Udžbenici: https://www.e-sfera.hr/

Korisničko ime: ucenik Zaporka: ucenikSK

Informatika 6. razred 1. MREŽE I INTERNET ............................................................................................................................... 1

1.1. Mrežne zajednice učenja .............................................................................................................. 1

1.2. Digitalni tragovi i elektroničko nasilje .......................................................................................... 1

1.3. Povezivanje računala i ostalih uređaja u računalne mreže .......................................................... 1

1.4. Prijenos podataka mrežom .......................................................................................................... 2

1.5. Zaštita računala i podataka, sigurnost na mreži ........................................................................... 3

1.6. Online pohrana ............................................................................................................................. 3

1.7. Vrste datoteka, organizacija podataka na računalu ..................................................................... 3

2. RAČUNALNO RAZMIŠLJANJE I PROGRAMIRANJE ................................................................................ 4

2.1. Radno okružje Python .................................................................................................................. 4

2.2. Varijable i naredba pridruživanja ................................................................................................. 4

2.3. Moj prvi program.......................................................................................................................... 4

2.4. Rad s ulaznim vrijednostima ......................................................................................................... 5

2.5. Kako radi moj program? ............................................................................................................... 5

2.6. Crtanje u Pythonu ......................................................................................................................... 6

2.7. Korak po korak do rješenja ........................................................................................................... 7

2.8. Petljamo petlju ............................................................................................................................. 8

2.9. Grananje IF-ELIF-ELSE ................................................................................................................... 9

3. KAKO STVORITI I UREDITI DIGITALNI TEKST? .................................................................................... 11

3.1. Izrada i oblikovanje tablica ......................................................................................................... 11

3.2. Grafički prikazi ............................................................................................................................ 11

3.3. Oblikovanje zaglavlja i podnožja, pisanje u više stupaca, stilovi ................................................ 12

3.4. Ispis dokumenta ......................................................................................................................... 12

4. UMJETNIČKO IZRAŽAVANJE ............................................................................................................... 13

4.1. Pregledavanje i uređivanje fotografija ....................................................................................... 13

4.2. Stvaranje videozapisa ................................................................................................................. 13

5. PREDSTAVI SE I PREZENTIRAJ ............................................................................................................ 14

5.1. Upoznavanje alata i oblikovanje prezentacije ............................................................................ 14

5.2. Oblikovanje teksta na slajdovima, umetanje ilustracija ............................................................. 14

5.3. Uređivanje prezentacije i Animacijski učinci .............................................................................. 15

5.4. Upute za izradu prezentacije ...................................................................................................... 15

5.5. Grafički i dodatni elementi prezentacije .................................................................................... 16

5.6. Veze između slajdova ................................................................................................................. 16

5.7. Uređivanje glavnog slajda .......................................................................................................... 16

1

1. MREŽE I INTERNET

1.1. Mrežne zajednice učenja

E-učenje (elektroničko učenje, e-learning) – uporaba multimedijskih sadržaja i Interneta za učenje na daljinu

Moodle – mrežna zajednica učenja

◦ Loomen – mrežna zajednica koju je razvio CARNet na sustavu Moodle

◦ Za prijavu koristimo elektronički identitet AAI@EduHr

Dabar – međunarodno natjecanje iz Informatike i računalnog razmišljanja

1.2. Digitalni tragovi i elektroničko nasilje

Svaki put kada pregledavamo i koristimo mrežne stranice ostavljamo digitalni trag

Virtualno zlostavljanje (cyberbullying) – nasilje preko Interneta

◦ Slanje i širenje poruka s uznemirujućim sadržajem, lažno predstavljanje, objavljivanje provokativnog sadržaja, govor mržnje…

Internetski bonton (Netiquette) – pravila pristojnog ponašanja na Internetu

◦ Ne pisati sve velikim slovima

1.3. Povezivanje računala i ostalih uređaja u računalne mreže

Računalna mreža (Network) – skup povezanih računala koja mogu razmjenjivati podatke

◦ Lokalna mreža – LAN (Local Area Network)

◦ Rasprostranjena mreža – WAN (Wide Area Network) – više povezanih mreža

Internet – najveća WAN mreža

Prednosti i nedostaci?

Žične mreže (ethernet)

◦ mrežna kartica

◦ mrežni kabel

2

◦ preklopnik (Switch)

Bežične mreže (wireless)

◦ bežična mrežna kartica

◦ pristupna točka (Access Point)

Odnos računala u mreži:

◦ Korisnik/poslužitelj (Client/Server)

Neravnopravan odnos

Poslužitelj sadrži podatke i usluge koje dostavlja korisniku na njegov zahtjev

◦ Mreža ravnopravnih računala (Peer-to-peer)

1.4. Prijenos podataka mrežom

Norma za prijenos (protocol) – pravila koja osiguravaju pouzdan prijenos podataka i način komunikacije u mreži

◦ TCP/IP – najpoznatija norma na kojoj je utemeljen Internet

Paketni prijenos – način razmjene podataka u mreži

Paket se sastoji od:

◦ Zaglavlje (Header) – podaci o primatelju i pošiljatelju

◦ Tijelo (Body) – sadrži podatke

◦ Začelje (Flag) – za provjeru ispravnosti

IP adresa – jedinstvena adresa računala

◦ IPv4 – 4 bajta odvojena točkama (0-255), npr. 192.168.105.1

Statička IP adresa – nepromjenjiva, poslužitelji

Dinamička IP adresa – promjenljiva, klijenti

Preklopnik (Switch) – prosljeđuje podatke do određenog računala unutar mreže

Usmjernik (Router) – određuje put podataka do određenog računala između različitih mreža

Ipconfig – naredba koja prikazuje IP adresu računala

Ping – naredba koja testira vezu između računala

3

1.5. Zaštita računala i podataka, sigurnost na mreži

Računalna sigurnost – skup mjera i postupaka kojima se osiguravaju podaci u računalu

Maliciozni programi (Malware) – Virusi, crvi, trojanski konji, spyware, adware…

Virus – program koji je napravljen kako bi bez znanja korisnika ušao u računalo i načinio štetu

Neželjena poruka (Spam) – poruka s reklamama i poveznicama na nesigurne stranice

Antivirus – program za zaštitu računala od virusa, potrebno ga je redovito ažurirati

Vatrozid (firewall) – program koji nadzire (filtrira) prijenos podataka između računala i mreže

Download – preuzimanje sadržaja sa Interneta na lokalno računalo

Upload – slanje sadržaja s lokalnog računala na Internet

1.6. Online pohrana

Sigurnosna kopija (backup) – spremanje podataka na sigurnu lokaciju

Pohrana podataka u Oblak (Cloud) – online pohrana podataka

◦ Google Disk, OneDrive, Dropbox, Mega…

1.7. Vrste datoteka, organizacija podataka na računalu

Datoteka – digitalni zapis na spremniku računala

◦ Programi (.exe) – PowerPoint, Word, Firefox, Minecraft…

◦ Dokumenti (.jpeg, .mp4, .mp3, .pptx) – slike, video, glazba, prezentacije…

Naziv datoteke – ime.nastavak -> primjer Zadatak.docx

Datotečni nastavak – identificira vrstu ili oblik datoteke

◦ .pptx, .docx, .doc, .pdf, .jpeg, .exe…

Mapa – mjesto na koje spremamo druge mape ili datoteke

Putanja, staza, put (Path) – Put do datoteke, uključujući naziv uređaja i mapa

◦ D:\Podaci\5.r\Zadatak.docx

Sažimanje (komprimiranje) datoteka i mapa – smanjivanje veličine i lakši prijenos

◦ .zip, .rar

4

2. RAČUNALNO RAZMIŠLJANJE I PROGRAMIRANJE

2.1. Radno okružje Python

https://www.python.org

IDLE

2.2. Varijable i naredba pridruživanja

Pyhon razlikuje velika i mala slova

◦ A i a su različite varijable

Izbjegavati č,ć,đ,š,ž u nazivima varijabli

2.3. Moj prvi program

F5 – za pokretanje programa

print() – naredba za ispis podataka

5

2.4. Rad s ulaznim vrijednostima

input() – naredba za unos podataka

◦ ukoliko unosimo tekst, koristimo samo naredbu input()

int() – prevodi unos u cijeli broj

2.5. Kako radi moj program?

Sintaktička pogreška – program se neće izvršiti do kraja

◦ npr. krivo napisane naredbe

Logička pogreška – program će dati netočno rješenje

◦ npr. krivo izračunavanje

6

2.6. Crtanje u Pythonu

7

circle(80) – crta krug polumjera 80

textinput() – otvara prozorčić za unos podataka

2.7. Korak po korak do rješenja

Algoritam – postupak rješenja nekog problema

o Algoritam slijeda

o Algoritam grananja

o Algoritam ponavljanja

Dijagram tijeka – grafički prikaz algoritma

fd(80); lt(360/3) fd(80); lt(360/3) fd(80); lt(360/3)

8

2.8. Petljamo petlju

9

2.9. Grananje IF-ELIF-ELSE

10

11

3. KAKO STVORITI I UREDITI DIGITALNI TEKST?

3.1. Izrada i oblikovanje tablica

Širina i visina

Spajanje i podjela ćelija

Umetanje i brisanje

Položaj i smjer teksta

Okvir tablica – debljina i vrsta crte

Sjenčanje

Razvrstavanje/sortiranje podataka

Uzlazno (A – Ž)

Silazno (Ž – A)

3.2. Grafički prikazi

Umetanje oblika

Rotiranje, promjena veličine i izgleda

Ispuna i obrub

3D i sjena

Redoslijed likova

Grupiranje objekata

Tekstualni okvir

WordArt

12

3.3. Oblikovanje zaglavlja i podnožja, pisanje u više stupaca, stilovi

Zaglavlje i podnožje

Stupci - način oblikovanja teksta u više stupaca

Stilovi i sadržaj

3.4. Ispis dokumenta

Margine - granice ispisa teksta na papiru postavljamo u dijaloškom okviru Postavljanje stranice (Page Setup)

Orijentacija papira - Portret i pejzaž (Landscape)

Format papira – najčešće A4 format (210×297 mm)

Opseg ispisa - Možemo ispisati jednu ili više stranica, određene stranice, samo označeni tekst…

13

4. UMJETNIČKO IZRAŽAVANJE

4.1. Pregledavanje i uređivanje fotografija

Program Fotografije

Filteri

Tekst

Animacije

3D efekti

Izvoz video uratka

4.2. Stvaranje videozapisa

Kadar – jedinstveni dio videozapisa, film se slaže od više kadrova

Dinamički kadar - pokretni sadržaji (videozapise)

Statički kadar - nepokretni (slike, crteži, fotografije)

Program Windows Movie Maker

Prijelaz između kadrova (tranzicija)

Glasnoća videozapisa, glazbe i govora

Postupno pojačavanje (Fade in) i iščezavanje (Fade out)

Videoefekti

Opis, najava i odjava

Spremanje i kvaliteta videa

Program Animoto

Meme

14

5. PREDSTAVI SE I PREZENTIRAJ

5.1. Upoznavanje alata i oblikovanje prezentacije

Prezentacija – sastoji se od slajdova

Microsoft PowerPoint 2016

.pptx / .ppt i .ppsx / .pps - nastavci datoteka

Vrpca (Ribbon)

Dijaprojekcija (Slide Show)

Spremi kao – možemo promijeniti mjesto i naziv

Dizajn i Izgled slajda

Rezervirana mjesta – okviri za unos naslova, podnaslova, teksta, slika…

5.2. Oblikovanje teksta na slajdovima, umetanje ilustracija

Oblikovanje teksta:

Podebljano – B (CTRL + B)

Ukošeno – I (CTRL + I)

Podcrtano – U (CTRL + U)

Sjena – S

Odlomak:

Nabrajanje

Prored

Poravnavanje (okomito i vodoravno)

Smjer teksta

Dodavanje slika – iz datoteke ili s Interneta

Promjena veličine, rotiranje, efekti

15

5.3. Uređivanje prezentacije i Animacijski učinci

Efekt izmjenjivanja slajdova (Slide Transition)

◦ Iz kartice Prijelazi/Transitions

Animacija objekata prezentacije (tekst, slike)

Tempiranje

◦ Na klik, S prethodnim, Poslije prethodnog

5.4. Upute za izradu prezentacije

Naslov + ime i prezime i razred na naslovnom slajdu

Poveznice (Linkovi) se ne smiju vidjeti

1 rečenica – 1 natuknica

Oko 5 natuknica po slajdu

Početak i kraj natuknica – veliko/malo slovo na početku i točka/bez točke na kraju

Gramatičke greške

Nabrajanje

Hrvatska slova

Poslije interpunkcijskih znakova ide razmak (Znači riječ, pa zarez, pa razmak.)

Nepotrebni razmaci

16

5.5. Grafički i dodatni elementi prezentacije

Umetni (Insert) → grupa Ilustracije (Illustrations)→ Oblici (Shapes)

Redoslijed ili razmještaj likova

Boja linije i ispune

Efekti oblika, prijelazi boja

Grupiranje likova

Tekst možemo dodati:

◦ U rezervirana mjesta

◦ U tekstne okvire

◦ U grafičke oblike

◦ Iz galerije ukrasnog teksta (Word Art)

Tablice – organizirani prikaz podataka složenih u retke i stupce

Dijagrami (SmartArt) – prikazuje odnose među elementima

Grafikoni – grafički prikaz i usporedbu tabličnih podataka

5.6. Veze između slajdova

Hiperveze između slajdova

Hiperveze između prezentacije i drugih dokumenata

Akcijski gumbi – gumbi s predodređenim hipervezama koje je moguće izmijeniti

5.7. Uređivanje glavnog slajda

Glavni slajd (matrica slajda) – predložak za izradu drugih slajdova

Podnožje slajda – datum, broj slajda i tekst koji se prikazuje na svim slajdovima