„Jak uczyć uczniów respektowania norm

społecznych?”

Rada samokształceniowa.

08.01.2014 r.

Prowadzenie:

p. Joanna Rusiecka, p. Agata Choińska.

NORMALNY NASTOLATEK NIE

JEST NORMALNYM

NASTOLATKIEM, JEŚLI

ZACHOWUJE SIĘ NORMALNIE

Definicja zachowania

Zachowanie – są to zarówno proste reakcje wywołane pojedynczym bodźcem, jak i bardziej złożone czynności będące odpowiedzią na wiele działających w tym czasie bodźców, mogą mieć charakter słowny, jak też bezsłowny, mogą być uświadamiane i nieświadome.

Zaburzone zachowanie

Nieprawidłowe zachowanie może obejmować wszelkie niekorzystne odchylenia od prawidłowego rozwoju organizmu oraz psychiki dziecka i zdefiniować je jako obejmujące wszystkie rodzaje „trudności” dziecięcych.

Zaburzone zachowanie - kategorie

Zachowania agresywne, które powodują zagrożenie fizyczne lub wyrządzają krzywdę innym ludziom lub zwierzętom:tyranizowanie, grożenie, zastraszanie innych,

częste inicjowanie walk fizycznych,

używanie broni, która może spowodować poważne fizyczne uszkodzenia,

przejawianie okrucieństwa fizycznego wobec ludzi i zwierząt

dokonywanie kradzieży bezpośrednio od ofiary

(wymuszanie pieniędzy, kradzieże kieszonkowe i inne),

Zaburzone zachowanie – kategorie - cd.

branie świadomego udziału w podpalaniu z intencją spowodowania poważnej szkody,świadome niszczenie cudzej własności.

Oszustwo lub kradzież:włamywanie się do czyjegoś domu, budynku lub samochodu,kłamstwo w celu uzyskania dóbr lub uniknięcia zobowiązań,kradzież rzeczy o większej wartości bez konfrontacji z ofiarą.

Poważne łamanie reguł, zasad, nakazów, zakazów i praw:przed 13 rokiem życia wbrew zakazom rodziców przebywanie poza domem rodzinnym w nocy,ucieczka z domu bez zamiaru powrotu, częste wagarowanie.

Istota buntu dorastania

Bunt dorastania jest formą sprzeciwu i braku dalszej zgody na te sytuacje i stany rzeczy, które nastolatek

subiektywnie spostrzega jako ograniczające, zagrażające lub szczególnie niezgodne z jej

idealistycznymi oczekiwaniami i wyobrażeniami.

I poziom buntu dorastania

II poziom buntu dorastania

III poziom buntu dorastania

IV poziom buntu dorastania

Młodzieńczy kryzys tożsamości 12 – 19 lat

Definicja normy

Normy stanowią jakby wzorcowe uogólnienie dotyczące przewidywań zachowania się członków grupy w różnych sytuacjach.„Dyrektywy zachowań moralnych” wskazują, jakie wzory zachowań są dozwolone w grupie, jakie postawy

i przekonania są akceptowane cele są do osiągnięcia.

Normy moralne

Są regułami wskazującymi w konkretnych sytuacjach, do czego zobowiązany jest człowiek

i w jaki sposób powinien realizować dobro w życiu indywidualnym i społecznym.

Mają na uwadze dobro człowieka, np. zdrowie, życie, szczęście, odnoszą się do postępowania ludzi, określają ich powinności, z reguły względem innych ludzi.

Normy moralne wyrażone są w postaci nakazów lub zakazów, za każdą norma moralną kryje się ocena moralna.

Podstawowe kryteria zasad moralnych

Ogólność - szerokie uogólnienie, zasady nie dotyczą poszczególnych ludzi, bywają odnoszone do bardzo wyodrębnionych grup, np. kobiet w ciąży.

Uniwersalność - zasada znajduje zastosowanie powszechnie, zobowiązuje każdego do jej respektowania oraz jej konsekwencje spełniają oczekiwania wszystkich ludzi.

Podstawowe kryteria zasad moralnych - cd.

Upublicznienie –

w danej społeczności wszyscy ludzie zasadę znają, przyjmują i kierują się nią we własnym postępowaniu, rozpoznają sytuacje, w których ma zastosowanie, reagują na jej respektowanie lub łamanie.

Podstawowe kryteria zasad moralnych - cd.

Podporządkowanie – umożliwienie uporządkowania różnych wymagań w stosunku do siebie w konflikcie moralnym, stosowanie jej nie dopuszcza do wprowadzenia w błąd, okłamywania, używania siły w sytuacjach konfliktowych.

Finalność – od zasady moralnej nie ma jakichkolwiek odwołań, zasada jest ostateczna i najwyższa

Elementy struktury rozwoju moralnego człowieka

Rozumienie zasad moralnych, pojęcie dobra i zła moralnego;

Ocena słuszności i niesłuszności czynów;

Poglądy, przekonania, ideały

i wartości moralne;

Poczucie powinności i zobowiązania do czynienia lub nieczynienia czegoś.

Struktura norm społecznych (struktura normatywna)

Zwyczaje – rutynowe czynności dnia codziennego, upowszechnione wśród członków określonego społeczeństwa.

Obyczaje – utworzone i upowszechnione w danym środowisku społecznym pewne wzory zachowań i postępowania w określonych sytuacjach.

Prawa – normy ustanowione i wymuszone przez władzę polityczną społeczeństwa, sankcjonowanie przez państwo.Niektóre normy prawne są jednocześnie normami moralnymi, u ich podstaw leżą powszechnie akceptowane wartości.

Wyciąganie konsekwencji

Konsekwencje dostarczają młodzieży jasnych i ostatecznych odpowiedzi na pytanie dotyczące tego, kto kontroluje sytuację i co jest właściwe;

Skuteczne konsekwencje pozwalają powstrzymać niewłaściwe zachowanie

Wyciąganie konsekwencji - cd.

Regularne wyciąganie konsekwencji przez rodziców i wychowawców, sprawia, że wychowankowie zaczną słuchać i poważnie traktować słowa dorosłych.

Konsekwencje są jak ściany, powstrzymują niewłaściwe zachowanie.

Wyciąganie konsekwencji- cd.

Konsekwencje uczą odpowiedzialności, ponieważ dzięki nim młodzież doświadcza skutków swoich wyborów i zachowań.

Konsekwencje są najbardziej skuteczne, gdy wyciąga się je po niewłaściwym zachowaniu oraz łączy je logiczny związek z nieakceptowanym zachowaniem.

Kryterium wyboru konsekwencji

Czy proponowane konsekwencje są związane z zachowaniem?

Czy są adekwatne do stopnia przewinienia?

Czy są realne, wykonalne?

Czy szacunek i godność nie zostaną naruszone?

Czy i czego młody człowiek przez ich stosowanie nauczy się?

Umowa klasowa

Powinna być opracowana wraz z uczniami w ciągu pierwszych dwóch tygodni, w tym czasie uczniowie w sposób naturalny koncentrują swoją uwagę na słuchaniu propozycji nauczycieli, dotyczących ich oczekiwań.

Jeżeli przeoczymy ten moment, uczniowie zaczną „ rządzić się własnymi prawami”.

Wychowankowie stracą zainteresowanie naszymi propozycjami, a utworzone nieformalne reguły współżycia trudno będzie zmienić lub na nie wpływać.

Umowa klasowa- przykład

Sposób traktowania Uczenie się Porozumiewanie się

1. Mówimy do siebie spokojnie, bez przerywania i krzyku.

2. Jesteśmy dla siebie uprzejmi, używamy zwrotów grzecznościowych.

3. Uśmiechamy się, pocieszamy, gdy ktoś jest smutny, przygnębiony.

4. Pomagamy sobie w trudnych sytuacjach.

1. Podczas lekcji słuchamy uważnie, bez przeszkadzania innym.

2. Regularnie odrabiamy prace domowe.

3. Nie ściągamy prac domowych.

4. Na lekcje przychodzimy punktualnie.

1. Mówimy do siebie spokojnym głosem.

2. Patrzymy sobie w oczy, uśmiechamy się.

3. Mówimy o swoich emocjach i potrzebach.

4. Kiedy mamy kłopoty albo się źle czujemy, mówimy o tym innym.

Człowiek nie może urabiać sobie poglądu na swe czyny wedle tego,

ile przyniosą mu one zadowolenia, czy przyjemności, ale wedle tego,

o ile służą temu celowi,

jakim jest obiektywne dobro.

Jan Paweł II

Dziękujemy za uwagę!