Czy starości

trzeba się uczyć?

Michał Rakowski III LO w Płocku

Kim jestem?

Witam wszystkich bardzo serdecznie! Mam na imię Carl i postaram się przybliżyć Wam moje codzienne życie. Jako że

jest już ze mnie zgredek, bo 70 wiosen na karku to dość dużo,

nie będzie to łatwe. Miejmy nadzieje, że mi się uda!

Geriatria – co to takiego?

Zacznijmy może od samej nazwy. Geriatria jest to

dziedzina medycyny zajmująca się schorzeniami

wieku podeszłego. Zaś pokrewna jej gerontologia

zajmuje się stricte procesami starzenia się.

Psychologia starości Zagadnieniem tym zajmuje się psychogeriatria - dziedzina

badająca zjawiska psychiczne i biologiczne, zaczynające się po 50 roku życia, a występujące

głównie u osób w wieku senioralnym. Psychologia starości stawia przed sobą

następujące zadania:· badanie stopnia wydajności i

możliwości obciążenia seniorów, 

· poszukiwanie możliwości terapeutycznych wpływania na

proces starzenia się, · kształtowanie odpowiedniego

otoczenia.

Co to jest starzenie się?

Starzenie się to zmniejszenie zdolności do odpowiedzi na

stres środowiskowy, które pojawia się w organizmach

wraz z upływem czasu, naturalne i nieodwracalne

nagromadzenie się uszkodzeń wewnątrzkomórkowych, przerastające zdolności

organizmu do regeneracji.

Co powoduje starzenie się?Starzenie się powoduje utratę

równowagi wewnętrznej organizmu, co zwiększa ryzyko wystąpienia chorób. Prowadzi do

upośledzenia funkcjonowania komórek, tkanek, narządów i

układów, zwiększa podatność na choroby (np. choroby krążenia,

Alzheimera, nowotwory), wreszcie prowadzi do śmierci.

Charakterystyczne objawy starzenia:

· utrata masy mięśni i kości, · zmniejszenie elastyczności

skóry, · pogorszeni ostrości wzroku i

słuchu, · wydłużony czas reakcji. 

Osoby powyżej 65 roku życia stanowią ok. 30 % wszystkich leczonych w szpitalach przy 12,5% udziale w

ogólnej liczbie ludności! Tak nawiasem mówiąc łupie mnie w kościach… A

czym jest to spowodowane?

Konsekwencje wieku starczego

Niektóre z organów i tkanek człowieka są szczególnie

mocno nadgryzane zębem czasu. Inne starzeją

się wolniej, ale tylko nieliczne zachowują dobrą formę do końca naszych

dni. 

Kości

Osteoporoza, reumatoidalne zapalenie stawów,

zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa i wszelkie upadki oraz inne schorzenia

sprawiają że starsi ludzie mają problemy z ruchem!

Skóra

Jej stan w oczywisty sposób odzwierciedla długość naszego

ziemskiego bytu. Z czasem każda z trzech jej warstw zatraca

pierwotne właściwości:-naskórek złuszcza się

-włókna kolagenowe skóry się przerywają, zaś elastynowe

kruszeją-skóra staje się cieńsza,

bardziej sucha, mniej elastyczna i rozciągliwa

WłosyWłosy, tak jak moje, u

starszych osób z biegiem lat siwieją. Z czasem melanocyty nadające

kolor włosom znajdujące się w mieszkach

włosowych przestają działać. W końcu ich aktywność zaczyna słabnąć a włosy –

zaczynają wypadać.

ŚcięgnaW ścięgnach i więzadłach ubywa kolagenu i elastyny, tworzą się za to twarde zwapnienia. Śliska i gładka jak lustro chrząstka stawowa staje się coraz cieńsza i chropawa. Czasem dochodzi też do wysychania mazi stawowej, pełniącej podobną rolę jak smar w łożyskach. W efekcie zmniejszeniu ruchomości stawów towarzyszy zwiększenie się ich podatności na urazy. 

Mózg Ciała komórek nerwowych kurczą się, a tzw. dendryty - wypustki łączące komórki - stają się krótsze i cieńsze, w związku z tym gorzej

przesyłają sobie informacje. Na starość w mózgu zmniejsza się też

liczba receptorów.

MięśnieAż do 50 roku życia ich siła

utrzymuje się na niemal maksymalnym poziomie.

Znaczącego, bo około 20% spadku doświadczają 70-

latkowie, następna dekada ogranicza ich możliwości o kolejne 20%. Prócz siły mięśnie tracą także na szybkości. Dzieje się tak, ponieważ obecne w nich włókna szybkokurczliwe degenerują się i zanikają

znacznie szybciej niż wolnokurczliwe. 

PłucaPłuca są bardzo podatne na

związane ze starością zmiany. Jakie? Przede wszystkim

zmniejszenie skuteczności opróżniania się. Skutkiem jest spadek poziomu tlenu we krwi. Źle odżywione tkanki

organizmu zaczynają słabnąć, co szybko znajduje odbicie w

kondycji fizycznej ludzi starszych. 

Układ krwionośnyPrzepychanie krwi przez plątaninę

96 tys. kilometrów naczyń krwionośnych staje się coraz

trudniejsze także ze względu na rosnący opór stawiany przez

sztywniejące i zwężające się z wiekiem tętnice. W dodatku zastawki

coraz gorzej spełniają swoje zadanie (stąd żylaki). W

efekcie nasze tkanki dostają mniej tlenu dostarczanego im przez krew. To powoduje kaskadę reakcji: słabsze

odżywienie nerwów, słabsze pobudzenie mięśni, a w końcu zanik

włókien mięśniowych. Na to wszystko nakłada się

nadciśnienie, które dręczy co piątą dorosłą osobę.

Układ pokarmowyPoza spadkiem wydzielania śliny i osłabieniem perystaltyki jelit nie

dochodzi tam do żadnych dramatycznych zmian. Te, które mają

miejsce (zmiana składu soku żołądkowego, liczby komórek wątroby, czy ilości wydzielanych przez trzustkę

enzymów trawiących tłuszcze) są kompensowane i nie wpływają na

ogólną sprawność układu pokarmowego.

Układ wydalniczy

Co innego nerki, których wymiary, a zwłaszcza

wydajność, znacznie się z czasem zmniejszają. W

rezultacie krew jest coraz gorzej

oczyszczana ze szkodliwych

związków. Zdolność filtracyjna nerek 90-latka jest o połowę

gorsze niż 20-latka. 

Układ rozrodczyZmiany zachodzące u kobiet

można określić jako rewolucyjne. Hormony płciowe oddziałują na wszystkie tkanki jej organizmu, a wiec ich utrata

wywołuje zmiany nie tylko w narządach rozrodczych (utrata wody i zanik tkanki tłuszczowej

powoduje zwiotczenie skóry twarzy, piersi stają się obwisłe,

w talii na ramionach i udach odkłada się tłuszcz). 

WzrokZ biegiem lat soczewka staje

się grubsza i cięższa, powoduje to upośledzenie

widzenia bliskich przedmiotów. Pierwszymi objawami zmian mogą być

np. kłopoty z czytaniem drukowanych liter. Prawie u ¾

osób pomiędzy 65 a 70 r.ż. występuje dalekowzroczność a u połowy osób powyżej 60

r.ż. rozwija się katarakta.

SłuchZaburzenia słuchu

zaobserwowano u 1/3 ludzi powyżej 65 r.ż. Początek tego

procesu i tempo jego narastania wykazują indywidualne różnice.

W przypadku wystąpienia niedosłuchu jest konieczne

badanie lekarskie, ponieważ często u ludzi starszych może

być spowodowane zablokowaniem kanału

słuchowego przez woskowinę.

Zapach i smakWraz z wiekiem maleje

zdolność rozpoznawania zapachów. Wiele schorzeń

może powodować pogorszenie zmysłu

powonienia. Również z wiekiem obserwuje się

pogorszenie rozpoznawania czterech podstawowych smaków :

słonego, kwaśnego, gorzkiego i słodkiego. 

Rehabilitacja geriatrycznaProblemy rehabilitacyjne

wieku starczego są we współczesnym świecie bardzo

aktualne. Rehabilitacja geriatryczna powinna

zajmować się usprawnianiem osób starszych zgodnie z

przebiegającymi procesami fizjologicznymi oraz

pacjentami, u których zmniejszenie dotychczasowej

sprawności ruchowej i funkcjonalnej, wynika z

przebytych bądź współistniejących aktualnie

jednostek chorobowych, podczas wykonywania prostych czynności dnia codziennego.

Różne formy oddziaływań terapeutycznychKinezyterapiaFizykoterapia

MasażTerapia zajęciowa

Zajęcia terapeutyczne na bazie codziennej aktywności

PsychoterapiaPoradnictwo psychologiczne Zaopatrzenie ortopedyczne.

Razem z rehabilitacją społeczną (czasami także

zawodową) stanowią integralny model

postępowania rehabilitacyjnego z pacjentem

w podeszłym wieku.

Dziękuję za uwagę!