11

ES

EN

YAY

INLA

RI

KİMYA BİLİMİ 1. ÜNİTE

Sayfa 11 soru 1

Eski çağlarda insanlar radyoaktif maddelerin var-lığından habersizdi. Bu nedenle bu tür maddelerin kanser tedavisinde kullanılacağını bilemezlerdi.

(Cevap D)

Sayfa 11 soru 2

Simya teorik bir temele dayalı değildir

(Cevap B)

Sayfa 11 soru 3

Simyanın hedefi ölümsüzlük iksirini elde et-mek, zengin olmak, metalleri altına çevirmek ve hastalıklardan korunmak için ilaç yapmaktır. Bilim adamı yetiştirmek simyanın hedeflerinden değildir.

(Cevap E)

Sayfa 11 soru 4

Elektroliz, maddeleri elektrik enerjisi yardımıyla ayırma işlemidir. Bildiğimiz anlamdaki elektriğin bu amaçla kullanımı 19. yüzyıl başlarında olmuş-tur.

Bu durumda elektroliz modern çağ buluşların-dandır.

(Cevap C)

Sayfa 15 soru 5

Element tanımlarından her biri karşısındaki dö-neme aittir.

(Cevap E)

Sayfa 15 soru 6

Aristo ’ya göre hava, toprak, su ve ateş elementtir.

(Cevap B)

Sayfa 15 soru 7 Modern anlayışa göre her elementin kendine ait

bir proton sayısı vardır. (III yanlış)

Antik ve rönesans dönemi için verilen element tanımları doğrudur. (I ve II doğru)

(Cevap C)

Sayfa 20 soru 8

Sodyum iyonu Na+, nitrat iyonu ise NO–3 dir.

Sodyumnitrat bileşiği NaNO3 tür.

(Cevap B)

Sayfa 20 soru 9

Magnezyum iyonu Mg2+, sülfat iyonu ise SO2–4 dir.

Magnezyum sülfat bileşiği MgSO4 tür.

(Cevap C)

9. SINIF KİMYA KONU ÖZETLİ SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ

2

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 20 soru 10

Kalsiyum iyonu Ca2+, hidroksit iyonu OH- dir. Kalsiyum hidroksit bileşiği

Ca 2+ OH – Ca(OH)2 dir.

(Cevap D)

Sayfa 20 soru 11

K elementi potasyum, Cl elementi ise klor olarak adlandırılır.

KCl bileşiği potosyumklorür olarak okunur.

(Cevap B)

Sayfa 20 soru 12

Mg elementi Magnezyum, O elementi ise oksijen (oksit) olarak adlandırılır. MgO bileşiği magnez-yumoksit olarak okunur.

(Cevap E)

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM 2. ÜNİTE

Sayfa 52 soru 1

Kütlenin korunumu kanununa göre tepkimeye

girenlerin kütleleri toplamı çıkanların kütleleri

toplamına eşittir.

Buna göre,

Ca + O2 → CaO

20g xg 28g

20 + x = 28 x = 8g O2

(Cevap B)

Sayfa 52 soru 2

D seçeneğinde, kütlenin korunumu gereğince

32g kükürt ile 48g oksijenden 80g kükürttrioksit

oluşur. Burada ise 100g kükürttrioksit verilmiştir.

(Cevap D)

Sayfa 52 soru 3

125 kg kireçtaşından (56 + 44) 100 kg oluşursa

100kg kireçtaşından x oluşur

x = %80

(Cevap E)

33

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 54 soru 4

Grafikte 4g Y eklendiğinde 11g XY bileşiği

oluşuyor. Bu durumda 7g X ile 4g Y tepkimeye

girmiştir.

6g Y kullanıldığında bunun 4 gramı kullanılır 2

gramı ise artar.

XY bileşiğinde YX oranı

47 tür.

(Cevap E)

Sayfa 54 soru 5

mm

21S

SO2

= dir.

2 g SO2 de 1 g S vardır.

100 g SO2 de x

x = % 50

(Cevap C)

Sayfa 54 soru 6

Her bir seçenekteki bileşik kütlesinden X in

kütlesini çıkararak Y nin kütlesini bulup, bu

kütleyi bileşiğin kütlesine oranlayalım.

I. bileşik: 23 – 7 = 16gY 16/23

II. bileşik: 22 – 14 = 8gY 8/22

III. bileşik: 54 – 14 = 40gY 40/54

IV. bileşik: 60 – 28 = 32gY 32/60

V. bileşik: 76 – 28 = 48gY 48/76

Bu oranlardan en büyük olan C seçeneğindeki III.

bileşiktir.

(Cevap C)

Sayfa 54 soru 7

25 g bileşikte 9 g X vardır.

100 g bileşikte ?

? = % 36

(Cevap C)

Sayfa 57 soru 8

Her üç bileşik içinde eşit miktarda X alınır ve Y

kütleleri oranlanır.

I. XY2 XY3 Y lerin oranı 2/3 tür.

II. X2Y X2Y3 Y lerin oranı 1/3 tür.

III. 2.XY X2Y3 Y lerin oranı 2/3 tür.

(X2Y2) (Cevap E)

Sayfa 57 soru 9

I. bileşikte mm

47

Y

X = tür.

II. bileşikte 60 – 28 = 32g Y vardır.

mm

3228

Y

X =

X miktarlarının eşit olması için I. bileşik 4 ile

çarpılır. ..

mm

4 47 4

1628

Y

X = = olur.

I. bileşikte mm

1628

Y

X =

II. bileşikte mm

3228

Y

X =

I. bileşikteki 4

mm

3216

21

Y

Y = = II.bileşikteki

(Cevap C)

4

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 57 soru 10

I. ve II. bileşikteki Y miktarlarını eşitleyelim.

I. bileşik 4.X2Y3

nXX

38

34=

II. bileşik 3.XnY4

2 olur.

(Cevap B)

Sayfa 58 soru 11

SO2 ve SO3 de eşit miktarda S alalım.

SO2 de mm

O

S = 16.4530

SO3 de mm

O

S = 30.m16

Oksijen atomlarının kütle oranı,

..

SOSO

dem3

23016 45

3

2 = ↓

36 dır.

(Cevap C)

Sayfa 58 soru 12

Grafikten I. ve II. bileşik için X ve Y kütlelerini

bulalım.

X Y Formül

I. bileşik 10 3 X2Y3

II. bileşik 10 6 ?

X kütlesi değişmediğinden II. bileşikte de X

aynıdır. II. bileşikteki Y I. bileşiktekinin 2 katı

olduğundan Y ninde 2 ile çarpımı alınır.

II. bileşik X2Y6 olur. Bu da XY3 şeklinde gösteri-

lebilir.

(Cevap A)

Sayfa 58 soru 13

Her iki bileşikteki X ve Y kütlelerini bulalım.

I. bileşikte: 9 – 7 = 2g Y, 7g X bulunur.

II. bileşikte: 20 – 6 = 14 g X, 6g Y bulunur.

Eşit miktarda X alalım.

I. bileşikte .mm

27

4142

Y

X = =

ll. bileşikte mm

614

614

Y

X = =

Y miktarları arasındaki oran 64

32= tür.

(Cevap B)

Sayfa 60 soru 14

Bütün öncüllerde verilen bilgiler Dalton atom

teorisi ile ilgilidir.

(Cevap E)

Sayfa 60 soru 15

Dalton ve Avogadro’nun suyun oluşumu ile ilgili

verdiği bilgiler tüm öncüllerde doğru verilmiştir.

(Cevap E)

55

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 62 soru 16

Elektrikçe nötr yapıdaki bir maddede pozitif ve

negatif yüklü tanecik eşit sayıda bulunur.

(Cevap D)

Sayfa 63 soru 17

Faraday’ın elektroliz deneyinde atomdan daha

küçük parçacıkların bulunmadığı ifadesi çıkarıla-

maz.

(Cevap C)

Sayfa 65 soru 18

X ve Y nin proton sayıları n dir.

(A eşit)

X in nötron sayısı 2n+1-n = n+1 dir.

Y nin nötron sayısı 2n+2–n = n+2 dir.

(B eşit değil)

X in nötron sayısı 2n+1–n = n+1 dir.

Z nin nötron sayısı (2n+2) – (n+1) = n+1 dir.

(C eşit)

Y ve Z nin kütle numaraları 2n+2 dir.

(D eşit)

Z nin proton sayısı n+1 dir.

Z nin nötron sayısı (2n+2) – (n+1) = n+1 dir.

(E eşit)

Sayfa 65 soru 19

X in atom numarası (proton sayısı) 32 dir.

Nötron sayısı proton sayısından 8 fazla olduğuna

göre nötron sayısı 40 dır. (I. doğru)

Nükleon sayısı (Kütle numarası) p + n dir. 32 + 40 = 72 dir. (II. doğru)

Proton + nötron + elektron sayısı toplamı (32 + 40 + 32 ) 104 tür. (III. doğru)

(Atom nötr olduğu için proton sayısı elektron

sayısına eşit olur.)

(Cevap E)

Sayfa 65 soru 20

n = 47 X2+ e = 30 ise p = 32 dir.

KN = p + n =32 + 47 = 69

7932X şeklinde gösterilir.

(Cevap B)

Sayfa 65 soru 21

X2–, Y2+ ve Z3+ iyonlarının elektron sayıları eşit

olduğuna göre atom numaraları (çekirdek yükleri)

Z>Y>X olur. Atom numarası en küçük olan X tir.

(I doğru)

Z3+ ve X2– nin elektron sayılarını 10 kabul edelim.

O zaman Z3+ çekirdek yükü 13, X2– nin ise 8 olur.

(II doğru)

X2– ve Y2+ nın elektron sayılarını 10 kabul edelim.

X2– nin proton sayısı 8, Y nin ise 12 olur. (III doğru)

(Cevap E)

6

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 66 soru 22

A) 9F– nin e sayısı = 9 + 1 = 10 dur.

B) NH4+ iyonunda e sayısı = 7 + 4 – 1 = 10

C) OH– iyonunda e sayısı = 8 + 1 + 1 = 10

D) CN– iyonunda e sayısı = 6 + 7 + 1 = 14

E) N3– iyonunda e sayısı = 7 + 3 = 10 olur.

(Cevap D)

Sayfa 66 soru 23

X in atom numarası 15, X3– iyonunun elektron

sayısı 18 olur.

Y3+ iyonunun elektron sayısı (18 – 8) 10 olur.

Y3+ iyonunun atom numarası 13 olur.

Y nin kütle numarası = p + n = 13 + 14 = 27 dir.

(Cevap D)

Sayfa 66 soru 24

Nötr atomlarda proton sayısı, elektron sayısına

eşit olur. Kütle numarasından nötron sayısını çı-

kararak X, Y ve Z için proton sayılarını bulalım.

X için p = 36–18 = 18

Y için p = 37–20 = 17

Z için p = 39–20 = 19

X elementinin proton ve elektron sayıları eşittir. X

nötrdür.

(Cevap A)

Sayfa 66 soru 25 CO3

2– iyonundaki

C ve O atomlarının proton sayılarının toplamını bulalım.

p = 6 + 3.8 = 30

İyon –2 yüklü olduğundan elektron sayısı proton sayısından 2 fazladır. Bu durumda e = 32 olur.

nötron sayıları toplamlarını bulalım.

126C için n = 12 – 6 = 6

168O için n =16 – 8 = 8

n = 6 + 3.8 = 30

(Cevap B)

Sayfa 68 soru 26

3717Cl– e = 18; n = 37 – 17 = 20; p =17

4020Ca2+ e = 18; n = 40 – 20 = 20; p = 20

Elektron sayıları eşittir. (Cevap A)

Nötron sayıları aynı, proton sayıları farklıdır. (Birbirinin izotonudurlar) (B doğru)

Birbirinin izotopu değildirler. (C yanlış)

Nötron sayıları toplamı 40 dir. (D doğru)

Elektron sayıları toplamı 36 dır.(E doğru)

(Cevap C)

77

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 68 soru 27 X in kütle numarası = 17+17 = 34

Elektron sayısı proton sayısından 1 fazla olduğu

için iyon yükü –1 dir.

Y nin nötron sayısı = 34 – 16 = 18

Y nin proton sayısı 16 iyon yükü –2 olduğu için

elektron sayısı = 18 dir.

Z nin proton sayısı = 37 – 20 = 17 dir.

Z nin İyon yükü –1 olduğu için elektron sayısı 18

dir.

T nin kütle numarası = 18 + 18 = 36 dır.

Z nin İyon yükü 0 olduğu için p = e = 18 dir.

Y ve T nin nötron sayıları 18 dir.

(Cevap D)

Sayfa 68 soru 28

X+ nın n = 23 – 11 = 12

Y3– ün e = 18 p =15 n = 30 – 15 = 15

Z, n = 24 – 12 = 12

Q2+ e = 18 p = 20 O halde n = 40 – 20 = 20

Bu durumda X+ ve Z nin nötron sayıları aynıdır.

(Cevap C)

Sayfa 69 soru 29 Proton sayıları aynı nötron sayıları farklı atomlar

birbirinin izotopudur.

Proton ve elektron sayıları farklı olan atom iyon

halinde bulunur.

(Cevap A)

Sayfa 69 soru 30 İzotop atomların kütle numaraları farklı proton

sayıları aynıdır. Mg atomunun proton sayısı

12 dir. İzotop atomlar nötr olduğunda elektron

sayıları da proton sayılarına eşit olur. Elektron

sayıları da 12 olur.

(Cevap E)

Sayfa 69 soru 31 Elementlerin atom numaraları (Z) ve kütle numa-

ralarını (A) ile gösterelim.

Argon: 4018Ar p=18; e=18; n=40–18 = 22

Potasyum: 4019K p=19; e=19; n=40–19 = 21

Kalsiyum: 4020Ca p=20; e=20; n=40–20 = 20

Nükleon sayısı (KN) = p + n = 40

Atom numaraları farklı kütle numaraları aynı olup

birbirinin izobarıdırlar.

(Cevap C)

Sayfa 75 soru 32 2. enerji düzeyine geçiş Balmer serisini temsil

eder.

(Cevap A)

8

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 75 soru 33 Bir enerji düzeyinden daha yüksek bir enerji dü-

zeyine geçişte dışardan enerji alınır(absorblanır)

(I ve II doğru)

3. enerji düzeyinden 1. enerji düzeyine geçişte

ise dışarıya enerji verilir. (lll. yanlış)

(Cevap D)

Sayfa 75 soru 34 a) Elektronun 1. enerji düzeyine dönüşü sı-

rasında oluşan spekturum çizgileri Lyman

serisinde yer alır. (x ve y)

b) n = 2 spekturum çizgileri Balmer serisinde

yer alır. (z ve r)

c) n = 3 spekturum çizgileri Paschen serisinde

yer alır. (t ve u)

d) n = 4 spekturum çizgileri Brackett serisinde

yer alır. (q)

Sayfa 77 soru 35 Triatlar kuralına göre her bir üçlünün ortasındaki

elementin atom kütlesi, özkütle, erime noktası...

gibi özellikleri diğer iki elementin nicelikleri topla-

mının yarısıdır.

x = , ,2

6 9 39 1+ ⇒ x = 23

0,695 = ,y20 86+ ⇒ y = 0,53

122,1 = , z2

180 5 + ⇒ z = 63,7

t = 2

1330 760+ ⇒ t = 1045

Sayfa 82 soru 36 Atomun katman elektron dağılımını yapalım.

10Ne : 2 ) 8 )

Neonun 2 katmanı olduğuna göre 2. periyottadır.

Son katmanda yani 2. katmanında 8 elektron

vardır. Grup numarası son katmandaki elektron

sayısına eşittir. O halde 8A grubundadır.

(Cevap C)

Sayfa 82 soru 37 12Mg : 2 ) 8 ) 2 )

3. periyot 2A grubunda bulunur.

(Cevap A)

Sayfa 83 soru 38 17Cl : 2 ) 8 ) 7 )

3. periyot 7A grubunda bulunur.

(Cevap B)

Sayfa 86 soru 39 Metallerin elektron verme eğilimi ametallere göre

daha fazladır. (I yanlış)

Ametallerin elektron alma eğilimi metallere göre

daha fazladır. (II doğru)

Metallerin değerlik katmanında ametallere göre

daha az elektron bulunur. (III yanlış)

(Cevap B)

99

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 86 soru 40 Katman elektron dizilişi 2 ) 8 ) 7 ) şeklinde

olan element 3. periyot 7A grubunda bulunur.

7A grubunda bulunan elementler ametal olup,

moleküler yapıdadır. 7A grubunda bulunan bir

elementin değerlik elektron sayısıda 7 dir.

(Cevap E)

Sayfa 86 soru 41 Elementlerin katman elektron dizilişlerini yapa-

lım.

8X: 2 ) 6 )

11Y: 2 ) 8 ) 1 )

16Z: 2 ) 8 ) 6 )

X ve Z nin en dış katmandaki elektron sayıları

(6) eşit olduğundan değerlik elektron sayıları da

eşittir. (I doğru)

X ametal, Y metaldir. Dolayısıyla ametalin elekt-

ron alma eğilimi metalden fazladır. (II doğru)

Aynı gruptaki elementlerin (X ve Z) elektron

alma eğilimleri aynı olamaz. (III yanlış)

(Cevap C)

Sayfa 87 soru 42 9F: 2 ) 7 ) 2. periyot 7A grubu

11Na: 2 ) 8 ) 1 ) 3. periyot 1A grubu

17Cl: 2 ) 8 ) 7 ) 3. periyot 7A grubu

F ve Cl aynı grupta bulunur. (I doğru)

Na ve Cl aynı periyotta bulunur. (II doğru)

F ve Cl atomları ametal, Na metaldir. (III doğru)

(Cevap E)

Sayfa 87 soru 43 X elementi 3. periyodun 7. elementi olduğuna

göre, katman elektron dizilişi

17X : 2 ) 8 ) 7 ) şeklindedir.

Y elementi 4. periyodun 2. elementi olduğuna

göre, katman elektron dizilişi

20Y : 2 ) 8 ) 8 ) 2 ) şeklindedir.

X elementi 7A grubunda olup, halojendir. (I doğru)

Y elementi 2A grubunda olup, toprak alkali

metaldir. (II yanlış)

Y metal, X ise ametaldir ve elekton alış-verişi ile

iyonik bileşik oluşturur. (III yanlış)

(Cevap A)

Sayfa 87 soru 44 19K : 2 ) 8 ) 8 ) 1 )

19K elementi 1A grubunda, alkali metaldir.

(Cevap E)

Sayfa 87 soru 45 IUPAC’a göre 18. grupta bulunan elementler

8A grubunda olup soygazdırlar. Atomik halde

bulunurlar. (I yanlış)

Soygazlar bileşik oluşturmaya yatkın değildirler.

(II doğru)

Metallerin yüzeyi parlaktır. (III yanlış)

(Cevap B)

10

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 91 soru 46 Periyodik cetvelde aynı periyotta soldan sağa

gidildikçe atom yarıçapı küçülür.

7N: 2 ) 5 ) 2. periyot 5 A grubu

8O: 2 ) 6 ) 2. periyot 6A grubu

9F: 2 ) 7 ) 2. periyot 7A grubu

Atom yarıçapları: N > O > F dir.

(Cevap B)

Sayfa 91 soru 47 Periyodik cetvelde aynı grupta yukarıdan aşağıya

doğru gidildikçe atom yarıçapı büyür. Aynı peri-

yotta sağdan sola doğru gididikçe atom yarıçapı

büyür.

11Na: 2 ) 8 ) 1 ) 3. periyot 1A grubu

16S: 2 ) 8 ) 6 ) 3. periyot 6A grubu

17Cl: 2 ) 8 ) 7 ) 3. periyot 7A grubu

19K: 2 ) 8 ) 8 ) 1 ) 4. periyot 1A grubu

Atom yarıçapları: K > Na > S > Cl dir.

(Cevap C)

Sayfa 91 soru 48 5B: 2 ) 3 ) 2. periyot 3A grubu

6C: 2 ) 4 ) 2. periyot 4A grubu

13Al: 2 ) 8 ) 3 ) 3. periyot 3A grubu

Atom yarıçapları: Al > B > C dir.

(Cevap D)

Sayfa 93 soru 49 Periyodik cetvelde aynı periyotta soldan sağa

doğru gididikçe elementlerin 1. iyonlaşma enerji-

leri artar.

13X: 2 ) 8 ) 3 ) 3. periyot 3A grubu

15Y: 2 ) 8 ) 5 ) 3. periyot 5A grubu

17Z: 2 ) 8 ) 7 ) 3. periyot 7A grubu

1. iyonlaşma enerjileri: X < Y < Z dir.

(Cevap A)

Sayfa 93 soru 50 Periyodik cetvelde aynı grupta yukarıdan aşa-

ğıya doğru gidildikçe elementlerin 1. iyonlaşma

enerjileri azalır.

4X: 2 ) 2 ) 2. periyot 2A grubu

12Y: 2 ) 8 ) 2 ) 3. periyot 2A grubu

20Z: 2) 8 ) 8 ) 2 ) 4. periyot 2A grubu

1. iyonlaşma enerjileri; Z < Y < X tir.

(Cevap B)

Sayfa 93 soru 51 11X: 2 ) 8 ) 1 ) 3. periyot 1A grubu

16Y: 2 ) 8 ) 6 ) 3. periyot 6A grubu

17Z: 2 ) 8 ) 7 ) 3. periyot 7A grubu

1. iyonlaşma enerjileri: X < Y < Z dir.

(Cevap A)

Sayfa 93 soru 52 11Na: 2 ) 8 ) 1 ) 3. periyot 1A grubu

14Si: 2 ) 8 ) 4 ) 3. periyot 4A grubu

19K: 2 ) 8 ) 8 ) 1 ) 4. periyot 1A grubu

1. iyonlaşma enerjileri: Si > Na > K dır.

(Cevap D)

Sayfa 94 soru 53 Periyodik sistemin aynı grubunda yukarıdan

aşağıya doğru gidildikçe elementlerin elektron

ilgisi azalır.

17X: 2 ) 8 ) 7 ) 3. periyot 7A grubu

Y nin atom numarası Z den büyük olduğu için Y

nin periyot numarası Z den küçük X ten büyüktür.

X, Y ve Z periyodik sistemde aşağıdaki gibi

bulunur.

7A 17X

35Y Elektron ilgileri: X > Y > Z dir.

53Z

(Cevap D)

1111

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 95 soru 54 Periyodik sistemin aynı grubunda yukarıdan

aşağıya doğru gidildikçe elementlerin elektrone-

gatifliği azalır.

9X: 2 ) 7 ) 2. periyot 7A grubu

17Y: 2 ) 8 ) 7 ) 3. periyot 7A grubu

Elektronegatiflikleri: X > Y dir.

Sayfa 95 soru 55 Periyodik sistemin aynı periyodunda soldan sağa

doğru gidildikçe elementlerin elektronegatiflikleri

artar.

14X: 2 ) 8 ) 4 ) 3. periyot 4A grubu

15Y: 2 ) 8 ) 5 ) 3. periyot 5A grubu

16Z: 2 ) 8 ) 6 ) 3. periyot 6A grubu

Elektronegatiflikleri: X < Y < Z dir.

(Cevap C)

Sayfa 97 soru 56 Periyodik sistemde bir grupta yukarıdan aşağıya

gidildikçe elementlerin metalik özelliği artar.

4Be: 2 ) 2 ) 2. periyot 2A grubu

12Mg: 2 ) 8 ) 2 ) 3. periyot 2A grubu

20Ca: 2 ) 8 ) 8 ) 2 ) 4. periyot 2A grubu

Metalik özellik: Be < Mg < Ca Metalik özelliği en

fazla olan element Ca dır.

Sayfa 97 soru 57 Periyodik sistemde bir periyotta soldan sağa doğru

gidildikçe elementlerin ametalik özelliği artar.

6C: 2 ) 4 ) 2. periyot 4A grubu

7N: 2 ) 5 ) 2. periyot 5A grubu

9F: 2 ) 7 ) 2. periyot 7A grubu

Ametal özellik: C < N < F dir.

Ametalik özelliği en fazla olan element F dir.

KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER3. ÜNİTE

Sayfa 150 soru 1 a) x, y ve z atomları bir arada tutan etkileşim

türü olduğu için kimyasal bağdır.

k, l ve m ise moleküller arasındaki etkileşim

türü olduğu için fiziksel bağdır.

b) Etkileşim enerjisi büyük olan bağın sağlamlığı

en fazladır. Bu durumda x > y > z dir.

c) Etkileşim enerjisi büyük olan bağın bağ

sağlamlığı dolayısıyla kaynama sıcaklığı da

fazla olur.

Bu durumda kaynama sıcaklıkları:

HI > HBr > HCI olur.

Sayfa 153 soru 2 Önce her iki elementin türünü ve yükseltgenme

basamağını bulalım.

11Na: 2 ) 8 ) 1 ) 1A grubu, metal ve yükselt-

genme basamağı +1 dir. Na+ olur.

9F: 2 ) 7 ) 7A grubu, ametal ve yükseltgenme

basamağı –1 dir. F- olur. Bu iki iyonu çaprazlaya-

rak bileşiğin formülünü bulalım.

Na + F – ⇒ NaF olur.

Elementlerden biri metal diğeri ametal olduğu için

aradaki bağ iyoniktir.

Sayfa 153 soru 3 12Mg: 2 ) 8 ) 2 ) 2A grubu, metal ve yük-

seltgenme basamağı +2 dir. Mg2+ olur.

7N: 2 ) 5 ) 5A grubu, ametal ve yükseltgenme

basamağı –3 dür. N3- olur.

Mg 2+ N 3– ⇒ Mg3N2 olur.

Elementlerden biri metal diğeri ametal olduğu için

aradaki bağ iyoniktir.

12

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 153 soru 4 20X: 2 ) 8 ) 8 ) 2 ) 2A grubunda olup metaldir.

9Y: 2 ) 7 ) 7A grubunda olup ametaldir.

Metallerin elektron verme eğilimi ametalden

büyüktür. (I doğru)

Ametallerin elektronegatifliği metallerden daha

büyüktür. (II doğru)

Metal ile ametal atomları arasında iyonik bağ

oluşur. (III doğru)

(Cevap E)

Sayfa 153 soru 5 Atom numarası 8 olan elementin türünü bulalım.

8X: 2 ) 6 ) 6A grubunda olup ametaldir.

Ametal ile metal iyonik bağlı bileşik oluşturur.

Ametal ile ametal ise kovalent bağlı bileşik

oluşturur.

A) 2 ) 1 ) 1A grubunda, metal

B) 2 ) 5 ) 5A grubunda, ametal

C) 2 ) 8 ) 2 ) 2A grubunda, metal

D) 2 ) 8 ) 3 ) 3A grubunda, metal

E) 2 ) 8 ) 8 ) 1 ) 1A grubunda, metal

(Cevap B)

Sayfa 155 soru 6 15P elementinin katman elektron dizilimini göste-

relim.

15P: 2 ) 8 ) 5 )

Son katmandaki elektron sayısı (5) Lewis sembo-

lünde atomun etrafına koyacağımız elektronları

(her nokta bir elektron) gösterir.

P•• ••• şeklinde olur.

(Cevap D)

Sayfa 155 soru 7 20Ca: 2 ) 8 ) 8 ) 2 ) son katmandaki elektron sayı-

sını atomun etrafına noktalar şeklinde koyacağız. Ca• • şeklinde olur.

(Cevap B)

Sayfa 156 soru 8 7N: 2 ) 5 ) son katmandaki elektron sayısı 5

dir. Ancak -3 yüklü iyon haline gelince elektron

sayısı 8 olur. Bu durumda N3- iyonunun Lewis

sembolünde atomun etrafında toplam 8 elektron

(nokta) bulunur.

• •N• •

••••3–

şeklinde olur.

(Cevap E)

Sayfa 156 soru 9 12Mg: 2 ) 8 ) 2 ) son katmanda 2 elektron bulunur.

Ancak +2 yüklü olabilmesi için bu elektronları

vermesi gerekir. Bu durumda Mg nin etrafında

elektron kalmaz. Mg2+ şeklinde olur.

(Cevap A)

Sayfa 156 soru 10 3Li: 2 ) 1 ) Li elementi 1A grubunda metal olup

bileşik oluştururken son katmandaki 1 elektronu-

nu vererek +1 yüklü iyon olur. Dolayısıyla Li nin

etrafında elektron kalmaz. Li+ şeklinde olur.

(Cevap A)

1313

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 156 soru 11 16S: 2 ) 8 ) 6 ) 6A grubunda, ametaldir.

20Ca: 2 ) 8 ) 8 ) 2 ) 2A grubunda metaldir.

Ca bileşik oluştururken son katmandaki 2 elektro-

nunu vererek +2 yüklü iyon haline geçer.

S, Ca ile bileşik oluştururken Ca dan gelen 2

elektronu alarak (–2 yüklü iyon haline geçer) son

katmandaki elektron sayısını 8 e tamamlar. Bu

durumda S2– iyonunda toplam 8 elektron bulunur. ••S••

••••2–şeklinde olur.

(Cevap D)

Sayfa 163 soru 12 Hidrojen atomunun katman elektron dizilimini ve

Lewis yapısını yazalım.

1H: 1) H•

2 tane H atomu 1 er elektronlarını ortaklaşa

kullanarak H2 molekülünü oluşturur.

H• + •H → H••H

(Cevap B)

Sayfa 164 soru 13 17Cl elementinin katman elektron dizilimini ve

Lewis yapısını yazalım.

17Cl: 2 ) 8 ) 7 ) Cl•••••••

2 tane Cl atomu 1 er tane tek elektronlarını

ortaklaşa kullanarak Cl2 molekülünü oluşturur.

••Cl••• Cl+ Cl Cl••

• ••••

•••• •• ••

••

••

••

••

(Cevap A)

Sayfa 164 soru 14 7N atomunun katman elektron elektron dizilimini

ve Lewis yapısını yazalım.

7N: 2 ) 5 ) ••N•

••

2 tane N atomu 3 er tane olan tek elektronlarını

ortaklaşa kullanarak N2 molekülünü oluşturur.

N2 molekülünde her iki atomun 3 er elektronu

kullanılarak bağ oluşur. İki elektron bir bağ

oluşturduğuna göre N atomları arasında 3 bağ

bulunur.

N•• ••• + N•• N•• N••••

•••••••

(Cevap D)

Sayfa 165 soru 15 1H : 1) H•

8O: 2 ) 6 ) •••O•• •

2 tane H atomu 1 er elektronunu O atomunun 2

tane olan tek elektronları ile ortaklaşa kullanarak

bağ yapar.

•••O•• •H• + + • H O••••

HH

••••

(Cevap B)

Sayfa 165 soru 16 1H: 1) H•

7N: 2 ) 5 ) N••••

•

3 tane H atomu 1 er elektronunu N atomunun 3

tane olan tek elektronları ile ortaklaşa kullanarak

bağ yapar.

3H

••+ N• • •

•••

H N HH••

•• ••

(Cevap E)

14

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 165 soru 17 1H: 1) H• Ametal

6C: 2 ) 4 ) •

• C ••

Ametal

4 tane H atomu 1 er elektronunu C atomunun 4

tane olan tek elektronları ile ortaklaşa kullanarak

bağ yapar.

•4H

••+ C• • •

•H C H

H••

•• ••

H

Farklı ametal atomları arasında (C – H) polar

kovalent bağ oluşur. (I doğru)

Elektronların tamamı ortaklaşa kullanılmıştır.

(II yanlış)

Lewis yapısı yukarıda verilmiştir. (III doğru)

(Cevap D)

Sayfa 165 soru 18

1H: 1 ) H•

6C: 2 ) 4 ) •

• C ••

4 tane H atomu 2 tanesi 1 C atomuna diğer 2

taneside diğer C atomuna birer elektronlarını kul-

lanarak bağlanır. Her bir C atomunun kalan 2 şer

elektronlarıda kendi aralarında ortak kullanılarak

ikili bağ yapar.

•2H + C• • • H C H

H••

•• ••••+ C••• + 2H• ••C••

H••

(Cevap A)

Sayfa 170 soru 19 11Na: 2 ) 8 ) 1 ) 3. periyot, 1A grubunda olup

metaldir.

19K: 2 ) 8 ) 8 ) 1 ) 4. periyot, 1A grubunda olup

metaldir.

Aynı grupta yukarıdan aşağıya gidildikçe metalik

bağın kuvveti azalır. Metalik bağın kuvveti azal-

dıkça metallerin erime noktasıda azalır. Na > K

olur.

Sayfa 170 soru 20 Mg ve Al atomlarının periyot, grup, değerlik

elektron sayısı ve türlerini bulalım. 12Mg: 2 ) 8 ) 2 ) 3. periyot, 2A grubu, değerlik

elektron sayısı 2 ve metaldir. 13Al: 2 ) 8 3 ) 3. periyot, 3A grubu, değerlik

elektron sayısı 3 ve metaldir. Al atomları, metalik bağ oluştururken her bir

Al atomu, elektron denizine 3 elektron sağlar ve geriye kalan Al3+ iyonu elektron denizindeki elektronlarla bağ oluşturur.

Mg atomları, metalik bağ oluştururken her bir Mg atomu, elektron denizine 2 elektron sağlar ve geriye kalan Mg2+ iyonu elektron denizindeki elektronlarla bağ oluşturur. Al atomları Mg atom-larına göre daha fazla elektron sağladığı için daha fazla metalik bağ oluşturur. Ayrıca Al3+ ün yükü Mg2+ nin yükünden daha büyük olduğu için elektron denizindeki elektronları daha sıkı çeker. Bu nedenle Al nin erime noktası Mg nin erime noktasından daha büyüktür. (Al > Mg)

Sayfa 170 soru 21 12Mg: 2 ) 8 ) 2 ) 3. periyot, 2A grubunda

olup metaldir. 20Ca: 2 ) 8 ) 8 ) 2 ) 4. periyot, 2A grubunda

olup metaldir. Aynı A grubunda yukarıdan aşağıya inildikçe

metalik bağın kuvveti dolayısıyla erime noktası azalır.

Mg > Ca olur.

Sayfa 171 soru 22 Metal atomları ile ametal atomları arasında iyonik

bağ oluşur. (I yanlış) Metalik bağın kuvveti arttıkça metalin erime

noktası da artar. (II doğru) Metal atomunun atom yarıçapı arttıkça metalik

bağın kuvveti azalır. (III yanlış) (Cevap B)

1515

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 171 soru 23 X in atom yarıçapı, Y den küçük olduğu için

metalik bağ kuvveti daha fazladır. (I doğru) Z nin atom yarıçapı X ten küçük olduğu için

metalik bağ kuvveti daha fazladır. (II doğru) T nin atom yarıçapı Y den küçük olduğu için

metalik bağ kuvveti fazladır. Dolayısıyla erime sıcaklığıda yüksektir. (III doğru)

(Cevap E)

Sayfa 177 soru 24 10Ne: 2 ) 8 ) 2. periyot, 8A grubunda olup

soygazdır. 18Ar: 2 ) 8 ) 8 ) 3. periyot, 8A grubunda olup

soygazdır. Ar deki elektron sayısı Ne den büyük olduğu

için London kuvvetleride büyük olur. Dolayısıyla kaynama sıcaklıkları büyük olur:

Ar > Ne olur.

Sayfa 177 soru 25 Elektron sayısı fazla olan S8 molekülünde Lon-

don kuvvetleride fazla olur. Dolayısıyla kaynama sıcaklığıda büyük olur. S8 > O2 olur.

Sayfa 178 soru 26 Elektron sayısı fazla olan SiH4 deki London kuv-

vetleri CH4 ten daha güçlüdür. London kuvvetleri güçlü olan SiH4 ün kaynama sıcaklığı da büyük olur. SiH4 > CH4 olur.

Sayfa 178 soru 27 Elektron sayısı ve molekül kütlesi büyüdükçe

London kuvvetleri de artar. Dolayısıyla kaynama sıcaklığı da artar. Elektron sayısı ve molekül kütlesi büyük olan moleküller.

CCI4 > CF4 > CH4 olur.

Sayfa 178 soru 28 İzomer bileşiklerde, dallanma arttıkça London

kuvvetleri azalır. Dolayısıyla da kaynama sıcak-

lıkları da azalır. Dallanmanın en fazla olduğu

bileşik Z, az olan Y ve X te dallanma yoktur.

Kaynama sıcaklıkları X > Y > Z dir.

Sayfa 178 soru 29 Dallanma arttıkça London kuvvetleri dolayısıyla

kaynama sıcaklıkları azalır. X > Y > Z dir.

Sayfa 179 soru 30 Verilen ifadelerin tümü doğrudur.

(Cevap E)

16

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 179 soru 31 Apolar moleküllerde London kuvvetleri bulunur.

(I doğru)

GeH4 ün elektron sayısı ve molekül kütlesi CH4

den daha büyük olduğu için London Kuvvetleri

dolayısıyla kaynama sıcaklığı daha büyüktür.

(II yanlış)

Elektron sayısı fazla olan molekülde London

kuvvetleri büyük olduğundan kaynama sıcaklığı

da büyüktür. (III doğru)

(Cevap D)

Sayfa 179 soru 32 Apolar moleküllerde London kuvvetleri etkindir.

C6H6 apolar moleküldür.

(Cevap A)

Sayfa 182 soru 33 NH3 molekülünde molekülleri arasında hidrojen

bağı bulunur. Dolayısıyla kaynama sıcaklığı en

büyük olur. AsH3 deki elektron sayısı ve molekül

büyüklüğü PH3 den daha büyük olduğu için

London kuvvetleri dolayısıyla kaynama sıcaklığı

da daha büyük olur.

NH3 > AsH3 > PH3 olur.

Sayfa 182 soru 34 HF molekülleri arasında hidrojen bağı bulunur.

Dolayısıyla kaynama sıcaklığı en büyük olur.

Elektron sayısı ve molekül kütlesi en büyük ola-

nın London kuvvetleride büyük olur. Dolayısıyla

kaynama sıcaklığıda en büyük olacağından

HI > HBr > HCI olur. Kaynama sıcaklıkları

HF > HI > HBr > HCI olur.

Sayfa 182 soru 35

(H2O)

O H••• •

H

FH

(HF)

HN

H

H

(NH3)

••• •

• •••

Moleküllerin ortaklaşılmamış elektron çifti ve H sayı-

ları incelendiğinde H2O nun daha fazla hidrojen bağı

yapacağı görülür. Bu nedenle H2O nun kaynama nok-

tası en yüksektir. HF ve NH3 karşılaştırıldığında her

ikisinin yapacağı hidrojen bağ sayısının aynı olduğu

görülür. (Birinde H atom sayısı tek diğerinde ise ortak-

laşılmamış elektron sayısı tek) Ancak F nin elektro-

negatifliği N den fazla olduğu için HF de hidrojen bağ

kuvveti daha fazladır. O halde kayna ma nok ta ları

H2O > HF > NH3 tür.

(Cevap B)

Sayfa 183 soru 36

CH2 O

H

H

O CH2

CH2 O

H

H

O CH2

CH2 O

H

H

O CH2

→ Gliserin

CH2 O

H

H

O CH2

CH2 O

H

H

O CH2

→ Glikol

hidrojen ba¤lar›

Gliserindeki hidrojen bağ sayısı fazlalığı ve glise-rinin toplam elektron sayısı fazlalığı da London kuvvetlerinin daha baskın olmasına neden olur. Gliserinin kaynama noktası glikolden büyüktür.

1717

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 183 soru 37 CH3 – OH ve CH3 – CH2 – OH bileşiklerinde

hidrojen bağ sayısı aynıdır. Ama molekül kütlesi büyük olan CH3 – CH2 – OH da toplam elektron sayısı daha fazla olacağından London çekim kuvvetleri daha baskındır.

CH3 – CH2 – OH ın kaynama noktası CH3 – OH dan büyüktür. (K2 > K1)

CH3 OH K1

CH3 CH2 K2OH

CH3 C K3OH

NH2 O

K3 te ise bileşikte N ve H atom la rı nın bağ yap ma sın-dan, O ve H atom la rı nın bağ yap ma sın dan kay nak-la nan hid ro jen bağ sa yı sı nın faz la ol ma sı ne de niy le bu bi le şi ğin kay na ma nok ta sı en bü yük tür.

K3 > K2 > K1(Cevap B)

Sayfa 188 soru 38 Yanma olayında maddenin kimyasal özelliği

değişir. (I doğru) Erime ve kırılma olayı fiziksel değişmedir. (II ve III yanlış)

(Cevap A)

Sayfa 188 soru 39 Yoğurttan ayran yapılması fiziksel bir değişmedir.

Diğer değişimler kimyasaldır.(Cevap C)

Sayfa 189 soru 40 NaCI nin suda çözündüğünde Na+ ve CI– iyonla-

rına ayrışması fiziksel değişmedir. (II yanlış) Bir maddenin kendisinden farklı maddeler oluş-

turması kimyasal değişmedir. (I ve IlI doğru) (Cevap D)

Sayfa 189 soru 41 Kimyasal değişimlerde maddelerin kimlik özelliği

değişir.

Elementlerin birbirleriyle tepkimeye girerek bileşik

oluşturması kimyasal değişmedir.

(Cevap E)

Sayfa 189 soru 42 Hal değişimlerinde maddenin sadece fiziksel

özelliği değişir. Naftalinin süblimleşmesi bir hal

değişimidir.

(Cevap B)

Sayfa 189 soru 43 I. ve II. öncüllerde maddenin dış görünüşü ve

halinde bazı değişimler olur bu da fizikseldir.

(I ve II yanlış)

Na metali suya atılınca gaz çıkışı olması yeni

maddeler oluştuğunu gösterir ki bu da kimyasal

değişmedir. (III doğru)

(Cevap C)

Sayfa 194 soru 44 Demirin paslanması, demirin hava oksijeni ve

su buharı ile uzun süre tepkimesiyle oluşan

(paslanma) bir yavaş yanma olayıdır. (Cevap

D) Diğer değişimler çok hızlı gerçekleşen hızlı

yanmaya örnektir.

(Cevap D)

18

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 194 soru 45 Yanabilen maddeler ve yoğunluğu havadan küçük

olan maddeler yangın söndürmede kullanılmaz.

X ve Z O2 ile yanabilen maddelerdir. (Cevap E)

Y nin yoğunluğu havadan büyük olması ve O2 ile

yanmaması yangını söndürmede kullanılacağını

gösterir.

(Cevap E)

Sayfa 196 soru 46 Asit ve baz molekülleri arasında nötrleşme olur.

HCI(asit) ve NaOH (baz) nötrleşme tepkimesi

verir. (l olur).

H2SO4 (asit) ve HCl (asit) nötrleşme olmaz.

(ll olmaz)

KOH (baz) ve NaCl (tuz) nötrleşme olmaz.

(lll olmaz)

(Cevap A)

Sayfa 196 soru 47 Ca(OH)2 baz çözeltisi olup asit çözeltisi ile

nötrleşme tepkimesi verir. A, B, D ve E asit çözel-

tisidir. C baz çözeltisidir ve nötrleşme tepkimesi

vermez.

(Cevap C)

Sayfa 196 soru 48 pH değeri 7 den büyük olan çözeltiler bazik

özellik gösterir. NaOH bazik özellik gösterir, diğerleri asidik özellik gösterir.

(Cevap B)

Sayfa 196 soru 49 KOH çözeltisi bazik özellik gösterir. pH değeri 7

den küçük olan çözeltiler asidik özellik gösterir. (I yanlış) HNO3 çözeltisi asidik olduğu için KOH baz

çözeltisi ile tuz ve su oluşturur. (II doğru) KOH baz çözeltisi kırmızı turnusal kağıdının

rengini maviye çevirir. (Cevap D)

Sayfa 196 soru 50 HNO3 asit ve Ca(OH)2 baz çözeltisidir. Asit ve baz

çözeltileri nötrleşme tepkimesi verir. (I doğru) 2HNO3 + Ca(OH)2 → Ca(NO3)2 + 2H2O tepkimesi gerçekleşir. (II ve IlI doğru)

(Cevap E)

Sayfa 203 soru 51 H2SO4 asit, KOH baz çözeltisi arasında nötrleşme

tepkimesi olur. (I doğru) Tepkime yazılıp atom sayıları denkleştirilince H2SO4 + mKOH → n X + qH2O olur. 2 K2SO4 2

1 (Cevap E)

Sayfa 204 soru 52 mAgNO3 + Na2CrO4 → X + 2NaNO3 tepkimesinde atom sayıları ve atom cinsleri

denkleştirildiğinde 2AgNO3 + Na2CrO4 → Ag2CrO4 + 2NaNO3 tepkimesi elde edilir. Ag ve Na atomları yer

değiştirmiştir. m=2 ve X=Ag2CrO4 olur.

(Cevap B)

1919

ES

EN

YAY

INLA

RI

MADDENİN HALLERİ 4. ÜNİTE

Sayfa 287 soru 1

760 mm Hg 1,01325 bar 380 mm Hg x

x = . ,760

380 1 01325 = 0,506625

Sayfa 287 soru 2

1 atm 760 mm Hg 2 atm x x = 2.760 = 1520 mm Hg

Sayfa 287 soru 3

760 mm Hg 1,01325 bar 190 mm Hg x

x = . ,760

190 1 01325 = 0,2533125

Sayfa 287 soru 4 1 atm 1,01325 bar 0,4 atm x x = 0,4 . 1,01325 = 0,4053

Sayfa 288 soru 5

1 atm 1,01325 bar x 0,3 bar

x = ,

,1 01325

0 3 = 0,296077

Sayfa 288 soru 6

760 mm Hg 1,01325 bar 570 mm Hg x

x = . ,760

570 1 01325 = 0,7599375

Sayfa 288 soru 7

Gazların basıncı ile ilgili verilen tüm bilgiler doğ-rudur.

(Cevap E)

Sayfa 288 soru 8

1,01325 barlık basınç 1 atmosferlik basınca eşittir.

(ll yanlış)

l. ve lll. öncüller doğru verilmiştir.

(Cevap B)

20

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 290 soru 9

6.02.1023 tane O2 molekülü ile 6,02.1023 tane He

atomu 1 mol olup, hacimleride aynıdır. (lll yanlış)

Avogadro sayısı (6,02.1023) kadar taneciğe 1 mol

denir. Avogadro sayısı kadar O2 molekülü 6,02.1023

tane O2 molekülü içerir. (l doğru)

Avogadro sayısı kadar He atomu 6,02.1023 tane

He atomu içerir. (ll doğru)

(Cevap C)

Sayfa 290 soru 10

Avogadro sayısı kadar tanecik 1 moldür. 1 molün

51 i 0,2 moldür.

(Cevap B)

Sayfa 291 soru 11 T(K) = t(°C) + 273

1200 K = t(°C) + 273

t(°C) = 927 °C

Sayfa 291 soru 12 Mutlak sıcaklıkla ortalama kinetik enerji doğru

orantılıdır.

T(°K) = 25 + 273 = 298 K

Ortalama kinetik enerjinin 3 katına çıkması için mut-

lak sıcaklığın 3 katına çıkması gerekir.

3.298 = 894 K

894 – 273 = 621 °C olur.

Sayfa 293 soru 13 Gazlarda molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri

ihmal edilir. (C yanlış) Diğer seçenekler doğrudur.

(Cevap C)

Sayfa 293 soru 14 Aynı sıcaklıkta tüm gazların ortalama kinetik ener-

jileri aynıdır. (ll yanlış)

Gerçek ve ideal gazlar aynı kapta birbirlerine ta-

mamen karışırlar. (lll yanlış)

Molekül kütlesi küçük olan gazlar ideal gaz davra-

nışına sahiptir. (l doğru)

(Cevap A)

Sayfa 294 soru 15 Sabit sıcaklıkta belli miktar gaz için basınç ile

hacim ters orantılı olarak değişir. Hacim artınca

basınç azalır. Dolayısıyla basınç.hacim çarpımı

hacimle değişmez, sabit kalır. (I doğru)

Basınç artınca hacim azalır. Basınç.hacim çarpımı

basınç ile değişmez (ll yanlış)

Hacim artınca VP oranı azalır. (lll yanlış)

(Cevap A)

Sayfa 294 soru 16 Piston çekilerek hacim artırılırsa basınç azalır.

(l yanlış)

Piston itilerek hacim küçültülürse basınç artar ve

basınç.hacim çarpımı değişmez. (ll doğru)

Basınç/hacim oranı arttıkça hacim azalır. (lll doğru)

(Cevap D)

2121

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 295 soru 17 Sabit basınçlı bir kapta bir miktar gaz için,

Mutlak sıcaklık artınca hacimde artar. (l doğru)

Sıcaklık (°C) artınca hacimde artar. Ancak sıcaklık

0°C değil –273°C den geçer. (lll doğru)

Mutlak sıcaklık artınca hacimde artar. Dolayısıyla

hacim/mutlak sıcaklık oranı değişmez. (ll yanlış)

(Cevap B)

Sayfa 295 soru 18 Mutlak sıcaklık 2 katına çıkınca hacim de 2 katına

çıkar.

X gazı için : 25 + 273 = 298 K

50 + 273 = 323 K

Y gazı için : 0 + 273 = 273 K

273 + 273 = 546 K

Z gazı için : 200 K – 400 K

(Y ve Z doğru)

Sayfa 296 soru 19 Sabit hacimli kapalı bir kapta belirli miktarda bulu-

nan gaz için,

Sıcaklık (°C) artınca basınçta artar. Ancak grafik

0°C den değil –273°C den geçmelidir. (l yanlış)

Mutlak sıcaklık artınca basınçta artar. Ancak grafi-

ğin sol tarafta değil 0 K den geçeceği düşünülme-

lidir. (ll yanlış)

Mutlak sıcaklık artınca basınçta artar. Dolayısıyla

basınç/mutlak sıcaklık oranı değişmez. (lll doğru)

(Cevap C)

Sayfa 296 soru 20 Sabit hacimli bir kapta belirli miktar gaz için,

• Mutlak sıcaklık ile basınç doğru orantılıdır.

(l doğru)

• Mutlak sıcaklık yarıya düşürülürse gaz kütlesi ve

hacmi değişmediği için yoğunluk (d = Vm ) değiş-

mez. (ll yanlış)

• Sıcaklık artırılırsa basınçta artacağı için mutlak

sıcaklık/basınç oranı değişmez. (lll doğru)

(Cevap D)

Sayfa 298 soru 21 Okyanusların buharlaşmasıyla su buharının hava-

ya karışması havanın kirlenmesine neden olmaz.

Diğer seçenekler havanın kirlenmesine neden

olur.

(Cevap C)

Sayfa 298 soru 22 Azot (N2) gazı küresel ısınmaya neden olmaz. An-

cak CO2, CH4, N2O ve SF6 gazları küresel ısınma-

ya neden olur.

Sayfa 298 soru 23 NO2 gazı havadaki su buharı ile birleşerek asit

yağmurlarına neden olur. (l doğru)

SO2 gazı da NO2 gazı gibi asit yağmurlarına ne-

den olur. (ll yanlış)

Asit yağmurları tabiatta yaşayan tüm canlıların ya-

şamını olumsuz etkiler. (lll yanlış)

(Cevap A)

22

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 299 soru 24 Bir maddenin gaz halinde molekülleri arasındaki

bağ kuvveti sıvı haline göre daha zayıf, düzensiz-

liğide en fazladır. (l ve ll doğru)

Maddelerin gaz ve sıvı halleri akışkan özellik gös-

terir. (lll yanlış)

(Cevap C)

Sayfa 300 soru 25 H2O(s) → sa bit sı cak lık ta ka ba bir mik tar H2 ga zı

ek le nir se kap ta ki sı vı nın küt le si ve hac mi de ğiş-

me ye ce ği için sı vı fa zın öz küt le si de ğiş mez.

d(H2O) =mV

dH2O

t

H2(g) → sa bit sı cak lık ta H2 ek len me si kap ta ki ga-

zın küt le si ni art tı rır ken gaz hac mi de ğiş mez, H2

gazının yoğunluğu artar.

d =

dH2

t

→ m →

V(sabit)

(Cevap B)

Sayfa 301 soru 26 Çözümü kitapta var

Sayfa 301 soru 27 ko hez yon → mad de nin ken di ta ne cik le ri ara sın-

da ki çe kim kuv vet le ridir. ad hez yon → iki fark lı mad de nin ta ne cik le ri ara-

sın da ki çe kim kuv vet le ridir. I. ve II. ön cül ler de sı vı yük sel mek te dir. Sı vı nın

yük sel me si ni sağ la yan yük sel di ği ka nal la rın içe-ri sin de, ka na lın ya pıl dı ğı mad de nin ta ne cik le ri ile su mo le kül le ri ara sın da ki çe kim kuv ve ti nin (ad hez yon), su mo le kül le ri ara sın da ki çe kim kuv-vet le rin den (ko hez yon) bü yük ol ma sı dır.

II I. ön cül de ise ad hez yon > ko hez yon ol say dı ayak ka bı su yu emer ve ıs la nır dı. Su emil me den ak tı ğı na gö re ko hez yon > ad hez yon dur.

(Cevap C)

Sayfa 303 soru 28A) Yü zey ge ri li mi sı vı nın cin si ne bağ lı dır. (doğ ru)B) Yü zey ge ri li mi sı vı mo le kül le ri nin içe doğ ru

çe kil me siy le olu şur. Sı vı nın mo le kül le ri ara sın-da ki çe kim kuv vet le ri art tık ça yü zey ge ri li mi de ar tar. (doğ ru)

C) Yü zey ak tif mad de ler yü zey ge ri li mi ni dü şü rür-ler. (yan lış)

D) Sı cak lık art tık ça mo le kül le rin ha re ket le ri ar ta-ca ğı için yü zey ge ri li mi aza lır. (doğ ru)

E) Ba sın cın art tı rıl ma sı sı vı nın yü ze yin de ki mo le-kül ler ile gaz fa zın da ki mo le kül ler ara sın da ki çe kim kuv ve ti ni ar tı ra ca ğın dan yü zey ge ri li mi aza lır. (doğ ru)

(Cevap C)

Sayfa 304 soru 29 Vis ko zi te sı vı la rın ak ma ya kar şı gös ter di ği di renç tir. I. ön cül: mo le kül ler ara sı çe kim kuv vet le ri art tık ça

mo le kül ler bir ara da ka lır, ha re ket le ri de sı nır la-nır. Bu yüz den vis ko zi te si bü yük olan X sı vı sı nın mo le kül le ri ara sın da ki çe kim kuv vet le ri de bü yük-tür. (I. doğ ru)

II. ve II I. ön cül: akı cı lık ve ak ma hı zı vis ko zi te ye bağ lı dır. Vis ko zi te si bü yük olan sı vı la rın ak ma ya kar şı gös ter dik le ri di renç bü yük ola ca ğın dan Y sı vı sı da ha akı cı ve ak ma hı zı da ha bü yük tür. (II. ve II I. yan lış)

(Cevap A)

2323

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 305 soru 30I. Y sı vı sı nın akı cı lı ğı, X sı vı sın dan faz la ol du ğu

şe kil de gö rül mek te dir. X in akı cı lı ğı az ol du ğu için ak ma ya kar şı gös ter di ği di renç ya ni vis ko-zi te si bü yük tür. (I. doğ ru)

II. İç le rin de akı cı lı ğı en faz la ola nın Z ol du ğu şe kil ler den an la şıl mak ta dır. Bu yüz den ay nı sü re de en faz la ya yı lan Z nin akış hı zı da ha faz la dır. (II. doğ ru)

II I. Akı cı lı ğı en faz la olan Z nin vis ko zi te si ve mo le kül ler ara sı çe kim kuv vet le ri en dü şük tür. (II I. yan lış)

(Cevap C)

Sayfa 305 soru 31 Akıcılığı en az olan yani viskozitesi en büyük olan

bal (Z) dır.

Akıcılığı en fazla olan yani viskozitesi en küçük

olan su (X) dur.

Z > Y > X olur.

(Cevap B)

Sayfa 305 soru 32 Zeytinyağı ısıtıldığında akıcılığının artması visko-

zitesinin azalmasındandır. (D doğru) Akıcılığı fazla olan maddenin viskozitesi düşüktür.

(A yanlış) Sıcaklık düşürülünce viskozite artar. (B yanlış) Akıcılığı az olan reçelin viskozitesi suya göre daha

fazladır. (C yanlış) Moleküllerarası çekim kuvveti fazla olan maddele-

rin viskoziteside fazladır. (E yanlış)

(Cevap D)

Sayfa 307 soru 33 Grafikte yukarı Buhar bas›nc›

PX

PYPZ

S›cakl›kt

X Y Zdan aşağıya bir dikme indirilerek sa bit sı cak lık ta sı vı la rın bu har ba sınç la rı kar şı-laş tı rı lır.

t sı cak lı ğın da B.B ⇒ PX > PY > PZ dir.I. Ay nı sı cak lık ta B.B kü çük olan sı vı nın mo le kül-

le ri ara sın da ki çe kim kuv vet le ri bü yük tür. Bu sıvı da Z dir. (I. yan lış)

II. B.B en faz la X sı vı sı dır. (II. yan lış)II I. B.B bü yük olan sı vı lar da ha uçu cu dur. Y sı vı sı

Z den uçu cu dur. (II I. doğ ru)

(Cevap B)

Sayfa 307 soru 34a) PX = 12 mmHg PY = 26 mmHg B.B kü çük olan sı vı nın, mo le kül le ri ara sın da ki

çe kim kuv vet le ri bü yük tür. Bu da X sı vı sı dır.b) B.B bü yük olan sı vı lar da ha uçu cu dur. Bu da Y

sı vı sı dır.

Sayfa 307 soru 35X ⇒ 2 ta ne –OH grubundan dolayı daha fazla

hid ro jen ba ğı oluşturur. Ayrıca London kuvvetleri’de oluşturur.

Y ⇒ 1 ta ne –OH grubundan dolayı X e göre daha az hid ro jen ba ğı oluşturur. Po lar bir mo le kül-dür. Ayrıca London kuvvetleri’de oluşturur.

Z ⇒ Po lar bir mo le kül dür. Di pol-di pol ve Lon don kuv vet le ri bu lu nur. Molekülleri arasında hid-rojen bağı oluşturamaz.

Hidrojen bağı, dipol-dipol ve London kuvvetlerin-den daha güçlü bir bağ olduğu için,

kaynama noktası X > Y > Z dir.K.N büyük sıvıların B.B. küçüktür. B.B. ⇒ Z > Y > X

24

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 307 soru 36 Saf suya daha uçucu bir sıvı eklenirse (alkol gibi)

oluşan karışımın B.B. sudan yüksek olur. Saf suya uçucu olmayan ve çözünebilen bir katı

eklenirse (tuz gibi) oluşan karışımın K.N. suya göre artar, B.B. azalır.

B.B ⇒ II > I > III

Sayfa 308 soru 37 Sıvının üzerindeki açık hava basıncı arttıkça kay-

nama noktası yükselir. Deniz seviyesinde açık

hava basıncı dağın tepesine göre daha yüksektir,

kaynama sıcaklığı da yüksek olur. (l doğru)

Düdüklü tenceredeki basınç açık tenceredekine

göre daha yüksek olduğu için kaynama sıcaklığı-

da yüksek olur. (ll yanlış)

Arı su farklı yüksekliklerde (açık hava basıncının

farklı olduğu yerler) kaynarken buhar basınçları

birbirine eşit olamaz (lll yanlış)

(Cevap A)

Sayfa 309 soru 38a) K.N ⇒ X = 78, Y = 100 Kaynama noktası büyük olan sıvıların mole-

küller arası çekim kuvvetleri fazladır. Burada Y sıvısıdır.

b ve c) Kaynama noktası düşük olan sıvıların buhar basınçları ve uçuculukları yüksektir. Burada X sıvısıdır.

Sayfa 309 soru 39a) Şe kil de sı vı la rın bu har ba sınç la rı eşit tir. Fa kat

fark lı sı vı lar da bu har ba sınç la rı eşit ol du ğu için ve sı cak lık art tık ça da bu har ba sın cı ar ta ca ğı için ay nı sı cak lık ta ki bu har ba sınç la rı fark lı dır. X an cak da ha yük sek bir sı cak lık ta (T1) bu har ba sın cı nı Y sı vı sı na eşit le ye bil di ği için ay nı sı cak lık ta X in bu har ba sın cı da ha kü çük tür. B.B. ⇒ Y > X

b) Buhar basıncı küçük olan sıvıların kaynama noktası büyüktür. K.N ⇒ X > Y

Sayfa 309 soru 40I. Baş lan gıç ta sı vı la rın ha cim le ri eşit iken bir süre

sonra h1 > h2 ol du ğu na gö re son du rum da Y sı vı sı nın hac mi da ha çok azal mış tır. Bu da ay nı sı cak lık ta öz deş kap lar da bu lu nan Y sı-vı sı nın X ten da ha uçu cu ol ma sı ile açık la nır. (I. yan lış)

II. Sı vı la rın uçu cu luk la rı art tık ça bu har ba sınç-la rı da ar tar. X in uçu cu lu ğu Y den da ha az ol du ğu için X in bu har ba sın cı da Y den dü şük tür. (II. doğ ru)

II I. Bu har ba sınç la rı kü çük olan sı vı la rın kay na-ma nok ta la rı bü yük tür. X in bu har ba sın cı Y den kü çük ol du ğu için X in kay na ma nok ta sı da ha bü yük tür. (II I. doğ ru)

(Cevap D)

Sayfa 309 soru 41 l. ve ll. öncül verilen bilgiler ile ilgili uygulamalardır.

III. öncüldeki besinleri doğal halinde bırakmak ise besinlerin bozulmasına neden olur.

(Cevap C)

2525

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 311 soru 42

a) Bağıl nem = .. .

C deki B BHavadaki B B40

100°

= , .55

35 013 100

= %63,66

b) Bağıl nem = . .. . .

C deki B BHavadaki B B30

100°

= ,, .

31 8335 013 100

= %110c) 30°C de ba ğıl nem %100 den faz la ol du ğu için

yo ğun laş ma olur.

Sayfa 311 soru 43 Bağıl nem =

.

. .C deki B B

Havadaki B B30

100°

60 = ,? .

31 83100

Havadaki B.B. = 19,098

Bağıl nem = . .. . .

C deki B BHavadaki B B20

100°

= ,, .

17 5419 098 100

= 108,8 20°C de ba ğıl nem %100 den faz la ol du ğu için

yo ğun laş ma olur. Yağ mur yağması veya sis oluşma-sı beklenir.

Sayfa 311 soru 44Havadaki buharın basıncı: 9,52 mmHgSuyun buhar basıncı: 23,8 mmHgBağıl nem = ?

Bağıl nem = ,

,23 89 52 .100 = 40

(Cevap D)

Sayfa 311 soru 45 Bağıl nem =

› ›› ›

› › › ›Suyun o s cakl ktaki

buhar bas nc

Buhar n k smi bas nc .100

60 = › ›uhar bas ncB55

.100

B.B = 33

(Cevap C)

Sayfa 312 soru 46 Sorunun üzerindeki tablodan verilen sıcaklık ve

bağıl nem değerini bulup kesiştirince 60°C bulu-nur.

(Cevap C)

Sayfa 312 soru 47 Sorunun üzerindeki tablodan verilen sıcaklık ve

bağıl nem değerini bulup kesiştirince 78°C bulu-nur.

(Cevap E)

Sayfa 314 soru 48 Gaz (Z) halinden sıvı (Y) hale geçişte düzensizlik

azalır. (l yanlış) Katı (X) halden sıvı (Y) hale geçişte ortamdan ısı

alınır. (ll yanlış) Katı (X) halden gaz (Z) hale geçişte hacim artar.

(lll doğru)

(Cevap C)

26

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 314 soru 49 1 buharlaşma ise: Y sıvı, X gaz olmalıdır. 2 de ise

sıvıdan (Y) katıya (Z) geçiş olur ve bu donmadır. (l doğru) 3 erime ise: X katı, Y sıvıdır. 4 yoğuşma ise: Z gazdır. Bu durumda 5, X (katı) den Z (gaz) ye geçiş süb-

limleşme olur. (ll doğru) 2 buharlaşma ise: Y sıvı, Z gazdır. Bu durumda 4,

Z (gaz) den Y (sıvı) ye geçiş olup dışarıya ısıveren (ekzotermik) bir olaydır. (lll doğru)

(Cevap E)

Sayfa 316 soru 50

°C

t1

Is›

kaynama noktas›n›nalt›ndaki s›cakl›klar

kaynama noktas›n›nüstündeki s›cakl›klar

(kaynama an›)hal de¤ifltirdi

K.N = t1

123

123

A) X gaz ha le geç ti ği için dü zen siz li ği ar tar. (doğ ru)

B) Madde ısı ala rak hal de ğiş ti rir se (erir se ya da kay nar sa) po tan si yel ener ji ar tar. (doğ ru)

C) Gra fik te sı cak lık art tı ğı için ki ne tik ener ji ar tar. (yan lış)

D) Kay na ma nok ta sı nın al tın da ki bir sı cak lık-tan baş la yıp kay na ma nok ta sı nın üze rin de ki sı cak lı ğa ka dar ısı tıl dı ğı için hal de ğiş ti rir. (doğ ru)

E) Gaz hal de mad de nin hac mi en bü yük ol du ğu için yo ğun lu ğu aza lır. (doğru)

(Cevap C)

Sayfa 316 soru 51

°C

›s›

erimenintamamland›¤›

nokta

Erimeninbafllad›¤› an

K – SK

EN

Madde erime noktasında olduğu için ısıtıldığında

erimeye başlar ve zamanla orantılı olarak sıvı küt-

lesi artar. (I. doğru)

Erime süresince sıcaklık sabit olduğu için kinetik

enerji değişmez, madde katı halden sıvı hale geç-

tiği için potansiyel enerji artar. (ll yanlış)

Kinetik enerji sıcaklık değişmediği için artıp, aza-

lamaz. (lll yanlış)

(Cevap A)

Sayfa 317 soru 52Saf ka tı nın eri me sı cak lı ğı t ol sun.

t

s›cakl›k

›s›a → do¤ru

Eri me nok ta sı na ka dar sı cak-lı ğı ar tar, eri me sı ra sın da sı cak lı ğı sa bit ka lır. Ta ma mı eri dik ten son ra da sı cak lı ğı ar tar.

kat› kütlesi

s›cakl›kb → do¤ru

Ka tı eri ye ne ka dar sı cak lı ğı ar tar ama küt le si de ğiş mez. Eri me sı cak lı ğı na ge lin ce sıcak lık de ğiş me den ka tı küt le si aza lır.

kütle

zaman

c → yanl›fl

kat›

s›v›

Do¤rusu

kat›

s›v›

kütle

zaman

Eri me baş la dı ğı ana ka dar ka tı küt le si sa bit ka lır. Eri-me sı ra sın da ise ka tı nın ta ma mı erir. Eri me sı cak lı ğı-na ka dar sı vı bu lun maz. Eri me sı cak lı ğın da sı vı küt le si art ma ya baş lar.

2727

ES

EN

YAY

INLA

RI

d → yanl›fl

Zaman

Ortalama K.E.

Do¤rusu

Zaman

Ortalama K.E.

Or ta la ma K.E. sı cak lı ğa bağ lı dır. Sı cak lık art tık ça ar ta ca ğı için I. gra fi ğe pa ra lel de ğiş me liy di.

e → yanl›fl

Potansiyel enerji

ZamanDo¤rusu

Potansiyel enerji

Zaman

P.E. hal de ği şi mi sı ra sın da de ği şen bir ener ji dir. Mad de baş lan gıç ta ısı nır ken sa bit kal ma lı, erir ken art ma lıy dı.

Sayfa 317 soru 53 Sabit basınç altında kaynamakta olan saf bir bir

sıvı için,

°C

zaman

KN

s›v›–gazs›v›

Yukarıdaki grafikte kırmızı çizgili bölge düşünülür.

Saf bir sıvı kaynarken sıvı hacmi azalır, madde

gaz hale geçer. (A doğru)

Kaynama sırasında sıcaklık değişmediği için kine-

tik enerji de değişmez (B doğru)

Saf bir sıvı kaynarken sıvının buhar basıncı dış

basınca eşit olur. Ayrıca sıcaklık değişmediğinden

buhar basıncı da değişmez. (C doğru)

Saf bir sıvı kaynarken sıcaklık değişmez, sabit ka-

lır. (D yanlış)

Sıvı halden gaz hale geçiş olacağı için potansiyel

enerji artar. (E doğru)

(Cevap D)

Sayfa 317 soru 54 Verilen grafiğin sıcaklık-zaman grafiğini çizelim.

°C

zaman

EN

21

kat›–s›v›kat›

1. bölgede katı kütlesi değişmez, dolayısıyla eri-

me noktasında olamaz. (l yanlış)

1. bölgede sıcaklık arttığı için kinetik enerji artar.

(ll doğru)

2. bölgede katı erimekte ve kütlesi azalmaktadır.

2. bölgede katının erime noktası (sıcaklığı) değiş-

memiştir. (lll yanlış)

(Cevap B)

Sayfa 318 soru 55 Normal basınçta (1 atm) saf suyun sıvı olduğu sı-

caklık aralığı: 0°C, 100°C ve 0°C ile 100°C arasın-daki değerlerdir.

Z 0°C de katı halde bulunur. X ve Y ise 0°C de katı halde bulunmaz, sıvı halde bulunur. 100°C de X gaz, Y sıvı halde bulunur.

(Cevap D)

28

ES

EN

YAY

INLA

RI

Sayfa 318 soru 56 Oda sıcaklığı 25°C dir.

°C

zaman

20

10

80

K K-S S S-G

l

25

°C

zaman

32

430

K K-S S S-G

ll

25

°C

zaman

20

80

K K-S

lll

25

Grafiklerden de görüleceği gibi 25°C de sıvı fazda

olan l. grafikte verilen arı maddedir.

(Cevap A)

Sayfa 324 soru 57a) Si O2(k) → Ağ ör gü lü ko va lent ka tı CO2(k) → Mo le kü ler ka tı CH3 – OH(k) → Mo le kü ler ka tı

b) Ağ ör gü lü ko va lent ka tı la rın (Si O2) eri me ve kay na ma nok ta ları çok yük sek tir.

CH3 – OH polar bir moleküldür. Hid ro je n bağı, di pol-di pol ve Lon don kuv vet le ri bu lu-ndurur.

CO2 apo lar bir mo le kül dür. Lon don kuv vet le ri bu lu nur. Hid ro jen ba ğı, Lon don kuv vet le rin-den da ha güç lü bir et ki le şim ol du ğu için CH3 – OH ın kay na ma nok ta sı CO2 den bü yük tür. K.N ⇒ Si O2 > CH3 – OH > CO2

Sayfa 325 soru 58

a, b de elek tron la rın or tak la şa kul la nı mı ile ko va-lent bağ lı ka tı lar oluş muş tur.

c de atom la rın çe kir dek le ri ve et ra fın da ki elek tron de ni zi ile me ta lik bağ lı ka tı lar oluş muş tur.

d de Na+ ve Cl– iyon la rı ile iyo nik bağ lı ka tı lar oluş-muş tur.

e de ba ğım sız mo le kül ler bir ara da bu lun arak mo-le kü ler ka tı la rı oluş tur muş tur.

Sayfa 325 soru 59I. X ka tı sı ısı tıl dı ğın da ön ce yu mu şa yıp son ra eri yor

ise te re ya ğı gi bi amorf bir ka tı dır.II. Y ka tı sı eri til di ğin de elek trik akı mı nı ilet ti ği ne gö re

Y iyo nik bir ka tı dır. İyonik bileşikler katı halde elektriği iletmezler ve erime noktaları çok yüksek-tir. Ancak sıvı halleri ve çözeltileri elektrik akımını iletir.

II I. Şe kil ala bi len, ka tı ve sı vı hal de elek tri ği ile te bi len ka tı lar me ta lik ka tı lar dır. Z metalik katıdır.

Sayfa 325 soru 60I. Na → Metal Cl → Ametal ⇒ NaCl → iyonik katı İyonik katıların erime noktası yüksektir. (I. doğru)II. I → Ametal I2 → Moleküler katı Moleküler katıların erime noktaları düşüktür. (II.

doğru)III. N → ametal H → ametal ⇒ NH3 → moleküler katı (III. yanlış)

(Cevap C)