IX čas - rgf.bg.ac.rsrgf.bg.ac.rs/predmet/RO/IV semestar/Informatika II/Vezbe/Inf2_Acad_09.pdf · Skripta iz Informatike II Rudarsko-geološki fakultet Beograd IX čas Predavanja

Skripta iz Informatike II Rudarsko-geološki fakultet Beograd

IX čas Predavanja 2 časa

Prikupljanje informacija i štampanje. Očitavanje vrednosti sa crteža (DIST, AREA, LIST ID, TIME, STATUS). Rasteri. Tabele i proračuni.

Vežbe 1 časa

Rad na računaru: Primer pravljenje 3Dbrvnare

9.1. KOMANDE ZA OČITAVANJE VREDNOSTI SA CRTEŽA

Osim funkcija za crtanje i ispravljanje elemenata crteža, AutoCAD nudi i nekoliko

komandi čijom upotrebom se može pratiti prosec rada ili se mogu očitavati određene

vrednosti sa crteža. Sve ove komande se grupisane u okviru Tools / Inquiry menija.

9.1.1. Rastojanje između tačaka (DIST)

Primenom komande Dist (Tools->Inquiry->Distance) dobija se podatak o

rastojanju između dve izabrane tačke. Prvo se odredi položaj tačaka na krajevima

željenog pravca. Radi što bolje preciznosti se preporučuje primena nekog od Osnap

kriterijuma, kao što su izbor krajnjih (ENDpoint) ili drugih karakterističnih tačaka na

elementima. Izmerena veličina će biti prikazana na komandnoj liniji (slika 9.1) a pored

nje će se naći i podaci o rastojanjima po sve tri koordinatne ose, kao i uglovima koje

pokazani pravac zaklapa u horizontalnoj i vertikalnoj ravni.

Slika 9.1. Primena komane Dist

9.1.2. AREA

Komanda Area omogućava proračunavanje površine i obima odabrane konture.

Osnovni način za njenu primenu se svodi na izbor tačaka na temenima onlasti koje

želimo da obuhvatimo, kao što je npr. unutrašnji prostor našeg objekta.

Radi lakšeg izbora tačaka i postizanja potrebne preciznosti treba prvo aktivirati

ENDpoint Osnap kriterijum, a potom pokazivati sve tačke koje se nalaze na unutrašnjoj

konturi zidova.

Prof.dr Ivan Obradović, dipl.mat, Mr. Ranka Stanković, dipl.mat 9.1


Po odabiru poslednje u nizu tačaka komandu završavamo pritiskom na desni

taster miša a AutoCAD će rezultate za površinu (Area) i obim (Perimeter) ispisati na

komadnoj liniji. Treba napomenuti da se pri tome sve vrednosti izražavaju u AutoCAD

jedinicama tj. u ovom slučaju - milimetrima pa je potrebno izvršiti konverziju u metre,

pomeranjem decimalnog zareza za šest mesta kod površine i tri kod obima.

Object

Za prikazivanje podataka o površini i obimu zatvorenih formi kao što su kružnica

ili polilinija, može se koristiti opcija Object. Pokreće se izborom: O i zatim se bira

odgovarajući element. To može biti npr. osnova (slika 9.2) koja je nacrtana kao

zatvorena polilinija, a AutoCAD će prikazati njegovu površinu i obim.

Add / Substract

Opcija Add omogućava sabiranje izmerenih površina i prikazivanje njihove

ukupne vrednosti. Njenom primenom se može izračunati npr. ukupna površina dve ili

više prostorija i to na sledeći način: prvo je potrebno da se tasterom A aktivira "Add

mode" odnosno režim u kome AutoCAD vrši sabiranje površina, a zatim treba pokazati

tačke na uglovima prostorije. Pritisak na desni taster miša završava merenje površine

prve prostorije i na komandnoj liniji ispisuje izmerenu vrednost ali se time ova funkcija

ne završava već je moguće istim postupkom odrediti i površinu druge prostorije. Tek

tada će AutoCAD pored podatka o njenoj površini prikazati i ukupan zbir izmerenih

vrednost (Total Area). Komanda se dalje može nastaviti dodavanjem još neke površine

ili prekinuti pritiskom na desni taster miša.

Opcija Substact se može upotrebiti u suprotnom slučaju tj. kada treba da se

izračuna razlika u površinama, odnosno neto površina prostorije. Na primer, može se

izračunati površina sprata ali umanjena za prostor koji zauzima stepenište.

Vežba

Otvoriti crtež sa testa (radionicu ili kuću) i na njemu izmeriti površinu prostorija koristeći

Opcijom Object izračunati površinu osnove sprata-radionice

Opcijom Add izračunati ybir tri prostorije

Vežbati opciju Substract: aktivirati prvo Add režim, označiti tačke u uglovima sobe i desnim tasterom prikazati njenu površinu. Tasterom S na tastaturi preći u režim za oduzimanje površina i oduzeti prostor stepeništa. Na komandnoj liniji će se prikazati podatak o ukupnoj stačunatoj vrednosti pa komandu završiti desnim tasterom miša.



Slika 9.2. Primena komane Area

9.1.3. LIST

Primenom komande List (Tools->Inquiry->List) se mogu dobiti detaljni podaci o

svim parametrima odabranog elementa crteža pa je ona zato vrlo korisna pri npr.

kontroli unetih vrednosti ili upoznavanju sa crtežom koji potiče iz drugih izvora. Po

pokretanju komande se biraju elementi koji se ispituju, da bi po potvrdi (pritiskom na

desni taster miša) AutoCAD aktivirao novi tekstualni okvir i prikazao njihove

karakteristike (slika 9.3). U zavistosti od tipa odabranog objekta: linija, kružnica ili neki

drugi tip elementa očitavaju se podaci o dužini, poluprečniku, položaju krajnjih tačaka ili

centra itd. Okvira sa tekstom se uklanja funkcijskim tasterom F2.

Vežba

Starovati komandu List pa na crtežu selektovati nekoliko objekata i analizirati rezultat.



Slika 9.3. Primena komane List

9.1.4. Komanda ID

Komanda Id (Tools->Inquiry-> Id Point) služi za prikazivanje koordinate odabrane

tačke. Po selektovanju tačke AutoCAD na komandnoj liniji ispisuje njenu X,Y, i Z

koordinatu.

9.1.5. TIME

Primenom komande Time se može doći do statističkih podataka o vremenu

vezanom za aktivni crtež (slika 9.4). Posle njenog pokretanja izborom iz Tools / Inquiry

menija AutoCAD će u tekstualnom okviru prikazati sledeće podatke:

Current time - tekući datum i vreme (preuzeto iz operativnog sistema)

Created - datum kada je crtež započet, odnosno prvi put snimljen u fajl

Last Updated - datum i vreme poslednje izmene na crtežu

Total Editing Time - ukupno vreme provedeno u radu sa crtežom

Elapsed Timer - vreme mereno od trenutka koje se može nezavisno odrediti

(štoperica)

Next Automatic Save In - vreme preostalo do sledećeg automatskog

snimanja crteža

Osim ispisivanja ovih podataka komanda Time omogućuje i primenu neke od



sledećih opcija:

Display

Opciju Display pokrećemo pritiskom na taster D na tastaturi što za rezultat ima

obnavljanje liste sa podacima o vremenu vezanom za aktivan crtež.

ON/OFF

Opcija Off omogućava isključivanje merenja vremena provedenog u radu dok će

opcije On ponovo omogućiti ovu funkciju.

Reset

Opcijom Reset možemo vratiti vrednost "Elapsed Timer"-a na nulu. Time

možemo izmeriti koliko će nam vremena biti potrebno za neku od narednih operacija

na crtežu.

Slika 9.4. Statistički podaci o vremenu vezanom za aktivni crtež

9.1.6. STATUS

Komanda Status omogućava prikaz različitih parametara vezanih za tekući crtež.

Pokreće se izborom iz Tools / Inquiry menija da bi potom AutoCAD u posebnom okviru

prikazao trenutne vrednosti sedećih parametara:

- naziv crteža i ukupan broj elemenata u njemu

- veličinu polja za granice crteža kao i njegovu zauzetu i trenutno vidljivu površinu

(izraženo preko koordinata ugaonih tačaka)

- položaj bazne tačke kao i vrednosti parametara Snap i Grid

- trenutno aktivan Layer, boju i tip linije kao i možda najvažnije,

- veličinu raspoloživog prostora na hard disku i popunjenost radne memorije

Ako se u dnu okvira pojavi poruka "Press ENTER to continue" možemo pritiskom



na taster Enter na tastaturi dozvoliti izlistavanje ostatka teksta, odnosno videti koliko je

prostora raspoloživo u tzv. Swap fajlu. Time se ujedno komanda Status i završava.

Slika 9.5. Rezultat primene komande Status

9.2. Tabele i proračuni

Tekst se na crtežima najčešće koristi za kreiranje tabela i rasporeda. Tabele su

liste delova sa specifikacijom i brojem delova, kao što je prikazano na slici 9.6. U njima

se nalaze osnovne informacije o projektu koje se ne mogu izraziti grafički.

Slika 9.6. Primer pratećih informacija za crtež

Tabele se obično prave u nekom programu za rad sa radnim listovima. Komanda

Table u AutoCad-u omogućava da se na crtež lako ubacuju tabele, bilo da su direktno

napracljene u AutoCad-u ili se uvoze iz drugih programa.

9.2.1. Kreiranje tabele

Kreiranje tabele počinje pozivom Draw->Table, nakon čega se otvara panell sa

slike 9.7., na kom se definiše broj vrsta i kolona, stil teksta i širine kolona. Na vrhu

tabele se nalazi dodatna vrsta tabele za predvižena na naslov. U pojedinačne ćelije se

unos teksta počinje dvoklikom.



Slika 9.7. Okvir za dijalog Insert Table

Prilikom formatiranja tabele je moguće spajanje susednih ćelija: držeći Shift

izabrati ćelije koje se spajaju, desnim tasterom misa pozvati Merge Calls->All (slika

9.8.).

Slika 9.8. Izbor grupe ćelija u tabeli

9.2.2. Podešavanje orijentacije teksta u tabeli

Orijentacija teksta u ćeliji tabele se podešava u skladu sa različitim stilovima

tabela. Na primer, ako se želi efikanije korišćenje prostora, u tabeli se mogu napraviti

ćelije koje će imati vertikalnu orijentaciju teksta.

Vežba

Napraviti tabelu za crtež sa testa (sa kućom ili radionicom)

Izabrati grupu ćelija (držeći Shift)

Podećati visinu povlačeći nadole čvor na dnu izabrane grupe (slika 9.9)

Pozvati Properties i u njima podesiti Text orientation na 90 u širinu ćelija smanjiti na petinu

Slika 9.9. Povećanje visine izabranoj grupi ćelija



Popuniti tabelu i menjati vertikano i horizontalno ravnanje teksta (Alignment)

Dodati red ispred poslednjeg u tabeli (Insert Rows->Above)

9.2.3. Formule u ćelijama

Jedna od prednosti unakrsnih tabela je da na ćelije mogu da se primene formule,

a ta funkcionalnost je omogućena i u AutoCad-u. Za ubacivanje formula se koristi

poseban objekat field (polje). Ono može biti „vezano“ za objekte na crtežu, tako da se u

njemu prikazuju osobine tog objekta. Postoji više tipova polja koja se razliku po svojoj

nameni.

Vežba

Napraviti tabelu kao na slici 9.10.

Pozicionirati se u ćeliju C3 i izabrati Alat Insert field

U dobijenom panelu izabrati kategoriju: Objects, Formulu i ukucati Sum(A2:B2)

Pozvati izabrati Format pa pozvati FieldFormats za dodatno podešavanje

Formulu =(A4+B4)*A3 direktno ukucati u polje

Slika 9.10. Korišćenje formula u tabelama

9.2.4. Uvoz i izvoz tabela

Izvoz tabela i njihovo korišćenje u drugim programima je omogućeno korišćenjem

komande Export. Prvo treba selektovati tabelu, a onda desnim tasterom miša pozvati

konteksni meni i izabrati Export. Na definisanoj putanji će se kreirati csv (comma

separated value) fajl.



Vežba

Selektovati ranije napravljenu tabelu, izvesti je u Tabela.csv fajl. Fajl otvoriti kroz NotePad i analizirati strukturu (bez snimanja eventualnih promena). Isti fajl otvoriti kroz Excel i analizirati. Zatvoriti fajl.

U Excelu kreirati novi fajl: TestTabele.xls i u njemu tabelu sa zaglavljem i 3x4 ćelija. Popuniti vrednostima po želji. Selektovati tabeli, izabrati Copy i u AutoCad-u uraditi Paste.

Podesiti debljine linija tabele: CellBorders za izabranu grupu ćelija

Promeniti pozadinu ćelije zaglavlja

Ubaciti grafički element (blok) u ćeliju

Kreirajte sopstveni stil za tabele (Arial Narrow)

Očitati vrednosti površina, zapremina i slično tela sa crteža (Inquiry)



9.3. Primer sa kućom

U ovom nizu vežbi će se krirati 3D model brvnare uz nekoliko tehnika za kreiranje

3D tela i površina.

9.3.1. Kreiranje osnove

Napraviti nivo osnova i prograsiti ga tekućim.

Mogu se koristiti multilinije ili polilinije. Koristiti Ortho On.

Napraviti osnovu brvnare kao na slici 9.11., koja će biti „podloga“ za kreiranje 3D zidova. Skicirati na papiru dimenzije brvnare: osnove, zidova, vrata i prozora.

Slika 9.11. Osnova brvnare

Nacrtanu osnovu predstaviti SW Isometric, kao na slici 9.12.

Slika 9.12. Osnova zidova u pogledu SW Isometric



9.3.2. Kreiranje zidova

Podesiti fiksni kriterijum Endpoint Osnap. Napraviti nivo Zidovi, dodeliti mu boju 22 i prograsiti ga tekućim.

Izabrati Draw->Solid->Box, kliknuti u najniži ugao (teme) a potom u suprotan, dodeliti mu visinu da bi dobili crtež kao na slici 9.13.

Ponoviti komandu Box i nacrtati kvadar za dnevnu sobu (veći deo), slika 9.14.

Slika 9.13. Kvadar koji pokriva plan sprata

Slika 9.14. Kvadar koji popunjava veći deo dnevne sobe



Dodati još jedan kvadar kao na slici 9.15 za manji deo dnevne sobe

Slika 9.15. Kvadar koji popunjava ostatak dnevne sobe

Kreirati kvadre za kupatilo i spavaću sobu kao na slici 9.16

Slika 9.16. Unutrašnjost brvnare popunjena kvadrima



Izabrati Modify->Solids Editing->Substract, pokazati spoljašnji kvadar pa od njega oduzeti četiri mala unutrašnja kvadra, da bi se dobili zidovi kao na slici 9.17.

Za polji pogled pozvati View->Hide, čime se pobija pogled kao na slici 9.18.

Za povratak skrivenih linija izabrati View->Regen

Slika 9.17. Telo koje nastaje oduzimanjem unutrašnjih kvadara

Slika 9.18. Telo nakon uklanjanja skrivenih linija



9.3.3. Kreiranje otvora za vrata

Pet otvora za vrata se razlikuju po širini ali imaju istu visinu. Mogu da se naprave

kvadri za otvore i da se onda oduzmu od tela zidova.

Napraviti nivo Vrata i proglasiti ga tekućim

Zamrznuti nivo Zidovi i proveriti da li je uključen Osnap Endpoint kriterijum.

Napraviti kvadre kao na slici 9.19.

Odmrznuti nivo Zidovi i oduzeti pet kvadara od većeg tela, slika 9.20

Slika 9.19. Kvadri za svih pet otvora

Slika 9.20. Zid nakon oduzimanja kvadara



Izabrati view->Hide da se dobije prikaz sa slike 9.21

Za povrataka skrivenih linija: View->Regen

Slika 9.21. Zid nakon komande Hide

9.3.4. Oduzimanje otvora za prozore

Otvori za prozore mogu da se oduzmu kao i otvori za vrata ali je razlika u tome

što se dno prozora nalazi iznad 2D plana sprata.

Kreirati novi nivo i nazvati ga Prozori i proglasiti ga za tekući

Pomoću komande Box kreirati kvadre kao na slici 9.22 (paziti na preciznost u osnovi imajući u vidu da će se tela oduzimati od zidova kasnije)

Slika 9.22. Kvadri za prozore koji su kreirani na planu sprata



Pokrenuti komandu Move, izabrati šest kvadara prozora pa <Enter>, potom kliknuti bilo koju tačku na ekranu i uneti @0,0,60 da se prozori pomere naviše za 60 jedinica (umesto 60 uneti broj koji odgovara potrebnoj visini), slika 9.23

Slika 9.23. Podignuti prozori

Odmrznuti nivo zidova i oduzeti šest prozora, slika 9.24

Slika 9.24. Zidovi i prozori



Komandom Hide treba da se dobije slika 9.25

Slika 9.25. Pogled zidova i prozora nakon Hide komande

U nastavku će se napraviti kružni otvor za okrugli prozor na prednjem zidu,

korišćenjem cilindra umesto dosada korišćenih kvadara. Da bi se kreirao

odgovarajući cilindar, mora se promeniti UCS ikona.

Uneti UCS<Enter> x<Enter> -90<Enter>, čime se UCS ikona rotira tako da rava koja je definisana pomoću x i y ose bude paralelna prednjem zidu kod koje z osa ide ide kao na slici 9.26. (isprekidano).

Komandom Cylinder kreirati potreban cilindar i pomeriti ga naviše na potrebnu visinu

Slika 9.26. UCS ikona nakon promene orijentacije i okrugli prozor



Za povratak UCS ikone u orijentaciju svetskog koordinatnog sistema uneti: UCS <Enter>w<Enter>

Oduzeti od zidova okrugli otvor, slika 9.27

Slika 9.27. Zidovi i okrugli otvor

Nakon oduzimanja i komande Hide se dobija crtež kao na slici 9.28

Slika 9.28. Zidovi nakon oduzimanja okruglog otvora i komande Hide



Osenčiti dobijeni objekat kao na slici 9.29

Slika 9.29. Osenčeni zidovi brvnare

9.3.4. Kreiranje poda brvnare

Kreirati novi nivo Pod, dodeliti mu braonkastu boju i proglasiti ga tekućim

Zamrznuti nivoe Zidovi i prozori

Komandom Box kreirati kvadre za prag kod otvora za vrata, kao na slici 9.30

Slika 9.30. Otvor prednjih vrata sa dva kvadra



Ponoviti postupak kreiranja pragova za zadnja vrata i za klizna vrata desno (ista visina kvadara).

Slika 9.31. Kreirani pragovi na osnovi brvnare

Slična tela napraviti za otvore između otvora vrata spavaće sobe i kupatila

Napraviti kvadre za tri sobe (četiri kvadra, iste visine kao pragovi). Ukupno treba da bude 12 kvadrata.

Slika 9.32. Celokupni pod sa 12 kvadara



Komandom Modify->Solids Editing->Union spojiti sve kvadre da bi se dobi pod kao na slici 9.33.

Slika 9.33. 12 sjedinjenih kvadara koji formiraju novo telo

Podići objekat poda po Z osi i vratiti vidljivost zidovima

Primeniti komandu Hide da se dobije slika 9.34

Pogledati kuću iz više pogleda: SE, SW, NE Isometric

Slika 9.34. 3D zidovi i pod nakon primenjene komande Hide



9.3.5. Kreiranje stepenika i balkona u 3D

Za kreiranje stepenika je potrebno napraviti novi nivo i dva kvadra.

Napraviti novi nivo ( Stepenice), dodeliti mu mu boju npr. 8

Zamrznuti nivoe: Zidovi i Pod3D, a prikazati: Osvovu i Stepenice

Komandom Box apraviti dva kvadra (slika 9.35)

Slika 9.35. Prednji i zadnji stepenici

Za balkon će se upotrebiti cilindar i komanda oduzimanja: Substract Solids

Napraviti nivo Balkon, dodeliti mu boju 24, proglasiti ga tekućim. Izabrati SE Isometric.

Pomoću alata Cylinder kreirati cilindar za pod balkona i podići ga

Nacrtati drugi cilindar sa istim centrom, malo većim poluprečnikom

Oduzmite od večeg cilindra manji (slika9.36. levo)

Komandom Slice odseći polovinu tela: Slice<Enter>yz<Enter>kliknuti desno da se odredi deo koji ostaje<posle odsecanja (slika 9.37. desno).

Slika 9.36. Balkon pre oduzimanja i posleoduzimanja i odsecanja



Odmrznuti potrebne nivoe, pozvati komandu Hide da se dobije prikaz kao na slici 9.37

Slika 9.37. Balkon, zidovi i pod nakon komande Hide

Izabrati View->Shade->Gourard Shaded, Edges On, a potom View 3D Orbit čime se dobijaju prikazi sa slike 9.38.

Slika 9.38. Balkon, zidovi i pod nakon senčenja



9.3.6. Postavljanje krova brvnare

Trodimenzioni model brvnare treba dopuniti postavljanjem krova. Ivica krova

treba da bude drugačije boje u odnosu na površinu krova, tako da će se kreirati

zasebni objekti i postaviće se na odvojene nivoe. Ivica će biti telo, dok će kosi deo biti

površina.

Kreirati dva nivoa: IvicaKrova3D sa bojom 32 i Krov sa bojom 114. Postaviti IvicaKrova3D za tekući.

Zamrznuti sve 3D nivoe, tj. ostaviti osnovu i novokreirane nivoe

Napraviti kvadar za osnovu krova i linije za sljeme

Napraviti površ krova

Očitati dimenzije, površine i zapremine objekata crteža po želji i smesti ih u tabelu

Na gotovom modelu probati renderovanje


Documents

IX čas - rgf.bg.ac.rsrgf.bg.ac.rs/predmet/RO/IV semestar/Informatika II/Vezbe/Inf2_Acad_09.pdf · Skripta iz Informatike II Rudarsko-geološki fakultet Beograd IX čas Predavanja