Jak powstało państwo polskie? - Ośrodek Rozwoju ... · • Słowianie swoje osady budowali wzdłuż rzek. Zajmowali się uprawą roli i hodowlą bydła, często także polowali

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak powstało państwo polskie?

Magdalena Podobas


WIEDZA O POLSCE

Klasa V szkoły podstawowej

Program Uzupełniający

Lekcja 1

JAK POWSTAŁO PAŃSTWO POLSKIE?

Autorka: mgr Magdalena Podobas


Cele lekcji

Poznanie przez ucznia:

• Najdawniejsze dzieje ziem polskich: osada w Biskupinie, szlak bursztynowy.

• Plemiona słowiańskie na ziemiach polskich.

• Mieszko I i powstanie państwa polskiego.

• Legendarne początki Polski (przypomnienie).


Plan zajęć • Powtórzenie wiadomości z klasy IV.

• Najdawniejsze dzieje ziem polskich.

• Osada w Biskupinie.

• Szlak bursztynowy.

• Nasi przodkowie – Słowianie: zajęcia i wierzenia.

• Plemiona polskie w IX wieku.

• Mieszko I – książę z rodu Piastów.

• Legendy o początkach państwa polskiego.

• Powstanie państwa polskiego.

• A to ciekawe… Dla dociekliwych.

• Podsumowanie i praca domowa.

• Ćwiczenia.

• Spis ilustracji i bibliografia.


Powtórzenie wiadomości z klasy IV

• Co to jest historia, czy zajmuje się historyk?

• Czym jest wiek, era, epoka?

• Jak określamy wieki minionych wydarzeń?

• Wymień wydarzenia historyczne z historii Polski, które znasz.

• Wymień (imiona i nazwiska) znanych Polaków – twórców historii.


Najdawniejsze dzieje ziem polskich • Pierwsi ludzie przywędrowali na tereny nad

Wisłą i Odrą ok. 250 tysięcy lat temu.

• Krajobraz: gęste lasy, rzeki, jeziora (sprzyjał polowaniom i łowieniu ryb).

• Między V a II tysiącleciem p.n.e. ludzie na tych ziemiach zaczęli prowadzić osiadły tryb życia: dotarły tu uprawa roli, hodowla zwierząt i rzemiosło: tkactwo, garncarstwo.

• Cztery tysiące lat temu powstała kopalnia krzemienia w Krzemionkach Opatowskich.

• Na początku II tysiąclecia p.n.e. mieszkańcy tych ziem nauczyli się wytapiać brąz i robić z niego narzędzia.

Inwentarz kultury łużyckiej. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title

=Plik:Archeologia_%28Bielsko%29_-

_kultura_%C5%82u%C5%BCycka.JP

G&filetimestamp=20060428222112

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Archeologia_(Bielsko)_-_kultura_%C5%82u%C5%BCycka.JPG&filetimestamp=20060428222112






Osada w Biskupinie – wstęp

• Najstarszą prehistoryczną osadą na ziemiach polskich jest osada w Biskupinie.

Co to jest

prehistoria?

Osada w Biskupinie. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.

php?title=Plik:Biskupin_-

_gate_and_wall.jpg&filetimesta

mp=20060706123757

Mapa Polski. Źródło:

www.microsoft.clipart.

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Biskupin_-_gate_and_wall.jpg&filetimestamp=20060706123757





http://www.microsoft.clipart/


Osada w Biskupinie – wstęp

• Biskupin to osada obronna, która powstała ok. 2700 lat temu i była położona na wyspie Jeziora Biskupińskiego.

• Mieszkało tu ok. 1000 osób. To czasy naszej

ery, czy przed

naszą erą?

Widok osady z jeziora.

Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/inde

x.php?title=Plik:Biskupin_wid

ok_z_jeziora.jpg&filetimesta

mp=20070812203112

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Biskupin_widok_z_jeziora.jpg&filetimestamp=20070812203112





Jak odkryto osadę w Biskupinie?

• Osadę w Biskupinie odkrył ponad 60 lat temu nauczyciel jednej z tamtejszych szkół (zauważył drewniane pale wystające z Jeziora Biskupińskiego). Na pobliskich łąkach (już wcześniej) znajdowano fragmenty naczyń ceramicznych.

• Jezioro osuszono i zaczęto prowadzić prace wykopaliskowe.

Stanowisko archeologiczne.

Źródło:


php?title=Plik:Stanowisko_arc

heologiczne_w_Biskupinie_01

29.jpg&filetimestamp=2008050

7132906

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Stanowisko_archeologiczne_w_Biskupinie_0129.jpg&filetimestamp=20080507132906






W Biskupinie – wygląd osady • Osada obronna: falochron z dębowych pali wbitych w dno jeziora.

Osadę otoczono wałem obronnym, który wypełniały skrzynie z piaskiem i ziemią.

• Most i brama wjazdowa. Za nią znajdowały się chaty mieszkańców. Domy budowano z drewna, a dachy kryto słomą. Połączone ze sobą bocznymi ścianami tworzyły rzędy. Zbudowano 13 długich domów.

Makieta osady. Źródło: http://www.eholiday.pl/info-

biskupin-1966-zdjecie-11375.html

http://www.eholiday.pl/info-biskupin-1966-zdjecie-11375.html










W Biskupinie – wygląd osady

• Pomiędzy rzędami domostw biegły ulice wyłożone drewnianymi balami. Najdłuższa była ulica biegnąca wzdłuż wału. W osadzie, nieopodal bramy znajdował się również plac.

Biskupin. Źródło: http://office.microsoft.com/pl-

pl/images/results.aspx?qu=biskupin&ex=1&origi

n=FX010132103#ai:MP900433285|

Dzisiaj osada

w Biskupinie

znajduje się na

wyspie czy na

półwyspie?

http://office.microsoft.com/pl-pl/images/results.aspx?qu=biskupin&ex=1&origin=FX010132103





W biskupińskiej chacie • Domy w Biskupinie miały ok. kilkadziesiąt metrów kwadratowych

powierzchni.

Wnętrze chaty w Biskupinie.

Źródło:


php?title=Plik:Biskupin_chata_

wnetrze_kuchnia.jpg&filetimest

amp=20070721182314

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Biskupin_chata_wnetrze_kuchnia.jpg&filetimestamp=20070721182314





Zajęcia mieszkańców Biskupina • Mężczyźni zajmowali się rolnictwem (pod uprawy wykorzystywano

tereny wokół jeziora), myślistwem i rybołówstwem. Uprawiano: pszenicę, jęczmień, proso, groch oraz mak i len. Hodowano: bydło, kozy, owce i świnie, a także małe konie.

• Do męskich zajęć należał też wyrób narzędzi oraz budowa tzw. dłubanek (łodzi z wydrążonego pnia drzewa).

• Kobiety zajmowały się domem, przygotowywały posiłki, opiekowały się dziećmi, pomagały mężczyznom w pracach polowych, zbierały zioła, jagody i grzyby. Do kobiecych zajęć należało także wyplatanie koszy, tkactwo i garncarstwo!

• Mieszkańcy Biskupina używali takich narzędzi jak: motyka, radło i socha, koło garncarskie, kamienne żarna, wrzeciono i krosna. Wytwarzali także narzędzia z brązu.


Kres Biskupina

• Osada w Biskupinie istniała ok. 150 lat i została zniszczona w wyniku najazdu obcego plemienia (świadczą o tym znalezione przez archeologów przy bramie wjazdowej ludzkie szczątki i broń).

• Mieszkańcy, którzy najazd ocaleli nie odbudowali osady i opuścili Biskupin.

Źródło:

http://office.microsoft.com/pl-

pl/images/results.aspx?qu=topo

rek&ex=1#ai:MC900215111|

W którym wieku

przestała istnieć

osada w Biskupinie?

http://office.microsoft.com/pl-pl/images/results.aspx?qu=toporek&ex=1





Biskupin… dzisiaj

• Obecny wygląd osady w Biskupinie to rekonstrukcja wykonana przez archeologów.

• Każdego roku odbywa się w Biskupinie Festyn Archeologiczny. Na terenie całego rezerwatu miłośnicy historii odtwarzają stroje i zajęcia pierwotnych mieszkańców biskupińskiej osady. Odbywają się pokazy walki wczesnośredniowiecznych wojów, strzelania z łuku i kuszy, pokazy tańca i muzyki, bicia monet, toczenia garnków na kole garncarskim i in.

• Strona internetowa Muzeum Archeologicznego w Biskupinie: http://www.biskupin.pl/asp/intro.asp

Sprawdź (np.

w Internecie),

w którym

miesiącu odbywa

się festyn

w Biskupinie.

http://www.biskupin.pl/asp/intro.asp


Kim byli Słowianie? • Ok. 1500 lat temu na tereny dzisiejszej Polski przybyli Słowianie.

Współczesne języki słowiańskie w

Europie. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title

=Plik:Jezyki_slowianskie.png&filetimest

amp=20081205140811

Na podstawie

mapy wymień,

które narody

oprócz Polaków

także są

Słowianami.

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Jezyki_slowianskie.png&filetimestamp=20081205140811




Szlak bursztynowy

• Kilkaset lat po zniszczeniu osady w Biskupinie na ziemie polskie przybywali rzymscy po bursztyn.

• Drogę, którą przemierzali znad Moza Adriatyckiego (z Rzymu) nad Morze Bałtyckie nazwano szlakiem bursztynowym.

Bursztyn szlifowany i matowy. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Bursztyn

Fotos_010.jpg&filetimestamp=20100712101814

Dowiedz się,

którędy przebiegał

szlak bursztynowy.

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:BursztynFotos_010.jpg&filetimestamp=20100712101814



Zajęcia i wierzenia Słowian

• Słowianie swoje osady budowali wzdłuż rzek. Zajmowali się uprawą roli i hodowlą bydła, często także polowali. Aby zdobyć ziemie pod uprawę – wypalali lasy. Używali prostych narzędzi (np. radła). Nie znali koła garncarskiego ani pisma.

• Słowianie byli poganami. Wierzyli w siły przyrody, Słońce i Księżyc. Najważniejszym bogiem Słowian był Perun.

Perun. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Swiatowit3011.jp

g&filetimestamp=20051011090016

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Swiatowit3011.jpg&filetimestamp=20051011090016



Jak powstały plemiona? • Początkowo w jednej osadzie mieszkało kilka rodzin.

• Kilka rodzin tworzyło ród.

• Rody z sąsiadujących ze sobą osad zaczęły się łączyć – tak powstawały plemiona.

RODZINA

RODZINA

RODZINA

RODZINA

RODZINA

RÓD

RÓD

PLEMIĘ


Organizacja plemienia

• Plemię – grupa ludzi (kilka rodów) mówiących wspólnym językiem i zamieszkujących wspólne terytorium.

• Władzę w plemieniu sprawował wiec (zgromadzenie dorosłych wojowników plemienia), który decydował o wszystkich sprawach.

• Na czas wojny wiec obierał dowódcę, który dowodził wojskiem. Z czasem nawet po ustaniu walk dowódcy ci nie oddali władzy i stali się książętami.


Plemiona na ziemiach polskich • W X w. na terenie

dzisiejszej Polski istniały liczne państwa plemienne (największe: państwo Polan i Wiślan), które często walczyły ze sobą o ziemię.

Plemiona polskie. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Plemiona_polskie.png&filetimestamp

=20070619152246

Wymień

nazwy plemion

na ziemiach

polskich.

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Plemiona_polskie.png&filetimestamp=20070619152246



Państwo Polan i powstanie państwa polskiego

• W IX w. na ziemiach nad górną Wartą państwo plemienne stworzyli Polanie.

• Podczas trwających wiele lat wojen Polanie podbijali inne plemiona. W ten sposób powstało państwo Polan obejmujące ziemie nad rzeką Wartą ze stolicą w Gnieźnie. Na jego czele stał książę z rodu (dynastii) Piastów.

Czy wiesz od

czego

pochodzi ta

nazwa?

Czy domyślasz się, jakie

jest pochodzenie nazwy

„Polska”?


Książę Mieszko • W połowie X w. władcą

państwa piastowskiego został książę Mieszko (zwany „pierwszym”).

• Mieszko I do państwa Polan przyłączył m. in. ziemię Wiślan (Małopolska z Krakowem), Mazowsze oraz Pomorze i Śląsk.

• W ten sposób powstało zjednoczone państwo polskie.

Mieszko I. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:MieszkoDa

gome.jpg&filetimestamp=20060216011453

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:MieszkoDagome.jpg&filetimestamp=20060216011453



Powstanie państwa polskiego • Mieszka I uważa się, za

twórcę państwa polskiego. Jest on pierwszym historycznym władcą Polski. Prawdopodobnie objął rządy ok. 950 r.

Przypuszczalny zasięg państwa Mieszka I.

Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Pol

ska_960_-

_992.png&filetimestamp=20101007120512

Który to

wiek?

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Polska_960_-_992.png&filetimestamp=20101007120512





Legendy o początkach państwa polskiego

• O początkach naszego państwa opowiadają legendy.

• Legenda – opowieść ludowa, którą dawniej przekazywano ustnie (dlatego często do naszych czasów przetrwało kilka różniących się od siebie wersji jednej legendy). Najczęściej ich treścią są początki miast, państw i narodów. Nie wiemy, kiedy dokładnie powstały, ani kto jest ich autorem. Zawierają elementy prawdziwe i fantastyczne.

• Pierwszymi ludźmi, którzy spisali legendy byli kronikarze – dawni historycy. Często to właśnie oni wymyślali elementy fantastyczne w legendach (gdyż mieli trudności z opisaniem najdawniejszych wydarzeń).

• Najstarszą polską kroniką jest „Kronika polska” z XII w., której autorem jest Gall Anonim.

Pióro – narzędzie pracy

kronikarza – źródło:

www.microsoft.com

http://www.microsoft.com/


Legendy o początkach państwa polskiego

• Legendy opowiadające o tym, jak powstało państwo polskie to np.:

• Legenda o Lechu, Czechu i Rusie,

• Legenda o Popielu i Piaście.

Lech i Orzeł Biały. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Lech_111.PNG&

filetimestamp=20070412211309

Przypomnij

krótko treść

tych legend.

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Lech_111.PNG&filetimestamp=20070412211309

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Lech_111.PNG&filetimestamp=20070412211309


A to ciekawe… Dla dociekliwych

Czy wiesz, dlaczego książę Mieszko został nazwany „pierwszym”?

• W dawnych wiekach często synom nadawano imiona ojca lub dziadka (a córkom – mamy lub babci).

• Podobnie było w dynastiach królewskich. W historii naszego państwa mamy aż trzech władców o imieniu Mieszko.

• Aby rozróżnić władców noszących to samo imię nadawano im kolejne numery (podobnie jest dzisiaj, np. królowa Elżbieta II). Odróżnieniu władców służyły też przydomki.

• W historii naszego kraju mamy aż trzech władców o imieniu Mieszko!

• Pamiętaj: „numery” władców (nie tylko polskich) zapisujemy cyframi rzymskimi (podobnie jak wieki).


Podsumowanie

• Biskupin to osada obronna sprzed 2700 lat. Mieszkańcy Biskupina zajmowali się rolnictwem i hodowlą, myślistwem i rybołówstwem.

• Dzisiejszy wygląd osady w Biskupinie to rekonstrukcja oryginału. Obecnie znajduje się tu muzeum.

• Szlak bursztynowy – droga z północy Europy nad Bałtyk, którą przed wiekami podróżowali kupcy rzymscy (po bursztyn).

• Ok. 1500 lat temu na ziemie polskie przybyły plemiona słowiańskie, które tworzyły liczne państwa plemienne.

• Plemię – grupa rodów zamieszkująca to samo terytorium.

• W X w. nad górną Wartą państwo ze stolicą w Gnieźnie utworzyli Polanie. Od ich nazwy pochodzi nazwa „Polska”.

• Pierwszym historycznym władcą Polski jest książę Polan z dynastii Piastów, Mieszko I.


Praca domowa

Odpowiedz:

1. Wyjaśnij pojęcia: szlak bursztynowy, plemię, dynastia.

2. Opowiedz co wiesz na temat osady w Biskupinie.

3. Wymień nazwy plemion zamieszkujących ziemie polskie.

4. Opowiedz, w jaki sposób powstało państwo polskie.

Dla chętnych:

1. Poszukaj (np. w Internecie) informacji na temat działalności Muzeum Archeologicznego w Biskupinie.

Na następnej lekcji:

Chrzest Polski.


Ćwiczenie – daty i fakty

1. Połącz daty z wydarzeniami:

Powstanie osady w Biskupinie VI w.

Przybycie Słowian na ziemie polskie połowa X w.

Objęcie władzy przez Mieszka I VIII w. p.n.e.


Ćwiczenie – terminy historyczne

1. Wyjaśnij pojęcia:

a) Prehistoria

b) Gród

c) Szlak bursztynowy

d) Plemię

e) Wiec


Ćwiczenie – postacie

1. Powiedz, o kim mowa:

a) „najważniejszy bóg Słowian”

b) „pierwszy władca państwa polskiego”

2. Kto to jest?


Ćwiczenie – mapa

1. Co przedstawia ta mapa? Wskaż na niej Gniezno.


Ćwiczenie – ilustracje

1. Co przedstawiają ilustracje?


Ćwiczenie – tekst źródłowy

Kronikarz Gall Anonim, pisał o Mieszku tak:

„Ten zaś Siemomysł spłodził wielkiego i sławnego Mieszka, który pierwszy nosił to imię, a przez siedem lat od urodzenia był ślepy. Gdy zaś dobiegła siódma rocznica jego urodzin (…) radość dobiegła szczytu na wiadomość, że ślepy chłopiec odzyskał wzrok.”

(Gall Anonim, Kronika Polska)

1. Jak miał na imię ojciec Mieszka?

2. Co stało się z Mieszkiem w dniu jego siódmych urodzin?


Spis ilustracji

1. Inwentarz kultury łużyckiej. Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0. Autor: Jan Mehlich. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Archeologia_%28Bielsko%29_ _kultura_%C5%82u%C5%BCycka.JPG&filetimestamp=20060428222112

2. Osada w Biskupinie. Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 2.5 . Autor: User:Fazer Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Biskupin_-_gate_and_wall.jpg&filetimestamp=20060706123757

3. Widok osady z jeziora. Autor, Przemysław Jahr, udostępnił go jako własność publiczną. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Biskupin_widok_z_jeziora.jpg&filetimestamp=20070812203112

4. Stanowisko archeologiczne. Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0. Autor: Jarosław Bryła. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Stanowisko_archeologiczne_w_Biskupinie_0129.jpg&filetimestamp=20080507132906

5. Wnętrze chaty w Biskupinie. Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0.. Autor: Ludek. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Biskupin_chata_wnetrze_kuchnia.jpg&filetimestamp=20070721182314

6. Bursztyn szlifowany i matowy. Autor tej pracy, Behemot53, udostępnił ją jako własność publiczną. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:BursztynFotos_010.jpg&filetimestamp=20100712101814

7. Współczesne języki słowiańskie w Europie. Autor tej pracy, Bukkia, udostępnia ją jako własność publiczną. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Jezyki_slowianskie.png&filetimestamp=20081205140811

8. Perun. Plik znajduje się w domenie publicznej. Autor: Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Swiatowit3011.jpg&filetimestamp=20051011090016

9. Plemiona polskie. Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0. Autor: Poznaniak. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Plemiona_polskie.png&filetimestamp=20070619152246

10. Mieszko I. Plik jest własnością publiczną. Autor: Jan Matejko. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:MieszkoDagome.jpg&filetimestamp=20060216011453

11. Przypuszczalny zasięg państwa Mieszka I. Plik jest udostępniony na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0. Autor: Poznaniak Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Polska_960_-_992.png&filetimestamp=20101007120512

12. Ilustracje niewymienione w tym spiskie pochodzą z: www.micorsoft.com.

http://en.wikipedia.org/wiki/pl:Creative_Commons

http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl











http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Fazer&action=edit&redlink=1

















http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Behemot53&action=edit&redlink=1


http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Bukkia








http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Poznaniak








http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Poznaniak




http://www.micorsoft.com/


Bibliografia PODRĘCZNIKI SZKOLNE:

1. M. Błaut, Moja historia 5, wyd. Nowa Era, Gdynia 2010.

2. T. Małkowski, Historia i społeczeństwo 4, wyd. GWO, Gdańsk 2012.

3. B. Szeweluk-Wyrwa, W. Surdyk-Fertsch, Dzień dobry, historio 4!, wyd. Nowa Era, Warszawa 2009.

4. B. Szeweluk-Wyrwa, W. Surdyk-Fertsch, Dzień dobry, historio 5!, wyd. Nowa Era, Warszawa 2009.

5. B. Szeweluk-Wyrwa, W. Surdyk-Fertsch, My i historia 5, wyd. PWN-Demart, Warszawa 2009.

MONOGRAFIE HISTORYCZNE:

1. T. Biber, A i M. Leszczyńscy, Tajemnice władców Polski, wyd. Publicat, Poznań 2005.

2. L. Bielski, M. Trąba, Poczet królów i książąt polskich, wyd. Park, Bielko-Biała 2005.

SŁOWNIKI HISTORYCZNE:

1. Historia Polski, Słownik Encyklopedyczny, [red.] W. Głuch, wyd. Europa, Wrocław 2006.

TEKSTY ŹRÓDŁOWE:

1. Gall Anonim, Kronika polska, przekład: R. Grodecki, wstęp i oprac. M. Plezia, wyd. DeAgostini, Wrocław 2003.


DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DO ZOBACZENIA!


Dziękuję za uwagę Magdalena Podobas

Documents

Jak powstało państwo polskie? - Ośrodek Rozwoju ... · • Słowianie swoje osady budowali wzdłuż rzek. Zajmowali się uprawą roli i hodowlą bydła, często także polowali