Is lewegeskep?

Die meeste mense het ’n beskouing wat erens tussen hierdieteenstrydige idees val. Die feit dat jy hierdie brosjure lees, toonwaarskynlik dat jy een van hulle is. Jy glo moontlik aan God enrespekteer die Bybel. Maar jy heg miskien ook waarde aan diemenings van hoogs opgeleide en invloedryke wetenskaplikes watnie glo dat lewe geskep is nie. As jy ’n ouer is, wonder jy dalk watjy vir jou kinders moet se wanneer hulle vrae oor evolusie en dieskepping vra.

Wat is die doel van hierdie brosjure?Dit is nie die doel van hierdie materiaal om die spot te dryf met

die beskouing van fundamentaliste of mense wat besluit om nieaan God te glo nie. Ons hoop eerder dat hierdie brosjure jou salaanspoor om weer die grondslag van party van jou opvattings teondersoek. Dit sal ’n verduideliking van die Bybel se skeppings-verslag bied waaraan jy dalk voorheen nie gedink het nie. En ditsal beklemtoon waarom dit werklik saak maak wat jy omtrent dieontstaan van lewe glo.

Sal jy die bewerings vertrou van mense wat se dat daar geen in-telligente Skepper is nie en dat die Bybel onbetroubaar is? Of saljy ondersoek wat die Bybel werklik se? Watter leringe is jou ver-troue, jou geloof, waardig: die van die Bybel of die van evolusio-niste? (Hebreers 11:1). Ondersoek gerus die feite.

Watglo jy?Baie godsdiensfundamentaliste glo dat dieaarde en alles daarop net ’n paar duisend jaargelede in ses dae van 24 uur elk geskep is.Party ateıste probeer jou wysmaak dat God niebestaan nie, dat die Bybel ’n boek vol mites isen dat alle lewe die produk van toevallige,onbeheerde gebeurtenisse is.

Voorblad:Stranden

koraalrif:�

DigitalVision

Ltd/agefotostock

2 IS LEWE GESKEP?

Published and printed byWatchTower Bible and Tract Societyof South Africa NPCRobert Broomrylaan-Oos 1, Rangeview,Krugersdorp, 1739, RSAMade in the Republic of South AfricaGedruk in die Republiek van Suid-Afrika

InhoudBLADSY 4

Die lewende planeet

BLADSY 11Wie het dit

eerste ontwerp?

BLADSY 18Evolusie—Mites

en feite

BLADSY 24Die wetenskap endie Genesisverslag

BLADSY 29Maak dit saak

wat jy glo?

BLADSY 30Bibliografie

Hierdie publikasie word nie verkoopnie. Dit word voorsien as deel van ’nwereldwye Bybelonderrigtingswerkwat deur vrywillige bydraesondersteun word.Besoek gerus www.jw.org/af as jy’n bydrae wil maak.Tensy anders aangedui, komSkrifaanhalings uit die NuweWereld-vertaling van die Heilige Skrif.Is lewe geskep?Was Life Created?Druk van Oktober 2016Afrikaans (lc-AF)� 2010WATCH TOWER BIBLE AND TRACTSOCIETYOF PENNSYLVANIA

Die lewende planeetLewe op aarde sou nooit kon bestaan het as dit nie was vir ’n reeks baie gelukkige“toevallighede” nie, waarvan party voor die 20ste eeu nie bekend was of goedverstaan is nie. Hierdie toevallighede sluit die volgende in:˛ Die aarde se posisie in die Melkwegstelsel en die sonnestelsel, sowel as die

planeet se wentelbaan, helling, rotasiesnelheid en buitengewone maan˛ ’n Magneetveld en ’n atmosfeer wat as dubbele beskerming dien˛ Natuurlike kringlope wat die planeet se lug- en watervoorraad aanvul en reinig

Terwyl jy elkeen van hierdie onderwerpe beskou, vra jou af: ‘Is die aarde sekenmerke die gevolg van blinde toeval of van doelbewuste ontwerp?’

4 IS LEWE GESKEP?

Die aarde se volmaakte “adres”Wat sluit jy in wanneer jy jou adres neer-

skryf? Miskien jou land, stad en straat. Bywyse van ’n vergelyking, kom ons noemdie Melkwegstelsel die aarde se “land”,die sonnestelsel—dit wil se die son en dieplanete—die aarde se “stad” en die aarde sewentelbaan in die sonnestelsel die aarde se“straat”. Danksy vooruitgang op die gebiedvan die sterrekunde en fisika het wetenskap-likes baie te wete gekom oor die voordelevan ons spesiale plekkie in die heelal.

Om mee te begin, ons “stad”, of sonne-stelsel, is in ’n ideale deel van die Melkweg-stelsel gelee—nie te naby die middelpuntnie en nie te ver daarvandaan nie. Hier-die “bewoonbare sone”, soos wetenskapli-kes dit noem, bevat net die regte konsentra-

sies van die chemiese elemente wat nodig isom lewe te onderhou. Verder weg is hierdieelemente te skaars; naderby is die buurt tegevaarlik weens die groter hoeveelheid po-tensieel dodelike straling en ander faktore.“Ons woon in ’n uitstekende buurt”, se dietydskrif Scientific American.1Die ideale “straat”: Die aarde se

“straat”, of wentelbaan in ons sonnestelsel-“stad”, is net so ‘uitstekend’. Hierdie baan,wat sowat 150 miljoen kilometer van dieson af is, is in ’n beperkte sone wat bewoon-baar is omdat dit nie te koud of te warm isvir lewe nie. Wat meer is, die aarde se wen-telbaan is byna sirkelvormig, sodat ons heel-jaar ongeveer dieselfde afstand van die sonbly.

En die son is die volmaakte “kragstasie”.Dit is stabiel, die ideale grootte en stel netdie regte hoeveelheid energie vry. Dit is almet goeie rede “ ’n baie spesiale ster” ge-noem.2Die volmaakte “buurman”: As jy ’n

“buurman” vir die aarde moes kies, sou jynie beter kon kry as die maan nie. Die deur-snee daarvan is net meer as ’n kwart vandie van die aarde. In vergelyking met an-der mane in ons sonnestelsel is ons maan

Kon die aarde op ’n beter plekgewees het om lewe te onderhou?

&N

ASA/JPL/Caltech

DIE LEWENDE PLANEET 5

dus buitengewoon groot in verhouding totsy gasheerplaneet. Blote toeval? Dit is on-waarskynlik.

Om maar een ding te noem, die maanis die hoofoorsaak van die seegetye, wat ’nbaie belangrike rol in die aarde se ekologiespeel. Die maan dra ook by tot die aarde sestabiele rotasieas. Sonder sy maan van idea-le grootte sou ons planeet soos ’n draaien-de tol waggel, dalk selfs heeltemal omkan-tel! Dit sou katastrofiese veranderinge totgevolg he, onder andere in die klimaat endie getye.Die aarde se volmaakte helling en ro-

tasie: Die aarde se helling van ongeveer23,4 grade veroorsaak die jaarlikse kring-loop van seisoene, reguleer die temperatureen maak ’n wye verskeidenheid klimaatso-nes moontlik. “Die helling van ons planeetse as is blykbaar ‘net reg’ ”, se die boek Rare

Earth—Why Complex Life Is Un-common in the Universe.3

Nog iets wat “net reg” is,is die lengte van dag en nag,’n gevolg van die aarde serotasie. As die rotasiesnel-heid aansienlik laer was,sou die dae langer wees

en sou die kant van die aar-de waarop die son skyn,

verskroei terwyl die ander kantvries. As die aarde daarenteen baie

vinniger sou draai, sou die dae korterwees, dalk net ’n paar uur lank, en die aardese vinnige rotasie sou aanhoudende storm-sterk winde veroorsaak en ander nadeligegevolge he.

Die aarde se skermsDie ruimte is ’n gevaarlike plek waar do-

delike straling iets algemeens en meteoroıe-de altyd ’n gevaar is. Tog lyk dit of ons blouplaneet redelik ongeskonde deur hierdie ga-laktiese “skietbaan” vlieg. Waarom? Omdatdie aarde deur verstommende wapenrustingbeskerm word—’n kragtige magneetveld en’n spesiaal ontwerpte atmosfeer.Die aarde se magneetveld: Die kern

van die aarde is ’n draaiende bol gesmel-te yster, wat vir ons planeet ’n enorme enkragtige magneetveld skep wat tot ver indie ruimte strek. Hierdie skerm beskut onsteen die volle aanslag van kosmiese stra-ling en teen potensieel dodelike kragte af-komstig van die son. Laasgenoemde sluitdie sonwind in, wat bestaan uit ’n besten-dige stroom energetiese deeltjies; sonvlam-me, wat binne minute net soveel energievrystel as miljarde waterstofbomme; en ont-ploffings in die buitenste deel, of korona,van die son, wat miljarde tonne materie dieruimte in slinger. Jy kan sigbare blyke sienvan die beskerming wat jy danksy die aar-de se magneetveld ontvang. Sonvlamme en

Magnetosfeer:N

ASA/SteeleH

ill;aardese

helling:Basedon

NASA/Visible

Earthim

agery

6 IS LEWE GESKEP?

ontploffings in die son se korona veroor-saak intense auroras, kleurvolle ligverskyn-sels wat in die bo-atmosfeer naby die aardese magnetiese pole gesien kan word.Die aarde se atmosfeer: Hierdie gas-

omhulsel stel ons nie net in staat om aan tehou asemhaal nie, maar voorsien ook by-komende beskerming. ’n Buitenste laag vandie atmosfeer, die stratosfeer, bevat ’n vormvan suurstof wat osoon genoem word enwat tot 99 persent van inkomende ultra-violetstraling (UV-straling) absorbeer. Dieosoonlaag help dus om baie lewensvorme—insluitende mense en die plankton waar-op ons staat maak vir ’n groot deel vanons suurstof—teen gevaarlike straling tebeskerm. Die hoeveelheid osoon in diestratosfeer bly nie konstant nie. Dit ver-ander eerder en vermeerder namate die in-tensiteit van die UV-straling toeneem. Dieosoonlaag is dus ’n dinamiese, doeltreffen-de skerm.

Die atmosfeer beskerm ons ook teen’n daaglikse bombardement van ruimte-rommel—miljoene voorwerpe wat wissel ingrootte van klein deeltjies tot ontsaglike rot-se. Die oorgrote meerderheid hiervan ver-

brand in die atmosfeer en word helder lig-flitse wat meteore genoem word. Maar dieaarde se skerms keer nie die straling watnoodsaaklik is vir lewe, soos hitte en sigba-re lig nie. Die atmosfeer help selfs om diehitte om die aardbol te versprei, en snagsdien die atmosfeer as ’n kombers wat ver-hoed dat hitte te vinnig ontsnap.

Die aarde se atmosfeer en magneetveldis werklik wondere van ontwerp wat nogsteeds nie ten volle verstaan word nie. Die-selfde kan gese word van die kringlope watlewe op hierdie planeet onderhou.

Is dit blote toeval datons planeet deur twee

dinamiese skermsbeskermword?

Aurora:Foto:JanCurtis

(http://latitude64photos.com);m

eteoriet:ESA,NASA

Die aarde se onsigbaremagnetiese skerm

Aurora borealis

Die atmosfeerbeskerm onsteen meteore

Natuurlike kringlope wat lewe onderhouAs ’n stad geen vars lug en water kry nie en sy ri-

oolstelsel verstop raak, sal dit gou siekte en dood totgevolg he. Maar dink net: Ons planeet is nie soos ’nrestaurant, waar nuwe voedsel en voorraad van buiteaf ingebring word en vullis verwyder word nie. Dievars lug en water waarvan ons afhanklik is, word nievan die buitenste ruimte ingebring nie, en afval wordnie die ruimte in geskiet nie. Hoe bly die aarde dangesond en bewoonbaar? Die antwoord: die natuurli-ke kringlope, soos die water-, koolstof-, suurstof- enstikstofkringloop, wat hier verduidelik en eenvoudiguitgebeeld word.

Die waterkringloop: Water is noodsaaklik virlewe. Nie een van ons kan langer as ’n paar daedaarsonder lewe nie. Die waterkringloop verspreivars, skoon water oor die planeet. Dit behels driestappe. (1) Sonkrag lig water deur middel van ver-damping in die atmosfeer op. (2) Kondensasie vanhierdie gesuiwerde water laat wolke vorm. (3) Wol-ke bring dan reen, hael, ysreen of sneeu voort, watop die grond val en kort voor lank weer verdamp ensodoende die kringloop voltooi. Hoeveel water wordjaarliks hersirkuleer? Na skatting genoeg om diehele oppervlak van die aarde met meer as 80 sen-timeter water te bedek.4

Die koolstof- en suurstofkringlope: Soos jyweet, moet jy asemhaal om aan die lewe te bly—jymoet suurstof inasem en koolstofdioksied uitasem.Maar aangesien tallose miljarde mense en dieredieselfde ding doen, waarom is daar dan nooit temin suurstof en te veel koolstofdioksied in onsatmosfeer nie? Die antwoord le in die suurstof-kringloop. (1) In ’n verstommende proses watfotosintese genoem word, neem plante die kool-stofdioksied op wat ons uitasem en gebruik hulledit en sonligenergie om koolhidrate en suurstofvoort te bring. (2) Wanneer ons suurstof inneem,voltooi ons hierdie kringloop. Hierdie hele proseswaarin koolhidrate en vars lug voortgebring word,is skoon, doeltreffend en stil.

1

3

2

1Koolstof-dioksied

2Suurstof

8 IS LEWE GESKEP?

Volmaakte herwinning!Mense, met al hulle gevorderde tegnolo-

gie, skep elke jaar tallose tonne onherwin-bare giftige afval. Maar die aarde herwin alsy afval op volmaakte wyse deur middel vanvindingryke chemiese prosesse.

Hoe dink jy het die aarde se herwinning-stelsels ontstaan? “As die aarde se ekosis-teem waarlik deur die toeval alleen geevo-lueer het, sou dit nooit sulke volmaakteharmonie in die omgewing kon bereik hetnie”, se die godsdiens- en wetenskapskry-wer M.A. Corey.5 Stem jy saam met sy ge-volgtrekking?

Hoe sal jy antwoord?˛ Dink jy dat die aarde se kenmerke die

gevolg van doelbewuste ontwerp is?Indien wel, watter van die bogenoem-de feite is vir jou die oortuigendste?

˛ Hoe sal jy antwoord op die beweringdat die aarde niks spesiaals is nie,maar dat dit net nog ’n plek is waarevolusie kon plaasvind?

Stockbyte/Getty

Images

DIE LEWENDE PLANEET 9

Die stikstofkringloop: Lewe op aarde is ook afhanklik van die vervaardiging van organiesemolekules soos proteıene. (A) Stikstof is nodig om hierdie molekules te vervaardig. Gelukkigmaak hierdie gas 78 persent van ons atmosfeer uit. Weerlig sit stikstof om in verbindings watdeur plante opgeneem kan word. (B) Plante gebruik dan hierdie verbindings om organiesemolekules te vorm. Diere wat hierdie plante eet, neem dus ook stikstof in. (C) Laastens,wanneer plante en diere doodgaan, word die stikstofverbindings in hulle deur bakterieeafgebreek. Gedurende hierdie ontbindingsproses word stikstof weer in die grond en dieatmosfeer vrygestel, wat die kringloop voltooi.

Die aarde se atmosfeer bestaanuit 78 persent stikstof

OrganiesemolekulesA

Bakteriee B

Stikstofverbindings

C

Bakteriee

Die grond: In net honderd gram grondis daar al 10 000 spesies bakterieegevind,7 om nie eers te praat van dietotale aantal mikrobes nie. Sommigespesies is al byna drie kilometer onderdie grond gevind!8

Die lug: Behalwe die voels, vlermuiseen insekte wat deur die lug vlieg, isdie atmosfeer ook vol stuifmeel en an-der spore, asook saadjies en—in sekeregebiede—duisende verskillende soortemikrobes. Die verskeidenheid mikrobesin die lug is “net so groot as die verskei-denheid mikrobes in die grond”, se dietydskrif Scientific American.9

Die water: Die oseane bly grotendeels’n verborgenheid omdat wetenskap-likes dikwels duur tegnologie moetgebruik om navorsing op groot diepteste doen. Selfs in koraalriwwe, wat rede-lik bereikbaar en al deeglik bestudeeris, is daar moontlik nog miljoene onbe-kende spesies.Het hierdie indrukwekkende verskei-denheid lewe per toeval ontstaan?Baie sal saamstem met die digter watgeskryf het: “Hoe talryk is u werke, oJehovah! U het hulle almal in wysheidgemaak. Die aarde is vol van wat uvoortgebring het.”�—Psalm 104:24.

� In die Bybel is God se persoonlike naamJehovah.—Psalm 83:18.

Dit wemel van leweNiemand weet hoeveel spesies daarop die aarde is nie. Skattings wisseltussen 2 miljoen en 100 miljoen.6 Hoewydverspreid is lewe op ons planeet?

Ondergrondsebakteriee

Stuifmeel

Anemoon

Bakteriee: Penn State University, laboratory of Jean Brenchley, and with kindpermission from Springer Science�Business Media: Ekstremofiele, nuwe ultramikro-bakteriele isolate uit ’n diep yskern in Groenland verteenwoordig ’n voorgestelde nuwespesie, Chryseobacterium greenlandense sp. nov., Januarie 2010, Jennifer Loveland-Curtze; stuifmeel: � Fotosearch10 IS LEWE GESKEP?

11

Wie het dit eersteontwerp?In onlangse jare het wetenskaplikes en

ingenieurs hulle in ’n baie letterlike sindeur plante en diere laat onderrig (Job12:7, 8). Hulle bestudeer en boots dieontwerp van verskillende diere na—’nstudieveld wat bekend staan as biomi-metika—in ’n poging om nuwe produkte teskep en die werkverrigting van bestaan-de produkte te verbeter. Terwyl jy oordie volgende voorbeelde nadink,vra jou af: ‘Wie verdien werklikdie eer vir hierdie ontwerpe?’

12 IS LEWE GESKEP?

Wat uit die walvis se vinne geleerword

Wat kan vliegtuigontwerpers by die bog-gelwalvis leer? Blykbaar heelwat. ’n Vol-wasse boggelwalvis weeg sowat 30 ton—so-veel as ’n gelaaide vragmotor—en het ’nbetreklik stywe liggaam met groot vlerkag-tige vinne. Hierdie 12 meter lange dier ismerkwaardig beweeglik onderwater.

Wat navorsers veral gefassineer het, washoe hierdie dier met sy stywe liggaam inskynbaar onmoontlike klein sirkels kanswem. Hulle het ontdek dat die geheim indie vorm van die walvis se vinne le. Dievoorrand van die vinne is nie glad, soos ’nvliegtuig se vlerk nie, maar geriffel, met ’nry knoppe vooraan wat tuberkels genoemword.

Terwyl die walvis deur die water gly, ver-meerder hierdie tuberkels die opwaartsedruk en verminder dit die weerstand. Hoe?Die tydskrif Natural History verduidelik datdie tuberkels die water vinniger in ’n ega-lige, roterende stroom oor die vin laat be-weeg, selfs wanneer die walvis teen ’n baieskerp hoek opwaarts beweeg.10

Watter praktiese toepassings kan hierdieontdekking he? Vliegtuigvlerke wat opdie ontwerp gebaseer is, sal blyk-baar minder vlerkklappe of an-

der meganiese toestelle nodig he om dielugvloei te wysig. Sulke vlerke sal veili-ger wees, asook makliker om te onderhou.John Long, ’n deskundige op die gebiedvan biomeganika, meen dat ons een vandie dae “heel moontlik op elke straalvlieg-tuig knoppe soos op boggelwalvisvinne salsien”.11

Die seemeeu se vlerke wordnageboots

Vliegtuigvlerke boots natuurlik reeds dievorm van voels se vlerke na. Maar inge-nieurs het onlangs hierdie nabootsing totnuwe hoogtes gevoer. “Navorsers by dieUniversiteit van Florida”, berig New Scien-tist, “het ’n prototipe gebou van ’n afstand-beheerde robotvliegtuig wat net soos ’n see-meeu kan sweef, kan duik en vinnig kanklim.”12

Seemeeue voer hulle merkwaardigekunsvlieery uit deur hulle vlerke by die elm-

boog- en skouergewrigte te buig. In naboot-sing van hierdie buigsame vlerkontwerp“gebruik die prototipe van 24 duim [60 sen-timeter] ’n klein motor om ’n reeks metaal-stawe te beheer wat die vlerke laat beweeg”,se die tydskrif. Hierdie slim ontwerpte vler-ke stel die vliegtuigie in staat om tussenhoe geboue te sweef en te duik. Party mili-tere personeellede is gretig om so ’n hoogsbeweeglike vliegtuigie te ontwikkel om ingroot stede na chemiese of biologiese wa-pens te soek.

Die seemeeu se been wordnageboots

’n Seemeeu vries nie, al staan hy op ys.Hoe behou hierdie voel sy liggaamshitte?Deel van die geheim le in ’n fassineren-de ontwerpkenmerk wat gevind word in ’naantal diere wat in koue streke woon. Ditword die teenstroomhitteruiler genoem.

Wat is ’n teenstroomhitteruiler? Om ditte verstaan, stel jou twee waterpype voorwat dig teen mekaar vasgebind is. Warmwater vloei in die een pyp en koue waterin die ander. As die warm so-

wel as die koue water in dieselfde rigting indie pype vloei, sal omtrent die helfte vandie warm water se hitte na die koue wateroorgedra word. Maar as die warm water endie koue water in teenoorgestelde rigtingsvloei, sal feitlik al die hitte van die warmwater na die koue water oorgedra word.

Wanneer ’n seemeeu op ys staan, ver-warm die hitteruilers in die voel se benedie bloed terwyl dit van sy koue pote afterugvloei. Die hitteruilers bewaar hitte indie voel se liggaam en voorkom hitteverliesdeur sy pote. Arthur P. Fraas, ’n meganieseingenieur en vliegtuigboukundige, het hier-die ontwerp beskryf as “een van die wereldse doeltreffendste terugvoerhitteruilers”.13

Vliegtuig:KristenBartlett/University

ofFlorida

�Fotosearch

Hitte wordoorgedra en blyin die liggaam

Koue blyin die pote

14 IS LEWE GESKEP?

Hierdie ontwerp is so vindingryk dat men-se-ingenieurs dit nageboots het.

Wie verdien die eer?Intussen ontwikkel die Nasionale Lug-

vaart- en Ruimte-administrasie ’n veelbeni-ge robot wat soos ’n skerpioen loop, en in-genieurs in Finland het reeds ’n sesbenigetrekker ontwikkel wat soos ’n reuse-insekoor voorwerpe kan klim. Ander navorsershet materiaal ontwerp met klappies wat die

manier naboots waarop dennebolle oop- entoegaan. Hierdie materiaal pas aan by dieliggaamstemperatuur van die draer. ’n Mo-torvervaardiger is besig om ’n voertuig teontwikkel wat die verbasend stroombelyn-de ontwerp van die koffervis naboots. Enander navorsers ondersoek die skokabsor-berende eienskappe van perlemoenskulpe,met die doel om ligter, sterker koeelvasteklere te maak.

Soveel goeie idees het al uit die natuur

gekom dat navorsers ’n databasis geskephet waarin duisende biologiese stelselsreeds gevind kan word. Wetenskaplikeskan in hierdie databasis soek na “natuurli-ke oplossings vir hulle ontwerpprobleme”,se The Economist. Die natuurlike stelselswat in hierdie databasis geberg word, staanbekend as biologiese patente. ’n Patent-houer is gewoonlik ’n persoon of ’n maat-skappy wat ’n nuwe idee of masjien wetlikregistreer. Met verwysing na hierdie databa-sis van biologiese patente se The Economist:“Deur die vindingryke biomimetiese ont-werpe ‘biologiese patente’ te noem, beklem-toon die navorsers bloot dat die natuur inwerklikheid die patenthouer is.”14

Hoe het die natuur met al hierdie briljan-te idees vorendag gekom? Baie navorsersskryf die skynbaar vindingryke ontwerpe indie natuur toe aan ’n evolusionere toets-en-tref-proses wat oor miljoene jare plaasge-vind het. Ander navorsers kom egter tot ’nander slotsom. Die mikrobioloog MichaelJ. Behe het in The New York Times van7 Februarie 2005 geskryf: “Die sterk aan-duidings van ontwerp [in die natuur] bied’n oortuigend eenvoudige argument: as dit

Wie is die patenthouer van die natuur?

’n Konsepmotor boots dieverbasend stroombelyndeen stabiele ontwerp vandie koffervis na

Sonar in dolfyne is beter asdie mens se namaaksel

Koffervisen

motor:M

ercedes-BenzUSA

WIE HET DIT EERSTE ONTWERP? 15

soos ’n eend lyk, waggel en kwaak, dan hetons, in die afwesigheid van onomstootlikebewyse van die teendeel, rede om te glo datdit ’n eend is.” Sy opinie? “Ontwerp moenieoor die hoof gesien word net omdat dit sovoor die hand liggend is nie.”15

Die ingenieur wat ’n veiliger, doeltreffen-der vliegtuigvlerk ontwerp, verdien tog se-kerlik die eer vir sy ontwerp. Net so verdiendie uitvinder van ’n gemakliker kleding-stof of ’n doeltreffender motor eer vir sy ofhaar ontwerp. Trouens, ’n vervaardiger watiemand anders se ontwerp naboots, maarversuim om erkenning of eer aan die ont-werper te gee, kan as ’n misdadiger beskouword.

Dink nou na oor hierdie feite: Hoogs op-geleide navorsers boots stelsels in die na-tuur op ’n primitiewe manier na om moeili-ke ingenieursprobleme op te los. Tog skryfparty die vernuf wat die oorspronklike ideegeverg het, aan onintelligente evolusie toe.Klink dit vir jou redelik? As die namaak-sel ’n intelligente ontwerper vereis, wat danvan die oorspronklike? Wie verdien werklikgroter eer, die meesteringenieur of die leer-ling wat sy ontwerpe naboots?

’n Logiese gevolgtrekkingNadat hulle die bewyse van ontwerp in

die natuur in oenskou geneem het, is baiemense dit eens met die Bybelskrywer Pau-lus, wat gese het: “[God se] onsigbare eien-skappe word van die wereld se skepping afduidelik gesien, omdat hulle waargeneemword in die dinge wat gemaak is, ja, sy ewi-ge krag en Godheid.”—Romeine 1:19, 20.

Hoe sal jy antwoord?˛ Klink dit vir jou logies

om te glo dat diebriljante ingenieurs-werke in die natuurper toeval ontstaanhet?

˛ Hoe sal jy antwoordop die bewering datdit net lyk asof leweontwerp is?

Geitjie

sevoet:

�Fotosearch;kolibrie:Laurie

Excell/Fogstock/agefotostock

Wetenskaplikes doen navorsingoor die skokabsorberendeeienskappe van perlemoenskulpe

Die geitjie kan met behulpvan molekulere krag aandie gladste oppervlakkekleef

16 IS LEWE GESKEP?

Isditontwerp?As die namaaksel ’n ontwerper vereis, wat dan van die oorspronklike?

Vesels˛ Mensgemaakte produk: Kevlar is ’n sterk

mensgemaakte vesel wat in artikels sooskoeelvaste baadjies gebruik word. Die ver-vaardiging van Kevlar vereis hoe tempera-ture en giftige oplosmiddels.

˛ Natuurlike produk: Wielwebspinners spinsewe soorte sy. Die sterkste, wat anker-draadsy genoem word, is ligter as katoen,en tog is dit gram vir gram sterker as staalen Kevlar. As ’n web van ankerdraadsy totdie grootte van ’n sokkerveld vergroot souword, met drade wat een sentimeter diken vier sentimeter uitmekaar is, sou dit’n makrostraler in vlug kon stop! Spinne-koppe spin ankerdraadsy teen kamer-temperatuur en gebruik water as oplos-middel.

Spinnekopsy wat afgeskei word,soos deur ’n mikroskoop gesien

CopyrightDennisKunkelM

icroscopy,Inc.

WIE HET DIT EERSTE ONTWERP? 17

Navigasie˛ Mensgemaakte produk: Party kommersiele

vliegtuie het gerekenariseerde stuuroutomaatstelselswat die vliegtuig nie net van een land na ’n ander kanlaat vlieg nie, maar die vliegtuig ook kan laat land. Dierekenaar wat in een eksperimentele stuuroutomaat-stelsel gebruik word, is omtrent so groot soos ’n krediet-kaart.

˛ Natuurlike produk: Die koningvlinder se brein is omtrentso groot soos die punt van ’n balpuntpen, en tog migreerhy tot 3 000 kilometer ver, van Kanada na ’n klein woudin Mexiko. Hierdie vlinder gebruik die son om hom tehelp navigeer, en hy het die vermoe om op koers te blyondanks die beweging van die son deur die hemelruim.

Lense˛ Mensgemaakte produk: Ingenieurs het ’n

kunsmatige saamgestelde oog ontwikkelmet meer as 8 500 lense wat saam niegroter as ’n speldekop is nie. Hierdie lensekan in hoespoedbewegingsensors en ultradunveelrigtingkameras gebruik word.

˛ Natuurlike produk: Elke oog van ’n naaldekokerbestaan uit sowat 30 000 lense. Die beelde wat methierdie lense waargeneem word, vorm saam ’n grootmosaıekbeeld. Die saamgestelde oe van die naalde-koker is besonder geskik om beweging waar te neem.

Voordat ons hierdie vraag beantwoord,moet ons eers iets opklaar. Baie wetenskap-likes het al opgemerk dat afstammelingevan lewende wesens mettertyd effens kanverander. Mense kan byvoorbeeld hondeselektief teel sodat hulle afstammelinge uit-eindelik korter bene of langer hare as hulle

voorouers het.� Party wetenskaplikes noemhierdie klein veranderinge “mikro-evolu-sie”.

Maar volgens evolusioniste het klein ver-anderinge geleidelik oor miljarde jare ge-akkumuleer en die groot veranderinge te-weeggebring wat nodig was om visse inamfibiee en aapagtige diere in mense te ver-ander. Hierdie veronderstelde groot veran-deringe word omskryf as “makro-evolusie”.

Charles Darwin het byvoorbeeld geleerdat die klein veranderinge wat ons kan

� Die veranderinge wat hondetelers kan voortbring,word dikwels deur ’n verlies aan geenfunksie veroor-saak. Die worshond is byvoorbeeld so klein weens ’n af-wyking in die normale ontwikkeling van kraakbeen, wattot dwergisme lei.

Evolusiemites en feite

“Evolusie is net soseer ’n feit as wat die hitte van die son is”, verklaar professorRichard Dawkins, ’n vooraanstaande evolusiewetenskaplike.16 Eksperimente en reg-streekse waarnemings bewys natuurlik dat die son warm is. Maar verleen eksperimen-te en regstreekse waarnemings dieselfde onbetwiste steun aan die evolusieleer?

Charles Darwin ensy boek Origin ofSpecies

Darw

in:Fromthe

bookOrigin

ofSpecies,1902;boek:AbeBooks.com

EVOLUSIE—MITES EN FEITE 19

waarneem, daarop dui dat baie groter ver-anderinge—wat niemand waargeneem hetnie—ook moontlik is.17 Hy het geglo dat ’npaar oorspronklike, sogenaamde eenvoudi-ge lewensvorme oor ontsaglike lang tydper-ke stadig geevolueer het—deur middel van“uiters klein veranderinge”—om die miljoe-ne verskillende lewensvorme op aardevoort te bring.18

Vir baie klink hierdie bewering redelik.Hulle wonder: ‘As klein veranderinge binne’n spesie kan plaasvind, waarom sou evolu-sie dan nie oor lang tydperke groot verande-ringe kon teweegbring nie?’� Maar in werk-likheid berus die evolusieleer op drie mites.Kyk na die volgende.

Mite 1. Mutasies voorsien die bou-stene wat nodig is om nuwe spesies teskep. Die leer van makro-evolusie berusop die bewering dat mutasies—willekeuri-ge veranderinge in die genetiese kode vanplante en diere—nie net nuwe spesies nie,maar ook heeltemal nuwe families vanplante en diere kan voortbring.19

Die feite. Baie kenmerke van ’n plant ofdier word bepaal deur die instruksies in sygenetiese kode, die bloudruk in die kernvan elke sel.� Navorsers het ontdek dat mu-tasies veranderinge in die afstammelingevan plante en diere kan voortbring. Maarbring mutasies werklik heeltemal nuwe spe-sies voort? Wat het ’n eeu se navorsing opdie gebied van genetika aan die lig gebring?

In die laat 1930’s het wetenskaplikes ’nnuwe idee geesdriftig aangeneem. Hulle hetreeds gedink dat natuurlike seleksie—dieproses waartydens die organisme wat die

� Hoewel die woord “spesie” dikwels in hierdie deelgebruik word, is dit goed om daarop te let dat hierdieterm nie in die Bybelboek Genesis voorkom nie. Daarvind ons die term ‘soort’, wat ’n baie breer betekenishet. Wat wetenskaplikes verkies om die evolusie van ’nnuwe spesie te noem, is dikwels bloot ’n kwessie van va-riasie binne ’n ‘soort’, soos die woord in die Genesisver-slag gebruik word.� Navorsing toon dat die sitoplasma, membrane en

ander dele van die sel ook ’n rol speel in die vormingvan ’n organisme.

beste by sy omgewing aangepas is, die bes-te kans het om te oorleef en voort te plant—nuwe plantspesies uit willekeurige muta-sies kan voortbring. Daarom het hulle nouaangeneem dat kunsmatige, of mensgeındu-seerde, seleksie van mutasies dieselfde be-hoort te kan doen, maar doeltreffender.Wolf-Ekkehard Lonnig, ’n wetenskaplikeby die Max Planck-instituut vir Navor-sing oor Planteteelt in Duitsland, het gese:“Euforie het onder bioloe oor die algemeenen genetici en telers in die besonder ver-sprei.”� Waarom die euforie? Lonnig, watal sowat 30 jaar lank mutasiegenetika inplante bestudeer, het gese: “Hierdie navor-sers het gedink dat die tyd aangebreek hetom die tradisionele metode waarop plante

� Lonnig glo dat lewe geskep is. Sy kommentare inhierdie publikasie is sy eie en verteenwoordig nie diemening van die Max Planck-instituut vir Navorsing oorPlanteteelt nie.

Normaal

Mutante vrugtevliee is nog steedsvrugtevliee, al is hulle misvormd

Mutasies kan veranderinge in planteteweegbring—soos hierdie mutant metgroot blomme—maar net binne perke

Normaal

20 IS LEWE GESKEP?

en diere geteel word, drasties te verander.Hulle het gedink dat hulle, deur gunstigemutasies te veroorsaak en te kies, nuwe enbeter plante en diere sou kon voortbring.”20

Trouens, party het gehoop om heeltemalnuwe spesies voort te bring.

Wetenskaplikes in die Verenigde State,Asie en Europa het goed befondste navor-singsprogramme van stapel gestuur en me-todes gebruik wat beloof het om evolusiete versnel. Wat was die resultate na meeras 40 jaar se intensiewe navorsing? “Tenspyte van ontsaglike finansiele koste”, sedie navorser Peter von Sengbusch, “wasdie poging om produktiewer varieteite deurmiddel van bestraling te teel [om muta-sies te veroorsaak], in baie opsigte ’n mis-lukking.”21 En Lonnig het gese: “Teen die1980’s het wetenskaplikes se verwagtingeen euforie in wereldwye mislukking geein-dig. Mutasieteling as ’n afsonderlike navor-singsveld is in Westerse lande laat vaar. By-kans al die mutante . . . het doodgegaan ofwas swakker as die wilde varieteite.”�

Die data wat ingesamel is na sowat100 jaar se mutasienavorsing oor die alge-meen en 70 jaar se mutasieteling in die be-sonder, stel wetenskaplikes nogtans in staatom gevolgtrekkings te maak aangaandedie vermoe van mutasies om nuwe spesiesvoort te bring. Nadat Lonnig die bewyseondersoek het, het hy tot hierdie gevolg-trekking gekom: “Mutasies kan nie ’n oor-spronklike spesie [van ’n plant of dier] in ’nheeltemal nuwe spesie verander nie. Hier-die gevolgtrekking stem ooreen met al dieondervindinge en resultate van mutasiena-vorsing van die 20ste eeu sowel as met diewaarskynlikheidswette.”

� Tydens mutasie-eksperimente is daar herhaaldelikgevind dat die aantal nuwe mutante geleidelik afgeneemhet, terwyl dieselfde soort mutante gereeld verskyn het.Daarbenewens is minder as 1 persent van plantmutantevir verdere navorsing gekies, en minder as 1 persentvan hierdie groep was geskik vir kommersiele gebruik.Maar nie een heeltemal nuwe spesie is ooit voortge-bring nie. Die resultate van mutasieteling by diere wasselfs nog swakker as die by plante, en die metode isheeltemal laat vaar.

Kan mutasies dus een spesie tot ’n heel-temal nuwe soort laat evolueer? Die bewy-se toon dat die antwoord nee is! Lonnig senavorsing het hom tot die gevolgtrekkinglaat kom dat “behoorlik gedefinieerde spe-sies ware grense het wat nie deur toevalli-ge mutasies opgehef of oorskry kan wordnie”.22

Dink aan die implikasies van die boge-noemde feite. As hoogs opgeleide weten-skaplikes nie nuwe spesies kan voortbringdeur gunstige mutasies kunsmatig te ver-oorsaak en te kies nie, is dit dan waar-skynlik dat ’n onintelligente proses ditsou regkry? As navorsing toon dat muta-sies nie ’n oorspronklike spesie in ’n heelte-mal nuwe spesie kan verander nie, presieshoe moes makro-evolusie dan plaasgevindhet?

Mite 2. Natuurlike seleksie het tot dieontstaan van nuwe spesies gelei. Dar-win het geglo dat die proses wat hy natuur-like seleksie genoem het, die lewensvormesou begunstig wat die beste by die omge-wing aangepas is, terwyl minder geskik-te lewensvorme uiteindelik sou uitsterf.Toe spesies versprei het en van mekaar af-gesonder geraak het, se moderne evolusio-niste, het natuurlike seleksie die begunstigmet geenmutasies wat hulle in staat gestelhet om in hulle nuwe omgewing te oorleef.As gevolg daarvan, bespiegel evolusionis-te, het hierdie afgesonderde groepe uitein-delik tot heeltemal nuwe spesies ontwik-kel.

Die feite. Soos vroeer gemeld is, dui diebewyse wat deur navorsing verkry is, sterkdaarop dat mutasies nie heeltemal nuwesoorte plante of diere kan voortbring nie.Maar watter bewyse voorsien evolusionisteom die bewering te staaf dat natuurlike se-leksie nuttige mutasies kies om nuwe spe-sies voort te bring? ’n Brosjure wat in 1999deur die Nasionale Akademie vir Weten-skappe (NAS) in die Verenigde State uitge-gee is, verwys na “die 13 vinkspesies wat

EVOLUSIE—MITES EN FEITE 21

Darwin op die Galapagos-eilande bestu-deer het en wat nou as Darwin se vinke be-kend staan”.23

In die 1970’s het ’n navorsingsgroep on-der leiding van Peter R. en B. RosemaryGrant van die Princeton-universiteit hierdievinke begin bestudeer en gevind dat vinkemet effens groter snawels na ’n jaarlangedroogte op die eilande makliker oorleef hetas die met kleiner snawels. Aangesien diewaarneming van die grootte en vorm vandie snawels een van die vernaamste manie-re is om die 13 vinkspesies te kategoriseer,is daar aangeneem dat hierdie bevindin-ge belangrik is. Die NAS-brosjure se ver-der: “Die Grants het gemeen dat ’n nuwevinkspesie moontlik in net sowat 200 jaarsou ontstaan indien ’n droogte ongeveereen keer elke 10 jaar op die eilande voor-kom.”24

Die NAS-brosjure meld egter nie dat dievinke met kleiner snawels in die jare na diedroogte weer eens die bevolking oorheershet nie. Die navorsers het gevind dat, nagelang van die veranderinge in klimaatstoe-stande op die eiland, vinke met groter sna-

wels een jaar die bevolking oorheers het,maar dat die met kleiner snawels later oor-heersend was. Hulle het ook opgemerk datsommige van die verskillende “spesies” vanvinke met mekaar paar en nakomelingevoortbring wat beter as hulle ouers vaar.Hulle het tot die slotsom gekom dat dieonderlinge kruisings, indien dit sou voort-duur, daartoe kon lei dat twee “spesies” totnet een saamsmelt.25

Skep natuurlike seleksie dus werklikheeltemal nuwe spesies? Dekades gele-de het die evolusiebioloog George Chris-topher Williams begin bevraagteken ofnatuurlike seleksie sulke krag het.26 Dieevolusieteoretikus Jeffrey H. Schwartz hetin 1999 geskryf dat natuurlike seleksie spe-sies moontlik help om hulle by die verande-rende bestaansbehoeftes aan te pas, maardat dit niks nuuts skep nie.27

Ja, Darwin se vinke word “niks nuuts”nie. Hulle is nog steeds vinke. En die feitdat daar onderlinge kruising plaasvind,wek twyfel oor die metodes wat sommi-ge evolusioniste gebruik om ’n spesie te de-finieer. Daarbenewens openbaar inligting

Darwin se vinke toon hoogstensdat ’n spesie hom by veranderendeklimaatstoestande kan aanpas

Tekeningevan

snawels:From

thebook

JournalofResearches,byCharles

Darw

in(1873),im

agecourtesy

BiodiversityH

eritageLibrary

22 IS LEWE GESKEP?

oor hierdie voels dat selfs hoogaangeskre-we wetenskaplike akademies hulle daaraanskuldig maak om bewyse op ’n bevooroor-deelde manier aan te bied.

Mite 3. Die fossielverslag lewer bewysvan makro-evolusionere veranderinge.Die voorgenoemde NAS-brosjure laat dieleser met die indruk dat fossiele wat deurwetenskaplikes gevind is, meer as genoegbewyse van makro-evolusie bevat. Dit se:“Daar is al soveel tussenvorme ontdek tus-sen visse en amfibiee, tussen amfibiee enreptiele, tussen reptiele en soogdiere en indie afstammingslyne van die primate dat ditdikwels moeilik is om kategories te identifi-seer wanneer die oorgang van een spesie na’n ander spesifieke spesie plaasvind.”28

Die feite. Dit is nogal verbasend dat dieNAS-brosjure hierdie stelling met vrymoe-digheid maak. Waarom? Volgens NilesEldredge, ’n onversetlike evolusionis, toondie fossielverslag nie dat daar ’n geleidelikeakkumulasie van veranderinge is nie, maardat daar oor lang tydperke “min of geenevolusionere veranderinge in die meestespesies akkumuleer nie”.�29

Tot op hede het wetenskaplikes regoordie wereld ongeveer 200 miljoen groot fos-siele en miljarde klein fossiele ontdek en ge-katalogiseer. Baie navorsers stem saam dathierdie enorme en gedetailleerde verslagtoon dat al die hoofgroepe van diere skie-lik verskyn het en feitlik onveranderd geblyhet, met baie spesies wat net so skielik ver-dwyn het as wat hulle verskyn het.

� Selfs die paar voorbeelde uit die fossielverslag waar-na navorsers verwys as bewys van evolusie, is vatbaarvir bespreking. Sien bladsye 22 tot 29 van die brosjureVyf belangrike vrae oor die oorsprong van lewe, uitgegeedeur Jehovah se Getuies.

Geloof in evolusie—’n daad van “geloof”

Waarom hou talle vooraanstaande evo-lusioniste vol dat makro-evolusie ’n feit is?Richard Lewontin, ’n invloedryke evolusio-nis, het ronduit geskryf dat baie wetenskap-likes bereid is om onbewese wetenskapli-ke bewerings te aanvaar omdat hulle hulle“reeds tot materialisme verbind het”.� Baiewetenskaplikes weier om eens die moont-likheid van ’n intelligente Ontwerper te oor-weeg omdat, soos Lewontin skryf, “ons nie’n Goddelike Voet in die deur kan toelaatnie”.30

In hierdie verband word die sosioloogRodney Stark in Scientific American soosvolg aangehaal: “Die gedagte dat jy jou ver-stand vry van die kettings van godsdiensmoet hou as jy ’n wetenskaplike persoonwil wees, word al 200 jaar lank bevorder.”In navorsingsuniversiteite, se hy verder,“hou godsdienstige mense hulle mond”.31

As jy die leer van makro-evolusie as diewaarheid wil aanvaar, moet jy glo dat ag-nostiese of ateıstiese wetenskaplikes niesal toelaat dat hulle persoonlike opvattingshulle interpretasies van wetenskaplike be-vindings beınvloed nie. Jy moet glo dat mu-tasies en natuurlike seleksie alle komplek-se lewensvorme voortgebring het, ondanksdie feit dat ’n eeu se navorsing toon dat mu-tasies nie eens een behoorlik gedefinieer-de spesie in iets heeltemal nuuts veranderhet nie. Jy moet glo dat alle wesens geleide-lik van ’n gemeenskaplike voorouer geevo-lueer het, ondanks die feit dat daar sterkaanduidings in die fossielverslag is dat diehoofsoorte plante en diere skielik verskynhet en nie in ander soorte geevolueer hetnie, selfs nie oor ontelbare eeue nie. Klinkhierdie soort geloof asof dit op feite of opmites gegrond is? In werklikheid is geloofin evolusie ’n daad van “geloof”.

� “Materialisme” verwys hier na ’n teorie dat alles indie heelal, insluitende alle lewe, ontstaan het sonderenige bonatuurlike ingryping in die proses.

Volgens die fossielverslag het al diehoofgroepe van diere skielik verskynen feitlik onveranderd gebly

�Juan

CarlosM

unoz/agefotostock,and

courtesyofRoyalTyrrellM

useumofPalaeontology

Hoe sal jy antwoord?˛ Hoe sal jy antwoord op

die bewering dat sogenoemdemikro-evolusie bewys datmakro-evolusie moes plaas-gevind het?

˛ Waarom is dit betekenisvol datdie fossielverslag toon dat diemeeste spesies oor ontsagliketydperke bitter min veranderhet?

24 IS LEWE GESKEP?

Wanneer was “die begin”?Die Genesisverslag begin met die een-

voudige, kragtige stelling: “In die beginhet God die hemel en die aarde geskep”(Genesis 1:1). ’n Aantal Bybelgeleerdesis dit eens dat hierdie stelling ’n gebeurte-nis beskryf wat nie deel is van die skep-pingsdae wat vanaf vers 3 beskryf wordnie. Die implikasie hiervan is betekenis-vol. Volgens die Bybel se openingswoor-de het die heelal, insluitende ons planeetAarde, reeds ’n onbepaalde tyd voor diebegin van die skeppingsdae bestaan.

Geoloe skat dat die aarde 4 miljardjaar oud is, en astronome reken dat dieheelal tot 15 miljard jaar oud kanwees. Weerspreek hierdie bevindings—ofmoontlike toekomstige verfynings daar-van—Genesis 1:1? Nee. Die Bybel se nie

presies hoe oud “die hemel en die aarde”is nie. Die wetenskap is nie in stryd metdie Bybel nie.

Hoe lank wasdie skeppingsdae?

Wat van die lengte van die skeppings-dae? Was hulle letterlik 24 uur lank?Sommige beweer dat elke skeppingsdagletterlik 24 uur lank moes gewees het,aangesien Moses—die skrywer van Gene-sis—later na die dag wat op die ses skep-pingsdae gevolg het, verwys het as ’n mo-del vir die weeklikse Sabbat (Eksodus 20:11). Ondersteun die bewoording van Ge-nesis hierdie gevolgtrekking?

Nee. Die feit is dat die Hebreeusewoord wat met “dag” vertaal word, naverskillende tydperke kan verwys, nie net

Die wetenskap en dieGenesisverslagBaie mense beweer dat die wetenskap die Bybel se skeppingsverslag weerle.Maar die eintlike teenstrydigheid is nie tussen die wetenskap en die Bybel nie,maar tussen die wetenskap en die menings van Christenfundamentaliste. Partyvan hierdie groepe beweer verkeerdelik dat die hele fisiese skepping volgens dieBybel ongeveer 10 000 jaar gelede binne ses dae van 24 uur elk voortgebring is.

Die Bybel ondersteun egter nie so ’n gevolgtrekking nie. As dit die geval was, soutalle wetenskaplike ontdekkings oor die afgelope honderd jaar inderdaad twyfeloor die geloofwaardigheid van die Bybel laat ontstaan het. ’n Sorgvuldige studievan die Bybel openbaar geen teenstrydigheid met bewese wetenskaplike feite nie.Om hierdie rede verskil Jehovah se Getuies met Christenfundamentaliste en baiekreasioniste. Kom ons kyk wat die Bybel werklik leer.

New

el:IAC/RGO/D

avidM

alinIm

ages

Genesis leer nie dat dieaarde en die heelal net ’npaar duisend jaar geledein ses dae van 24 uur elkgeskep is nie

26 IS LEWE GESKEP?

’n tydperk van 24 uur nie. Byvoorbeeld,waar Moses God se skeppingswerk op-som, verwys hy na al ses skeppingsdaeas een dag (Genesis 2:4). Daarbenewenshet God op die eerste skeppingsdag “dielig Dag begin noem, maar die duister-nis het hy Nag genoem” (Genesis 1:5).Hier word net ’n deel van ’n tydperk van24 uur met die term “dag” beskryf. Daaris beslis geen grondslag in die Skrif omdogmaties te se dat elke skeppingsdag24 uur lank was nie.

Hoe lank was die skeppingsdae dan?Die Bybel se nie; maar die bewoordingvan Genesis hoofstukke 1 en 2 dui aandat dit aansienlike tydperke behels het.

Ses skeppingstydperkeMoses het sy verslag in Hebreeus ge-

skryf, en hy het dit geskryf vanuit dieoogpunt van iemand wat op die opper-vlak van die aarde staan. Hierdie twee fei-te, tesame met die kennis dat die heelallank voor die begin van die skeppingstyd-perke, of -dae, bestaan het, help in grootmate om die geskil in verband met dieskeppingsverslag op te los. Hoe so?

’n Sorgvuldige ondersoek van die Ge-nesisverslag openbaar dat gebeure wat ge-durende een “dag” begin het, tot in eenof meer van die volgende “dae” voortge-duur het. Byvoorbeeld, voordat die eer-ste “dag” van die skepping begin het, konlig van die reeds bestaande son om dieeen of ander rede, moontlik weens dig-te wolke, nie die aarde se oppervlak be-reik nie (Job 38:9). Gedurende die eerste“dag” het hierdie versperring begin op-klaar en kon gedempte lig die atmosfeerbinnedring.�

Op die tweede “dag” het die atmosfeerblykbaar verder opgeklaar, wat ’n ruimtetussen die dik wolke bo en die oseaan on-der geskep het. Op die vierde “dag” hetdie atmosfeer geleidelik soveel opgeklaarsodat die son en die maan “aan die uit-spansel van die hemel” verskyn het (Ge-nesis 1:14-16). Met ander woorde, van-uit die oogpunt van iemand op die aardehet die son en maan sigbaar begin word.

� In die beskrywing van wat op die eerste “dag” ge-beur het, is die Hebreeuse woord wat vir lig gebruikword, ’oor, lig in ’n algemene sin; maar in verband metdie vierde “dag” word die woord ma·’oor� gebruik, watna die bron van lig verwys.

Gebeure wat gedurende een “dag” begin het, het totin een ofmeer van die volgende “dae” voortgeduur

Hierdie gebeure het geleidelik plaasge-vind.

Die Genesisverslag vertel ook dat daar,terwyl die atmosfeer verder opgeklaarhet, op die vyfde “dag” vlieende skepsele—insluitende insekte en diere met mem-braanvlerke—begin verskyn het.

Die Bybel se bewoording laat ruimtevir die moontlikheid dat sommige belang-rike gebeurtenisse gedurende elke “dag”,of skeppingstydperk, geleidelik eerder asoombliklik plaasgevind het en dat som-mige daarvan selfs tot in die volgendeskeppingsdae voortgeduur het.�

Volgens hulle soorteImpliseer hierdie geleidelike versky-

ning van plante en diere dat God evolusiegebruik het om die ontsaglike verskeiden-heid lewende dinge voort te bring? Nee.Die verslag se duidelik dat God al diebasiese “soorte” plant- en dierelewe ge-skep het (Genesis 1:11, 12, 20-25). Was

� Gedurende die sesde skeppingsdag het God by-voorbeeld beveel dat mense ‘baie moet word en die aar-de moet vul’ (Genesis 1:28, 31). Maar hierdie gebeur-tenis het nie eens begin plaasvind voor die volgende“dag” nie.—Genesis 2:2.

28 IS LEWE GESKEP?

hierdie oorspronklike “soor-te” plante en diere gepro-grammeer met die vermoe omhulle by veranderende omge-wingstoestande aan te pas?

Wat bepaal die grens van ’n ‘soort’? DieBybel se nie. Maar dit se wel dat lewendewesens geskep is “volgens hulle soorte”(Genesis 1:21). Hierdie stelling dui daar-op dat daar perke is aan die variasie watbinne ’n ‘soort’ kan voorkom. Die fossiel-verslag sowel as hedendaagse navorsingondersteun die idee dat die basiese klas-se plante en diere oor ontsaglike tydperkemin verander het.

In teenstelling met die bewerings vansommige godsdiensfundamentaliste leerGenesis nie dat die heelal, insluitende dieaarde en alle lewende dinge daarop, in ’nkort tydperk in die betreklik onlangse ver-lede geskep is nie. Aspekte van die beskry-wing in Genesis van die skepping van dieheelal en die verskyning van lewe op aar-de is eerder in ooreenstemming met on-langse wetenskaplike ontdekkings.

Weens hulle filosofiese opvattings ver-werp baie wetenskaplikes die Bybel se ver-klaring dat God alle dinge geskep het.Dit is egter interessant dat Moses in dieou Bybelboek Genesis geskryf het dat dieheelal ’n begin gehad het en dat lewe ge-leidelik, progressief, oor etlike tydper-ke verskyn het. Hoe kon Moses ongeveer3 500 jaar gelede sulke wetenskaplik ak-kurate inligting verkry het? Daar is eenlogiese verklaring. Die Een met die kragen wysheid om die hemel en die aarde teskep, kon beslis hierdie gevorderde ken-nis vir Moses gegee het. Dit gee gewig aandie Bybel se verklaring dat dit “deur Godgeınspireer” is.�—2 Timoteus 3:16.

Maar jy wonder dalk of dit werklik saakmaak of jy die Bybel se skeppingsverslagglo of nie. Kyk na ’n paar dwingende re-des waarom die antwoord wel saak maak.

� Vir meer inligting, kyk na die kort video Hoe kanons seker wees dat die Bybel betroubaar is?, beskikbaarop jw.org/af.

Hoe sal jy antwoord?˛ Wat is ’n paar algemene wanopvattings

oor die Bybel se skeppingsverslag?˛ Waarom is dit opmerkenswaardig dat die

Bybel en die wetenskap oor baie puntesaamstem?

Hedendaagsenavorsing bevestigdat alle lewendedinge “volgens hullesoorte” voortplant

Pikkewyne:By

courtesyofJohn

R.Peiniger

Dink aan wat hierdie woorde beteken.As daar geen uiteindelike sin in die lewewas nie, dan sou jy geen ander doel in dielewe gehad het as om te probeer om daremiets goeds te doen en miskien jou genetie-se eienskappe aan die volgende geslag oorte dra nie. Wanneer jy sterf, sou jy vir ewigophou bestaan het. Jou brein, met sy ver-moe om te dink, te redeneer en oor die sinvan die lewe te peins, sou bloot ’n toevalli-ge produk van die natuur gewees het.

Dit is nie al nie. Baie wat in evolusieglo, beweer dat God nie bestaan nie ofdat hy nie in menseaangeleenthede sal in-gryp nie. In albei gevalle sou ons toekomsin die hande van politieke, akademiese engodsdiensleiers rus. Te oordeel aan die ge-skiedenis van hierdie mense, sou die cha-os, konflik en korrupsie wat die mensege-meenskap teister, voortduur. As evolusiewel waar was, sou daar blykbaar oorge-noeg rede wees om te lewe volgens die fata-listiese leuse: “Laat ons eet en drink, wantmore gaan ons sterf.”—1 Korintiers 15:32.

Daarenteen leer die Bybel: “By [God] isdie bron van die lewe” (Psalm 36:9). Hier-die woorde het verreikende implikasies.

As wat die Bybel se, waar is, het die lewe

wel sin. Ons Skepper het ’n liefdevollevoorneme wat almal insluit wat kies om inooreenstemming met sy wil te lewe (Pre-diker 12:13). Hierdie voorneme sluit diebelofte in van lewe in ’n wereld vry vanchaos, konflik en korrupsie—en selfs vryvan die dood.—Psalm 37:10, 11; Jesaja 25:6-8.

Miljoene mense regoor die wereld glotereg dat niks groter sin aan die lewe kangee as om van God te leer en hom te ge-hoorsaam nie! (Johannes 17:3). Hierdieoortuiging is nie net op wensdenkery ge-grond nie. Die bewyse is duidelik—lewe isgeskep.

Maak dit saakwat jy glo?

Dink jy dat die lewe ’n doel het? Die evolusionis WilliamB. Provine se: “Wat ons oor die evolusionere proses geleerhet, het groot implikasies vir ons; dit raak ons beskouingvan sin in die lewe.” Sy gevolgtrekking? “Ek kan geen kos-miese of uiteindelike sin in die mens se lewe sien nie.”32

Hoe sal jy antwoord?˛ Wat sal jy eerder glo—dat

ons geevolueer het of datons geskep is? Waaromantwoord jy so?

˛ Wat is ’n paar goeie redesom die grondslag van jouopvattings te ondersoek?

&Faunia,M

adrid

29

30 IS LEWE GESKEP?

Die lewende planeet1. Scientific American, Spesiale Uitgawe van2008 getiteld “Majestic Universe”, bl. 11.2. Perfect Planet, Clever Species—How UniqueAre We? deur William C. Burger, 2003, bl. 24, 34.3. Rare Earth—Why Complex Life Is Uncommonin the Universe, deur Peter D. Ward en DonaldBrownlee, 2000, bl. 224.4. The Sacred Balance—Rediscovering Our Placein Nature, deur David Suzuki, 2007, bl. 102.5. God and the New Cosmology—The AnthropicDesign Argument, deur M.A. Corey, 1993,bl. 144-145.

Venster: Dit wemel van lewe6. Wildlife in a Changing World—AnAnalysis of the 2008 IUCN RedList of Threatened Species, onderredaksie van Jean-Christophe Vie,

Craig Hilton-Taylor en Simon N. Stu-art, 2009, bl. 6.

7. Journal of Industrial Micro-biology, “Total Bacterial Diversi-ty in Soil and Sediment Com-munities—A Review”, deurV. Torsvik, R. Sørheim enJ. Goksøyr, Deel 17, 1996,

bl. 170-178.8. Science, “Environmental Ge-nomics Reveals a Single-SpeciesEcosystem Deep Within Earth”,deur Dylan Chivian, et al, Deel

322, 10 Oktober 2008, bl. 275-278.9. Scientific American, “Microbe Census RevealsAir Crawling With Bacteria”, deur David Biello,http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id˙microbe-census-reveals-ai.Wie het dit eerste ontwerp?10. Natural History, “As the Whale Turns”, deurAdam Summers, Junie 2004, bl. 24-25.11. Science, steekproewe, “Flippered Flight”,21 Mei 2004, bl. 1106.12. New Scientist, Tegnologie, “Is It a Bird, Is It aPlane . . . ”, 3 September 2005, bl. 21.13. Heat Exchanger Design, Tweede Uitgawe,deur Arthur P. Fraas, 1989, bl. 2.

14. The Economist Technology Quarterly, Ver-slag, “Technology That Imitates Nature”, 11 Junie2005, bl. 18-22.15. The New York Times, “Design for Living”,deur Michael J. Behe, 7 Februarie 2005, bl. A21.Evolusie—Mites en feite16. Natural History, “Darwin & Evolution—The Illu-sion of Design”, deur Richard Dawkins, November2005, bl. 37.17. Origin of Species, deur Charles Darwin,Eerste Uitgawe, 1859, Sesde Uitgawe, 1872,bl. 285-286.18. Charles Darwin—The Origin of Species, Inlei-ding deur sir Julian Huxley, 1958 vir Inleiding,First Signet Classic Printing, September 2003,bl. 458.19. Nobel Lectures, Physiology or Medicine1942-1962, 1999, “The Production of Muta-tions”, deur H.J. Muller, 1946, bl. 162.20. Mutation Breeding, Evolution, and the Law ofRecurrent Variation, deur Wolf-Ekkehard Lonnig,“Expectations in Mutation Breeding”, 2005,bl. 48, en onderhoud met Wolf-Ekkehard Lonnig.21. Mutation Breeding, Evolution, and the Law ofRecurrent Variation, bl. 48-51.22. Mutation Breeding, Evolution, and the Law ofRecurrent Variation, bl. 49, 50, 52, 54, 59, 64,en onderhoud met Wolf-Ekkehard Lonnig.23. Science and Creationism—A View From theNational Academy of Sciences, “Evidence Sup-porting Biological Evolution”, 1999, bl. 10.24. Science and Creationism—A View From theNational Academy of Sciences, “Evidence Sup-porting Biological Evolution”, bl. 11.25. Scientific American, “Natural Selection andDarwin’s Finches”, deur Peter R. Grant, Oktober1991, bl. 87;Nature, “Oscillating Selection on Darwin’sFinches”, deur H. Lisle Gibbs en Peter R. Grant,11 Junie 1987, bl. 511;Science, “Hybridization of Bird Species”, deur Pe-ter R. Grant en B. Rosemary Grant, 10 April 1992,bl. 193-197.26. Adaption and Natural Selection, deur GeorgeC. Williams, 1966, bl. 54.27. Sudden Origins—Fossils, Genes, and theEmergence of Species, deur Jeffrey H. Schwartz,1999, bl. 317-320.

Bibliografie

�D

avidH

awks

WAT LEER

DIE BYBEL

werklik?

Is die Bybel wetenskaplik akkuraat?Het die profesiee daarin waar geword?Wat is merkwaardig omtrent die verspreiding van die Bybel?Om die antwoorde te vind, kyk na ’n video van vier en ’n halfminute met die titel Hoe kan ons seker wees dat die Bybelbetroubaar is?, beskikbaar op jw.org/af.

Jy kan antwoorde vind op die volgende vrae:˛ Waarom ly ons?˛ Hoe kan ons ons gesinslewe gelukkiger maak?˛ Wat gebeur met ons wanneer ons sterf?

Die boek Wat leer die Bybel werklik? met 224 bladsyebeantwoord hierdie en baie ander vrae.Jy kan ’n kopie van hierdie boek gratis aflaai op jw.org/af.

w

r

28. Science and Creationism—A View Fromthe National Academy of Sciences, TweedeUitgawe, “Evidence Supporting BiologicalEvolution”, bl. 14.29. The Triumph of Evolution and the Failureof Creationism, deur Niles Eldredge, 2000,bl. 49, 85.30. The New York Review of Books, “Billionsand Billions of Demons”, deur Richard C. Le-wontin, 9 Januarie 1997, bl. 28-32.31. Scientific American, “Scientists and Reli-gion in America”, deur Edward J. Larson enLarry Witham, September 1999, bl. 91.Maak dit saak wat jy glo?32. Science, Technology, and Social Progress,onder redaksie van Steven L. Goldman, “Evo-lution and the Foundation of Ethics”, deurWilliam B. Provine, 1989, bl. 253, 266.

NASA,ESA,and

theH

ubbleH

eritage(STScl/AURA)-ESA/H

ubbleCollaboration

lc-A

F1

70

62

2

Is lewe geskep, of is jy bloot die produk van toevallige, onbe-heerde gebeurtenisse? Min vrae is meer omstrede. Maar dieantwoord is lewensbelangrik. Hierdie brosjure bespreek vraesoos:˛ Is ons planeet ontwerp vir lewe?˛ Wat kan ons uit die ontwerpe in die natuur leer?˛ Is die evolusieleer stewig op feite gegrond?˛ Het die wetenskap die Bybel se skeppingsverslag weerle?˛ Waarom maak dit saak wat jy glo?

s