INWESTYCJE ANALIZA NA POTRZEBY

OPRACOWANIA DIAGNOZY STRATEGICZNEJ

Urząd m.st. Warszawy

sierpień 2016

WA

RS

ZA

WA

2

03

0

Opracowanie przygotowane na potrzeby aktualizacji Strategii Rozwoju m.st. Warszawy do 2020 roku

przez zespół Biura Funduszy Europejskich i Rozwoju Gospodarczego we współpracy z innymi Biurami

Urzędu m.st. Warszawy.

Strona | 3

Inwestycje

Majątek przedsiębiorstw

Wartość rzeczowego majątku

trwałego warszawskich

przedsiębiorstw jest najwyższa

w Polsce. W 2013 r.1 wartość brutto

środków trwałych w firmach

zlokalizowanych w stolicy wyniosła

niemal 263 mld zł, pięć razy więcej

niż w Krakowie (druga pozycja).

Majątek zgromadzony przez

podmioty zarejestrowane

w Warszawie stanowi ponad 16%

wartości środków trwałych

przedsiębiorstw działających

w Polsce i jest wyższy niż łączna

wartość rzeczowego majątku firm

umiejscowionych w Krakowie,

Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku i Łodzi. We wszystkich analizowanych miastach, jak także średnio

w Polsce (+31%), w okresie 2009-2013 odnotowano wzrost wartości majątku przedsiębiorstw.

Najwyższy we Wrocławiu (37%) i Gdańsku (36%). Najniższy w Warszawie (15%), co jest

przypuszczalnie spowodowane efektem skali.

Najwięcej kapitału ulokowanego jest

w sektorze usług2. W Warszawie

udział firm z tego sektora w łącznej

wartości brutto środków trwałych

przedsiębiorstw wynosi 83%.

W pozostałych miastach waha się

od 60% we Wrocławiu do 54%

w Gdańsku. Średnia krajowa wynosi

42%.

Podmioty z sektora przemysł

i budownictwo mają w Warszawie

relatywnie niski, bo prawie 17%

udział w ogólnej wartości

rzeczowego majątku

przedsiębiorstw. W pozostałych

porównywanych ośrodkach miejskich waha się on od 39% (we Wrocławiu) do 46% (w Gdańsku).

Średnia krajowa wynosi 56%. Potwierdza to tezę, że w Warszawie dominującą pozycję posiada sektor

usług.

1 Dostępne w BDL GUS dane dotyczą wyłącznie lat 2008-2013. Dla omawianej zmiennej, opisane wartości, jeżeli nie wskazano inaczej, dotyczą 2013 r. 2 W tym przypadku, z uwagi na sposób agregacji danych przez GUS nie wyróżniono sektora usług rynkowych i usług nierynkowych, a jedynie sektor usług. Nie obowiązuje także podział sektorów na przemysł i budownictwo. Dziedziny te są sprawozdawane łącznie. Podział wg Sekcji PKD 2007: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo – Sekcja A; przemysł i budownictwo – Sekcje B, C, D, E, F; usługi – Sekcje G, H, I, J, K, L, M, N, O, P, Q, R, S, T, U.

Wykres 1. Wartość brutto środków trwałych w przedsiębiorstwach w 2009 r. i 2013 r. [mld zł]*

2009 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS. * dane dla powiatu, ceny bieżące, dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób

0

50

100

150

200

250

300

Warszawa Kraków Poznań Wrocław Gdańsk Łódź

Wykres 2. Wartość brutto środków trwałych w przedsiębiorstwach w 2013 r. w podziale na sektory ekonomiczne [%]*

usługi

przemysł i budownictwo

rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS. * dane dla powiatu, ceny bieżące, dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Warszawa Wrocław Kraków Poznań Łódź Gdańsk

Strona | 4

Z uwagi na relatywnie niską wartość

bezwzględną rzeczowego majątku

trwałego przedsiębiorstw

działających w sektorze rolniczym

(121,5 mln zł) w Warszawie, ich

udział w ogólnej wartości brutto

środków trwałych jest zbliżony do

0% (Wykres 2). Najwyższy udział

tego sektora odnotowano

w Poznaniu (2,3%).

Wartość brutto środków trwałych

przypadających na jeden podmiot

gospodarczy w Warszawie wynosi

niespełna 708 tys. zł. Wskaźnik jest

najwyższy wśród badanych miast

i przewyższa średnią krajową

o 79%. Drugie miejsce pod tym

względem zajmują firmy z Gdańska

(560 tys. zł na podmiot).

Nakłady inwestycyjne

Nieodzownym elementem

prowadzenia działalności

gospodarczej są nakłady

inwestycyjne. Szczególnie

pożądane są te, dotyczące nowych

technologii, które pozwalają na

zwiększenie innowacyjności,

a w konsekwencji konkurencyjności

firmy. Inwestycje są więc jednym

z warunków rozwoju podmiotów

gospodarczych. Z kolei zwiększenie

potencjału przedsiębiorstw,

pośrednio wpływa na rozwój

jednostek samorządu

terytorialnego. Można więc

powiedzieć, że kondycja

przedsiębiorstw zlokalizowanych

w mieście, pośrednio świadczy

o sytuacji ekonomicznej miasta3.

W 2013 r. polskie

przedsiębiorstwa zainwestowały

niemal 133 mld zł4, z czego prawie

14% stanowiły nakłady

inwestycyjne podmiotów

3 Gaweł A., dr hab., Rozwój ekonomiczny i przedsiębiorczość w Poznaniu, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Poznań, czerwiec 2009. https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0CCEQFjAAahUKEwignf7Oz57HAhXF_HIKHXwGA1g&url=http%3A%2F%2Fwww.poznan.pl%2Fmim%2Fpublic%2Fmain%2Fattachments.html%3Fco%3Dshow%26instance%3D1017%26parent%3D63972%26lang%3Dpl%26id%3D154397&ei=PafIVeCKFMX5ywP8jIzABQ&usg=AFQjCNEoykekyL9kpnMPn9wgENjgBt2buQ&bvm=bv.99804247,d.bGQ (10.08.2015). 4 Dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób. Dane w cenach bieżących. Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach prezentowane są zgodnie lokalizacją inwestycji.

Wykres 4. Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach (ceny bieżące) w okresie 2008-2013 [mld zł]*

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS. * dane dla powiatu, ceny bieżące, dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób

0

5

10

15

20

25

2008 2009 2010 2011 2012 2013

Warszawa

Kraków

Wrocław

Poznań

Gdańsk

Łódź

Wykres 5. Wysokość nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw w Warszawie [w mld zł] w odniesieniu do dynamiki PKB w Polsce i UE w latach 2004-2013 [w %]

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat i BDL GUS

8

10

12

14

16

18

20

22

-6%

-4%

-2%

0%

2%

4%

6%

8%

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Polska

EU-28

Strefa Euro

Warszawa

Wykres 3. Wartość brutto środków trwałych w przedsiębiorstwach w 2009 r. i 2013 r. [mln zł] w przeliczeniu jedno przedsiębiorstwo*

2009 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS. * dane dla powiatu, ceny bieżące, dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

Warszawa Gdańsk Poznań Wrocław Kraków Łódź

Strona | 5

gospodarczych mających swoją siedzibę w Warszawie. Firmy z Krakowa, które zajęły w tej

klasyfikacji drugą pozycję zrealizowały inwestycje o wartości niemal pięć razy niższej niż jednostki ze

stolicy (Wykres 4).

Jak pokazuje Wykres 4, w odniesieniu do 2009 r., we wszystkich porównywanych miastach (oprócz

Gdańska5) nastąpił wzrost wysokości nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw. Najwyższy we

Wrocławiu (+29%), a najniższy w Warszawie (+1,6%). Jest to zjawisko wprost proporcjonalnie związane

z dynamiką wartości PKB w Polsce

i na świecie – w 2009 r. nastąpiło jej

wyraźne załamanie, co prezentuje

Wykres 5. W kolejnych latach, wraz

ze wzrostem koniunktury rosły także

nakłady inwestycyjne

przedsiębiorstw. Dynamika ich

wartości jest w najwyższym stopniu

związana z dynamiką wartości PKB

właśnie w Warszawie (Wykres 5).

W pozostałych omawianych

miastach zależność jest słabsza,

aczkolwiek zauważalna. Zmiany

zachodzą jednak dużo łagodniej.

Najniższą wartością bezwzględną

i udziałem nakładów inwestycyjnych

w ogólnej ich sumie odznaczają się podmioty z sektora rolniczego – w Warszawie odsetek jest najniższy

wśród badanych miast i wynosi 0,1%. Udział nakładów inwestycyjnych poniesionych przez

przedsiębiorstwa należące do sektora przemysł i budownictwo waha się od 15% w Warszawie, do 48%

w Łodzi. Odsetek nakładów

inwestycyjnych poniesionych przez

podmioty z sektora usług

w całkowitej wartości nakładów

inwestycyjnych ogółu

przedsiębiorstw działających na

danym terenie jest najwyższy dla

Warszawy (85%).

W 2013 r. przeciętne warszawskie

przedsiębiorstwo zatrudniające

powyżej 9 pracowników

przeznaczyło na inwestycje niemal

1,1 mln zł. Była to wartość wyższa

od średniej krajowej o ponad 48%.

W okresie 2009-2013 w stolicy

odnotowano wzrost wartości tego

wskaźnika o 2% – najmniej w analizowanej grupie miast (nie licząc Gdańska, w którym rekordowy

2009 r. nie powtórzył się).

5 Jest to związane ze znacznym, jednostkowym wzrostem wysokości nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw zlokalizowanych w Gdańsku, jaki nastąpił w 2009 r. Omawiana wartość była w tym roku w Gdańsku wyższa od wartości odnotowanych w roku poprzednim i następującym o około 50%. Sytuację tę należy wiązać prawdopodobnie ze wzmożoną akcją inwestycyjną prowadzoną przez jeden z największych gdańskich podmiotów gospodarczych, tj. Grupę LOTOS S.A. W 2009 r. firma ta wydała na budowę nowych instalacji w rafinerii w Gdańsku ponad 3,3 mld zł. http://www.lotos.pl/322/p,174,n,3269/grupa_kapitalowa/centrum_prasowe/aktualnosci/co_czwarta_zlotowka_zarobiona_przez_lotos_wydawana_jest_na_inwestycje (11.08.2015).

Wykres 7. Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach (ceny bieżące) w latach 2009 i 2013 w przeliczeniu na jedno przedsiębiorstwo (dane dla powiatów i przedsiębiorstw powyżej 9 zatrudnionych) [mln zł]

2009 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS. * dane dla powiatu

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

Warszawa Gdańsk Wrocław Poznań Kraków Łódź

Wykres 6. Struktura nakładów inwestycyjnych w przedsiębiorstwach (ceny bieżące) w 2013 r. wg sektorów ekonomicznych [%]*

usługi

przemysł i budownictwo

Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS. * dane dla powiatu, ceny bieżące, dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Warszawa Kraków Gdańsk Wrocław Poznań Łódź

Strona | 6

Produkt krajowy brutto (PKB)

Jak dużym potencjałem w skali

Polski dysponuje Warszawa i jak

bardzo przewyższa pozostałe

analizowane miasta najlepiej

świadczy wartość wypracowanego

w stolicy produktu krajowego brutto,

która w 2014 r. wyniosła ponad

226 mld zł, czyli 13,2% PKB Polski.

Była to kwota ponad czterokrotnie

wyższa niż w Krakowie, który zajął

pod tym względem drugie miejsce

wśród porównywanych miast.

W okresie 2004-2014 wartość PKB

wytworzonego w stolicy wzrosła

o 101% (PKB kraju wzrosło o 85%),

a jego udział w PKB całego kraju

wzrósł o ponad 1 punkt procentowy. Wyższą dynamikę wzrostu wartości bezwzględnej PKB (o 116%)

obserwowano wyłącznie we Wrocławiu, przy czym udział Wrocławia w PKB kraju wzrósł tylko

o 0,4 punktu procentowego. We wszystkich analizowanych ośrodkach miejskich, wartość bezwzględna

PKB w omawianym okresie wzrosła, natomiast w trzech z nich odnotowano spadek udziału w PKB

Polski: w Poznaniu, Łodzi i Trójmieście. Systematycznie rośnie przewaga Warszawy nad pozostałymi

miastami.

W stolicy notuje się także najwyższą

wartość PKB per capita. W 2014 r.

wyniosła ona 131 tys. zł i była o 47%

wyższa niż w Poznaniu, który

uplasował się w tej kategorii na

drugim miejscu. Była to też wartość

o 193% wyższa od średniej

krajowej. Dynamika przyrostu

wartości omawianego wskaźnika

osiągnęła w Warszawie w okresie

2004-2014 prawie 97% i była

wyższa niż w pozostałych miastach

z wyjątkiem Wrocławia, gdzie wzrost

przekroczył 117%.

Przewaga Warszawy jest związana

m.in. z pełnieniem przez nią funkcji stołecznych, co na przestrzeni lat przyczyniło się do wytworzenia

najnowocześniejszej w Polsce struktury gospodarki miejskiej. Podobnie jak w krajach i miastach

najlepiej rozwiniętych, przeważają w niej podmioty z sektora usług rynkowych (ponad 75%6), a ponadto

odnotowuje się wysoki odsetek (39% ogółu firm7) przedsiębiorstw świadczących usługi oparte na wiedzy

(KIS – knowledge-intensive services)8 9, które z kolei są podstawowym elementem gospodarki opartej

6 Dane BDL GUS za 2014 r. – wartość najwyższa w analizowanej grupie miast. 7 Dane BDL GUS za 2014 r. – wartość najwyższa w analizowanej grupie miast. 8 http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Glossary:Knowledge-intensive_services_(KIS) (03.09.2015). 9 „Branże usługowe klasyfikuje się jednak wyłącznie w zależności od udziału osób zatrudnionych z wyższym wykształceniem na poziomie 2-cyfrowej klasyfikacji PKD 2007: KIS – oparte na wiedzy (knowledge-intensive services) oraz LKIS – pozostałe (less knowledge-intensive services). Progiem odcięcia jest tu udział 33% pracowników z wykształceniem wyższym (…). W klasie KIS znalazło się ok. 18% przedsiębiorstw usługowych działających w Polsce. Nie ma w niej żadnych przedsiębiorstw handlowych oraz jest bardzo niewielki odsetek firm transportowych (natomiast w sekcjach usługowych po wyłączeniu Handlu i Transportu ponad połowa podmiotów – 55% – jest sklasyfikowana jako KIS). Również badania NBP (Badania przedsiębiorstw – Ankieta roczna za 2011 r.) potwierdzają, że sekcje usługowe spoza Handlu i Transportu są jedynymi branżami usługowymi

Wykres 8. Udział w PKB Polski w okresie 2004-2014 [%]

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Podregionm.st.Warszawa

Podregion m.Kraków

Podregion m.Poznań

Podregion m.Wrocław

PodregionTrójmiejski

Podregion m.Łódź

Wykres 9. PKB per capita w okresie 2004-2014 [tys. zł]

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

0

20

40

60

80

100

120

140

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Podregionm.st.Warszawa

Podregionm. Poznań

Podregionm. Wrocław

Podregionm. Kraków

PodregionTrójmiejski

Podregionm. Łódź

Polska

Strona | 7

na wiedzy. O istotnym znaczeniu dla rozwoju jednostek miejskich, podmiotów gospodarczych z sektora

usług rynkowych, w tym usług opartych na wiedzy może świadczyć fakt, że najdynamiczniej rozwijające

się w badanej grupie miasto, tj. Wrocław charakteryzuje się drugim, najwyższym w Polsce udziałem

przedsiębiorstw z sektora usług rynkowych (72%10) i drugim najwyższym w Polsce udziałem

przedsiębiorstw z sektora usług opartych na wiedzy (36%11).

Pod względem wysokości PKB,

Warszawa znacznie gorzej wypada

na tle miast europejskich.

W analizowanej grupie zajmuje

szóstą pozycję, wyprzedzając

jedynie Pragę i Budapeszt (Wykres

10). PKB Londynu jest ponad 6 razy

wyższe. Za optymistyczny można

uznać fakt, że Warszawa relatywnie

szybko nadrabia te różnice. Przyrost

wartości PKB odnotowany

w Warszawie, w okresie 2004-2014

wyniósł aż 117%12 i był znacznie

wyższy niż w pozostałych

porównywanych stolicach

europejskich, gdzie kształtował się

w przedziale od 27% w Madrycie do 64% w Pradze.

Pozycja Warszawy jest nieznacznie

lepsza, jeżeli mowa o wartości PKB

w przeliczeniu na jednego

mieszkańca – 5. miejsce

w analizowanej grupie – wyprzedza

Budapeszt (od 2006 r.), Madryt

(od 2013 r.) i Pragę (od 2014 r.)

(Wykres 11). Należy zauważyć,

że mniejszy jest w tym przypadku

dystans dzielący stolicę Polski od

innych europejskich miast

– wskaźnik obliczony dla Londynu

jest wyższy od warszawskiego pond

trzykrotnie. Ponownie Warszawę

wyróżnia tempo zachodzących

zmian. W okresie 2004-2014

przyrost wartości PKB per capita wyniósł 112%. Druga pod tym względem Praga odnotowała wzrost

o 53%, ostatni Madryt tylko o 16%.

o znacznym odsetku pracowników z wyższym wykształceniem”. Rola usług rynkowych w procesach rozwojowych gospodarki Polski, Materiały i Studia nr 308, Narodowy Bank Polski, Instytut Ekonomiczny, Warszawa, 2014 r., s.56. 10 Dane BDL GUS za 2014 r. – wartość druga pod względem wysokości w analizowanej grupie miast. 11 Dane BDL GUS za 2014 r. – wartość druga pod względem wysokości w analizowanej grupie miast. 12 Różnica w stosunku do części dokumentu gdzie opisano dynamikę zjawiska na tle polskich miast wynika ze źródła danych,

którym jest w tym przypadku EUROSTAT. GUS i EUROSTAT stosują różne metodyki obliczania wartości poszczególnych wskaźników, a ponadto są one aktualizowane w innych terminach.

Wykres 10. Wartość PKB w okresie 2004-2014 [mld euro]

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2004 2009 2014

Londyn (InnerLondon)

Paryż

Madryt

Berlin

Wiedeń

Warszawa

Budapeszt

Praga

Wykres 11. Wartość PKB per capita w okresie 2004-2014 [tys. euro]

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2004 2009 2014

Londyn (InnerLondon)

Paryż

Wiedeń

Berlin

Warszawa

Madryt

Praga

Budapeszt

Strona | 8

Wartość dodana brutto (WDB)

Wartość dodana brutto jest

wskaźnikiem pozwalającym na

pomiar nowo wytworzonej wartości

będącej rezultatem działalności

produkcyjnej. Jest to różnica

pomiędzy wartością dóbr i usług

jakie zostały wytworzone

(tzw . produkcja globalna)

a wartością surowców, materiałów,

usług i energii jakie zostały

wykorzystane w tym procesie

(tzw. zużycie pośrednie)13. Inaczej

można powiedzieć, że stanowi ona

różnicę pomiędzy przychodami ze

sprzedaży, a nakładami jakie zostały

poniesione w celu wyprodukowania

i sprzedaży dóbr i usług14. Jest to wskaźnik, który opisuje potencjał i konkurencyjność podmiotów

gospodarczych w wymiarze

finansowym, poprzez określenie

efektywności ich funkcjonowania.

W literaturze przedmiotu można

spotkać stwierdzenia, że „to właśnie

wartość dodana, a nie zysk jest

prawdziwym bogactwem

przedsiębiorstwa”15.

Wartość dodana brutto wytworzona

w 2014 r. przez podmioty

gospodarcze zlokalizowane

w Warszawie wyniosła niemal

201 mld zł16, co stanowiło 13%

wartości dodanej brutto wytworzonej

w całej polskiej gospodarce. Jest to

udział ponad czterokrotnie wyższy niż w przypadku zajmującego drugie miejsce Krakowa (3%).

Podobnie jak w przypadku PKB, najwyższą dynamikę wzrostu wartości omawianego wskaźnika

w okresie 2004-2014 odnotowano we Wrocławiu (wzrost o 117%), niewiele niższą w Warszawie (102%)

(Wykres 13).

13 http://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/563,pojecie.html (24.08.2014). 14 Marcinkowska M., Sprawozdanie z wartości dodanej – przykład oceny wyników przedsiębiorstwa z perspektywy interesariuszy, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 690, Finanse, rynki finansowe, ubezpieczenia nr 51, Szczecin 2012 str. 336, http://www.wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/51-2012/FRFU-51-335.pdf (24.08.2015). 15 Op. cit. 16 Dane BDL GUS za 2012 r. Na dzień sporządzania diagnozy nowsze dane nie były dostępne.

Wykres 12. Wartość dodana brutto (ceny podstawowe) w okresie 2004-2014 [mld euro]

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.

0

50

100

150

200

250

300

350

2004 2009 2014

Londyn (InnerLondon)

Paryż

Madryt

Berlin

Wiedeń

Warszawa

Praga

Budapeszt

Wykres 13. Wartość dodana brutto (ceny bieżące) w okresie 2004-2014 [mld zł]

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

0

50

100

150

200

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Podregionm.st.Warszawy

Podregionm. Kraków

Podregionm. Poznań

Podregionm. Wrocław

PodregionTrójmiejski

Podregionm. Łódź

Strona | 9

Przedstawioną wcześniej tezę, że warszawskie firmy charakteryzują się niższym potencjałem od

przedsiębiorstw działających w innych europejskich stolicach, potwierdza fakt, że wypracowały wartość

dodaną wyższą tylko od podmiotów

zlokalizowanych w Pradze

i Budapeszcie (Wykres 12).

Pozostałe ośrodki miejskie ujęte

w zestawieniu charakteryzują się

wyższą wartością omawianego

wskaźnika – o 56% w przypadku

Wiednia i aż o 537% dla Londynu.

Stolica Polski charakteryzuje się

jedną z najwyższych wartości

dynamiki przyrostu wartości dodanej

brutto. Między 2004 a 2014 r.

w Warszawie odnotowano jej wzrost

o 119%17, w pozostałych

porównywanych europejskich

miastach wahał się on od 28% w

Madrycie do 64% w Pradze. Oznacza to, że Warszawa relatywnie szybko nadrabia dystans dzielący ją

od pozostałych badanych miast.

Na tle kraju Warszawa wyróżnia się

także pod względem

produktywności pracy

przedsiębiorstw, tj. wartości dodanej

brutto przypadającej na jedną osobę

pracującą. Wskaźnik ten osiągnął

w 2014 r. w stolicy wartość

181 tys. zł i był wyższy od średniej

krajowej o 65% (Wykres 14).

W Warszawie odnotowano także

najwyższy wzrost produktywności

pracy w okresie 2004-2014 – o 83%.

W pozostałych analizowanych

miastach, dynamika ta była

nieznacznie niższa, od 64%

w Krakowie i Trójmieście do 73%

we Wrocławiu.

W odniesieniu do innych miast europejskich, warszawskie firmy w 2013 r. były bardziej produktywne od

podmiotów mających swoją siedzibę w Pradze i Budapeszcie (Wykres 15). Optymizmem może napawać

fakt, że stolica Polski charakteryzuje się najwyższym w omawianej grupie przyrostem wartości

wskaźnika. W okresie 2004-2013 wzrósł on w Warszawie o 70%. Drugie miejsce pod względem

dynamiki zmian zajęła Praga, gdzie produktywność pracy zwiększyła się o 42%.

Powyższe zestawienia potwierdzają potrzebę porównywania Warszawy z innymi europejskimi stolicami.

W 2014 r. największą część (prawie 40%) wartości dodanej brutto w Warszawie wypracowały podmioty

z Sekcji G, H, I, J18 PKD 2007. Odsetek ten był wyższy niż udział (38,3%) przedsiębiorstw z tych Sekcji

w łącznej liczbie firm zarejestrowanych w stolicy. W uproszczeniu oznacza to, że jednostki te

17 Różnica w stosunku do części dokumentu gdzie opisano dynamikę zjawiska na tle polskich miast wynika ze źródła danych, którym jest w tym przypadku EUROSTAT. GUS i EUROSTAT stosują różne metodyki obliczania wartości poszczególnych wskaźników, a ponadto są one aktualizowane w innych terminach. 18 (G) handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle, (H) transport i gospodarka magazynowa, (I) działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi, (J) informacja i komunikacja.

Wykres 15. Wartość dodana brutto (ceny podstawowe) w przeliczeniu na jednego pracującego w okresie 2004-2013 [tys. euro]

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

2004 2009 2013

Londyn (InnerLondon)

Paryż

Wiedeń

Madryt

Berlin

Warszawa

Praga

Budapeszt

Wykres 14. Wartość dodana brutto (ceny bieżące) w przeliczeniu na jednego pracującego w okresie 2004-2014 [tys. zł]

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

60

80

100

120

140

160

180

200

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Podregionm.st.Warszawy

Podregionm. Poznań

PodregionTrójmiejski

Podregionm. Wrocław

Podregionm. Kraków

Podregionm. Łódź

Strona | 10

charakteryzują się

ponadprzeciętnym potencjałem.

Wniosek taki potwierdza fakt, że

przeciwną niż w Warszawie

tendencję zaobserwowano

w pozostałych analizowanych

polskich miastach oraz średnio dla

Polski.

Podwyższonym potencjałem

w zakresie wytwarzania wartości

dodanej cechowały się ponadto

zlokalizowane w Warszawie

podmioty z Sekcji B, C, D, E19 oraz

z Sekcji K, L20.

Przedsiębiorstwa z sektora

przemysłowego (Sekcje B-E) stanowiły ponad 7% warszawskich firm, natomiast ich udział

w wytworzeniu WDB wyniósł ponad 10%. Tę samą tendencję dotyczącą ww. grupy podmiotów

obserwuje się w pozostałych porównywanych ośrodkach miejskich oraz w kraju (średnia krajowa).

Jednostki gospodarcze należące do Sekcji K, L stanowiły niespełna 10% przedsiębiorstw

zlokalizowanych w Warszawie, a brały udział w wytworzeniu niemal 17% WDB. Analogiczna sytuacja

(niski udział w liczbie firm i wysoki w WDB) miała miejsce w Łodzi i Poznaniu, a także średnio w całej

Polsce.

Obniżonym potencjałem w zakresie wytworzenia WDB odznaczają się z kolei podmioty z Sekcji A21,

Sekcji F22, Sekcji M, N23 oraz Sekcji O, P, Q, R, S, T24.

Niestety dane dotyczące udziału podmiotów należących do pojedynczych Sekcji PKD w wytworzeniu

wartości dodanej nie są dostępne, dlatego nie można jednoznacznie zidentyfikować związku pomiędzy

tą zmienną a opisaną w opracowaniu: „Podmioty gospodarcze. Analiza na potrzeby opracowania

diagnozy strategicznej” koncentracją przedsiębiorstw (LQ). Warto jednak zauważyć, że w przypadku

grup sekcji, gdzie odnotowano podwyższony potencjał przedsiębiorstw (mierzonej udziałem

w wytworzeniu WDB), silną koncentrację firm w Warszawie obserwuje się w Sekcjach:

B dział 05 – wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu),

B dział 06 – górnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego,

B dział 07 – górnictwo rud metali,

B dział 09 – działalność usługowa wspomagająca górnictwo,

C dział 18 – poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji,

C dział 19 – wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej,

C dział 20 – produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych,

C dział 21 – produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych

wyrobów farmaceutycznych,

C dział 26 – produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych,

19 (B) górnictwo i wydobywanie, (C) przetwórstwo przemysłowe, (D) wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych, (E) dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją. 20 (K) działalność finansowa i ubezpieczeniowa, (L) działalność związana z obsługą rynku nieruchomości. 21 (A) rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. 22 (F) budownictwo. 23 (M) działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, (N) działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca. 24 (A) rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, (F) budownictwo, (O) administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, (P) edukacja, (Q) opieka zdrowotna i pomoc społeczna, (R) działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją, (S) pozostała działalność usługowa, (T) gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby.

Wykres 16. Udział podmiotów gospodarczych w ogólnej liczbie firm zarejestrowanych w Warszawie a ich udział w wytworzeniu WDB w 2014 r. wg klasyfikacji NACE R2 i PKD 2007

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS i Eurostat.

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Sekcja A Sekcje B-E Sekcja F Sekcje G-J Sekcje K-L Sekcje M-N Sekcje O-U

udział w łącznej liczbie podmiotów udział w wytworzeniu WDB

Strona | 11

D – wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę

i powietrze do układów klimatyzacyjnych,

G dział 46 – handel hurtowy z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi,

H dział 51 – transport lotniczy,

J (wszystkie działy) – informacja i komunikacja,

K dział 64 – finansowa działalność usługowa, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy

emerytalnych,

K dział 65 – ubezpieczenia, reasekuracja oraz fundusze emerytalne, z wyłączeniem

obowiązkowego ubezpieczenia społecznego.

Zależność ta może być pomocna w określeniu potencjalnych obszarów specjalizacji warszawskiej

gospodarki. Przykładem mogą tu być instytucje finansowe. Opisany w opracowaniu: „Podmioty

gospodarcze. Analiza na potrzeby opracowania diagnozy strategicznej” współczynnik lokalizacji nie był

w ich przypadku rozstrzygający, ponieważ jego wartość w stolicy dla całej Sekcji K balansowała na

granicy, powyżej której przyjęto, że koncentracja jest ponadprzeciętna (1,25). Jeżeli jednak wziąć pod

uwagę, że przedsiębiorstwa z Sekcji K i L mając niespełna 10-cio procentowy udział w łącznej liczbie

firm wypracowały niemal 17% wartości dodanej brutto, można zaryzykować stwierdzenie, że jest to

ważny obszar warszawskiej

gospodarki. Podobnie jeśli chodzi

o Sekcję J.

Z punktu widzenia nowoczesności

warszawskiej gospodarki

niepokojący jest fakt, że podmioty

z Sekcji M i N, pomimo tego, że jest

ich dwa razy więcej niż podmiotów z

Sekcji K i L (odznaczają się także

wyższymi wartościami LQ),

wypracowały mniejszą cześć

wartości dodanej brutto niż te drugie

firmy.

Struktura wartości dodanej brutto

wypracowanej przez podmioty

gospodarcze zlokalizowane w Warszawie na tle pozostałych omawianych miast europejskich wskazuje

na fakt, że warszawska gospodarka jest wciąż w większym stopniu oparta na sektorach podstawowych

niż nowoczesnych (Wykres 17).

Sektor rolny we wszystkich omawianych miastach jest praktycznie nieistotny.

Sektor przemysłowy ma największe znacznie w Budapeszcie (ponad 14% udział w WDB, przy

najmniejszej produktywności pracy wynoszącej 33 tys. euro na jednego pracującego25), a najmniejsze

w Londynie (2% WDB/ 112 tys. euro). Warszawa plasuje się pod tym względem nieznacznie poniżej

średniej z udziałem w WDB na poziomie 10% (średnia wynosi 10,1%), przy czym mniejsze wartości

odnotowano wyłącznie w Londynie i Paryżu (4,4%). Niestety stolica Polski cechuje się drugą po

Budapeszcie najniższą produktywnością pracy tego sektora, wynoszącą niespełna 43 tys. euro na

jednego pracującego. Jest to wynik o 160% gorszy niż w Londynie, gdzie wydajność pracy tej grupy

podmiotów jest najwyższa26. Siłą Warszawy okazuje się znów intensywność zachodzących zmian.

W okresie 2004-2013 w firmach z Sekcji B-E zatrudnienie spadło o 3,6% (najmniej w badanej grupie27),

natomiast wartość dodana brutto wzrosła o 74% (najwięcej wśród analizowanych miast),

25 W poniższej części dane na temat udziału sektorów w wytworzeniu WDB, liczbie pracowników oraz produktywności pracy sektorów dotyczą 2013 r., ponieważ dla 2014 r. w statystyce EUROSTAT dane o liczbie osób pracujących w poszczególnych sektorach gospodarki nie były dostępne. 26 Brak danych dla Paryża. 27 Brak danych dla Budapesztu.

Wykres 17. Udział podmiotów gospodarczych w wytworzeniu WDB w 2014 r. wg klasyfikacji NACE R2*

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat. *Kolejność wg najwyższego udziału podmiotów z Sekcji K-N.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Londyn Paryż Praga Berlin Wiedeń Warszawa Madryt Budapeszt

Sekcje O-U

Sekcje K-N

Sekcje G-J

Sekcja F

Sekcje B-E

Sekcja A

Strona | 12

a produktywność pracy wzrosła aż o 81% (także najwięcej28). Dane takie mogą wskazywać na

unowocześnianie się tego sektora w Warszawie.

Stolica Polski wyróżnia się na tle

pozostałych analizowanych miast

pod względem udziału

w wytworzonej wartości dodanej

brutto podmiotów z Sekcji F, który

wyniósł ponad 6%. Niestety

wydajność pracy tych

przedsiębiorstw jest relatywnie niska

– 39 tys. euro na jednego

pracującego, co pozwoliło na

wyprzedzenie w klasyfikacji tylko

Pragi (24 tys. euro) i Budapesztu

(13 tys. euro)29. Duża liczebność

i wysoki udział w WDB tego rodzaju

firm jest w Warszawie pochodną

dostępności w Polsce środków

z funduszy UE przeznaczonych na rozwój infrastruktury technicznej. W okresie 2004-2013

produktywność pracy tego sektora wzrosła w Warszawie o prawie 140%, natomiast w pozostałych

miastach30 przyrost wahał się od 2% w Wiedniu do 49% w Londynie. Zatrudnienie (liczba osób

pracujących) w Warszawie wzrosło o niemal 37%, z kolei w Madrycie spadło prawie o 58%31 (przyczyn

tego spadku należy upatrywać w głębokim kryzysie jaki dotknął Hiszpanię w okresie 2008-2013, który

został zapoczątkowany załamaniem na rynku mieszkaniowym32).

W Warszawie największe znaczenie w procesie tworzenia wartości dodanej brutto mają podmioty

z Sekcji G-J (niespełna 42% WDB). Jest to najwyższy odsetek wśród analizowanych miast

zagranicznych – np. wyższy o ponad 20 p.p. niż w Berlinie. Są one też najbardziej produktywne

(w kontekście wydajności pracy) spośród warszawskich firm (51 tys. euro WDB na 1 pracującego

– 4. miejsce w analizowanej grupie miast, za Londynem, Wiedniem i Madrytem33). Oprócz firm z Sekcji

J, podmioty te prowadzą relatywnie podstawową działalność, czasochłonną, bazującą na lokalizacji,

wykorzystującą przestrzeń (powierzchnię), mało zaawansowane technologie i siłę roboczą, która nie

musi cechować się wysokimi kwalifikacjami. Nie są to Sekcje, które mogą stanowić trzon nowoczesnej

gospodarki.

W analizowanych stolicach Europy Zachodniej wyraźnie zarysowuje się przewaga firm z Sekcji K-N.

Mają one najwyższy udział w WDB, ale też charakteryzują się najwyższą produktywnością pracy.

Podobnie większe znaczenie niż w Warszawie mają tam także przedsiębiorstwa z Sekcji O-U. Jest to

o tyle istotne, że zgodnie z klasyfikacją Eurostat, do Sekcji tych zalicza się większość podmiotów

świadczących usługi oparte na wiedzy (KIS – knowledge-intensive services)34 35.

28 Brak danych dla Budapesztu i Paryża. 29 Brak danych dla Paryża. 30 Brak danych dla Budapesztu i Paryża. 31 Brak danych dla Budapesztu 32 http://rynekpracy.pl/artykuly/iberyjski-kryzys-czyli-rynek-pracy-w-hiszpanii-i-portugalii. 33 Brak danych dla Paryża. 34 http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Glossary:Knowledge-intensive_services_(KIS) (03.09.2015). 35 „Branże usługowe klasyfikuje się jednak wyłącznie w zależności od udziału osób zatrudnionych z wyższym wykształceniem na poziomie 2-cyfrowej klasyfikacji PKD 2007: KIS - oparte na wiedzy (knowledge-intensive services) oraz LKIS - pozostałe (less knowledge-intensive services). Progiem odcięcia jest tu udział 33% pracowników z wykształceniem wyższym(…). W klasie KIS znalazło się ok. 18% przedsiębiorstw usługowych działających w Polsce. Nie ma w niej żadnych przedsiębiorstw handlowych oraz jest bardzo niewielki odsetek firm transportowych (natomiast w sekcjach usługowych po wyłączeniu Handlu i Transportu ponad połowa podmiotów - 55% - jest sklasyfikowana jako KIS). Również badania NBP (Badania przedsiębiorstw – Ankieta roczna za 2011 r.) potwierdzają, że sekcje usługowe spoza Handlu i Transportu są jedynymi branżami usługowymi o znacznym odsetku pracowników z wyższym wykształceniem”. Rola usług rynkowych w procesach rozwojowych gospodarki Polski, Materiały i Studia nr 308, Narodowy Bank Polski, Instytut Ekonomiczny, Warszawa, 2014 r., s.56

Wykres 18. Produktywność pracy poszczególnych grup podmiotów, mierzona wysokością wartości dodanej brutto [w tys. euro] przypadającą na jednego procującego w 2013 r. wg klasyfikacji NACE R2*

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.

*Kolejność wg najwyższego udziału podmiotów z Sekcji K-N.

0

50

100

150

200

250

300

Londyn Wiedeń Berlin Madryt Praga WarszawaBudapeszt

Sekcja A

Sekcje B-E

Sekcja F

Sekcje G-J

Sekcje K-N

Sekcje O-U

Strona | 13

Warto zauważyć, że w okresie 2004-2013 w Warszawie odnotowano najwyższy w omawianym układzie

odniesienia wzrost wydajności pracy przedsiębiorstw zarejestrowanych w Sekcjach K-N wynoszący

70%36. Był on wyższy także od przyrostu produktywności pracy firm z Sekcji G-J (59%). W Londynie,

Wiedniu, Berlinie i Madrycie zaobserwowano odwrotną tendencję. Podobnie znaczący przyrost wartości

tego wskaźnika odnotowano w przypadku firm z Sekcji O-U (60%), tylko w Pradze dynamika tej zmiany

była wyższa i wyniosła 65%37.

Udział przedsiębiorstw z Sekcji K-N w wytworzeniu WDB w Warszawie przekroczył 29% i był prawie

najniższy w analizowanej grupie miast europejskich – niższą o 0,2 p.p. wartość wskaźnika odnotowano

w Madrycie. Najwyższy odsetek wystąpił w Londynie (55%). Wydajność pracy tej grupy firm wyniosła

w stolicy Polski ponad 49 tys. euro WDB na jedną osobę pracującą. Jest to wartość niemal o 80% niższa

niż w Wiedniu38, który zajął w zestawieniu 2. miejsce i ponad 513% niższa niż w Londynie, który

zdeklasował pozostałe omawiane stolice w tej kategorii. Słabszy wynik niż Warszawa osiągnął

wyłącznie Budapeszt39.

Warszawa charakteryzuje się także najniższym w omawianej grupie miast udziałem w wytworzeniu

WDB podmiotów z Sekcji O-U – niespełna 13%, przy średniej na poziomie 21% i maksymalnej wartości

jaką odnotowano w Berlinie (31%). Także produktywność pracy tego typu jednostek zlokalizowanych

w stolicy Polski jest najniższa i aż czterokrotnie niższa niż wydajność podmiotów londyńskich40

(odpowiednio 19 i 78 tys. euro na jednego pracującego).

W Warszawie zarysowuje się tendencja obserwowana wcześniej w wyżej rozwiniętych miastach

i krajach Europy, gdzie malało znaczenie sektora przemysłowego przy rosnącym udziale w wytworzeniu

WDB podmiotów usługowych. Tempo zachodzących zmian w Warszawskiej gospodarce jest relatywnie

wysokie. Pozycja gospodarcza Warszawy umacnia się na tle pozostałych analizowanych miast

europejskich – z wyjątkiem Londynu. Obecnie, w zakresie większości z porównywanych wskaźników,

Warszawa ma lepszą pozycję niż Budapeszt i znajduje się na porównywalnym poziomie rozwoju co

Praga, Madryt, a w niektórych przypadkach Berlin i Wiedeń.

36 Także przyrost samej wartości dodanej brutto wytworzonej przez te firmy był w stolicy Polski najwyższy – 148%. 37 Brak danych dla Paryża i Budapesztu. 38 Brak danych dla Paryża i Budapesztu. 39 Brak danych dla Paryża. 40 Brak danych dla Paryża.

Strona | 14

Zamożność podmiotów gospodarczych

Potencjał finansowy podmiotów

gospodarczych można zobrazować

pośrednio poprzez analizę

wysokości podatku od osób

prawnych, którego część wpływa do

budżetu miasta. Teoretycznie, im

wyższe dochody uzyskuje dana

firma, tym wyższy podatek powinna

zapłacić. W 2014 r., w przeliczeniu

na jeden podmiot zarejestrowany

w systemie REGON, najwyższa

wartość tego podatku wpłynęła do

budżetu Warszawy. Była to kwota

1 367 zł, o 164% wyższa od średniej

krajowej (517 zł). Wśród

omawianych miast drugą pozycję

zajął Gdańsk (876 zł) (Wykres 19). W okresie 2004-2008, we wszystkich porównywanych jednostkach

osadniczych obserwowano systematyczny wzrost wartości tego wskaźnika (najwyższy w Łodzi o 106%

– w stolicy o 72%). Od 2009 r. notuje się tendencję spadkową. Dlatego też zdecydowano się przedstawić

na Wykresie 19 dane za 2008 r., zamiast za 2009 r. jak to jest przyjęte w całym dokumencie. Przełom

w 2009 r. można wiązać ze światowym kryzysem gospodarczym. Widać dodatkowo, że przewaga

warszawskich firm nad podmiotami gospodarczymi zlokalizowanymi w pozostałych omawianych

miastach jest wciąż wysoka, ale maleje. Może to wynikać z faktu, że funkcjonujące w Warszawie

podmioty z udziałem kapitału zagranicznego w większym stopniu niż polskie firmy odczuły skutki

kryzysu i nie zdołały jeszcze w pełni odzyskać utraconej przewagi.

Produkcja sprzedana przemysłu

Warszawskie przedsiębiorstwa

przemysłowe charakteryzują się

najwyższą w kraju wartością

produkcji sprzedanej (dla

podmiotów zatrudniających powyżej

9 osób).41 W 2014 r. wyniosła ona

ponad 111 mld zł i była niemal 3 razy

wyższa niż wartość produkcji

sprzedanej wytworzonej przez firmy

przemysłowe zlokalizowane

w Gdańsku, który zajął drugą

pozycję w tym zestawieniu.

W okresie od 2005 r. wartość

omawianego wskaźnika

w Warszawie wzrosła o 69%.

Kraków i Gdańsk charakteryzowały

się w tym samym czasie większym przyrostem, na poziomie odpowiednio 117% i 146%. Nominalnie

zmiany te były jednak co najmniej dwukrotnie niższe niż w stolicy. Dzięki temu dynamicznemu skokowi,

41 Wg definicji GUS, produkcja sprzedana przemysłu jest to: „podstawowy miernik działalności gospodarczej (tj. działalności przemysłowej, budowlano-montażowej, transportowej i innej) przedsiębiorstw i firm przemysłowych, tj. jednostek gospodarczych zaliczonych według PKD2007 do sekcji B, C, D, E. Produkcja sprzedana przemysłu jest to wartość wyrażona w bieżących cenach bazowych tj. bez podatku od towarów i usług (VAT), podatku akcyzowego, a łącznie z wartością otrzymanych dotacji przedmiotowych tj. dotacji do produktów (wyrobów i usług).” http://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/362,pojecie.html (12.02.2016 r.)

Wykres 20. Produkcja sprzedana przemysłu ogółem w okresie 2005-2014 [mld zł] – podmioty zatrudniające powyżej 9 osób

2005 2009 2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS – dane dla powiatów.

0

20

40

60

80

100

120

Warszawa Gdańsk Poznań Kraków Wrocław Łódź

Wykres 19. Udział w podatku od osób prawnych w przeliczeniu na jeden podmiot zarejestrowany w systemie REGON, w okresie 2004-2014, [zł]

2004 2008 2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

0

500

1000

1500

2000

2500

Warszawa Gdańsk Poznań Wrocław Kraków Łódź

Strona | 15

Gdańsk wyprzedził Warszawę, jeśli

wziąć pod uwagę wartość

sprzedaną przemysłu przypadającą

na jednego mieszkańca (Wykres

21).

Wysoka pozycja stolicy, co już

podkreślano w tym opracowaniu,

wynika przede wszystkim z faktu, że

są tu zlokalizowane główne siedziby

przedsiębiorstw przemysłowych,

które prowadzą działalność de facto

w innych rejonach kraju. Wartość

produkcji sprzedanej nie jest więc

tożsama z wartością produkcji

zrealizowanej w stolicy. Nie jest

niestety możliwe oszacowanie różnicy.

Wykres 21. Produkcja sprzedana przemysłu na 1 mieszkańca w okresie 2005-2014 [tys. zł] – podmioty zatrudniające powyżej 9 osób

2005 2009 2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS – dane dla powiatów.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Gdańsk Warszawa Poznań Kraków Wrocław Łódź