79
lek. med. Tomasz Kłopotowski

INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze w ostrych zatruciach

Embed Size (px)

DESCRIPTION

INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze w ostrych zatruciach. lek. med. Tomasz Kłopotowski. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

lek. med. Tomasz Kłopotowskilek. med. Tomasz Kłopotowski

Page 2: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach
Page 3: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Każde ostre zatrucie, nawet jeśli w czasie wstępnej oceny

zatruty pacjent nie wydaje się być ciężko chory, powinno być traktowane

jako potencjalny stan zagrożenia życia

Page 4: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Hipokrates

Page 5: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Stan chorego

1. Niewydolność oddechowa

2. Niewydolność krążenia

3. Stan świadomości

4. Obrzęk mózgu

Choroba

1. Różnicowaniea) Zatrucie czy inna chorobab) Rodzaj zatrucia c) Zatrucie mieszane

2. Nasileniea) Zmiany kliniczneb) Stężenie trucizny

3. Powikłania4. Choroby towarzyszące

Page 6: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

DROŻNOŚĆ DRÓG ODDECHOWYCH

Odruch kaszlowy, połykowy?

Intubacja dotchawicza?

Intubacja dotchawicza?

Page 7: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Postępowanie:udrożnienie dróg oddechowych przez odpowiednie ułożenieusunięcie ciał obcychułożenie w pozycji bezpiecznejzałożenie rurki ustno-gardłowej lub nosowo-gardłowejintubacja dotchawiczapodanie swoistych odtrutek – Flumazenilu w zatruciu

pochodnymi BDA, Naloksonu w zatruciu opiatami, etanolem może zapobiec lub odroczyć intubację

Page 8: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

ODDYCHANIE

Równowaga kwasowo-zasadowa ?

Niewydolność wentylacyjnaNiedotlenienieSkurcz oskrzeli

Niewydolność wentylacyjnaNiedotlenienieSkurcz oskrzeli

Page 9: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

niewydolność mięśni oddechowychtoksyna botulinowa, blokery płytki nerwowo-mięśniowej, związki fosforoorganiczne, strychnina, tężec, ukąszenia węży

centralna depresja ośrodka oddechowegobarbiturany, klonidyna i inne leki sympatykolityczne, etanol i alkohole, opiaty, leki nasenno-uspokajające, TCAD

ciężkie zapalenie płuc lub obrzęk płuc

Page 10: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

niedostateczna zawartość tlenu w powietrzudwutlenek węgla, metan, propan, azot

zmniejszenie absorpcji tlenu przez płucazapalenie płuc - zachłyśnięcie treścią żołądkową, aspiracja

produktów ropy naftowej, inhalacja gazów drażniących

obrzęk płuc - gazy drażniące, węglowodory

hipoksja tkankowa

Page 11: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

obrzęk płuc - gazy drażniące, węglowodory

zwiększenie przepuszczalności kapilarów płucnych = niekardiogenny obrzęk płuc (ARDS); ciśnienie zaklinowania – normalne lub niskie - <18mmHgpO2/FiO2 <200mmHg

kardiogenny obrzęk płuc - leki o działaniu kardiodepresyjnym; mały rzut serca, wysokie ciśnienie zaklinowania

Page 12: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

hipoksja tkankowatlenek węgla, methemoglobina - znaczne

upośledzenie zdolności wiązania tlenu przez hemoglobinę

cyjanki, siarkowodór - ograniczają zdolność utylizacji tlenu w tkankach

Uwaga: pomiar pulsoksymetryczny - fałszywie prawidłowy wynik saturacji

Page 13: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Następstwa nieodwracalne uszkodzenie mózgu, zaburzenia rytmu

Postępowanie przerwanie narażenia tlenoterapia !!! (100% tlen w zatruciu tlenkiem węgla,

cyjankami, siarkowodorem, zw. utleniającymi)intubacja dotchawicza, mechaniczna wentylacja, PEEPodtrutki specyficzne antybiotyki, sterydy ?

Page 14: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

bezpośrednie uszkodzenie

gazy drażniące , inhalacja dymów i par w czasie pożaru, aspiracja pochodnych ropy naftowej, treści żołądkowej

farmakologiczne lub toksykologiczne działanie trucizn

beta-blokery, związki fosforoorganiczne, karbaminiany

nadwrażliwość lub reakcje alergiczne

Page 15: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Postępowanie przerwanie narażenia tlenoterapia przerwać podawanie beta-blokerów leki rozszerzające oskrzela (beta2-mimetyki) sterydy w inhalacjach, ogólnie metyloksantyny atropina w zatruciach inhibitorami cholinesteraz

Page 16: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

KRĄŻENIE

Ciśnienie tętnicze krwi

TętnoMonitorowanie ekgDiureza godzinowa

Bradykardia/AV blok Wydłużony odstęp QRS, czas

QT TachykardiaKomorowe dysrytmieHipotensjaZnaczna hipertensja

Bradykardia/AV blok Wydłużony odstęp QRS, czas

QT TachykardiaKomorowe dysrytmieHipotensjaZnaczna hipertensja

Page 17: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

trucizny o działaniu cholinergicznym lub wagotonicznym fizostygmina, zw. fosforoorganiczne, karbaminiany, glikozydy naparstnicy

leki działające depresyjnie na błony komórkowe

beta-blokery, chinidyna, prokainamid, TCAD

leki sympatykolitycznebeta-blokery, klonidyna

inneantagoniści kanału wapniowego, lit, hipotermia

Page 18: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Postępowanie: tlenoterapia ogrzewanie leki: atropina 0.01 – 0.03 mg/kg iv

izoproterenol 1 – 10 μg/min iv stymulacja przezskórna lub dożylna specyficzne postępowanie

Glukagon – zatrucie beta-blokeramiFab-fragmenty (przeciwciała) – zatrucie digoksynąNatrium bicarbonicum – zatrucie TCAD, lekami p/arytmicznymiCalcium – zatrucie antagonistami kanału wapniowego, beta

blokerami

Page 19: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

poszerzenie zespołu QRS > 0.12 sekundy w odprowadzeniach kończynowych

TCAD, leki antyarytmiczne blokujące kanał sodowy, beta-blokery, fenotiazyny, chlorochina, difenhydramina, hiperkaliemia

poszerzenie zespołu QRS w pobudzeniach komorowych zastępczych w przypadku bloku całkowitego glikozydy naparstnicy, blokery kanału wapniowego

Page 20: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Postępowanie: tlenoterapia leczenie hipotermii, hiperkaliemii specyficzne postępowanie

Natrium bicarbonicum 1 – 2 mEq/kg iv w bolusie (powtarzać jeśli wskazane) – zatrucie TCAD, lekami blokującymi kanał sodowy

Glukagon – zatrucie beta-blokeramiFab-fragmenty (przeciwciała) – zatrucie digoksynąCalcium – zatrucie antagonistami kanału wapniowego???

Page 21: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Tachykardia zatokowa lub nadkomorowa działanie sympatykomimetyczne

pochodne amfetaminy, kokaina, teofilina, efedryna

cholinolityczne (antycholinergiczne)atropina i inne antycholnergiki, fenotiazyny, antyhistaminiki, fenotiazyny, TCAD

trucizny wywołujące hipoksję tkankową tlenek węgla, cyjanki, siarkowodór, środki utleniające - methemoglobinotwórcze

Page 22: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Postępowanie: tlenoterapia, sedacja tachykardia wywołana pobudzeniem sympatycznym:

propranolol 0.01 – 0.03 mg/kg iv

tachykardia pochodzenia cholinolitycznego: fizostygmina 0.01 – 0.03 mg/kg iv

(nie podawać w zatruciu TCAD )

Page 23: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Komorowa tachykardia lub migotanie komór nadwrażliwość mięśnia sercowego na aminy katecholowe

chlorowane i aromatyczne węglowodory

stymulacja sympatyczna (kokaina, amfetamina, teofilina)

inne mechanizmy (glikozydy naparstnicy, fenotiazyny, TCAD)

Wydłużenie QT (QTc > 0.42 sek.) lub torsades de pointes (amiodaron, chinidyna, TCAD, fenotiazyny, hipokalcemia, hipomagnezemia)

Page 24: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Postępowanie: tlenoterapia, intubacja, mechaniczna wentylacja wyrównanie zaburzeń elektrolitowo-wodnych, kwasowo-

zasadowych defibrylacja, masaż pośredni serca, lidokaina

Dodatkowe postępowanie specyficzne: Propranolol lub esmolol – w zatruciu chlorowanymi

węglowodoramiNatrium bicarbonicum w bolusie – zatrucie TCAD lub

innymi blokerami pompy sodowej

Page 25: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

zmniejszenie objętości krwi krążącej – wymioty, biegunka, krwawienie (zatrucie muchomorem sromotnikowym, arsenem, żelazem, kolchicyną)

poszerzenie łożyska żylnego i tętniczego (leki beta2-stymulujące, nitraty, teofilina, nitroprusydek sodu, kofeina)

upośledzenie kurczliwości m. sercowego, arytmie (chinidyna, propranolol, klonidyna)

hipotermia

Page 26: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

stymulacja sympatycznanadciśnienie z tachykardią amfetamina, kokaina, efedryna, inhibitory MAO

selektywne leki alfa-adrenergicznenadciśnienie z odruchową (baroreceptory) bradykardią klonidyna, alkaloidy sporyszu, norepinefryna, fenylefryna

Page 27: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

środki antycholinergicznenadciśnienie z tachykardią antyhistaminiki, atropina, TCAD

pobudzenie receptorów nikotynowych

związki fosforoorganiczne, nikotyna

inne – zespół odstawienia

Page 28: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI

I PRZYTOMNOŚCI

Hipoglikemia ?Temperatura ?Przyczyny organiczne ?

Śpiączka lub splątanie ?Hipotermia ?Hipertermia ?Drgawki ?Pobudzenie, delirium czy

psychoza ?

Śpiączka lub splątanie ?Hipotermia ?Hipertermia ?Drgawki ?Pobudzenie, delirium czy

psychoza ?

Page 29: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Śpiączka

stan utraty świadomości utrzymujący się

przez wiele godzin nie ustępujący pomimo zastosowania silnych bodźców bólowych

Stan głębokiego snu – sopor

pacjent wybudza się po zastosowaniu silnych bodźców

Page 30: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Omdlenie – syncopeutrata przytomności z powodu spadku ciśnienia tętniczego,

nagła przejściowa utrata przytomności spowodowana

niedokrwieniem mózgu

Page 31: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Uogólnia depresja OUN – depresja układu siatkowatego uogólniona depresja (barbiturany, benzodiazepiny,

fenotiazyny, inne nasenno-uspokajające, etanol i inne alkohole, rozpuszczalniki organiczne)

działanie sympatykolityczne (opiaty, klonidyna, metyldopa)

hipoksja komórkowa (tlenek węgla, cyjanki, siarkowodór, związki methemoglobinotwórcze)

inne (leki hipoglikemizujące)

Page 32: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

przebywanie w niskiej temperaturze pacjenta z zaburzonymi mechanizmami termoregulacji - śpiączka, poszerzenie naczyń obwodowych, obniżenie aktywności metabolicznej

(zatrucie barbituranami, etanolem, lekami hipoglikemizującymi,rozszerzającymi naczynia)

Page 33: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Nadmierna produkcja ciepła z powodu drgawek, nadaktywności i sztywności mięśni (amfetamina,

kokaina, lit, TCAD) przyspieszenia procesów metabolicznych (dinitrofenole,

salicylany, hormony tarczycy) Upośledzenia utraty ciepła (leki antycholinergiczne, fenotiazyny, antyhistaminiki)

Inne – złośliwa hipertermia, złośliwy zespół neuroleptyczny, zespół serotoninowy, zespół odstawienny

Page 34: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Leki adrenergiczne, sympatykomimetyczne (amfetamina, kofeina, teofilina)

Leki antydepresyjne i antypsychotyczne (haloperidol, olanazapina, fenotiazyny, TCAD)

Inne trucizny (chlorowane węglowodory, zw. cholinergiczne, karbamazepina, izoniazyd, strychnina)

Zespół odstawienny

Page 35: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

INNE ZABURZENIA

Dystonie, dyskinezy, sztywnośćRabdomiolizaReakcje anafilaktyczne,

rzekomoanalifaktyczne

Page 36: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

PrzyczynyPrzedłużone unieruchomienia na twardym podłożuMasywne drgawkiHiperaktywność mięśni, sztywnośćHipertermiaBezpośredni cytotoksyczny efekt trucizn (tlenek węgla,

herbicydy pochodne kwasów fenoksyoctowych, etanol, kolchicyna)

Rozpoznanie: hematuria, mioglobinuria, podwyższona aktywność CPK

Page 37: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Powikłaniamartwica kanalików nerkowych, ostra niewydolność nerek,

hiperkaliemia

Leczenie:intensywne nawodnienie, tak aby osiągnąć diurezę

godzinową 3 – 5 mL/kgalkalizacja moczu (100 mEq Natrium bicarbonicum na każdy

litr płynów)środki moczopędne (mannitol)hemodializa

Page 38: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

ROZPOZNANIE KLINICZNE

WywiadBadanie fizykalne

Zespoły objawówObjawy oczneZmiany na skórzeZapach

Badania laboratoryjneBadania toksykologiczneBadanie rtg jamy

brzusznej

Page 39: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

1. Badania i anamneza bez obecności rodziny lub bliskich

2. Pełne badanie rozebranego pacjenta z rejestracją wszystkich objawów

3. Obserwowanie wszystkich śladów i poszlak

4. Zwracanie uwagi na sprzeczności

5. Potwierdzenie rozpoznania klinicznego wykryciem trucizny

Page 40: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

(cd...)

6. Poszukiwanie miejsca wstrzyknięcia trucizny do organizmu

7. Dokładne ustalenie czasowych i wszystkich towarzyszących okoliczności

8. Wywiad od osób trzecich (pytania alternatywne)

9. Obserwacja kliniczna przy podejrzeniu o działanie lub usiłowanie kryminalne

10. Kto? Co? Gdzie? Czym? Kiedy? Jak? Dlaczego?

Page 41: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Stopień Objawy

0 pełna przytomność

I pacjent senny (podsypiający), lecz odpowiada na polecenia słowne

II maksymalna odpowiedź na minimalnie stymulowane bodźce bólowe1

III minimalna odpowiedź na maksymalnie stymulowane bodźce bólowe2

IV brak odpowiedzi na silnie stymulowane bodźce bólowe (zniesienie odruchów ścięgnistych, gardłowych, rogówkowych, źrenicznych)

1 szczypanie lub naciąganie ścięgna Achillesa; 2 ucisk na nerwy przebiegające za kątem żuchwy, ucisk na mostek

Page 42: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Klasyfikacja śpiączek wg Reeda

Objawy kliniczneStopień głębokości śpiączki

0 I II III IV

Śpiący + + + + +

Reakcja na bodźce słuchowe + - - - -

Reakcja na bodźce bólowe + + - - -

Głębokie odruchy ścięgniste + + + - -

Zaburzenia ciśnienia lub oddychania - - - - +

Page 43: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Klasyfikacja śpiączek ROOZ w Sosnowcu(dr J. Kłopotowski):

10 – przytomny, w pełnym logicznym kontakcie;

20 – przytomny, senny;

30 – przytomny, zamroczony;

40 – nieprzytomny, z zachowaną reakcją na ból i odruchami miotatycznymi;

50 – nieprzytomny bez reakcji na ból lub bez odruchów miotatycznych;

60 – nieprzytomny, bez reakcji na ból i bez odruchów miotatycznych;

70 – zaburzenia krążenia lub oddechu.

Page 44: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Zespół Objawy Trucizna

zespół cholinergiczny pobudzenie

układu przywspółczuln

ego(agoniści receptora

muskarynowego i

nikotynowego)

ślinotok, bradykardia, szpilkowate źrenice, nadmierne pocenie się, zwiększone wydzielanie w drzewie oskrzelowym i skurcz oskrzeli,wzmożona perystaltyka jelitowa, nietrzymanie moczu i stolca, osłabienie siły mięśniowej, drżenia mięśniowe, zaburzenia świadomości, drgawki

acetylocholina, pilokarpina,fizostygmina, neostygmina, gatunki grzybów zawierające muskarynę, pestycydy fosforoorganiczne i karbaminiany, nikotyna

Page 45: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Zespół Objawy Trucizna

Zespół cholinolityczn

ykompetycyjne

blokowanie działania ACh (antagoniści

receptora muskarynowego

)

hipertermia, tachykardia, podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, zaczerwieniona, sucha skóra, poszerzone źrenice, suchość błony śluzowej, osłabienie perystaltyki, zatrzymanie moczu, zaburzenia świadomości, pobudzenie, drgawki

atropina-bileluń hiosciamina-lulek,alkaloidy belladonny, leki p/histaminowe, TCAD, neuroleptyki, p/wrzodowe-H2

Page 46: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Zespół Objawy Trucizna

Zespół sympatykomi

-metycznypobudzenie

układu współczulnego

hipertermia, tachykardia, podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, poszerzone źrenice, ciepła, wilgotna skóra, zaburzenia świadomości (podniecenie, omamy, agresywność), drgawki

kokaina, AMF, metAMF, MDMA, efedryna, pseudoefedryna, gałka muszkatołowa, inh. MAO, khat, psylocybiny, kofeina, LSD, kokaina, teofilina, TCAD

Page 47: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Zespół Objawy Trucizna

Zespół narkotycznydepresja OUN

wąskie/szpilkowate źrenice, depresja OUN, hipowentylacja,obniżone ciśnienie tętnicze krwi,osłabienie odruchów ścięgnistych, zaburzenia świadomości, śpiączka

leki nasenno-uspokajające (barbiturany, benzodiazepiny), kodeina, heroina, inne opiaty

Page 48: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Zespół Objawy Trucizna

zespół odstawienn

y

biegunka, poszerzenie źrenic, „gęsia skórka”, tachykardia, łzawienie, skurcze mięśniowe, drżenia mięśniowe, zaburzenia czucia, omamy, halucynacje, pobudzenie, drgawki

etanol, opiaty, barbiturany, benzodiazepiny

Page 49: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Zespół Objawy Trucizna

zespół serotoninowy

pobudzenie przekaźnictwaserotoniner-gicznego

zaburzenia świadomości, senność, bezsenność, pobudzenie, hipertermia, potliwość, tachykardia, HA, poszerzenie źrenic, zaczerwienie skóry, ślinotok, biegunka, mioklonie, drgawki,sztywność mięśniowa, odruch Babińskiego, opistotonus, szczękościsk

AMF, kokaina, DXM, LSD,SSRI-fluoksetyna, sertalina,wenla-faksyna, TCAD, tramadol, lit, bromokryptyna,Lewodopa, bupropion

Page 50: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

ROZPOZNANIE KLINICZNE

Wybrane badania laboratoryjne

Kwasica metaboliczna ?Hiper/hipoglikemia ?Hiper/hiponatremia ?Hiper/hipokaliemia ?Niewydolność nerek ?Niewydolność wątroby ?Badania toksykologiczne Badanie rtg j. brzusznej ?

Page 51: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Przerwanie narażeniaOcena i podtrzymanie podstawowych funkcji

życiowychUsunięcie trucizny z miejsca wchłaniania

(zmycie wodą skażonej skóry, płukanie oczu, prowokowanie wymiotów, płukanie żołądka, przeczyszczenie)

Przyspieszenie eliminacji trucizny z organizmu(forsowanie diurezy, pozaustrojowa eliminacja trucizn)

Stosowanie odtrutek

Page 52: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Przerwanie narażeniaOcena i podtrzymanie podstawowych funkcji

życiowychUsunięcie trucizny z miejsca wchłaniania

(zmycie wodą skażonej skóry, płukanie oczu, prowokowanie wymiotów, płukanie żołądka, przeczyszczenie)

Przyspieszenie eliminacji trucizny z organizmu(forsowanie diurezy, pozaustrojowa eliminacja trucizn)

Stosowanie odtrutek

Page 53: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Przerwanie narażenia w zatruciach drogą inhalacyjną należy jak

najszybciej usunąć chorego z atmosfery skażonej związkiem trującym

przy skażeniu skóry i oczu należy jak najszybciej podjąć zabiegi dekontaminacji

Page 54: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Przerwanie narażeniaOcena i podtrzymanie podstawowych funkcji

życiowychUsunięcie trucizny z miejsca wchłaniania

(zmycie wodą skażonej skóry, płukanie oczu, prowokowanie wymiotów, płukanie żołądka, przeczyszczenie)

Przyspieszenie eliminacji trucizny z organizmu(forsowanie diurezy, pozaustrojowa eliminacja trucizn)

Stosowanie odtrutek

Page 55: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Przerwanie narażeniaOcena i podtrzymanie podstawowych funkcji

życiowychUsunięcie trucizny z miejsca wchłaniania

(zmycie wodą skażonej skóry, płukanie oczu, prowokowanie wymiotów, płukanie żołądka, przeczyszczenie)

Przyspieszenie eliminacji trucizny z organizmu(forsowanie diurezy, pozaustrojowa eliminacja trucizn)

Stosowanie odtrutek

Page 56: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

ból, przekrwienie, pęcherze i oparzeniadodatkowo – uraz termiczny i mechanicznyciężkość toksycznego uszkodzenia skóry

zależy od 3 czynników:właściwości związku chemicznego – stan fizyczny,

rozpuszczalność w tłuszczach, stężenie, odczyn, zdolność do reakcji egzotermicznej przy kontakcie ze skórą

czas narażeniawchłanialność związku chemicznego przez skórę i

możliwość wywołania ogólnoustrojowych objawów zatrucia

Page 57: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

kwasy – martwica skrzepowa zapobiega dalszemu i głębszemu uszkodzeniu skóry

zasady – martwica rozpływna znacznie głębsze oparzenia

fenol – głębokie zmiany oparzeniowe, wchłania się przez skórę ogólne objawy zatrucia

Page 58: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

zdjąć skażoną odzież i rzeczy osobiste (biżuteria)

zmywać skażone powierzchnie skóry dużą ilością wody przez co najmniej 15 minut; zmywanie rozpocząć tak szybko jak to jest możliwe

substancje oleiste – powtórzyć dwukrotnie zmywanie mydłem lub szamponem

Nie wolno używać substancji neutralizujących – reakcja egzotermiczna i dodatkowo oparzenie termiczne

Page 59: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Toksyczne uszkodzenia oczy można podzielić na trzy grupy zależnie od rozległości zmian:zapalenie spojówek i zapalenie rogówki z

powierzchownym obrzękiem nabłonkazniszczenie nabłonka rogówki i niedokrwienie

rąbka rogówkiuszkodzenie wewnątrzgałkowe

Page 60: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

pary rozpuszczalników – obrzęk nabłonka rogówki, może rozwinąć się po kilku godzinach od narażenia

lakrimatory – ekstremalne podrażnienie oka, silne łzawienie, ale bez trwałych następstw

słabe kwasy – nie penetrują przez rogówkę, powstają zbliznowacenia rogówki, spojówek i powiek

zasady – penetrują do wnętrza gałki ocznej, uszkadzają struktury wewnątrzgałkowe; trwałe następstwa: zaćma, jaskra, uszkodzenia siatkówki, ślepota

Page 61: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

niezależnie od rodzaju substancji toksycznej należy natychmiast rozpocząć płukanie oczu obfitą ilością wody

podać miejscowy środek znieczulający (jeśli dostępny)

usunąć szkła kontaktowepłukanie oczu można kontynuować roztworem soli

fizjologicznej z użyciem dostępnych opakowań i podłączonych zestawów kroplówkowych

kontynuować płukanie co najmniej przez 15 minut

Page 62: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

jeśli substancją toksyczną jest kwas lub zasada należy po zakończeniu zabiegu sprawdzić pH w worku spojówkowym; jeśli nie jest równe 7 to płukanie trzeba kontynuować

nie podawać środków neutralizującychpo zakończeniu płukania należy

przeprowadzić pełne badanie okulistyczne; dalsze postępowanie będzie zależne od rodzaju uszkodzenia

Page 63: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Płukanie żołądka jest najstarszą, stosowaną od około 200 lat, metodą usuwania trucizny z przewodu pokarmowego

Wprowadzenie zasad intensywnej terapii do leczenia ostrych zatruć zmniejszyło znaczenie tej metody

Page 64: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

WskazaniaOpierając się na dowodach eksperymentalnych i

klinicznych, należy przyjąć, że płukanie żołądka:nie powinno być wykonywane, jeśli pacjent nie

zażył ilości trucizny, która stanowi potencjalne zagrożenie życia,

wykonanie płukania żołądka należy rozważyć do 60 minut od zatrucia

Page 65: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Prowokowanie wymiotów przeciwwskazane u chorych nieprzytomnych,

z drgawkami, w zatruciach substancjami żrącymi, rozpuszczalnikami organicznymi i substancjami łatwo pieniącymi się (szampony, detergenty, mydła)

Page 66: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

DefinicjaPłukanie żołądka polega na wprowadzeniu do żołądka sondy i naprzemiennym podawaniu i aspirowaniu małych objętości płynu (200 – 300 ml u dorosłych), ma na celu usunięcie toksycznych substancji obecnych w żołądku

Page 67: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Przeciwwskazaniazatrucie substancjami żrącymi (groźba perforacji)zatrucie truciznami lotnymi, węglowodorami,

detergentami (duże ryzyko zachłyśnięcia)choroby żołądka aktualne i przebyte (stany

pooperacyjne)chory nieprzytomny, jeśli nie wykonano intubacji

dotchawiczejznaczne pobudzenie psychoruchowestan drgawkowybrak zgody pacjenta na zabieg

Page 68: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

W latach 80-tych XX w. powszechnie zaczęto stosować jako metodę z wyboru podawanie węgla aktywowanego, uznając ją za podstawową metodę dekontaminacji przewodu pokarmowego

Page 69: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Wskazaniazażycie potencjalnie toksycznej ilości substancji w

okresie do 1 godziny od zażycia, gdy połknięta substancja jest adsorbowana przez węgiel aktywowany

Dawkowaniedzieci do 1 r.ż. – 1 g/kgdzieci od 1 – 12 r.ż.: 25 – 50 gmłodzież i dorośli: 25 – 100 g

Page 70: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Zmniejszenie wchłaniania substancji poprzez przyspieszenie jej wydalenia z przewodu pokarmowego

aktualnie – dwa rodzaje środków sacharydowe (sorbitol) i solne (cytrynian magnezu, siarczan magnezu)

Wskazania - w oparciu o dostępne dane nie udało się jednoznacznie określić wskazań do stosowania środków przeczyszczających u zatrutych

Page 71: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

przerwanie narażeniaocena i podtrzymanie podstawowych funkcji

życiowychusunięcie trucizny z miejsca wchłaniania

(zmycie wodą skażonej skóry, płukanie oczu, prowokowanie wymiotów, płukanie żołądka, przeczyszczenie)

przyspieszenie eliminacji trucizny z organizmu(forsowanie diurezy, pozaustrojowa eliminacja trucizn)

stosowanie odtrutek

Page 72: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Odtrutki nieswoiste:węgiel leczniczy (węgiel aktywowany)białko jaj kurzych - tworzy związki

nierozpuszczalne z metalami ciężkimi oraz działa zoobojętniająco i osłaniająco w zatruciach kwasami, zasadami; stosuje się białko z 3 - 4 jaj na ½ l wody

tlen - wskazany w hipoksemii i z wyboru w zatruciach tlenkiem węgla, siarkowodorem, cyjanowodorem 

Page 73: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Substancja - odtrutka Wskazania

Atropinaamp. á 1 mg

zatrucie pestycydami fosforoorganicznymi,

karbaminianami

Biperidenamp. á 5 mg

dyskinezy w zatruciu neuroleptykami

Calcium glucobionateamp. á 1.375 g/10 ml

hipokalcemia w zatruciu fluorkami, kwasem szczawiowym

Cholestyramina4 g/torebka

zatrucie glikozydami naparstnicy

Dantrolenfiol. á 20 mg subst. suchej

hipertermia w złośliwym zespole neuroleptycznym

Page 74: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Substancja - odtrutka Wskazania

Etanol 96% zatrucie glikolem etylenowym, metanolem

Flumazenilamp. á 0.5 mg/5 ml

zatrucie benzodiazepinami

Glukagon zatrucie beta-blokerami, blokerami kanału wapniowego, lekami

hipoglikemizującymi

N-Acetylocysteinatabl. á 0.2, 0.6 gampułki á 0.3

zatrucie acetaminofenem

Page 75: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Substancja - odtrutka Wskazania

Nalokson amp. á 0.4 mg

zatrucie opiatami

Salicylan fizostygminyamp. á 0.5 mg

zespół antycholinergiczny

Vit. K1 (Phytomenadion)

amp. á 10 mg

zatrucie pochodnymi kumaryny

Vit. B6 (pirydoksyna)

amp. á 50 mg

zatrucia hydrazydem kwasu izonikotynowego

Page 76: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Substancja - odtrutka Wskazania

BAL (Dimercaprol), DMPS, DMSAamp. á 100 mg, tabletki

zatrucie metalami ciężkimi (arsen, rtęć, ołów)

1% Błękit metylenowyamp. á 10 mg/ml

poziom MetHb > 30% w zatruciu związkami

methemoglobinotwórczymi

Desferalfiol. á 500 mg

zatrucie żelazem

Przeciwciała p/digoksynowe[Digibind fiol. á 40 mg

Digitalis-antidot BM fiol. á 80 mg]

zatrucie glikozydami naparstnicy

Page 77: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Substancja - odtrutka Wskazania

EDTA Calcium (Chelaton) amp. á 1.0 g

zatrucie ołowiem

Obidoxim (Toxobidin)amp. á 250 mg

zatrucie pestycydami fosforoorganicznymi

Penicylina krystalicznafiol. á 3 mln. j.m., á 5 mln j. m.

zatrucie muchomorem sromotnikowym

Penicylamina (Cuprenil)tabl. á 250 mg

zatrucie miedzią, arsenem, ołowiem, rtęcią, cynkiem

Fomepizol (Antizol)fl. á 1 g

zatrucie metanolem i glikolem

Page 78: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Leczyć należy pacjenta, a nie truciznę i jej stężenie 

Są trzy podstawowe zasady leczenia wszystkich zatruć: diagnozować, diagnozować, diagnozować 

Rozcieńczenie jest najlepszym rozwiązaniem dla skażenia - Dilution is the solution to pollution

Page 79: INTERNA 2014 Ogólne zasady ratownicze  w ostrych zatruciach

Wstępna ocena stanu ogólnego pacjenta, resuscytacja i

podtrzymywanie podstawowych funkcji życiowych

są najważniejszymi elementami leczenia zatrutego pacjenta

i mają większe znaczenie od podawania odtrutek specyficznych

Wstępna ocena stanu ogólnego pacjenta, resuscytacja i

podtrzymywanie podstawowych funkcji życiowych

są najważniejszymi elementami leczenia zatrutego pacjenta

i mają większe znaczenie od podawania odtrutek specyficznych