกอม” ทมกเลากนในงานสวดศพ หรอทภาษาอสานเรยก 'งนเฮอนด' นอกจากน ในระยะหลงยงปรากฏวา การเลา “นทานกอม” เพอใหออกรส มการนาเอา “นทม” มาเลาปะปนดวย “นทม” คอเรองเลาองนทาน แตมการแตงเตมหรอแตงเลยนขนใหม ใหทนยค ทนเหตการณ เปนเรองใสไคลและสปดนเสยเปนสวนมาก ความสนกสนานขนอยกบ “หมอเลา” หรอ “หมอเวา” และการดาเนนเรองดวยทานองเสนาะตลอดเรอง หรอสอดแทรกทานองเสนาะเปนชวงๆ ไป ทานองเสนาะบางชวงคลายวา

กลอนลา บางชวงกเปนการ “วาผญา” (อานบทกวอสาน) หรอบางครงกเอยหนงสอสลบสบเปลยนไป ขนอยกบเหตการณในทองเรอง ซงจะทาใหออกรสชาตและสนกครกครนยงขน ในการเลานทานกอม เมอถงชวงทานองเสนาะจงมผทเกดอารมณรวม หรอตวผวากลอมเสนาะเอง ไดเคาะพนกระดานเรอนใหจงหวะไปดวย เปนรปเปนแบบ เปนจงหวะเฉพาะขน และนกเปนจดกาเนดของ “หมอลา” ประการหนงดวย “หมอลา” ทนบวาปจจบนประยกตไปมากมาย สารพดรปแบบทเหนและเปนอย และรบรกนโดยทวไปวาเปนศลปะจากภมปญญาคนอสาน หรอคนเชอสายลาว ดาน จอมพล ป. พบลสงคราม มขอมลบงชวา เอา “ราโทน” มาจากการออกทองทตรวจราชการตามจงหวดภาคอสาน และภาคเหนอดานทตดกบภาคอสานและชายแดนลาว โดยเฉพาะเพชรบรณ อาศยจดจาเอาจากชาวบาน ขณะนา “ราโทน”มาจดแสดงเพอใหการตอนรบตามประเพณอนดงาม และนอกจากน ยงพบวา ผททาหนาทจดบนทกคารองและจดจาจงหวะทานอง “ราโทน” จากชาวบาน กคอ ทานผหญงละเอยด พบลสงคราม ภรยาของจอมพล ป. นนเอง จงไมแปลกทเพลงราวงมาตรฐานจะมชอของ ทานผหญงละเอยด พบลสงคราม เปนผแตงเนอรองอยถง 6 เพลง จากทมอยทงหมด 10 เพลง จงเทากบวา นบแตนนมา “ราโทน” หรอ “ราวง” แบบดงเดม ไดแปลงโฉมใหม กอนถกสงกลบยงถนเดมของมน ผานกลไกรฐของยคนน ทสด “ราโทน”หรอ “ราวง” นเอง ทเปนรากเหงาแหงทมาของลกทงอสานและลกทงไทย นบวาทาทายตอการหาคาอธบายในทนอยางยง “แวง” เชอมโยงวา เมอมผนา “ราโทน” ไปบนทกแผนเสยง จงทาใหมชอใหมวา “เพลงราวง” และตงแตนนเปนตนมา “ราวง” หรอ “ราโทน”กไดชอทเปนชอเฉพาะวา


“เพลงราวง” เพยงชอเดยว ตงแตนนมา ในยคทแผนเสยงเขามามบทบาทในการผลตเพลงเพอเปนธรกจ และมอทธพลตอผบรโภคมากขน เพลงราวง กมสวนเตบโตในยคนเชนเดยวกน ทสาคญเพลงราวงมความพเศษของมน คอการเปดโอกาสใหผคนมสวนรวมในกจกรรมทตนถนด เชน ประพนธเพลงขนเอง มอสระในการสรางสรรค เพอถายทอดและรบใชวถชวตของผคนในถนตางๆ ดงจะเหนไดจากการทมคณะราโทนแตงเพลงขนเองเพอใชในการราวง และนาไปอดแผนเสยงในเวลาตอมา เชน คณะชาวสามยาน และยงมการแสดงออก

ทางการฟอนราอกดวย ตอมา ไดเกดมนกแตงเพลงและนกรองเพลงราวงทโดดเดนในยคแผนเสยงขน ไดแก เบญจมนทร ผ ไดรบฉายา ราชาเพลงราวง และ เฉลมชย ศรฤๅชา ผถกตงขอสงสยวา เปนผปดทองหลงพระ อยเบองหลงความโดงดงและยงใหญของ สรพล สมบตเจรญ เจาของฉายา ราชาเพลงลกทงไทย นนเอง วธดาเนนการวจย

การศกษาคร งน หนวยการศกษา คอ ตาบลหนองบว อาเภอหนองบว จงหวดนครสวรรค เ ค ร อ ง ม อ ท ใ ช ใ น กา ร ศ กษา ว จ ย ค อ แบบ สมภาษณทสรางขนอยางมโครงสราง (Structured

Interview) ประกอบดวย 2 สวน คอ สวนท 1 เปนขอมลประวตความเปนมาของเพลงราวงโบราณในตาบลหนองบว อาเภอหนองบว จงหวดนครสวรรค สวนท 2 เปนขอมลเกยวกบการวเคราะหทานองเพลงและจดทาโนตสากลประกอบคารองของเพลงราวงโบราณตาบลหนองบว อาเภอหนองบว จงหวดนครสวรรค

ก า ร เ ก บ ร วบ รวม ข อ ม ล โดย ว ธ ก า รสมภาษณผอาวโส ผทรงคณวฒ ผเชยวชาญ ผนา

ทองถน และพอเพลงแมเพลงพรอมลกค ซงเปนชาวตาบลหนองบว อาเภอหนองบว จงหวดนครสวรร ค และว เ คราะหส าระของ ขอ มล (Content analysis) การพรรณนาเชงวเคราะหและก า ร แปลค ว า มหม า ย เ ช ง ว พ า ก ย (Critical

interpretation) พรอมจด ทา โนตสากลโดยใชโปรแกรมสาเรจรป Encore (องกอร) และทาการสรปขอมลทงหมด ผลการวจย การศกษาวจยเรอง การศกษาเพลงราวงโบราณของตาบลหนองบว อา เภอหนองบว จงหวดนครสวรรค สามารถสรปผลการศกษาไดดงน 1. ประวตความเปนมาของเพลงราวงโบราณในต าบลหนอง บว อ า เภอหนอง บว จ งห วดนครสวรรค

จากการศกษาประวตความเปนมาของเพลงร าวง โบราณน น พบว า การร าวง เปนการละเลนอยางหนงของชาวบานทรวมกนเลนเพอความสนกสนานและเพอความสามคค นยมเลนกนในระหวาง พ.ศ. 2484 - 2488 ราวงนนเดมเรยกวา “ราโทน” เพราะไดใชโทนเปนเครองดนตรประกอบจงหวะ โดยใชโทนเปนจงหวะหลก มกรบและฉงเปนเครองดนตรประกอบ แตไมมเนอรอง ผรากราไปตามจงหวะโทน ลกษณะการราไมมกาหนดกฎเกณฑ เพยงแตยาเทาใหลงจงหวะโทน ตอมามผคดทานองและบทรองประกอบจงหวะโทนขน จงทาใหราโทนไดรบการพฒนามาเปน “ราวง” ซงมลกษณะดงนคอ มโตะตงอยกลางวง ชาย-หญงราเปนคๆ ไปตามวงอยางมระเบยบ เรยกวา “ราวงพนเมอง” เลนไดทกงานเทศกาล ทกฤดกาล หรอจะเลนกนเองเพอความสนกสนาน

59


ตอมาในชวง พ.ศ. 2484 ซงอยระหวางสงครามโลกครงทสอง ประเทศญปนไดเจรจาขอตงฐานทพในประเทศไทย เพอเปนทางผานสาหรบการลาเลยงเสบยง อาวธ และกาลงพล เพอไปตอสกบฝายพนธมตร โดยยกพลขนทตาบลบางป จงหวดสมทรปราการ เมอวนท 8 ธนวาคม 2484 จอมพล ป. พบลสงคราม นายกร ฐมนตร ในส มยน น จาเปนตองยอมใหทหารญปนตงฐานทพมฉะนนจะถกฝ าย อกษะซ ง มประ เทศญ ป นอย ด ว ยน นปราบปราม ประเทศไทยขณะนนจงเปนเปาหมายใหฝายพนธมตรโจมต สงเครองบนมาทงระเบดทาลายชวตผคน บานเรอน ทรพยสนเสยหายพงยบเยน โดยเฉพาะททอยใกลกบฐานทพ ซงสวนใหญแลวฝายพนธมตรจะสงเครองบนมารกรานบรเวณจดยทธศาสตรในเวลาคาคนเดอนหงาย สา เหต เพราะจะ ทา ให สามารถมอง เห นจ ดยทธศาสตรไดงาย ในชวงเวลานนชาวไทยเตมไปดวยความรสกหวาดกลวและตงเครยด จงไดชกชวนกนเลนเพลงพนเมอง คอ การราโทน เพอผอนคลายอารมณทต ง เครยดให เพลด เพลนสนกสนานขนบาง การราโทนนนใชภาษาทเรยบงาย เนอรองเปนเชงเยาแหย หยอกลอเกยวพาราสกนระหวางหนมสาว ทานองเพลง การรอง ทารา การแตงกายกเรยบงาย มงความสนกสนาน พอผอนคลายความทกขไปไดบางเทานน จอมพล ป. พบลสงคราม เกรงวาชาวตางชาตทไดพบเหนจะเกดความเขาใจวา ศลปะการฟอนราของไทยมไดมความประณตงดงาม ทานจงไดทาการพฒนาการราโทนขนอยางมแบบแผน ประณตงดงาม ทงทารา คาร อง ทานอง เพลง และเคร อ งดนตร ท ใช ตลอดจนการแตงกาย จง เรยกกนวา “ราวงมาตรฐาน” เพอจะไดเปนแบบอยางตอไป

ในอดตชาวบานมกจะรองเลนในชวงเยน หรอหลงจากทางานเสรจแลวจะมการนดกนวาจะไปเลนทบานของใคร การเลนเพลงจะรองเลนกนไปจนถงมดถง 3-4 ทม จงแยกยายกนกลบบาน ทงนจะรองเลนเพอผอนคลายความเหนดเหนอยจากการทางานมาทงวน และเพอผอนคลายความตงเครยดจากปญหาการเมอง โดยรองแกกนระหวางฝายชายและฝายหญง แตปจจบนโอกาสของการเลนเปลยนไปเปนการเลนเพอการแสดง มเพยงการเลนตามงานทไดรบเชญใหไปแสดงทมงเพอการอนรกษเปนหลก และมการเลนเฉพาะทมการเชญจากหนวยงานตางๆ ทงหนวยงานทางราชการ หรอหนวยงานเอกชนใหไปแสดง โดยยงยดหลกการรอง การแตงกาย และวธการเลนเพลงตามรปแบบการเลนในอดต เหตผลหนงทโอกาสการเลนเพลงเปลยนไปนนมสาเหตมาจาก ในปจจบนการทานามการใช เครอง ทนแรงจากเครองจกรกลมากกวาแรงงานทมาจากคน ซงชวยในดานเวลาของการเกบเกยวใหไดเรวขน ดงนนการเลนเพลงราวงทเคยมการรวมกลมพอเพลงแมเพลงไดมากกมการรวมกลมนอยลงตามไปดวย จนไมปรากฏใหเหนวาในปจจบนจะมการเลนราวงโบราณเลย 2.วฒนธรรมทสะทอนจากเพลงราวง

เพลงพนบานเปนวรรณกรรมมขปาฐะทถอเป นว ธ ก ารอย า งหน ง ของส ง คม ท ถ ายทอดวฒนธรรมจากคนรนหน ง ไปส คนอกรนหน ง เพราะนอกจากความบนเทงซงเปนจดมงหมายหลกแลว เพลงพนบานยงเปรยบเสมอนกระจกสะทอนใหเหนถงสภาพความเปนอย ความนกคด ความเชอ ประเพณ และคานยมของกลมชนผ เปนเจ าของวรรณกรรมน น อกดวย ด ง เชนชาว


หนองบว จงหวดนครสวรรค เปนอกหนงชมชนทมวฒนธรรมเปนของตนเองมาต งแต โบราณทบรรพบรษเปนผสรางเอาไวซงคนหนองบวเองพยายามทจะดารงรกษาไว โดยสะทอนผานมาทางเพลงราวงโบราณ แตเนองจากเสยงรองของพอเพลงแมเพลงมสาเนยงทเพยนแปรง ฟงยาก และพอเพลงแมเพลงมความชรามาก ทาใหพนเสยงฟงยากไมคอยชดเจนจากการบนทกพบวาเพลงราวงโบราณทสะทอนถงวฒนธรรมของชาวตาบลหนองบว ไดแก วฒนธรรมการครองเรอน เพลงพนบานมบทบาทในการแสดงทศนะตางๆอนเปนแนวทางใหสมาชกในครอบครวมสวนสรางสถาบนใหเกดเสรภาพ ปราศจากปญหาตางๆ และชาวหนองบวมความเชอวาตองมผวเดยวเมยเดยว หากผใดมสามหรอภรรยาใหมโดยไมเลกกบคนเดมกอน จะสงผลใหเกดเหตรายตอครอบครว เชน ลกหลานจะเจบปวย เปนตน และถอเปนเรองทสาคญมากเกยวกบคานยม เชน การครองตน ครองเรอน การรบผดชอบตอครอบครว ความซอสตยตอคครอง การมรกเดยวใจเดยว ดงเพลงทมชอวา เพลงตาละลม และ เพลงยามเยนเดนเลนลบแล มเนอรองวา “ตาละลมตมฉนรกแมพมโพธเขยวเอย โอแมฟนเลยมทองรกนองคนเดยว หญงอนไมแลเหลยว ฉนรกแมเขยวนก” “ยามเยนเดนเลนลบแล กระตายกระแตชะแงชมจนทร สกเมอไรจะไดพบกน สกเมอไรจะไดพบกน กระตายหมายจนทร แมวนจนทรเพญ กระตายหมายจนทร แมวนจนทรเพญ” วฒนธรรมการรกชาต เพลงพนบานทสะทอนใหเหนวาชาวหนองบวรกความสงบ รกชาต บานเมอง และพรรคพวก

พนองของตนเอง ดงเพลงทมชอวา เพลงชาตไทยเราเอย และ เพลงไทยรงค มเนอรองวา “ชาตไทยเราเอยอยาละเลยทาตามหนาท ไทยเรานนมความสข บททกขใครละยาย เอกราชมนชาตเสร นนมพระเอกพละสมบรณ ไทยเราตองชวยชชาต เกงกาจคอหลวงพบลย ความสขจะไดละเพมพนของไทยเราเอย” “ไทยรงคเปนของคนไทย ถาแมผใดใครจะมาขมข ชาตใดใครจะมาขมข ชวตเรามรกษากนไว ชาตไทยตองเปนของไทย ชาตไทยตองเปนของไทย สงวนเอาไวจะไดถาวร” วฒนธรรมการแตงกาย ในสมยจอมพล ป. พบลสงคราม จะเนนการแตงกายของผหญงเปนสวนใหญ ซงการแตงกายสมยจอมพล ป. พบลสงคราม ผหญงจะตองมกระเปาถอ นงโจงกระเบน และเสอแบบหลายส สาหรบไปเทยวชมงานและเทศกาลตางๆ ดงเพลงทมชอวา สาวนอยเอวกลม และ เพลงดซดโนนซ มเนอรองวา “สาวนอยเอวกลมไวผมดดรอน ดดคลนใสนามนหอม สวมแตหมวกโบราณเอย แตงตวไมทนส มย สาว ไทยแต งแบบพกล ห วกระเป าเพชรบรณเอย แมคณจะไปไหนกน ฉนจะไปดโขน ฉนจะไปดหนง มาขนรถรางมาไปดวยกน” “ดซดโนน นงสกนมาหลายคน ดซแมคนโนน งามโนนเสลาะใจเรยม รปหลอละออเอยมทาหนาเสงยมเอวออนเปนนางละเวง นงดางามขาจรงนะเอย ใสขาวมาราสวยเชง ฟอนราไปตามบทเพลง คนไหนราเกงขอเชญมารา” วฒนธรรมดานการประกอบอาชพ ชาวหนองบวสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม เชน ชาวนา ชาวสวน ชาวไร แตสวนใหญทประกอบอาชพกนมากทสดคอ การทานา

61


และทาไร เพราะพนทของหนองบวเปนทราบสง ซงสอดคลองกบเพลงทมชอวา ฉนเปนราวงชาวไร และ เพลงโอเจากลวยไมเอย มเนอรองวา “วนนราวงจะไมมานนกไมได อตสาหตงใจสมานไมตร ฉนเปนราวงชาวไร ราไดมนกไมด ออกกรยาหรอจะวางทาท ออกกรยาหรอจะวางทาท ฉนราไมดฉนขอโปรดอภย” “โอเจากลวยไมเอย ทาไปชางหอมจรงเอย โอเจากลวยไมเอย ทาไงจะไดสกกง รกจรงจะไมทงเธอเลย ขอฉนชมสกชอ อยาทรมานฉนเลย ฝากรกเอาไวชมเชย โธเอยละจะมาดวนตดรอน โธเอยจะมาดวนตดรอน” 3. การวเคราะหทานองเพลงราวงโบราณ ผลการศกษา พบวา ลกษณะการเคลอนทของทานองเพลงราวงโบราณสวนมาก เปนการเคลอนทแบบสมาเสมอ นมนวล ระดบของเสยงทใชในบทเพลงจะคอยๆ สงขน และคอยๆ ตาลง บางครงลกษณะของทานองมการซาเสยงกนอยบาง จง ทาใหลกษณะของทานองไมกระโดด ลกษณะของการรองเพลงนนจะไมเนนหนกของนาเสยงในเพลงราวงโบราณ การใชขนคในการเคลอนทของทานองเพลง มดงน คอ ขนค 2 เมเจอร ขนค 3 ไมเนอร ขนค 4 เพอรเฟกต ขนค 5 เพอรเฟกต ขนค 6 ไมเนอร การซาเสยง ในการเดนทานองเพลงราวงโบราณทกเพลง และขนคเสยงทพบมากทสดในบทเพลง คอ ขนค 2 เมเจอร ขนค 3 ไมเนอร และการซาเสยงเปนตน สรปและอภปรายผล การศกษาทานองเพลงราวงโบราณของตาบลหนองบว อาเภอหนองบว จงหวดนครสรรค สะทอนใหเหนถงบทบาทของเพลงราวงโบราณทม

ตอชมชน ไดแก การสรางความบนเทง การสรางความสามคคในชมชน เพลงพนบานบนทกเรองราวท เ กด ขนโดยการรองถงเร องราวต างๆ และเหตการณสาคญๆ ทเกดขน นอกจากนยงเปนการแจงขาวสารตางๆ ใหกบชมชนและรองเรยนผ ทอานาจหนาทตางๆ ไดทราบความทกขรอนของประชาชน ซงสอดคลองกบผลการศกษาโดย กาญจนา อนทรสนานนท และคณะ (2543) ซงไดทาการศกษาวเคราะหวฒนธรรมทเกยวของกบเพลงระบาบานนา พบวา ในบทเพลงระบาบานนา กลาวถงคานยมในการนบถอศาสนาพทธ พอแม ครและสงศกดสทธ มารยาทในการตอนรบ การแตงกาย อาชพ เศรษฐกจ การเมอง ยาเสพตด ความรกระหวางชายหญง ผวเมย พอแมลก ความร ก ช า ต พ ร ะ ม ห า ก ษ ต ร ย แ ล ะ เ ร อ ง เ พ ศ นอกจากนนเพลงระบาบานนายงมบทบาทตอสงคมในการสรางความบนเทง ความสามคค การแจงขาวสาร บนทกเรองราวและใหความรในดานตางๆ การศกษาของ บวผน สพรรณยศ (2535) ไดทางานวจยวเคราะหเพลงอแซว ของจงหวดสพรรณบร พบวา เพลงอแซวเปนเพลงพนบานประจาถนของจงหวดสพรรณบร ซงมาไมนอยกวา 100 ป เดมเปนเพลงปฏพากยยาว ลกษณะเดนของเพลงคอ มจงหวะเรว กระชน มคาประพนธเปนกลอนหวเดยว ทนยมเลนสมผสอกษรแพรวพราวเปนพเศษ เพลงอแซวมบทบาทตอสงคมในฐานะเปนสงบนเทงใหการศกษาทงทางตรงและทางออม เปนสอมวลชนของชาวบานททาหนาทกระจายขาวสาร และวพากษวจารณสงคม และมบทบาทในการจรรโลงวฒนธรรมของสงคม และผลการศกษาของ สมาลย เรองเดช (2518) ทไดวจยและรวบรวมขอมลเกยวกบเพลงพนบานของตาบล


พนมทวน อาเภอพนมทวน จงหวดกาญจนบร ขอมลทไดจากการศกษานสะทอนใหเหนแนวคด คานยม และการปฏบตของชาวบาน นอกจากนยงพบอกวา เพลงเปนสวนหนงของการดาเนนชวตในชนบท ในปจจบนเพลงพนบานของตาบลพนมทวนไดทรบความนยมม 2 เพลงคอ เพลงพวงมาลย กบเพลงฉอย ซงใชเลนกนในงานตางๆ เชน งานมงคล โกนจก บวชนาค ทอดกฐน วธเลน นยมเลนกนเปนวงกลม ฝายชายกบฝายหญงฝายละครงวงกลม มพอเพลงแมเพลงและลกค ฝายใดรองกออกมาราอยกลางวง ผลดกนไป ลกคจะรองรบและปรบมอใหจงหวะ ขอเสนอแนะ

1. เนองจากเพลงราวงโบราณเปนภมปญญาทองถนทองคความรสวนใหญเปน

องคความรทฝงลกอยในตวบคคลยากตอการถอดองคความรออกมาเปนลายลกษณอกษร ฉะนนจงควรศกษาถงแนวทางการจดการความรภมปญญาทองถนเพลงราวงโบราณอยางเปนระบบ อกทงยงเปนการยกระดบองคความรภมปญญาทองถนเพลงราวงโบราณของตาบลหนองบว อาเภอหนองบว สสงคมเพอการสบทอดตอไป

2. ควรจดทาหลกสตรทองถนภมปญญาเพลงราวงโบราณ ซงเปนเพลงพนบานของตาบลหนองบว อาเภอหนองบว จงหวดนครสวรรค เพอใหในการเรยนการสอนของโรงเรยน และหนวยงานทเกยวของควรสนบสนนอปกรณและงบประมาณ รวมทงการจดหองเรยนเพอทาการฝกปฏบต เพอการสบทอดภมปญญาทองถนนใหแกชมชนตอไป

บรรณานกรม กฤษณา แสงทอง. (2540). เพลงปฏพากย : วฒนธรรมดนตรและภาพสะทอนสงคมของชาวตาบลเขาทอง อาเภอพยหะคร จงหวดนครสวรรค. ศนยศลปวฒนธรรม สถาบนราชภฏนครสวรรค. กาญจนา อนทรสนานนและคณะ. (2543). การศกษาวเคราะหเพลงระบาบานนา. สานกงานคณะกรรมการ วฒนธรรมแหงชาต. บวผน สพรรณยศ. (2535). การวเคราะหเพลงอแซวจงหวดสพรรณบร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร. ปราน วงษเทศ. (2525). พนบานพนเมอง. กรงเทพฯ : สานกพมพเจาพระยา. ไพบลย ชางเรยน. (2516). สารานกรมศพทของสงคมวทยา. กรงเทพฯ : แพรพทยา. วเชยร เกษประทม. (2528). เพลงพนบานจากพยหะคร. นครสวรรค : ภาควชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตร และสงคมศาสตร. สมปราชญ อมมะพนธ. (2516). ประเพณและพธกรรมในวรรณคดไทย. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. สกร เจรญสข. (2532). เพลงชาต. กรงเทพฯ : เรอนแกวการพมพ. สกญญา สจฉายา. (2525). เพลงปฏพากย : บทเพลงแหงปฏญาณแหงชาวบานไทย. กรงเทพฯ : สานก คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. สชาต แสงทอง. (2544). การวเคราะหองคประกอบทางดนตรเพลงปฏพากย. สานกศลปวฒนธรรม สถาบน ราชภฏนครสวรรค. สมาลย เรองเดช. (2518). เพลงพนบานจากพนมทวน. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว.

63


ชลดา กลนแกว1

บทคดยอ

พนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรค โดยสวนใหญเปนเพศหญง มอายเฉลย 34.91 สมรสแลว จบการศกษาในระดบปรญญาตรโดยมประสบการณในการทางานเฉลย 14.82 ป รบผดชอบดแลระดบชนประถมศกษา (ป.1-ป.6) และ มรายไดเฉลยตอเดอน 10,001-20,000 บาทเปนจานวนมากทสด พนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคมการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญจรง ( Χ =3.65) และมการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญจรงเกยวกบสภาพแวดลอม/บรรยากาศของการเรยนร ปจจยเบองตนของการเรยนร กระบวนการเรยนร และผลผลตของการเรยนร สวนปญหาอปสรรคการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญทพบมากทสดคอ ขอจากดในเรองของเวลาและเนอหาทเรยนมมากเกนไป ทาใหการทากจกรรมไมเตมทเทาทควร

ตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญของพนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคทพฒนาขน (Secondary Development) มความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญประกอบดวย 13 ตวบงช 41 ตวชวดจาก 42 ตวบงชยอย

คาสาคญ: การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ

1 ผชานาญการพเศษ รองผอานวยการ โรงเรยนเทศบาลวดพรหมจรยาวาส

การพฒนาตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ ของพนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรค Development of Indicators for Student-Centered Learning Management of

Municipal Teachers in the Schools under the Nakorn Sawan Municipality Administration


Chalida Klankaew

Abstract

The majority of teachers in the municipal schools under the Nakorn Sawan Municipality

Administration were female, 34.91 years old in average, married, holders of bachelor’s degree, and

responsible for teaching at elementary level (grades 1-6) with averaged work experience of 14.82

years and averaged income of 10,001-20,000 baht per month. The indicators of student-centered

learning management, which involved atmosphere/environment of learning, fundamental inputs of

learning, learning process, and learning outputs averaged 3.65 from the total scaled score of 4.00.

By confirmatory factor analytical technique, it was demonstrated that the indicators were created

consistently with empirical data. The student-centered learning management assessment patterns

created by third order confirmatory factor analysis technique consisted of 4 factors, and 13

indicators, comprising of which 41 out of 42 items.

Main problems and obstacles of student-centered learning management found were

namely, the constraint and limit of time in the classroom, excessive content, and difficulty to

provide adequate activities for students.

Key words: Student-Centered Learning Management

65


ความเปนมาและความสาคญของปญหา “ผ เ ร ย น เ ป น ศ น ย ก ล า ง ” (Student-

centered)” สาหรบครยงคงมความเขาใจสบสนในความหมายและแนวทางปฏบต ทหลากหลาย เนองจากการดาเนนงานเพอการปฏรปการศกษาทผานมายงไมมความชดเจนเกยวกบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ แมวาสานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (สกศ.) จะพยายามรวบรวมองคความรทเกยวกบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญมาตงแตป พ.ศ. 2540 และมโครงการอบรมใหตวแทนของกรมสงกดตางๆ นาไปขยายผลใหความรแกครมาแลวหลายโครงการกตาม แตกยงไมประสบผลสาเรจมากนก เนองจากทงผใหและผรบการอบรมตางกยงไมมความเขาใจพอทงในเรองแนวคดทฤษฎและการปฏบต ทาใหผรบการอบรมไมสามารถนาไปขยายผลได (วรนช ปณฑวณช, 2548) เมอครยงมความเขาใจอยางหลากหลายในหลกการ แนวคดตลอดจนวธปฏบตเกยวกบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ จงทาใหแตละคนลงเล และไมแนใจวาแนวทางทตนปฏบตอยนนเปนแนวทางทถกตองหรอไม ไมมความชดเจนในเรองแนวคด หลกการ ความหมาย ตลอดจนตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ และแนวทางปฏบตในการจดการเรยน การสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ จงทาใหสอนแบบเกาๆ กลบมาเปนแนวทางหลกในการจดการเรยนสอนของครนนเอง เมอสภาพการณเปนเชนน ตวบงบอกทใชในการประเมนการจดการเรยนการสอน เพอการปรบปรง และพฒนาการจดการเรยนการสอนจงเปนสงจาเปน เพราะการทบคคลไดทราบผลการกระทาของบคคลน น น าจะปรบปร งพฒนางานให มประสทธภาพมากขนกวาผทไมทราบผลการกระทา

ของตน และนอกจากจะทาใหเพมคณภาพของงานแลว ยงอาจชวยใหเกดแรงจงใจในการทางานใหบ ร ร ล ผ ล ต า ม เ ป า ห ม า ย อ ก ด ว ย ด ง ท ไพฑรย สนลารตน (2544) ไดกลาววา การทจะ ปร บปร งและพฒนากจการใดๆ ให ด และมประสทธภาพ จาเปนอยางย งทจะตองมองและประเมนสภาพปจจบนของสงนนกอน เพอทจะเทยบดวาสงทมอยในปจจบนกบสงทควรจะเปนแตกตางกนมากนอยอยางไร จะแกไขปรบปรงอยางไร เชนเดยวกบการสอนถาตองการจะปรบปรงพฒนาใหดขน กควรประเมนดวาขณะนมสภาพเปนเชนไร มปญหาและอปสรรคอะไรบาง เพอทจะดาเนนการปรบปรงใหเหมาะสมตอไป เมอเปนเชนน หากมตวบงชวดการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญอยางมระบบ มประสทธภาพและประสทธผลแลว จะชวยใหครและผเกยวของไดทราบขอมลทเปนประโยชนสาหรบการปรบปรงและพฒนา การจดการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพส อ ด ค ล อ ง ก บ ก า ร ป ฏ ร ป ก า ร ศ ก ษ า ต า มพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และสามารถนาไปใชประโยชนในการกากบ ตดตาม และตดสนใจทางดานการบรหารไดอกดวย วตถประสงคการวจย

1. เพอศกษาตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผ เร ยนเปนสา คญของพนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรค

2. เพอศกษาปญหาอปสรรคการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญของพนกงานคร เทศบาล ใน โร ง เ ร ยนส ง กด เทศบาลนครนครสวรรค


3. เพอพฒนาตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผ เร ยนเปนสา คญของพนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรค

กรอบแนวคดการวจย

องคประกอบท 1 สภาพแวดลอม/บรรยากาศการเรยนร ตวบงช 1. ลกษณะการจดหองเรยน (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 2. การจดสรรพนทชนเรยน (ตวชวดท 1–2) ตวบงช 3. บรรยากาศการเรยนร (ตวชวดท 1–3)

องคประกอบท 2 ปจจยเบองตนของการเรยนร ตวบงช 4. การวางแผนการจดการเรยนร (ตวชวดท 1–5) ตวบงช 5. การเตรยมกจกรรมการเรยนร (ตวชวดท 1–3)

องคประกอบท 3 กระบวนการเรยนร ตวบงช 6. บทบาทของผสอนในการจดกระบวนการเรยนร (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 7. สดสวนของเวลาทใชในการดาเนนกจกรรมการเรยน การสอน (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 8. ลกษณะกจกรรรมการเรยนการสอน (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 9. พฤตกรรมของผสอนในการดาเนนกจกรรม (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 10. ลกษณะการมสวนรวมในกจกรรมผเรยน (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 11. พฤตกรรมของผเรยนในการรวมกจกรรม(ตวชวดท 1–3)

องคประกอบท 4 ผลผลตของการเรยนร ตวบงช 12. การประเมนการเรยนร (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 13. ผลทคาดหวงในตวผเรยน (ตวชวดท 1–4)

การจดการเรยนการสอน ทเนนผเรยนเปนสาคญ

67


สมมตฐานในการวจย ตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนน

ผ เรยนเปนสาคญของพนกงานคร เทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคทพฒนาขนมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ การทบทวนวรรณกรรม

การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ หมายถง กระบวนการพฒนารางกาย จตใจ สตปญญาความรและคณธรรมของผเรยน โดยยดผเรยนเปนแกนกลางของการสรางและพฒนาความเจรญงอกงาม สรางการมสวนรวมร รวมคด รวมกระทาระหวางผเรยนกบผเรยน และผเรยนกบผสอนดวยการใชยทธวธทหลากหลายและยดหยน คานงถงความสามารถทแตกตางกนของผเรยน โดยมผสอนเปนผรวมวางแผนจดกจกรรมการเรยนร เปนผกระตนสงเสรมความคดและอานวยความสะดวกใหผเรยนมปฏสมพนธทางสงคม พฒนาตนเองอยางเตมท สอดคลองกบศกยภาพ ความตองการความถนดและความสนใจของผเรยน

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ไดพฒนาตวบงชการเรยนการสอนทผเรยนเปนสาคญ โดยทาการสงเคราะหทฤษฎการเรยนร 5 ทฤษฎ ไดแก 1) ทฤษฎการเรยนรอยางมความสข 2) ทฤษฎการเรยนรแบบม สวนรวม 3) ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด 4) ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนาลกษณะนสย : การฝกฝน กาย วาจา ใจ และ 5) ทฤษฎการเรยนร เ พอพฒนาสนทรยภาพ : ศลปะ ดนตร กฬา ภายหลงจากการสงเคราะหทฤษฎดงกลาวแลวทาใหไดตวบงชการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญแยกออกมาและจดหมวดหมเปนตวบงชการเรยนจานวน 58

ตวบงช และตวบงชการสอนของครจานวน 52 ตวบงช (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2547)

โรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคนน ปจจบนอยในสงกดสานกการศกษาเทศบาลนครนครสวรรค กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย มบทบาทหนาในภารกจหลก 7 กลมงานคอ งานบรหารทวไป งานธรการ งานวชาการ งานปกครองนกเรยน งานบรการ งานสรางความสมพนธกบชมชน และการบรหารงานอาคารสถานท แตในปจจบน บทบาทหนาทขอบขายและภารกจการบรหารและจดการโรงเรยนใหมนน ไดปรบเปลยนเพมเตมและบรณาการกาหนดเปน 4 ดาน (กระทรวงศกษาธการ, 2546) ซงประกอบดวย 1) การบรหารงานวชาการ 2) การบรหารงบประมาณ 3) การบรหารงานบคคล และ 4) การบรหารทวไป ซ งลกษณะดงกลาวจะมผลตอการดาเนนงานในการบรหารโรงเรยนทงในดานการวางแผน การจดองคการ การนาและการกากบควบคมตดตามงาน และการเปลยนแปลงตางๆ ทงท เกยวของกบภายในและภายนอกโรงเรยนดวย (ศรชย กาญจนวาส, 2545; สาเรง บญเรองรตน, 2548) วธดาเนนการวจย ประเภทการวจย การวจยเชงสารวจและพฒนา (Survey and Development Research)

ประชากรทใชในการวจย คอพนกงานครเทศบาลโรงเรยนสง กดนครนครสวรรคในปก า ร ศ กษา 2 553 จ า น วน ท ง ส น 3 4 4 คน ประกอบดวย โรงเรยนเทศบาลวดไทรใต (43 คน) โรงเรยนเทศบาลวดปากนาโพใต (35 คน) โรงเรยนเทศบาลวดพรหมจรยาวาส (52 คน) โรงเรยน


เทศบาลวดวรนาถบรรพต (58 คน) โรงเรยนเทศบาลวดชองครศรสทธวราราม (46 คน)โรงเรยนเทศบาลวดจอมครนาคพรต (55 คน)โรงเรยนเทศบาลวดสคตวราราม (32 คน) และโ ร ง เ ร ย น เ ท ศบ า ล ว ด ไ ท ร เ หน อ ( 2 3 คน ) (กรมสงเสรมการปกครองทองถน, 2553)

เครองมอทใชในการวจย แบบสอบถาม (Questionnaires) ไดผานการวเคราะหความเทยงตรงดานเนอหาของแบบประเมน (Content

Validity) โดยการหาคา (Item Objective

Congruence : IOC) โดยคณะผเชยวชาญจานวน 5 ทาน ขอคาถามในแบบประเมนทมคาดชนความสอดคล อง ระหว า ง เน อห า ใน ขอ ค าถาม กบวตถประสงคทตงไว ตงแต 0.50 ขนไป จงมความเหมาะสมทจะนาไปใชในการเกบขอมลตอไป (กรมวชาการ. 2545 : 84) ตลอดจนหาความเชอมน (Reliability) โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ของ ครอนบาช (Cronbach,

J., 2003: 204) ซงมคาความเชอมนทงฉบบสงมากเทากบ 0.9710 ผานเกณฑ 0.70 ขนไป จงมความเหมาะสมทจะนาไปใชในการเกบขอมลจรงตอไป (Cronbach, J. 2003: 204)

การเกบรวบรวมขอมล เกบรวบรวมขอมลจากพนกงาน ครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรค จานวนทงสน 344 คน ระหวางวนท 1-31 สงหาคม พ.ศ. 2553 ดวยแบบสอบถาม ซงสามารถเกบรวบรวมขอมลจรงได จานวนทงสน 337 คน สวนทเหลออก 7 คนไดลาศกษาตอทงในและตางประเทศ หลงจากนนนาขอมลทไดไปตรวจสอบความถกตองวเคราะหผลพรอมทงสรปผลงานวจยตอไป

การวเคราะหขอมล โดยใชคาสถตตางๆ ไ ด แ ก ก า ร แ จ ก แ จ ง ค ว า ม ถ (Frequency

Distribution) คารอยละ (Percentage) คาตาสด (Minimum) คาสงสด (Maximum) คาเฉลยเลขคณต (Arithmetic Mean) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory

Factor Analysis: CFA) (นงลกษณ วรชชย, 2542) ผลการวจย

ขอ มลส วนบ คคล พบว า พน กงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรค โดยสวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 79.5 มอายเฉลย 34.91 สวนใหญสมรสแลว คดเปนรอยละ 56.4 จบการศกษาในระดบปรญญาตรโดยสวนใหญคดเปนรอยละ 73.9 คดเปนจานวนปทศกษาเฉลย 17.91 ป มประสบการณในการทางานเฉลย 14 .82 ป ส วนใหญจะรบผดชอบดแลระดบ ชนประถมศกษา (ป.1-ป.6) คดเปนรอยละ 59.6 และมรายไดเฉลยตอเดอน 10,001-20,000 บาท จานวน มากทสดถงรอยละ 32.6

ตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ พบวา พนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคมการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญจรง ( Χ =3.65) โดยมการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญจรงเกยวกบสภาพแวดลอม/บรรยากาศของการเรยนร (Χ =3.63) ปจจยเบองตนของการเรยนร (Χ =3.52) กระบวนการเรยนร (Χ =3.64) และผลผลตของการเรยนร (Χ =3.82) ตามลาดบ

นอกจากนพนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคประสบปญหา อปสรรคในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญมากทสด 3 เรองดวยกนไดแก ขอจากด

69


ในเรองของเวลาและเนอหาทเรยนมมากเกนไป ทาใหการทากจกรรมไมเตมทเทาทควร รองลงมาไดแก ขาดความพรอมของแหลงขอมล โดยเฉพาะหน งส อและระบบอนเทอร เนต และผ เ ร ยน บางรายไมกลาแสดงความคดเหน หรอซกถาม ขอสงสย หรอเรยนรดวยตนเอง ตามลาดบ ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis: CFA) พบวา ตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญของพนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรค ท พฒนา ขนมความกลมกลน กบ ขอ มล เช งประจก ษ จ งยอมรบสมมตฐานทตงไว สรปผลการวเคราะหโมเดลองคประกอบของตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญของพนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคทดวยโปรแกรมสาเรจรป AMOS Version 6.0 พบวา โมเดลองคประกอบของตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผ เรยนเปนสาคญทพฒนาขน มความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษทพฒนาขนมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ เนองจาก การทดสอบไค-สแควร (Chi-square) ไมมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 (P-value ≥ 0.05) คาดชนทกตวไดแก GFI, AGFI, NFI, IFI, CFI ผานเกณฑทกาหนดตงแต 0.90 ขนไป สวนดชนทกาหนดไวทระดบนอยกวา 0.05 พบวา ดชน RMR และ RMSEA กผานเกณฑเชนเดยวกน นอกจากนดชน CMIN/DF มคาเทากบ 1.272 ซงเขาใกล 1 ดวย อกทงการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis: CFA) ยงพบวา ตวบงช ท พฒนาแลวและถกคดเลอกในแตละองคประกอบทมความเทยงตรง (Validity) โดยมคานาหนกองคประกอบ (Factor Loading) ตงแต

0.30 ขนไป สวนตวบงชและตวชวดในตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญทมคานาหนกองคประกอบ (Factor Loading) ไมถง 0.30 จะถกคดออก (กลยา วานชยบญชา, 2546) ซงในทนพบวา 13 ตวบงชมความเหมาะสมในการวดการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ แตจะมเพยง 1 ตวชวด (ตวบงชยอย) จาก 42 ตวชวด (ตวบงชยอย) ใน 13 ตวบงชทถกคดออก เนองจากคานาหนกองคประกอบของตวชวด Id 2.3 (การจดสรรพนทชนเรยนสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรรวมกบผอน) มคา Factor Loading = 0.294) ซงไมถง 0.30 จะเหลอตวชวด (ตวบงชยอย) การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ รวมจานวนทงสน 41 ตวชวด (ตวบงชยอย) ใน 13 ตวบงช (ตารางท 2) ซงสามารถนาเสนอในโมเดลองคประกอบของตวบงชการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญทพฒนาขนในรปประหยด (Parsimonious Model) ไดดงภาพท 2


ตารางท 2 สรปตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญทพฒนาดวยเการวเคราะหองคประกอบ เชงยนยนอนดบสาม

ตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ นาหนกองคประกอบ (Factor Loading)

ตวบงช/ตวชวด ทถกคดเลอก

องคประกอบท 1 สภาพแวดลอม/บรรยากาศของการเรยนร ตวบงชท 1 ลกษณะการจดหองเรยน 0.790 � 1. ในแตละรายวชามการจดมมสอการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนแสวงหาความรดวย

ตนเองอยในหองเรยน เชนมโตะแสดงผลงานชนงานของนกเรยน มมมความร ตะกราความร เปนตน 0.673 �

2. มการจดโตะ เกาอทสะดวกตอการจดกลมผเรยนสงเสรมใหผเรยนไดทากจกรรม พดคย แลกเปลยนความคดเหนกน 0.754 � 3. มการปรบเปลยนชนเรยนตามกจกรรมและสถานการณ สงเสรมใหมปฏสมพนธรวมกน ระหวางผเรยนกบครและผเรยนกบผเรยน 0.460 � ตวบงชท 2 การจดสรรพนทชนเรยน 0.497 � 1. มการจดกลมผเรยนตามศกยภาพ ความถนด ความสนใจของผเรยน 0.750 � 2. มการจดสรรพนทชนเรยนสงเสรมใหผเรยนเกดการสรางองคความรไดดวยตนเอง 0.758 � 3. มการจดสรรพนทชนเรยนสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรรวมกบผอน 0.294 - ตวบงชท 3 บรรยากาศการเรยนร 0.855 � 1. ผสอนจดบรรยากาศการเรยนรทเปนกนเอง สงเสรมการกลาแสดงออก การรวมคด และรวมกระทา 0.572 � 2. ผสอนรบฟงความคดเหนและใหอสระแกผเรยนในความคดเหนและการตดสนใจ 0.694 � 3. ผสอนเปดโอกาสใหผเรยนซกถาม เมอผเรยนเกดขอสงสยในวธการเรยนรและเนอหาทเรยน 0.624 � องคประกอบท 2 ปจจยเบองตนของการเรยนร ตวบงชท 4 การวางแผนการจดการเรยนร 0.761 � 1. ผสอนทาแผนการจดการเรยนรทแสดงถงการเตรยมกจกรรม การเตรยมวสดอปกรณ

การเตรยมการวดและประเมนผลทมงเนนใหผเรยนลงมอปฏบตเอง 0.703 � 2. ผสอนวางแผนการจดกจกรรมโดยใชรปแบบการเรยนการสอนทสอดคลองกบ

จดมงหมายของหลกสตรสอดคลองกบศกยภาพ/ความตองการความสนใจของผเรยน 0.823 � 3. ผสอนวางแผนการจดกจกรรมโดยมงสรางสรรคประสบการณใหมใหผเรยนบนพนฐาน

ประสบการณเดม 0.731 � 4. ผสอนวางแผนการจดกจกรรมโดยมงเนนการเชอมโยงความรในแตละวชาทมเนอหา

เกยวของกนเขาดวยกน 0.624

�

5. ผสอนวางแผนการจดกจกรรม โดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคลในดานความร/ความถนด/ความสนใจของผเรยน 0.996 �

ตวบงชท 5 การเตรยมกจกรรมการเรยนร 0.837 � 1. ผสอนเตรยมแหลงขอมลในการแสวงหาความรตาง ๆ สาหรบผเรยนทงในหองเรยน

และนอกหองเรยน 0.678 � 2. ผสอนเตรยมการประเมนผลดวยวธทหลากหลาย โดยใชการทดสอบรวมกบวธอนๆ

เชน การสงเกต การทาแบบฝกหดหรอชนงาน เปนตน 0.786 � 3. ผสอนเปนผกระตน สงเสรม อานวยความสะดวกใหผเรยน เกดการเรยนรดวยตนเอง 0.799 �

71


ตารางท 2 (ตอ) สรปตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญทพฒนาดวยเการวเคราะห องคประกอบเชงยนยนอนดบสาม

ตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ นาหนกองคประกอบ (Factor Loading)

ตวบงช/ตวชวด ทถกคดเลอก

องคประกอบท 3 กระบวนการเรยนร ตวบงชท 6 บทบาทของผสอนในการจดกระบวนการเรยนร 0.766 �� 1. ผสอนจดกจกรรมหรอสถานการณเรยนรทกระตนใหผเรยนมสวนรวมคด วางแผน

และทากจกรรม 0.673 ��

2. ผสอนจดกจกรรมหรอสถานการณเรยนรทกระตนใหผเรยนสรางองคความร และทกษะไดดวยตนเอง

0.672 ��

3. ผสอนประเมนผลการเรยนรทคาดหวง ดวยวธการหลากหลายและตอเนอง เชน ประเมนโดยผสอนรวมกบผเรยน และประเมนกอนเรยน ระหวางเรยน และหลงเรยน

0.706 ��

ตวบงชท 7 สดสวนของเวลาทใชในการดาเนนกจกรรม การเรยนการสอน 0.876 �� 1. ผสอนมงเนนใหผเรยนปฏบตมากกวาการบรรยายโดยมสดสวนไมตากวา 60:40 0.428 �� 2. ผสอนอทศเวลาหลงเลกเรยนเพอดาเนนกจกรรม การเรยนการสอนหรอสอนซอมเสรมเพมเตม

0.815 ��

3. ผสอนเปดโอกาสใหผเรยนเขาถงไดงายเพอซกถามภายหลงเลกเรยนหรอยามเวลาวาง 0.720 �� ตวบงชท 8 ลกษณะกจกรรรมการเรยนการสอน 0.918 �� 1. ผสอนกระตนสงเสรมใหผเรยนแลกเปลยนความคดเหนทงภายในกลมและระหวางกลม 0.503 �� 2. ผสอนสงเสรมใหผเรยนคนพบวธการเรยนรดวยตนเอง 0.722 �� 3. ผสอนสงเสรมใหผเรยนไดมโอกาสเคลอนไหวรางกายในการทากจกรรม 0.575 �� ตวบงชท 9 พฤตกรรมของผสอนในการดาเนนกจกรรม 0.660 �� 1. มการสงเกตพฤตกรรมผเรยนขณะทากจกรรมเพอวนจฉยปญหาการเรยนรและ

นามาปรบปรงแกไขใหดขน 0.602 ��

2. ผสอนกระตนใหผเรยนแสดงพฤตกรรมการเรยนรตามจดประสงคการเรยนรทกาหนดไว

0.618 ��

3. ผสอนกระตนใหผเรยนนาประสบการณเดมมาเชอมโยงกบความรใหม เพอนาความรหรอทกษะทไดไปใช

0.733 ��

ตวบงชท 10 ลกษณะการมสวนรวมในกจกรรมของผเรยน 0.709 �� 1. ผสอนกระตนใหผเรยนฝกปฏบตจนไดผลสรปขององคความร 0.587 ��

Chi-square = 981.980, df = 772, P-value = 0.072, CMIN/DF = 1.272, GFI = 0.982, AGFI = 0.945, NFI = 0.930, IFI = 0.908,CFI =1.000, RMSEA = 0.033



�� 2 �� !� �� " #$"�� % !&��' ��( ��)� * �$��+�� (Parsimonious Model) องคประกอบท 1 สภาพแวดลอม/บรรยากาศการเรยนร ตวบงช 1. ลกษณะการจดหองเรยน (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 2. การจดสรรพนทชนเรยน (ตวชวดท 1–2) ตวบงช 3. บรรยากาศการเรยนร (ตวชวดท 1–3)

องคประกอบท 2 ปจจยเบองตนของการเรยนร ตวบงช 4. การวางแผนการจดการเรยนร (ตวชวดท 1–5) ตวบงช 5. การเตรยมกจกรรมการเรยนร (ตวชวดท 1–3)

องคประกอบท 3 กระบวนการเรยนร ตวบงช 6. บทบาทของผสอนในการจดกระบวนการเรยนร (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 7. สดสวนของเวลาทใชในการดาเนนกจกรรมการเรยน การสอน (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 8. ลกษณะกจกรรรมการเรยนการสอน (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 9. พฤตกรรมของผสอนในการดาเนนกจกรรม (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 10. ลกษณะการมสวนรวมในกจกรรมผเรยน (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 11. พฤตกรรมของผเรยนในการรวมกจกรรม(ตวชวดท 1–3)

องคประกอบท 4 ผลผลตของการเรยนร ตวบงช 12. การประเมนการเรยนร (ตวชวดท 1–3) ตวบงช 13. ผลทคาดหวงในตวผเรยน (ตวชวดท 1–4)


73


อภปรายผล ตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนน

ผ เรยนเปนสาคญของพนกงานคร เทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรค ผลการวจยครงนพบวา องคประกอบทสาคญในการจดการเ ร ยนการสอน ท เน นผ เ ร ยน เป นส า คญ ม 4 องคประกอบคอ สภาพแวดลอม/บรรยากาศการเรยนร ปจจยเบองตนของการเรยนร กระบวนการเรยนร และผลผลตของการเรยนร ซงองคประกอบดวย 4 องคประกอบดงกลาว มความเกยวของสมพนธกนในเชงตรรกะ ผลการวจยครงนแสดงใหเหนวา ในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส า คญ ควร พจารณาเช งระบบ (System

Approach) อยางรอบดาน โดยแตละองคประกอบ ประกอบดวยตวบงชหลกๆ รวม 13 ตวบงชดงน องคประกอบท 1 สภาพแวดลอม/บรรยากาศการเรยนร (Context) ประกอบดวยตวบงชหลก 3 ตว ไดแก (1) ลกษณะการจดหองเรยน (2) การจดสรรพน ท ช น เ ร ยน ( 3 ) บ ร ร ยากาศการ เ ร ยน ร องคประกอบท 2 ปจจยเบองตนของการเรยนร (Input) ประกอบดวยตวบงชหลก 2 ตว ไดแก (1) การวางแผนการจดการเรยนร (2) การเตรยมกจกรรมการเรยนร องคประกอบท 3 กระบวนการเรยนร (Process) ประกอบดวยตวบงชหลก 6 ตว ไดแก (1) บทบาทผสอนการจดกระบวนการเรยนร (2) สดสวนของเวลาทใชในการดาเนนกจกรรมการเรยนการสอน (3) ลกษณะกจกรรรมการเรยนการสอน (4) พฤตกรรมผสอนในการดาเนนกจกรรม (5) ลกษณะการมสวนรวมกจกรรมผเรยน (6) พฤตกรรมของผ เรยนในการรวมกจกรรม และอง คประกอบ ท 4 ผลผล ตของการ เ ร ยนร (Product) ประกอบดวยตวบงชหลก 2 ตว ไดแก

(1) การประเมนการเรยนร (2) ผลทคาดหวงในตวผเรยน

ใ น ก า ร จ ด ล า ด บ ค ว า ม ส า ค ญ ข อ งองคประกอบ 4 องคประกอบในการจดการเรยนการสอนทเนนผ เรยนเปนสาคญ พนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคไดใหความสาคญกบองคประกอบดานกระบวนการเรยนร (Process) เปนลาดบท 1 โดยมนาหนกองคประกอบเทากบ 1.018 สามารถอธบายการผนแปรไดรอยละ 103.7 รองลงมาไดแก องคประกอบดานสภาพแวดลอม/บรรยากาศของการเรยนร (Context) ปจจยเบองตนของการเรยนร (Input) และผลผลตของการเรยนร (Product) ซงมนาหนกองคประกอบเทากบ 0.973, 0.908 และ 0.750 และสามารถอธบายการผนแปรได รอยละ 94.7, 82.5 และ 56.2 ตามลาดบ แสดงใหเหนมมมองของกลมทศกษา ซงเปนครผสอนในระดบกอนประถมศกษา ประถมศกษา และมธยมศกษาในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคทมความร ความชานาญและประสบการณในวชาชพทสอน ในการพจารณาการจดการเรยนการสอนทเนนผ เรยนเปนสาคญ ควรพจารณาทคณภาพของกระบวนการเรยนร สภาพแวดลอม/บรรยากาศของการเรยนร และปจจยเบองตนของการเรยนรเปนหลก (อธบายการผนแปรรวมไดสงถงรอยละ 280.9) ซงประกอบดวย 11 ตวบงชหลก (1) บทบาทผสอนการจดกระบวนการเรยนร (2) สดสวนของเวลาทใชในการดาเนนกจกรรมการเรยนการสอน (3) ลกษณะกจกรรมการเรยนการสอน (4) พฤตกรรมผสอนในการดาเนนกจกรรม (5 ) ล กษณะการ มส วนร วม กจกรรมผ เ ร ยน (6) พฤตกรรมของผเรยนในการรวมกจกรรม (7) ลกษณะการจดหองเรยน (8) การจดสรรพนทชน


เรยน (9) บรรยากาศการเรยนร (10) การวางแผนการจดการเรยนร (11) การเตรยมกจกรรมการเรยนร สวนองคประกอบดานผลผลตของการเรยนรเปนตวเสรม (อธบายการผนแปรรวมไดรอยละ 56.2) เมอวเคราะหลงลกในรายละเอยดของตวบงช พบวาตวบงชทสาคญทสดอ ลกษณะกจกรรรมการเรยนการสอน รองลงมาไดแก สดสวนของเวลาทใชในการดาเนนกจกรรมการเรยนการสอน บรรยากาศการเรยนร และการเตรยมกจกรรมการเรยนร นอกจากนยงพบวา สวนใหญเปนตวบงชเกยวของกบคร ผสอนเปนสาคญ สะทอนใหเหนวาผสอนนบวาเปนบคคลทมบทบาทสาคญในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ ซงสอดคลองกบงานวจยของสานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2543) พชร ขนอาสะวะ (2544) และสอดคลองกบหลกการ แนวคด การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญของ ศรชย กาญจนาวส (2547) ไดกลาววา เงอนไขทจาเปนสาหรบการจดการเรยนการสอนทเนนผ เรยนเปนสาคญประการหน งคอ คร โดยครจะตองม 1) ความรและทกษะ กลาวคอ สามารถเปนแหลงความรในเรองนนได มความรความเขาใจในการจดกจกรรมการเรยนร และสามารถจดกจกรรมไดหลากหลายสอดคลองกบเปาหมายการเรยนรของผเรยน 2) การสรางบรรยากาศแหงการเรยนรในชนเรยน ประกอบดวย บรรยากาศทเปนร ะ บ บ เ ป ด ส ง เ ส ร ม ก า ร แ ส ด ง อ อ ก อ ย า งกระตอรอรน และ เปนบรรยากาศทเออตอการแสดงความเปนตวตนอยางเปนอสระ 3) บคลก ลกษณะของคร กลาวคอ ครจะตองมความคดรเรมสรางสรรค มใจเปดกวาง ยอมรบผอน ตอบสนองไดไว อดทนตอความคลมเครอทเกดขน และมความสามารถในการคด วเคราะห และสงเคราะห

นอกจากนตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผ เร ยนเปนสา คญของพนกงานครเทศบาลในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคทพฒนาขน (Secondary Development) และสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ พบวา ใน 13 ตวบงชหลก ม 1 ตวชวด จาก 42 ตวชวด (ตวบงชยอย) ทถกคดออก เนองจาก นาหนกองคประกอบไมถง 0.30 คอการจดสรรพนทชนเรยนสงเสรมใหผ เ ร ยนเ กดการเรยนร ร วมกบผ อน (น าหนกความสาคญนาหนกความสาคญเทากบ 0.294) ทงนเนองจาก การจดสรรพนทชนเรยนเพอทากจกรรมการเรยนรรวมกนจะขนอย กบความเหมาะสมของขนาดของหองเรยน สภาพโตะ เกาอ วาสามารถเคลอนยายไดงายหรอไม รวมถงขอจากดของระยะเวลาเรยนเปนสงสาคญ ขอเสนอแนะ

1. โรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคผลกดนโยบายการสงเสรมการเรยนรจากการทากจกรรม (Activity Learning) เพอใหความเขาใจทถองแท และจดจาไดงายขน สามารถนาองคความรทไดไปบรณาการเขากบสถานการณจรงในชวตประจาวนได ซงสามารถทาโดยการเชญวทยากรผมความเชยวชาญโดยเฉพาะมาอบรม ฝกปฏบต รปแบบการสอนใหแ กครผ สอนในโรงเรยน หรอการระดมสมองของครผสอนในโรงเรยนเพอสรางกจกรรมการเรยนรในแตละสาขาวชาใหเกดประโยชนในเชงรปธรรมแกผเรยน ตลอดจนการเปดโอกาสใหครผสอนไดศกษาดงานโรงเรยนตนแบบทมการนากจกรรมตางๆ มาทาการเรยนการสอนเพอใหเกดวสยทศน ความคดสรางสรรค และนามาประยกตใชเพอการจดการเรยนการสอนของตน

75


2. โรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคผลกดนนโยบายการกระตนใหผเรยนเกดการเรยนรดวยการกระทา (Learning by Doing) การเนนการมสวนรวม (Participation) ในกจกรรมการเรยนการสอน ทงรวมคด รวมทา และนาไปใช รวม ถ งการสร า งแรงจ ง ใจ ในร ปของรางว ล ทนการศกษา ประกาศนยบตร เพอใหนกเรยนเกดแรงจงใจในการทากจกรรม ตลอดจนการขยายชองทางการเรยนรโดยเฉพาะระบบอนเทอรเนต ร ะ บ บ ก า ร ศ ก ษ า ท า ง ไ ก ล ผ า น ด า ว เ ท ย ม นอกเหนอจากตาราเรยน เพอใหเกดความคดสรางสรรค ไมเบอหนายตอการเรยนจากตารา แบบเดมๆ

3. โรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคผลกดนมาตรการในปรบปรงแผนการสอนรายวชา โดยเนนเนอหาเฉพาะทสาคญ และมงเนนใหน ก เ ร ยน เ กดการ คนคว า เ ร ยนร ด ว ยตน เอง (Learning by Yourself) การทากจกรรมกลมโครงการในวชาทเรยน เพอปลกฝงการทางานเปนทม การกลาแสดงความคดเหน ปฏสมพนธระหวางผเรยนกบ ผเรยน และผเรยนกบผสอน จดสรรสอการเรยนรทงหนงสอ ตาราเรยน อนเทอรเนต โดยการลอกโดเมนเฉพาะเนอหาทเหมาะสม รวมถงปรบรปแบบการสอนทมงเนนการตอบคาถามระหวางเรยนโดยมการใหคะแนน เพอสรางความกระตอรอรน ความสนใจเรยน ตลอดจนจดใหมหองเรยนปฏบตการเฉพาะ เพอแกปญหาการปรบหองเรยน

4. โรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรค เรงผลกดนนโยบายทเกยวกบกระบวนการเรยนร สภาพแวดลอม/บรรยากาศของการเรยนร ปจจยเบองตนของการเรยนร เปนเรองเรงดวน สวนผลผลตของการเรยนร เปนเรองทควรผลกดน

นโยบายเสรมในกรณทงบประมาณและระยะเวลามเหลอ ซงนโยบายทควรทาอยางเรงดวนคอ การบรณาการความรเขากบรปแบบการดาเนนชวตประจาวน การประเมนผลกอน ระหวาง และหลงการเรยนการสอน การปลกฝง ใหจดทาตารางเวลา/การแบงเวลาการเรยนรและการใชชวตประจาวน การปลกฝงหลกธรรมทางพทธศาสนามาใชในการควบคมดแลตนเอง การการปรบสภาพ/บรรยากาศการเรยนใหแลดเสมอนบานมมมการเรยนรโดยยดหลกธรรมชาต รวมถงปรบแผนการสอนเนนการทากจกรรมกลมและเดยว เพอใหเกดการเรยนรดวยตนเอง

5. โรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรคจดสรรหองปฏบตการเฉพาะเพอใหเกดการเรยนรในภาคปฏบตรวมกน สามารถเรยนรความแตกตางทางความคดของผ อน เกดมมมอรอบดาน 360 องศา จนสามารถสรปเปนความคดรวบยอด (Concept) งายตอการจดจาและนาไปใช ตลอดจนนา ตวบงชวดการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญทได พฒนาแลวมาใชในการวดการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญของพนกงานครเทศบาลในโรงเรยนประจาปการศกษา ตอๆ ไป


บรรณานกรม กระทรวงศกษาธการ. (2542). แนวทางการดาเนนงานการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการ. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว. ________________. (2546). คมอการบรหารสถานศกษาขนพนฐานทเปนนตบคคล. กรงเทพฯ: องคการ

รบสงสนคาและพสดภณฑ. ________________. (2546). พระราชบญญตระเบยบราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 และ กฎกระทรวงแบงสวนราชการ. กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ. กรมสงเสรมการปกครองทองถน. (2553). ขอมลทวไปของในโรงเรยนสงกดเทศบาลนครนครสวรรค. นงลกษณ วรชชย. (2542). ความสมพนธโครงสรางเชงเสน (LISREL) สถตวเคราะหสาหรบการวจยทาง สงคมศาสตรและพฤตกรรมศาสตร. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. พชร ขนอาสะวะ. (2544). การประเมนความตองการจาเปนในการพฒนาครดานการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปน ศนยกลาง. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาวจยการศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. ไพฑรย ลนลารตน. (2544). การประเมนผลการสอน: หลกและวธการปฏบตในระดบอดมศกษา. ครศาสตร

10 (มกราคม-มถนายน) : 92-94. วรนช ปณฑวณช. (2543). พรอมปฏรปการเรยนรแคไหน. สารปฏรป. 3 (พฤษภาคม). สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2547). ตวบงชการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ: ศนยพฒนาคณภาพการเรยนการสอน. ศรชย กาญจนวาส. (2545). ทฤษฎการประเมน. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศรชย กาญจนวาส. (2547). การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ. ในคมอประเมนคณภาพ สถานศกษา สาหรบผประเมนภายนอก. กรงเทพฯ: ภาควชาวจยการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. สาเรง บญเรอรตน. (2547). การบรหารตามหลกอรยสจส. บรหารการศกษา มศว. 3(7) : 2-3. Arbuckle. J. J. (1995). AMOS Users Guide. Chicago: Small Waters Corporation.

Arizona University. (2000). Learning Centered Definitions [Online]. Available from:

http//ag.arizona.edu/azlearners/learner-whatisit.thml [2001.august 9].

Bollen. K. A. (1989). Structure Equations with Latent Variables. New York: John Wiley & Sons.

Brown. M.W. & Cudeek.R. (1993). Alliterative Ways of Assessing Model Fit, in Testing Structural

Equation Model. New Jersey: Sage Publication.

Cronbach, J. (1990). Essential of Psychology Testing. New York: Hanpercollishes.

Driscoll, M. E. (1994). Constructivism: Psychology of Learning for Instruction. Needham Heights:

Allyn and Bacon.

77


Fennimore, B. S. (1995). Student-Centered Classroom Management. New York: Delmar Publishers.

Joreskog. K. G. & Sorbom. D. (1993). Lisrel 8 : Structural Equation Modeling with the Simplis

Command Language. Chicago: Software International.

Lambert, l., & Walker, D. (1995). The Constructivist Leader. New York: Teacher College Press. Lunenberg, F. C. (1998). Constructivism and Technology: Instructional Designs for Successful

Education Reform. Journal of Instructional Psychology, 51 (June): 75-82.

Lumenburg, F. C. and Omstein, A. C. (1999). Education Administration Concepts Practices (3rd

ed.).

Singapore: McGraw –Hill Inc. Saris. W.E. & Strenkhorst. L H. (1984). Causal Modeling Non experimental Research : An

Introduction to the lisrel approach. Dissertation Abstract International. 47(7), 2261-A.

Wookfolk, A. E. (1998). Constructivism and Situated Learning : Challenging Symbolic Process

Model and Learning and Instruction Educational Psychology. Need than Heights : Allyn and

Bacon.


รเรองรอง รตนวไลสกล1

บทคดยอ การศกษาครงน มวตถประสงคเพอศกษาระดบความสขและปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรจาก 10 ตวแปร ไดแก เพศ ชนป คณะทศกษา เกรดเฉลย ภมลาเนา สภาพเศรษฐกจ สมพนธภาพกบครอบครว สมพนธภาพกบเพอน สมพนธภาพกบอาจารย และสภาพแวดลอมทางกายภาพ กลมตวอยางคอนกศกษาคณะวศวกรรมศาสตร คณะวทยาศาสตร และคณะครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลย ชนปท 3-4 จานวน 1,010 คน เครองมอทใชในการศกษาคอแบบสอบถามจานวน 33 ขอ มคาความเชอมน .8498 - .9075 การวเคราะหขอมลใชคารอยละ คาเฉลย สถตวเคราะหการผนแปร และการวเคราะหจาแนกพห ผลการศกษาพบวานกศกษาในมหาวทยาลย เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรสวนใหญมความสขระดบเทากบคนทวไป มเพยงสวนนอยเทานนทมความสขระดบนอยกวาคนทวไป สวนปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรพบวามาจากปจจย 6 ตวแปรไดแก ผลการเรยนหรอเกรดเฉลย ภมลาเนา สภาพเศรษฐกจ สมพนธภาพกบครอบครว สมพนธภาพกบเพอน และสภาพแวดลอมทางกายภาพ โดยตวแปรทงหมดรวมอธบายระดบความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรไดประมาณรอยละ 32.4

คาสาคญ : ความสข GPA, สถานภาพทางเศรษฐกจ ความสาพนธทางสงคม สภาพแวดลอมทางกายภาพ

1 ปร.ด. (สงคมวทยา) ผชวยศาสตราจารยประจาสายวชาสงคมศาสตรและมนษยศาสตร คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร Factors That Create Happiness of Students at King Mongkut’s University of Technology

79


Riruenggrong Ratanavilaisakul

The purpose of this research was to study factors that create happiness of students of King

Mongkut’s University of Technology Thonburi. There were 10 variables of this study: gender,

level of study, field of study, GPA, birthplace, economics, relationships with family, relationships

with friends, relationships with teachers, and physical environment. The subjects were 1,010

students, 3rd

year and 4th

year, of the Faculty of Engineering, Faculty of Science and Faculty of

Industrial Education and Technology. The tools used in data collection were questionnaires

containing 33 questions with reliability values of .8498 - .9075. Data were analyzed by Percentage,

Mean, Analysis of Variance and Multiple Classification Analysis. The results showed that most

students were as happy as a typical man whereas only a small number were happy at least. The

factors that create happiness of the students of King Mongkut’s University of Technology Thonburi

were GPA., birthplace, economic status, relationships with family, relationships with friends, and

physical environment. All variables could jointly explained the happiness of the students of King

Mongkut’s University of Technology Thonburi at approximately 32.4 percent.

Keywords : Happiness, GPA, Economic status, Social relations, Physical environment.


บทนา มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ไดรบการจดอนดบเปนมหาวทยาลยดเยยมดานการเรยนการสอนและดเลศดานการวจย จากการจดอนดบเพอประเมนศกยภาพของมหาวทยาลยไทย ป พ.ศ. 2548 ของสานกงานคณะ กรรมการการอดมศกษา เนองจากมหาวทยาลยตระหนกวาคนเปนทรพยากรทลาคายงของประเทศ ดงนนหลกสตรการเรยนการสอนของมหาวทยาลยจงมงมนทจะปลกฝงนกศกษาใหมจตสานกในการใฝเรยนร สามารถเรยนรไดดวยตนเอง และเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต ตงแตเปนนกศกษาในมหาวทยาลย จนสาเรจออกไปเปนผประกอบวชาชพแขนงต างๆ ดวยเหตน มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร จงมปณธานทจะอบรมสงสอนนกศกษาใหมฐานความรทางวชาการทลกซงและกวางขวางมระบบการคดทมเหตผล มท กษะทา งภาษา ไทยและ มคว ามส น ทด ในภาษาตางประเทศอกอยางนอย 1 ภาษา มความถน ด เช ง เทค โน โลย โ ดย เฉพาะ เทคโน โลยสารสนเทศ นกศกษาทกคนตองไดรบการปลกฝงใหยดมนในจรยธรรมและคณ ธรรมมจตสานกทจะประพฤตปฎบตในสงทด มจรรยาบรรณในวชาชพ มวนย รจกหนาท มความรบผดชอบ และมใจเปดกวางทจะรบวทยาการใหมๆ มหาวทยาลยจงมงสรางระบบการศกษา และระบบประกนคณภาพการ ศกษาอยางตอเนอง รวมทงบรณาการกจกรรมสรางเสรมการเรยนร ทกษะทางสงคม วฒนธรรม ศลธรรมจรรยาและการศกษาทางวชาการเขาดวยกน ดงนนลกษณะการเรยนการสอน กจกรรม และสงแวดลอมตางๆ ภายในมหาวทยาลยของนกศกษาระดบปรญญาตร จงเนนการสรางบณฑตใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายและจตใจ เปน

คนเกง คนด และมความสข อยในสงคมไทยและสามารถปรบตวไดในสงคมทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา อยางไรกตามจากการเปดเผยของรองศาสตราจารยธงทอง จนทรางศ เลขาธการสภาการศกษาเกยวกบผลการวจยเรองคดด ทาด มสข ฯลฯ โดยสานกงานเลขาธการสภาการศกษา (สกศ.) รวมกบศนยเครอขายวชาการเพอสงเกต การณและวจยความสขชมชนหรอศนยว จยความสขชมชน มหาวทยาลยอสสมชญ ไดทาการสารวจนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ถงนกศกษาระดบปรญญาเอก จานวน 23,088 คน จาก 76 จงหวด ระหวางเดอนมถนายนถงกรกฎาคม 2552 พบวามนกเรยนและนกศกษารอยละ 55.6 ทคดด รอยละ 53.1 ททาด และมเพยงรอยละ 49.7 ทมความสข จงเปนการสะทอนใหเหนวาสงแวดลอมตางๆ ภายในสถานการศกษา ยงไมสามารถสรางความสขใหกบผ เรยนไดตามปรชญาการศกษา ทต ง ไว อย าง ไร กตามงาน ว จยหลายช น ใน การประชมวชาการ International Gross National

Happiness ครงท 3 (2007) พบวาความสขของคนเกดขนไดจากหลายสาเหต โดยพบวาความสขของนกศกษาในสถาบนการศกษาตางๆ สวนใหญมาจากการมโอกาสไดพฒนาความรและรบรขอมลของตนเอง รวมทงการมความสมพนธภาพทดกบเพอนและอาจารย นอกจาก นความสขของแตละคนยงขนกบเพศ อาย คณะทศกษา และสภาพเศรษฐกจของครอบครวและจากการศกษาภาวะ สขภาพจตของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบรของนงลกษณ ไหวพรหมและคณะ (2551) พบวานกศกษาหญงมความสขนอยกวานกศกษาชาย (ASTV ผจดการออนไลน : 18 มนาคม, 2551)

81


บทความน เปนการนาเสนอผลการวจยป จ จ ย ท ก อ ใ ห เ ก ด ค ว า มส ข ข อ ง น ก ศ ก ษ ามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร โดยทาการทบทวนวรรณกรรมและแนวคดตางๆ ทเ กยวของทงหมด 10 ตวแปรไดแก เพศ ชนป คณะทศกษา เกรดเฉลย ภมลาเนา สภาพเศรษฐกจ สมพนธภาพกบครอบครว สมพนธภาพกบเพอน สมพนธภาพกบอาจารย และสภาพแวดลอมทางกายภาพ ทงนเพอเปนขอมลพนฐานในการพฒนานกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรใหเปนคนดและมความสข สามารถปรบตวไดในสงคมทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาระดบความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร 2. เพอศกษาปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร นยามปฏบตการของตวแปรทศกษา

1. สมพนธภาพกบครอบครว หมายถงความ สามารถในการบอกปญหาตางๆ ทเกดขนกบตนเองให ค น ใ น ค ร อบค ร ว ไ ด ท ร า บ โ ด ย ไ ม บ ด บ ง ความรสกตอพอแมในการปฏบตตอลกทกคนอยางเทาเทยมกน และความรสกรวมเปนทกขกบคนในครอบครวทประสบปญหาความทกขรอนในเรองตางๆ

2. สมพนธภาพกบเพอน หมายถงความ สามารถในการพงพาเ พอนในเรองการเรยน และการมเพอนทสามารถบอกเลาเรองตางๆ ทไมสบายใจใหฟงได 3. สมพนธภาพกบอาจารย หมายถงการสามารถเขาพบอาจารยทปรกษาเพอขอคาปรกษาในปญหาทกเรองไดอยางสบายใจ และการไปพบอาจารยผสอนในรายวชาทเรยนไมเขาใจเพอขอคาแนะนาดานการเรยน

4. สภาพแวดลอมทางกายภาพ หมายถงสภาพแวดลอมของทพกอาศยทไมมเสยงรบกวนจากสงตางๆ ทางเขาทพกอาศยมความปลอดภย และไมมปญหาเรองการจราจรตดขดในการเดน ทาง มาเรยนในมหาวทยาลย ซ ง ในการศกษาน วดความคดเหนหรอความรสกออกมาเปนระดบคะแนน โดยแตละขอมคะแนนเตม 4 คะแนน เรมตนจากเหนดวยนอยทสดเปน 1 คะแนน ไปจนถงเหนดวยมากทสดเปน 4 คะแนน 5. ความสขของนกศกษา มจธ. หมายถงความรสกของตนเองในระยะเวลา 1 เดอนทผานมาเ กยวกบชวตความเปนอย ความผกพนตอครอบครว การคบเพอนการเรยน สขภาพ และความภ ม ใจ ในตน เองว า มมากน อย เ พย ง ใด ดวยการทาเครองหมาย X ลงในชอง [ไมเลย] [เลกนอย] [คอนขางมาก] หรอ [มาก]


กรอบแนวคดในการวจย จากการทบทวนวรรณกรรม/แนวคดและงานวจยทเกยวของกบความสข และปจจยทมผลตอระดบความสขของคนทวไป พบวาความสขของคนเกดขนไดจากหลายสาเหต อาท ความสขมาจากการมโอกาสไดรบการศกษา การมสมพนธภาพกบบคคลอน และสภาพทางเศรษฐกจของแตละบคคล นอกจากนความสขของคนในแตละชวงอายและแตละพนทกแตกตางกน โดยเฉพาะความสขของวยรนในสถาบนการศกษา มกจะเกยวของกบ

การคบเพอนและผลการเรยน สภาพเศรษฐกจ ส ม พ น ธภ าพ ก บครอบคร ว อ า จ า ร ย แ ล ะ สภ าพแว ดล อมห ร อบ ร ร ย า ก า ศต า ง ๆ ใ นสถาบนการศกษา (นสรา งามเดช และคณะ, 2550; นตยา ยงภมพทธา, 2543; วณา อศรางกร ณ อยธยา และคณะ, 2553) . ผวจยจงไดกาหนดกรอบแนวคดปจจยชวดความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรตามแผนภาพดงน

แผนภาพท 1 ปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษา มจธ.

เพศ ชนป คณะทศกษา เกรดเฉลย ภมลาเนา สภาพเศรษฐกจ สมพนธภาพกบครอบครว สมพนธภาพกบเพอน สมพนธภาพกบอาจารย สภาพแวดลอมทางกายภาพ

ระดบความสขของนกศกษา มจธ.

83


สมมตฐานในการวจย ร ะ ด บ ค ว า มส ข ขอ งน ก ศ กษา มจ ธ . ขนอย กบเพศ ชนป คณะทศกษา เกรดเฉลย ภมลาเนา สภาพเศรษฐกจ สมพนธภาพกบครอบครว สมพนธภาพกบเพอน สมพนธภาพกบอาจารย และสภาพแวดลอมทางกายภาพ

วธดาเนนการวจย 1. ประชากรเปาหมาย คอนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ทลงทะเบยนเรยนในภาคการศกษาท 2 ปการศกษา 2552 2. กลมตวอยาง คอนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรชนปท 3 และชนป ท 4 ของคณะวศวกรรมศาสตร คณะวทยาศาสตร และคณะครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลย ท ล ง ท ะ เ บ ย น เ ร ย น ใ นภ า ค ก า ร ศ กษ า ท 2 ปการศกษา 2552 จานวน 1,200 คน 3. ตวแปรทศกษา 3.1 ตวแปรตน ไดแก เพศ ชนป คณะทศกษา เกรดเฉลย ภมลาเนา สภาพเศรษฐกจ สมพนธภาพกบครอบครว สมพนธภาพกบเพอน สมพนธภาพกบอาจารย และสภาพแวดลอมทางกายภาพ 3.2 ตวแปรตาม คอระดบความสขของนกศกษา มจธ. 4. เครองมอทใชการศกษา: การศกษาครงนใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบ

รวบรวมขอมล ซ งสร าง ขนจากการทบทวนวรรณกรรม และงานวจยทเกยวของกบความสขของนกศกษาจานวน 33 ขอประกอบดวย 3 สวนดงน สวนท 1 เปนขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ประกอบดวย เพศ ชนป คณะทศกษา เกรดเฉลย ภ มลาเนา สภาพเศรษฐกจ อาชพของพอแม และความคาดหวงการไดงานทาเมอสาเรจการศกษา รวมจานวน 8 ขอ สวนท 2 เปนขอมลดานสมพนธภาพกบครอบครว เ พอน อาจารย และความคดเหนเกยวกบสภาพแวดลอมทางกาย ภาพของผตอบแบบสอบถาม จานวน 10 ขอ พบวามาตรวดสวนนมคาสมประสทธความเชอมน .8498 . สวนท 3 เปนคาถามเกยวกบความสขในชวต ซงปรบปรงมาจากแบบวดความสขคนไทยฉบบกรมสขภาพจต จานวน 15 ขอ โดยใหผตอบแบบวดสารวจความรสกของตนเองในระยะเวลา 1 เดอนทผานมาวา มความรสกในเรองตอไปนมากนอยเพยงใด ดวยการทาเครองหมาย X ลงในชอง [ไมเลย] [เลกนอย] [คอนขางมาก] หรอ [มาก] ชองใดชองหนงทตรงกบความรสกของตนเองมากทสด จากนนไดนาไปทดลองใชกบกลมทดลองจานวน 100 คน เพอตรวจสอบคณภาพของเครองมอ พบวาแบบวดความสขฯ ฉบบน ม คาสมประสทธความเชอมน .9075


การแปลความหมาย แบบว ดคว ามส ขของน ก ศกษา มจธ . จานวน 15 ขอนมคะแนนเตม 45 คะแนน เมอผตอบไดประเมนตนเองครบทกขอ คะแนนรวมทงหมดสามารถนามาเปรยบเทยบกบเกณฑปกตทกาหนดดงน (กรมสขภาพจต กระทรวง สาธารณสข, 2552) 35 - 45 คะแนน หมายถงมความสขมากกวาคนทวไป

28 - 34 คะแนน หมายถงมความสขเทากบคนทวไป 0 - 27 คะแนน หมายถงมความสขนอยกวาคนทวไป สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. ขอมลพนฐานและปจจยทสงผลตอระดบความสขของกลมตวอยาง ทาการวเคราะหโดยใชรอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 2. ขอ มลด านป จจ ย ท ส งผลต อระด บความสขของนกศกษา มจธ. ทาการวเคราะหโดยใชคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน สถตวเคราะหการผนแปร (Analysis of Variance : ANOVA)

และนาเทคนคการวเคราะหจาแนกพห (Multiple

Classification Analysis : MCA) มารวมวเคราะห เพอดวาตวแปรอสระทงหมดสามารถอธบายตวแปรตามไดมากนอยเพยงใด

ผลการวจย การศกษาปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษามหา วทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรจากจานวนตวอยาง 1200 คน พบวามผให

ความรวมมอตอบแบบสอบถามครบ ถวนสมบรณจานวน 1010 คน คดเปนรอยละ 84.17 ของกลมตวอยาง โดยผตอบแบบสอบถามเปนเพศหญงรอยละ 55.5 เปนเพศชายรอยละ 44.5 และพบวารอยละ 43.5 เปนนกศกษาชนปท 3 รอยละ 56.5 เปนนกศกษาชนปท 4 นอกจากนยงพบวารอยละ 38.6 เปนนกศกษาคณะวศวกรรมศาสตร รอยละ 36.5 เปนนกศกษาคณะวทยาศาสตร และรอยละ 24.9 เปนนกศกษาคณะครศาสตร ดานผลการศกษาพบวารอยละ 22.6 มเกรดเฉลย 2.51-2.75 รอยละ 22.4 มเกรดเฉลย 2.76-3.00 รอยละ 21.7 มเกรดเฉลย 2.26-2.50 และรอยละ 18.2 มเกรดเฉลยตากวา 2.25 มเพยงรอยละ 15.1 มเกรดเฉลยสงกวา 3.00 ดานการเงนทพอแมใหใชจายในแตละเดอนพบวารอยละ 52.8 เพยงพอตอการใชจายทกเดอน รอยละ 39.8 เพยงพอตอการใชจายบางเดอน มเพยงรอยละ 7.4 เทานนทไมเพยงพอตอการใชจายทกเดอน สวนความคาดหว ง ทจะได งานทาเ มอส า เรจการศกษาพบวา รอยละ 31.5 เชอวาตนจะไดงานทาแนนอน รอยละ 38.2 ไมแนใจวาตนจะไดงานทา และรอยละ 30.3 ยงไมไดคดเรองจะมงานทาหรอไม ดานสมพนธภาพกบครอบครว พบวากลมตวอยางรอยละ 50 เหนวาพอแมดแลและปฎบตตอลกทกคนอยางเทาเทยมกน โดยมรอยละ 60 ทคดวาตนเองสามารถจะบอกปญหาทกเรองใหคนในครอบครวฟงไดอยางไมปดบง และรอยละ 56.5 จะมความรสกรวมเปนทกขดวยถาพบวาคนในครอบครวคนใดมความทกข

85


ด านส ม พนธภาพกบ เ พอนพบว ากล มตวอยางรอยละ 54.2 มเพอนสนทมากกวาหนงคนทสามารถบอกเลาเรองทตนเองไมสบายใจใหฟงได และรอยละ 61.6 มเพอนท สามารถพงพาในเรองการเรยนได ดานสมพนธภาพกบอาจารย พบวากลมตวอยางรอยละ 52.8 ไมไปพบหรอขอคาแนะนาจากอาจารยผสอน เมอเรยนไมเขาใจแตจะไปถามเพอนๆ แทน และรอยละ 44.5 ใหความไววางในตออาจารยทปรกษาฯ ในการขอคาปรกษาเพอชวยแกปญหาการเรยนหรอปญหาสวนตว ดานสภาพแวดลอมของทพกอาศยพบวากลมตวอยาง รอยละ 56.2 ไดรบเสยงรบกวนจาก สงตางๆ เปนประจาอยในระดบปานกลาง รอยละ 51.2 ทางเขาทพกอาศยมสภาพแวดลอมทเออตอ

ปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร การวเคราะหปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ดวยสถตการวเคราะหการผนแปร (ANOVA)

การกออาชญากรรมในระดบปานกลาง และรอยละ 45.3 มปญหาเรองการจราจรตดขดเปนประจาในการเดนทางมาเรยนในมหาวทยาลย

ระดบความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ผลการวเคราะหระดบความสขของนกศกษามหาวทยาลย เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร จานวน 1010 คน ปรากฏผลตามตารางท 1 จากตาราง 1 พบวากลมตวอยางรอยละ 57.8 มความสขเทากบคนทวไป (ชวงคะแนนอยระหวาง 28-34 คะแนน) รองลงมารอยละ 23.2 มความสขมากกวาคนทวไป (ชวงคะแนนอยระหวาง 35-45 คะแนน) และรอยละ 19.0 มความสขนอยกวาคนทวไป (ชวงคะแนนอยระหวาง 0-27 คะแนน) และการวเคราะหจาแนกพห (M.C.A.) กบตวแปร เพศ ชนป คณะทศกษา เกรดเฉลย ภมลาเนา และสภาพเศรษฐกจ สมพนธภาพกบครอบครว เพอน/อาจารย และสภาพแวดลอมทางกายภาพ ปรากฏผลตามตารางท 2

ตารางท 1 ระดบความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ชวงคะแนน จานวน/คน รอยละ แปลความ 0 – 27 192 19.0 มความสขนอยกวาคนทวไป 28 - 34 584 57.8 มความสขเทากบคนทวไป 35 - 45 234 23.2 มความสขมากกวาคนทวไป


ตารางท 2 ปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ตวแปร คาเฉลย S.D. F Sig

เพศ หญง ชาย

31.140 31.075

0.148 0.185

1.739 .188

ชนป ป 3 ป 4

31.239 31.278

2.220 1.707

0.487 .768

คณะทเรยน วศวกรรมศาสตร

วทยาศาสตร ครศาสตร

31.333 31.354 31.307

0.128 0.246 0.539

0.604 .547

เกรดเฉลย ตากวา 2.50

ระหวาง 2.51- 3.00 สงกวา 3.00

30.450 31.121 31.974

1.811 1.686 1.712

11.275 .000**

ภมลาเนา กรงเทพฯ ตางจงหวด

30.868 31.333

1.393 1.574

4.845 .000**

สถานภาพทางการเงน เพยงพอใชจายตอเดอน เพยงพอใชจายบางเดอน

ไมพอใชจายทกเดอน

32.079 30.699 28.467

1.817 1.794 1.562

29.388 .000**

สมพนธภาพกบครอบครว ระดบนอย

ระดบปานกลาง ระดบมาก

28.299 31.698 34.446

2.961 1.437 2.184

72.140 .000**

สมพนธภาพกบเพอน ระดบนอย


29.909 31.662 33.644

1.351 1.401 2.383

20.643 .000**

87


จากตาราง 2 พบวาปจจยทงหมด 10 ตวแปร ม 6 ตวแปรทมผลตอระดบความสขของนกศกษา มจธ. อยางมนยสาคญ ทางสถตทระดบ .01 และ .05 ไดแก เกรดเฉลย (F = 11.275) ภมลาเนา (F = 4.845) สภาพเศรษฐกจ (F = 29.388) สมพนธภาพกบครอบครว (F = 72.140) สมพนธภาพกบเพอน (F = 20.643) และสภาพแวดลอมทางกายภาพ (F = 3.643) โดยพบวาหนวยตวอยางทมเฉลยเกรดเฉลยสงกวา 3.00 มคะแนนความสขเฉลยสงกวาคนทมเกรดเฉลย 2.51- 3.00 และเกรดเฉลยตากวา 2.50 หนวยตวอยางทมภมลาเนาอยตางจงหวด มคะแนนความสขเฉลยสงกวาคนกรงเทพฯ หนวยตวอยางทมสภาพการเงนใชจายเพยงพอทกเดอน มคะแนนความสขเฉลยสงกวาคนทมเงนใชจายเพยงพอในบางเดอนและคนทมเงนใชจายไมเพยงพอทกเดอน หนวยตวอยางทมสมพนธภาพกบครอบครวระดบมาก

มคะแนนความสขเฉลยสงกวาคนทมสมพนธภาพกบครอบครวระดบปานกลางและนอยเชนเดยวกบสมพนธภาพกบเพอน พบวาหนวยตวอยางทมสมพนธภาพกบเพอนระดบมาก มคะแนนความสขเฉลยสงกวาคนทมสมพนธภาพกบเพอนระดบปานกลางและนอย และหนวยตวอยางทมสภาพแวด ลอมทางกายภาพระดบด มคะแนนความสขเฉลยสงกวาคนทมสภาพแวดลอมทางกายภาพระดบคอนขางด และระดบไมด สวนตวแปรเพศ ชนป คณะทเรยน และสมพนธภาพ กบอาจารย พบวาไมมผลตอระดบความสขของนกศกษา มจธ. อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และ.05 ทงนอาจเปนเพราะลกษณะการเรยนการสอนในมหาวทยาลย นกศกษาตองเรยนรดวยตนเองและตองแลกเปลยนองคความรกบเพอนๆ เปนหลก ดงนนกลมเพอนจงมความสาคญมากกวาอาจารยหรอคณะทเรยนจงทาใหตวแปรกลมนไมมผลตอระดบความสขของนกศกษา ทงนตวแปรทงหมดสามารถรวมกนอธบายระดบความสขของนกศกษา มจธ. ไดประมาณรอยละ 32.4

สรปและขอเสนอแนะ การศกษาครงน มวตถประสงคเพอศกษาระดบความ สขและปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร จากจานวนตวอยาง 1,010 คน โดยทาการศกษาจากตวแปร 10 ตว ไดแก เพศ ชนป คณะทศกษา เกรดเฉลย ภมลาเนา สภาพเศรษฐกจ สมพนธภาพกบครอบครว สมพนธภาพกบเพอน สมพนธภาพกบอาจารย และสภาพแวดลอมทางกายภาพ เพอนาผล

ตารางท 2 (ตอ) ปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ตวแปร คาเฉลย S.D. F Sig

สมพนธภาพกบอาจารย ระดบนอย


30.027 30.659 30.832

0.474 0.360 0.571

2.203 .111

สภาพแวดลอมทางกายภาพ ไมด

คอนขางด ด

29.323 30.833 31.622

0.429 0.398 0.437

3.643 .027*

** มนยสาคญทระดบ .01 * มนยสาคญทระดบ .05 R = .569 R2 = .324


การศกษามาเปนขอมลพนฐานในการพฒนานกศกษาของมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ใหเปนคนด และมความสข สามารถปรบตวในสงคมทมการเปลยนแปลงได โดยหนวยตวอยางศกษาพบวาเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย เปนนกศกษาคณะวศวกรรมศาสตร คณะวทยาศาสตร และคณะ ครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลย ชนปท 3 - 4 เกรดเฉลยอยระหวาง 2.26 - 3.00 และไดรบเงนจากพอแมใหใชจายในแตละเดอนอยางเพยงพอ หนวยตวอยางสวนใหญมสมพนธภาพทดกบครอบครวและเพอนมากกวาอาจารย ดานสภาพแวดลอมทอยอาศยพบวาสวนใหญอย ในระดบปานกลาง โดยหนวยตวอยางสวนมากเชอวาตนจะไดงานทาแนนอนเมอสาเรจการศกษาแลว จะมเพยงสวนนอยเทานนทยงไมไดคดเรองจะมงานทาหรอไมเมอสาเรจการศกษา ผลการศกษาไดขอสรปดงน 1. นกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรสวนใหญมความสขเทากบคนทวไป มเพยงสวนนอยเทานนทมความสขนอยกวาคนทวไป 2. ปจจยทกอใหเกดความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร มาจาก 6 ตวแปรดวยกน ไดแก ผลการเรยน ภมลาเนา สภาพเศรษฐกจ ส ม พนธภาพกบครอบคร ว สมพนธภาพกบเพอนและสภาพแวดลอมทางกายภาพ โดยตวแปรทงหมดรวมอธบายระดบความสขของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรไดประมาณรอยละ 32.4 ผลการศกษานสะทอนใหเหนวาความสขของนกศกษาในรวมหาวทยาลยเกดจากหลายปจจย

อาท การมครอบครว ทอบอน การมผลการเรยนด การมเพอนทสามารถพดคยปญหาและชวยเหลอดานการเรยนได การมเงนจบจายใชสอยในสงทตองการ และการ ม ท พกอา ศย ท เดนทางมาม ห า ว ท ย า ล ย ไ ด ส ะ ด ว ก แ ล ะ ป ล อ ด ภ ย นอกจากนย งพบวานกศกษาทมภ มลาเนาอยตางจงหวด จะมความสขมากกวานกศกษาทเปนคนกรงเทพฯ ทงนอาจเปนเพราะนกศกษาทเปนเดกตางจงหวด มความคนเคยกบการอยรวมกบกลมเพอนมากกวานกศกษาทเปนคนกรงเทพฯ ซงมกจะใชชวตสวนใหญอยกบหนาจอคอมพวเตอร ดงนนผปกครอง/สถาบนครอบครว จงตองมสวนรวมในการดแลการใชชวตของบตรหลานในรวมหาวทยาลย ม ใช เ พยงคาดหว ง ใหสถาบน การศกษาเปนผ ทาหนาทเหลานแตเพยงลาพง อย า งไร กตาม การว จยคร งน ได ใช ต วแปร ททาการศกษาเพยง 10 ตวแปร ซงพบวาสามารถอธ บ า ย ร ะด บ ค ว ามส ข ขอ งน ก ศ กษา ใน ร ว มหาวทยาลยไดเพยงรอยละ 32.4 จงควรมการนาตวแปรอนๆ อาท ลกษณะการเรยนการสอน กจกรรมนกศกษา ความสมพนธระหวางรนพรนนอง และสภาพแวดลอมภายในมหาวทยาลย ฯลฯ มาทาการศกษาตอยอด เพอดวาจะสามารถอธบายระดบความสขของนกศกษาในมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ไดเ พมมากขนหรอไมอยางไร ซงจะเปนประโยชนตอการพฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพการศกษา และการใชชวตของนกศกษาในรวมหาวทยาลยอยางมความสขตอไป

89


บรรณานกรม กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. (2552).ดชนชวดความสขคนไทย.[ http://www.dmh.moph.go.th ] นงลกษณ ไหวพรหม และคณะ. (2551). การศกษาภาวะสขภาพจตของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.

ASTV ผจดการออนไลน, 18 มนาคม 2551. นตยา งามเดช และคณะ. (2543) . ความสมพนธระหวางปจจยดานนกศกษา คณลกษณะพ เลยง

สภาพแวดลอมทางคลนกกบการเรยนภาคปฎบตอยางมความสขของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสข. วทยานพนธบณฑตศกษา สาขาจตวทยา จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นสรา งามเดช และคณะ. (2550). ความสขของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สระบร. การประชมวชาการสขภาพจตนานาชาต ครงท 6 เรองสขภาพจต : ชวตชาวเมอง, ระหวางวนท 1-3 สงหาคม, ณ โรงแรมปรนซพาเลช. กรงเทพฯ, หนา 98.

วณา อศรางกร ณ อยธยา และคณะ. (2553). รปแบบการพฒนาตนเองในการสรางเสรมความสขของนกศกษาพยาบาลศาสตร ชนปท 4 ปการศกษา 2552. สานกวจยและพฒนา วทยาลยบณฑตเอเซย.


รภานนท1 เรวด อนนนนบ1 ขวญหทย มตรภานนท1 สรยพร เกยรตเฉลมพร1

1

การพฒนารปแบบการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง รายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) The Development of Instruction Model Based on the Philosophy of the Sufficiency Economy in the Course of Intermediate Accounting II (AC.307)

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค 1) เพอการพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) เพอสงเสรมสมรรถนะดานความพอเพยงของนกศกษาระดบปรญญาตร 2) เพอเปรยบเทยบสมรรถนะดานความพอเพยง ดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม และดานคณธรรมและจรยธรรมของนกศกษากลมทดลองกอนเรยนและหลงเรยน และเปรยบเทยบสมรรถนะดานความพอเพยงระหวางกลมทดลองทเรยนตามรปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขนและกลมควบคมทเรยนตามกระบวนการเรยนการสอนแบบปกต

กลมตวอยางในการวจย ไดแก นกศกษาสาขาวชาการบญช คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลย เกษมบณฑต ทเรยนวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ในภาคการศกษาท 1 ประจาปการศกษา 2550 โดยแบงกลมตวอยางเปน 2 กลม คอ กลมทดลองจานวน 40 คน และกลมควบคมจานวน 29 คน เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แผนการจดการเรยนรรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) และแบบวดสมรรถนะดานความพอเพยง 4 ดาน คอ ความพอเพยงดานการรคด ความพอเพยงดานจตใจ ความพอเพยงดานสงคม และความพอเพยงดานคณธรรมและจรยธรรมคาความเทยงของแบบวดเทากบ .86 ใชแบบแผนการวจยแบบ Control group Pretest-Posttest Design วเคราะหขอมลโดยใชสถตทดสอบ t-test แบบ Dependent Samples และ Independent Samples

ผลการวจยพบวา 1) นกศกษากลมทดลองทไดรบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมสมรรถนะความพอเพยงดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม และดานคณธรรม จรยธรรม กอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 2) นกศกษากลมทดลองทไดรบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมสมรรถนะความพอเพยงดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม และดานคณธรรม-จรยธรรม แตกตางจากกลมควบคมทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 คาสาคญ : รปแบบการเรยนการสอน ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง วชาการบญชชนกลาง 2 สมรรถนะดานความพอเพยง

1อาจารยประจาคณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเกษมบณฑต

91


Revadee Annannab

Kwanhatai Mitrapanont

Sureeporn Kiatchalermporn

Abstract

The purposes of this study were 1) to develop an instructional model based on the

Sufficiency Economy Philosophy carried out in the course of Intermediate Accounting II (AC.307)

and 2) to study quality of the developed instructional model by comparing the student’s sufficiency

economy competency between before and after implemented model and comparing the student’s

sufficiency economy competency of the experimental group and control group after the experiment.

The samples were undergraduate students who studied in the course of Intermediate

Accounting II (AC.307) the first semester of academic year 2007. The samples were divided into

the experimental and control group. The experimental groups were 40 undergraduate students and

the control groups were 29 undergraduate students. The research instruments were the Instructional

Model Based on the Philosophy of the Sufficiency and the inventories of sufficiency economy

competency with the reliability coefficients of 0.86. Methods of analyses were mean, standard

deviation and t-test dependent.

The results of this study were as follows. 1) The Sufficiency Economy Competency of the

experimental groups significantly increased after participating in the Instruction Model Based on

the Philosophy of the Sufficiency Economy Competency at .01 level. 2) After experiment, The

Sufficiency Economy Competency of the experimental groups were significantly higher than that

control group at .01 level.

Key words : Instruction model, Sufficiency Economy Philosophy, Intermediate Accounting II,

The Sufficiency Economy Competency


ความเปนมาและความสาคญของปญหา สบเนองจากวกฤตการณเศรษฐกจในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2540 ไดสงผลกระทบเปนวงกวางตอชวตของผคนเกอบทกระดบในสงคมไทย ซงแสดงใหเหนวาแนวทางการพฒนาประเทศของรฐทมงเนนไปสความเจรญทางเศรษฐกจและสงคมททนสมย โดยละเลยการพจารณาความเหมาะสมหร อ ก า ร ค าน ง ถ ง ป จ จ ย พ น ฐ านทา งส ง คม ทรพยากร และวฒนธรรมของไทย โดยเฉพาะอยางย งการชวยใหคนไทยสวนใหญของประเทศมรากฐานทางจตใจและความรทมนคงเพอพรอมรบตอการเปลยนแปลงกอนนน ยอมนาไปสการดาเนนชวตทไมพอเพยง ขาดจรยธรรม เอารดเอาเปรยบเหนแกประโยชนสวนตว และสงผลใหเกดปญหาขนในสงคม พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดทรงเสนอแนะแนวทางในการดาเนนชวตดวยความพอเพยงใหแกพสกนกรชาวไทยมาตลอดนานกวา 30 ป ใหประชาชนตงมนอยในความพอม พอกน พอใช และการทาสงใดสงหนงนน ตองทาดวยความคอยเปนคอยไปและรอบคอบ อนเปนพนฐานทมนคงในการดารงชวต ดงจะเหนไดจากพระราชดารสของพระองคตงแตป พ .ศ .2517 ทไดพระราชทานพระบรมราโชวาทแกบณฑตในพธพระราชทานปรญญาบตร ณ มหาวทยาลย เกษตรศาสตร มความวา “.….. การพฒนาประเทศจาเปนตองทาตามลาดบขน ตองสรางพนฐานคอ ความพอม พอกน พอใชของประชาชนสวนใหญเปนเบองตนกอน โดยใชวธการและใชอปกรณทประหยดแต ถกตองตามหลกวชาการ เ มอไดพนฐานความมนคงพรอมพอสมควรและปฏบตไดแลว จงคอยสรางคอยเสรมความเจรญและฐานะทางเศรษฐกจขนสงขนโดยลาดบตอไป.. การชวยเหลอสนบสนนประชาชนในการประกอบ

อาชพ และตงตวใหมความพอกนพอใชกอนอนเปนพนฐานนนเปนสงสาคญยงยวด เพราะผ มอาชพและฐานะเพยงพอจะพงตนเองยอมสามารถสรางความเจรญกาวหนาระดบทสงขนตอไปไดแนนอน สวนการถอหลกทจะสงเสรมความเจรญใหคอยเปนไปตามลาดบดวย ความรอบคอบ ระมดระวง และประหยดนนกเพอปองกนความผดพลาดลมเหลว และเพอใหบรรลผลสาเรจไดแนนอนบรบรณ....” (สานกราชเลขาธการ, 2518) และเมอภายหลงการเกดวกฤตการของประเทศในชวงปลายป พ.ศ. 2539 พระองคไดทรงเนนยาแนวคดของความพอเพยงในการดาเนนชวต เพอใหประชาชนชาวไทยรอดพนจากวกฤตทางเศรษฐกจ และสามารถดาเนนชวตไดอยางมนคงและยงยนภายใตกระแสโลกาภวฒนและความเปลยนแปลงตางๆ ดงพระราชดารสเนองในโอกาสวนเฉลม พระชนมพรรษา 4 ธนวาคม พ.ศ. 2540 ทวา “….การจะเปนเสอนนไมสาคญ สาคญอยทเรามเศรษฐกจแบบพอมพอกน แบบพอมพอกนนนหมายความวาอมชตวเองไดใหมความพอเพยงกบตนเอง ความพอเพยงนไมไดหมายความวาทกครอบครวจะตองผลตอาหารของตวจะตองทอผาใสเองอยางนนมนเกนไป แตวาในหมบานหรอในอาเภอจะตองมความพอเพยงพอสมควร บางสงบางอยางผลตไดมากกวาความตองการกขายได แตขายในทไมหางไกลเทาไหรไมตองเสยคาขนสงมากนก….ถาสามารถทจะเปลยนไปทาใหกลบเปนเศรษฐกจแบบพอเพยง ไมตองทงหมดแมแคครงกไมตองอาจจะสกเศษหนงสวนสกจะสามารถอยได….”

ผลสบเนองจากการเนนยาของพระองคเ ก ยว กบ เศรษฐ กจพอเ พยง ใน โอกาสต า งๆ สานกงานคณะกรรมการการพฒนาเศรษฐกจและ

93


สงคมแหงชาต ซงเปนองคกรหลกในการวางแผนพฒนาประเทศไดอญเชญ “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” (sufficiency economy) มาเปนปรชญานาทางในการวางแผนพฒนาและบรหารประเทศในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8 (พ.ศ. 2540-2544) และฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549) ซงจะเหนไดวาประเทศไทยยงคงตองเผชญกบการเปลยนแปลงทสาคญในหลายบรบท ทงทเปนโอกาสและขอจากดตอการพฒนาประเทศ เพอเปนการเตรยมความพรอมของคนและระบบภมคมกน เพอใหประเทศไทยสามารถดารงอยไดอยาง มนคง และนาไปสการพฒนาทสมดลมคณภาพและยงยน สานกงานคณะกรรมการการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตยงคงอญเชญ “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” มาเปนแนวปฏบตในการพฒนาประเทศแบบบรณาการองครวมทม “คนเปนศนยกลางพฒนา” ในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบปจจบน ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) ตอเนองจากแผนพฒนาเศรษฐกจฉบบท 8 และฉบบท 9 ซงผลจากความพยายามนไดทาใหประชาชน องคกรภาครฐและเอกชน และแทบทกสวนของประเทศ ตนตวและสนใจในการนาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชกนอยางกวางขวางในหลายระดบและหลายลกษณะ

หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมความสอดคลองกบแนวคดทเปนพนฐานในการจดทาและนาเสนอขอมลทางการบญช กลาวคอหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนหลกปรชญาทชถง

แนวทางการปฏบตตนใหดาเนนไปในทางสายกลาง มความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงความจาเปนทตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควร ต อ ก า ร ม ผ ล ก ร ะทบ ใ ดๆ อ น เ ก ด จ า กก า รเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงนตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยงในการนาวชาการตางๆ มาใชในการวางแผนและการดา เนนการทก ขนตอน ภายใตความสานกในคณธรรมจรยธรรม ซงหลกด งกล าว มความสอดคลอง กบหลกการบญช เนองจากการจดทาบญชและนา เสนอขอมลทางการบญชจะตองจดทาตามแมบทการบญชและมาตรฐานการบญชทเกยวของ โดยใชความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวง ภายใตจรรยาบรรณวชาชพบญช เพอใหขอมลมความถกตอง มความเปนกลาง และผใชงบการเงนทกกลมสามารถนาไปใชในการตดสนใจเชงเศรษฐกจไดอยางเหมาะสม หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจงสามารถนามาประยกตใชในการสรางรปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) เพอสรางสมรรถนะความพอเพยงดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม และดานคณธรรมจรยธรรมใหเกดแกนกศกษาตอไป

คาถามวจย

การวจยครงนมคาถามวจย 2 ประการ คอ 1. รปแบบการจดการเรยนการสอนตาม

แนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในรายวชาการบญช


ชนกลาง 2 (AC.307) ของนกศกษาระดบปรญญาตรมหลกการและขนตอนของกระบวนการเรยนการสอนตางๆ อยางไร

2. รปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) สามารถสงเสรมสมรรถนะดานความพอเพยงของนกศกษาระดบปรญญาตรไดหรอไม

วตถประสงคของการวจย

1. เพอการพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) เพอสงเสรมสมรรถนะดานความพอเพยงของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต

2. เพอการประเมนผลการใชรปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต โดยดาเนนการสอนตามรปแบบการจด การเรยนการสอนทพฒนาขนและเปรยบเทยบผลใน 2 ประเดน ดงน

2.1 เปรยบเทยบสมรรถนะดานความพอเพยง 4 ดาน คอ ความพอเพยงดานการรคด ความพอเพยงดานจตใจ ความพอเพยงดานสงคม และความพอเพยงดานคณธรรมและจรยธรรมของนกศกษากลมทดลองกอนเรยนและหลงเรยน

2.2 เปรยบเทยบสมรรถนะดานความพอเพยง 4 ดาน คอ ความพอเพยงดานการรคด

ความพอเพยงดานจตใจ ความพอเพยงดานสงคม และความพอเพยงดานคณธรรมและจรยธรรม ระหวางกลมทดลองทเรยนตามรปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขน และกลมควบคมทเรยนตามกระบวนการเรยนการสอนแบบปกต

สมมตฐานในการวจย

1. นกศกษากลมทดลองทเรยนวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ทใชรปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมคะแนนสมรรถนะความพอเพยงดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม และดานคณธรรมจรยธรรมสงกวากอนเรยน

2. นกศกษากลมทดลองทเรยนวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ทใชรปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอมคะแนนสมรรถนะความพอเพยงดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม และดานคณธรรมจรยธรรมสงกวากลมควบคม ทเรยนดวยการเรยนการสอนแบบปกต

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการวจย 1. ไดรปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวเศรษฐกจพอเพยงทสามารถนาไปใชในการจดการเรยนการสอนของรายวชาตางๆ ของคณะบรหารธรกจไดจรง และสามารถเผยแพรขยายผลไปยงสถาบนการศกษาหรอผทสนใจ 2. มหาวทยาลยเกษมบณฑตไดรปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวเศรษฐกจพอเพยงทสามารถนาไปใชในการจดการเรยนการสอนของคณะวชาตางๆ รวมทงมรายวชาเลอก “การพฒนา

95


คณภาพชวตดวยเศรษฐกจพอเพยง” เพอเผยแพรขอความร เ กยวกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ใหแพรหลาย นยามศพทและนยามปฏบตการ

1. รปแบบการจดการเรยนการสอน (Instruction Model) หมายถง แบบแผนของการจดการเรยนการสอนทจดทาขนอยางเปนระบบระเบยบ และมจดมงหมายเฉพาะผานขนตอนการดาเนนการพฒนาอยางเปนระบบ โดยมกรอบแนวคดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนพนฐาน มองคประกอบตางๆ ในการจดการเรยนการสอนทเชอมโยงสมพนธกน และแสดงใหเหนถงแนวทางในการจดการเรยนการสอนใหบรรลจดมงหมายตามทกาหนดไวในแผนการจดการเรยนการสอน

2. ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (The

Philosophy of Sufficiency Economy) หมายถง ปรชญาทชแนะแนวทางดารงชวตและปฏบตตนบนพนฐานของทางสายกลางและความไมประมาท โดยคานงถงความพอประมาณ ความมเหตผล การ

ใหแพรหลายและเกดความเขาใจตรงกนในสงคมไทย สรางภมคมกนทดในตวตลอดจนใชความร ความรอบคอบ และคณธรรม ประกอบการวางแผนการ ตดสนใจและการกระทา 3. ส ม ร ร ถ น ะ ด า น ค ว า ม พ อ เ พ ย ง (Sufficient Economy Competency) หมายถง คณลกษณะ เชงพฤตกรรมทมงหวงใหนกศกษาทผานการจดการเรยนรตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ประพฤตปฏบตใหเหนเปนรปธรรมดานความพอเพยง อนประกอบดวย ความพอเพยงดานการรคด ความพอเพยงดานจตใจ ความพอเพยง ดานส งคม และความพอเพยงด านคณธรรมจรยธรรม

3.1 ความพอเพยงดานการรคด ไดแก การพจารณาถงความพอด พอเหมาะพอควร และสมเหตสมผล ในการวางแผนและตงเปาหมายชวต มพฤตกรรมใฝร และใชวการคดแกปญหาดวย

ตวแปรตน (Xi)

สมรรถนะดานความพอเพยง - ความพอเพยงดานรคด - ความพอเพยงดานจตใจ - ความพอเพยงดานสงคม - ความพอเพยงดานคณธรรม จรยธรรม

ตวแปรตาม (Yi)

รปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง


ความรอบคอบ ระมดระวง คานงถงผลดผลเสยทจะเกดตามมาเมอตองเผชญกบสถานการณปญหา

3.2 ความพอเพยงดานจตใจ ไดแก การม จ ต ใ จ ท เ ข มแ ข งอดทน มคว าม เ อ ออาทร ประนประนอม มวนยรบผดชอบ รจกเกบออมและมความประหยด

3.3 ความพอเพยงดานสงคม (Social

consciousness) ไดแก การรจกชวยเหลอเกอกลกน มความสามคค การสรางความเขมแขงใหกบครอบครวและชมชน โดยคานงถงผลประโยชนสวนรวมเปนหลก

3 . 4 ความพอ เพ ย งด า นคณ ธ ร ร มจรยธรรม ไดแก การใชวธดารงตนและวถปฏบตในสงคมบนพนฐานของคณธรรมจรยธรรม อนประกอบดวย ความซอสตยสจรต ความออนนอม มสมมาคารวะตามขนบประเพณวฒนธรรม และความกตญญรคณ มจตสานกทดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย วธดาเนนการวจย 1. ประเภทและแบบการวจย

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง ใชรปแบบการทดลองทมกลมทดลองและกลมควบคม วดกอนและหลงการทดลอง (Control Group

Pretest-Posttest Design) เพอศกษาเปรยบเทยบสมรรถนะความพอเพยง หลงจากใชรปแบบการเร ยนการสอนรายวชาการบญชช นกลาง 2 (AC.307) ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 2. ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการทดลองเพอประเมนคณภาพของรปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขนไดแก นกศกษาสาขาวชาการบญช คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเกษมบณฑต

ทเรยนวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ในภาคการศกษาท 1 ประจาปการศกษา 2550 จานวน 69 คน โดยแบงกลมตวอยางเปน 2 กลม คอ

กลมทดลอง ไดแก นกศกษาภาคปกตทงหมด ทไดรบการทดลองใชรปแบบการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจานวน 40 คน

กลมควบคม ไดแก นกศกษาภาคสมทบทงหมด ทไดรบการเรยนการสอนตามปกตจานวน 29 คน 3. เครองมอทใชในการวจย 1. แผนการจดการเรยนรตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307)

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307)

3. แบบวดสมรรถนะดานความพอเพยงดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม และดานคณธรรมจรยธรรม คาความเทยงเทากบ 0.86 ขนตอนในการสรางเครองมอ เปนดงน 1. การออกแบบการจดการเรยนรรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ดาเนนการสรางแผนการจดการเรยนรตามลาดบขนตอนดงน

1.1 ศกษาเนอหาและจดประสงคการเรยนรรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307)

1.2 ศ กษาแนวปร ชญา เ ศ รษฐ ก จพอ เ พ ย ง ท พ ร ะบ าทสม เ ด จพ ร ะ เ จ า อ ย ห วพระราชทานเพอใชชแนะแนวทางการดารงชวตและปฏบตตนบนพนฐานของทางสายกลางและความไมประมาท 1.3 ว เคราะหความสอดคลองของเนอหาและจดประสงคการเรยนรรายวชาการบญช

97


ชนกลาง 2 (AC.307) กบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 1 .4 เ ขยนโครงสร า ง เน อหาและแผนการจดการเรยนรรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

1.5 นาแผนการสอนเขาสมมนาเชงวพากษในคณะผ เ ข าร วมโครงการวจย เ พอตรวจสอบความตรงตามเนอหา ความถกตองของภาษา และความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนการสอน 1.6 ปรบปรงแผนการจดการเรยนรตามคาแนะนาของผเชยวชาญ 1.7 นาแผนการจดการเรยนร ทปรบปรงแลวไปทดลองใชกบนกศกษาทไมใชกลมตวอยางและนามาปรบปรงแกไขใหเปนแผนการจดการเรยนรทสมบรณ

2. แบบวดสมรรถนะความพอเพยง แบบวดสมรรถนะความพอเพยงสรางขนตามนยามศพทและนยามปฏบตการ ประกอบดวยขอคาถามสาหรบวดสมรรถนะหลกทง 4 ดาน ไดแก สมรรถนะความพอเพยงดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม และดานคณธรรมจรยธรรม จานวน 82 ขอ โดยมเกณฑวธการตอบขอคาถามและการใหคะแนนแบงเปน 2 กลม ดงน กลมท 1 ขอคาถามท 1-77 เปนขอคาถามวดความพอเพยงดานการร คด ดานจตใจ ดานสงคม และดานคณธรรมจรยธรรม มลกษณะเปนมาตรประมาณคา 5 ระดบ (Rating scale)

กล ม ท 2 ขอ ค าถาม เ ก ยว กบการ คดแกปญหา เปนขอคาถามเกยวกบการคดแกปญหา 5 เรอง ใหผตอบแบบวดสมมตวาตนเองอยในเหตการณของแตละเรองแลวพจารณาวธแกปญหาของบคคลในเหตการณนน โดยพจารณาประเมน

แกปญหา 5 ระดบ ต งแตเหนดวยอยางย งจนกระทงไมเหนดวยอยางยง

การหาคณภาพของแบบวด เปนดงน 1. นาแบบประเมนความสอดคลองของ

พฤตกรรมกบนยามสมรรถนะความพอเพยง แตละดานไปใหผทรงคณวฒ 3 ทาน เพอตรวจสอบ ความตรงเชงเนอหา (Content Validity) ความสอดคลองของขอคาถาม กบนยามปฏบตการและความถกตองเหมาะสมของภาษาทใช

2. ปรบปรงแกไขขอความ สานวนภาษา ใหถกตองตรงตามเนอหาและมความสอดคลองกบกลมตวอยางตามขอเสนอของผทรงคณวฒไดแบบวดทปรบปรงแลวจานวน 77 ขอ

3. ผวจยนาแบบวดทปรบปรงแลว จานวน 77 ขอ ไปดาเนนการทดลองใช (Try Out)

กบนกศกษามหาวทยาลยเกษมบณฑตทไมใชกลมตวอยางจรงจานวน 50 คน ทมลกษณะใกลเคยงกบประชากรทศกษามากทสด แลวนามาหาคาอานาจจาแนกโดยวเคราะหหาคาสมประสทธสหส ม พนธ ร ะหว า ง ร าย ขอ กบคะแนนรวม (Corrected Item Total Correlation) คาสมประ-สทธสหสมพนธทมคา 0.2 ขนไปถอวาขอนนใชได หลงจากนนหาคาความเทยงโดยหาคาสมประสทธแอลฟา (Cronbach’s Alpha Coeffiicient) ความเทยงรวมของแบบวดสมรรถนะความพอเพยงทง 4 ดาน มคาเทากบ 0.86 4. การเกบรวบรวมขอมล 1. กอนทดลองนาแบบวดสมรรถนะ ความพอเพยงทง 4 ดาน อนประกอบดวย ความพอเพยงดานการร คด ความพอเพยงดานจตใจ ความพอเพยงดานสงคม และความพอเพยงดานคณธรรมจรยธรรม ไปใชกบนกศกษาทลงทะเบยนเรยนวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ทเปน


กลมตวอยางทงกลมทดลองและกลมควบคม (Pre-

test)

2. ดาเนนการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทผวจยสรางขนกบกลมทดลองจานวน 40 คน และดาเนนการจดการเรยนการสอนแบบปกตกบกลมควบคมจานวน 29 คน ระยะเวลาทใชในการทดลองรวม 13 สปดาห สปดาหละ 1 วน วนละ 3 คาบ คาบละ 50 นาท ทาในชวงเวลาเรยนปกต

3. เมอสนสดการเรยนการสอนประจาภาคการศกษา ใหนกศกษาทเปนตวอยางประชากรทง 2 กลมทา แบบวดผลสมฤทธทางการเรยนรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) และแบบวดสมรรถนะความพอเพยงชดเดม (Post-test) 5. การวเคราะหขอมล

ผวจยดาเนนการในการวเคราะหขอมลตามสมมตฐาน ดงน 1. เปรยบเทยบสมรรถนะดานความพอเพยง 4 ดาน คอ ความพอเพยงดานการรคด ความพอเพยงดานจตใจ ความพอเพยงดานสงคม และความพอเพยงดานคณธรรมและจรยธรรมของนกศกษากลมทดลองกอนเรยนและหลงเรยนโดยใชสถตทดสอบ t-test แบบ Dependent Samples

2. เปรยบเทยบสมรรถนะดานความพอเพยง 4 ดาน คอ ความพอเพยงดานการรคด ความพอเพยงดานจตใจ ความพอเพยงดานสงคม และความพอเพยงดานคณธรรมและจรยธรรม

ระหวางกลมทดลองทเรยนตามรปแบบการเรยน การสอนทพฒนาขนและกลมควบคมทเรยนตามกระบวนการเรยนการสอนแบบปกต โดยใชสถตทดสอบ t-test แบบ Independent Samples สรปผลการวจย

ผลการวจยครงนสรปไดดงตอไปน 1. รปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) เพอสงเสรมสมรรถนะดานความพอเพยง ประกอบดวยขอสารสนเทศ ดงน

1) ชอหนวยการสอน 2) ชอเรอง 3) ระดบชน เวลา 4) หวเรอง 5) สาระการเรยนร (มโนมต) 6) วตถประสงคการเรยนรเนอหา 7) การบรณาการกบแนวปรชญา

เศรษฐกจพอเพยง 8) กจกรรมการเรยนการสอน 9) การวดและประเมนผล

2. สมรรถนะความพอเพยง 4 ดาน ไดแก ความพอเพยงดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม และดานคณธรรมจรยธรรม ของกลม ทดลองและกลมควบคมกอนและหลงการจด การเรยนการสอน มคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ดงน

ตารางท 1 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานสมรรถนะความพอเพยง 4 ดาน ของกลมทดลองและกลมควบคมกอนและหลงการจดการเรยนการสอน

สมรรถนะความพอเพยง ดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม ดานคณธรรม

จรยธรรม กลม

ตวอยาง การ

ทดลอง Mean S.D. Mean S.D. Mean S.D. Mean S.D.

กลมทดลอง กอน 3.64 .39 4.02 .42 3.88 .43 4.52 .34 หลง 4.32 .31 4.60 .31 4.52 .31 4.75 .29 กลมควบคม กอน 3.59 .45 3.83 .39 3.88 .40 4.47 .28 หลง 3.76 .38 3.93 .32 4.28 .39 4.53 .25

99


3. นกศกษากลมทดลองทไดรบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มสมรรถนะความพอเพยงดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม และดานคณธรรมจรยธรรม กอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยาง มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

4. นกศกษากลมทดลองทไดรบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มสมรรถนะความพอเพยงดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม และดานคณธรรมจรยธรรม แตกตางจากกลมควบคมทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

ตารางท 2 ผลการเปรยบเทยบสมรรถนะความพอเพยง 4 ดานของกลมทดลองกอนและหลงการ จดการเรยนการสอน

เปรยบเทยบสมรรถนะความพอเพยง

ดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม ดานคณธรรม จรยธรรม

กลมทดลอง

t Sig t Sig t Sig t Sig

กอน หลง

9.151 .00 7.137 .00 10.172 .00 3.885 .00

ตารางท 3 ผลการเปรยบเทยบสมรรถนะความพอเพยง 4 ดานของกลมทดลองกอนและหลงการจดการ เรยนการสอน

เปรยบเทยบสมรรถนะความพอเพยง

ดานการรคด ดานจตใจ ดานสงคม ดานคณธรรม จรยธรรม

กลมตวอยาง

t Sig t Sig t Sig t Sig

กลมทดลอง กลมควบคม

6.783 .00 8.773 .00 2.801 .00 3.253 .00


อภปรายผลการวจย จากผลการวจยมประเดนทสามารถอภปรายไดดงน

1. สมรรถนะความพอเพยงดานรคด จากการวจยพบวานกศกษากลมทดลองทเรยนวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ทใชรปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มคะแนนสมรรถนะความพอเพยงดานการรคดหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ 0.01 ซ งสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวในขอท 1 และสงกวากลมควบคมทเรยนดวยการเรยนการสอนตามปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวในขอท 2 เหตทเปนเชนนเนองมาจาก

1.1 เน อหาว ชาการบญชช นกลาง 2 (AC.307) มความสอดคลองกบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จงสามารถนามาบรณาการสอดแทรกไดอยางเหมาะสม โดยเนอหาวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) จะเกยวของกบการบญชหนสนและทน ซงการจดทาบญชและนาเสนอขอมลทางการบญชนน นกบญชจะตองมความรอบร เ กยวกบหลกการและวธการบนทกบญชตามมาตรฐานการบญชทเกยวของ สามารถนาความรนนมาคดวเคราะหดวยความระมดระวงรอบคอบ นาไปสการปฏบตทางบญชทมความถกตองตามทควรและมความเปนกลาง อนจะสงผลใหผใชงบการเงนทกฝายสามารถนาขอมลไปใชในการต ดส น ใ จ ไ ด อย า ง ถ กต อ ง เหมาะสมภ าย ใตสถานการณทมความเปลยนแปลง ซงสอดคลองกบแนวคดของ ภาพร เอกอรรถพร (2545 : 198) ทวา ขอมลทแสดงในงบการเงนตองเชอถอไดปราศจากความผดพลาดทมนยสาคญและความ

ลาเอยง ความเชอถอไดถอเปนคณลกษณะหลกซงประกอบดวยคณลกษณะรอง 5 ประการ คอ การเปนตวแทนอนเทยงธรรม เนอหาสา คญกวารปแบบ ความเปนกลาง ความระมดระวง และความครบถวน

1.2 รปแบบการจดการเรยนการสอนรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ผวจยไดใชรปแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการสอดแทรกหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในทกขนตอนของการสอน และแผนการจดการเรยนรในแตละสปดาหผสอนไดใชกลยทธการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ อาทเชน การทากจกรรมกลมโดยคนควาเพมเตมเกยวกบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและการนามาประยกตใชในการปฏบตทางบญช เพอสงเสรมใหนกศกษารจกวางแผนในการทางาน มพฤตกรรมใฝร และมการระดมความคดเกยวกบการนาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการปฏบตทางบญชได ซงสอดคลองกบแนวคดของ พนธ ศกด พลสารมย (2546) เสนอแนวโนมของการปรบเปลยนกระบวนการเรยนรในปจจบน ตองจดใหเนนผเรยนเปนสาคญโดยมรปแบบการดาเนนการ 4 รปแบบ ซงรปแบบท 1 เปนการใชกลมเพอการเรยนร เพอใหผเรยนไดมสวนในการฝกฝนทกษะการทางานรวมกน การคดวางแผน การพฒนาทกษะและทศนคตเชงบวก ซงผเรยนจะพฒนาความสามารถในการแกปญหาเพมขนและมความเขาใจเนอหาสาระของการเรยนมากขน การทางานรวมกนทาใหสามารถแกปญหาไดเรว ขน งายขน และมประสทธภาพมากขน นอกจากนผ สอนย งไดมอบหมายกรณศกษาเกยวกบขาวออฉาวทางการบญชเพอใหนกศกษาไดฝกวเคราะหการปฏบตทางบญชทไมสอดคลองกบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและผลเสยทเกดขน

101


น ก ศ กษาจ ง ไ ด ค ด ว เ ค ร าะห แ กป ญหาจ ากกรณศกษาดวยความรอบคอบ ระมดระวง และพจารณาถงผลเสยทเกดขนจากสถานการณปญหาในกรณศกษา ซงสอดคลองกบแนวคดของ พนธศกด พลสารมย (2546) ไดเสนอกลยทธเกยวกบวธการเรยนการสอน ใหมการจดการเรยนการสอนทลดการบรรยายเนนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาผเรยน มวธการสอนทหลากหลายเหมาะสมกบธรรมชาต เนอหาวชา และระดบของผ เรยนโดยเฉพาะในระดบปรญญาตร ทเนนการเรยนแบบมงใหเกดความคด วเคราะห วจารณญาณ และทกษะการแกปญหา สาหรบการสรปบทเรยนผสอนไดมอบหมายใหนกศกษาสรปเนอหาแตละบทเรยนโดยการจดทาเปนผงความคด (Mind

map) เพอบรณาการสอดแทรกหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ดานความมเหตผล และความรอบร และเพอใหนกศกษาสามารถเชอมโยงองคความรตางๆ ใหเปนระบบ

2. สมรรถนะความพอเพยงดานจตใจ จากการวจยพบวานกศกษากลมทดลองท

เรยนวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ทใชรปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มคะแนนสมรรถนะความพอเพยงดานจตใจหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวในขอท 1 และสงกวากลมควบคมทเรยนดวยการเรยนการสอนตามปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวในขอท 2 เหตทเปนเชนนเนองมาจาก

2.1 การบรณาการสอดแทรกหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) จะตองนากลยทธการจดการเรยนรท

เนนผเรยนเปนสาคญเขามาใชเปนสวนหนงของกจกรรมการเรยนการสอน นกศกษาจงตองทากจกรรมเพมเตมนอกเหนอจากแบบฝกหดทายบทตามใบง าน ท ได ร บมอบหมาย ไ ม ว า จ ะ เป นรายบคคลหรอกจกรรมกลม ดงนนนกศกษาจะตองปฏบตงานทไดรบมอบหมายดวยความขยนหมนเพยร อดทน มวนยรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมายอยางเตมท และในการทากจกรรมกลมนนนกศกษาจะตองมการแบงงานกนทา การระดมความคด และการตดตามงาน ซงทาใหนกศกษารจกความเอออาทรชวยเหลอซงกนและกน และมความประนประนอมเมอความคดเหนไมตรงกน

2.2 องคความรของแตละแผนการจดการเร ยนร ไดบ รณาการสอดแทรกหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนระยะเวลารวมทงสน 13 สปดาห ซงเปนระยะเวลานานพอสมควรจงทาใหผเรยนเกดสมรรถนะความพอเพยงดานจตใจ ไดแก การมจตใจ ท เ ขมแขงอดทน ความเ อออาทร ประนประนอม มวนยรบผดชอบ ซงสอดคลองกบแนวคดของ สมจต สวธนไพบลย (2535 : 19) ทไดกลาววาการจดการเรยนการสอนเพอใหนกเรยนเกดการพฒนาจตสานก เจตคตทางวทยาศาสตร หรอคานยมทางวทยาศาสตรจาเปนตองอาศยระยะเวลา คงไมสามารถทจะดาเนนการใหนกเรยนเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางเหนไดชดในระยะเวลาอนสน

3. สมรรถนะความพอเพยงดานสงคม จากการวจยพบวานกศกษากลมทดลองท

เรยนวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ทใชรปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มคะแนนสมรรถนะความพอเพยงดานสงคมหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยาง


มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวในขอท 1 และสงกวากลมควบคมทเรยนดวยการเรยนการสอนตามปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวในขอท 2 เหตทเปนเชนนเนองมาจาก

ก จกร รมการ เ ร ยนร ท มอบหมาย ใหนกศกษาทา กจกรรมกลมตามใบงานทไดรบมอบหมาย โดยมจดประสงคเพอใหนกศกษาไดรวมกนเผยแพรความรความเขาใจเกยวกบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปยงชมชน ทงนผสอนได มการสงเกตพฤตกรรมของนกศกษาพบวานกศกษามความสามคค รวมแรงรวมใจกนในการทางานเพอประโยชนตอสงคม จากการทากจกรรมดงกลาวชวยสงเสรมพฤตกรรมการรจกชวยเหลอเกอกลกน มความสามคค การสรางความเขมแขงให ก บ ค ร อบค ร ว แ ล ะช ม ชน โ ดย ค าน ง ถ งผลประโยชนสวนรวมเปนหลก

4. ส ม ร ร ถ น ะ ค ว า มพอ เ พ ย ง ด า นคณธรรมจรยธรรม

จากการวจยพบวานกศกษากลมทดลองทเรยนวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ทใชรปแบบการจดการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มคะแนนสมรรถนะความพอเพยงดานคณธรรมจรยธรรมหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวในขอท 1 และสงกวากลมควบคมทเรยนดวยการเรยนการสอนตามปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวในขอท 2 เหตทเปนเชนนเนองมาจาก

4.1 ความรดานคณธรรมและจรยธรรมตามแนวปรชญา เศรษฐ กจพอเ พยง ทน ามา

สอดแทรกมความเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพความเปนจรงในปจจบน สอดคลองกบความมงหมายในการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทตองการพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ ทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผ อ น ได อย า ง มความส ข และสอดคล อง กบวตถประสงคของหลกสตรบรหารธรกจบณฑต ขอท 4.4 ทวาเพอผลตบณฑตทมคณธรรม มระเบยบวนย มความซอสตย ขยนหมนเพยร สานกในจรรยาวชาชพและมความรบผดชอบตอหนาทและสงคม ดงนนแผนการจดการเรยนรรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307) ทพฒนาขนจงมเนอหาและกจกรรมการเรยนรเพอใหบรรลวตถประสงคของหลกสตรและรายวชา และสอดคลองกบเงอนไขคณธรรมและจรยธรรมตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดงกลาว นอกจากนความรดานคณธรรมและจรยธรรมตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเ พยง ทน ามาสอดแทรกย งสอดคลอง กบจรรยาบรรณของผประกอบวชาชพบญชตามพระราชบญญตวชาชพบญช พ.ศ. 2547 หมวด 7 มาตรา 47 ขอท 1 ไดแก ความโปรงใส ความเปนอสระเทยงธรรม และความซอสตยสจรต ซงผสอนไดทาการปลกฝงอยางตอเนองในทกหนวยการเรยนร ซงสอดคลองกบผลการวจยของ อรณศร องประเสรฐ (2532 : บทคดยอ) ทวาความรดานจรยธรรมทสามารถนามาสอดแทรกในการเรยนการสอนคณตศาสตร ซงครคณตศาสตรมความเหนวามความเหมาะสมมาก คอ ความรบผดชอบ ความซอสตยสจรต ความมเหตผล ความกตญญกตเวท ความมระเบยบวนย ความเสยสละ ความสามคค การประหยด ความยต ธรรม ความ

103


อตสาหะ และความเมตตากรณา และสอดคลองกบผลการวจยของ นนทา ชตแพทยวภา (2545 : 109) พบวาจตสานกตอการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรสงแวดลอมตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นนปจจยทสงผลนาจะเกยวของกบองคความรซงมการบรณาการความร ทกษะตางๆ และคณธรรมจรยธรรมเขาดวยกน เพอใหผเรยนไดเหนแนวทางการนาความรไปใช เพอการอนรกษสงแวดลอม

4.2 วธการทใชในการสอดแทรกเหมาะสมและมความตอเนองนานพอสมควร โดยผสอนปลกฝงจรยธรรมทางออมใหแกนกศกษาโดยใหนกศกษาลงมอปฏบต เชน การมอบหมายงานใหนกศกษาทาลวงหนา การแบงกลมใหทางาน และการใหนกศกษาทางานเปนรายบคคล เพอบรณาการสอดแทรกหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในเรองความอดทน ความขยนหมนเพยร และการใชสตปญญาในการด า เนนช ว ต สอดคลอง กบผลการวจยของ อรณศร องประเสรฐ (2532 : บทคดยอ) ทวาวธการทางออมทใช ในการสอดแทรกความรดานจรยธรรมในการเรยนการสอนคณตศาสตรไดแก (1) ใหนกเรยนลงมอปฏบต เชน การมอบหมายงานใหนกเรยนทาลวงหนา การแบงกลมใหทางาน และการใหนกเรยนทางานเปนรายบคคล (2) ครใชกลวธสอน เชน การยกตวอยางโจทยปญหาท อางองถงความรด านคณธรรมจรยธรรมดวย นอกจากนผสอนใชวธการสอนโดยบรรยายและยกตวอยางทมการสอดแทรกความรดานคณธรรมและจรยธรรมอยางตอเนองในทกหนวยการเรยนร เพอใหนกศกษามวธดารงตนและว ถปฏบ ต ในส งคมบน พนฐานของ คณธรรม

จรยธรรม อนประกอบดวย ความซอสตยสจรต ความออนนอม มสมมาคารวะตามขนบประเพณวฒนธรรม และความกตญญรคณ มจตสานกทดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย และผสอนยงไดมการตดตามผลเชงพฤตกรรมของนกศกษาในดานคณธรรมและจรยธรรมทงในชนเรยนและนอกชนเรยนโดยวธสงเกตการณ ซงนกศกษาสวนใหญมพฤตกรรม ทด ง ามมาก ขน ซ งสอดคล อง กบผลการวจยของ นนทา ชตแพทยวภา (2545 : 109) พบวาจตสานกตอการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรสงแวดลอมตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นนปจจยทสงผลนาจะเกยวของกบระยะเวลาทใหผ เรยนไดฝกปฏบตกจกรรมจนสามารถบอกคณคาของสงทปฏบตได ขอเสนอแนะการวจย

จากการวจยหวขอ “การพฒนารปแบบการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงรายวชาการบญชชนกลาง 2 (AC.307)” ผวจยมขอเสนอแนะการวจย ดงน แนวทางการพฒนารปแบบการเรยนการสอนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงควรจะมการขยายขอบเขตการศกษาใหครอบคลมในทกระดบชน หรอทกสาขาวชา เพอใหนกศกษาไดรบการกระตนในเชงพฤตกรรมตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยางชดเจนยงขน


บรรณานกรม นนทา ชตแพทยวภา. (2545). ผลของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรสงแวดลอมตามแนวปรชญาเศรษฐกจ พอเพยง. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การประถมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. พวงรตน ทวรตน. (2540). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : สานกงาน ท ด ส อ บ ทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ลวน สายยศและองคณา สายยศ. (2543). การวดดานจตพสย. กรงเทพฯ : สานกพมพสวรยาสาสน. วชราภรณ แกวด. (2548). การพฒนากระบวนการเรยนการสอนตามแนวคดอนเตอรแอกทฟคอนสตกตวสต เพอสงเสรมการคดเชงวทยาศาสตรและการนาเสนอผลงานวทยาศาสตร ของนกเรยนระดบมธยมศกษา. วทยานพนธ คม. กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย. วบลย เขมเฉลม. (2543). ทฤษฎใหมในหลวงชวตทพอเพยง การประยกตหลกทฤษฎใหมมาใชกบการเกษตร. กรงเทพฯ : สานกพมพรวมดวยชวยกน. ศรชย กาญจนวาส ทววฒน ปตยานนทและดเรก ศรสโข. (2537). การเลอกใชสถตทเหมาะสมสาหรบการวจย. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สมศร จนะวงษ. (2544). การวเคราะหกระบวนการเรยนรกจกรรมทางเศรษฐกจและการกระจายรายไดใน ชมชนทใชแนวทางการพฒนาแบบเศรษฐกจพอเพยง. วทยานพนธ คม. กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สหทยา พลปถพ (2548). การนาเสนอแนวทางการพฒนาคนใหมคณลกษณะตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง. วทยานพนธ คม. กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2539). แผนพฒนาการศกษาแหงชาตฉบบท8 (พ.ศ. 2540-2544). กรงเทพฯ : สานกนายกรฐมนตร. สานกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร. (2541). เกษตรทฤษฎใหม. กรงเทพฯ : สานกนเทศและพฒนามาตรฐานการศกษา สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต กระทรวงศกษาธการ. เทพวาณ วนจกาธร. (2548). การปลกฝงคานยมตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสาหรบนกเรยนชน ประถมศกษาปท 5 โดยใชกระบวนการตามแนวคดของบลมและแรทส. วทยานพนธ คม. กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

105


วรนทร ปนทอง1 ประภาพร เหลองชวยโชค1 สจตรา แดงอนทวฒน1

บทคดยอ งานวจยนเปนการศกษาสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต ม

วตถประสงคเพอ พฒนากรอบสมรรถนะหลก พฒนาแบบวดสมรรถนะหลก รวมทงวเคราะหและสรปเกยวกบสมรรถนะหลก กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต จานวน 929 คน ใชวธการสมแบบแบงชน (stratified random sampling) ตวแปรทใชในการวจย คอ สมรรถนะหลก ซงเปนคณลกษณะทพงประสงคของบณฑต 5 ดาน ประกอบดวย KASEM โดย K คอ ใฝร พฒนาตนเอง และมความคดสรางสรรค A คอ สามารถปรบตวในการทางาน S คอ มจตสานกและรบผดชอบตอสงคมรวมพฒนาทองถน E คอ เปนนกปฏบต มความอดทน มพลงมงมน กระตอรอรน และ M คอ มจรยธรรม คณธรรม และวฒภาวะ ผวจยดาเนนการโดยแบงเปน 3 ระยะ คอ ระยะท 1 พฒนากรอบสมรรถนะหลกโดยใชการวเคราะหเนอหาและจดประชมกลมเฉพาะ ระยะท 2 พฒนาแบบวดสมรรถนะหลกและตรวจสอบคณภาพ โดยการตรวจสอบความตรง ความเปนปรนย คาความสอดคลอง คาอานาจจาแนก และคาความเทยง ระยะท 3 รวบรวมและวเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหคาสถตบรรยาย การวเคราะหคาสถตทดสอบท การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว และการวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน ซงผลการวจยทสาคญ พบวา 1) ระดบสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต สวนใหญอยในระดบปานกลางคอนขางสง โดยสมรรถนะหลกดานความสามารถปรบตวในการทางานและดานความมจรยธรรม คณธรรมและวฒภาวะ อยในระดบสง 2) นกศกษาทมเพศและเกรดเฉลยตางกนมระดบสมรรถนะหลกแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต และ 3) เพศและเกรดเฉลยมความสมพนธกบระดบสมรรถนะหลกอยางมนยสาคญทางสถต

คาสาคญ: สมรรถนะหลก คณลกษณะทพงประสงคของบณฑต KASEM (เกษม) มหาวทยาลยเกษมบณฑต

1สานกงานรองอธการบดฝายวชาการ มหาวทยาลยเกษมบณฑต

การศกษาสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตรมหาวทยาลยเกษมบณฑต : KASEM

A Study of Core Competency of Kasem Bundit University’s Undergraduates :

KASEM


Warinthorn Pinthong

Prapaporn Luangchouychok

Sujitra Dangintawat

Abstract

This research studied core competency of undergraduates of Kasem Bundit University. Its

objectives were to develop the core competency framework and the core competency test including

analyzing and summarizing the core competency levels. Samples in this research were 929

undergraduates of Kasem Bundit University. The samples were selected by using stratified random

sampling technique. The principle research variable was the core competency which comprised five

quality aspects of graduates: K A S E M. K is Keep on learning and being creative, A is

Adaptability, S is Social responsibility, E is Engaging/ Energetic, and M is Morality/ Maturity. The

research procedure was divided into three phases. Phase 1 was to develop the core competency

framework by using content analysis and focus group techniques. For Phase 2, it was to develop the

core competency test and quality testing by testing validity, objectivity, IOC (Index of Item-

Objective Congruence), item discriminating power, and reliability. Finally, Phase 3 was to collect

and analyze the data by using descriptive statistics, t-test, one-way ANOVA, and Pearson’s

correlation coefficient. The major research results were as follows: 1) The core competency of most

undergraduates of Kasem Bundit University was moderate to almost high. However, two quality

aspects of graduates: Adaptability and Morality/Maturity were high, 2) There was a significant

difference between male and female graduates, and the students who got different grade point

average, and 3) The correlation between the core competency and sex and grade point average were

statistically significant.

Keywords: Core competency, Quality aspects of graduate students, KASEM, Kasem Bundit University

107


บทนา การแขงขนทางเศรษฐกจ การเปลยนแปลงสภาพแวดลอมทางสงคมทรวดเรว และขดจากดดานทรพยากรในปจจบนไดสะทอนถงปญหาดานความสามารถทจะตอบสนองความตองการท สง ขนของภาคสวนตางๆ ให ไดอยางมสมดล มหาวทยาลยเกษมบณฑตในฐานะทเปนหนวยผลตบณฑตอน เปนทรพยากรมนษย ทส า คญของประเทศไดตระหนกถงปญหาดงกลาวขางตน จงใหความสาคญตอการพฒนาศกยภาพของบณฑตเพอเ พมขดความสามารถในการตอบสนองความตองการทสงขนของภาคสวนตางๆ โดยมงพฒนาคณภาพการศกษาในเชงรกมากขน และมนโยบายใ ห ม ก า ร จ ด ท า แ ผ นกล ย ท ธ ม ห า ว ท ย า ล ย เกษมบณฑต (สวนงานวางแผนและพฒนา, 2553) ประจาปการศกษา 2552 - 2554 ใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาของประเทศและแนวโนมการเปลยนแปลงของกระแสสงคมในโลกปจจบน โดยมวสยทศน คอ “บานแหงความสข สนกทกการเรยนร มงสนกปฏบต รวมววฒนสงคม” และไดกาหนดเปาประสงคหลกไว 3 ดาน คอ ดานบณฑต ดานผลงานวชาการ และดานภาพลกษณ การกาหนดเปาประสงคหลกดงกลาว อยบนพนฐานกรอบความคดทตองการเสรมสรางใหมหาวทยาลยมลกษณะทเปนเอกลกษณ มความแตกต า ง ท ช ด เ จน โ ดด เด นจากสถาบน อน โดยเฉพาะอยางยง ไดมงเนนใหมการเสรมสรางความเปน ”เกษม” ใหเกดขนในดานตางๆ ทงดานบณฑต ทมหาวทยาลยมงหวงใหมคณสมบตหรอสมรรถนะหลก “KASEM” ซ ง เปนคายอของคณลกษณะของบณฑตทพงประสงค 5 ดาน ไดแก K คอ ใฝร พฒนาตนเองและมความคดสรางสรรค (K: Keep on learning and creativity) A คอ

สามารถปรบตวในการทางาน (A: Adaptability) S คอ มจตสานกและรบผดชอบตอสงคมรวมพฒนาทองถน (S: Social responsibility) E คอ เปนนกปฏบต มความอดทน มพลงมงมน กระตอรอรน (E: Engaging/Energetic) และ M คอ มจรยธรรม คณธรรม วฒภาวะ (M: Morality/Maturity) จากความสาคญดงกลาว มหาวทยาลยจงไดกาหนดทศทางและยทธศาสตรดานการจดการเรยนการสอนและดานการพฒนานกศกษา เพอขบเคลอนใหการพฒนาสมรรถนะหลกของนกศกษาสามารถบรรลผลสมฤทธทคาดหวงไวตามเปาประสงคหลกของการพฒนา ดงนน การวางแผนพฒนาสมรรถนะหลกจงตองเปนไปอยางมทศทาง โดยตงอยบนพนฐานของขอมลเชงประจกษ มหาวทยาลยเหนความสาคญในเรองนจงสนบสนนใหคณะผวจยทาการศกษาวจย เพอพฒนากรอบสมรรถนะหลกเชงพฤตกรรมและแบบวดสมรรถนะหลกขน รวมทงศกษาและวเคราะหเกยวกบสมรรถนะหลกของนกศกษา ซงผลการวจยทไดจะนาไปใชในการพฒนานกศกษาใหเปนบณฑตทมสมรรถนะหลก และพฒนาไปสความมอตลกษณทสอดคลองกบวสยทศนของมหาวทยาลยและความตองการของสงคมตอไป วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนากรอบสมรรถนะหลกเชงพฤตกรรม

ของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต

2 . เ พอ พฒนาแบบวดสมรรถนะหลก ของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต


3. เพอวเคราะหและสรปเกยวกบลกษณะและระดบสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต

วธดาเนนการวจย คณะผวจยดาเนนการโดยแบงเปน 3 ระยะ ดงน

ระยะท 1 พฒนากรอบสมรรถนะหลกเชงพฤต ก ร รมขอ งน ก ศ กษา ร ะด บป ร ญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต ซงเปนคณลกษณะทพงประสงคของบณฑต 5 ดาน คอ K A S E M โดยผวจยใชการวเคราะหและสงเคราะหเชงเนอหา (Content Analysis) จากการศกษาเอกสารตางๆ เพอกาหนดนยามและพฤตกรรมสาคญ จากนนจดประชมกลมเฉพาะ (Focus Group) โดยเชญผแทนจากทกคณะวชาเขารวม จานวน 38 คน แลวนาเสนอกรอบสมรรถนะหลกทผานการตรวจสอบโดยผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน ตอทประชมผบรหารระดบสง

ระยะท 2 พฒนาแบบวดสมรรถนะหลกและตรวจสอบคณภาพ โดยการตรวจสอบความตรง ความเปนปรนย ความสอดคลอง คาอานาจจาแนก และคาความเทยง

ระยะท 3 รวบรวมและวเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหคาสถตบรรยาย วเคราะหคาสถตทดสอบท วเคราะหความแปรปรวนทางเดยว และวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน กลมตวอยางทใชในการวจย กล มต วอยาง ท ใช ในการวจยคร งน คอ นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต ในปการศกษา 2553 จานวน 929 คน ตามสตรการคานวณของ Taro Yamane′ ทความเชอมน 95% ความคลาดเคลอน5% และใชวธการ

สมแบบแบงชน (Stratified random sampling) ตามคณะวชาและชนป เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แบบวดสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต คณะผวจยดาเนนการพฒนาเครองมอและตรวจสอบคณภาพ ตามขนตอนดงน 1. การพฒนาแบบวดสมรรถนะหลก คณะผวจยพฒนาแบบวดสมรรถนะหลก ของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลย เกษมบณฑต ตามกรอบสมรรถนะหลกเชงพฤต ก ร รมขอ งน ก ศ กษา ร ะด บป ร ญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต ทผวจยพฒนาขนในระยะแรก โดยแบบวดมลกษณะเปนมาตรประมาณคา 5 ระดบ (Rating scale) ประกอบดวยขอคาถามสาหรบวดสมรรถนะหลกทง 5 ดาน จานวน 55 ขอ แบงการตอบออกเปน 2 สวน คอ ผตอบประเมนตนเอง และผตอบประเมนนกศกษาในคณะ 2. การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แบบวดสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต คณะผวจยดาเนนการตรวจสอบคณภาพ ดงน 1) ตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content

Validity) โดยผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน และคานวณหาคาดชนความสอดคลอง (IOC: Index of

Item Objective Congruence)

2) ตรวจสอบความเปนปรนย (Objectivity) โดยนาแบบวดสมรรถนะหลกใหศษยเกา จานวน 3 คน ทดลองอานขอคาถามเพอทดสอบความเขาใจ 3) ทดลองใช (Try Out) กบนกศกษาระดบปรญญาตร ในภาคการศกษาฤดรอน ปการศกษา

109


2552 จานวน 200 คน แลวนามาหาคาความเชอมนของเครองมอ (Reliability) โดยคานวณหาคาความสมพนธรายขอกบคะแนนรวมแตละดาน (Item-Total Correlation) โดยใชสตร Pearson

Correlation Coefficient (r) และคาความสอดคลองภายใน (Internal consistency) โดยใชสตรสมประสทธอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s

Alpha Coefficient). การเกบรวบรวมขอมลการวจย 1) รวบรวมขอมลจากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต 2) รวบรวมขอมลจากการประชมกลมเฉพาะ (Focus group) จากผแทนของทกคณะวชา เกยวกบกรอบสมรรถนะหลกเชงพฤตกรรมของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต 3) รวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง คอ นกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑตดวยแบบวดสมรรถนะหลกโดยประสานงานกบสวนงานวางแผนและพฒนาเพอตดตอขอความอนเคราะหจากทกคณะวชาในการเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล 1) วเคราะหขอมลจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ โดยการวเคราะหและสงเคราะหเชงเนอหา (Content analysis) 2) วเคราะหขอมลทรวบรวมจากแบบวดสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต โดยใชสถตบรรยาย (Descriptive statistics) ไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน ใชสถตวเคราะห (Analytical statistics) ไดแก การ

วเคราะหคาสถตทดสอบท (t-test) การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (one-way ANOVA) และการว เคราะห คาสมประสทธ สหสมพนธ เพยรสน (Pearson’s correlation coefficient) ผลการวจย คณะผวจยสรปผลการวจยตามวตถประสงค ดงน 1. ผลการพฒนากรอบสมรรถนะหลกเชงพฤตกรรม กรอบสมรรถนะหลกเชงพฤตกรรมของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต: KASEM ทคณะผวจยไดพฒนาขน มดงน 1) K: ใฝร พฒนาตนเอง และมความคดสรางสรรค (K: Keep on learning and being

creative) ประกอบดวย 5 พฤตกรรมสาคญ ไดแก 1. แสวงหาความรดวยตนเองอยางตอเนองจากแหลงขอมลทหลากหลาย 2. เปดรบสงใหมๆ รอบดาน และแลกเปลยนเรยนรกบผอนอยเสมอ 3. สามารถว า งแผน พฒนาตน เอง 4. ต ดต ามความกาวหนาในสาขาวชาชพและพฒนาตนเองใหสอดคลองกบการเปลยนแปลง และ 5. สามารถคดแปลกแตกตาง หลากหลายรปแบบในเวลาอนรวดเรวและมประโยชน 2) A: สามารถปรบตวในการทางาน (A:

Adaptability) ประกอบดวย 3 พฤตกรรมสาคญ ไดแ ก 1. สามารถปรบตนเองให เ ขา กบผ อน สถานการณ หรอลกษณะงานตางๆ 2. ยอมรบความจาเปนทจะตองปรบเปลยน และ 3. สามารถแกปญหาและอปสรรคทเกดขนไดอยางเหมาะสม 3) S: มจตสานก รบผดชอบตอสงคม และรวมพฒนาทองถน (S: Social responsibility) ประกอบดวย 6 พฤตกรรมสาคญ ไดแก 1. เขาใจและปฏบตตามสทธและหนาทของตนโดยไมละเมด


สทธและหนาทของผอน 2. ตดตามขาวสารและรวมแกไขปญหาทเกดขนในสงคมอยางสมาเสมอ 3. ปฏบตงานสวนรวมทไดรบมอบหมายจนสาเรจ แมวาจะมอปสรรค 4. ดแลรกษาสาธารณสมบตและทรพยากรธรรมชาตไมใหเสยหายหรอถกทาลาย 5. ปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกสมาชกในทองถน ชมชน และสงคม และ 6. เสยสละแรงกาย เวลา และ/หรอทรพยสนเพอพฒนาทองถน ชมชน และสงคมดวยความเตมใจ 4) E: เปนนกปฏบต มความอดทน มพลงมงมน กระตอรอรน (E: Engaging/Energetic) ประกอบดวย 8 พฤตกรรมสาคญ ไดแก 1. มความช า น าญ ในกา รส อ ส า ร ด ว ยภ าษ า ไทยแล ะภาษาตางประเทศ โดยเฉพาะภาษาองกฤษ 2. มความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศไดอยางเหมาะสม และมประสทธภาพ 3. สามารถเลอกใชเทคนคตางๆ ทางคณตศาสตรและ/หรอเทคนคเชงว เคราะห อนๆ ในการคนควา และรายงานเกยวกบประเดนปญหาตางๆ 4. สามารถประยกตความรทไดจากการศกษาในสาขาวชาของตนมาแกปญหาและจดการ กบ ขอโตแย ง ในสถานการณตางๆ 5. แสวงหาและเสนอแนะแนวทางในการแกปญหาทางวชาการหรอวชาชพ โดยเขาใจขอจากดของความรในสาขาวชาของตน 6. มความสามารถในการทางานเปนทม 7. มความเปนผน า ม ทกษะในการบรหารจดการ และสามารถกาหนดทศทางเช งกลยทธ ในงาน ทรบผดชอบได และ 8. มความมงมน กระตอรอรน และอดทนในการปฏบตงาน 5) M: มจรยธรรม คณธรรม และวฒภาวะ (M: Morality/Maturity) ประกอบดวย 9 พฤตกรรมสาคญ ไดแก 1. มสจจะเชอถอได 2. มการประมาณตน ยบยงชงใจ และไมเกยวของกบ

อบายมข 3. สามารถเปนทงผ ใหและผรบ 4. ปฏบตตนตามระเบยบขอบงคบและกฎหมาย 5. ยดมนในจรรยาบรรณทางวชาการและวชาชพ 6. สามารถควบคมอารมณไดภายใตภาวะความกดดน 7. ยอมรบทงความเดนและความดอยของตนเอง และของผอน 8. มความรบผดชอบตอการกระทาของตนเอง และ 9. มองโลกในแงบวกและมความสขในการดาเนนชวต 2. ผลการพฒนาแบบวดสมรรถนะหลก แบบวดสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑตทพฒนาขน ผานการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content

Validity) โดยผเชยวชาญจานวน 5 ทาน และหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ไดเทากบ 1.00 ตรวจสอบความเปนปรนย (Objectivity) โดยศษยเกาพบวามความเขาใจในขอคาถามตรงกนทกขอ แลวนามาหาคาสหสมพนธรายขอกบทงฉบบ(Item-Total Correlation) ไดเทากบ 0.38-0.72 ความเชอ มนได (Reliability) รายดานเทากบ 0.81-0.88 โดยรวมทงฉบบ (2 ชด คอชดนกศกษาประเมนตนเอง กบ นกศกษาประเมนเพอน) เทากบ 0.95 และ 0.97 จากการตรวจสอบคณภาพของ เคร อ ง มอด งกล า ว ได แสดงว า แบบว ดสมรรถนะหลกทผวจยพฒนาขนนมคณภาพอยในระดบดมาก 3. ผลการวเคราะหเกยวกบสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต: KASEM

3.1 ระดบสมรรถนะหลกของนกศกษา ระดบสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบ

ปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต: KASEM จ ากการประ เ มนตน เองและประ เ มนผ อ น (น ก ศกษา ในคณะ ) พบว า สมรรถนะหล ก

111


KASEM โดยรวมอยในระดบปานกลางคอนขางสง มคาเฉลยเทากบ 3.61 และ 3.62 ตามลาดบ เมอพจารณาผลการประเมนตนเองรายดาน พบวาดานทมคาเฉลยมากทสด คอ M : ความมจรยธรรม คณธรรม และวฒภาวะ มคาเฉลยอยในระดบสง เทากบ 3.82 รองลงมาคอ A: ความสามารถปรบตวในการทางาน มคาเฉลยอยในระดบสงเชนเดยวกน เทากบ 3.76 S: มจตสานก รบผดชอบตอสงคม และรวมพฒนาทองถน มคาเฉลยอยในระดบปานกลางคอนขางสง เทากบ 3.64 K: ใฝร พฒนาตนเอง และมความคดสร างสรรค ม คา เฉล ยอย ในระดบปานกลางคอนขางสงเทากบ 3.45 และดานทมคาเฉลยนอยทสด คอ E: เปนนกปฏบต มความอดทน มพลงมงมน กระตอรอรน มคาเฉลยอยในระดบปานกลา ง คอน ข า งส ง เ ท า กบ 3.44 ต ามล า ด บ รายละเอยดดงตารางท 1 ตารางท 1 ระดบสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบ

ปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต

สมรรถนะหลก N Mean S.D.

K ตนเอง 929 3.45 0.49 ผอน 831 3.52 0.53 A ตนเอง 929 3.78 0.57 ผอน 834 3.72 0.56 S ตนเอง 926 3.64 0.52 ผอน 819 3.64 0.54 E ตนเอง 929 3.44 0.49 ผอน 824 3.56 0.53 M ตนเอง 926 3.82 0.57 ผอน 812 3.71 0.56 KASEM ตนเอง 929 3.61 0.44 ผอน 837 3.62 0.47

3.2 การเปรยบเทยบระดบสมรรถนะหลกของนกศกษา

การเปรยบเทยบระดบสมรรถนะหลกของนกศกษาทมลกษณะสวนบคคลตางกน พบวานกศกษาเพศชายและเพศหญงมระดบสมรรถนะหลก A S M และโดยรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต นกศกษาทมเกรดเฉลยตางกนมระดบสมรรถนะหลกทกดานแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต และนกศกษาทมชนปตางกนมระดบสมรรถนะหลก K แตกตาง กนอยาง มนยสาคญทางสถต สวนนกศกษาทมคณะวชาตางกนมระดบสมรรถนะหลกไมแตกตางกน

เมอทดสอบรายคดวยวธ Scheffe พบวานกศกษาทมเกรดเฉลยตางกนมระดบสมรรถนะหลกแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตจานวน 6 ค ไดแก เกรดเฉลยตากวา 2.00 กบ 3.51 ขนไป 2.00-2.50 กบ 3.01-3.50 และ 2.00-2.50 กบ 3.51 ขนไป มระดบสมรรถนะหลก K A S E และM แตกตางกน เกรดเฉลยตากวา 2.00 กบ 3.01-3.50 มระดบสมรรถนะหลก K S E และ M แตกตางกน เกรดเฉลย 2.51-3.00 กบ 3.01-3.50 มระดบสมรรถนะหลก A และ S แตกตางกน และเกรดเฉลย 2.51-3.00 กบ 3.51 ขนไป มระดบสมรรถนะหลก M แตกตางกน สวนนกศกษาชนปตางกนมระดบสมรรถนะหลก K แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตมจานวน 1 ค ไดแก ชนป 1 กบชนป 4 โดยนกศกษาชนป 1 มระดบสมรรถนะหลกสงกวาชนป 4 รายละเอยดดงตารางท 2


ตารางท 2 คาสถตเปรยบเทยบระดบสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต ทมลกษณะสวนบคคลตางกน

เพศ คณะวชา ชนป เกรดเฉลย ตวแปร

t-test F-test F-test F-test

K 0.83 0.92 3.18* 8.20** A 3.02** 1.57 1.15 5.99** S 3.33** 0.52 2.10 8.12** E 0.49 1.74 0.92 7.72** M 3.86** 0.99 0.98 8.07**

KASEM 2.41* 0.57 2.05 11.11** ** มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 *มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

ตารางท 3 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางสมรรถนะหลกกบลกษณะสวนบคคล ของนกศกษาระดบปรญญา ตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต

ความเปนเพศหญง

คณะวชาขนาดใหญ

ความเปนป 3-4

เกรดเฉลย สงกวา 2.50

K A S E M KASEM

ความเปนเพศหญง 1.000

คณะวชาขนาดใหญ -.054 1.000

ความเปนป 3-4 -.051 .136** 1.000

เกรดเฉลยสงกวา 2.50 .237** -.005 -.042 1.000

K -.027 -.007 -.056 .146** 1.000

A .099** -.021 -.013 .093** .567** 1.000

S .109** .021 -.030 .118** .588** .661** 1.000

E .016 .038 -.013 .141** .669** .584** .664** 1.000

M .126** -.007 -.002 .145** .475** .599** .658** .571** 1.000

KASEM .079* .007 -.026 .160** .778** .784** .857** .857** .836** 1.000

** มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 * มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

113


3. ความสมพนธระหวางลกษณะสวนบคคลกบระดบ สมรรถนะหลก

ความสมพนธระหวางลกษณะสวนบคคลกบระดบสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต พบวาตวแปรลกษณะสวนบคคลทมความสมพนธกบระดบสมรรถนะหลกอยางมนยสาคญทางสถต ม 2 ตวแปร คอ ความเปนเพศหญง และการมเกรดเฉลยสงกวา 2.50 โ ด ย ก า ร ม เ ก ร ด เ ฉ ล ย ส ง ก ว า 2.50 มความสมพนธกบระดบสมรรถนะหลกทงโดยรวมและรายดานอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ทงหมด สวนความเปนเพศหญงมความสมพนธทางบวกกบระดบสมรรถนะหลกโดยรวมอยางมนยส า คญทางสถต ท ระดบ 0.05 และมความสมพนธกบระดบสมรรถนะหลก A S และ M อย า ง มน ยส า คญทางส ถต ท ระดบ 0.01 เ มอพจารณาความสมพนธระหวางสมรรถนะหลกทง 5 ดานดวยกนแลว พบวาทกดานตางมความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ทงหมด รายละเอยดดงตารางท 3 อภปรายผลการวจย คณะผวจยขอนาเสนอการอภปรายเฉพาะประเดนหลกจากผลการวจยทพบ ดงน

1) กรอบสมรรถนะหลกของนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต: KASEM ทผวจยพฒนาขนนน เปนคณลกษณะทพงประสงคของบณฑตซงสอดคลองกบมาตรฐานผลการเรยนรของคณวฒระดบปรญญาตร ของส านกงานคณะกรรมการการ อ ดม ศกษา ( ก ระทรว ง ศกษาธการ, 2552) ทง 5 ดาน ไดแก ดานคณธรรม จรยธรรม ดานความร ดานทกษะทางปญญา ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและ

ความรบผดชอบ และดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ โดย “KASEM” เปนสมรรถนะหลกทมหาวทยาลยตองการเสรมสรางใหเปนจดเนนทโ ดด เด นและแตกต า งจ ากสถาบน อน จ ากผลการวจยเกยวกบทกษะแรงงานไทยในอนาคตทพงประสงค พบวาความตองการบคลากรจะเนนในเช ง คณภาพมากกว า เช งปรมาณ มความร ทหลากหลายศาสตรสาขา (Multidisciplinary) ไมเพยงแตรในสงทตนเองเรยนเพยงอยางเดยว ตองมทกษะพนฐานทดมากในดานตางๆ และมความชานาญในสงทเรยนมา บณฑตตองสามารถคด วเคราะห วจย และแกปญหาตางๆ ไดในระดบดมาก มทศนคตทดในการทางาน มความพรอม อดทน และมแรงจงใจ รวมทงมความเปนผนาในการทางาน (เกอ วงศบญสน และสวาร สรเสยงสงข อางถงในพส เดชะรนทร, 2547) ซงเดวด แมคคลแลนด (1973) ไดกลาวถงแนวคดเกยวกบสมรรถนะ ไว ว า เ ป นคว ามส ม พนธ ร ะหว า งคณลกษณะทดของบคคล (excellent performer)

ในองคกรกบระดบทกษะความรความสามารถ โดยมองคประกอบ 5 สวน คอ ความร ทกษะ ความคดเกยวกบตนเอง บคลกลกษณะ และแรงจงใจ/เจตคต ดงนน จงสรปไดวา “KASEM” เปนสมรรถนะหลกทประกอบดวยความร ทกษะ และคณลกษณะทจ า เปนของบคคลในการทางานใหประสบความสาเรจ มผลงานไดตามเกณฑมาตรฐานทกาหนดหรอสงกวา

2) ระดบสมรรถนะหลกของนกศกษา พบวาโดยรวมอยในระดบปานกลางคอนขางสง โดยมสมรรถนะหลก 2 ดาน คอ M: มจรยธรรม คณธรรม และวฒภาวะ และ A: สามารถปรบตวในการทางาน อยในระดบสง ซงสอดคลองกบผล


การสารวจความพงพอใจของผ ใชบณฑตของมหาวทยาลยเกษมบณฑต ประจาปการศกษา 2552 (ฝายกจการนกศกษา, 2553) ทพบวา บณฑตของมหาวทยาลยมคณธรรมจรยธรรมอยในระดบสง และจากผลการสมภาษณผแทนนกศกษาทกคณะวชาในการประเมนคณภาพการศกษาภายใน ประจาปการศกษา 2552 (สานกงานประกนคณภาพการศกษา, 2553) พบวา นกศกษาประทบใจในตวอาจารยมากทสด อาจารยมความใกลชดและใหการดแลนกศกษาเปนอยางด ซงมสวนทาใหนกศกษาสามารถปรบตวไดด จากผลการวจยของศรดา โตษยานนท (2553) พบวา สมพนธภาพระหวางนกเรยนและครเปนปจจยหนงทมความสมพนธทางบวกและสงผลตอการปรบตวของนกเรยน ซงสอดคลองกบผลการวจยของพชรนทร ชมพวเศษ (2550) ทพบวา สมพนธภาพระหวางอาจารยและนกศกษา และบรรยากาศในชนเรยนมความสมพนธทางบวกกบการปรบตวของนกศกษา อยางไรกตามมหาวทยาลยควรเรงรดพฒนาสมรรถนะหลกของนกศกษาใหมระดบทสงขนโดยเฉพาะสมรรถนะหลก K S และ E ทยงอยในระดบปานกลางคอนขางสง

3) ผลการวจยพบวา เกรดเฉลยมความ สมพนธทางบวกกบระดบสมรรถนะหลกในทกดานอยางมนยสาคญทางสถต ซงสอดคลองกบผลการวเคราะหเปรยบเทยบทพบวา นกศกษาทมเกรดเฉลยสงจะมระดบสมรรถนะหลกสงกวานกศกษาทมเกรดเฉลยตาอยางมนยสาคญทางสถตในทกดาน จากขอคนพบนสามารถกลาวไดวาเกรดเฉลยหรอผลสมฤทธทางการเรยนมสวนเกยวของกบระดบสมรรถนะหลก KASEM ทสงขนหรอลดลงดวย ซงสอดคลองกบผลการสมภาษณเพมเตมของผวจยทพบวา สาเหตหนงททาใหสมรรถนะหลกลดลงมา

จากปญหาดานการเรยน เรยนไมทนเพอน เกรดเฉลยตาลง ทาใหหมดกาลงใจ และเกดความทอแทเบอหนายในการเรยน จากผลการวจยของเตมศกด คทวณช (2549) พบวา ปจจยสวนตวและปจจยดานส งแวดลอมทางการเรยนมความสมพนธทางบวกกบผลสมฤทธทางการเรยน ซงสอดคลองกบไพศาล หวงพาณช (2523) ทกลาววา ผลสมฤทธทางการเรยนเปนลกษณะและความสามารถของบคคลอนเกดจากการเร ยนการสอน เปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมรวมทงประสบการณ ซงเปนผลมาจากการเรยนรทไดรบ และผลการวจยของอรอนงค เยนเกษม (2552) ยงพบวา ปจจยดานการสงเสรมและพฒนานกศกษา ดานการสงเสรมและพฒนาอาจารย และดานการพฒนาหลกสตรสามารถทานายคณลกษณะของบณฑตทพงประสงค สอดคลองกบผลการวจยของดาระกา ศรสนตสมฤทธ (2553) ทพบวา ปจจยดานหล ก ส ต ร แล ะกา ร จ ด ก า ร เ ร ย นก า ร ส อน มความสมพนธกบคณลกษณะบณฑตทพงประสงคและสามารถรวมทานายคณลกษณะบณฑตทพงประสงคได ดงคากลาวของเทอน ทองแกว (อางถงในดาระกา ศรสนตสมฤทธ, 2553) ทวาการวางแผนหรอจดระบบเกยวกบกจกรรมการเรยนการสอนชวยใหผเรยนแสดงถงการเรยนร และมคณลกษณะทส งคมตองการ นอกจากน ส ม ตร คณานกร (อางถงใน ดาระกา ศรสนตสมฤทธ. 2553) ย งกลาวว า การใหการศกษาคอ การถายทอดความรหรอการใหวชาความร วฒนธรรม การปลกฝงทศนคตและคานยม ดงนนการจดการเรยนการสอนทดจงมสวนชวยสงเสรมใหนกศกษามผลสมฤทธทางการเรยนทดและมสมรรถนะหลก KASEM ทสงขนดวย

115


4) การวจยพบวา นกศกษาชนปท 4 มระดบสมรรถนะหลก KASEM ตากวานกศกษาชนปอนๆ ในทกดานนน คณะผวจยไดทาการสมภาษณนกศกษาชนป 4 เพมเตม จานวน 53 คน พบวาสวนใหญมความเหนสอดคลองกบผลการวจยดงกลาว โดยใหเหตผลวา วธการสอนของอาจารย ความเขมขนของเนอหาทสอน ภาระงานทมากขนทงงานจากการเรยนและงานสวนตว สงแวดลอมทเหมอนเดม เทคโนโลยอนๆ ทดงดดความสนใจจากการเรยน และปญหาสวนตวมผลทาใหสมรรถนะหลกลดลง ซงขอคนพบนจะเปนประโยชนอยางยงในการนาไปพฒนานกศกษาใหเปนบณฑตทมสมรรถนะหลก KASEM ตามทมหาวทยาลยคาดหวงตอไป ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช

1) ผลการวจยทไดมหาวทยาลยสามารถนาไปใชเปนแนวทางในการพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอน การจดกจกรรม/โครงการ เ พอพฒนานกศกษาให มสมรรถนะหลกตามเปาประสงคหลกดานบณฑต และเสรมสรางความมอตลกษณตามความมงหมายของมหาวทยาลยตอไป

2) มหาวทยาลยสามารถนาแบบวดสมรรถนะหลกทพฒนาขนนไปใชในการประเมนสมรรถนะหลกของบณฑตทสาเรจการศกษาในทกปการศกษา เ พอขอมลทไดจะนามาใชในการวางแผนพฒนานกศกษาอยางตอเนอง

2. ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

1) ควรมการวจยเพอพฒนากรอบสมรรถนะหลกเชงพฤตกรรมและแบบวดสมรรถนะหลก KASEM อยางตอเนองเ พอให ทนตอการเปลยนแปลงของบรบททางสงคม

2) ควรมการวจยเพอศกษาปจจยทสงผลตอสมรรถนะหลก KASEM เพอนามาเปนแนวทางในการวางแผนพฒนานกศกษาไหมคณภาพอยางแทจรง กตตกรรมประกาศ คณะผวจยขอขอบคณมหาวทยาลยทใหการสนบสนนทนวจย ขอขอบพระคณทปรกษา รศ.ดร.ประสาร มาลากล ณ อยธยา และผเชยวชาญในการตรวจเครองมอและกรอบสรรถนะหลกเชงพฤตกรรม ทง 5 ทาน ไดแก ศ.ดร.ผองพรรณ เกดพทกษ รศ.ดร.อาร พนธมณ รศ.ดร.รญจวน คาวชร พทกษ รศ.ดร.ทศนย นนทะสร และ รศ.ไพบลย เทวรกษ ขอบคณอาจารยประจาฝายวชาการ อาจารยฝายวางแผนและพฒนา และอาจารยผแทนจากคณะวชาทกคณะทใหความรวมมอในการประชมกลมเฉพาะและใหความอนเคราะหเกบรวบรวมขอมลในการวจยครงน


บรรณานกรม กระทรวงศกษาธการ. (2552). ประกาศกระทรวงศกษาธการ เรอง กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา

แหงชาต พ.ศ.2552. กระทรวงศกษาธการ. ดาระกา ศรสนตสมฤทธ. (2553). ปจจยการจดการศกษาทมความสมพนธกบคณลกษณะบณฑตทพงประสงค.

วทยานพนธปรญญาการศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวจยการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามคาแหง.

เตมศกด คทวณช. (2549). ปจจยบางประการทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลกรงเทพ. วารสารวชาการศกษาศาสตร, ปท 7, ฉบบท 1, คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลกรงเทพ.

พส เดชะรนทร. (2553). มมมองใหม, กรงเทพธรกจ, ปท 14, ฉบบท 4211, 10 มถนายน 2547. พชรนทร ชมพวเศษ. (2550). ปจจยทสมพนธกบการปรบตวทางสงคมของนกศกษาชนปท 1 มหาวทยาลยราช

ภฏอดรธาน. วทยานพนธปรญญาการศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวจยการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ไพศาล หวงพาณช. (2523). การวดผลการศกษา. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพาณช. ฝายกจการนกศกษา มหาวทยาลยเกษมบณฑต. (2552). รายงานผลการสารวจความพงพอใจของผใชบณฑต

ประจาปการศกษา 2552. มหาวทยาลยเกษมบณฑต. สานกประกนคณภาพการศกษา มหาวทยาลยเกษมบณฑต. (2553). รายงานผลการประเมนการประกนคณภาพ การศกษาภายใน ประจาปการศกษา 2552. มหาวทยาลยเกษมบณฑต. สวนงานวางแผนและพฒนา มหาวทยาลยเกษมบณฑต. (2553). แผนกลยทธมหาวทยาลยเกษมบณฑต ป

การศกษา 2552-2554. มหาวทยาลยเกษมบณฑต. ศรดา โตษยานนท. (2553). ปจจยทสงผลตอการปรบตวกบเพอนของนกเรยนชวงชนท 1 โรงเรยนเซนตดอมนก เขตราชเทว กรงเทพมหานคร. สารนพนธปรญญาศกษาศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อรอนงค เยนเกษม. (2552). ปจจยทสงผลตอคณลกษณะบณฑตทพงประสงคของนกศกษา หาวทยาลย

ขอนแกน. วทยานพนธปรญญาการศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

McClelland D.C.(1973). Testing for Competence Rather Than for "Intelligence". American

Psychologist, vol. 28, pp.1-14.

117


ณฐพล ขนธไชย1 Nathabhol Khanthachai

1

1 คว ามยากจน (Poverty) เ ป นปญหา ทพจารณาถงสาเหตและผลสบเนองไดหลายมต การกาหนดความหมาย (Definition) ของความยากจน ใชเกณฑของระดบรายไดทเปนเงน (Cash income) เปนหลกเพราะเปนสงทสามารถระบไดชดเจนวายากจนหรอไมยากจน แมวาเกณฑของระดบรายไดจะไมสามารถสรางความพอใจใหแกผทสนใจเรองความยากจนไดโดยสมบรณกตาม ดงนนบคคลทยากจนสมบรณ (Absolute poverty) คอผทมรายไดเปนงนตากวา 1 ดอลลารสหรฐตอวน ปญหาความยากจนมลกษณะเปนปญหาเรอรง (Persistence) กลาวคอ บคคลและครอบครวมกจะวนเวยนอยในวงจรอบาทกของความยากจน (Vicious circle of poverty) จากรนปยา – ตายาย สรนบดา – มารดา สรนลกและรนหลาน วนเวยนอยในกบดกของความยากจน (Poverty trap)จนเปนปรากฏการณท เรยกไดวา เปน “ความยากจนดกดาน” ความยากจนจงเปนปญหาททาทายความสามารถของผบรหารการพฒนาประเทศ ทจะตองแสวงหามาตรการ (Measures) และเครองมอ (Instruments) ทางดานนโยบายทจะบรรเทาและปลดปลอย บคคล ครอบครวและประเทศใหหลดพนจากวงเวยนในกบดกของความยากจนใหไดอยางมประสทธผล

2

หน งส อ เร อง “Conditional Cash

Transfers: Reducing Present and Future

Poverty” ตพมพโดยธนาคารโลก (World Bank)

เปนเอกสารรายงานการวจยเชงนโยบาย (Policy

research report) ศกษาว จ ย เ พอประเมนประสทธผล/ประสทธภาพของเครองมอทางดานนโยบาย (Policy instrument/tool) ไดแกโครงการ/แผนงานการ ถ าย โอน เง นสดอย า ง ม เ ง อน ไข (Conditional Cash Transfers) ในการดาเนนการใหบรรลเปาหมายเชงนโยบาย (Policy objective) ของการบรรเทาหรอขจดความรนแรงของปญหาความยากจนทงในปจจบนและอนาคต เนอหาสาระของเอกสารรายงานการวจย ประกอบดวย Overview

Chapter 1 Introduction

Chapter 2 The Economic Rationale for

Conditional Cash Transfers

Chapter 3 Design and Implementation

Features of CCT Programs

Chapter 4 The Impacts of CCT’s on

Consumption, Poverty and Employment

Chapter 5 The Impacts of CCT’s on

the Accumulation of Human Capital

Chapter 6 CCT’s: Policy and Design

Options

บทวจารณหนงสอ (Book Review)

Conditional Cash Transfers: Reducing Present and Future Poverty by Ariel Fiszbein and

Norbert Schady with Franciso H.G.Ferreira, Margaret Grosh, Nial Kelleher, Pedro

Olinto, and Emmanauel Skoufias. Washington D.C. : The World Bank, 2009, 361 pages.

1 รองศาสตราจารย (เศรษฐศาสตร) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษมบณฑต


3 ในสวนทวาดวยเรองทวไป (Overview) ไดกลาวถงการนาเครองมอทางดานนโยบายเรองการถายโอนเงนสดอยางมเงอนไข (CCT’s) โดยระบวาใน คศ. 1997 มเพยง 3 ประเทศในโลกคอ บงคลาเทศ บราซล และเมกซโกเทานน ทนาเครองมอทางดานนโยบายนไปดาเนนการบรรเทาปญหาความยากจน ตอมา ในป คศ . 2008 เครองมอทางดานนโยบาย CCT’s ไดรบความนยมแพรหลายมากขน กลาวคอ มจานวนประเทศทนา CCT’s ไปใชในการบรรเทาปญหาความยากจนจานวน 28 ประเทศ โดยใน ASEAN ไดแ ก กมพชา ฟลปปนส และอนโดนเซย การถายโอนเงนสดอยางมเงอนไข (CCT’s)

หมายความวา โครงการซงถายโอนเงนสดใหแกครวเรอนทยากจน ภายใตเงอนไขวา ครวเรอนเหลานนจะตองมรายการลงทนเพอพฒนาทนมนษย (Human Capital) ในบรรดาบตรหลาน (Children) ของตน โดยทโครงการตางๆดงกลาวสวนใหญเปนโครงการของรฐบาล และการลงทนในการพฒนาทนมนษยสวนใหญเปนโครงการทางดานสาธารณสข (Health) โภชนาการ (Nutrition) แกบตร เดกและมารดา รวมทงโครงการทางดานการศกษา เชน การชวยใหเดกไดลงทะเบ ยนเขาเรยน (School Enrollment) และสามารถมาเข าเรยนไดรอยละ 80 -85 ของเวลาเรยนทงหมด เปนตน สวนใหญของการถายโอนเงนสดของโครงการ CCT’s มการถายโอนเงนไปใหแกผเปนมารดาหรอนกเรยนโดยตรง โคร งการ CCT’s กล า ว ได ว า เ ป นอง ค ประกอบหน ง ในระบบการปองกนทางสงคม (Social Protection Systems) กลาวคอปองกนมใหลกหลานของครวเรอนทยากจนในปจจบนตอง

ดกดานตดอยในกบดกของความยากจนตอไปอกจนชวลกชวหลานในอนาคต เหตผลสนบสนนใหโครงการ CCT’s เปนเครองมอทางดานนโยบายในการบรรเทาความยากจนทงในปจจบนและอนาคตเหตผลหลกเน องจาก การลงทนของเอกชนทางดานทนมนษยอาจตาเกนไปดวยเหตผลสาคญ 2 ประการคอ (1) ผมอานาจตดสนใจในครวเรอนอาจมความเช อ ทผ ดพลาด กยว กบการลง ทนทางการศกษาและดานสขภาพอนามยของบตรหลาน เชน เชอวารายไดมความยดหยนตอการศกษานอยกวาความเปนจรง ดงนน บดามารดาจงอาจกาหนดอตราสวนลดของรายไดในอนาคตสงเกนความสมควร จงมผลทาใหผลตอบแทนสทธจากการลงทนใหการศกษาแกบตรหลานตาหรอไมคมคาการลงทน เปนตน (2) ระดบการลงทนทเหมาะสมของเอกชน(Private Optimal level) ในการศกษาหรอสขภาพอนามยอาจตากวาระดบการลงทนทเหมาะสมทางสงคม (Social optimal level) เน องจากประเดนการมผลกระทบภายนอกทางบวก (Positive

externalities) ของการลงทนทางการศกษาและสาธารณสข ดงนน จงมความจาเปนทรฐบาลจะตองเข ามาแทรกแซงกลไกตลาดดวยเครองมอทางดานนโยบาย CCT’s เ พอใหการลงทนทางดานการ ศกษาและการสาธารณส ขอย ในระดบเหมาะสมทางสงคม รายงานของธนาคารโลกยงไดประเมนผลกระทบของโครงการ CCT’s ทางดานบรโภค/อ ป โ ภ ค ค ว า ม ย า ก จน ก า ร ม ส ว น ร ว ม ใ นตลาดแรงงาน การศกษาและสขภาพอนามย และ

119


พบวา โครงการ CCT’s มประเมนผลกระทบอยางมนยสาคญทระดบ 0.05 หรอ 0.01 เปนสวนใหญ

4 สาระของเอกสาร “Conditional Cash


Poverty” นาเสนอในบทท 1 – 6 โดยใชขอมลจากประเมนผลโครงการ CCT’s ในประเทศตาง โดยเฉพาะอยางยงในลาตนอเมรกา เชน เมกซโก เปนตน แตผวจยยงไดพจารณาขอมลจากประเทศในภ มภาค อน เชน บ งคลา เทศและกมพชาประกอบดวย โดยในบทท 1 กลาวถงแนวความคดและกระบวนการรวมทงการขยายตวของโครงการ CCT’s ในระหวาง ค.ศ. 1997 ถง ค.ศ. 2008 ไปยงประเทศตางๆทวโลก จาก 3 ประเทศเปน 29 ประเทศ บทท 2 นาเสนอหลกการและเหตผลทางเศรษฐศาสตรของโครงการ CCT’s ทงทเปนเหตผลสนบสนนและคดคาน ซงรวมทงเหตผลทางดานเศรษฐศาสตรการเมองและดานประสทธภาพทางสงคม บทท 3 วาดวยการออกแบบและการนาโครงการ CCT’s สการปฏบต ซงประกอบดวยการกาหนดกล ม เป าหมายของโครงการ ระบบผลประโยชน การกาหนดเง อนไข (Conditions) ของโครงการ การนาโครงการสการปฏบต การตดตามและการประเมนผลโครงการ สาหรบบทท 4 และบทท 5 เปนการนาเสนอผลการประเมนผลกระทบของโครงการ CCT’s ตอการอปโภคบรโภคของครวเรอน ความยากจนและการจางงาน รวมทงผลกระทบตอการสะสมทนมนษย โดยเฉพาะทางดานการศกษาและการสาธารณสข บทท 6 ระบแนวคดและหลกการทชวยในการพจารณาวาในสถานการณอยางไรหรอเม อไรทโครงการ CCT’s ม

ความแหมาะสมทจะนามาใชเปนเครองมอทางดานนโยบาย รวมทงการออกแบบโครงการ CCT’s ทมประสทธภาพ ในฐานะทเปนองคประกอบของระบบการปองกนทางสงคม (Social Protection

Systems)

5 ในทศนะของนกวชาการของธนาคารโลก ประเดนปญหาสาคญยงปญหาหนงในการพฒนาประเทศของประเทศกาลงพฒนา ไดแก ปญหาความยากจน ทงนเหนไดจากแนวคดหลก (Theme) ทนาเสนอในรายงานการพฒนาของโลก (World

Development Report) ซงไดรายงานประจาปทกปตลอดมาตงแต ค.ศ. 1978 จนถงปจจบน โดยไดระบเนนยาประเดนปญหาของความยากจนอยางเดนชดในรายงานฉบบ ค.ศ. 1978, 1980, 1990, 2001 และ 2004 เสมอตลอดมา ความยากจนเปนประเดนปญหาทางดานนโยบาย (Policy issue) ของการพฒนาประเทศ ประเทศกาลงพฒนาทกประเทศกาหนดใหการบรรเทาหรอการขจดปญหาความยากจนเปนเปาหมายเชงนโยบาย (Policy objective) โดยมการกาหนดมาตรการทางดานนโยบาย (Policy

measures) ตางๆ เชน มาตรการทางการคลง (Fiscal measure) มาตรการทางดานการจางงาน (Employment measure) ม า ต ร ก า ร ท า ง ด า นสาธารณสข (Public health measure) และมาตรการทางดานการศกษา (Education measure) เปนตน ในสวนทเกยวกบมาตรการทางการคลง การโอนเงนสด (Cash Transfers) เปนเครองมอทางดานนโยบาย (Policy instrument/tool) ของมาตรการทางการคล ง ซ ง ด า เ น นกา ร โดยกระทรวงการคลงของรฐบาล เพอใชเปนเครองมอ


ในการแกไขปญหาความยากจนของประเทศ หนงสอ “Conditional Cash Transfers:

Reducing Present and Future Poverty” ไดนาเสนอหลกการแนวความคด ปรบท การประยกตและผลทบงเกดขนของเครองมอทางดานนโยบายน โดยนาเสนอขอมลเชงประจกษและตวอยางจากการปฏบตจรงในประเทศตางๆ จงเปนประโยชนอยางย งส าหรบผบรหารประเทศท มหนาท กาหนดนโยบายและยทธศาสตรในการพฒนาประเทศ โดยเฉพาะอยางยงนโยบายและยทธศาสตรทจะตอสกบปญหาความยากจนใหบรรเทาลงหรอขจดใหหมดสนไปอยางมประสทธผลและประสทธภาพ สาหรบนกศกษาทางดานนโยบายสาธารณะและการจดการ (Public Policy and Management) หนงสอ “Conditional Cash Transfers:

Reducing Present and Future Poverty” มความเหมาะสมในฐานะตาราทควรศกษาใหเขาใจในกระบวนการในการกาหนดและบรการจดการนโยบาย รวมทงความเขาใจถงความสมพนธระหวางประเดนปญหาทางดานนโยบาย เปาหมายทางดานนโยบาย มาตรการทางดานนโยบาย และเครองมอทางดานนโยบาย เพราะจะทาใหเกดความเขาใจอยางลกซ งตอแนวความคดเร อง “นโยบาย” ซงมกอางถงโดยไมระบใหชดเจนอยเสมอว า อ างถ งประเด นปญหา (Issue) เป าหมาย (Objective) มาตรการ (Measure) หรอเครองมอ (Instrument) ทางดานนโยบาย

รายงานเร อง “Conditional Cash


Poverty” มไดระบวาประเทศไทยไดนาเครองมอทางดานนโยบายนมาใชในการบรรเทาหรอขจดปญหาความยากจน ในขอเทจจรงประเทศไทยนาการถายโอนเงนสดมาใชในการบรรเทาปญหาความยากจนสาหรบผสงอายโดยจายเงนใหเดอนละ 500 บาทตอคน ทงนมไดมเปาหมายในการพฒนาทนมนษยในปจจบนและอนาคต ตามเจตนารมณของโครงการ CCT’s ทรายงานอางถง แตอยางไรกดโครงการรกษาพยาบาลฟรหรอ 30 บาทรกษาทกโรคและโครงการเรยนฟร 12 ป กนบไดวาเปนโครงการประเภทเงนโอน (Transfers) ทช วยบรรเทาปญหาความยากจนและการกระจายรายไดในปจจบนและอนาคต โดยทการโอนเงนเปนการโอนไปสสถานพยาบาลและโรงเรยน มใชโอนเงนสดไปยงผปกครอง มารดาหรอเดกและนกเรยนโดยตรง ดงระบไวในโครงการ CCT’s

แบบ JKBU-3 รปแบบการพมพและการนาเสนอบทความ/บทวจารณหนงสอ 1. การพมพ พมพตนฉบบบทความ/บทวจารณหนงสอดวย Microsoft Word for Windows หรอซอฟตแวรอนทใกลเคยงกน พมพบนกระดาษขนาด A4 หนาเดยว ประมาณ 26 บรรทด ตอ 1 หนา ภาษาไทยใหพมพดวยอกษร TH Saraban ขนาดของตวอกษรเทากบ 16 พอยท ภาษาองกฤษใหพมพดวยอกษร Times New Roman ขนาดของตวอกษรเทากบ 11 พอยท และใสเลขหนาตงแตตนฉบบจนจบบทความ ยกเวนหนาแรก โดยจดพมพเปน 2 คอลมภ สาหรบสาระของบทความ ยกเวนบทคดยอทงภาษาไทยและภาษาองกฤษเปนแบบคอลมภเดยว (กรณาดตวอยางจากบทความทนาเสนอในวารสารเกษมบณฑต ตงแตปท 11 ฉบบท 2 กรกฎาคม–ธนวาคม 2553 เปนตนมา) สามารถดาวนโหลดรปแบบการจดหนา และตวอกษรไดท http://research.kbu.ac.th/journal.php 2. การนาเสนอบทความ 2.1 บทความทกประเภททงทเปนบทความจากงานวจย บทความวชาการ และบทความปรทศน (Article review) มความยาวประมาณ 12 – 15 หนา A4 (รวมบทคดยอ) 2.2 ชอบทความใหระบทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ 2.3 ใหระบชอของผเขยนบทความ ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ใตชอบทความ และระบตาแหนงทางวชาการ (ถาม) ตาแหนงงาน สถานททางานของผ เขยน โดยเขยนเปนเชงอรรถ (footnote) ในหนาแรกของบทความ 2.4 การนาเสนอบทความใหนาเสนอ โดยมองคประกอบดงน

• บทคดยอ (เฉพาะบทความจากงานวจย) กรณทเปนบทความจากงานวจย ตองมบทคดยอภาษาไทยและบทคดยอภาษาองกฤษ โดยแตละบทคดยอมความยาวไมเกน 1/3 ของกระดาษ A4 (ประมาณ 18 บรรทด) และใหระบคาสาคญ (Keywords) ในบรรทดสดทายของบทคดยอทงทเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษ

• 1 : บทนา ระบปญหา/ความเปนมา ความสาคญของปญหา/ประเดนทจะนาเสนอในบทความ และวตถประสงคในการวจย/การเสนอบทความ

• 2 : เนอหาสาระ นาเสนอประเดนเนอหาตางๆ ซงอาจประกอบดวยหลายยอหนา และในกรณของบทความจากงานวจย การนาเสนอในสวนนควรมสวนประกอบ ดงน วตถประสงคของการวจย สมมตฐานการวจย (ถาม) ขอบเขตของการวจย แนวคดทฤษฎและกรอบความคดในการวจย การทบทวนเอกสาร วธการดาเนนการวจยและผลการวจย

• 3 : สรป สรปผลการวจย/บทความและขอเสนอแนะ (ถาม) • 4 : เอกสารอางอง ใหนาเสนอแยกภาษาไทยและภาษาองกฤษ (เรยงลาดบอกษร)

โดยนาเสนอตามตวอยาง 3 • ภาคผนวก (ถาม)

Documents

kbu journal