Hiper Gençler Parlak Zekalar Kulübü

Kimya

www.hiperzeka.com

E: bilgi@hiperzeka.com

Konu Özetli

VideoDestekli

Akll TahtaUyumlu

QRKod Çözümlü

SORUBANKASI

10.

O K U L A Y A R D I M C I

S I N A V A H A Z I R L I K

YENiNESiL SORULAR

İ Ç E R İ RS

Kimya10.

OK

UL

A Y

AR

DIM

CI

Konu ÖzetliSO

RU

BANK

ASI

Kapak Tasarımıhiperzeka - Grafik & Tasarım

Alt Başlık10. SINIF HAZIRLIK

Baskıya Hazırlıkhiperzeka - Dizgi Birimi

YazarBülent KARSLI

ISBN Numarası978-605-039-004-9

© Bu kitabın her türlü hakkı uzmankariyer Ltd. Şti.’ne aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası Hükümleri gereğince alıntı yapılamaz, fotokopi yöntemi ile çoğaltılamaz, resim, şekil, şema,

grafik, vb. ler yayın evinin izni olmadan kopya edilemez.

E: bilgi@uzmankariyer.comW: www.hiperzeka.com

/ hiperzeka / hiperzeka / hiperzeka

Basım Yeri - Telefonu

A: Turan Çiğdem Cad. No: 5 Ostim/ANKARAT: (312) 231 12 89F: (312) 231 41 99G: (554) 898 03 01

ÖNSÖZ

Değerli Öğrenciler;

İdeallerinize ulaşmak için sürdürmeniz gereken uzun bir eğitim hayatı

sizi beklemektedir. Bu zorlu yolculukta eğitimin bütün aşamalarında siz değerli

öğrencilerimize rehber olmayı ilke edinenKonuÖzetli SoruBankası ile yanınızda

olmayıkendimizeborçbildik.

KonuÖzetliSoruBankasıTalimTerbiyeKurulununyenimüfredatıveMEB'in

kazanımlariçinayırdığıderssaatleridikkatealınarakhazırlanmıştır.Busorubankası

derseolan ilginizi ve tamkonsantrasyonunuzusağlayaraksizleri öğrenmeyehazır

hâlegetirecektir.

DersleridahazevklihâlegetirmeyiamaçlayanKonuÖzetliSoruBankamızda;

•Sadebirdilleişlenenkonuanlatımı

•Serbestkürsü

•Çözümlüörneksorular

•KavramadanGeçmeTestleri

•IsınmaTestleri

•EforTestleri

•PerformansTestleri

bulunmaktadır.

AkıllıtahtalarauygunolarakhazırlananKonuÖzetliSoruBankasıkonuylailgili

aklımdakalsınikonları,etkinliksayfaları,videovegörsellerdenoluşanzenginiçeriksiz

değerliöğrencilerimizinetkinöğrenmesinebüyükkatkısağlamayıamaçlamaktadır.

Bizler Hiperzeka Yayınları olarak sizlerden aldığımız gelecek ışığı ile

aydınlatacağınızbuyoldasizeyardımcıolmayıkendimizesözverdik.

Başarıilekalın

HiperzekaYayınKurulu

Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Çatma, kurban olayım, çehrene ey nazlı hilâl!Kahraman ırkıma bir gül; ne bu şiddet, bu celal?Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl...Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklal.

Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım,Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım.Kükremiş sel gibiyim; bendimi çiğner, aşarım,Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.

Garb’ın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar,Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddım var.Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,“Medeniyet’’ dediğin tek dişi kalmış canavar?

Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma sakın,Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın.Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın,Kim bilir, belki yarın belki yarından da yakın.

Bastığın yerleri “toprak’’ diyerek geçme, tanı,Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır, atanı,Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?Şüheda fışkıracak, toprağı sıksan şühedaCanı, cananı, bütün varımı alsın da Hüda,Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.

Ruhumun senden, İlahî şudur ancak emeli:Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli.Bu ezanlar, ki şehadetleri dinin temeli,Ebedî, yurdumun üstünde benim inlemeli.

O zaman vecd ile bin secde eder, varsa taşım,Her cerihamdan, İlâhî boşanıp kanlı yaşım,Fışkırır ruh-ı mücerred gibi yerden naaşım,O zaman yükselerek arşa değer, belki, başım.

Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl.Hakkıdır, hür yaşamış bayrağımın hürriyet;

Hakkıdır, Hakk’a tapan milletimin istiklal.

Mehmet Akİf ERSOY

İSTİKLâL MARŞI

Ey Türk Gençliği!

Birincivazifen,Türkistiklâlini,TürkCumhuriyetini,ilelebet,muhafazavemüdafaaetmektir.

Mevcudiyetininveistikbalininyegânetemelibudur.Butemel,senin,enkıymetli hazinendir. İstikbaldedahi, seni buhazinedenmahrumetmek iste-yecek,dahilîveharicîbedhahlarınolacaktır.Birgün, İstiklâlveCumhuriyetimüdafaamecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağınvaziyetinimkânveşerâitinidüşünmeyeceksin!Buimkânveşerâit,çoknâmü-saitbirmahiyettetezahüredebilir.İstiklâlveCumhuriyetinekastedecekdüş-manlar,bütündünyadaemsaligörülmemişbirgalibiyetinmümessiliolabilirler.Cebrenvehileileazizvatanın,bütünkalelerizaptedilmiş,bütüntersanelerinegirilmiş,bütünordularıdağıtılmışvememleketinherköşesibilfiilişgaledilmişolabilir.Bütünbuşerâittendahaelîmvedahavahimolmaküzere,memleketindahilinde, iktidarasahipolanlargafletvedalâletvehattâhıyanet içindebu-lunabilirler.Hattâbu iktidarsahiplerişahsîmenfaatlerini,müstevlilerinsiyasiemelleriyletevhitedebilirler.Millet,fakrüzaruretiçindeharapvebîtapdüşmüşolabilir.

Ey Türk istikbalinin evlâdı!

İşte,buahvalveşerâitiçindedahi,vazifen;TürkİstiklâlveCumhuriye-tinikurtarmaktır!Muhtaçolduğunkudret,damarlarındakiasilkandamevcuttur!

10. Sınıf Konu Özetli Soru Bankası6

İÇİNDEKİLER

ÜNİTE 1: KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR

Bölüm 1: KİMYANIN TEMEL KANUNLARI .................................................................................................................................... 11 a. Kütlenin Korunumu Kanunu ..................................................................................................................................................................................... 11 b. Sabit Oranlar Kanunu ......................................................................................................................................................................................................... 13 c. Katlı Oranlar Kanunu ............................................................................................................................................................................................................ 15 Kavramadan Geçme - 1 ...........................................................................................................................................................................................................19 Kavramadan Geçme - 2 ...........................................................................................................................................................................................................21

Bölüm 2: MOL KAVRAMI .................................................................................................................................................................................. 23 a. Bağıl Atom Kütlesi ....................................................................................................................................................................................................................23 b. Elementlerde ve Bileşiklerde Mol Kütlesi .................................................................................................................................................23 c. İzotopların Mol Kütlesi .........................................................................................................................................................................................................24 d. Mol Hesaplamaları ...................................................................................................................................................................................................................25 Kavramadan Geçme - 3 .............................................................................................................................................................................................................33 Kavramadan Geçme - 4 .............................................................................................................................................................................................................35

Bölüm 3: KİMYASAL TEPKİMELER VE DENKLEMLER ................................................................................................... 37 Tepkime Türleri .....................................................................................................................................................................................................................................38 a. Yanma Tepkimeleri ..................................................................................................................................................................................................................38 b. Sentez (Oluşum) Tepkimeleri ....................................................................................................................................................................................39 c. Analiz Tepkimeleri .....................................................................................................................................................................................................................39 d. Asit - Baz Tepkimeleri ..........................................................................................................................................................................................................40 e. Çözünme - Çökelme Tepkimeleri .........................................................................................................................................................................41 Kavramadan Geçme - 5 .............................................................................................................................................................................................................43 Kavramadan Geçme - 6 .............................................................................................................................................................................................................45

Bölüm 4: KİMYASAL TEPKİMELERDE HESAPLAMALAR ............................................................................................ 47 a. Basit Kimyasal Hesaplamalar ..................................................................................................................................................................................47 b. Kimyasal Tepkimelerde Sınırlayıcı Bileşen Hesaplamaları ..............................................................................................50 c. Kimyasal Tepkimelerde Yüzde Verim Hesaplamaları ..............................................................................................................52 Kavramadan Geçme - 7 .............................................................................................................................................................................................................55 Kavramadan Geçme - 8 .............................................................................................................................................................................................................57 Isınma Testi..................................................................................................................................................................................................................................................59 Efor Testi - 1 ...............................................................................................................................................................................................................................................61 Efor Testi - 2 ...............................................................................................................................................................................................................................................63 Performans Testi - 1 .......................................................................................................................................................................................................................65 Performans Testi - 2 .......................................................................................................................................................................................................................67

10. Sınıf Konu Özetli Soru Bankası 7

ÜNİTE 2: KARIŞIMLAR

Bölüm 1: KARIŞIMLARIN SINIFLANDIRILMASI ...................................................................................................................... 71 1. Homojen Karışımlar ................................................................................................................................................................................................................71 2. Heterojen Karışımlar ..............................................................................................................................................................................................................71 a. Emülsiyon ...............................................................................................................................................................................................................................................72 b. Süspansiyon.........................................................................................................................................................................................................................................72 c. Aeresol.........................................................................................................................................................................................................................................................72 d. Kolloit ...........................................................................................................................................................................................................................................................72 3. Çözünme Olayı ................................................................................................................................................................................................................................74 Kavramadan Geçme - 1 .............................................................................................................................................................................................................77 Kavramadan Geçme - 2 .............................................................................................................................................................................................................79

Bölüm 2: ÇÖZELTİLERDE DERİŞİM ...................................................................................................................................................... 81 1. Yüzde Derişim ...................................................................................................................................................................................................................................82 a. Kütlece Yüzde Derişim ..........................................................................................................................................................................................................82 b. Hacimce Yüzde Derişim ......................................................................................................................................................................................................85 2. Milyonda bir kısım (ppm) ...................................................................................................................................................................................................86 3. Koligatif Özellikler.......................................................................................................................................................................................................................86 a. Kaynama Noktası Yükselmesi ....................................................................................................................................................................................86 b. Donma Noktası Alçalması ...............................................................................................................................................................................................87 Kavramadan Geçme - 3 .............................................................................................................................................................................................................89 Kavramadan Geçme - 4 .............................................................................................................................................................................................................91

Bölüm 3: KARIŞIMLARIN AYRILMASI................................................................................................................................................. 93 1. Mıknatısla Ayırma Yöntemi ............................................................................................................................................................................................93 2. Tanecik Boyutu Farkıyla Ayırma Yöntemleri .........................................................................................................................................93 3. Yoğunluk Farkıyla Ayırma Yöntemleri ............................................................................................................................................................94 4. Erime Noktası Farkıyla Ayırma Yöntemi .....................................................................................................................................................95 5. Kaynama Noktası Farkıyla Ayırma Yöntemleri ..................................................................................................................................95 6. Çözünürlük Farkıyla Ayırma Yöntemleri ......................................................................................................................................................95 Kavramadan Geçme - 5 .............................................................................................................................................................................................................97 Kavramadan Geçme - 6 .............................................................................................................................................................................................................99 Isınma Testi..............................................................................................................................................................................................................................................101 Efor Testi - 1 ...........................................................................................................................................................................................................................................103 Efor Testi - 2 ...........................................................................................................................................................................................................................................105 Performans Testi - 1 ...................................................................................................................................................................................................................107 Performans Testi - 2 ...................................................................................................................................................................................................................109

ÜNİTE 3: ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR

Bölüm 1: ASİTLER VE BAZLAR ................................................................................................................................................................. 113 1. Asit ve Bazların Genel Özellikleri .......................................................................................................................................................................113 2. İndikatörler .......................................................................................................................................................................................................................................116 3. pH Kavramı ......................................................................................................................................................................................................................................118 4. Asit ve Bazların Sulu Çözeltileri ...........................................................................................................................................................................120 Kavramadan Geçme - 1 .........................................................................................................................................................................................................123 Kavramadan Geçme - 2 .........................................................................................................................................................................................................125

İÇİNDEKİLER

Bölüm 2: ASİT VE BAZLARIN TEPKİMELERİ ............................................................................................................................. 127 1. Asit–Baz Tepkimeleri ..........................................................................................................................................................................................................127 2. Asitlerin Metallerle Tepkimeleri ..........................................................................................................................................................................131 3. Bazların Metallerle Tepkimeleri ..........................................................................................................................................................................132 Kavramadan Geçme - 3 .........................................................................................................................................................................................................134 Kavramadan Geçme - 4 .........................................................................................................................................................................................................136

Bölüm 3: HAYATIMIZDA ASİT VE BAZLAR ................................................................................................................................... 138 1. Asit ve Bazların Fayda ve Zararları ................................................................................................................................................................139 2. Asit Yağmurları ...........................................................................................................................................................................................................................140 3. Asit ve Bazlarla Çalışırken Alınması Gereken Sağlık ve Güvenlik Önlemleri ........................................142 4. Asit ve Bazların Ambalajlarında Güvenlik Uyarıları ...............................................................................................................144 Kavramadan Geçme - 5 .........................................................................................................................................................................................................146

Bölüm 4: TUZLAR ...................................................................................................................................................................................................... 148 Isınma Testi..............................................................................................................................................................................................................................................151 Efor Testi - 1 ...........................................................................................................................................................................................................................................153 Efor Testi - 2 ...........................................................................................................................................................................................................................................155 Performans Testi - 1 ...................................................................................................................................................................................................................157 Performans Testi - 2 ...................................................................................................................................................................................................................159

ÜNİTE 4: KİMYA HER YERDE

Bölüm 1: YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI .......................................................................................................... 163 1. Temizlik Maddeleri .................................................................................................................................................................................................................163 a. Sabun ve Deterjanlar ........................................................................................................................................................................................................163 b. Kişisel Temizlik Ürünleri .................................................................................................................................................................................................166 c. Hijyen Amacıyla Kullanılan Temizlik Maddeleri .............................................................................................................................167 2. Polimerler .........................................................................................................................................................................................................................................168 a. Polimerlerin Kullanım Alanları ............................................................................................................................................................................171 b. Polimer, Kağıt, Cam ve Metal Malzemelerin Geri Dönüşümünün Ülke Ekonomisine Katkısı ............................................................................................................................................................................................173 3. Kozmetikler .....................................................................................................................................................................................................................................174 4. İlaçlar ........................................................................................................................................................................................................................................................177 Kavramadan Geçme - 1 .......................................................................................................................................................................................................180 Kavramadan Geçme - 2 .......................................................................................................................................................................................................182

Bölüm 2: GIDALAR ................................................................................................................................................................................................... 184 1. Hazır Gıdalar ...................................................................................................................................................................................................................................184 2. Yenilebilir Yağlar .......................................................................................................................................................................................................................187 Kavramadan Geçme - 3 .......................................................................................................................................................................................................193 Isınma Testi..............................................................................................................................................................................................................................................195 Efor Testi - 1 ...........................................................................................................................................................................................................................................197 Efor Testi - 2 ...........................................................................................................................................................................................................................................199 Performans Testi - 1 ...................................................................................................................................................................................................................201 Performans Testi - 2 ...................................................................................................................................................................................................................203

Cevap Anahtarı ............................................................................................................................................................................................................ 205

İÇİNDEKİLER

KİMYANIN TEMELKANUNLARI VE

KİMYASALHESAPLAMALAR

Bölüm 1:Kimyanın Temel Kanunları

Bölüm 2:Mol Kavramı

Bölüm 3:Kimyasal Tepkimeler ve Denklemler

Bölüm 4:Kimyasal Tepkimelerde Hesaplamalar

1.ÜNİTE

1. ÜNİTE

KAZANIM VE AÇIKLAMALARI

10.1. KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR

Ünite AçıklamasıAnahtar kavramlar: analiz (ayrışma) tepkimesi, asit-baz tepkimesi, çözünme-çökelme tepkimesi, kanun, kimyasal tepkime, mol, sentez (oluşum) tepkimesi, sınırlayıcı bileşen, tepkime denklemleri, yanma tepkimesi, yüzde verim.

Kazanım ve Açıklamaları10.1.1. Kimyanın Temel Kanunları 10.1.1.1. Kimyanın temel kanunlarını açıklar. Kütlenin korunumu, sabit oranlar ve katlı oranlar kanunları ile ilgili hesaplamalar yapılır.

10.1.2. Mol Kavramı 10.1.2.1. Mol kavramını açıklar. a. Mol kavramının tarihsel süreç içerisindeki değişimi üzerinde durulur. b. Bağıl atom kütlesi tanımlanır. c. İzotop kavramı ve bazı elementlerin mol kütlelerinin tam sayı çıkmayışının nedeni örnekler-

le açıklanır. ç. Mol hesaplamaları yapılır.

10.1.3. Kimyasal Tepkimeler ve Denklemler 10.1.3.1. Kimyasal tepkimeleri açıklar. a. Kimyasal tepkime denklemlerinin denkleştirilmesi sağlanır. Redoks tepkimelerine girilmez. b. Yanma, sentez (oluşum), analiz (ayrışma), asit-baz, çözünme-çökelme tepkimeleri örnekler-

le açıklanır.

10.1.4. Kimyasal Tepkimelerde Hesaplamalar 10.1.4.1. Kütle, mol sayısı, molekül sayısı, atom sayısı ve gazlar için normal şartlarda hacim kavramla-

rını birbirleriyle ilişkilendirerek hesaplamalar yapar. a. Sınırlayıcı bileşen hesapları üzerinde durulur. b. Tepkime denklemleri temelinde % verim hesapları yapılır.

KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR

10. Sınıf Konu Özetli Soru Bankası 11

BÖLÜM 1: KİMYANIN TEMEL KANUNLARIKimyanın en önemli özelliklerinden biri ölçmeye dayalı olmasıdır. Deneysel sonuçların ölçülmesi ve yorumlanması kimyanın temel

kanunlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kimyanın temel kanunları üç kısma ayrılır.

Kütlenin Korunumu Kanunu Sabit Oranlar Kanunu Katlı Oranlar Kanunu

Kimyanın Temel Kanunları

A. KÜTLENİN KORUNUMU KANUNU

Kütlenin korunumu kanunu Antoine Laurent de Lavoisier tarafından ortaya konmuştur. Lavosier, bir miktar kalay ve hava bulunan cam balonun ağzını kapatarak tartmıştır. Daha sonra kabı ısıtmış ve kalayın beyaz bir toza (SnO) dönüştüğünü görmüştür. Son durumda kabı yeniden tartmış ve kütlenin değişmediğini bulmuştur. Lavoiser yaptığı benzer deneyler sonucunda kütlenin korunumu kanununu ifade etmiştir.

Bir tepkimede tepkimeye giren maddelerin kütleleri toplamı oluşan ürünlerin kütleleri toplamına eşittir. Bu kanuna kütlenin korunumu kanunu denir.

Lavoisier

Örnek - 1 Çözüm

CaC2(k) +2H2O(g) √ Ca(OH)2(soda) + C2H2(g)

12,8 gram CaC2 katısı ile 7,2 gram H2O yukarıda verilen tepkime denklemine göre tamamen tepkimeye giriyor. Tepkime sonucunda 5,2 gram C2H2 gazı oluştuğuna göre elde edilen Ca(OH)2’nin kütlesi kaç gramdır?

A) 13,8 B) 14,8 C) 15,2 D) 15,8 E) 16,8

CaC2(k) + 2H2O(g) √ Ca(OH)2(suda) + C2H2(g)

12,8 gram 7,2 gram ?(x) 5,2 gram

kütlenin korunumu kanununa göre;

12,8 + 7,2 = x + 5,2 ise x = 14,8 gram Ca(OH)2 dir.

CEVAP: B

KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR

10. Sınıf Konu Özetli Soru Bankası12

Örnek - 2

/Al O Al O2 3 2k g k2 2 3$+^ ^ ^h h h

Yukarıda tepkime denklemi verilen reaksiyon sabit hacimli bir kapta gerçekleşiyor.

Buna göre tepkimeyle ilgili çizilen;

Zaman

Katı kütlesi

II

Gaz kütlesi

ZamanI

Al’nin kütlesi

ZamanIV

Toplam kütle

ZamanIII

grafiklerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve IV D) I ve IV E) I, II ve III

Çözüm

Tepkime denklemi incelendiğinde gaz kütlesinin zamanla azaldığı, katı kütlesinin ise arttığı görülür. Kimyasal tepkimede toplam kütle her zaman korunur. Al'nin kütlesi zamanla azalır

CEVAP: E

Serbest Kürsü