K12 - A.P - Jan 23, 2013 up

Republika ng Pilipinas

Kagawaran ng Edukasyon DepEd Complex, Meralco Avenue

Lungsod ng Pasig

K to12 Gabay Pangkurikulum

ARALING PANLIPUNAN

BAITANG 1-10

January 2013

K TO 12 ARALING PANLIPUNAN

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 2

CONCEPTUAL FRAMEWORK

Figure 1. The Conceptual Framework of Araling Panlipunan



BALANGKAS- KONSEPTUWAL NG Araling Panlipunan

(Deskripsyon)

Naging batayan ng K-12 Araling Panlipunan Kurikulum ang mithiin ng Edukasyon para sa Lahat 2015 (Education for All 2015) at ang K-12

Philippine Basic Education Curriculum Framework. Layon ng mga ito na magkaroon ng mga kakayahang kinakailangang sa siglo 21 upang

makalinang ng functionally literate and developed Filipino. Kaya naman, tiniyak na ang mga binuong nilalaman, pamantayang pangnilalalaman at

pamantayan sa pagganap sa bawat baitang ay makapag-aambag sa pagtatamo ng nasabing mithiin. Sa pag-abot ng nasabing mithiin, tunguhin (goal) ng K-

12 Kurikulum ng Araling Panlipunan ang makahubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makabansa at

makatao na may pambansa at pandaigdigang pananaw at pagpapahalaga sa mga usaping pangkasaysayan at panlipunan.

Katuwang sa pagkamit ng layuning ito ay ang pagsunod sa teorya sa pagkatuto na kontruktibismo, magkatuwang na pagkatuto ( collaborative

learning), at pagkatutong pangkaranasan at pangkonteksto at ang paggamit ng mga pamaraang tematiko-kronolohikal at paksain/ konseptuwal, pagsisiyat,

intregratibo, interdesiplinaryo at multisiplinaryo. Sa pagkamit ng nasabing adhikain, mithi ng kurikulum na mahubog ang pag-iisip (thinking), perpekstibo at

pagpapahalagang pangkasaysayan at sa iba pang disiplina ng araling panlipunan ng mag-aaral sa pamamagitan ng magkasabay na paglinang sa kanilang

kaalaman at kasanayang pang-disiplina.

Mula sa unang baitang hanggang ika-labindalawang baitang, naka-angkla (anchor) ang mga paksain at pamantayang pang-nilalaman at pamantayan

sa pagganap ng bawat yunit sa pitong tema: I) tao, kapaligiran at lipunan 2)panahon, pagpapatuloy at pagbabago, 3) kutlura, pananagutan at pagkabansa,

4) karapatan, pananagutan at pagkamamamayan 5) kapangyarihan, awtoridad at pamamahala, 6)produksyon, distibusyon at pagkonsumo 7) at ungnayang

pangrehiyon at pangmundo Samantala, ang kasanayan sa ibat-ibang disiplina ng araling panlipunan tulad pagkamalikhain, mapanuring pag-iisip at

matalinong pagpapasya , pagsasaliksik/ pagsisiyasat, kasanayang pangkasaysayan at Araling Panlipunan, at pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng

pandaigdigan pananaw, ay kasabay na nalilinang ayon sa kinakailangang pag-unawa at pagkatuto ng mag-aaral sa paraang expanding.

Sa ibang salita, layunin ng pagtuturo ng K-12 Araling Panlipunan na malinang sa mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at isyung

pangkasaysayan, pangheograpiya, pampulitika, ekonomiks at kaugnay na disiplinang panlipunan upang siya ay makaalam, makagawa, maging ganap at

makipamuhay (Pillars of Learning). Binibigyang diin sa kurikulum ang pag-unawa at hindi pagsasaulo ng mga konsepto at terminolohiya. Bilang

pagpapatunay ng malalim na pag-unawa, ang mag-aaral ay kinakailangang makabuo ng sariling kahulugan at pagpapakahulugan sa bawat paksang pinag-

aaralan at ang pagsasalin nito sa ibang konteksto lalo na ang aplikasyon nito sa tunay na buhay na may kabuluhan mismo sa kanya at sa lipunang kanyang

ginagalawan.



II. Pamantayan sa Programa (Core learning Area Standard):

III. Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):

K 3 4 6 7 10 11 12

Naipamamalas ang panimulang

pag-unawa at pagpapahalaga

sa sarili, pamilya, paaralan, at

komunidad, at sa mga

batayang konsepto ng

pagpapatuloy at pagbabago,

distansya at direksyon gamit ang

mga kasanayan tungo sa malalim

ng pag-unawa tungkol sa sarili at

kapaligirang pisikal at sosyo-kultural ,

bilang kasapi ng sariling komunidad

at ng mas malawak na lipunan

Naipamamalas ang batayang

pag-unawa sa (i) mga primaryang

konsepto ng

heograpiya at ang aplikasyon

ng mga ito sa ibat ibang

pamayanan sa Pilipinas, (ii)

kasaysayan ng bansa; at ang

pagpapahalagang pansibiko, gamit

ang mas malalim na kakayahan sa

pagsasaliksik

tungo sa paghubog ng

batang mapanuri,

mapagnilay,responsable,

produktibo, makakalikasan,

makatao, at makabansa

Naipamamalas ang malalim

na pag-unawa sa kasaysayan,

kultura at aspetong

panlipunan, pang-ekonomiya,

at pampulitika sa Pilipinas, sa

rehiyon ng Asya, at sa mundo,

ang ugnayan sa rehiyon at

daigdig, at ang batayang

konsepto ng ekonomiks at

aplikasyon nito sa buhay,

gamit ang mga kasanayang

napapaloob sa kakayahan ng

pagsisiyasat, pagsusuri ng

datos, pagsasaliksik at

mabisang komunikasyon tungo sa

pagpanday ng magandang

kinabukasan

Naipamamalas ang malawak

at integratibong pag-unawa sa

nga hamon, isyu at tugon sa

kontemporaryong lipunang

Pilipino, Asyano at pandaigdig,

base sa masusing

pagsasaliksik at mabisang

paghayag ng resulta ng

pagsasaliksik, tungo sa

pagbuo ng solusyon o tugon

upang marating ang isang

makatarungan, mapayapa,

makakalikasan at makataong

lipunan at mundo

Naipamamalas ang pag-unawa sa mga konsepto at isyung pangkasaysayan, pangheograpiya, pang-ekonomiya, pangkultura, pampamahalaan, pansibiko, at panlipunan gamit ang mga kasanayang nalinang sa pag-aaral ng ibat-ibang disiplina at larangan ng araling panlipunan kabilang ang pananaliksik, pagsisiyasat, mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapasya, pagkamalikhain, pakikipagkapwa, likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman, pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigang pananaw upang maging isang mapanuri, mapagnilay, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makabansa at makatao na papanday sa kinabukasan ng mamamayan ng bansa at daigdig



Pamantayan sa Bawat Baitang/ Antas (Grade Level Standards):

Baitang Pamantayan sa Pagkatuto

K Naipamamalas ang panimulang pag-unawa sa pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang ng kamalayan sa kapaligirang sosyal.

1 Naipamamalas ang kamalayan at pag-unawa sa sarili bilang kasapi ng pamilya at paaralan at pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, distansya at direksyon tungo sa

pagkakakilanlan bilang indibidwal at kasapi ng komunidad.

2 Naipamamalas ang kamalayan, pag-unawa at pagpapahalaga sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang komunidad, gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, pagkakasunod-sunod ng pangyayari, mga simpleng konseptong hepgrapikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang yaman, at konsepto ng mga saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyong oral at mga labi ng kasaysayan.

3 Naipamamalas ang malawak na pag-unawa at pagpapahalaga sa kinabibilangang komunidad batay sa (a) kinaroroonan; (b) kultura; (c) kabuhayan; at (d) pulitikal, gamit ang malalim na konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon ng tao at kapaligirang pisikal at sosyal.

4 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa kasaysayan ng sariling lalawigan at rehiyon kasama ang aspetong pangkultura, pampulitika, panlipunan, produksyon at distribusyon ng lokal na produkto, gamit ang mga natutunang konsepto at pamamaraan sa mga naunang baitang.

5 Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang sa simula ngika-20 siglo, gamit ang batayang konseptong katulad ng kahalagahang pangkasaysayan (historical significance), pagpapatuloy at pagbabago, ugnayang sanhi at epekto tungo sa paglinang ng isang mamamayang mapanuri, mapagmuni, responsible, produktibo, makakalikasan, makatao at makabansa at pagpapahalaga sa mga usapin sa lipunan sa nakaraan at kasalukuyan tungo sa pagpanday ng kinabukasan.

6 Naipamamalas ang patuloy na pag-unawa at pagpapahalaga sa Pilipinas sa ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan tungo sa pagbuo ng tiyak na pagkakakilanlang Pilipino na mapanuri, mapagnilay, responsable, produktibo, makakalikasan, makatao, makabansa at may pagpapahalaga sa mga usapin sa lipunan sa nakaraan at kasalukuyan tungo sa pagpanday ng kinabukasan.

7 Naipapamalas ang malalim na pag-unawa sa kasaysayan ng Pilipinas base sa pagsusuri ng sipi ng mga piling primaryang

sangguniang nakasulat, pasalita, awdyo-biswal at kumbinasyon ng mga ito, mula sa ibat ibang panahon, tungo sa pagbuo

ng makabansang kaisipan na siyang magsisilbing basehan ng mas malawak na pananaw tungkol sa mundo.

8 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa katangian at kakanyahan ng heograpiya , kasaysayan,

kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya na batayan ng pagkakakilanlang Asyano at nagbubuklod sa Pilipinas bilang

bahagi ng Asya tungo sa magkakatuwang na pag-unlad at pagharap sa mga hamon ng rehiyon.

9 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang

hamon sa sangkatauhan sa kabila ng malawak na pagkakaiba-iba ng heograpiya, kasaysayan, kultura, lipunan,



pamahalaan at ekonomiya tungo sa pagkakaroon ng mapayapa, maunlad at matatag na kinabukasan.

10 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa kumpetisyon at kolaborasyon ng mga indibidwal at bansa

gamit ang kaalaman at teknolohiya sa likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman tungo sa pagsusulong ng

kolektibong pag-unlad at patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay.

11 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga kontemporaryong isyung lokal at ang kahalagahan ng sama-sama at

angkop na pagtugon sa mga hamon nito sa patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay

12 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga kontemporaryong isyung pandaigdig at ang kahalagahan ng sama-

sama at angkop na pagtugon sa mga hamon nito sa patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay ng sangkatauhan

IV. Saklaw at daloy ng Kurikulum

Naipamamalas ang kamalayan bilang batang Pilipino sa katangian at bahaging ginagampanan ng tahanan at paaralan tungo sa paghubog ng isang

mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa.

Grado Daloy ng Paksa Deskripsyon Tema

K Ako at ang aking kapwa Pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang ng

kamalayan sa kapaligirang sosyal

1-2

1 Ako, ang Aking Pamilya at

Paaralan

Ang sarili bilang kabahagi ng pamilya at paaralang tungo sa pagkakakilanlan bilang

indibidwal at kasapi ng komunidad, gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago,

interaksyon distansya at direksyon at ang pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal at

paaralan

1-3

2 Ang Aking Komundad, Ngayon

at Noon

Pag-unawa sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang kkomunidad, gamit ang

konsepto ng pagapapatuloy at pagbabago, interaksyon, pagkakasunod-sunod ng

pangyayari, mga simpleng konseptong heograpikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang

yaman, at konsepto ng mga saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyon oral at mga labi ng

kasaysayan

1-5

3 Ang aking Kapaligran at mga

Komunidad sa Pilipinas

Paglawak ng pag-unawa sa kinabibilangang komunidad batay sa a) kinaroroonan: sa

itaas at ibaba; sa tabi ng dagat at ilog, at iba pa; b) kultura tulad ng wika; Tagalog, Iloko,

Chavacano, at iba pa; c) kabuhayan: rural at urban; komunidad ng mga mangingisda,

magmimina, magtrotroso, industriyal at iba pa; d ) pulitikal: bayan o lungsod, lalawigan, at

rehiyon; gamit ang malalim na konsepto ng pagapapatuloy at pagbabago, interaksyon ng

tao at kapaligirang pisikal at sosyal

1-6



4 Pinagmulan at Pag-unlad ng

mga lalawigan at rehiyon ng

Pilipinas

Pinagmulan at Pag-unlad ng sariling lalawigan at rehiyon kasama ang aspektong

pangkultura, pampulitika, panlipunan at pangkabuhayan

1-6

5 Pagbuo ng Pilipino bilang

Nasyon

Pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang sa simula ng

ika-20 siglo gamit ang batayang konseptong katulad ng kahalagahang pangkasaysayan

( historical significance), pagbabago, pag-unlad at pagpapatuloy .

1-6

6 Mga Hamon at Tugon sa

Pagkabansa

Ang Pilipinas sa harap ng mga hamon at tugon ng ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan

tungo sa pagbuo ng tiyak na pagkakakilanlang Pilipino at matatag na pagkabansa

( strong nationhood)

1-6

7 Mga Saksi ng Kasaysayang

Pilipino

Kasaysayan ng Pilipinas gamit ang sipi ng mga piling primaryang sanggunian

mula sa iba-ibang panahon at uri: nakasulat (liham, opisyal na report, balita); pasalita (teyp

o transkrip ng panayam); biswal (karikatura, larawan); awdyo-biswal (video, pelikula);

o kumbinasyon ng mga

nabanggit.

1-7

8 Araling Asyano Pag-unawa at pagpapahalaga sa katangian at kakanyahan ng heograpiya , kasaysayan,

kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya na batayan ng pagkakakilanlang Asyano at

nagbubuklod sa Pilipinas bilang bahagi ng Asya tungo sa magkakatuwang na pag-unlad at

pagharap sa mga hamon ng rehiyon.

1-7

9 Araling Pandaigdig Pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga

pandaigdigang hamon sa sangkatauhan sa kabila ng malawak na pagkakaiba-iba ng

heograpiya, kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya tungo sa

pagkakaroon ng mapayapa, maunlad at matatag na kinabukasan.

1-7

10 Pambansang Kabuhayan at

Pag-unlad

Pag-unawa at pagpapahalaga sa kumpetisyon at kolaborasyon ng mga indibidwal at

bansa gamit ang kaalaman at teknolohiya sa likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-

yaman tungo sa pagsusulong ng kolektibong pag-unlad at patuloy na pagpapabuti ng

kalidad ng buhay.

1-7

11 Kontemporaryon Isyu at Hamon

sa Pilipinas

Pag-unawa sa mga kontemporaryong isyung lokal at ang kahalagahan ng sama-sama

at angkop na pagtugon sa mga hamon nito sa patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng

buhay

1-7

12 Kontemporaryon Isyu at Hamon

sa Mundo

Pag-unawa sa mga kontemporaryong isyung pandaigdig at ang kahalagahan ng

sama-sama at angkop na pagtugon sa mga hamon nito sa patuloy na pagpapabuti ng

kalidad ng buhay ng sangkatauhan

1-7



BILANG NG ORAS SA PAGTUTURO: 10 weeks/quarter; 4 quarters/year

Grade Time Allotment

1-2 30 min/day x 5 days

3-6 40 min/day x 5 days

7-10 3 hrs/week

ARALING PANLIPUNAN MATRIX

GRADE 1 GRADE 2 GRADE 3 GRADE 4 GRADE 5 GRADE 6

Unang Markahan

I. Ako ay Natatangi I. Ang Aking Komunidad

I. Ang Kapaligiran ng Aking Kinabibilangang Komunidad

I. Pagkilala sa Aking Lalawigan at Rehiyon

I. Pinagmulan at Pagkabuo ng Kabihasnang Pilipino

I. Pagkabuo ng Bansang Pilipinas

A. Pagkilala sa Sarili

B. Ang Aking

Kwento

C. Pagpapahalaga sa Sarili

A. Pagkilala sa Aking Komunidad

B. Ang Mapa ng Aking Komunidad

C. Mga Alituntunin sa Komunidad

D. Pagpapahalaga sa Komunidad

A. Ang Kapaligiran ng Aking Kinabibilangang Komunidad

B. Ang Likas na yaman at Pagpapahalaga sa Kapaligiran ng Aking Kinabibilangang Komunidad

A. Ang Kinalalagyan ng Aking Lalawigan at Rehiyon

B. Ang Katangiang Pisikal ng Aking Lalawigan at Rehiyon

A. Ang Kinalalagyan ng Aking Bansang Pilipinas

B. Ang Pinagmulan Aking Lahi

A. Ang Kinalalagyan ng Bansang Pilipinas sa Mundo

B. Katangiang

Heograpikal ng Pilipinas

Ikalawang Markahan

II. Ang Aking Pamilya II. Ang Aking Komunidad

II. ANG Pagkakilanlang

II. Ang Mga Kwento ng Aking

II. Ang Mga Kwento ng Pagkabuo ng

II. Ang Mga Kwento ng Pagka Makabansa




Ngayon at Noon Kultural ng Aking Kinabibilangang Komunidad

Lalawigan at Rehiyon

Aking Kultura

A. Pagkilala sa mga Kasapi ng Pamilya

B. Ang Kwento ng Aking Pamilya

C. Mga Alituntunin sa Pamilya

D. Pagpapahalaga ng Pamilya

A. Ang Kwento ng Aking Komunidad

B. Ang mga Tao Ngayon at Noon

A. Ang Kultura ng Aming Komunidad

B. Ang mga Kwento ng Aming Komunidad

A. Pagkilala ng Sariling Lalawigan at Rehiyon

B. Ang Mga Kwento

ng Aking Lalawigan at Rehiyon

A. Pagkilala sa mga Sinaunang Pilipino

B. Mga Pagbabago sa

Panahon ng Kolonyalismo

Ang Mga Kwento ng Kasarinlan ng Aking Bansa

Ikatlong Markahan

III. Ang Aking Paaralan

III. Kultura at Pagkakakilanlan ng Aking Komunidad

III. Ang Lipunan sa Aking Kinabibilangang Komunidad

III. Ang Pamamahala sa Aking Lalawigan at Rehiyon

III. Lipunan at Pamamahala Mula sa Sinaunang Pilipino Hanggang sa Panahon ng Kolonyanismo

III.Pamamahala Tungo sa Kasarinlan ng Bansa

A. Pagkilala sa Aking Paaralan

B. Ang Kwento ng Aking Paaralan

C. Ako Bilang Mag-aaral

D. Mga Alituntunin sa Paaralan

E. Pagpapahalaga sa Paaralan

A. Ang Kultura ng Aking Komunidad

B. Mga Pagkakakilanlan sa Aking Komunidad

A. Ang Pamahalaan, mga Pinuno at Iba Pang Naglilingkod sa Aking Kinabibilangang Komunidad

B. Ang Pakikipagtulungan sa Pamahalaan Tungo sa Pag-unlad ng Aking Kinabibilangang Komunidad

A. Ang Pamamahala sa Aking Lalawigan at Rehiyon

B. Ang Mga Paglilingkod ng Pamahalaan Tungo sa Pag-unlad ng Aking Lalawigan at Rehiyon

A. Ang Pagtanaw sa Kalagayan ng Lipunan ng Sinaunang Pilipino

B. Ang Pagtanaw sa Pamamahala ng mga Espanyol sa Panahon ng Kolonyalismo

Pagtanaw sa Lipunan at Pamamahala ng mga Dayuhang Mananakop




Ikaapat na Markahan

IV. Ako at ang Aking Kapaligiran

IV. Pagtutulungan at Kabuhayan sa Aking Komunidad

IV. Kabahagi ako sa Pagsulong ng Aming Komunidad at Kapaligiran

IV. Kabahagi Ako sa Pag-unlad ng Aking Lalawigan at Rehiyon

IV. Kabahagi Ako sa Pag-usbong ng Pag-unlad ng Kamalayang Pambansa

IV. Kabahagi Ako sa Pagtugon sa mga Suliranin, Isyu at Hamon sa Kasarinlan ng Bansa

A. Ako at ang Aking Tahanan

B. Ako at ang Aking Paaralan

C. Pagpapahalaga sa Kapaligiran

A. Pagtutulungan sa Komunidad

B. Kabuhayan sa Komunidad

Ang mga Karapatan, Tungkulin at Pananagutan Bilang Isang Kasapi Tungo sa Pagsulong ng Aking Kapiligiran at Kinabibilangang Komunidad

Karapatan, Tungkulin at Pananagutan sa Sariling Lalawigan at Rehiyon

Kabahagi Ako sa Pagbuo ng Aking Bansa Bilang Isang Nasyon

Kabahagi Ako sa Mga Kwento ng Pagtugon sa mga Suliranin, Isyu at Hamon sa Kasarinlan ng Bansa



ARALING PANLIPUNAN I

Pamantayang Pagkatuto: Naipamamalas ang kamalayan, pag-unawa sa sarili bilang kasapi ng pamilya at paaralan at pagpapahalaga sa kapaligirang

pisikal gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, distansya at direksyon tungo sa pagkakakilanlan bilang

indibidwal at kasapi ng komunidad.

CONTENT CONTENT STANDARDS PERFORMANCE STANDARDS LEARNING COMPETENCIES

UNANG MARKAHAN

I. Ako ay Natatangi

A. Pagkilala sa Sarili

Ang mag-aaral ay..

naipamamalas ang pag-unawa sa kahalagahan ng pagkilala sa sarili gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago

Ang mag-aaral ay..

buong pagmamalaking nakapagsasalaysay ng kwento tungkol sa sariling katangian at pagkakakilanlan sa malikhaing pamamaraan

Ang mag-aaral ay..

Napahahalagahan ang mga katangiang nagpapakilala sa sariling

katangian at pagkakakilanlan

1. Nasasabi ang batayang impormasyon tungkol sa sarili: pangalan, magulang kaarawan, edad, tirahan, paaralan at iba pang pagkakakilanlan

2. Nailalarawan ang pisikal na katangian sa pamamagitan ng ibat ibang malikhaing pamamaraan

3. Nailalarawan ang sariling pagkakakilanlan sa ibat ibang pamamaraan

4. Nailalarawan ang pansariling pangangailan: pagkain, kasuotan at iba pa

5. Nailalarawan ang mga pansariling kagustuhan tulad ng: paboritong kapatid, pinsan, pagkain, kulay, damit, laruan at iba pa sa malikhaing pamamaraan




B. Ang Aking Kwento

Nasusuri ang sariling kwento at mahahalagang pangyayari sa

sariling buhay

1. Natutukoy ang mga mahahalagang pangyayari sa buhay simula isilang hanggang sa kasalukuyang edad

2. Nakikilala ang timeline at ang gamit nito sa pag-aaral ng mahahalagang pangyayari sa buhay

3. Nakabubuo ng kwento ng sarili sa pamamgitan ng timeline 4. Nailalarawan ang binuong timeline ng sariling kwento 5. Nakapaghihinuha sa konsepto ng pagpapatuloy at

pagbabago sa pamamagitan ng pagsasaayos ng mga larawan ayon sa pagkakasunod-sunod

6. Nailalarawan ang mga personal na gamit tulad ng laruan, damit at iba pa mula noong sanggol hanggang sa kasalukuyang edad

7. Naipakikita sa pamamagitan ng timeline at iba pang pamamaraan ang mga pagbabago sa buhay at mga personal na gamit mula noong sanggol hanggang sa kasalukuyang edad.

8. Naihahambing ang sariling kwento o karanasan sa buhay sa kwento at karanasan ng mga kamag-aral

C. Pagpapahalag

a sa Sarili

Napahahalagahan at naipagmamalaki ang personal na

pagnanais para sarili

1. Nailalarawan ang mga pangarap o ninanais para sa sarili sa malikhaing pamamaraan

2. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagkakaroon ng mga pangarap o ninanais para sa sarili

3. Naipakikita ang pagmamalaki sa sarili sa pamamagitan ng




mga malikhaing pamamaraan at iba pang likhang sining.

IKALAWANG MARKAHAN

II. Ang Aking Pamilya

A. Pagkilala sa mga kasapi ng Pamilya

Ang mag-aaral ay..

naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa sariling pamilya at mga kasapi nito at bahaging ginagampanan ng bawat isa

Ang mag-aaral ay..

buong pagmamalaking

nakapagsasaad ng kwento ng

sariling pamilya at bahaging

ginagampanan ng bawat kasapi

nito sa malikhaing pamamaraan

Ang mag-aaral ay..

Napahahalagahan ang mga katangiang nagpapakilala sa

katangian at pagkakakilanlan ng sariling pamilya

1. Natutukoy ang bawat kasapi ng pamilya

2. Nailalarawan ang bawat kasapi ng pamilya sa pamamagitan ng likhang sining

3. Nailalarawan ang ibat ibang papel na ginagampanan ng bawat kasapi ng pamilya sa ibat ibang pamamaraan

4. Nakabubuo ng kwento tungkol sa pang-araw-araw na gawain ng buong pamilya

IKALAWANG MARKAHAN




B. Ang Kwento ng Aking Pamilya

Nasusuri ang kwento at mahahalagang pangyayari sa buhay ng

sariling pamilya

1. Nakikilala ang family tree at ang gamit nito sa pag-aaral ng pinagmulang lahi ng pamilya

2. Nailalarawan ang pinagmulan ng pamilya sa malikhaing pamamaraan

3. Natutukoy ang mga mahahalagang pangyayari sa buhay ng pamilya

4. Nailalarawan ang mga mahahalagang pangyayari sa buhay ng pamilya sa pamamagitan ng timeline

5. Natutukoy ang tradisyon o nakagawiang gawain ng pamilya noon at ngayon

6. Nailalarawan ang mga pagbabago at patuloy na tradisyon o nakagawiang gawain ng pamilya

7. Napaghahambing ang mga tradisyon o nakagawiang gawain ng pamilya noon at ngayon

8. Nakabubuo ng kwento ng sariling pamilya sa mailkhaing pagpapahayag

9. Naihahambing ang kwento ng sariling pamilya at kwento ng pamilya ng mga kamag-aral

10. Naipakikita ang pagpapahalaga sa alituntunin ng sariling pamilya ay pamilya ng mga kamag-aral

C. Mga Alituntunin sa Pamilya

Naisasagawa nang may katapatan ang mga alituntunin sng

pamilya

1. Natutukoy ang mga alituntunin ng pamilya 2. Nasusuri ang batayan ng mga alituntunin ng pamilya 3. Naikakategorya ang ibat ibang alituntuninng pamilya ayon

sa batayan nito 4. Nahihinuha ang mga alituntunin ng pamilya na tumumutugon

sa iba-ibang sitwasyon ng pang-araw-araw na gawain ng pamilya

5. Naipakikita ang pagtugon sa iba-ibang sitwasyon sa pang-araw-araw na gawain ng pamilya




6. Naihahambing ang alituntunin ng sariling pamilya sa alituntunin ng pamilya ng mga kamag-aral

7. Naipakikita ang pagpapahalaga sa pagtupad sa mga alituntunin ng sariling pamilya at pamilya ng mga kamag-aral.

D. Pagpapahalaga sa Pamilya

Naipakikita ang malalim na pagpapahalaga at pakikipag-

ugnayan sa sariling pamilya at iba pang pamilya

1. Nailalarawan ang batayang pagpapahalaga sa pamilya at nabibigyang katwiran ang pagtupad sa mga ito

2. Nakikilala ang mga pagpapahalaga ng ibat ibang pamilya 3. Naihahahambing ang mga pagpapahalaga ng ibat ibang

pamilya 4. Nakalalahok sa pagbuo ng konsensus sa klase tungkol sa

pagpapahalaga sa pamilya 5. Nakapagbibigay ng halimbawa ng ugnayan ng sariling

pamilya sa ibang pamilya 6. Nakabubuo ng konklusyon tungkol sa mabuting pakikipag-

ugnayan ng sariling pamilya sa iba pang pamilya.

IKATLONG MARKAHAN




III. Ang Aking Paaralan

A. Pagkilala sa Aking Paaralan

Ang mag-aaral ay..

naipamamalas ang pag-unawa sa kahalagahan ng batayang impormasyon at pisikal na kapaligiran sa sariling paaralan at ang kahalagahan ng paaralan sa paghubog ng mga batang mag-aaral

Ang mag-aaral ay..

buong pagmamalaking nakapagpapahayag ng pagkilala at pagpapahalaga sa sariling paaralan

Ang mag-aaral ay..

Napahahalagahan ang mga batayang impormasyon na

nagpapakilala sa katangian at pagkakakilanlan ng sariling

paaralan

1. Natutukoy ang mga batayang impormasyon tungkol sa sariling paaralan: pangalan nito, lokasyon, mga bahagi nito, taon ng pagkakatatag at edad nito

2. Nailalarawan ang pisikal na kapaligiran ng sariling paaralan 3. Nakapagbibigay ng hinuha tungkol sa epekto ng pisikal na

kapaligiran ng paaralan sa buhay ng mga mag-aaral 4. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paaralan sa buhay ng

bata

IKALAWANG MARKAHAN

B. Ang Kwento ng Aking Paaralan

Nasusuri ang kasaysayan at mahahalagang pangyayari sa

pagkakatatag ng sariling paaralan

1. Nakapagsasaliksik ng mga impormasyon tungkol sa sariling paaralan

2. Naisasaayos ang mga nakalap na impormasyon tungkol sa paaralan

3. Nailalarawan ang mga naging pagbabago ng paaralan sa ibat ibang panahon tulad ng pangalan nito, lokasyon, sukat, tauhan, bilang mag-aaral at iba, gamit ang timeline at iba pang pamamaraan

4. Naihahambing ang mga pagbabago ng paaralan sa ibat ibang aspeto ngayon at noon

5. Nakabubuo ng kwento tungkol sa sariling paaralan sa pamamagitan ng malikhaing pamamaraan at iba pang likhang sining




C. Ako Bilang Mag-aaral

Nauunawaan ang bahaging ginagampanan ng mga batang mag-

aaral sa paaralan

1. Nailalarawan ang isang araw sa paaralan sa pamamagitan ng timeline at iba pang malikhaing pamamaraan

2. Natutukoy ang mga tungkulin sa paaralan 3. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pag-aaral 4. Nahihinuha ang kahalagahan ng pagtupad sa mga tungkulin

sa paaralan

IKALAWANG MARKAHAN

D. Mga Alituntunin sa Paaralan

Naipakikita ang pagtupad at pagsunod sa mga alituntunin ng

paaralan

1. Natutukoy ang mga alituntunin ng paaralan at nabibigyang katwiran ang pagtupad nito

2. Nakapagbibigay ng halimbawa ng mga pagsunod at paglabag sa mga alituntunin ng paaralan

3. Naihahambing ang epekto sa sarili at sa klase ng pagsunod at hindi pagsunod sa mga alituntunan

4. Nahihinuha ang kahalagahan ng alituntunin sa paaralan at sa buhay ng mga mag-aaral

E. Pagpapahalaga sa Paaralan

Naipakikita ang pagpapahalaga sa sariling paaralan

1. Naiisa-isa ang mga gawain at pagkilos na nagpapamalas ng pagpapahalaga sa sariling paaralan

2. Nakapagsasaliksik ng mga kwento tungkol sa mga batang nakapag-aral at hindi nakapag-aral

3. Nahihinuha ang epekto ng nakapag-aral at hindi nakapag-aral sa buhay ng tao

4. Naipakikita ang pagpapahalaga sa paaralan sa ibat ibang pamamaraan at likhang sining.




IKAAPAT NA MARKAHAN

IV. Ako at ang Aking Kapaligiran

A. Ako at ang Aking Tahanan

Ang mag-aaral ay..

naipamamalas ang pag-unawa sa kahalagahan ng pisikal na kapaligiran na ginagalawan ng mga bata

Ang mag-aaral ay..

malikhaing nakapagsasalarawan ng pisikal na kapaligirang ginagalawan batay sa konsepto ng distansya

malinaw na nakapagpapahayag ng pag-unawa sa kaugnayan ng kapaligiran sa bahay at paaralan

Ang mag-aaral ay..

Napahahalagahan ang pisikal na kapaligiran ng sariling tahanan

batay sa konsepto ng distansya

1. Nakikilala ang konsepto ng distansya at ang gamit nito sa pagsukat ng lokasyon

2. Nagagamit ang ibat ibang katawagan sa pagsukat ng lokasyon at distansya tulad ng kanan, kaliwa, itaas, ibaba, harapan at likuran sa pagtukoy ng nilalaman at gamit sa bahay at kung saan matatagpuan ang mga ito

3. Natutukoy ang mga bahagi ng tahanan at ang lokasyon nito sa loob ng tahanan

4. Nakagagawa ng payak na mapa ng loob at labas ng tahanan 5. Nailalarawan ang kabuuan ng sariling tahanan 6. Nahihinuha ang konsepto ng lokasyon, lugar at distansya

gamit ang nabuong mapa ng tahahan 7. Naiisa-isa ang mga bagay at istruktura na makikita sa

nadadaanan mula sa tahanan patungo sa paaralan 8. Naiuugnay ang konsepto ng lugar, lokasyon at distansya sa

pang-araw-araw na buhay sa pamamagitan ng ibat ibang uri ng transportasyon mula sa tahanan patungo sa paaralan

9. Nailalarawan at naiguguhit ang panahon at pagbabago sa mga istruktura at bagay mula sa tahanan patungo sa paaralan

10. Nakagagawa ng payak na mapa mula sa tahanan patungo sa paaralan

B. Ako at ang Aking Paaralan

Napahahalagahan ang pisikal na kapaligiran ng sariling paaralan

batay sa konsepto ng distansya

1. Natutukoy ang nilalaman/bahagi at gamit sa loob ng silid-aralan/paaralan at kung saan matatagpuan ang mga ito




2. Nakagagawa ng payak na mapa ng silid-aralan/paaralan 3. Naipaliliwanag ang konsepto ng distansya sa pamamagitan

ng nabuong mapa ng silid-aralan at ang distansya ng mga mag-aaral sa ibang mga bagay dito

4. Nasusuri ang konsepto ng distansya sa pamamagitan ng nabuong mapa mula sa silid-aralan patungo sa ibat ibang bahagi ng paaralan

C. Pagpapahalaga sa Kapaligiran

Naipakikita ang pangangalaga sa pisikal na kapaligirang

ginagalawan

1. Naiisa-isa ang mga paraan ng pangangalaga ng tahanan at paaraalan

2. Naikakategorya ang mga gawi at ugali na makatutulong at nakasasama sa kapaligiran: tahanan at paaralan

3. Naipakikita ang ibat ibang pamamaraan ng pangangalaga ng kapaligirang ginagalawan

4. Naipakikita ang pagpapahalaga sa kapaligirang ginagalawan sa ibat ibang pamamaraan at likhang sining.



ARALING PANLIPUNAN II

Pamantayang Pagkatuto: Naipamamalas ang kamalayan, pag-unawa at pagpapahalaga sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang komunidad, gamit

ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, pagkakasunod-sunod ng pangyayari, mga simpleng konseptong

hepgrapikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang yaman, at konsepto ng mga saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyong oral at mga

labi ng kasaysayan.


UNANG MARKAHAN

I. Ang Aking Komunidad

A. Pagkilala sa Aking Komunidad

Ang mag-aaral ay..

naipamamalas ang pag-unawa sa kahalagahan ng kinabibilangang komunidad

Ang mag-aaral ay..

malikhaing nakapagpapahayag/ nakapagsasalarawan ng kahalagahan ng kinabibilangang komunidad

Ang mag-aaral ay..

Napahahalagahan ang mga katangiang

nagpapakilala sa sariling komunidad

1. Nasasabi ang batayang impormasyon tungkol sa sariling komunidad Halimbawa: pangalan ng komunidad;

lokasyon; taon ng pagkakatatag nito;

bilang ng taon o edad nito

2. Nailalarawan ang pisikal na kapaligiran ng sariling komunidad

3. Nailalarawan ang katangiang pisikal ng sariling komunidad

4. Nailalarawan ang sariling komunidad

B. Ang Mapa ng Aking Komunidad

Nailalarawan ang sariling komunidad sa tulong ng

payak na mapa

1. Naiisa-isa ang mga pananda na maaaring gamiting palatandaan sa paggawa ng payak na mapa ng sariling komunidad

2. Nailalarawan ang mga bagay, istruktura at




palatandaan at kung saan matatagpuan ang mga ito (kanan, kaliwa, itaas, ibaba, harapan at likuran)

3. Nagagamit ang mga pangunahing direksyon at mga pananda sa pagbubuo ng payak na mapa ng komunidad

4. Nakagagawa ng payak na mapa ng komunidad mula sa sariling tahanan

5. Nailalarawan ang nabuong payak na mapa ng sariling komunidad

C. Mga Alituntunin sa Komunidad

Naisasabuhay ang mga alituntuning

ipinatutupad sa sariling komunidad

1. Nasasabi ang mga alituntunin sa komunidad at nabibigyang katwiran ang pagtupad nito

2. Nakapagbibigay ng halimbawa ng mga pagsunod at paglabag sa mga alituntuning ito

3. Naihahambing ang epekto sa pamilya at sa komunidad ng pagsunod at hindi pagsunod sa mga alituntunin

D. Pagpapahalaga sa Komunidad

Naipaliliwanag ang kahalagahan ng komunidad sa

buhay ng batang Pilipino

1. Nahihinuha ang kahalagahan ng komunidad sa buhay ng bata

2. Nabibigyang halaga ang ibat ibang uri ng pamumuhay sa sariling pamayanan

3. Napahahalagahan ang pagpupunyagi ng mga tao tungo sa pag-unlad ng sariling komunidad

IKALAWANG MARKAHAN

II.Ang Aking Komunidad Ngayon at Noon

Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay..




A. Ang Kwento ng Aking Komunidad

naipamamalas ang pag-unawa sa kwento ng sariling komunidad batay sa konsepto ng pagbabago at pagpapatuloy.

nakapagsasalaysay nang may kawilihan sa kasaysayan ng sariling komunidad

Nauunawaan ang kwento ng sariling komunidad

1. Nailalarawan ang sariling komunidad sa ibat ibang panahon

2. Nasasabi kung paano nagbago ang komunidad: ang laki nito, pangalan, lokasyon, populasyon batay sa ibat ibang saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyong oral at mga labi ng kasaysayan

3. Naihahambing ang mga pagbabago ng sariling komunidad sa ibat ibang aspeto noon at ngayon

4. Nabibigyang halaga ang kwento ng sariling komunidad

B. Ang mga Tao Ngayon at Noon

Naipaliliwanag ang kahalagahan ng tao sa

pagsulong ng sariling komunidad

1. Nakikilala ang mga unang tao/pamilya sa sariling komunidad

2. Nakikilala ang mga mahahalagang tao/pamilya na nakaimpluwensya sa kultura ng sariling komunidad

3. Naiuugnay ang kwento ng mga matatanda at ninuno tungkol sa kanilang pagkatao sa kasalukuyan

4. Nabibigyang-halaga ang ibat ibang pangkat etniko sa sariling komunidad

IKATLONG MARKAHAN

III. Kultura at Pagkakakilanlan ng Aking Komunidad

A. Ang Kultura sa

Ang mag-aaral ay..

Ang mag-aaral ay..

Ang mag-aaral ay..




Aking Komunidad

Pamumuhay

Tradisyon/ Kaugalian

Mga pagdiriwang

Sining

naipamamalas ang pag-unawa sa sa kahalagahan ng kultura sa pagkakakilanlan ng sariling komunidad

nakapagpapahayag ng malalim na pagpapahalaga at pagmamalaki sa kultura at pagkakakilanlan ng sariling komunidad

Naipagmamalaki ang kultura at pagkakakilanlan ng

sariling komunidad

1. Nabibigyang-halaga ang mga tradisyong may kinalaman sa pagkakabuklod ng mga tao sa komunidad

2. Nabibigyang halaga ang mga kaugaliang kaugnay ng pagdiriwang na pansibiko at panrelihiyon sa komunidad

3. Nabibigyang-halaga ang ibat ibang uri ng sining ng komunidad Hal.: panitikan, musika, sayaw, isports at iba

pa

B. Mga Pagkakakilanlan sa Aking Komunidad

Napahahalagahan ang mga pagkakakilanlan ng

sariling komunidad

1. Nailalarawan ang mga bagay, istruktura, bantayog at sagisag na pagkakakilanlan ng sariling komunidad

2. Nabibigyang-halaga ang mga makasaysayang sagisag, istruktura, at mga bantayog na matatagpuan sa sariling komunidad

3. Nabibigyang-halaga ang mga yamang likas na

nagpapakilala sa sariling komunidad




IKAAPAT NA MARKAHAN

IV. Pagtutulungan at Kabuhayan sa Komunidad

A. Pagtutulunga sa Komunidad

Ang mag-aaral ay..

naipamamalas ang pag-unawa sa kahalagahan ng pagpapanatili ng pagtutulungan at kabuhayan sa sariling komunidad

Ang mag-aaral ay..

nakapagpapahayag ng malalim na pagpapahalaga sa pagpapanatili ng pagtutulungan at kabuhayan sa komunidad

Ang mag-aaral ay..

Napahahalagahan ang pagpapanatili ng

pagtutulungan sa pagtugon sa pangangailangan

ng komunidad

1. Nailalarawan ang mga gawain na nagpapakita ng pagtutulungan tungo sa pagkakabuklod ng mga tao sa komunidad

2. Nailalarawan ang mga gawain sa komunidad na nagpapakita ng pagkakabuklod ng mga tao sa panahon ng sakuna at kalamidad

3. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng

pagtutulungan sa paglutas mga suliranin ng komunidad

4. Nailalarawan ang kahalagahan ng pagtutulungan ng babae at lalaki sa mga gawaing nakakayang pagtuwangan




IKAAPAT NA MARKAHAN

B. Kabuhayan sa Komunidad

Nasusuri ang pangunahing kabuhayan sa

komunidad na nakatutulong sa pamumuhay ng

mga tao

1. Nailalarawan ang pangunahing hanapbuhay sa komunidad na tumutugon sa pangangailangan ng mamamayan

2. Naiuugnay ang uri ng panahon at lokasyon sa pangunahing hanapbuhay sa sariling komunidad

3. Nahihinuha ang epekto ng lokasyon at uri ng panahon sa hanapbuhay at pinagkukunang yaman sa komunidad

4. Nailalarawan kung paano tinutugunan ng komunidad ang pangunahing pangangailangan ng mamamayan

5. Nabibigyang-halaga ang pagpupunyagi ng sariling komunidad na matugunan ang pangangailangan ng mamamayan



ARALING PANLIPUNAN III

CONTENT CONTENT STANDARDS PERFORMANCE

STANDARDS

LEARNING COMPETENCIES

UNANG MARKAHAN ANG KAPALIGIRAN NG AKING KINABIBILANGANG KOMUNIDAD

A. Ang Kapaligiran ng Aking Kinabibilangang Komunidad

Kinaroroonan

itaas at ibaba

tabi ng dagat o ilog

kapatagan

urban o lungsod

at iba pa Batayang inpormasyon

direksyon

lokasyon

populasyon Katangiang pisikal

anyong lupa

anyong tubig

Naipapamalas ang pag-

unawa at pagkilala ng pisikal

na kapaligiran ng aking

kinabibilangang komunidad

batay sa ilang batayang

impormasyon ng heograpiya

Nakapaglalarawan ang mga mag-aaral ng pisikal na kapaligiran ng kinabibilangang komunidad gamit ang mga batayang impormasyon tungkol sa direksyon, lokasyon, populasyon at paggamit ng mapa

1. Natutukoy ang kinaroonan ng kinabibilangang komunidad 2. Nailalarawan ang pisikal na kapaligiran ng kinabibilangang

komunidad batay sa ilang batayang impormasyon ng heograpiya

3. Nailalarawan sa mapa ang natatanging katangiang pisikal

ng kinabibilangang komunidad 4. Nakagagawa ng payak na mapa na nagpapakita ng

distansya at ilang mahahahalagang pook sa kinabibilangang komunidad

B. Ang Likas na yaman at Pagpapahalaga sa Kapaligiran ng Aking Kinabibilangang

Naipapamalas ang pagunawa

sa iba pang katangiang pisikal

at kahalagahan ng

pangangalaga ng kapaligiran

ng kinabibilangang

Nakapagbibigay ang mga

mag-aaral ng mga

panukala sa

pangangalaga sa

kapaligiran ng

1. Nailalarawan ang iba pang katangian ng pisikal na kapaligiran ng kinabibilangang komunidad

2. Naiisa-isa ang mga likas na yaman tulad ng uri ng pananim

at hayop sa kapaligiran




STANDARDS


Komunidad

Pinagkukunan

Yaman

Likas na yaman

Klima at

panahon

komunidad kinabibilangang

komunidad

3. Naiuugnay ang klima ng kinabibilangang komunidad sa uri ng pananim, at hayop

4. Nailalarawan ang mga magagandang tanawin at pook

pasyalan sa kinabibilangang komunidad 5. Nasasabi ang mga pamantayan na nakatutulong sa

pagpapanatili ng kagandahan at kalinisan ng mga magagandang tawain at pook pasyalan ng kinabibilangang komunidad

PANGALAWANG MARKAHAN ANG PAGKAKILANLANG KULTURAL NG AKING KINABIBILANGANG KOMUNIDAD

A. Ang Kultura ng Aming Komunidad

Mga tao

Kabuhayan

Panahanan

Dialekto at wika

Paniniwala at

tradisyon

Kapaligiran at

uri ng

Komunidad

o Pakikiangkop

ng mga tao

o Gawaing pang

komunidad

Naipapamalas ang pag-

unawa at pagpapahalaga sa

pagkakakilanlang kultural ng


Nakapagpapahayag ang

mga mag-aaral ng may

pagmamalaki at pagkilala

sa nabubuong kultura ng

kinabibilangang

komunidad

1. Nailalarawan ang pagkakakilanlang kultural ng kinabibilangang komunidad

2. Naiuugnay ang kapaligiran sa uri ng pamumuhay ng


2.1 Naiisa-isa ang mga pangkat ng mga tao sa kinabibilangang komunidad batay sa kanilang hanap-buhay at tungkuling na ginagampanan

2.2 Naiisa-isa ang mga produkto at kalakal na matatagpuan sa kinabibilangang komunidad

2.3 Nailalarawan ang uri ng panahanan sa kinabibilangang komunidad

2.4 Nailalarawan ang mga gawi sa kinabibilangang komunidad bunga ng pakikiangkop sa kanyang kapaligiran

3. Naihahambing ang katangian ng kinabibilangang

komunidad sa iba pang komunidad tulad ng likas na yaman, produkto, hanap-buhay at panahanan

4. Nabibigyang-katwiran ang pang-aangkop na ginawa ng




STANDARDS


mga kasapi sa kinabibilangang komunidad

B. Ang mga Kwento ng Aming Komunidad

Pinagmulan at

mga

Pagbabago

o Makasaysay

ang pook

o Kaugalian

o Mga Saksi

ng

Kasaysayan

Naipapamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga na ang pagkakakilanlang kultural at mayamang kultura ng kinabibilangang komunidad ay nabubuo bilang pakiki-angkop sa kapaligiran

Nakapagpapamalas ang

mga mag-aaral ng

pagmamalaki sa

mayamang kultura ng

kinabibilangang

komunidad sa

pamamagitan ng

pagsulong ng sariling

kultura at paggalang ng

kultura ng ibang

komunidad

1. Naiuugnay ang impluwensya ng kapaligiran sa paghubog ng kinabibilangang komunidad

2. Nasusuri ang pinagmulan at pagbabago ng kultura at

tradisyon ng kinabibilangang komunidad

3. Naisasalaysay ang kwento ng mga makasaysayang pook na nagpapakilala ng kinabibilangang komunidad

4. Nakabubuo ng mga panukala sa mga paraan at pagmamalaki ng kultura ng kinabibilangang komunidad

5. Naipapakita sa ibat-ibang sining ang pagmamalaki sa mga natatanging tradisyon ng kinabibilangang komunidad

PANGATLONG MARKAHAN ANG LIPUNAN SA AKING KINABIBILANGANG KOMUNIDAD

A. Ang Pamahalaan, mga Pinuno at Iba Pang Naglilingkod sa Aking Kinabibilangang Komunidad

Pamamahala ng komunidad

Mga balangkas ng pamahalaan

Mga paglilingkod ng pamahalaan

Naipapamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa pagkilala sa pamahalaan, mga pinuno at iba pang naglilingkod upang mapanatili ang kaayusan kapayapaan at kaunlaran ng kinabibilangang komunidad

Nakapagpapakita ang mag-aaral ng aktibong pakikilahok o pakikiisa sa mga proyekto at gawain ng pamahalaan at mga pinuno sa kinabibilangang komunidad tungo sa kabutihan ng lahat (common good).

1. Nailalarawan ang ginagawang pamamahala sa kinabibilangang komunidad bilang pagtugon sa pangangailangan ng mamamayan

2. Natatalakay ang balangkas o istruktura ng pamahalaang pambarangay

3. Naipaliliwanang ang kahalagahan ng pagkakaroon ng

pamahalaan/opisyal sa bawat komunidad o barangay

4. Nasusuri ang mga proyekto at iba pang gawain ng pamahalaang pambarangay sa kabutihan ng lahat o nakararami.

5. Nakalalahok sa mga proyekto at iba pang gawain ng pamahalaang barangay sa kabutihan ng lahat




STANDARDS


B. Ang Pakikipagtulungan sa Pamahalaan Tungo sa Pag-unlad ng Aking Kinabibilangang Komunidad

1. Nasusuri ang ibat ibang paraan ng pagkikipag tulungan ng pamahalaang pambarangay at iba pang tagapaglingkod sa kinabibilangang komunidad.

2. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagtutulungan ng mga

pinuno at kasapi ng komunidad 3. Nakalalahok sa mga gawaing nakakatulong sa pagkakaisa,

kaayusan at kaunlaran ng kinabibilangang komunidad

IKAAPAT NA MARKAHAN KABAHAGI AKO SA PAGSULONG NG AMING KOMUNIDAD AT KAPALIGIRAN

Ang mga Aking Karapatan, Tungkulin at Pananagutan Bilang Isang Kasapi Tungo sa Pagsulong ng Kapiligiran at Aking Kinabibilangang Komunidad

Karapatan at tungkulin bilang bahagi ng komunidad o Sarili o Pamilya o Komunidad

Serbisyong pampubliko

Pagpapahalaga at pangangalaga sa likas na yaman

Naipamamalas ng mag-aaral ang pang-unawa at pagpapahalaga sa kagalingang pansibiko tulad ng pagtupad ng sariling tungkulin na siyang kaakibat na pananagutan sa pagtamasa ng mga karapatan bilang kasapi komunidad

Nakapagpapakita n gang mga mag-aaral ng aktibong pakikilahok sa gawaing pansibiko bilang pagtupad ng sariling tungkulin na siyang kaakibat na pananagutan sa pagtamasa ng mga karapatan bilang kasapi ng komunidad

1. Naibibigay ang kahulugan ng: Karapatan, Tungkulin, Pananagutan ng bawat kasapi ng kinabibilangang komunidad

2. Natutukoy ang mga karapatang ng mga miyembro o kasapi ng komunidad.

3. Napapahalagahan ang kagalingan pansibiko sa


4. Naipaliliwanag ang pananagutan ng bawat isa bilang kasapi sa pangagalaga sa likas na yaman at pagppatili ng kalinisan kinabibilangang komunidad. 4.1. Nasasabi ang mga sanhi at bunga ng pagkasira ng likas

na yaman ng kinabibilangang komunidad 4.2. Nahihinuha ang mga posibleng dahilan ng tao sa

pagsira ng mga likas na yaman ng kinabibilangang komunidad.

4.3. Nakapagbibigay ng mungkahing paraan ng pag-aalaga sa kapaligiran at likas na yaman ng kinabibilangang komunidad

5. Naipapahayag ang saloobin sa kahalagahan ng pagkaroon




STANDARDS


at kapaligiran ng karapatan at katumbas na tungkulin ng mamamayan sa isang demokaratikong pamahalaan/bansa.



ARALING PANLIPUNAN IV

CONTENT CONTENT STANDARDS PERFORMANCE STANDARDS LEARNING STANDARDS

UNANG MARKAHAN - Pagkilala sa Aking Lalawigan at Rehiyon

A. Ang Kinalalagyan ng Aking Lalawigan at Rehiyon

Batayang heograpiya

direksyon

relatibong lokasyon

distansya

anyong tubig/ anyong lupa

Uri ng mapa

mapang pisikal

mapang pangklima

mapang political

mapang pang-ekonomiya

mapang topographic

mapang tematiko

Naipamamalas ang pang-unawa sa pagkakakilanlan ng sariling lalawigan at rehiyon ayon sa katangiang heograpikal nito

Nakalalahok sa pangangalaga at likas kayang pagunlad (sustainable development) ng sariling lalawigan at rehiyon bunga ng pakikibahagi sa nasabing rehiyon

1. Natutukoy ang relatibong lokasyon (relative location) ng sariling lalawigan at rehiyon batay sa mga nakapaligid dito gamit ang pangunahin at pangalawang direksyon

2. Natutukoy sa mapa ang kinalalagyan ng sariling lalawigan at rehiyon sa bansa at sa mundo

3. Nakapagbabasa at nakapagsasagawa ng interpretasyon tungkol sa kinalagyan ng sariling lalawigan at rehiyon gamit ang mga batayang heograpiya tulad ng scale, distansya at direksyon

4. Nailalarawan ang sariling lalawigan at rehiyon gamit ang ibat-ibang uri ng mapa

B. Ang Katangiang Pisikal ng Aking Lalawigan at Rehiyon

Topograpiya o lokasyon o Klima/ panahon o Anyong tubig/

anyong lupa

Naipamamalas ang pag-unawa sa rehiyon bilang konseptong heograpikal upang mapahalagahan ang sariling rehiyon gamit ang mapa at iba pang kasanayang pangheograpiya

Nagagamit ang kaalaman sa kasanayang pangheograpikal sa pagpapanukala ng mga solusyon sa pangunahing problema o isyung pangkapaligiran ng sariling pamayanan bilang isang rehiyon

1. Nailalarawan ang sariling rehiyon ayon sa mga katangian at pagkakakilanlang heograpikal nito

2. Naiuugnay ang klima at panahon sa lokasyon ng rehiyon sa bansa at sa mundo

3. Napaghahambing ang ibat ibang pangunahing anyong lupa at anyong tubig ng lalawigan at rehiyon

4. Nailalarawan ang mga pangunahing likas na yaman ng lalawigan at rehiyon




Likas yaman o Kahalagahan at

pangangalaga o Kabuhayan at

pinagkukunang yaman

5. Naipapaliwanag ang ibat ibang pakinabang pang

ekonomiko at iba pa sa mga likas yaman ng lalawigan at rehiyon

6. Naiisa-isa ang mga magagandang tanawin at lugar pasyalan bilang yamang likas ng lalawigan at rehiyon

7. Natatalakay ang mga paraan ng pangangalaga sa mga likas yaman ng lalawigan at rehiyon

8. Nakapagbibigay ng konlusyon tungkol sa kahalagahan ng mga katangiang pisikal sa pag-unlad ng bawat lalawigan at rehiyon ng bansa

9. Nakalalahok sa mga gawaing lumilinang, sa pangangalaga, at nagsusulong ng likas kayang pag-unlad ng mga likas yaman ng sariling lalawigan at rehiyon.

CONTENT CONTENT STANDARDS PERFORMANCE STANDARDS LEARNING STANDARDS IKALAWANG MARKAHAN - Ang Mga Kwento ng Aking Lalawigan at Rehiyon

A. Pagkilala ng Sariling Lalawigan at Rehiyon

Demograpiya Wika/ dialekto relihiyon panahanan hanap-buhay etniko, kasarian pangkat Katutubo (indigenous group)

Pagkakakilanlang

Naipamamalas ang pag-unawa sa kultura at pagkakakilanlan ng sariling lalawigan at rehiyon

Nakapagpapahayag nang pagmamalaki sa pagkakakilanlang kultural ng sariling lalawigan at rehiyon sa pamamagitan ng pangangalaga at pagsusulong ng pangkat kultural, pangkat etnolinggwistiko at iba pangkat-panlipunan na bumubuo nito

1. Nailalarawan ang mga pagkakakilanlang kultural

ng sariling rehiyon

1.1 Naibibigay ang kahulugan ng sariling

kultura at mga kaugnay na konsepto

1.2 Naiisa-isa ang mga pangkat ng mga tao sa

lalawigan at rehiyon

1.3 Naiisa-isa ang mga wika at diyalekto sa

rehiyon

1.4 Nailalarawan ang mga kaugalian at

tradisyon ng pamayanan.




kultural Wika/ dialekto Kaugalian, tradisyon, paniniwala Kabuhayan Makasaysayang pook at mga saksi ng kasaysayan

2. Napahahalagahan ang ibat ibang pangkat ng tao

sa lalawigan at rehiyon

3. Natatalakay ang mga makasaysayan lugar at ang

mga saksi nito bilang pahkakakilanlang kultura ng sariling lalawigan at rehiyon sa pamamagitan ng ibat ibang sining

4. Nasusuri ang papel na ginagampanan ng kultura

sa pagbuo ng pagkakakilanlan ng sariling lalawigan at rehiyon

B. Ang Mga Kwento ng Aking Lalawigan at Rehiyon

Pakikiangkop sa kapaligiran

Pagbuo ng lalawigan at Rehiyon ayon sa batas

Pagbabago ng sariling Lalawigan at Rehiyon

Patuloy na pakikiangkop tungo sa Pag-unlad

Naipamamalas ang pag-unawa na ang pagkakakilanlang kultural, mayamang kultura at pamana ng lahing ng sariling rehiyon ay nabubuo bilang pakikiangkop sa kapaligiran at impluwensya ng heograpiya

Nakapagpamalas ng pagmamalaki sa sariling mayamang kultura at pamana ng lahi sa pamamagitan ng pagsusulong ng sariling kultura at pagpapakita ng paggalang sa kultura ng iba

1. Naipaliliwanag na ang mga salik heograpikal katulad ng lokasyon at klima ay nakakaimpluwensiya sa pagbuo at paghubog ng uri ng pamumuhay ng sariling lalawigan at rehiyon

2. Naisasalaysay ang pinagmulan ng sariling lalawigan at rehiyon sa pamamagitan ng malikhaing pagpapahayag at iba pang likhang sining

3. Nailalarawan ang mga pagbabago ng sariling lalawigan at rehiyon: laki nito, pangalan, lokasyon, populasyon, mga istruktura at iba pa sa pamamagitan ng ibat ibang batayang batas.

4. Nasusuri ang pakikiangkop sa kapaligiran batay sa

mga pagbabago ng kaugalian at tradisyon ng

sariling lalawigan at rehiyon

5. Nakabubuo ng plano na magpapakilala at magpapakita ng pagmamalaki sa kultura ng sariling




rehiyon sa malikhaing paraan.

IKATLONG MARKAHAN Ang Pamamahala sa Aking Lalawigan at Rehiyon

A. Ang Pamamahala sa Aking Lalawigan at Rehiyon

Pamamahala ng lalawigan at rehiyon

Mga balangkas ng lokal na pamahalaan

B. Ang Mga Paglilingkod ng Pamahalaan Tungo sa Pag-unlad ng Aking Lalawigan at Rehiyon

Mga paglilingkod ng pamahalaan

Naipamamalas ang pang-unawa sa bahaging ginagampanan ng pamahalaan sa kasaysayan, mga pinuno at iba pang naglilingkod sa pagkakaisa, kaayusan at kaunlaran ng rehiyon

Nakapagpapakita ng aktibong pakikilahok at pakikiisa sa mga proyekto at gawain ng rehiyonal na pamahalaan at mga pinuno nito tungo sa kabutihan ng lahat (common good) sa sariling rehiyon.

1. Natutukoy na ang rehiyon ay binubuo ng mga

lalawigan na may sariling pamunuan

2. Natutukoy ang mga namumuno at kasapi ng mga

lalawigan sa rehiyon

3. Nakagagawa ng balangkas o istruktura ng

pamahalaang lalawigan at rehiyunal

4. Natatalakay ang paraan ng pagpili at ang mga

kaakibat na kapangyarihan, tungkulin at

pananagutan ng mga namumuno sa isang

lalawigan at rehiyon

5. Naipaliliwanang ang kahalagahan ng pagkakaroon

ng pamahalaan/opisyal sa bawat lalawigan sa

rehiyon

6. Nasusuri ang mga proyekto at iba pang gawain ng

pamahalaan sa kabutihan ng lahat o nakararami.

7. Nakalalahok sa mga proyekto at iba pang gawain

ng pamahalaang lalawigan at rehiyunal sa

kabutihan ng lahat

8. Natatalakay ang bahaging ginagampanan ng mga

iba pang tagapaglingkod ng pamayanan

9. Nasusuri ang ibat ibang paraan ng pagtutulungan

ng pamahalaang pambayan, pamahalaang

panlalawigan at iba pang tagapaglingkod ng

pamayanan

10. Naiisa-isa ang ibat ibang paraan ng

pagtutulungan ng ibat ibang lingkod ng lalawigan

at bayan

11. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagtutulungan




ng mga pinuno at kasapi ng lalawigan at bayan

12. Nakalalahok sa mga gawaing nakakatulong sa

pagkakaisa, kaayusan at kaunlaran ng lalawigan

at bayan


IKA-APAT NA MARKAHAN Kabahagi Ako sa Pag-unlad ng Aking Lalawigan at Rehiyon

Karapatan, Tungkulin at Pananagutan sa Sariling Lalawigan at Rehiyon

Kagalingang pansibiko

Karapatang Panlipunan

Karapatang Pantao

Naipamamalas ng mag-aaral ang pang-unawa at pagpapahalaga sa kagalingang pansibiko tulad ng pagtupad ng sariling tungkulin na siyang kaakibat na pananagutan sa pagtamasa ng mga karapatan bilang kasapi ng kanyang malawak na pamayanan

Ang mag-aaral ay napapakita ng aktibong pakikilahok sa gawaing pansibiko bilang pagtupad ng sariling tungkulin na siyang kaakibat na pananagutan sa pagtamasa ng mga karapatan bilang kasapi ng kanyang malawak na pamayanan

1. Natatalakay ang mga gawaing pansibiko ng bawat isa bilang kabahagi ng lalawigan at rehiyon.

2. Nahihinuha ang epekto ng kagalingang pansibiko

sa pag-unlad ng sariling lalawigan at rehiyon. 2.1 Naibibigay ang kahulugan ng kagalingang

pansibiko (civic efficacy) 2.2 Natatalakay ang mga gawaing nagpapakita ng

kagalingan pansibiko ng isang kabahagi ng rehiyon.

3. Naipaliliwanag ang sariling karapatan, tungkulin at

pananagutan sa sariling lalawigan at rehiyon ayon sa batas 3.1 Natutukoy ang mga karapatang tinatamasa o

dapat matamasa ng mga miyembro o kasapi ng pamayanan.

3.2 Nakikilala ang mga tungkuling kaakibat ng bawat karapatang tinatamasa ng mga miyembro ng pamayanan.

4. Nahihinuha na ang bawat karapatan ay may

katumbas na tungkulin

5. Naipaliliwanag ang pananagutan ng bawat kasapi sa pangangasiwa at pangagalaga ng pinagkukunang yaman ng lalawigan at rehiyon.




5.1 Nahihinuha ang mga sanhi at bunga ng pagkasira ng mga pinagkukunang yaman at mga posibleng dahilan ng tao sa pagsira ng mga ito.

5.2 Nakapagbibigay ng mungkahing paraan ng pangangalaga sa kapaligiran at likas na yaman ng kinabibilangang lalawigan at rehiyon.

5.3 Naipakikita ang pakikilahok sa mga program at proyekto ng pamahalaan



ARALING PANLIPUNAN V

PAGBUO NG PILIPINO BILANG ISANG NASYON

Nilalaman

Pangunahing Kaisipan ng Unit

Pamantayang Pangnilalaman

Pamantayan sa Pagganap

Pamantayan sa Pagkatuto

UNANG MARKAHAN

A. Ang Kinalalagyan ng Aking Bansang Pilipinas

Batayang heograpiya

absolute na lokasyon gamit ang mapa at globo o Prime meridian,

International Date Line, Equator, North and South Poles, Tropics of Cancer and Capricorn at Arctic and Antarctic Circles

o likhang guhit

relatibong lokasyon

klima at panahon

Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa at kaalaman sa kasanayang pangheograpiya upang mapahahalagahan ang pagkabuo ng lipunan/ pamayanang Pilipino

Naka gagamit ang mga mag-aaral ng kaalaman sa kasanayang pangheograpikal sa kritikal na pagsusuri ng mahalagang problema o isyu sa pagkabuo ng lipunan/pamayanang Pilipino

1. Natutukoy ang kinalalagyan ng Pilipinas sa mundo sa globo at mapa batay sa absolute location nito (longitude at latitude)

2. Nailalarawan ang relatibong lokasyon (relative location) ng Pilipinas batay sa karatig bansa na nakapaligid dito gamit ang pangunahin at pangalawang direksyon at iba pang kasanayang pangheograpiya

3. Nailalarawan ang Pilipinas bilang bahagi ng kontinente ng Asya at Timog Silangang Asya

4. Natatalunton ang mga hangganan at lawak ng teritoryo ng Pilipinas gamit ang globo at mapa

5. Naiuugnay ang klima at panahon sa lokasyon ng bansa sa

mundo

6. Naipapaliwanag ang katangian ng Pilipinas bilang bansang maritime o insular

B. Ang Pinagmulan Aking Lahi

Teorya ng pagkabuo ng Pilipinas

Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa at pagsusuri sa mga teorya ng pinagmulan ng kapuluan ng Pilipinas, lahing Pilipino at pagusbong ng kabihasnang Pilipino

Nakapag-papahayag ang mga mag-aaral nang pansariling paninindigan sa pinakatanggap na teorya ng pinagmulan at pagkabuo ng kapuluan ng Pilipinas, lahing Pilipino at

7. Naipaliliwanag ang mga teorya sa pagkakabuo ng kapuluan at pinagmulan ng Pilipinas: Teoryang Bulkanismo at Continental Shelf

8. Nakapaghihinuha ng pinakatanggap na teorya sa pinagmulan ng kapuluan ng Pilipinas batay sa mga ebidensiya

a. Naipapaliwanag ang kahulugan at pagkakaiba ng mga primaryang sanggunian at



Nilalaman





batay sa mga ebidensya gamit ang ibat ibang sangunian

pagusbong ng kabihasnang Pilipino batay sa mga ebidensiya gamit ang ibat ibang sangunian

sekondaryang sanggunian upang ipaliwanag ang ibat ibang teorya ng pagbuo ng kapuluan

b. Natutukoy ang mga uri ng primaryang sanggunian at sekondaryang sanggunian upang ipaliwanag ang mga nasabing teorya

c. Nakatataya ng impormasyon sa pamamagitan ng pagkilala sa pagkiling (bias) o punto de bista ng may-akda ng sanggunian

9. Natatalakay ang mga teorya tungkol sa pinagmulan ng mga unang tao sa Pilipinas

10. Nakabubuo ng pansariling paninindigan sa pinakapanipaniwalang teorya sa pinagmulan ng lahing Pilipino batay sa mga ebidensiya gamit ang ibat ibang sangunian

IKALAWANG MARKAHAN

A. Pagkilala sa mga Sinaunang Pilipino ayon sa primaryang sangunian

Panahanan

Paghahanapbuhay at Kalakalan

Pamumuhay at teknolohiya

Kultura

Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa at paghahambing sa pagkabuo ng kabihasnan ng mga Sinaunang Pilipino hanggang sa Panahon ng Kolonyalismong Espanyol at ang impluwensya sa kasalukuyang

Nakapagpapahayag ng pagmamalaki sa mayamang kultura ng mga Sinaunang Pilipino gamit ang ebidensya ng primaryang sangunian

1. Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di pagkakasundo sa mga primaryang sanggunian ukol sa mga sinaunang Pilipino 1.1.1 Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba

at posibleng magkasalungat na paliwanag ng ilang pangyayari ng mga primaryang sanggunian ukol sa mga sinaunang Pilipino

2. Nasusuri ang impluwensiya ng heograpiya ng Pilipinas sa pagkabuo ng panahanan ng mga sinaunang Pilipino

3. Nasusuri ang paraan ng pagmamay-ari ng lupa ng mga unang Pilipino



Nilalaman





panahon ayon sa primaryang sangunian

4. Nasusuri ang uri ng pamumuhay at teknolohiyang ginamit ng mga sinaunang Pilipino ayon sa bangang manununggul, sipi ng salaysay ng mga prayle at iba pang primaryang sanggunian

5. Nakabubuo ng konklusyon tungkol sa paraan ng paghahanap-buhay ng mga sinaunang Pilipino mula sa mga impormasyon at datos ng mga primaryang sanggunian

6. Napapahalagahan ang mayamang kultura ng mga sinaunang Pilipino

6.1 Natatalakay ang mga paraan ng pagsasalin ng kultura

sa pamamagitan ng pagkukwento, panitikan, musika at

iba pang sining

6.2 Nasusuri ang paniniwala ng mga Pilipino sa

pagpapahalaga sa kalikasan bilang konsepto ng

Paganismo

6.3 Natatalakay ang pagyakap ng Islam bungsod ng

pakikipagugnayan sa mga dayuhan

Pagtataluntun ng daan ng pangangalakal noong

sinaunang panahon

B. Mga Pagbabago sa Panahon ng Kolonyalismo

Panahanan

Paghahanapbuhay at Kalakalan

Pamumuhay at teknolohiya

Kultura

Opinion at katotohanan sa kolonyalismo ayon sa primaryang sangunian tulad

7. Nasusuri ang pagbabago ng panahanan, uri ng pamumuhay at teknolohiya ng mga sinaunang Pilipino sa panahon ng kolonyalismo

Nasusuri ang mga datos tungkol sa reduccion, tributo at sapilitang pagtatatrabaho forced labor) ayon sa sipi ng prayle at iba pang primaryang sanggunian

8. Nasusuri ang pagbabago sa kultura ng mga Pilipino sa

Panahon ng Espanyol

Naipaliliwanag ang inpluwensya ng kulturang Espanyol



Nilalaman





ng sa sipi ng salaysay ni Antonio Pigafetta, sipi ng salaysay ng prayle at/o ng iba

sa kulturang Pilipino

Natatalakay ang bahaging ginagampanan ng

Kristianismo sa kultura at tradisyon ng mga Pilipino

Nasusuri ang ginawang pag-aangkop ng mga Pilipino

sa kulturang ipinakilala ng Espanyol

9. Natutukoy ang opinyon at katotohanan sa ilang pangyayari

sa panahon ng kolonyalismong Espanyol tulad ng

paglalakabay ng mga Espanyol sa Pilipinas at pagtatag ng

kolonya ayon sa mga primaryang sanggunian

9.1 Natataya ang historical na kahalagahan ng mga tao,

grupo, pangyayari, proseso at institusyon sa panahon

ng kolonyalismong Espanyol sa bansa

9.2 Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at

posibleng magkasalungat na paliwanang ng mga

panyayari sa pagpapatupad ng ilang kolonyal na

patakaraan

IKATLONG MARKAHAN

A. Ang Pagtanaw sa Kalagayan

ng Lipunan ng Sinaunang

Pilipino

Pamamahala

- pamahalaang Barangay - pamahalaang Sultanato

Antas ng Katayuan ng mga

Pilipino

Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa at napaghahambing ang kalagayang panlipunan at pamamahala ng mga Sinaunang Pilipino at ang pamamahala ng mga Espanyol sa Panahon ng

Nakapagpapahayag ang mga mag-aaral ng sariling pananaw tungkol sa epekto ng pamamahalang kolonyal sa lipunan ng mga Pilipino

1. Nailalarawan ang uri ng pamahalaan ng sinaunang Pilipino 2. Natataya ang kontribusyon ng sistema ng pamamahala ng

mga Pilipino sa pagkabuo at pag-unlad ng sinaunang kabihasnan

3. Naipaliliwanag ang bahaging ginampanan ng mga babae sa sinaunang lipunan bilang pagpapahalaga ng mga unang Pilipino sa mga kababaihan

4. Nasusuri ang uri ng edukasyon ng mga sinaunang Pilipino



Nilalaman





Uri ng edukasyon Kolonyalismo.

B. Ang Pagtanaw sa Pamamahala

ng mga Espanyol sa Panahon

ng Kolonyalismo

Pamamahala

- Pamahalaang sentral - Pamahalaang local - Tungkulin ng mga

opisyales

Antas ng Katayuan ng mga

Pilipino

Uri ng edukasyon

Estratehiya ng Pananakop

o Paggamit ng Krus

o Paggamit ng

Espada

5. Nasusuri ang uri ng pamamahala noong Panahon ng Kolonyalismo

6. Napaghahambing ang mga antas ng katayuan ng mga Pilipino sa lipunan sa Panahon ng Kolonyalismo

7. Nababakas ang pagbabago ng pamamahala ng mga Sinaunang Pilipino sa ng mga Espanyol sa Panahon ng Kolonyalismo

8. Nagkapagbibigay ng sariling pananaw tungkol sa naging epekto ng kolonyalismo sa uri ng edukasyon ng mga Pilipino

9. Nasusuri ang mga estratehiya ng mga Espanyol sa pananakop sa bansang Pilipinas

10. Nasusuri ang mga pagbabagong pampulitika, pang-ekonomiya, panlipunan at kultural na ipinatupad ng mga Espanyol

IKAAPAT NA MARKAHAN

Kabahagi Ako sa Pagbuo ng Aking

Bansa Bilang Isang Nasyon

Pag-usbong ng

Kamalayang Pambansa

Mga panimulang ideya ng progreso ayon sa sinulat ni Sinibaldo de Mas, Padre Jose Burgos (tungkol sa

Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa sa bahaging ginampanan ng kolonyalismong Espanyol sa pag-usbong ng kamalayang pambansa at pagkabuo ng Pilipinas bilang isang

Nakapagpapahayag ng pagmamalaki sa pagpupunyagi ng mga makabayang Pilipino sa gitna ng kolonyalismong Espanyol at sa mahalagang papel na ginagampanan nito sa pag-usbong ng kamalayang pambansa

1. Natatalakay ang sanhi at bunga ng mga rebelyon at iba

pang reaksiyon ng mga Pilipino sa kolonyalismo batay sa

ipinapahayag ng mga primaryang sanggunian

2. Natatalakay ang papel ng kolonisasyon at kristiyanisasyon

at epekto nito sa pag-usbong ng kamalayang pambansa at

pagbuo ng Pilipinas bilang isang nasyon

3. Nasusuri ang mga paraang ginawa ng mga makabayang

Pilipino sa pagkakamit ng kalayaan

a. Natutukoy at nasusuri ang patterns at trends sa



Nilalaman





sekularisasyon ng mga parokya), Gregorio Sanciano (El Progreso de Filipinas)

Mga Kilusan para sa

Kalayaan

- Kilusang Propaganda - Asosaciong Hispano-

Filipina - La Solidaridad - La Liga Filipina

Rebolusyon at Pagkakaisa

- Katipunan - Sigaw sa Pugadlawin - Kumbensiyong Tejeros - Pagpatay kay Bonifacio - Kasunduan sa Biak-na-

Bato - Pamahalaang

Rebolusyonaryo - Deklarasyon ng

Kalayaan sa Kawit, Cavite

- Kongreso at Saligang-Batas ng Malolos

- Pagtatatag ng Republika ng Malolos

nasyon

at pagkabuo ng Pilipinas bilang isang nasyon

pamamagitan ng timeline ang ibat-ibang pagtutol ng

mga Pilipino sa kolonyalismo

b. Natataya ang historikal na perspektibo sa naging

paglaban ng mga Pilipino sa pang-aabuso ayon sa

salaysay ng prayle at ulat na opisyal.

4. Nahihinuha ang impluwensya ng Kilusang Propaganda at

iba pang progresibong kaisipan tulad ng mga sulat ni

Sinibaldo de Mas sa paggising sa damdaming makabayan

ng mga Pilipino

a. Napaghahambing ang impormasyon mula sa mga

magkakaugnay na primaryang sanggunian at

nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di-

pagkakasundo ukol sa adhikain at kahalagahan ng

Kilusang Propaganda mula sa sipi ng mga sinulat ng

mga Propandista at artikulo mula sa La Solidaridad

5. Nababalangkas ang pagkakaisa ng mga Pilipino sa mga

mahahalagang pangyayari sa Rebolusyong Pilipino ng

1896 tungo sa pagbubuo ng Pilipinas bilang isang nasyon

ayon sa mga datos at impormasyon sa mga primaryang

sanggunian

a. Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at

posibleng magkasalungat na paliwanag sa panimulang

ideya ng progreso ng mga Pilipino batay sa

paghahambing sa sipi ng mga sinulat nina Sinibaldo

de Mas, Padre Jose Burgos (tungkol sa sekularisasyon

ng mga parokya), Gregorio Sanciano (El Progreso de



Nilalaman





Filipinas)

6. Napag-uugnay-ugnay ang mahahalagang pangyayaring

naganap noong Panahon ng Kilusang Propaganda

hanggang Deklarasyon ng Kalayaan ng Pilipinas gamit ang

Time-Line

a. Nakikilala ang historikal na perspektibo ng mga

mayakda ng mga primaryang sanggunian na tungkol

sa kilusang Propaganda tulad ng mga painting nina

Juan Luna at Resurreccion Hidalgo, mga sulat ni Jose

Rizal, Dasalan at Toksohan ni Marcelo del Pilar, sipi

ng mga artikulo ni Rizal sa La Solidaridad at iba pa.

7. Natataya ang partisipasyon ng ibat-ibang rehiyon, sektor

(katutubo at kababaihan)

8. Nakapagbibigay-katuwiran sa mga naging epekto ng

pakikipaglaban ng mga makabayang Pilipino sa pagkamit

ng kalayaaan na tinatamasa ng mga mamamayan sa

kasalukuyang panahon

9. Naipapahayag ang saloobin sa kahalagahan ng pagganap

ng sariling tungkulin sa pagsulong ng kamalayang

pambansa at pagkabuo ng Pilipinas bilang isang nasyon



ARALING PANLIPUNAN VI

Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies

UNANG MARKAHAN

C. Ang Kinalalagyan ng Bansang Pilipinas sa Mundo

Batayang heograpiya

absolute at relatibong lokasyon gamit ang mapa at globo o iskala at pananda o sukat at layo

klima at panahon o epekto ng paghiling ng axis ng

mundo habang umiikot sa araw

o pagkakaiba-iba ayon sa lokasyon sa mundo

Naipamamalas ng mga mag-aaral ang pag-unawa sa globalisasyon bilang konseptong heograpikal upang mapahalagahan ang sariling pagkabansa gamit ang globo,mapa at iba pang kasanayang pangheograpiya

Nakagagamit ang mga mag-aaral ng kaalaman sa kasanayang pangheograpikal sa pagpapanukala ng mga solusyon sa pangunahing isyung globalisasyong kinasasangkutan ng Pilipinas bilang kabahagi ng mundo

3. Naipakikita ang kasanayan sa paggamit ng globo at mapa sa pagtukoy sa kinalalagyan ng sariling bansa at ng iba pang bansa

4. Napahahalagahan ang kaugnayan ng lokasyon at iba pang salik na pangheograpiya sa klima ng isang lugar

5. Naipaliliwanag ang epekto ng pag-ikot ng mundo sa kanyang axis

6. Natatalakay ang mga dahilan ng pagkakaiba ng panahon at klima sa ibat ibang bahagi ng mundo

D. Katangiang Heograpikal ng Pilipinas

Pisikal na katangian

bilang bansang tropical

bilang bansang nasa ring of fire Teritoryo ng Pilipinas

batay sa mapang politikal

batay sa kasaysayan

Naipamamalas ng mag-aaral ang pang-unawa sa konseptong pagkabansa na nagmula sa mga hamon ng kolonyalismo at globalisasyon bunga ng katangiang heograpikal nito

Nakakalahok ang mga mag-aaral sa pangangalaga at likas kayang pagunlad (sustainable development) ng sariling bansa sa gitna ng mga hamon ng kolonyalismo at globalisasyon bunga ng katangiang heograpikal nito

7. Nailalarawan ang pangkalahatang katangiang heograpiya ng Pilipinas

8. Nagagamit ang grid sa globo at mapang politikal sa pagpapaliwanag ng pagbabago ng hangganan at lawak ng teritoryo ng Pilipinas batay sa kasaysayan

Natatalunton ang hangganan at lawak ng teritoryong sakop ng Pilipinas gamit ang mapang pisikal batay sa kasaysayan

9. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng lokasyon ng

Pilipinas sa ekonomiya at politika ng Asya at mundo



IKALAWANG MARKAHAN

Ang Mga Kwento ng Kasarinlan ng Aking Bansa Rebolusyong Pilipino ng 1896

Ang Deklarasyon ng Kalayaan sa Kawit

Ang Lupang Hinirang Ang Pambansang Bandila Ang Pambansang Bayani Ang Republika ng Malolos Ang Saligang Batas ng Malolos Ang Simbahang Iglesia Filipina

Independiente Pagpupunyagi sa Panahon ng Kolonyalismong Amerikano

Pagbabago ng patakaran ng kalakal, transportasyon, sistema ng edukasyon

Pagsisimula ng Alitan

Battle of Manila Bay at Mock Battle of Manila

Negosasyon at Pagpapatibay ng Kasunduan sa Paris

Pagpapahayag ng Benevolent Assimilation Proclamation

Ang Pagsisimula ng digmaang Pilipino-Amerikano sa Kalye Sociego at Kalye Silencio

Pakikidigma sa mga Amerikano

Ang pakikibaka para sa kalayaan ng mga naghaharing uri at mga pangkaraniwang mamamayan

Ang Digmaang Pilipino-Amerikano sa ibat ibang

Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa at paghahambing sa pagkabuo ng kamalayang kultural ng sariling pagkakakilanlan bilang isang malayang nasyon at estado ayon sa primarya at sekondaryang sanggunian.

Nakapagpapahayag ang mga mag-aaral ng may pagmamalaki sa mayamang kulturang Pilipino sa pamamagitan ng pangangalaga at pagsusulong kamalayang kultural ng sariling pagkakakilanlan bilang isang malayang nasyon at estado

1. Natatalakay ang mga ambag ng Rebolusyong Pilipino ng 1896 sa pagbubuo ng Pilipinas bilang isang bansa 1.1.1 Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod

ng impormasyon sa sariling salita ng mga pangunahing katotohanan at ideya tungkol sa Katipunan sa konteksto ng pakikibaka ng mga Pilipino sa kolonyalismong Espanyol mula sa pagsusuri sa mga primaryang sanggunian tulad ng sipi ng Dapat Mabatid ng mga Tagalog ni Andres Bonifacio, ang kanyang tula, Pag-ibig sa Tinubuang Lupa, Kartilya ni Emilio Jacinto

2. Nasusuri ang mga hugpungang pangyayari (conjunctures) sa pamamagitan ng timeline ang mga mahahalagang pangyayari sa pakikibaka ng mga Pilipino para makamit ang kalayaan at kasarinlan laban sa kolonyalismong Espanyol

3. Natataya sa pamamagitan ng pagsusuri ng mga akda, panitikan at iba pang ipinapahayag ng mga primaryang sanggunian ang mga pangunahing ambag sa ating pagkabansa ng Rebolusyong 1896

Naipapahayag ang damdamin ng pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng Katipunan sa pagsibol ng kamalayang Pilipino ayon sa mensahe ng ilang primaryang sanggunian tulad ng Dapat Mabatid ng mga Tagalog at Pag-ibig sa Tinubuang Lupa ni Andres Bonifacio, at Kartilya ni Emilio Jacinto

Nakapagbubuod ng mga pangunahing katotohanan at ideya sa Rebolusyon laban sa Espanya ayon sa news clipping ng labanan San Juan del Monte, larawan ng mga bandila ng rebolusyon ayon sa sipi ng



bahagi ng bansa

Ang pakikilahok ng mga kababaihan at iba pang sector

Mga Natatanging Pilipinong nakipaglaban para sa kalayaan

Emilio Aguinaldo

Gregorio del Pilar

Miguel Malvar

Iba pang bayaning Pilipino Pakikibaka para sa kalayaan sa Pananakop ng Hapon

o Fall of Bataan o Fall of Corregidor o Death March o Pagbabalangkas

Pagpapatibay ng Saligang o Batas ng 1943 o USAFFE, HukBaLaHap at

iba pang kilusang Gerilya o Makapili at Kempetai

salaysay nina Bonifacio at Aguinaldo at kasunduang Biyak-na-Bato

4. Naipaliliwanag ang motibo ng pananakop ng Amerikano sa bansa sa panahon ng paglawak ng kanyang polical empire

5. Nailalarawan ang mga pagbabago sa panahon ng kolonyalismong Amerikano

6. Nailalarawan ang pagsisimula ng alitan ng mga Amerikano at Pilipino

7. Natatalakay ang mga mahahalagang pangyayari sa pakikibaka ng mga Pilipino sa panahon ng Digmaang Pilipino-Amerikano

Nasusuri ang mga pagkaka-ugnay-ugnay ng

ng sari-saring datos ng Digmaang Pilipino-

Amerikano ayon sa deklarasyon ng

kasarinlan sa Kawit, probisyon ng

Konstitusyong Malolos, ayon sa sipi ng El

Verdadero Decalogo ni Apolinario Mabini,

karikaturang pampulitika sa magasin sa

E.U., proklamasyon ng Benevolent

Assimilation larawan ng digmaan, mapa ng

labanan, news clipping

8. Nakapagsusuri ng mga awit, panitikan at iba pang dokumento sa panahon ng Digmaang Pilipino-Amerikano

9. Naipaliliwanag ang motibo ng pananakop ng

Hapon sa bansa

10. Nasusuri ang pakikibaka ng mga Pilipino para



sa kalayaan sa pananakop ng mga Hapon

11. Naipaliliwanag ang Mga Patakaran at Batas Pang-ekonomiya gaya ng War Economy at Economy of Survival at ang mga resulta nito.

12. Nakapagsusuri ng mga awit, panitikan at iba pang dokumento sa panahon ng Japan

13. Nahihinuha ang implikasyon ng kawalan ng

pagkakaisa sa himagsikan at pagbubuo ng Pilipinas bilang isang bansa

14. Nakapagbibigay-katuwiran sa pagpupursige ng mga makabayang Pilipino upang makamit ang sariling pagkakakilanlan bilang isang malayang nasyon at estado

IKATLONG MARKAHAN

Ang Pagtanaw sa Lipunan at Pamamahala ng mga Dayuhang Mananakop

Pamamahala ng Kolonyalismong Amerikano o Patakarang Pasipikasyon at

Kooptasyon o Sistema at Balangkas ng

Pamahalaang Kolonyal o Mga Patakaran at Batas na may

kinalaman sa Pagsasarili

Philippine Organic Act of 1902 (Batas Pilipinas ng 1902)

Philippine Autonomy Act of 1916 (Batas Jones)

Philippine Independence Act of 1934 (Batas Tydings-Mc Duffie)

Naipamamalas ng mag-aaral ang mapanuring pag-unawa sa pagpupunyagi ng mga Pilipino na makamtan ang kalayaan sa ilalim ng kolonyalismong Amerikano at Hapon tungo

Documents

K12 - A.P - Jan 23, 2013 up