Upload
duongthien
View
216
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Innowacyjność jako warunek
zrównoważonego rozwoju
Zrównoważony rozwój w teorii i praktyce
Różne drogi ku Celom
Zrównoważonego Rozwoju 2030
Joanna Kostecka
Uniwersytet Rzeszowski
Termin „innowacja” ma
pochodzenie od słowa z języka
łacińskiego innovatio i oznacza
odnowienie
Czy innowację należy traktować jako nowość (a tak kojarzona jest potocznie) i czy rzeczywiście jest / musi być ona czystą nowością?
Czy ma dotyczyć wyłącznie rozwiązań technologicznych?
Czy wkracza także w inne dziedziny życia?
Plan prezentacji
• Wstęp (zrównoważony rozwój – wybrane
elementy charakterystyki)
• Czym jest innowacja
• Przykłady z różnych dziedzin
• Zakończenie
Millenium Ecosystem Assessment
Source:
The reports of the Millennium Ecosystem Assessment, 2005
The Cost of Policy Inaction, 2008
The Corporate Ecosystem Services Review, 2008
The Economics of Ecosystems and Biodiversity, 2010
60% of services (15 out of 24) provided
by ecosystems have been destroyed or
used in an unsustainable way.
Trzy przestrzenie zrównoważonego
rozwoju
Economy
Environ-
mentSociety
Insti-
tutions
Every citizen’s life
Czy dla wdrażania w życie
zrównoważonego rozwoju
potrzebna jest innowacyjność?
Definicja Innowacji (innovation)to wdrożenie nowego lub znacząco udoskonalonego produktu (wyrobu lub usługi) lub procesu, nowej metody marketingowej lub nowej metody organizacyjnej w praktyce gospodarczej, organizacji miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem.
Prawo rozproszenia innowacji
za Simon Sinek
https://www.ted.com/talks/simon_sinek_how.../transcript?
• O ile w nauce za innowację powinno się uważać rzeczywiście pierwsze, autorskie rozwiązanie (projekt) danego problemu o określonym charakterze, pokazujące sposób działania, czy rozwiązanie problemu badawczego, to w dziedzinach praktycznych za nowość dla określonej grupy społecznej może zostać uznane łamiące dotychczas obowiązujące normy postępowanie, naśladownictwo rozwiązania lepszego, sprawniej funkcjonującego, „zapożyczenie” rozwiązań z innych dziedzin życia, branż, regionów a nawet państw.
• W ekonomii społecznej innowacyjność można rozumieć jako nowe obszary prowadzenia działalności gospodarczej, nowe metody wsparcia przedsiębiorczości społecznej, czy innowacyjne narzędzia pracy, a także praktyczne, a dotąd na danym terenie nie stosowane zastosowanie zasad zrównoważonego rozwoju w praktyce.
Innowacyjność
Sukces
Według Anny Śpionek [2016] innowacje można podzielić następująco:
- ze względu na obszar innowacji: na produktową - polega na udoskonaleniu produktu, procesową - zmiana metod wytwarzania (bądź świadczenia usług), organizacyjną i marketingową,
- ze względu na stopień nowości: na innowacje globalne, regionalne, lokalne, w skali branży i w skali przedsiębiorstwa,
- z uwagi na rangę nowości – na skokowe (np. wynalezienie żarówki) i liniowe (np. kolejne generacje telewizorów),
- z punktu widzenia zmian, jakie wywołują: radykalne - nowe produkty, technologie lub sposób zarządzania, rekombinacyjne -wykorzystanie istniejących rozwiązań technologicznych, produkcyjnych i organizacyjnych w celu tworzenia nowości i modyfikacyjne - polegają na nieznacznych zmianach w istniejących produktach, mających je ulepszyć.
Proponowany podział innowacji ma głównie charakter organizacyjny, regionalny lub lokalny, głównie liniowy, rekombinacyjny i modyfikacyjny.
Śpionek A., 2016, Innowacyjność - definicja, ogólne informacje o innowacyjności w
regionie. Uniwersytet Łódzki
Nowe środki niekoniecznie pokrywają się z systemem wartości wyznawanym wcześniej. Początkowo działania będące innowacyjnymi mogą spotykać się w społeczeństwie czy grupie społecznej z lekceważeniem lub ostrą krytyką, często jednak upowszechniają się i stają się w końcu zachowaniami obowiązującymi.
Wg Roberta K. Mertona [2002]
działania innowacyjne w danej grupie
polegają na krytyce wartości, opinii,
zachowań w niej funkcjonujących i
wprowadzeniu nowej jakości. Nowa
jakość – innowacja – dotyczy przede
wszystkim środków realizowania celów
grupy, co do których następuje zgoda.
Merton R. K., 2002, Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Warszawa,
Wydawnictwo Naukowe PWN
Innowacyjne mogą być więc rozwiązania powszechnie znane, ale zastosowane w nowy sposób, lub wspólnie z innymi działaniami. Warunkiem jest, żeby tego typu zastosowania i połączenia nie były wcześniej powszechnie stosowane (zwłaszcza na danym terenie).
Kostecka i Kostecki [2016]
uważają, że wszelka innowacyjność
to zmiana konformistycznego
sposobu myślenia – niezależnie od
tego czego to myślenie dotyczy i
jakie za sobą pociąga skutki, oraz
wynikające z tego działania.
Kostecka J., Kostecki A.W. 2016. Transformacja wsi oparta o innowacje w
zakresie ochrony środowiska. Biuletym KPZK PAN
Propozycja innowacji na przykładzie wsi podkarpackiej
Trudno jest określić i wprowadzić na wieś jedną działalność, która
byłaby innowacyjna w skali np. Europy lub choćby kraju. Ale warto
zastanowić się nad zespołem działań, które spełniały by szereg
kryteriów i wspólnie tworzyły przestrzeń dla wszechstronnego
rozwoju wsi, miały znaczenie dla zwiększenia dochodów jej
mieszkańców, chroniły różnorodność biologiczną, poszerzały
funkcje gospodarcze i jednocześnie spełniały warunki
innowacyjności.
Kostecka J., Kostecki A.W. 2016.
Transformacja wsi oparta o innowacje w zakresie ochrony środowiska. Biuletym
KPZK PAN.
Kierując się powyższymi przemyśleniami, odbyto spotkanie z Zarządem Starostwa Łańcuckiego, proponując wdrożenia na ściśle określonym obszarze pakietu innowacyjnych rozwiązań zmierzających do jego zrównoważonego rozwoju.Z przeprowadzonej dyskusji wynikało, że najmniejszym możliwym do zaproponowanego eksperymentu obszarem jest gmina wiejska, a nawet kilka gmin sąsiadujących ze sobą. Idealnym rozwiązaniem byłby cały powiat.
Uznano, że należało by tu stopniowo wprowadzić następujące działania:
• uchwalić przepisy wymuszające na podmiotach gospodarczych (zwłaszcza komunalnych) jak najszersze wprowadzanie energii odnawialnej (OZE), zwłaszcza przy zasilaniu budynków publicznych energią fotowoltaiczną, wiatrową itp.,
• organizować jednoczesną modernizację tych budynków w kierunku obniżenia zużycia energii na ich potrzeby (ocieplenie, rekuperacja, wprowadzenie energooszczędnego oświetlenia, ogrzewania i innych zabiegów energooszczędnych),
• wprowadzać stopniowo opisane pkt. 1 i 2 do wszystkich podmiotów gospodarczych na omawianym terenie pod rygorem dodatkowych (może na początek niewielkich) opłat w razie ich nieuzasadnionego omijania,
• wprowadzać obowiązek budowy nowych budynków mieszkalnych i komercyjnych w technologii energooszczędnej lub pasywnej - max. zużycie energii 60 kWh/ (m²•rok). Domy budowane w innej technologii byłyby obciążone dodatkowymi opłatami, z których środki będą wspomagały powiększone (o około 8-12%) koszty budowy budynków energooszczędnych. Ponadto gmina byłaby zobowiązana ułatwiać zainteresowanym zdobywanie dotacji i pomoc państwa na wspomniany cel,
• gmina (a tym bardziej kilka gmin) będą zbierać i przerabiać zebrane odpady na surowce, które będą na miejscu przerabiane lub sprzedawane. Zaleca się aby kilka gmin wspólnie organizowało przedsiębiorstwa funkcjonujące w obrębie tzw. Parku Odpadowego (we wzajemnie uzupełniającym swoje cele zespole),
• w szczególny sposób traktować należy posiadane zasoby wodne. Wszędzie, gdzie to możliwe trzeba stosować przepuszczalne dla wody powierzchnie (parkingi, składy i inne). Poprawi to lokalny bilans wodny, wpłynie na lokalny klimat a także będzie miało ogromne znaczenie dla ochrony różnorodności flory i fauny,
• należy wyszukać i promować liderów zrównoważonego rozwoju na wsiach i w większych skupiskach pracowniczych – urzędach, szkołach itp.,
• wśród działań prowadzonych w przyszłości na terenie realizującym opisywaną innowację można ją wesprzeć organizacją lokalnej waluty, która będzie wygodna w określaniu wzajemnych sąsiedzkich zobowiązań, wesprze budowanie lokalnej ekonomii i przytrzymywanie pieniędzy na miejscu („pieniądz robi pieniądz”), pomoże uniezależnić lokalną gospodarkę od zewnętrznych zaburzeń, wesprze socjalizację, budowanie świadomości lokalnej a następnie budowanie społeczeństwa partycypacyjnego,
• należy także koncentrować wysiłki na tworzeniu miejsc pracy w dziedzinach w minimalnym stopniu zużywających i obciążających zasoby środowiska [Kostecka 2015, Kostecka i Kostecki 2016]. Sposobami na to są między innymi; turystyka i wypoczynek na wsi, wykorzystywanie obiektów i terenów turystycznie cennych, a nawet ich tworzenie (np. skansenów, „parków jurajskich”, grodów średniowiecznych, osad rzemieślniczych - garncarskich, kowalskich, „pisania” ikon, mini zoo i innych) i popieranie powstawania nierolniczych, zrównoważonych przedsięwzięć produkcyjnych i usługowych.
• Gminy (powiat) do realizacji tych celów muszą pozyskać partnerów. Wydaje się potrzebna pomoc środowiska naukowego (np. Uniwersytet Rzeszowski, Politechnika Rzeszowska, Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej), organizacje ekologiczne, lokalna prasa, radio i telewizja i inne.
• Opisane działania mają szansę oddziaływać korzystnie na społeczno-gospodarcze i przyrodnicze płaszczyzny zrównoważonego rozwoju. Jednocześnie tworzyć będą nowe miejsca pracy przy realizacji proekologicznych zadań np. sortowanie i przetwarzanie surowców powstałych z odpadów, termomodernizacja budynków, produkcja płyt parkingowych przepuszczających wodę (np. jombo, płyt pcv i kratek plastikowych), wytwarzanie kolektorów słonecznych, nowoczesne usługi edukacyjne, itp.
Biogazownie rolnicze
Fotowoltaika w obszarach wiejskich
Fermy
wiatrowe
w obszarach wiejskich możliwe jest prowadzenie
proekologicznych i prospołecznych działań
przynoszących dochody …
Kompostowanie
Ekologiczne parkingi
• Wyżej opisany zespół działań można traktować łącznie jako innowacyjną akcję zmieniającą sposób myślenia lokalnej społeczności tak aby podnieść rangę usług ekosystemowych z perspektywą ich długoterminowego wykorzystywania. Aby to osiągnąć trzeba móc sięgać po wszystkie dostępne środki pomocowe umożliwiające jej realizację.
• Autorzy opracowania przedstawili powyższą propozycję innowacji władzom powiatu łańcuckiego. Uznali oni jej wykonalność, choć twierdzili, że jest to niełatwe, głównie ze względu na przewidywany opór społeczny – konformizm. Warunkiem sukcesu wydaje się być uzyskanie zewnętrznych funduszy do jego realizacji.
LOLA - Looking for Likely
Alternatives
http://www.perlprojects.org/Project-
sites/PERL/Resources/Teaching-guidelines-
methods-and-materials/Teaching-learning-
methods-and-materials/LOLA-Looking-for-Likely-
Alternatives
• LOLA
Looking for Likely Alternatives• A didactic tool to approach sustainability by investigating Lifestyles
Searching for cases of social
innovation as a didactic process
to raise sustainability awareness
LOLA
Looking for Likely
Alternatives
A didactic tool to approach sustainability
by investigating Lifestyles
Victoria W. Thoresen ; François Jégou; Ezio Manzini ;
Sara Girardi; Carla Cipolla
1. Prezentujemy obserwacje
własne (krótki = 3 min opis na
kartce i prezentacja ustna)
2. Wybieramy najciekawsze
przypadki (redukując liczbę
przypadków do połowy-
tworzymy dalej raporty
w grupach dwuosobowych)
Prezentacja na zaliczenie
PP =15-20 min każda grupa
Fundacja Fabryka Dobra
Znany celebryta i katolik, Szymon
Hołownia, założył Fundację Fabryka
Dobra, która pomaga ludziom w
Afryce. Właśnie otworzył sklep
internetowy, w którym, jak wyjaśnia,
można "kupić dobre uczynki":
Zrobiliśmy kilkadziesiąt pozycji. Na
przykład: 2 zł konsultacja u lekarza w
Kongo, 35 zł worek krwi do transfuzji.
Można zafundować kobiecie
kongijskiej poród za 60 zł, jeśli to
jest z cesarskim cięciem to już 270 zł.
Pieniądze przesyłamy do sióstr,
kupują to na miejscu.
Henryk Skolimowski (ur. 1930 w Warszawie),
polski filozof. Ukończył studia techniczne,
muzykologiczne i filozoficzne.
• Uczeń Tadeusza Kotarbińskiego i Kazimierza Ajdukiewicza, specjalizował się w logice i filozofii języka. Doktorat uzyskał na Uniwersytecie Oksfordzkim, gdzie także wykładał, zanim zaczął nauczać na Uniwersytecie Południowej Kalifornii w Los Angeles, a następnie na Uniwersytecie Michigan, gdzie przez wiele lat był profesorem filozofii.
Obecnie uważany jest za jednego z najwybitniejszych twórców ekofilozofii.
/pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Skolimowski
Henryk Skolimowski w 1992 r. pisał:
• „Człowiek to brzmi dumnie. Nie wolno nam o tym zapominać. Człowiek to przyroda, to Bóg, to inni ludzie. Jesteśmy wszyscy wpleceni w kanwę tego samego życia, Życia z wielkiej litery, życia wspaniałego, nie kończącego się w swym bogactwie.
• Ostatnie dziesięciolecia to anomalia. Człowiek zuboża życie przyrody i życie swoje. Jest to przeciwne naturze. Dewastacja przyrody jest grzechem przeciw różnorodności życia.
• Nasze działania muszą zatrzymać ten patologiczny proces, który wiedzie do zniszczenia przyrody i nas samych. Właściwa ekologia to nie tylko oczyszczenie kominów, ile oczyszczenie naszych umysłów i dusz. Ochrona środowiska zaczyna się od uzdrowienia umysłu. Zdrowy umysł prowadzi do właściwej percepcji, do właściwego myślenia, do właściwej akcji - do właściwej współpracy z naturą.
• Nie ma uleczenia planety bez zmian świadomości. Planeta to my. Jej uleczenie wiedzie przez stworzenie i krzewienie świadomości ekologicznej”.
Drogi z recyklingowanego plastiku
Pomysł narodził się w głowach
pracowników VolkerWessels i
KWS Infra. Idea z jednej strony
obniża koszt kładzenia
nawierzchni, a z drugiej sprawia,
że drogi staną się bardziej
przyjazne środowisku.
Projekt ekologicznej jezdni zakłada
cienką konstrukcję wyposażoną
w specjalne jamy. Dzięki nim
instalacje sanitarne czy
elektryczne mogłyby być
przeprowadzone zaraz pod
powierzchnią drogi. Dodatkowo
plastikowa jezdnia miałaby się
składać z gotowych elementów.
To zdecydowanie skróciłoby czas
jej ewentualnej wymiany.
• Latający samochód to
marzenie wielu kierowców
stojących codziennie w
korkach. Na przeciw tym
potrzebom wychodzi
słowacki AeroMobil, który
opracował projekt latającego
pojazdu. Firma stara się, aby
pojazd pojawił się na rynku
już w 2017 roku.
Latający samochód przyszłości
Innowacje…
Ponieważ termin ten ma obecnie i w przyszłości decydować o przyznawaniu finansowania dla wielu działań, należałoby jego interpretację upowszechnić w znaczeniu jak najkorzystniejszym dla przyszłych beneficjentów różnych środków finansowych.
Nie ma innowacyjności bez kreatywności
Wszystko co nas otacza miało swój
początek w czyjeś głowie …
Alfred Adler – austriacki psychiatra, psycholog i pedagog, twórca psychologii
indywidualnej. Wychowywał się w Wiedniu. Ukończył w 1895 roku studia w Szkole
Medycznej Uniwersytetu Wiedeńskiego, docent uniwersytetu w Wiedniu.
… wrogowie istnieją: są nimi fałszywe, samoutrwalające się
schematy umysłowe i przestarzałe oparte na nich
instytucje…
Wszyscy jesteśmy komórkami ogromnego
ewoluującego superorganizmu, jakim jest
ludzkość. Ponieważ człowiek ma wolną
wolę, możemy zdecydować, czy chcemy
wznieść się na nowy poziom rozwoju, czy
wyginąć, jak dinozaury. Uwalniając się od
starych przekonań, które utrzymują
istniejący stan rzeczy, i zyskując nową
świadomość, możemy dokonać
,,spontanicznej ewolucji" i stworzyć
wspaniałą, twórczą cywilizację.
bibliografia
• Merton R. K., 2002, Teoria socjologiczna i struktura społeczna.
Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Milenijna ocena ekosystemów, 2005, [dok. elektroniczny:
http://ec.europa.eu/environment/basics/natural-
capital/biodiversity/index_pl.htm, data wejścia 29.09. 2016].
• Kostecka J., Kostecki A.W. 2016. Transformacja wsi oparta o
innowacje w zakresie ochrony środowiska. Biuletym KPZK PAN.
• Śpionek A., 2016, Innowacyjność - definicja, ogólne informacje o
innowacyjności w regionie. Uniwersytet Łódzki, Wydział
Ekonomiczno - Socjologiczny, Katedra Międzynarodowych
Stosunków Gospodarczych [dok. elektroniczny:
http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle
/11089/17092/11_pdf_Innowacje2010.pdf? sequence=1&isAllowe,
data wejścia 3.10 2016]