Kåre Lilleholt

Dynamisk tingsrett

Våren 2014

Emnet

• Reglane om forholdet mellom fleire rettar til same formuesgode

Læringskrav

• Det kreves god forståelse av:– Reglene om løsning av rettighetskollisjoner, herunder

legitimasjonsreglene i gjeldsbrevloven.– Reglene om tinglysning og annen rettighetsregistrering,

herunder registreringens betydning.– Reglene om opptrinnsrett, opplåning av pantobligasjoner og

prioritetsvikelser.

• Det kreves kjennskap til:– Hva en panterett er og de viktigste formene for pant– Hva en konkurs innebærer

Formuesgode

• Formuesgode– har typisk økonomisk verdi– kan typisk overførast– kan typisk disponerast over ved avtale

• Typar av formuesgode– ting (fast eigedom og lausøyreting)– krav på yting– deltakarrett (aksjar m.m.)– offentlege løyve– immaterialrettar

Rettar til formuesgode

• Rettar til ting– eigedomsrett– særleg råderett– allmenn bruksrett– særleg dekningsrett– sameigerett

• Liknande inndelingar av rettar til andre formuesgode

Forholdet mellom fleire rettar til same formuesgode• Statiske konfliktar

– mellom eigar og brukar– mellom fleire brukarar– mellom sameigarar– osv.

• Dynamiske konfliktar– konfliktar i tilknyting til stifting og endring av rettar

Grunnregel

• Først i tid best i rett (ingen kan overføre betre rett enn han sjølv har)

• Unntak– godtruerverv– kreditorekstinksjon

Analysemodell

Godtruerverv Kreditorekstinksjon

Dobbelt-suksesjon

Heimels-konflikt

avtale-erverv

utleggkonkurs

avtale-erverv

Omsyn bak reglane – godtruerverv

• Vern for eldre rett• Omsynet til trygg omsetning

Vilkår for godtruerverv

• Aktsam god tru– ikkje godtruerverv dersom ervervaren (B) kjende

eller burde kjenne den eldre retten

• Legitimasjon– Avhendaren (A) må ha eit ytre skin av rett (ved

registrering, innehaving eller notifikasjon)

• Sikringsakt– ervervaren (B) må oftast gjennomføre ei

sikringsakt (registrering, innehaving, notifikasjon)

• Regel om godtruerverv

Avtalen mellom avhendar og ervervar

• Avtalen må kunne gjerast gjeldande mot A• H eller S kan gjera gjeldande same

ugyldiggrunnar som A

Omsyn bak reglane – kreditorekstinksjon• Kreditorane kan søkje dekning i det som

tilhøyrer debitor• Omsynet til å hindre kreditorsvik

– vilkår om notoritet (ved registrering, innehaving eler notifikasjon)

• Ikkje spørsmål om legitimasjon og god tru

Vilkår for kreditorekstinksjon

• Konflikt mellom utleggstakar eller konkursbu (B) og eldre rett som er utleidd frå debitor A

• Regel om kreditorekstinksjon– kan vera ulovfesta– men ikkje ekstinksjonsreglar for alle situasjonane

Terminologi

• Legitimasjon• Rettsvernakt og

sikringsakt• Kreditor =

dekningssøkjande kreditor (utleggstakar, konkursbu)

• Notoritet• Publisitet• Ekstinksjon

– tilbaketrenging av eller «utsløkking» av rett

• Prioritet• Spesialitet (bestemt

formuesgode)