iiBulu ntam pɔpwɛ; Nkonya

New Testament in Nkonya (GH:nko:Nkonya)copyright © 2010 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: NkonyaTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

NkonyankoGhana

Copyright Information© 2010, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.This translation text is made available to you under the terms of the Creative Commons License: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http://creativecommons.org/ licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuation of the Bible.You may share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from this work, provided that you include the abovecopyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or punctuation of the Scriptures.

Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us with your request.The New Testamentin Nkonya

© 2010, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.This translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivativeslicense 4.0.You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format, provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with those Scriptures and documents.For other uses, please contact the respective copyright owners.2014-04-30PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 24 Apr 2018 from source files dated 28 Mar 201801b09958-fa53-51d1-aae0-88c7e9302503

Contents

Mateo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Marko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Luka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Yohane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90Gyumagyihɛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116Romafɔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1491 Korintofɔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1642 Korintofɔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177Galatiafɔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186Efesofɔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191Filipifɔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196Kolosefɔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1991 Tesalonikafɔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2022 Tesalonikafɔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2051 Timoteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2072 Timoteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211Tito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214Filemon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216Hebrifɔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217Yakobo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2281 Petro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2322 Petro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2361 Yohane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2392 Yohane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2433 Yohane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244Yuda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245Atɔ Lɛsúnáhɛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246

iii

Mateo 1:1 1 Mateo 2:8

Asʋn Wankláán Ánɩ MateoLɔwanlɩnYesu Anáin Ɩlɩntɔ(Luka 3:23-38)

1 Yesu Kristo, Owíe Dawid mʋ na, Abra-ham mʋ na ámʋ ɩlɩntɔ nɩ.

2Abraham lɔkwɩɩ Isak. Isak lɔkwɩɩ Yakob.Yakob lɔkwɩɩ Yuda mʋa mʋ apio yinhɛ*.3 Yuda lɔkwɩɩ Peres mʋa Sera. Amʋ yín gyíTamar. Peres lɔkwɩɩ Hesron. Hesron lɔkwɩɩ Ram. 4 Ram lɔkwɩɩ Aminadab. Aminadablɔkwɩɩ Nahson. Nahson lɔkwɩɩ Salmon.5 Salmon lɔkwɩɩ Boas. Boas mʋ yin gyíRahab. Boas lɔkwɩɩ Obed. Obed mʋ yin gyíRut. Obed lɔkwɩɩ Yisai. 6 Yisai lɔkwɩɩ OwíeDawid.

Owíe Dawid lɔkwɩɩ Salomo. Salomo mʋyin gyí ɔtsɩ ɔkʋá tɛkɩ ogyi Uria mʋ ka.7 Salomo lɔkwɩɩ Rehabeam. Rehabeamlɔkwɩɩ Abia. Abia lɔkwɩɩ Asa. 8 Asa lɔkwɩɩ Yehosafat. Yehosafat lɔkwɩɩ Yoram. Yoramlɔkwɩɩ Usia. 9 Usia lɔkwɩɩ Yotam. Yotamlɔkwɩɩ Ahas. Ahas lɔkwɩɩ Hiskia. 10 Hiskialɔkwɩɩ Manase. Manase lɔkwɩɩ Amon.Amon lɔkwɩɩ Yosia. 11Yosia lɔkwɩɩ Yekoniamʋa mʋ apio yinhɛ. Mʋ brɛsʋ bɛkɩtá Is-raelfɔ, hɩɛ amʋ bɛɛ bʋyétsiá Babilon ɔmátɔnɩ.

12 Amʋ Babilon yɔtɔ á, Yekonia lɔkwɩɩ Sealtiel. Sealtiel lɔkwɩɩ Serubabel.13 Serubabel lɔkwɩɩ Abihud. Abihud lɔkwɩɩ Eliakim. Eliakim lɔkwɩɩ Asor. 14 Asorlɔkwɩɩ Sadok. Sadok lɔkwɩɩ Akim. Akimlɔkwɩɩ Elihud. 15 Elihud lɔkwɩɩ Eleasar.Eleasar lɔkwɩɩ Matan. Matan lɔkwɩɩ Yakob.16 Yakob lɔkwɩɩ Yosef, Yosef létsiá Maria.Maria lɔkwɩɩ Yesu. Yesu gyí Kristo, (ɔháámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ) nɩ.

17Mʋ sʋ tsú Abrahamsʋ bɔtʋ Owíe Daw-idsʋ bʋgyi anáin ɩlɩntɔ dúana. Tsú Dawidsʋbɔtʋ brɛá bɔyɔ Babilon ɔmátɔ ɛ bʋgyi anáinɩlɩntɔ dúana. Asa tsú amʋ Babilon yɔtɔ bɔtʋKristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ)kwɩɩsʋ ɛ bʋgyi anáin ɩlɩntɔ dúana.

Yesu Kristo Kwɩɩ (Luka 2:1-7)

18Ɔkpa ánfɩsʋ Yesu Kristo kwɩɩ lɔtsʋn nɩ.Bɔpʋ Maria há Yosef bɛɛ otsía. Támɛ asabétsiá, abʋfia ɔtsɩ mʋa oyin á, bowun ánɩ Maria dɛ ɔmɛ Ɔŋɛ Wankɩhɛ túmitɔ. 19 MʋkuluYosef a, mʋ asʋnda ɔkpa, támɛ omekle

ánɩ ɔbɔwamʋ pɛlɩtɔ. Mʋ sʋ ɔlɔbwɛ agywɩɩnánɩ obékiná mʋ ŋáintɔ. 20 Támɛ brɛá ɔdɛmʋ agywɩɩn bwɛ á, kɩ, Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋ lɛlɛɩwɩ ɔwan súná mʋ okudetɔ, bláa mʋ ɔbɛɛ,“Yosef, Dawid mʋ na, mánya pɛlɩ ánɩ fɛkpafʋ ká Maria ba fʋ wá, tsúfɛ ɔmɛ ámʋʋ ɔdɛámʋ itsú Ɔŋɛ Wankɩhɛ túmitɔ. 21 Ɔbɔkwɩɩ obiyímbi, bɛdɩnká mʋ dá Yesu. (Mʋ asɩ gyí,‘Ɔlɛpʋ.’) Tsúfɛ mʋ ɔbɛlɛ mʋ ahá tsú amʋlakpantɔ nɩ.”

22 Ɩnɩ lɛha Bulu asʋn ámʋʋ ɔlɛblɩ tsʋnmʋɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋsʋ ámʋ ɩlɛba mʋtɔ. 23 Ɔbɛɛ,“Kɩ, obitebí ánɩ ɔmɔkʋyɔ oyin wá kɩ obényaɔmɛ. Ɔbɔkwɩɩ obiyímbi, bɛdɩnká mʋ dáImanuel.” (Mʋ asɩ gyí, “Bulu bʋ anɩ wá.”)

24Brɛá Yosef létsinkí á, olegyi asʋn ámʋʋBulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláa mʋ amʋsʋ. OletsiáMaria, kpáɩn mʋ. 25 Támɛ ɔmɔpʋ ɩbɩ daMaria, kpɛfʋn brɛá ɔlɔkwɩɩ mʋ bi yínhɛgyankpapʋ, ɔlɛdɩnká mʋ dá Yesu.

2Anyansapʋ Akʋ Bá

1 Brɛá Owíe Herode dɛ iwíe gyí Yudeaɔmátɔ bɔkwɩɩ Yesu wúlu kʋá bʋtɛtɩ mʋBetlehem, ɩbʋ Yudea ɔmátɔ ɩnʋ. Mʋ ɔma a,anyansapʋ akʋá bʋtowun atɔ ntsrakpabitɔbotsu owí ɔdalɩkpa ɔmá kʋtɔ ba Yerusalemwúlutɔ. 2Bɛfɩtɛ bɛɛ, “Nkʋnʋ bakwɩɩ Yudafɔowíe amʋ? Anɩlówun mʋ osúna ánɩ igyiɔtsrakpabi owí ɔdalɩkpa ɩnʋ. Mʋ sʋ abábosúm mʋ.”

3 Owíe Herode lónu asʋn ánfɩ á, opúniletsií mʋa Yerusalemfɔ fɛɛ. 4 Mʋ sʋ ɔlɛtɩYudafɔ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Mosembla asunápʋ fɛɛ fía, fɩtɛ amʋ ɔtɩnɛá bɔkwɩɩ Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ).

5 Bɛbláa mʋ bɛɛ “Betlehem wúluá ɩbʋYudea ɔmátɔ. Alɩ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ɔkʋlɔwanlɩn tswɩ nɩ. 6 Ɔbɛɛ,‘Fʋ Betlehem, Yudea wúlu,

fʋmegyíwúlu túkúrííbi ɔkpagyíɔkpasʋYudea awúlu yilé ámʋtɔ.

Tsúfɛ ɔmásʋ ogyípʋ ɔkʋ ɔbɛdalɩ tsu fʋtɔá,ɔbɛkpa Bulu ahá Israelfɔ.’ ”

7 Mʋ sʋ Owíe Herode lɛtɩ anyansapʋamʋ nkʋlɛ, fɩtɛ amʋ brɛá bowun osúnaɔtsrakpabi amʋ, bɛbláa mʋ. 8 Mʋʋ ɔlɔwaamʋ Betlehem ɔbɛɛ, bʋyódunká kebi ámʋwankláán. Nɩ bowun mʋ a, bʋyínki bɛbláamʋ, mɛnɩmʋ ɛmóyósum mʋ.

* 1:2 Apio yinhɛ ánfɩ gyí Israel abusuan dúanyɔ ámʋ anáin nɩ.

Mateo 2:9 2 Mateo 3:149 Olenya bláa amʋ tá alɩ bɛnatɩ. Ɔtsrak-

pabi amʋʋ bowun owí ɔdalɩkpa amʋ, lɛkpaamʋ alɩɩ yɛlɩɩ ɔtɩnɛá kebi ámʋ bʋ. 10 Brɛábowun ɔtsrakpabi amʋ a, ansɩ lɛhɩɛ gyiamʋ. 11 Bowie wóyítɔ ɩnʋ á, bowun kebiámʋ mʋa mʋ yin Maria, bɛda akpawunusúmkebi ámʋ. Bɛsankɩ amʋ akentebi, bekiemʋ sika pɛpɛ, ɔhɩɛn pʋ ohuam.

12 Mʋ ɔma a, Bulu lɔwa mbla há amʋokudetɔ ɔbɛɛ, bʋmáyinkí yɔtsʋn Herodewá. Mʋ sʋ bɔtsʋn ɔkpa bámbásʋ yɔ amʋwúlutɔ.

YesuMʋaMʋAkwɩɩpʋ Egyipte ƆmátɔYɔ13 Brɛá anyansapʋ amʋ bɛnatɩ á, Bulu-

ɔbɔpʋ lɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná Yosef okudetɔ,bláa mʋ ɔbɛɛ, “Kʋsʋ, afʋkpa kebi ámʋ mʋamʋ yin srɩ ya Egyipte ɔmátɔ. Mlɩtsia ɩnʋyɔfʋn brɛá nɛbláa fʋ mbɛɛ mlɩyínki ba,tsúfɛ Owíe Herode obódunká kebi ámʋ, mɔmʋ.”

14 Mʋ sʋ Yosef lɔkʋsʋ onyé-onyé ámʋ,kpá Maria mʋa kebi ámʋ srɩ ya Egyipteɔmátɔ. 15 Betsiá ɩnʋ yɔfʋn brɛá Herodelówu. Ɩnɩ lɛha Bulu asʋn ánɩ ɔlɛblɩ tsʋn mʋɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ɔkʋsʋ lɛba mʋtɔ. Ɔbɛɛ, “Nɛtɩmɩ bí ámʋ tsú Egyipte ɔmátɔ.”

Betlehemfɔ Abí Mɔ16 Brɛá Owíe Herode lówun ánɩ

anyansapʋ amʋ bamlɛ mʋ a, ɔblɔ lɛhɩɛkɩtá mʋ. Ɔlɔwa mʋ ɩsá akɔpʋ ɔbɛɛ, bʋyɔBetlehem wúlutɔ pʋ mʋ nkudasɩ, abʋyɔmɔabi yinhɛ ánɩ bahɔ tsú nfinyɔ ba ayasɩfɛɛ. Tsúfɛ anyansapʋ amʋ bɛbláa mʋ bɛɛ,begyankpá wun ɔtsrakpabi amʋ nfinyɔ nɩ.

17 Ɩnɩ lɛha Bulu asʋn ánɩ ɔlɛblɩ tsʋn mʋɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yeremiasʋ lɛba mʋtɔ. 18 Ɔbɛɛ,“Bonu isú mʋa olú kʋá ɩmɛká tin Rama

wúlutɔ.Rahel dɛ mʋ abí sú. Omotsulá ánɩ

bʋkpáta mʋ,tsúfɛ bʋtráa bʋma ɩnʋ.”

YesuMʋaMʋAkwɩɩpʋYinkí Tsú Egyipte19 Owíe Herode lowu ɔma a, Bulu-ɔbɔpʋ

lɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná Yosef okudetɔ Egyipteɩnʋ, bláa mʋ ɔbɛɛ, 20 “Kʋsʋ, afʋkpa kebiámʋmʋamʋ yin, amlɩyinki yɔ Israel ɔmátɔ.Tsúfɛ ahá ámʋʋ bodunká ánɩ bɔmɔ kebiámʋ, bawú.” 21Mʋ sʋ Yosef lɔkʋsʋ kpá kebiámʋmʋa mʋ yin, beyinkí yɔ Israel ɔmátɔ.

22Támɛ brɛá bowie ɩnʋ á, olonu ánɩ Arke-lao latsíá mʋ sɩ Herode obíásʋ, ɔdɛ Yudeaɔmásʋ gyí. Mʋ sʋ olenya ifú ánɩ ɔbɔpʋkebi ámʋ ya ɩnʋ. Bulu lɛlawá mbla há mʋ

okudetɔ ɔbɛɛ, ɔpʋʋ mʋ ya Galilea ɔmátɔ.23 Mʋ sʋ bɔyɔ yétsiá Nasaret wúlutɔ. Ɩnɩlɛha Bulu asʋn ámʋʋ ɔlɛblɩ tsʋn mʋ ɔnɔsʋatɔɩpʋsʋ ɔbɛɛ, “Bɛtɩ mʋ Nasaretyin” amʋɩlɛba mʋtɔ nɩ.

3Asú Ɔbɔpʋ Yohane Bulu Asʋn Ɔkanda(Marko 1:1-8; Luka 3:1-18; Yohane 1:19-28)

1 Brɛ kʋtɔ á, Asú Ɔbɔpʋ Yohane lɛba ɔdɛBulu asʋn ɔkan da Yudea dimbísʋ. 2 Ɔbɛɛ,“Mlɩdamli klʋntɔ, amlɩsi lakpan bwɛ, tsúfɛBulu iwíegyí lawíé wóyí tá.” 3 Yohaneɩwɩ asʋn Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋYesaia lɔwanlɩnɔbɛɛ,“Ɔkʋ dɛkplʋn dimbísʋ ɔbɛɛ,

‘Mlɩla anɩWíe ɔkpa.Mlɩtswii ɩkpa ha mʋ’ ” amʋ nɩ.

4 Yohane lɔwa kpɔsɔ-imi atadɩɛ, ɔlɔpʋɔwʋlʋ-kpákpá ɔfɛ klɩ mʋsʋ. Atsantsankʋpʋ ɔkwɛn otegyi. 5 Ahá botsu Yerusalemwúlutɔ, Yudea ɔmátɔ pʋ Yordan bʋnkpaɔnɔ awúlu fɛɛsʋ ba bonu mʋ asʋn blɩhɛ.6Bɛlɛ amʋ lakpan blɩ, ɔlɔbɔ amʋ asú Yordanntsutso.

7 Támɛ brɛá Farisifɔ pʋ Sadukifɔtsɔtsɔɔtsɔ bɛba bɛɛ, ɔbɔɔ amʋ asú á, ɔlɛfɩtɛamʋ ɔbɛɛ, “Abɛ abí-aná, ntɔ gyá mlɩ,mlɩsrɩ Bulu ɩsʋbɩtɩ ámʋʋ ɩbá ámʋ? 8Mʋmʋmlɩswie abíá ibósuná ánɩ lɛlɛ mlɩladámlíklʋntɔ. 9 Mlɩmákɩ mlɩaa, mlɩ náin gyíAbraham. Mʋ sʋ Bulu mɛɛbɩtɩ mlɩ ɩsʋ.Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, Bulu ɔbɛtalɩ há abwiánfɩ ɩbɛdamlí Abraham abí-aná. 10 Séi á,Bulu lapʋ ɛfɛ yi nyí-atsitsitɔ. Oyígyíoyí ánɩ imoswie abi wankláán á, bókun mʋ dá, wámʋ fɛɛ ogyá. 11Mɩ mʋ á, ntsu ndɛpʋbɔ mlɩasú pʋsúná ánɩ mlɩladámlí klʋntɔ. Támɛɔkʋá ɔdʋn mɩ bʋ ɔma ɔbá. Mmɔfʋn ánɩ nɔsʋrá mʋ ntʋkʋta kʋráá. Mʋ ɔbɔpʋ ƆŋɛWankɩhɛ pʋ ogyá bɔ mlɩ asú nɩ. 12 Ɔdɛ mʋɩlɩn, ɔbɔpʋfúní ntɛtɛ lɛ ayó ámʋtɔ. Ɔbɛkpaayó ámʋ wá mʋ odudutɔ. Támɛ ɔbɛfɛɩ ofuníkpá ɩnʋ wankláán, kpá ntɛtɛ amʋ wáogyá ánɩ ɩtamaduntɔ.”

Yesu Asúbɔ(Marko 1:9-11; Luka 3:21-22)

13 Yesu lótsu Galilea ɔmátɔ ba Yordanntsu ɔnɔ Yohane wá ɔbɛɛ, ɔbɔ mʋ asú.14 Tɛkɩ Yohane mótsulá ánɩ ɔbɔbɔ mʋ asú.Ɩnɩ sʋ ɔlɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Mɩ ilehián ánɩ fɔbɔ asú. Nkálɩ ígyi sʋ faba fɛɛ mɩ ɔbɔɔ fʋasú?”

Mateo 3:15 3 Mateo 5:215Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Séi á, ha atsumʋ

alɩ asa, tsúfɛ ilehián ánɩ abɔbwɛ tógyítɔáɩda ɔkpa Bulu ansɩtɔ.”

Mʋ sʋ Yohane lótsulá. 16 Brɛá ɔlɔbɔYesu asú tá, Yesu lɛdalɩ ntsu ámʋtɔ alɩnwʋlʋtáa lefinkí, olowun Bulu Ɔŋɛdɛkplɩ fɛabrɔdʋma, ilobogyonká mʋsʋ. 17 Ɩnʋ ɔmɛkʋ lotsu ɔsʋsʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɩ gyí mɩ Bíá ntɔdwɛmʋ, mɩ ansɩ tɛhɩɛ gyi mʋ ɩwɩ nɩ.”

4Yesu Ɩsɔkɩ(Marko 1:12-13; Luka 4:1-13)

1 Ɩnʋnʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ lɛkpa Yesuya dimbísʋ, mɛnɩ Ɔbʋnsám ɔbɔsɔ mʋ kɩ.2 Oletsiá ɩnʋ klɩ ɔnɔ nkɛ adʋana (40), onyéadʋana (40). Mʋ sʋ akʋn lɛhɩɛ kɩtámʋ. 3 ƖnʋƆbʋnsám lɔsɔmʋ kɩ, bláamʋ ɔbɛɛ, “Nɩ Bulumʋ Bi fʋgyi á, mʋmʋ ha abwi ánfɩ ɩdamlibwɛ bodobodo.”

4 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Bɔwanlɩn wáBulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ, ‘Megyí atogyihɛwʋlɛnyankpʋsa obégyi tsiá nkpa, támɛ ɔpʋʋBulu asʋn blɩhɛ ɛ tsia nkpa.’ ”

5 Ɔbʋnsám lɛkpa mʋ ya Yerusalem,wúlu wankɩhɛ amʋtɔ, ɔlɔpʋ mʋ yɛlɩɩ Buluɔtswɛkpa obu ámʋ ɔtántra. 6 Ɩnʋ ɔlɛbláaYesu ɔbɛɛ, “Nɩ Bulu mʋ Bi fʋgyi lɛlɛ á, tukpayi. Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔbɛɛ,‘Bulu ɔbɛha mʋ abɔpʋ bɛkpatá fʋ ɩbɩtɔ,

mɛnɩ fʋ yabi mɛɛda ibwi kʋkʋsʋ.’ ”7 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Bɛtrá wanlɩn

bɛɛ, ‘Mákapʋ fʋWíe Bulu kɩ.’ ”8 Mʋ ɔma a, Ɔbʋnsám lɔpʋ mʋ ya ɩbʋ

fʋáhɛ kʋsʋ, olosuná mʋ ɔyɩtɔ iwíe ogyíkpáfɛɛ, pʋ mʋ numnyam. 9 Mʋʋ ɔlɛbláa mʋɔbɛɛ, “Nɩ fɛda akpawunu súmmɩ á, nɔpʋ ɩnɩfɛɛ há fʋ.”

10 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔbʋnsám, natɩtɛɩ mɩsʋ! Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Bulu asʋnámʋtɔ bɛɛ, ‘Da akpawunu ha fʋ Wíe Bulu.Mʋ nkʋlɛ fʋ súm.’ ”

11 Ɩnʋ Ɔbʋnsám lɛnatɩ mʋ wá, Bulu-abɔpʋ bɛba bɛkɩmʋsʋ.

Yesu Gyumagyihɛ Asɩtsuá Galilea Ɔmátɔ(Marko 1:14-15; Luka 4:14-15)

12Mʋ ɔmaa, Yesu lónu ánɩ bakɩtá Yohanetswɩ obu, oleyinkí ba Galilea ɔsʋlʋsʋ.13Olotu tsú Nasaret wúlutɔ yɔ Kapernaum,wúluá ɩbʋmantáa Galilea ɔpʋ ɔnɔ, Sebulonmʋa Naftali ɔsʋlʋsʋ. 14Mʋ ɩnʋ yɔ lɛha asʋn

ámʋʋ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋYesaia lɛblɩ ámʋɩlɛba mʋtɔ. Ɔbɛɛ,15 “Sebulon pʋ Naftali

ɔsʋlʋʋá ɩda Yordan bʋnkpa ɔnɔ, man-táa Galilea ɔpʋ.

Galilea ɔmátɔ ɔmá bámbásʋfɔ bʋtsie.16Ahá ánfɩ bʋtsie oklúntɔ ánfɩ

bawun wankɩ kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ kʋ.Bʋtsie ɔsʋlʋʋá lowu dɛ iwíe gyí mʋsʋ.

Wankɩ kʋ lawánkɩ wʋlɩ amʋsʋ.”17Tsú ɩnʋYesu léfi asɩ ɔdɛBulu asʋn ɔkan

da, blɩ ɔbɛɛ, “Mlɩdamli klʋntɔ, Bulu iwíegyílawíé wóyí tá.”

Akasɩpʋ Abaná Lɛ(Marko 1:16-20; Luka 5:1-11)

18 Ɛkɛ ɔkʋá Yesu ná Galilea ɔpʋ ɔnɔ á,olowun apíó abanyɔ akʋ. Simon ánɩ bʋtɛtɩ mʋ Petro mʋa mʋ gyama Andrea, bʋdɛasawu tswɩɩ, tsúfɛ aye alɛpʋ bʋgyi. 19Mʋʋɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩba bobuo mɩ. Nɔbwɛmlɩ anyánkpʋsa alɛpʋ.” 20 Ɩnʋnʋ besi amʋasawu aná tswɩ, kplá buo mʋ.

21 Ɔlɛnatɩ yɔ nkpá kpalobí, olowun apíóabanyɔ akʋ ɛ, Yakobo mʋa mʋ gyamaYohane. Amʋa amʋ sɩ Sebedeo bʋbʋɔklʋntɔ, bʋdɛ amʋ asawu bɩɩn, Yesu lɛtɩamʋ. 22 Ɩnʋnʋ amʋ ɛ bɛnatɩ sí amʋ sɩ mʋaɔklʋn amʋ bobuo mʋ.

Yesu Atósuná, Mʋ Asʋn Ɔkanda Pʋ Ɩlɔtsa(Luka 6:17-19)

23 Yesu léki Galilea ɔmátɔ fɛɛ, súná atɔYudafɔ ofíakpa. Ɔlɛda Bulu iwíegyí ámʋɩwɩ asʋn wankláán ɔkan. Ɔlɛtsa ɔŋɛtɔmʋa awútɔ ɩlɔ kugyíkʋ. 24 Ɩnɩ sʋ mʋ ɩwɩasʋn lɛklɛɩ yɔ Siria ɔmátɔ fɛɛ. Bɔpʋ alɔpʋtsúa ntɩnɛ-ntɩnɛ ba mʋ. Ɔlɛtsa ɩlɔ kugy-íkʋ, ahá ánɩ bʋdɛ ɩwɩɔsɩn wúun, amʋá ɔŋɛlaláhɛ dɛ amʋ háan, amʋá ɩlɔ dɩdahɛ bʋamʋsʋ pʋ abubúpʋ aná fɛɛ. 25Mʋ sʋ ɔdɔmkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ bobuomʋ. Ahá ánɩ botsúGalilea ɔmátɔ pʋ Dekapoli* awúlu amʋsʋ,Yerusalemwúlutɔ, Yudea ɔmátɔ pʋ Yordanntsu ɔbɩn ɔsʋlʋsʋ fɛɛ.

5Ɩbʋsʋ Atosunáhɛ

1 Brɛá Yesu lówun ɔdɔm amʋ a, ɔlɔdʋ yɔɩbʋ kʋsʋ yétsiá asɩ, mʋ akasɩpʋ amʋ bɛbamʋ wá. 2 Ɩnʋ olosuná amʋ atɔ ɔbɛɛ,

Oyúla Asʋn(Luka 6:20-23)

* 4:25 Dekapoli asɩ gyí awúlu dú.

Mateo 5:3 4 Mateo 5:333 “Bulu layúlá ahá ánɩ amʋ ansɩ mɛdɩn

tɔtɔsʋ dʋn mʋ Bulu,tsúfɛ amʋbʋmʋ iwíegyí ámʋ nɩ.

4 Bulu layúlá awɩrɛhɔ agyípʋ,tsúfɛ obólwií amʋ klʋn.

5 Bulu layúlá ɩwɩasɩ abápʋ,tsúfɛ amʋ obégyi ɔsʋlʋʋ amʋ nɩ.

6 Bulu layúlá ahá ánɩ mʋ apɛbwɛ akʋn mʋaɔmɛwʋlɩ dɛ amʋ,

tsúfɛ ɔbɛha amʋ bɔmwɛ.7 Bulu layúlá nwɛ awúnpʋ,

tsúfɛ obówun amʋ nwɛ.8 Bulu layúlá ahá ánɩ amʋ klʋntɔ lɔwankɩ,

tsúfɛ amʋ obówun mʋ nɩ.9 Bulu layúlá ahá nsɩnɛ alapʋ,

tsúfɛ ɔbɛtɩ amʋ ɔbɛɛmʋ abí.10 Bulu layúlá ahá ánɩ bʋdɩn amʋsʋ mʋ

apɛbwɛ sʋ,tsúfɛ amʋbʋmʋ iwíegyí amʋ nɩ.

11 “Bulu layúlámlɩ, nɩ bʋdɛmlɩ sia, bʋdɩnmlɩsʋ, bʋdɛ afunu wa dɩnká mlɩsʋ. 12 Ansɩ igyí mlɩ, ɩwɩ ɩsankɩ mlɩ, tsúfɛ mlɩ ɩkɔkátsɔ ɔsʋsʋ. Alɩ bɔbwɛ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋagyankpapʋ amʋ nɩ.

NfɔlɩMʋa Wankɩ(Marko 9:50; Luka 14:34-35)

13 “Mlɩgyí ɔyɩtɔ nfɔlɩ nɩ. Nɩ nfɔlɩ ɩtá ɔdwɛá, ntɔ bɛlapʋwá mʋ ɔdwɛ? Ɩtráa ma alɛ hátɔtɔɔtɔ bwɛ. Tsɛɩ bʋtɛtsɛɩ mʋ tsítsá, ahábʋtɛtsátsa mʋsʋ tsʋn.

14 “Mlɩgyí ɔyɩtɔ wankɩ ɛ nɩ. Wúluá ɩdɩnbʋsʋ tamaŋáín. 15Bʋtamanywɛ ɔkandɩɛ, pʋɔlɔ bun mʋsʋ. Ɔfʋákpá bʋtɔpʋbían, mɛnɩɩbɔwankɩ há ahá ánɩ bʋtsie wóyí ámʋtɔfɛɛ. 16 Mʋ sʋ mlɩha mlɩ bwɛhɛ ɩwankɩ alɩ,mɛnɩ ahá bówunmlɩ bwɛhɛwankláán ámʋ,fówun bɛkanfʋmlɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ.

Mose Mbla Ɩwɩ Atosunáhɛ17 “Mlɩmákɩ mlɩaa, nɛba Mose Mbla

ntɛɛ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ atosunáhɛtɔɔkakpá. Mmɛba mʋtɔ ɔkakpá, mboúnnɛbá bɔbwɛ mʋ ɩfʋn. 18 Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa, ɔsʋ mʋa asɩ bɔmɔ ɔnɔ, támɛitoduáhɛ ntɛɛ asʋnbi kʋlɛ kʋráá ɩmɛɛdalɩMbla ámʋtɔ, yɔfʋn brɛá mʋtɔ asʋn fɛɛ labamʋtɔ. 19 Ɔhagyíɔha ánɩ omobu mbla ámʋtɔtúkúrííbi kʋ, olosunámʋ aba ɛ ɔbɛɛbʋmábumʋ á, bɛtɩ mʋ kebi túkúrííbi ɔsʋsʋ iwíeogyíkpá ɩnʋ. Támɛ ɔhá ánɩ olegyimbla ámʋfɛɛsʋ, súná mʋ aba ánɩ bʋgyíi mʋsʋ á, bɛtɩmʋ ɔha yilé ɔsʋsʋ iwíe ogyíkpá ɩnʋ. 20Mʋ sʋndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, nɩ mlɩmɔbwɛ Bulu apɛ

dʋn Mose mbla asunápʋ pʋ Farisifɔ ámʋ a,mlɩmóowie Bulu iwíegyí amʋtɔ ɛkɛkɛɛkɛ.

Ɔblɔ Ɩwɩ Atosunáhɛ(Luka 12:57-59)

21 “Mlɩlanú ánɩ bɛbláa mlɩ anáin atɩtɩfɔámʋ bɛɛ, ‘Mámɔ ɔha. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔmɔ ɔha a, Bulu obégyi mʋ asʋn, há mʋɩpɔn.’ 22 Támɛ mɩ mʋ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,ɔhagyíɔha ánɩ olenya ɔblɔ wa mʋ ba á,Bulu obégyi mʋ asʋn. Ɔhá ánɩ olesia mʋba ɔbɛɛ, ‘Ɔhakpan!’ á, obégyi ɩpɔn Yudafɔasʋn agyípʋ ansɩtɔ. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɛbláamʋ ba ɛ ɔbɛɛ, ‘Raka!’* a, obégyi ɩpɔn yɔɩsʋbɩtɩ ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ. 23 Ɩnɩ sʋ nɩ fotsu atɔ hahɛ fɔyɔ afɔdɩɛ ɔbɔkpá, fɛkaɩnánɩ fapʋ asʋn laláhɛ kʋ gyi fʋ bá á, 24 si fʋ atɔamʋ yaɩ afɔdɩɛ-asubwisʋ ɩnʋ. Yɔ fʋamʋnyɔamlɩla mlɩ nsɩnɛ, asa afʋba bɔbɔ afɔdɩɛ ámʋha Bulu.

25 “Nɩ ɔkʋ ɔsáma fʋ á, wa ɔsa haabʋyobwií ɩpa ha mʋ asa asʋn ámʋ ogyíkɛɩfʋn, mɛnɩ fʋ onyabá ámʋ ɔmɛɛha asʋnagyípʋ bʋmɔɔpʋ fʋ ha obu adɩpʋsʋ ɔkɩpʋ,ɔwa fʋ obu. 26Mbláa fʋ ɔnɔkwalɩ, nkɛtɩ fakáɩkɔ ámʋ fɛɛ tá asa fɛdalɩ ɩnʋ.

Otsiába Ɔmadalɩ Ɩwɩ Atosunáhɛ27 “Mlɩlanú ánɩ bɛbláa mlɩ bɛɛ, ‘Mákle

ɔkʋ tsiába.’ 28 Támɛ mɩ mʋ ndɛ mlɩ bláambɛɛ, oyingyíoyin ánɩ olowun ɔtsɩ, ɔlɔbwɛmʋ klé ɩwɩ agywɩɩn á, alatɔ mbʋa dodomʋ klʋntɔ. 29 Mʋ sʋ nɩ fʋ gyɔpɩ nsíbitɛhá fʋtɔbwɛ lakpan á, loti mʋ lɛ, tswɩtsalɩfwɩ. Ɩbʋ alɛá fʋ ɩwɩ ɔtɩnɛkʋ má ɩnʋ,dʋn ánɩ bɔtswɩ fʋ nyankpʋsa-oyí ámʋ fɛɛwá ɩsʋbɩtɩ ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ. 30 Mʋ sʋnɩ fʋ gyɔpɩ ɩbɩ tɛhá fʋtɔbwɛ lakpan á, kamʋtswɩ tsalɩfwɩ. Ɩbʋ alɛá fʋma ɩbɩ kʋlɛ, dʋn ánɩ bɔtswɩ fʋ nyankpʋsa-oyí ámʋ fɛɛwá ɩsʋbɩtɩ ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ.

Ɔkákiná Ɩwɩ Atosunáhɛ(Mateo 19:9; Marko 10:11-12; Luka 16:18)

31 “Bɛtrá bláa mlɩ bɛɛ, ‘Ɔhagyíɔha ánɩ obékiná ɔká á, ɔwánlɩn ɔkákiná ɔwʋlʋ hamʋ asa.’ 32 Támɛ mɩ mʋ ndɛ mlɩ bláambɛɛ, nɩ oyin okíná mʋ ka ánɩ ɔmɔkʋdálɩmʋ ɔma a, mʋláhá sʋ ɔtsɩ ámʋ ɔbɛdalɩ mʋɔma. Oyingyíoyin ánɩ otsía ɔtsɩ ánfɩ mʋkulu lakíná mʋ anfɩ ɛ latɔmbʋa.

Ntamka Ɩwɩ Atosunáhɛ33 “Mlɩlɛtrá nu ánɩ bɛbláa mlɩ anáin

atɩtɩfɔ ámʋ bɛɛ, ‘Máka ntam kpaalɩ. Mboúnbwɛ dɩnka ntam amʋʋ fɛka há Bulu ámʋsʋ.’

* 5:22 Raka asɩ gyí “Ɔbwɩ!”

Mateo 5:34 5 Mateo 6:2134 Támɛ mɩ mʋ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, mákatɔtɔɔtɔ kʋráá. Mápʋ ɔsʋsʋ ká ntam, tsúfɛBulu owíe obíá igyi. 35 Mápʋ ɔsʋlʋʋ kántam. Bulu ayabi oyíkpa igyi. MápʋYerusalem wúlu ká ntam. Awíetɔ Owíewúlu kpɔnkpɔntɩ nɩ. 36Mlɩmápʋ mlɩ nwunká ntam, tsúfɛ mlɩmɛɛtalɩ bwɛ imi kʋlɛfutútú ntɛɛ bíbi. 37 Mboún fʋ ‘Iin!’ ɩbwɛɛ‘Iin!’ Fʋ ‘Ó-o!’ ɛ ɩbwɛ ‘Ó-o!’ Kugyíkʋá fɛtráblɩ tsɩa mʋtɔ itsú Ɔbʋnsám wá.

Lalahɛ Ɩkɔka Ɩwɩ Atosunáhɛ(Luka 6:29-30)

38 “Mlɩlanú ánɩ bɛblɩ bɛɛ, ‘Ɔha obwíé mʋba nsíbi a, bʋbwíe mʋ ɛ mʋ klɛ ka ɩkɔ.Ɔha otsíí mʋ ba iyín ɛ á, bʋtsíi mʋ klɛ kaɩkɔ.’ 39 Támɛ mɩ mʋ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,mlɩmákplá ɔha laláhɛ. Mboún nɩ ɔha ɔdáfʋ ɩsʋtɔ á, damli nyɔɔsɩ ɛ ha mʋ ɔdáa. 40Nɩ ɔha dékléá ɔbɛsamáa fʋ, hɔ fʋ atadɩɛ á, pʋfʋ tati ɛ ha mʋ. 41 Ɔhá ánɩ ɔdʋn fʋ ɔhɩɛ fʋɔbɛɛ, fʋsʋra mʋ atɔmáɩlɩ kʋlɛ hamʋ a, sʋramʋmáɩlɩ anyɔ. 42 Ɔha ɔkʋlɩ fʋ atɔ á, ha mʋ.Nɩ ɔkʋ ɛ ɔbɛɛ fʋpáan mʋ tɔkʋ á, mákiná.

Alupʋdwɛ Ɩwɩ Atosunáhɛ(Luka 6:27-28, 32-36)

43 “Mlɩlónuá bɛblɩ bɛɛ, ‘Dwɛ fʋ bá, afʋlufʋ olupʋ.’ 44-45 Támɛ mɩ mʋ ndɛ mlɩ bláambɛɛ, mlɩdwɛ mlɩ alupʋ. Mlɩbɔ mpáɩ haahá ánɩ bʋdɩn mlɩsʋ, mɛnɩ mlɔbwɛ mlɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ abí. Tsúfɛ mʋtɛháowí tɛlɩn, ɔtɛhá nyankpʋ ɛ itotswie wʋlɩ aha wankláán pʋ aha laláhɛ fɛɛsʋ. 46 Nɩ fʋadwɛpʋnkʋlɛ fʋtɔdwɛ á, ɩpánmɔmʋ fénya?Lampóo ahɔpʋ kʋráá bʋtɔbwɛ alɩ. 47 Nɩ fʋanyawíe nkʋlɛ fʋtɔwá ɔnɔ á, ntɔ fakʋkʋ bwɛdʋbɩ? Alɩ kɛn ɔmátɔfɔ bʋtɔbwɛ nɩ. 48 Ɩnɩsʋmlɩfʋn fɛ alɩá mlɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋlɔfʋn.

6Yilébwɛ Ɩwɩ Atosunáhɛ

1 “Mlɩkɩ wankláán ánɩ mlɩmɔɔbwɛ mlɩyilé ahá ansɩtɔ. Nɩ mlɔbwɛ mʋ alɩ á,mlɩméenya ɩkɔká mlɩ Sɩá ɔbʋ ɔsʋsʋ wá.

2 “Mʋ sʋ nɩ fɔbwɛ yilé há ohiáni á,máda mʋ ɔkan fɛ alɩá apinabwɛbí abwɛpʋbʋtɔbwɛYudafɔ ofíakpa pʋ dɩnsʋ, mɛnɩ ahábɛkanfʋ amʋ. Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,Bulu laká amʋ ɩkɔ dodo. 3 Támɛ nɩ fɔbwɛyilé há ohiáni á, máha fʋ bɩna ɔbɩ tɔá gyɔpɩlabwɛ. Bwɛmʋ ŋáintɔ, 4mɛnɩ fʋ Sɩ oklúntɔatɔ owúnpʋ amʋ ɔbɛka fʋ ɩkɔ.

Mpáɩbɔ Ɩwɩ Atosunáhɛ(Luka 11:2-4)

5 “Nɩ mlɔbɔ mpáɩ á, mlɩmábwɛ fɛ apin-abwɛbí abwɛpʋ. Amʋ tekle Yudafɔ ofíakpapʋ dɩnsʋ lɩɩ bɔmpáɩ, mɛnɩ ahá bówun amʋ.Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa mbɛɛ, Bulu laká amʋɩkɔ dodo. 6 Támɛ nɩ fɔbɔ mpáɩ á, bítíwíé fʋobutótɔ, afʋfin obu wa ɩwɩ, bɔmpáɩ ha fʋ Sɩ ŋáintɔ. Fʋ Sɩ ŋáintɔ atɔ owúnpʋ amʋ ɔbɛkafʋ ɩkɔ.

7“Nɩ mlɩdɛmpáɩbɔ á,mlɩmátsiá plámʋtɔhá mʋ ɩwa swɩ fɛ ɔmátɔfɔ. Bʋtosúsu bɛɛ,nɩ bɔbɔ mʋ ɩwá swɩ asa Bulu obónu mʋ háamʋ. 8Mlɩmábwɛ fɛ amʋ, tsúfɛ mlɩ Sɩ Buluyín tɔá ɩdɛmlɩ hián asa mlɩdɛmʋ kʋlɩ. 9Mʋsʋmlɩbɔmpáɩmlɩaa,‘Anɩ Sɩá fʋbʋ ɔsʋsʋ.

Ahá bʋbúu fʋ dá.10 Ba begyi iwíe.Ahá bʋbwɛɛ fʋ apɛ ɔsʋlʋsʋ, fɛ alɩá

bʋtɔbwɛmʋ ɔsʋsʋ.11Ha anɩ atogyihɛá ɩbɔfʋn anɩ ndɛ.12 Si anɩ lakpan kie anɩ,fɛ alɩá anɩtesíkíé ahá ánɩ bʋtɔpʋ ɩlá gyi

anɩ.13Mákpa anɩ wá ɩsɔkɩtɔ, mboún lɛ anɩ

tsu Ɔbʋnsám ɩbɩtɔ.’*14 “Tsúfɛ nɩ mlesí ahá lakpan kíé amʋ á,

mlɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ ɛ obési mlɩ klɛkíé mlɩ. 15Támɛ nɩ mlɩmésikíé ahá a, mlɩ Sɩ ámʋ ɛ oméesikíé mlɩ.

Ɔnɔklɩ Ɩwɩ Atosunáhɛ16 “Nɩ mlɩdɛ ɔnɔ klɩ á, mlɩmábwɛ mlɩ ɩwɩ

bʋmbláán fɛ alɩá akʋ bʋtepina bwɛ. Alɩáahá bówun ánɩ bʋdɛ ɔnɔ klɩ sʋ bʋtɔbwɛ ɩwɩalɩ. Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, Bulu lakáamʋ ɩkɔ dodo. 17Mboún nɩ mlɩdɛ ɔnɔ klɩ á,mlɩbie ntsu, amlɩfunya nwun, 18 mɛnɩ ahábʋmóowun ánɩ mlɩdɛ ɔnɔ klɩ. Támɛ mlɩ Sɩ oklúntɔ atɔ owúnpʋ amʋ mʋ obówun mlɩ,ká mlɩ ɩkɔ.

Atonyahɛ Pʋyáɩ Ɔsʋsʋ(Luka 12:33-34)

19 “Mlɩmákle atɔ yáɩ ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ. Ɔtɩnɛánfɩ atɛplɛ bʋtɔwɩ atɔ, ɩkʋ aná tɔwɩ nkanʋyíntá, awikplu ɛ bʋtobwíé wíé obuto wí atɔánfɩ. 20 Mboún mlɩkle atɔ yáɩ ɔsʋsʋ. Ɩnʋmʋ á, atɛplɛ bʋtamawɩ atɔ, ɩtamawɩ nkanʋ,awikplu ɛ bʋtamabwíé wíé obuto wí atɔ.21Tsúfɛ ɔtɩnɛá fʋ siadɩɛ bʋ a, ɩnʋ fʋ agywɩɩntetsíá.

* 6:13 Ɩnɩ bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Tsúfɛ fʋbʋ iwíegyí, túmi pʋ ɩwɩwankɩ brɛ fɛɛtɔ. Amen.

Mateo 6:22 6 Mateo 7:21Nyankpʋsa-oyí Ɔkandɩɛ(Luka 11:34-36)

22“Ansíbi igyi ɔkandɩɛhá nyankpʋsa-oyí.Nɩ fʋ ansíbi bʋ alɛ á, fʋ nyankpʋsa-oyí ámʋfɛɛ bɔwankɩ. 23 Támɛ nɩ fʋ ansíbi ma alɛ a,fʋ nyankpʋsa-oyí ámʋ fɛɛ ɩbʋ oklúntɔ. Nɩ ɔkandɩɛ ámʋʋ ɩbʋ fʋtɔ ámʋ idun a, mʋmʋfawíé oklún kpɔnkpɔɔnkpɔntɩtɔ.

Bulu Mʋa Atonyahɛ Ɩwɩ Atosunáhɛ(Luka 16:13; 12:22-31)

24 “Ɔhaa mɛɛtalɩ súm awie anyɔ. Ɔbɔdwɛɔkʋlɛ, lú ɔkʋlɛ. Ntɛɛ obóbu ɔkʋlɛ, omóobuɔkʋlɛ. Fʋmɛɛtalɩ súm Bulu, súm kɔba.

25 “Mʋ sʋ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, mlɩmáhanɩwɩ tɔá mlégyi, tɔá mlónu tsiá nkpa pʋtɔá mlɛdɩdá sʋ. Mbɛɛ, nkpa medéhiándʋn atogyihɛ? Ntɛɛ ɔyʋlʋʋ medéhián dʋnatɔ dɩdáhɛ? 26 Mlɩkɩ mbubwi, bʋtamadú,bʋtamasɩɛtɩ wá ɩdantɔ, támɛ mlɩ Sɩá ɔbʋɔsʋsʋ tɛhá amʋ atogyihɛ. Mlɩmá labi dʋnamʋ? 27 Mlɩtɔ ma ɔbɛtalɩ han ɩwɩ pʋ brɛkpalobí tsɩa mʋ nkɛtɔ?

28 “Ntogyi sʋ mlɩdɛ ɩwɩ háan mlɩ atɔdɩdáhɛ sʋ? Mlɩkɩ alɩá pututɔ-oyí ntswɩtswɩtɛdan. Ɩtamayɔ agyʋmá ntɛɛ lʋ atati.29 Támɛ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, Owíe Salomo,mʋ inya fɛɛtɔ a, ɔmɛtalɩ hɩhɩɛ ɩwɩ, wá akɩlɛfɛ oyí ntswɩtswɩ anfɩtɔ kʋkʋ. 30 Nɩ Bulu dɛɩfá ánɩ ndɛ ɩlɩɩ, ɔkɛ ɩlawú, bawámʋ ogyá tatidɩdá á, ntogyi sʋ ɔmɛɛtalɩ dɩdámlɩ atati dʋnmʋ? Mlɩ hógyi mɔtsɔ!

31 “Mʋ sʋ mlɩmáhan ɩwɩ fɩtɛ mlɩaa, ‘Ntɔabégyi?’ ntɛɛ ‘Ntɔ abónu?’ ntɛɛ ‘Ntɔabɛdɩdá?’ 32 Ɩnɩ aná ɔmátɔfɔ bʋtɛsrɩ gyanɩ. Mlɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ yin ánɩ ɩnɩ fɛɛ dɛ mlɩ hián. 33 Ɩtɔá mlɩgyánkpadunka gyí, Bulu iwíegyí pʋ mʋ yilébwɛ,fówun Bulu ɔbɔpʋ ɩnɩ fɛɛ tsɩa mʋtɔ há mlɩ.34Mlɩmásusúu ɔkɛ ɩwɩ. Ɔkɛtɔ asʋn igyi ɔkɛklɛ. Ekekegyíɛkɛtɔ asʋn wunhɛ ɩtsɔ há ɛkɛámʋ.

7Ɩlálɛ(Luka 6:37-38, 41-42)

1 “Mlɩmálɛ ahá ɩlá, mɛnɩ Bulu ɔmɛɛlɛmlɩɩlá. 2 Tsúfɛ alɩ ámʋʋ mlɩdɛ ahá ɩlá lɛ ámʋa, alɩ Bulu ɔbɛlɛ mlɩ ɩlá nɩ. Ɩtɔá fɔpʋsúsuha fʋ bá á, mʋ kɛn Bulu ɔbɔpʋsúsu ha fʋ ɛnɩ. 3Ntogyi sʋ fʋdɛ ipí túkúrííbi wun fʋ bánsíbisʋ, támɛ fʋmɛdɛ ogyakpatín ánɩ ɩdɩnfʋ klɛsʋ mʋ wun? 4 Ntɛɛ ntogyi sʋ fʋdɛ fʋbá bláa fɛɛ, ‘Ha mɩ andɩnkɩ ipí fʋ nsíbisʋ?’brɛá ogyakpatín dɩn fʋ klɛsʋ? 5Apinabwɛbí

ɔbwɛpʋ! Gyankpa dɩnkɩ ogyakpatín ámʋfʋ nsíbisʋ, mɛnɩ fówun atɔ wankláán, tálɩ dɩnkɩ ipí ámʋ fʋ bá klɛsʋ.

6 “Mlɩmápʋ Bulu atɔ wankɩhɛ há aháánɩ bʋgyi fɛ akɩaɩ, Bulu asʋn tamawá amʋogyá. Bénya ɔblɔ dámlí dun mlɩ. Alɩ kɛnmlɩmápʋmlɩ abutó wʋlɩhɛ há ahá ánɩ bʋgyifɛ mprákuo nɩ. Tsúfɛ bɛtsatsáa mʋsʋ, tsɩámʋ wá ɔdɩbatɔ.

Atɔkʋlɩ Tsú Bulu Wá(Luka 11:9-13)

7 “Mlɩkʋlɩ Bulu, ɔbɛha mlɩ. Mlɩdunka,mlówun. Mlɩda mʋ klʋnsʋ, obéfinkí mʋhá mlɩ. 8 Tsúfɛ ɔhá ánɩ ɔtɔkʋlɩ atɔ tenyá.Ɔhá ánɩ otodúnká atɔ towun. Ɔhá ánɩ ɔtɛdáklʋnsʋ bʋtefínkí há. 9Ma bʋʋ mlɩtɔá mʋ biɔkʋlɩ mʋ bodobodo a, obótsu ibwi wá mʋɩbɩtɔ? 10Ntɛɛ nɩ ɔkʋlɩ mʋ iye a, ɔbɛkɩtá ɩwɔwá mʋ ɩbɩtɔ? 11 Mlɩ lakpan abwɛpʋ kʋráámlɩyin alɩá bʋtɔpʋ atɔwankláán hámlɩ abí.Ntogyi sʋ mlɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ mʋmɔɔpʋ atɔ wankláán há ahá ánɩ bʋdɛ mʋkʋlɩ.

12“Bwɛ ha ahá alɩá fʋdeklé fɛɛ bʋbwɛɛ hafʋ. ƖnɩMoseMbla pʋBulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋatosunáhɛ dɛblɩ nɩ.

Ɔkpa KplanhɛMʋa Tɛɩhɛ(Luka 13:24)

13-14 “Mlɩtsʋn ɔkpa kplanhɛ amʋsʋ,mlɔyɔ nkpa ánɩ ɩtamatátɔ. Ahá kpalobípɛ tɛbɩ mʋ. Támɛ nɩ mlɔtsʋn tɛɩhɛ ámʋʋɩbʋ atsʋnlɛ amʋsʋ á, mlɔyɔ ɔhɩkpá. Ahátsɔtsɔɔtsɔ tɔtsʋn mʋsʋ.

Oyí PʋMʋ Abi Swiehɛ(Luka 6:43-44)

15 “Mlɩkɩwankláán ahá ánɩ bʋtɔwá afunubɛɛ, Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ bʋgyisʋ. Bʋtepinabwɛ ɩwɩ fɛ akúfa bamlɩwá, támɛ nkpatakuábʋbʋ ɩyɩn bʋgyi. 16 Amʋ bwɛhɛ mlɔpʋbɩ amʋ. Bʋtamakpɔtɩ kankaba okplóto oyísʋ,bʋtamakpɔtɩ tsɔkpʋn ɛ tʋnkpa ɩflasʋ. 17Oyiwankláán toswíé abi wankláán. Oyi laláhɛɛ toswíé abi laláhɛ. 18Oyi wankláánmɛɛtalɩ swíé abi laláhɛ. Alɩ kɛn oyi laláhɛ ɛmɛɛtalɩ swíé abi wankláán nɩ. 19 Oyíá ɩtamaswíéabi wankláán á, kún bʋtokunmʋ dá, wámʋogyá. 20Mʋ alɩ sʋ á, ɔnɔsʋ atɔɩpʋ afunupʋanfɩ bwɛhɛmlɔpʋbɩ amʋ.

Bulu Iwíegyí Ámʋtɔ Awiepʋ(Luka 13:25-27)

21 “Megyí ɔhagyíɔha ánɩ ɔtɛtɩ mɩ ɔbɛɛ,‘Mɩ Wíé, mɩ Wíé’ obówie Bulu iwíegyíámʋtɔ. Mboún ɔhá ánɩ ɔtɔbwɛ mɩ Sɩ ámʋʋ

Mateo 7:22 7 Mateo 8:22ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ apɛ ɔbɔyɔ ɩnʋ. 22 Bulu asʋnogyíkɛ amʋ a, ahá tsɔtsɔɔtsɔ bɛfɩtɛ mɩ bɛɛ,‘Mɩ Wíé, megyí fʋ dátɔ anɩlɛblɩ Bulu ɔnɔasʋn, gya ɔŋɛ laláhɛ lɛ ahátɔ, bwɛ ofúla ɛnɩ?’ 23 Ɩnʋ nɛlɛ bláa amʋ mbɛɛ, ‘Mmeyínmlɩ ɔkpagyíɔkpasʋ. Mlɩnatɩ tɛɩ mɩsʋ, mlɩlakpan abwɛpʋ!’

Bʋtásʋ pʋ Osublútɔ Obuyíi(Luka 6:47-49)

24 “Mʋ sʋ ɔhagyíɔha ánɩ olonu mɩ asʋn blɩhɛ anfɩ, olegyi mʋsʋ á, ogyi fɛɔtɩansɩpʋ ɔkʋá oleyi mʋ obu dɩnká bʋtásʋ.25 Nyankpʋ lótswíe, ntsu lɔbʋlá wa mʋ,atsufú lɔtsʋn wʋlɩ mʋsʋ, támɛ imobwie.Tsúfɛ oleyi mʋ dɩnká bʋtásʋ.

26 “Támɛ ɔhagyíɔha ánɩ olonu mɩ asʋnblɩhɛ anfɩ, omegyimʋsʋ á, ogyi fɛ ɔhamim-láhɛ ánɩ oleyi mʋ obu osublútɔ. 27Nyankpʋlótswíe, ntsu lɔbʋlá wá mʋ, atsufú ɛ lɔtsʋnwʋlɩ mʋsʋ. Obu ámʋ lobwie, ɩlɛda asɩgbloo!”

Túmiá Yesu Bʋ28 Brɛá Yesu lɛblɩ asʋn ánfɩ tá á, mʋ ato-

sunáhɛ lɛha ɔnɔ lobwie ɔdɔm amʋ. 29Tsúfɛolosuná amʋ atɔ túmisʋ. Omosuná mʋ fɛMose mbla asunápʋ amʋ.

8Ɩlɔ Pɛpɛ Ɔlɔpʋ Ɔkʋ Tsa(Marko 1:40-45; Luka 5:12-16)

1 Brɛá Yesu lɛkplɩ tsú ɩbʋ ámʋsʋ á, ɔdɔmkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ bobuo mʋ. 2 Ɩnʋ á, ɩlɔpɛpɛ ɔlɔpʋ ɔkʋ lɛba bɛda akpawunu mʋayabitɔ, kókóli mʋ ɔbɛɛ, “Owíé! Nɩ fótsuláá, fɛtalɩ há mɩ ɩwɩ bɛplɩ.”

3 Mʋʋ Yesu lɛtɩnkɩ ɩbɩ da mʋ, bláa mʋɔbɛɛ, “Natsúlá, fʋ ɩwɩ ɩplɩɩ!” Ɩnʋnʋ mʋ ɩwɩlɛplɩ. 4Mʋʋ Yesu lɛda mʋ ɔlá ɔbɛɛ, “Máblaɔhaa asʋn ánfɩ. Natɩ laa afʋpʋ fʋ ɩwɩ yosunáBulu igyí ɔhapʋ, afʋhamʋ ɩwɩgyʋrátɔ amʋʋMose mbla losuná tsú ɩlɔ pɛpɛtsa ɩwɩ ámʋ.Igyi adánsɩɛ suna ahá ánɩ fʋ ɩwɩ laplɩɩ.”

Romafɔ Ɩsá Akɔpʋ Ɔhandɛ Osúmpʋ ƆkʋƖlɔ Tsa

(Luka 7:1-10)5Yesu lówie Kapernaumwúlutɔ. Romafɔ

ɩsá akɔpʋ ɔhandɛ ɔkʋ lɛba mʋ wá, bób-wií ɩpa há mʋ ɔbɛɛ, 6 “Owíé, mɩ osúmpʋdɛlɔ. Alasin tsukʋlɛ, ɔda wóyítɔ ɔdɛ ɩwɩɔsɩnwúun dʋbɩ.”

7 Mʋʋ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Nɛba bɛtsamʋ ɩlɔ.”

8-9 Támɛ ɔhandɛ amʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ,“Owíé, mmɔfʋn ánɩ fɛba mɩ wóyítɔ. Fʋmʋ blɩ asʋankʋ, ɩwɩ bɔwa mɩ osúmpʋ amʋɔnlɩn. Tsúfɛ mɩ ɛ mbʋ ahandɛ akʋ asɩ, ɩsáakɔpʋ akʋ ɛ bʋbʋ mɩ asɩ. Nɛlɛ ɔnɔ mbɛɛamʋtɔ ɔkʋ ɔnátɩ á, ɔtɛnátɩ. Nɩ mbɛɛ ɔbá ɛá, ɔtɛba. Tógyítɔá nɛbláa mɩ osúmpʋ mbɛɛɔbwɛɛ á, ɔtɔbwɛ.”

10Brɛá Yesu lónu asʋn ánfɩ á, ɔnɔ lobwiemʋ, ɔlɛdamlí bláa ahá ámʋʋ bʋbuomʋ amʋ,ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa, mmɔkʋwunɔhá ánɩ ɔbʋ hógyi kpɔnkpɔntɩ ánfɩ oduIsraelfɔtɔ kʋráá kɩ!” 11 Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,“Ahá tsɔtsɔɔtsɔ bótsu owí ɔdalɩkpa pʋ owíɔkplɩwíékpá ba, betsiá atɔ ogyíkpá Buluiwíegyí ámʋtɔ, amʋa anɩ anáin Abraham,Isak pʋ Yakob aná bɔwa ɩbɩ gyi atɔ. 12Támɛbɛlɛ Israelfɔ ámʋʋ tɛkɩ bʋgyi Bulu iwíegyíámʋtɔ atsiápʋ amʋ lɛ ɩnʋ, tswɩ amʋ wáoklúntɔ. Ɩnʋ isú mʋa kpisíi bʋ nɩ.” 13Mʋʋɔlɛlabláa ɩsá akɔpʋ ɔhandɛ amʋ ɔbɛɛ, “Natɩ,ɩbá mʋtɔ ha fʋ fʋ hógyi ɔnɔ.”

Alɩ brɛ ámʋtɔ pɛpɛɛpɛ osúmpʋ amʋ ɩwɩlɔwa mʋ ɔnlɩn.

Alɔpʋ Tsɔtsɔɔtsɔ Tsa(Marko 1:29-34; Luka 4:38-41)

14Yesu lɔyɔ Petro wóyítɔ. Ɔlɔyɔ á, owísólakɩtá Petro mʋ sia tsɩhɛ, ɔda. 15 Mʋʋɔlɛyɛkɩtá ɔtsɩ ámʋ ɩbɩ. Ɩnʋnʋ owísó amʋlɔkʋsʋmʋsʋ, ɔlɔbwɛ Yesu afɔɔtɔ.

16 Mʋ ntʋpwɛsʋ á, bɔpʋ ahá tsɔtsɔɔtsɔáɔŋɛ laláhɛ dɛ amʋ háan ba Yesu. Ɔlɔtɔɩ gyaɔŋɛ laláhɛ amʋ, tsá alɔpʋ amʋ fɛɛ. 17 Ɩnɩlɛha asʋn ámʋʋ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋYesaialɛblɩ ámʋ lɛba mʋtɔ. Ɔbɛɛ, “Mʋlɛtsa anɩ ɩlɔ,tsú ipian kʋsʋ anɩsʋ.”

Ahá Ánɩ Bɛɛ Bɔbwɛ Yesu Abúopʋ(Luka 9:57-62)

18 Yesu lówun ánɩ ɔdɔm babomlí mʋ,ɔlɛbláa mʋ akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩha afaGalilea ɔpʋ yɔ mʋ ɔbɩn.” 19 Ɩnʋ Mosembla osunápʋ ɔkʋ lɛbá mʋ wá, bɛbláa mʋɔbɛɛ, “Osunápʋ, nóbuo fʋ yɔ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛáfɔyɔ.”

20 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Awɩá bʋbʋ mbɔ,mbubwi ɛ bʋbʋ asia, támɛ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ mʋ mma ɔtɩnɛá nɔpʋ mɩ nwuntswɩ.”

21Ahá ámʋʋ bʋbuo mʋ amʋtɔ ɔkʋ lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Owíé, ha mɩ anyopulá mɩ sɩ asaambobuo fʋ.”

22Támɛ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Bobuo mɩ,afʋsi awupʋ abʋpula amʋ afúli.”

Mateo 8:23 8 Mateo 9:17Atsufú Asɩbá(Marko 4:35-41; Luka 8:22-25)

23 Yesu lówie ɔklʋntɔ, mʋ akasɩpʋ amʋɛ bowie buo mʋ. 24 Brɛá bɔyɔ á, afúkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ kʋ lɔwa tsʋʋn bɩ. Mʋsʋ ntsu dɛda wíé ɔklʋn amʋtɔ, ideklé ɩmɛ,támɛ Yesu mʋ da ɔdɛdɩdɩ. 25 Akasɩpʋ amʋbetsinkí mʋ, bláa mʋ bɛɛ, “Anɩ Wíe lɛ anɩ.Anɩdɛ ntsu wie!”

26Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋmlɩdɛifú nya alɩ? Mlɩ hógyi mɔtsɔ!” Ɩnʋ ɔlɔkʋsʋlɛ ɔnɔ wa afú mʋa ntsu ámʋ, ɩnʋ fɛɛ lɔlʋá.

27 Ifú lɛhɩɛ kɩtá amʋ, bɛfɩtɛ aba bɛɛ,“Nyankpʋsa ɔmɔmʋ nɩ, afú mʋa ntsu kʋráátonú mʋ ɔmɛ alɩ?”

Ɔŋɛ Laláhɛ Gyáa Lɛ Agbedépʋ Abanyɔtɔ(Marko 5:1-20; Luka 8:26-39)

28 Brɛá Yesu lówie Galilea ɔpʋ ɔbɩn,Gadarafɔ ɔsʋlʋsʋ á, ayin abanyɔ akʋá ɔŋɛlaláhɛ bʋ amʋtɔ bɛdalɩ tsu afúli opulákpábefia mʋ. Amʋ ɩyɩn sʋ ɔhaa tamatálɩ tsʋnɔkpa ámʋsʋ. 29 Ɩnʋnʋ bɔkplʋn fɩtɛYesu bɛɛ,“Bulu mʋ Bi, amansʋ igyi? Fɛbá bɛpɩtɩ anɩatɔ asa Bulu ɩsʋbɩtɩbɩ ɩfʋn?”

30 Mprákuo tsɔtsɔɔtsɔ akʋ bʋdegyí ɩnʋfʋn. 31Mʋ sʋ ɔŋɛ laláhɛ amʋ bokokóli Yesubɛɛ, “Nɩ fégya anɩ lɛ ahá ánfɩtɔ á, ha ayowiemprákuo ánfɩtɔ.”

32 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩyɔ.” Ɩnʋnʋbɛdalɩ ayin ámʋtɔ yówie mprákuo ámʋtɔ.Amʋ fɛɛ bɛsrɩ kplɩ okúku kʋwíé ɔpʋ amʋtɔ,wúwu.

33Mprákuo ámʋ akpapʋ bɛsrɩ yɔwúlutɔ,yɛbláa ahá tógyítɔá ɩlaba ahá ámʋʋ tɛkɩɔŋɛ laláhɛ bʋ amʋtɔ ámʋsʋ. 34Mʋ sʋ wúluamʋtɔ ahá fɛɛ bɛdalɩ ba Yesu wá. Brɛábowun mʋ a, bokokóli mʋ bɛɛ, ɔdálɩ amʋɔsʋlʋsʋ.

9Tsukʋlɛ Osínpʋ Tsa(Marko 2:1-12; Luka 5:17-26)

1Mʋ sʋ Yesu léyinkí wíé ɔklʋntɔ, fá ɔpʋamʋ yɔwúlu amʋʋotsiemʋtɔ ámʋsʋ*. 2 Ɩnʋá, akʋ bɔsʋrá tsukʋlɛ osínpʋ akpasʋ ba mʋ.Brɛá Yesu lówun ánɩ bahɔmʋ gyi a, ɔlɛbláatsukʋlɛ osínpʋ amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ bí, klʋn ɩdɩ fʋasɩ. Nasí fʋ lakpan kíé fʋ.”

3 Ɩnʋ Mose mbla asunápʋ akʋá bʋtsieɩnʋ, bɛblɩ wá nwuntɔ bɛɛ, “Oyin ánfɩ labɔmbusuo.”

4 Yesu lɛbɩ amʋ agywɩɩn. Mʋ sʋ ɔlɛfɩtɛamʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋmlɩdɛ ɩnɩ odu gywɩɩn?5Mɔmʋ bɔwa ablɩlɛdʋn? ‘Nasí fʋ lakpan kíéfʋ.’ ntɛɛ ‘Kʋsʋ tsu fʋ akpa afʋnatɩ?’ 6 Támɛndekléá mlɩbɩɩ ánɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Biánfɩ mbʋ túmi ɔyɩ ánfɩtɔ sí ahá lakpan kíéamʋ.” Ɩnʋ ɔlɛbláa tsukʋlɛ osínpʋ amʋ ɔbɛɛ,“Ndɛ fʋ bláa mbɛɛ, kʋsʋ. Tsu fʋ akpaafʋnatɩ yɔ wóyítɔ!”

7 Ɩnʋ ɔlɔkʋsʋ nátɩ yɔ wóyítɔ. 8 Ɩnɩ lɔwaamʋ fɛɛ wánwan, bɛkanfʋ Bulu ánɩ alapʋtúmiá igyi alɩ há anyánkpʋsa.

Mateo Tɩ(Marko 2:13-17; Luka 5:27-32)

9 Brɛá Yesu lɔpʋ ɔyɔ á, olowun lampóoɔhɔpʋ ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Mateo tsie lampóoɔhɔkpa. Mʋʋ ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Bobuo mɩ.”

ƖnʋnʋMateo lɔkʋsʋ buo mʋ.10 Mateo lɛtɩ Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ atɔ

ogyíkpá mʋ wóyítɔ. Lampóo ahɔpʋ pʋlakpan abwɛpʋ tsɔtsɔɔtsɔ bɛba atɔ ámʋogyíkpá. 11Farisifɔ ámʋ benyawun amʋ alɩ,bɛfɩtɛ mʋ akasɩpʋ amʋ bɛɛ, “Ntogyi sʋ mlɩosunápʋ mʋa ahá ánfɩ odu bʋtɔwá ɩbɩ gyiatɔ?”

12Yesu lónu asʋn ánfɩ, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Alɔpʋ léhián ɩlɔ ɔtsapʋ, megyí ahá ánɩ ɩwɩbʋ amʋ ɔnlɩn. 13Mlɩyɔ amlɩyɛfɩtɛ Bulu asʋnánfɩ bɔwanlɩn tswɩ anfɩ asɩ. Bɛɛ, ‘Nwewúunntekle, megyí igyíha.’ Mmɛba aha wan-kláán ɔtɩkpá, lakpan abwɛpʋ ɔtɩkpá nɛba.”

Ɔnɔklɩ Ɩwɩ Asʋn Fɩtɛhɛ(Marko 2:18-22; Luka 5:33-39)

14 Ɛkɛ ɔkʋ Asú Ɔbɔpʋ Yohane akasɩpʋbɛba Yesuwá bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Ntogyi sʋ anɩaFarisifɔ anɩtɛklɩ ɔnɔ, támɛ fʋ akasɩpʋ mʋbʋtamaklɩ ɔnɔ?”

15 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔtsɩ ɔkpaɩnpʋanyawíeá bʋbʋ mʋ wá bégyi awɩrɛhɔ?Ɛkɛkɛɛkɛ! Támɛ ɛkɛ kʋ bɛba ánɩ bɛkpa ɔkáotsiápʋ amʋ nátɩ sí amʋ. Alɩ nkɛ ámʋtɔbɛklɩ ɔnɔ nɩ.”

16“Ɔhaa tamapʋ tati pɔpwɛ tan tati dada.Tsúfɛ tati pɔpwɛ amʋ bɛkpɩkpɩɩ tsií dádaamʋ kʋ lɛ, há ɔtánkpa ɩnʋ bɛlatɛɩ tsɩa. 17Alɩkɛn bʋtamapʋ nta pɔpwɛwá ɔwʋlʋ-kpákpákɛntɛ wuhɛtɔ nɩ. Nta pɔpwɛ amʋ ibófu fákɛntɛ amʋ, tsítsá, ibéyintá kɛntɛ amʋ ɛ. Ɩnɩsʋ ɔwʋlʋ-kpákpá kɛntɛ pɔpwɛtɔ bʋtɔpʋ ntapɔpwɛ wá, mɛnɩmʋ anyɔ ámʋ fɛɛ bétsiá.”

* 9:1 Mʋ wúlu gyí Kapernaum. Kɩ 4:13.

Mateo 9:18 9 Mateo 10:15Ɔhandɛ ƆkʋMʋ Bi Mʋa Ɔtsɩ Ɔkʋ Ɩlɔ Tsa(Marko 5:21-43; Luka 8:40-56)

18 Brɛá Yesu dɛtɔɩ á, Yudafɔ ofíakpaɔhandɛ ɔkʋ lɛba bɛda akpawunu mʋayabitɔ, kókóli mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ bí tsɩhɛ lawúsésééséi, támɛ ba afʋbɔpʋ ɩbɩ dɩnka mʋsʋonya nkpa.”

19 Mʋ sʋ Yesu lɔkʋsʋ, mʋa mʋ akasɩpʋbobuo ɔhandɛ amʋ.

20 Ɔtsɩ ɔkʋá obugya dɛ mʋ wʋlɩ nfídúanyɔ nɩ lɔtsʋn yɔ Yesu ɔma, pʋ ɩbɩ da mʋtati osiebí. 21 Tsúfɛ ɔlɛblɩ wá mʋ nwuntɔɔbɛɛ, “Nɩ nɔpʋ ɩbɩ damʋ tati kpán á, ɩlɔ bésimɩ.”

22Yesu lɛdamlí kɩ mʋ, bláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ bí, klʋn ɩdɩ fʋ asɩ. Fʋ hógyi latsá fʋ ɩlɔ.”Ɩnʋnʋ ɔtsɩ ámʋ ɩwɩ lɔwa mʋ ɔnlɩn.

23 Brɛá olowie ɔhandɛ amʋ wóyítɔ a,olowun ɩkpɛ afʋlɩpʋ, nú awɩrɛhɔ agyípʋamʋ okitikíti. 24 Olegya amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩdalɩnfɩ! Otsibi amʋ mɔkʋwú, dɩdɩ ɔdɛ.” Aháámʋ bɔmɔsɩ mʋ. 25 Brɛá amʋ fɛɛ bɛdalɩba wunsɩnɛsʋ a, Yesu lébitíwíé obu ámʋʋotsibi amʋ da mʋtɔ ámʋtɔ yɛkɩtá mʋ ɩbɩ,ɔlɔkʋsʋ. 26 Asʋn ánfɩ lɛklɛɩ wá ɔmá ámʋtɔfɛɛ.

Ansibi Abwiepʋ Ɩlɔ Tsa27 Yesu lɛdalɩ ɔyɔ á, ansibi abwiepʋ

abanyɔ akʋ bobuo mʋ, bʋdɛ okitikíti sʋrákpólí mʋ bɛɛ, “Owíe Dawid mʋ na, wun anɩnwɛ!”

28 Brɛá olowie wóyítɔ a, ansibi abwiepʋámʋ bɛba mʋ wá. Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩlahogyimlɩaa, nɛtalɩ hámlɩ ansíbi bób-wií?”

Bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “AnɩWíé, Ee!”29 Mʋʋ ɔlɔpʋ ɩbɩ dada amʋ ansíbi, bláa

amʋ ɔbɛɛ, “Ɩbámʋtɔhamlɩ, mlɩhógyi ɔnɔ.”30 Ɩnʋ bɔwa atɔ wun bɩ. Yesu lɛda amʋ ɔláɔbɛɛ, bʋmábláa ɔhaa.

31Támɛ brɛá bɛdalɩ bɔyɔ á, bɛdamʋ ɔkanɔmá ámʋ fɛɛtɔ.

Omúmu Ɩlɔ Tsa32 Benya nátɩ alɩ, bɔpʋ oyin ɔkʋá ɔŋɛ

laláhɛ bʋ mʋtɔ, sʋ alatɔ omúmu ba Yesu.33Olenya gya ɔŋɛ laláhɛ amʋ lɛ oyin ámʋtɔalɩ, ɔlɔwa tɔɩ bɩ. Ahá ámʋ fɛɛ bowun,sʋ ɔnɔ lobwie amʋ. Mʋ sʋ bɛblɩ bɛɛ,“Anɩmɔkʋwun ɩnɩ odu Israelfɔtɔ kɩ!”

34 Farisifɔ ámʋ bɛblɩ bɛɛ, “Ɔŋɛ laláhɛowíe túmi ɔdɛpʋgya ɔŋɛ laláhɛ lɛ ahátɔ.”

Ahá Nwewúun35Yesu léki awúlu pʋ nkuda fɛɛ asɩ, súná

atɔYudafɔ ofíakpa. Ɔlɛda Bulu iwíegyí ámʋɩwɩ asʋn wankláán ɔkan. Ɔlɛtsa ɩlɔ kugyíkʋ

fɛɛ. 36 Brɛá olowun ɔdɔm amʋ a, amʋ asʋnlɔwa mʋ nwɛ. Bʋgyi fɛ akúfa ánɩ bʋmaɔkpapʋ, tsúfɛ asʋn dɛ amʋ háan, bʋma tɔtɔbwɛtɔ. 37 Mʋ sʋ ɔlɛbláa mʋ akasɩpʋ ɔbɛɛ,“Atɔ kpɔtɩhɛ amʋ ɩtsɔ, támɛ mʋ akpɔtɩpʋbʋmɔtsɔ. 38 Mʋ sʋ mlɩkokoli ndɔ mʋ wie,ɔwa atɔ akpɔtɩpʋ tsɔtsɔ abʋba bɔkpɔtɩ atɔámʋ.”

10Akasɩpʋ Amʋ Adá(Marko 3:13-19; Luka 6:12-16, 9:1-6)

1Yesu lɛtɩmʋ akasɩpʋ dúanyɔ ámʋ, ɔlɛhaamʋ túmi ánɩ bʋgyíi ɔŋɛ laláhɛsʋ. Bʋgyáaamʋ lɛ ahátɔ, abʋtsa ɩlɔ mʋa ɩwɩɔsɩn ku-gyíkʋ. 2 Sumbí ayɔpʋ dúanyɔ ámʋ adánɩ: Ogyankpapʋ gyí Simon ánɩ bʋtɛtɩ mʋPetro mʋa mʋ pio Andrea. Yakobo mʋa mʋpio Yohane ánɩ bʋgyi Sebedeo abí; 3 Filipo,Bartolomeo, Toma, lampóo ɔhɔpʋ Mateo,Alfeomʋ bi Yakobo, Tadeo, 4Simon ánɩ ogyiɩwɩsʋtsiá adunkápʋ ɔpasuatɔ ɔha pʋ YudaIskariot ánɩ ɔlɛlɛ Yesu há.

Akasɩpʋ Dúanyɔ Ámʋ Sumbíwa(Marko 6:7-13; Luka 9:1-6)

5 Ɔlɔwa sumbí ayɔpʋ dúanyɔ ámʋ sɩsɩ,wá mbla há amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmáyɔ ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ ɔsʋlʋʋ pʋ Samariafɔ awúlukʋkʋsʋ. 6Mboún mlɩyɔ Israelfɔ wá. Bʋgyifɛ akúfa ánɩ bafwɩ. 7 Nɩ mlɔyɔ á, mlɩdaasʋn ámʋ ɔkan mlɩaa, ‘Bulu iwíegyí amʋlawíé wóyí tá.’ 8Mlɩtsa ɩlɔ, amlɩtsinki afúli.Mlɩtsa ɩlɔ pɛpɛ alɔpʋ, amlɩgya ɔŋɛ laláhɛlɛ ahátɔ. Mlɩmáhɔ amʋ tɔtɔ. Mlɩbwɛ mʋpʋkie amʋ, fɛ alɩá napʋkíé mlɩ. 9Mlɩmátsusika kʋkʋʋkʋ wá mlɩ akɛntɛtɔ. 10Mlɩmátsuakpankogyo ánɩ mlɔpʋ atɔwámʋtɔhá ɔkpaámʋ tu. Mlɩmátsu atadɩɛ nyɔɔsɩ, ntʋkʋtapʋ oyi yiáhɛ. Tsúfɛ agyʋmá ɔyɔpʋ bʋtɛháatogyihɛ.

11 “Nɩ mlɔyɔswɩɩ wúlu kugyíkʋsʋ á,mlɩdunka ɔha wankláán, amlɩswɩɩ mʋ wá.Mlɩtsia ɩnʋ kpɛfʋn ɛkɛá mlɛnatɩ. 12-13 Nɩ mlowíéwóyítɔ ɩnʋ á, mlɩha amʋ itsiámlɩaa,‘Bulu ɔhá mlɩ iwilwii.’ Nɩ wóyí ámʋtɔfɔbɔhɔ mlɩ á, mlɩ oyúla amʋ isín amʋsʋ.Támɛ nɩ bʋmɔhɔ mlɩ á, mʋmʋ mlɩ oyúlaamʋ ɩsánki ba mlɩsʋ. 14 Nɩ bʋmɔhɔ mlɩ,ntɛɛ nú mlɩ asʋn á, mlɩdalɩ wóyí ntɛɛ wúluamʋtɔ, amlɩkpakpamlɩ ayabitɔ-ɩsɩwʋlɩ ɩnʋ.15Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláambɛɛ, Bulu ɔbɛbɩtɩ amʋ ɩsʋ dʋn Sodommʋa Gomorafɔmʋ asʋnogyíkɛ amʋ.”

Mateo 10:16 10 Mateo 11:7Ɩwɩɔsɩn Ánɩ Ɩbɛba Sumbí Ayɔpʋ Ámʋsʋ(Marko 13:9-13; Luka 21:12-17)

16 Ɔlɛtrá bláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩbɩ ánɩ ndɛmlɩ wa fɛ akúfa ánɩ bɔyɔ nkpatakutɔ.Mlɩfwifwi ansɩ fɛ awɔ, amlɩha mlɩ ɩwɩ ɩtɩnfɛ abrɔdʋma. 17 Mlɩkɩ mlɩ ɩwɩ wankláánanyánkpʋsasʋ. Tsúfɛ bɛkɩtá mlɩ ya asʋnogyíkpá, nwɛnmlɩ atɔ amʋ ofíakpa. 18Mɩ sʋbɛkpa mlɩ ya ɔmásʋ agyípʋ pʋ awíe ansɩtɔ,mɛnɩ mlégyi mɩ ɩwɩ adánsɩɛ súná amʋaɔmátɔfɔ. 19Nɩ bɛkɩtá mlɩ ya a, mlɩmágywɩɩnasʋn ánɩ mlɛblɩ pʋ alɩá mlɛlɛ mʋ ɔnɔ. Bɔpʋasʋn ánɩ mlɛblɩ brɛ ámʋtɔ wá mlɩ ɔnɔ.20 Tsúfɛ megyí mlɩ ɔbɔtɔɩ. Mlɩ Sɩ Ɔŋɛ ámʋɔbɔtɔɩ tsʋn mlɩsʋ.

21 “Apíó bɛlɛ amʋ apíó há lowu. Abíasɩ bɛlɛ amʋ abí há. Abí ɛ bɔkʋsʋ lɩɩ amʋakwɩɩpʋsʋ, há bɔmɔ amʋ. 22 Mɩ sʋ aháfɛɛ bólu mlɩ, támɛ nɩ mlɛtalɩ wá klʋn lɩɩ kínkíínkín yɔfʋn mʋ ɔnɔmɔ á, Bulu ɔbɔhɔmlɩ nkpa. 23 Nɩ bʋdɩn mlɩsʋ wúlu kʋtɔ á,mlɩsrɩ yɔ wúlu bámbátɔ. Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩbláa. Mlɩméeki Israel awúlu amʋ fɛɛsʋ táasa mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ néyinkí ba.

24 “Okasɩpʋ tamadʋn mʋ osunápʋ. Os-úmpʋ ɛ tamadʋn mʋ wie. 25 Ɩbɔwa alɛ nɩ ɔkasɩpʋ ɔbɔbwɛ fɛ mʋ osunápʋ, osúmpʋ ɛɔbɔbwɛ fɛ mʋ wie. Nɩ batálɩ bʋdɛ wóyí mʋwie amʋ tɩ bɛɛ, ‘Ɔbʋnsám’ ntɛɛ ‘Beelsebul’a, mʋmʋ ɩda laláhɛ mɔmʋ bʋmɔɔpʋtɩ mʋwóyítɔ atsiápʋmʋ?

Ɔhá Ánɩ Abénya Ifú(Luka 12:2-7)

26 “Támɛ mlɩmánya ifú. Tɔtɔ má ɩnʋábabun atɔ mʋsʋ ánɩ bʋmóobwií mʋsʋ. Tó-gyítɔ ɛ ma ɩnʋá ileŋaín ánɩ ɩmɛɛlɩn ɔwan.27 Nɩ nɛlɛ atɔ súná mlɩ onyé á, mlɩkplʋnblɩ mʋ ɔpa. Mlɩda asʋn ánɩ nɛbláa mlɩnklobítɔ ɛ ɔkan. 28 Mlɩmánya nyankpʋsaifú. Ɔbɛtalɩ mɔ mlɩ ɔyʋlʋʋ, támɛ ɔmɛɛtalɩ mɔ mlɩ ɔkláa. Mboún ɔhá ánɩ mlɩnyá ifúgyí Bulu. Mʋ ɔbɛtalɩ yíntá ɔyʋlʋʋ mʋaɔkláa amʋ fɛɛ ɩsʋbɩtɩ ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ.29 Megyí káplɛ bʋtɛfɛ akénsire anyɔ kɛkɛ?Támɛ amʋtɔ ɔkʋkʋ tamakpádá ɔsʋlʋtɔ ánɩ mlɩ Sɩ ámʋ méyín mʋ ɩwɩ. 30 Tsúfɛ Buluyin mlɩ nwunsʋ-imi kʋráá klátɔ. 31 Mʋ sʋmlɩmánya ifú, tsúfɛmlɩbʋ ibíá dʋn akénsiretsɔtsɔɔtsɔ.”

Adánsɩɛgyí Pʋ Asʋnkiná(Luka 12:8-9)

32 “Nɩ ɔkʋ lɛtalɩ gyi mɩ ɩwɩ adánsɩɛ ahátɔá, mɩ ɛ négyi mʋ ɩwɩ adánsɩɛ súná mɩ Sɩ

ɔsʋsʋ. 33 Támɛ nɩ ɔkʋ lékiná mɩ ahátɔ á, mɩ ɛ nékiná mʋmɩ Sɩ ansɩtɔ ɔsʋsʋ.

Ipian Yesu Lɔpʋba, Megyí Iwilwii(Luka 12:51-53; 14:26-27)

34 “Ɩmábwɛ mlɩ fɛ iwilwii nɔpʋba ɔsʋlʋʋanfɩsʋ. Megyí iwilwii, mboún ɔdayí ɩyaanyɔ nɔpʋba. 35 Tsúfɛ abi yinhɛ mʋa amʋasɩ nsɩnɛ béyintá. Abi tsɩhɛ mʋa amʋ ayínɛ nsɩnɛ béyintá. Osia tsɩhɛ mʋa mʋ siatsɩhɛnyɔ ɛ nsɩnɛ béyintá. 36 Ɔha alupʋbótsu mʋ wóyítɔ.

37 “Ɔhá ánɩ ɔtɔdwɛmʋ sɩ ntɛɛmʋ yin dʋnmɩ mɔfʋn ánɩ ɔbɔbwɛ mɩ ɔkasɩpʋ. Ɔhá ánɩ ɔtɔdwɛmʋbi tsɩhɛ, ntɛɛmʋbi yínhɛdʋnmɩɛ mɔfʋn ánɩ ɔbɔbwɛ mɩ ɔkasɩpʋ. 38 Ɔhá ánɩ omotsu mʋ oyikpalíhɛ bobuo mɩ ɛ mɔfʋnánɩ ɔbɔbwɛ mɩ ɔkasɩpʋ. 39 Nɩ ɔkʋ lɛprɩ mʋnkpa á, ɔbɔhʋlɩɩ mʋ. Nɩ ɔkʋ ɛ lɔhʋlɩɩ mʋnkpa mɩ sʋ á, obénya mʋ.

Yilébwɛ Ɩwɩ Ɩkɔká(Marko 9:41)

40 “Ɔhá ánɩ ɔlɔhɔmlɩ lahɔmɩ. Nɩ ɔkʋ lɔhɔmɩ ɛ á, alahɔ mɩ Sɩ ámʋʋ ɔlɔwa mɩ ámʋ.41 Nɩ fɔhɔ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ɔfɔɔ á, Buluɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ oyúla fénya. Ɔhá ánɩ ɔlɔhɔ yiléɔbwɛpʋ ɛ ɔfɔɔ obénya yilé ɔbwɛpʋ oyúla.42 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɛha mɩ akasɩpʋtɔ ɔkʋsʋ kʋráá ntsu-owebiɔbɔ olonu a, ɔmɔɔhʋlɩɩmʋ ɩpán.”

11Yesu Mʋa Asú Ɔbɔpʋ Yohane(Luka 7:18-35)

1 Brɛá Yesu lɔpʋ agyʋmá ánfɩ wá mʋakasɩpʋ dúanyɔ ámʋ ɩbɩtɔ tá á, ɔlɔyɔ yékiGalilea awúlusʋ, súná ahá atɔ, dá asʋn ámʋɛ ɔkan.

2-3 Asú Ɔbɔpʋ Yohane da obu, olonuKristo bwɛhɛ. Mʋ sʋ ɔlɔwa mʋ akasɩpʋabanyɔ sɩsɩ Yesu ɔbɛɛ, bʋyɛfɩtɛ mʋ bɛɛ,“Fʋgyí ɔhá ámʋʋ ɔbɛba amʋ nɩ, ntɛɛ akɩɩɔha bambá ɔkpa?”

4 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩyinkiyɛbláa Yohane asʋn ánɩ mlɩlabonu pʋatɔá mlɩlabowun. 5Mlɩlabowun ánɩ ansibiabwiepʋ bʋdɛ atɔ wun, abɔ bʋna. Ɩlɔ pɛpɛalɔpʋ ɩwɩ dɛplɩɩ. Ɩsʋ atínpʋ bʋdɛ asʋnnu. Afúli bʋdetsinkí, ahiánfɔ ɛ bʋdɛ asʋnwankláán ámʋ nu. 6 Bulu obóyulá ɔhá ánɩ mɩ bwɛhɛmɔkʋsʋ lɩɩ mʋsʋ.”

7 Brɛá Yohane akasɩpʋ ámʋ beyinkí bɔyɔá, Yesu lɔwa tɔɩ tsú Yohane ɩwɩ súná ɔdɔmamʋ bɩ. Ɔbɛɛ, “Brɛá mlɩlɛdalɩ yɔ dimbísʋ

Mateo 11:8 11 Mateo 12:12ɩnʋ á, ntɔ ɔkɩkpa mlɩlɔyɔ? Fɩtáa ánɩ afú dɛmʋ tsʋʋn lóó? Ɛkɛkɛɛkɛ! 8 Nɩ megyí mʋá, ntɔ kóún ɔkɩkpa mlɩlɔyɔ? Ɔhá ánɩ ɔdɩdɩ ntsrim? Ɛkɛkɛɛkɛ! Awíe wóyí atati ámʋodu adɩdápʋ bʋtetsíá. 9 Mlɩbla mɩ! Buluɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ mlɩlɛdalɩ yɛkɩ? Ee, Yohanenɩ. Ɔdʋn Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ. 10 Mʋ ɩwɩasʋn Bulu lɛblɩ bɔwanlɩn mʋ tswɩ bɛɛ, ‘Kɩ,ndɛ obí wa gya fʋ nkpá. Mʋ ɔbɛla ɔkpahá fʋ nɩ.’ 11 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,ɔhagyíɔha ánɩ ɔha tsɩhɛ lakɛn kwɩɩ mɔfʋnAsú Ɔbɔpʋ Yohane, támɛmʋ ɛ ɔmɔfʋn Buluiwíegyí ámʋtɔ ɔkʋsʋ kʋráá. 12 Tsú Yohanebrɛsʋ bɔtʋ ndɛ á, ahá bʋdɛ Bulu iwíegyíámʋ prɩɩ ɔwʋnlɩnsʋ. Awʋnlɩnpʋ bʋdɛ mʋprɩɩ. 13 Tsúfɛ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ pʋMose Mbla ámʋ bɔfʋn Yohanesʋ fɛɛ bɔtɔɩ tsú Bulu iwíegyí ámʋ ɩwɩ. 14Nɩ mlɔhɔ asʋnámʋ gyi a, mʋmʋ mlɛbɩ ánɩ mʋgyí Elia. Mʋɔbɛba nɩ. 15 Ɔhá ánɩ ɔbʋ asʋ onúu.

16 “Séi ánfɩ á, amɛndɩ nɔpʋ ndɛmba-abíánfɩ kápʋ? Bʋgyi fɛ nyebíá bʋtsie dɩnsʋbʋdɛ aba kpolí, 17 blɩ bɛɛ, ‘Anɩlapléí ansi-gyísʋ, mlɩmɛtsa. Mʋ sʋ anɩlalá wá awɩrɛhɔɩlʋ, támɛ mlɩmósu.’ 18Mlɩgyí fɛ nyebí ánfɩ,tsúfɛ Yohane lɛba á, oletsiá klɩ ɔnɔ, omonuntá, támɛ mlɩaa, ‘Ɔŋɛ laláhɛ bʋ mʋtɔ!’19Támɛmɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩmʋnabandɛ atɔ gyí, ndɛ ntá núu. Mʋ ɛmlɩaa, ‘Mlɩkɩopotsuapʋ pʋ nta ɔbʋpʋ, lakpan abwɛpʋ pʋlampóo ahɔpʋ onyawíe.’ Támɛ Bulu ɔhatsiátɔ tɛlɛmʋ nyánsa ɔwan.”

Ahá Ánɩ Bʋmɛdamlí Klʋntɔ Asʋngyí(Luka 10:13-15)

20 Yesu lɔpʋ ɔblɔ tɔɩ tsú awúlu akʋ ɩwɩ.Awúlu amʋá ɔlɔbwɛ ofúla akpɔnkpɔntɩmʋtɔ, támɛ bʋmɛdamlí klʋntɔ ámʋ.21 Ɔbɛɛ, “Korasinfɔ, mlɩgyɔwɩ. Betsaidafɔ,mlɩgyɔwɩ nɩ. Nɩ Tiro pʋ Sidon awúlulaláhɛ amʋtɔ nɔbwɛ ofúla akpɔnkpɔntɩánfɩ nɔbwɛ mlɩtɔ á, tɛkɩ bɛdamlí klʋntɔdodoodo. Tɛkɩ bʋda akpekpetɔ, bakpá nsúówá nwuntɔ pʋsúná ánɩ badámlí klʋntɔ.22 Mlɩbɩ ánɩ Bulu ɔbɛbɩtɩ mlɩ ɩsʋ mʋ asʋnogyíkɛ dʋn Tiro mʋa Sidonfɔ. 23 MlɩKapernaumfɔ, mlɩdéklé mlɩaa mlótsu ɩwɩfʋá alɩɩ yɔwɔ ɔsʋsʋ? Ɛkɛkɛɛkɛ! Bulu ɔbɛbamlɩ asɩ yówie afúlitɔ. Tsúfɛ nɩ Sodomwúlutɔ nɔbwɛ ofúla akpɔnkpɔntɩ ánfɩ oduá, tɛkɩ wúlu amʋ ɩtráa bʋ ɩnʋ bɔtʋ ndɛ.24 Mlɩkaɩn ánɩ Bulu obówun Sodomfɔ nwɛasʋn ogyíkɛ amʋ dʋn mlɩ.”

Mlɩbɛda ƆkpʋnʋMɩ Wá(Luka 10:21-22)

25 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Yesu lɔbɔ mpáɩ blɩ ɔbɛɛ, “Mɩ Sɩ, ɔsʋmʋa asɩOwíé! Nɛdá fʋ ɩpánánɩ falɛ tɔá fɔpʋŋáín anyansapʋ pʋ asʋnabɩpʋ ɔwan súná ahá ánɩ bʋmeyín ɔlala,bʋgyi fɛ nyebí. 26 Ee, Mɩ Sɩ! Alɩ fʋdeklé fɛɛɩbá mʋtɔ nɩ.”

27 “Mɩ Sɩ lɔpʋ tógyítɔ wá mɩ ɩbɩtɔ. Ɔhaaméyín Obí ámʋ, nkɛtɩ Ɔsɩ ámʋ nkʋlɛ. Ɔhaaméyín Ɔsɩ ámʋ ɛ, nkɛtɩ Obí ámʋ pʋ ɔhá ánɩ Obí ámʋ latsúlá ánɩ ɔbɛlɛmʋ súná mʋ.”

28 “Mlɩba mɩ wá, mlɩ ahá ánɩ ɩlapíán mlɩ,mlɩ atɔ sʋráhɛ dɛ mlɩ dʋʋn. Nɛha mlɛdaɔkpʋnʋ. 29 Mlɩba ɩwɩasɩ ha mɩ, amlɩsuanmɩ, tsúfɛ nɛba ɩwɩasɩ, nolwií, mɛnɩ mlényaiwilwii. 30 Tsúfɛ mɩ wá tsiá bʋ atsiálɛ. Mɩ atɔ sʋráhɛ ɛmɔɔdʋn mlɩ sʋrá.”

12Ɔkpʋnʋ ƆdakɛMʋWie(Marko 2:23-28; Luka 6:1-5)

1 Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ bɔtsʋn ayó ndɔkʋtɔ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ. Akʋn dɛ akasɩpʋ amʋ,sʋ bɔpʋsáa ayó ámʋ kʋ wɩ. 2 Farisifɔakʋ bowun amʋ, bɛbláa Yesu bɛɛ, “Kɩ, fʋakasɩpʋ amʋ bʋdɛ tɔá mbla mɛha ɔkpa bwɛɔkpʋnʋ ɔdakɛ!”

3 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmɔkʋkla nutɔá Owíe Dawid lɔbwɛ brɛá akʋn dɛ mʋamʋ abúopʋ kɩ? 4 Olebitíwíé Bulu osúmkpayótsu bodobodoá bapʋhá Bulu igyí ba, mʋamʋ abúopʋ amʋ begyi. Bulu igyí ahapʋnkʋlɛ bɛha ɔkpa, bʋtegyi alɩ bodobodoamʋ. 5MlɩlaklaMoseMbla, nú ánɩ Bulu igyíahapʋ ámʋ bʋtɔyɔ agyʋmá Bulu ɔtswɛkpaɩnʋ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ, támɛ bʋtamahá amʋɩpɔn. 6 Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, ɔhá ánɩ ɔdʋnBulu ɔtswɛkpa amʋ bʋʋ nfɩ á. 7 Bulu asʋnlɛblɩ ɔbɛɛ, ‘Nwewúun ntekle, megyí igyíha.’Nɩ mlɩyin mʋ asɩ á, tɛkɩ mlɩmɛɛha ahá ánfɩamʋ asʋn da ɔkpa ánfɩ ɩpɔn. 8 Tsúfɛ mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ gyí ɔkpʋnʋ ɔdakɛmʋ wie nɩ.”

Ɩlɔtsa Ɔkpʋnʋ Ɔdakɛ(Marko 3:1-6; Luka 6:6-11)

9 Yesu lɛnatɩ ɩnʋ, ɔlɔyɔ Yudafɔ ofíakpa.10 Olowun oyin ɔkʋá mʋ ɩbɩ kʋlɛ lawú ɩnʋ.Farisifɔ ámʋ bʋdɛ Yesu tɛɛ. Mʋ sʋ bɛfɩtɛmʋbɛɛ, “Mbla lɛha ɔkpa ánɩ bʋtsáa ɩlɔ ɔkpʋnʋɔdakɛ?”

11 Mʋʋ Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mlɩtɔɔkʋ bʋ kufa, alakpádá wíé ibúntɔ ɔkpʋnʋɔdakɛ á, ɔmɛɛlɛ mʋ? 12 Yɛɛ nyankpʋsa bʋ

Mateo 12:13 12 Mateo 12:42labi dʋn kufa a? Mʋ sʋ mbla lɛha ɔkpaánɩ ɔha ɔbɔbwɛ yilé ɔkpʋnʋ ɔdakɛ.” 13Mʋʋɔlɛbláa oyin ámʋʋ mʋ ɩbɩ lawú ámʋ ɔbɛɛ,“Tɩnkɩ fʋ ɩbɩ amʋ.”

Olenya tɩnkɩ mʋ alɩ pɛ, ɔŋɛ lowie mʋtɔfɛ nyɔɔsɩ amʋ. 14 Támɛ mʋ ó á, Farisifɔámʋ bɛdalɩ yɛkɩtá agywɩɩn alɩá bɔbwɛ bɔmɔYesu.

Osúmbi Ánɩ Bulu Lɛlɛ15 Yesu lɛbɩ amʋ agywɩɩn. Mʋ sʋ ɔlɛnatɩ

ɩnʋ. Ɔdɔm bobuo mʋ, ɔlɛtsa amʋtɔ alɔpʋfɛɛ ɩlɔ. 16Mʋʋ ɔlɛda amʋ ɔlá ɔbɛɛ, bʋmáhaahá abʋbɩ mʋ. 17 Ɩnɩ lɛha asʋn ámʋʋ Buluɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yesaia lɛblɩ yáɩ ámʋ lɛba mʋtɔnɩ. 18 Ɔbɛɛ,“Kɩ, mɩ osúmpʋá nalɛ nɩ.

Ntɔdwɛmʋ, mɩ ansɩ tegyi mʋ ɩwɩ.Nɔpʋmɩ ƆŋɛWankɩhɛwá mʋtɔ.

Ɔbɛbláa ɔmátɔfɔ ɔbɛɛ, ‘négyi amʋasʋn ɔnɔkwalɩsʋ.’

19Oméegyi nwɛɛn, ɔmɔɔkplʋn.Ɔhaa móonu mʋ ɔnɔ brɔnʋsʋ.

20 Obénya klʋn há ahá ánɩ amʋ hógyi ɔnɔma ɔnlɩn,

bábwɛ fɛ oyíá ɩlatá bia tá.Ɔbɔwa awɩtɔlɛ há ahá ánɩ bʋma ɔwʋnlɩn,

bábwɛ fɛ ɔkandɩɛá nfɔ latá mʋtɔ,yɔfʋn brɛá bɛbɩ ánɩ ntegyi asʋn ɔnɔkwalɩsʋ.21Ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ bɔpʋ ansɩ dɩnká

mʋsʋ.”Yesu Mʋa Beelsebul(Marko 3:20-30; Luka 11:14-23)

22 Ɩnʋ bɔpʋ oyin ɔkʋ ba Yesu, ɔŋɛ laláhɛbʋ mʋtɔ. Mʋ sʋ ɩlɛha mʋ ansíbi lobwie;álatɔ omúmu ɛ. Yesu lɛtsa mʋ ɩlɔ, ɔdɛ atɔwúun, ɔdɛtɔɩ ɛ. 23 Ɔnɔ lobwie ahá ámʋ fɛɛ,bɛfɩtɛ bɛɛ, “Megyí Dawid mʋ na ámʋ nɩ?”

24 Támɛ Farisifɔ ámʋ bonu asʋn ánfɩ á,bɛblɩ bɛɛ, “Ɔŋɛ laláhɛ owíe Beelsebul túmiɔdɛpʋgya ɔŋɛ laláhɛ lɛ ahátɔ.”

25 Yesu lɛbɩ amʋ agywɩɩn. Mʋ sʋ ɔlɛbláaamʋ ɔbɛɛ, “Iwíe ogyíkpá ánɩ ɩlaye anyɔ,bʋdɛ aba kɔ bɛdɩda. Alɩ kɛn wúlu ntɛɛwóyíoduá mʋtɔ atsiápʋ bʋdɛ aba kɔ ɛ itobwíénɩ. 26 Mʋ sʋ nɩ Ɔbʋnsám dɛ mʋ ɩwɩ gyáaa, mʋ iwíegyí bɛdɩda. 27 Nɩ Beelsebul túmindɛpʋgya ɔŋɛ laláhɛ lɛ ahátɔ á, mʋmʋ matúmi mlɩ abí ɛ bʋdɛpʋgya ɔŋɛ laláhɛ lɛahátɔ? Mlɩ abí ámʋ onutó obégyi mlɩ asʋn.28 Támɛ ɩnɩá Bulu Ɔŋɛ ndɛpʋgya ɔŋɛ laláhɛsʋ á, mlɩbɩ ánɩ Bulu iwíegyí ámʋ labamlɩwádodo.”

29 Ɔhaa mɛɛtalɩ wíé ɔwʋnlɩnpʋ wóyítɔyɔkʋlá mʋ atɔ, nkɛtɩ alagyankpá kɩklɩ mʋtswɩ, asa ɔbɛtalɩ kʋlá mʋ atɔ fɛɛ.

30 Ɔhá ánɩ omobuo mɩ dɛ mɩ lu. Ɔháánɩ ɔmɛdɛ mɩ tsa akpa ahá ba Bulu ɛ dɛamʋ gyáa tɛɩa mɩ. 31 Ɩnɩ sʋ ndɛ mlɩ bláambɛɛ, Bulu obési ahá lakpan pʋ abususʋkugyíkʋ kíé amʋ. Támɛ nɩ ɔkʋ ɔblɩ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ ɩwɩ abususʋ a, Bulu méesikíémʋ ɛkɛkɛɛkɛ. 32Nɩ ɔkʋ lɛblɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɛ ɩwɩ asʋn laláhɛ a, Bulu ɔbɛtalɩ sikíé mʋ. Támɛ nɩ ɔkʋ lɛblɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛamʋ ɩwɩ asʋn laláhɛ mʋ á, Bulu méesikíéɔhá ámʋ ndɛ ɔyɩ kɛhɛ, ntɛɛ brɛ ámʋʋ ɩbáámʋtɔ.

Tsiátɔ Itsú Ɩklʋntɔ(Luka 6:43-45)

33 Oyí abí bʋtɔpʋbɩ mʋ. Oyi wankláántoswíé abi wankláán. Oyi laláhɛ ɛ toswíéabi laláhɛ. 34 Mlɩ awɔ abí-aná! Nkálɩ mlɩaha laláhɛmlɛtalɩ blɩ asʋnwankláán? Tsúfɛtɔá ɩdʋn ɔha klʋn a, mʋtɛdálɩ tsu mʋ ɔnɔ.35 Ɔha wankláán tɛblɩ asʋn wankláán tsúmʋ klʋntɔ, ɔha laláhɛ ɛ tɛblɩ asʋn laláhɛ tsúmʋ klʋntɔ.

36 Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, ɔhagyíɔha ɔbɛlɛasʋn laláhɛ kugyíkʋá ɔlɛblɩ ɔnɔ Bulu asʋnogyíkɛ amʋ. 37 Tsúfɛ ɔha asʋn blɩhɛ Buluɔbɔpʋhá mʋ asʋ ntɛɛ ɩpɔn.

Bodunká Ofúla(Marko 8:11-12; Luka 11:29-32)

38 Mʋʋ Farisifɔ pʋ Mose mbla asunápʋamʋ akʋ bɛbláa Yesu bɛɛ, “Osunápʋ,anɩdéklé anɩaa fʋbwɛɛ osúna kʋ suna anɩ.”

39 Ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ “Mlɩ ndɛmba-abílaláhɛ ánɩ mlɩladálɩ Bulu ɔma. Mlɩdɛ os-úna dunká amlɩwun, támɛ mlɩmóowunkʋkʋʋkʋ dʋn Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yona os-úna amʋ. 40 Alɩ ámʋʋ Yona létsiá bonsuɩwɩtɔ nkɛnsá, ɔpa mʋa onyé ámʋ a, alɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɛ nétsiá ɔsʋlʋʋɔtɔtɔ nkɛnsá, ɔpa mʋa onyé nɩ. 41Niniwefɔɛ bɔkʋsʋ Bulu asʋn ogyíkɛ amʋ, há mlɩndɛmba-abí ánfɩ ɩpɔn. Tsúfɛ brɛá Yona lɛdaBulu asʋn ɔkan súná amʋ á, bɛdamlí klʋntɔba Buluwá. Mlɩkɩ, ɔhá ánɩ ɔdʋnYona onutólɩɩ nfɩ á. 42 Seba owíe tsɩhɛ ɔbɔkʋsʋ lɩɩ Buluasʋn ogyíkɛ, há mlɩ ndɛmba-abí ánfɩ ɩpɔn.Tsúfɛ olotsu ɔsaasɩ ɔmá ɩkʋtɔ kéín gya ɔkpaba, bonu Salomo nyánsa atosunáhɛ. Mlɩkɩ,ɔhá ánɩ ɔdʋn Salomo lɩɩ nfɩ á.”

Ɔŋɛ Laláhɛ Yinkí Ba Ɔhatɔ(Luka 11:24-26)

Mateo 12:43 13 Mateo 13:2543 “Nɩ ɔŋɛ laláhɛ ɩdálɩ ɔhatɔ á, iteyéki

dimbísʋ dúnká ɔkpʋnʋ ɔdakpá, támɛɩtamanyá. 44 Ɩnʋ ɩtɛblɩ ánɩ ibéyinkí yɔ mʋwóyí dadatɔ. Nɩ ɩsánkí yɔ á, itowun ánɩ bafɛɩ mʋtɔ, lá mʋtɔ wankláán, ɩda kpan.45 Iteyínkí yɛkpamʋ aba asienɔ ánɩ bʋtɔbwɛlalahɛ dʋn mʋ, bʋtɛba betsiá ɩnʋ. Ɩnʋ ɔháámʋ tsiátɔ teyíntá dʋn alɩá igyi yáɩ. Alɩ ɩbɛba ha mlɩ ndɛmba-abí laláhɛ anfɩ nɩ.”

Yesu Abusuanfɔ Onutó(Marko 3:31-35; Luka 8:19-21)

46 Brɛá Yesu trá ɔdɛ ahá ámʋ asʋn bláaa, mʋ yin mʋa mʋ apíó bɛba bɛlɩɩ kpankpá,bʋdedunká ánɩ bɛbláa mʋ asʋn. 47 Aháámʋtɔ ɔkʋ lɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Kɩ, fʋ yínmʋa fʋ apíó bʋlɩɩ kpankpá. Bʋdɛ fʋ dunká,abʋbla fʋ asʋn.”*

48Mʋʋ Yesu lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Amɛndɩ gyímɩ yín mʋa mɩ apíó?” 49 Ɩnʋ ɔlɛtɩnkɩ ɩbɩ sɩsɩ mʋ akasɩpʋ amʋ, blɩ ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ, mɩ yínmʋa mɩ apíó gyí ahá ánfɩ á. 50 Ɔhagyíɔhaánɩ ɔtɔbwɛ mɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ apɛá, mʋgyí mɩ yín mʋa mɩ píó nɩ.”

13Atɔ-abí Owunyápʋ Ɩwɩ Yébi(Marko 4:1-9; Luka 8:4-8)

1 Ɛkɛ ámʋ kɛn á, Yesu lɛdalɩ tsu wóyítɔyétsiá ɔpʋ ɔnɔ. 2 Ɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩbɛba befia bomlí mʋ. Mʋ sʋ ɔlɔdʋ wíéɔklʋntɔ, yétsiá ɔpʋ amʋsʋ, ahá ámʋ ɛbʋlɩɩ ɔpʋ ɔnɔ ɩnʋ. 3 Ɩnʋ olosuná amʋ atɔtsɔtsɔɔtsɔ ayébitɔ ɔbɛɛ,

“Ɔdɔtɔpʋ ɔkʋ lɔyɔ atɔ-abí owunyákpa.4 Brɛá ɔdɛ mʋ wunyáa a, ɩkʋ lɔwʋlɩ ɔkpatɔ,mbubwi bɛba bɔtswɛtswɛɛ mʋ fɛɛ. 5 Ɩkʋ ɛlɔwʋlɩ abʋtásʋ, ɔtɩnɛá ɩsɩ kpalobí dɩn. Mʋ sʋɩlɔwa ɔsa kwɛ, 6 támɛ brɛá owí lɛlɩn a, ɩlɔtɔmʋmɔ, tsúfɛmʋ nlínmɔyɔ ɔtɔtɔ. 7Abí ámʋkʋ lobun awutɔ, awu ámʋ lɔbʋlá kɩtá mʋ.Mʋ sʋ ɩmɛdan. 8 Támɛ abí ámʋ kʋ ɛ lobunɔsʋlʋʋ wankláánsʋ, ɩlɔkwɛ, dan, swie abí.Ɩkʋ lafa (100), ɩkʋ aduesie (60), ɩkʋ ɛ adʋasa(30).”

9 Yesu lɔmɔ mʋ asʋn ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔha ánɩ ɔbʋ asʋ onúu!”

Tɔá Sʋá Yesu Lɔtɔɩ Ayébisʋ(Marko 4:10-12; Luka 8:9-10)

10 Mʋ akasɩpʋ amʋ bɛba bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ,“Ntogyi sʋ fʋdɛ amʋ asʋn bláa ayébisʋ?”

11 Mʋʋ ɔlɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mlɩ mʋ á,Bulu lahá mlɩ ɔkpa ɔbɛɛ, mlɩbɩɩ mʋ iwíegyí

ámʋ ɩwɩ asʋn ŋaínhɛ, támɛ ɔmɛha amʋmʋ alɩ. 12 Tsúfɛ ɔhá ánɩ odekléá obónumɩ atosunáhɛ amʋ asɩ á, Bulu ɔbɔpʋ ɩkʋtsɩa mʋtɔ há mʋ, mɛnɩ ɔbɛtra bɩ tsɩa mʋtɔ.Támɛ ɔhá ánɩ omedékléá obónu mʋ asɩ á,Bulu ɔbɔswɩɩ mʋ kpalobí ámʋʋ alabɩ ámʋkʋráá. 13Tɔá sʋá ndɛ amʋ asʋn bláa ayébisʋgyí, bʋdɛ mʋ nu, támɛ bʋmɛdɛ mʋ asɩ nu.Bʋdɛmʋwúun, támɛ bʋmɛdɛmʋ bɩ. 14Aháánfɩ sʋ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yesaia asʋn ánɩ ɔlɛblɩ tswɩɩ laba mʋtɔ nɩ. Ɔbɛɛ,‘Bónu lánú, támɛ bʋmóonu mʋ asɩ.

Bɛkɩ lákɩ, támɛ bʋmóowun mʋ.15 Tsúfɛ amʋ agywɩɩn lawú.

Batílá asʋ, bun ansíbi ɛ.Ɩnɩ sʋ bʋmóonu, bʋmóowun ɛ.

Nɩ megyí alɩ á, tɛkɩ bówun atɔ,bónu asʋn, amʋ agywɩɩn bóbwií,

bɛdamlí ba mɩ wá, nɛtsa amʋ ɩlɔ.’16 “Támɛ mlɩ mʋ á, Bulu layúlá mlɩ.

Mlɛtalɩ pʋ ansíbi wun atɔ, pʋ asʋ nú asʋn.17Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa. Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋpʋ yilé abwɛpʋ tsɔtsɔɔtsɔ bekleá bɔpʋ amʋansíbi wun atɔ ánfɩ, abʋpʋ amʋ asʋ nu asʋnánfɩmlɩdénu, támɛ bʋmenya mʋ alɩ.

Atɔ-abí Owunyápʋ Yébi Amʋ Asɩ(Marko 4:13-20; Luka 8:11-15)

18 “Mlɩnu atɔ-abí owunyápʋ yébi amʋ asɩngya. 19 Ahá ánɩ bonú Bulu iwíegyí ɩwɩasʋn ámʋ, támɛ bʋmonu mʋ asɩ á, bʋgyifɛ abí ámʋʋ ilobun ɔkpatɔ ámʋ. Ɔbʋnsámtɛba bɛlɛ asʋn ámʋʋ bodu wá amʋ klʋntɔámʋ nátɩ. 20 Abí ámʋʋ ɩlɔwʋlɩ abʋtásʋ amʋgyí ahá ámʋʋ bonú asʋn ámʋ pɛ, bahɔmʋ ansigyísʋ, 21 támɛ ɩnɩá bʋma nlín sʋá, ɩtamatsíá amʋtɔ yɔ. Mʋ sʋ nɩ bʋdɩnamʋsʋ ntɛɛ ɩwɩɔsɩn kʋ ɩtʋ amʋ asʋn ámʋsʋ á, ɩnʋnʋ bʋtɛdɩda. 22 Abí ámʋʋ ɩlɔwʋlɩ awutɔ ámʋ gyí ahá ámʋʋ bonú asʋn ámʋa, bahɔ mʋ, támɛ ɔyɩ ánfɩtɔ atɔ hiánhɛ ɩwɩgywɩɩn pʋ mʋtɔ atonyahɛ ɩwɩ ɔnsɩpɛ tegyiBulu asʋn ámʋsʋ. Ɩnɩ sʋ bʋtamaswíé abí.23Abí ámʋʋ ɩlɔwʋlɩ ɔsʋlʋʋwankláánsʋ amʋgyí ahá ámʋʋ bʋtonú asʋn ámʋ, nú mʋ asɩ.Ɩnɩ sʋ ɩtɛhá bʋtɔbwɛ yilé fɛ alɩá atɔ-abí ámʋloswie, ɩkʋ lafa (100), ɩkʋ aduesie (60), ɩkʋ ɛadʋasa (30) ámʋ.”

Atɔ-abíWankláán Pʋ Ɩfa Laláhɛ ƖwɩYébi24 Yesu lɛtrá ha ahá ámʋ yébi kʋ ɔbɛɛ,

“Bulu iwíegyí ámʋ igyi fɛ ɔdɔtɔpʋ ɔkʋáoloyódu ayó wankláán mʋ ndɔtɔ. 25 Támɛonyé, brɛá ahá bɛdɩ á, mʋ olupʋ lóyódu ɩfa

* 12:47 Mʋtɔ yée 47 ɩma nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ.

Mateo 13:26 14 Mateo 13:56laláhɛ ánɩ ɩlɛlɩan ayó ámʋwámʋtɔ, ɔlɛnatɩ.26 Brɛá ayó ámʋ lɛdan, ɩdɛkwɩɩ á, ɩfá ámʋɛ lɛlɩn ɔwan mʋtɔ. 27 Ɔdɔtɔpʋ amʋ apafɔbotsu ndɔ ámʋtɔ ba bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, ‘Anɩwíé,megyí ayó fodu wá fʋ ndɔ ámʋtɔ? Nkʋnʋɩfa laláhɛ ɛ itsú mʋtɔ?’ 28Mʋʋ ɔlɛbláa amʋɔbɛɛ, ‘Mɩ olupʋ bwɛhɛ nɩ.’ Ɩnʋ bɛbláa mʋbɛɛ, ‘Nɩ fótsulá á, ha ayetsitsíi mʋ lɛ ayóámʋtɔ.’ 29 Ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, ‘Ó-o! Mlɩhamʋ itsia. Nɩ mlɩdɛ mʋ tsií á, mlétsií mɩ ayóámʋ ɛ kʋ tsítsá. 30 Mlɩsi mʋ fɛɛ ɩlɩɩ yɔfʋnmʋ tɩnbɩ. Nɩ ɩfʋn a, nɛbláa mʋ atɩnpʋmbɛɛ,bʋgyánkpa saɩn ɩfa laláhɛ amʋ, abʋklɩ mʋtswɩ ha mʋ ogyá wa, asa abʋtɩn ayó ámʋyɔwa mɩ odudutɔ.’ ”

Takyí-akpin Ibí Yébi(Marko 4:30-32; Luka 13:18-19)

31 Yesu lɛtrá ha amʋ yébi ɔbɛɛ, “Buluiwíegyí ámʋ igyi fɛ takyí-akpin ibí, oyin ɔkʋlódu wá mʋ ndɔtɔ. 32Mʋgyí túkúrííbi nyí-abí fɛɛtɔ nɩ, támɛ nɩ ɩdan a, ɩtɔbwɛ ɩfá fʋáhɛdʋn ɩfá kugyíkʋ. Mʋ abámbi tekpíkpli,mbubwi bʋtogyónká mʋsʋ.”

Bodobodotu-afá Yébi(Luka 13:20-21)

33 Yesu lɛtrá ha amʋ yébi kʋ ɔbɛɛ, “Buluiwíegyí ámʋ igyi fɛ bodobodotu-afá ánɩ ɔtsɩ ɔkʋ lɔpʋtsɩá bodobodo nfúó kɛntɛ kʋlɛ,ɩlɛha mʋ lotu.”

Yesu Lɔtɔɩ Ayébisʋ(Marko 4:33-34)

34 Ayébi anfɩ odu tsɔtsɔɔtsɔ oletsiápʋbláa ɔdɔm amʋ asʋn nɩ. Ɔmɛbláa amʋasʋn kʋkʋá imegyí ayébi ɔlɔpʋtɔɩ. 35 Ɩnɩlɛha asʋn ámʋʋ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ɔkʋ lɛblɩ yáɩ ámʋ lɛba mʋtɔ. Ɔbɛɛ,“Nɔtɔɩ ayébisʋ

pʋlɛ asʋn ánɩ Bulu lɔpʋŋáín tsú ɔyɩ asɩtsuábɩ ɔwan.”

Ɩfa Laláhɛ Yébi Amʋ Asɩ36 Yesu lɛnatɩ ɔdɔm amʋ wá ba wóyítɔ.

Mʋʋ mʋ akasɩpʋ amʋ bɔyɔ mʋ wá yɛbláamʋ bɛɛ, “Lɛ ndɔ ámʋtɔ ɩfa laláhɛ ɩwɩ yébiamʋ asɩ suna anɩ.”

37 Mʋʋ Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ gyí atɔ-abí wan-kláán odupʋ ámʋ nɩ. 38 Ndɔ ámʋ gyí ɔyɩ ánfɩ. Atɔ-abí wankláán ámʋ gyí Bulu iwíe-gyí ámʋtɔ abí. Ɩfa laláhɛ amʋ gyí Ɔbʋnsámabí. 39 Olupʋ ámʋʋ olodu ɩfa laláhɛ abíámʋ gyí Ɔbʋnsám. Atɔtɩnbɩ amʋ gyí ɔyɩ ɔnɔmɔkɛ. Atɔ atɩnpʋ amʋ ɛ gyí Bulu-abɔpʋ.

40 “Alɩ ámʋʋ bɛsaɩn ɩfa laláhɛ amʋ, wámʋogyá ámʋ a, alɩ kɛn ɩbɛba ha aha laláhɛ ɔyɩ ɔnɔmɔkɛ ámʋ nɩ. 41 Mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Biánfɩ nɔwa mɩ abɔpʋ bɛkpa tógyítɔá ɩtɛháɔha tɔbwɛ lakpan pʋ lalahɛ abwɛpʋ fɛɛ lɛmɩ iwíegyí amʋtɔ. 42 Bɔtswɩ amʋ fɛɛ wáogyá kpɔnkpɔntɩtɔ. Ɩnʋ isú mʋa kpisíi bʋnɩ. 43 Támɛ yilé abwɛpʋmʋ bɔwankɩ fɛ owíamʋ Sɩ Bulu iwíe ogyíkpá ɩnʋ. Ɔhá ánɩ ɔbʋasʋ onúu.”

SiadɩɛMɛntɩhɛ Ɩwɩ Yébi44Yesu lɛtrá ha amʋ yébi kʋ ɛ ɔbɛɛ, “Bulu

iwíegyí ámʋ igyi fɛ siadɩɛ kʋá bopulá ɔsʋlʋʋkʋsʋ. Oyin ɔkʋ lɛyɛmɛntɩ mʋ, láŋáín mʋ.Mʋ ɩwɩ ansigyí sʋ á, ɔlɛyɛfɛ mʋ atɔ fɛɛpʋbɔhɔ ɔsʋlʋʋ amʋ.”

Abutó Wʋlɩhɛ Ɩwɩ Yébi45 Bulu iwíegyí ámʋ ɩtráa gyi fɛ ibíá ogy-

ípʋ ɔkʋá ɔna ɔdɛ abutó wʋlɩhɛ dunká ɔhɔ.46 Brɛá olowun butóbi wʋlɩhɛ kʋlɛ pɛá ɩhɩɛbʋ ibíá á, ɔlɛfɛ mʋ atɔ fɛɛ pʋyɔhɔ butóbiamʋ.

Asawu Ɩwɩ Yébi47Bulu iwíegyí ámʋ lɛla igyi fɛ asawu ánɩ

bɔtswɩ wa ɔpʋtɔ lɛ aye ɔtsan-ɔtsan. 48 Brɛáaye lɔbʋlá mʋ á, aye alɛpʋ ámʋ bɛbɩtɩa mʋba ɔpʋ ɔnɔ. Betsiá asɩ, tɔsɩ gyíhɛ amʋ wáblanwɛtɔ, tswɩmʋá bʋtamagyi tsítsá. 49Alɩ ɩbɛba ɔyɩ ɔnɔmɔkɛ ámʋ nɩ. Bulu-abɔpʋbɛba bɔtɔsɩ aha laláhɛ lɛ aha wankláántɔ.50 Fówun batswɩ aha laláhɛ amʋ wá ogyákpɔnkpɔntɩtɔ. Ɩnʋ isú mʋa kpisíi bʋ nɩ.

Atonyahɛ PɔpwɛMʋa Dáda51 Yesu lɛfɩtɛ mʋ akasɩpʋ ɔbɛɛ, “Mlɩlanú

mʋ fɛɛ asɩ?”Bɛɛ, “Ee, anɩlanú mʋ asɩ.”52 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mʋmʋ mbla

osunápʋ oduá alakásɩ Bulu iwíegyí ámʋ ɩwɩasʋn ɛ bɩ á, ogyi fɛ wóyí mʋ wie oduáɔtɛlɛ atɔ pɔpwɛ mʋa dáda fɛɛ tsú mʋ atɔɔyaɩkpá.”

Bʋmɔhɔ Yesu MʋWúlutɔ(Marko 6:1-6; Luka 4:16-30)

53 Yesu lénya mɔ mʋ ayébi amʋ ɔnɔ alɩ,ɔlɛnatɩ ɩnʋ. 54Oleyinkí yɔmʋ onutó wúlutɔNasaret, oloyósuná atɔ Yudafɔ ofíakpa. Mʋatosunáhɛ lɛha ɔnɔ lobwie ahá ámʋ fɛɛ. Mʋsʋ bɛfɩtɛ aba bɛɛ, “Nkʋnʋ olenya nyánsamʋa ofúlabwɛ túmi ánfɩ ɛ tsú? 55Megyí atɔosrépʋ mʋ bi ámʋ nɩ? Megyí mʋ yin gyíMaria, mʋ apio yinhɛ gyí Yakobomʋa Yosefpʋ Simon mʋa Yuda? 56 Yɛɛ anɩa mʋ apio

Mateo 13:57 15 Mateo 14:33tsɩhɛ tsie nfɩ á? Mʋʋ nkʋnʋ olenya ɩnɩ fɛɛtsú?” 57 Ɩnɩ sʋmʋ asʋn lɔkʋsʋ lɩɩ amʋsʋ.

Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ahá bʋtobú Buluɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ, támɛmʋ onutówúlutɔfɔ pʋ mʋ wóyítɔ ahá mʋ bʋtamabúmʋ.” 58 Ɩnɩá bʋmɔhɔ mʋ gyi sʋ á, ofúlakpalobí kʋ pɛ ɔlɔbwɛ ɩnʋ.

14Asú Ɔbɔpʋ Yohane Lowu(Marko 6:14-29; Luka 9:7-9)

1Galilea ɔmásʋ ogyípʋHerode lónu Yesuɩwɩ asʋn alɩ brɛ ámʋtɔ. 2 Mʋʋ ɔlɛbláa mʋasúmpʋ ɔbɛɛ, “Asú Ɔbɔpʋ Yohane amʋ nɩ.Mʋlákʋsʋ tsú afúlitɔ. Mʋ sʋ ɔdɛ ofúla anfɩodu bwɛ nɩ.”

3-4 Brɛ kʋtɔ á, Yohane létsiá bláa OwíeHerode ɔbɛɛ, mbla mɛha ɔkpa ánɩ otsía mʋpio Filipo mʋ ka Herodia. Ɩnɩ sʋ Herodelɛha bɛkɩtá Yohane, wá mʋ ɩkan, pʋ mʋ wáobu. 5 Ɔlɔbwɛ agywɩɩn ánɩ ɔbɔmɔ Yohane,támɛ olenya ahá ámʋ ifú, tsúfɛ bʋtobúYohane ánɩ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ogyi.

6 Támɛ ɛkɛ ɔkʋá Owíe Herode dɛ mʋɔkwɩɩkɛ gyí a, mʋ ka Herodia mʋ bi tsɩhɛlóbowie ɔbʋntɔ tsa Herodemʋa mʋ ahandɛansɩtɔ. Mʋ ɩtsáa amʋ lɔwa owíe amʋ an-sigyí. 7 Mʋ sʋ ɔlɛka ntam ɔbɛɛ, ɔbɛha mʋtógyítɔá odeklé.

8 Otsibi amʋ mʋ yin lɛha mʋ ɔlɛbláaHerode ɔbɛɛ, “Ndekléá fʋpʋ Asú ƆbɔpʋYohane nwun dɩnka ɩlɩnsʋ ha mɩ sésééséi.”

9 Asʋn ánfɩ lɛhɩɛ han Herode, támɛmʋ ntam amʋʋ ɔlɛka, pʋ ahá ámʋʋ bʋbʋɩnʋ ámʋ sʋ á, ɔlɛha mʋ ahá ɔtɩnpʋ ɔkpaɔbɛɛ, ɔbwɛɛ tɔá otsibi amʋ lafɩtɛ ha mʋ.10 Ahá ɔtɩnpʋ amʋ lɛyɛtɩn Yohane nwunobu ɔdɩkpá ɩnʋ. 11 Mʋʋ ɔlɔpʋ nwun ámʋdɩnká ɩlɩnsʋ ba otsibi amʋ, mʋ ɛ ɔlɔpʋyamʋyin Herodia. 12 Asú Ɔbɔpʋ Yohane akasɩpʋbɛba botsu mʋ satin yópulá. Mʋ ɔma a,bɔyɔ yɛbláa Yesu asʋn ánɩ ɩlaba.

Ahá Mpɩm-nu Atogyihɛ Ha(Marko 6:30-44; Luka 9:10-17; Yohane 6:1-

14)13 Yesu lénya nú asʋn ámʋ alɩ, olowie

ɔklʋntɔ, fá ntsu yétsiá ɔtɩnɛkʋ mʋ nkʋlɛ.Támɛ ɔdɔm ámʋ bɛbɩ ɔtɩnɛá ɔyɔ. Mʋ sʋbɛnatɩ ayabitɔ tsú amʋ awúlusʋ gya mʋnkpá. 14Brɛá ɔlɛkplɩ dalɩ ɔklʋn amʋtɔ, wunɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ á, amʋ asʋn lɔwamʋ nwɛ. Mʋ sʋ ɔlɛtsa amʋtɔ alɔpʋ.

15 Owí lɔpɔn a, akasɩpʋ amʋ bɛba mʋ wábɛbláa mʋ bɛɛ, “Dimbísʋ nfɩ gyí, owí ɛ dɛta.Mʋ sʋ ha amʋ abʋyɔ awúluá ɩbʋ bomlí nfɩasɩ yɔhɔ tɔkʋ gyi.”

16Támɛ Yesu lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Imehiánánɩ bɔyɔ. Mlɩdunka tɔkʋ ha amʋ abʋgyi.”

17 Mʋ akasɩpʋ amʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Tɔáanɩbʋ fɛɛ gyí bodobodo apin anu pʋntsutsoiye bwáhɛ anyɔ pɛ.”

18 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩtsu bamɩ.” 19 Mʋʋ ɔlɛha ahá ámʋ betsiatsía ɩfabɔbwɛ amʋsʋ. Ɩnʋ olotsu bodobodo anu pʋntsutso iye bwáhɛ anyɔ ámʋ. Ɩnʋ olotsuansɩ fʋá kɩ ɔsʋsʋ, ɔlɛda Bulu ɩpán. Mʋʋolebiabía bodobodo amʋtɔ há akasɩpʋ amʋ,amʋ ɛ beye mʋ ha ahá ámʋ fɛɛ. 20 Amʋfɛɛ begyi mwɛ sian. Akasɩpʋ amʋ bɔtɔsɩ síanhɛ amʋ. Ɩlɔbʋlá alakpá dúanyɔ. 21Ayinánɩ begyi atɔ ámʋ nkʋlɛ bʋgyi fɛ mpɩm-nu(5,000). Bʋmɛkla atsɩmʋa nyebí mʋ.

Ɔpʋsʋ Natɩ (Marko 6:45-52; Yohane 6:15-21)

22 Mʋʋ Yesu lɛha akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ,bʋwíe ɔklʋntɔ, abʋgyankpa fa ɔpʋ amʋ yɔmʋ ɔbɩn. Mʋ mʋ olesin ɔma sí ahá ámʋɔkpa. 23 Brɛá olesi amʋ ɔkpa tá á, ɔlɔdʋ yɔbʋsʋ yɔbɔmpáɩ. Mʋ nkʋlɛ oletsiá ɩnʋ yɔfʋnowi tahɛ. 24 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, ɔklʋn amʋlawíé ntsu nsɩnɛ. Ilefia afú kpɔnkpɔntɩ kʋ,ɔpʋ amʋ lɔwa dabɩ.

25 Bakɛ-bakɛ a, Yesu lɛnatɩ ntsu ámʋsʋayabitɔ buo amʋ. 26 Brɛá bowun mʋ, ɔnaɔpʋ amʋsʋ á, benya ifú sʋrá okitikíti, blɩ bɛɛ, “Fúli ogyi.”

27Támɛ ɔlɔwa ɔsa bláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩwaklʋn. Mɩ nɩ. Mlɩmánya ifú.”

28 Petro lɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, nɩ fʋnɩ mʋ á, ha mɩ ɛ annatɩ ɔpʋ amʋsʋ bɔtʋ fʋ.”

29 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Natɩ ba.” Petrolɛdalɩ ɔklʋn amʋtɔ ɔna ɔpʋ amʋsʋ ɔyɔ Yesuwá. 30 Támɛ brɛá olowun alɩá afú ámʋ ɔnɔbʋ ɔnlɩn á, ifú lowie mʋ ayetɔ. Mʋ sʋ ɔlɔwamɛ bɩ. Mʋʋ ɔlɔkplʋn kpolí Yesu ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, hɔmɩ!”

31 Ɩnʋnʋ Yesu lɛtɩnkɩ ɩbɩ kɩtá mʋ, bláamʋ ɔbɛɛ, “Fʋ hógyi mɔtsɔ. Ntogyi sʋ fʋdɛnwɛɛn gyí?”

32Benya dʋwíé ɔklʋn amʋtɔ alɩ, afú ámʋlɛka itin. 33 Ɩnʋ ahá ámʋʋ bʋbʋ ɔklʋn amʋtɔámʋ bɛda akpawunu Yesu ayabitɔ, blɩ bɛɛ,“Lɛlɛ, Bulu mʋ Bi fʋgyi.”

Genesaretfɔ Alɔpʋ Tsa(Marko 6:53-56)

Mateo 14:34 16 Mateo 15:3234 Yesu mʋa amʋnyɔ bɛfa ɔpʋ amʋ yési

Genesaret otsubúnɔ. 35 Brɛá ɩnʋfɔ bɛbɩ ánɩ mʋ nɩ á, bɔwa abí ya amʋ awúlu fɛɛsʋ, háamʋ bɔpʋ alɔpʋ fɛɛ bamʋ. 36Bokokóli Yesubɛɛ, ɔhá alɔpʋ amʋ abʋpʋ ɩbɩ da mʋ atadɩɛɔdanʋ kpán. Amʋá bɔpʋ ɩbɩdamʋ fɛɛbenyaɩlɔtsá.

15Atɩtɩfɔ Amándɩɛ(Marko 7:1-13)

1 Mʋ ɔma a, Farisifɔ pʋ Mose mblaasunápʋ akʋ botsu Yerusalem ba Yesuwá, bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, 2 “Ntogyi sʋ fʋ akasɩpʋamʋ bʋtamagyi anɩ anáin amándɩɛsʋ.Bʋtamafwɩ ɩbɩ amándɩɛ ɔkpasʋ asa bʋtegyiatɔ?”

3Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋ mlɩ ɛmlɩ anáin amándɩɛ sʋ mlɩmɛdɛ Bulu mblaámʋsʋ gyí? 4Mose lɔwanlɩn wá Bulu mblaámʋtɔ ɔbɛɛ, ‘Bu fʋ sɩ mʋa fʋ yín,’ ɔlɛtráwanlɩn ɔbɛɛ, ‘Nɩ ɔkʋ lɛblɩ asʋkpan tsú mʋsɩ ntɛɛ mʋ yin ɩwɩ á, bʋmɔɔ mʋ?’ 5-6 Támɛmlɩ mʋ mlɩaa, ɔha ɔbɛtalɩ bláa mʋ sɩ ntɛɛmʋ yin ɔbɛɛ, ‘Tɔá tɛkɩ nɔpʋhá fʋ á, napʋháBulu. Imehián ánɩ nɛtrá kɩ fʋ.’ Mlɩ anáinamándɩɛ sʋ mlɩtráa mlɩmɛdɛ Bulu mblasʋgyí. 7 Apinabwɛbí abwɛpʋ! Ɔnɔkwalɩ Buluɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yesaia lɛblɩ tsú mlɩ ɩwɩ tswɩɔbɛɛ,8 ‘Ahá ánfɩ bʋdɛpʋ amʋ ɔnɔ bú mɩ,

támɛ amʋ klʋn bʋ ɩfɔmɩ wá.9Kpaalɩ bʋdɛmɩ sum,

tsúfɛ basí Bulu mbla tswɩ, yɔ bʋdɛanyánkpʋsa mbla suná.’ ”

Tɔá Ɩtɔkpɔɩ Ɔha Bulu Ansɩtɔ(Marko 7:14-23)

10 Yesu lɛtrá tɩ ɔdɔm amʋ ba mʋ ɩwɩ wá,ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩyaa asʋ, mɛnɩmlónuɩnɩ asɩ. 11 Megyí tɔá ɔha tegyi tɔkpɔɩ mʋBulu ansɩtɔ, mboún mʋá ɩtɛdálɩ tsu mʋ ɔnɔtɔkpɔɩ mʋ.”

12 Ɩnʋmʋ akasɩpʋ amʋ bɛbamʋwá bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Fʋyin ánɩ fʋ asʋn blɩhɛ anfɩ lawɔFarisifɔ ámʋ?”

13 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Bópulí oyígy-íoyí ánɩ megyí mɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋlóswíe tsitsá. 14 Mlɩsi Farisifɔ ámʋ asʋn.Ansibi abwiepʋ bʋgyi, bʋdɛ ansibi abwiepʋkpa. Nɩ nsibi obwiepʋ dɛ nsibi obwiepʋ kpaá, ɔbɔtɔ amʋ abanyɔ bʋtɛkpá wíé.”

15 Mʋʋ Petro lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Lɛ yébiamʋ asɩ suna anɩ.”

16 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mʋ sʋ mlɩ ɛmlɩtamanú asʋn asɩ? 17 Mlɩméyín ánɩ tɔáiwíé ɔha ɔnɔ á, mʋ iputɔ itowíé, ɔtɛyɛlɛmʋwá ɔkpʋntɔ? 18Asʋngyíasʋn ánɩ ɩtɛdálɩ tsuɔha ɔnɔ á, mʋ klʋntɔ ɩtɛdálɩ tsu. Mʋtɔkpɔɩ mʋ Bulu ansɩtɔ nɩ. 19 Tsúfɛ ɔha klʋntɔágywɩɩn laláhɛ tɛdálɩ tsu. Mʋtɛhá ɔtɔmɔɔha, ɔtɔtɔ mbʋa, ɔtɔwá atsɩ mʋa ayin asʋn,otowí atɔ, ɔtɔwá afunu, otetsii ɔha. 20 Ɩnɩaná tɔkpɔɩ ɔha, támɛ nɩ ɔha mɔfwɩ ɩbɩamándɩɛ ɔkpasʋ asa olegyi atɔ á, ɩtamakpɔɩ mʋ Bulu ansɩtɔ.”

Ɔtsɩ Ɔkʋá Omegyí Yudayin Hógyi(Marko 7:24-30)

21 Yesu lɛnatɩ ɩnʋ yɔ Tiro mʋa Sidonnsáɩntɔ. 22 Kanaanyintse ɔkʋá otsie ɩnʋlɛba Yesu wá. Ɔdɛ okitikíti sʋrá, olokokóliYesu ɔbɛɛ, “Dawidmʋ na, wunmɩ nwɛ! Ɔŋɛlaláhɛ bʋmɩ bí tsɩhɛtɔ. Ɩdɛmʋ háan dʋbɩ.”

23TámɛYesumɛkplamʋ. Ɩnʋmʋ akasɩpʋamʋ bobwií ɩpa há mʋ bɛɛ “Ha ɔtsɩ ámʋɔnatɩ, tsúfɛ obuo anɩ ɔdɛ okitikíti sʋrádʋbɩ.”

24Yesu lɛbláa ɔtsɩ ámʋ ɔbɛɛ, “Israel akúfafwɩhɛ pɛwá Bulu lɔwa mɩ.”

25 Támɛ ɔtsɩ ámʋ lɛda akpawunu mʋayabitɔ, bláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, gyi mɩbʋalɛ.”

26 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɩma alɛá fɔswɩɩ nyebí atogyihɛ pʋhá akɩaɩ.”

27 Ɔtsɩ ámʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Owíé,ɩbʋ mʋtɔ alɩ, támɛ akɩaɩ ɛ bʋtegyi ato-gyihɛmpupubi ánɩ ɩtɛkpákpa bun amʋ wíeɔpʋnʋasɩ.”

28 Mʋʋ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔtsɩ, fʋhógyi lomoní. Ɩbá mʋtɔ ha fʋ alɩá fʋdeklé.”Ɩnʋnʋ ɩwɩ lɔwa mʋ bi ámʋ ɔnlɩn.

Ahá Tsɔtsɔɔtsɔ Ɩlɔ Tsa29 Tsú ɩnʋ á, Yesu lɔtsʋn Galilea ɔpʋ ɔnɔ,

dʋ yétsiá okúku kʋsʋ. 30 Ahá tsɔtsɔɔtsɔbɔpʋ abubúpʋ, ansibi abwiepʋ, abɔ,amúmu pʋ ɩlɔ bámbá alɔpʋ bobun Yesuayabiasɩ, ɔlɛtsa amʋ fɛɛ. 31 Ahá ámʋ ɔnɔlobwie amʋ brɛá bowun amúmu bʋdɛtɔɩ,abubúpʋ ɩwɩ lawá amʋ ɔnlɩn, abɔ bʋna,ansibi abwiepʋ ɛ bʋdɛ atɔ wúun, bɛkanfʋIsrael Bulu ámʋ.

Ahá Mpɩm-na Atogyihɛ Ha(Marko 8:1-10)

32 Yesu lɛtɩ mʋ akasɩpʋ, bláa amʋ ɔbɛɛ,“Ahá ánfɩ asʋn dɛmɩ nwɛwa. Ndɛ ɛkɛ sáásɩ ɔpá bʋbuo mɩ, bʋtráa bʋma tɔtɔá bégyi. Nɩ nɛhá amʋ bɔpʋ akʋn nátɩ á, ansɩtɔ béyebiamʋ ɔkpatɔ.”

Mateo 15:33 17 Mateo 16:2533Mʋ akasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Nkʋnʋ

abénya atogyihɛ há ɔdɔm anfɩ dimbíánfɩsʋ?”

34 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Bodobodo afɩnɩmlɩbʋ?”

Bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “Asienɔ pʋ aye pútúpú-tú kpalobí kʋ.”

35Yesu lɛha ɔdɔm amʋ betsiá asɩ. 36Mʋʋolotsu bodobodo asienɔ pʋ aye amʋ, dáBulu ɩpán, olebiabía mʋtɔ há akasɩpʋ amʋ,beye ha amʋ. 37Amʋ fɛɛ begyi mwɛ. Bɔtɔsɩ síanhɛ amʋ bʋlá alakpá yílé asienɔ. 38Ayinánɩ begyi atɔ ámʋ nkʋlɛ bʋgyi mpɩm-na(4,000). Bʋmɛkla atsɩmʋa nyebí.

39 Ɩnʋ Yesu lési ahá ámʋ ɔkpa, olowieɔklʋntɔ fá ɔpʋ yɔMagadanfɔ ɔsʋlʋsʋ.

16Farisifɔ Bodunká Ofúla(Marko 8:11-13; Luka 12:54-56)

1 Ɛkɛ ɔkʋ Farisifɔ pʋ Sadukifɔ akʋ bɛbaYesu ɔsɔkɩkpa. Mʋ sʋ bɛbláa mʋ bɛɛ,ɔbwɛɛ osúna pʋsuna amʋ ánɩ lɛlɛ otsú Buluwá. 2 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ owí ɩpɔn,nsaɩntɔ ɩpɛ á, mlɩtɛblɩ mlɩaa, ‘Ɔkɛ nsaɩntɔbɛdɩ.’ 3 Nɩ nyankpʋ obílá tuun nyankɩ a,mlɩtɛblɩ mlɩaa, ‘Ndɛnyankpʋ obótswie tsʋnafú.’ Mlɩtɛtálɩ kɩ nsaɩntɔ, bɩ tɔá ɩbɛba.Ntogyi sʋ mlɩmɛtálɩ nú tɔá mlɩdéwúun séiánfɩ mʋ asɩ.* 4 Mlɩ ndɛmba-abí laláhɛ ánɩ mlɩladálɩ Bulu ɔma, mlɩdɛ osúna dunkáamlɩwun, támɛ mlɩmóowun kʋkʋʋkʋ dʋnBulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yona osúna amʋ odu.”

Ɩnɩ sʋ ɔlɛnatɩ sí amʋ.Farisifɔ Pʋ Sadukifɔ Bodobodotu-afá(Marko 8:14-21)

5 Yesu akasɩpʋ amʋ bʋmɛkaɩn tsúbodobodo kɩtá asa bɛfa ɔpʋ amʋ yɔ ɔbɩn.6 Yesu lɛda amʋ ɔlá ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ wankláánFarisifɔ pʋ Sadukifɔ Bodobodotu-afásʋ.”

7Akasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛ aba bɛɛ, “Bodobodoamʋʋ anɩmɛdɛ ámʋ sʋ ɔdɛ asʋn ánfɩ blɩ lóó?”

8Yesu lónu asʋn ánɩ bʋdɛblɩ. Mʋʋ ɔlɛbláaamʋ ɔbɛɛ, “Óo, mlɩ hógyi mɔtsɔ. Ntogyisʋmlɩdɛblɩ mlɩaa bodobodo ámʋʋmlɩmɛdɛámʋ sʋ? 9 Ɩmɔkʋwánkɩ mlɩ kɩ? Mlɩlatanbodobodo apin anu ámʋʋ nɛha ahá mpɩm-nu (5,000) begyi amʋsʋ? Alakpá afɩnɩ lésíanmlɩlɔtɔsɩ? 10 Ntɛɛ mlɩlatan bodobodo apinasienɔ ámʋʋ nɛha ahá mpɩm-na (4,000) be-gyi amʋsʋ? Alakpá afɩnɩ lésián mlɩlɔtɔsɩ?”

11 Ntogyi sʋ ɩmɔkʋwánkɩ mlɩ ánɩ megyíbodobodo ɩwɩ asʋn ndɛblɩ? Bláa ndɛ mlɩbláa mbɛɛ, “Mlɩkɩ wankláán Farisifɔ pʋSadukifɔ Bodobodotu-afásʋ.”

12 Ɩnʋ asa ɩlɔwankɩ amʋ ánɩ megyíBodobodotu-afásʋ ɔdɛ, mboún amʋ ato-sunáhɛ.

Ɔhá Ánɩ Yesu Gyí(Marko 8:27-30; Luka 9:18-21)

13Brɛá Yesu lówie Kaesarea Filipi nsáɩntɔá, ɔlɛfɩtɛmʋ akasɩpʋ ɔbɛɛ, “Ma ahá bɛɛ mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ngyi?”

14 Bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ, “Akʋ bɛɛ, fʋgyí AsúƆbɔpʋ Yohane. Akʋ bɛɛ, Bulu Ɔnɔsʋ ƆtɔɩpʋElia. Akʋ ɛ bɛɛ, Yeremia ntɛɛ Bulu ɔnɔsʋɔtɔɩpʋ bambá ɔkʋ.”

15Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ ɛmɛ? Mlɩamɩgyí ma?”

16 Simon Petro lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “FʋgyíKristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ)nɩ. Bulu Ɔkɩankpapʋ amʋmʋ Bi.”

17 Ɩnʋ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Bululayúlá fʋ Simon, Yona mʋ bi, tsúfɛ megyínyankpʋsa ɔkʋkʋ lɛlɛ ɔnɔkwalɩ anfɩ ɔwansúná fʋ. Mɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ nɩ.18 Ɩnɩ sʋ mɩ ɛ ndɛ fʋ bláa mbɛɛ, fʋ dá gyíPetro. Mʋ asɩ gyí, ‘Bʋtá.’ Bʋtá ánfɩsʋ néyimɩ ɔpasua dɩnká nɩ. Lowu túmi mɛɛtalɩ gyímʋsʋ ɛkɛkɛɛkɛ. 19 Nɔpʋ Bulu iwíegyí ámʋasáafɩ wá fʋ ɩbɩtɔ. Asʋngyíasʋn ánɩ fékináɔsʋlʋʋ anfɩsʋ á, Bulu ɛ obékiná mʋ ɔsʋsʋ.Mʋá fótsulá á, Bulu ɛ obótsulámʋsʋ ɔsʋsʋ.”

20 Ɩnʋ ɔlɛda amʋ ɔlá kpákpáákpá ɔbɛɛ,bʋmábláa ɔhaa ánɩ mʋgyí Kristo amʋ.

Yesu Ɩwɩɔsɩn PʋMʋ Lowu Ɩwɩ Asʋn Blɩ (Marko 8:31–9:1; Luka 9:22-27)

21 Tsú brɛ ámʋsʋ á, Yesu léfi asɩ ɔdɛasʋntɔ lɛ súná amʋ ɔbɛɛ, “Ilehián ánɩ mɔyɔ Yerusalem yówun ɩwɩɔsɩn tsɔtsɔɔtsɔYudafɔ ahandɛ, Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋMose mbla asunápʋ ɩbɩtɔ. Bɔmɔ mʋ, támɛBulu ɔbɛlakʋsʋa mʋ ɛkɛ sáásɩ tsú afúlitɔ.”

22Mʋ sʋ Petro lɛtɩ mʋ ya ɩtsɛtɔ, yɛka mʋitin ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, Bulu ogyáa mʋ tɛɩ ya fʋɩwɩ. Ɩnɩmába fʋsʋ ɛkɛkɛɛkɛ.”

23 Ɩnʋ ɔlɛdamlí bláa Petro ɔbɛɛ, “Satan,natɩ tɛɩ mɩsʋ! Fʋdɛ mɩ ɔkpa tíin. Megyí tɔáBulu dɛgywɩɩn fʋdɛgywɩɩn, anyánkpʋsa klɛfʋdɛgywɩɩn.”

24Mʋʋ ɔlɛbláa mʋ akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ ɔkʋ dékléá obóbuomɩ á, osíi tɔá otekle bwɛ,otsu mʋ oyikpalíhɛ bobuo mɩ. 25 Tsúfɛ nɩ ɔkʋ lɛprɩ mʋ nkpa á, ɩbɔhʋlɩɩ mʋ. Támɛ

* 16:3 Mʋtɔ yée 2 mʋa 3 ɩma nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ.

Mateo 16:26 18 Mateo 17:27nɩ ɔkʋ lési mʋ nkpa há mɩ sʋ á, ɔbɛlanyánkpa ánɩ ɩtamatá. 26 Nɩ ɔkʋ onyá ɔyɩtɔatɔ fɛɛ, támɛ ɔhʋlɩ mʋ ɔkláa a, labi mɔmʋɩlɔwa há mʋ? Ntɛɛ ntɔ ɔha ɔbɛtalɩ pʋtsɛmʋ nkpa? 27 Tsúfɛ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Biánfɩ nɛba mɩ Sɩ numnyamtɔ, mɩa mʋ abɔpʋ.Ɩnʋ nɛka ɔhagyíɔha ɩkɔ alɩá mʋ tsiátɔ gyinɩ. 28 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Akʋ bʋbʋmlɩtɔ nfɩ ánɩ bʋmóowu, yɔfʋn brɛá bawunánɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ nɛbámɩ iwíeogyíkpá.”

17Yesu Ɩwɩtsɛɛ(Marko 9:2-13; Luka 9:28-36)

1 Nkensíé ɔma a, Yesu lɛkpa Petro mʋaYakobo pʋ mʋ pio Yohane, bɔdʋ yɔ ɩbʋkʋsʋ. 2Amʋ ansɩtɔ ɩnʋ á, Yesu ɩwɩ lɛtsɛ. Mʋansɩtɔ lɔwankɩ fɛ owí, mʋ atadɩɛ ɛ lɛdamlífútútúútú. 3 Ɩnʋnʋ mʋ akasɩpʋ abasá ámʋbowun ánɩ Mose mʋa Elia bɛlɛ ɩwɩ ɔwan,amʋa Yesu bʋdɛtɔɩ. 4Mʋʋ Petro lɛbláa Yesuɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, ɩbʋ alɛá abétsiá nfɩ. Nɩ fótsulá á, ha ada abú asa. Fʋ klɛ kʋlɛ, Moseklɛ kʋlɛ, Elia ɛ klɛ kʋlɛ.”

5 Brɛá ɔdɛ asʋn ánfɩ blɩ á, agyindewánkɩhɛ kʋ lobobun amʋsʋ. Ɩnʋ ɔmɛ kʋlɛdalɩ tsu agyinde ámʋtɔ ɔbɛɛ, “Ɔnɩ gyí mɩ Bí ɔdwɛpʋá olegyi mɩ ansɩ nɩ. Mlɩnu mʋɔmɛ.”

6 Ifú lɛhɩɛ kɩtá amʋ brɛá bonu asʋn ánfɩ.Mʋ sʋ bɔwa ɔsa mlí bun ɔsʋlʋtɔ. 7 MʋʋYesu lɛba bɔpʋ ɩbɩ dada amʋ, bláa amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩkʋsʋ, mlɩmánya ifú.” 8 Ɩnʋ bɔwa ansɩ kɩa, bʋmɛtrá wun ɔhaa dʋn Yesu nkʋlɛ.

9 Brɛá bʋdɛ ɩbʋ ámʋ kplɩ á, Yesu lɛdaamʋ ɔlá ɔbɛɛ, bʋmábláa ɔhaa tɔá bayówun,yɔfʋn ɛkɛá Bulu ɔbɔkʋsʋa Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋ tsú afúlitɔ.

10Mʋ akasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “NtogyisʋMose mbla asunápʋ amʋ bɛɛ, ilehián ánɩ Elia obéyinkí bá asa Kristo amʋ ɔbɛba?”

11 Ɔlɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ igyi.Elia obégyankpá bá bɛla tógyítɔ yáɩ wan-kláán. 12 Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, Elia layínkíbá dodoodo, támɛ ɔhaa mɛbɩmʋ. Bɔwa mʋamʋmʋyɔ. Alɩ kɛn mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Biánfɩ ɛ nówun ɩwɩɔsɩn amʋ ɩbɩtɔ nɩ.”

13 Ɩnʋ á, ɩlɔwankɩ akasɩpʋ amʋ ánɩ AsúƆbɔpʋ Yohane ɩwɩ asʋn ɔdɛblɩ.

Ɩlɔ Dɩdahɛ Ɔlɔpʋ Tsa(Marko 9:14-29; Luka 9:37-43a)

14 Brɛá beyinkí kplɩ bowie ɔdɔm amʋwá á, oyin ɔkʋ lɛba bɛda akpawunu Yesuayabitɔ, bláa mʋ ɔbɛɛ, 15 “Mɩ Wíé, wun mɩ bí ánfɩ nwɛ, tsúfɛ ɩlɔ dɩdahɛ dɛ mʋ háan.Otetsíá dɩda wíé ntsu mʋa ogyátɔ. 16Nɔpʋmʋ ba fʋ akasɩpʋ amʋ, támɛ bʋmɛtalɩ tsámʋ ɩlɔ.”

17 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ndɛmba-abíámlɩmá hógyi, mlɩ tsiátɔ ma alɛ. Alɩ nétsiámlɩwáyɔ ekekegyíɛkɛnɩ? Nnyá klʋnhamlɩyɔfʋn ɔmɛnkɛ? Mlɩkpa kebi ámʋ ba mɩ!”18 Ɩnʋ ɔlɔkplʋn gya ɔŋɛ laláhɛ amʋ. Ɩlɛdalɩkebi ámʋtɔ, ɩwɩ lɔwa mʋ ɔnlɩn.

19 Mʋ ɔma a, akasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛ Yesuɩtsɛtɔ bɛɛ, “Ntogyi sʋ anɩmʋ anɩmɛtalɩ gyaɔŋɛ laláhɛ amʋ dálɩ kebi ámʋtɔ?”

20-21 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ hógyimɔtsɔ kʋráá. Mbláa mlɩ ɔnɔkwalɩ. Nɩ mlɩ hógyi lomoní fɛ takyí-akpin ibí á, tɛkɩmlɛtalɩ bláa ɩbʋ ánfɩ mlɩaa ipúli. Lɛlɛibópulí, tɔtɔɔtɔmɔɔdʋn mlɩ bwɛ.”*

Yesu Lowu Ɩwɩ Asʋn Blɩ Otse Nyɔɔsɩ(Marko 9:30-32; Luka 9:43b-45)

22-23 Brɛá akasɩpʋ amʋ fɛɛ bɛba befiaGalilea ɔmátɔ á, Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Bɛlɛmɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ há adʋn bɔmɔmɩ, támɛ Bulu ɔbɔkʋsʋa mɩ ɛkɛ sáásɩ.”

Asʋn ánfɩ lɛhɩɛ han akasɩpʋ amʋ.Bulu Ɔtswɛkpa Ofí Ɩkɔka

24Yesumʋamʋ akasɩpʋ bɛbaKapernaumwúlutɔ. Ɩnʋ Bulu ɔtswɛkpa ofíkɔ ahɔpʋ akʋbɛba bɛfɩtɛ Petro bɛɛ, “Fʋ wíe tɛká Buluɔtswɛkpa ofí ɩkɔ?”

25 Petro lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔtɛká.”Brɛá Petro lɔyɔwóyítɔ a, Yesu légyankpá

fɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Simon, nkálɩ gyí fʋ agywɩɩn?Amɛndɩ tɛká dútɛ mʋa lampóo há awíe?Afɔɔ ntɛɛ wúlu awíe?”

26 Petro lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Afɔɔ tɛká.”Mʋʋ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Yɛɛ mʋmʋ

wúlu awíe bagyi ɩwɩ nɩ? 27 Támɛ mmedék-lé mbɛɛ, abɔkʋsʋ lɩɩ amʋsʋ sʋ á, tsuɔdadʋwa afʋyɔ ɔpʋ ɔnɔ yɔtswɩ. Kɩ klɛmɛtɩ gyankpapʋ ánɩ fɛlɛ ɔnɔtɔ. Fénya kɔba ánɩ ɩbɔfʋn anɩ abanyɔ ofíkɔ ámʋ ka. Lɛ mʋ,afʋyɛka ha amʋ.”

18Ma Ɔbɔbwɛ Ɔhandɛ?(Marko 9:33-37; Luka 9:46-48)

* 17:20-21 Mʋtɔ yée 21 bʋnwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Támɛ ɩnɩ odumʋ á, nkɛtɩmpáɩmʋa ɔnɔklɩ pɛmlɛtalɩ pʋgya mʋ.

Mateo 18:1 19 Mateo 18:341 Bɛba Kapernaum wúlutɔ, akasɩpʋ amʋ

bɛbaYesuwábɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Ma gyí ɔhandɛBulu iwíegyí ámʋtɔ?”

2 Yesu lɛtɩ kebi ɔkʋ bɛlɩɩ amʋ ansɩtɔ,3 ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Nɩ mlɩmɛtsɛ, bwɛ ɩwɩ fɛ nyebí á, mlɩmóowieBulu iwíegyí ámʋtɔ. 4 Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɛbaɩwɩasɩ fɛ kebi ánfɩ á, mʋgyí ɔhandɛ Buluiwíegyí ámʋtɔ nɩ. 5 Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔkebiá ogyi alɩmɩ dátɔ lahɔmɩ.

Ɔha Kpa Wá Lakpantɔ(Marko 9:42-48; Luka 17:1-2)

6 “Nɩ ɔkʋ lɛha ahá ánfɩ bʋmɔkʋdan mɩsʋhógyitɔ ánfɩtɔ ɔkʋ lɔbwɛ lakpan á, nɩ bɛdanfúókwɛbʋ síán mʋ ɔmɛtɔ, tswɩmʋ wá ɔpʋokluklúkpá, mɔmʋ pó á, ɩbʋ alɛ dʋn. 7Ɔyɩtɔatsiápʋ bʋgyɔwɩ nɩ. Tsúfɛ ɩtɔá ɩtɛhá ɔhatɔbwɛ lakpan bʋ ɩnʋ. Ɩbɛba alɩ, támɛ ɔháánɩ ɩnamʋsʋmʋ ba lɔbwɛ lakpan ɔgyɔwɩnɩ.

8 “Mʋ sʋ nɩ fʋ ɩbɩ ntɛɛ fʋ yabi tɛháfʋtɛdɩda hógyitɔ á, ka mʋ lɛ, afʋtswɩ mʋtsalɩfwɩ. Ɩbʋ alɛá fɔpʋ ɩbɩ kʋlɛ ntɛɛ yabi kʋlɛnyá nkpa ánɩ ɩtamatá, dʋn ánɩ fɔpʋ ɩbɩ anyɔntɛɛ ayabi anyɔ wíé ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ.9Nɩ fʋ nsíbi tɛhá fʋtɔbwɛ lakpan á, loti mʋlɛ, afʋtswɩ mʋ tsalɩfwɩ. Ɩbʋ alɛá fɔpʋ nsibikʋlɛ nyá nkpa ánɩ ɩtamatá, dʋn ánɩ fɔpʋ an-sibi anyɔ wíé ɩsʋbɩtɩ ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ.

Kufa Fwɩhɛ(Luka 15:3-7)

10-11 “Mlɩkɩ wankláán ánɩ mlɩmɛɛkɩ nye-bí pútúpútú ánfɩtɔ ɔkʋkʋ ansɩtɔ kótíkótí.Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, bʋbʋ Bulu-abɔpʋ ánɩ bʋtɔkɔsɩ pʋ amʋ asʋn ya mɩ Sɩ ɔsʋsʋ. *

12 “Mlɩyɔ asʋn ánfɩtɔ amlɩkɩ. Nɩ ɔkʋbʋ akúfa lafakʋlɛ (100), amʋtɔ ɔkʋlɛ ɔfwɩ á, ntɔ ɔhá ámʋ tɔbwɛ? Megyí si otesíadukwebá-kwebá (99) atráhɛ amʋ lɩɩ okúkuamʋsʋ, yódunká ɔkʋlɛpɛ ámʋʋ alafwɩ ámʋ?13 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Nɩ owun mʋ a,mʋ ansɩ bégyimʋ ɩwɩ dʋn adukwebá-kwebáatráhɛ amʋʋ bʋmɔfwɩ ámʋ. 14Alɩ kɛn mlɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ médékle ɔbɛɛ, nyebípútúpútú ánfɩtɔ ɔkʋkʋ ɛ ɔfwɩ nɩ.

Nɩ Fʋ Bá Ɔpʋ Ɩlá Gyi Fʋ15 “Nɩ fʋ bá ohógyipʋ ɔpʋ ɩlá gyi fʋ á,

yɔ mʋ wá, mlɩ abanyɔ pɛ amlɩblɩ mʋ. Nɩ olonu ɩwɩasɩ á, falányá opíó. 16 Támɛ nɩ omonu ɩwɩasɩ á, kpa ɔbakʋlɛ ntɛɛ abanyɔ

manta ɩwɩsʋ amlɩyɔ mʋ wá, mɛnɩ bégyiasʋngyíasʋn ánɩ mlɛblɩ ɩwɩ adánsɩɛ fɛ alɩáBulu asʋn lɛblɩ. 17 Nɩ omonu amʋ asʋnɛ á, pʋ asʋn ámʋ ya mlɩ ɔpasuafɔ. Támɛnɩ omonu amʋ asʋn ɛ á, mʋmʋ bu mʋɔmátɔyín ntɛɛ lampóo ɔhɔpʋ.

Asʋnkiná PʋMʋsʋ Tsulá18 “Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Asʋngyíasʋn

ánɩ mlékiná ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ á, Bulu obékinámʋ ɔsʋsʋ. Mʋá mlótsulá á, Bulu obótsulámʋsʋ ɔsʋsʋ.

19 “Ntráa ndɛblɩ mbɛɛ, nɩ mlɩ abanyɔmlɔbwɛagywɩɩnkʋlɛ ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ kʋlɩ tɔkʋá, mɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ ɔbɔbwɛmʋ hámlɩ. 20 Tsúfɛ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ ánɩ ahá abanyɔ-abasá befia mɩ dátɔ á, mbʋ amʋ wá.”

Osúmpʋ Owuntɔlɩnpʋ Ɩwɩ Yébi21 Mʋʋ Petro lɛba bɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ, “Mɩ

Wíé, tsefɩnɩ nsíkie mɩ bá nɩ ɔpʋ ɩlá gyi mɩ?Tse sienɔ lóó?”

22 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ó-o, megyí tsesienɔ fésikíé mʋ, tsé aduesienɔ (70) akuasienɔ. 23 Ɩnɩ sʋ Bulu iwíegyí ámʋ igyi fɛasʋn ánfɩ. Owíe ɔkʋ lɔbwɛ agywɩɩn ánɩ mʋamʋ asúmpʋ bóbu akúnta. 24 Brɛá olefi mʋasɩ á, mʋ asúmpʋ bɛkpa amʋtɔ ɔkʋá ɔdɛmʋɩkɔ mpɩm-mpɩmtɔ ba mʋ. 25 Támɛ osúmpʋamʋ má tɔtɔá ɔbɔpʋká ɩkɔ ámʋ sʋ á, owíeamʋ lɛha ɔbɛɛ bʋfɛɛ mʋa mʋ ka, mʋ abípʋ mʋ atɔ fɛɛ pʋkɩtá ɩkɔ ámʋtɔ. 26 Ɩnʋá, osúmpʋ amʋ lɔkʋsʋ dá akpawunu owíeamʋ ayabitɔ, bwíí ɩpa há mʋ ɔbɛɛ, ‘Mɩ Wíé,nya klʋn ha mɩ. Ɩbwɛ nɛka fʋ ɩkɔ ámʋ fɛɛ.’27 Mʋ asʋn lɔwa mʋ wie amʋ nwɛ. Mʋ sʋolesi ɩkɔ ámʋ fɛɛ kíé mʋ, há mʋ ɔlɛnatɩ.

28 “Támɛ brɛá osúmpʋ amʋ lɛdalɩ ɩnʋ á,ɔlɔyɔtʋmʋ osúmba ɔkʋá ɔdɛmʋ ɩkɔ kpalobíkʋ. Ɔlɛkɩtá mʋ ba ámʋ ɔmɛtɔ kínkíínkín,bláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Pʋ mɩ kɔba ha mɩ!’ 29 Mʋosúmba amʋ ɛ lɛda akpawunu bwíí ɩpahá mʋ, bláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Nya klʋn ha mɩ.Ɩbwɛ nɛka fʋ kɔ.’ 30 Támɛ osúmpʋ anfɩmʋ mótsulá. Ɔlɛha ánɩ bʋpʋʋ mʋ yɔwaobu yɔfʋn ɛkɛá ɔbɛka mʋ ɩkɔ ámʋ. 31 Mʋasúmba bowun tɔá alapʋgyi mʋ ba ámʋ a,ilowie amʋ ɩwɩtɔ. Mʋ sʋ bɔyɔ yɛbláa amʋwíe asʋn ámʋ fɛɛ. 32 Mʋʋ amʋ wíe amʋlɛha bɛtɩ osúmpʋ amʋ ba, ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ,‘Osúmpʋ owuntɔlɩnpʋ, fʋ ɩpabwií sʋ nesiɩkɔ tsɔtsɔɔtsɔ ámʋʋ fʋdɛ mɩ ámʋ fɛɛ kíé fʋ.33 Ɩma alɛá fʋ mʋ fówun fʋ bá ámʋ nwɛfɛ alɩá nowun fʋ nwɛ?’ 34 Ɔblɔ lɛkɩtá owíe

* 18:10-11 Mʋtɔ yée 11 bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Tsúfɛ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ nɛbaánɩ nɔhɔ ahá ámʋʋ bafwɩ ámʋ nkpa.

Mateo 18:35 20 Mateo 19:29amʋ. Mʋ sʋ ɔlɛha ɔbɛɛ, bʋwáa mʋ obu,abʋpɩtɩ mʋ atɔ yɔfʋn ɛkɛá ɔbɛka ɩkɔ ámʋfɛɛ.

35 “Alɩ mɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ ɔbɔbwɛmlɩtɔ okugyíɔkʋá omesi mʋ ba lakpan kíémʋ tsú mʋ klʋntɔ nɩ.”

19Ɔkákiná Ɩwɩ Atosunáhɛ(Marko 10:1-12)

1 Brɛá Yesu lɔtɔɩ tá á, ɔlɛnatɩ Galileaɔmátɔ yɔ Yudea ɔmátɔ Yordan ntsu ámʋɔbɩn. 2 Ɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ bobuo mʋ,ɔlɛtsa amʋ ɩlɔ ɩnʋ.

3 Farisifɔ akʋ bɛba mʋ wá bɔsɔ mʋ kɩ,fɩtɛ mʋ bɛɛ, “Anɩ Mbla lɛha ɔkpa ánɩ oyinɔbɛtalɩ kíná mʋ ka ɔkpagyíɔkpasʋ?”

4 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “MlɩmɔkʋklaBulu asʋn ámʋ kɩ ánɩ brɛ ámʋʋ Bulu léfi ɔyɩ asɩ á, ɔtsɩ mʋa oyin ɔlɔbwɛ? 5 Bulu lɛblɩ ɔbɛɛ, ‘Ɩnɩ sʋ oyin obótu sí mʋ sɩ mʋa mʋyin yɛmantá mʋ kasʋ, amʋ abanyɔ bɔbwɛɔyʋlʋʋ kʋlɛ nɩ.’ 6 Mʋ sʋ ndɛ mlɩ bláambɛɛ, bʋtráa bʋmegyí abanyɔ, támɛ babwɛɔbakʋlɛ. Ahá ánɩ Bulu labwɛ amʋ ɩkʋlɛ a,ɔhaa mámaɩn amʋ abasʋ.”

7 Farisifɔ ámʋ bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Ntogyi sʋMose lɔwa mbla ɔbɛɛ, oyin ɔbɛtalɩ wánlɩnɔkákiná ɔwʋlʋ pʋkíná mʋ ka?”

8 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ klʋntɔodwin sʋ Mose lɛha mlɩ ɔkpa ɔbɛɛ, mlɩkínamlɩ aká, tɛkɩ megyí alɩ Bulu lɔbwɛ mʋ brɛáolefi ɔyɩ ámʋ asɩ nɩ. 9 Támɛ ndɛ mlɩ bláambɛɛ, nɩ oyin okíná mʋ ka láyétsiá ɔtsɩbámbá á, alatɔ mbʋa. Ɔkpa oduásʋá oyinɔbɛtalɩ kíná mʋ ka pɛ gyí aladálɩmʋ ɔma.”

10Mʋʋ mʋ akasɩpʋ amʋ bɛblɩ bɛɛ, “Nɩ alɩokúlu mʋa ɔká abatsiátɔ asʋn igyi nɩ mʋá, mʋmʋ ɩma alɛá oyin mʋa ɔtsɩ bétsiá abapó.”

11 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Megyí ahá fɛɛɔbɛtalɩ hɔ atosunáhɛ anfɩ. Nkɛtɩ ahá ánɩ Bulu lɔpʋhá amʋ pɛ. 12 Tsúfɛ ɩna ɔkpatsɔtsɔɔtsɔsʋ ayin akʋ bʋtamatsía aká. Ayinámʋ akʋ á, alɩ bɔkwɩɩ amʋ nɩ. Akʋ ɛanyánkpʋsa láflo amʋ. Akʋ ɛ basin kpankʋBulu iwíegyí ámʋ sʋ. Ɔhá ánɩ ɔbɛtalɩ á, ɔhɔɔmɩ atosunáhɛ anfɩ.”

Nyebí Yulá(Marko 10:13-16; Luka 18:15-17)

13 Aha akʋ bɛkpa nyebí ba Yesu bɛɛ,ɔpʋʋ ɩbɩ dɩnka amʋsʋ, ɔkʋlɩ Bulu oyúlaha amʋ. Támɛ akasɩpʋ amʋ bɔwa ɩyɩnwá amʋ. 14 Mʋʋ Yesu lɛbláa akasɩpʋ amʋ

ɔbɛɛ, “Mlɩha nyebí ámʋ ɔkpa abʋba mɩ wá.Mlɩmátin amʋ ɔkpa, tsúfɛ ahá ánfɩ odu bʋBulu iwíegyí ámʋ nɩ.”

15Mʋʋ ɔlɔpʋ ɩbɩ dɩndɩnka amʋsʋ, ɔlɛnatɩ ɩnʋ á.

Atonyahɛ Ɩwɩ Atosunáhɛ(Marko 10:17-31; Luka 18:18-30)

16 Ɛkɛ ɔkʋ oyin ɔkʋ lɛba Yesu wá bɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Osunápʋ, yilé mɔmʋ nɔbwɛ asanénya nkpa ánɩ ɩtamatá?”

17Yesu lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋ fʋdɛmɩ yilé ɩwɩ asʋn fɩtɛ? Ɔbakʋlɛ pɛ gyí ɔha yilé.Mʋgyí Bulu. Támɛ nɩ fʋdekléá fʋnyáa nkpaánɩ ɩtamatá á, mʋmʋ gyi Bulu mbla asʋnámʋsʋ.”

18 Oyin ámʋ lɛlafɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Mʋtɔmɔmʋ?”

Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mámɔ ɔha, mátɔmbʋa, máwi atɔ, máka asʋn dɩnká fʋ básʋ.19Bu fʋ sɩ mʋa fʋ yín, afʋdwɛ fʋ bá fɛ fʋ ɩwɩ.”

20Ɔyasubi ámʋ lɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Ntegyimʋ fɛɛsʋ. Ntɔ ɛ ntráa bwɛ?”

21Yesu lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Nɩ fʋdekléá fɔfʋnmʋ á, yɛfɛ fʋ ɩwɩsʋ atɔ fɛɛ, afʋye kɔba amʋha ahiánfɔ, mɛnɩ fénya siadɩɛ ɔsʋsʋ. Fɔbwɛmʋ tá á, ba afʋbobuo mɩ.”

22 Brɛá ɔyasubi ámʋ lónu asʋn ánfɩ á,ɩlɛhɩɛ han mʋ, ɔlɛnatɩ díín, tsúfɛ ɔhɩɛ ɔbʋatɔ.

23 Mʋʋ Yesu lɛbláa mʋ akasɩpʋ ɔbɛɛ,“Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, ɩbɛhɩɛ wáɔnlɩn asa ɩwɩ onyapʋ obówie Bulu iwíe-gyí ámʋtɔ. 24 Ntráa ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,ɩlɔpɔn ha kpɔsɔ ánɩ ɔbɔtsʋn ɔbɩn-atɔ ɔbɔtɔ,dʋn ánɩ ɩwɩ onyapʋ obówie Bulu iwíegyíámʋtɔ.”

25 Akasɩpʋ amʋ bonu asʋn ánfɩ á, ɔnɔlobwie amʋ. Ɩnɩ sʋ bɛfɩtɛ bɛɛ, “Mʋmʋ mamɛɛ Bulu ɔbɔhɔ nkpa?”

26 Ɩnʋ Yesu lɛlɩɩ kɩ amʋ alɩɩ. Mʋʋɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Anyánkpʋsatɔ mʋ á,ɔhaa mɛɛtalɩ bwɛ ɩnɩ, támɛ Bulu mʋ tɛtálɩ bwɛ tógyítɔ.”

27Mʋʋ Petro lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Ɩnɩá anɩlasítógyítɔ tswɩ bobuo fʋ á, ntɔ abénya tsú fʋbúotɔ?”

28 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa. Brɛá Bulu ɔbwɛ ɔyɩ pɔpwɛamʋ, mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ netsíá mɩ numnyam owíe obíá ámʋsʋ á, mlɩ aháánfɩ mlɩbuo mɩ ánfɩ ɛ mlétsiá awíe mbíádúanyɔsʋ, gyi Israel abusuan dúanyɔ ámʋasʋn. 29 Ɔhagyíɔha ánɩ alanátɩ sí mʋwóyí, mʋ apíó, mʋ sɩ mʋa mʋ yin, mʋabí ntɛɛ ɔsʋlʋʋ mɩ sʋ á, Bulu ɔbɛla há mʋ

Mateo 19:30 21 Mateo 20:33mʋ tsé dú tsé lafa, trá lahá mʋ nkpa ánɩ ɩtamatá. 30 Támɛ agyankpapʋ akʋ bɛbabemlí amapʋ, amapʋ amʋ akʋ ɛ bébemlíagyankpapʋ.”

20Ndɔtɔ Agyʋmá Ayɔpʋ Ɩwɩ Yébi

1 Yesu lɛtrá bláa amʋ ɔbɛɛ, “Mʋ sʋ Buluiwíegyí ámʋ igyi fɛ asʋn ánfɩ. Ɔdɔtɔpʋ ɔkʋlétsiá. Ɛkɛ ɔkʋ ɔlɔkʋsʋ nyankɩ-nyankɩ ɔyɔɩpa agyípʋodunkákpá, abʋyɔyɔ agyʋmámʋndɔtɔ. 2 Mʋa amʋnyɔ begyi bíá ánɩ ɔbɛkaamʋ alɩá bʋtɔhɔ ɛkɛwʋlɛ, ɔlɔpʋ amʋ sɩsɩ agyʋmá ámʋ ɔyɔkpá. 3Dokwebátɔ a, ɔlɛdalɩyɔ dɩnsʋ, oloyówun akʋ ɛ bʋlɩɩ, bʋmɛdɛ tɔtɔbwɛ. 4 Olotsu amʋ ɛ ɔbɛɛ bʋyɔyɔ agyʋmámʋ ndɔtɔ ha mʋ. Ɩbwɛ ɔbɛka amʋ tɔá ɩbʋalɛ. Mʋ sʋ bɔyɔ. 5 Dódúanyɔ pʋ dɔsatɔ ɛá, ɔlɛtrá pʋ akʋ sɩsɩ ndɔ ámʋtɔ. 6 Ntʋpwɛdonutɔ, brɛá ɔlɛdalɩ a, ɔlɛtráwun akʋá bʋlɩɩ kpaalɩ. Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, ‘Ntogyi sʋndɛfɛɛ mlɩlɩɩ nfɩ, mlɩmɛdɛ tɔtɔ bwɛ?’ 7 Bɛbláamʋ bɛɛ, ‘Ɔhaamɔkʋbɔ anɩ ɩpa.’ Mʋʋ ɔlɛbláaamʋ ɔbɛɛ, ‘Mʋmʋ mlɩ ɛ mlɩbɔtsʋn yɔyɔagyʋmá mɩ ndɔtɔ.’

8 “Brɛá owí lɔpɔn a, ɔdɔtɔpʋ amʋ lɛtɩmʋagyʋmásʋ ɔkɩpʋ bláa mʋ ɔbɛɛ, ɔtɩɩ ɩpa agy-ípʋ ámʋ fɛɛ, ɔkáa amʋ akɔ. Ɔkáa amʋ tsuamapʋ amʋsʋ alɩɩ bɔtʋ agyankpapʋ amʋ.9 Brɛá ɩpa agyípʋ amʋ bɛba a, agyʋmásʋɔkɩpʋ amʋ lɛka ahá ámʋʋ bɔyɔ donutɔámʋ alɩá bʋtɔhɔ ɛkɛwʋlɛ. 10 Brɛá ɩlɔtʋagyankpapʋ amʋ a, bʋkɩ bɛɛ bénya dʋn alɩ,támɛ alɩ kɛn ɔlɛka amʋ ɛ nɩ. 11Mʋ sʋ ɔlɛkaamʋ akɔ tá á, agyankpapʋ amʋ bɔwa tɔtɔɩɔdɔtɔpʋ amʋsʋ bɩ. 12Bɛblɩ bɛɛ, ‘Amapʋ anfɩmʋ á, dɔnhwɩrɩ kʋlɛ pɛ bɔyɔ agyʋmá. Anɩmʋ anɩlalɩɩ owí kpankpli ánfɩsʋ yɔ agyʋmá,támɛ faká anɩa amʋnyɔ fɛɛ akɔ kʋlɛ.’

13 “Ɔdɔtɔpʋ amʋ lɛbláa amʋtɔ ɔkʋlɛ ɔbɛɛ,‘Agya, yɛɛmmɔkʋtafá fʋ o! Megyí ɩtɔ ámʋʋmɩa fʋnyɔ anɩlɛblɩ ámʋ napʋhá fʋ á? 14 Pʋfʋ atɔnatɩ. Mɩdéklémbɛɛ, nɛha amapʋ amʋalɩá naká fʋ. 15Mma ɔkpa ánɩ nɔpʋmɩ kɔbabwɛ tɔá ndeklé? Ntɛɛ mɩ awɩtɔlɛwa dɛ fʋɩwɩtɔ wie?’

16 “Alɩ amapʋ bɔbwɛ agyankpapʋ,agyankpapʋ ɛ bɔbwɛ amapʋ nɩ.”

Yesu Lowu Ɩwɩ Asʋn Blɩ Otse Saasɩ(Marko 10:32-34; Luka 18:31-34)

17 Brɛá Yesu ɔyɔ Yerusalem a, ɔlɛkpaakasɩpʋ dúanyɔ ámʋ ya ɩtsɛtɔ bláa amʋɔbɛɛ, 18 “Mlɩnu! Ayɔ Yerusalem. Ɩnʋ á,

bɛlɛ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ há Buluigyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Mose mbla asunápʋ.Bɛha mɩ lowu ɩpɔn. 19 Bɔpʋ mɩ wá aháánɩ bʋmegyí Yudafɔ ɩbɩtɔ bɔbwɛmɩ ahinlá,bɔnwɛn mɩ mplɩ, dá mɩ mántá oyikpal-íhɛsʋ. Támɛ Bulu ɔbɛlakʋsʋa mɩ ɛkɛ sáásɩ tsú afúlitɔ.”

Abí Oyín Ɔkʋ Atɔ Kʋlɩhɛ(Marko 10:35-45)

20Mʋʋ Sebedeo mʋ ka lɛkpa mʋ abi anyɔbɛba, ɔlɛda akpawunu Yesu ayabitɔ, kʋlɩ mʋ ɔbɛɛ, ɔbwɛɛ tɔkʋ ha mʋ.

21Yesu lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Ntɔ fʋdeklé?”Ɔtsɩ ámʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Hamɩ abi anyɔ

ánfɩtɔ ɔkʋlɛ otsia fʋ gyɔpɩsʋ, ɔkʋlɛ ɛ otsia fʋbɩnasʋ brɛá fʋdɛ iwíe gyí.”

22 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩméyín tɔámlɩdɛkʋlɩ.” Ɔlɛfɩtɛ Yohane mʋa Yakoboɔbɛɛ, “Mlɛtalɩ wun ɩwɩɔsɩn ámʋʋ nɛbábowun amʋ?”

Bɛbláa mʋ bɛɛ, “Ee, abɛtalɩ.”23 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlówun

ɩwɩɔsɩn ámʋ mʋ, támɛ mma túmi ánɩ nɛlɛahá ánɩ bétsiá mɩ gyɔpɩsʋ ntɛɛ mɩ bɩnasʋ.Otsiákpá ɩnʋ ɩda gyo ahá ámʋʋ mɩ Sɩ Bululalá ɩnʋ yáɩ há ámʋ.”

24Brɛá akasɩpʋ dú atráhɛ amʋ bonu asʋnánfɩ á, Yakobo mʋa Yohane ɩwɩ lɔwa amʋɔblɔ. 25Mʋʋ Yesu lɛtɩ amʋ, bláa amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩyin ánɩ ɔmátɔfɔsʋ agyípʋ bʋtɛhɩɛ amʋahá, amʋ ahandɛ ɛ bʋtenyá túmi amʋsʋ.26 Támɛ mlɩtɔ mʋ á, ɩmába alɩ. Ɔhagyíɔhaánɩ odekléá ɔbɔbwɛ mlɩtɔ ɔhandɛ a, ɔbwɛɛmʋ ɩwɩ osúmpʋ ha mʋ aba atráhɛ. 27 Ɔháánɩ odekléá ɔbɔbwɛmlɩnkpá ogyápʋ ɔbwɛɛmlɩ ɔkpábi. 28 Alɩ kɛn mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɛ mmɛba mbɛɛ, bʋsúm mɩ nɩ.Ahá osúmkpá nɛba, ampʋ mɩ nkpa hɔ ahátsɔtsɔɔtsɔ nkpa.”

Ansibi Abwiepʋ Abanyɔ Ɩlɔ Tsa(Marko 10:46-52; Luka 18:35-43)

29 Brɛá Yesu mʋa mʋ akasɩpʋbʋdɛdalɩ Yeriko wúlutɔ bɔyɔ á, ɔdɔmkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ bobuo amʋ. 30 Ansibiabwiepʋ abanyɔ akʋ bʋtsie ɔkpa ámʋtɔ,bonu ánɩ Yesu dɛtsʋʋn. Ɩnʋ bɔkplʋn blɩ bɛɛ, “AnɩWíe, Dawid mʋ na, wun anɩ nwɛ.”

31 Ɔdɔm amʋ bɔkplʋn wa amʋ bɛɛ bʋkpáɔnɔ bun. Támɛ bɛlakplʋn dʋn alɩ bɛɛ, “AnɩWíe, Dawid mʋ na, wun anɩ nwɛ!”

32 Mʋʋ Yesu lési lɩɩ, tɩ amʋ, ɔlɛfɩtɛ amʋɔbɛɛ, “Ntɔmlɩdéklé mlɩaa, mbwɛɛ ha mlɩ?”

33 Bɛbláa mʋ bɛɛ, “Anɩ Wíe, ha anɩ awunatɔ.”

Mateo 20:34 22 Mateo 21:2634 Ɩnʋ amʋ asʋn lɔwa Yesu nwɛ, ɔlɔpʋ

mʋ ɩbɩ dada amʋ ansíbi. Ɩnʋnʋ bowun atɔ,bɛkplá buo mʋ.

21Bɔhɔ Yesu Fɛ Owíe Yerusalem(Marko 11:1-11; Luka 19:28-40; Yohane

12:12-19)1-2 Brɛá Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ bɛbɛɛn

Yerusalem wúlu, bɛta Betfage wúlu ánɩ ɩbʋNfɔ-nyíbʋ* ámʋ asɩ wie tá á, ɔlɔwa mʋakasɩpʋ abanyɔ gyankpá. Ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩyɔ wúlu anfɩ ɩda mlɩ ansɩtɔ ánfɩsʋ. Nɩ mlowíé wúlu amʋ ɔnɔ á, mlówun afrímútsɩhɛ ɔkʋá ɔda ɔfɛtɔ, mʋ bi lɩɩ mʋ wá.Mlɩsankɩ mʋ, amlɩkpa amʋ ba mɩ. 3 Nɩ ɔkʋɔfɩtɛ mlɩ asʋankʋ á, mlɩbla mʋ mlɩaa, ‘AnɩWíe dɛ amʋ hián.’ Ɩnʋnʋ ɔbɛha mlɔpʋ amʋba mɩ.”

4 Ɩnɩ lɛha Bulu asʋn ámʋʋ ɔlɛblɩ tsʋn mʋɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋsʋ ámʋ lɛba mʋtɔ. Ɔbɛɛ,5 “Mlɩbla Sionfɔmlɩaa,

Mlɩkɩ, mlɩWíe ɔbá mlɩ wá.Ololwií, ɔdɩn afrímúsʋ.

Ɔdɩn afrímú ibí yínhɛsʋ ɔbá.”6 Yesu akasɩpʋ abanyɔ ámʋ bɔyɔbwɛ alɩ

ámʋʋ Yesu lɛbláa amʋ ámʋ. 7 Bɛkpa afrí-mú mʋa mʋ bi ámʋ ba, bɛyaɩ amʋ atatidɩnká amʋsʋ, ɔlɔdʋ bian mʋsʋ. 8 Ɔdɔmkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ bɛyaɩ amʋ atati tswɩɔkpatɔ, akʋ ɛ bebiabía afɩtáa bunbun ɔkpaámʋtɔ. 9 Ɔdɔm amʋʋ bʋgya Yesu nkpá mʋaɔma amʋ bɔsʋrá okitikíti bɛɛ, “Hosiána háDawidmʋna ámʋ! Bulu oyúla owíe anfɩ ɔbámʋ dátɔ ánfɩ! Hosiána bʋ ɔsʋsʋʋsʋ!”

10 Brɛá Yesu lówie Yerusalem a, wúluamʋtɔ fɛɛ lɛda kpokiti, bʋdɛfɩtɛ bɛɛ, “Magyí ɔhá ánfɩ?”

11 Ɔdɔm amʋʋ bʋbuo mʋ amʋ bɛlɛ mʋɔnɔ bɛɛ, “Ɔnɩ gyí Yesu, Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋamʋʋ otsú Nasaret wúluá ɩbʋ Galilea ɔmátɔámʋ nɩ.”

Yesu Bulu Ɔtswɛkpa Yɔ(Marko 11:15-19; Luka 19:45-48; Yohane

2:13-22)12 Mʋʋ Yesu lɔyɔ Bulu ɔtswɛkpa

wunsɩnɛsʋ ɩnʋ, yégya atɔ afɛpʋ pʋ atɔahɔpʋ fɛɛ dalɩ. Olowuwúta kɔba atsɛpʋmpʋnʋ dá, súnsúnki abrɔdʋma afɛpʋ ɛmbíá dá. 13 Ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Bɔwanlɩnwá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ, ‘Bɛtɩmɩ ɔtswɛkpabɛɛ, mpáɩ ɔbɔkpá.’ Támɛ mlɩlapʋ ɩnʋ mlíawikplu ɔŋaínkpá.”

14 Ansibi abwiepʋ pʋ abubúpʋ akʋ bɛbamʋwáBulu ɔtswɛkpawunsɩnɛsʋ ɩnʋ, ɔlɛtsaamʋ ɩlɔ. 15 Brɛá Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋMose mbla asunápʋ amʋ bowun ofúla ánɩ Yesu dɛbwɛ, pʋ alɩá nyebí bʋdɛkplʋn Buluɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ ɩnʋ bɛɛ, “Hosiána háDawid mʋ na ámʋ!” a, ɔblɔ lɛkɩtá amʋ.16 Mʋ sʋ bɛfɩtɛ Yesu bɛɛ, “Fʋmedénu asʋnánɩ nyebí ánfɩ bʋdɛblɩ?”

Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ndenu.Mlɩmɔkʋkla asʋn ánɩ Bulu asʋn wanlɩnhɛamʋ lɛblɩ? Ɔbɛɛ, ‘Fasúná nyebí pʋ amʋábʋmɔkʋtɩn nyɔpʋ alɩá bʋkánfʋ fʋ.’ ”

17Yesu lɛdalɩwúlu amʋtɔ sí amʋ yɔ Beta-nia. Ɩnʋ ɔlɛdɩ ɛkɛ ámʋ nɩ.

Pɔntɔ Oyí Lwɩɩ (Marko 11:12-14, 20-24)

18 Ɔyɩ kɛhɛ nyankɩ, brɛá Yesu léyinkí ɔbáYerusalem a, akʋn dɛ mʋ. 19 Mʋ sʋ brɛáolowun pɔntɔ kʋá ɩlɩɩ mantáa ɔkpa á, ɔlɛbaɩ yɔ mʋ asɩ. Ɔlɔyɔ á, omowun abí kʋkʋmʋtɔ, afɩtáa sɔɔn bʋ mʋsʋ. Ɩnʋ ɔlɛbláapɔntɔ ámʋ ɔbɛɛ, “Tsúndɛ fʋmɛɛtrá swie abíɛkɛkɛɛkɛ!” Ɩnʋnʋ oyí ámʋ lówu.

20 Mʋ akasɩpʋ amʋ bowun alɩá oyí ámʋlabwɛ á, ɔnɔ lobwie amʋ. Mʋ sʋ bɛfɩtɛ bɛɛ“Ntogyi sʋ oyí ánfɩ lawú ɔtsáwʋlɛ pɛ alɩ?”

21 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa. Nɩ mlɔhɔ Bulu gyi, mlɩmégyinwɛɛn a, mlɛtalɩ bwɛ ɩtɔ ánfɩ nabwɛ oyíánfɩ pʋ mʋá ɩdʋn mʋ. Mlɛtalɩ bláa ɩbʋ ánfɩmlɩaa, ‘Puli yowie ɔpʋtɔ.’ Ibópulí yɔ. 22 Nɩ mlɔhɔ Bulu gyi, mlɔkʋlɩ mʋ tógyítɔ á, mlɩɩbɩ bɛda mʋ.”

Yesu Túmi Ɩwɩ Asʋn Fɩtɛhɛ(Marko 11:27-33; Luka 20:1-8)

23 Yesu léyinkí bowie Bulu ɔtswɛkpawunsɩnɛsʋ ɩnʋ. Brɛá ɔdɛ atɔ suná á, Buluigyi ahapʋ dɛhɛn pʋ Yudafɔ ahandɛ amʋbɛba mʋ wá. Bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Ma lɛha fʋɔkpa, fʋdɛ ntobí ánfɩ bwɛ? Ma lɛha fʋtúmi?”

24 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mɩ ɛ nfɩtɛ mlɩasʋn kua kʋlɛ. Nɩ mlɛlɛ mʋ ɔnɔ á, nɛbláamlɩ túmi oduá ndɛpʋbwɛntobí ánfɩ. 25Buluwá Asú Ɔbɔpʋ Yohane lénya túmi pʋbɔ aháasú, ntɛɛ nyankpʋsa?”

Amʋ wʋlɛwʋlɛ bɔyɔ asʋn ánfɩtɔ bɛɛ, “Nɩ ablɩ anɩaa itsú Bulu wá á, ɔbɛfɩtɛ anɩ ɔbɛɛ,mʋ ntogyi sʋ anɩmɔhɔ mʋ gyi? 26 Ntɛɛablɩɩ anɩaa, anyánkpʋsa wá itsú.” Támɛbʋdɛ tɔá ahá tsɔtsɔɔtsɔ ámʋ bɔbwɛ amʋ ifú

* 21:1-2 Nfɔ-nyíbʋ igyi obubwí kʋá ɩbʋmantáa Yerusalem, bʋtɛtɩ mʋ Olifbʋ.

Mateo 21:27 23 Mateo 22:9

nya. Tsúfɛ amʋ fɛɛ bohogyi ánɩ Bulu ɔnɔsʋɔtɔɩpʋ Yohane gyí. 27 Mʋ sʋ bɛlɛ mʋ ɔnɔbɛɛ, “Ohwée! Anɩméyín ɔtɩnɛá olenya mʋtúmi tsú.”

Mʋʋ Yesu ɛ lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mʋmʋ mɩ ɛmmɛɛbláamlɩ túmi oduá ndɛpʋbwɛ ntobíánfɩ.”

Oyin Ɔkʋ Abi Anyɔ Ɩwɩ Yébi28 “Mlɩyɔ asʋn ánfɩtɔ amlɩkɩ. Oyin

ɔkʋ mʋa mʋ abi anyɔ betsiá. Ɛkɛ ɔkʋɔlɔyɔ yɛbláa ɔdɛhɛn ɔbɛɛ, ‘Mɩ bí, ndɛ yɔyɔagyʋmá mɩ ndɔtɔ ha mɩ.’ 29 Ɔlɛbláa mʋsɩ ɔbɛɛ, ‘Mmɔɔyɔ.’ Mʋ ɔma a, ɔlɛlatsɛ mʋagywɩɩn, yɔ ndɔ ámʋtɔ. 30 Amʋ sɩ lɛnatɩ yɔɔkʋsʋ amʋ ɛ wá yɛbláa mʋ alɩ kɛn. Ɔkʋsʋamʋ lótsulá ɔbɛɛ, ‘Mɩ sɩ, nɔyɔ.’ Támɛɔmɔyɔ.” 31 Ɩnʋ Yesu lɛfɩtɛ ahá ámʋ ɔbɛɛ,“Abi anyɔ ámʋtɔ ɔmɔmʋ lɔbwɛ dɩnká mʋ sɩasʋnsʋ?”

Yudafɔ igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Yudafɔahandɛ amʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Ɔdɛhɛn amʋ.”

Mʋʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩndɛ mlɩ bláa. Lampóo ahɔpʋ pʋ obu-ɔnɔatsiápʋ bówie Bulu iwíegyí ámʋtɔ sí mlɩ.32 Tsúfɛ Asú Ɔbɔpʋ Yohane lóbosuná mlɩtsiátɔ oduá ɩda ɔkpa Bulu ansɩtɔ, támɛmlɩmɔhɔ mʋ gyi. Lampóo ahɔpʋ pʋ obu-ɔnɔ atsiápʋ bɔhɔmʋ gyi. Ɔmamlɩlówun ánɩ amʋ kʋráá batsɛ a,mlɩmɛtsɛmlɩ agywɩɩnhɔmʋ gyi.

Apafɔ Laláhɛ Akʋ(Marko 12:1-12; Luka 20:9-19)

33 “Mlɩnu yébi ɩkʋ ɛ. Ɔdɔtɔpʋ ɔkʋ lɔdɔwáɩn ndɔ. Olegyi ɩban bómlí mʋ. Olokwiwáɩn amʋ onyimɛkpá. Ɔlɔpwɛ obu fʋáhɛ kʋhá ndɔ ámʋ agyópʋ. Mʋʋ ɔlɔpʋ ndɔ ámʋwá apafɔ ɩbɩtɔ, olotu ɔkpa yɔ ɔmá ɩkʋtɔ.34 Brɛá wáɩn-abí amʋ kpɔtɩbɩ lɔfʋn a, ɔlɔwamʋ asúmpʋ apafɔ ámʋ wá ɔbɛɛ, bʋyɔhɔmʋ ogyíkpá ba mʋ. 35 Támɛ apafɔ ámʋbɛkɩtá amʋ, dá ɔkʋlɛ, mɔ ɔkʋlɛ, dá ɔkʋlɛɛ abwi. 36 Ndɔ mʋ wie amʋ lɛtrá wa mʋasúmpʋ bámbá ánɩ bʋtsɔ dʋn agyankpapʋamʋ. Apafɔ ámʋ bɔbwɛ amʋ ɛ alɩ kɛn. 37Mʋtráhɛ kʋráá á, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, ‘Oo, bóbu mɩ bíkwɩɩhɛmʋ.’ Mʋ sʋ ɔlɔwamʋ ɛ. 38Támɛ brɛáapafɔ ámʋ bowun mʋ bi ámʋ sɩsɩ á, bɛbláaaba bɛɛ, ‘Ɔnɩ obégyimʋ sɩ atɔ nɩ. Mlɩha amɔmʋ, mɛnɩ ndɔ ámʋ ibémlí anɩ klɛ.’ 39Mʋ sʋbɛkɩtá mʋ, bɩtɩa mʋ dálɩ ndɔ ámʋtɔ yɔmɔmʋ.”

40 “Nɩ ndɔ mʋ wie ɔbá á, ntɔ mlɩlahogyimlɩaa, ɔbɔbwɛ apafɔ ánfɩ?”

41 Yudafɔ igyi ahapʋ dɛhɛn pʋ Yudafɔahandɛ amʋ bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ, “Ɔbɛha ahalaláhɛ anfɩ bówu lowu sɩnsɩn, ɔbɛlapʋ ndɔámʋ wá apafɔ bámbá ɩbɩtɔ. Amʋá bétsiá pʋmʋ atɔ-abí ba mʋmʋ kpɔtɩbɩ.”

42 Mʋʋ Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntɛɛmlɩmɔkʋkla Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ kɩ?Bɔwanlɩn bɛɛ,‘Ibwi ámʋʋ obu ayípʋ bekiná ámʋ

lébemlí okonkísʋbwi nɩ.Bulu lɔbwɛmʋ alɩ.

Ɩbʋ wánwan.’43 “Mʋ sʋ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, Bulu ɔbɔhɔ

mʋ iwíegyí ámʋ lɛ mlɩ ɩbɩtɔ pʋhá ɔmá ánɩ bɔbwɛ tɔá otekle.

44 “Ɩnɩ sʋ ɔhá ánɩ ɔlɛdɩda ibwi ámʋsʋobébiabía blúblúblúblú. Nɩ ibwi ámʋ isúnkídá ɔkʋsʋ ɛ á, ɩbɔkwɛ mʋ fɩkɔfɩkɔfɩkɔ fɛnfúó.†” 45 Brɛá Bulu igyi ahapʋ dɛhɛnpʋ Farisifɔ ámʋ bonu Yesu ayébi anfɩ á,ɩlɔwankɩ amʋ ánɩ amʋ ɔdɛ. 46 Tɛkɩ bekleábɛkɩtá mʋ, támɛ benya ifú, tsúfɛ ɔdɔm amʋbʋtobú Yesu ánɩ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ogyi.

22Ɔtsɩkpaɩn Ɩwɩ Yébi(Luka 14:15-24)

1-2 Yesu lɛtrá bláa Yudafɔ igyi ahapʋ pʋYudafɔ ahandɛ amʋ asʋn yébitɔ ɔbɛɛ, “Buluiwíegyí ámʋ igyi fɛ asʋn ánfɩ. Owíe ɔkʋdɛ ɔtsɩ kpaɩn há mʋ bi, 3 ɔlɛtɩ ahá ɔbɛɛ,bʋbá nkɛ ámʋ asɩ. Brɛá owíe ámʋ lɔbwɛ táá, ɔlɔwa mʋ asúmpʋ ɔbɛɛ, bʋyɛtɩ ahá ámʋabʋba, támɛ bekiná bá. 4 Mʋ sʋ ɔlɛlawámʋ asúmpʋ bámbá ɔbɛɛ, ‘Mlɩtra yɛbláa aháámʋ mlɩaa, nabwɛ tógyítɔ tá. Bamɔ mɩ nnantswie akpɔnkpɔntɩ ámʋ pʋ amʋá bawánfɔ, nɩná atɔ ámʋ fɛɛ tá. Mʋ sʋ bʋbá ɔtsɩɔkpaɩnkpá ɩnʋ.’ 5 Támɛ ahá ámʋʋ bɛyɛtɩámʋ bʋmɛkplá amʋ. Bɛnatɩ sí amʋ yɔamʋ agyʋmásʋ. Akʋ bɛnatɩ yɔ amʋ ndɔtɔ.Akʋ ɛ bɛnatɩ yɔ amʋ ibíá ogyíkpá. 6 Amʋatráhɛ bɛkɩtá asúmpʋ amʋ, dá amʋ, mɔamʋ. 7 Brɛá owíe amʋ lónu asʋn ánfɩ á,ɔblɔ lɛhɩɛ kɩtá mʋ. Mʋ sʋ ɔlɔwa mʋ ɩsáakɔpʋ, bɔyɔmɔ ahá ámʋʋ bɔmɔmʋ asúmpʋamʋ, wá amʋ wúlu ogyá. 8 Mʋʋ ɔlɛbláamʋ asúmpʋ bámbá ɔbɛɛ, ‘Banɩná ɔtsɩkpaɩnatogyihɛ amʋ tá, támɛ ahá ámʋʋ nɛtɩ ámʋbʋmɔfʋn ha mɩ wóyítɔ ba. 9Mʋ sʋ mlɩwieawúlutɔ, amlɩtɩ ɔhagyíɔha ánɩ mlówun, ɔba

† 21:44 Mʋtɔ yée 44 ɩma nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ.

Mateo 22:10 24 Mateo 23:2ɔtsɩ ɔkpaɩnkpá ɩnʋ.’ 10 Ɩnʋ asúmpʋ amʋbowie awúlutɔ. Bɛtɩ ɔhagyíɔha ánɩ bowun,aha wankláán pʋ aha laláhɛ fɛɛ. Mʋ sʋ ahábɔbʋlá ɔtsɩ ɔkpaɩnkpá ɩnʋ dɛdɛɛdɛ.

11 “Támɛ brɛá owíe amʋ lɛbɛkɩ ahá ámʋʋbatɩ ámʋ a, olowun oyin ɔkʋá ɔmɔwaɔtsɩkpaɩn nkɛtɔ atadɩɛ. 12 Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ mʋɔbɛɛ, ‘Agya, nkálɩ ɩlɔbwɛ fʋmɔwa ɔtsɩkpaɩnnkɛtɔ atadɩɛ asa fɛba nfɩ?’ Oyin ámʋmɛtalɩ lɛ mʋ ɔnɔ. 13 Mʋʋ owíe amʋ lɛlabláa mʋasúmpʋ ɔbɛɛ, ‘Mlɩklɩ mʋ ayabi pʋ mʋ ɩbɩ,amlɩtswɩ mʋ wa oklún amʋtɔ. Ɩnʋ isú mʋakpisíi bʋ nɩ.’ ”

14Yesu lɔmɔmʋ asʋn ɔnɔ ɔbɛɛ, “Bulu tɛtɩ ahá tsɔtsɔɔtsɔ, támɛ ahá kpalobí pɛ ɔtɛlɛ.”

Lampóoka(Marko 12:13-17; Luka 20:20-26)

15 Farisifɔ ámʋ bɔyɔbwɛ ɔnɔ-ɔkʋlɛ ánɩ bɛtɛtɛɛ Yesu ɔnɔtɔ asʋn nú, abʋnya mʋakɩtálɛ. 16Mʋ sʋ bɔwa amʋ akasɩpʋ pʋOwíeHerode ahá Yesu wá bɛɛ bʋyɛfɩtɛ mʋ bɛɛ,“Osunápʋ, anɩyin ánɩ ɔnɔkwalɩpʋ fʋgyi,fʋtosúná Bulu asʋn ámʋ ɛ ɔnɔkwalɩsʋ.Fʋtamahá ɔhaa ɔtsɛ fʋ agywɩɩn, tsúfɛfʋtamakɩ ɔhaa ansɩtɔ. 17 Mʋ sʋ anɩdɛ fʋfɩtɛ anu. Anɩ mbla lɛha ɔkpa ánɩ akáalampóo ha Roma owíe dɛhɛn Kaesare, ntɛɛanɩmáka?”

18 Támɛ Yesu lówun amʋ agywɩɩn laláhɛamʋ. Mʋ sʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Apin-abwɛbí abwɛpʋ, ntogyi sʋ mlɩdɛ mɩ sɔɔ kɩ?19Mlɩtsu kɔba amʋʋ bʋtɔpʋká lampóo amʋɩkʋ ba mɩ ankɩ.”

Bɔpʋba mʋ, 20 ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Manwun pʋmʋ dá dɩn mʋsʋ?”

21 Bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “Kaesare.”Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mʋmʋmlɩpʋ tɔá

igyi Kaesare klɛ ha Kaesare, amlɩpʋ mʋáigyi Bulu klɛ ɛ ha Bulu.”

22 Yesu mbuaɩ ánfɩ lóbwie amʋ ɔnɔ. Mʋsʋ bɛnatɩ.

Kʋsʋ Tsú Afúlitɔ Ɩwɩ Asʋn Fɩtɛhɛ(Marko 12:18-27; Luka 20:27-40)

23Ɛkɛ ámʋ kɛn á, Sadukifɔ akʋ bɛba Yesuwá. Bʋgyi ɔpasua kʋá bʋtɛblɩ bɛɛ, kʋsʋ tsúafúlitɔ má ɩnʋ. Bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, 24 “Osunápʋ,Mose lɔwanlɩn tswɩ anɩ ɔbɛɛ, ‘Nɩ ɔkʋ mʋamʋ ka bʋmɔkwɩɩ asa olowu sí mʋ ka ámʋ a,mʋ pio otsú mʋ ka ámʋ tsia, fɛkɩ ɔkwɩɩ haowupʋ ámʋ.’ 25Oyin ɔkʋlɛ abí abasíénɔ akʋbetsiá. Amʋtɔ ogyankpapʋ létsiá ɔká, támɛɔmɔkwɩɩ asa olowu. Mʋpio lótsu ɔsʋrapʋkaamʋ tsía, 26 támɛ mʋ ɛ ɔmɔkwɩɩ. Ɔsaasɩlótsu ɔtsɩ ámʋ tsía. Mʋ ɛ ɔmɔkwɩɩ. Alɩɩ yɔtʋ

osienɔsɩ amʋ. 27 Ɔma-ɔma a, ɔsʋrapʋ mʋ ɛlóbowu. 28 Afúli ɔkʋsʋkɛ a, amʋtɔ ɔmɔmʋɔbɔbwɛ mʋ kulu? Tsúfɛ amʋ abasíénɔ ámʋfɛɛ betsiá mʋ.”

29 Mʋʋ Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Megyímlɩ ológyi. Mlɩméyín Bulu asʋn wanlɩnhɛamʋ ntɛɛ Bulu túmi. 30 Nɩ afúli bɔkʋsʋá, bɔbwɛ fɛ Bulu-abɔpʋ. Bʋméetsiá akámʋa akúlu. 31 Mlɩmɔkʋkla asʋn ánɩ Buluonutó lɛbláa mlɩ tsú afúlikʋsʋ ɩwɩ? 32 Buluasʋn wanlɩnhɛ lɛblɩ ɔbɛɛ, ‘Mɩgyí mlɩ anáinAbraham mʋa Isak pʋ Yakob Bulu ámʋ nɩ.’Ɩnɩ sʋ megyí awupʋ Bulu ógyi, akɩankpapʋBulu ógyi.”

33 Brɛá ɔdɔm amʋ bonu asʋn ánfɩ á, mʋatosunáhɛ anfɩ lɛha ɔnɔ lobwie amʋ.

Bulu Mbla ÁmʋtɔMʋá Ɩdʋn(Marko 12:28-34; Luka 10:25-28)

34 Brɛá Farisifɔ bowun ánɩ Yesu lalɛSadukifɔ ámʋ asʋn ɔnɔ, asʋn lawú wá amʋɔnɔ á, bɛkpa aba ya Yesu wá. 35 Amʋtɔɔkʋlɛá ogyi mbla osunápʋ lɛfɩtɛ Yesu asʋn,ɔpʋsɔmʋ kɩ. 36ƆlɛfɩtɛYesu ɔbɛɛ, “Osunápʋ,Bulu mbla ámʋtɔmɔmʋ dʋn?”

37 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “ ‘Pʋ fʋ klʋn, fʋɔkláa pʋ fʋ agywɩɩn fɛɛ dwɛ fʋ Wíe Bulu.’38 Ɩnɩ gyí mbla ámʋtɔ gyankpapʋ ánɩ ɩdʋnmʋ fɛɛ nɩ. 39 Nyɔɔsɩ ɛ igyi fɛ mʋ. ‘Dwɛ fʋbá fɛ fʋ ɩwɩ.’ 40 Mose Mbla pʋ Bulu ɔnɔsʋatɔɩpʋ amʋ atosunáhɛ fɛɛ ɩlɩɩ mbla anyɔánfɩsʋ.”

Ma Gyí Kristo Amʋ?(Marko 12:35-37; Luka 20:41-44)

41 Ɩnɩá Farisifɔ ámʋ bebefia sí bʋlɩɩ sʋ á,Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, 42 “Nkálɩmlɩdɛ Kristo,(ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ) ɩwɩgywɩɩn? Ma mʋ na nɩ?”

Bɛbláa mʋ bɛɛ, “Owíe Dawid mʋ na nɩ.”43 Ɔlɛlafɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mʋ ntogyi sʋ Ɔŋɛ

Wankɩhɛ lɛha Owíe Dawid lɛtɩ mʋ ɔbɛɛ ‘Mɩ Wíé?’ Tsúfɛ Owíe Dawid lɛblɩ ɔbɛɛ,44 ‘AnɩWíe Bulu lɛbláa mɩ Wíe ɔbɛɛ,

Tsia mɩ gyɔpɩsʋ nfɩyɔfʋn brɛá nɛha fɛtsatsáa fʋ alupʋsʋ?’

45 Nɩ Owíe Dawid onutó lɛtɩ ɔhá ánfɩ Bululadá ofúli anfɩ ɔbɛɛ, mʋwie a, nkálɩ sʋ ɔtráaogyi mʋ na?”

46Amʋtɔ ɔkʋkʋmɛtalɩ lɛmʋ ɔnɔ. Tsú ɛkɛámʋ a, ɔhaamɛtrá wa klʋn fɩtɛmʋ asʋansʋ.

23Mose Mbla Asunápʋ Pʋ Farisifɔ Tsiátɔ(Marko 12:38-39; Luka 11:43, 46; 20:45-46)

1Asʋn ánfɩ ɔma a, Yesu lɛbláa ɔdɔm amʋpʋ mʋ akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ, 2 “Mose mbla

Mateo 23:3 25 Mateo 23:34Farisifɔ pʋ Mbla asunápʋ amʋ bʋdesuná.3 Mʋ sʋ mlɩgyi amʋ asʋn blɩhɛ fɛɛsʋ, támɛmlɩmátsiá amʋ atsiábi. Tsúfɛ bʋtamagyiamʋ onutó asʋn blɩhɛsʋ. 4 Bʋtɔpʋ atɔdwindwín sʋrá ahá, támɛ amʋ onutóbʋtamapʋ osrebi ɔkʋlɛ kʋráá tsá amʋtsu. 5 Bʋtɔbwɛ amʋ tógyítɔ ahá ansɩsʋ.Bʋtɔwánlɩn Bulu asʋn dɩnká tati tɛɩhɛsʋ,pʋklɩ amʋ ɔsʋkpɩ pʋ amʋ bɩna ɩbasʋ. Bʋtɔlʋnfɛ tɩntɩɩntɩn síánsían amʋ atadɩɛ ɔnɔ.6 Bʋtekle otsiákpá yilé tsiá nkɛ ogyíkpá pʋYudafɔ Ofíakpa. 7Bɛdálɩ yɔ dɩnsʋ á, bʋteklebɛɛ ahá bʋtɩɩ amʋ bɛɛ, ‘Asunápʋ,’ abʋbunha amʋ itsiá. 8 Mlɩ fɛɛ á, apíó mlɩgyí.Mʋ sʋ mlɩmáha abʋtɩ mlɩtɔ ɔhaa osunápʋ.Ɔbakʋlɛ pɛ gyí mlɩ osunápʋ. 9 Alɩ kɛnmlɩmátɩ ɔhaa mlɩ sɩ ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ nɩ. TsúfɛƆsɩ ɔkʋlɛ pɛmlɩbʋ, ɔbʋ ɔsʋsʋ. 10Tráhɛtráhɛa, mlɩtɔ ɔhaa máha abʋtɩ mʋ nkpá ogyápʋ.Tsúfɛ nkpá ogyápʋ ɔkʋlɛ pɛ mlɩbʋ. MʋgyíKristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ).11Mlɩtɔ ɔhandɛ ɔbwɛɛmlɩ osúmpʋ. 12Tsúfɛfʋá fotsu ɩwɩ á, Bulu ɔbɛba fʋ asɩ. Fʋá fɛbaɩwɩasɩ ɛ á, Bulu obótsu fʋ fʋá.

Apinabwɛbí Abwɛpʋ(Marko 12:40; Luka 11:39-42, 44, 52; 20:47)

13-14 “Mlɩ Farisifɔ pʋMosembla asunápʋ,apinabwɛbí abwɛpʋ, mlɩgyɔwɩ nɩ. MlɩlatinBulu iwíegyí ámʋ ɔkpa wá ahá. Mlɩ onutómlɩmédékléá mlówie ɩnʋ, mlɩdɛ ahá ánɩ bʋdɛmbɔdɩ bɔ bɛɛ bówie ɩnʋ ɛ ɔkpa tíin.*

15 “Mlɩ Farisifɔ pʋ Mose mbla asunápʋ,apinabwɛbí abwɛpʋ, mlɩgyɔwɩ nɩ. Tsúfɛmlɩtɛfá ɩlɩn fá ɔpʋ, dʋ ɩbʋ kplɩ ɩbʋ há ɔhatɛdámlí klʋntɔ. Támɛ nɩ ɔdámlí klʋntɔ táá, mlɩtɛlábwɛ mʋ otemlí ɩsʋbɩtɩ ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ ɔyɔpʋ dʋn mlɩ onutó.

16 “Ansibi abwiepʋ ánɩ mlɩdɛ ahá kpa,mlɩgyɔwɩ nɩ. Mlɩtɛblɩ mlɩaa, ‘Nɩ ɔkʋ ɔkáBulu ɔtswɛkpa obu ámʋ ntam a, imehiánánɩ obégyi mʋsʋ. Támɛ nɩ ɔká sika pɛpɛatɔá ɩbʋ ɔtswɛkpa obuto ɩnʋ mʋ ntam a,ilehián ánɩ obégyi mʋsʋ.’ 17 Ansibi ab-wiepʋ! Aha mimláhɛ! Mʋtɔ mɔmʋ bʋ labidʋn? Sika pɛpɛ atɔ ámʋ lóó, ntɛɛ Buluɔtswɛkpa obu ámʋʋ ɩlahá sika ámʋ lamlíBulu klɛ amʋ? 18 Mlɩtɛtráa blɩ mlɩaa, ‘Nɩ ɔkʋ ɔká afɔdɩɛ-asubwi ntam a, imehián ánɩ obégyi mʋsʋ. Támɛ nɩ ɔká afɔdɩɛ-abɔtɔámʋ ntam mʋ á, ilehián ánɩ obégyi mʋsʋ.’

19Ansibi abwiepʋ! Mʋtɔmɔmʋ bʋ labi dʋn?Afɔdɩɛ-abɔtɔ ámʋ ntɛɛ afɔdɩɛ-asubwi ámʋʋɩlahá mʋ ɩlamlí Bulu klɛ amʋ? 20 Nɩ fɛkáafɔdɩɛ-asubwi amʋ ntam a, faká ibwi ámʋpʋ atɔá ɩdɩn mʋsʋ fɛɛ ntam. 21Nɩ fɛká Buluɔtswɛkpa amʋ ntam a, faká Bulu mʋa mʋotsiákpá ntam. 22Nɩ fɛká ɔsʋsʋ ntam a, fakáBulu mʋa mʋ owíe obíá ntam.

23 “Mlɩ Farisifɔ pʋ Mose mbla asunápʋ,apinabwɛbí abwɛpʋ, mlɩgyɔwɩ nɩ. Mlɩteyemlɩ ɔtsʋtsʋ pʋ kpántánkplámá aná fɛɛtɔidú, pʋ idúsɩ há Bulu. Támɛ mlɩmɛdɛBulu mbla amʋʋ ɩhɩɛ dehián, igyi asʋngyíɔnɔkwalɩsʋ, aba nwewúun pʋ ɔnɔkwalɩwaámʋsʋ gyi. Mʋdéhián nɩ, támɛ mlɩmákináiyétɔ dúsɩ amʋ ɛ ha. 24 Ansibi abwiepʋánɩ mlɩdɛ ahá kpa, mlɩgyɔwɩ nɩ. Mlɩtɔtsrɔmbépi lɛ oputsútɔ, támɛmlɩtɛmɛmbéwun.

25 “Mlɩ Farisifɔ pʋ Mose mbla asunápʋ,apinabwɛbí abwɛpʋ, mlɩgyɔwɩ nɩ. Tsúfɛmlɩtɔfwɩ mlɩ nwɛ pʋ mlɩ nlɛpɛ ɔma wan-kláán, támɛ atɔá mlɩlapʋ owi mʋa ɔnsɩpɛswɩɩ ahá sɔɔn bʋ mʋtɔ. 26 Farisifɔ ansibiabwiepʋ, mlɩgyankpa fwɩ nwɛ mʋa nlɛpɛámʋtɔ, mʋ ɔma ɛ bɛtɩn.

27 “Mlɩ Farisifɔ pʋ Mose mbla asunápʋ,apinabwɛbí abwɛpʋ, mlɩgyɔwɩ nɩ.Mlɩlabwɛ fɛ ntsán ánɩ bakpá mʋ afáfutútúútú, mʋ ɩwɩ lawá akɩlɛ. Támɛ mʋtɔmʋ á, afúli awú pʋ atɔ plɔhɛ sɔɔn bɔ mʋ.28 Alɩ kɛn mlɩgyí nɩ. Ahá bʋtɛkɩ mlɩ ánɩ mlɩgyí yilé abwɛpʋ. Támɛ mlɩ klʋntɔ mʋá, apinabwɛbíbwɛ mʋa lalahɛbwɛ sɔɔn bɔmʋ.

Bulu Ɩsʋbɩtɩ (Luka 11:47-51)

29-30 “Mlɩ Farisifɔ pʋMosembla asunápʋ,apinabwɛbí abwɛpʋ, mlɩgyɔwɩ nɩ. Tsúfɛmlɩtɔpwɛ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ pʋ yilé abwɛpʋámʋʋ betsiá ámʋ ntsán, lá mʋ ɩwɩ wan-kláán, blɩ mlɩaa, ‘Nɩ anɩlétsiá anɩ anáinbrɛsʋ asa bɔmɔ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ anfɩ á,tɛkɩ anɩmɔwa ɩbɩ mʋtɔ.’ 31 Mlɩ asʋn blɩhɛanfɩ désuná ánɩ mlɩgyí Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋamɔpʋ ámʋ abí-aná nɩ. 32 Mlɩwuna yɔmʋsʋ, amlɩmɔ mlɩ anáin bwɛhɛ ámʋ ɔnɔ.33Awɔ, abɛ abí-aná! Mlɛtalɩ srɩ sí ɩpɔn ámʋʋBulu ɔbɛha mlɩ, kpá mlɩ wá ɩsʋbɩtɩ ogyáámʋʋ ɩtamaduntɔ ámʋ? 34Mʋ sʋ ndɛ Buluɔnɔsʋ atɔɩpʋ, anyansapʋ pʋ Mose mbla

* 23:13-14 Mʋtɔ yée 14 bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Mlɩ Farisifɔ pʋ Mose mbla asunápʋ,apinabwɛbí abwɛpʋ, mlɩgyɔwɩ nɩ. Mlɩtɛlɩɩ ahátɔ bɔ mpáɩ tɩntɩɩntɩn, támɛ mlɩtɔswɩɩ asʋrapʋ amʋ wóyí pʋ amʋ atɔ fɛɛ ɛ. Ɩnɩ sʋ Bulu ɔbɛbɩtɩ mlɩ ɩsʋ dʋn aha tráhɛ.

Mateo 23:35 26 Mateo 24:28asunápʋ wa sɩsɩ mlɩ. Támɛ mlɔmɔ akʋ, dáamʋtɔ akʋ mántá oyikpalíhɛsʋ. Mlɔnwɛnamʋtɔ akʋ mplɩ mlɩ ofíakpa, dɩnká akʋsʋtsú awúlusʋ yɔ awúlusʋ. 35 Ɩnɩ sʋ yiléabwɛpʋ ámʋʋ mlɩa mlɩ anáin mlɩlamɔ tsúHabelsʋ bɔfʋn Sakaria, ogyi Barakia mʋbi ámʋʋ mlɩlɔmɔ Bulu ɔtswɛkpa obu mʋaafɔdɩɛ-asubwi amʋ nsɩnɛ ámʋ fɛɛ obugyabɛba mlɩsʋ. 36 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Ɩnɩaná fɛɛ sʋ Bulu ɩsʋbɩtɩ bɛba mlɩ ndɛmba-abíánfɩsʋ nɩ.

Yerusalemfɔ Ɩwɩ Ɔdwɛ(Luka 13:34-35)

37 “Óo Yerusalemfɔ, Yerusalemfɔ!Mlɩtɔmɔ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ, dá abí ánɩ Bulu lawá sɩsɩ mlɩ abwi mɔ nɩ. Ntekleánóbun mlɩ abísʋ brégyíbrɛ, fɛ alɩá batɛtobun mʋ abísʋ, támɛ mlɩtamahá mɩ ɔkpa.38Mlɩkɩ, Bulu obési mlɩ ɔtswɛkpa tswɩ mlɩ,ɩbɛdɩ kpan. 39 Tsúfɛ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,mlɩmɛɛtrá wun mɩ ɛkɛkɛɛkɛ, yɔfʋn ɛkɛámlɛblɩ mlɩaa, ‘Bulu oyúla ɔhá ámʋʋ ɔbá mʋɩdátɔ.’ ámʋ.”

24Bulu Ɔtswɛkpa Amʋ Bwie(Marko 13:1-2; Luka 21:5-6)

1 Brɛá Yesu lɛdalɩ Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋ ɔyɔá, mʋ akasɩpʋ amʋ bɛnatɩ yɔtʋmʋ, súnámʋɔtswɛkpa ɩnʋ mbu ámʋ. 2Mʋʋ ɔlɛbláa amʋɔbɛɛ, “Mlɩlawun mbu akpɔnkpɔɔnkpɔntɩánfɩ fɛɛ? Ɔnɔkwalɩndɛmlɩ bláa. Bóbwiemʋfɛɛ bun. Ibwi kʋlɛ kʋráá méesian dɩnká mʋbásʋ.”

Ɩwɩɔsɩn Mʋa Ɩkplán(Marko 13:3-13; Luka 21:7-19)

3 Brɛá Yesu tsie Nfɔ-nyíbʋ ámʋsʋ, ɔdɛBulu ɔtswɛkpa amʋ kɩɩ a, mʋ akasɩpʋ amʋnkʋlɛ bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Bla anɩ, brɛ mɔmʋtɔɩnɩ fɛɛ bɛba? Osúnamɔmʋ ɛ ɔbɛba, ibósunáánɩ fʋ bábɩ pʋ ɔyɩ ɔnɔmɔkɛ lafʋn?”

4 Ɩnʋ Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ wan-kláán, mɛnɩ ɔhaa mɛɛmlɛ mlɩ. 5 Tsúfɛahá tsɔtsɔɔtsɔ bɔpʋ mɩ dá ba bɛɛ, amʋgyíKristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ)nɩ. Bɛmlɛ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bɔfwɩ ɔkpa. 6 Nɩ mlonúá ɩsá ladá mantáa mlɩ ntɛɛ ɔtɩnɛkʋá, opúni mátsií mlɩ. Tsúfɛ lehián ánɩ ɩnɩ aná fɛɛ bɛba, támɛ imedésuná ánɩ ɔyɩ ɔnɔmɔkɛ ámʋ lafʋn. 7 Tsúfɛ ɔmá bɔkɔaba. Awíe bɔkʋsʋ lɩɩ abasʋ. Akʋn bɛba,ɔsʋlʋʋ bɛkpɩnkɩ ntɩnɛ-ntɩnɛ. 8 Ɩnɩ fɛɛ igyifɛ ɩwɩɔsɩn ánɩ ɔtsɩ towun brɛá ɩkwɩɩ dɛ mʋdwiín.

9 “Alɩ brɛ ámʋtɔ á, mɩ sʋ ɔmá-ɔmá bólumlɩ. Bɛdɩnká mlɩsʋ, pʋ mlɩ há bɔwa mlɩamʋmʋyɔ, mɔ mlɩ. 10 Mlɩtɔ ahá tsɔtsɔɔtsɔbɛdɩda hógyitɔ. Bólu aba, lɛ aba há.11Afunu awapʋ bɛblɩ bɛɛ, Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋbʋgyi tsɔtsɔɔtsɔ bɛba bɛmlɛ ahá tsɔtsɔɔtsɔ,há amʋ bɔfwɩ ɔkpa. 12 Lalahɛbwɛ bómoní.Mʋ sʋ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bʋmɛɛtrá dwɛ aba.13 Támɛ ɔhá ánɩ ɔlɛtalɩ lɩɩ kínkíínkín yɔfʋnɔyɩ ɔnɔmɔkɛ á, Bulu ɔbɔhɔ mʋ nkpa. 14Mʋóó á, ahá bɛda Bulu iwíegyí ámʋ ɩwɩ asʋnwankláán ánfɩ ɔkan ɔyɩtɔ fɛɛ, mɛnɩ ahá fɛɛbónu mʋ, asa ɔyɩ ɩbɔmɔ ɔnɔ.

Ɩwɩɔsɩn Wúunbɩ(Marko 13:14-23; Luka 21:20-24)

15 “Nɩ mlowun akisítɔá itobwíé ɔmá, ɩdaƆwankɩkpá ɩnʋ, ɩdɛ Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋ kpɔɩ,fɛ alɩá Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Daniel lɛblɩ tswɩ a,—Aklápʋ, mlɩnu mʋ asɩ!— 16mʋmʋ ahá ánɩ bʋbʋ Yudea ɔmátɔ bʋsrɩɩ yɔ abʋsʋ. 17 Ɔháánɩ ɔdɩn obusʋ mákplɩ ɔbɛɛ, moyótsu tɔtɔobuto. 18 Ɔhá ánɩ ɔbʋ ndɔtɔ ɛ ɔmáyinkíba wóyítɔ botsu mʋ tati. 19 Amenyapʋpʋ abí-ayín ánɩ bʋpia abi bɔbwɛ alɩ brɛámʋtɔ, bʋgyɔwɩ nɩ. 20Mlɩkokoli Bulumlɩaa,mlɩ ɔsrɩkɛ amʋ ɩmábwɛ nyankpʋ mʋa at-salɩbɩ ntɛɛ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ. 21 Tsúfɛ tsú ɔyɩ asɩtsuábɩ a, asʋn wunhɛ ánɩ ɩbɛba alɩ brɛámʋtɔ odu kʋkʋmɔkʋba kɩ. Mʋ odu kʋkʋ ɛmɛɛtrá ba ɛkɛkɛɛkɛ. 22Nɩ Bulumɛdɩnkɩ nkɛámʋsʋ á, tɛkɩ ɔhaaméesian ɔyɩtɔ. Támɛ aháámʋʋ alalɛ pʋbwɛ mʋ klɛ amʋ sʋ aladɩnkɩ nkɛ ámʋsʋ.

23 “Alɩ brɛ ámʋtɔ á, nɩ ɔkʋ lɛbláa fʋ ɔbɛɛ,‘Kɩ, Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúliamʋ) bʋ nfɩ ntɛɛ nána’ á, máhogyi. 24Tsúfɛahá ánɩ bɛɛ amʋgyí Kristo amʋ pʋ ahá ánɩ bɔwa afunu bɛɛ, Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ bʋgyitsɔtsɔɔtsɔbɛba ɔyɩtɔ. Bɔbwɛofúla pʋosúnaakpɔnkpɔntɩ pʋmlɛ ahá. Nɩ bɛtalɩ kʋráá á,bɛmlɛ ahá ámʋʋ Bulu lalɛ ámʋ ɛ. 25Mlɩnu,ndɛmlɩ ɔlá da yáɩ asa ɩba.

26 “Nɩ ɔkʋ ɔbláa mlɩ ɔbɛɛ, ‘Kɩ, Kristo amʋlaba ɔbʋ dimbísʋ’ a, mlɩmádalɩ yɛkɩ. Alɩ kɛnnɩ bɛblɩ bɛɛ, ‘Ɔbʋ obutótɔ’ ɛ mlɩmáhogyinɩ. 27 Tsúfɛ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩɔbákɛ ɩbɔbwɛ fɛ alɩ ámʋʋ nyankpʋ tɔfwɩ ɩbɩ,bʋtowun mʋ tsú owí ɔdalɩkpa yɛdalɩ owíɔkplɩwíékpá amʋ.

28“Ɔtɩnɛá ɩtɔwuhɛda a, ɩnʋ alása bʋtefia.Nyankpʋsa-Mʋ-Bi Ámʋ Ɩbábɩ(Marko 13:24-27; Luka 21:25-28)

Mateo 24:29 27 Mateo 25:1529 “Ɩwɩɔsɩn wúun amʋ ɔma a, owí ɔbɛta,

ɔtsra ɛ ɔmɛɛtrá fɛɩ. Ntsrakpabi bɛkpatsú ɔsʋsʋ bɛda. Nwʋlʋtáa mʋa mʋtɔ atɔfɛɛ bɛkpɩnkɩ. 30 Mʋ ɔma a, mlówun mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɩbá ɩwɩ osúna ɔsʋsʋ.Ɔyɩtɔ ahá fɛɛ bósu. Ɔhagyíɔha obówun ánɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ napʋ túmi mʋanumnyam kpɔnkpɔntɩmbʋ nwʋlʋtáatɔ tsúɔsʋsʋ nɛbá. 31 Ɩnʋ á, ɔkpɛ kʋ ɩbɛlɩnkʋklʋkʋʋ, Bulu ɔbɔwa mʋ abɔpʋ bɛyɛkpamʋ ahá ámʋʋ alalɛ ámʋ tsú ɔyɩ afʋnka anaámʋ fɛɛsʋ.

Ɔyɩ Ɔnɔmɔ Ɩwɩ Osúna(Marko 13:28-31; Luka 21:29-33)

32 “Mlɩpʋkɩ pɔntɔ oyí. Nɩ mʋ abámbidɛpɔɩ, ɩdɛ atɛ pɔpwɛ lɛ á, mlɩtɛbɩ ánɩ awik-pan brɛ lafʋn. 33 Alɩ kɛn, nɩ mlowun ánɩ ntobí ánfɩ fɛɛ ɩdɛ mʋtɔ bá a, mlɛbɩ ánɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɩbábɩ lafʋn ta nɩ.Nawíéwóyí ámʋ ɔnɔ tá. 34Ɔnɔkwalɩndɛmlɩbláa mbɛɛ, ndɛmba-abí ánfɩ fɛɛ bʋmóowutá asa ɩnɩ fɛɛ bɛba mʋtɔ. 35 Ɔsʋ mʋa asɩfɛɛ bɔtsʋn, támɛ mɩ asʋn blɩhɛ mɔɔtsʋnɛkɛkɛɛkɛ.

Nyankpʋsa-Mʋ-Bi Ámʋ Ɔbákɛ(Marko 13:32-37; Luka 17:26-30, 34-36)

36 “Ɔhaa méyín ɛkɛ ntɛɛ brɛá ntobí ánfɩfɛɛ ɩbɛba. Bulu-abɔpʋ bʋmeyín. Bulumʋ Biámʋ ɛ méyín, nkɛtɩ anɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋámʋ nkʋlɛ pɛ yin. 37 Alɩ ámʋʋ ilegyi Noabrɛsʋ amʋ a, alɩ ibégyi mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɛ ɩbábɩ nɩ. 38 Tsúfɛ asa ntsubʋlábɩ amʋ lɔfʋn a, ahá betsiá bʋdɛ atɔ gyí, bʋdɛntá núu, bʋdɛ aká tsiá, bʋdɛ atsɩ kɩtá háakúlu alɩɩ yɔfʋn ɛkɛá Noa lówie mʋ dákakpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ámʋtɔ. 39 Ɔhaa mɛbɩ tɔáɩdɛ mʋsʋ yɔ, kpɛfʋn brɛá ntsu ámʋ lɔbʋlásʋrá amʋ fɛɛ nátɩ. Alɩ kɛn bʋmɛɛbɩ mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɩbábɩ nɩ. 40 Alɩ brɛámʋtɔ á, nɩ ayin abanyɔ bʋlɩɩ ndɔ kʋlɛtɔbʋdɛ agyʋmá yɔ á, Bulu obótsu ɔkʋlɛ síɔkʋlɛ. 41 Nɩ atsɩ abanyɔ bʋdɛ nfúó kwɛ á,Bulu obótsu ɔkʋlɛ sí ɔkʋlɛ.

42 “Mlɩdɩnka ansɩ ɩwɩsʋ, tsúfɛ mlɩméyínɛkɛá mlɩ Wíe ɔbɛba. 43 Támɛ mlɩnu asʋnánfɩ. Nɩ wóyímʋwie yin onyé brɛá owikpluɔbɛba mʋ wóyítɔ a, tɛkɩ ologyo mʋ wóyí,owikplu móbwie wíé, wí mʋ atɔ. 44 Mʋ sʋmlɩ ɛ mlɩgyo, tsúfɛ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Biánfɩ nɛba brɛá mlɩ ansɩ mɛdɩn mɩsʋ.

OsúmpʋWankláán Pʋ Ɔlaláhɛ(Luka 12:41-48)

45 “Ma mɛɛ gyí osúmpʋá ɔlɛtɩn ansɩ, ɔbʋɔnɔkwalɩ? Mʋ ɩbɩtɔ mʋ wie tɔpʋ mʋ abaatráhɛ wá, ɔbɛɛ ɔhá amʋ atogyihɛ dɩnkabrɛsʋ. 46 Ansɩ bégyi osúmpʋ amʋ, nɩ mʋwie amʋ ɔbá bowun ánɩ lɛlɛ ɔdɛ mʋ bwɛ.47 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Mʋ wie amʋɔbɔpʋ mʋ atɔ fɛɛ wá mʋ ɩbɩtɔ. 48 Támɛ nɩ osúmpʋ laláhɛ ogyi, ɔlɛblɩ wá nwuntɔ ɔbɛɛ,‘Mɩ wíe mɛɛba séi.’ 49 Ɩnɩ sʋ olefi asɩ ɔdɛmʋ aba asúmpʋ da, mʋa ntá abʋpʋ bʋdɛ atɔgyí si amʋ, bʋdɛ ntá núu bʋ á, 50 mʋ wieamʋ ɔbɛba bófwie mʋtɔ ɛkɛá ɔmɛdɩn ansɩ.51Mʋwie amʋ ɔbɛhɩɛ tɩtɩmʋtɔ, trá bɩtɩ mʋaapinabwɛbífɔ ámʋ asʋ kɛkɛɛ. Ɩnʋ isú mʋakpisíi bʋ nɩ.

25Mbitebí Dú Akʋ Ɩwɩ Yébi

1“Bulu iwíegyí ámʋ ɩbɔbwɛ fɛmbitebí dúakʋá botsu amʋ nkandɩɛ dálɩ beyéfia ɔkápɔpwɛ otsiápʋ ɔkʋ. 2Amʋtɔ abanú bemim-láa, abanú ɛ bɛtɩn ansɩ. 3Aha mimláhɛ amʋbotsu amʋnkandɩɛ, támɛ bʋmotsunfɔ kʋkʋkɩtá. 4 Támɛ atɩansɩpʋ amʋ botsu nfɔ wáatɔtɔ kɩtá. 5Ɔká otsiápʋ amʋmɔkɔsɩ ba. Mʋsʋmbitebí ámʋ fɛɛ bɔgyɔsɩ, tsʋnmʋtɔ dɩdɩ.

6 “Ɔyɩ-nsɩnɛ á, ɔkʋ lɔsʋrá okitikíti ɔbɛɛ,‘Anɩ pɩ, ɔká otsiápʋ amʋ ɔbá o! Mlɩdalɩ yefiamʋ!’ 7 Ɩnʋ mbitebí ámʋ fɛɛ bɔkʋsʋ nywɛamʋ nkandɩɛ. 8 Aha mimláhɛ amʋ bɛbláaatɩansɩpʋ amʋ bɛɛ, ‘Anɩ nkandɩɛ dedúun.Mʋ sʋ mlɩha anɩ nfɔ kpalobí awa anɩ klɛtɔ.’9Mʋʋ atɩansɩpʋ amʋ bɛbláa amʋ bɛɛ, ‘Ó-o,ɩmɔtsɔ. Ɩmɔɔfʋn anɩa mlɩnyɔ. Mlɩyɔ afɛpʋwá, amlɩyɔhɔmlɩ klɛ.’ 10 Brɛá aha mimláhɛamʋ bɔpʋ ɔkpa bɔyɔ á, ɔká otsiápʋ amʋlɛba. Amʋ ámʋʋ bɛda ɩwɩsʋ ámʋ bobuo ɔkáotsiápʋ amʋwíé ɔká otsiákpá ɩnʋ, oyin ámʋasúmpʋ befin obu ámʋ.

11 “Mʋ ɔma a, mbitebí atráhɛ amʋ ɛ bɛbabɛlɩɩ klʋn ɔma, blɩ bɛɛ, ‘Anɩ sɩ, finki ha anɩawie.’ 12 Támɛ ɔká otsiápʋ amʋ lɛbláa amʋɔbɛɛ, ‘Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa, mmeyín mlɩɔkpagyíɔkpasʋ.’ ”

13 Yesu lɔmɔ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɩnɩ sʋ mlɩdaɩwɩsʋ, tsúfɛmɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩnɛbabrɛá mlɩ ansɩ mɛdɩn mɩsʋ.

Asúmpʋ Abasá Ɩwɩ Yébi(Luka 19:11-27)

14 “Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋ ɩbábɩ bɔbwɛfɛ ɔkʋá ɔdɛ ɔkpa tu, ɔlɛtɩ mʋ asúmpʋ, yemʋ atɔ há amʋ ɔbɛɛ, bʋkɩɩ mʋsʋ yaɩ mʋ.15 Ɔlɔpʋ sika pɛpɛ akɛntɛ anu há ɔkʋlɛ, pʋakɛntɛ anyɔ há onyɔɔsɩ, ɔlɔpʋ kɛntɛ kʋlɛ

Mateo 25:16 28 Mateo 26:2ɛ há ɔsaasɩ. Ɔlɛha okugyíɔkʋ mʋ ɔwʋnlɩnɔnɔ asa ɔlɛnatɩ. 16 Osúmpʋ ámʋʋ olenyaakɛntɛ anu ámʋ lɔwa ɔsa pʋ kɔba amʋ fiibíágyí asɩ. Mʋ sʋ ɩmɔwa ɔpá kʋkʋ, olenyaakɛntɛ anu dɩnká mʋsʋ. 17 Onyɔɔsɩ amʋ ɛlɛdamlí ɩbɩmʋ sika pɛpɛ akɛntɛ anyɔ ámʋsʋalɩ kɛn. Mʋ sʋ olenya akɛntɛ anyɔ dɩnkámʋsʋ. 18 Támɛ ɔsaasɩ amʋʋ olenya kɛntɛkʋlɛ amʋ mʋ lóyókwi ɔbɔ, pʋ mʋ wie sikapɛpɛ amʋ ŋáín mʋtɔ.

19 “Ɩlɔwa ɔpá asa amʋ wíe amʋ lótsu mʋɔkpa ámʋ ba, ɔlɛtɩ amʋ ɔbɛɛ, mʋa amʋnyɔbóbu akúnta. 20 Osúmpʋ ámʋʋ olenyasika pɛpɛ akɛntɛ anu ámʋ lótsu mʋa mʋsʋɔdɩnka akɛntɛ anu ámʋ ba mʋ wie, bɛbláamʋ ɔbɛɛ, ‘Mɩ wíé, fɛha mɩ sika pɛpɛ akɛntɛanu. Mɩ ɛ nanyá akɛntɛ anu dɩnká mʋsʋ.Mʋ nɩ.’ 21 Mʋ wie amʋ lɛda mʋ ɩpán, blɩ ɔbɛɛ, ‘Fabwɛ atɔ. Osúmpʋ wankláán fʋgyi.Ɩnɩá fawá ɔnɔkwalɩ atɔ túkúrííbi ánfɩtɔ sʋá, nɔpʋ fʋ yáɩ mɩ atɔ tsɔtsɔɔtsɔ ɔnɔ. Baafʋbetsiá mɩ wá, anya ansigyí.’

22 “Osúmpʋ onyɔɔsɩ amʋʋ olenya sikapɛpɛ akɛntɛ anyɔ ámʋ ɛ lɛbláamʋwie ɔbɛɛ,‘Mɩ wíé, sika pɛpɛ akɛntɛ anyɔ fɛha mɩ. Mɩ ɛ nanyá anyɔ dɩnká mʋsʋ. Mʋ nɩ.’ 23 Mʋwie amʋ lɛda mʋ ɩpán, blɩ ɔbɛɛ, ‘Fabwɛatɔ. Osúmpʋ ɔnɔkwalɩpʋ fʋgyi. Ɩnɩá fawáɔnɔkwalɩ atɔ túkúrííbi ánfɩtɔ sʋ á, nɔpʋ fʋyáɩ mɩ atɔ tsɔtsɔɔtsɔ ɔnɔ. Ba afʋbetsiá mɩ wá, anya ansigyí.’

24 “Mʋʋ osúmpʋ amʋʋ olenya sika pɛpɛkɛntɛ kʋlɛ amʋ ɛ lɛbɛbláa mʋ wie ɔbɛɛ, ‘Mɩ wíé, nyin ánɩ fʋ asʋn bʋ ɔnlɩn. Fʋtɔkpɔtɩ atɔ ɔtɩnɛá fʋmodu; fʋtɛkpá atɔ-abí ɔtɩnɛáfʋmɛfɩtá. 25Mʋ sʋ nenya ifú pʋ fʋ sika pɛpɛamʋ ŋáín ɔbɔtɔ. Mʋ nɩ, hɔ fʋ atɔ.’

26 “Ɩnʋ mʋ wie amʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Os-úmpʋ laláhɛ, ɔwʋlɩyɔpʋ fʋgyi. Fʋyin ánɩ ntɔkpɔtɩ atɔ ɔtɩnɛá mmodu, ntɛkpá atɔ-abíɔtɩnɛá mmɛfɩtá atɔ. 27 Ɩnɩá fʋyin mʋ alɩ á,tɛkɩ fɔpʋ yɔtswɩ sika ɔyaɩkpá. Ɩnɩá naba a,tɛkɩ nɔyɔhɔ mʋa mʋsʋ abí.’ 28 Mʋʋ oyinámʋ lɛbláa mʋ asúmpʋ amʋ ɔbɛɛ, ‘Mlɩswɩɩmʋ sika pɛpɛ kɛntɛ kʋlɛ amʋ ha ɔmʋamʋʋalanyá akɛntɛ idú ámʋ. 29 Tsúfɛ ɔhá ánɩ ɔbʋ tsɔtsɔ á, bɛtrá pʋ ɩkʋ tsɩa mʋtɔ hámʋ, obénya tsɔtsɔɔtsɔ. Támɛ ɔhá ánɩ ɔmaá, bɔswɩɩ mʋ kpalobíbiá ɔbʋ, 30 amlɩtswɩosúmpʋ anfɩ ɔma labi ánfɩ wa oklúntɔ. Ɩnʋisú mʋa kpisíi bʋ nɩ.’

Asʋngyí

31 “Nɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ nɛbámɩ iwíe ogyíkpá, Bulu-abɔpʋ fɛɛ bʋbuo mɩá, nétsiá mɩ ɔsʋsʋ numnyam owíe obíásʋ.32 Bɛkpa ɔyɩtɔ ahá fɛɛ befia mɩ ansɩtɔ. Ɩnʋnɔtɔsɩ amʋtɔ, fɛ alɩá mbwɩ ɔkpapʋ tɔtɔsɩ akúfa lɛ akpalátɔ. 33 Fówun nahá akúfaamʋ balɩɩ mɩ gyɔpɩsʋ, akpaláa amʋ ɛ balɩɩ mɩ bɩnasʋ. 34 Ɩnʋ mɩ ánfɩ ngyi Owíe anfɩnɛbláa ahá ámʋʋ bʋlɩɩ mɩ gyɔpɩsʋ ámʋmbɛɛ, ‘Mlɩ ahá ánfɩmɩ Sɩ layúlá ánfɩmlɩba,amlɩbetsiá iwíegyí ámʋʋ ɔlɛlayáɩ há mlɩtsú ɔyɩ asɩtsuábɩ ɔpá ámʋtɔ. 35 Tsúfɛ akʋnlɛkɩtá mɩ á, mlɩlɛha mɩ atɔ negyi. Ɔmɛwʋlɩlɛkɩtá mɩ, mlɩlɛha mɩ ntsu nonu. Nɔbwɛɔfɔɔ, mlɩlɔhɔ mɩ ɔfɔɔ. 36 Nɛnatɩ yayá,mlɩlɛha mɩ tati nɛdɩdá. Nɔlɔ, mlɩlɛkɩ mɩ.Nɛdɩ obu, mlɩlɛbá bɛkɩmɩ.’

37 “Ɩnʋ yilé abwɛpʋ ámʋ bɛfɩtɛ mɩ bɛɛ,‘Anɩ Wíé, ɔmɛnkɛ anɩlówun ánɩ akʋn dɛ fʋ,anɩlɛha fʋ atɔ fegyi? Ɔmɛwʋlɩ dɛ fʋ, anɩlɛhafʋntsu fonu? 38Fɔbwɛ ɔfɔɔ, anɩlɔhɔ fʋ ɔfɔɔ?Ɔmɛnkɛ fɛnatɩ yayá, anɩlɛha fʋ tati fɛdɩdá?39 Ɔmɛnkɛ fɔlɔ, ntɛɛ fɛdɩ obu, anɩlɛbá bɛkɩfʋ?’

40“Ɩnʋmɩ ánfɩngyi Owíe ánfɩnɛbláa amʋmbɛɛ, ‘Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Tógyítɔámlɩlɔbwɛ há mɩ apíó ánfɩ ahá bʋtamabúamʋwá ahátɔ ánfɩtɔ ɔkʋ á, mɩ mlɩlɔbwɛmʋhá á.’

41 “Ɩnʋ nɛbláa ahá ámʋʋ bʋlɩɩ mɩ bɩnasʋámʋ ɛ mbɛɛ, ‘Mlɩkpʋkpɛ tɛɩ nfɩ. Bululalwɩɩ mlɩ. Mlɩyɔ ogyá ámʋʋ ɩtamadun,Bulu lɛlayáɩ há Ɔbʋnsám mʋa mʋ abɔpʋamʋtɔ. 42Tsúfɛ akʋn lɛkɩtá mɩ, mlɩmɛha mɩ atogyihɛ. Ɔmɛwʋlɩ lɛkɩtá mɩ, mlɩmɛha mɩ ntsu annu. 43Nɔbwɛ ɔfɔɔ, mlɩmɔhɔmɩ ɔfɔɔ.Nɛnatɩ yayá, mlɩmɛha mɩ tati andɩda. Nɔlɔ,nɛdɩ obu; mlɩmɛkɩmɩ.’

44 “Ɩnʋ amʋ ɛ bɛfɩtɛ mɩ bɛɛ, ‘Anɩ Wíé,ɔmɛnkɛ anɩlówun ánɩ akʋn dɛ fʋ, ɔmɛwʋlɩdɛ fʋ, fʋgyi ɔfɔɔ, fʋna yayá, fʋdɛlɔ ntɛɛ fʋdaobu; anɩmɛbɛkɩ fʋ?’ 45 Ɩnʋmɩ ánfɩ ngyi Ow-íe anfɩ nɛbláa amʋmbɛɛ, ‘Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩbláa. Alɩ ámʋʋ mlɩmɔbwɛ mʋ há mɩ apíóánfɩ ahá bʋtamabú amʋ wá ahátɔ ánfɩtɔɔkʋ á, mɩ mlɩmɔbwɛ há á.’ 46 Bulu ɔbɛhaamʋ bɔyɔ ɩwɩɔsɩn ánɩ ɩtamatátɔ, támɛ yiléabwɛpʋ ámʋmʋ bénya nkpa ánɩ ɩtamatá.”

26Bɛkɩklɩɩ Yesu Nwunsʋ(Marko 14:1-2; Luka 22:1-2; Yohane 11:45-

53)1 Brɛá Yesu lósuná atɔ ánfɩ fɛɛ tá á,

ɔlɛbláa mʋ akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ, 2 “Mlɩyin ánɩ

Mateo 26:3-4 29 Mateo 26:32

ɩlasí nkenyɔ bégyi Israelfɔsʋ Katsʋn Nkɛ.Nkɛ ámʋtɔ á, ɔkʋ ɔbɔpʋmɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ wá mɩ alupʋ ɩbɩtɔ, bɛda mɩ mántáoyikpalíhɛsʋ.”

3-4 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Yudafɔ Bulu igyíahapʋ dɛhɛn pʋ amʋ ahandɛ befia igyíɔhapʋ dɛhɛn Kaiafa wóyítɔ, kɩtá agywɩɩnɔkpa ánɩ bɔtsʋn mʋsʋ kɩtá Yesu ŋáintɔ, mɔmʋ. 5 Támɛ bɛblɩ bɛɛ bʋmɔɔbwɛ mʋ nkɛámʋtɔ, mɛnɩ kpokiti mɛɛda ɔmá ámʋtɔ.

Ofobí Fánfáánfán Pʋwʋlɩ Yesu(Marko 14:3-9; Yohane 12:1-8)

6 Brɛá Yesu bʋ Betania wúlutɔ, Simonɔkʋá alalɔ ɩlɔ pɛpɛ kɩ wóyítɔ ɔdɛ atɔ gyía, 7 ɔtsɩ ɔkʋ lɛba mʋ wá. Ɔdɛ prɛntʋawankláán kʋá ofobí fánfán ánɩ ɩbʋ bíá bɔmʋ, ɔlɛtsɛɩ ofobí ámʋ wʋlɩ Yesu nwuntɔ.8Yesu akasɩpʋ amʋ benya ɔblɔ brɛá bowunɩnɩ. Mʋ sʋ bɛfɩtɛ bɛɛ, “Ntogyi sʋ ɔtsɩ ánfɩlayíntá ofobí fánfán ánfɩ? 9 Abɛtalɩ fɛ mʋibíá kpékplé, pʋ kɔba amʋ há ahiánfɔ.”

10 Yesu lɛbɩ ánɩ ɔblɔ lakɩtá amʋ. Mʋsʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋ mlɩdɛ mʋháan? Ɩtɔ yilé alabwɛhámɩ. 11Ahiánfɔ bét-siá mlɩtɔ ekekegyíɛkɛ, támɛmɩ mʋmméet-siá mlɩ wá yɔ. 12 Alatsɛɩ ofobí fánfánánfɩ wʋlɩ mɩ, pʋlá mɩ ɔyʋlʋʋ yáɩ há mɩ opulákɛ. 13 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Ɔyɩtɔɔtɩnɛgyíɔtɩnɛá bɛda Bulu asʋn wankláánámʋ ɔkan a, bɛblɩ tɔ ánfɩ ɔtsɩ ánfɩ labwɛ ánfɩpʋkáɩn mʋsʋ.”

Yuda Iskariot Lótsulá Ánɩ Ɔbɛlɛ Yesu Há(Marko 14:10; Luka 22:3-6)

14 Mʋ ɔma a, mʋ akasɩpʋ dúanyɔ ámʋtɔɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Yuda Iskariot lɔyɔ Bulu igyíahapʋ dɛhɛn amʋwá. 15Ɔlɛyɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ,“Nɩ nɛlɛ Yesu há mlɩ á, ntɔ mlɛha mɩ?”Mʋ sʋ bɛkla sika futútú adʋasa (30) wá mʋɩbɩtɔ. 16 Tsú brɛ ámʋtɔ ɔlɔwa ɔkpa dunkáánɩ ɔbɔtsʋn mʋsʋ lɛ Yesu há amʋ.

Katsʋn Atogyihɛ Gyí(Marko 14:12-21; Luka 22:7-14, 21-23;

Yohane 13:21-30)17 Israelfɔ Bodobodo MátúhɛNkɛ ámʋtɔ

ɛkɛ gyankpapʋ a, akasɩpʋ amʋ bɛba Yesuwá bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Anɩ Wíé, obu mɔmʋtɔayɛla ha fʋ, afʋgyi Israelfɔsʋ Katsʋn Nkɛatogyihɛ amʋ?”

18 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩyɔ asímasiwá wúlutɔ, amlɩyɛbláa mʋmlɩaa, ‘Osunápʋamʋ ɔbɛɛ, mɩ brɛ lafʋn. Ɩnɩ sʋ mɩa mɩ

akasɩpʋ abá begyi Israelfɔsʋ Katsʋn Nkɛámʋ fʋ wóyítɔ.’ ”

19Mʋ sʋ akasɩpʋ amʋ bɔyɔbwɛ alɩ ámʋʋYesu lɛbláa amʋ ámʋ pɛpɛɛpɛ. Bɛla obuámʋtɔ, bwɛ Katsʋn Nkɛtɔ atogyihɛ amʋ yáɩ ɩnʋ.

20 Brɛá nsaɩntɔ deklúun a, Yesu mʋamʋ akasɩpʋ bɛba betsiá ɔpʋnʋ ámʋ asɩ.21Atɔ ámʋ ogyíkpá a, Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa, mlɩtɔ ɔkʋlɛ ɔbɛlɛmɩ há.”

22 Asʋn ánfɩ lɛhɩɛ han akasɩpʋ amʋ. Mʋsʋ befi asɩ bʋdɛ mʋ fɩtɛ kʋlɛkʋlɛ bɛɛ, “Mɩ Wíé, mɩ nɩ lóó?”

23 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔhá ámʋʋ mɩamʋnyɔ anɩdɛ ɩbɩwa ɔlɛpɛ ɔkʋlɛtɔ ámʋ ɔbɛlɛmɩ há. 24Mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ nówufɛ alɩá bɔwanlɩn tswɩɩ, támɛ ɔhá ámʋʋ ɔbɛlɛmɩ há ámʋ ɔgyɔwɩ nɩ. Nɩ bʋmetepí kwɩɩ mʋkʋráá á, tɛkɩ ɩbʋ alɛ há mʋ.”

25Yuda Iskariot amʋʋ ɔlɛlɛ mʋ há ámʋ ɛlɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Osunápʋ, mɩ nɩ lóó?” MʋʋYesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ee, fablɩ.”

Yesu Ntʋpwɛ Atogyihɛ Tráhɛ(Marko 14:22-26; Luka 22:14-20; 1 Korintofɔ

11:23-25)26 Brɛá bʋdɛ atɔ ámʋ gyí a, Yesu lɛlɛ

bodobodo ipín, ɔlɛda Bulu ɩpán, bíábíamʋtɔ pʋhá mʋ akasɩpʋ amʋ, blɩ ɔbɛɛ,“Mlɩhɔ amlɩgyi. Mɩ ɔyʋlʋʋ nɩ.”

27 Ɩnʋ olotsu ntá-ɛwɛ, ɔlɛda Bulu ɩpán,pʋhá amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ fɛɛ mlɩhɔ amlɩnu.28Mɩ obugya nɩ. Mʋ Bulu dɛpʋsí mʋ ntam*ánɩ alaká há ahásʋ nɩ. Bɛtsɛɩ mʋ wʋlɩ asɩ,mɛnɩ obési ahá tsɔtsɔɔtsɔ lakpan kíé amʋ.29Ndɛmlɩ bláambɛɛ, mmɛɛtrá nu wáɩn-abíntá ánfɩ alɩɩ yɔfʋn ɛkɛá mɩa mlɩnyɔ abɛlanumʋ pɔpwɛmɩ Sɩ iwíegyí ámʋtɔ.”

30Benya wá ɩlʋ dá Bulu ɩpán tá alɩ, bɛnatɩ yɔ Nfɔ-nyíbʋ ámʋsʋ.

Petro Ɔbɔswɩɩ ƆbɛɛMʋmeyín Yesu(Marko 14:27-31; Luka 22:31-34; Yohane

13:36-38)31 Brɛá bowie Nfɔ-nyíbʋ ámʋsʋ á, Yesu

lɛbláa amʋ ɔbɛɛ “Mlɩ fɛɛ mléyinkí mɩ ɔmaonyenɩ. Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Bulu asʋnámʋtɔ bɛɛ, ‘Nɛda akúfa ɔkpapʋ ámʋ lɛdá,mʋ akúfa bɛdasáɩn.’ ” 32 Mʋʋ ɔlɛtrá blɩ ɔbɛɛ, “Támɛ nɩ Bulu ɔkʋsʋa mɩ tsú afúlitɔá, négya mlɩ nkpá yɔ Galilea ɔmátɔ. Ɩnʋmlɔbɔtʋmɩ nɩ.”

* 26:28 Ntam pɔpwɛ bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ.

Mateo 26:33 30 Mateo 26:6333 Petro lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Nɩ amʋ fɛɛ

beyinkí fʋ ɔma kʋráá á, mɩ mʋ mméeyinkíɛkɛkɛɛkɛ.”

34Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛ fʋbláa. Onyenɩ, asa batɛ ɔbɛlɛ ɔnɔ á, fɔswɩɩ pʋɩbɩ wá ogyá tse sa fɛɛ fʋmeyín mɩ.”

35 Ɩnʋ Petro lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Nɩ lowu ígyikʋráá á, mméekiná fʋ ɛkɛkɛɛkɛ.” Alɩ kɛnakasɩpʋ atráhɛ amʋ ɛ bɛblɩ nɩ.

Mpáɩbɔ Getsemane(Marko 14:32-42; Luka 22:39-46)

36 Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ bɔyɔ ɔtɩnɛkʋábʋtɛtɩ ɩnʋ Getsemane. Brɛá bowie ɩnʋ á,ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩtsia nfɩ, nɔyɔ nkpáyɔbɔ mpáɩ.” 37 Ɔlɛkpa Sebedeo abi anyɔ,bʋgyi Yakobo mʋa mʋ pio Yohane pʋ Petroya. Ɩnʋ asʋn lɛhɩɛ han mʋ, mʋ ansɩ lɛpɛ.38 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Asʋn ɩhɩɛ dɛmɩ háan, ideklé ɩmɔ mɩ. Mlɩtsia nfɩ, mɩamlɩnyɔ agyo.”

39 Ɩnʋ ɔlɛnatɩ yɔ nkpá kpalobí, ɔlɛda ak-pawunu pʋ ansɩtɔ bun ɔsʋlʋtɔ, kókóli Buluɔbɛɛ, “Mɩ Sɩ, nɩ ɩbɔwa alɛ á, ha ntá-ɛwɛánfɩ† ɩtsʋn mɩsʋ. Támɛ megyí tɔá ndeklé,mboún mʋá fʋdeklé ɩbá mʋtɔ.”

40 Mʋʋ oleyinkí ba akasɩpʋ amʋ wábowun ánɩ bʋdɛdɩdɩ. Ɩnɩ sʋ ɔlɛfɩtɛ Petroɔbɛɛ, “Mʋ sʋ mlɩmɛtalɩ tsíá, mɩa mlɩnyɔagyo dɔnhwɩrɩ kʋlɛ kpán? 41 Mlɩgyoamlɩkokoli Bulu, mɛnɩ mlɩmóowie ɩsɔkɩtɔ,tsúfɛ mlɩ ɔŋɛ deklé, támɛ nyankpʋsa-oyílɔpɔn.”

42 Yesu lɛtrá yókokóli Bulu ɔbɛɛ, “Mɩ Sɩ, nɩ ntá-ɛwɛ ánfɩ mɔɔtsʋn mɩsʋ, ɩbwɛalɩágyíalɩá nónu mʋ á, mʋmʋ tɔá fʋdekléɩbá mʋtɔ.” 43 Ɔlɛtrá yinkí ba bowun ánɩ akasɩpʋ amʋ bʋtráa bʋdɛdɩdɩ, tsúfɛ dɩdɩ dɛamʋ bʋ.

44Mʋ sʋ ɔlɛnatɩ sí amʋ, trá yókokóli Buluotse saasɩ, blɩ asʋn ámʋ kɛn. 45 Oleyinkíba akasɩpʋ amʋ wá, bɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩlatráa simlɩdamlɩdɛ ɔkpʋnʋ da? Mlɩkɩ,brɛ ámʋ lafʋn ánɩ bɔpʋmɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ wá lakpan abwɛpʋ ɩbɩtɔ. 46Mlɩkʋsʋayɔ. Mlɩkɩ, ɔhá ámʋʋ ɔdɛ mɩ lɛ há ámʋ náá.”

Yesu Kɩtá(Marko 14:43-50; Luka 22:47-53; Yohane

18:3-12)47 Yesu ɔnɔ mesi asa akasɩpʋ dúanyɔ

ámʋtɔ ɔkʋlɛá bʋtɛtɩ mʋ Yuda lóbowie ɩnʋ.Ɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩá bʋdɛ ndayí pʋ

nkpotí bʋbuo mʋ. Bulu igyí ahapʋ dɛhɛnpʋ Yudafɔ ahandɛ amʋ lɔwa amʋ. 48 Yudaamʋʋ ɔbɛlɛ Yesu há ámʋ lɛbláa ɔdɔm amʋyáɩ ɔbɛɛ, “Ɔhá ámʋʋ nɛlatá pútá ámʋ gyíɔhá ámʋ nɩ. Mlɩkɩta mʋ.”

49 Ɩnɩ sʋ ɔlɛnatɩ laa yɛha Yesu itsiá ɔbɛɛ,“Osunápʋ, tsia nɩ!” Ɔlɛlatá mʋ pútá.

50 Mʋʋ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Agya, bwɛtɔá ɔbwɛkpá fɛba.”

Ɩnʋ ahá ámʋ bɛnatɩ tʋ Yesu, kɩtá mʋkínkíínkín. 51 Ɩnʋ Yesu akasɩpʋ amʋtɔ ɔkʋlɛlɔtswɩmʋ ɔdayí, kpá Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛnosúmbi ɔkʋ ɩsʋ lɛ. 52 Mʋʋ Yesu lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Yinkia fʋ ɔdayí wa mʋ ɔflɛtɔ.Tsúfɛ ɔhá ánɩ ɔtɛnátɩ kɩtá ɔdayí á, ɔdayíɔnɔ otesin. 53 Fʋmeyín fɛɛ nɛtalɩ kókóli mɩ Sɩ ɔbɛha mʋ abɔpʋ tsɔtsɔɔtsɔ akú dúanyɔbɛba bɔkɔ hɔmɩ? 54 Támɛ nɩ ɩbá alɩ á, nkálɩɩbɔbwɛ asa Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ ɩbɛbamʋtɔ?”

55 Ɩnʋ Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ogyootswapʋ ngyi, sʋ mlɩlatsú nkpotí pʋ ndayímlɛbá mɩ ɔkɩtákpá? Ntsie mlɩ wá Buluɔtswɛkpa ɩnʋ ekekegyíɛkɛ ndɛmlɩ atɔ suná,mlɩmɛkɩtá mɩ ɛkɛkɛɛkɛ. 56 Támɛ ɩnɩ fɛɛlaba mʋtɔ, mɛnɩ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ asʋnwanlɩnhɛ amʋ ɩbɛba mʋtɔ.”

Ɩnʋ akasɩpʋ amʋ fɛɛ bɛsrɩ sí mʋ.

Yudafɔ Ahandɛ Ansɩtɔ Lɩɩ (Marko 14:53-65; Luka 22:54-55, 63-71;

Yohane 18:13-14, 19-24)57 Mʋʋ Yesu akɩtápʋ amʋ bɛkpa mʋ ya

Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn Kaiafa. Ɩnʋ mʋaMosembla asunápʋ pʋ Yudafɔ ahandɛ amʋbefia nɩ. 58 Támɛ Petro lɛpɛtɩ obuo amʋɔma tsútsúútsú alɩɩ bowie igyí ɔhapʋ dɛhɛnwóyítɔ ɩnʋ. Oleyétsiá amʋ agyópʋwá,mɛnɩobówun alɩá asʋn ámʋ ɩbɔmɔ ɔnɔ. 59 ƖnʋBulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋ mʋa Yudafɔasʋn agyípʋ amʋ fɛɛ bodunká ahá ánɩ bɛkaasʋn dɩnká Yesusʋ, mɛnɩ bɛlɩɩ mʋsʋmɔmʋ.60 Afunupʋ tsɔtsɔɔtsɔ bɛdalɩ ba, támɛ amʋfɛɛ ɔnɔ lɔtsʋn ɔtsan. Mʋ ɔma a, ahá abanyɔbɛdalɩ bɛlɩɩ ahandɛ amʋ ansɩtɔ, 61 blɩ bɛɛ,“Oyin ánfɩ lɛblɩ ɔbɛɛ, ‘Nɛtalɩ bwíé Buluɔtswɛkpa amʋ, lápʋ nkɛnsá yi mʋ.’ ”

62Mʋʋ Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋ lɔkʋsʋlɩɩ fɩtɛ Yesu ɔbɛɛ, “Fʋma ɔnɔ lɛ? Fʋmaasʋansʋ blɩ pʋlɛ fʋ ɩwɩ?” 63 Támɛ Yesumóbwií ɔnɔ. Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋlɛlabláa Yesu ɔbɛɛ, “Nɛká Bulu Ɔkɩankpapʋ

† 26:39 Ntá-ɛwɛ ánfɩ igyi ɩwɩɔsɩn ánɩ Yesu obówun.

Mateo 26:64 31 Mateo 27:19amʋ, nɩ fʋgyí Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladámʋ ofúli), ogyi Bulu mʋ Bi ámʋ a, bláa anɩ.”

64Mʋʋ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mʋ fablɩ á.Támɛmlɩbɩ ánɩ tsú ndɛ pʋya a, mlówunmɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ntsie Bulu Otúmípʋgyɔpɩsʋ ánfɩ, ndɩn ɔsʋsʋ nwʋlʋtáasʋ nɛbá.”

65Mʋʋ Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋ lɛkɩtámʋ atadɩɛ bálɩ mʋ kɩaan,‡ blɩ ɔbɛɛ “Alabɔmbusuo! Adánsɩɛ mɔmʋ anɩtráa anɩgyó?Yɛɛmlɩlanú abususʋ ánɩ alablɩ. 66Nkálɩ gyímlɩ agywɩɩn?”

Bɛbláa mʋ bɛɛ, “Ilehián ánɩ obówu!”67 Ɩnʋ botutúu atsʋnɔ wʋlɩ mʋ ansɩtɔ,

wɔwɔ mʋ atswɛ. Akʋ ɛ bɛdadáa mʋ asʋtɔ,68 fɩtɛmʋ bɛɛ, “Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋKristo,maládá fʋ? Bla anɩ.”

Petro Lɔswɩɩ ƆbɛɛMʋmeyín Yesu(Marko 14:66-72; Luka 22:56-62; Yohane

18:15-18, 25-27)69 Petro tsie wunsɩnɛsʋ ɩnʋ, otsibi ɔkʋ

lɔbɔtʋ mʋ. Ɔlɛbláa Petro ɔbɛɛ, “Fʋa YesuGalileayin amʋ nyɔ ná.”

70 Támɛ Petro lɔwa ɔnɔlɩ ahá ámʋ fɛɛansɩtɔ ɔbɛɛ, “Mmeyín asʋn ánfɩ fʋdɛblɩ ánfɩɩwɩ kʋkʋʋkʋ.” 71 Mʋ ɔma wóyí ɔnɔ ɩnʋ ɛá, otsibi ɔkʋ ɛ lɛbɩ Petro. Mʋ sʋ ɔlɛbláaahá ánɩ bʋlɩɩ ɩnʋ ɔbɛɛ, “Oyin ánfɩmʋa YesuNasaretyin amʋnyɔ tɛnátɩ.”

72 Ɩnʋ Petro lɔpʋ ɔnɔlɩ ká ntam, blɩ ɔbɛɛ,“Mmeyín mʋ.”

73 Mʋ ɔma a, ahá ámʋʋ bʋlɩɩ ɩnʋ ámʋtɔakʋ bɛba bɛbláa Petro bɛɛ, “Lɛlɛ mʋ á,anɩyin ánɩ fʋa Yesunyɔ ná, tsúfɛ fʋ tɔɩtɔ dɛanɩ suná alɩ.”

74 Ɩnʋ Petro lɔwa ntam kakáa bɩ ɔbɛɛ,“Nɛká tógyítɔ, mmeyín oyin ámʋʋ mlɩdɛmʋ ɩwɩ asʋn blɩ ámʋ!”

Ɩnʋnʋ batɛ lɔbɔn. 75 Petro lɛkaɩn ánɩ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Fɔswɩɩ tse sa fɛɛfʋmeyín mɩ asa batɛ ɔbɛlɛ ɔnɔ.” Ɩnʋ ɔlɛdalɩhɩɛ yósu.

27Yesu Kpa Ya Pilato(Marko 15:1; Luka 23:1-2; Yohane 18:28-32)

1 Ɔyɩ kɛhɛ nyankɩ-nyankɩ a, Bulu igyíahapʋ dɛhɛn pʋ Yudafɔ ahandɛ amʋ bɛkɩtáagywɩɩn bɛɛ, bɔmɔ Yesu. 2 Mʋ sʋ bɛklɩɩmʋ, pʋ mʋ yɔwa Pilato ɩbɩtɔ. Mʋgyí Romaɔhandɛá ɔdɛ Yudea ɔmásʋ gyí nɩ.

Yuda Iskariot Ɩwɩ Sián(Gyumagyihɛ 1:18-19)

3Yuda amʋʋ ɔlɛlɛYesu há ámʋ lówun ánɩ bahá Yesu pɔn. Ɩlɛhan mʋ. Mʋ sʋ oleyinkíasika futútú adʋasa ámʋ ya Bulu igyí ɔhapʋdɛhɛn pʋ Yudafɔ ahandɛ amʋ. 4 Ɔlɛbláaamʋ ɔbɛɛ, “Nalɛ ɔhá ánɩ ɔmɔkʋbwɛ lakpankʋkʋ há. Mʋ sʋ nabwɛ lakpan.”

Mʋʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Anɩméyín mʋ ɩwɩkʋkʋ. Fʋ asʋn igyi.”

5Mʋ sʋ Yuda lɔtswɩ sika futútú ámʋ sɩsɩ amʋ Bulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ ɩnʋ, nátɩ yésián ɩwɩ.

6 Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn amʋ bɔtɔsɩ kɔbaamʋ, blɩ bɛɛ, “Anɩmblamɛha ɔkpa ánɩ apʋʋkɔba anfɩ odu wa Bulu ɔtswɛkpa kɔbatɔ,tsúfɛ mʋ ɩwɩ mɛtɩn. Obugya kɔba igyi.”7Mʋ sʋ bɔbwɛ agywɩɩn, pʋ kɔba ámʋ yɔhɔatɔ ɔpwɛpʋ ɔkʋ ɔsʋlʋʋ, pʋ ɩnʋ bwɛ afɔɔ ánɩ bʋbʋ Yerusalem opulákpá. 8 Ɩnɩ sʋ bɔtʋ ndɛbʋtɛtɩ ɩnʋ bɛɛ, “Obugya ɔsʋlʋʋ.”

9-10 Ɩnɩ lɛha Bulu asʋn ámʋʋ ɔlɛblɩ tsʋnmʋ ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yeremiasʋ ámʋ lɛba mʋtɔ.Ɔbɛɛ, “Botsu sika futútú adʋasa ámʋʋ Is-raelfɔ begyi mʋ ibíá, hɔ mʋ amʋ yɔhɔ atɔɔpwɛpʋ ɔkʋ ɔsʋlʋʋ fɛ alɩá Bulu lɛbláa mɩ.”

Yesu Lɩɩ Pilato Ansɩtɔ(Marko 15:2-5; Luka 23:3-5; Yohane 18:33-

38)11Yesu lɩɩ ɔmásʋ ɔkɩpʋ Pilato ansɩtɔ. Mʋʋ

Pilato lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Fʋgyí Yudafɔ owíeamʋ nɩ?”

Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ee, mʋ fablɩ á.”12 Támɛ brɛá Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋYudafɔ ahandɛ amʋbɛka asʋndɩnkáYesusʋá, ɔmɛlɛ kʋkʋ ɔnɔ.

13 Mʋʋ Pilato lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Fʋmɛdɛasʋn ánfɩ bakla dɩnká fʋsʋ ánfɩ nu?”

14 Támɛ Yesu métepí bwíí ɔnɔ. Mʋ sʋilobwie Roma ɔhandɛ amʋ ɔnɔ.

Yesu Lowu Ɩpɔn Ha(Marko 15:6-15; Luka 23:13-25; Yohane

18:39–19:16)15 Ofífígyíofí, nɩ bʋdɛ Israelfɔsʋ Katsʋn

Nkɛ gyí a, Roma ɔhandɛ amʋ tesí obu ɔdɩpʋɔkʋlɛá ɔdɔmamʋ bʋdeklé há amʋ. 16Alɩ brɛámʋtɔ á, obu ɔdɩpʋ ɔkʋá alahɔ dá, bʋtɛtɩ mʋBaraba da obu. 17 Mʋ sʋ brɛá Yudafɔ ámʋfɛɛ bebefia a, Pilato lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mansíi ha mlɩ? Baraba lóó, ntɛɛ Yesu, bʋtɛtɩ mʋ Kristo amʋ?” 18 Tsúfɛ Pilato yin ánɩ Yesu ɩwɩ olu sʋ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋYudafɔ ahandɛ amʋ bakɩtá mʋ ba mʋ.

19 Brɛá Pilato tsie ɔdɛ Yesu asʋn ámʋ gyía, mʋ ka lɔwa obímʋwá ɔbɛɛ, “Mábwɛ oyin

‡ 26:65 Ilosuná ánɩ asʋn ámʋ lawíé mʋ ɩwɩtɔ dʋbɩ.

Mateo 27:20 32 Mateo 27:54ánfɩ mʋ asʋn da ɔkpa ánfɩ tɔtɔ. Tsúfɛ ígyeonyé á, nokun okude wunmʋ, ifú lɛhɩɛ kɩtámɩ.”

20Támɛ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋYudafɔahandɛ amʋ bɛha ɔdɔm amʋ ɔnɔ bɛɛ,bʋkókoli Pilato osi Baraba, abʋmɔ Yesu.21 Mʋ sʋ Roma ɔhandɛ amʋ lɛlafɩtɛ ɔdɔmamʋ ɔbɛɛ, “Ahá abanyɔ ánfɩtɔ ɔmɔmʋ nsíiha mlɩ?”

Botsu ɔnɔ bɛɛ, “Baraba!”22 Mʋʋ Pilato lɛtrá fɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntɔ

mbwɛɛ Yesu, bʋtɛtɩ mʋ Kristo, (ɔhá ámʋʋBulu ladá mʋ ofúli amʋ)?”

Amʋ fɛɛ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Ha abʋda mʋmanta oyikpalíhɛsʋ!”

23 Pilato lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋ!Tsitsa mɔmʋ alabwɛ?”

Ɩnʋ bɛlakplʋn kʋklʋkʋʋ bɛɛ, “Ha abʋdamʋmanta oyikpalíhɛsʋ!”

24 Brɛá Pilato lówun ánɩ alabwɛ kásíán,kpokiti mboún deklé ɩda ɩnʋ á, olotsu ntsufwɩ ɩbɩ amʋ ansɩtɔ ɩnʋ, bláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ ɩbɩ anyɔ ɩma oyin ánfɩ lowutɔ. Mlɩ asʋnigyi.”

25 Yudafɔ ámʋ fɛɛ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Mʋlowu ɩsʋbɩtɩ ɩbá anɩa anɩ abí-anásʋ!”

26 ƖnʋPilato lési Baraba há amʋ, ɔlɛhamʋɩsá akɔpʋ bɛpɩtɩ Yesu atɔ, ɔlɔpʋmʋwá amʋɩbɩtɔ ɔbɛɛ, bʋyɛda mʋmanta oyikpalíhɛsʋ.

Yesu Ahinlá Bwɛ(Marko 15:16-20; Yohane 19:2-3)

27 Ɩnʋ ɔmásʋ ogyípʋ amʋ ɩsá akɔpʋ bɛkpaYesu ya mʋ wóyítɔ. Bɛtɩ amʋ aba ɩsáakɔpʋ atráhɛ amʋ fɛɛ, bɛda Yesu ɔbʋn.28Bɔwɔɩ Yesu atadɩɛ, pʋ ligá pɛpɛ kʋwámʋ.29 Bɔlʋ obungyo-awu, bwɛ mʋ owíepa bunmʋ nwun. Bɔpʋ oyí kʋ wá mʋ gyɔpɩ ɩbɩtɔ,fɛ akɔnfra. Bɛda akpawunu mʋ ansɩtɔ,bʋdɛ mʋ ahinlá bwɛ bɛɛ, “Yudafɔ Owíe,fʋ nkpasʋ ɔnlɩnsʋ!” 30 Botu atsʋnɔ wʋlɩ Yesu, swɩɩ mʋ oyí ámʋ pʋpɩtɩ mʋ nwuntɔ.31 Bɔbwɛ mʋ ahinlá tá á, bɔwɔɩ amʋ ligápɛpɛ amʋ, yínkía mʋ onutó atadɩɛ wá mʋ,bɛkpa mʋ dálɩ bɔyɔ abʋyɛda mʋ mantaoyikpalíhɛsʋ.

Yesu Da Mántá Oyikpalíhɛsʋ(Marko 15:21-32; Luka 23:26-43; Yohane

19:17-27)32 Brɛá bɔyɔ á, befia Kireneyin ɔkʋá

bʋtɛtɩ mʋ Simon. Ɩsá akɔpʋ ámʋ bɛkamʋ hɩɛ bɛɛ, ɔhɔɔ oyikpalíhɛ amʋ sʋra.33Boyówie ɔtɩnɛkʋá bʋtɛtɩ ɩnʋ Golgota. Mʋasɩ gyí, “Nwun Okokobi Otsiákpá.” 34 Bɔpʋ

afá kɩtákɩtá wá ntátɔ tin Yesu ɔnɔ bɛɛ onúu,támɛ brɛá ɔlɛda mʋ ɔnɔ á, olekiná nu.

35 Bɛda mʋ mántá oyikpalíhɛ amʋsʋ táá, beye mʋ atadɩɛtɔ. Ɩnʋ bɔtswɩ abi pʋkɩɔhagyíɔha ogyíkpá. 36 Besi bʋtsie ɩnʋ, bʋdɛmʋ ɩwɩ gyóo. 37Mʋʋ bɔwanlɩn tɔá sʋá bʋdɛmʋ da mántá oyikpalíhɛsʋ, dá mántá mʋawunso bɛɛ, “Yesu, Yudafɔ owíe amʋ nɩ.”38 Bɛda awikplu abanyɔ ɛ mántá nyikpal-íhɛsʋ tsɩa mʋtɔ. Ɔkʋlɛ bʋmʋ gyɔpɩsʋ, ɔkʋlɛɛ bʋmʋ bɩnasʋ.

39 Ɩnʋ atsʋnpʋ bɔkpʋkpʋʋ nwuntɔ, blɩ Yesu ɩwɩ abususʋ bɛɛ, 40 “Yɛɛ fʋ fɛɛ fɛtalɩ bwíé Bulu ɔtswɛkpa amʋ, lápwɛmʋ nkɛnsáowítɔ nɩ? Hɔ fʋ ɩwɩ! Nɩ lɛlɛ Bulumʋ Bi fʋgyiá, kplɩ tsu oyí ámʋsʋ akɩ.”

41 Alɩ kɛn Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn, Mosembla asunápʋ pʋ Yudafɔ ahandɛ amʋ ɛbɔbwɛmʋ ahinlá nɩ. 42Bɛblɩ bɛɛ, “Ɔlɔhɔ ahánkpa, támɛ ɔmɛtálɩ hɔ mʋ ɩwɩ. Nɩ mʋgyíIsraelfɔ owíe amʋ a, ɔkplɩɩ tsu oyí ámʋsʋ,mɛnɩ abɔhɔ mʋ gyi. 43Yɛɛ ɔbɛɛ Bulu mʋ Bimʋgyi, mʋ ansɩ dɩn Bulusʋ. Bulu ɔlɛmʋ séi,akɩ ánɩ otekle mʋ asʋn.”

44 Alɩ kɛn awikplu ámʋʋ bɛda mántányikpalíhɛsʋmʋwáámʋ ɛbɔbwɛmʋ ahinlánɩ.

Yesu Lowu(Marko 15:33-41; Luka 23:44-49; Yohane

19:28-30)45 Owí lɛta ɔsʋlʋʋ amʋsʋ fɛɛ, tsú dó-

dúanyɔtɔ alɩɩ yɔfʋn ntʋpwɛ dɔsatɔ. Owímɛtrá lɩn ɛ. 46 Dɔsa ámʋtɔ á, Yesu lɔkplʋnkʋklʋkʋʋ Hebri ɔblɩtɔ ɔbɛɛ, “Eli, Eli, LamaSabaktani?” Mʋ asɩ gyí, “Mɩ Bulu, mɩ Bulu,ntogyi sʋ fakpá mɩ ɔma?”

47 Brɛá ahá ámʋʋ bʋlɩɩ ɩnʋ ámʋtɔ akʋbonu asʋn ánfɩ á, bɛblɩ bɛɛ, “Ɔdɛ Elia kpolí.”48 Ɩnʋ amʋtɔ ɔkʋ lɛsrɩ yótsu ɔsapɔ, pʋdá ntáɔdáɩtɔ, pʋyi oyísʋ, tsúmʋ fʋá, pʋtinmʋ ɔnɔɔbɛɛ onúu.

49 Támɛ mʋ aba atráhɛ amʋ bɛbláa mʋbɛɛ, “Si, alɩɩ kɩ bɛɛ Elia ɔbɛba bɔhɔmʋ.”

50Yesu lɛtrá kplʋn kʋklʋkʋʋ, ɔlɛlɛ ɔŋɛ.51 Ɩnʋ Bulu lɛbalɩ tati ámʋʋ bɔpʋká Bulu

Ɔtswɛkpa obu ámʋtɔ anyɔ, tsú awunsobeyi asɩ kɩaan. Bulu lɛha ɔsʋlʋʋ lɛkpɩnkɩ,ɔlɛha abʋtá lɛmamáɩn. 52Olefinfínki ntsán,aha wankɩhɛ tsɔtsɔɔtsɔ bɔkʋsʋ tsú afúlitɔ.53Yesu kʋsʋ tsú afúlitɔ ɔma a, aha wankɩhɛanfɩ bakʋsʋ tsú afúlitɔ ánfɩ bɔyɔ Yerusalemwúlu wankɩhɛ amʋtɔ, yɛlɛ ɩwɩ ɔwan súnáahá tsɔtsɔɔtsɔ.

54 Brɛá ɩsá akɔpʋ ɔhandɛ pʋ ɩsá akɔpʋámʋʋ bʋdɛ Yesu ɩwɩ gyóo amʋ bowun

Mateo 27:55 33 Mateo 28:20ɔsʋlʋkpɩnkɩ ámʋ pʋ tɔá ɩdɛ mʋsʋ yɔ fɛɛ á,ifú lɛhɩɛ kɩtá amʋ, bɛblɩ bɛɛ, “Lɛlɛ, Bulu mʋBi óyin ánfɩ gyí.”

55Atsɩ tsɔtsɔɔtsɔ bobuo Yesu, bʋdɛmʋsʋkɩɩ tsu Galilea ɔmátɔ. Amʋ ɛ besi lɩɩ tsút-súútsú, bʋdɛ mʋ kɩɩ sɩsɩ. 56 Amʋtɔ akʋgyí, Magdalayintse Maria mʋa Maria ánɩ ɔlɔkwɩɩ Yakobo mʋa Yosef pʋ Sebedeo mʋka ánɩ ogyi Yakobo mʋa Yohane aná oyín.

Yesu Pulá(Marko 15:42-47; Luka 23:50-56; Yohane

19:38-42)57-58 Brɛá owí dɛpɔɔn a, Arimateayin ɩwɩ

onyapʋ ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Yosef, alamlí Yesuɔkasɩpʋ lɔyɔ Pilato wá, yɔkʋlɩ mʋ ɔbɛɛ,osíi Yesu fúli amʋ ha mʋ. Pilato lɛha ánɩ bʋsíi fúli amʋ ha mʋ. 59 Mʋ sʋ Yosef lɔpʋɔhráda ánɩ ɩlɛtɩn wankláán kɩklɩ fúli amʋɩwɩ, 60 ɔlɔpʋ mʋ yɔwa ɔbɔ pɔpwɛ ánɩ aladábʋtátɔ yáɩ há mʋ ɩwɩtɔ. Mʋʋ olemináaibwi yíléyílé kʋ tin ɔbɔ ámʋ ɔnɔ, ɔlɛnatɩ.61 Magdalayintse Maria mʋa Maria nyɔɔsɩamʋ besi bʋtsie ɩnʋ fʋn bʋdɛ ntsán ámʋ kɩɩsɩsɩ.

Yesu Ntsán Gyo62 Yudafɔ ɩwɩsʋ ɔdakɛ ɔyɩ kɛhɛ, igyi

ɔkpʋnʋ ɔdakɛ á, Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn,Farisifɔ ámʋ fɛɛ pʋ Pilato befia. 63 Bɛbláamʋ bɛɛ, “Owíe, anɩlakáɩn ánɩ brɛá ofunupʋanfɩ tsie nkpa á, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, ‘Nkɛnsá ɔmaa, Bulu ɔbɛlakʋsʋa mɩ tsú afúlitɔ.’ 64Mʋ sʋha abʋyogyo mʋ ntsán ámʋ ɔnɔ wankláán,yɔfʋn ɛkɛ sáásɩ. Nɩ megyí alɩ á, mʋ akasɩpʋamʋ bóyówi mʋ lɛ, bɛmlɛ ahá bɛɛ alakʋsʋ.Ɩbá alɩ á, akasɩpʋ amʋ ahámlɛ bɔdʋn mʋklɛ.”

65 Pilato lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɩsá akɔpʋnɩ. Mlɩha amʋ abʋyogyo ɩnʋ wankláán alɩámlɛtalɩ.”

66Mʋ sʋ bɛyɛtan ɔbɔ ámʋ ɔnɔ wankláán,há agyópʋ bogyo mʋ asɩ.

28Yesu Kʋsʋ Tsú Afúlitɔ(Marko 16:1-10; Luka 24:1-12; Yohane 20:1-

10)1 Yudafɔ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ ɔyɩ kɛhɛ, igyi

Kwasieda bakɛ a, MagdalayintseMariamʋaMaria nyɔɔsɩ amʋ bɔkʋsʋ yɔ Yesu ntsánámʋ ɔkɩkpa. 2 Ɩnʋnʋ á, ɔsʋlʋʋ lɛkpɩnkɩ kʋklʋkʋʋ, Bulu-ɔbɔpʋ lɛkplɩ tsú ɔsʋsʋ be-mináa ibwi yílé ámʋ lɛ ɔbɔ ámʋ ɔnɔ, tsíámʋsʋ. 3Mʋ ansɩtɔ lɛhɩɛwankɩ, ɩdɛogyá kpa.

Mʋ atadɩɛ ɛ lofulí futútúútú fɛopuli-mpútɔ.4Brɛá bowunmʋ a, ifú lɛhɩɛ kɩtá ɩnʋ agyópʋamʋ, bɛkpɩnkɩ kpakpakpakpa, dɩda, lwíí fɛafúli.

5 Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláa atsɩ ámʋ ɔbɛɛ,“Mlɩmánya ifú! Nawun ánɩ Yesu amʋʋbɛda mántá oyikpalíhɛsʋ ámʋmlɩdédunká.6 Ɔma nfɩ. Bulu lakʋsʋa mʋ fɛ alɩá ɔlɛblɩ yáɩ. Mlɩbɛkɩ ɔtɩnɛ ámʋʋ bɔpʋmʋ tswɩ amʋ.7Mlɩwa ɔsa yɛbláa mʋ akasɩpʋ amʋ mlɩaa,Bulu lakʋsʋa mʋ tsú afúlitɔ. Alagya mlɩnkpá ɔyɔGalilea ɔmátɔ. Ɩnʋmlówunmʋ nɩ.Asʋn ánɩ mbʋ ha mlɩ nɩ.”

8 Ifú lɛkɩtá atsɩ ámʋ, támɛ bɔpʋ ansi-gyí tsíí ɔsrɩɩ tsú opulákpá ɩnʋ bɔyɔ yɛbláaakasɩpʋ amʋ tɔá bawun.

9 Ɩmɔwa ɔpá kʋkʋ Yesu léfía amʋ, há amʋɩtɛ. Ɩnʋ bɛda akpawunu kɩtá mʋ ayabi, súmmʋ. 10 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmányaifú. Mlɩyɛbláa mɩ apíó ámʋ mlɩaa, bʋyɔGalilea ɔmátɔ. Ɩnʋ bówun mɩ nɩ.”

Ntsán Agyópʋ Amʋ Asʋn Klahɛ11 Brɛá atsɩ ámʋ bɔpʋ bɔyɔ á, ntsán

agyópʋ amʋ akʋ ɛ bɔyɔ wúlutɔ yɛbláaBulu igyí ahapʋ dɛhɛn amʋ tɔá ɩlaba fɛɛ.12 Ɩnɩ sʋ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn amʋ bɛtɩYudafɔ ahandɛ amʋ fɛɛ fía, kɩtá agywɩɩn.Bɛha ntsán agyópʋ amʋ kɔba tsɔtsɔɔtsɔ.13 Bɛha amʋ ɔnɔ bɛɛ, “Mlɩblɩ mlɩaa, ‘Onyé,brɛá anɩdɛdɩdɩ á, Yesu akasɩpʋ amʋ bɛbabowi mʋ nátɩ.’ 14 Nɩ Roma ɔhandɛ onú á,anɩa mʋnyɔ abɛblɩ mʋ, mɛnɩ mlɩmóowieasʋntɔ.”

15 Mʋ sʋ ntsán agyópʋ amʋ botsulá hɔkɔba amʋ, begyi dɩnká Bulu igyí ahapʋdɛhɛn amʋ asʋn blɩhɛ anfɩsʋ. Ɔnɔ ánfɩ bɛhaamʋ ánfɩ lobwie wá Yudafɔ ɔmá ámʋ fɛɛtɔbɔfʋn ndɛ.

Yesu Ɩwɩɔwanlɛ Súná Mʋ Akasɩpʋ(Marko 16:14-18; Luka 24:36-49; Yohane

20:19-23; Gyumagyihɛ 1:6-8)16Akasɩpʋ dúɔkʋn ámʋ bɛnatɩ yɔ Galilea

ɔmátɔ, ɩbʋ ámʋʋ Yesu lósuná amʋ ɔbɛɛbʋfía mʋ mʋsʋ ámʋsʋ. 17 Brɛá bowun mʋa, bɛda akpawunu súmmʋ, támɛ ɩmɔwankɩ amʋtɔ akʋ ánɩ mʋ nɩ. 18Mʋʋ Yesu lɔkpʋkpɛba amʋwá, blɩ ɔbɛɛ, “Bulu lapʋ ɔsʋmʋa asɩtúmi fɛɛ wá mɩ ɩbɩtɔ. 19Mʋ sʋ mlɩyɔ ɔyɩtɔfɛɛ, amlɩbwɛ ahá fɛɛ mɩ akasɩpʋ. Mlɩbɔamʋ asú Ɔsɩ, Obí pʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ dátɔ.20 Mlɩsuna amʋ abʋgyi mbla ámʋʋ nɔwahá mlɩ ámʋ fɛɛsʋ. Mlɩbɩ ánɩ mbʋ mlɩ wábrégyíbrɛ, yɔfʋn ɔyɩ ɔnɔmɔ.”

Marko 1:1 34 Marko 1:34

Asʋn Wankláán Ánɩ MarkoLɔwanlɩnAsú Ɔbɔpʋ Yohane Bulu Asʋn Ɔkanda(Mateo 3:1-12; Luka 3:1-18; Yohane 1:19-28)

1 Alɩ Bulu mʋ Bi Yesu Kristo ɩwɩ asʋnwankláán ámʋ ilotsuá asɩ nɩ. 2 Ɩlɛba mʋtɔfɛ alɩá Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋYesaia lɔwanlɩn wámʋ ɔwʋlʋtɔ ɔbɛɛ,“Kɩ, ndɛ obí wa gya fʋ nkpá.

Mʋ ɔbɛla ɔkpa há fʋ nɩ.3 Ɔkʋ dɛkplʋn dimbísʋ ɔbɛɛ,

‘Mlɩla anɩWíe ɔkpa.Mlɩtswii ɩkpa ha mʋ!’ ”

4Asú Ɔbɔpʋ Yohane lɛba ɔdɛ ahá asú bɔ,ɔdɛ Bulu asʋn ɔkan da Yudea dimbísʋ ɔbɛɛ,“Mlɩdamli klʋntɔ, amlɩsi lakpan bwɛ. Buluosikie mlɩ, ambɔ mlɩ asú.” 5 Ahá botsuYerusalem wúlutɔ pʋ Yudea ɔmátɔ fɛɛ bámʋ wá. Bɛlɛ amʋ lakpan blɩ, ɔlɔbɔ amʋ asúYordan ntsutso.

6 Yohane lɔwa kpɔsɔ-imi atadɩɛ, ɔlɔpʋɔwʋlʋ-kpákpá ɔfɛ klɩ mʋsʋ. Atsantsankʋ pʋɔkwɛn otegyi. 7 Oletsiá dá asʋn ɔkan, blɩ ɔbɛɛ, “Ɔkʋá ɔdʋn mɩ bʋ ɔma ɔbá. Mmɔfʋnánɩ nógyonká sánkɩ mʋ ntʋkʋta ɔfɛ kʋráá.8Mɩ mʋ á, ntsu ndɛpʋbɔ mlɩ asú, támɛ mʋmʋ ɔbɔpʋ ƆŋɛWankɩhɛ bɔmlɩ asú.”

Yesu Asúbɔ PʋMʋ Ɩsɔkɩ(Mateo 3:13–4:11; Luka 3:21-22; 4:1-13)

9Nkɛ ámʋtɔ á, Yesu lótsu Nasaret, wúluáɩbʋ Galilea ɔmátɔ ba Yohane wá, Yohanelɔbɔ mʋ asú Yordan ntsutso. 10 Yesulénya dálɩ ntsu ámʋtɔ alɩ, olowun nwʋlʋtáalefinkí, Ɔŋɛ Wankɩhɛ dɛkplɩ dalɩ mʋtɔ fɛabrɔdʋma, ɩlobogyonká mʋsʋ. 11 Ɩnʋ ɔmɛkʋ lótsu ɔsʋsʋ ɔbɛɛ, “Fʋgyí mɩ bíá ntɔdwɛ,mɩ ansɩ tɛhɩɛ gyí fʋ ɩwɩ nɩ.”

12 Ɩnʋnʋ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ lɛkpa Yesu yadimbísʋ. 13 Oletsiá ɩnʋ nkɛ adʋana, Satanlétsiá bɔsɔ mʋ kɩ. Mʋa pututɔ-mbwɩ létsiá,Bulu-abɔpʋ bɛba bɛkɩmʋsʋ.

Yesu Gyumagyihɛ Asɩtsuá(Mateo 4:12-22; Luka 4:14-15; 5:1-11)

14 Bɛkɩtá Yohane tswɩ obu ɔma a, YesulɔyɔGalilea ɔmátɔ, ɔdɛ Bulu asʋnwankláánámʋ ɔkan da. 15 Ɔbɛɛ, “Brɛ ámʋ lafʋn. Buluiwíegyí ámʋ lawíé wóyí tá. Mlɩdamli klʋntɔba Bulu wá, amlɩhɔ mʋ asʋn wankláánámʋsʋ gyi.”

16 Ɛkɛ ɔkʋ Yesu ná Galilea ɔpʋ ɔnɔ,olowun Simon mʋa mʋ gyama Andrea.Bʋdɛ asawu tswɩɩ, tsúfɛ aye alɛpʋ bʋgyi.17Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩba bobuo mɩ.Nɔbwɛ mlɩ anyánkpʋsa alɛpʋ.” 18 Ɩnʋnʋbesi amʋ asawu aná tswɩ, kplá buo mʋ.

19 Ɔlɛnatɩ yɔ nkpá kpalobí á, olowunSebedeo abí, Yakobo mʋa mʋ gyamaYohane ɛ. Bʋbʋ ɔklʋntɔ, bʋdɛ amʋ asawubɩɩn. 20 Ɩnʋnʋ Yesu lɛtɩ amʋ ɛ, bɛnatɩ sí amʋsɩ mʋa mʋ apafɔ wá ɔklʋn amʋtɔ ba bobuomʋ.

Yesu Ɔŋɛ Laláhɛ Gyáa(Luka 4:31-37)

21Yesumʋamʋ akasɩpʋ bɔyɔKapernaumwúlutɔ. Ɔlɔyɔ Yudafɔ ofíakpa yósuná atɔɔkpʋnʋ ɔdakɛ. 22Mʋ atosunáhɛ lobwie amʋɔnɔ, tsúfɛ olosuná amʋ atɔ túmisʋ. MegyífɛMose mbla asunápʋ amʋ.

23Oyin ɔkʋ lɛba ofíakpa ɩnʋ, ɔŋɛ laláhɛbʋmʋsʋ. 24 Ɔlɔkplʋn blɩ ɔbɛɛ, “Yesu Nasare-tyin, amansʋ bʋʋ anɩa fʋnyɔ nsɩnɛ? Anɩɔhɩkpá fɛbá lóó? Nyin ɔhá oduá fʋgyi.Fʋgyí Bulu Ɔha Wankɩhɛ amʋ nɩ!”

25 Yesu lɔkplʋn wa ɔŋɛ ámʋ ɔbɛɛ, “Kpaɔnɔ bun, afʋdalɩmʋtɔ.”

26 Ɩnʋ ɔŋɛ laláhɛ amʋ lɔwʋsʋʋ oyin ámʋɔwʋnlɩnsʋ, sʋrá okitikíti kʋklʋkʋʋ, dálɩmʋtɔ. 27 Ɔnɔ lobwie amʋ fɛɛ, bɛfɩtɛ ababɛɛ, “Ntɔ ofúla nɩ? Ɩnɩ mʋ á, atosunáhɛpɔpwɛ nɩ. Oyin ánfɩ bʋ túmi, ɔtɔkplʋn waɔŋɛ laláhɛ, itobú mʋ.”

28 Ɩnɩ sʋ Yesu ɩdá lɛklɛɩ wá Galilea ɔmáámʋtɔ fɛɛ.

Alɔpʋ Tsɔtsɔɔtsɔ Tsa(Mateo 8:14-17; Luka 4:38-41)

29 Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ benya dálɩYudafɔ ofíakpa ɩnʋ alɩ, bɔyɔ Simon mʋaAndrea wóyítɔ. Yakobomʋa Yohane ɛ bʋbʋamʋtɔ. 30 Bɔyɔ á, owísó lakɩtá Simon mʋsia tsɩhɛ, ɔda. Ɩnʋnʋ bɛbláa Yesu ɔtsɩ ámʋɩwɩ asʋn. 31Mʋʋ ɔlɔyɔ yɛkɩtá ɔtsɩ ámʋ ɩbɩ,tsúmʋ kʋsʋ. Ɩnʋnʋ owísó ámʋ lɔkʋsʋmʋsʋ,ɔlɔbwɛ amʋ afɔɔtɔ.

32Mʋ ntʋpwɛ fɔɔn a, bɔpʋ alɔpʋ pʋ aháánɩ ɔŋɛ laláhɛ dɛ amʋ háan fɛɛ ba Yesu.33 Wúlu amʋ fɛɛ bɛba befia wóyí ámʋ ɔnɔ.34Yesu lɛtsa ahá tsɔtsɔɔtsɔá bʋdɛ ɩlɔ ɔtsan-ɔtsan lɔ, olegya ɔŋɛ laláhɛ tsɔtsɔɔtsɔ ɛ lɛahátɔ. Ɔmɛha ɔŋɛ laláhɛ amʋ abʋtɔɩ, tsúfɛamʋ fɛɛ bʋyin mʋ.

Bulu Asʋn Ɔkanda Galilea Ɔmátɔ(Luka 4:42-44)

Marko 1:35 35 Marko 2:22

35 Mʋ ɔyɩ kɛhɛ bakɛ a, Yesu lɛdalɩ wúluamʋtɔ yɔ ɩtsɛtɔ ɔdɛmpáɩ bɔ. 36Támɛ Simonmʋa mʋ aba bɔbɔ mbɔdɩ dúnká mʋ alɩɩyówun mʋ. 37 Brɛá bowun mʋ a, bɛbláa mʋbɛɛ, “Ahá fɛɛ bʋdɛ fʋ dunká.”

38Mʋʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ “Mlɩha ayɔawúlu bámbásʋ, anyɛda Bulu asʋn ámʋɔkan ɩnʋ ɛ, tsúfɛ ɩnɩ sʋ nɛba nɩ.”

39 Ɩnʋ ɔlɔyɔ yéki Galilea ɔmátɔ fɛɛ, ɔdɛasʋn ámʋ ɔkan da Yudafɔ ofíakpa fɛɛ, ɔdɛɔŋɛ laláhɛ ɛ gyáa lɛ ahátɔ.

Ɩlɔ Pɛpɛ Ɔlɔpʋ Ɔkʋ Tsa(Mateo 8:1-4; Luka 5:12-16)

40 Ɩlɔ pɛpɛ ɔlɔpʋ ɔkʋ lɛba bɛda akpawunuYesu ayabitɔ, kókóli mʋ ɔbɛɛ, “Owíé! Nɩ fótsulá á, fɛtalɩ há mɩ ɩwɩ bɛplɩ.”

41Mʋ asʋn lɔwa Yesu nwɛ. Mʋ sʋ ɔlɛtɩnkɩ ɩbɩ da mʋ, bláa mʋ ɔbɛɛ, “Natsúlá, fʋ ɩwɩɩplɩɩ!” 42 Ɩnʋnʋ ɩlɔ pɛpɛ amʋ ɩlɛta, mʋ ɩwɩlɛplɩ. 43-44 Mʋʋ Yesu lɛda mʋ ɔlá ɔbɛɛ,“Mábla ɔhaa asʋn ánfɩ. Natɩ laa afʋpʋfʋ ɩwɩ yosuná Bulu igyí ɔhapʋ, afʋha mʋɩwɩgyʋrátɔ amʋʋ Mose mbla lósuná tsú ɩlɔpɛpɛtsa ɩwɩ ámʋ. Igyi adánsɩɛ suna ahá ánɩ fʋ ɩwɩ laplɩɩ.”

45Támɛoyin ámʋ lénya dálɩ ɩnʋ alɩ, ɔlɔwamʋ ɔkan da bɩ. Ɔlɛda asʋn ámʋ ɔkan wúluamʋtɔ fɛɛ fíá. Mʋ sʋ Yesu mɛtra talɩ lɛ ɩwɩɔwan wíé wúlu kʋkʋtɔ, ɩtsɛtɔ oletsiá tsíá.Támɛ mʋ ó á, ahá betsiá tsú ntɩnɛ-ntɩnɛ bamʋ wá.

2Tsukʋlɛ Osínpʋ Tsa(Mateo 9:1-8; Luka 5:17-26)

1 Nkɛ kpalobí kʋ ɔma a, Yesu léyinkí yɔKapernaum wúlutɔ. Ahá bonu ánɩ alabawóyí. 2 Mʋ sʋ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bɛba bɔbʋláwóyí ámʋ. Ɔkpa kʋráá ɩtráa ma ɩnʋá fɔtsʋnwie mʋtɔ. Yesu lɛda Bulu asʋn ámʋ ɔkansúná amʋ. 3 Ahá abaná bɔsʋrá tsukʋlɛosínpʋ ɔkʋ akpasʋ ba mʋ. 4 Ɔdɔm amʋ sʋbʋmenya ɔkpa pʋ mʋ wíé Yesu wá. Ɩnɩ sʋbɔyɔdʋ obu ámʋ awunso, dá mʋ ɔtɩnɛkʋ tíí,bɛkplɩa akpa amʋ tsʋn ɔbɔ ámʋtɔ, pʋ mʋtswɩ Yesu ansɩtɔ. 5 Brɛá Yesu lówun ánɩ bahɔ mʋ gyi a, ɔlɛbláa tsukʋlɛ osínpʋ amʋɔbɛɛ, “Mɩ bí, nasí fʋ lakpan kíé fʋ.”

6 ƖnʋMosembla asunápʋ akʋá bʋtsie ɩnʋ,bɛblɩ wá nwuntɔ bɛɛ, 7 “Ntɔ asʋn oyin ánfɩdɛblɩ alɩ? Megyí mbusuo álabɔ á? Ma ɛɔbɛtalɩ sí lakpan kíé ahá dʋn Bulu nkʋlɛ?”

8 Yesu lɛbɩ ánɩ bʋdɛ nwɛɛn gyí amʋnwuntɔ. Mʋ sʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi

sʋ mlɩdɛ ɩnɩ odu gywɩɩn? 9 Mɔmʋ bɔwaablɩlɛ ánɩ nɛbláa tsukʋlɛ osínpʋ anfɩ? ‘Nasífʋ lakpan kíé fʋ’ ntɛɛ ‘Kʋsʋ tsu fʋ akpaafʋnatɩ?’ 10 Támɛ ndekléá mlɩbɩɩ ánɩ mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩmbʋ túmi ɔyɩ ánfɩtɔsí ahá lakpan kíé amʋ.” Ɩnʋ ɔlɛbláa tsukʋlɛosínpʋ amʋ ɔbɛɛ, 11 “Ndɛ fʋ bláa mbɛɛ,kʋsʋ! Tsu fʋ akpa afʋnatɩ yɔ wóyítɔ!”

12 Ɩnʋnʋʋnʋ ɔlɔkʋsʋ, tsú mʋ akpa, nátɩ amʋ ansɩtɔ ɩnʋ. Ɩnɩ lɔwa amʋ fɛɛ wánwan,bɛkanfʋ Bulu blɩ bɛɛ, “Anɩmɔkʋwun ofúlaanfɩ odu kɩ.”

Lewi Tɩ(Mateo 9:9-13; Luka 5:27-32)

13 Yesu lɛtrá yɔ Galilea ɔpʋ ɔnɔ. Ɔdɔmkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ bɛba mʋ wá, olosunáamʋ atɔ. 14 Brɛá ɔlɔpʋ ɔyɔ á, olowunAlfeo mʋ bi Lewi tsie mʋ lampóo ɔhɔkpa.Mʋʋ ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Bobuo mɩ.” Ɩnʋnʋɔlɔkʋsʋ buo mʋ.

15 Mʋ ɔma a, Lewi lɛtɩ Yesu mʋa mʋakasɩpʋ atɔ ogyíkpá mʋ wóyítɔ. Lampóoahɔpʋ pʋ lakpan abwɛpʋ tsɔtsɔɔtsɔ ɛ bobuomʋ ba atɔ ámʋ ogyíkpá. 16 Brɛá Mose mblaasunápʋ amʋtɔ akʋá bʋgyi Farisifɔ bowunánɩ Yesu mʋa lakpan abwɛpʋ pʋ lampóoahɔpʋ bʋdɛ atɔ gyí a, bɛfɩtɛmʋ akasɩpʋ bɛɛ,“Ntogyi sʋ mʋa lakpan abwɛpʋ pʋ lampóoahɔpʋ bʋdɛ ɩbɩ wa gyi atɔ?”

17Yesu lónu asʋn ánfɩ, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Alɔpʋ léhián ɩlɔ ɔtsapʋ, megyí ahá ánɩ ɩwɩbʋ amʋ ɔnlɩn. Mmɛba ahawankláán ɔtɩkpá,mboún lakpan abwɛpʋ ɔtɩkpá nɛba.”

Ɔnɔklɩ Ɩwɩ Asʋn Fɩtɛhɛ(Mateo 9:14-17; Luka 5:33-39)

18 Asú Ɔbɔpʋ Yohane akasɩpʋ pʋ Farisifɔbʋtetsíá klɩ ɔnɔ. Ɛkɛ ɔkʋ akʋ bɛbabɛfɩtɛ Yesu bɛɛ, “Ntogyi sʋ Yohane akasɩpʋpʋ Farisifɔ akasɩpʋ bʋtɛklɩ ɔnɔ, támɛ fʋakasɩpʋmʋ bʋtamaklɩ ɔnɔ?”

19 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nɩ ɔtsɩɔkpaɩnpʋ bʋ mʋ anyawíe wá á, bɛklɩ ɔnɔ?Ɛkɛkɛɛkɛ! Ɩnɩá ɔbʋ amʋ wá ánfɩ mʋ á,bʋmɛɛklɩ ɔnɔ. 20 Támɛ ɛkɛ kʋ bɛba ánɩ bɛkpa ɔká otsiápʋ amʋ nátɩ sí amʋ. Alɩ nkɛámʋtɔ bɛklɩ ɔnɔ nɩ.

21“Ɔhaa tamapʋ tati pɔpwɛ tan tati dada.Tsúfɛ tati pɔpwɛ amʋ bɛkpɩkpɩɩ tsií dádaamʋ ɩkʋ lɛ, há ɔtánkpa ɩnʋ bɛlatɛɩ tsɩa. 22Alɩkɛn bʋtamapʋ nta pɔpwɛwá ɔwʋlʋ-kpákpákɛntɛ wuhɛtɔ nɩ. Nta pɔpwɛ amʋ ibófu fákɛntɛ amʋ tsítsá, yíntá kɛntɛ amʋ ɛ. Ɩnɩsʋ ɔwʋlʋ-kpákpá kɛntɛ pɔpwɛtɔ bʋtɔpʋ ntapɔpwɛ wá.”

Marko 2:23 36 Marko 3:30

Ɔkpʋnʋ ƆdakɛMʋWie(Mateo 12:1-8; Luka 6:1-5)

23 Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ bɔtsʋn ayó ndɔkʋtɔ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ, mʋ akasɩpʋ bɔpʋsáaayó ámʋ kʋ wɩ. 24 Farisifɔ akʋ bowun amʋ,bɛfɩtɛ Yesu bɛɛ, “Kɩ, ntogyi sʋ bʋdɛ tɔá anɩmbla mɛha ɔkpa bwɛ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ?”

25 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmɔkʋkla nutɔá Owíe Dawid lɔbwɛ brɛá akʋn dɛmʋamʋabúopʋ, bʋma tɔtɔá bégyi kɩ? 26OlebitíwíéBulu osúmkpa yótsu bodobodoá bapʋháBulu igyí ba, mʋa mʋ abúopʋ amʋ be-gyi, Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn Abiata bɩsʋ.Bulu igyí ahapʋ nkʋlɛ bɛlɛ ɔkpa bʋtegyi alɩbodobodo amʋ.”

27Mʋʋ ɔlɛtrá bláa amʋ ɔbɛɛ, “Nyankpʋsasʋ Bulu lɔbwɛ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ ámʋ.Megyí ɔkpʋnʋ ɔdakɛ ámʋ sʋ Bulu lɔbwɛnyankpʋsa. 28Mʋ sʋ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Biánfɩ gyí ɔkpʋnʋ ɔdakɛmʋ wie!”

3Ɩlɔtsa Ɔkpʋnʋ Ɔdakɛ(Mateo 12:9-14; Luka 6:6-11)

1 Yesu lɛtrá yɔ Yudafɔ ofíakpa ɩnʋ á,oyin ɔkʋ tsie ɩnʋ, mʋ ɩbɩ kʋlɛ lawú. 2 Ahaakʋ bʋdɛ Yesu tɛɛ, abʋkɩ bɛɛ ɔbɛtsa mʋ ɩlɔɔkpʋnʋ ɔdakɛámʋ, mɛnɩbényamʋ ɩwɩ asʋnblɩ. 3 Yesu lɛbláa oyin ámʋʋ mʋ ɩbɩ kʋlɛlawú ámʋ ɔbɛɛ, “Kʋsʋ bɛlɩɩ amʋ ansɩtɔ nfɩ.”4Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntɔ anɩ mbla lɛhaɔkpa ánɩ abwɛɛ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ? Yilé lóó,ntɛɛ lalahɛ. Ahɔɔ ɔha nkpa lóó, ntɛɛ amɔɔmʋ?”

Támɛ ɔhaamɛlɛmʋ ɔnɔ. 5Yesu lɔpʋ ɔblɔkɩ amʋ bómlí. Ɩlɔhɔ mʋ ɔsɩn, tsúfɛ klʋntɔbʋ amʋ odwin. Mʋʋ ɔlɛbláa oyin ámʋ ɔbɛɛ,“Tɩnkɩ fʋ ɩbɩ amʋ.” Olenya tɩnkɩ mʋ alɩpɛ, ɔŋɛ lowie mʋtɔ. 6 Farisifɔ ámʋ bɛdalɩyɔ, amʋa Owíe Herode ahá bɛkɩtá agywɩɩnɩnʋnʋ alɩá bɔbwɛ bɔmɔ Yesu.

Ahá Tsɔtsɔɔtsɔ Ɩlɔ Tsa7-8 Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ bɛnatɩ bɔyɔ

Galilea ɔpʋ ɔnɔ. Ɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩbobuo mʋ tsú Galilea mʋa Yudea ɔmátɔ,Yerusalem, Idumea, Yordan bʋnkpa ɔbɩnpʋ Tiro mʋa Sidon nsáɩntɔ ba mʋ wá.9 Ahá ámʋ bɔdʋbɩ. Mʋ sʋ ɔlɛbláa mʋakasɩpʋ ɔbɛɛ, bʋdúnka ɔklʋn kʋ yaɩ ha mʋ,mɛnɩ bʋmóoputá mʋ. 10 Tsúfɛ alatsá ahátsɔtsɔɔtsɔ ɩlɔ. Mʋ sʋ alɔpʋ amʋtɔ oku-gyíɔkʋ dékléá ɔbɔpʋ ɩbɩ da mʋ. 11 Nɩ aháánɩ ɔŋɛ laláhɛ bʋ amʋsʋ benyá wun mʋ alɩ

á, badɩda mʋ ayabiasɩ, sʋrá okitikíti blɩ bɛɛ,“Fʋgyí Bulu mʋ Bi ámʋ nɩ!”

12 Támɛ ɔlɛda ɔŋɛ laláhɛ amʋ ɔlákínkíínkín ɔbɛɛ, ɩmáha ahá abʋbɩmʋ.

Akasɩpʋ Amʋ Adá(Mateo 10:1-4; Luka 6:12-16)

13 Yesu lɔdʋ yɔ bʋsʋ, ɔlɛtɩ ahá ánɩ mʋonutó odeklé, bɔyɔtʋ mʋ. 14-15 Mʋʋ ɔlɛlɛamʋtɔ ahá dúanyɔ, ɔlɛtɩ amʋ mʋ sumbíayɔpʋ ánɩ mʋa amʋnyɔ bétsiá, otsiawa amʋabʋyɛdamʋ asʋn ɔkan, abʋgya ɔŋɛ laláhɛ lɛahátɔ.

16 Ahá dúanyɔ ámʋ adá gyí, Simonánɩ ɔlɛdɩnká mʋ Petro; 17 Sebedeo abíYakobo mʋa mʋ pio Yohane (ɔlɛdɩnkáamʋ adá ɔbɛɛ, “Boanerges.” Mʋ asɩ gyí,“Ɔpráda abí.”); 18 Atráhɛ gyí, Andrea, Fil-ipo, Bartolomeo, Mateo, Toma, Alfeo mʋbi Yakobo, Tadeo mʋa Simon ánɩ ogyiɩwɩsʋtsiá adunkápʋ ɔpasuatɔ ɔha; 19 pʋYuda Iskariot ánɩ ɔlɛbɛlɛmʋ há.

Yesu Mʋa Beelsebul(Mateo 12:22-32; Luka 11:14-23; 12:10)

20 Brɛá Yesu lɔyɔ wóyítɔ a, ɔdɔm bɛtrába ɩnʋ. Mʋa mʋ akasɩpʋ bʋmenyá ɔkpa ánɩ bégyi atɔ kʋráá. 21 Brɛá mʋ wóyítɔ ahábonumʋ ɩwɩ asʋn á, bɔyɔ bɛyɛkpamʋ, tsúfɛbʋkɩ bɛɛmʋ nwun layíntá.

22 Mose mbla asunápʋ akʋá botsuYerusalem ba ɩnʋ bɛblɩ bɛɛ, “Ɔŋɛ laláhɛowíe Beelsebul tsíe mʋtɔ. Mʋ túmiɔdɛpʋgya ɔŋɛ laláhɛ lɛ ahátɔ.”

23 Mʋ sʋ Yesu lɛtɩ amʋ ba mʋ ɩwɩ wá,ɔlɛbláa amʋ asʋn ayébitɔ ɔbɛɛ, “NkálɩƆbʋnsám ɔbɛtalɩ gya mʋ ɩwɩ? 24 Iwíe ogy-íkpá ánɩ ɩlaye anyɔ, bʋdɛ aba kɔ ɩbɛdɩda.25 Wóyí oduá mʋtɔ atsiápʋ bʋdɛ aba kɔ ɛitobwíé. 26 Mʋ sʋ nɩ Ɔbʋnsám dɛ mʋ ɩwɩgyáa a, ɔmɛɛtalɩ lɩɩ. Mʋ ɔnɔ ɔmɔkpá nɩ.

27 “Ɔhaa mɛɛtalɩ wíé ɔwʋnlɩnpʋ wóyítɔyɔkʋlá mʋ atɔ, nkɛtɩ alagyankpá kɩklɩ mʋtswɩ, asa ɔbɛtalɩ kʋlá mʋ atɔ fɛɛ.

28 “Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, Buluɔbɛtalɩ sí lakpan pʋ abususʋ kugyíkʋ kíényankpʋsa. 29 Támɛ nɩ ɔkʋ ɔblɩ abususʋƆŋɛ Wankɩhɛ amʋ ɩwɩ á, Bulu méesikíé mʋɛkɛkɛɛkɛ, tsúfɛ alabwɛ lakpan ánɩ sikíé mamʋ ɩwɩ.” 30Aha akʋ bɛblɩ bɛɛ, ɔŋɛ laláhɛ bʋYesutɔ. Mʋ sʋ ɔdɛ ɩnɩ blɩ nɩ.

Yesu Abusuanfɔ Onutó(Mateo 12:46-50; Luka 8:19-21)

Marko 3:31 37 Marko 4:3231 Yesu mʋ yin mʋa mʋ apio bɛba bɛlɩɩ

kpankpá, bɔwa ɔkʋ bɛɛ, ɔtɩɩ mʋ ha amʋ.32 Ɔdɔm bʋtsie bomlí mʋ, bɛbláa mʋ bɛɛ,“Fʋ yín mʋa fʋ apíó bʋlɩɩ kpankpá, bʋdɛ fʋdunká.”

33 Mʋʋ Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Amɛndɩgyí mɩ yín mʋa mɩ apíó?” 34 Mʋʋ ɔlɛkɩahá ámʋʋ bʋtsie bomlí mʋ amʋ, blɩ ɔbɛɛ,“Mlɩkɩ, mɩ yín mʋa mɩ apíó gyí ahá ánfɩ á!35 Ɔhagyíɔha ánɩ ɔtɔbwɛ Bulu apɛ a, mʋgyímɩ píó pʋmɩ yín nɩ.”

4Atɔ-abí Owunyápʋ Ɩwɩ Yébi(Mateo 13:1-9; Luka 8:4-8)

1 Yesu lɛtrá kʋsʋ yɔ ɔdɛ atɔ suná Galileaɔpʋ ɔnɔ ɛkɛ ɔkʋ. Ɔdɔm amʋ bobomlí mʋ.Mʋ sʋ ɔlɔdʋ wíé ɔklʋntɔ, yétsiá ɔpʋ amʋsʋ,ahá ámʋ ɛ bʋlɩɩ ɔpʋ ɔnɔ ɩnʋ. 2 Ɩnʋ olosunáamʋ atɔ tsɔtsɔɔtsɔ ayébitɔ ɔbɛɛ,

3“Mlɩnu! Ɔdɔtɔpʋ ɔkʋ lɔyɔ atɔ-abí owun-yákpa. 4 Brɛá ɔdɛ mʋ wunyáa a, ɩkʋ lɔwʋlɩ ɔkpatɔ, mbubwi bɛba bɔtswɛtswɛɛ mʋ fɛɛ.5 Ɩkʋ ɛ lɔwʋlɩ abʋtásʋ, ɔtɩnɛá ɩsɩ kpalobí dɩn.Ɩlɔwa ɔsa kwɛ, 6 támɛ brɛá owí lɛlɩn a, ɩlɔtɔmʋmɔ, tsúfɛmʋ nlínmɔyɔ ɔtɔtɔ. 7Abí ámʋkʋ lobun awutɔ, awu ámʋ lɔbʋlá kɩtá mʋ,ɩmɛdan. Mʋ sʋ imoswie abí. 8Támɛ abí ámʋkʋ ɛ lɔwʋlɩ ɔsʋlʋʋwankláánsʋ, ɩlɔkwɛ, dan,swie abí, ɩkʋ adʋasa (30). Ɩkʋ aduesie (60),ɩkʋ ɛ lafa (100).”

9 Ɩnʋ ɔlɔmɔmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔhá ánɩ ɔbʋ asʋonúu!”

Tɔá Sʋá Yesu Lɔtɔɩ Ayébisʋ(Mateo 13:10-17; Luka 8:9-10)

10 Brɛá ilesi Yesu mʋa sumbí ayɔpʋdúanyɔ ámʋ pʋ ahá kpalobí akʋá bʋbuomʋa, bobwií ɩpa há mʋ bɛɛ, ɔlɛ yébi anfɩ asɩsuna amʋ. 11 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmʋ á, Bulu lahá mlɩ ɔkpa ɔbɛɛ, mlɩbɩɩ mʋiwíegyí ámʋ ɩwɩ asʋnŋaínhɛ. Támɛndɛ ahabambá asʋn bláa ayébisʋ,12 ‘mɛnɩ bówun láwun,

támɛ bʋmɛɛbɩmʋ.Bónu lánú,

támɛ bʋmóonu mʋ asɩ.Nɩ megyí alɩ tɛkɩ bɛdamlí klʋntɔ,

Bulu obési amʋ lakpan kíé amʋ.’ ”Atɔ-abí Owunyápʋ Yébi Amʋ Asɩ(Mateo 13:18-23; Luka 8:11-15)

13 Mʋʋ Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mlɩmónu yébi anfɩ asɩ á, mʋ nkálɩ mlɔbwɛasa mlónu tráhɛ fɛɛ asɩ? 14 Atɔ-abí ámʋʋowunyápʋ amʋ déwunyáa amʋ gyí Bulu

asʋn ámʋ. 15 Abí ámʋʋ ɩlɔwʋlɩ ɔkpasʋ ámʋgyí ahá ámʋʋ benyá nú Bulu asʋn ámʋalɩ Ɔbʋnsám labɛlɛ mʋ lɛ amʋ klʋntɔ nátɩ ámʋ. 16 Abí ámʋʋ ɩlɔwʋlɩ abʋtásʋ amʋ gyíahá amʋʋ bonú asʋn ámʋ pɛ, bahɔ mʋansigyísʋ, 17 támɛ ɩnɩá bʋma nlín sʋ á, asʋnámʋ ɩtamatsíá amʋtɔ yɔ. Mʋ sʋ nɩ bʋdɩnamʋsʋ ntɛɛ ɩwɩɔsɩn kʋ ɩtʋ amʋ asʋn ámʋsʋ á, ɩnʋnʋ bʋtɛdɩda. 18 Abí ámʋʋ ɩlɔwʋlɩ awutɔ ámʋ gyí ahá amʋʋ bonú asʋn ámʋ a,bahɔ mʋ, 19 támɛ ɔyɩ ánfɩtɔ atɔ hiánhɛ ɩwɩgywɩɩn, pʋ mʋtɔ atonyahɛ ɩwɩ ɔnsɩpɛ tegyiasʋn ámʋsʋ. Ɩnɩ sʋ bʋtamaswíé abí. 20 Abíámʋʋ ɩlɔwʋlɩ ɔsʋlʋʋ wankláánsʋ amʋ gyíahá amʋʋ bonú asʋn ámʋ a, bʋtegyi mʋsʋ.Ɩnɩ sʋ ɩtɛhá bʋtɔbwɛ yilé fɛ alɩá atɔ-abí ámʋloswie, ɩkʋ adʋasa (30), ɩkʋ aduesie (60), ɩkʋɛ lafa (100) ámʋ.”

Ɔkandɩɛ Ɩwɩ Yébi(Luka 8:16-18)

21 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Bʋtonywɛɔkandɩɛ pʋ ɔlɔ bun mʋsʋ, ntɛɛ pʋwá mpáayasɩ? Megyí ɔfʋákpá bʋtɔpʋbian? 22 Tɔtɔma ɩnʋá ibéŋaín, ɩmɛɛlɩn ɔwan. Asʋnŋaínhɛ kʋkʋ ɛ ɩma ɩnʋá bʋmɛɛbɩ mʋ.23 Ɔhagyíɔha ánɩ ɔbʋ asʋ onúu!”

24Mʋʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Mlɩyaa asʋwankláánmlɩ asʋn-nutɔ. Ɩtɔá mlɔpʋsúsu ha mlɩ abaá, mʋ kɛn Bulu ɔbɔpʋsúsu mʋ wankláán,lápʋ ɩkʋ tsɩa mʋtɔ há mlɩ nɩ. 25 Tsúfɛ ɔháánɩ odekléá obónu mɩ atosunáhɛ amʋ asɩá, Bulu ɔbɔpʋ ɩkʋ tsɩa mʋtɔ há mʋ. Támɛɔhá ánɩ omedékléá obónu mʋ asɩ á, Buluɔbɔswɩɩ mʋ kpalobí ámʋʋ alabɩ ámʋ kʋráá.”

Oyí-ibíá Ɩdɛdáan Ɩwɩ Asʋn26 Yesu lɛtrá blɩ ɔbɛɛ, “Bulu iwíegyí amʋ

igyi fɛ alɩá ɔha todú oyí-ibí mʋ ndɔtɔ. 27Nɩ owí ɩtá á, ɔhá ámʋ tɛklɛdɩ. Nɩ ɔyɩ ɩkɛa, ɔtɛlákʋsʋ, támɛ omeyín alɩá ɩtɔbwɛ asaoyí-ibí ámʋ ɩtɔkwɛ dan. 28 Ɔsʋlʋʋ onutótɛhá mʋ tɔkwɛ. Itegyankpá lɛ atɛ, wántswɩtswɩɩ, asa ɩtɔbɔbwɛ abí onutó. 29Támɛayó ámʋ inyá blɩ pɛ, ɔdɔpʋ amʋ latsú mʋɔdayí ɔyɛtɩn mʋ, tsúfɛmʋ tɩnbɩ lafʋn.”

Takyí-akpin Ibí Yébi(Mateo 13:31-32, 34; Luka 13:18-19)

30 Ɩnʋ Yesu lɛfɩtɛ ɔbɛɛ, “Ntɔ Bulu iwíegyíámʋ lɛlɩan? Ntɛɛ yébi mɔmʋ nɔpʋsúnáalɩá igyi? 31 Igyi fɛ takyí-akpin ibí. Mʋgyítúkúrííbi nyí-abítɔ fɛɛ nɩ. 32 Támɛ nɩ ɩdana, ɩtɔbwɛ ɩfá fʋáhɛ dʋn ɩfá kugyíkʋ. Mʋ

Marko 4:33 38 Marko 5:27

abámbi tekpíkpli, mbubwi bʋtogyónká mʋasɩ.”

33 Oletsiá pʋ ayébi anfɩ odu tsɔtsɔɔtsɔsúná amʋ atɔ, yɔfʋn alɩá ahá ámʋ bɛtalɩ númʋ asɩ. 34 Ɔmɛbláa amʋ asʋn kʋkʋá imegyíayébi ɔlɔpʋtɔɩ. Támɛ nɩ isí mʋa mʋ akasɩpʋnkʋlɛ a, ɔtɛlɛ tógyítɔ asɩ.

Atsufú Asɩbá(Mateo 8:23-27; Luka 8:22-25)

35Alɩ ɛkɛ ámʋntʋpwɛsʋ á, Yesu lɛbláamʋakasɩpʋ ɔbɛɛ, “Mlɩha afa Galilea ɔpʋ yɔ mʋɔbɩn!” 36Mʋʋ bowie ɔklʋntɔ, akasɩpʋ amʋbɛplá mʋ, bɛnatɩ sí ɔdɔm amʋ. Nklʋn bám-bá kʋ ɛ lobuo amʋ. 37Afú kpɔnkpɔɔnkpɔntɩkʋ lɔwa tsʋʋn bɩ. Mʋ sʋ ntsu dɛdawíé ɔklʋnamʋtɔ, ideklé ɩmɛ. 38 Támɛ Yesu mʋ ŋɛlɩnsumuɛsʋ ɔklʋn amʋ ɔma ɔdɛdɩdɩ. Akasɩpʋamʋ betsinkí mʋ. Mʋʋ bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Os-unápʋ, ɩnɩá anɩdɛ ntsu wie á, fʋmotsu kʋkʋlɛmʋtɔ?”

39 Ɩnʋ Yesu lɔkʋsʋ lɛ ɔnɔ wa afú ámʋ,ɔlɛbláa ɔpʋ amʋ ɔbɛɛ, “Kpa ɔnɔ bun! Dɩdíín!” Ɩnʋ afú ámʋ lési tsʋʋn, ɩnʋ fɛɛ lɔlʋá.40 Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋ mlɩdɛifú nya alɩ? Mlɩmá hógyi?”

41 Ifú lɛhɩɛ kɩtá amʋ, bɛfɩtɛ aba bɛɛ,“Nyankpʋsa ɔmɔmʋ nɩ, afú mʋa ntsu kʋráátonú mʋ ɔmɛ alɩ?”

5Ɔŋɛ Laláhɛ Gyáa Lɛ Ogbedépʋtɔ(Mateo 8:28-34; Luka 8:26-39)

1 Brɛá Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ amʋ bowieGalilea ɔpʋ amʋ ɔbɩn Gerasefɔ* ɔsʋlʋsʋ á,2 olenya kplɩ dálɩ ɔklʋntɔ alɩ, oyin ɔkʋá ɔŋɛlaláhɛ bʋ mʋtɔ lɛdalɩ tsu afúli opulákpábefia mʋ. 3 Oyin ánfɩ lapʋ afúli opulákpáɩnʋ bwɛ mʋ otsiákpá. Ɔhɩɛ ɔbʋ ɩyɩn. Mʋsʋ ɔhaa tamatráa talɩ bwɛ mʋ otsia díín,ntɛɛ wá mʋ ɩkan. 4 Tsúfɛ tɛkɩ betsiá wámʋ ayabi pʋ mʋ ɩbɩ ɩkan, támɛ oletsiá tɩnmʋ, bíábía ɩkan amʋ tsálɩfwɩ. Ɔhaa ɛ máɔwʋnlɩn ánɩ ɔbɛtalɩ pɔn mʋ. 5 Ekekegyíɛkɛɔpa mʋa onyé fɛɛ á, ɔbʋ afúli opulákpáɩnʋ mʋa abʋsʋ, ɔdɛ okitikíti, ɔdɛpʋ abwitsantsan ɩwɩ.

6Olenya wun Yesu sɩsɩ alɩ, ɔlɛsrɩ yɛda ak-pawunu mʋ ayabitɔ. 7Mʋʋ ɔlɔsʋrá okitikítikʋklʋkʋʋ ɔbɛɛ, “Ɔsʋsʋʋsʋ Bulu mʋ Bi Yesu,amansʋ igyi? Tanʋ Bulu ánɩ fʋmɛɛpɩtɩ mɩ atɔ!” 8Ɔlɛblɩ asʋn ánfɩ, tsúfɛYesu lɛbláamʋɔbɛɛ, “Ɔŋɛ laláhɛ, dalɩ oyin ánfɩtɔ.”

9 Ɩnʋ Yesu lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Nkálɩ bʋtɛtɩ fʋ?”

Ɔlɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mɩ dá gyí, ‘Ɔdɔm’,tsúfɛ anɩhɩɛ anɩ tsɔ.” 10 Ɩnʋ ɔŋɛ laláhɛamʋ bɛhɩɛ kókóli mʋ bɛɛ, ɔmágya amʋ lɛGerasefɔ ɔsʋlʋʋ amʋsʋ.

11Mprákuo tsɔtsɔɔtsɔ akʋbʋdegyí okúkukʋsʋ ɩnʋ fʋn. 12 Ɔŋɛ laláhɛ amʋ bokokólimʋbɛɛ, ɔhá amʋ abʋyowiemprákuo ámʋtɔ.13Mʋʋ ɔlɛha amʋ ɔkpa. Bɛdalɩ oyin ámʋtɔyówie mprákuo ánɩ bɔbwɛ fɛmpɩm-anyɔtɔ(2,000). Amʋ fɛɛbɛsrɩ kplɩ okúkukʋwíé ɔpʋamʋtɔ, wúwu.

14Mprákuo ámʋ akpapʋ bɛsrɩ yɛblɩ asʋnánfɩ ɩlaba anfɩ awúlusʋ pʋ nkudasɩ fɛɛ. Ahábɛdalɩ bɛɛ bɛbá bɛkɩ tɔá ɩlaba. 15 Brɛá bɛbabowie Yesu wá á, bowun ánɩ oyin ámʋʋ ɔŋɛlaláhɛ betsiá mʋtɔ ámʋ ansɩtɔ ladɩ, alawáatadɩɛ otsie. Ɩlɔwa amʋ ifú. 16 Ahá ámʋʋbowun tɔá ɩlɛba oyin ámʋʋ tɛkɩ ɔŋɛ laláhɛtsie mʋtɔ ámʋ pʋ mprákuo ámʋsʋ ámʋbɛbláa amʋ tɔá ɩlaba fɛɛ.

17 Ɩnʋ bokokóli Yesu bɛɛ, ɔdálɩ amʋɔsʋlʋsʋ.

18 Brɛá olowie ɔklʋn amʋtɔ á, oyin ámʋʋtɛkɩ ɔŋɛ laláhɛ tsie mʋtɔ ámʋ lókokóli mʋɔbɛɛ, ɔhá amʋbuo mʋ natɩ.

19 Támɛ Yesu mɛha mʋ ɔkpa. Mboúnɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Yinki yɔ fʋ apíó wá wóy-ítɔ, afʋyɛbláa amʋ ɩtɔ yiléá anɩ Wíe Bululabwɛ há fʋ, pʋ alɩá alawun fʋ nwɛ.”

20Mʋ sʋ oyin ámʋ lɛnatɩ tsʋntsʋn, ɔdɛ ɩtɔyilé ámʋʋ Yesu labwɛ há mʋ blɩ Dekapoli†awúlu amʋ fɛɛtɔ. Ɔnɔ lobwie ahá ámʋ fɛɛ.

Ɔhandɛ ƆkʋMʋ Bi Mʋa Ɔtsɩ Ɔkʋ Ɩlɔ Tsa(Mateo 9:18-26; Luka 8:40-56)

21 Yesu lɛla fá ɔpʋ amʋ yɔ mʋ ɔbɩn. Brɛáɔbʋ ɔpʋ ɔnɔ ɩnʋ á, ɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩbɛba bobomlí mʋ. 22 Ɩnʋ Yudafɔ ofíakpaɔhandɛ ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Yairo lɛba ɩnʋ.Brɛá olowun Yesu a, ɔlɛda akpawunu mʋayabitɔ, 23 kókóli mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ bí tsɩhɛdéwu. Ba, afʋbɔpʋ ɩbɩ dɩnka mʋsʋ, mʋawútɔ ɩwa mʋ ɔnlɩn, onya nkpa.”

24 Mʋʋ mʋa Yesu bɛnatɩ bɔyɔ á. Ɔdɔmkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ bɛkplá buo mʋ, kpá pútámʋ.

25Ɔtsɩ ɔkʋ ɛ bʋ ahá ámʋtɔ, obugya dɛmʋwʋlɩ nfí dúanyɔ nɩ. 26 Alahɩɛ wun ipian ɩlɔatsapʋ tsɔtsɔɔtsɔ ɩbɩtɔ, hʋlɩ mʋ ɩwɩsʋ atɔfɛɛ, támɛ ɩlɔ ámʋ ɩmɛkálá bwɛ mʋ. Ɩyɩnɩdɛwa tsɩa. 27 Brɛá ɔtsɩ ánfɩ lónu Yesu nkaá, ɔlɔtsʋn yɔmʋ ɔma, fifítíwie ɔdɔm amʋtɔ

* 5:1 Gadarafɔ bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ. † 5:20 Dekapoli asɩ gyí awúlu dú.

Marko 5:28 39 Marko 6:17-18yɔpʋ ɩbɩ da Yesu atadɩɛ. 28 Tsúfɛ ɔlɛblɩ wámʋ nwuntɔ ɔbɛɛ, “Nɩ nɔpʋ ɩbɩ da mʋ atadɩɛkpán á, ɩlɔ ámʋ ibési mɩ.”

29 Olenya pʋ ɩbɩ da mʋ atadɩɛ ámʋ alɩ,obugya amʋ lɛka itin. Olonu mʋ nka mʋawútɔ ánɩ ɩlɔ ámʋ lasí mʋ. 30 Ɩnʋ Yesu lónumʋ nka mʋ awútɔ mʋ ɛ ánɩ ɔŋɛ kʋ ladálɩmʋtɔ. Ɩnʋnʋ ɔlɛdamlí kɩ ɔdɔm amʋ, ɔlɛfɩtɛamʋ ɔbɛɛ, “Ma lápʋ ɩbɩ da mɩ atadɩɛ?”

31 Mʋʋ mʋ akasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ,“Fʋ onutó fawun ánɩ ɔdɔm bakpá pútá fʋ.Mʋʋ fʋtráa fʋdɛfɩtɛ fɛɛ, ‘Ma lápʋ ɩbɩ damɩ?’”

32 Yesu lɔwa ansɩ kɩ amʋtɔ fɛɛ, ɔdɛ ɔháánɩ ɔlɔpʋ ɩbɩ da mʋ dunká. 33 Ifú lɛkɩtá ɔtsɩámʋ. Mʋ sʋ ɔlɔwa kpɩnkɩ kpakpakpakpabɩ, tsúfɛ oyin ɩtɔá alanyá. Ɩnʋ ɔlɛba bɛdaakpawunu Yesu ayabitɔ, bláa mʋ ɔnɔkwalɩamʋ fɛɛ. 34 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ bí, fʋhógyi lahɔ fʋ nkpa. Natɩ iwilwiitɔ. Fʋ ɩlɔámʋ ɩta.”

35 Brɛá Yesu bʋ mʋsʋ ɔdɛtɔɩ á, aha akʋbotsu ofíakpa ɔhandɛ amʋwóyítɔ ba bɛbláamʋ bɛɛ, “Ɔhandɛ, fʋ bí tsɩhɛ ámʋ ɔdɩkpamɔwa alɛ. Mátepí trá wa osunápʋ tɔɩ.”

36 Yesu mɛkplá asʋn ámʋʋ bʋdɛblɩ ámʋ.Mboún ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mánya ifú. Fʋmʋ hogyi wʋlɛ.” 37 Yesu mɛha ɔhaa ɔkpaobuo mʋ dʋn Petro pʋ Yakobo mʋa mʋ pioYohane nkʋlɛ. 38 Brɛá bowie ɔhandɛ amʋwóyítɔ á, Yesu lówun ánɩ ahá babʋlá ɩnʋ,bʋdesú, bʋdɛ okitikíti. 39 Olowie ɩnʋ fɩtɛamʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋ mlɩdɛ ipian wúun,mlɩdɛ okitikíti alɩ? Otsibi amʋ mɔkʋwú,dɩdɩ ɔdɛ.”

40 Ahá ámʋ bɔmɔsɩ mʋ. Mʋʋ olegyaamʋ fɛɛ dálɩ ba wunsɩnɛ, ɔlɛkpa obí ámʋakwɩɩpʋ pʋ mʋ akasɩpʋ amʋʋ bʋbuo mʋamʋ bebitíwíé obu ámʋʋ otsibi amʋ damʋtɔ ámʋtɔ. 41 Ɩnʋ ɔlɛkɩtá kebi ámʋ ɩbɩ,bláa mʋ amʋ ɔblɩtɔ ɔbɛɛ, “Talita Kuum!”(Mʋ asɩ gyí, “Obitebí, kʋsʋ!”)

42 Ɩnʋnʋ ɔlɔkʋsʋ ɔna. (Otsibi amʋ lahɔnfí dúanyɔ.) Ilobwie ahá ámʋ fɛɛ ɔnɔdáfá. 43Mʋʋ ɔlɛda amʋ ɔlá kínkíínkín ɔbɛɛ,bʋmábláa ɔhaa asʋn ánfɩ. Ɩnʋ ɔlɛbláa amʋɔbɛɛ, bʋháa kebi ámʋ atɔ ogyi.

6Bʋmɔhɔ Yesu MʋWúlutɔ(Mateo 13:53-58; Luka 4:16-30)

1Yesumʋamʋ akasɩpʋ bɛdalɩ ɔmá ámʋtɔyínkí yɔ mʋ wúlutɔ. 2 Ɔkpʋnʋ ɔdakɛlenya fʋn alɩ, ɔlɔyɔ ɔdɛ atɔ suná Yudafɔofíakpa. Mʋ atosunáhɛ lɛha ɔnɔ lobwie

ahá tsɔtsɔɔtsɔá bonu mʋ. Mʋ sʋ bɛfɩtɛ ababɛɛ, “Nkʋnʋ olenya nyánsa mʋa ofúlábwɛtúmi ánfɩ ɛ tsú? 3 Megyí atɔ osrépʋ amʋnɩ. Megyí mʋ yin gyí Maria, mʋ apio yinhɛgyí Yakobo, Yosef, Yuda pʋ Simon? Yɛɛanɩa mʋ apio tsɩhɛ ɛ tsie nfɩ á?” Benya ɔblɔmʋsʋ.

4 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ahá bʋtobúBulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ, támɛ mʋwúlutɔfɔ, mʋ abusuanfɔ pʋ mʋ wóyítɔ ahámʋ bʋtamabú mʋ.”

5 Ɩnɩá bʋmɔhɔ mʋ gyi sʋ ɔmɛtalɩ bwɛofúla kʋkʋ, dʋn ahá kpalobí akʋsʋ ɔlɔpʋɩbɩ dɩnká, tsá amʋ ɩlɔ. 6 Ɩlɔwa mʋ ifú ánɩ bʋmɔhɔmʋ gyi.

Akasɩpʋ Dúanyɔ Ámʋ Sumbíwa(Mateo 10:5-15; Luka 9:1-6)Yesu léki nkuda ánɩ ɩbʋ bomlí ɩnʋ

asɩ, ɔdɛ atɔ suná. 7 Ɩnʋ ɔlɛtɩ akasɩpʋdúanyɔ ámʋ ba mʋ ɩwɩ wá. Mʋʋ ɔlɔwaamʋ sumbí abanyɔ-abanyɔ. Ɔlɛha amʋtúmiá bɔpʋgyi ɔŋɛ laláhɛsʋ. 8 Ɔlɛda amʋɔlá ɔbɛɛ, “Mlɩmátsu tɔtɔ kɩtá yɔ ɔkpaámʋ, dʋn mlɩ oyi yiáhɛ! Mlɩmátsu at-ogyihɛ ntɛɛ akpankogyo, ntɛɛ kɔba kɩtá!9 Mlɩwa ntʋkʋta, támɛ mlɩmátsu atadɩɛnyɔɔsɩ kɩtá! 10Wóyígyíwóyíá mlɔswɩɩ mʋtɔá, mlɩtsia ɩnʋ yɔfʋn brɛá mlɛdalɩ wúluamʋtɔ. 11 Nɩ mlɔyɔ wúlu kʋsʋ, bʋmɔhɔmlɩ, ntɛɛ bʋmekleá bónu mlɩ atosunáhɛ,mlɩdɛdalɩ mʋtɔ mlɔyɔ á, mlɩkpakpa mlɩayabitɔ-ɩsɩwʋlɩ ɩnʋ, isuna ánɩ bʋmɛbɩ bwɛ.”

12 Mʋ sʋ bɔyɔ yɛda asʋn ámʋ ɔkan bɛɛ,ahá bʋdámli klʋntɔ. 13 Begya ɔŋɛ laláhɛtsɔtsɔɔtsɔ lɛ ahátɔ, bɛkpa alɔpʋ tsɔtsɔɔtsɔɛ ofobí, tsá amʋ ɩlɔ.

Asú Ɔbɔpʋ Yohane Lowu(Mateo 14:1-12; Luka 9:7-9)

14 Galilea ɔmásʋ ogyípʋ Herode lónuYesu ɩwɩ asʋn ánfɩ, tsúfɛ mʋ ɩdayilé dɛɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ. Akʋ bʋdɛblɩ bɛɛ, “Asú ƆbɔpʋYohane lákʋsʋ tsú afúlitɔ. Mʋ sʋ, ɔdɛ ofúlaanfɩ odu bwɛ nɩ.”

15 Támɛ akʋ ɛ bɛɛ, “Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋdada Elia nɩ.”

Akʋ ɛ bɛɛ, “Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ dadaamʋtɔ ɔkʋ nɩ.”

16 Brɛá Herode lónu asʋn ámʋ a, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Yohane amʋʋ nɛha bɛtɩn amʋ lát-sínkí tsú afúlitɔ.” 17-18 Herode lɛha bɛkɩtáYohane, wá mʋ ɩkan, pʋ mʋ wá obu. Tsúfɛoletsiá bláa Herode ɔbɛɛ, mbla mɛha ɔkpaánɩ obétsiá mʋ pio Filipo mʋ ka Herodiaamʋʋ otsia amʋ.

Marko 6:19 40 Marko 6:5319 Mʋ sʋ Herodia lɔhɔ Yohane asʋn wá

ɩwɩtɔ. Ɔlɔbwɛ agywɩɩn ánɩ ɔbɔmɔ mʋ,támɛ ɔmɛtálɩ, tsúfɛ Herode mɛhá mʋ ɔkpa.20 Herode yin ánɩ Yohane asʋn da ɔkpa,ogyi ɔha wankɩhɛ. Mʋ sʋ olenya mʋ ifú,ɔlɛkɩ mʋsʋ wankláán ánɩ tɔtɔ mɔɔbwɛ mʋ.ƖbʋmʋtɔáYohane asʋnblɩhɛ tɛhanHerode,támɛ otekle mʋ nu.

21 Tɔá Herodia dédunká lɛba ha mʋ.Ɛkɛ ɔkʋá Herode dɛ mʋ ɔkwɩɩkɛ gyí a,ɔlɔtswɩ ɔpʋnʋ, tɩ ahandɛpʋ ɩsá akɔpʋdɛhɛnpʋ Galileafɔ ahandɛ ba atɔ ámʋ ogyíkpá.22Brɛá Herodia mʋ bi tsɩhɛ lóbowie ɔbʋntɔtsa a, ɩlɔwa Herode mʋa ahandɛ amʋ fɛɛansigyí. Herode lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Fɩtɛ mɩ tógyítɔá fʋdeklé, nɛha fʋ.” 23 Ɩnʋ ɔlɛkantamhámʋ ɔbɛɛ, “Nɛha fʋ tótógyítɔá fɛfɩtɛmɩ. Nɩ igyi mɩ iwíe ogyíkpá ɩfʋn kʋráá.”

24 Otsibi amʋ lɛdalɩ yɛfɩtɛ mʋ yin ɔbɛɛ,“Ntɔ nfɩtɛ?”

Mʋ yin lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Fɩtɛ Asú ƆbɔpʋYohane nwun.”

25 Ɔsasʋ otsibi amʋ lɛba bɛbláa Herodeɔbɛɛ, “Ndekléá fʋpʋ Asú Ɔbɔpʋ Yohanenwun dɩnka ɩlɩnsʋ ha mɩ sésééséi.”

26 Asʋn ámʋ lɛhɩɛ han owíe amʋ, támɛmʋ ntam amʋʋ ɔlɛka, pʋ ahá ámʋʋ bʋbʋɩnʋ ámʋ sʋ á, omekleá ɔbɔtʋn ntam amʋ.27 Ɩnʋnʋ ɔlɔwa mʋ ahá ɔtɩnpʋ ɔbɛɛ, ɔyɛtɩnYohane nwun ba mʋ. Ɔlɔyɔ yɛtɩn Yohanenwun obu ɔdɩkpá ɩnʋ. 28 Mʋʋ ɔlɔpʋ nwunámʋ dɩnká ɩlɩnsʋ ba otsibi amʋ, mʋ ɛɔlɔpʋyáa mʋ yin Herodia. 29 Brɛá Yohaneakasɩpʋ bonu asʋn ánfɩ á, bɛba botsu mʋsatin yópulá.

Ahá Mpɩm-nu Atogyihɛ Ha(Mateo 14:13-21; Luka 9:10-17; Yohane 6:1-

14)30 Yesu sumbí ayɔpʋ ámʋ beyinkí bá

bɛbláa mʋ atɔá bayɔbwɛ pʋ mʋá bayósunáfɛɛ. 31 Mʋ ɔma a, ahá bʋna amʋ wá alɩɩ,bʋmenyá ɔkpa gyi atɔ kʋráá. Mʋ sʋ ɔlɛbláaamʋ ɔbɛɛ, “Mlɩha ayɔ ɩtsɛtɔ flɛɛn, ayɛdaɔkpʋnʋ.” 32 Ɩnʋ bowie ɔklʋntɔ, pʋ ɔkpabɔyɔ ɩtsɛtɔ ɔtɩnɛkʋ.

33 Támɛ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bowun amʋ, bɩ ɔtɩnɛá bɔyɔ. Mʋ sʋ botsu awúlu ámʋ fɛɛsʋ,tsíí ɔsrɩɩ gyankpá yówie ɔtɩnɛ ámʋʋ Yesuaná bɔyɔ ámʋ. 34Brɛá Yesu lɛkplɩ dálɩ ɔklʋnamʋtɔ, wun ɔdɔmkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ámʋ a,amʋ asʋn lɔwamʋ nwɛ, tsúfɛ bʋgyi fɛ akúfaánɩ bʋma ɔkpapʋ. Mʋ sʋ olosuná amʋ atɔ

tsɔtsɔɔtsɔ. 35Owí lɔpɔna, akasɩpʋ amʋbɛbamʋ wá bɛbláa mʋ bɛɛ, “Ɩtsɛtɔ nfɩ gyí, owí ɛlatá. 36Ha amʋ abʋyɔ nkudamʋa awúlu ánɩ ɩbʋ bomlí nfɩ asɩ yodunká tɔkʋ gyi.”

37 Támɛ Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ,“Mlɩdunka atɔ ha amʋ abʋgyi.”

Mʋʋ bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Abɛtalɩ nyá sika* hɔatɔ há ahá ánfɩ fɛɛ bégyi?”

38 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Bodobodo apinafɩnɩmlɩbʋ? Mlɩyɔ amlɩyɛkɩ!”

Beyinkí bɛbláa mʋ bɛɛ, “Bodobodo apinanu pʋ ntsutso iye bwáhɛ anyɔ bʋ ɩnʋ.”

39 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩha amʋabʋtsiatsia ɩfá bɔbwɛ amʋsʋ.” 40 Betsiá asɩakúsʋ-akúsʋ, akʋ lafa (100), akʋ ɛ aduenu(50). 41 Ɩnʋ olotsu bodobodo anu pʋ ntsutsoiye bwáhɛ anyɔ ámʋ. Mʋʋ olotsu ansɩ fʋákɩ ɔsʋsʋ, ɔlɛda Bulu ɩpán. Ɩnʋ olebiabíabodobodo amʋ há mʋ akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ,bʋyée ha amʋ. Oleye iye bwáhɛ anyɔ ámʋɛ há amʋ, bɔpʋhá ahá ámʋ. 42 Amʋ fɛɛbegyi mwɛ sian. 43 Akasɩpʋ amʋ bɔtɔsɩ bodobodo mʋa iye sianhɛ amʋ a, ɩlɔbʋláalakpá dúanyɔ. 44 Ayin ánɩ begyi atɔ ámʋnkʋlɛ bʋgyi mpɩm-nu (5,000).

Ɔpʋsʋ Natɩ (Mateo 14:22-33; Yohane 6:15-21)

45 Benya gyi atɔ ámʋ tá alɩ, Yesulɛbláa akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ, bʋwíe ɔklʋntɔabʋgyankpa fa ɔpʋ amʋ yɔBetsaidawúlutɔ.Mʋ mʋ olesin ɔma sí ɔdɔm amʋ ɔkpa.46 Brɛá olesi amʋ ɔkpa tá á, ɔlɔdʋ yɔ bʋsʋyɔbɔ mpáɩ. 47 Brɛá owí lɛta, ɔklʋn amʋlawíé ntsu nsɩnɛ á, ilesi Yesu nkʋlɛ ɩbʋámʋsʋ. 48 Ɩnʋ olowun ánɩ ɔklʋn amʋ pládɛ ɔnlɩn wa wá akasɩpʋ amʋ, tsúfɛ afúkpɔnkpɔntɩ dɛtsʋʋn fia amʋ. Bakɛ-bakɛ a,Yesu lɛnatɩ ntsu ámʋsʋ ayabitɔ buo amʋ,odeklé ɔtsʋn amʋsʋ. 49 Támɛ brɛá bowunmʋ a, bʋkɩ bɛɛ, fúli ogyi. Mʋ sʋ bɔsʋráokitikíti. 50Opúni letsií amʋ fɛɛ.

Támɛ ɔlɔwa ɔsa bláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩwaklʋn. Mɩ nɩ. Mlɩmánya ifú.” 51 Mʋʋɔlɔdʋ wíé ɔklʋn amʋtɔ, afú ámʋ lɛka itiná. Asʋn ánfɩ lɔwa amʋ wánwan. 52 Amʋklʋntɔ-odwin sʋ bʋmɔkʋnyá nú bodobodoɩwɩ asʋn ámʋ asɩ.

Genesaretfɔ Alɔpʋ Tsa(Mateo 14:34-36)

53 Yesu mʋa amʋnyɔ bɛfa ɔpʋ amʋ yésiGenesaret otsubúnɔ, bɔwa ɔfɛ kɩtá ɔklʋn

* 6:37 Sika ánfɩ igyi sika futútú lafa-anyɔ (200), igyi ɔha nkɛ lafa-anyɔ (200) ɩkɔká.

Marko 6:54 41 Marko 7:30amʋ. 54 Benya kplɩ dálɩ ɔklʋn amʋtɔ alɩ ahá bowun Yesu, bɩ mʋ ɔtsáwʋlɛ pɛ. 55Mʋsʋ bɛsrɩ yótsu amʋ alɔpʋ sʋrá akpasʋ, tsúntɩnɛ-ntɩnɛ bɔtʋ mʋ ɩnʋ. 56 ƆtɩnɛgyíɔtɩnɛáYesu lɔyɔ, igyi wúlutɔ ntɛɛ akuda ó á, bɔpʋamʋ alɔpʋ bɔtswɩ brɔnʋsʋ, kókóli mʋ bɛɛ,ɔhá alɔpʋ amʋ abʋpʋ ɩbɩ da mʋ atadɩɛɔdanʋ kpán. Amʋá bɔpʋ ɩbɩdamʋ fɛɛbenyaɩlɔtsá.

7Atɩtɩfɔ Amándɩɛ(Mateo 15:1-9)

1 Farisifɔ pʋ Mose mbla asunápʋ akʋbotsu Yerusalem ba befia Yesu wá. 2 Mʋʋbowunánɩ mʋ akasɩpʋ amʋ akʋbʋmɔfwɩ ɩbɩamándɩɛ ɔkpasʋ asa bʋdɛ atɔ gyí.

3 (Tsúfɛ Yudafɔ, títriu Farisifɔ bʋmɔkʋsíamʋ anáin amándɩɛtɔ. Mʋ sʋ nɩ bʋmɔkʋfwɩ ɩbɩ amándɩɛ ɔkpasʋ á, bʋtamagyi atɔ. 4 Alɩkɛn nɩ bʋmɔkʋgyʋra ɩwɩ á, bʋtamagyi tɔábɔpʋtsúa bíásʋ ba nɩ. Amándɩɛ bámbá kʋaná ɛ bʋ ɩnʋ, bʋtráa bʋdɛmʋtɔ tsú nwɛ núuntsu, nlɔ pʋ nlanka ɩwɩ.)

5Mʋ sʋ amʋa Mose mbla asunápʋ bɛfɩtɛYesu bɛɛ, “Ntogyi sʋ fʋ akasɩpʋ amʋbʋtamagyi anɩ anáin amándɩɛsʋ, bʋmɔfwɩɩbɩ amándɩɛ ɔkpasʋ asa abʋgyi atɔ?”

6 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ Buluɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋYesaia lɛblɩ tswɩ tsú mlɩ apin-abwɛbí abwɛpʋ ánfɩ ɩwɩ ɔbɛɛ,‘Ahá ánfɩ bʋdɛpʋ amʋ ɔnɔ bú mɩ,

támɛ amʋ klʋn bʋ ɩfɔmɩ wá.7Kpaalɩ bʋdɛmɩ sum,

tsúfɛ basí Bulu mbla tswɩ,yɔ bʋdɛ anyánkpʋsa mbla suná.’

8 “Mlɩlasí Bulu mbla ámʋ tswɩ, mlɩdɛmlɩanáin amándɩɛtɔ.”

9 Ɩnʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩlapina si Bulumbla ámʋ tswɩ nyánsatɔ, mɛnɩ mlégyi mlɩonutó amándɩɛsʋ. 10 Tsúfɛ Mose lɔwanlɩnwá Bulu mbla ámʋtɔ ɔbɛɛ, ‘Bu fʋ sɩ mʋafʋ yin.’ Ɔlɛtrá wanlɩn ɔbɛɛ, ‘Nɩ ɔkʋ lɛblɩ asʋkpan tsú mʋ sɩ ntɛɛmʋ yin ɩwɩ á, bʋmɔɔmʋ.’ 11Támɛmlɩmʋmlɩaa, ɔha ɔbɛtalɩ bláamʋ sɩ ntɛɛmʋ yin ɔbɛɛ, ‘Tɔá tɛkɩ nɔpʋhá fʋá, napʋbwɛKoban.’* 12Mlɩlahá ahá bʋmɛdɛtɔtɔ bwɛ há amʋ akwɩɩpʋ. 13 Mlɩ anáinamándɩɛ sʋ mlɩtráa mlɩmɛdɛ Bulu mblasʋgyí. Ntobí tsɔtsɔɔtsɔ ɛ bʋ ɩnʋá mlɩtráamlɩdɛbwɛ tsɩa ɩnɩtɔ.”

Tɔá Ɩtɔkpɔɩ Ɔha Bulu Ansɩtɔ(Mateo 15:10-20)

14 Yesu lɛtrá tɩ ɔdɔm amʋ ba mʋ ɩwɩwá, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ fɛɛ mlɩyaa asʋamlɩnu ɩnɩ asɩ! 15-16 Megyí tɔá ɔha tegyitɔkpɔɩ mʋ Bulu ansɩtɔ. Mboún mʋá ɩtɛdálɩtsu mʋ ɔnɔ.†”

17 Brɛá ɔlɛnatɩ sí ɔdɔm amʋ yɔ wóyítɔa, mʋ akasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛ mʋ yébi anfɩ asɩ.18 Ɔlɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mlɩ ɛ mlɩtamanúasʋn asɩ? Mlɩméyín ánɩ tɔá itowíé ɔha ɔnɔtamakpɔɩ mʋ Bulu ansɩtɔ? 19 Tsúfɛ megyímʋ klʋntɔ itowíé, mboún mʋ iputɔ itowíé,ɔtɛyɛlɛ mʋ wá ɔkpʋntɔ.” (Yesu lɛlɛ mʋtɔpʋsúná ánɩ atogyihɛ kugyíkʋ ɩwɩ lɛtɩn.)

20 Ɩnʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Tɔá ɩtɛdálɩ tsuɔha klʋntɔ tɔkpɔɩ mʋ Bulu ansɩtɔ. 21 Tsúfɛɔha klʋntɔ ágywɩɩn laláhɛ kugyíkʋ tɛdálɩtsu. Mʋtɛhá mʋ ɔtɔwá atsɩ mʋa ayin asʋn,otowí atɔ, ɔtɔmɔ ɔha, ɔtɔtɔ mbʋa, 22 ɔtɔwáɔnsɩpɛ, ɔtɔbwɛ lalahɛ, ɔtɛmlɛ ahá, ɔtɔwáhakpan, ɔtɔwá olu, otetsii ɔha, ototsú ɩwɩ,ɔtɔbwɛ mimlála. 23 Ɔha klʋntɔ, atɔ laláhɛanfɩ fɛɛ ɩtɛdálɩ tsu. Mʋtɔkpɔɩ mʋ nɩ.”

Ɔtsɩ Ɔkʋá Omegyí Yudayin Hógyi(Mateo 15:21-28)

24 Yesu lɛnatɩ ɩnʋ yɔ Tiro nsáɩntɔ.Ɔlɔyɔswɩɩ wóyí kʋtɔ. Omedéklé ɔbɛɛ ahábʋbɩɩ ánɩ maba ɩnʋ, támɛ ɔmɛtalɩ ŋáín mʋɩwɩ. 25 Ɔŋɛ laláhɛ bʋ ɔtsɩ ɔkʋ mʋ bi tsɩhɛtɔ.Olenya nú Yesu nka alɩ, ɔlɔwa ɔsa bɛdaakpawunu mʋ ayabitɔ. 26 Griikiyintse ɔtsɩánfɩ gyí. Bɔkwɩɩ mʋ Siro Foenike ɔsʋlʋsʋ.Olokokóli Yesu ɔbɛɛ, ogyáa ɔŋɛ laláhɛ amʋlɛ mʋ bi ámʋtɔ. 27 Támɛ Yesu lɛbláa mʋɔbɛɛ, “Ha nyebí ámʋ abʋmwɛ asa, tsúfɛ ɩmaalɛá fɔswɩɩ nyebí atogyihɛ pʋhá akɩaɩ.”

28 Ɔtsɩ ámʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Owíé,ɩbʋ mʋtɔ alɩ, támɛ akɩaɩ ánɩ bʋda ɔpʋnʋámʋ asɩ ɛ bʋtegyi nyebí atogyihɛmpupubiáɩtɛkpákpa bun amʋ ɔpʋnʋasɩ.”

29Mʋʋ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Fabɩ lɛ mʋɔnɔ. Mʋ sʋ natɩ, ɔŋɛ laláhɛ amʋ ladálɩ fʋ bítsɩhɛ ámʋtɔ.”

30 Brɛá ɔtsɩ ámʋ lɔyɔ wóyítɔ a, olowunánɩ ɔŋɛ laláhɛ amʋ ladálɩmʋ bi ámʋtɔ, alasíɔda mpásʋ.

Yesu Lɛtsa Ɩsʋtín Ɔkʋá Ɔtamatɔɩ Wan-kláán

* 7:11 Koban asɩ gyí, napʋkíé Bulu. † 7:15-16 Mʋtɔ yée 16 bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ:Ɔhagyíɔha ánɩ ɔbʋ asʋ, onúu! ‡ 7:31 Dekapoli asɩ gyí awúlu dú.

Marko 7:31 42 Marko 8:2731 Yesu lɛnatɩ Tiro ɩnʋ yɔ Sidon yóbom-

lí kplɩ ba Dekapoli‡ awúlu amʋ nsáɩntɔasa ɔlɛladʋ yɔ Galilea ɔpʋ ɔnɔ. 32 Bɔpʋɩsʋtín ɔkʋ ba mʋ, ɔtamatálɩ tɔɩ wankláán.Bokokóli mʋ bɛɛ, ɔpʋʋ ɩbɩ dɩnka mʋsʋ.33Mʋʋ ɔlɛkpa oyin ámʋ ya ɩfʋntɔ, pʋmʋ as-rebi wá oyin ámʋ asʋtɔ, olotu atsʋnɔ dɩnkámʋ osrebisʋ, pʋdá oyin ámʋ ɔdandʋsʋ.34 Ɩnʋ olotsu ansɩ fʋá kɩ ɔsʋsʋ, lʋn ɔŋɛ fʋ.Mʋʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Hefata.” Hebri ɔblɩtɔ. Mʋasɩ gyí, “Finki.”

35 Ɩnʋnʋ mʋ asʋ lefinkí, mʋ ɔdandʋ ɛlɛsankɩ, ɔlɔtɔɩ wankláán. 36Mʋʋ Yesu lɛdaahá ámʋ ɔlá kpákpáákpá ɔbɛɛ, bʋmábláaɔhaa. Támɛ tsé dʋdʋʋdʋá ɔlɛda amʋ ɔláá, alɩ kɛn bɛda asʋn ámʋ ɔkan nɩ. 37 Ɔnɔlɛhɩɛ bwíé amʋ, bɛblɩ bɛɛ, “Alabwɛ tógyítɔwankláán. Alahá asʋtín bʋdɛ asʋn nu,amúmu ɛ bʋdɛtɔɩ.”

8Ahá Mpɩm-na Atogyihɛ Ha(Mateo 15:32-39)

1 Nkɛ ámʋtɔ á, ɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩbɛtrá befia Yesu wá. Amʋ atogyihɛ lɛta.Mʋ sʋ Yesu lɛtɩ mʋ akasɩpʋ, bláa amʋ ɔbɛɛ,2 “Ahá ánfɩ asʋn dɛ mɩ nwɛ wa. Ndɛ ɛkɛsáásɩ ɔpá bʋbuo mɩ. Bʋtráa bʋma tɔtɔábégyi. 3 Nɩ nɛhá amʋ bɔpʋ akʋn nátɩ bɔyɔwóyí á, ansɩtɔ béyébi amʋ ɔkpatɔ, tsúfɛamʋtɔ akʋ ɔkpa bʋ ɩfɔ.”

4Mʋʋ akasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Nkʋnʋabénya atogyihɛ há ahá ánfɩ fɛɛ bégyi mwɛdimbí ánfɩsʋ.”

5 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Bodobodo afɩnɩmlɩbʋ?”

Bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “Asienɔ.”6 Yesu lɛha ɔdɔm amʋ betsiá ɔsʋlʋtɔ.

Mʋʋ olotsu bodobodo asienɔ ámʋ, dá Buluɩpán, olebiabía mʋtɔ há akasɩpʋ amʋ beyemʋ há amʋ. 7 Bʋbʋ ntsutso iye bwáhɛkpalobí kʋ ɛ. Yesu lóyulá mʋsʋ, ɔlɔpʋ mʋɛ há akasɩpʋ amʋ, beye ha amʋ. 8 Amʋfɛɛ begyi mwɛ. Akasɩpʋ amʋ bɔtɔsɩ isíanhɛbʋlá alakpá yilé asienɔ. 9 Ahá ámʋ bɔbwɛfɛ mpɩm-na (4,000), Yesu lési amʋ ɔkpa.10 Ɩnʋnʋ mʋa mʋ akasɩpʋ bɔdʋ wíé ɔklʋntɔba Dalmanutafɔ ɔsʋlʋsʋ.

Farisifɔ Bodunká Ofúla(Mateo 12:38-42; 16:1-4)

11 Farisifɔ bonu ánɩ Yesu laba ɩnʋ, bɛbabʋdɛ mʋ asʋn fɩtɛ. Bɛbláa mʋ bɛɛ, ɔbwɛɛosúna pʋsuna amʋ ánɩ lɛlɛ otsú Bulu wá.12 Yesu lɔlʋn ɔŋɛ fʋ. Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ

ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋ mlɩ ndɛmba-abí mlɩdɛ os-úna dunká amlɩwun? Mbláa mlɩ ɔnɔkwalɩ.Mmɔɔbwɛ osúna kʋkʋ súná mlɩ!”

13 Ɩnʋ ɔlɛnatɩ sí amʋ, yɔ dʋ wíé ɔklʋntɔ,fá ɔpʋ ámʋ yɔmʋ ɔbɩn.

Farisifɔ Pʋ Owíe Herode Bodobodotu-afá

(Mateo 16:5-12)14 Yesu akasɩpʋ amʋ bʋmɛkaɩn tsú

bodobodokɩtá. Ipin kʋlɛpɛbʋ ɔklʋnamʋtɔ.15 Brɛá bʋdɩn ntsu ámʋsʋ bɔyɔ á, Yesu lɛdaamʋ ɔlá ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ wankláán Farisifɔ pʋɔmásʋ ogyípʋ Herode bodobodotu-afásʋ.”

16 Akasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛ aba bɛɛ,“Bodobodo amʋʋ anɩmɛdɛ ámʋ sʋ ɔdɛ asʋnánfɩ blɩ lóó?”

17 Yesu lónu asʋn ánɩ bʋdɛblɩ. Mʋʋɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋmlɩdɛblɩ mlɩaa,mlɩmɛdɛ bodobodo? Mʋ sʋ ɩklʋntɔ bʋ mlɩodwinmlɩ ɛ? 18Mlɩ ansíbi tamawun atɔ, mlɩasʋ ɛ tamanú asʋn? Mlɩtamakáɩn asʋnsʋ?19 Brɛá neye bodobodo apin anu ámʋ háahámpɩm-nu (5,000) á, isíanhɛ alakpá afɩnɩmlɩlɔtɔsɩ?”

Bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “Dúanyɔ.”20 “Bodobodo apin asienɔ ámʋʋ neye ha

ahá mpɩm-na ámʋ ɛmɛ, isíanhɛ alakpá yíléafɩnɩmlɩlɔtɔsɩ?”

Bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “Asienɔ.”21 ƖnʋYesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ɩmɔkʋwánkɩ

mlɩ kɩ?”Ansibi Obwiepʋ Ɔkʋ Ansíbi Bwií

22 Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ bɛba Betsaidawúlutɔ. Aha akʋ bɛkpa ansibi obwiepʋ ɔkʋba. Bobwií ɩpa há mʋ bɛɛ, ɔpʋʋ ɩbɩ da mʋ,ɔtsa mʋ ɩlɔ. 23 Yesu lɛkɩtá ansibi obwiepʋámʋ ɩbɩ, kpá mʋ dálɩ wúlu amʋtɔ. Ɩnʋolotu atsʋnɔ dɩnká oyin ámʋ ansíbisʋ, pʋɩbɩ dɩnká mʋsʋ. Mʋʋ ɔlɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Fʋdɛatɔ wúun?”

24Ansibi obwiepʋ ámʋ lótsu nwun fʋá kɩ,ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Ndɛ anyánkpʋsa wúun, támɛbʋgyi fɛ nyí bʋna.”

25 Ɩnʋ Yesu lɛtrá pʋ mʋ ɩbɩ dɩnká mʋansíbisʋ. Oyin ámʋ lóbwií ansíbi kɩ a, mʋansíbi lawá alɛ, ɔdɛ tógyítɔwúunwankláánngya. 26 Yesu léyinkía mʋ sɩsɩ wóyítɔ ɔbɛɛ,“Natɩ laa yɔ wóyí. Mátepí wíé wúlu amʋtɔkʋráá.”

Ɔhá Ánɩ Yesu Gyí(Mateo 16:13-20; Luka 9:18-21)

27 Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ amʋ bɛnatɩ ɩnʋbɔyɔ Kaesarea Filipi awúlusʋ. Brɛá bʋna

Marko 8:28 43 Marko 9:20ɔkpatɔ á, ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ma ahá bɛɛngyi?”

28 Bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ, “Akʋ bɛɛ, fʋgyí AsúƆbɔpʋ Yohane. Akʋ bɛɛ, Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋElia. Akʋ ɛ bɛɛ, Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋtɔɔkʋ.”

29Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ ɛmɛ? Mlɩamɩgyí ma?”

Petro lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Fʋgyí Kristo,(ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ) nɩ.”

30 Ɩnʋ ɔlɛda amʋ ɔlá ɔbɛɛ, “Mlɩmábláaɔhaa mɩ ɩwɩ asʋn ánfɩ.”

Yesu Ɩwɩɔsɩn PʋMʋ Lowu Ɩwɩ Asʋn Blɩ (Mateo 16:21-28; Luka 9:22-27)

31 ƖnʋYesu léfi asɩ ɔdɛ asʋntɔ lɛ súná amʋɔbɛɛ, “Ilehián ánɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Biánfɩ nɛhɩɛ wun ɩwɩɔsɩn tsɔtsɔɔtsɔ. Yudafɔahandɛ, Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Mosembla asunápʋ fɛɛ bekiná mɩ bɛɛ, megyímɩgyí Kristo amʋ. Bɔmɔ mɩ, támɛ Buluɔbɛlakʋsʋa mɩ tsú afúlitɔ nkɛnsá ɔma.”32 Ɔmɔpʋ asʋn ánfɩ ŋáín amʋ. Mʋ sʋ Petrolɛtɩ mʋ ya ɩtsɛtɔ yɛka mʋ itin ɔbɛɛ, ɔmátráblɩ alɩ. 33 Ɩnʋ ɔlɛdamlí kɩ akasɩpʋ amʋ,ɔlɔkplʋn wa Petro ɔbɛɛ, “Satan, natɩ tɛɩmɩsʋ! Megyí tɔá Bulu dɛgywɩɩn fʋdɛgywɩɩn,anyánkpʋsa klɛ fʋdɛgywɩɩn.”

34 Ɩnʋ ɔlɛtɩ ɔdɔm amʋ pʋ mʋ akasɩpʋ bamʋ ɩwɩ wá. Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ ɔkʋdékléá obóbuo mɩ á, osíi tɔá otekle bwɛ,otsu mʋ oyikpalíhɛ bobuo mɩ. 35 Tsúfɛ nɩ ɔkʋ lɛprɩ mʋ nkpa á, ɔbɔhʋlɩɩ mʋ. Nɩ ɔkʋɛ lɔhʋlɩɩ mʋ nkpa mɩa Bulu asʋn wankláánámʋsʋ á, Bulu ɔbɔhɔ mʋ nkpa. 36 Nɩ ɔkʋonyá ɔyɩtɔ atɔ fɛɛ, támɛ ɔhʋlɩ mʋ ɔkláa a,labi mɔmʋ ɩlɔwa há mʋ? 37 Ntɛɛ ntɔ ɔhaɔbɛtalɩ pʋtsɛ mʋ nkpa? 38 Tsúfɛ nɩ ɔkʋonyá mɩa mɩ atosunáhɛ pɛlɩ ndɛmba-abílaláhɛá badámlí ɔma há Bulu ansɩtɔ á, mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɛnényamʋpɛlɩ brɛámɩa Bulu-abɔpʋ wánkɩhɛ amʋ anɩná mɩ Sɩ numnyamtɔ abá.”

91Yesu lɔyɔmʋ tɔɩsʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛ

mlɩ bláa. Akʋ bʋbʋ mlɩtɔ nfɩ bʋmóowu,yɔfʋn brɛá bawun ánɩ Bulu iwíegyí amʋ ɩnatúmisʋ ɩbá.”

Yesu Ɩwɩtsɛɛ(Mateo 17:1-13; Luka 9:28-36)

2 Nkensíé ɔma a, Yesu lɛkpa Petro,Yakobo mʋa Yohane, mʋa amʋnyɔ bɔdʋ yɔɩbʋ kʋsʋ amʋ nkʋlɛ. Ɩnʋ Yesu lɛtsɛ amʋansɩtɔ. 3 Mʋ atadɩɛ lɛdamlí futútúútú, ɩdɛ

ogyá kpa. Tɔtɔ ma ɔsʋlʋʋ anfɩsʋá ɩbɛtalɩ bwɛmʋ ibófulí alɩ. 4 Ɩnʋ Elia mʋaMose bɛlɛɩwɩ ɔwan, amʋa Yesu bʋdɛtɔɩ. 5Mʋʋ Petrolɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Osunápʋ, ɩbʋ alɛá abétsiánfɩ. Ha ada abú asa. Fʋ klɛ kʋlɛ, Mose klɛkʋlɛ, Elia ɛ klɛ kʋlɛ.” 6 Ifú lɛhɩɛ kɩtá Petromʋamʋ aba ámʋ dʋbɩ. Mʋ sʋ omowun asʋnánɩ ɔblɩɩ.

7 Ɩnʋ agyinde kʋ lobobun amʋsʋ, ɔmɛ kʋlɛdalɩ tsu mʋtɔ ɔbɛɛ, “Ɔnɩ gyí mɩ Bí ɔdwɛpʋnɩ! Mlɩyaa asʋ amlɩnu mʋ asʋn!” 8 Ɩnʋbɛlakɩ, támɛ bʋmɛtrá wun ɔhaa dʋn Yesunkʋlɛ.

9Brɛá bʋdɛ ɩbʋ ámʋ kplɩ á, Yesu lɛda amʋɔlá ɔbɛɛ, “Mábláa ɔhaa tɔá bayówun, yɔfʋnɛkɛá Bulu ɔbɔkʋsʋa mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Biánfɩ tsú afúlitɔ.”

10 Asʋn ánfɩ lesin amʋ nwuntɔ, betsiáfɩtɛ aba bɛɛ, “Kʋsʋ tsú afúlitɔ ánfɩ asɩ mɛ?”11 ƖnʋbɛfɩtɛYesubɛɛ, “Ntogyi sʋMosemblaasunápʋ amʋ bɛɛ, ilehián ánɩ Elia obéyinkíbá asa Kristo amʋ ɔbɛba?”

12 Ɔlɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ igyi,ánɩ Elia obégyankpá bá bɛla tógyítɔ yáɩ wankláán. Mʋ ntogyi sʋ Bulu asʋnwanlɩnhɛ amʋ kɛn lɛblɩ tsú mɩ ɩwɩ ɔbɛɛ,mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩnɛhɩɛwun ipian,ahá bɔsʋpáa mɩ? 13 Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,Elia layínkí bá dodo. Ahá bɔbwɛ mʋ alɩábʋdeklé, fɛ alɩá bɔwanlɩn wá Bulu asʋnámʋtɔ.”

Ɩlɔ Dɩdahɛ Ɔlɔpʋ Tsa(Mateo 17:14-21; Luka 9:37-43a)

14 Brɛá beyinkí bowie akasɩpʋatráhɛ amʋ wá á, bowun ánɩ ɔdɔmkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ bafia bomlí amʋ, Mosembla asunápʋ akʋ bʋdɛ akasɩpʋ amʋ nwɛɛngyí. 15 Brɛá ɔdɔm amʋ bowun Yesu a,ɩlɔwa amʋ wánwan, bɛsrɩ yéfia mʋ, há mʋayɛ. 16 Yesu lɛfɩtɛ mʋ akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ,“Amansʋmlɩa amʋnyɔmlɩdɛbɩtɩ?”

17 Ɔdɔm amʋtɔ ɔkʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ,“Osunápʋ, nɛkpa mɩ bí yínhɛ ba fʋ mbɛɛafʋtsa mʋ ɩlɔ. Ɔŋɛ laláhɛ lahá ɔtamatɔɩ.18 Brégyíbrɛá ɔŋɛ laláhɛ amʋ ɩba mʋsʋ á,ɩtɔwʋsʋ mʋ, fɩn mʋ dá ɔsʋlʋtɔ. Mʋ ɔnɔtɔbwɛ afu, ɔtɔwɩ ayín, ɔtɛsɩnsɩn. Nɛbláa fʋakasɩpʋ mbɛɛ, bʋgyáa ɔŋɛ ámʋ lɛ mʋtɔ hamɩ, támɛ bʋmɛtalɩ.”

19 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ndɛmba-abíámlɩmá hógyi, alɩ nétsiá mlɩwá yɔ nɩ? Yɔfʋnɔmɛnkɛnnyá klʋnhamlɩ? Mlɩkpa kebi ámʋba mɩ!” 20 Bɛkpa kebi ámʋ ba Yesu.

Ɔŋɛ laláhɛ amʋ lénya wun Yesu alɩ,ɩlɔwʋsʋʋ kebi ámʋ fɩn mʋ dá. Odemináa,

Marko 9:21 44 Marko 10:3mʋ ɔnɔ ɛ ɩdɛ afu. 21Yesu lɛfɩtɛobímʋ sɩ ámʋɔbɛɛ, “Tsú brɛmɔmʋtɔ ɩlɔ ánfɩ lefi asɩ?”

Ɔlɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Tsú mʋ nyebitɔ ɔpá.22 Ɩtɔtswɩ mʋ wá ogyá mʋa ntsu aná fɛɛtɔ,itekleá ɩbɔmɔ mʋ, támɛ nɩ fɛtalɩ bwɛ tɔkʋtsúmʋ ɩwɩ á, wun anɩnwɛ afʋgyi anɩ bʋalɛ.”

23 Yesu lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Blɩ fʋdɛ fɛɛ, nɩ nɛtalɩ? Tógyítɔ lɔpɔn ha ohógyipʋ.”

24 Ɩnʋ obí mʋ sɩ ámʋ lɔkplʋn blɩ ɔbɛɛ,“Nohogyi, támɛ mɩ hógyi mɔtsɔ. Gyi mɩbʋalɛ, mɩ hógyi imoní!”

25Brɛá Yesu lówun ánɩ ɔdɔm amʋ bʋtráabʋsrɩ bɛbá á, ɔlɔkplʋn wa ɔŋɛ laláhɛ amʋɔbɛɛ, “Fʋ ɔdandʋbiabía mʋa ɩsʋtín ɔŋɛ, dalɩkebi ámʋtɔ. Mátrá wie mʋtɔ ɛkɛkɛɛkɛ!”

26 Ɔŋɛ laláhɛ amʋ lɔsʋrá okitikítikʋklʋkʋʋ, ɩlɛtrá wʋsʋʋmʋ nyányányányáa,ɩlɛdalɩmʋtɔ. Ɔŋɛ lɛta mʋ. Mʋ sʋ ahá ámʋtɔakʋ bɛblɩ bɛɛ, “Alawú.” 27 Támɛ Yesu lɛkɩtámʋ ɩbɩ tsú mʋ fʋá, ɔlɔkʋsʋ lɩɩ.

28 Mʋ ɔma, brɛá Yesu mʋa mʋ akasɩpʋamʋ nkʋlɛ bʋbʋ wóyítɔ a, bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ,“Ntogyi sʋ anɩmʋ anɩmɛtalɩ gya ɔŋɛ laláhɛamʋ dálɩ kebi ámʋtɔ?”

29Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɩnɩ odu mʋ á,nkɛtɩmpáɩ* pɛmlɛtalɩ pʋgya mʋ.”

Yesu Lowu Ɩwɩ Asʋn Blɩ Otse Nyɔɔsɩ(Mateo 17:22-23; Luka 9:43b-45)

30Brɛá Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ amʋ bɛnatɩ ɩnʋ á, bɔtsʋn Galilea ɔsʋlʋsʋ, támɛ Yesumékléá ɔhaa ɔbɩɩ ɔtɩnɛá mʋbʋ. 31 Tsúfɛɔdɛ akasɩpʋ amʋ atɔ suná ɔbɛɛ, “Bɛlɛ mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ há adʋn bɔmɔ mɩ,támɛ Bulu ɔbɛlakʋsʋa mɩ ɛkɛ sáásɩ.”

32 Akasɩpʋ amʋ bʋmonu mʋ asɩ, ifú ɛ dɛamʋ ánɩ bɛfɩtɛmʋ.

Ma Ɔbɔbwɛ Ɔhandɛ?(Mateo 18:1-5; Luka 9:46-48)

33 Bɛba Kapernaum wúlutɔ. Brɛá bowiewóyítɔ á, Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntɔ nwɛɛnmlɩdégyí ɔkpatɔ?”

34 Bɛkpa ɔnɔ bun mʋsʋ, tsúfɛ ɩhandɛbʋdɛprɩɩ. 35 Yesu létsiá asɩ, ɔlɛtɩ akasɩpʋdúanyɔ ámʋ, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mlɩtɔɔkʋ dékléá ɔbɔbwɛ mlɩ nkpá ogyápʋ a,ɔbwɛɛ mʋ ɩwɩ ɔma ogyápʋ pʋ mlɩ fɛɛ os-úmpʋ.” 36 Ɩnʋ ɔlɛkpa kebi ɔkʋ bɛlɩɩ amʋansɩtɔ, látá mʋ pútá, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,37 “Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔ kebiá ogyi alɩ mɩ dátɔ lahɔ mɩ. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔhɔ mɩ á,

megyí mɩ ɔlɔhɔ, mboún ɔhá ámʋʋ ɔlɔwamɩ ámʋ.”

Anɩ Obúopʋ(Luka 9:49-50)

38 Yohane lɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Osunápʋ,anɩlówun oyin ɔkʋ dɛpʋ fʋ dá gya ɔŋɛlaláhɛ, anɩlɛka mʋ tin, tsúfɛ ɔma anɩtɔ.”

39 Támɛ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmákamʋ itin! Tsúfɛ ɔhaa má ɩnʋá ɔbɔbwɛofúla mɩ dátɔ, láblɩ mɩ ɩwɩ asʋn laláhɛ.40 Tsúfɛ ɔhá ánɩ ɔmɔkʋsʋ lɩɩ anɩsʋ buo anɩ.41 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, nɩ ɔkʋ ɔhámlɩ ntsu-owebi mlonu, mɩ dá ánɩ ɩdɩnmlɩsʋsʋ á, ɔmɔɔhʋlɩɩmʋ ɩpán.

Ɔha Kpa Wá Lakpantɔ(Mateo 18:6-9; Luka 17:1-2)

42 “Nɩ ɔkʋ lɛha ahá ánfɩ bʋmɔkʋdanmɩsʋhógyitɔ ánfɩtɔ ɔkʋ lɔbwɛ lakpan á, nɩ bɛdanfúókwɛbʋ síán mʋ ɔmɛtɔ, tswɩ mʋ wáɔpʋtɔ pó á, ɩbʋ alɛ dʋn. 43-44 Nɩ fʋ ɩbɩkʋlɛ tɛhá fʋtɔbwɛ lakpan á, ka mʋ lɛ! Ɩbʋalɛá fɔpʋ ɩbɩ kʋlɛ nyá nkpa ánɩ ɩtamatá,dʋn ánɩ fɔpʋ ɩbɩ anyɔ wíé ɩsʋbɩtɩ ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ.† 45-46 Nɩ fʋ yabi kʋlɛ tɛháfʋtɔbwɛ lakpan á, ka mʋ tswɩ tsalɩfwɩ! Ɩbʋalɛá fɔpʋ yabi kʋlɛ nyá nkpa ánɩ ɩtamatá,dʋn ánɩ fɔpʋ ayabi anyɔwíé ɩsʋbɩtɩ ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ.‡ 47 Nɩ fʋ nsíbi tɛhá fʋtɔbwɛlakpan á, loti mʋ lɛ. Ɩbʋ alɛá fɔpʋ nsibi kʋlɛwíé Bulu iwíegyí ámʋtɔ, dʋn ánɩ fɔpʋ an-sibi anyɔ wíé ɩsʋbɩtɩ ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ.48 Ɔtɩnɛá ɩnʋ anyambi bʋtamawú, ɩnʋ ogyáɛ ɩtamadun.

49 “Tsúfɛ bɔpʋ ogyá tɩn ɔhagyíɔha ɩwɩ, fɛalɩá bʋtɔpʋ nfɔlɩ tɩn afɔdɩɛ ɩwɩ.

50 “Nfɔlɩ bʋ ɔdwɛ, támɛ nɩ ɩtá ɔdwɛ á, ntɔbɛlapʋwá mʋ ɔdwɛ?

“Mlɩha ɔdwɛ itsia mlɩtɔ fɛ nfɔlɩ, iwilwiiitsia mlɩa mlɩ aba nsɩnɛ.”

10Ɔkákiná Ɩwɩ Atosunáhɛ(Mateo 19:1-12; Luka 16:18)

1 Yesu lɔkʋsʋ tsú ɩnʋ yɔ Yudea ɔmátɔ,Yordan ntsu ɔbɩn. Ɔdɔm bɛtrá befia bomlímʋ, ɔlɛtrá suná amʋ atɔ fɛ alɩá ɔtɔbwɛ yáɩ.

2 Farisifɔ akʋ bɛba mʋ wá, bʋdekléá bɔsɔmʋ kɩ. Mʋ sʋ bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Anɩ Mbla lɛhaɔkpa ánɩ oyin ɔbɛtalɩ kíná mʋ ka?”

3 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Nkálɩ anɩ náinMose lɔwa mbla há mlɩ?”

* 9:29 Mpáɩmʋa ɔnɔklɩ bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ. † 9:43-44 Mʋtɔ yée 44 mʋa 46 bɛlɩan 48,támɛ ɩma nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ. ‡ 9:45-46 Mʋtɔ yée 44mʋa 46 bɛlɩan 48, támɛ ɩma nwʋlʋdada amʋ akʋtɔ.

Marko 10:4 45 Marko 10:38

4 Bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ, “Mose lɛha ɔkpa ánɩ oyin ɔwánlɩn ɔkákiná ɔwʋlʋ pʋkinamʋ ka.”

5 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ klʋntɔ-odwin sʋ Mose lɔwanlɩn mbla ánfɩ há mlɩ.6 Tsú brɛá Bulu lɛlɛ ɔyɩ á, ɔtsɩ mʋa oyinɔlɔbwɛ. 7 Ɩnɩ sʋ oyin obótu sí mʋ sɩmʋa mʋyin yɛmantá mʋ kasʋ, 8 amʋ abanyɔ bɔbwɛɔyʋlʋʋ kʋlɛ nɩ. Bʋtráa bʋmegyí abanyɔ,mboún babwɛ ɔbakʋlɛ. 9 Ɩnɩ sʋ ahá ánɩ Bulu labwɛ amʋ ɩkʋlɛ a, ɔhaa mámaɩn amʋabasʋ.”

10Brɛá beyinkí ba wóyítɔ a, Yesu akasɩpʋamʋ bɛtrá fɩtɛ mʋ asʋn tsú asʋn ánfɩ ɩwɩ.11 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ oyin okínámʋ ka láyétsiá ɔtsɩ bámbá á, alatɔ mbʋa.12Alɩ kɛn nɩ ɔtsɩ okínámʋ kulu láyétsiá oyinbámbá á, alatɔmbʋa nɩ.”

Nyebí Yulá(Mateo 19:13-15; Luka 18:15-17)

13Aha akʋ bɛkpa nyebí ba Yesu bɛɛ, ɔpʋʋɩbɩ dɩnka amʋsʋ, támɛ mʋ akasɩpʋ amʋbɔwa ɩyɩn wá amʋ. 14 Brɛá Yesu lówun a,ɔblɔ lɛkɩtá mʋ. Mʋʋ ɔlɛbláa akasɩpʋ amʋɔbɛɛ, “Mlɩha nyebí ámʋ ɔkpa abʋba mɩ wá.Mlɩmátin amʋ ɔkpa, tsúfɛ ahá ánfɩ odu bʋBulu iwíegyí ámʋ nɩ. 15 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩbláa. Ɔhá ánɩ ɔmɔhɔ Bulu iwíegyí amʋ fɛkebi á, omóowie mʋtɔ.” 16Mʋʋ ɔlɛlatá amʋpútá, pʋ ɩbɩ dɩndɩnka amʋsʋ, oloyulá amʋ á.

Atonyahɛ Ɩwɩ Atosunáhɛ(Mateo 19:16-30; Luka 18:18-30)

17 Brɛá Yesu lɔpʋ ɔkpa ɔyɔ á, oyin ɔkʋlɛsrɩ ba bɛda akpawunu mʋ ayabitɔ fɩtɛmʋɔbɛɛ, “Osunápʋ yilé, ntɔ nɔbwɛ asa nényankpa ánɩ ɩtamatá?”

18 Yesu lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋ fʋdɛmɩ tɩ ɔha yilé? Ɔhaa mégyí ɔha yilé, nkɛtɩBulu nkʋlɛ. 19 Yɛɛ fʋyin Bulu mbla ámʋdodo? Ɔbɛɛ, mámɔ ɔha, mátɔ mbʋa, máwiatɔ, máka asʋn dɩnká fʋ básʋ, másisíi ɔha,bu fʋ sɩ mʋa fʋ yín.”

20 Oyin ámʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Osunápʋ,tsú mɩ nyebitɔ ɔpá ndɛ ɩnɩ fɛɛsʋ gyí.”

21 Yesu lɛkɩ mʋ díín, mʋ asʋn lɔwamʋ ɔdwɛ. Mʋʋ ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɩlasítokukʋlɛá fɔbwɛ. Yɛfɛ fʋ ɩwɩsʋ atɔ fɛɛ,afʋye kɔba amʋ ha ahiánfɔ, mɛnɩ fényasiadɩɛ ɔsʋsʋ. Fɔbwɛ mʋ tá á, ba afʋbobuomɩ.” 22 Brɛá oyin ámʋ lónu asʋn ánfɩ á, ɩwɩlowu mʋ. Mʋ sʋ ɔlɛnatɩ díín, tsúfɛ ɔhɩɛ ɔbʋatɔ.

23 Yesu lɛkɩ bomlí, ɔlɛbláa mʋ akasɩpʋamʋ ɔbɛɛ, “Ɩbɛhɩɛ wá ɔnlɩn asa ɩwɩ onyapʋobówie Bulu iwíegyí ámʋtɔ!”

24Brɛá akasɩpʋ amʋ bonu asʋn ánfɩ á, ɔnɔlobwie amʋ. Támɛ Yesu lɛlabláa amʋ ɔbɛɛ,“Mɩ abí, Bulu iwíegyí ámʋtɔ wie ɩbɛhɩɛ wáɔnlɩn! 25 Ɩlɔpɔn ha kpɔsɔ ánɩ ɔbɔtsʋn ɔbɩn-atɔ ɔbɔtɔ, dʋn ánɩ ɩwɩ onyapʋ obówie Buluiwíegyí ámʋtɔ.”

26 Asʋn ánfɩ lɛha ɔnɔ lɛhɩɛ bwíé amʋ.Mʋ sʋ bɛfɩtɛ aba bɛɛ, “Mʋmʋ ma mɛɛ Buluɔbɔhɔ nkpa?”

27 Yesu lɛkɩ amʋ díín, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Tɔá ɩdʋn nyankpʋsa bwɛ mɔdʋn Bulu,tsúfɛ Bulu mʋ tɛtálɩ bwɛ tógyítɔ.”

28Mʋʋ Petro lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Yɛɛ anɩmʋanɩlasí tógyítɔ tswɩ bobuo fʋ o!”

29 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa. Ɔhagyíɔha ánɩ olesi mʋ wóyí,mʋ apíó, mʋ sɩ mʋa mʋ yin, mʋ abí ntɛɛmʋ ɔsʋlʋʋ ɔmagyáa, mɩa mɩ asʋn wankláánámʋ sʋ á, 30 ɔbɛlanyámʋwóyí, mʋ apíó, mʋayín, mʋ abí pʋ mʋ agyapadɩɛ ámʋ odu tsélafa séi. Bɛdɩnká mʋsʋ ɛ séi, támɛ obényankpa ánɩ ɩtamatá brɛ ámʋʋ ɩbá ámʋtɔ.31 Támɛ agyankpapʋ tsɔtsɔɔtsɔ bɛba bemlíamapʋ, amapʋ ɛ bɛba bemlí agyankpapʋ.”

Yesu Lowu Ɩwɩ Asʋn Blɩ Otse Saasɩ(Mateo 20:17-19; Luka 18:31-34)

32 Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ amʋ bɔpʋ ɔkpabɔyɔ Yerusalem wúlutɔ, Yesu gyánkpá.Ɩlɔwa amʋ wánwan, ifú lɛkɩtá ahá ámʋʋbʋbuo amʋ ámʋ. Mʋʋ ɔlɛkpa akasɩpʋdúanyɔ ámʋ ya ɩtsɛtɔ, ɔlɛtrá bláa amʋ tɔáɩbɛba mʋsʋ. 33 Ɔbɛɛ, “Mlɩnu! Nɩ awíéYerusalem a, bɛlɛ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Biánfɩ há Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Mosembla asunápʋ. Bɛha mɩ lowu ɩpɔn, pʋ mɩ wá ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ ɩbɩtɔ. 34 Bɔbwɛmɩ ahinlá, tú atsʋnɔwʋlɩ mɩ, nwɛn mɩ mplɩ,mɔ mɩ, támɛ ɛkɛ sáásɩ a, Bulu ɔbɔkʋsʋa mɩtsú afúlitɔ.”

Ɔhandɛ Osúm Mʋ Aba(Mateo 20:20-28)

35 Sebedeo abí Yakobo mʋa Yohanebɔkpʋkpɛ mantáa Yesu bláa mʋ bɛɛ, “Os-unápʋ, anɩdékléá fʋbwɛɛ tɔkʋ ha anɩ.”

36 Mʋʋ Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntɔmlɩdéklé mlɩaa mbwɛɛ ha mlɩ?”

37Bɛbláa mʋ bɛɛ, “Ha anɩtɔ ɔkʋlɛ otsia fʋgyɔpɩsʋ, ɔkʋlɛ ɛ otsia fʋ bɩnasʋ brɛá Buluɔwá fʋ numnyam.”

38TámɛYesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩméyíntɔá mlɩdɛkʋlɩ! Mlɛtalɩ wun ɩwɩɔsɩn ámʋʋ

Marko 10:39 46 Marko 11:14nɛbá bowun amʋ, ntɛɛ mlɛtalɩ wú lowuámʋʋ nówu ámʋ?”*

39 Bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “Ee abɛtalɩ.”Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlówun ɩwɩɔsɩn

ámʋʋ nɛbá bowun amʋ, wú lowu ámʋʋnówu ámʋ ɛ, 40 támɛ mma túmi ánɩ nɛlɛɔhá ánɩ obétsiá mɩ gyɔpɩ ntɛɛ bɩnasʋ. Alɩotsiákpá anfɩmʋ ɩda gyo ahá ámʋʋBulu laláɩnʋ yáɩ há ámʋ.”

41 Brɛá akasɩpʋ idú atráhɛ amʋ bonuasʋn ánfɩ á, Yakobo mʋa Yohane ɩwɩ lɔwaamʋ ɔblɔ. 42 Yesu lɛtɩ amʋ fɛɛ ba mʋɩwɩ wá, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩyin ánɩ aháánɩ bʋtobú amʋá bʋgyi ɔmátɔfɔsʋ agyípʋbʋtɛhɩɛ amʋ ahá, amʋ ahandɛ ɛ bʋtenyátúmi amʋsʋ. 43 Támɛ mlɩtɔ mʋ á, ɩmábaalɩ. Ɔhá ánɩ odekléá ɔbɔbwɛ mlɩtɔ ɔhandɛɔbwɛɛmlɩ fɛɛ ɔkpábi. 44Nɩ mlɩtɔ ɔkʋ ɛ dék-léá ɔbɔbwɛ mlɩ nkpá ogyápʋ a, ɔbwɛɛ mlɩfɛɛ ɔkpábi. 45 Tsúfɛ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Biánfɩ ɛmmɛbambɛɛ, bʋsúmmɩ. Ahá osúmk-pá nɛba, ampʋ mɩ nkpa hɔ ahá tsɔtsɔɔtsɔnkpa.”

Ansibi Obwiepʋ Ɔkʋ Ɩlɔ Tsa(Mateo 20:29-34; Luka 18:35-43)

46 Boyówie Yeriko wúlutɔ. Brɛá mʋa mʋakasɩpʋ pʋ ɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ámʋʋbʋbuo mʋ amʋ bʋdɛdalɩ ɩnʋ á, bowunTimeo mʋ bi Bartimeo. Mʋ ansíbi labwíé,otsie ɔkpatɔ ɔdɛ atɔ kʋlɩ. 47 Brɛá olonuánɩ Yesu Nasaretyin amʋ dɛtsʋʋn a, ɔlɔwakplʋn bɩ ɔbɛɛ, “Anɩ Wíe Dawid mʋ na Yesu,wun mɩ nwɛ!”

48 Amʋtɔ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bɔkplʋn wa mʋbɛɛ, ɔkpá ɔnɔ bun, támɛ mʋ mʋ ɔlɛlakplʋndʋn alɩ ɔbɛɛ, “Anɩ Wíe Dawid mʋ na, wunmɩ nwɛ!”

49 Yesu lési lɩɩ, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩtɩmʋ ha mɩ.”

Bokpolí ansibi obwiepʋ ámʋ, bɛbláa mʋbɛɛ, “Fʋ klʋn ɩdɩ fʋ asɩ, afʋkʋsʋ ba. Ɔdɛ fʋtɩ!”

50 Ɩnʋ oyin ámʋ lɔtswɩ mʋ ɔsʋsʋ atadɩɛtsálɩfwɩ, wáan kʋsʋ ba Yesu wá.

51 Yesu lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Ntɔ fʋdeklé fɛɛmbwɛɛ ha fʋ?”

Ɩnʋ ansibi obwiepʋ ámʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ,“Osunápʋ, ha mɩ anwun atɔ!”

52 Ɩnʋ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Natɩ, fʋhógyi latsá fʋ ɩlɔ.”

Ɩnʋnʋ mʋ ansíbi lobwií, ɔlɛkplá buoYesu.

11Bɔhɔ Yesu Fɛ Owíe Yerusalem(Mateo 21:1-11; Luka 19:28-40; Yohane

12:12-19)1Brɛá bowie Betfagemʋa Betania, awúlu

ánɩ ɩbʋNfɔ-nyíbʋ ámʋ* asɩ, batá Yerusalemwie tá á, ɔlɔwamʋ akasɩpʋ abanyɔ gyankpá.2 Ɔbɛɛ, “Mlɩyɔ wúlu anfɩ ɩda mlɩ ansɩtɔánfɩtɔ. Nɩ mlowíe wúlu amʋ ɔnɔ á, mlówunafrímú kanáhɛ ɔkʋ da ɔfɛtɔ, ɔhaa mɔkʋtsíámʋsʋ kɩ. Mlɩsankɩ mʋ, amlɩkpa mʋ ba mɩ.3Nɩ ɔkʋ ɔfɩtɛmlɩ ɔbɛɛ, ‘Ntogyi sʋmlɩdɛmʋsankɩ?’ á, mlɩbla mʋ mlɩaa, ‘Anɩ Wíe dɛ mʋhián. Obéyinkía mʋ ba séi.’ ”

4 Bɔyɔ á, bɔyɔtʋ afrímú ibí ámʋ da ɔfɛtɔwóyí ámʋ ɔnɔ ɔkpabáɩ. 5 Brɛá bʋdɛ mʋsankɩ á, aha akʋá bʋlɩɩ ɩnʋ bɛfɩtɛ amʋ bɛɛ,“Ntogyi sʋmlɩdɛ afrímú ibí ámʋ sankɩ.”

6 Bɛlɛ mʋ ɔnɔ alɩ ámʋʋ Yesu lɛbláa amʋámʋ pɛpɛɛpɛ. Besi amʋ; akasɩpʋ amʋbɛsankɩ mʋ. 7 Bɛkpa afrímú ibí ámʋ baYesu. Bɛyaɩ amʋ atati dɩnká mʋsʋ, ɔlɔdʋbian mʋsʋ. 8 Amʋtɔ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bɛyaɩ amʋ atati tswɩ ɔkpatɔ, akʋ ɛ bebiabía afɩtáabunbun ɔkpa ámʋsʋ. 9 Ahá ámʋʋ bʋgyaYesu nkpá mʋa ɔma amʋ bɔsʋrá okitikítibɛɛ, “Hosiána! Bulu oyúla ɔhá ánfɩ ɔbáanɩ Wíe dátɔ ánfɩ! 10 Bulu oyúla anɩ náinDawid iwíegyí ámʋʋ ɩbá ámʋ! Hosiána bʋɔsʋsʋʋsʋ!”

11 Brɛá Yesu lówie Yerusalem a, ɔlɔyɔBulu ɔtswɛkpa, ɔlɔwa ansɩ kɩ tógyítɔwunsɩnɛsʋ ɩnʋ wankláán. Owí lapɔn. Mʋsʋ mʋa mʋ akasɩpʋ dúanyɔ ámʋ beyinkí yɔBetania wúlutɔ.

Pɔntɔ Oyí Lwɩɩ (Mateo 21:18-19)

12Ɔyɩ kɛhɛ brɛá beyinkí tsú Betania bɛbáá, akʋn dɛ Yesu. 13Olowun pɔntɔ kʋá ɩlahɩɛpɔɩ sɩsɩ, ɩlɩɩ mantáa ɔkpa. Ɔlɔyɔ yɛkɩ bɛɛobénya kʋ mʋtɔ. Támɛ olowie mʋ asɩ á,afɩtáa sɔɔn bʋ mʋsʋ, tsúfɛ oyí ámʋ swiebɩ mɔkʋfʋn. 14 Ɩnʋ ɔlɛbláa oyí ámʋ ɔbɛɛ, “Tsúndɛ pʋya a, ɔhaa mɛɛtrá gyi fʋ abi swiehɛ.”

Mʋ akasɩpʋ amʋ ɛ bonu asʋn ánfɩ.Ibia Agyípʋ Gyáa Lɛ Bulu Ɔtswɛkpa

Wunsɩnɛsʋ(Mateo 21:12-17; Luka 19:45-48; Yohane

2:13-22)* 10:38 Mlɛtalɩ wun ɩwɩɔsɩn ... wú lowu ámʋʋ nówu ámʋ? Ntɛɛ Mlɛtalɩ nu ntá nɛba bonuntɛɛ há bɔbɔmlɩ asú ámʋʋ nɛbá bɔbɔ ámʋ? * 11:1 Nfɔ-nyíbʋ igyi obubwí kʋá ɩbʋmantáaYerusalem, bʋtɛtɩ mʋ Olifbʋ.

Marko 11:15 47 Marko 12:1215 Brɛá bowie Yerusalem a, Yesu lɔyɔ

Bulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ. Ɩnʋnʋ ɔlɔwaatɔ afɛpʋ pʋ atɔ ahɔpʋ amʋ aná fɛɛ gyáadalɩ ɩnʋ bɩ. Olowuwúta kɔba atsɛpʋmpʋnʋdá, súnsúnki abrɔdʋma afɛpʋ mbíá dá.16Ɔmɛha atɔ ɔfɛpʋ ɔkʋkʋ ɔsʋra mʋ atɔ fɛhɛka tsʋn Ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ ɩnʋ kʋráá.17 Olosuná amʋ atɔ ɔbɛɛ, “Bʋmɔwanlɩn wáBulu asʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ bɛɛ, ‘Bɛtɩ mɩ ɔtswɛkpa bɛɛ, ɔmá fɛɛmpáɩ ɔbɔkpá?’ Támɛmlɩlapʋ ɩnʋmlí awikplu ɔŋaínkpá.”

18 Brɛá Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Mosembla asunápʋ amʋ bonu tɔá alabwɛ á, bo-dunká ɔkpa ánɩ bɔtsʋnmʋsʋmɔmʋ. Benyaifú, tsúfɛ mʋ atosunáhɛ amʋ lɛha ɔnɔ lob-wie ɔdɔm amʋ.

19Brɛá owí lɔpɔn a, Yesumʋamʋ akasɩpʋbɛdalɩ wúlu amʋtɔ.

Hógyi Ɩwɩ Atosunáhɛ(Mateo 21:20-22)

20 Brɛá bʋdɛtsʋʋn nyankɩ a, bowun ánɩ pɔntɔ oyí ámʋ ɩlawú tsú mʋ ɔsʋ beyi asɩ.21 Ɩnʋ Petro lɛkaɩn asʋn ánɩ Yesu lɛbláapɔntɔ oyí ámʋ. Mʋʋ ɔlɛbláa Yesu ɔbɛɛ,“Osunápʋ, kɩ, pɔntɔ oyí ámʋʋ fɔlwɩɩ ámʋɩlawú!”

22Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩhɔ Bulu gyi.23 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa, ɔhagyíɔha ánɩ ɔbɛbláa ɩbʋ ánfɩ ɔbɛɛ, ‘Púli yowie ɔpʋtɔ’,omegyi nwɛɛn mʋ klʋntɔ, olohogyi ánɩ asʋn ámʋʋmablɩ ámʋ ɩbɛba mʋtɔ á, ibópulíyɔ. 24 Ɩnɩ sʋ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, tógyítɔámlɔkʋlɩ Bulu á, mlɩhogyi ánɩ mlɩlanyá mʋdodo. Mlɩ ɩbɩ bɛda mʋ. 25-26Nɩ mlɩlɩɩ mlɩdɛmpáɩ bɔ, ɔkʋ asʋn bʋmlɩ klʋntɔ á, mlɩsi ɔháámʋ lakpan kie mʋ, mɛnɩ mlɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋɔsʋsʋ ámʋ ɛ obési mlɩ klɛ kíé mlɩ.†”

Yesu Túmi Ɩwɩ Asʋn Fɩtɛhɛ(Mateo 21:23-27; Luka 20:1-8)

27 Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ amʋ bɛtráyinkí ba Yerusalem. Brɛá ɔna odeki Buluɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ ɩnʋ á, Bulu igyí ahapʋdɛhɛn, Mose mbla asunápʋ pʋ Yudafɔahandɛ amʋ bɛba mʋ wá. 28 Bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ,“Túmi mɔmʋ fʋdɛpʋbwɛ ntobí ánfɩ? Malɛha fʋ túmi ámʋ?”

29Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nfɩtɛ mlɩ asʋnkua kʋlɛ. Nɩ mlɛlɛ mʋ ɔnɔ há mɩ á, mɩ ɛnɛbláa mlɩ túmi oduá ndɛpʋbwɛ ntobí ánfɩ.30 Bulu wá Asú Ɔbɔpʋ Yohane lénya túmi

pʋbɔ ahá asú lóó, ntɛɛ nyankpʋsa? Mlɩblamɩ!”

31 Amʋ wʋlɛwʋlɛ bɔyɔ asʋn ánfɩtɔ bɛɛ,“Nɩ ablɩ anɩaa itsú Bulu wá á, ɔbɛfɩtɛ anɩɔbɛɛ, mʋntogyi sʋmlɩmɔhɔmʋ gyi? 32Ntɛɛablɩɩ anɩaa itsú anyánkpʋsa wá?” Támɛbʋdɛ ahá ámʋ ifú nya, tsúfɛ amʋ fɛɛ bo-hogyi ánɩ lɛlɛ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ onutóYohane gyí. 33 Mʋ sʋ bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ,“Ohwée! Anɩméyín ɔtɩnɛá olenya mʋ túmitsú.”

Mʋʋ Yesu ɛ lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mʋmʋ mɩ ɛmmɛɛbláamlɩ túmi oduá ndɛpʋbwɛ ntobíánfɩ.”

12Apafɔ Laláhɛ Akʋ(Mateo 21:33-46; Luka 20:9-19)

1 Yesu lɔwa amʋ asʋn bláa ayébitɔ bɩ.Ɔbɛɛ, “Oyin ɔkʋ lɔdɔ wáɩn ndɔ. Olegyi ɩbanbómlí mʋ. Olokwi wáɩn amʋ onyimɛkpá,ɔlɔpwɛ obu fʋáhɛ kʋ há ndɔ ámʋ agyópʋ.Mʋʋ ɔlɔpʋ ndɔ ámʋ wá apafɔ ɩbɩtɔ, olotuɔkpa. 2 Brɛá wáɩn-abí ámʋ kpɔtɩbɩ lɔfʋna, ɔlɔwa mʋ osúmpʋ apafɔ ámʋ wá ɔbɛɛ,ɔyɔhɔmʋ ogyíkpá bamʋ. 3Támɛ apafɔ ámʋbɛkɩtámʋ, dámʋ, gyamʋ sɩsɩ ɩbɩkpan. 4Ndɔmʋ wie amʋ lɛtrá wa mʋ osúmpʋ nyɔɔsɩamʋ wá. Apafɔ ámʋ bɛda mʋ ɛ, pílan mʋnwuntɔ, sʋpa mʋ. 5 Ɔlɛtrá lawá ɔbambá.Mʋ mʋ á, bɔmɔ mʋ. Alɩ kɛn bɔbwɛ atráhɛɛ nɩ. Bɛda akʋ, mɔ akʋ ɛ. 6 Ilesi mʋ onutómʋ bi ɔkʋlɛ pɛá ɔtamatsúlá mʋsʋ. Ɔkɩ ɔbɛɛ,bóbu mʋ mʋ. Mʋ sʋ ɔlɔwa mʋ ɛ. 7 Támɛapafɔ ámʋ bɛblɩ bɛɛ, ‘Ɔnɩ obégyi mʋ sɩ atɔnɩ. Mlɩha amɔmʋ, mɛnɩndɔ ámʋ ibémlí anɩklɛ.’ 8Mʋ sʋ bɛkɩtámʋ, mɔmʋ, tswɩmʋ dálɩndɔ ámʋtɔ.

9 “Ɛkɛá ndɔ mʋ wie amʋ ɔbá á, ntɔmlɩlahogyimlɩaa ɔbɔbwɛ apafɔ ánfɩ? Ɔbɛhabɔmɔ amʋ. Ɔbɛlapʋ ndɔ ámʋ wá apafɔbámbá ɩbɩtɔ. 10Ntɛɛmlɩmɔkʋkla Bulu asʋnwanlɩnhɛ amʋ kɩ? Bɔwanlɩn bɛɛ,‘Ibwi ámʋʋ obu ayípʋ bekiná ámʋ

lébemlí okonkísʋbwi nɩ.11 Bulu lɔbwɛmʋ alɩ.

Ɩbʋ wánwan.’ ”12 Ɩnʋ Yudafɔ ámʋ bekleá bɛkɩtá Yesu,

tsúfɛ bɛbɩ ánɩ amʋ sʋ alahá yébi ánfɩ, támɛbʋdɛ ɔdɔmamʋ ifú nya. Mʋ sʋ bɛnatɩ sí mʋ.

Lampóoka(Mateo 22:15-22; Luka 20:20-26)

† 11:25-26 Mʋtɔ yée 26 bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Támɛ nɩ mlɩmésikíé ahá a, mlɩ Sɩ ámʋʋɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ ɛ oméesikíé mlɩ.

Marko 12:13 48 Marko 12:4013 Ɔma a, bɔwa Farisifɔ pʋ Owíe Herode

ahá bɛɛ, bʋyɛtɛtɛɛ Yesu ɔnɔtɔ asʋn nu,abʋnya mʋ akɩtálɛ. 14 Brɛá bɛba mʋ wáá, bɛbláa mʋ bɛɛ, “Osunápʋ, anɩyin ánɩ ɔnɔkwalɩpʋ fʋgyi. Fʋtamahá ɔhaa ɔtsɛfʋ agywɩɩn, tsúfɛ fʋtamakɩ ɔhaa ansɩtɔ.Mboún Bulu asʋn ámʋʋ igyi ɔnɔkwalɩ amʋfʋdesuná. Mʋ sʋ anɩdɛ fʋ fɩtɛ anu. Anɩmblalɛha ɔkpa ánɩ akáa lampóo ha Roma owíedɛhɛn Kaesare, ntɛɛ anɩmáka?”

15 Yesu lɛbɩ ánɩ bʋkɩ ansɩ. Mʋ sʋ ɔlɛfɩtɛamʋ ɔbɛɛ, “Apinabwɛbí abwɛpʋ, ntogyi sʋmlɩdɛmɩ sɔɔ kɩ? Mlɩtsu kɔba amʋ ɩkʋ ba mɩankɩ.”

16Bɔpʋbamʋ. Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Manwun pʋmʋ ɩdá dɩn mʋsʋ?”

Bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “Kaesare.”17 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mʋmʋ mlɩpʋ

tɔá igyi Kaesare klɛha Kaesare, amlɩpʋmʋáigyi Bulu klɛ ɛ ha Bulu.”

Mʋ ɩwɩ lɔwa amʋ ifú.Kʋsʋ Tsú Afúlitɔ Ɩwɩ Asʋn Fɩtɛhɛ(Mateo 22:23-33; Luka 20:27-40)

18 Ɔpasua kʋá bʋtɛtɩ mʋ Sadukifɔ akʋbɛba Yesu wá. Bʋgyi ɔpasua kʋá bʋtɛblɩ bɛɛ, kʋsʋ tsú afúlitɔ ma ɩnʋ. Bɛfɩtɛmʋ bɛɛ,19 “Osunápʋ, Mose lɔwanlɩn tswɩ anɩ ɔbɛɛ,‘Nɩ ɔkʋ mʋa mʋ ka bʋmɔkwɩɩ asa olowu símʋ ka ámʋ a, mʋ pio otsú mʋ ka ámʋ tsia,fɛkɩ ɔkwɩɩ ha owupʋ ámʋ.’ 20Oyin ɔkʋlɛ abíabasíénɔ akʋ betsiá. Amʋtɔ ogyankpapʋlétsiá ɔká, támɛ ɔmɔkwɩɩ asa olowu. 21Mʋgyama lótsu ɔsʋrapʋka amʋ tsía, támɛ mʋɛ ɔmɔkwɩɩ. Ɔsaasɩ lótsu ɔtsɩ ámʋ tsía.Mʋ ɛ ɔmɔkwɩɩ. 22 Alɩɩ yɔtʋ osienɔsɩ amʋ.Amʋtɔ ɔkʋkʋ mɔkwɩɩ asa olowu. Ɔma-ɔmaa, ɔsʋrapʋ amʋ ɛ lóbowu. 23Afúli ɔkʋsʋkɛ a,amʋtɔ ɔmɔmʋ ɔbɔbwɛmʋ kulu? Tsúfɛ amʋabasíénɔ ámʋ fɛɛ betsiá mʋ.”

24Mʋʋ Yesu lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Megyí mlɩológyi. Mlɩméyín Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋntɛɛ Bulu túmi. 25 Tsúfɛ nɩ afúli bɔkʋsʋ á,bɔbwɛ fɛ Bulu-abɔpʋ. Bʋméetsiá aká mʋaakúlu. 26 Támɛ afúlikʋsʋ ɩwɩ mʋ á, yɛɛmlɩlakla Mose ɔwʋlʋ, nú asʋn ámʋʋ Bululɛbláa mʋ dimbísʋ brɛá olowun oyíbi kʋ dɛogyá tsií, támɛ ɩmɛdɛhɔɔ amʋ? Ɔbɛɛ, ‘Mɩgyímlɩ anáin Abrahammʋa Isak pʋYakob Buluámʋ nɩ.’ ” 27 Ɩnʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Megyíawupʋ Bulu ógyi, akɩankpapʋ Bulu ógyi.Mlɩmʋmlɩlafwɩ fɛɛ.”

Bulu Mbla ÁmʋtɔMʋá Ɩdʋn(Mateo 22:34-40; Luka 10:25-28)

28 Mose mbla asunápʋ amʋtɔ ɔkʋlɛlɔbɔtʋ amʋ ɩnʋ, olonu asʋn ánɩ bʋdɛbɩtɩ.Olowun ánɩ Yesu lalɛ Sadukifɔ ámʋ asʋnɔnɔ wankláán. Mʋ sʋ ɔlɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ,“Bulu mbla ámʋtɔmɔmʋ dʋn?”

29 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Bulu mblaámʋtɔ mʋá ɩdʋn nɩ. ‘Israelfɔ, mlɩnu. Buluɔkʋlɛ pɛ anɩ Wíe Bulu gyí. 30 Mʋ sʋ pʋ fʋklʋn, fʋ ɔkláa, fʋ agywɩɩn pʋ fʋ ɔwʋnlɩn fɛɛdwɛ fʋWíe Bulu.’ 31Mʋnyɔɔsɩ ɛ gyí, ‘Dwɛ fʋbá fɛ fʋ ɩwɩ.’ Mbla kʋkʋ ɩtráa ma ɩnʋá ɩdʋnɩnɩ.”

32 Mbla osunápʋ amʋ lɛbláa Yesu ɔbɛɛ,“Osunápʋ, fablɩ ɔnɔkwalɩ. Anɩ Wíe Bulunkʋlɛ pɛ bʋ ɩnʋ, ɔkʋkʋ trá ɔma ɩnʋ. 33Apʋʋanɩ klʋn, anɩ agywɩɩn pʋ anɩ ɔwʋnlɩn fɛɛdwɛmʋ, adwɛ anɩ aba fɛ anɩ ɩwɩ. Ɩdʋnmbwɩtɔhɛ pʋ afɔdɩɛ kugyíkʋ.”

34 Yesu lówun ánɩ alabɩ lɛ asʋn ámʋ ɔnɔwankláán, ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Fʋma ɩfɔ Buluiwíegyí ámʋtɔ.”

Mʋ ɔma a, ɔhaa mɛtrá wa klʋn fɩtɛ mʋasʋansʋ.

Ma Gyí Kristo Amʋ?(Mateo 22:41-46; Luka 20:41-44)

35 Brɛá Yesu dɛ atɔ suná Bulu ɔtswɛkpanwunsɩnɛsʋ ɩnʋ á, ɔlɛfɩtɛ ɔbɛɛ, “Nkálɩ sʋMose mbla asunápʋ amʋ bɛtalɩ blɩ bɛɛ, Ow-íe Dawid mʋ na gyí Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bululɛda mʋ ofúli amʋ)? 36 Tsúfɛ Ɔŋɛ Wankɩhɛlɛha Owíe Dawid onutó lɛblɩ ɔbɛɛ,‘AnɩWíe Bulu lɛbláa mɩ Wíe ɔbɛɛ,

“Tsia mɩ gyɔpɩsʋ nfɩyɔfʋn brɛá nɛha fɛtsatsáa fʋ alupʋsʋ.”

’37 Owíe Dawid onutó lɛtɩ mʋ ɔbɛɛ mʋ wie.Nkálɩ sʋ ɔtráa ogyi mʋ na?”

Asʋn ánfɩ lɔwa ɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩámʋʋ befia bomlí mʋ amʋ ɔdwɛ, bɔpʋ an-sigyí nú mʋ asʋn.

Mose Mbla Asunápʋ Tsiátɔ(Mateo 23:1-36; Luka 20:45-47)

38 Yesu lɛblɩ mʋ atosunáhɛ amʋtɔ ɔbɛɛ,“Mlɩkɩ wankláán Mose mbla asunápʋsʋ.Bʋtekle ligá wa nátɩ kí, bʋtekle bɛɛ, ahábʋbún ha amʋ itsiá dɩnsʋ. 39 Otsiákpá yilébʋtekle tsiá Yudafɔ ofíakpa pʋ nkɛ ogy-íkpá. 40 Bʋtesísi asʋrapʋ, swɩɩ amʋ amʋwóyí. Bʋtepina bɔ mpáɩ tɩntɩɩntɩn ahátɔpʋbun amʋ lalahɛsʋ. Bulu ɔbɛbɩtɩ amʋ ɩsʋkínkíínkín!”

Ɔsʋrapʋ Ɔkʋ Tswɩtswɩ(Luka 21:1-4)

Marko 12:41 49 Marko 13:2941Yesu létsiá mantáa tswɩtswɩ dáka Bulu

ɔtswɛkpa ɩnʋ, ɔdɛ ahá kɩɩ bʋdɛpʋ amʋtswɩtswɩ bɔwa mʋtɔ. Ahá ánɩ amʋ ɩbɩtɔbʋ odwin bʋdɛpʋ kɔba akpɔnkpɔntɩ bɔwa.42 Ɩnʋ ɔsʋrapʋ ɔkʋá ɔma tɔtɔ ɛ lɔpʋ mʋkɔba-ana bɔwa dáka ámʋtɔ. 43Mʋʋ ɔlɛtɩmʋakasɩpʋ amʋ ba mʋ wá, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa, tswɩtswɩá ɔsʋrapʋanfɩ ɔma tɔtɔ lawá á, ɩdʋn ɔhagyíɔhaklɛ. 44 Tsúfɛ atráhɛ amʋ fɛɛ á, amʋ kɔbatsɔtsɔɔtsɔtɔ balɛ kpalobí tsú bɔwa. Támɛɩnɩá ɔsʋrapʋ anfɩ mʋ má tɔtɔ sʋ tɔá ɔbʋ fɛɛalapʋ bɔwa á.”

13Bulu Ɔtswɛkpa Amʋ Bwie(Mateo 24:1-2; Luka 21:5-6)

1 Brɛá Yesu lɛdalɩ Bulu ɔtswɛkpawunsɩnɛsʋ ɩnʋ ɔyɔ á, mʋ akasɩpʋ amʋtɔɔkʋlɛ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Osunápʋ, kɩ mbuwankláán pʋ abwi akpɔnkpɔntɩ ánfɩ bɔpʋyimʋ ánfɩ akɩlɛ!”

2Mʋʋ ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Yɛɛ fawun mbuakpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ánfɩ? Bóbwie mʋ fɛɛbun. Ibwi kʋlɛ kʋráá méesian dɩnká mʋbásʋ.”

Ɩwɩɔsɩn Mʋa Ɩkplán(Mateo 24:3-14; Luka 21:7-19)

3 Brɛá Yesu tsie Nfɔ-nyíbʋ ámʋsʋ, ɔdɛBulu ɔtswɛkpa mbu ámʋ kɩɩ a, Petro,Yakobo, Yohane mʋa Andrea nkʋlɛ bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, 4 “Bla anɩ, brɛmɔmʋtɔ ɩnɩ fɛɛ bɛba?Osúna mɔmʋ ɛ ɔbɛba, ibósuná ánɩ mʋ brɛlafʋn?”

5 Ɩnʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ wan-kláán, mɛnɩ ɔhaa mɛɛmlɛ mlɩ. 6 Ahátsɔtsɔɔtsɔ bɔpʋmɩ dá ba bɛɛ, amʋgyí Kristoamʋ nɩ. Bɛmlɛ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bɔfwɩ ɔkpa.7 Nɩ mlonúá ɩsá ladá mantáa mlɩ ntɛɛɔtɩnɛkʋ á, opúni mátsií mlɩ Tsúfɛ lehiánánɩ ɩnɩ aná fɛɛ bɛba, támɛ imedésuná ánɩ ɔyɩ ɔnɔmɔkɛ ámʋ lafʋn. 8 Tsúfɛ ɔmá bɔkɔaba. Awíe bɔkʋsʋ lɩɩ abasʋ. Ɔsʋlʋʋ bɛkpɩnkɩ ntɩnɛ-ntɩnɛ. Akʋn ɛ bɛba. Ɩnɩ fɛɛ igyi fɛɩwɩɔsɩn ánɩ ɔtsɩ towun brɛá ɩkwɩɩ dɛ mʋdwiín.

9 “Mʋ sʋ mlɩ mʋ mlɩkɩ mlɩ ɩwɩ wankláán.Tsúfɛ mɩ sʋ bɔpʋ mlɩ há Yudafɔ asʋn agy-ípʋ, bɛda mlɩ amʋ ofíakpa awúlu-awúlusʋ.Bɛkpa mlɩ ya ɔmásʋ agyípʋ pʋ awíe ansɩtɔ,mɛnɩ mlégyi mɩ ɩwɩ adánsɩɛ. 10 Támɛ ile-hián ánɩ bégyankpá dá asʋn wankláán ámʋɔkan súná ɔyɩtɔ ahá fɛɛ. 11 Nɩ bɛkɩtá mlɩya a, mlɩmágywɩɩn asʋn ánɩ mlɛblɩ. Mlɩblɩasʋngyíasʋn ánɩ Bulu ɔbɔpʋwá mlɩ ɔnɔ alɩ

brɛ ámʋtɔ. Tsúfɛ megyí mlɩ onutó ɔbɔtɔɩ,ƆŋɛWankɩhɛ ɔbɔtɔɩ tsʋn mlɩsʋ.

12 “Apíó bɛlɛ amʋ apíó há lowu. Abíasɩ bɛlɛ amʋ abí há. Abí ɛ bɔkʋsʋ lɩɩ amʋakwɩɩpʋsʋ, há bɔmɔ amʋ. 13 Mɩ sʋ aháfɛɛ bólu mlɩ, támɛ nɩ mlɛtalɩ wá klʋn lɩɩ kínkíínkín yɔfʋn mʋ ɔnɔmɔ á, Bulu ɔbɔhɔmlɩ nkpa.

Ɩwɩɔsɩn Wúunbɩ(Mateo 24:15-28; Luka 21:20-24)

14 “Támɛ nɩ mlowun akisítɔá itobwíéɔmá, ɩda ɔtɩnɛá mlɩmɛdɩn ansɩ ánɩ ɩbɛbaa, (aklápʋ, mlɩnu mʋ asɩ.) Mʋmʋ aháánɩ bʋbʋ Yudea ɔmátɔ bʋsrɩ yɔ abʋsʋ.15 Ɔhá ánɩ ɔdɩn obusʋ mákplɩ botsu tɔtɔobuto! 16 Ɔhá ánɩ ɔbʋ ndɔtɔ ɛ máyinkíbotsu mʋ tati. 17 Amenyapʋ pʋ abí-ayínánɩ bʋpia abi bɔbwɛ alɩ brɛ ámʋtɔ, bʋgyɔwɩnɩ! 18Mlɩkokoli Bulu mlɩaa, mlɩ ɔsrɩkɛ amʋɩmábwɛ nyankpʋ mʋa atsalɩbɩ. 19 Tsúfɛasʋn wunhɛ ánɩ ɩbɛba alɩ brɛ ámʋtɔ odumɔkʋba tsú brɛá Bulu lɔbwɛ ɔyɩ ɔpá kɩ. Mʋodu kʋkʋ ɛ ɩmɛɛtrá ba ɛkɛkɛɛkɛ. 20Nɩ Bulumɛdɩnkɩ nkɛ ámʋsʋ á, tɛkɩ ɔhaa méesianɔyɩtɔ. Támɛ ahá ámʋʋ alalɛ pʋbwɛ mʋ klɛamʋ sʋ aladɩnkɩ nkɛ ámʋsʋ.

21 “Alɩ brɛ ámʋtɔ á, nɩ ɔkʋ lɛbláa fʋ ɔbɛɛ,‘Kɩ, Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúliamʋ) bʋ nfɩ ntɛɛ nána’ á, máhógyi. 22Tsúfɛahá ánɩ bɛɛ amʋgyí Kristo amʋ pʋ ahá ánɩ bɔwa afunu bɛɛ, Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ bʋgyitsɔtsɔɔtsɔ bɛba ɔyɩtɔ. Bɔbwɛ ofúla pʋ os-úna pʋmlɛ ahá. Nɩ bɛtalɩ kʋráá á, bɛmlɛahá ámʋʋ Bulu lalɛ ámʋ ɛ. 23 Támɛ mlɩkɩwankláán! Nabláa mlɩ tógyítɔ asa ɩbɛba.

Nyankpʋsa-Mʋ-Bi Ámʋ Ɩbábɩ(Mateo 24:29-31; Luka 21:25-28)

24 “Ɩwɩɔsɩn wúun amʋ ɔma a, owí ɔbɛta,ɔtsra ɛ ɔmɛɛtrá fɛɩ. 25 Ntsrakpabi bɛkpatsú ɔsʋsʋ bɛda. Nwʋlʋtáa mʋa mʋtɔ atɔfɛɛ bɛkpɩnkɩ. 26 Ɔhagyíɔha obówun ánɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ napʋ túmi mʋanumnyam kpɔnkpɔntɩmbʋ nwʋlʋtáatɔ tsúɔsʋsʋ nɛbá. 27 Ɩnʋ Bulu ɔbɔwa mʋ abɔpʋbɛyɛkpa mʋ ahá ámʋʋ alalɛ ámʋ tsú ɔyɩ afʋnka ana ámʋ fɛɛsʋ.

Ɔyɩ Ɔnɔmɔ Ɩwɩ Osúna(Mateo 24:32-35; Luka 21:29-33)

28 “Mlɩpʋkɩ pɔntɔ oyí. Nɩ mʋ abámbidɛpɔɩ, ɩdɛ atɛ pɔpwɛ lɛ á, mlɩtɛbɩ ánɩ awik-pan brɛ lafʋn. 29 Alɩ kɛn, nɩ mlowun ánɩ ntobí ánfɩ fɛɛ ɩdɛ mʋtɔ bá a, mlɛbɩ ánɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɩbábɩ lafʋn ta nɩ.

Marko 13:30 50 Marko 14:22Nawíéwóyí ámʋ ɔnɔ tá. 30Ɔnɔkwalɩndɛmlɩbláa. Ndɛmba-abí anfɩ fɛɛ bʋmóowu tá, asaɩnɩ fɛɛ bɛba mʋtɔ. 31Ɔsʋmʋa asɩ fɛɛ bɔtsʋn,támɛmɩ asʋn blɩhɛmɔɔtsʋn ɛkɛkɛɛkɛ.

Nyankpʋsa-Mʋ-Bi Ámʋ Ɩbábɩ(Mateo 24:36-44)

32 “Támɛ ɔhaa méyín ɛkɛ ntɛɛ brɛá ntobíánfɩ fɛɛ ɩbɛba. Bulu-abɔpʋ bʋmeyín. Bulumʋ Bi ámʋ ɛ méyín, nkɛtɩ anɩ Sɩ ámʋʋɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ nkʋlɛ pɛ yin. 33 Mlɩdɩnkaansɩ ɩwɩsʋ, tsúfɛ mlɩméyín ɛkɛá brɛ ámʋɩbɔfʋn. 34 Igyi fɛ ɔkʋá ɔdɛ ɔkpa tu, olesimʋ wóyí wá mʋ asúmpʋ ɩbɩtɔ. Ɔlɛha oku-gyíɔkʋ agyʋmá ɔbɛɛ ɔbwɛɛ. Ɔlɛbláa wóyíámʋ ogyópʋ ɛ ɔbɛɛ, ɔyɩrɩ ɩwɩ ogyo wóyíámʋ wankláán. 35 Mʋ sʋ mlɩdɩnka ansɩ ɩwɩsʋ, tsúfɛ mlɩméyín brɛá wóyí mʋ wieamʋ ɔbɛba. Fíalɩ ntʋpwɛ o, ɔyɩ-nsɩnɛ o,bakɛ o, ntɛɛ nyankɩ. 36Mlɩdɩnka ansɩ ɩwɩsʋ,mɛnɩ ɔbá bofwie mlɩtɔ á, ɔmɔbɔtʋ mlɩ ánɩ mlɩladídɩ. 37Asʋn ánfɩ ndɛmlɩ bláa anfɩ kɛnndɛ ɔyɩtɔ ahá fɛɛ bláa. Mbɛɛ, ‘Mlɩdɩnka ansɩ ɩwɩsʋ.’ ”

14Bɛkɩklɩɩ Yesu Nwunsʋ(Mateo 26:1-5; Luka 22:1-2; Yohane 11:45-53)

1 Ilesi nkenyɔ Yudafɔ abʋgyi IsraelfɔsʋKatsʋn Nkɛ pʋ Bodobodo MátúhɛNkɛ. Alɩbrɛ ámʋtɔ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Mosembla asunápʋ bodunká ɔkpa ánɩ bɔtsʋnmʋsʋ kɩtá Yesu ŋáintɔ, mɔ mʋ kokooko.2 Támɛ bɛblɩ bɛɛ, “Megyí Katsʋn Nkɛánfɩtɔ abɔmɔ mʋ, mɛnɩ kpokiti mɛɛda ɔmáámʋtɔ.”

Ofobí Fánfáánfán Pʋwʋlɩ Yesu(Mateo 26:6-13; Yohane 12:1-8)

3 Brɛá Yesu bʋ Betania wúlutɔ, Simonɔkʋá alalɔ ɩlɔ pɛpɛ kɩ wóyítɔ ɔdɛ atɔ gyí a,ɔtsɩ ɔkʋ lɛba ɩnʋ; ɔdɛ prɛntʋa wankláán kʋáofobí fánfán ánɩ ɩbʋ ibíá bʋmʋtɔ. Oletií mʋɔnɔ, ɔlɛtsɛɩ ofobí ámʋ wʋlɩ Yesu nwuntɔ.4 Akʋ bʋbʋ ɩnʋá ɩmɔwa amʋ ɔdwɛ. Bɛfɩtɛaba bɛɛ, “Ntogyi sʋ ɔdɛ ofobí ánfɩ yintá?5 Tɛkɩ abɛtalɩ fɛ ofobí fánfán ánfɩ, mʋ ibíábɔdʋn ɔbakʋlɛ ofi ɔkʋlɛ ɩkɔká ánfɩ, pʋháahiánfɔ.” Bɛhɩɛ wá ɩyɩn wá ɔtsɩ ámʋ.

6TámɛYesu lɛblɩ ɔbɛɛ, “Mlɩsimʋ! Ntogyisʋ mlɩdɛ mʋ háan? Ɩtɔ yilé alabwɛ hámɩ. 7 Ahiánfɔ bétsiá mlɩ wá ekekegyíɛkɛ.Brégyíbrɛá mlɩdéklé a, mlɛtalɩ wá awɩtɔlɛhá amʋ, támɛ mɩ mʋ mméetsiá mlɩtɔ yɔ.8Alabwɛmʋá ɔbɛtalɩ pʋlá mɩ ɔyʋlʋʋ yáɩ hámɩ opulákɛ. 9 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Ɔyɩtɔ

ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛá bɛda Bulu asʋn wankláánámʋ ɔkan a, bɛblɩ tɔ ánfɩ ɔtsɩ ánfɩ labwɛ ánfɩpʋkáɩn mʋsʋ.”

Yuda Iskariot Lótsulá Ánɩ Ɔbɛlɛ Yesu Há(Mateo 26:14-16; Luka 22:3-6)

10 Mʋ ɔma a, mʋ akasɩpʋ dúanyɔ ámʋtɔɔkʋlɛá bʋtɛtɩ mʋ Yuda Iskariot lóyówunBulu igyí ahapʋ dɛhɛn amʋ, mɛnɩ ɔbɛlɛYesu há amʋ. 11 Brɛá bonu asʋn ánfɩ á,ɩlɛhɩɛ wá amʋ ɔdwɛ. Bɛhɩɛ mʋ asɩ ánɩ bɛkamʋ ɩkɔ. Mʋ sʋ olodunká ɔkpa ánɩ ɔbɔtsʋnmʋsʋ lɛ Yesu há amʋ.

Katsʋn Atogyihɛ Gyí(Mateo 26:17-25; Luka 22:7-14, 21-23;

Yohane 13:21-30)12 Bodobodo MátúhɛNkɛ ámʋtɔ ɛkɛ

gyankpapʋá bʋtɔmɔ Israelfɔsʋ Katsʋn Nkɛakúfa lɔfʋn. Yesu akasɩpʋ bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ,“Osunápʋ, obu mɔmʋtɔ ayɛla ha fʋ, afʋgyiKatsʋn Nkɛtɔ atogyihɛ amʋ?”

13 Mʋʋ ɔlɔwa amʋtɔ abanyɔ, bláa amʋɔbɛɛ, “MlɩyɔYerusalemwúlutɔ, mléfia oyinɔkʋá ɔsʋ ntsu-ɔlɔ, mlɩbuo mʋ. 14 Wóyíoduátɔ obówie á, mlɩfɩtɛ wóyí mʋ wie amʋmlɩaa, ‘Nkʋnʋ afɔɔ ɔswɩɩkpá bʋ, ánɩ mɩamɩ akasɩpʋ abɛba begyi Israelfɔsʋ Katsʋnatogyihɛ amʋ?’ 15 Obósuná mlɩ abansʋrʋyílé kʋá balá mʋtɔ yáɩ. Mlɩbwɛ atɔ ámʋ yaɩɩnʋ.”

16 Yesu akasɩpʋ amʋ bɔyɔ wúlu amʋtɔ á,bowun tógyítɔ alɩ ámʋʋ Yesu lɛbláa amʋámʋ pɛpɛɛpɛ, bɔbwɛ Israelfɔsʋ Katsʋn at-ogyihɛ amʋ yáɩ ɩnʋ.

17 Brɛá nsaɩntɔ deklúun a, Yesu mʋa mʋakasɩpʋ bɛba ɩnʋ. 18 Atɔ ámʋ ogyíkpá a,Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩbláa, mlɩtɔ ɔkʋlɛá mɩa mʋnyɔ ɩbɩ da ɔlɛpɛtɔɔbɛlɛmɩ há.”

19 Asʋn ánfɩ lɛhɩɛ han akasɩpʋ amʋ. Mʋsʋ befi asɩ bʋdɛ mʋ fɩtɛ ɩkʋlɛ-kʋlɛ bɛɛ, “Mɩ nɩ lóó?”

20Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ ahá dúanyɔánfɩtɔ ɔkʋlɛá mɩa mʋnyɔ ɩbɩ da ɔlɛpɛtɔɔbɛlɛmɩ hánɩ. 21Mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩnówu fɛ alɩá bɔwanlɩn tswɩ, támɛ ɔhá ámʋʋɔbɛlɛ mɩ há ámʋ ɔgyɔwɩ nɩ. Nɩ bʋmetepíkwɩɩ mʋ kʋráá á, tɛkɩ ɩbʋ alɛ há mʋ.”

Yesu Ntʋpwɛ Atogyihɛ Tráhɛ(Mateo 26:26-30; Luka 22:14-20; 1 Korintofɔ

11:23-25)22 Brɛá bʋdɛ atɔ ámʋ gyí a, Yesu lɛlɛ

bodobodo ipín, ɔlɛda Bulu ɩpán, bíábía

Marko 14:23 51 Marko 14:55mʋtɔ pʋhá amʋ, blɩ ɔbɛɛ, “Mlɩhɔ, mɩ ɔyʋlʋʋnɩ.”

23 Ɩnʋ olotsu ntá-ɛwɛ, ɔlɛda Bulu ɩpán,pʋhá amʋ fɛɛ bonu. 24 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋɔbɛɛ, “Mɩ obugya nɩ. Mʋ Bulu dɛpʋsí mʋntam* ánɩ alaká há ahásʋnɩ. Bɛtsɛɩ mʋwʋlɩ asɩ ahá tsɔtsɔɔtsɔ lakpan sʋ. 25 Ɔnɔkwalɩndɛ mlɩ bláa, mmɛɛtrá nu wáɩn-abí ntáánfɩ alɩɩ yɔfʋn ɛkɛá nónu mʋ pɔpwɛ Buluiwíegyí ámʋtɔ.”

26Benya wá ɩlʋ dá Bulu ɩpán tá alɩ, bɛnatɩ yɔ Nfɔ-nyíbʋ ámʋsʋ.

Petro Ɔbɔswɩɩ ƆbɛɛMʋmeyín Yesu(Mateo 26:31-35; Luka 22:31-34; Yohane

13:36-38)27 Mʋʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ fɛɛ

mléyinkí mɩ ɔma. Tsúfɛ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋamʋ bɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,‘Nɛda akúfa ɔkpapʋ ámʋ lɛdá, mʋ akúfabɛdasáɩn.’ 28 Támɛ nɩ Bulu ɔkʋsʋa mɩ tsúafúlitɔ á, négyamlɩ nkpá yɔ Galilea ɔmátɔ.”

29 Petro lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Nɩ amʋ fɛɛbeyinkí fʋ ɔmá kʋráá á, mɩ mʋ mméeyinkíɛkɛkɛɛkɛ.”

30Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛ fʋbláa. Onyenɩ, asa batɛ ɔbɛlɛ ɔnɔ tse nyɔ á,fɔswɩɩ pʋ ɩbɩwáogyá tse sa fɛɛ fʋmeyínmɩ.”

31 Ɩnʋ Petro lɛfɩn yabi yi ɔbɛɛ, “Nɩ lowuigyi kʋráá á, mméekiná fʋ ɛkɛkɛɛkɛ.”

Alɩ kɛn atráhɛ amʋ ɛ fɛɛ bɛblɩ nɩ.Mpáɩbɔ Getsemane(Mateo 26:36-46; Luka 22:39-46)

32 Boyówie ɔtɩnɛkʋá bʋtɛtɩ ɩnʋ Getse-mane. Mʋʋ Yesu lɛbláa mʋ akasɩpʋ amʋɔbɛɛ, “Mlɩtsia nfɩ, nɔyɔbɔ mpáɩ.” 33 ƆlɛkpaPetro mʋa Yakobo pʋ Yohane buo ɩwɩ. Ɩnʋasʋn lɛhɩɛ han mʋ, mʋ ansɩ lɛpɛ. 34 Mʋʋɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Asʋn ɩhɩɛ dɛ mɩ háan.Ideklé mɔmɩ. Mlɩtsia nfɩ, amlɩgyo.”

35 Ɩnʋ ɔlɛnatɩ yɔ nkpá kpalobí, ɔlɛdaakpawunu kókóli Bulu ɔbɛɛ, “Nɩ ɩbɔwa alɛá, ha brɛ ánfɩ ɩtsʋn mɩsʋ.” 36 Mʋʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Abba† Mɩ Sɩ, fʋtɛtálɩ bwɛ tógyítɔ. Hantá-ɛwɛ ánfɩ‡ ɩtsʋn mɩsʋ! Támɛ megyí tɔándeklé, mboún mʋá fʋdeklé ɩbá mʋtɔ!”

37 Oleyinkí bá akasɩpʋ amʋ wá bowunánɩ bʋdɛdɩdɩ. Ɩnɩ sʋ ɔlɛfɩtɛ Petro ɔbɛɛ,“Simon, fʋdɛdɩdɩ? Fʋmɛtalɩ gyo dɔnhwɩrɩkʋlɛ kpán? 38Mlɩgyo amlɩkokoli Bulu, mɛnɩ

mlɩmóowie ɩsɔkɩtɔ. Tsúfɛ ɔŋɛ ámʋ déklé,támɛ nyankpʋsa lɔpɔn.”

39 Ɔlɛtrá yɔbɔ mpáɩ, bláa Bulu asʋn kuakʋlɛ amʋ kɛn. 40 Ɔlɛtrá yinkí ba bowun ánɩ akasɩpʋ amʋ bʋtráa bʋdɛdɩdɩ, tsúfɛ dɩdɩ dɛamʋ bʋ. Bʋmɛtalɩ bláa mʋ asʋansʋ.

41 Brɛá ɔlɛba otse saasɩ a, ɔlɛfɩtɛ amʋɔbɛɛ, “Mlɩlatráa si mlɩda mlɩdɛ ɔkpʋnʋ da?Itsía alɩ ngya! Brɛ ámʋ lafʋn ánɩ bɔpʋ mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ wá lakpan abwɛpʋɩbɩtɔ. 42Mlɩkʋsʋ ayɔ. Mlɩkɩ, ɔhá ámʋʋ ɔdɛmɩ lɛ há ámʋ ná á!”

Yesu Kɩtá(Mateo 26:47-56; Luka 22:47-53; Yohane

18:3-12)43 Yesu ɔnɔ mesi asa akasɩpʋ dúanyɔ

ámʋtɔ ɔkʋlɛá bʋtɛtɩ mʋ Yuda lóbowie ɩnʋ.Ɔdɔm ánɩ bʋdɛ ndayí pʋ nkpotí bʋbuo mʋ.Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn, Mosembla asunápʋpʋ Yudafɔ ahandɛ amʋ lɔwa amʋ. 44 Yudaamʋʋ ɔlɛlɛ Yesu há ámʋ lɛbláa ɔdɔm amʋyáɩ ɔbɛɛ, “Ɔhá ámʋʋ nɛlatá pútá ámʋ gyíɔhá ámʋnɩ. Mlɩkɩtamʋ kínkíínkín, amlɩkpamʋ natɩ.”

45 Ɩnʋ ɔlɛnatɩ laa yɔ Yesu wá, yókpolí mʋɔbɛɛ, “Osunápʋ!” Ɔlɛlatá mʋ pútá. 46 Ɩnʋahá ámʋ bɛnatɩ tʋ Yesu, kɩtá mʋ kínkíínkín.47 Támɛ ɩnʋ alɩɩpʋ amʋtɔ ɔkʋlɛ lɔtswɩ mʋɔdayí kpá Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn osúmbiɔkʋ ɩsʋ lɛ. 48 ƖnʋYesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ogyootswapʋ ngyi, sʋ mlɩlatsú nkpotí pʋ ndayímlɛbá mɩ ɔkɩtákpá? 49 Ntsie mlɩ wá Buluɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ ɩnʋ ekekegyíɛkɛ, ndɛmlɩ atɔ suná, mlɩmɛkɩtá mɩ ɛkɛkɛɛkɛ. Ɩnɩlahá Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ ɩlaba mʋtɔ.”

50 Ɩnʋmʋ akasɩpʋ amʋ fɛɛ bɛsrɩ sí mʋ.51 Ilesi ɔyasubi ɔkʋá ɔlɔwa ligá nkʋlɛ.

Bɛkɩtá mʋ, 52 támɛ ɔlɔkɔlɩ, sí mʋ ligá ámʋwá amʋ ɩbɩtɔ, pʋ yayá srɩ.

Yudafɔ Ahandɛ Ansɩtɔ Lɩɩ (Mateo 26:57-68; Luka 22:54-55, 63-71;

Yohane 18:13-14, 19-24)53 Bɛkpa Yesu ya Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn

wóyí. Igyí ahapʋ dɛhɛn, Mose mblaasunápʋ pʋ Yudafɔ ahandɛ amʋ fɛɛ bafiaɩnʋ. 54 Petro lɛpɛtɩ buo amʋ ɔma tsútsúút-sú, alɩɩ yówie wóyítɔ ɩnʋ. Ɩnʋ oleyétsiáɩnʋ asúmpʋ wá, ɔdɛ ogyá núu. 55 Ɩnʋ Buluigyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Yudafɔ asʋn agyípʋ§atráhɛ fɛɛbodunká ahá ánɩ bɛka asʋn dɩnká

* 14:24 Ntam pɔpwɛ bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ. † 14:36 ‘Abba!’ asɩ gyí, ‘Mɩ Sɩ!’ ‡ 14:36 Ntá-ɛwɛánfɩ igyi ɩwɩɔsɩn ánɩ Yesu obówun. § 14:55 Yudafɔ asʋn agyípʋ anfɩ bʋtɛtɩ Sanhedrin Griikiɔblɩtɔ.

Marko 14:56 52 Marko 15:14Yesusʋ, mɛnɩ bɛlɩɩ amʋ asʋn blɩhɛsʋ mɔmʋ, támɛ bʋmenya. 56 Tsúfɛ ahá tsɔtsɔɔtsɔbɔwa afunu dɩnká mʋsʋ, támɛ amʋ fɛɛ ɔnɔlɔtsʋn ɔtsan.

57 Ɩnʋ akʋ bɔkʋsʋ ká asʋn dɩnká mʋsʋbɛɛ, 58 “Anɩlónuá ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, ‘Nóbwie Buluɔtswɛkpa anfɩ bapʋ ɩbɩ yi anfɩ, támɛ nkɛnsáɔma a, nɛlayi pɔpwɛá megyí nyankpʋsaɔbɔpʋ ɩbɩ yi mʋ.’ ” 59 Támɛ amʋ ɛ amʋ ɔnɔmɔbwɛ kʋlɛ.

60 Ɩnʋ Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋ lɔkʋsʋlɩɩ amʋ fɛɛ ansɩtɔ, ɔlɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ, “Fʋmaɔnɔ lɛ? Fʋma asʋansʋ blɩ pʋlɛ fʋ ɩwɩ?”

61 Támɛ Yesu mɛlɛ asʋansʋ ɔnɔ. MʋʋBulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋ lɛtrá fɩtɛ mʋɔbɛɛ, “Bulu ámʋʋ bʋtɛkánfʋ ámʋmʋ Bi gyífʋ? Fʋgyí Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu lɛda mʋofúli amʋ) nɩ?”

62 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ee! Mɩ nɩ! Mlówun ánɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Biánfɩ ntsie Bulu Otúmípʋ gyɔpɩsʋ ánfɩ ndɩnnwʋlʋtáasʋ tsú ɔsʋsʋ nɛbá.”

63 Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋ lɛkɩtá mʋatadɩɛ bálɩ mʋ kɩaan.* Mʋʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ,“Adánsɩɛ mɔmʋ anɩtráa anɩgyó? 64Mlɩlanúabususʋ ánɩ alablɩ. Nkálɩ gyí mlɩ agywɩɩn?”

Amʋ fɛɛ botsulá ánɩ olegyi pɔn, bʋmɔɔmʋ.

65Amʋtɔ akʋ bɔwa atsʋnɔ tutúu wʋlɩ mʋbɩ. Bɔpʋ atɔ tin mʋ ansíbi, bɔfʋlɩ mʋ atswɛ,bláa mʋ bɛɛ, “Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ, suna anɩɔhá ánɩ ɔlɔfʋlɩ fʋ ɩtswɛ!” Ɩnʋ agyópʋ amʋ ɛbɛdadáa mʋ asʋtɔ.

Petro Lɔswɩɩ ƆbɛɛMʋmeyín Yesu(Mateo 26:69-75; Luka 22:56-62; Yohane

18:15-18, 25-27)66 Petro lési otsie wunsɩnɛsʋ ɩnʋ, Bulu

igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋ osúmbi tsɩhɛ ɔkʋlɛba. 67 Brɛá olowun Petro tsie ɔdɛ ogyánúu a, ɔlɛkɩmʋ díín. Mʋʋ ɔlɛfɩtɛPetro ɔbɛɛ,“Fʋa Yesu Nasaretyin amʋ nyɔ ná.”

68 Támɛ Petro lɔswɩɩ blɩ ɔbɛɛ, “Mmeyíntɔtɔ tsú asʋn ánfɩ fʋdɛblɩ ánfɩ ɩwɩ!” Ɔlɛnatɩ yɛlɩɩ ɔkpa ɔnɔ, ɩnʋ batɛ lɔbʋn.†

69 Osúmbi tsɩhɛ ámʋ lɛtrá yɔtʋ mʋ ɩnʋ,ɔlɔwa ahá ámʋʋ bʋlɩɩ ɩnʋ ámʋ bláa bɩ ɔbɛɛ,“Amʋtɔ ɔkʋlɛ gyí oyin ánfɩ.” 70 Támɛ Petrolɛtrá swɩɩ pʋ ɩbɩ wá ogyá.

Ɩlɔbwɛ kpalobí á, ahá ámʋʋ bʋlɩɩ ɩnʋ ámʋbɛbláa Petro bɛɛ, “Lɛlɛ mʋ á, amʋtɔ ɔkʋlɛfʋgyi, tsúfɛ Galileayin fʋ ɛ fʋgyi?”

71 Ɩnʋ Petro lɔwa ntam kakáa bɩ ɔbɛɛ,“Nɛká tógyítɔ, mmeyín oyin ánfɩmlɩdɛmʋɩwɩ asʋn blɩ ánfɩ.”

72 Ɩnʋ batɛ lɔbɔn otse nyɔɔsɩ. Mʋʋ Petrolɛkaɩn asʋn ámʋʋ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ,“Fɔswɩɩ tse sa fɛɛ fʋmeyínmɩ asa batɛ ɔbɛlɛɔnɔ tse nyɔ.” ámʋsʋ. Mʋʋ ɔlɛkpa isú yi, hɩɛsú woo.

15Yesu Pilato Ansɩtɔ Lɩɩ (Mateo 27:1-2, 11-14; Luka 23:1-5; Yohane

18:28-38)1 Ɔyɩ kɛhɛ nyankɩ-nyankɩ a, Yudafɔ

ahandɛ-ahandɛ amʋ fɛɛ befia kɩtá agywɩɩn.Akʋ bʋgyi, Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn, Mosembla asunápʋ pʋ Yudafɔ ahandɛ atráhɛ*.Ɩnʋ bɛha bɛklɩɩ Yesu, pʋ mʋ yɔwa Pilatoɩbɩtɔ. 2 Pilato lɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ, “FʋgyíYudafɔ owíe amʋ nɩ?”

Yesu lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ee, mʋ fablɩ á!”3 Ɩnʋ igyí ahapʋ dɛhɛn amʋ bɛka asʋn

tsɔtsɔɔtsɔ dɩnká Yesusʋ. 4 Mʋ sʋ Pilatolɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ, “Kɩ asʋn tsɔtsɔɔtsɔá bakádɩnká fʋsʋ, fʋma mʋ ɔnɔ lɛ?”

5 Támɛ Yesu mɛlɛ asʋansʋ ɔnɔ. Mʋ sʋɩlɔwa Pilato wánwan.

Yesu Lowu Ɩpɔn Ha(Mateo 27:15-26; Luka 23:13-25; Yohane

18:39–19:16)6 Katsʋn Nkɛ kugyíkʋtɔ á, igyi ɔmásʋ

ogyípʋ Pilato amándɩɛ ánɩ obési obuadɩpʋtɔ ɔkʋlɛá amʋ onutó bʋdeklé há amʋ.7 Oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Baraba mʋa mʋ ababʋda obu alɩ brɛ ámʋtɔ. Bɔkʋsʋ lɩɩ ɔmásʋ,kpokiti lɛda, bɔmɔ ɔha mʋtɔ. 8 Ɔdɔm amʋʋbɔyɔ Pilato wá yóbwií ɩpa há mʋ bɛɛ, osíiobu ɔdɩpʋ ɔkʋlɛ ha amʋ alɩ ámʋʋ otetsíábwɛ há amʋ ámʋ. 9 Mʋʋ Pilato lɛfɩtɛ amʋɔbɛɛ, “Mlɩdéklé mlɩaa, nsíi Yudafɔ Owíeanfɩ ha mlɩ lóó?” 10 Ɔlɛfɩtɛ amʋ alɩ, tsúfɛolowun ánɩ Yesu ɩwɩ olu sʋ Bulu igyí ahapʋdɛhɛn amʋ bakɩtá mʋ ba mʋ.

11 Igyí ahapʋ dɛhɛn amʋ bɛha ɔdɔm amʋɔnɔ bɛɛ, bʋkókoli Pilato, osi Baraba mboúnha amʋ. 12 Pilato lɛtrá fɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntɔmbwɛɛ ɔhá ámʋʋ mlɩdɛtɩ mlɩaa, YudafɔOwíe amʋ?”

13 Ɩnʋ amʋ fɛɛ bɔsʋrá okitikíti bɛɛ, “Damʋmanta oyikpalíhɛsʋ!”

14 Pilato lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Tsitsa mɔmʋalabwɛ?”

* 14:63 Ilosuná ánɩ asʋn ámʋ lawíé mʋ ɩwɩtɔ dʋbɩ. † 14:68 Ɩnʋ batɛ lɔbʋn ɩma nwʋlʋ dadaamʋ akʋtɔ. * 15:1 Ahandɛ atráhɛ anfɩ bʋtɛtɩ Sanhedrin Griiki ɔblɩtɔ.

Marko 15:15 53 Marko 15:47

Támɛ bɛlasʋrá okitikíti kʋklʋkʋʋ bɛɛ “Damʋmanta oyikpalíhɛsʋ!”

15 Pilato dékléá ɔbɔbwɛ ɔdɔm amʋ apɛhá amʋ. Mʋ sʋ olesi Baraba há amʋ, ɔlɛhamʋ ɩsá akɔpʋ bɛpɩtɩ Yesumplɩ, ɔlɔpʋmʋwáamʋ ɩbɩtɔ ɔbɛɛ, bʋyɛda mʋ manta oyikpal-íhɛsʋ.

Yesu Ahinlá Bwɛ(Mateo 27:27-31; Yohane 19:2-3)

16 Ɩsá akɔpʋ ámʋ bɛkpa Yesu ya ɔmásʋogyípʋ amʋwóyítɔ. Bɛtɩ amʋ aba ɩsá akɔpʋatráhɛ amʋ fɛɛ, bɛda Yesu ɔbʋn. 17 Bɔpʋligá pɛpɛ kʋwámʋ, bɔlʋ obungyo-awu, bwɛmʋ owíepa bun mʋ nwun. 18 Ɩnʋ bɔbwɛmʋ ahinlá, bɛtɩ mʋ bɛɛ, “Yudafɔ Owíe, fʋnkpasʋ ɔnlɩnsʋ!” Bɔtswɩ opé! 19 Ɩnʋ bɔpʋoyí sísi mʋ nwuntɔ, tutúu atsʋnɔ wʋlɩ mʋ,dá akpawunu mʋ ansɩtɔ. 20 Bɔbwɛ mʋahinlá tá á, bɔwɔɩ amʋ ligá pɛpɛ amʋ, yínkíamʋ onutó atadɩɛ wá mʋ, bɛkpa mʋ dálɩbɛyɛda mʋmántá oyikpalíhɛsʋ.

Yesu Da Mántá Oyikpalíhɛsʋ(Mateo 27:32-44; Luka 23:26-43; Yohane

19:17-27)21Befia Kireneyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Simon,

ogyi Aleksandro mʋa Rufo ɔsɩ. Otsú abú asɩɔbá, bɛkamʋ hɩɛ bɛɛ, ɔsʋra oyikpalíhɛ amʋ.22 Mʋʋ bɛkpa Yesu ya ɔtɩnɛkʋá bʋtɛtɩ ɩnʋGolgota. Mʋ asɩ gyí, “Nwun Okokobi Otsi-ákpá.” 23 Bɔpʋ afá kʋá ɩtɛba ɩwɩɔsɩn asɩ wántátɔ tin Yesu ɔnɔ bɛɛ onúu, támɛ omonu.24 Bɛda mʋ mántá oyikpalíhɛ amʋsʋ tá á,beye mʋ atadɩɛtɔ. Ɩnʋ bɔtswɩ abi pʋkɩɔhagyíɔha ogyíkpá. 25 Ɩbɔbwɛ fɛ nyankɩdokwebátɔ bɛda mʋ mántá oyikpalíhɛsʋ.26Mʋʋ bɔwanlɩn tɔá sʋá bʋdɛmʋ da mántáoyikpalíhɛ amʋsʋ dɩnká mʋ awunso bɛɛ,“Yudafɔ Owíe.” 27-28Bɛda awikplu abanyɔakʋ ɛ mántá nyikpalíhɛsʋ tsɩa mʋtɔ. Ɔkʋlɛbʋmʋ gyɔpɩsʋ, ɔkʋlɛ ɛ bʋmʋ bɩnasʋ.†

29 Ɩnʋ atsʋnpʋ bɔkpʋkpʋʋ nwuntɔ, blɩ mʋ ɩwɩ abususʋ bɛɛ, “Yɛɛ fʋ fɛɛ, fɛtalɩ bwíé Bulu ɔtswɛkpa amʋ, lápwɛmʋ nkɛnsáowítɔ nɩ? 30Hɔ fʋ ɩwɩ, afʋkplɩ tsu oyí ámʋsʋakɩ!”

31 Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Mose mblaasunápʋ amʋ ɛ bɔbwɛ mʋ ahinlá bɛɛ,“Ɔlɔhɔ ahá nkpa, támɛ ɔmɛtálɩ hɔ mʋ ɩwɩ.32Nɩ mʋgyí Israelfɔ owíe, Kristo, (ɔhá ámʋʋ

Bulu lɛda mʋ ofúli) a, ɔkplɩɩ tsu oyí ámʋsʋawun, ahɔmʋ gyi!”

Ahá ámʋʋ bɛda mántá oyísʋ mʋ gyɔpɩsʋmʋa bɩnasʋ ámʋ ɛ bɔbwɛmʋ ahinlá.

Yesu Lowu(Mateo 27:45-56; Luka 23:44-49; Yohane

19:28-30)33 Brɛá dódúanyɔ lɛda á, owí lɛta ɔsʋlʋʋ

amʋsʋ fɛɛ alɩɩ yɔfʋn ntʋpwɛ dɔsatɔ. 34Dɔsaámʋtɔ a, Yesu lɔkplʋn kʋklʋkʋʋ, blɩ ɔbɛɛ,“Eloi, Eloi, Lama Sabaktani?” Mʋ asɩ gyí,“Mɩ Bulu, mɩ Bulu, ntogyi sʋ fakpá mɩ ɔma?”

35 Ahá amʋʋ bʋlɩɩ ɩnʋ ámʋtɔ akʋ bonuasʋn ánfɩ, bɛblɩ bɛɛ, “Mlɩnu, ɔdɛ Elia kpolí.”36 Ɩnʋ amʋtɔ ɔkʋ lɛsrɩ tsú ɔsapɔ, pʋdá ntáɔdáɩtɔ, pʋyi oyísʋ, tsú mʋ fʋa pʋtin mʋ ɔnɔɔbɛɛ, onúu. Mʋʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Mlɩlɩɩ akɩ bɛɛ,Elia ɔbɛba bɛsɩɛɩ mʋ lɛ oyí ámʋsʋ?”

37 Ɩnʋ Yesu lɔkplʋn kʋklʋkʋʋ, ɔlɛlɛ ɔŋɛ.38 Ɩnʋnʋ Bulu lɛbalɩ tatiá bɔpʋká

ɔtswɛkpa obu ámʋtɔ anyɔ, tsú awunso beyiasɩ. 39 Brɛá ɩsá akɔpʋ ɔhandɛá ɔlɩɩ Yesuansɩtɔ ɔdɛkɩɩ lówun alɩá Yesu lɛlɛ ɔŋɛ tráhɛa, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ “Lɛlɛ, Bulu mʋ Bi oyin ánfɩgyí!”

40 Atsɩ akʋ ɛ bʋlɩɩ ɩfʋntɔ bʋdɛkɩɩ sɩsɩ.Amʋtɔ akʋ gyí, Magdalayintse Maria, Sa-lome pʋ Maria ánɩ ɔlɔkwɩɩ Yakobo mʋa mʋgyama Yosef. 41Amʋ ɛ betsiá buo Yesu, tsíákɩ mʋsʋ brɛá ɔbʋ Galilea. Atsɩ tsɔtsɔɔtsɔakʋá bobuo mʋ ba Yerusalem ɛ bʋbʋ ɩnʋ.

Yesu Pulá(Mateo 27:57-61; Luka 23:50-56; Yohane

19:38-42)42 Ɛkɛ ámʋ igyi ɛkɛá Yudafɔ bʋtɔpʋlá

ɩwɩ asa bʋtegyi amʋ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ. Brɛáowí dɛpɔɔn a, 43 Arimateayin Yosef lɔwaɩklʋn yɔ Pilato wá yɔkʋlɩ mʋ ɔbɛɛ, osíi Yesufúli ha mʋ amʋpula. Yudafɔ asʋn ogyípʋogyi, bʋtobú mʋ. Mʋ ɛ ɔdɛ Bulu iwíegyíámʋ ɔkpa kɩɩ. 44 Ɩlɔwa Pilato wánwan ánɩ Yesu lawúna wu. Mʋ sʋ ɔlɛtɩ mʋ ɩsá akɔpʋɔhandɛ, fɩtɛmʋ nɩ olowu ɩlawá ɔpá. 45 Brɛáɩsá akɔpʋ ɔhandɛ amʋ lótsulámʋsʋ á, Pilatolési fúli amʋ há Yosef. 46 Mʋʋ Yosef lɔhɔɔhráda, ɔlɔyɔ yɛsɩɛɩ Yesu lɛ oyí ámʋsʋ, kɩklɩmʋ wá ɔhráda ámʋtɔ, tsú mʋ yópulá ɔbɔkʋá bɛda bʋtátɔ, olemináa ibwi yíléyílé kʋtin ɔbɔ ámʋ ɔnɔ. 47 Magdalayintse Maria

† 15:27-28 Mʋtɔ yée 28 bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Ɩnɩ lɛha Bulu asʋn ámʋʋ bɔwanlɩn tswɩamʋ lɛba mʋtɔ. Asʋn ámʋ gyí, “Bɛkla mʋ wá lakpan abwɛpʋtɔ.”

Marko 16:1 54 Marko 16:20mʋa Yosef mʋ yin Maria bowun Yesu opu-lákpá.

16Yesu Kʋsʋ Tsú Afúlitɔ(Mateo 28:1-8; Luka 24:1-12; Yohane 20:1-10)

1 Yudafɔ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ ámʋ ɩlɔtsʋn a,Magdalayintse Maria mʋa Yakobo mʋ yinMaria pʋ Salome bɔhɔ ofobí fánfán kʋ bɛɛ,bɛyɛkpa Yesu fúli amʋ. 2 Kwasieda nyankɩ,brɛá owí lopwié a, bɔyɔ Yesu opulákpá ɩnʋ.3 Brɛá bʋna ɔkpatɔ á, amʋ wʋlɛwʋlɛ bʋdɛaba fɩtɛ bɛɛ, “Ma abénya obémináa ibwiámʋ lɛ ɔbɔ ámʋ ɔnɔ há anɩ?” 4 Botsu ansɩ kɩ a, bamína ibwi ámʋ lɛ ɔbɔ ámʋ ɔnɔ dodo.Ibwi ámʋ lɛhɩɛ móní. 5 Brɛá bebitíwíé ɔbɔámʋtɔ á, bowun ánɩ ɔyasubi ɔkʋ lɔwa ligáfutútúútú, otsie ɔbɔ ámʋ gyɔpɩsʋ. Ifú lɛkɩtáamʋ.

6 Ɔyasubi ámʋ lɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩmánya ifú. Nawun ánɩ YesuNasaretyinamʋʋ bɛda mántá oyikpalíhɛsʋ ámʋmlɩdédunká. Bulu lakʋsʋa mʋ, ɔmanfɩ. Mlɩkɩ ɔtɩnɛ ámʋʋ bopulá mʋ amʋ.7Mlɩyɛbláamʋ akasɩpʋ amʋ pʋ Petromlɩaa,alagya mlɩ nkpá ɔyɔ Galilea ɔmátɔ. Ɩnʋmlówun mʋ fɛ alɩ ámʋʋ ɔlɛbláa mlɩ ámʋnɩ.”

8 Ɩnʋ bɛsrɩ dalɩ ɔbɔ ámʋtɔ, tsúfɛ opúniletsií amʋ, ɔnɔ ɛ lobwie amʋ. Mʋ sʋ brɛábɔyɔ á, bʋmɛbláa ɔhaa, tsúfɛ ifú dɛ amʋ,bʋdɛkpɩnkɩ kpakpakpakpa.

Yesu Ɩwɩɔwanlɛ Súná MagdalayintseMaria

(Mateo 28:9-10; Yohane 20:11-18)9 [Kwasieda bakɛ, brɛá Yesu lɔkʋsʋ tsú

afúlitɔ á, olegyankpá lɛ ɩwɩ ɔwan súnáMag-dalayintse Maria amʋʋ olegya ɔŋɛ laláhɛasienɔ lɛmʋtɔ ámʋ. 10Mʋ ɛ ɔlɛyɛbláa Yesuabúopʋ amʋʋ bʋdɛmʋ sú, bʋdɛ awɩrɛhɔ gyíamʋ. 11 Támɛ brɛá ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, Yesulakʋsʋ, mawun mʋ a, bʋmohogyi.

Yesu Ɩwɩɔwanlɛ Súná Mʋ AbúopʋAbanyɔ

(Luka 24:13-35)12 Ɩnɩ ɔma a, Yesu lɛlɛ ɩwɩ ɔwan ɔkpa

bámbásʋ súná mʋ abúopʋ abanyɔ brɛábʋna bɔyɔ akuda, támɛ bʋmɔkɔsɩ bɩ mʋ.13 Amʋ ɛ beyinkí yɛbláa atráhɛ amʋ, támɛamʋ ɛ bʋmohogyi.

Yesu Ɩwɩɔwanlɛ Súná Mʋ Akasɩpʋ(Mateo 28:16-20; Luka 24:36-49; Yohane

20:19-23; Gyumagyihɛ 1:6-8)14 Ɩnɩ fɛɛ ɔma a, Yesu lɛlɛ ɩwɩ ɔwan sú-

ná mʋ akasɩpʋ dúɔkʋn ámʋ brɛá bʋdɛ atɔgyí. Amʋ klʋntɔ-odwin pʋ amʋ máhógyisʋ ɔlɔwa ɩyɩn wá amʋ. Tsúfɛ bʋmɔhɔ aháámʋʋ bowun mʋ mʋ kʋsʋ tsú afúlitɔ ɔmaamʋ gyi. 15 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩyɔɔyɩtɔ fɛɛ, amlɩyɛda Bulu asʋn wankláánámʋ ɔkan ha ahá fɛɛ. 16 Ɔha ánɩ olohogyi,bɔbɔ mʋ asú á, Bulu ɔbɔhɔ mʋ nkpa, támɛɔhá ánɩ omohogyi obégyi pɔn. 17 Osúnaanfɩ obóbuo ahá ánɩ bohogyi nɩ. Bégya ɔŋɛlaláhɛ mɩ ɩdátɔ, bɛblɩ ɔblɩɩ bámbá, 18 bɛkɩtáawɔ ɩbɩtɔ, bónu afá ánɩ ɩtɔmɔ kugyíkʋ, támɛɩmɔɔbwɛ amʋ tɔtɔ. Bɔpʋ ɩbɩ dɩnká alɔpʋsʋ,ɩwɩ bɔwa amʋ ɔnlɩn.”

Yesu Ɔsʋsʋ Yɔ(Luka 24:50-53; Gyumagyihɛ 1:9-11)

19 Brɛá anɩ Wíe Yesu lɛbláa amʋ asʋntá á, Bulu lótsu mʋ ya ɔsʋsʋ, oleyétsiámʋ gyɔpɩsʋ. 20 Mʋ akasɩpʋ amʋ befi asɩbʋdɛ asʋn ámʋ ɔkan da ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ. AnɩWíe Yesu lɛlɩɩ amʋ ɔma bɔyɔ agyʋmá.Ɔlɔtsʋn osúna ánɩ bɔbwɛsʋ, wá asʋn ámʋɔwʋnlɩn.]*

* 16:20 Mʋtɔ yée 9-20 ɩma nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ.

Luka 1:1 55 Luka 1:36

Asʋn Wankláán Ánɩ LukaLɔwanlɩn1Onumnyampʋ Tiofilo:Ahá tsɔtsɔɔtsɔ babɔ mbɔdɩ wanlɩn tɔá

ɩlɛba anɩtɔ tswɩ. 2 Bɔwanlɩn tɔá ahá ámʋʋbʋbʋ ɩnʋ tsú mʋ nfiasɩ, bʋgyi mʋ asúmpʋamʋ bowun, dá mʋ ɔkan amʋ bɛbláa anɩpɛpɛɛpɛ. 3Onumnyampʋ Tiofilo, mɩ ɛ nabɔmbɔdɩ kwí mʋtɔ wankláán tsú mʋ nfiasɩ.Mʋ sʋ ndekléá nɔwanlɩn mʋ pɛpɛɛpɛ há fʋ,4 mɛnɩ fɛbɩá atɔ ámʋʋ basúná fʋ ámʋ igyiɔnɔkwalɩ.

Asú Ɔbɔpʋ Yohane Kwɩɩ Asʋn5 Brɛá Herode dɛ iwíe gyí Yudea ɔmátɔ

á, Bulu igyí ɔhapʋ ɔkʋ létsiá, bʋtɛtɩ mʋSakaria. Otsú Bulu igyí ahapʋ ɔpasua kʋábʋtɛtɩ mʋ Abiatɔ. Mʋ ka gyí Elisabet, otsúBulu igyí ɔhapʋ Aaron abí-anátɔ. 6 Mʋamʋ ka asʋn da ɔkpa Bulu ansɩtɔ. Bʋtegyianɩ Wíe Bulu mbla pʋ mʋ nhɩhɩɛ fɛɛsʋpɛpɛɛpɛ. 7 Bʋma obí, tsúfɛ Elisabet mégyíɔtsɩ kwɩɩpʋ. Mʋa mʋ kulu fɛɛ bahɩɛ dan.

8 Ɛkɛ ɔkʋ ɩlɔtʋ Sakaria aná ɔpasua ánɩ amʋ ɔbɛha Bulu igyí. Sakaria lɔyɔ ɔbʋ Buluansɩtɔ ɔdɛ mʋ agyʋmá yɔ. 9 Abi bʋtɔtswɩpʋlɛ ɔhá ánɩ obébitíwíe Ɔwankɩkpá ɩnʋyɔwa ɔhɩɛn ogyá, igyí ahapʋ ámʋ amándɩɛɔnɔ. Bɔtswɩ a, ileyi Sakariasʋ. 10 Brɛáɔdɛ ɔhɩɛn ámʋ ogyá wa á, ɔdɔm ánɩ bɔyɔɔtswɛkpa ɩnʋ fɛɛ bʋlɩɩ kpankpá bʋdɛ mpáɩbɔ.

11 Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋ lɛbɛlɩɩ afɔdɩɛ-asubwiámʋ gyɔpɩsʋ, lɛ ɩwɩ ɔwan súná Sakaria.12 Brɛá olowun Bulu-ɔbɔpʋ amʋ a, ɔlɔwan,ifú lowie mʋ ayetɔ. 13 Ɩnʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Sakaria, mánya ifú! Bululanú fʋ isú. Fʋ ká obénya ɔmɛ kwɩɩ obiyinhɛ há fʋ. Dɩnka mʋ dá ‘Yohane.’ 14 Obíánfɩ kwɩɩ bɔwa mlɩ ɔdwɛ, wá mlɩ ansigyí.Ɩbɔwa ahá tsɔtsɔɔtsɔ ɛ ansigyí. 15Tsúfɛ kebiámʋ ɔbɔbwɛ ɔha kpɔnkpɔntɩ Bulu ansɩtɔ.Nta bʋhɛ kʋkʋmáda mʋ ɔnɔ ɛkɛkɛɛkɛ. ƆŋɛWankɩhɛ ɔbɔbʋlá mʋtɔ tsú brɛá ɔbʋmʋ yinɩwɩtɔ. 16 Ɔbɛha Israelfɔ tsɔtsɔɔtsɔ bɛdamlíklʋntɔ ba amʋ Wíe Bulu wá. 17 Bulu ɔnɔsʋɔtɔɩpʋElia túmi pʋ mʋ ɔŋɛ bétsiá mʋtɔ.Obégya anɩ Wíe nkpá bá. Ɔbɛha abí asɩ bɔdwɛ amʋ abí, ɔbɛdamlí ahá ánɩ bʋtɔkʋsʋ

lɩɩ Bulusʋ agywɩɩn, ɩbwɛ fɛ yilé abwɛpʋ klɛ,mɛnɩ ɔbɛla ahá yáɩ wankláán há anɩWíe.”

18 Sakaria lɛfɩtɛ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ ɔbɛɛ,“Ntɔ nɔpʋbɩ ánɩ asʋn ánfɩ ɩbɛba mʋtɔ?Tsúfɛmɩa mɩ ká anɩlapɔn.”

19 Ɩnʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ,“Mɩ dá gyí Gabriel. Bulu ansɩtɔ ɔlɩɩpʋ ngyi.Mʋláwámɩ ɔbɛɛ, mbɛbláa fʋ asʋnwankláánánfɩ. 20 Tsú ndɛ pʋya ɛkɛá asʋn ánfɩ ɩbɛbamʋtɔ á, fɔtɔ omúmu, tsúfɛ fʋmɔhɔmɩ asʋnblɩhɛ anfɩ ɩbɛba mʋ brɛtɔ anfɩsʋ gyi.”

21 Ɩlɔbwɛ alɩ á, ɩmɔwánkɩ ahá ámʋʋbʋlɩɩ bʋgyo Sakaria amʋ tɔá sʋá alawá ɔpáɔtswɛkpa obutótɔ ɩnʋ alɩ. 22 Brɛá ɔlɛdalɩ baa, alatɔ omúmu. Mʋ sʋ bowun ánɩ alawuntɔkʋobutótɔ ɩnʋ. Ɩnɩá ɔmɛtálɩ tɔɩ sʋ á, ɔlɔpʋmʋ ɩbɩmʋa mʋ nwun bláa amʋ asʋn.

23 Sakaria létsiá ɔtswɛkpa ɩnʋ yɔfʋn ɛkɛáɔlɛha Bulu igyí tá, oleyinkí yɔ wóyí. 24Nkɛámʋ ɔmaa, Elisabet lénya ɔmɛ, tsíá ŋáín ɩwɩalɩɩ tsra anu kɛkɛ. 25Elisabet lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɩnɩmɩ Wíe Bulu labwɛ há mɩ nɩ. Alawun mɩ nwɛ, dɩnkɩ nsʋpa lɛmɩsʋ ahátɔ.”

Yesu Kwɩɩ Ɩwɩ Asʋn26Brɛá Elisabet ɔmɛ lɔhɔ tsra asie á, Bulu

lɔwamʋ ɔbɔpʋ Gabriel wúlu kʋá ɩbʋ Galileaɔmátɔ, bʋtɛtɩ mʋ Nasaret. 27 Bulu lɔwa mʋobitebí ɔkʋá ɔmɔkʋdɩ oyin wá kɩ, bʋtɛtɩ mʋMaria wá. Alɩ brɛ ámʋtɔ bʋdɛpʋ obitebíámʋ há oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Yosef, ogyiowíe Dawid mʋ na bɛɛ otsía. 28 Bulu-ɔbɔpʋamʋ lɛba Maria wóyítɔ bɛha mʋ itsiá, bláamʋ ɔbɛɛ, “Bulu lagyi fʋ bʋalɛ, alahɩɛ yúláfʋ!”

29Asʋn ánfɩ lɛha Maria légyigyáa, ɔlɛfɩtɛmʋ ɩwɩ ɔbɛɛ, “Ngya ntɔ itsiá odu ɔhá ánfɩlahá mɩ alɩ?” 30 Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláa mʋɔbɛɛ, “Maria, mánya ifú. Bulu lahɩɛ yúláfʋ! 31 Kɩ, fénya ɔmɛ kwɩɩ obi yinhɛ. Dɩnkamʋ dá ‘Yesu.’ 32 Ɔbɔbwɛ ɔha yilé. Bɛtɩ mʋƆsʋsʋʋsʋ Bulu mʋ Bi. Anɩ Wíe Bulu ɔbɛyaɩ mʋ mʋ nain Owíe Dawid obíásʋ. 33 Obégyiiwíe Yakob* wóyísʋ brɛ fɛɛtɔ. Mʋ iwíegyímɔɔmɔ ɔnɔ ɛkɛkɛɛkɛ.”

34 Maria lɛfɩtɛ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ ɔbɛɛ,“Nkálɩ ɩbɔbwɛ asa ɩnɩ ɩbɛba mʋtɔ, tsúfɛmmeyín oyin.”

35 Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ,“Ɔŋɛ Wankɩhɛ ɔbɛba fʋsʋ. Ɔsʋsʋʋsʋ Buluámʋ túmi bóbun fʋsʋ. Ɩnɩ sʋ ahá bɛtɩ Obiwankɩhɛ amʋʋ fɔkwɩɩ ámʋ bɛɛ, ‘Bulu mʋBi.’ 36 Kɩ, fʋ obusuanyin Elisabet kʋráá ɔbá

* 1:33 Israelfɔ gyí Yakob abí-aná.

Luka 1:37 56 Luka 1:79

bɔkwɩɩ obi yinhɛ mʋ tsɩdɛhɛn anfɩtɔ. Ahábɛɛ, megyí ɔtsɩ kwɩɩpʋ ogyi, támɛ mʋ ɔmɛlahɔ tsra asie dodo. 37 Tsúfɛ tɔtɔ mɔdʋnBulu bwɛ!”

38 ƖnʋMaria lɛbláa Bulu-ɔbɔpʋ amʋ ɔbɛɛ,“Bulu osúmbi ngyi. Ɩbá mʋtɔ ha mɩ fɛ alɩáfablɩ.” Ɩnʋ á, Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛnatɩ sí mʋ.

Maria Lɛyɛsɩnáa Elisabet39 Nkɛ ámʋtɔ á, Maria lɔkʋlá atɔ, wa ɔsa

yɔ Yudea abʋsʋ wúlu kʋtɔ. 40 Mʋʋ olowieSakaria wóyítɔ há Elisabet itsiá. 41 Elisabetlénya nú itsiá ámʋ alɩ kebi ámʋ lɛkan ɩwɩmʋ ɩwɩtɔ, Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɔbʋlá mʋtɔ. 42 Ɩnʋɔlɔkplʋn blɩ ɔbɛɛ, “Bulu layúlá fʋ atsɩ fɛɛtɔ.Alayúlá fʋ ɩwɩtɔ obí ámʋ ɛ. 43 Iyé! Mɩ Wíemʋ yin onutó lába mɩ wá á? Ntogyi sʋ Bululawámɩ numnyamanfɩ odu? 44Kɩ, nenyanúfʋ itsiá ámʋ alɩ obí ámʋʋ ɔbʋ mɩ ɩwɩtɔ ámʋlɛkan ɩwɩ ansigyísʋ. 45 Bulu layúlá fʋ, tsúfɛfahogyi ánɩ tɔá alahɩɛ há fʋ ɩbɛba mʋtɔ.”

Maria Bulu Kanfʋ Ɩlʋ46 ƖnʋMaria lɔwa ɩlʋ ɔbɛɛ,

“Mɩ ɔkláa dɛmɩ Wíe Bulu kanfʋ.47Mɩ Nkpa Ɔhɔpʋ Bulu lahá ansɩ dɛmɩ

gyí.48Tsúfɛ alakáɩnmɩ mʋ osúmbi ánɩ ɔma

tɔtɔ bwɛtɔsʋ, wun mɩ nwɛ.Tsú séi pʋya a, abí-aná fɛɛ bɛblɩ bɛɛ, Bulu

layúlá mɩ.49 Bulu Otúmípʋ amʋ labwɛ atɔ

kpɔnkpɔntɩ há mɩ.Ɔlɔwankɩ.

50Otowun ɩlɩn kugyíkʋtɔahá ánɩ bʋtenyá mʋ ifú nwɛ.

51Alapʋmʋ túmi bwɛ atɔ akpɔnkpɔntɩ,pʋdá ɩwɩ atsupʋ nwuntɔ asʋn sáɩn.

52Alakplɩ awíe mbíásʋ,tsú ahá ánɩ bʋma tɔtɔ bwɛtɔ fʋá.

53Alahá ahiánfɔ bamlí ɩwɩ anyapʋ,há ɩwɩ anyapʋ banátɩ ɩbɩkpan.

54-55Alakpá mʋ asúmpʋ Israelfɔ.Ɔmɛtan ánɩ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, mówun anɩ

anáin Abrahammʋa mʋ abí-aná nwɛ brɛ fɛɛ,

fɛ alɩá ɔlɛbláa amʋ.”Alɩ Maria lɔmɔ mʋ ɩlʋ ámʋ ɔnɔ nɩ.

56Oletsiá Elisabetwá fɛ tsra asa asa oleyinkíyɔ wóyí.

Asú Ɔbɔpʋ Yohane Kwɩɩ 57 Brɛá Elisabet lɔbɔkwɩɩ á, ɔlɔkwɩɩ obi

yinhɛ. 58Mʋ abusuanfɔ pʋmʋ aba bonu ánɩ anɩWíe Bulu lahɩɛwunmʋ nwɛ. Mʋ sʋ ansɩ légyi amʋ fɛɛ.

59 Obí ámʋ lénya ndawɔtswɩ á, mʋ ɩwɩsʋahá bɛba mʋ obuto ɔlɛkpá, abʋtɩn mʋ keté,dɩnka mʋ dá. Tɛkɩ bɛɛ abʋpʋ mʋ sɩ dáSakaria dɩnka mʋ, 60 támɛ mʋ yin lɛbláaamʋ ɔbɛɛ, “Ó-o! Mlɩdɩnka mʋ Yohane.”

61 Ahá ámʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Anɩmɔkʋnúabʋtɩ fʋ obusuanyin ɔkʋkʋ alɩ kɩ.” 62 Ɩnʋbɔbwɛmʋ sɩ ɩbɩ, fɩtɛmʋ alɩá bʋtɩɩ kebi ámʋ.

63 Sakaria lɔbwɛ ɩbɩ ɔbɛɛ bʋtsúu tɔkʋ hamʋ amʋwanlɩn mʋ dɩnka mʋsʋ, ɔlɔwanlɩnɔbɛɛ, “Mʋ dá gyí ‘Yohane.’ ” Ilofwie amʋfɛɛtɔ. 64 Ɩnʋnʋ mʋ ɔdandʋ lɛsankɩ, ɔlɔtɔɩ kánfʋ Bulu. 65 Ifú lɛkɩtá apíó aba ámʋ fɛɛ.Alɩ asʋn ánfɩ lɛklɛɩ wá Yudea abʋsʋ awúluamʋ fɛɛtɔ. 66 Ɔhagyíɔha ánɩ olonu asʋnánfɩ lɛfɩtɛ mʋ ɩwɩ ɔbɛɛ, “Ntɔ obí kebi ánfɩɔbɔbwɛ ɛkɛkʋ?” Tsúfɛ ɩlɔwankɩ amʋ ánɩ Bulu ɩbɩ dɩn mʋsʋ.

Sakaria Bulu Kanfʋ Ɩlʋ67 Ɩnʋ á, Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɔbʋlá Sakariatɔ,

ɔlɔwa asʋn ánɩ Bulu lapʋhá mʋ blɩ bɩ.68 Ɔbɛɛ,

“Mlɩha akanfʋ anɩWíe Israel Bulu.Tsúfɛ alabɛlɛmʋ ahá, há anɩlagyi ɩwɩ.

69Alalɛ Ɔhɔpʋ Ɔwʋnlɩnpʋ ɔkʋtsúmʋosúmpʋOwíeDawid abusuantɔ

há anɩ.70 (Fɛ alɩá ɔlɛblɩ tsʋn mʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋ

wankɩhɛ amʋsʋ tswɩ dodoodo.)71 Ɔbɛɛ, mɛlɛ anɩ tsú anɩ alupʋpʋ ahá ánɩ bʋtamafia anɩ ɩbɩtɔ.

72-73 Ɔbɛɛ, mówun anɩ anáin nwɛ.Ɔmɛɛtan mʋ ntam wankɩhɛ amʋʋ

ɔlɛka há anɩ náin Abraham amʋsʋ.74 Ɔbɛɛ, mɛlɛ anɩ tsú anɩ alupʋ ɩbɩtɔ,

mɛnɩ abɛtalɩ súm mʋ, anɩméenyaadʋn ifú.

75 Ɔbɛha abɔbwɛmʋ ahá,bwɛ yilé mʋ ansɩsʋ anɩ nkpatɔ fɛɛ.

76Mɩ bí, fʋ mʋ á, ahá bɛtɩ fʋ bɛɛ, ‘ƆsʋsʋʋsʋBulu ámʋ ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ.’

Tsúfɛ fégya anɩWíe nkpá,lá ɔkpa há mʋ.

77 Fɛbláa mʋ ahá fɛɛ, Bulu ɔbɛtalɩ hɔ amʋnkpa

tsʋn lakpansikíésʋ.78AnɩWíe Bulu nwewúun sʋKristo amʋ ɔbɛdalɩ fɛ owí tsú ɔsʋsʋ ba anɩ

wá.79 Ɔbɔwankɩ wʋlɩ ahá ámʋʋ bʋtsie ok-

lúntɔ pʋ lowu ɔkpasʋ ámʋ fɛɛsʋ.Ɔbɛkpa anɩ tsʋn iwilwii ɔkpasʋ.”

Luka 1:80 57 Luka 2:35Ɩnɩ Sakaria lɔpʋmɔ mʋ asʋn ɔnɔ nɩ.

80Kebi ámʋ lɛdan, nya Ɔŋɛtɔ ɔwʋnlɩn. Olet-siá dimbísʋ alɩɩ yɔfʋn ɛkɛá ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwansúná Israelfɔ.

2Yesu Kristo Kwɩɩ (Mateo 1:18-25)

1 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Roma owíe dɛhɛn Au-gusto lɔwa mbla ɔbɛɛ, bʋkláa ahá ánɩ bʋbʋRomafɔ asɩ fɛɛ, abʋwanlɩnamʋ adá. 2Mʋgyíahákla gyankpapʋ nɩ. Alɩ brɛ ámʋtɔ á, oyinɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Kirenio dɛ Siria ɔmásʋ gyí.3 Ɩnɩ sʋ ɔhagyíɔha lɔyɔ dá ɔwanlɩnkpá mʋonutó wúlutɔ.

4Yosef ɛ lɔkʋsʋ tsú Nasaret wúlu ánɩ ɩbʋGalilea ɔmátɔ dʋ yɔ Yudea ɔmátɔ, OwíeDawid wúlutɔ Betlehem. TsúfɛOwíe Dawidmʋ na ógyi. 5 Mʋa Maria amʋʋ bapʋhámʋ bɛɛ otsía, ɔna odwinsʋ ámʋ nyɔ lɔyɔdá ámʋ ɔwanlɩnkpá. 6 Brɛá bʋbʋ Betlehemɩnʋ á, ɩkwɩɩ lɛkan Maria, 7 ɔlɔkwɩɩ mʋ bitɩ,ogyi oyin. Ɔlɛkɩklɩɩ mʋ wá tatidatɔ, pʋ mʋtswɩmbwɩ atogyihɛ dákatɔ, tsúfɛ bʋmenyaotsiákpá afɔɔ ɔswɩɩkpá.

Akúfa Akpapʋ Pʋ Bulu-abɔpʋ8Alɩ brɛ ámʋtɔ á, akúfa akpapʋ akʋ bʋbʋ

ɩnʋ fʋn dimbítɔ, bʋdɛ amʋ akúfa ɩwɩ gyoonyé. 9Bulu-ɔbɔpʋ lɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná amʋ,Bulu numnyam lɔwankɩ wʋlɩ amʋsʋ. Mʋsʋ ifú lɛhɩɛ kɩtá amʋ. 10 Ɩnʋ á, Bulu-ɔbɔpʋamʋ lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmánya ifú! Mlɩkɩ,napʋ asʋn wankláán ánɩ ɩbɔwa mlɩa ɔyɩtɔahá fɛɛ ansigyí ba mlɩ. 11 Ndɛ bakwɩɩ nkpaƆhɔpʋ, anɩWíe Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladámʋ ofúli amʋ) há mlɩ Owíe Dawid wúlutɔ!12Tɔá mlɔpʋbɩ mʋ gyí, mlówun kebi bɔbwɛɔkʋá bapʋ tatida kɩklɩ mʋ ɩwɩ, ɔda mbwɩatogyihɛ dákatɔ.”

13 Ɔtsáwʋlɛ pɛ á, Bulu-abɔpʋ tsɔtsɔɔtsɔbɛba bɛtsɩá Bulu-ɔbɔpʋ amʋtɔ, bʋdɛ Bulukanfʋ bɛɛ,14 “Mlɩha apʋ numnyam ha Buluá ɔbʋ

ɔsʋsʋʋsʋ!Ɩwɩ ilwii ahá ánɩ Bulu ansɩ tegyi amʋ

ɩwɩ ɔsʋlʋsʋ.”15Brɛá Bulu-abɔpʋ amʋ beyinkí yɔ ɔsʋsʋ

á, akúfa akpapʋ ámʋ bɛbláa aba bɛɛ, “Mlɩhaayɔ Betlehem, ayɛkɩ ɩtɔ ánfɩ ɩlaba, Bulu lalɛsúná anɩ ánfɩ.”

16 Ɩnɩ sʋ bɔwa ɔsa yɔ. Lɛlɛ á, bowunMaria mʋa Yosef pʋ kebi bɔbwɛ amʋ, ɔdambwɩ atogyihɛ dákatɔ. 17 Brɛá bowun kebi

ámʋ a, bɛlɛ mʋ ɩwɩ asʋn ámʋʋ bonu ámʋblɩ. 18Akúfa akpapʋ asʋn ánfɩ lɔwa ahá ánɩ bonu mʋ fɛɛ wánwan. 19 Támɛ Maria mʋlɛkɩtá asʋn ámʋ fɛɛwá nwuntɔ, tsíá gywɩɩnmʋ ɩwɩ. 20 Brɛá akúfa akpapʋ ámʋ beyinkíbɔyɔ á, bʋna bʋdɛ Bulu adábi da, kánfʋmʋ,asʋn ámʋʋ bonu pʋ ɩtɔ ámʋʋ bayówun fɛ alɩámʋʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláa amʋ ámʋ sʋ.

Yesu Ɩdá Dɩnká21Kebi ámʋ obuto ɔlɛkɛ á, bɛtɩnmʋ keté,

dɩnkámʋ dá Yesu. Ɩdá ánfɩ Bulu-ɔbɔpʋ amʋlɛha mʋ asa mʋ yin lénya mʋ ɔmɛ nɩ.

Yesu Pʋya Bulu Ɔtswɛkpa22 Brɛá mʋ akwɩɩpʋ bɔgyʋráa ɩwɩ Mose

Mbla ɔnɔ lɔfʋn a, bɔpʋmʋ dʋ yɔYerusalem,pʋ mʋ yɔpʋ wá Bulu ɩbɩtɔ. 23 (Tsúfɛbɔwanlɩn wá Mose Mbla ámʋtɔ bɛɛ, “Ilehi-án ánɩ Israelfɔ bɔpʋ amʋ bitɩ okugyíɔkʋ háBulu.”) 24 Mʋ sʋ bɔyɔbɔ afɔdɩɛ ámʋ Mblaámʋ ɔnɔ. Abrɔdʋma anyɔ ntɛɛ aklobi anyɔbɔpʋbɔ alɩ afɔdɩɛ ánfɩ há Bulu.

25 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, oyin dɛhɛn ɔkʋ bʋYerusalem, bʋtɛtɩ mʋ Simeon. Yilé ɔbwɛpʋógyi, otenyá Bulu ifú. Ɔŋɛ Wankɩhɛ bʋmʋsʋ, otsie ogyo brɛá Bulu ɔbɔpʋ Ɔlɛpʋ bamʋ ahá Israelfɔ. 26 Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ lɛlɛsúná mʋ ánɩ omóowu, yɔfʋn brɛá alawunKristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ)asa. 27 Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ lɛha Simeon lɔyɔBulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ. Alɩ brɛ ámʋtɔá, Yesu akwɩɩpʋ baba mʋ amándɩɛ ánfɩɔbwɛkpá fɛ alɩáMoseMbla ámʋ lɛblɩ. 28 ƖnʋSimeon lɔhɔ kebi bɔbwɛ amʋ, ɔlɛkanfʋBuluɔbɛɛ,29 “Mɩ Wíé! Asʋn ámʋʋ fɛblɩ tswɩ amʋ ɩlaba

mʋtɔ.Séi mʋ á, mɩ fʋ osúmbi anfɩ nɛtalɩ wú

iwilwiitɔ ngya.30Tsúfɛmɩ onutó napʋmɩ ansíbi wun Ɔlɛpʋ

ámʋ.31Fʋ onutó falá mʋ bwɛ ahá fɛɛ ansɩtɔ.

32 Wankɩ ogyi, ɔbɛlɛ fʋ súná ahá ánɩ bʋmegyí Israelfɔ,

pʋ numnyam ba fʋ ahá Israelfɔ.”33 Asʋn ánfɩ Simeon lɛblɩ tsú kebi bɔbwɛ

anfɩ ɩwɩ lɛha ɔnɔ lobwie mʋ akwɩɩpʋ.34 Simeon lóyulá amʋ, ɔlɛbláa obí mʋ yinMaria ɔbɛɛ, “Ɩna kebi ánfɩ sʋ Israelfɔ ɔfanbɛdɩda, ɔfan ɛ bɛlɩɩ. Osúna ogyi tsú Bulusʋ,ahá bɔkʋsʋ lɩɩ mʋsʋ. 35 Ɩnɩ sʋ Bulu ɔbɛhaahá tsɔtsɔɔtsɔ klʋnsʋ asʋn bɛlɩn ɔwan. Fʋ ɛá, awɩrɛhɔ bɛhɩɛ kɩtá fʋ klʋn. Ɩbɔhɔ fʋ ɔsɩnfɛ ɔdayí ɩya anyɔ bakpíé yi fʋ.”

Luka 2:36 58 Luka 3:17

36Ɔtsɩ dɛhɛn ɔkʋá ogyi Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋɛ bʋ ɩnʋ. Mʋ dá gyí Hana. Mʋ sɩ gyíFanuel, otsú Asa abusuantɔ. Ɔtsɩ dɛhɛn anfɩmʋa mʋ kulu betsiá aba nfinsienɔ, mʋ kululówu. 37 Olosu ɩsʋra alɩɩ bɔfʋn brɛá ɔlɔhɔnfí adukwe-na (84). Ɔlɔpʋ Bulu ɔtswɛkpawunsɩnɛsʋ ɩnʋ mlí mʋ ɔdɩkpa, ɔdɛ Bulusúm, klɩ ɔnɔ, bɔmpáɩ ɔpamʋa onyé. 38Mʋ ɛɔlɛdalɩ ba bɛkanfʋ Bulu, blɩ kebi bɔbwɛ amʋɩwɩ asʋn súná ahá ámʋʋ bʋdɛ Yerusalemfɔɩwɩgyí ɔkpa kɩɩ amʋ.

Yesu Yinkía Ya Nasaret Wúlutɔ39 Brɛá Yesu akwɩɩpʋ bɔbwɛ amándɩɛ

ámʋ tá Bulu mbla ámʋ ɔnɔ á, beyinkí kplɩ yɔ amʋ wúlutɔ Nasaret, Galilea ɔsʋlʋsʋ.40 Kebi ámʋ lɛdan, nyá ɔwʋnlɩn, nyányánsa, Bulu ɛ lóyulá mʋ.

Yesu Bʋ Bulu Ɔtswɛkpa41 Yesu akwɩɩpʋ bʋtetsíá yɔ Yerusalem

yégyi Israelfɔsʋ Katsʋn Nkɛ ofífígyíofí.42Brɛá Yesu lɔhɔ nfí dúanyɔ á, mʋa amʋnyɔbɔyɔ nkɛ ámʋ ogyíkpá fɛ alɩá bʋtɔyɔ yáɩ.43 Brɛá begyi nkɛ ámʋ tá beyinkí á, Yesuakwɩɩpʋ bʋmɛbɩ ánɩ alasin ɩnʋ. 44 Bʋkɩ bɛɛmʋa mʋ abanyɔ ná. Mʋ sʋ bɛnatɩ ɛkɛwʋlɛowítɔ asa bɔwa mʋ dunká apíó abatɔ bɩ.45 Brɛá bodunká mʋ kásíán á, beyinkí yɔYerusalem, yódunká mʋ. 46 Ɛkɛ sáásɩ a,boyówotií mʋsʋ Bulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋɩnʋ. Otsie Mose mbla asunápʋ wá, ɔdɛ asʋyáa amʋ asʋntɔ, ɔdɛ amʋ asʋn fɩtɛ. 47 Ɔnɔlobwie ahá ánɩ bʋbʋ ɩnʋ fɛɛ, tsú alɩá ɔdɛasʋn ámʋ asɩ nu pʋ alɩá ɔdɛ mʋ ɔnɔ lɛ.48 Ɔnɔ lobwie mʋ akwɩɩpʋ brɛá bowun mʋ.Mʋ yin lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ bí, ntogyi sʋfabwɛ anɩ alɩ? Mɩa fʋ sɩnyɔ ansɩ lapɛ anɩdɛfʋ dunká.”

49 Ɩnʋ Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋmlɩdɛ mɩ dunká? Ilehián ánɩ mlɛbɩ ánɩ mɩ Sɩ wóyítɔ nétsiá.” 50 Támɛ mʋ akwɩɩpʋbʋmonu asʋn ánɩ ɔdɛ amʋ bláa asɩ.

51Mʋa amʋnyɔ beyinkí yɔ Nasaret, ɔlɛbaɩwɩasɩ há amʋ. Maria lɛkɩtá asʋn ámʋ fɛɛwá kpawunutɔ, tsíá gywɩɩn mʋ ɩwɩ. 52Yesulɛdan, wa ɔwʋnlɩn, nyá nyánsa, Bulu mʋaanyánkpʋsa fɛɛ ansɩ legyi mʋ ɩwɩ.

3Asú Ɔbɔpʋ Yohane Bulu Asʋn Ɔkanda(Mateo 3:1-12; Marko 1:1-8; Yohane 1:19-28)

1-2 Roma owíe dɛhɛn Tiberio iwíegyí ofídúanusɩtɔ á, Bulu lɛbláa mʋ igyí ɔhapʋSakaria mʋ bi Yohane dimbísʋ ɔbɛɛ, ɔdáa

mʋ asʋn ɔkan. (Alɩ brɛ ámʋtɔ á, PontioPilato dɛ Yudea ɔmásʋ gyí. Herode dɛGalilea ɔmásʋ gyí. Herode mʋ dɛhɛn Filipoɛ dɛ Iturea pʋ Trakoniti ɔmásʋ gyí, Lisaniaɛ dɛ Abilene ɔmásʋ gyí. Bulu igyí ahapʋdɛhɛn ánɩ bʋbʋ ɩnʋ alɩ brɛ ámʋtɔ ɛ gyí Hanamʋa Kaiafa.) 3 Mʋ sʋ Yohane léki Yordanbʋnkpa ɔnɔ, ɔdɛ ɔkandablɩ ɔbɛɛ, “Mlɩdamliklʋntɔ, amlɩsi lakpan bwɛ. Bulu osikie mlɩ,ambɔmlɩ asú.”4 Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋYesaia lɔwanlɩn Yohane

ɩwɩ asʋn wá mʋ ɔwʋlʋtɔ ɔbɛɛ,“Ɔkʋ dɛkplʋn dimbísʋ ɔbɛɛ,

‘Mlɩla anɩWíe ɔkpa.Mlɩtswii ɩkpa ha mʋ!

5Mlɩtin bʋnkpa kugyíkʋ,amlɩbwiebwie abʋmʋa nkúku fɛɛ.

Mlɩtswíi ɩkpa,amlɩla mʋsʋ wankláán.

6Ahá fɛɛ bówun Bulu nkpahɔɔ.’ ”7 Ɔdɔm bɛba Yohane wá bɛɛ, ɔbɔ amʋ

asú. Ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Abɛ abí-aná, ntɔgyá mlɩ, mlɩsrɩ Bulu ɩsʋbɩtɩ ámʋʋ ɩbá ámʋ?8 Mʋmʋ mlɩswie abí oduá ibósuná ánɩ lɛlɛmlɩladámlí klʋntɔ. Mlɩmákɩ mlɩaa, mlɩnáin gyí Abraham. Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,Bulu ɔbɛtalɩ há abwi ánfɩ ɩbɛdamlí Abra-ham abí-aná. 9 Séi á, Bulu lapʋ ɛfɛ yinyí-atsitsitɔ. Oyígyíoyí ánɩ imoswie abiwankláán á, bókunmʋ dá, wámʋ fɛɛ ogyá.”

10Ɔdɔmamʋ bɛfɩtɛYohane bɛɛ, “Ntɔmɛɛabwɛɛ?”

11 Yohane lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Fʋá fʋbʋatadɩɛ anyɔ á, pʋ kʋlɛ ha ɔhá ánɩ ɔma kʋkʋ.Fʋá fʋbʋ atogyihɛ ɛ bwɛmʋ alɩ.”

12 Lampóo ahɔpʋ akʋ ɛ bɛba asú ɔbɔkpá.Bɛfɩtɛ Yohane bɛɛ, “Osunápʋ, ntɔ ilehiánánɩ abɔbwɛ?”

13 Yohane lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmátswɩdɩnká ahá. Mlɩhɔ tɔá bɛɛmlɩhɔɔ.”

14 Ɩsá akɔpʋ akʋ ɛ bɛfɩtɛYohane bɛɛ, “Anɩɛmɛ, ntɔ abwɛɛ?”

Yohane lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmápʋɔwʋnlɩn swɩɩ ɔhaa kɔba, ntɛɛ wá afunudɩnká ɔhaasʋ. Mlɩ akatua igyí mlɩ ansɩ.”

15 Ɩnɩá amʋ ansɩ dɩn Kristo amʋsʋ, bʋdɛmʋ ɔkpa kɩɩ sʋ á, ɩmɔwánkɩ amʋ nɩ Yohanegyí Kristo amʋ. 16Mʋ sʋ Yohane lɛbláa amʋɔbɛɛ, “Ɔkʋá ɔdʋn mɩ bʋ ɔma ɔbá. Mmɔfʋnánɩ nɛsankɩ mʋ ntʋkʋta ɔfɛ kʋráá. Mɩ mʋá, ntsu ndɛpʋbɔ mlɩ asú. Mʋ ɔbɔpʋ ƆŋɛWankɩhɛ pʋ ogyá bɔ mlɩ asú nɩ. 17 Ɔdɛ mʋɩlɩn, ɔbɔpʋfúní ntɛtɛ lɛ ayó ámʋtɔ. Ɔbɛkpaayó ámʋ wá mʋ odudutɔ. Támɛ ɔbɛfɛɩ ofuníkpá ɩnʋ wankláán, kpá ntɛtɛ amʋ wá

Luka 3:18 59 Luka 4:15

ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ.” 18Yohane lɛda asʋnwankláán ámʋ ɔkan, bláa ahá ámʋ asʋntsɔtsɔɔtsɔ ɔbɛɛ, bʋdámli klʋntɔ.

19 Ɩsʋ ogyípʋ Herode laswɩɩ mʋ dɛhɛnFilipo mʋ ka Herodia tsía, trá bwɛ lalahɛtsɔtsɔɔtsɔ tsɩa mʋtɔ. Mʋ sʋ Yohane lékináhá mʋ. 20Mʋá ɩdʋn kʋráá gyí, Herode lɛhabɛkɩtá Yohane wá obu.

Yesu Asúbɔ(Mateo 3:13-17; Marko 1:9-11)

21Brɛá Yohane dɛ ahá ámʋ asú bɔ á, Yesuɛ lɛba, Yohane lɔbɔ mʋ asú. Brɛá Yesu dɛmpáɩ bɔ á, nwʋlʋtáa lefinkí, 22ƆŋɛWankɩhɛlɛdamlí fɛ abrɔdʋma, kplɩ bogyonká mʋsʋ.Ɔmɛ kʋ lotsu ɔsʋsʋ ɔbɛɛ, “Fʋgyí mɩ bíántɔdwɛ, mɩ ansɩ tɛhɩɛ gyi fʋ ɩwɩ nɩ.”

Yesu Anáin Ɩlɩntɔ(Mateo 1:1-17)

23 Brɛá Yesu lɔhɔ fɛ nfí adʋasa á, olefiBulu asʋn ɔkanda asɩ. Ahá mʋ bʋyin ánɩ Yosef mʋ bi nɩ. Yosef mʋ sɩ gyí Eli. 24 Elimʋ sɩ gyí Martat. Martat mʋ sɩ gyí Lewi.Lewimʋ sɩ gyíMelki. Melkimʋ sɩ gyí Yanai.Yanai mʋ sɩ gyí Yosef. 25 Yosef mʋ sɩ gyíMartatia. Martatia mʋ sɩ gyí Amos. Amosmʋ sɩ gyí Nahum. Nahum mʋ sɩ gyí Hesli.Hesli mʋ sɩ gyí Nagai. 26 Nagai mʋ sɩ gyíMahat. Mahat mʋ sɩ gyí Martatia. Martatiamʋ sɩ gyí Semein. Semein mʋ sɩ gyí Yosek.Yosek mʋ sɩ gyí Yoda. 27 Yoda mʋ sɩ gyíYohanan. Yohanan mʋ sɩ gyí Resa. Resamʋ sɩ gyí Serubabel. Serubabel mʋ sɩ gyíSealtiel. Sealtiel mʋ sɩ gyí Neri. 28Neri mʋsɩ gyí Melki. Melki mʋ sɩ gyí Adi. Adi mʋsɩ gyí Kosam. Kosam mʋ sɩ gyí Elmadam.Elmadammʋ sɩ gyí Er. 29Ermʋ sɩ gyí Yosua.Yosua mʋ sɩ gyí Elieser. Elieser mʋ sɩ gyíYorim. Yorim mʋ sɩ gyí Martat. Martatmʋ sɩ gyí Lewi. 30 Lewi mʋ sɩ gyí Simeon.Simeon mʋ sɩ gyí Yuda. Yuda mʋ sɩ gyíYosef. Yosef mʋ sɩ gyí Yonam. Yonam mʋsɩ gyí Eliakim. 31 Eliakim mʋ sɩ gyí Melea.Melea mʋ sɩ gyí Mena. Mena mʋ sɩ gyíMartata. Martata mʋ sɩ gyí Natan. Natanmʋ sɩ gyí Owíe Dawid. 32 Owíe Dawid mʋsɩ gyí Yisai. Yisai mʋ sɩ gyí Obed. Obedmʋ sɩ gyí Boas. Boas mʋ sɩ gyí Salmon.Salmon mʋ sɩ gyí Nahson. 33Nahson mʋ sɩgyí Aminadab. Aminadab mʋ sɩ gyí Admin.Admin mʋ sɩ gyí Arni. Arni mʋ sɩ gyíHesron. Hesron mʋ sɩ gyí Peres. Peres mʋsɩ gyí Yuda. 34Yudamʋ sɩ gyí Yakob. Yakobmʋ sɩ gyí Isak. Isak mʋ sɩ gyí Abraham.

Abraham mʋ sɩ gyí Tera. Tera mʋ sɩ gyíNahor. 35Nahor mʋ sɩ gyí Serug. Serug mʋsɩ gyí Reu. Reu mʋ sɩ gyí Peleg. Peleg mʋsɩ gyí Eber. Eber mʋ sɩ gyí Sala. 36 Sala mʋsɩ gyí Kainan. Kainan mʋ sɩ gyí Arfaksad.Arfaksad mʋ sɩ gyí Sem. Sem mʋ sɩ gyíNoa, Noa ɛ mʋ sɩ gyí Lamek. 37 Lamek mʋsɩ gyí Metusela. Metusela mʋ sɩ gyí Enok.Enok mʋ sɩ gyí Yared. Yared mʋ sɩ gyíMehalaleel. Mehalaleel mʋ sɩ gyí Kenan.38Kenanmʋ sɩ gyí Enos. Enos mʋ sɩ gyí Set.Set mʋ sɩ gyí Adam. Adam ɛmʋ sɩ gyí Bulu.

4Yesu Ɩsɔkɩ(Mateo 4:1-11; Marko 1:12-13)

1 Brɛá Yesu léyinkí tsú Yordan ntsu ɔnɔá, Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɔbʋlá mʋtɔ, ɩlɛkpa mʋ yadimbísʋ. 2 Brɛá ɔbʋ ɩnʋ á, Ɔbʋnsám létsiábɔsɔ mʋ kɩ nkɛ adʋana kɛkɛ. Yesu mégyíitɔtɔ nkɛ ámʋtɔ fɛɛ. Mʋ sʋ brɛá nkɛ ámʋɩlɔmɔ ɔnɔ á, akʋn hɩɛ dɛmʋ.

3 Ɩnʋ Ɔbʋnsám lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Nɩ Bulumʋ Bi fʋgyi á, mʋmʋ ha ibwi ánfɩ ɩdamlibodobodo.”

4 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Bɔwanlɩn wáBulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ, ‘Megyí atogyihɛwʋlɛnyankpʋsa ogyíi tsia nkpa.’ ”

5 Ɔbʋnsám lɔpʋ mʋ ya ɩbʋ fʋáhɛ kʋsʋ.Olosunámʋ ɔyɩtɔ iwíe ogyíkpá fɛɛ ɔtsáwʋlɛpɛ. 6Mʋʋ ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Nɔpʋ ɔmá ánfɩfɛɛ túmi pʋ amʋ numnyam há fʋ, tsúfɛ mɩ ɩbɩtɔ bapʋwá. Ɔhá ánɩ ndeklé a, mʋnɔpʋhá.7Mʋ sʋ nɩ fosúm mɩ á, nɔpʋmʋ fɛɛ há fʋ.”

8Yesu lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Bɔwanlɩn wáBuluasʋn ámʋtɔ bɛɛ, ‘Da akpawunu ha fʋ WíeBulu. Mʋ nkʋlɛ fʋ súm.’ ”

9Ɔbʋnsám lɛkpa mʋ ya Yerusalem, ɔlɔpʋmʋ yɛlɩɩ Bulu ɔtswɛkpa obu ámʋ ɔtántra.Ɩnʋ ɔlɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Nɩ Bulu mʋ Bi fʋgyilɛlɛ á, tu kpayi. 10 Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Buluasʋn ámʋtɔ bɛɛ, ‘Bulu ɔbɛha mʋ abɔpʋ bɛkɩfʋsʋ. 11Bɛkpatá fʋ ɩbɩtɔ, mɛnɩ fʋ yabimɛɛdaibwi kʋkʋsʋ.’ ”

12 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Bɛtrá wanlɩnbɛɛ, ‘Mákapʋ fʋWíe Bulu kɩ.’ ”

13 Brɛá Ɔbʋnsám lɔmɔ ɩsɔkɩ anfɩ fɛɛ ɔnɔá, ɔlɔkʋ nátɩ sí mʋ asa.

Yesu Gyumagyihɛ Asɩtsuá Galilea Ɔmátɔ(Mateo 4:12-17; Marko 1:14-15)

14ƆŋɛWankɩhɛ túmi lɛkpa Yesu, oleyinkíyɔ Galilea ɔmátɔ. Mʋ ɩwɩ asʋn lɛklɛɩ waɔmá ámʋ fɛɛtɔ. 15 Oletsiá súná atɔ Yudafɔofíakpa, ahá ámʋ fɛɛ bɛkanfʋmʋ.

Luka 4:16 60 Luka 4:44Bʋmɔhɔ Yesu MʋWúlutɔ(Mateo 13:53-58; Marko 6:1-6)

16 Ɩnʋ Yesu léyinkí bá Nasaret, ɔtɩnɛáoletsiá dan. Fɛ alɩá otetsíá bwɛ á, ɔlɔyɔYudafɔ ofíakpa ɔkpʋnʋ ɔdakɛ. Brɛá ɔlɔkʋsʋyɛlɩɩ amʋ ansɩtɔ ɔbɛkla Bulu asʋn á, 17botsuBulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yesaia ɔwʋlʋ há mʋ.Ɔlɛsankɩ mʋ á, olowun ɔtɩnɛkʋá bɔwanlɩnwá bɛɛ,18 “AnɩWíe Bulu ladá mɩ ofúli.

Ɩnɩ sʋmʋ Ɔŋɛ bʋmɩsʋ.Alalɛ mɩ ɔbɛɛ, ndáa asʋn wankláán ámʋ

ɔkan suna ahá ánɩ bʋma tɔtɔ.Ɔbɛɛ, mbɛbláa nkpábimbɛɛ, masí amʋ

ɩwɩ há amʋ.Mɩ ambla ansibi abwiepʋ mbɛɛ, mabwíí

amʋ ansíbi.Ɔbɛɛ mbɛbláa ahá ánɩ bʋdɛ amʋ ipi-

antɔ wa ɛmbɛɛ, malɛ amʋ ipiantɔ.19 Fówun mɩ amblɩmbɛɛ,anɩWíe ahá nwewúunbɩ lafʋn.”

20 Ɩnʋ olokuntá ɔwʋlʋ ámʋ, yínkía hamʋsʋ ɔkɩpʋ, ɔlɔwɔɩ tɩá asɩ. Ahá ámʋʋ bʋbʋofíakpa ɩnʋ ámʋ fɛɛ besi bʋdɛ mʋ kɩɩ díín.21 Ɩnʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ndɛ, Buluasʋn wanlɩnhɛ anfɩ laba mʋtɔ. Mʋ mlɩlanúá.”

22 Ahá ámʋ fɛɛ bonu asʋn wankláánámʋʋ ɩlɛdalɩmʋ ɔnɔ ámʋ. Ɔnɔ lobwie amʋ,bɛfɩtɛ bɛɛ, “Megyí Yosef mʋ bi ámʋ nɩ?”

23Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nyin ánɩ mlɛhamɩ yébi anfɩ mlɩaa, ‘Ɩlɔ ɔtsapʋ, tsa fʋ ɩwɩ!’Mlɛlabláa mɩmlɩaa, ‘Bwɛ atɔ ámʋʋ anɩlanúánɩ fʋdɛbwɛ Kapernaum amʋ fʋ wúlutɔnfɩ ɛ.’ ” 24 Ɩnʋ oleyinkí bláa amʋ ɔbɛɛ,“Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Bʋtamahɔ Buluɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ɔkʋkʋ asʋn mʋ wúlutɔ.

25 “Mlɩnu, Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Elia bɩsʋá, nyankpʋ mótswíe nfinsa mʋa ɩfʋn kɛkɛ.Akʋn lɛhɩɛ ba Israel ɔmátɔ fɛɛ. Ɩbʋ mʋtɔánɩ asʋrapʋ tsɔtsɔɔtsɔ betsiá Israel ɔmátɔalɩ brɛ ámʋtɔ, 26 támɛ Bulu mɛha Elia ɔyɔamʋtɔ ɔkʋkʋ wá. Ɔsʋrapʋ ɔkʋá ɔbʋ Sarefatwúlutɔ, Sidon ɔmátɔ nkʋlɛ wá ɔlɛha mʋɔlɔyɔ. 27 Ɩlɔ pɛpɛ alɔpʋ tsɔtsɔɔtsɔ ɛ betsiáIsrael ɔmátɔ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Elisa bɩsʋ.Támɛ ɔmɛha ɔkʋkʋ ɩwɩmɛplɩ, dʋn Naamanánɩ otsú Siria nkʋlɛ.”

28 Ɔblɔ lɛhɩɛ kɩtá ahá ámʋʋ bʋbʋ ofíakpaɩnʋ ámʋ, brɛá bonu Yesu asʋn blɩhɛ anfɩ.29 Bɔkʋsʋ gya mʋ dálɩ amʋ wúlutɔ. Wúluamʋ ɩdɩn bʋsʋ. Begya mʋ alɩɩ yówie wúluamʋ ɔnɔ, bɛɛ abʋwuta mʋ wa tsonkolitɔ.30Yesu lɛnatɩ tsʋn amʋtɔ yɔ ɔtɩnɛá ɔyɔ.

Yesu Ɔŋɛ Laláhɛ Gyáa(Marko 1:21-28)

31 Ɩnʋ Yesu lɛkplɩ yɔ Kapernaum, Galileawúlu kʋtɔ. Olosuná amʋ atɔ amʋ ofíakpaɔkpʋnʋ ɔdakɛ. 32 Mʋ atosunáhɛ lobwieamʋ ɔnɔ, tsúfɛ olosuná amʋ atɔ túmisʋ.33 Oyin ɔkʋ bʋ ofíakpa ɩnʋ, ɔŋɛ laláhɛ bʋmʋsʋ. Ɔlɔkplʋn blɩ ɔbɛɛ, 34 “Kɩ mɩ! YesuNasaretyin, amansʋ bʋ anɩa fʋnyɔ nsɩnɛ?Ntɛɛ anɩ ɔhɩkpá fɛbá lóó? Nyin ɔhá oduáfʋgyi. Fʋgyí Bulu Ɔha Wankɩhɛ amʋ nɩ!”

35 Yesu lɔkplʋn wa ɔŋɛ ámʋ ɔbɛɛ, “Kpaɔnɔ bun, afʋdalɩmʋtɔ.” Ɩnʋ ɔŋɛ laláhɛ amʋlɛfɩn oyin ámʋ dá ahá ámʋtɔ ɩnʋ, dálɩmʋtɔ.Tɔtɔmɔbwɛmʋ.

36 Ɔnɔ lobwie amʋ fɛɛ, bɛfɩtɛ aba bɛɛ,“Amansʋ nɩ? Oyin ánfɩ bʋ túmi, ɔdɛkplʋnwa ɔŋɛ laláhɛ, ɩdɛmʋ bu, dálɩ ahátɔ?” 37Mʋɩwɩ asʋn lɛklɛɩ wá ɔmá ámʋ fɛɛtɔ.

Alɔpʋ Tsɔtsɔɔtsɔ Tsa(Mateo 8:14-17; Marko 1:29-34)

38 Yesu lɛdalɩ Yudafɔ ofíakpa ɩnʋ yɔ Si-mon wóyítɔ. Ɔlɔyɔ á, owísó lakɩtá Simonmʋ sia tsɩhɛ, ɔda kínkíínkín. Bɛbláa Yesubɛɛ, ogyíi mʋ bʋalɛ. 39Yesu lɔkpʋkpɛ tʋ ɔtsɩámʋ, ɔlɔkplʋn wa owísó ámʋ ɔbɛɛ, ɩkʋsʋmʋsʋ. Ɩnʋnʋ ɩlɔkʋsʋ mʋsʋ, ɔtsɩ ámʋ lɔkʋsʋbwɛ amʋ afɔɔtɔ.

40 Brɛá owí dɛta á, ahá bɔsʋrá amʋ aháánɩ bʋdɛ ɩlɔ ɔtsan-ɔtsan lɔ ba, Yesu lɔpʋɩbɩ dɩnká amʋsʋ tsá amʋtɔ okugyíɔkʋ ɩlɔ.41 Ɔŋɛ laláhɛ bʋ amʋtɔ akʋtɔ. Yesu lɔkplʋnwa ɔŋɛ laláhɛ amʋ. Bɛdalɩ, bʋdɛ okitikítibɛɛ, “Fʋgyí Bulu mʋ Bi ámʋ nɩ.”

Támɛ Yesu lɔwa mbla wá ɔŋɛ laláhɛ amʋánɩ bʋmátɔɩ, tsúfɛ bʋyin ánɩ mʋgyí Kristo,(ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ) nɩ.

Bulu Asʋn Ɔkanda Yudafɔ Ofíakpa(Marko 1:35-39)

42 Mʋ ɔyɩ kɛhɛ bakɛ a, Yesu lɛdalɩ wúluamʋtɔ yɔ ɩtsɛtɔ ɔtɩnɛkʋ. Ahá bodunká mʋalɩɩ yɔtʋ mʋ, bokokóli mʋ bɛɛ ɔmánatɩ síamʋ. 43 Támɛ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ilehiánánɩ nɛda Bulu iwíegyí ɩwɩ asʋn wankláánámʋ ɔkan awúlu atráhɛ amʋ ɛsʋ. Tsúfɛmʋɔbwɛkpá Bulu lɔwa mɩ nɩ.”

44 Ɩnɩ sʋ oleki Yudea ɔmátɔ fɛɛ, dá Buluasʋn wankláán amʋ ɔkan amʋ ofíakpa.

5Yesu Akasɩpʋ Gyankpapʋ Tɩ(Mateo 4:18-22; Marko 1:16-20)

Luka 5:1 61 Luka 5:321 Ɛkɛ ɔkʋ Yesu lɩɩ Genesaret paatɩ* ɔnɔ,

ahá tsɔtsɔɔtsɔ bɛba boputá mʋ ánɩ bónuBulu asʋn. 2Olowun nklʋn anyɔ paatɩ ámʋɔnɔ. Aye alɛpʋ ámʋ bakplɩ yɔ bʋdɛ amʋasawutɔ da. 3 Yesu lɔdʋ wíé kʋlɛá igyiSimon klɛtɔ. Mʋʋ ɔlɛbláa Simon ɔbɛɛ, osúnmʋ kpalobí dɩnka ntsusʋ. Ɩnʋ oletsiá mʋtɔsúná ahá ámʋ atɔ.

4 Brɛá ɔlɔtɔɩ tá á, ɔlɛbláa Simonɔbɛɛ, “Mlɩpla ɔklʋn amʋ ya okluklúkpá,amlɩyɔtswɩ asawu lɛ aye.”

5 Mʋʋ Simon lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Owíé,anɩlɔbwɛ kásíán ígye onyé fɛɛ, anɩményatɔtɔ. Támɛ ɩnɩá fɛɛ ayɔ, sʋ nɔyɔtswɩ asawuamʋ.” 6 Brɛá bɔyɔtswɩ asawu amʋ a, bɛlɛaye tsɔtsɔɔtsɔ. Mʋ sʋ asawu amʋ lɔwatɩtɩɩ bɩ. 7 Ɩnʋ bɔbwɛ ɩbɩ tɩ amʋ agyʋmáayɔbá ámʋʋ bʋbʋ ɔklʋn nyɔɔsɩtɔ ámʋ bɛɛbʋbɛtsa amʋ. Bɛba bɛtsa amʋ, bɛlɛ ayeamʋ bʋlá nklʋn anyɔ ámʋ dɛdɛɛdɛ, idekléɩmɛ. 8 Brɛá Simon Petro lówun mʋ alɩá, ɔlɛda akpawunu Yesu ayabitɔ, bláa mʋɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, mákpʋkpɛ mantáa mɩ! Lak-pan ɔbwɛpʋ ngyi.”

9 Tsúfɛ aye amʋʋ balɛ ámʋ lɔwa mʋamʋ aba ámʋ wánwan. 10 Alɩ kɛn ɩlɔwaSebedeo abí Yakobo mʋa Yohane, bʋgyiSimon agyʋmá ayɔbá ámʋ ɛwánwan nɩ.

MʋʋYesu lɛbláa Simon ɔbɛɛ, “Mánya ifú!Tsú ndɛ pʋya a, anyánkpʋsa fɛlɛ.” 11 Simonmʋa mʋ aba ámʋ benya plá nklʋn amʋ besiotsubúnɔ alɩ, besi tógyítɔ tswɩ, kplá buoYesu.

Ɩlɔ Pɛpɛ Ɔlɔpʋ Ɔkʋ Tsa(Mateo 8:1-4; Marko 1:40-45)

12 Ɛkɛ ɔkʋ Yesu bʋ wúlu kʋsʋ, ɩlɔ pɛpɛɔlɔpʋ ɔkʋ lówun mʋ. Ɩnʋ ɔlɛbɛda ak-pawunu, pʋ ɔsʋkpɩ yi ɔsʋlʋtɔ, kókóli mʋɔbɛɛ, “Owíé, nɩ fótsulá á, fɛtalɩ há mɩ ɩwɩbɛplɩ.”

13 Yesu lɛtɩnkɩ ɩbɩ da mʋ, bláa mʋ ɔbɛɛ,“Natsúlá, fʋ ɩwɩ ɩplɩɩ.” Ɩnʋnʋ ɩlɔ ámʋ lɛŋalɛ mʋ ɩwɩ. 14 Ɩnʋ Yesu lɛda mʋ ɔlá ɔbɛɛ,“Mábla ɔhaa. Natɩ laa afʋpʋ fʋ ɩwɩ yosunáBulu igyí ɔhapʋ, afʋhamʋ ɩwɩgyʋrátɔ amʋʋMose mbla losuná tsú ɩlɔ pɛpɛtsa ɩwɩ ámʋ.Igyi adánsɩɛ suna ahá ánɩ fʋ ɩwɩ laplɩɩ.”

15 Támɛ Yesu ɩwɩ asʋn lɛtrá klɛɩ yɔ ntɩnɛdɩnká mʋsʋ. Ɔdɔm bɛba mʋ atosunáhɛonukpá, ɔtsa amʋtɔ alɔpʋ ɛ ɩlɔ. 16 Támɛoletsiá dálɩ amʋtɔbrɛkʋyɔdimbísʋ ɔtɩnɛkʋmʋ nkʋlɛ yɔbɔmpáɩ.

Tsukʋlɛ Osínpʋ Tsa(Mateo 9:1-8; Marko 2:1-12)

17 Ɛkɛ ɔkʋ Yesu dɛ atɔ suná. Farisifɔ,Mose mbla asunápʋ akʋá botsú Galilea pʋYudea ɔmátɔ pʋ Yerusalem bɛba betsiá asɩɩnʋ. Bulu túmi bʋ Yesutɔ há ɩlɔtsa. 18 Ɩnʋá, ayin akʋ bɔsʋrá tsukʋlɛ osínpʋ akpasʋba. Bekleá bɔpʋ mʋ wíé wóyítɔ, pʋ mʋtswɩ Yesu ansɩtɔ. 19 Ɔdɔm amʋ sʋ bʋmenyaɔkpa. Ɩnɩ sʋ bɔyɔdʋ obu ámʋ awunso, dámʋ ɔtɩnɛkʋ tíí, bɛkplɩa akpa amʋ tswɩ aháámʋtɔ Yesu ansɩtɔ ɩnʋ. 20 Brɛá Yesu lówunánɩ bahɔ mʋ gyi a, ɔlɛbláa tsukʋlɛ osínpʋamʋ ɔbɛɛ, “Opíó, nasí fʋ lakpan kíé fʋ.”

21 Mose mbla asunápʋ pʋ Farisifɔ ámʋbɛblɩ wá nwuntɔ bɛɛ, “Ma gyí oyin ánfɩ ɔdɛabususʋ blɩ ánfɩ? Ma ɔbɛtalɩ sí lakpan kíéahá dʋn Bulu nkʋlɛ?”

22 Yesu lɛbɩ amʋ agywɩɩn. Mʋ sʋ ɔlɛfɩtɛamʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋmlɩdɛ ɩnɩ odu gywɩɩn?23 Mɔmʋ lɔpɔn ha blɩ? ‘Nasí fʋ lakpan kíéfʋ.’ lóó, ntɛɛ ‘Kʋsʋ tsu fʋ akpa afʋnatɩ?’24 Támɛ ndekléá mlɩbɩɩ ánɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ mbʋ túmi ɔyɩ ánfɩtɔ sí ahá lak-pan kíé amʋ.” Ɩnʋ ɔlɛbláa tsukʋlɛ osínpʋamʋ ɔbɛɛ, “Ndɛ fʋ bláa mbɛɛ, kʋsʋ. Tsu fʋakpa afʋnatɩ yɔ wóyí!”

25 Ɩnʋnʋʋnʋ tsukʋlɛosínpʋ amʋ lɔkʋsʋ lɩɩ amʋ fɛɛ ansɩtɔ, tsúmʋ akpa, ɔlɔpʋ ɔkpa ɔyɔwóyí ɔdɛBulu kanfʋ. 26Ɔnɔ lobwie ahá ámʋfɛɛ. Ifú lowie amʋ fɛɛtɔ, bɛkanfʋ Bulu bɛɛ,“Ndɛ anɩlawun ofúla!”

Lewi Tɩ(Mateo 9:9-13; Marko 2:13-17)

27Mʋ ɔma brɛá Yesu lɛdalɩ ɩnʋ á, olowunlampóo ɔhɔpʋ ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Lewi, tsiemʋ lampóo ɔhɔkpa. Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ,“Bobuo mɩ.” 28 Ɩnʋ Lewi lɔkʋsʋ, sí mʋtógyítɔ ɔmagyáa, yóbuo mʋ.

29 Mʋ ɔma a, Lewi lɔtswɩ ɔpʋnʋ mʋwóyítɔ há Yesu. Lampóo ahɔpʋ tsɔtsɔɔtsɔpʋ aha bambá ɛ bɛba atɔ ámʋ ogyíkpá.30 Farisifɔ pʋ Mose mbla asunápʋ ánɩ bʋbʋFarisifɔ ámʋtɔ bɛfɩtɛ Yesu akasɩpʋ amʋ bɛɛ,“Ntogyi sʋ mlɩa lampóo ahɔpʋ pʋ lakpanabwɛpʋmlɩdɛ ɩbɩwa gyi atɔ, mlɩdɛntá nú?”

31 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Alɔpʋ léhiánɩlɔ ɔtsapʋ, megyí ahá ánɩ ɩwɩ bʋ amʋ ɔnlɩn.32 Mmɛba aha wankláán ɔtɩkpá. Mboúnlakpan abwɛpʋ ɔtɩkpá nɛba, mɛnɩ bɛdamlíklʋntɔ.”

* 5:1 Genesaret paatɩ: Mʋ kɛn gyí Galilea ɔpʋ nɩ.

Luka 5:33 62 Luka 6:25Ɔnɔklɩ Ɩwɩ Asʋn Fɩtɛhɛ(Mateo 9:14-17; Marko 2:18-22)

33 Aha akʋ bɛbláa Yesu bɛɛ, “Asú ƆbɔpʋYohane akasɩpʋ bʋtetsíá klɩ ɔnɔ bɔ mpáɩ.Farisifɔ akasɩpʋ ɛ bʋtɔbwɛ alɩ, támɛ fʋakasɩpʋmʋ bʋdegyí, bʋdenúu.”

34 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ɔtsɩ ɔkpaɩnpʋanyawíe bɛklɩ ɔnɔ brɛá ɔbʋ amʋ wá?Ɛkɛkɛɛkɛ! 35 Támɛ ɛkɛ ɔkʋ bɛba ánɩ bɛkpamʋ nátɩ sí amʋ. Alɩ nkɛ ámʋtɔ bɛklɩ ɔnɔ nɩ.”

36 Ɩnʋ ɔlɛha amʋ yébi ɔbɛɛ, “Ɔhaa tamapʋtati pɔpwɛ tan tati dada. Nɩ ɔbwɛ mʋalɩ á, alayíntá pɔpwɛ amʋ, pɔpwɛ amʋ pʋdada amʋ ansɩ ɛ ɩmɛɛkanáa aba. 37 Alɩkɛn bʋtamapʋ nta pɔpwɛwá ɔwʋlʋ-kpákpákɛntɛ wuhɛtɔ nɩ. Nta pɔpwɛ amʋ ibófu fákɛntɛ amʋ tsítsá, yíntá kɛntɛ amʋ ɛ. 38 Ɩnɩsʋ ɔwʋlʋ-kpákpá kɛntɛ pɔpwɛtɔ bʋtɔpʋ ntapɔpwɛ wá. 39 Ɔhaa tamafɩtɛ nta pɔpwɛsʋbrɛá alanu dánhɛ. Tsúfɛ ɔtɛblɩ ɔbɛɛ,‘Ɩdánhɛ amʋ bʋ alɛ dʋn.’ ”

6Ɔkpʋnʋ ƆdakɛMʋWie(Mateo 12:1-8; Marko 2:23-28)

1 Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ bɔtsʋn ayó ndɔkʋtɔ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ. Mʋ akasɩpʋ amʋbɔprʋʋn atɔ-abí ámʋ kʋ, bɔpʋsáa mʋ wɩ.2 Farisifɔ ámʋ akʋ bɛfɩtɛ amʋ bɛɛ, “Nto-gyi sʋ mlɩdɛ tɔá anɩ mbla mɛha ɔkpa ánɩ bʋbwɛɛ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ bwɛ?”

3 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmɔkʋkla nutɔá Owíe Dawid lɔbwɛ brɛá akʋn dɛ mʋamʋ abúopʋ kɩ? 4 Olebitíwíé Bulu osúmkpayótsu bodobodoá bapʋhá Bulu igyí ba, mʋamʋ abúopʋ amʋ begyi. Bulu igyí ahapʋnkʋlɛ bɛlɛ ɔkpa bʋtegyi alɩ bodobodo amʋ.”

5Mʋʋ Yesu ɔlɔmɔmʋ asʋn ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ gyí ɔkpʋnʋ ɔdakɛmʋ wie.”

Ɩlɔtsa Ɔkpʋnʋ Ɔdakɛ(Mateo 12:9-14; Marko 3:1-6)

6 Yesu lɔyɔ atɔ osunákpá Yudafɔofíakpaɔkpʋnʋ ɔdakɛ bámbá. Oyin ɔkʋámʋ gyɔpɩ ɩbɩ lawú bʋ ɩnʋ. 7 Mose mblaasunápʋ pʋ Farisifɔ akʋ bɛtɛ Yesu kɩ bɛɛ,ɔbɛtsa ɩlɔ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ, mɛnɩ bényamʋ ɩwɩasʋn, pʋyɛnatɩ mʋsʋ súná ahandɛ. 8 Yesuyin amʋ nwuntɔ asʋn. Mʋ sʋ ɔlɛbláa oyinámʋʋ mʋ ɩbɩ kʋlɛ lawú ámʋ ɔbɛɛ, “Kʋsʋbɛlɩɩ amʋ ansɩtɔ nfɩ.” Ɩnʋ oyin ámʋ lɔkʋsʋbɛlɩɩ amʋ ansɩtɔ. 9 Mʋʋ Yesu lɛbláa amʋɔbɛɛ, “Ndɛmlɩ fɩtɛ, ntɔmbla ámʋ lɛha ɔkpaánɩ abwɛɛ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ? Yilé lóó, ntɛɛ

lalahɛ? Ahɔɔ ɔha nkpa lóó, ntɛɛ amɔɔmʋ?”10 Ɩnʋ ɔlɛdamlí kɩ amʋ fɛɛ fíá. Mʋʋ ɔlɛbláaoyin ámʋ ɔbɛɛ, “Tɩnkɩ fʋ ɩbɩ amʋ.” Olenyatɩnkɩ ɩbɩ amʋ alɩ pɛ, ɔŋɛ lowie mʋtɔ.

11 Ɔblɔ lɛkɩtá amʋ, bɛfɩtɛ aba bɛɛ, “Ntɔkóún abɛhɩɛ bwɛ Yesu anfɩ?”

Akasɩpʋ Amʋ Adá(Mateo 10:1-4; Marko 3:13-19)

12 Ɛkɛ ɔkʋ Yesu lɔdʋ yɔ ɩbʋsʋ yɔbɔmpáɩ há Bulu tsú onyé yɛha ɔyɩ kɛhɛ.13 Mʋ ɔyɩ kɛhɛ a, ɔlɛtɩ mʋ akasɩpʋ, ɔlɛlɛamʋtɔ dúanyɔ, ɔlɛtɩ amʋ mʋ sumbí ayɔpʋ.14 Amʋgyí, Simon ánɩ ɔlɛdɩnká mʋ Petromʋa mʋ pio Andrea; Yakobo mʋa Yohane;Filipo, Bartolomeo, 15 Mateo, Toma, Alfeomʋ bi Yakobo, Simon ánɩ ogyi ɩwɩsʋtsiáadunkápʋ ɔpasuatɔ ɔha; 16 Yakobo ɔkʋ mʋbi Yuda pʋ Yuda Iskariot ánɩ ɔlɛbɛlɛ Yesuhá.

Yesu Atósuná Mʋa Ɩlɔ Tsa(Mateo 4:23-25)

17Yesu mʋa sumbí ayɔpʋ ámʋ bɛkplɩ tsúɩbʋ ámʋsʋ ba ɔsʋlʋʋ tantasʋ. Mʋ abúopʋtsɔtsɔɔtsɔ pʋ ɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩá bot-sú Yudea ɔmátɔ, Yerusalem pʋ ɔpʋ ɔnɔawúlu Tiro mʋa Sidonsʋ bɛba ɩnʋ. 18 Bɛbabɛɛ bɛbá bonu mʋ asʋn blɩhɛ, ɔtsa amʋɩlɔ. Ahá ánɩ ɔŋɛ laláhɛ dɛ amʋ háan ɛbɛba, olegya ɔŋɛ laláhɛ lɛ amʋtɔ. 19 Amʋfɛɛ bekleá bɔpʋ ɩbɩ da mʋ, tsúfɛ ɔŋɛ dɛdalɩmʋtɔ, ɔlɛtsa amʋ fɛɛ ɩlɔ.

Oyúla Asʋn(Mateo 5:1-12)

20 Yesu lótsu ansɩ kɩ mʋ akasɩpʋ, ɔlɛbláaamʋ ɔbɛɛ,“Bulu layúlá mlɩá mlɩmá tɔtɔ,

tsúfɛmlɩbʋmʋ iwíegyí amʋ nɩ.21 Bulu layúlá mlɩá akʋn dɛmlɩ séi,

tsúfɛmlɛba begyi mwɛ.Bulu layúlá mlɩá mlɩdésú séi,

tsúfɛmlɛba bɔmɔsɩ.22 “Bulu layúlámlɩá bʋdɛmlɩ lu, bʋdɛmlɩ

gyáa lɛ amʋtɔ, síá mlɩ, tɩ mlɩ ɩda laláhɛ mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ sʋ. 23 Ansɩ igyí mlɩɛkɛ ámʋ, amlɩfuli kpayi ansigyísʋ, tsúfɛmlɩɩkɔká tsɔ ɔsʋsʋ. Alɩ amʋ anáin bɔbwɛ Buluɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ nɩ.24 Támɛ mlɩ ánɩ mlɩlanyá ɩwɩ séi, mlɩgyɔwɩ

nɩ.Tsúfɛmlɩ ansigyí fɛɛmlɩlanyá á.

25Mlɩ ánɩ mlɩlamwɛ séi, mlɩgyɔwɩ nɩ.Tsúfɛ akʋn bɛba bɛkɩtá mlɩ.

Mlɩ ánɩ mlɩdɛmɔsɩ séi, mlɩgyɔwɩ nɩ.

Luka 6:26 63 Luka 7:8

Tsúfɛmlɛba begyi awɩrɛhɔ, su.26 “Mlɩ ánɩ ahá fɛɛ bʋdɛ mlɩ kanfʋ,

mlɩgyɔwɩ, tsúfɛ alɩ mlɩ anáin bɛkanfʋ Buluɔnɔsʋ atɔɩpʋ afunupʋ amʋ ɛ nɩ.

Alupʋdwɛ(Mateo 5:38-48; 7:12a)

27 “Támɛ ndɛ mlɩ ánɩ mlónu bláa mbɛɛ,Mlɩdwɛ mlɩ alupʋ, amlɩbwɛ yilé ha amʋ.28 Mlɩyula ahá ánɩ bʋtɔlwɩɩ mlɩ, amlɩbɔmpáɩ ha ahá ánɩ bʋtesíá mlɩ. 29 Nɩ ɔha ɔdáfʋ ɩsʋtɔ a, damli nyɔɔsɩ ɛ ha mʋ ɔda. Nɩ ɔkʋɔswɩɩ fʋ tati á, wɔɩ fʋ atadɩɛ ɛ ha mʋ. 30 Nɩ ɔkʋ ɔkʋlɩ fʋ atɔ á, hamʋ. Nɩ ɔkʋ ɛotsú fʋ atɔá, máyɔhɔ mʋ. 31 Bwɛ ha ahá alɩá fʋdekléfɛɛ bʋbwɛɛ ha fʋ.

32 “Nɩ fʋ adwɛpʋ nkʋlɛ fʋtɔdwɛ á, ɩpánmɔmʋ fénya? Lakpan abwɛpʋ kʋráábʋtɔdwɛ amʋ adwɛpʋ. 33Nɩ ɔhá ánɩ ɔtɔbwɛyilé há fʋ nkʋlɛ fʋtɔbwɛ yilé há á, ntogyisʋ Bulu ɔdáa fʋ ɩpán? Lakpan abwɛpʋɛ bʋtɔbwɛ alɩ. 34 Nɩ ɔhá ánɩ fʋyin ánɩ obénya há fʋ nkʋlɛ fʋtɛhá ɩpán a, ntogyisʋ Bulu ɔdáa fʋ ɩpán? Lakpan abwɛpʋ óóbʋtɔpʋ atɔ pan amʋ aba, yínkí hɔ mʋ alɩ.35Mʋ sʋ mlɩdwɛ mlɩ alupʋ, mlɩbwɛ yilé haamʋ, mlɩpan amʋ atɔ, mlɩmátɩ amʋ akɔ,mɛnɩ Bulu ɔbɛka mlɩ ɩkɔ tsɔtsɔɔtsɔ. Fówunmlɩlabwɛ Ɔsʋsʋʋsʋ Bulu ámʋ abí. Tsúfɛ ɔbʋawɩtɔlɛ há ahá ánɩ atɔ tamagyi amʋ ansɩ pʋaha laláhɛ fɛɛ. 36 Mlɩbwɛ nwɛ awúnpʋ fɛalɩá mlɩ Sɩ Bulu gyí nwɛ owúnpʋ.

Ɩlálɛ(Mateo 7:1-5)

37 “Mlɩmálɛ ahá ɩlá, mɛnɩ Bulu mɛɛlɛmlɩ ɩlá. Mlɩmáha ɔhaa ɩpɔn, mɛnɩ Buluɛ ɔmɛɛha mlɩ pɔn. Mlɩsi mlɩ aba ɩlá kieamʋ, Bulu osi mlɩ klɛ kie mlɩ. 38Mlɩha ahátɔá dɛ amʋ hián, Bulu ɔbɛlahá mlɩ. Ɔbɔpʋatɔ susúhɛ wankláán wá mʋ, wʋsʋʋ mʋ,sílá mʋ, ɩbɔbʋlá tsítsá há mlɩ. Tsúfɛ tɔáfɔpʋsúsu ha fʋ bá á, mʋ kɛn Bulu ɔbɔpʋsúsuha fʋ nɩ.”

39Yesu lɛtrá ha amʋ yébi ɔbɛɛ, “Nsibi ob-wiepʋ ɔbɛtalɩ kpá nsibi obwiepʋ? Amʋ fɛɛbʋmɛɛkpa wíé ɔbɔtɔ? 40 Ɔkasɩpʋ tamadʋnmʋ wie, támɛ ɔkasɩpʋ ɔkásɩ bɩ á, ɔtɔbwɛ fɛmʋ wie.

41 “Ntogyi sʋ fʋdɛ ipí túkúrííbi wúun fʋbá nsíbisʋ, támɛ fʋmɛdɛ ogyakpatín ánɩ ɩdɩn fʋ klɛsʋ mʋ wúun? 42 Ntɛɛ ntogyi sʋfʋdɛ fʋ bá bláa fɛɛ, ‘Mɩ píó, ha mɩ andɩnkɩipí fʋ nsíbisʋ’, támɛ fʋmɛdɛ ogyakpatín ánɩ ɩdɩn fʋ klɛsʋmʋwun? Apinabwɛbí ɔbwɛpʋ,gyankpa dɩnkɩ ogyakpatín ámʋ fʋ nsíbisʋ,

mɛnɩ fówun atɔ wankláán, tálɩ dɩnkɩ ipíámʋ fʋ bá klɛsʋ.

Oyí PʋMʋ Abi Swiehɛ(Mateo 7:6-20; 12:33-35)

43 “Oyi wankláán mɛɛtalɩ swíé abi laláhɛ.Alɩ kɛn oyi laláhɛ ɛ mɛɛtalɩ swíé abiwankláán nɩ. 44 Tsúfɛ oyí-ibí bʋtɔpʋbɩ mʋ. Bʋtamakpɔtɩ kankaba okplóto oyísʋ,bʋtamakpɔtɩ tsɔkpʋn ɛ tʋnkpa ɩflasʋ. 45Ɔhawankláán tɛlɛ tsiátɔwankláán ɔwan tsúmʋklʋntɔ, ɔha laláhɛ ɛ tɛlɛ tsiátɔ laláhɛ ɔwantsú mʋ klʋntɔ. Tsúfɛ tɔá ɩdʋn ɔha klʋn a,mʋtɛdálɩ tsu mʋ ɔnɔ.

Bʋtásʋ pʋ Osublútɔ Obuyíi(Mateo 7:24-27)

46 “Ntogyi sʋ mlɩdɛ mɩ tɩ mlɩaa, ‘Mɩ Wíé!Mɩ Wíé!’ támɛmlɩtamagyimɩ asʋn blɩhɛsʋ?47Nósunámlɩ alɩá ɔhá ánɩ ɔlɛbamɩ wá bonumɩ asʋn, gyi dɩnká mʋsʋ gyí. 48 Ogyi fɛɔhá ánɩ ɔbá beyi obu á, olegyankpá kwímʋ ntswɩasɩ ɔbɔ yɔtʋ bʋtá, ɔlɔwa ntswɩasɩámʋ dɩnká mʋsʋ. Brɛá ntsu lɔbʋlá kɩtá mʋá, ɩmɛtalɩ kpɩnkɩ obu ámʋ, tsúfɛ oleyi mʋwankláán. 49Támɛ ɔhagyíɔha ánɩ olonu mɩ asʋnblɩhɛ, omegyimʋsʋ gyí fɛ ɔhá ánɩ oleyimʋ obu ɔsʋlʋsʋ kɛkɛ, ɔmɔwa mʋ ntswɩasɩ.Brɛá ntsu lɔbʋlá wa mʋ á, ilobwie dá gblooɩnʋnʋ, yíntá fɛɛ!”

7Romafɔ Ɩsá Akɔpʋ Ɔhandɛ Osúmpʋ Ɔkʋ

Ɩlɔ Tsa(Mateo 8:5-13; Yohane 4:43-54)

1 Brɛá Yesu lɛbláa ahá ámʋ asʋn ánfɩ fɛɛtá á, ɔlɔyɔ Kapernaum wúlutɔ. 2 Romafɔɩsá akɔpʋ ɔhandɛ ɔkʋ bʋ ɩnʋ. Ɔbʋ osúmpʋɔkʋá ɔtɛhɩɛ klemʋ asʋn. Osúmpʋ amʋ dɛlɔ,odeklé owu. 3 Brɛá ɩsá akɔpʋ ɔhandɛ amʋlónu Yesu nka á, ɔlɔwa Yudafɔ ahandɛ akʋsɩsɩ Yesu ɔbɛɛ, bʋyókokóli mʋ ɔbɛtsa mʋosúmpʋ amʋ ɩlɔ hamʋ. 4Ahandɛ amʋ bɛhɩɛkókóli Yesu bɛɛ, “Abwíí ɩpa, nɩ ɔkʋ léhián fʋmbʋa á, mʋmʋ oyin ánfɩ nɩ! 5 Tsúfɛ ɔtɔdwɛanɩ pɩ. Mʋléyi anɩ ofíakpa kʋráá há anɩ nɩ.”

6 Mʋ sʋ Yesu mʋa amʋnyɔ bɔpʋ ɔkpa.Brɛá bɛta wóyí ámʋtɔ wie tá á, ɩsá akɔpʋɔhandɛ amʋ lɔwa mʋ anyawíe ɔbɛɛ bʋyéfiaYesu, abʋbla mʋ bɛɛ, mbɛɛ, “Owíé! Máhanfʋ ɩwɩ, tsúfɛ mmɔfʋn ánɩ fɛba mɩ wóyítɔ.7 Nawun ánɩ mɩ ɛ mmɔfʋn ánɩ nɛba fʋ wá.Fʋ mʋ blɩ asʋankʋ, ɩwɩ bɔwa mɩ osúmpʋamʋ ɔnlɩn. 8Tsúfɛmɩ ɛmbʋ ahandɛ akʋ asɩ.Ɩsá akɔpʋ akʋ ɛ bʋbʋmɩ asɩ. Nɛlɛ ɔnɔmbɛɛ

Luka 7:9 64 Luka 7:40amʋtɔ ɔkʋ ɔnátɩ á, ɔtɛnátɩ. Nɩ mbɛɛ ɔbá ɛá, ɔtɛba. Tógyítɔá nɛbláa mɩ osúmpʋ mbɛɛɔbwɛɛ á, ɔtɔbwɛ.”

9 Brɛá Yesu lónu asʋn ánfɩ á, ɔnɔ lobwiemʋ, ɔlɛdamlí bláa ɔdɔm amʋʋ bʋbuo mʋamʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ asʋn, ndɛ mlɩ bláa,mmɔkʋwun ɔhá ánɩ ɔbʋ hógyi kpɔnkpɔntɩánfɩ odu Israelfɔtɔ kʋráá kɩ!”

10 Brɛá abɔpʋ amʋʋ ɩsá akɔpʋ ɔhandɛamʋ lɔwa ámʋ beyinkí yɔ wóyítɔ a, bowunánɩ osúmpʋ amʋ ɩwɩ lawá mʋ ɔnlɩn.

Ɔsʋrapʋ ƆkʋMʋ Bi Tsinkí11 Ɩmɔwa ɔpá kʋkʋ Yesu lɔyɔ Nain wú-

lutɔ. Ɔdɔm bʋbuo mʋa mʋ akasɩpʋ. 12 Brɛáolowie wúlu ɔnɔ á, ɔlɔtʋ akʋ, bʋsʋn fúliakpasʋ bɛbá. Obi yinhɛ ɔkʋlɛ pɛ ogyi háɔsʋrapʋ ɔkʋ. Ɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩá bot-sú wúlu amʋtɔ ɛ bʋbuo ɔtsɩ ámʋ. 13 Brɛáanɩ Wíe lówun ɔtsɩ ámʋ a, mʋ asʋn lɔwamʋ nwɛ, ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Másu!” 14Mʋʋɔlɔyɔpʋ ɩbɩ da akpa amʋ, asʋrápʋ amʋ besilɩɩ. Ɩnʋ ɔlɛbláa fúli amʋ ɔbɛɛ, “Ɔyasubi, ndɛfʋ bláa mbɛɛ, kʋsʋ!” 15 Ɩnʋ fúli amʋ lɔkʋsʋtsíá, wá tɔɩ bɩ. Yesu lɔpʋ mʋ wá mʋ yinɩbɩtɔ.

16 Ifú lɛkɩtá ahá ámʋ fɛɛ, bɛkanfʋ Bulubɛɛ, “Bulu labɔbʋá mʋ ahá! Mʋ ɔnɔsʋɔtɔɩpʋ kpɔnkpɔntɩ ɔkʋ lalɩn anɩtɔ!”

17Yesu ɩwɩ asʋn ánfɩ lɛklɛɩ wáYudea ɔmápʋ awúlu ánɩ ɩbʋ nsɩnɛ ɩnʋ fɛɛtɔ.

Yesu Mʋa Asú Ɔbɔpʋ Yohane(Mateo 11:2-19)

18 Asú Ɔbɔpʋ Yohane akasɩpʋ bɛyɛbláamʋ asʋn ánfɩ fɛɛ. Mʋ sʋ ɔlɔwa amʋtɔabanyɔ sɩsɩ Yesu ɔbɛɛ, 19 bʋyɛfɩtɛ mʋ bɛɛ,“Fʋgyí ɔhá ámʋʋ ɔbɛba amʋ nɩ, ntɛɛ akɩɩɔha bambá ɔkpa?”

20 Brɛá ahá ámʋ bɛba bowie Yesu wá á,bɛbláa mʋ bɛɛ, “Asú Ɔbɔpʋ Yohane ɔbɛɛabɛfɩtɛ fʋ anɩaa, ‘Fʋgyí ɔhá ámʋʋ ɔbɛba amʋnɩ, ntɛɛ akɩɩ ɔha bambá ɔkpa?’ ”

21 Yesu lɛtsa alɔpʋ pʋ ahá ánɩ ɩwɩ dɛamʋ ɔsɩn tsɔtsɔɔtsɔ alɩ brɛ ámʋtɔ. Olegyaɔŋɛ laláhɛ lɛ ahátɔ, bwíí ansibi abwiepʋtsɔtsɔɔtsɔ ɛ ansíbi. 22 Ɩnʋ ɔlɛlɛ Yohaneakasɩpʋ asʋn ámʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mlɩyinkiyɛbláa Yohane tɔá mlɩlabowun pʋ mʋamlɩlabonu. Mlɩlabowun ánɩ ansibi abwiepʋbʋdɛ atɔ wúun, abɔ bʋna. Ɩlɔ pɛpɛ alɔpʋɩwɩ dɛplɩɩ, ɩsʋ atínpʋ bʋdɛ asʋn nu. Afúlibʋdetsinkí, ahiánfɔ ɛ bʋdɛ asʋn wankláánámʋ nu. 23 Bulu obóyulá ɔhá ánɩ mɩ bwɛhɛmɔkʋsʋ lɩɩ mʋsʋ.”

24Brɛá abí ámʋʋYohane lɔwa sumbí ámʋbeyinkí bɔyɔ á, Yesu lɔwa tɔɩ tsúYohane ɩwɩ

súná ɔdɔm amʋ bɩ. Ɔbɛɛ, “Brɛá mlɩlɛdalɩyɔ dimbísʋ ɩnʋ á, ntɔ ɔkɩkpa mlɩlɔyɔ? Fɩtáaánɩ afú dɛ mʋ tsʋʋn lóó? Ɛkɛkɛɛkɛ! 25 Nɩ megyí mʋ á, ntɔ kóún ɔkɩkpa mlɩlɔyɔ?Ɔhá ánɩ ɔdɩdɩ ntsrim. Ɛkɛkɛɛkɛ! Ahá ánɩ bʋtɛdɩdá tati ámʋ odu gyi ɔdwɛ á, awíewóyí bʋtetsíá. 26 Mlɩbla mɩ! Bulu ɔnɔsʋɔtɔɩpʋ mlɩlɛdalɩ yɛkɩ? Ee, Yohane nɩ. ƆdʋnBulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ. 27Mʋ ɩwɩ asʋn Bulu lɛblɩ bɔwanlɩn mʋ tswɩ bɛɛ, ‘Kɩ, ndɛ obí wa gyafʋ nkpá. Mʋ ɔbɛla ɔkpa há fʋ nɩ.’ ” 28 Yesulɔyɔ mʋ asʋnsʋ ɔbɛɛ, “Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,ɔhagyíɔha ánɩ ɔha tsɩhɛ lakɛn kwɩɩ mɔfʋnmʋ, támɛ mʋ ɛ ɔmɔfʋn Bulu iwíegyí ámʋtɔɔkʋsʋ kʋráá.”

29Aha ánɩ bonuYesu asʋnánfɩpʋ lampóoahɔpʋ kʋráá bowun ánɩ Bulu asʋn da ɔkpa.Botsulá há Asú ƆbɔpʋYohane lɔbɔ amʋ asú.30Támɛ FarisifɔpʋMosembla asunápʋ amʋmʋ bʋmɛha Yohane ɔbɔ amʋ asú. Bekinátɔá Bulu lɛhɩhɩɛ ha amʋ bwɛ.

31 Yesu lɔyɔ mʋ asʋnsʋ ɔbɛɛ, “Séi ánfɩ á,amɛndɩ nɔpʋkápʋ ndɛmba-abí ánfɩ? Ntɔbɛlɩan? 32 Bʋgyi fɛ nyebíá bʋtsie dɩnsʋbʋdɛ aba kpolí, blɩ bɛɛ, ‘Anɩlapléí ansigyísʋ,mlɩmɛtsa. Mʋ sʋ anɩlawá awɩrɛhɔ ɩlʋ, támɛmlɩmósú.’ 33 Mlɩgyí fɛ nyebí ánfɩ, tsúfɛYohane lɛba á, oletsiá klɩ ɔnɔ, omonu ntá,támɛ mlɩaa, ‘Ɔŋɛ laláhɛ bʋ mʋtɔ!’ 34 Mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩmʋnaba ndɛ atɔ gyí,ndɛ ntá núu. Mʋ ɛ mlɩaa, ‘Mlɩkɩ opotsuapʋpʋ nta ɔbʋpʋ. Lakpan abwɛpʋ pʋ lampóoahɔpʋ onyawíe.’ 35 Támɛ ɔhá ánɩ ɔbʋ Bulunyánsa á, mʋ tsíátɔ tɛlɛmʋ ɔwan.”

Ɔtsɩ Lakpan Ɔbwɛpʋ Ɔkʋ36 Farisiyin ɔkʋ lɛtɩ Yesu atɔ ogyíkpá mʋ

wóyítɔ. Brɛá Yesu tsie ɔpʋnʋ ámʋ asɩ á,37 ɔtsɩ ɔkʋá ɔbʋ wúlu amʋtɔ, ogyi lakpanɔbwɛpʋ lónu Yesu nka ánɩ batswɩ ɔpʋnʋ hámʋ Farisiyin amʋ wóyítɔ. Ɩnʋ olotsu mʋofobí fánfán ánɩ ɩbʋ bíá prɛntʋa wankláánɔbɔ ba ɩnʋ. 38 Ɔlɛbɛda akpawunu Yesuayabiasɩ, ɔlɛkpa isú yi woo. Ɔlɔpʋ mʋntsú fwɩ Yesu ayabiasɩ, pʋ mʋ nwunsʋ-imitsítsi mʋ. Ɔlɔkʋlá Yesu ayabi pútá, tsɛɩ ofobí fánfán ámʋ wʋlɩ mʋ ayabisʋ. 39 BrɛáFarisiyin amʋʋ ɔlɛtɩ Yesu amʋ lówun ɩnɩá, ɔlɛblɩ wá nwuntɔ ɔbɛɛ, “Nɩ Bulu ɔnɔsʋɔtɔɩpʋ oyin ánfɩ gyí lɛlɛ á, tɛkɩ alawun ɔháoduá ɔtsɩ ánfɩ gyí asa ɔdɛpʋ ɩbɩ damʋ, tsúfɛlakpan ɔbwɛpʋ ogyi.”

40 Yesu lɛbláa oyin ámʋ ɔbɛɛ, “Simon,mbʋ asʋankʋ bláa fʋ.”

Luka 7:41 65 Luka 8:18Simon lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Osunápʋ, amansʋ

igyi? Bla mɩ.”41 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ahá abanyɔ akʋ

bɛpan sika oyin ɔkʋ wá. Ɔkʋlɛ lɛpan blɩba-anu (5,000,000), ɔkʋlɛ ɛ lɛpan mpɩm lafanu(500,000)*. 42 Bʋmenyá kɔba amʋ ká. Mʋsʋ oyin ámʋ lésikíé amʋ abanyɔ fɛɛ. Bla mɩ,amʋtɔ ɔmɔmʋ ɔbɔdwɛ oyin ámʋ dʋn?”

43 Simon lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Nahogyiáɔmʋamʋʋmʋ ɩkɔ tsɔ dʋn amʋ.”

Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ igyi.”44 Ɩnʋ Yesu léyinkí kɩ ɔtsɩ ámʋ, ɔlɛbláa Si-mon ɔbɛɛ, “Fawun ɔtsɩ ánfɩ? Nɛba fʋwóyítɔa, fʋmɛha mɩ ntsu anfwɩ ayabiasɩ. Támɛɔtsɩ ánfɩ mʋ lapʋ mʋ ntsú fwɩ mɩ ayabiasɩ,pʋ mʋ nwunsʋ-imi tsítsi mʋ. 45 Fʋmɛlatámɩ pútá, támɛ tsú brɛá nɛba nfɩ ɔpá á, ɔtsɩánfɩmɔkʋsí mɩ ayabi kʋlá pútá. 46 Fʋmɛtsɛɩ ofobí wʋlɩ mɩ nwuntɔ, támɛ mʋ mʋ alatsɛɩ ofobí fánfán wʋlɩ mɩ ayabisʋ. 47Mʋ sʋ ndɛfʋ bláa mbɛɛ, ɔdwɛ tsɔtsɔɔtsɔ ánfɩ alalɛ sú-ná mɩ ánfɩ idesuná ánɩ Bulu lasí mʋ lakpantsɔtsɔɔtsɔ ámʋ fɛɛ kíé mʋ. Támɛ ɔhá ánɩ Bulu osíi lakpan kpalobí kíé á, ɔdwɛ kpalobíɔtɛlɛ súná.”

48 Ɩnʋ Yesu lɛbláa ɔtsɩ ámʋ ɔbɛɛ, “Nasí fʋlakpan fɛɛ kíé fʋ.”

49 Ahá ámʋʋ amʋa Yesu bʋtsie ɔpʋnʋasɩámʋ, bɛblɩ wá nwuntɔ bɛɛ, “Ma gyí oyinánfɩ ɔbɛɛ mʋna mʋdɛ ahá lakpan sikíéamʋ.”

50 Mʋʋ Yesu lɛbláa ɔtsɩ ámʋ ɔbɛɛ, “Fʋhógyi lahɔ fʋ nkpa. Natɩ iwilwiitɔ.”

8Atsɩá Bobuo Yesu

1-2 Ɩmɔwa ɔpá kʋkʋ, Yesu léki awúlu mʋankuda asɩ, ɔdɛ Bulu iwíegyí ámʋ ɩwɩ asʋnwankláán ɔkan da. Mʋ akasɩpʋ dúanyɔ ámʋpʋ atsɩ akʋá olegya ɔŋɛ laláhɛ lɛ amʋtɔ, tsáamʋ ɩlɔ bobuomʋ. Atsɩ ámʋ gyí, Magdalay-intseMaria ánɩ Yesu légya ɔŋɛ laláhɛ asienɔlɛ mʋtɔ. 3 Owíe Herode wóyísʋ ɔkɩpʋ Kusamʋ ka Yohana. Ɔtsɩ ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Susanapʋ atsɩ tsɔtsɔɔtsɔá betsiá pʋ amʋ atɔ kɩYesumʋa mʋ akasɩpʋsʋ.

Atɔ-abí Owunyápʋ Ɩwɩ Yébi(Mateo 13:1-9; Marko 4:1-9)

4 Brɛá ɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ botsuawúlu-awúlusʋ ba befia Yesu wá á, ɔlɛhaamʋ yébi ɔbɛɛ,

5 “Ɔdɔtɔpʋ ɔkʋ lɔyɔ atɔ-abí owunyákpa.Brɛá ɔdɛ mʋ wunyáa a, ɩkʋ lɔwʋlɩ ɔkpatɔ,ahá bɛtsatsáamʋsʋ, mbubwi ɛbɔtswɛtswɛɛmʋ fɛɛ. 6 Ɩkʋ lɔwʋlɩ abʋtásʋ, ɔtɩnɛá ɩsɩkpalobí dɩn. Ɩlɔwa ɔsa kwɛ, támɛ brɛá owílɛlɩna, ɩlɔtɔmʋmɔ, tsúfɛ imenyantsu. 7Abíámʋ kʋ lɔwʋlɩ awutɔ, awu ámʋ lɔbʋlá kɩtámʋ, ɩmɛdan. 8 Abí ámʋ kʋ lɔwʋlɩ ɔsʋlʋʋwankláánsʋ, dan. Iloswie abí tsɔtsɔɔtsɔ fɛmʋ ámʋʋ olodu ámʋ odu tsé lafa.”

Yesu lɔmɔ mʋ asʋn ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔhá ánɩ ɔbʋ asʋ onúu.”

Tɔá Sʋá Yesu Lɔtɔɩ Ayébisʋ(Mateo 13:10-17; Marko 4:10-12)

9 Yesu akasɩpʋ bɛfɩtɛ mʋ yébi anfɩ asɩ.10 Ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Bulu lahá mlɩ ɔkpaɔbɛɛ, mlɩbɩɩ mʋ iwíegyí ámʋ ɩwɩ asʋnŋaínhɛ. Támɛ ndɛ aha bambá asʋnbláa ayébisʋ, mɛnɩ bówun, támɛ bʋmɛɛbɩ.Bónu, támɛ bʋmóonu mʋ asɩ.

Atɔ-abí Owunyápʋ Yébi Amʋ Asɩ(Mateo 13:18-23; Marko 4:13-20)

11 “Yébi amʋ asɩ nɩ. Atɔ-abí ámʋ gyíBulu asʋn. 12 Abí ámʋʋ ɩlɔwʋlɩ ɔkpatɔámʋ gyí ahá ánɩ bʋtonú asʋn ámʋ, támɛƆbʋnsám tɛba bɛlɛ mʋ lɛ amʋ klʋntɔ, mɛnɩbʋmɔɔhɔ mʋsʋ gyi, fówun bénya nkpa ánɩ ɩtamatá. 13 Abí ámʋʋ ɩlɔwʋlɩ abʋtásʋ amʋgyí ahá ámʋʋ bonú asʋn ámʋ pɛ, bahɔmʋ ansigyísʋ, támɛ bʋma nlín. Mʋ sʋbʋtamahogyi wa ɔpá. Nɩ ɩsɔkɩ kʋ inyá tʋamʋ pɛ, badɩda. 14 Abí ámʋʋ ɩlɔwʋlɩ awutɔámʋ gyí ahá ánɩ bonú asʋn ámʋ a, bahɔmʋ, támɛ ɔyɩ ánfɩtɔ atɔ hiánhɛ ɩwɩ gywɩɩn,pʋ mʋtɔ atonyahɛ ɩwɩ ansigyí tegyi asʋnámʋsʋ. Ɩnɩ sʋ bʋtamaswíé abí dan. 15 Abíámʋʋ ɩlɔwʋlɩ ɔsʋlʋʋ wankláánsʋ ámʋ gyíahá ámʋʋ bonú asʋn ámʋ a, bʋtɔhɔ mʋ wáklʋn wankláán ánɩ itonú asʋn, gyi mʋsʋtɔ.Ɩnɩ sʋ bʋtotomi swíé abí tsɔtsɔɔtsɔ.

Ɔkandɩɛ Ɩwɩ Yébi(Marko 4:21-25)

16 “Ɔhaa tamanywɛ ɔkandɩɛ pʋ atɔ bunmʋsʋ, ntɛɛ pʋwá mpá ayasɩ. Ɔfʋákpáɔtɔpʋbian, mɛnɩ ɩbɔwankɩ há ahá ánɩ bɛbawóyí ámʋtɔ.

17 “Tsúfɛ tɔtɔ má ɩnʋá ibéŋaín, ɩmɛɛlɩnɔwan. Asʋnŋaínhɛ kʋkʋ ɛma ɩnʋá bʋmɛɛbɩmʋ.

18 “Mlɩkɩ wankláán mlɩ asʋn-nutɔ. Tsúfɛɔhá ánɩ odekléá obónu mɩ atosunáhɛ amʋasɩ á, Bulu ɔbɔpʋ ɩkʋ tsɩa mʋtɔ há mʋ.

* 7:41 Sika ánfɩ igyi sika futútú lafanu (500) mʋa aduenu (50), igyi ɔha nkɛ lafanu (500) mʋaaduenu (50) ɩkɔká.

Luka 8:19 66 Luka 8:47Támɛ ɔhá ánɩ omedékléá obónu mʋ asɩ á,Bulu ɔbɔswɩɩ mʋ kpalobí ámʋʋolosusúu ánɩ alabɩ ámʋ kʋráá.”

Yesu Abusuanfɔ Onutó(Mateo 12:46-50; Marko 3:31-35)

19Yesu mʋ yin mʋa mʋ apíó bɛba mʋwá,támɛ ɔdɔm amʋ sʋ bʋmɛtalɩ wíé ba mʋ wá.20 Ahá ámʋtɔ ɔkʋ lɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Fʋ yínmʋa fʋ apíó bʋlɩɩ kpankpá, bʋdekléá bówunfʋ.”

21 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ yín mʋa mɩ apíó gyí ahá ánɩ bʋtonú Bulu asʋn ámʋ, gyimʋsʋ.”

Atsufú Asɩbá(Mateo 8:23-27; Marko 4:35-41)

22 Ɛkɛ ɔkʋ Yesu lɛbláa mʋ akasɩpʋ ɔbɛɛ,“Mlɩha afa Galilea ɔpʋ yɔ mʋ ɔbɩn.” Mʋsʋ bɔpʋ ɔkpa bɔyɔ. 23 Brɛá bɔyɔ á, Yesulɛdɩdɩ. Ɩnʋ afú kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ kʋ lɔwatsʋʋn bɩ. Ntsu ámʋ ɩdɛda wíé ɔklʋn amʋtɔ,ideklé ɩmɛ. Ɩlɔtʋ amʋ ansɩ pɛpɛ. 24 Mʋ sʋbetsinkí Yesu, bláamʋ bɛɛ, “AnɩWíe! Anɩdɛntsu wie!”

Yesu lɔkʋsʋ lɛ ɔnɔ wa afú mʋa ntsu ámʋ,ɩnʋ fɛɛ lɔlʋá. 25 Ɩnʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩhógyi mɛ?”

Ifú lɛkɩtá amʋ, ɔnɔ lobwie amʋ, bɛfɩtɛababɛɛ, “Nyankpʋsa ɔmɔmʋ nɩ, alalɛ ɔnɔ waafú mʋa ntsu kʋráá, banú mʋ ɔmɛ alɩ?”

Ɔŋɛ Laláhɛ Gyáa Lɛ Ogbedépʋtɔ(Mateo 8:28-34; Marko 5:1-20)

26 Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ bɛfa ɔpʋ tsúGalilea yówie Gerasefɔ* ɔsʋlʋsʋ. 27 BrɛáYesu dɛdalɩ ɔklʋn amʋtɔ á, oyin ɔkʋá otsúwúlu amʋtɔ, ɔŋɛ laláhɛ bʋmʋtɔ lébefiamʋ.Oyin ánfɩ lɛkpa atɔ, tú dálɩ wóyítɔ, yɔ otsieafúli opulákpá ɩlawá ɔpá. 28 Brɛá olowunYesu a, ɔlɔsʋrá okitikíti, dá akpawunu Yesuayabitɔ, kplʋn blɩ ɔbɛɛ, “Ɔsʋsʋʋsʋ Bulu mʋBi Yesu, amansʋ igyi? Kókoli, mápɩtɩ mɩ atɔ.” 29 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Yesu lakplʋn waɔŋɛ laláhɛ amʋ ɔbɛɛ, ɩdálɩmʋtɔdodo. Mʋ sʋoyin ámʋ lɛblɩ alɩ nɩ. Ɔŋɛ laláhɛ amʋ itowíémʋtɔ brégyíbrɛ. Mʋ sʋ bʋtɔwá mʋ ɩbɩ pʋmʋ ayabi ɩkan, gyo mʋ ɩwɩ. Mʋ óó á, otebíáɩkan amʋ, ɔŋɛ laláhɛ amʋ ɩtɛhá mʋ ɔtɛsrɩ wíé aputu.

30 Ɩnʋ Yesu lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Nkálɩ bʋtɛtɩ fʋ?”

Oyin ámʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mɩ dá gyí‘Ɔdɔm.’ ” Tsúfɛ ɔŋɛ laláhɛ tsɔtsɔɔtsɔ bʋ

mʋtɔ. 31 Ɔŋɛ laláhɛ amʋ bokokóli Yesuɔbɛɛ, ɔmágya amʋ yɔwa ɩlán klúklúúklúáɩma ɔkatɔ.†

32Mprákuo tsɔtsɔɔtsɔ akʋbʋdegyí okúkukʋsʋ ɩnʋ fʋn. Mʋ sʋ ɔŋɛ laláhɛ amʋbokokóli Yesu bɛɛ, ɔhá abʋyowie mprákuoámʋtɔ. Ɔlɛha amʋ ɔkpa ɔbɛɛ bʋyɔ. 33 Ɩnʋnʋbɛdalɩ oyin ámʋtɔ yówie mprákuo ámʋtɔ,amʋ fɛɛ bɛsrɩ kpákplɩ okúku amʋwíé ɔpʋtɔ,wúwu.

34 Brɛá mprákuo akpapʋ ámʋ bowun tɔáɩlaba a, bɛsrɩ yɛblɩ asʋn ánfɩ wúlutɔ pʋɔmá ámʋtɔ. 35 Ɩnʋ ahá bɛba bɛkɩ tɔá ɩlaba.Bowun ánɩ oyin ámʋʋ tɛkɩ ɔŋɛ laláhɛ bʋbʋmʋtɔ ámʋ ansɩtɔ ladɩ, alawá atadɩɛ otsieYesu wá. Ɩlɔwa amʋ ifú. 36 Ahá ámʋʋbowun ɩtɔ ámʋʋ ɩlɛba amʋ bɛbláa amʋ alɩáoyín ámʋʋ ɔŋɛ laláhɛ bʋbʋmʋtɔ ámʋ lényamʋ ɩlɔtsá. 37 Ɔmá ámʋtɔ ahá fɛɛ bokokóliYesu bɛɛ, ɔdálɩ amʋ ɔmátɔ, tsúfɛ ifú lɛhɩɛkɩtá amʋ. Mʋ sʋ Yesu lówie ɔklʋn amʋtɔɔbɛɛ amʋnatɩ. 38Oyin ámʋʋ tɛkɩ ɔŋɛ laláhɛtsie mʋtɔ ámʋ lókokóli mʋ ɔbɛɛ, “Ha mɩ ambuo fʋ yɔ.” Támɛ Yesu mɛha mʋ ɔkpa.

39 Mboún ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Yinki yɔwóyí, afʋyɛbláa mlɩ pɩ toyiléá Bulu labwɛhá fʋ.”

Mʋ sʋ oyin ámʋ léki wúlu amʋ fɛɛ fíá, ɔdɛtoyilé ámʋʋYesu labwɛhámʋ amʋ blɩ wúluamʋtɔ fɛɛ.

Ɔhandɛ ƆkʋMʋ Bi Mʋa Ɔtsɩ Ɔkʋ Ɩlɔ Tsa(Mateo 9:18-26; Marko 5:21-43)

40 Brɛá Yesu léyinkí yówie ɔpʋ amʋ ɔbɩna, ɔdɔm bɔhɔ mʋ atúu, tsúfɛ bʋdɛ mʋ ɔkpakɩɩ. 41 Ɩnʋ oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Yairo,ogyi Yudafɔ ofíakpa ɔhandɛ lɛba bɛda ak-pawunu mʋ ayabitɔ, kókóli mʋ ɔbɛɛ, ɔbáabʋyɔ mʋ wóyítɔ. 42Mʋ bi tsɩhɛ ɔkʋlɛ pɛáɔbʋ, alahɔ nfí dúanyɔ da odewu.

Brɛá Yesu lɔpʋ ɔyɔ ɩnʋ á, ɔdɔm amʋʋbʋbuo mʋ amʋ bɛkpa buo mʋ yɛɛ. 43 Ɔtsɩɔkʋá obugya dɛmʋwʋlɩ nfí dúanyɔ nɩ, ɔhaamɔkʋtálɩ tsá mʋ, alayíntá mʋ ɩwɩsʋ atɔ fɛɛɩlɔ atsapʋ ɩbɩtɔ bʋ ahá ámʋtɔ. 44 Ɔtsɩ ánfɩlɔtsʋn yɔ Yesu ɔma, pʋ ɩbɩ damʋ tati osiebí.Ɩnʋnʋ obugya amʋ lɛka itin. 45 Mʋʋ Yesulɛfɩtɛ ɔbɛɛ “Ma lápʋ ɩbɩ da mɩ?”

Brɛá ahá ámʋ fɛɛ bɛɛ bʋmɔkʋpʋ ɩbɩ damʋ a, Petro lɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, ɔdɔmanfɩ bʋpu fʋ ánfɩ á, mʋ fʋdɛ asʋn ánfɩ fɩtɛ?”

46 Támɛ Yesu lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɔkʋ lapʋ ɩbɩ damɩ. Nawun ánɩ ɔŋɛ kʋ ladálɩ mɩtɔ.” 47 Brɛá

* 8:26 Gadarafɔ bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ. † 8:31 Ɩlán klúklúúklúá ɩma ɔka gyí ɔŋɛ laláhɛ ɩsʋɔbɩtɩkpá.

Luka 8:48 67 Luka 9:20ɔtsɩ ámʋ lówun ánɩ ɩtɔ ámʋʋ mabwɛ ámʋlalɩn ɔwan á, ɔlɛdalɩ ba. Ɔdɛkpɩnkɩ kpak-pakpakpa, ɔlɛyɛda akpawunu Yesu ayabitɔ,bláa mʋ ahá ámʋ fɛɛ ansɩtɔ tɔá sʋá mɔpʋɩbɩ da mʋ, pʋ alɩá manyá ɩlɔtsá. 48 Ɩnʋ Yesulɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ bí, fʋ hógyi latsá fʋ ɩlɔ.Natɩ iwilwiitɔ.”

49 Brɛá Yesu bʋ mʋ tɔɩ anfɩsʋ á, ɔkʋ lɛsrɩ tsú Yairo wóyítɔ ba bɛbláa Yairo ɔbɛɛ, “Fʋbí ámʋ ɔdɩkpa mɔwa alɛ. Mátepí trá waosunápʋ tɔɩ.”

50 Brɛá Yesu lónu asʋn ánfɩ á, ɔlɛbláaYairo ɔbɛɛ, “Mánya ifú. Fʋ mʋ hogyi wʋlɛ,obénya nkpa.”

51 Brɛá Yesu lówie wóyítɔ ɩnʋ á, ɔmɛhaɔhaa obuo mʋ yɔ obuá kebi ámʋ da mʋtɔ,dʋn Petro, Yohane, Yakobo pʋ kebi ámʋakwɩɩpʋ. 52 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, ahá ámʋ fɛɛbʋdesú, bʋdɛ okitikíti. Yesu lɛbláa amʋɔbɛɛ, “Mlɩsi okitikíti sʋrá. Ɔmɔkʋwú, dɩdɩ ɔdɛ.”

53Ahá ámʋ fɛɛ bʋyin ánɩ otsibi amʋ lawú.Mʋ sʋ bɔmɔsɩ Yesu. 54 Ɩnʋ Yesu lɛkɩtá otsibiamʋ ɩbɩ, kpólí mʋ ɔbɛɛ, “Obí, kʋsʋ!” 55 Ɔŋɛlɛlawíé mʋ, ɔlɔkʋsʋ lɩɩ ɔtsáwʋlɛ pɛ. MʋʋYesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩdunka tɔkʋ hamʋ ogyi.” 56Ɔnɔ lobwie otsibi amʋ akwɩɩpʋ,támɛ Yesu lɛda amʋ ɔlá ɔbɛɛ, “Mlɩmábláaɔhaa asʋn ánfɩ.”

9Akasɩpʋ Dúanyɔ Ámʋ Sumbíwa(Mateo 10:5-15; Marko 6:7-13)

1Yesu lɛtɩ akasɩpʋ dúanyɔ ámʋ fia, ɔlɛhaamʋ túmi, há amʋ ɔkpa ɔbɛɛ, bʋgyáa ɔŋɛlaláhɛ fɛɛ, abʋtsa ɩlɔ. 2 Ɔlɔwa amʋ ɔbɛɛ,bʋyɛda Bulu iwíegyí ámʋ ɔkan, abʋtsaalɔpʋ. 3 Ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mlɔyɔá, mlɩmátsu tɔtɔ. Mlɩmátsu oyi yiáhɛ,akpankogyo, atogyihɛ, kɔba ntɛɛ atadɩɛnyɔɔsɩ. 4 Wóyígyíwóyítɔá bɔhɔ mlɩ á,mlɩtsia ɩnʋ yɔfʋn ɛkɛá mlɛdalɩwúlu amʋtɔ.5Nɩ bʋmɔhɔmlɩwúlu kʋsʋ, mlɩdɛdalɩmlɔyɔá, mlɩkpakpa mlɩ ayabitɔ-ɩsɩ wʋlɩ wúluamʋtɔ, isuna ánɩ bʋmɛbɩ bwɛ.”

6 Bɛnatɩ kí nsɩnɛ ɩnʋ awúlu fɛɛsʋ, bʋdɛasʋn wankláán ámʋ ɔkan da, tsá ɩlɔ.

Herode Légyigyáa(Mateo 14:1-12; Marko 6:14-29)

7Brɛá Galilea ɔmásʋ ogyípʋ Herode lónutɔá ɩdɛ mʋsʋ yɔ á, olegyigyáa. Tsúfɛ akʋbʋdɛblɩ bɛɛ, “Asú Ɔbɔpʋ Yohane lakʋsʋ tsúafúlitɔ.” 8 Akʋ ɛ bɛɛ, “Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋdada Elia lálɛ ɩwɩ ɔwan.” Akʋ ɛ bɛɛ, “Bulu

ɔnɔsʋ atɔɩpʋ dada amʋtɔ ɔkʋ lákʋsʋ tsúafúlitɔ.” 9 Herode lɛblɩ ɔbɛɛ, “Nahá batɩnYohane. Ngya oyin ɔmɔmʋ ɩwɩ asʋn ntráandenu alɩ?” Mʋ sʋ ɔlɔbɔmbɔdɩ ánɩ mówunYesu.

Ahá Mpɩm-nu Atogyihɛ Ha(Mateo 14:13-21; Marko 6:30-44; Yohane 6:1-

14)10 Yesu sumbí ayɔpʋ amʋ beyinkí bá

bɛbláa mʋ tɔá bayɔbwɛ. Ɔlɛkpa amʋbuo ɩwɩ, amʋ nkʋlɛ bɔyɔ Betsaida wúlutɔ.11 Brɛá ɔdɔm amʋ bɛbɩ ánɩ ɔbʋ ɩnʋ á, begyamʋ ɔkpa yɔ ɩnʋ. Yesu lɔhɔ amʋ atúu,ɔlɛbláa amʋ Bulu iwíegyí amʋ ɩwɩ asʋn,ɔlɛtsa amʋá bʋdɛlɔ.

12 Brɛá owí dɛpɔɔn a, sumbí ayɔpʋdúanyɔ ámʋ bɛba bɛbláa Yesu bɛɛ, “Ha amʋabʋnatɩ, mɛnɩ bɛtalɩ yɔ awúlu ánɩ ɩbʋman-táa nfɩsʋ yódunká atogyihɛ mʋa ɔdɩkpa,tsúfɛ anɩméenya tɔtɔ há amʋ dimbí ánfɩtɔ.”

13 Támɛ Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ,“Mlɩdunka atɔ ha amʋ abʋgyi.”

Akasɩpʋ amʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Tɔá anɩbʋfɛɛ gyí bodobodo apin anu pʋ ntsutso iyebwáhɛ anyɔ. Nkɛtɩ anɩlayɔhɔ atogyihɛ baahá ánfɩ fɛɛ.” 14 (Ayin ánɩ bʋbʋ ɩnʋ bɔbwɛfɛmpɩm-nu (5,000).)

Yesu lɛbláa akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩhaamʋ abʋtsia okútɔ. Iku kʋlɛ ɩbwɛɛ fɛ aháaduenu (50).”

15 Akasɩpʋ amʋ bɔbwɛ dɩnká mʋsʋ,ɔhagyíɔha létsiá asɩ. 16 Ɩnʋ olotsubodobodo anu pʋ ntsutso iye bwáhɛ anyɔámʋ. Ɩnʋ olotsu ansɩ fʋá kɩɩ ɔsʋsʋ, ɔlɛdaBulu ɩpán. Mʋʋ olebiabía mʋtɔ pʋháakasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ, bʋyée mʋ ha ahá ámʋfɛɛ abʋgyi. 17Amʋ fɛɛ begyi mwɛ sian. Brɛáakasɩpʋ amʋ bɔtɔsɩ isíanhɛ amʋ a, ɩlɔbʋláalakpá dúanyɔ.

Ɔhá Ánɩ Yesu Gyí(Mateo 16:13-19; Marko 8:27-29)

18 Ɛkɛ ɔkʋ Yesu nkʋlɛ dɛ mpáɩ bɔ, mʋakasɩpʋ amʋ bʋbʋ ɩnʋ. Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋɔbɛɛ, “Ma ahá bɛɛ ngyi?”

19 Bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ, “Akʋ bɛɛ, fʋgyí AsúƆbɔpʋ Yohane. Akʋ bɛɛ, Bulu Ɔnɔsʋ ƆtɔɩpʋElia. Akʋ ɛ bɛɛ, Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ dada ɔkʋlákʋsʋ tsú afúlitɔ.”

20Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ ɛmɛ? Mlɩamɩgyí ma?” Petro lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “FʋgyíKristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ)nɩ.”

Luka 9:21 68 Luka 9:54

Yesu Ɩwɩɔsɩn PʋMʋ Lowu Ɩwɩ Asʋn Blɩ (Mateo 16:20-28; Marko 8:30–9:1)

21 Ɩnʋ Yesu lɛda amʋ ɔlá kpákpáákpáɔbɛɛ, bʋmábláa ɔhaa mʋ ɩwɩ asʋn ánfɩ.22 Ɔlɛtrá bláa amʋ ɔbɛɛ, “Ilehián ánɩ mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ nɛhɩɛ wun ɩwɩɔsɩntsɔtsɔɔtsɔ Yudafɔ ahandɛ, Bulu igyí ahapʋdɛhɛn pʋ Mose mbla asunápʋ ɩbɩtɔ; amʋfɛɛ békiná mɩ, há bɔmɔ mɩ, támɛ Buluɔbɛlakʋsʋa mɩ tsú afúlitɔ ɛkɛ sáásɩ.”

23 Ɩnʋ ɔlɛbláa ahá ámʋ ɔbɛɛ, “Nɩ ɔkʋdékléá obóbuo mɩ á, osíi tɔá otekle bwɛ,otsu mʋ oyikpalíhɛ ekekegyíɛkɛ bobuo mɩ.24Tsúfɛnɩ ɔkʋ lɛprɩmʋnkpa á, ɔbɔhʋlɩɩmʋ.Nɩ ɔkʋ ɛ lési mʋ nkpa há mɩ sʋ ɛ á, Buluɔbɔhɔ mʋ nkpa. 25 Nɩ ɔkʋ onyá ɔyɩtɔ atɔfɛɛ, támɛ ɔhʋlɩmʋ ɔkláa a, labi mɔmʋ ɩlɔwahá mʋ? 26 Nɩ ɔkʋ onyá mɩa mɩ atosunáhɛpɛlɩ a, mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɛ nényamʋ pɛlɩ brɛá nna mɩa mɩ Sɩ pʋ mʋ abɔpʋwánkɩhɛ numnyamtɔ nɛbá. 27 Ɔnɔkwalɩndɛ mlɩ bláa. Akʋ bʋbʋ mlɩtɔ nfɩ bʋmóowuasa bówun Bulu iwíegyí amʋ.”

Yesu Ɩwɩtsɛɛ(Mateo 17:1-8; Marko 9:2-8)

28 Yesu lɛblɩ asʋn ánfɩ ndawɔtswɩ ɔmaa, ɔlɛkpa Petro mʋa Yohane pʋ Yakobobuo ɩwɩ, bɔdʋ yɔ mpáɩ ɔbɔkpá ɩbʋ kʋsʋ.29 Brɛá ɔdɛ mpáɩ ámʋ bɔ á, mʋ ansɩtɔ lɛtsɛ.Mʋ atadɩɛ lofulí hʋnánáná, ɩdɛ ogyá kpa.30-31 Ɩnʋ á, ahá abanyɔ ánɩ batsíá kɩ, bʋgyiMose mʋa Elia bɛlɛ ɩwɩ ɔwan ɔsʋsʋ num-nyamtɔ. Amʋa Yesu bɔtɔɩ tsú mʋ lowuáBulu lɛhɩɛ tswɩ mʋ ánɩ ɩmɔɔwa ɔpá obówuYerusalem ɩwɩ. 32 Petro mʋa mʋ aba ámʋbɛdɩdɩ. Brɛá bɔwan tsinkí á, bowun Yesunumnyam, ahá abanyɔ ámʋ ɛ bʋlɩɩ mʋ wá.33 Brɛá ahá abanyɔ ámʋ bʋdɛnatɩ á, Petrolɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, ɩbʋ alɛá abétsiánfɩ. Ha ada abú asa. Fʋ klɛ kʋlɛ, Mose klɛkʋlɛ, Elia ɛ klɛ kʋlɛ.” (Ɔmɛbɩ tɔá ɔdɛblɩ).

34 Brɛá ɔdɛ asʋn ánfɩ blɩ á, agyinde kʋlobobun amʋ fɛɛsʋ. Ɩnʋ ifu lɛkɩtá amʋabasá ámʋ. 35 Ɩnʋ á, ɔmɛ kʋ lɛdalɩ tsuagyinde amʋtɔ ɔbɛɛ, “Ɔnɩ gyímɩ Bíá nalɛnɩ.Mlɩyaa asʋ amlɩnu mʋ ɔmɛ.”

36 Ɔmɛ amʋ lótsutsúa ɩbɛka tin á, ɩlasíYesu nkʋlɛ ɩnʋ. Akasɩpʋ amʋ bɛkpa ɔnɔ bunasʋn ánfɩsʋ nkɛ ámʋtɔ. Bʋmɛbláa ɔhaa ɩtɔábayówun.

Ɩlɔ Dɩdahɛ Ɔlɔpʋ Tsa(Mateo 17:14-18; Marko 9:14-27)

37Mʋ ɔyɩ kɛhɛ a, Yesu mʋa akasɩpʋ abasáámʋ bɛkplɩ tsú ɩbʋ ámʋsʋ, ɔdɔm amʋ befia

mʋ. 38 Ɩnʋ amʋtɔ ɔkʋ lɔkplʋn ɔbɛɛ, “Os-unápʋ, kókoli, damli kɩ mɩ bí ha mɩ. Obiyinhɛ ɔkʋlɛ pɛ ogyi mɩ. 39 Ɔŋɛ laláhɛ kʋtowíé mʋtɔ, ɔtɔkplʋn. Ɔtɛdɩda gbla, ɔdɛkɔtsikitsiki, mʋ ɔnɔ tɔbwɛ afu. Ipiantɔ asaitesí mʋ, ɩdɛ mʋ yintá. 40 Nobobwií ɩpa háfʋ akasɩpʋ amʋ mbɛɛ, bʋgyáa mʋ lɛ mʋtɔ,támɛ bʋmɛtalɩ.”

41 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ndɛmba-abíámlɩmá hógyi, mlɩ tsiátɔ ma alɛ. Alɩ nétsiámlɩ wá, nyá klʋn há mlɩ ekekegyíɛkɛ nɩ?”

Ɩnʋ ɔlɛbláa oyin ámʋ ɔbɛɛ, “Kpa fʋ bíámʋ ba mɩ.” 42 Brɛá ɔlɛkpa kebi ámʋ ɔbáá, ɔŋɛ laláhɛ amʋ lɛfɩn mʋ dá, ɔdɛkɔ tsik-itsiki. Támɛ Yesu lɔkplʋn wa ɔŋɛ laláhɛamʋ, tsá kebi ámʋ. Ɩnʋ oleyinkía mʋ há mʋsɩ. 43 Bulu túmi kpɔnkpɔntɩ ámʋ lɛha ɔnɔlobwie ahá ámʋ fɛɛ.

Yesu Lowu Ɩwɩ Asʋn Blɩ Otse Nyɔɔsɩ(Mateo 17:22-23; Marko 9:30-32)Brɛá mʋ bwɛhɛ ɩdɛ ɔhagyíɔha wán-

wan wa á, Yesu lɛbláa mʋ akasɩpʋ ɔbɛɛ,44 “Mlɩhɩɛ yaa asʋ amlɩnu. Bɛlɛ mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ há adʋn bɔmɔ mɩ.”45 Támɛ akasɩpʋ amʋ bomonu mʋ asɩ. Bululɔpʋ mʋ asɩnu ŋáín amʋ. Mʋ sʋ ɩmɔwankɩ amʋ asʋn ánɩ ɔdɛblɩ. Ifú ɛ dɛ amʋ ánɩ bɛfɩtɛmʋ.

Ma Ɔbɔbwɛ Ɔhandɛ?(Mateo 18:1-5; Marko 9:33-37)

46Nwɛɛn kʋ lɛba akasɩpʋ amʋ nsɩnɛ, tsúamʋtɔ ɔhá ánɩ ɔbɔbwɛ ɔhandɛ ɩwɩ. 47 Yesulɛbɩ amʋ agywɩɩn. Mʋ sʋ ɔlɛkpa kebi ɔkʋbɛlɩɩ mʋ ɩwɩ wá. 48 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔ kebi ánfɩmɩ dátɔ lahɔmɩ. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔhɔ mɩ ɛ lahɔ ɔhá ámʋʋɔlɔwa mɩ ámʋ. Tsúfɛ ɔhá ánɩ ogyi ɔtráhɛmlɩtɔ fɛɛ gyí ɔdɛhɛn.”

Anɩ Obúopʋ(Marko 9:38-40)

49 Yohane lɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé,anɩlówun oyin ɔkʋ dɛpʋ fʋ dá gya ɔŋɛlaláhɛ, anɩlɛka mʋ tin, tsúfɛ ɔma anɩtɔ.”

50 Támɛ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmákamʋ tin! Tsúfɛ ɔhá ánɩ ɔmɔkʋsʋ lɩɩ mlɩsʋ buomlɩ.”

Samariafɔ Bʋmɔhɔ Yesu51 Brɛá nkɛá Bulu obótsu Yesu ya ɔsʋsʋ

dɛkpʋkpɛ ba a, ɔlɔbwɛ agywɩɩn ánɩ ɔbɔyɔYerusalem kokooko. 52 Ɔlɔwa abí gyankpáyɔ Samaria wúlu kʋsʋ ɔbɛɛ, bʋyɛla ɩnʋ yaɩha mʋ. 53 Támɛ bʋmɔhɔ mʋ wúlu amʋtɔ,tsúfɛ Yerusalem ɔyɔ. 54 Brɛá mʋ akasɩpʋ

Luka 9:55 69 Luka 10:21Yakobo mʋa Yohane bowun alɩ á, bɛfɩtɛmʋbɛɛ, “Anɩ Wíé, fʋdeklé fɛɛ ahá ogyá itsuɔsʋsʋ bɔhɔ amʋmɔ?”

55 Támɛ Yesu lɛdamlí, wá ɩyɩn wá amʋ.*56Mʋʋ bɔpʋ ɔkpa yɔ wúlu bámbásʋ a.

Ahá Ánɩ Bɛɛ Bɔbwɛ Yesu Abúopʋ(Mateo 8:18-22)

57 Brɛá bʋna ɔkpatɔ bɔyɔ á, oyinɔkʋ lɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Nóbuo fʋ yɔɔtɩnɛgyíɔtɩnɛá fɔyɔ.”

58 Yesu lɛbláa oyin ámʋ ɔbɛɛ, “Awɩábʋbʋ mbɔ, mbubwi ɛ bʋbʋ asia, támɛ mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ mʋ á, mma ɔtɩnɛánɔpʋmɩ nwun tswɩ.”

59 Yesu lɛbláa ɔha bambá ɛ ɔbɛɛ, “Bobuomɩ.”

Támɛ oyin ámʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ “Owíé, hamɩ anyopulá mɩ sɩ asa ambobuo fʋ.”

60Mʋʋ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Si awupʋ†abʋpula amʋ afúli. Támɛ fʋ mʋ yɔ afʋyɛdaBulu iwíegyí ámʋ ɔkan.”

61 Ɔkʋ ɛ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, nóbuofʋ, támɛ ha mɩ anyinki yɛklá mɩ wóyítɔ aháasa.”

62 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔhá ánɩ ɔtɛsrɩ dámlí kɩ ɔma mɔfʋn ha Bulu iwíegyí ámʋtɔagyʋmá yɔ.”

10Akasɩpʋ Aduesienɔ-nyɔ Sumbí Wa(Mateo 10:7-16)

1 Ɩnɩ ɔma a, Yesu lɛlɛ mʋ akasɩpʋ adue-sienɔ-nyɔ (72)* akʋ ɛ, ɔlɔwa amʋ abanyɔ-abanyɔ ɔbɛɛ bʋgyánkpa yɔ wúlugyíwúluámʋ onutó mɔyɔ mʋsʋ. 2 Ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Atɔ kpɔtɩhɛ amʋ ɩtsɔ, támɛ mʋ akpɔtɩpʋbʋmɔtsɔ. Mʋ sʋ mlɩkokoli ndɔ mʋ wie,ɔwa akpɔtɩpʋ tsɔtsɔ abʋba bɔkpɔtɩ mʋ atɔámʋ. 3 Mlɩnatɩ, mlɩbɩ ánɩ ndɛ mlɩ wa fɛakúfabi ɔyɔ adúndutɔ. 4 Mlɩmátsu sikakɛntɛ, akpankogyo ntɛɛ ntʋkʋta kɩtá. Nɩ mlɩná ɔkpatɔ á, mlɩmálɩɩ tʋntʋn ahá. 5 Nɩ mlowíé wóyígyíwóyítɔá a, mlɩgyankpa blaamʋ mlɩaa, ‘Bulu ɔhá mlɩ iwilwii.’ 6 Nɩ wóyímʋwie amʋ tekle iwilwii a, mlɩ iwilwiibésin wóyí ámʋsʋ. Támɛ nɩ ɔtamakleiwilwii a, ɩbɛsankí bá mlɩwá. 7Mlɩtsia wóyíámʋʋ bɔhɔ mlɩ mʋtɔ ámʋtɔ. Mlɩgyi atɔ,amlɩnu tógyítɔá bɛha mlɩ, tsúfɛ agyʋmá

ɔyɔpʋ bʋtɛká ɩkɔ. Mlɩmátu láyétsiá wóyíbámbátɔ. 8Nɩ mlowíe wúlu kʋsʋ, bɔhɔ mlɩá, mlɩgyi tɔá bɛha mlɩ. 9 Mlɩtsa alɔpʋ ánɩ bʋbʋ wúlu amʋtɔ, amlɩbla wúlu amʋtɔ ahámlɩaa, ‘Bulu iwíegyí lawíé wóyí tá.’ 10Támɛnɩ mlowíéwúlu kʋsʋ, bʋmɔhɔmlɩ á, mlɩdalɩyɛlɩɩ brɔnʋsʋ, amlɩblɩ mlɩaa, 11 ‘Anɩdɛ mlɩwúlutɔ otútúu amʋʋ ɩlawʋlɩ anɩ ayabiasɩamʋ kʋráá kpakpáa wʋlɩ. Támɛ mlɩbɩ ánɩ Bulu iwíegyí ámʋ lawíé wóyí tá.’ 12Ndɛmlɩbláa mbɛɛ, Bulu ɔbɛbɩtɩ wúlu amʋtɔ ahá ɩsʋdʋn Sodomfɔmʋ asʋn ogyíkɛ amʋ.

Ahá Ánɩ Bʋmɛdamlí Klʋntɔ Asʋngyí(Mateo 11:20-24)

13 “Korasinfɔ, mlɩgyɔwɩ. Betsaidafɔ,mlɩgyɔwɩ nɩ. Nɩ Tiro pʋ Sidon awúlulaláhɛ amʋtɔ nɔbwɛ ofúla akpɔnkpɔntɩ ánfɩnɔbwɛ mlɩtɔ ánfɩ á, tɛkɩ bʋda akpekpetɔ,bakpá nsúó wá nwuntɔ pʋsúná ánɩ badámlíklʋntɔ. 14 Támɛ mlɩbɩ ánɩ Bulu ɔbɛbɩtɩ mlɩɩsʋ mʋ asʋn ogyíkɛ dʋn Tiro mʋa Sidonfɔ.15MlɩKapernaumfɔ, mlɩdéklémlɩaamlótsuɩwɩ fʋá alɩɩ yɔwɔ ɔsʋsʋ? Ɛkɛkɛɛkɛ! Buluɔbɛba mlɩ asɩ yówie afúlitɔ.”

16Yesu lɛbláamʋ akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ, “Ɔháánɩ ɔhɔ mlɩ asʋn lahɔ mɩ. Ɔhá ánɩ olekinámlɩ asʋn hɔ lakíná mɩ asʋn hɔ. Ɔhá ánɩ olekiná mɩ asʋn hɔ ɛ lakíná mɩ Sɩ ámʋʋɔlɔwa mɩ ámʋ asʋn hɔ.”

Akasɩpʋ Aduesienɔ-nyɔ Ámʋ Yinkí Ba17 Akasɩpʋ aduesienɔ-nyɔ ámʋ beyinkí

ba ansigyísʋ. Bɛbláa Yesu bɛɛ, “Anɩ Wíé,nɩ akplʋn wa ɔŋɛ laláhɛ kʋráá fʋ dátɔ a,bʋtobú anɩ.”

18 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nowun ánɩ Satan lɛkpa tsú ɔsʋsʋ fɛ alɩá nsaɩntɔ tɔfwɩ ɩbɩ bɛda ɔsʋlʋtɔ pɔ. 19 Mlɩnu! Nahá mlɩtúmi ánɩ mlɩtsatsa awɔ pʋ nyankpʋkpíesʋtsʋn, amlɩgyi Ɔbʋnsám túmi fɛɛsʋ. Tɔtɔɔtɔmɔɔbwɛ mlɩ. 20 Támɛ ansɩ mágyi mlɩ ánɩ ɔŋɛ laláhɛ labúmlɩ. Mboún ansɩ igyimlɩ ánɩ Bulu lawánlɩn mlɩ adá tswɩ ɔsʋsʋ.”

Ansɩ Legyi Yesu(Mateo 11:25-27; 13:16-17)

21Alɩ brɛ ámʋtɔ á, ƆŋɛWankɩhɛ lɛha ansɩ lɛhɩɛ gyi Yesu. Mʋʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Mɩ Sɩ, ɔsʋmʋa asɩ Owíé! Nɛdá fʋ ɩpán ánɩ falɛ tɔáfɔpʋŋáín anyansapʋ pʋ asʋn abɩpʋ ɔwan

* 9:55 Ɩnɩ bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Ɔbɛɛ, “Mlɩméyín ɔŋɛ oduá ɩdɛ mlɩ kpa. TsúfɛNyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋ mɛba ahá ɔmɔkpá, nkpa ɔhɔkpa ɔlɛba.” † 9:60 Awupʋ gyí aháánɩ bawú ɔŋɛtɔ. * 10:1 Aduesienɔ-nyɔ (72): Aduesienɔ (70) bʋ nwʋlʋ ámʋ akʋtɔ.

Luka 10:22 70 Luka 11:12súná ahá ánɩ bʋmeyín ɔlala, bʋgyi fɛ nyebí.Ee, Mɩ Sɩ! Alɩ fʋdeklé fɛɛ ɩbá mʋtɔ nɩ.”

22Mʋʋ ɔlɛbláa mʋ akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Sɩ lapʋ tógyítɔwámɩ ɩbɩtɔ. Ɔhaaméyín ɔháánɩ Obí ámʋ gyí, nkɛtɩ Ɔsɩ ámʋ nkʋlɛ. Ɔhaaméyín Ɔsɩ ámʋ ɛ, nkɛtɩ Obí ámʋ, pʋ ɔhá ánɩ Obí ámʋ latsúlá ánɩ ɔbɛlɛmʋ súná mʋ.”

23 Brɛá ɔhaa má amʋ wá á, ɔlɛdamlí kɩamʋ, bláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmʋ á, Bulu layúlámlɩ, mlɩdɛ atɔ ánfɩ wúun. 24 Ndɛ mlɩ bláambɛɛ, Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ pʋ awíe tsɔtsɔɔtsɔbekle ánɩ bówun atɔ ánfɩ, abʋnu asʋn ánfɩmlɩdénu, támɛ bʋmenya mʋ alɩ.”

Samariayin Awɩtɔlɛpʋ Ɔkʋ25Mose mbla osunápʋ ɔkʋ lɔkʋsʋ lɩɩ fɩtɛ

Yesu asʋn ánfɩ pʋsɔmʋ kɩ. Ɔlɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ,“Osunápʋ, ntɔ mbwɛɛ asa anya nkpa ánɩ ɩtamatá?”

26Yesu lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “NkálɩMoseMblalɛblɩ? Nkálɩ fonu mʋ asɩ?”

27 Oyin ámʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Pʋ fʋ klʋn,fʋ ɔkláa, fʋ ɔwʋnlɩn pʋ fʋ agywɩɩn fɛɛ dwɛfʋWíe Bulu, afʋdwɛ fʋ bá fɛ fʋ ɩwɩ.”

28 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mʋ fablɩ á. Bwɛmʋ, fénya nkpa ánɩ ɩtamatá.”

29Támɛ oyin ámʋ lékléá obósuná ánɩ mʋasʋn da ɔkpa. Mʋ sʋ ɔlɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ, “Magyí mɩ bá?”

30 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Brɛ kʋsʋ oyinɔkʋ lɛkplɩ tsú Yerusalem ɔyɔ Yeriko. Brɛáɔna ɔkpatɔ á, oleyéfia ogyo atswapʋ akʋ.Ahá ánfɩ bɛkpa mʋ tati, swɩɩ mʋ atɔ fɛɛ, dámʋ sianmʋmɔ, nátɩ sí mʋ tswɩ. 31Bulu igyíɔhapʋ ɔkʋ ná ɔkpa ámʋ kɛnsʋ. Brɛá olowunmʋ sɩsɩ á, ɔlɛbaɩ tsʋn ɩfʋntɔ nátɩ sí mʋ.32Alɩ kɛn Lewiyin ɔkʋ ɛ lɔbɔtʋmʋ, báɩ tsʋnɩfʋntɔ nátɩ nɩ. 33 Támɛ Samariayin ɔkʋáɔná ɔkpa ámʋsʋ mʋ lɛba bowotií mʋsʋ.Brɛá olowun oyin ámʋ a, ɔlɔwa mʋ nwɛ.34Ɔlɛnatɩ yɔtʋmʋ. Ɔlɛtsɛɩ nta kpekplé wʋlɩ mʋ nlɔsʋ, yí ofobí wá mʋ, klɩ mʋ, tsú mʋdɩnká mʋ afrímúsʋ, pʋmʋ ya afɔɔ ɔswɩɩkpáyɛkɩ mʋsʋ. 35 Mʋ ɔyɩ kɛhɛ a, Samariayinamʋ lɛlɛ sika futútú anyɔ há afɔɔ ɔswɩɩkpáɩnʋsʋ ɔkɩpʋ ɔbɛɛ, ‘Kɩmʋsʋ hamɩ. Nɩ feyintátɔkʋ tsɩa a, neyínkí nɛka fʋ.’ ”

36Yesu lɔmɔmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Fʋ atɔ kɩhɛtɔá, ahá abasá ánfɩtɔ ɔmɔmʋ gyí oyin ámʋʋolefia ogyo atswapʋ ámʋmʋ ba?”

37 Mose mbla osunápʋ amʋ lɛbláa mʋɔbɛɛ, “Oyin ámʋʋ olowun mʋ nwɛ ámʋ.”Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mʋmʋ yɔ afʋyɔbwɛmʋ odu.”

Marta Mʋa Maria Wá Yɔ38Brɛá Yesumʋamʋ akasɩpʋbʋna ɔkpatɔ

bɔyɔ Yerusalem a, bowie wúlu kʋsʋ. Ɔtsɩɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Marta lɔhɔ mʋ ɔfɔɔ, ɔlɛkpamʋ yamʋwóyítɔ. 39Mʋ pio tsɩhɛ gyíMaria.Maria anfɩ lébetsiá Yesu ayabiasɩ, ɔdɛ mʋatosunáhɛ nu. 40 Marta nkʋlɛ dɛdamlítsʋn mʋtɔ, alɩá ɩbɔbwɛ ɔbɔbwɛ amʋ afɔɔtɔ.Ɩlɔdʋn mʋ. Mʋʋ ɔlɛnatɩ yɔ Yesu wá, yɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, fawun ánɩ mɩ píó lasíagyʋmá ámʋ fɛɛ tswɩ mɩ nkʋlɛsʋ? Bla mʋɔbɛtsa mɩ.”

41 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Óo Marta,Marta! Fʋdɛ fʋ ɩwɩ háan ntobí tsɔtsɔɔtsɔɩwɩ. 42 Toku kʋlɛ pɛ déhián, Maria lalɛmʋáɩbʋ alɛ dʋn. Ɔhaa mɛɛtalɩ swɩɩ mʋ.”

11Mpáɩbɔ Ɩwɩ Atosunáhɛ(Mateo 6:9-13; 7:7-11)

1 Ɛkɛ ɔkʋ Yesu bʋ ɔtɩnɛkʋ ɔdɛ mpáɩ bɔ.Brɛá ɔlɔbɔ mpáɩ ámʋ tá á, mʋ akasɩpʋamʋtɔ ɔkʋlɛ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, sunaanɩ mpáɩ bɔ fɛ alɩá Asú Ɔbɔpʋ Yohane ló-suná mʋ akasɩpʋ.”

2 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mlɔbɔ mpáɩá, mlɩbɔmʋ alɩ.‘Anɩ Sɩ,

ahá bʋbúu fʋ dá.Ba begyi iwíe.3 Ha anɩ atogyihɛá ɩbɔfʋn anɩ ekek-

egyíɛkɛ.4 Si anɩ lakpan kie anɩ,fɛ alɩá anɩtesíkíé ahá ánɩ bʋtɔpʋ ɩlá gyi

anɩ.Mákpa anɩ wá ɩsɔkɩtɔ.’ ”

5 Ɩnʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mlɩtɔ ɔkʋbʋ onyawíe a, ɔbɔkʋsʋ yɔ mʋ wá ɔyɩnsɩnɛyɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Mɩ nyáwíé, pan mɩbodobodo apin asa. 6 Mɩ nyáwíe ɔkʋlabɔswɩɩ mɩ sésééséi. Mma tɔtɔá nɛha mʋobégyi.’

7 “Mʋ nyawie amʋ ɔbɛbláa mʋ sɩsɩ ɔbɛɛ,‘Máwa mɩ tɔɩ. Mɩa mɩ abí anɩladɩ. Nafinobu, mmɛɛtalɩ kʋsʋ bɛha fʋ tɔtɔ.’ 8 Ndɛmlɩ bláa mbɛɛ, fíalɩ onyawíe ɔkpasʋ á,ɔmɔɔkʋsʋ há mʋ. Támɛ alɩá ɔdɛ mʋ kokólikótóó sʋ á, ɔbɔkʋsʋ há mʋ alɩá odeklé.

9 “Mʋ sʋ ndɛmlɩ bláambɛɛ, mlɩkʋlɩ Bulu,ɔbɛha mlɩ. Mlɩdunka, mlówun. Mlɩda mʋklʋnsʋ, obéfinkí mʋ há mlɩ. 10 Tsúfɛ ɔháánɩ ɔtɔkʋlɩ atɔ tenyá. Ɔhá ánɩ otodúnkáatɔ towun. Ɔhá ánɩ ɔtɛdá klʋnsʋ bʋtefínkíhá. 11 Ɔsɩ ɔmɔmʋ bʋ ɩnʋ, mʋ bi ɔkʋlɩ mʋiye a, ɔbɛkɩtá ɩwɔ wá mʋ ɩbɩtɔ? 12 Ntɛɛnɩ ɔkʋlɩ mʋ bɔnɔ a, ɔbɛkɩtá nyankpʋkpíe

Luka 11:13 71 Luka 11:42wá mʋ ɩbɩtɔ? 13 Mlɩ lakpan abwɛpʋ kʋráámlɩyin alɩá bʋtɔpʋ atɔwankláán hámlɩ abí.Ntogyi sʋ mlɩ Sɩ ámʋʋ ɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ mʋmɔɔpʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ há ahá ánɩ bʋdɛ mʋkʋlɩ?”

Yesu Mʋa Beelsebul(Mateo 12:22-30; Marko 3:20-27)

14Yesu légya ɔŋɛ laláhɛ lɛ oyin ɔkʋá alatɔomúmutɔ. Brɛá ɔŋɛ laláhɛ amʋ lɛdalɩ a,oyin ámʋ lɔwa tɔɩ bɩ. Mʋ sʋ ɔnɔ lobwieɔdɔm amʋ. 15 Támɛ amʋtɔ akʋ bɛblɩ bɛɛ,“Ɔŋɛ laláhɛ owíe Beelsebul túmi ɔdɛpʋgyaɔŋɛ laláhɛ lɛ ahátɔ.”

16 Amʋtɔ akʋ ɛ bekleá bɔsɔ Yesu kɩ. Mʋsʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, ɔbwɛɛ osúna pʋsunaánɩ lɛlɛ otsú Bulu wá. 17 Támɛ Yesu lɛbɩamʋ agywɩɩn. Mʋ sʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Iwíe ogyíkpá ánɩ ɩlaye anyɔ, bʋdɛ aba kɔtɛdɩda. Wóyí oduá mʋtɔ atsiápʋ bʋdɛ abakɔ ɛ tobwíé. 18Nɩ Satan iwíe ogyíkpá labɔɩ anyɔ, bʋdɛ aba kɔ á, mʋ iwíegyí bɛdɩda.Támɛ mlɩdɛblɩ mlɩaa, Beelsebul dátɔ ndɛɔŋɛ laláhɛ gyáa lɛ ahátɔ. 19 Nɩ Beelsebultúmi ndɛpʋgya ɔŋɛ laláhɛ lɛ ahátɔ á, mʋmʋma túmi mlɩ abí ɛ bʋdɛpʋgya ɔŋɛ laláhɛ lɛahátɔ? Mlɩ abí ámʋ onutó obégyi mlɩ asʋn.20Támɛ ɩnɩá Bulu túmi ndɛpʋgya ɔŋɛ laláhɛsʋ á, mlɩbɩ ánɩ Bulu iwíegyí ámʋ labamlɩwádodo.

21 “Tsúfɛ nɩ ɔwʋnlɩnpʋ bʋ akɔtɔ, ɔdɛ mʋwóyí gyo a, mʋ tɔtɔ tamafwɩ. 22 Támɛ nɩ ɔhá ánɩ ɔbʋ ɔwʋnlɩn dʋnmʋ ɔbábegyimʋsʋá, ɔtɔswɩɩ mʋ mʋ akɔtɔ ámʋʋ mʋ ansɩ dɩnmʋsʋ ámʋ, yée mʋ atɔá olenya ɛtɔ.

23 “Ɔhá ánɩ omobuo mɩ dɛmɩ lu. Ɔhá ánɩ ɔmɛdɛ mɩ tsa akpa ahá ba Bulu ɛ dɛ amʋgyáa tɛɩa mɩ.

Ɔŋɛ Laláhɛ Yinkí Ba Ɔhatɔ(Mateo 12:43-45)

24 “Nɩ ɔŋɛ laláhɛ ɩdálɩ ɔhatɔ á, iteyékidimbísʋ dúnká otsiákpá, támɛ ɩtamanyá.Ɩnʋ ɩtɛblɩ ánɩ ibéyinkí yɔ mʋ wóyí dadatɔ.25 Nɩ ɩsánkí yɔ á, itowun ánɩ bafɛɩ mʋtɔ, lámʋtɔ wankláán. 26 Iteyínkí yɛkpa mʋ abaasienɔ ánɩ bʋtɔbwɛ lalahɛ dʋn mʋ, bʋtɛbabetsiá ɩnʋ. Ɩnʋ ɔhá ámʋ tsiátɔ teyíntá dʋnalɩá igyi yáɩ.”

Oyúla Onutó27 Brɛá Yesu dɛ asʋn ánfɩ blɩ á, ɔtsɩ ɔkʋ

bʋ ɔdɔm amʋtɔ. Ɔtsɩ ámʋ lótsu ɔmɛ fʋá blɩ ɔbɛɛ, “Bulu layúlá opúni amʋʋ fɛdɩmʋtɔ pʋnyɔpʋ amʋʋ fɔnyɔpʋ ámʋ.”

28 Támɛ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ahá ánɩ bʋtonú Bulu asʋn, gyí mʋsʋ mboún Bululayúlá!”

Bodunká Ofúla(Mateo 12:38-42)

29 Brɛá ɔdɔm amʋ bʋdemoní tsɩa a, Yesulɛblɩ ɔbɛɛ, “Ndɛmba-abí laláhɛ, mlɩdɛ os-úna dunká amlɩwun, támɛ mlɩmóowunkʋkʋʋkʋ dʋn Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yona osúnaamʋ. 30 Tsúfɛ alɩ ámʋʋ Yona lɔbwɛ osúnahá Niniwefɔ ámʋ a, alɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɛ nɔbwɛ osúna há ndɛmba-abí nɩ.31 Seba owíe tsɩhɛ ɔbɔkʋsʋ lɩɩ Bulu asʋnogyíkɛ, há mlɩ ndɛmba-abí ánfɩ ɩpɔn. Tsúfɛolotsu ɔsaasɩ ɔmá kʋtɔ kéín gya ɔkpa ba,bonu Salomo nyánsa atosunáhɛ. Mlɩkɩ, ɔháánɩ ɔdʋn Salomo lɩɩ nfɩ á. 32 Niniwefɔ ɛbɔkʋsʋ lɩɩ Bulu asʋn ogyíkɛ amʋ, há mlɩndɛmba-abí ánfɩ ɩpɔn. Tsúfɛ brɛá Yona lɛdaBulu asʋn ɔkan súná amʋ á, bɛdamlí klʋntɔba Buluwá. Mlɩkɩ, ɔhá ánɩ ɔdʋnYona onutólɩɩ nfɩ á.

Nyankpʋsa-oyí Ɔkandɩɛ(Mateo 5:15; 6:22-23)

33 “Ɔhaa tamanywɛ ɔkandɩɛ pʋŋáín, ntɛɛpʋ ɔlɔ bun mʋsʋ. Ɔfʋákpá ɔtɔpʋbian, mɛnɩɩbɔwankɩ há ahá ánɩ bɛba wóyí ámʋtɔ. 34Fʋansíbi igyi ɔkandɩɛ há fʋ nyankpʋsa-oyí. Nɩ fʋ ansíbi bʋ alɛ á, fʋ nyankpʋsa-oyí ámʋfɛɛ bɔwankɩ. Támɛ nɩ fʋ ansíbi ma alɛ a,fʋ nyankpʋsa-oyí ámʋ fɛɛ ibóklun. 35 Mʋsʋ mlɩkɩ ánɩ wankɩ onutó bʋ mlɩtɔ, megyíoklún. 36Nɩ fʋ nyankpʋsa-oyí ámʋ lɔwankɩ,oklún ma ɔtɩnɛtɩnɛ a, fʋ ɩwɩ fɛɛ bɔwankɩ fɛalɩá ɔkandɩɛ tɔwánkɩ wʋlɩ fʋsʋ.”

Mose Mbla Asunápʋ Pʋ Farisifɔ Tsiátɔ(Mateo 23:1-36; Marko 12:38-40)

37 Brɛá Yesu lɔtɔɩ tá á, Farisiyin ɔkʋ lɛtɩmʋ atɔ ogyíkpá mʋ wóyítɔ. Mʋ sʋ Yesulɔyɔ yétsiá ɔpʋnʋ ámʋ asɩ. 38 ƖlɔwaFarisiyinamʋ wánwan ánɩ Yesu mɔfwɩ ɩbɩ pʋgyʋraɩwɩ asa ɔdɛ atɔ ámʋ gyí. 39 Ɩnɩ sʋ Yesulɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ Farisifɔ mlɩtɔfwɩ mlɩnwɛ pʋmlɩ ablanwɛwankláán, támɛ ɔnsɩpɛmʋa owuntɔlɩn sɔɔn lábʋlá mlɩ. 40Mlɩ ahamimláhɛ, megyí mʋtɔ mʋa mʋ ɔma fɛɛBulu lɔbwɛ? 41Mlɩpʋ mlɩ atonyahɛ ámʋ haahiánfɔ, tógyítɔ ɩwɩ bɛtɩn ha mlɩ.

42 “Farisifɔ, mlɩgyɔwɩ nɩ! Mlɩteyemlɩ ɔtsʋtsʋ pʋ kpántánkplámá aná fɛɛtɔidú, pʋ idúsɩ amʋ há Bulu. Támɛmlɩmɛdɛ Bulu mbla ámʋʋ ɩhɩɛ dehián, igyiasʋngyí ɔnɔkwalɩsʋ pʋ Buludwɛ ámʋsʋ gyí.

Luka 11:43 72 Luka 12:18Mʋdéhián nɩ, támɛ mlɩmákiná iyétɔ dúsɩ amʋ ɛ ha.

43“Farisifɔ, mlɩgyɔwɩ nɩ! Mlɩtekle otsiák-pá yílé tsiá Yudafɔ ofíakpa. Mlɩtekle mlɩaa,ahá bʋbún ha mlɩ itsiá dɩnsʋ. 44 Mlɩgyɔwɩnɩ! Mlɩlabwɛ fɛntsán ánɩ bʋmɛhɩɛmʋ nsʋ*,ahá bʋtɔtsʋn mʋsʋ bʋmeyín ánɩ ntsánigyi.”

45Mosembla asunápʋ amʋtɔ ɔkʋlɛ lɛbláaYesu ɔbɛɛ, “Osunápʋ, nɩ fɛblɩ alɩ á, fasíá anɩɛ o.”

46 Yesu lɛblɩ ɔbɛɛ, “Mose mbla asunápʋ,mlɩ ɛ mlɩgyɔwɩ nɩ! Tsúfɛ mlɩtɔpʋ atɔdwindwín sʋrá ahá, támɛmlɩtamapʋ osrebiɔkʋlɛ kʋráá tsá amʋ sʋrá. 47 Mlɩgyɔwɩnɩ! Tsúfɛ mlɩtɔpwɛ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋamʋʋmlɩ anáin bɔmɔ ámʋ ntsánwankláán.48 Ɩnɩ désuná ánɩ mlɩlatsúlá dɩnkámlɩ anáinbwɛhɛ ámʋsʋ nɩ. Tsúfɛ mlɩ anáin bɔmɔamʋ, mlɩ ɛ mlɩlapwɛ amʋ ntsán. 49 Mʋ sʋBulu lɔpʋ mʋ nyánsa blɩ ɔbɛɛ, ‘Nɔwa mɩ ɔnɔsʋ atɔɩpʋ pʋ mɩ sumbí ayɔpʋ amʋtɔ.Bɔmɔ akʋ, dɩnká akʋ ɛsʋ.’ 50 Bulu ɔbɛfɩtɛmlɩ ndɛmba-abí ánfɩ mʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋ ámʋobugya amʋʋ ɩlɔwʋlɩ asɩ tsú brɛá ɔyɩ lɛlɩnɔpá ámʋ. 51 Ɔbɛfɩtɛ tsú Habel obugyasʋalɩɩ bɔfʋn Sakaria klɛsʋ. Mʋ bɔmɔ afɔdɩɛ-asubwi mʋa Bulu ɔtswɛkpa amʋ nsɩnɛ nɩ.Ee! Ndɛmlɩ bláa mbɛɛ, Bulu ɔbɛfɩtɛmʋ tsúmlɩ ndɛmba-abí ánfɩ wá.

52 “Mose mbla asunápʋ, mlɩgyɔwɩ nɩ!Tsúfɛ mlɩdɛ asʋnbɩ sáafɩ amʋ. Mlɩméfínkíwíé, mlɩmɛhá ahá ɔkpa ɛ abʋwie.”

53 Brɛá Yesu lɛnatɩ ɩnʋ ɔyɔ á, Mose mblaasunápʋ pʋ Farisifɔ ámʋ bɔpʋ mʋ ɩwɩ ɔblɔ,yɔ bʋdɛ mʋ asʋn tsɔtsɔɔtsɔ fɩtɛ pʋfɩnɩ mʋyibi, 54 kɩ bɛɛ bénya mʋ ɔnɔtɔ asʋankʋpʋkɩtá mʋ.

12Apinabwɛbíbwɛ Ɩwɩ Ɔláda(Mateo 10:26-27)

1 Igyi alɩ, brɛá ahá mpɩm-mpɩm bɛbabefia ɩnʋ, bʋdɛ aba ayabiasɩ tsatsáa a, Yesulégyankpá dá mʋ akasɩpʋ amʋ ɔlá ɔbɛɛ,“Mlɩkɩ wankláán Farisifɔ Bodobodotu-afásʋ,* tsúfɛ apinabwɛbí abwɛpʋ bʋgyi.2 Tɔtɔ má ɩnʋá babun atɔ mʋsʋ ánɩ bʋmóobwií mʋsʋ. Tógyítɔ ɛ ma ɩnʋáileŋaín ánɩ ɩmɛɛlɩn ɔwan. 3 Bɛda asʋn ánɩ

mlɩlɛblɩ nklobítɔ ɔkan. Kugyíkʋá igyi, ɩplɔbóbon.

Ɔhá Ánɩ Abénya Ifú(Mateo 10:28-31)

4“Apíó aba, ndɛmlɩbláambɛɛ, mlɩmányanyankpʋsa ifú. Ɔbɛtalɩ mɔmlɩ ɔyʋlʋʋ, támɛɔmɛɛtalɩ bwɛ mlɩ tɔtɔ mʋ ɔma. 5 Nósunámlɩ ɔhá ánɩ mlɩnyá ifú. Mʋgyí Bulu. Mʋɔmɔmlɩ ɔma a, ɔbʋ túmi tswɩmlɩ ɔkláa ɛwáɩsʋbɩtɩ ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ. Ee! Mʋmlɩnyáifú nɩ!

6 “Afɩnɩ bʋtɔkʋkʋ fɛ akénsire anu kɛkɛ?Megyí kɔba ana? Amʋ kʋráá á, Bulutamatan ɔkʋkʋsʋ, 7 mɛnɩ bɛɛ mlɩá Buluyin mlɩ nwunsʋ imi kʋráá klátɔ. Mʋ sʋmlɩmánya ifú. Mlɩbʋ ibíá dʋn akénsiretsɔtsɔɔtsɔ!

Adánsɩɛgyí Pʋ Asʋnkiná(Mateo 10:32-33; 12:32; 10:19-20)

8 “Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, nɩ ɔkʋ lɛtalɩ gyimɩ ɩwɩ adánsɩɛ ahátɔ á, mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɛ négyi mʋ ɩwɩ adánsɩɛ Bulu-abɔpʋansɩtɔ. 9 Támɛ nɩ ɔkʋ lékiná mɩ ahátɔ á, mɩ ɛ nékiná mʋ Bulu-abɔpʋ ansɩtɔ.

10 “Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɛblɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɩwɩ asʋn laláhɛ a, Bulu ɔbɛtalɩ sikíé mʋ. Támɛ nɩ ɔkʋ lɛblɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛamʋ ɩwɩ abususʋ a, Bulu méesikíé ndɛ,oméesikíé mʋ ɔkɛ.

11 “Nɩ bɛkpá mlɩ ya Yudafɔ ofíakpa,ntɛɛ ɔmásʋ agyípʋ pʋ awíe ansɩtɔ á,mlɩmágywɩɩn asʋn ánɩ mlɛblɩ pʋká ɩwɩlɛ ntɛɛ alɩá mlɛlɛ mʋ ɔnɔ. 12 Tsúfɛ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ obósuná mlɩ alɩá mlɛblɩ alɩbrɛ ámʋtɔ.”

Osikani Mimláhɛ Ɔkʋ Ɩwɩ Yébi13Ɔdɔmamʋtɔ ɔkʋ lɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Os-

unápʋ, bla mɩ dɛhɛn, ɔha mɩa mʋnyɔ ayeatɔá anɩ sɩ lési yáɩ anɩtɔ.”

14 Támɛ Yesu lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Agya,ma lɛyaɩ mɩ asʋn ogyípʋ ntɛɛ atɔtɔoyépʋ há mlɩ?” 15 Mʋʋ ɔlɛbláa ahá ámʋfɛɛ ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ wankláán ɔnsɩpɛwasʋ,tsúfɛ nyankpʋsa nkpa ɩma atonyahɛtsɔtsɔɔtsɔtɔ.”

16 Ɩnʋ ɔlɛha amʋ yébi ɔbɛɛ, “Osikani ɔkʋndɔtɔ atɔ lɛhɩɛwá alɛ ofi ɔkʋ. 17Mʋʋ ɔlɛfɩtɛmʋ ɩwɩ ɔbɛɛ, ‘Nkálɩ nɔbwɛmɩ atɔ-abí? Mmaɔtɩnɛá nɔpʋyáɩ.’ 18 Ɩnʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, ‘Nyin tɔánɔbwɛ. Nóbwiemɩ ɩdan, láwá akpɔnkpɔntɩ.Mʋtɔ nɔpʋmɩ atɩkɔ pʋmɩ ntobí ámʋwá nɩ.

* 11:44 Yudafɔ amándɩɛ ɔnɔ á, nɩ fɛtsá ntsánsʋ a, ifin lada fʋ. Mʋ sʋ bʋtɛkpá mʋ afá futútú,pʋhɩɛmʋ nsʋ. * 12:1 Farisifɔ Bodobodotu-afá gyí amʋ afunu atosunáhɛ. KɩMateo 16:12.

Luka 12:19 73 Luka 12:5319 Fówun nabláa mɩ ɔkláa mbɛɛ, “Mɩ ɔkláa,ɩklʋn ɩdɩ fʋ asɩ. Kɩ, fʋbʋ atɔ tsɔtsɔɔtsɔá ɩdaha fʋ nfí-nfí. Gyi, afʋnu, ansɩ igyi fʋ.” ’20 Ɩnʋ Bulu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Ɔha mimláhɛ!Onyenɩ ndɛ fʋ ɔkláa hɔɔ lɛ fʋ ɩbɩtɔ. Maobégyi atɔ ánfɩ fakle yáɩ ánfɩ fɛɛ?’ ”

21Yesu lɔmɔmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Alɩ bɔbwɛ ɔháánɩ olekle atɔ yáɩ há mʋ ɩwɩ ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ,támɛ ɔma tɔtɔ Bulu wá nɩ.”

Ansɩ Pʋdɩnká Bulusʋ(Mateo 6:25-34)

22 Ɩnʋ Yesu lɛbláa mʋ akasɩpʋ ɔbɛɛ, “Mʋsʋ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, mlɩmáhan ɩwɩ tɔámlégyi, tɔá mlónu pʋ tɔá mlɛdɩdá sʋ.23 Nyankpʋsa nkpa dehián dʋn atogyihɛ.Mʋ ɔyʋlʋʋ ɛ ɩdʋn atɔ dɩdáhɛ. 24 Mlɩkɩ ak-lankpa. Bʋtamadú, bʋtamasɩɛtɩ wá ɩdantɔ.Bʋma ɩdan ntɛɛ ɩfa, támɛ Bulu tɛhá amʋatogyihɛ. Mlɩmá labi dʋnmbubwi? 25Mlɩtɔma ɔbɛtalɩ han ɩwɩ pʋ brɛ kpalobí tsɩa mʋnkɛtɔ? 26 Nɩ mlɩmɛɛtalɩ bwɛ ɩtɔ túkúrííbiánfɩ kʋráá á, ntogyi sʋmlɩdɛ ɩwɩ háan tráhɛamʋsʋ? 27Mlɩkɩ alɩá pututɔ-oyí ntswɩtswɩɩtɛdan. Ɩtamayɔ agyʋmá ntɛɛ lʋ atati. Támɛndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, Owíe Salomo, mʋ inyafɛɛtɔ a, ɔmɛtalɩ hɩhɩɛ ɩwɩ wá akɩlɛ fɛ oyíntswɩtswɩɩ anfɩtɔ kʋkʋ. 28Nɩ Bulu dɛ ɩfá ánɩ ndɛ ɩlɩɩ, ɔkɛ ɩlawú, bawá mʋ ogyá tati dɩdáá, ɔmɛɛtalɩ dɩdá mlɩ atati dʋn mʋ? Ntogyisʋmlɩ hógyi mɔtsɔ alɩ?

29 “Mʋ sʋ mlɩmágywɩɩn tɔá mlégyi ntɛɛtɔá mlónu ɩwɩ, ɩha mlɩ ansɩ ɩpɛ. 30 Tsúfɛ ɩnɩaná ɔmá-ɔmá bʋtɛsrɩ gya nɩ. Mlɩ Sɩ ámʋ yinánɩ ɩdɛ mlɩ hián. 31 Ɩtɔá mlɩgyánkpa dunkagyí Bulu iwíegyí, Bulu ɔbɔpʋ ɩnɩ tsɩa mʋtɔhá mlɩ.

Atonyahɛ Pʋyáɩ Ɔsʋsʋ(Mateo 6:19-21)

32 “Ɔpasua túkúrííbi, mlɩmánya ifú.Tsúfɛ ɩbʋ mlɩ Sɩ ámʋ ɔdwɛ ánɩ ɔbɔpʋ iwíeogyíkpá amʋ há mlɩ. 33 Mlɩfɛ mlɩ ɩwɩsʋatɔ, amlɩpʋ kɔba amʋ kie ahá ánɩ bʋmatɔtɔ. Mlɩbɩn akɛntɛá iméeyintá ha mlɩ ɩwɩ.Mʋgyí, mlɩyaɩ mlɩ siadɩɛ ɔsʋsʋ. Ɩnʋ mʋ á,kʋkʋ mɛɛdalɩ mʋtɔ, tsúfɛ awikplu bʋmaɩnʋ, atɛplɛ ɛ bʋtamawɩ atɔ ɩnʋ. 34 Tsúfɛɔtɩnɛá fʋ siadɩɛ bʋ a, ɩnʋ fʋ agywɩɩn tetsíá.

Asúmpʋá Bʋtogyo35 “Mlɩwa atadɩɛ, amlɩnywɛ mlɩ nkandɩɛ.

36 Mlɩbwɛ ɩwɩ fɛ asúmpʋá bʋdɛ amʋ wíeɔkpa kɩɩ, obótsu ɔká otsiákpá ba. Fɛkɩnɩ ɔbábɛda klʋnsʋ á, béfinkí há mʋ. 37Ansɩ bégyiasúmpʋ oduá amʋ wíe ɔbɛba bɔtʋ amʋ

bʋtsie bʋgyo mʋ. Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa.Amʋ wíe amʋ ɔbɛsabáa tati, há amʋ bétsiáɔpʋnʋasɩ, mʋ onutó ɔbɔkɔnkɩ atogyihɛ amʋhá amʋ. 38 Ansɩ bégyi amʋ, nɩ ɔbá bɔtʋamʋ bʋtsie bʋgyo mʋ, ɔyɩnsɩnɛ ntɛɛ bakɛ.39 Támɛ mlɩnu asʋn ánfɩ. Nɩ wóyí mʋwie yin brɛá owikplu ɔbɛba mʋ wóyítɔ a,tɛkɩ omesi wóyí ámʋ tswɩ, owikplu móbwiewíé wí mʋ atɔ. 40 Mlɩ ɛ mlɩgyo, tsúfɛ mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ nɛba brɛá mlɩ ansɩ mɛdɩn mɩsʋ.”

OsúmpʋWankláán Pʋ Ɔlaláhɛ(Mateo 24:45-51)

41 Petro lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Anɩ nkʋlɛ fʋdɛyébi anfɩ ha lóó, ntɛɛ anɩa ahá ánfɩ fɛɛ?”

42Yesu lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ma mɛɛ gyí osúmpʋáɔlɛtɩn ansɩ, ɔbʋ ɔnɔkwalɩ? Mʋ ɩbɩtɔ mʋwie tɔpʋ mʋ aba atráhɛ wá, ɔbɛɛ ɔhá amʋatogyihɛ dɩnka brɛsʋ. 43Ansɩ bégyi osúmpʋamʋ nɩ mʋ wie amʋ ɔbá bowun ánɩ lɛlɛ ɔdɛmʋ bwɛ. 44 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Mʋ wieamʋ ɔbɔpʋmʋ atɔ fɛɛwá mʋ ɩbɩtɔ. 45Támɛnɩ osúmpʋ amʋ lɛblɩ wá nwuntɔ ɔbɛɛ, ‘Mɩ wíe ɩbábɩ mɔkʋfʋn, ɔbɔwa ɔpá.’ Ɩnɩ sʋ olefiasɩ ɔdɛ mʋ aba asúmpʋ atsɩ mʋa ayin da,ɔdɛ atɔ gyí si amʋ, ɔdɛ ntá núu bʋ á, 46mʋwie amʋ ɔbɛba bofwie mʋtɔ ɛkɛá ɔmɛdɩnansɩ. Mʋ wie amʋ ɔbɛhɩɛ tɩtɩ mʋtɔ, trá bɩtɩ mʋa ahá ánɩ bɔmɔhɔmʋ gyi ɩsʋ kɛkɛɛ.

47 “Osúmpʋ oduá oyin tɔá igyi mʋ wieapɛ, támɛ ɔmɛla ɩwɩ bwɛ yáɩ á, mʋ wieɔbɛhɩɛ pɩtɩ mʋ atɔ wankláán. 48 Támɛosúmpʋá omeyín mʋ wie apɛ, ɔlɔbwɛ tɔáilehián ha atɔ pɩtɩ á, mʋ wie ɔbɛpɩtɩ mʋkpalobí. Bulu tɛfɩtɛ tsɔtsɔ tsú ɔhá ánɩ ɔlɛhamʋ tsɔtsɔwá, ɔtɛfɩtɛ tsɔtsɔɔtsɔ ɛ tsú ɔhá ánɩ ɔlɛha tsɔtsɔɔtsɔ wá.

Ipian Yesu Lɔpʋba, Megyí Iwilwii(Mateo 10:34-36)

49 “Ogyá ɔdʋdákpá nɛba ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ.Nɩ mɩ nkʋlɛ sʋ mʋ á, tɛkɩ idetsií dodoodo.50 Asúbɔ kʋ ɩda mɩsʋá bɔbɔ mɩ. Mɩ klʋn mɛɛdɩ mɩ asɩ yɔfʋn brɛá ɩlamɔ ɔnɔ.51 Ɩmábwɛ mlɩ fɛ iwilwii nɔpʋba ɔsʋlʋʋanfɩsʋ. Megyí iwilwii, ahá nsɩnɛ yintánɔpʋba. 52 Tsúfɛ tsú séi pʋya a, wóyí ánɩ ahá abanú bʋbʋ mʋtɔ á, abasá bɔkʋsʋ lɩɩ abanyɔsʋ. Abanyɔ ɛ bɔkʋsʋ lɩɩ abasásʋ.53Abi yinhɛmʋa amʋ asɩ nsɩnɛ béyintá. Abitsɩhɛ mʋa amʋ ayín ɛ nsɩnɛ béyintá. Osiatsɩhɛmʋa mʋ sia tsɩhɛ nsɩnɛ ɛ béyintá.”

Brɛtɔ Asʋn Asɩnu(Mateo 16:2-3)

Luka 12:54 74 Luka 13:2954 Yesu lɛtrá bláa ahá ámʋ ɔbɛɛ, “Nɩ

nyankpʋ obílá bʋsʋ á, mlɩtɛblɩ mlɩaa, ndɛnyankpʋ obótswie, lɛlɛ ototswie. 55 Nɩ nsaɩntɔ itsú fʋá á, mlɩtɛblɩ mlɩaa, ndɛ owíɔbɛlɩn, lɛlɛ ɩtɛlɩn. 56 Apinabwɛbí abwɛpʋ!Mlɩyin alɩá bʋtɛlɛ ɔsʋlʋsʋ pʋ nwʋlʋtáasʋatɔ asɩ. Ntogyi sʋ mlɩmɛtálɩ nú ɩtɔ ánfɩɩdɛbá séi ánfɩmʋ asɩ?

Anyabá Nsɩnɛla(Mateo 5:25-26)

57 “Ntogyi sʋ mlɩtamatálɩ gyí asʋn wan-kláán há mlɩ ɩwɩ? 58 Nɩ ɔkʋ ɔsáma fʋá, wa ɔsa ha amlɩblɩ mʋ wóyítɔ, mɛnɩ fʋonyabá mɔɔpʋ fʋ ya asʋn ogyíkpá. Fówunasʋn ogyípʋ méegyi fʋ asʋn, pʋ fʋ wáprósiyin ɩbɩtɔ, ɔwa fʋ obu. 59Nɩ megyí alɩ á,mmɛɛmlɛ fʋ, nkɛtɩ faká tógyítɔ tá asa fɛdalɩɩnʋ.”

13Mlɩdamli Ɩklʋntɔ, MɛnɩMlɩmóowu

1 Ahá ámʋʋ bʋbʋ ɩnʋ alɩ brɛ ámʋtɔ akʋbɛbláa Yesu bɛɛ, Pilato lamɔ Galileafɔ akʋbrɛá bʋdɛ afɔdɩɛ bɔ há Bulu, YerusalemBulu ɔtswɛkpa ɩnʋ, há obugya lada afɔdɩɛámʋ. 2 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ mlɩaa,Galileafɔ ánfɩ bʋgyi lakpan abwɛpʋ dʋnGalileafɔ atráhɛ, sʋ bowun ɩwɩɔsɩn ánfɩodu? 3 Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, megyí alɩ í-gyi! Nɩ mlɩ ɛ mlɩmɛdamlí klʋntɔ á, mlɩ fɛɛmlówu fɛ amʋ. 4 Ntɛɛ ahá dúkwe ámʋʋabansʋrʋ lobwie dá mɔ Siloam ɔmanti ánɩ ɩbʋ Yerusalemtɔ ámʋ mɛ, mlɩkɩ mlɩaa, lak-pan abwɛpʋbʋgyi dʋnaha atráhɛ ánɩ betsiáYerusalem alɩ brɛ ámʋtɔ fɛɛ? 5Ndɛmlɩ bláambɛɛ, megyí alɩ ígyi. Nɩ mlɩmɛdamlí klʋntɔá, mlɩ ɛmlówu fɛ amʋ.”

PɔntɔMáswíéhɛ6 Mʋʋ ɔlɛha amʋ yébi ɔbɛɛ, “Oyin ɔkʋ

lótswíe pɔntɔmʋ ndɔtɔ. Ɛkɛ ɔkʋ ɔlɔyɔ yɛkɩbɛɛ, abí kʋ ɩdɩn mʋtɔ. Ɔlɔyɔ á, kʋkʋ mɛdɩnmʋtɔ. 7 Ɩnɩ sʋ ɔlɛbláa mʋ ɔpayin ɔbɛɛ,‘Nfinsa nɩ, nna oyí ánfɩ asɩ. Mmɔkʋwunkʋkʋʋkʋ mʋtɔ. Ntogyi sʋ ɩbɛtrá lɩɩ yíntáɔsʋlʋʋ? Kun mʋ da!’ 8 Támɛ ɔpayin amʋlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Mɩ wíé, fʋ mʋ si mʋ ɩtra lɩɩofi ɔkʋlɛ, ampulipuli mʋ asɩ, kpa wúna wamʋ asɩ. 9 Nɩ ofíébá iloswie á, ɩbʋ alɛ, támɛnɩ imoswie á, nakun mʋ dá.’ ”

Ɔtsɩ Ɔkʋ Ɩlɔ Tsa Ɔkpʋnʋ Ɔdakɛ10Yesu lɔyɔ ɔdɛ atɔ suná Yudafɔ ofíakpa

ɔkpʋnʋ ɔdakɛ ɩkʋ. 11 Ɔtsɩ ɔkʋá ɔŋɛ laláhɛlɔwa mʋ ɩlɔ nfí dúkwe nɩ, ɩlahá mʋ alaklo,ɔmɛtálɩ bwíí nátɩ bʋ ɩnʋ. 12Brɛá Yesu lówun

mʋ á, ɔlɛtɩ mʋ bláa mʋ ɔbɛɛ, “Anɩ yín, ɩwɩɩwá fʋ ɔnlɩn!” 13 Ɩnʋ ɔlɔpʋ ɩbɩ da ɔtsɩ ámʋ.Ɩnʋnʋ olotswií lɩɩ kánfʋ Bulu.

14 Ofíakpa ɔhandɛ amʋ lénya ɔblɔ ánɩ Yesu latsá ɔha ɔkpʋnʋ ɔdakɛ. Mʋ sʋ ɔlɛbláaahá ámʋ ɔbɛɛ, “Nkensíé bʋ ɩnʋ há agyʋmáyɔ. Mlɩba nkɛ ámʋtɔ, abʋtsa mlɩ ɩlɔ. Megyíɔkpʋnʋ ɔdakɛ!”

15 Anɩ Wíe Yesu lɛlɛ mɔ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Apin-abwɛbí abwɛpʋ! Mlɩtɔ okugyíɔkʋ tɔwɔɩ mʋnnantswie ntɛɛ afrímú lɛ ɩbantɔ, pʋ amʋya ntsu onúkpa ɔkpʋnʋ ɔdakɛ. 16 Mʋ ɩmaalɛá mɩ mʋ nɛsankɩ Abraham mʋ na ánfɩƆbʋnsám lakɩklɩ mʋ nfí dúkwe kɛkɛ ánfɩɔkpʋnʋ ɔdakɛ?” 17Mʋ asʋn blɩhɛ anfɩ lɛhapɛlɩ lɛkɩtá mʋ alupʋ ámʋ, ansɩ légyi atráhɛamʋ fɛɛ, ofúla kpɔnkpɔntɩ ámʋʋ ɔdɛbwɛámʋ sʋ.

Takyí-akpin Ibí Yébi(Mateo 13:31-32; Marko 4:30-32)

18 Ɩnʋ Yesu lɛfɩtɛ ɔbɛɛ, “Ntɔ Bulu iwíe-gyí ámʋ lɛlɩan? Ntɛɛ ntɔ nɔpʋkápʋ mʋ?19 Igyi fɛ takyí-akpin ibí, oyin ɔkʋ lódu wámʋ ndɔtɔ. Ɩlɛdan mlí oyi yilé, mbubwibʋtogyónká mʋ abámbitɔ.”

Bodobodotu-afá Yébi(Mateo 13:33)

20Yesu lɛtrá blɩ ɔbɛɛ, “Ntɔmpʋkapʋ Buluiwíegyí ámʋ? 21 Igyi fɛ Bodobodotu-afá ánɩ ɔtsɩ ɔkʋ lɔpʋtsɩá bodobodo nfúó kɛntɛ kʋlɛ,ɩlɛha mʋ ilotu.”

Obu-ɔnɔ Kplánhɛ(Mateo 7:13-14, 21-23)

22 Brɛá Yesu ɔyɔ Yerusalem a, ɔlɔtsʋnnkudasɩ pʋ awúlusʋ. Ɔna ɔdɛ amʋ atɔsuná. 23 Ɔha ɔkʋ lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Owíé, ahákpalobí kʋ obénya nkpa?”

Yesu lɛbláa ahá ámʋ ɔbɛɛ, 24 “Mlɩbɔmbɔdɩ amlɩtsʋn obu-ɔnɔ kplánhɛ amʋtɔ.Tsúfɛ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bɔbɔmbɔdɩ ánɩ bɔtsʋnwie ɩnʋ, támɛ bʋmɛɛtalɩ. 25 Támɛ nɩ wóyímʋwie ɔkʋsʋ fin obu ámʋ, mlɛbá bɛlɩɩ klʋnɔma, dá klʋn amʋsʋ mlɩaa, ‘Owíé, finki haanɩ!’ á, ɔbɛbláa mlɩ ɔbɛɛ, ‘Mmeyín mlɩ,mmeyín ɔtɩnɛámlotsú.’ 26 Ɩnʋmlɛblɩ mlɩaa,‘Anɩa fʋnyɔ létsiá gyi atɔ, nú ntá, fetsiásúná atɔ anɩ dɩnsʋ!’ 27 Támɛ ɔbɛlɛ mʋɔnɔ ɔbɛɛ, ‘Mmeyín mlɩ. Mmeyín ɔtɩnɛámlotsú. Mlɩnatɩ tɛɩmɩsʋ, mlɩ lalahɛ abwɛpʋfɛɛ!’ 28 Nɩ mlowun Abraham, Isak, Yakobpʋ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ fɛɛ bʋbʋ Buluiwíe ogyíkpá, támɛ bʋmɛha mlɩ mʋ ɔkpaamlɩwie ɩnʋ á, ɩnʋ mlósu kpisíi nɩ. 29 Ahá

Luka 13:30 75 Luka 14:26bótsu owí ɔdalɩkpa pʋ owí ɔkplɩwíékpá,bɩnasʋ mʋa gyɔpɩsʋ ba betsiá atɔ ogyíkpáBulu iwíegyí ámʋtɔ. 30 Ɔnɔkwalɩ, amapʋakʋ bémlí agyankpapʋ. Agyankpapʋ akʋ ɛbémlí amapʋ.”

Yesu Lósú Ha Yerusalem(Mateo 23:37-39)

31 Ɩnʋ Farisifɔ akʋ bɛba Yesu wá bɛbláamʋ bɛɛ, “DalɩGalilea ɔmátɔnfɩ, tsúfɛ ɔmásʋogyípʋ Herode dékléá ɔbɔmɔ fʋ.”

32 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩyɛbláaɔkpataku ámʋ mlɩaa, ‘Négya ɔŋɛ laláhɛ lɛahátɔ, tsá ahá ɩlɔ ndɛ, gya lɛ ɔkɛ, mɔ mʋɔnɔ kláɩ.’ 33 Támɛ ilehián ánɩ nɔyɔ mɩ ɔnátɩ amʋsʋ ndɛ, ɔkɛ mʋa kláɩ. Tsúfɛ ɔkpamá ɩnʋá bɔmɔ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ɔkʋkʋɔtɩnɛtɩnɛ, dʋn Yerusalem!

34 “Óo Yerusalemfɔ, Yerusalemfɔ!Mlɩtɔmɔ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ, dá abí ánɩ Bululawá sɩsɩ mlɩ abwi mɔ nɩ. Ntekleá nóbunmlɩ abísʋ brégyíbrɛ, fɛ alɩá batɛ tobun mʋabísʋ, támɛ mlɩtamahá mɩ ɔkpa. 35 Mlɩkɩ,Bulu obési mlɩ ɔtswɛkpa tswɩ mlɩ. Ndɛ mlɩbláa mbɛɛ, mlɩmɛɛtrá wun mɩ ɛkɛkɛɛkɛ,yɔfʋn ɛkɛá mlɛblɩ mlɩaa, ‘Bulu oyúla ɔháámʋʋ ɔbá mʋ dátɔ’ ámʋ.”

14Ɔlɔpʋ Ɔkʋ Tsa

1 Farisifɔ ɔhandɛ ɔkʋ lɛtɩ Yesu atɔ ogy-íkpá mʋ wóyítɔ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ. Ahá bɔpʋansɩ yi Yesusʋ, bʋdɛmʋ tɛɛ. 2 Ɩnʋ oyin ɔkʋáalapúnyá lɛba Yesu wá. 3 Yesu lɛfɩtɛ Mosembla asunápʋ pʋ Farisifɔ ámʋ ɔbɛɛ, “Anɩmbla lɛha ɔkpa ánɩ bʋtsáa ɩlɔ ɔkpʋnʋ ɔdakɛlóó, ntɛɛ ɩmɛha ɔkpa?”

4 Amʋtɔ ɔkʋkʋ móbwií ɔnɔ. Mʋʋ Yesulɛkɩtá oyin ámʋ, tsámʋ ɩlɔ, olesimʋ ɔlɛnatɩ.5 Ɩnʋ ɔlɛfɩtɛ ahá ámʋ ɔbɛɛ, “Mlɩtɔ ma mʋbi ntɛɛ mʋ ɔnantswie ɔbɛkpadá wíé ibúntɔɔkpʋnʋ ɔdakɛ, ɔmɔɔkɔsɩ lɛmʋ?”

6 Bʋmɛtalɩ lɛmʋ ɔnɔ.Ɩwɩasɩbá

7 Ɩnʋ Yesu lówun ánɩ ahá ámʋʋ bɛtɩ atɔogyíkpá ɩnʋ ámʋtɔ akʋ bʋdɛ otsiákpá yilédunká bétsiá. Mʋʋ ɔlɛha amʋ yébi ɔbɛɛ,8 “Nɩ ɔkʋ ɔtɩ fʋ ɔká otsiákpá a, máyétsiáɔfʋákpá. Fíalɩ ɔlɛtɩ ɔhandɛ ɔkʋá ɔdʋn fʋ.9 Ɩnʋ ɔhá ámʋʋ ɔlɛtɩ mlɩ ámʋ ɔbɛbláa fʋɔbɛɛ, ‘Mɩ wíé, kʋsʋ pʋ obíá ha ɔhá ánfɩ.’Ɩnʋ pɛlɩ bɛkɩtá fʋ, fɛpɛtɩ yódunká ɔtɩnɛkʋtsíá. 10 Mʋ sʋ nɩ ɔha ɔtɩ fʋ atɔ ogyíkpáa, yetsiá obíá kusubisʋ mboún, ɔhá ámʋ

ɔbɛbláa fʋ ɔbɛɛ, ‘Mɩ wíé, betsiá ɔfʋákpá nfɩ.’Ɩnɩ obótsu fʋ ansɩtɔ fʋá ahá ámʋ fɛɛ ansɩtɔ.11 Tsúfɛ ɔhagyíɔha ánɩ ototsú ɩwɩ á, Bulutɛba mʋ asɩ. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔtɛba ɩwɩasɩ ɛá, Bulu totsú mʋ fʋá.”

12Yesu lɛbláa ɔhá ámʋʋ ɔlɛtɩmʋ atɔ ogy-íkpá amʋ ɛ ɔbɛɛ, “Nɩ fɔtswɩ ɔpʋnʋ ɔpa onyéá, mátɩ fʋ anyawíe, fʋ apíó, fʋ abusuanfɔntɛɛ ɩwɩ anyapʋá bʋtsie mantáa fʋ. Nɩ fɔbwɛ mʋ alɩ á, amʋ ɛ bɛlatɩ fʋ amʋ klɛasɩ ká ɩkɔ. 13 Mboún tɩ ahiánfɔ, tsukʋlɛasínpʋ, abubúpʋ pʋ ansibi abwiepʋ. 14Buluobóyulá fʋ, tsúfɛ bʋma tɔtɔá bɔpʋká fʋ ɩkɔ.Bulu ɔbɛka fʋ ɩkɔ ɛkɛá ɔbɔkʋsʋa aha yilé tsúafúlitɔ.”

Nkɛ Kpɔnkpɔntɩ Kʋ Yébi(Mateo 22:1-10)

15 Ahá ámʋʋ amʋa Yesu bʋtsie ɔpʋnʋasɩámʋtɔ ɔkʋlɛ lónu mʋ asʋn blɩhɛ anfɩ, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Ansɩ bégyi ahá ánɩ bégyi atɔ Buluɔpʋnʋ ɔtswɩkɛmʋ iwíegyí ámʋtɔ!”

16 Támɛ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Oyinɔkʋ lɔtswɩ ɔpʋnʋ kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ kʋ,ɔlɛtɩ ahá tsɔtsɔɔtsɔ. 17 Brɛá bɛnɩná ato-gyihɛ amʋ tá á, ɔlɔwa mʋ asúmpʋ ɔbɛɛbʋyɛbláa ahá ámʋʋ ɔlɛtɩ ámʋ bɛɛ, ‘Babwɛtá!’ 18 Támɛ amʋ fɛɛ bɛblɩ bɛɛ amʋ ɩbɩdɛ. Ogyankpapʋ ɔbɛɛ, ‘Nahɔ ɔsʋlʋʋ kʋ.Ilehián ánɩ nɛyɛkɩ mʋ. Mʋ sʋ mlɩkɩtamʋtɔ ha mɩ.’ 19 Onyɔɔsɩ ɛ ɔbɛɛ, ‘Nahɔnnantswie yínhɛ idú, bópulipúli mɩ ndɔtɔhá mɩ. Nɛyɛkapʋ amʋ kɩ. Mʋ sʋ mlɩkɩtamʋtɔ ha mɩ.’ 20 Ɔbambá ɛ ɔbɛɛ, ‘Nwɛɛnkótóó netsiá ɔká. Mʋ sʋmmɛɛtalɩ ba.’

21 “Ɩnʋ osúmpʋ amʋ léyinkí bɛbláa mʋwie. Ɔblɔ lɛkɩtá mʋ wie amʋ, ɔlɛbláa mʋɔbɛɛ, ‘Wa ɔsa srɩ yeki dɩnsʋ pʋ brɔnʋsʋ,afʋkpa ahiánfɔ, tsukʋlɛ asínpʋ, ansibi ab-wiepʋ pʋ abubúpʋ ba.’ 22 Ɩmɔwa ɔpáosúmpʋ amʋ lɛba bɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Mɩ wíé, nayɔ sumbí ámʋ, támɛ otsiákpá tráda.’ 23 Mʋ wie amʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Tsʋnmmuátse mʋa nkpakwí fɛɛ. Tɩ ɔhagyíɔhaánɩ fówun fɛɛ ɔbá, mɛnɩ ahá bɔbʋlá mɩ wóyítɔ. 24Nɛkásɛ, ahá ámʋʋ nɛhɩɛ tɩ ámʋtɔɔkʋkʋmɛɛda mɩ atɔ ánfɩ ɔnɔ!’ ”

Yesu Búotɔ Ipian(Mateo 10:37-38)

25Yesumʋa ɔdɔmkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ámʋná bɔyɔ. Mʋʋ ɔlɛdamlí bláa amʋ ɔbɛɛ,26“Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɛbamɩ wá, támɛ ɔdɛmʋsɩ, mʋ yin, mʋ otsiába, mʋ abí, mʋ apíó,mʋ onutó kʋráá ɩwɩ dwɛ dʋnmɩ á, ɔmɛɛtalɩ

Luka 14:27 76 Luka 15:29bwɛ mɩ ɔkasɩpʋ. 27 Ɔhá ánɩ omotsu mʋoyikpalíhɛ bobuo mɩ mɔfʋn ánɩ ɔbɔbwɛ mɩ ɔkasɩpʋ.

28 “Mlɩtɔ ɔmɔmʋ bʋ ɩnʋ, nɩ obéyi obukpɔnkpɔntɩ á, oméetsiá asɩ kɩ tɔá obéyintá,wun ánɩ mʋ kɔba bɔfʋn? 29Nɩ ɔmɛkɩmʋ alɩ,asa ɔlɔkʋsʋ wá obu ámʋ ntswɩasɩ, pwɛ mʋfʋn ɔkpatɔ, ɔmɛtalɩ mɔ mʋ ɔnɔ á, obu ámʋawúnpʋ fɛɛ bɔmɔsɩ mʋ. 30 Bɛblɩ bɛɛ, ‘Oyinánfɩ lɔkʋsʋ ɔdɛ obu yíi, ɔmɛtalɩ mɔmʋ ɔnɔ.’

31 “Ntɛɛ owíe ɔmɔmʋ bʋ ɩnʋá nɩ owíeɔkʋ dɛ akɔpʋ mpɩm-adʋanyɔ (20,000) ɔbábɔkɔ mʋ a, oméetsiá asɩ kɩ alɩá ɔbɔbwɛɔbɔpʋmʋ ɩsá akɔpʋmpɩm-dú (10,000) yéfiaamʋ? 32 Nɩ owun ánɩ ɔmɛɛtalɩ á, ɔbɔwaabí ɔsasʋ bóyókokóli mʋ há ɩkʋlɛbwɛ, brɛábʋmɔkʋnyá kpʋkpɛ ba. 33 Ɩnɩ sʋ mlɩtɔ ɔháánɩ omesi mʋ tógyítɔ ɔmagyáa ɔmɛɛtalɩ bwɛmɩ ɔkasɩpʋ.

Nfɔlɩá Ɩma Labi(Mateo 5:13; Marko 9:50)

34 “Nfɔlɩ bʋ alɛ, támɛ nɩ ɩtá ɔdwɛ á, ntɔbɛlapʋwá mʋ ɔdwɛ? 35 Ɩtráa ma alɛ hátɔtɔɔtɔ bwɛ. Tsɛɩ bʋtɛtsɛɩ mʋ tsítsá wú-nasʋ. Ɔhá ánɩ ɔbʋ asʋ onúu asʋn ánfɩ.”

15Kufa Fwɩhɛ(Mateo 18:12-14)

1 Ɛkɛ ɔkʋ lampóo ahɔpʋ pʋ lakpanabwɛpʋ bɛba Yesu asʋn blɩhɛ onukpá.2 Farisifɔ pʋ Mose mbla asunápʋ amʋbowuntí mʋ bɛɛ, “Oyin ánfɩ mʋa lakpanabwɛpʋ tɛnátɩ, bʋtɔwá ɩbɩ gyi atɔ kʋráá.”3Mʋ sʋYesu lɛha yébi pʋsúná amʋ atɔ ɔbɛɛ,

4 “Mlɩtɔma bʋ akúfa lafakʋlɛ (100), ɔkʋlɛɔfwɩ á, omesi adukwebá-kwebá (99) tráhɛwá dimbítɔ ɩnʋ, yódunká mʋ alɩɩ kpɛfʋnbrɛá obówunmʋ? 5Nahogyimbɛɛ, nɩ owunmʋ a, ansɩ bégyi mʋ, obótsumʋwá nkɔnkɔ,6 pʋ mʋ ya wóyítɔ. Ɔbɛtɩ mʋ anyawíe pʋmʋ aba, bláa amʋ ɔbɛɛ, ‘Mlɩha anya ansigyí.Nawun mɩ kufa amʋʋ ɔlɔfwɩ ámʋ!’ 7 Alɩkɛn ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, nɩ lakpan ɔbwɛpʋɔkʋlɛ pɛ ɔdámlí klʋntɔ á, ansɩ bɛhɩɛ gyiahá ɔsʋsʋ ɩnʋ dʋn alɩá ibégyi amʋ aha wan-kláán adukwebá-kwebá (99) ánɩ bʋmɛtráhián klʋntɔdamlí ɩwɩ.

Kɔba Fwɩhɛ8 “Ntɛɛ nɩ ɔtsɩ ɔkʋ bʋ sika futútú dú,

mʋtɔ kʋlɛ lafwɩ á, omóonywɛ ɔkandɩɛ kɩkɩmʋwóyítɔwankláán, kpákpá ntobítɔ kɩ, fɛɩ wóyí ámʋtɔ wankláán yɔfʋn brɛá alawun

mʋ? 9 Nɩ owun mʋ á, ɔbɛtɩ mʋ apíó aba,bláa amʋ ɔbɛɛ, ‘Mlɩha anya ansigyí. Nawunmɩ sika futútú ámʋʋ ɩlɔfwɩ ámʋ. 10Ndɛ mlɩbláa mbɛɛ, alɩ ansɩ bɛhɩɛ gyi Bulu-abɔpʋ nɩ lakpan ɔbwɛpʋ ɔkʋlɛ ɔdámlí klʋntɔ nɩ.’ ”

Obi Fwɩhɛ Ɔkʋ11Yesu lɛtrá ha amʋ yébi ɔbɛɛ, “Oyin ɔkʋ

létsiá, ɔbʋ abi yinhɛ anyɔ. 12 Ɔkʋsʋ amʋlɛbláa mʋ sɩ ɔbɛɛ, ‘Mɩ sɩ, ye fʋ atɔtɔ, afʋpʋmɩ klɛ ha mɩ.’ Ɩnʋ mʋ sɩ lɛkɩtá mʋ atɔtɔye há amʋ. 13 Imegyi nkɛ kʋkʋ ɔkʋsʋ amʋlɔkʋlá mʋ atɔ fɛɛ, olotu ɔkpa yɔ tsútsúútsúɔmá kʋtɔ. Ɩnʋ oleyétsiá nkpa laláhɛ yín-tá mʋ atɔ ámʋ fɛɛ. 14 Brɛá oleyintá atɔámʋ tá á, akʋn kpɔnkpɔntɩ kʋ lɛba ɔmáámʋtɔ, ɔlɔwa akʋn dɩ bɩ. 15Mʋ sʋ ɔlɔpʋ ɩwɩyɛmantá ɩnʋyin ɔkʋsʋ, oyin ámʋ lɛkpa mʋyáa mʋ ibúasɩ ɔbɛɛ, ɔyɛkɩ mʋ mprákuosʋha mʋ. 16Tɛkɩ olekleá obétsiá gyi mprákuoatogyihɛ amʋ kʋ, támɛ ɔhaa mɛha mʋ mʋɩwɩ ɔkpa. 17 Brɛá mʋ ansɩ leyinkí ba mʋɩwɩsʋ á, ɔlɛfɩtɛ mʋ ɩwɩ ɔbɛɛ, ‘Apafɔ amɔmʋkʋráá má mɩ sɩ wóyítɔ, bʋmɛdɛ atɔ gyí sianekekegyíɛkɛ? Mʋ ntsie nfɩ, akʋn dɛ mɩ mɔ? 18 Nɔkʋsʋ yínkí yɔ mɩ sɩ wá, yɛbláamʋ mbɛɛ, mɩ sɩ, napʋ ɩlá gyí Bulu, pʋgyi fʋɛ. 19 Mmɛkanáa ánɩ fɛtrá tɩ mɩ fʋ bí. Pʋmɩ bwɛɛ fʋ apafɔ ámʋtɔ ɔkʋlɛ.’ 20 Mʋ sʋɔlɔkʋsʋ pʋ ɔkpa ɔbá mʋ sɩ wá.

“Brɛá olowotií, mʋ sɩ lówun mʋ sɩsɩ á,ɔlɔwa mʋ nwɛ, ɔlɛsrɩ yéfia mʋ, látá mʋpútá. 21 Ɩnʋ mʋ bi ámʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Mɩ sɩ, napʋ ɩlá gyí Bulu, pʋgyi fʋ ɛ. Mmɛkanáaánɩ fɛtrá tɩ mɩ fʋ bí.’ 22 Támɛ mʋ sɩ lɛtɩ mʋasúmpʋ, bláa amʋ ɔbɛɛ, ‘Mlɩwa ɔsa yotsuatadɩɛ wankláán ámʋ bɔwa mʋ. Mlɩwamʋ opetia, amlɩwa mʋ ntʋkʋta. 23 Mlɩyɛlɛɔnantswie yínhɛ kánáhɛ amʋʋ alawá nfɔámʋ ba, amlɩbɔmɔ mʋ, apʋgyi nkɛ ha mʋ.24 Tsúfɛ mɩ bí ánfɩ lawú tsínkí. Ɔlɔfwɩ,anɩlawun mʋ.’ Ɩnʋ bɔwa nkɛ gyí bɩ.

25 “Alɩ brɛ ámʋtɔ á, obi dɛhɛn amʋ bʋndɔtɔ. Brɛá olotsu ndɔ ámʋtɔ ɔbá, alatáwóyítɔ wie tá á, olonu ánɩ pléi dɛ wóyítɔɩnʋ. 26 Mʋ sʋ ɔlɛtɩ mʋ sɩ asúmpʋ amʋtɔɔkʋlɛ, fɩtɛ ɔbɛɛ, ‘Amansʋ lába?’ 27 Osúmpʋamʋ lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, ‘Fʋ píó laba. Mʋ sʋ fʋsɩ lahá bamɔ ɔnantswie kánáhɛ amʋ, tsúfɛalayínkí bɔtʋmʋ, ɔbʋ nkpa, ɔbʋ ɔnlɩn.’

28 “Ɔblɔ lɛkɩtá ɔdɛhɛn amʋ. Mʋ sʋ olesinmmuáa. Mʋ sɩ lɛdalɩ ba bokokóli mʋɔbɛɛ, ɔbá wóyítɔ. 29 Támɛ ɔlɛlɛ mʋ ɔnɔɔbɛɛ, ‘Mɩ sɩ, kɩ nfí dʋdʋʋdʋá napʋtsíá fʋwá súm fʋ. Mmɔkʋbwɛ mábúla kʋkʋ kɩ.

Luka 15:30 77 Luka 16:28Támɛ fʋmɔkʋhá mɩ ɔkpalábi fɛɛ mɩa mɩ aba apʋwa ɩwɩ ansigyí kɩ. 30 Támɛ fʋ bíánfɩ alayíntá fʋ tógyítɔ, mʋa akipʋ bayégyinkpa ánfɩmʋ laba a, famɔ ɔnantswie yinhɛkánáhɛ amʋʋ alawá nfɔ ámʋ há mʋ!’ 31 Ɩnʋmʋ sɩ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Mɩ bí, yɛɛ fʋmʋ fʋbʋmɩ wá brégyíbrɛ. Fʋbʋ mɩ atɔ fɛɛ. 32 Fʋ píóánfɩ lawú tsínkí. Ɔlɔfwɩ, anɩlawun mʋ. Mʋsʋ lehián ánɩ abégyi mʋ nkɛ, nyá ansigyí.’ ”

16Agyʋmásʋ Ɔkɩpʋ Ansɩtɩnpʋ Ɔkʋ

1 Yesu lɛbláa mʋ akasɩpʋ ɔbɛɛ, “Ɩwɩonyapʋ ɔkʋ létsiá, ɔbʋ agyʋmásʋ ɔkɩpʋ.Ahá bowi tsá mʋwie amʋsʋ bɛɛ ɔdɛmʋ gyí.2 Ɩnɩ sʋ ɔlɛtɩ oyin ámʋ, fɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, ‘Ntɔasʋn ndenu tsú fʋ ɩwɩ alɩ? Bobu akúntaha mɩ, tsúfɛ fʋmɛɛtrá kɩ mɩ agyʋmásʋ.’3 Agyʋmásʋ ɔkɩpʋ amʋ lɛfɩtɛ mʋ ɩwɩ ɔbɛɛ,‘Nkálɩ nɔbwɛ? Mɩ wíe ɔbá begya mɩ. Mmaɔwʋnlɩn ánɩ nɛnatɩ dɔ ha ahá. Ɩbʋ mɩ pɛlɩánɩ nɛnatɩ kʋlɩ atɔ ɛ. 4 Ɩbʋ alɛ! Nyin tɔánɔbwɛ, mɛnɩnɩ osímɩ á, nénya ahá ánɩ bɔhɔmɩ wá amʋ wóyítɔ.’

5 “Mʋ sʋ ɔlɛtɩ ahá ánɩ bʋdɛ mʋ wieɩkɔ kʋlɛkʋlɛ. Ɔlɛfɩtɛ ogyankpapʋ ɔbɛɛ,‘Ɩkɔ afɩnɩ fʋdɛ mɩ wíe?’ 6 Ɩkɔ ɔkɩtápʋamʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, ‘Nfɔ agbɔngbɔ lafa-anyɔ (200).’ Agyʋmásʋ ɔkɩpʋ amʋ lɛbláamʋ ɔbɛɛ, ‘Tsan fʋ adánsɩɛ ɔwʋlʋ ámʋtɔ,afʋwanlɩn lafakʋlɛ (100).’ 7 Ɔlɛfɩtɛ ɔkʋ ɛɔbɛɛ, ‘Ɩkɔ afɩnɩ fʋdɛ?’ Ɩkɔ ɔkɩtápʋ amʋlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Bodobodo nfúó akɛntɛɔpɩm-ɔkʋlɛ (1,000).’ Agyʋmásʋ ɔkɩpʋ amʋlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Tsan fʋ adánsɩɛ ɔwʋlʋámʋtɔ afʋwanlɩn lafakwe (800).’

8 “Osikani ámʋ lɛkanfʋ agyʋmásʋ ɔkɩpʋanfɩ ɔma ɔnɔkwalɩ ánfɩ ánɩ alatálɩ tɩn ansɩ alɩ.” Yesu lɔmɔ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ndɛmba-abíánɩ bʋbuo ɔyɩtɔ atɔ ansɩtɩɩn ánɩ bɔpʋ bʋtsieamʋ abatɔ ɩdʋn amʋá bʋyin Bulu klɛ.

9 “Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, mlɩpʋ ɔyɩtɔ atɔbwɛ apíó, mɛnɩ nɩ ɩtá á, Bulu ɔbɔhɔ mlɩwá mʋ wóyíá ɩbʋ ɩnʋ brɛ fɛɛtɔ. 10 Ɔhá ánɩ ɔlɛtalɩ kɩtá atɔ túkúrííbi, olegyi ɔnɔkwalɩmʋsʋ á, mʋ kɛn obégyi ɔnɔkwalɩ atɔkpɔnkpɔntɩ ɛsʋ nɩ. Támɛ ɔhá ánɩ ɔmɔwaɔnɔkwalɩ atɔ túkúrííbisʋ ɔmɔɔwa ɔnɔkwalɩatɔ kpɔnkpɔntɩsʋ. 11 Mʋ sʋ nɩ mlɩmáɔnɔkwalɩ ɔyɩtɔ atɔsʋ a, mamɛɛ ɔbɔhɔmlɩsʋgyi, pʋ ɔsʋsʋ atɔ onutówámlɩ ɩbɩtɔ? 12Ntɛɛnɩ fʋma ɔnɔkwalɩ ɔkʋ klɛsʋ á,mamɛɛ ɔbɔpʋfʋ klɛ há fʋ?

13 “Osúmpʋ ɔkʋkʋ mɛɛtalɩ súm awieanyɔ. Ɔbɔdwɛ ɔkʋlɛ, lú ɔkʋlɛ. Ntɛɛ obóbuɔkʋlɛ, omóobu ɔkʋlɛ. Fʋmɛɛtalɩ súm Bulu,súm Kɔba.”

Yesu Asʋn Blɩhɛ Kʋ(Mateo 11:12-13; 5:31-32; Marko 10:11-12)

14 Farisifɔ bʋtɔdwɛ kɔba. Mʋ sʋ brɛábonu Yesu asʋn blɩhɛ anfɩ á, bɔbwɛ mʋahinlá. 15 Ɩnʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩtɛlɛ ɩwɩ súná ánɩ aha yilé mlɩgyí aháansɩtɔ, támɛ Bulu mʋ yin mlɩ klʋntɔ. Tsúfɛtɔá nyankpʋsa tɛkɩá ɩbʋ labi igyi Bulu ak-isítɔ.

16 “Mose Mbla ámʋ pʋ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋamʋ asʋn wanlɩnhɛ lɔyɔ agyʋmá alɩɩ bɔfʋnAsú Ɔbɔpʋ Yohane brɛsʋ. Tsú mʋsʋ bʋdɛBulu iwíegyí ámʋ ɩwɩ asʋn wankláán ɔkanda, ahá ɛ bʋdɛprɩɩ wie mʋtɔ. 17 Ɔsʋmʋa asɩbɛtalɩ mɔ ɔnɔ, támɛ itoduáhɛ ntɛɛ asʋnbiɩkʋlɛ kʋráá móowu Mose Mbla ámʋtɔ.

18 “Oyin okíná mʋ ka láyétsiá ɔtsɩ bámbáá, alatɔ mbʋa. Oyingyíoyin ánɩ otsía ɔtsɩánfɩmʋ kulu lakíná mʋ ɛ latɔmbʋa.”

Ɩwɩ Onyapʋ ƆkʋMʋa Lasaro19 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɩwɩ onyapʋ

ɔkʋ létsiá. Atati wʋlɩhɛ ɔtɛdɩdá, otegyinkpa wankláán ekekegyíɛkɛ. 20Atɔ ɔkʋlɩpʋɔkʋá mʋ ɩwɩ letsitsíí nlɔ ɛ létsiá. Bʋtɛtɩ mʋ Lasaro. Betsiá pʋ ohiáni ánfɩ yɛyaɩ ɩwɩ onyapʋ ámʋ ɔkpa ɔnɔ. 21 Ɔkɩá obényaatogyihɛ mpupubiá ɩbɛkpakpáa bun oyinámʋ ɔpʋnʋasɩ gyi. Akɩaɩ létsiá beyintá mʋnlɔ ámʋ kʋráátɔ.

22 “Brɛá ohiáni ánfɩ lówu á, Bulu-abɔpʋbotsu mʋ ya, oleyétsiá anɩ náin Abrahamwá ɔsʋsʋ. Ɩwɩ onyapʋ ánfɩ ɛ lóbowu,bopulá mʋ. 23 Ɔlɔyɔ ɔbʋ ɩsʋbɩtɩ ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ, ɔdɛ ɩwɩɔsɩn wúun. Olotsu ansɩ fʋá, olowun ánɩ Lasaro tsie Abraham wátsútsúútsú. 24 Ɩnʋ ɔlɔkplʋn ɔbɛɛ, ‘Anɩ sɩ Abraham-ée! Wun mɩ nwɛ, afʋha Lasaroɔyɔpʋ mʋ osrebi da ntsutso pʋbɛda mɩ ɔdandʋsʋ, ilwii kpalobí. Ndɛ ɩwɩɔsɩn wúunogyá ánfɩtɔ dʋbɩ!’

25 “Támɛ Abraham lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Obí,kaɩn, fʋ nkpatsiátɔ a, fegyi ɔdwɛ, Lasaro ɛletsiá ɔsɩntɔ. Séi á, ɔbʋ ɔdwɛtɔ, fʋ ɛ fʋbʋɔsɩntɔ. 26 Ɔma a, ɩlán kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ kʋda anɩa fʋnyɔ nsɩnɛ. Mʋ sʋ ɔhaa mɛɛtalɩ fátsú nfɩ ba fʋwá ɩnʋ, ɔhaa ɛmɛɛtalɩ fá tsú ɩnʋba anɩ wá nfɩ.’ 27Oyin ámʋ lɛbláa Abrahamɔbɛɛ, ‘Mʋmʋ nobwíí ɩpa, anɩ sɩ Abraham,wa Lasaro sɩsɩ mɩ sɩ wóyítɔ. 28 Mbʋ apio

Luka 16:29 78 Luka 17:31yinhɛ abanú akʋ ɩnʋ, ɔyɛda amʋ ɔlá, mɛnɩbowú á, bʋmɛɛba bowun ɩwɩɔsɩn ánfɩ odu.’

29 “Abraham lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, ‘Mosemʋa Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ nwʋlʋ bʋ amʋwá, ɩdɛ amʋ ɔlá da. Bʋnúu mʋ, abʋgyimʋsʋ.’ 30 Oyin ámʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ,‘Anɩ sɩ Abraham, asʋn ámʋ nu kɛkɛ mɛɛhaamʋ abʋdamli klʋntɔ. Mboún nɩ ɔkʋɔkʋsʋ tsú afúlitɔ yɔ amʋ wá á, bɛdamlíklʋntɔ.’ 31 Támɛ Abraham lɛbláa mʋ ɔbɛɛ,‘Nɩ bʋmegyi Mose mʋa Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋamʋ nwʋlʋtɔ asʋn ámʋsʋ á, ɔkʋ ɔkʋsʋ tsúafúlitɔ yɔ ɩnʋ kʋráá á, bʋmóonu ɔhá ámʋasʋn.’ ”

17Lakpanbwɛ(Mateo 18:6-7, 21-22; Marko 9:42)

1 Yesu lɛbláa mʋ akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ,“Ɩbwɛbwɛɛbwɛ á, tɔkʋ bɛha nyankpʋsaɔbɔbwɛ lakpan, támɛ ɔhá ánɩ ɩna mʋsʋ mʋba lɔbwɛ lakpan ɔgyɔwɩ nɩ. 2 Nɩ ɔkʋ lɛhaahá ánfɩ bʋmɔkʋdan mɩsʋ hógyitɔ ánfɩtɔɔkʋ lɔbwɛ lakpan á, nɩ bɛda nfúókwɛbʋ síánmʋ ɔmɛtɔ, tswɩmʋwá ɔpʋ okluklúkpá pó á,ɩbʋ alɛ dʋn. 3Mʋ sʋmlɩkɩmlɩ ɩwɩwankláán.

“Nɩ fʋ bá ɔpʋ ɩlá gyi fʋ á, wa ɩyɩn wa mʋ.Nɩ ɔlɛdamlí klʋntɔ á, sikie mʋ. 4Nɩ ɔlɔpʋ ɩlágyi fʋ tse sienɔ* ɛkɛwʋlɛ owítɔ, ɔlɛla bobwiíɩpa há fʋ á, sikie mʋ.”

Hógyi5 Yesu sumbí ayɔpʋ ámʋ bɛbláa mʋ bɛɛ,

“Ha anɩ hógyi imoni tsɩa.”6 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nɩ mlɩ hógyi

lómoní fɛ takyí-akpin ibí á, mlɛtalɩ bláa kɛlɩánfɩ mlɩaa, ‘Puli yɛlɩɩ ɔpʋtɔ.’ Ɩbɔbwɛ dɩnkámʋsʋ.

Osúmpʋ Gyumagyihɛ7 “Nɩ mlɩtɔ ɔkʋ bʋ osúmpʋá ɔtɔyɔ

agyʋmá mʋ ndɔtɔ ntɛɛ ɔtɛkɩ mʋ akúfasʋ,otsú agyʋmátɔ ba a, bláa mʋ wie tɛbláa mʋɔbɛɛ, ‘Wa ɔsa bwɛ afʋgyi atɔ?’ Ɛkɛkɛɛkɛ!8 Bláa ɔtɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Tsu tati saba,afʋbɔtswɩ ɔpʋnʋ ha mɩ. Bɛlɩɩ mɩ angyi atɔ.Negyi ta á, fayégyi fʋ klɛ.’ 9 Ɔtɛdá osúmpʋamʋ ɩpán ɔbɛɛ, alabwɛ tɔá mɔwa mʋ bwɛ?Ɛkɛkɛɛkɛ! 10 Ɩnɩ sʋnɩ mlɩ ɛmlɔbwɛ tɔá bɔwamlɩ bwɛ tá á, mlɩblɩ mlɩaa, ‘Asúmpʋ kɛkɛanɩgyí. Tɔá igyi anɩ bwɛhɛ anɩlabwɛ á.’ ”

Ɩlɔ Pɛpɛ Alɔpʋ Dú Tsa

11Yesu ná Samaria pʋGalileafɔ ɔkasʋ ɔyɔYerusalem. 12Brɛá ɔlɛta wúlu kʋsʋwie tá á,ɩlɔ pɛpɛ alɔpʋ dú akʋ bʋna bɛbá befia mʋ,besi lɩɩ tsútsú. 13 Ɩnʋ bɔkplʋn blɩ bɛɛ, “Yesu!Owíé! Wun anɩ nwɛ.”

14 Yesu lótsu ansɩ kɩ amʋ, ɔlɛbláa amʋɔbɛɛ, “Mlɩpʋ mlɩ ɩwɩ yosuná Bulu igyíɔhapʋ.†”

Brɛá bɔpʋ ɔkpa bɔyɔ á, amʋ ɩwɩ lɛplɩ.15 Ɔkʋlɛ mʋ lówun ánɩ mʋ ɩwɩ laplɩɩ a,oleyinkí ɔdɛkplʋn kanfʋ Bulu kʋklʋkʋʋ.16 Olebemlí bún Yesu ayabitɔ, ɔdɛ mʋ ɩpánda. Samariayin oyin ánfɩ gyí. 17 Ɩnʋ Yesulɛfɩtɛ ɔbɛɛ, “Megyí ahá idú natsá? Mʋkwebá atráhɛ mɛ? 18 Mʋ sʋ amʋtɔ ɔkʋkʋmɛba bɛkanfʋ Bulu dʋn Samariayin ɔfɔɔánfɩ nkʋlɛ?” 19 Ɩnʋ ɔlɛbláa oyin ámʋ ɔbɛɛ,“Kʋsʋ natɩ. Fʋ hógyi latsá fʋ ɩlɔ.”

Bulu Iwíegyí Ámʋ Ɩbá(Mateo 24:23-28, 37-41)

20 Farisifɔ akʋ bɛfɩtɛ Yesu bɛɛ, “ƆmɛnkɛBulu iwíegyí ámʋ ɩbɛba?” Yesu lɛbláa amʋɔbɛɛ, “Megyí tɔá ɔha ɔbɔpʋ ansíbiwunBuluiwíegyí ámʋ igyi. 21 Ɔhaa mɛɛtalɩ blɩ ɔbɛɛ,‘Kɩ, mʋbʋ nfɩ.’ Ntɛɛ ‘Mʋbʋ nána á.’ Tsúfɛmlɩ klʋntɔ Bulu iwíegyí amʋ bʋ.”

22 Ɩnʋ Yesu lɛbláa mʋ akasɩpʋ ɔbɛɛ,“Ɛkɛ ɔkʋ ɩbá, mlódunká ánɩ mlówun mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɛkɛwʋlɛ pɛ, támɛmlɩmóowun mʋ. 23 Ahá bɛbláa mlɩ bɛɛ,‘Ɔbʋ nfɩ.’ ntɛɛ ‘Ɔbʋ nána,’ támɛ mlɩmásrɩ buo amʋ yɛkɩ. 24 Tsúfɛmɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɔbákɛ bɔbwɛ fɛ alɩ ámʋʋ nyankpʋtɔfwɩ ɩbɩ, bʋtowun mʋ nsaɩntɔ fɛɛ ámʋ.25Támɛ négyankpá wun ɩwɩɔsɩn tsɔtsɔɔtsɔ,ndɛmba-abí ánfɩ ɛ békiná mɩ. 26 Alɩ ámʋʋilegyi Noa brɛsʋ amʋ a, alɩ ibégyi mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɛ ɩbábɩ nɩ. 27 Ahábetsiá, bʋdɛ atɔ gyí, bʋdɛ ntá núu; bʋdɛ akátsiá, bʋdɛ atsɩ kɩtá há akúlu alɩɩ yɔfʋn ɛkɛáNoa lówiemʋ dáka kpɔnkpɔntɩ ámʋtɔ, ntsulɔbʋlá bɔmɔ amʋ fɛɛ. 28 Alɩ kɛn ɩlɛba Lotɛ brɛsʋ nɩ. Ahá betsiá, bʋdɛ atɔ gyí, bʋdɛntá núu, bʋdɛ atɔ hɔɔ, bʋdɛ atɔ fɛ; bʋdɛatɔ du, bʋdɛ ibu yíi, 29 yɔfʋn ɛkɛá Lot lɛdalɩSodomwúlutɔ, ogyámʋa atonkodu lotswietsu ɔsʋsʋ bɛhɩ amʋ fɛɛ. 30 Alɩ kɛn mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɩwɩɔwanlɛkɛ bófwieahátɔ nɩ.

31 “Ɛkɛ ámʋ a, ɔhá ánɩ ɔdɩn obusʋ, mʋatɔ ɩbʋ obuto ɔmákplɩ botsu tɔtɔ. Alɩ

* 17:4 Idesuná ánɩ tsé dʋdʋá ɔlɔpʋ ɩlá gyi fʋ. † 17:14 Abʋbɩ ánɩ mlɩ ɩwɩ laplɩɩ Mose mblaɔkpasʋ. ‡ 17:32 Brɛá omobu Bulu, ɔlɛdamlí kɩ ɔma a, olemlí nfɔlɩsín. Kɩ Genesis 19:26.

Luka 17:32 79 Luka 18:25

kɛn ɔhá ánɩ ɔbʋ ndɔtɔ ɛ máyinkí botsutɔtɔ nɩ. 32 Mlɩkaɩn Lot mʋ ka asʋnsʋ!‡33Tsúfɛ nɩ ɔkʋ lódunká ánɩ ɔbɛprɩmʋ nkpaá, ɔbɔhʋlɩɩmʋ. Támɛnɩ ɔkʋ lɔhʋlɩɩmʋnkpaá, ɔbɛlanyá mʋ. 34 Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, alɩɛkɛ ámʋ onyé á, nɩ ahá abanyɔ bʋda ɔklankʋlɛsʋ á, Bulu obótsu ɔkʋlɛ sí ɔkʋlɛ.

35-36 “Nɩ atsɩ abanyɔ bʋdɛ nfúó kwɛ á,Bulu obótsu ɔkʋlɛ sí ɔkʋlɛ.§” 37 Yesuakasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “AnɩWíe, nkʋnʋɩbɛba?”

Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔtɩnɛá ɩtɔ wuhɛda a, ɩnʋ alása bʋtefia nɩ.”

18ƆsʋrapʋMʋa Asʋn Ogyípʋ Ɔkʋ

1 Ɩnʋ Yesu lɛha yébi kʋ pʋsúná ánɩ bʋbɔɔmpáɩ brégyíbrɛ, ɩmákpɔn amʋ. 2 Ɔlɛbláaamʋ ɔbɛɛ, “Asʋn ogyípʋ ɔkʋ létsiá wúlukʋsʋ. Ɔtamanyá Bulu ifú, ɔtamanyá ɔhaaɛ pɛlɩ. 3 Ɔsʋrapʋ ɔkʋ ɛ létsiá wúlu amʋtɔ.Oletsiá bokokóli mʋ ɔbɛɛ, ogyíi mʋ asʋnɔnɔkwalɩsʋ ha mʋ, ɔlɛ mʋ tsu mʋ olupʋɩbɩtɔ! 4 Tɛkɩ olekle okina, támɛ ɔma-ɔma a,ɔlɛbláa mʋ ɩwɩ ɔbɛɛ, ‘Ɩbʋ mʋtɔá ntamanyáBulu ifú, ntamanyá ɔhaa ɛ pɛlɩ. 5 Támɛ alɩánfɩ ɔsʋrapʋ anfɩ ná ɔdɛ mɩ háan anfɩ sʋ á,négyi mʋ asʋn ɔnɔkwalɩsʋ. Nɩ megyí alɩ á,oméesi mɩ tɔɩ wa. Ɔmɛɛha mméenya ɔkpabwɛ tɔtɔ.’ ”

6 Yesu lɔyɔ mʋsʋ ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ alɩá asʋnogyípʋ anfɩ ɔtamagyi asʋn ɔnɔkwalɩsʋ ánfɩlablɩ. 7 Mʋmʋ nkálɩ Bulu mʋ méegyi mʋahá ámʋʋ alalɛ, bʋdesú kpolí mʋ ɔpa-onyéámʋ asʋn ɔnɔkwalɩsʋ? Obési amʋ asʋn wáobíátɔ? Ɛkɛkɛɛkɛ! 8 Ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,obégyi mʋ ɔnɔkwalɩsʋ há amʋ ɔsasʋ. Támɛndɛfɩtɛmbɛɛ, nɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩneyínkí bá a, nówun ahógyipʋ akʋ ɔsʋlʋʋanfɩsʋ?”

Lampóo ƆhɔpʋMʋa Farisiyin9 Yesu lɛtrá ha yébi kʋ pʋsúná amʋ atɔ

tsú ahá ánɩ bʋtɛkɩ amʋ ɩwɩ yilé abwɛpʋdʋn amʋ aba. 10 Ɔlɛha yébi amʋ ɔbɛɛ,“Ayin abanyɔ akʋ bɔdʋ yɔ mpáɩ ɔbɔkpáBulu ɔtswɛkpa. Amʋtɔ ɔkʋlɛ gyí Farisiyin,ɔkʋlɛ ɛ gyí lampóo ɔhɔpʋ.

11 “Farisiyin amʋ lɔkʋsʋ lɩɩ, bɔ mpáɩ wánwuntɔ ɔbɛɛ, ‘Bulu, nɛdá fʋ ɩpán ánɩ mm-egyí fɛ akʋ. Mɩ mʋ mma ɔnsɩpɛ, nta-masísi ɔha, ntamatɔmbʋa, mmegyí fɛ Lam-póo ɔhɔpʋ anfɩ ɛ. 12 Ntɛklɩ ɔnɔ tse nyɔndawɔtswɩ ɩkʋlɛtɔ. Nteye mɩ atɔ fɛɛtɔ dú,lɛ idúsɩ há fʋ.’

13 “Támɛ lampóo ɔhɔpʋ amʋ mʋ lɛyɛlɩɩ tsútsú, oloko nwuntɔ wá. Omotsulá tsúansɩ kʋráá fʋá kɩ ɔsʋsʋ. Ɔlɔpʋ ɔbɩmáa dáɩbɩtɔ, kókóli Bulu ɔbɛɛ, ‘Óo Bulu, wun mɩnwɛ, lakpan ɔbwɛpʋ ngyi.’ ” 14 Yesulɔmɔmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ndɛmlɩ bláa mbɛɛ, asabeyinkí yɔ wóyí á, Bulu ansɩ légyi lampóoɔhɔpʋ amʋ ɩwɩ dʋn Farisiyin amʋ. Tsúfɛɔhá ánɩ ototsú ɩwɩ á, Bulu ɔbɛbamʋ asɩ. Ɔháánɩ ɔtɛba ɩwɩasɩ ɛ á, Bulu obótsu mʋ fʋá.”

Nyebí Yulá(Mateo 19:13-15; Marko 10:13-16)

15 Aha akʋ bɔpʋ amʋ abí ba Yesu bɛɛ,ɔpʋʋ ɩbɩ dɩnka amʋsʋ, oyula amʋ. Mʋakasɩpʋ bowun amʋ. Mʋ sʋ bɔwa ɩyɩn wáamʋ. 16 Támɛ Yesu lɛtɩ nyebí ámʋ ba mʋɩwɩ wá, ɔlɛbláa akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩhanyebí ámʋ abʋba mɩ wá. Mlɩmátin amʋɔkpa, tsúfɛ ahá ánfɩ odu bʋ Bulu iwíegyíamʋ nɩ. 17 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Ɔhá ánɩ ɔmɔhɔBulu iwíegyí ámʋ fɛ kebi á, omóowiemʋtɔ.”

Atonyahɛ Ɩwɩ Atosunáhɛ(Mateo 19:16-30; Marko 10:17-31)

18 Ɛkɛ ɔkʋ Yudafɔ ɔhandɛ ɔkʋ lɛbɛfɩtɛYesu ɔbɛɛ, “Osunápʋ yilé, ntɔ nɔbwɛ asanénya nkpa ánɩ ɩtamatá?”

19 Yesu lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋ fʋdɛmɩ tɩ ɔha yilé? Ɔhaa mégyí ɔha yilé, nkɛtɩBulu nkʋlɛ. 20 Yɛɛ fʋyin Bulu mbla ámʋ o.Mʋgyí, mátɔ mbʋa, mámɔ ɔha, máwi atɔ,máka asʋn dɩnká fʋ básʋ, bu fʋ sí mʋa fʋyín.”

21 Ɔhandɛ amʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Tsú mɩ nyebitɔ ɔpá ndɛmʋ fɛɛsʋ gyí.”

22Yesu lónumʋ asʋn blɩhɛ anfɩ á, ɔlɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Toku kʋlɛ ɩlasí ánɩ fɔbwɛ. Yɛfɛfʋ ɩwɩsʋ atɔ fɛɛ, afʋye kɔba amʋ ha ahiánfɔ,mɛnɩ fénya siadɩɛ ɔsʋsʋ. Fɔbwɛmʋ tá á, baafʋbobuo mɩ.” 23 Brɛá oyin ámʋ lónu asʋnánfɩ á, ɩlɔtɔmʋ klʋn, tsúfɛ ɔhɩɛ ɔbʋ atɔ.

24Yesu lówun ánɩ ɩlahanmʋ. Mʋ sʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɩbʋ ɔnlɩn asa ɩwɩ onyapʋ obówieBulu iwíegyí ámʋtɔ. 25 Lɛlɛmʋ á, ɩlɔpɔn ha

§ 17:35-36 Mʋtɔ yée 36 bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Nɩ ayin abanyɔ bʋdɛ agyʋmá yɔ ndɔkʋlɛtɔ á, Bulu obótsu ɔkʋlɛ sí ɔkʋlɛ.

Luka 18:26 80 Luka 19:19kpɔsɔ ánɩ ɔbɔtsʋn ɔbɩn-atɔ ɔbɔtɔ, dʋn ánɩ ɩwɩ onyapʋ obówie Bulu iwíegyí ámʋtɔ.”

26 Ahá ánɩ bonu asʋn ánfɩ bɛfɩtɛ bɛɛ,“Mʋmʋma mɛɛ Bulu ɔbɔhɔ nkpa?”

27 Támɛ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Tɔányankpʋsa mɛɛtalɩ bwɛmɔdʋn Bulu bwɛ.”

28 Ɩnʋ Petro lɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Mɩ Wíe, kɩ,anɩlasí anɩ wóyí tswɩ bobuo fʋ.”

29 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa. Ɔhaa má ɩnʋá obési mʋ wóyí, mʋka, mʋ apíó, mʋ akwɩɩpʋ ntɛɛ mʋ abí tswɩBulu iwíegyí ámʋ sʋ, 30 Bulu mɛɛlawá mʋotsiákpá há mʋ tsé dú tsé lafa séi, láha mʋnkpa ánɩ ɩtamatá brɛ ámʋʋ ɩbá ámʋtɔ.”

Yesu Lowu Ɩwɩ Asʋn Blɩ Otse Saasɩ(Mateo 20:17-19; Marko 10:32-34)

31Yesu lɛtɩ akasɩpʋ dúanyɔ ámʋ ya ɩtsɛtɔ,ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ayɔ Yerusalem. Ɩnʋasʋn ámʋʋBulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ bɔwanlɩntsú mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɩwɩ ámʋ fɛɛbɛbamʋtɔnɩ. 32Bɛlɛmɩ há ahá ánɩ bʋmegyíYudafɔ. Bɔbwɛ mɩ ahinlá, síá mɩ, tú atsʋnɔwʋlɩ mɩ. 33 Bɛpɩtɩ mɩ atɔ, mɔ mɩ. Mʋ ɛkɛsáásɩ a, nɔkʋsʋ tsú afúlitɔ.”

34 Akasɩpʋ amʋ bʋmonu ɩnɩ asɩ, tsúfɛBulu lɔpʋŋáín amʋ. Bʋmɛbɩ tɔá ɔdɛblɩ ɛ.

Ansibi Obwiepʋ Ɔkʋ Ɩlɔ Tsa(Mateo 20:29-34; Marko 10:46-52)

35 Yesu lɛta Yeriko wúlutɔ wie tá á, an-sibi obwiepʋ ɔkʋ tsie ɔkpa ɔnɔ, ɔdɛ atɔkʋlɩ. 36Ansibi obwiepʋ ámʋ lónu ánɩ ɔdɔmbʋdɛtsʋʋn. Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ ɔbɛɛ, “Amansʋigyi?”

37 Ahá bɛbláa mʋ bɛɛ, “Yesu Nasaretyinamʋ dɛtsʋʋn.”

38 Ɩnʋ ansibi obwiepʋ ámʋ lɔkplʋn blɩ ɔbɛɛ, “Anɩ wíe Dawid mʋ na Yesu, wun mɩnwɛ!”

39 Ahá ámʋʋ bʋgya Yesu nkpá ámʋbɔkplʋn wa ansibi obwiepʋ ámʋ bɛɛ, ɔwáaɔsa kpa ɔnɔ bun. Ɔlɛlakplʋn dʋn alɩ ɔbɛɛ,“Anɩ wíe Dawid mʋ na, wun mɩ nwɛ!”

40 Yesu lési lɩɩ, ɔlɛha ɔbɛɛ bʋkpá mʋ bamʋ. Brɛá bɛkpa mʋ ba a, Yesu lɛfɩtɛ mʋɔbɛɛ, 41 “Ntɔ fʋdeklé fɛɛmbwɛɛ ha fʋ?”

Ɔlɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Owíe, ha mɩ anwunatɔ!”

42Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Fʋ hógyi latsá fʋɩlɔ. Wun atɔ.”

43 Ɩnʋnʋ mʋ ansíbi lobwií, ɔlɛkplá buoYesu, ɔdɛ Bulu kanfʋ. Ɔdɔmamʋ fɛɛ bowunɩnɩ, amʋ ɛ bɛkanfʋ Bulu.

19Yesu Mʋa Sakeo

1 Yesu dɛka tsʋn Yeriko wúlutɔ.2 Lampóo ahɔpʋ ɔhandɛ ɔkʋá ɔbʋ kɔba bʋwúlu amʋtɔ, bʋtɛtɩ mʋ Sakeo. 3 Oyin ánfɩdékléá ɔbɔpʋ ansíbi wun Yesu, támɛ ɔmaɩswɩ, ahá ɛ bɔdʋbɩ. 4 Mʋ sʋ ɔlɛsrɩ yɔdʋpɔntɔ-oyí kʋá Yesu ɔbɔtsʋn mʋ asɩ, mɛnɩobówun mʋ. 5 Brɛá Yesu lówie oyí ámʋ asɩá, olotsu ansɩ fʋá, wun Sakeo, ɔlɛbláa mʋɔbɛɛ, “Sakeo, wa ɔsa kplɩ ba. Ndɛ, fʋ wóyínɔswɩɩ nɩ.”

6 Sakeo lɔwa ɔsa kplɩ, pʋ ansigyí kpámʋ ya wóyítɔ. 7 Ahá ánɩ bowun mʋ fɛɛbowuntí bɛɛ, “Oyin ánfɩ layɔswɩɩ lakpanɔbwɛpʋ wóyítɔ.”

8Sakeo lɔkʋsʋ lɩɩ wóyítɔ ɩnʋ, bláa anɩWíeYesu ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, kɩ, néye mɩ atɔtɔ anyɔ,pʋ ɩfʋn kíé ahiánfɔ. Nɩ nasísi ɔkʋ ɛ á, nɛlahámʋmʋ aku ana.”

9 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ndɛ Bulu lahɔwóyí ánfɩ nkpa, tsúfɛ Abraham mʋ na ɔnɩánfɩ ɛ gyí. 10 Ahá ánɩ bafwɩ odunkákpámɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ nɛba, anhɔ amʋnkpa.”

Asúmpʋ Kɔba Ha(Mateo 25:14-30)

11 Ahá ámʋ bʋdɛ asʋn ámʋʋ Yesu dɛblɩ ámʋ nu. Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Yesu latáYerusalem wie tá. Mʋ sʋ ɔlɛha amʋ yébipʋtswíí amʋ, tsúfɛ bʋdesusúu bɛɛ Buluiwíegyí béfi asɩ ɩnʋnʋ. 12 Ɔlɛha yébi amʋɔbɛɛ, “Ɩwɩ onyapʋ ɔkʋ lɔbwɛ agywɩɩn ɔbɛɛ,mótu ɔkpa yɔ amʋ owíe dɛhɛn wá, ɔyaɩmʋowíe, oyinki begyi iwíe mʋ ɔmátɔ. 13 Asaɔbɔyɔ á, ɔlɛtɩ mʋ asúmpʋ idú, oleye pɔɔnʋkʋlɛkʋlɛ há amʋ fɛɛ. Ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛbʋpʋyɔ agyʋmá yɔfʋn ɛkɛá mɛba. 14 Támɛmʋwúlutɔ ahá bolumʋ, wá abí buomʋ bɛɛ,bʋmedékléá ɔbwɛɛ amʋ owíe.

15 “Támɛ mʋ óó á, owíe dɛhɛn amʋ lɛyaɩ mʋ iwíe amʋ, ɔlɛsankí ba wóyí. Olenya wíépɛ ɔlɛha bɛtɩmʋ asúmpʋ amʋ, ɔkɩ tɔá banyádɩnká kɔba amʋsʋ. 16 Ogyankpapʋ lɛbabɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Mɩ wíé, nanyá pɔɔnʋ dútsɩa fʋ klɛ amʋtɔ.’ 17 Mʋʋ ɔlɛbláa osúmpʋamʋ ɔbɛɛ, ‘Fabwɛ atɔ. Osúmpʋ wankláánfʋgyi. Ɩnɩá fawá ɔnɔkwalɩ ɩtɔ túkúrííbi ánfɩɩwɩ sʋ á, nɔpʋ awúlu idú wá fʋ ɩbɩtɔ, fɛkɩmʋsʋ.’ 18 Onyɔɔsɩ lɛba bɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Mɩ wíé, nanyá pɔɔnʋ anu tsɩa fʋ klɛ amʋtɔ.’19Owíe amʋ lɛbláamʋ ɔbɛɛ, ‘Fʋ ɛ fɛkɩ awúluanusʋ.’

Luka 19:20 81 Luka 20:420 “Ɔbambá ɛ lɛba bɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Mɩ

wíé, fʋ sika ámʋ nɩ. Nɛda mʋ wá dúkubiɔnɔ yáɩ. 21 Nyin fʋ. Ndɛ fʋ ifú nya, tsúfɛfʋ asʋn bʋ ɔnlɩn. Fʋtotsú atɔ ɔtɩnɛá fʋmɔpʋtɔtɔ yáɩ, fʋtɔkpɔtɩ atɔ ɛ ɔtɩnɛá fʋmodu tɔtɔ.’22 Mʋ wie amʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Osúmpʋlaláhɛ. Fʋ ɔnɔtɔ asʋn nɔpʋgyi fʋ asʋn. Yɛɛfʋyin ánɩ mɩ asʋn ɩhɩɛ bʋ ɔnlɩn, ntotsú atɔɔtɩnɛá mmɔpʋ tɔtɔ tswɩ, kpɔtɩ atɔ ɔtɩnɛámmodu tɔtɔ a? 23 Mʋ ntogyi sʋ fʋmɔpʋmɩ kɔba amʋ yɔtswɩ sika ɔyaɩkpá. Fɛkɩ nɩ neyínkí ba a, nɔyɔhɔmʋa mʋsʋ abí?’

24 “Ɩnʋ owíe amʋ lɛbláa ahá ánɩ bʋbʋ ɩnʋɔbɛɛ, ‘Mlɩswɩɩ osúmpʋ anfɩ kɔba amʋ haɔmʋamʋʋ olenya idú ámʋ.’ 25 Támɛ aháámʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, ‘Nanáin, ɔbʋ pɔɔnʋdú dodo o!’ 26 Owíe amʋ lɛbláa amʋ ɔbɛɛ,‘Ndɛmlɩ bláa mbɛɛ, ɔhá ánɩ odekléá obónumɩ atosunáhɛ amʋ asɩ á, Bulu ɔbɔpʋ ɩkʋtsɩa mʋtɔ há mʋ. Támɛ ɔhá ánɩ omedék-léá obónu mɩ atosunáhɛ amʋ asɩ á, Buluɔbɔswɩɩ mʋ kpalobí ámʋʋ alabɩ ámʋ kʋráá.27 Séi á, mlɩkpa ahá ámʋʋ bɔkʋsʋ lɩɩ mɩsʋbɛɛ mmágyi iwíe amʋ ba, amlɩbɔmɔmɔɔamʋmɩ ansɩtɔ nfɩ!’ ”

Bɔhɔ Yesu Fɛ Owíe Yerusalem(Mateo 21:1-11; Marko 11:1-11; Yohane

12:12-19)28 Yesu lɛha amʋ yébi anfɩ tá á, ɔlɔtsʋn

gyankpá pʋ ɔyɔYerusalem. 29Ɔlɛta Betfagemʋa Betania awúluá ɩdɩnNfɔ-nyíbʋ* ámʋsʋwie tá á, ɔlɔwamʋ akasɩpʋ abanyɔ gyankpá,30 bláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩyɔ wúlu anfɩ ɩdamlɩ ansɩtɔ ánfɩsʋ. Nɩ mlowíé wúlu ɔnɔ á,mlówun afrímú kanáhɛ ɔkʋ da ɔfɛtɔ, ɔhaamɔkʋtsíá mʋsʋ kɩ. Mlɩsankɩmʋ ba mɩ. 31Nɩ ɔkʋ ɔfɩtɛ mlɩ ɔbɛɛ, ‘Ntogyi sʋ mlɩdɛ mʋsankɩ?’ á, mlɩbla mʋ mlɩaa, ‘Anɩ Wíe dɛ mʋhián.’ ”

32 Akasɩpʋ abanyɔ ámʋ bɔyówun afrímúkánáhɛ ámʋ fɛ alɩá Yesu lɛbláa amʋ. 33Brɛábʋdɛ mʋ sankɩ á, mʋ awíe bɛfɩtɛ amʋ bɛɛ,“Ntogyi sʋmlɩdɛmʋ sankɩ?”

34Bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “AnɩWíe dɛmʋ hián.”35 Besi bɛkpa afrímú kánáhɛ amʋ ba Yesu,bɛyaɩ amʋ atati dɩnká mʋsʋ, tsú Yesu bianmʋsʋ. 36Brɛá Yesu tsiemʋsʋ ɔyɔ á, ahá ámʋbɛkpa amʋ atati yáɩ tswɩ ɔkpatɔ, ɔlɛnatɩ mʋsʋ tsʋn.

37Brɛá Yesu lɔwaNfɔ-nyíbʋ ámʋ kplɩ ɔyɔYerusalem wúlutɔ bɩ a, mʋ abúopʋ amʋfɛɛ bɔtswɩ opé kánfʋ Bulu kʋklʋkʋʋ, ofúlaamʋʋ ɔlɔbwɛ, bowun amʋ fɛɛ sʋ. 38 Bɛɛ,

“Bulu oyúla owíe anfɩ ɔbá mʋ dátɔ ánfɩ!Iwilwii bʋ ɔsʋsʋ. Numnyam ɩbwɛɛ Bulu klɛɔsʋsʋʋsʋ ɩnʋ.”

39 Farisifɔ akʋ bʋbʋ ɔdɔm amʋtɔ. Ɩnʋbɛbláa Yesu bɛɛ, “Osunápʋ, ka fʋ abúopʋanfɩ itin!”

40 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ndɛ mlɩ bláambɛɛ, nɩ ahá ánfɩ bɛhɩɛ kpá ɔnɔ bun kʋrááá, abwi ánfɩ bɔkplʋn kanfʋ Bulu.”

Yesu Lósú Yerusalem Sʋ41 Brɛá Yesu lɛta Yerusalem wie tá,

olowun wúlu amʋ sɩsɩ á, olosu ha mʋ.42 Ɔbɛɛ, “Yerusalemfɔ, tɛkɩ ilehián ánɩ mlɛbɩ tɔá ɩtɔpʋ iwilwii ba ndɛ, támɛmlɩmɛtálɩ bɩ mʋ. 43 Brɛ kʋ ɩbá, mlɩ alupʋbɛkafía mlɩ abuntíi, pwɛ okpó wá mlɩ, sámlɩ tin ɔkpagyíɔkpasʋ. 44Bɛhɩwúlu anfɩ pʋmʋtɔ atsiápʋ. Bʋméesi ibwi kʋlɛ dɩnká mʋbásʋ, tsúfɛmlɩmɛbɩ brɛá Bulu lɛbamlɩnkpaɔhɔkpa!”

Ibíá Agyípʋ Gyáa Lɛ Bulu ƆtswɛkpaWunsɩnɛsʋ

(Mateo 21:12-17; Marko 11:15-19; Yohane2:13-22)

45 Brɛá Yesu lówie Yerusalem a, ɔlɔyɔBulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ. Olenya wíé ɩnʋalɩ, ɔlɔwa ibíá agyípʋ gyáa bɩ. 46 Ɔlɛbláaamʋ ɔbɛɛ, “Bɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔbɛɛ, ‘Bɛtɩ mɩ ɔtswɛkpa bɛɛ, mpáɩ ɔbɔkpá.’Támɛmlɩlapʋ ɩnʋmlí awikplu ɔŋaínkpá.”

47 Oletsiá súná atɔ Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋekekegyíɛkɛ. Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn, Mosembla asunápʋ pʋ Yudafɔ ahandɛ amʋ bo-dunká ɔkpa ánɩ bɔtsʋn mʋsʋ mɔ mʋ.48 Támɛ bʋmenya, tsúfɛ ahá ámʋ fɛɛ bʋbuomʋ asʋn blɩhɛ.

20Yesu Túmi Ɩwɩ Asʋn Fɩtɛhɛ(Mateo 21:23-27; Marko 11:27-33)

1 Ɛkɛ ɔkʋ Yesu bʋ Bulu ɔtswɛkpawunsɩnɛsʋ ɩnʋ ɔdɛ Bulu asʋn wankláánámʋ ɔkan da, ɔdɛ atɔ suná. Ɩnʋ Buluigyí ahapʋ dɛhɛn, Mose mbla asunápʋ pʋYudafɔ ahandɛ bɛba bɔtʋ mʋ. 2 Bɛfɩtɛ mʋbɛɛ, “Ma lɛha fʋ ɔkpa fʋdɛ ntobí ánfɩ bwɛ?Ma lɛha fʋ túmi?”

3 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mɩ ɛ nfɩtɛmlɩ asʋn kua kʋlɛ. 4 Bulu wá Asú ƆbɔpʋYohane lénya túmi pʋbɔ ahá asú lóó, ntɛɛnyankpʋsa? Mlɩbla mɩ.”

* 19:29 Nfɔ-nyíbʋ igyi obubwí kʋá ɩbʋmantáa Yerusalem, bʋtɛtɩ mʋ Olifbʋ.

Luka 20:5 82 Luka 20:40

5Amʋwʋlɛwʋlɛ bɔyɔ asʋn ánfɩtɔ bɛɛ, “Nɩ ablɩ anɩaa itsú Bulu wá á, ɔbɛfɩtɛ anɩ ɔbɛɛ,mʋ ntogyi sʋ anɩmɔhɔ mʋ gyi? 6 Nɩ ablɩ anɩaa nyankpʋsa wá ɛ á, ɔdɔm anfɩ bɛdaanɩ abwi mɔ, tsúfɛ bohogyi ánɩ Bulu ɔnɔsʋɔtɔɩpʋ Yohane gyí.” 7 Mʋ sʋ bɛlɛ mʋ ɔnɔbɛɛ, “Ohwée! Anɩméyín ɔtɩnɛá olenya mʋtúmi tsú.”

8 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mʋmʋ mɩ ɛmmɛɛbláa mlɩ túmi oduá ndɛpʋbwɛ ntobíánfɩ.”

Apafɔ Laláhɛ Akʋ(Mateo 21:33-46; Marko 12:1-12)

9 Ɩnʋ Yesu lɛtrá ha amʋ yébi ɔbɛɛ,“Ɔdɔtɔpʋ ɔkʋ lɔdɔwáɩn ndɔ, ɔlɔpʋ ndɔ ámʋwá apafɔ ɩbɩtɔ, tú ɔkpa yɔ ɔmá kʋtɔ yétsiáɩnʋ nfí-nfí. 10 Brɛá wáɩn-abí ámʋ kpɔtɩbɩlɔfʋn a, ɔlɔwa mʋ osúmpʋ apafɔ ámʋ wáɔbɛɛ, ɔyɔhɔmʋ ogyíkpá bamʋ. Támɛ apafɔámʋ bɛda obí ámʋ, gya mʋ sɩsɩ ɩbɩkpan.11 Ɔdɔtɔpʋ amʋ lɛlawá mʋ osúmpʋ nyɔɔsɩamʋ wá. Apafɔ ámʋ bɛda mʋ, sʋpa mʋ,gya mʋ ɛ sɩsɩ ɩbɩkpan. 12 Ɔlɛtrá lawá ɔbasáásɩ. Apafɔ ámʋ bepilán mʋ, gya mʋ lɛndɔ ámʋtɔ. 13 Mʋʋ ndɔ mʋ wie amʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, ‘Nkálɩ kʋráá nɔbwɛ? Nɔwa mɩ onutómɩ bí ɔdwɛpʋ amʋ wá. Fíalɩ bóbu mʋ mʋ.’14 Támɛ brɛá apafɔ ámʋ bowun mʋ bi ámʋsɩsɩ á, bɛbláa aba bɛɛ, ‘Ɔnɩ obégyi mʋ sɩ atɔnɩ. Mlɩha amɔ mʋ, mɛnɩ ndɔ ámʋ ibémlíanɩ klɛ.’ 15 Ɩnʋ bɛkɩtá mʋ, bɩtɩa mʋ dálɩ ndɔámʋtɔ yɔmɔmʋ.

“Ntɔ mlɩlahogyi mlɩaa ndɔ mʋ wie amʋɔbɔbwɛ apafɔ ánfɩ? 16 Ɔbɛba bɔmɔ amʋ, pʋndɔ ámʋ wá apafɔ bámbá ɩbɩtɔ.”

Brɛá ahá ámʋ bonu asʋn ánfɩ á, bɛblɩ bɛɛ,“Ɩnɩmʋ ɩtsʋʋn anɩsʋ!”

17 Yesu lɛkɩ amʋ ansɩtɔ díín, ɔlɛfɩtɛ amʋɔbɛɛ, “Bulu asʋn ánfɩ asɩmɛ?‘Ibwi ámʋʋ obu ayípʋ bekiná ámʋ

lébemlí okonkísʋbwi nɩ.’18Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɛdɩda ibwi ámʋsʋ obébi-abía blúblúblúblú. Nɩ ibwi ámʋ isúnkí dáɔkʋsʋ ɛ á, ɩbɔkwɛmʋ fɩkɔfɩkɔfɩkɔ fɛ nfúó.”

Lampóoka(Mateo 22:15-22; Marko 12:13-17)

19 Ɩlɔwankɩ Mose mbla asunápʋ pʋ Buluigyí ahapʋ amʋ ánɩ amʋ ɩwɩ yébi alahá.Ɩnʋ bekleá bɛkɩtá mʋ, támɛ benya ahá ámʋifú. 20 Mʋ sʋ bodunká ɔkpa ánɩ bɔtsʋnmʋsʋ kɩtá Yesu. Ɩnʋ bɛlɛ ahá bɛɛ bʋpínabwɛ ɩwɩ fɛ aha wankláán, abʋtɛ mʋ kɩ bɛɛbónu asʋankʋ tsú mʋ ɔnɔ, mɛnɩ bɛlɩɩ mʋsʋkɩtá mʋ ya ɔmásʋ ogyípʋ. Mʋbʋʋ túmi

gyi mʋ asʋn. 21 Yesu atɛpʋ amʋ bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Osunápʋ, anɩyin ánɩ ɔnɔkwalɩpʋfʋgyi, fʋtosúná mʋ ɛ. Fʋtamakɩ ɔhaaansɩtɔ. Mboún fʋtosúná Bulu ɔkpa ámʋɔnɔkwalɩsʋ. 22 Afɩtɛ fʋ! Anɩ mbla lɛhaɔkpa ánɩ akáa lampóo ha Roma owíe dɛhɛnKaesare, ntɛɛ anɩmáka?”

23 Támɛ Yesu lówun amʋ agywɩɩn. Mʋsʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, 24 “Mlɩpʋ kɔba amʋ kʋba mɩ ankɩ.” Bɔpʋba mʋ. Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋɔbɛɛ, “Ma nwun pʋmʋ ɩdá dɩn mʋsʋ?”

Bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “Kaesare.”25 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mʋmʋ mlɩpʋ

tɔá igyi Kaesare klɛha Kaesare, amlɩpʋmʋáigyi Bulu klɛ ɛ ha Bulu.”

26 Mʋ sʋ bʋmɛtalɩ lɩɩ Yesu asʋn blɩhɛanfɩsʋ kɩtámʋ ahá ámʋ ansɩtɔ. Ɔnɔ ɛ lobwieamʋ, bʋmɛtalɩ trá bwií ɔnɔ.

Kʋsʋ Tsú Afúlitɔ Ɩwɩ Asʋn Fɩtɛhɛ(Mateo 22:23-33; Marko 12:18-27)

27 Sadukifɔ ɔpasua bʋtɛblɩ bɛɛ, kʋsʋ tsúafúlitɔ ma ɩnʋ. Amʋtɔ akʋ bɛba Yesu wá,28 bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Osunápʋ, Mose lɔwanlɩntswɩ anɩ ɔbɛɛ, ‘Nɩ ɔkʋmʋa mʋ ka bʋmɔkwɩɩ asa olowu sí mʋ ka ámʋ a, mʋ pio ot-sú mʋ ka ámʋ tsia, fɛkɩ ɔkwɩɩ ha owupʋámʋ.’ 29 Oyin ɔkʋlɛ abí abasíénɔ akʋ bet-siá. Amʋtɔ ogyankpapʋ létsiá ɔká, támɛɔmɔkwɩɩ asa olowu. 30 Mʋ gyama lótsuɔsʋrapʋka amʋ tsía, támɛ mʋ ɛ ɔmɔkwɩɩ.31 Ɔsaasɩ ɛ lótsu ɔtsɩ ámʋ tsía. Mʋ ɛɔmɔkwɩɩ. Alɩɩ yɔtʋ osienɔsɩ amʋ. Amʋtɔɔkʋkʋ mɔkwɩɩ asa olowu. 32 Ɔma-ɔma a,ɔsʋrapʋ amʋ ɛ lóbowu. 33 Afúli ɔkʋsʋkɛ a,amʋtɔ ɔmɔmʋ ɔbɔbwɛmʋ kulu? Tsúfɛ amʋabasíénɔ ámʋ fɛɛ betsiá mʋ.”

34 Mʋʋ Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔyɩ ánfɩtɔ ahá tétsía aká mʋa akúlu. 35 Támɛɩmɛɛba alɩ brɛ ámʋʋ ɩbá ámʋtɔ. Ahá ámʋʋbɔfʋn ánɩ bɔkʋsʋ tsú afúlitɔ, tsíá nkpaɔyɩ ámʋʋ ɩbɛba amʋtɔ ámʋ mʋ bʋméetsiáakúlu, bʋméetsiá aká. 36 Bʋmɛɛtrá wu,tsúfɛ bɔbwɛ fɛ Bulu-abɔpʋ. Bulu ahá bʋgyi,tsúfɛ bakʋsʋ tsú afúlitɔ. 37 Anɩ náin Mosekʋráá lɔwanlɩn atɔ tsú afúlikʋsʋ ɩwɩ. Tsúfɛɔlɔwanlɩn ɔbɛɛ, ɛkɛ ámʋʋ olowun oyíbikʋ dɛ ogyá tsií, támɛ ɩmɛdɛhɔɔ amʋ a,ɔlɛtɩ Bulu ɔbɛɛ, ‘Abraham mʋa Isak pʋYakob Bulu.’ 38 Megyí awupʋ Bulu ógyi,akɩankpapʋ Bulu ógyi, tsúfɛ mʋ ansɩtɔ mʋá, amʋ fɛɛ bʋbʋ nkpa.”

39 ƖnʋMose mbla asunápʋ amʋ akʋ bɛblɩ bɛɛ, “Osunápʋ, fabɩ lɛ mʋ ɔnɔ!” 40 Mʋsʋ amʋtɔ ɔkʋkʋʋkʋ mɛtrá wa klʋn fɩtɛ mʋasʋansʋ.

Luka 20:41 83 Luka 21:27Ma Gyí Kristo Amʋ?(Mateo 22:41-46; Marko 12:35-37)

41 ƖnʋYesu lɛfɩtɛmbla asunápʋ amʋ ɔbɛɛ,“Nkálɩ ɩlɔbwɛ asa ahá bɛɛ, Owíe Dawid mʋna gyí Kristo amʋ? 42 Tsúfɛ owíe Dawidonutó lɛblɩ Israelfɔ ɩlʋ ámʋtɔ ɔbɛɛ,‘AnɩWíe Bulu lɛbláa mɩ Wíe ɔbɛɛ,

Tsia mɩ gyɔpɩsʋ,43 yɔfʋn brɛá nɔpʋ fʋ alupʋ bwɛ fʋ

ayabi oyíkpa.’44Owíe Dawid lɛtɩ Kristo amʋ ɔbɛɛ, mʋwie.Mʋ nkálɩ sʋ ɔtráa ogyi mʋ na?”

Mose Mbla Asunápʋ Tsiátɔ(Mateo 23:1-36; Marko 12:38-40)

45 Ɩnʋ ɔlɛbláa mʋ akasɩpʋ ahá ámʋ ansɩtɔɔbɛɛ, 46 “Mlɩkɩ Mose mbla asunápʋ anfɩwankláán. Bʋtekle ligá wa nátɩ kí. Bʋteklebɛɛ ahá bʋbún ha amʋ itsiá dɩnsʋ. Otsi-ákpá yilé bʋtekle tsiá Yudafɔ ofíakpa pʋnkɛ ogyíkpá. 47 Bʋtɔswɩɩ asʋrapʋ amʋwóyí, bʋtepina bɔ mpáɩ tɩntɩɩntɩn ahátɔpʋbun amʋ lalahɛsʋ. Bulu ɔbɛbɩtɩ amʋ ɩsʋkínkíínkín!”

21Ɔsʋrapʋ Ɔkʋ Tswɩtswɩ(Marko 12:41-44)

1 Brɛá Yesu tsie mantáa tswɩtswɩ dákaámʋ Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋ á, olowun alɩáahá ánɩ amʋ ɩbɩtɔ bʋ odwin bʋdɛpʋ kɔbaakpɔnkpɔntɩ bɔwa dáka ámʋtɔ. 2 Ɩnʋɔsʋrapʋ ohiáni ɔkʋ ɛ lɔpʋ mʋ kɔba anabɔwa mʋtɔ. 3 Mʋʋ Yesu lɛblɩ ɔbɛɛ,“Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa, tswɩtswɩá ɔsʋrapʋanfɩ, ɔma tɔtɔ anfɩ lawá á, ɩdʋn ɔhagyíɔhaklɛ. 4 Tsúfɛ atráhɛ amʋ fɛɛ á, amʋ kɔbatsɔtsɔɔtsɔtɔ balɛ kpalobí tsú bɔwa. Támɛɔsʋrapʋ anfɩ mʋ ɩnɩá ɔma tɔtɔ sʋ tɔá ɔbʋfɛɛ alapʋ bɔwa á.”

Bulu Ɔtswɛkpa Amʋ Bwie(Mateo 24:1-2; Marko 13:1-2)

5 Yesu akasɩpʋ akʋ bʋdɛtɔɩ tsú alɩá bɔpʋabwi ánɩ ɩbʋ bíá yi Bulu ɔtswɛkpa amʋ, pʋatokiehɛ wankláán lá mʋtɔ. Támɛ Yesulɛbláa amʋ ɔbɛɛ, 6 “Brɛ kʋ ɩbá, bóbwie mʋfɛɛ bun. Ibwi kʋlɛ kʋráá méesian dɩnká mʋbásʋ.”

Ɩwɩɔsɩn Mʋa Ɩkplán(Mateo 24:3-14; Marko 13:3-13)

7 Mʋʋ mʋ akasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ,“Osunápʋ, brɛmɔmʋtɔ ɩnɩ fɛɛ bɛba? Osúnamɔmʋ abɔpʋbɩá brɛ ámʋ ɩlafʋn?”

8 Ɩnʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ wan-kláán, mɛnɩ ɔhaa mɛɛmlɛ mlɩ. Tsúfɛ ahátsɔtsɔɔtsɔ bɔpʋmɩ dá ba bɛɛ, amʋgyí Kristoamʋ nɩ. Mʋ brɛ lafʋn ta, támɛ mlɩmábuoamʋ. 9 Nɩ mlonúá ɩsá mʋa kpokiti ladá á,opúni mátsií mlɩ. Tsúfɛ ilehián ánɩ ɩnɩ anábégyankpá bá, támɛ ɔyɩ ɔnɔmɔkɛ ɩmɛɛbaɩnʋnʋ.”

10 Ɩnʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔmá bɔkɔ aba.Awíe bɔkʋsʋ lɩɩ abasʋ. 11 Ɔsʋlʋʋ ɩbɛkpɩnkɩ ntɩnɛ-ntɩnɛ. Akʋn mʋa ɩlɔ tsánkɩhɛ ɛ bɛbantɩnɛ-ntɩnɛ. Ntobíá ɩhɩɛ bʋ ifú pʋ osúnaakpɔnkpɔntɩ bɛba tsú ɔsʋsʋ. 12 Támɛ asamʋ fɛɛbɛba a, bɛkɩtámlɩ, bɛhɩɛdɩnkámlɩsʋ,pʋ mlɩ ya Yudafɔ ofíakpa yégyi mlɩ asʋn,wá mlɩ obu. Mɩ sʋ bɛkpa mlɩ ya awíe pʋɔmásʋ agyípʋ ansɩtɔ. 13 Ɩnɩ ɔbɛha mlɩ ɔkpamlɛtalɩ gyi mɩ ɩwɩ adánsɩɛ súná amʋ nɩ.14 Támɛ mlɩmáhan mlɩ ɩwɩ susúu alɩá mlɛlɛɩwɩ ɔnɔ. 15 Tsúfɛ nɛha mlɩ nyánsa mʋaɔnɔwankɩ, mlɩ anyabá ámʋtɔ ɔkʋkʋmɛɛtalɩ gyi mlɩ nwɛɛn. 16Mlɩ akwɩɩpʋ, mlɩ apíó, mlɩwóyítɔ ahá pʋ mlɩ anyawíe kʋráá bɛlɛ mlɩhá, bɔmɔ mlɩtɔ akʋ. 17 Mɩ sʋ ahá fɛɛ bólumlɩ. 18 Támɛ mlɩ nwunsʋ-imi kʋlɛ kʋráámɔɔfwɩ. 19 Nɩ mlɛtálɩ lɩɩ kínkín á, mlényankpa ánɩ ɩtamatá.

Yerusalem Bwie Ɩwɩ Asʋn Blɩ (Mateo 24:15-21; Marko 13:14-19)

20 “Nɩ mlowun ánɩ ɩsá akɔpʋ bakáfíaYerusalem wúlu a, mlɩbɩá wúlu amʋ ɩbáobwiekpá. 21 Mʋmʋ ahá ánɩ bʋbʋ Yudeaɔmátɔ bʋsrɩɩ yɔ abʋsʋ. Ahá ánɩ bʋbʋYerusalem wúlutɔ bʋdálɩ. Amʋá bʋmawúlu amʋtɔ ɛ bʋmáyinkí ba. 22 Tsúfɛalɩ nkɛ ámʋ ɩbɔbwɛ Israelfɔ ɩsʋbɩtɩ nkɛfɛ alɩá Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ bɔwanlɩntswɩ. 23 Amenyapʋ pʋ abí ayín ánɩ bʋpia abi bɔbwɛ alɩ brɛ ámʋtɔ, bʋgyɔwɩnɩ. Tsúfɛ asʋn wunhɛ amʋ ɔnɔ bɔwaɔnlɩn. Ɩkplán kpɔnkpɔntɩ bɛba ɔsʋlʋsʋ,ɩsʋbɩtɩ kpɔnkpɔntɩ ɛ ɩbɛba mʋsʋ atsiápʋsʋ.24 Amʋtɔ akʋ bésin ɔdayí ɔnɔ. Bɛkɩtá amʋakʋ ɛ ndoun ya ɔmá-ɔmátɔ. Yerusalemwúlu bétsiá ɔmá bámbásʋfɔ asɩ, alɩɩ yɔfʋnbrɛá amʋ ɔmá ámʋ asɩtsiábɩ lamɔ ɔnɔ.

Nyankpʋsa-Mʋ-Bi Ámʋ Ɩbábɩ(Mateo 24:29-31; Marko 13:24-27)

25 “Bówun osúna owí, ɔtsra pʋ ntsrak-pabisʋ. Ɔpʋ bɛda ifúsʋ. Ɔsʋlʋsʋ at-siápʋ bénya ifú, bʋmɛɛbɩ tɔá bʋbwɛɛ.26 Nwʋlʋtáa mʋa mʋtɔ atɔ fɛɛ bɛkpɩnkɩ.Mʋ sʋ ahá bénya ifú, tɩɩn ŋɛ tɔá ɩdɛbá sʋ.27 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, ɔhagyíɔha obówun ánɩ

Luka 21:28 84 Luka 22:23mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ napʋ túmi mʋanumnyam kpɔnkpɔntɩmbʋ nwʋlʋtáatɔ tsúɔsʋsʋ nɛbá. 28 Nɩ ntobí ánfɩ ɩdɛ mʋsʋ yɔá, mlɩkʋsʋ lɩɩ, amlɩtsu ansɩ fʋa kɩ, tsúfɛ mlɩnkpahɔbɩ lafʋn.”

Ɔyɩ Ɔnɔmɔ Ɩwɩ Osúna(Mateo 24:32-35; Marko 13:28-31)

29 Yesu lɛha amʋ yébi ɔbɛɛ, “Mlɩpʋkɩpɔntɔ mʋa nyí atráhɛ. 30 Nɩ ɩdɛ atɛ pɔpwɛlɛ á, mlɩtowunmʋ, bɩ ánɩ awikpan brɛ lafʋnta. 31 Alɩ kɛn, nɩ mlowun ánɩ ntobí ánfɩ fɛɛɩdɛ mʋtɔ bá a, mlɩbɩ ánɩ Bulu iwíegyí ámʋɩlawíé wóyí tá.

32 “Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Ndɛmba-abíánfɩ fɛɛ bʋmóowu tá, asa ɩnɩ fɛɛ bɛba mʋtɔ.33 Ɔsʋ mʋa asɩ fɛɛ bɔtsʋn, támɛ mɩ asʋnblɩhɛmɔɔtsʋn ɛkɛkɛɛkɛ.

Ɩwɩsʋda34 “Mlɩkɩ wankláán, mɛnɩ opotsuawa,

ntábʋ pʋ ɔyɩtɔ atɔ ɔmagyáa méegyi mlɩagywɩɩnsʋ, mɛnɩmɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩɔbákɛ amʋ mɛɛbɛkɩtá mlɩ fɛ yibi. 35 Tsúfɛɩbɛba ɔyɩtɔ ahá fɛɛsʋ. 36 Ɩnɩ sʋ mlɩgyo,amlɩbɔ mpáɩ, mɛnɩ mlénya ɔwʋnlɩn tálɩ tsʋn ofúla amʋ fɛɛtɔ, bɛlɩɩ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ansɩtɔ.”

37 Nkɛ ámʋtɔ á, Yesu létsiá yósuná atɔBulu ɔtswɛkpa ɩnʋ ɔpa. Onyé á, alanátɩ yɔ Nfɔ-nyíbʋ ámʋsʋ. 38 Ahá tsɔtsɔɔtsɔbʋtɔkʋsʋ ba Ɔtswɛkpa ɩnʋ bakɛ, bonu mʋasʋn blɩhɛ.

22Bɛkɩklɩ Yesu Nwunsʋ(Mateo 26:1-5; Marko 14:1-2; Yohane 11:45-

53)1 Israelfɔ Bodobodo MátúhɛNkɛ, igyi

amʋsʋKatsʋnNkɛ ámʋ gyí ɩbá bɔfʋn. 2Buluigyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Mose mbla asunápʋamʋ bodunká ɔkpa ánɩ bɔtsʋn mʋsʋ kɩtáYesu ŋáintɔ, mɔmʋ, tsúfɛ bʋdɛ ahá ámʋ ifúnya.

Yuda Iskariot Lótsulá Ánɩ Ɔbɛlɛ Yesu Há(Mateo 26:14-16; Marko 14:10-11)

3 Ɩnʋ Ɔbʋnsám lówie Yuda Iskariot, ogyiYesu akasɩpʋ dúanyɔ ámʋtɔ ɔkʋlɛtɔ. 4 Mʋsʋ ɔlɔyɔ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Buluɔtswɛkpa agyópʋ dɛhɛnwá, bɛkɩtá agywɩɩnalɩá ɔbɛlɛ Yesu há amʋ. 5 Ansɩ légyi amʋ.Mʋ sʋbotsulá ánɩ bɛkamʋ ɩkɔ. 6Yuda lótsu-lá. Mʋ sʋ olodunká ɔkpa ánɩ ɔbɔtsʋn mʋsʋhɩɛɛ lɛ Yesu há amʋ, brɛá ahá tsɔtsɔɔtsɔámʋ bʋma ɩnʋ.

Katsʋn Atogyihɛ Gyí(Mateo 26:17-19; Marko 14:12-21; Yohane

13:21-30)7 Bodobodo MátúhɛNkɛ ámʋtɔ ɛkɛá

bʋtɔmɔ Israelfɔsʋ Katsʋn Nkɛ akúfa lɔfʋn.8 Yesu lɔwa Petro mʋa Yohane ɔbɛɛ,bʋyɔbwɛ Israelfɔsʋ Katsʋn atogyihɛ amʋyaɩ ha amʋ.

9 Petro mʋa Yohane bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “AnɩWíé, nkʋnʋ ayɔbwɛmʋ yaɩ?”

10 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mlowíéwúlu ɔnɔ á, mléfia oyin ɔkʋá ɔsʋ ntsu-ɔlɔ.Mlɩbuo mʋ yɔ wóyítɔ. 11Mlowíé á, mlɩfɩtɛwóyí mʋ wie amʋ mlɩaa, ‘Osunápʋ ɔbɛɛ,afɩtɛ fʋ, nkʋnʋ afɔɔ ɔswɩɩkpá bʋ, ánɩ mɩa mɩ akasɩpʋ abɛba begyi Katsʋn atogyihɛ amʋ?’12Obósunámlɩ abansʋrʋ yílé kʋá balá mʋtɔyáɩ. Mlɩbwɛ atɔ ámʋ yaɩ ɩnʋ.”

13 Petro mʋa Yohane bɔpʋ ɔkpa. Boy-ówun tógyítɔ alɩ ámʋʋYesu lɛbláa amʋ ámʋpɛpɛɛpɛ, bɔbwɛ Katsʋn atogyihɛ amʋ yáɩ ɩnʋ.

Yesu Ntʋpwɛ Atogyihɛ Tráhɛ(Mateo 26:26-30; Marko 14:22-26; 1 Kor-

intofɔ 11:23-25)14 Atɔ ámʋ gyíbɩ lɔfʋn, Yesu mʋa mʋ

sumbí ayɔpʋ bɛba betsiá ɔpʋnʋ ámʋ asɩ.15Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nhɩɛndeklémbɛɛ,mɩa mlɩnyɔ abégyi Katsʋn Nkɛtɔ atogyihɛanfɩ asa mɩ anwun ɩwɩɔsɩn. 16Tsúfɛ ndɛmlɩbláa mbɛɛ, mmɛɛtrá gyi mʋ ɛkɛkɛɛkɛ yɔfʋnɛkɛá ɩtɔ ámʋʋ atogyihɛ anfɩ ɩlɩɩ há ámʋ labamʋtɔ Bulu iwíegyí amʋtɔ.”

17 Ɩnʋ olotsu ntá-ɛwɛ, dá Bulu ɩpán,ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩhɔ amlɩnu ha aba.18 Tsúfɛ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, mmɛɛtrá nuwáɩn-abí ntá ánfɩ ɛkɛkɛɛkɛ yɔfʋn brɛá Buluiwíegyí ámʋ ɩbɛba.”

19 Ɩnʋ ɔlɛlɛ bodobodo ipín, ɔlɛda Buluɩpán, bíábía mʋtɔ pʋhá amʋ, blɩ ɔbɛɛ, “Mɩ ɔyʋlʋá mlɩ sʋ nasí há nɩ. Mlɩtsia bwɛ ɩnɩpʋkaɩn mɩsʋ.” 20 Alɩ kɛn, brɛá begyi atɔámʋ tá á, olotsu ntá-ɛwɛ ámʋ há amʋ, blɩ ɔbɛɛ, “Ntá-ɛwɛ ánfɩ gyí Bulu ntam pɔpwɛánɩ nɛtsɛɩ mɩ obugya wʋlɩ pʋsí mʋsʋ há mlɩnɩ.

21 “Ɩnɩá ndɛblɩ á, mɩa ɔhá ámʋʋ ɔbɛlɛmɩ há ámʋ ɩbɩ da ɔlɛpɛ ɔkʋlɛtɔ. 22 Mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ nówu fɛ alɩá Bululɛhɩɛ yáɩ, támɛ ɔhá ámʋʋ ɔbɛlɛ mɩ há ámʋɔgyɔwɩ.”

23 Ɩnʋ befi asɩ bʋdɛ aba fɩtɛ bɛɛ, “Ngyaanɩtɔma ɔbɔbwɛ ɩnɩ?”

Ma Ɔbɔbwɛ Ɔhandɛ?

Luka 22:24 85 Luka 22:5524 Nwɛɛngyí lɛba sumbí ayɔpʋ ámʋtɔ,

amʋtɔ ɔmʋá ɔbɔbwɛ ɔhandɛ sʋ. 25 Yesulɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔmátɔfɔ awíe bʋbʋ túmiamʋ ahásʋ. Ahá ámʋ bʋtɛtɩ amʋ ahandɛbɛɛ, ‘Bʋalɛ agyípʋ.’ 26 Támɛ mlɩtɔ mʋ á,ɩmába alɩ. Ɔhá ánɩ odekléá ɔbɔbwɛ mlɩtɔɔhandɛ ɔbwɛɛ mʋ ɩwɩ ɔtráhɛ. Ɔhá ánɩ odeklé ɔbɛɛ, mɔbwɛ mlɩ nkpá ogyápʋ ɛɔbwɛɛ mʋ ɩwɩ fɛ osúmpʋ. 27 Ma dʋn mʋba? Ɔhá ánɩ otsie ɔpʋnʋasɩ lóó, ntɛɛ ɔhá ánɩ odesúm ɔpʋnʋ ámʋ asɩ? Megyí ɔhá ámʋʋotsie mʋ asɩ ámʋ dʋn? Támɛ mbʋ mlɩtɔ fɛosúmpʋ.

28 “Mlɩlɔwa klʋn buo mɩ mɩ ɩsɔkɩ fɛɛtɔnɩ. 29 Alɩ ámʋʋ mɩ Sɩ layáɩ mɩ owíe amʋa, alɩ mɩ ɛ ndɛ mlɩ yaɩ nɩ, 30 mɛnɩ mlétsiámɩ ɔpʋnʋasɩ, gyi atɔ, nú ntá mɩ iwíe ogy-íkpá ɩnʋ. Mlétsiá awíe mbíásʋ, gyi Israelabusuan dúanyɔ ámʋ asʋn.”

Petro Ɔbɔswɩɩ ƆbɛɛMʋmeyín Yesu(Mateo 26:31-35; Marko 14:27-31; Yohane

13:36-38)31Yesu lɛbláa Simon Petro ɔbɛɛ, “Simon,

Simon! Kɩ, Ɔbʋnsám dɛ ɔkpa kʋlɩ ɔbɛɛ,obófuní mlɩ fɛ ayó. 32 Támɛ nakókóli Buluhá fʋ mbɛɛ, fʋmádɩda hógyitɔ. Nɩ feyínkíba mɩ wá á, wa fʋ aba ámʋ ɛ ɔwʋnlɩn.”

33Petro lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé natsúlá,nɩ obu igyi kʋráá mɩa fʋnyɔ abɛdɩ. Nɩ lowuígyi ɛ á, mɩa fʋnyɔ abówu.”

34 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Petro, ndɛ fʋbláa mbɛɛ, ndɛ, asa batɛ ɔbɛlɛ ɔnɔ á, fɔswɩɩ pʋ ɩbɩ wá ogyá tse sa fɛɛ fʋmeyín mɩ.”

Ɩwɩklɩ Ánɩ Ɩbɛba Ɛkɛkʋ35 ƖnʋYesu lɛfɩtɛ akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ, “Brɛá

nɔwa mlɩ sumbí, mlɩmɛdɛ sika akɛntɛ,mlɩmɛdɛ akpankogyo ntɛɛ ntʋkʋta nyɔɔsɩa, tɔkʋ lehián mlɩ?”

Bɛlɛmʋ ɔnɔbɛɛ, “Ɛkɛkɛɛkɛ! Tɔtɔmehiánanɩ.”

36 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Támɛ séi mʋá, fʋá fʋbʋ sika kɛntɛ, ntɛɛ akpankogyo a,tsu kɩta. Nɩ mlɩtɔ ɔkʋ má ɔdayí ɩya anyɔá, ɔfɛ mʋ tati pʋhɔ kʋ! 37 Tsúfɛ ilehián ánɩ mɩ ɩwɩ asʋn ámʋʋ ɩbʋ Bulu asʋnwanlɩnhɛtɔámʋ ɩbɛba mʋtɔ. Bɔwanlɩn bɛɛ, ‘Bɛkla mʋwá lakpan abwɛpʋtɔ.’ Tsúfɛ asʋn ámʋʋbɔwanlɩn tsú mɩ ɩwɩ ámʋ ɩbá lafʋn ta.”

38Akasɩpʋ amʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Anɩ Wíe,kɩ, ndayí anyɔ nɩ.”

Mʋʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɩtsɔ.”Mpáɩbɔ Nfɔ-nyíbʋsʋ(Mateo 26:36-46; Marko 14:32-42)

39 Yesu lɛdalɩ wúlutɔ yɔ Nfɔ-nyíbʋámʋsʋ, fɛ alɩá otetsíá yɔ ɩnʋ yáɩ. Mʋakasɩpʋ ɛ bobuo mʋ. 40 Brɛá bowie ɩnʋ á,ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩkokoli Bulu, mɛnɩmlɩmóowie ɩsɔkɩtɔ.”

41Mʋʋ ɔlɛdalɩ amʋtɔ yɔ nkpá kpalobí fɛnfɩ mʋa nfɩ, yɛda akpawunu bɔ mpáɩ ɔbɛɛ,42“Mɩ Sɩ, nɩ fótsulá á, ha ntá-ɛwɛ ánfɩ* ɩtsʋnmɩsʋ. Támɛmegyí tɔá ndeklé, mʋa fʋdekléɩbá mʋtɔ.” 43 Ɩnʋ Bulu-ɔbɔpʋ lótsu ɔsʋsʋbá bɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná mʋ, wá mʋ ɔwʋnlɩn.44 Asʋn ɩhɩɛ dɛ mʋ háan. Mʋ sʋ ɔlɔbɔ mpáɩkínkíínkín. Ɩlɛha mʋ apípi lemlí fɛ obugya,ɩdɛtɩɩn da ɔsʋlʋtɔ ta-ta-ta.

45 Brɛá ɔlɔkʋsʋ tsú mpáɩ ámʋ ɔbɔkpá,yínkí ba akasɩpʋ amʋ wá á, olowun ánɩ bʋdɛdɩdɩ. Awɩrɛhɔ dɛ amʋ. Mʋ sʋ ɩwɩ lawúamʋ. 46 Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋmlɩdɛdɩdɩ? Mlɩkʋsʋ amlɩkokoli Bulu, mɛnɩmlɩmóowie ɩsɔkɩtɔ.”

Yesu Kɩtá(Mateo 26:47-56; Marko 14:43-50; Yohane

18:1-11)47 Yesu ɔnɔ mesi, ɔdɔm bowotií amʋsʋ.

Akasɩpʋ dúanyɔ ámʋtɔ ɔkʋlɛá bʋtɛtɩ mʋYuda gyá amʋ nkpá. Ɩnʋ ɔlɛnatɩ tʋ Yesuɔbɛɛ, amʋlata mʋ puta, 48 támɛ Yesu lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Yuda, latá fɛlatá mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ pútá, pʋlɛmɩ há?”

49 Akasɩpʋ amʋʋ bʋbʋ Yesu wá ámʋbowun tɔá ɩbá. Mʋ sʋ bɛfɩtɛYesu bɛɛ, “Akɔɔamʋ? Anɩbʋ ndayí.” 50 Ɩnʋ amʋtɔ ɔkʋlɛlɔtswɩmʋ ɔdayí kpá Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛnosúmpʋ ɔkʋ gyɔpɩ-ɩsʋ lɛ.

51 Yesu lɛbláa ɔkasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ,“Mábwɛ! Isíi mlɩ ɔka!” Ɩnʋ ɔlɔpʋ ɩbɩ daosúmpʋ amʋ ɩsʋ ámʋ, ileyinkí tsá.

52Mʋʋ Yesu lɛfɩtɛ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn,Bulu ɔtswɛkpa agyópʋ ahandɛ pʋ Yudafɔahandɛ amʋʋ bɛba mʋ ɔkɩtákpá amʋ ɔbɛɛ,“Ogyo otswapʋ ngyi, sʋ mlɩlatsú nkpotí pʋndayí mlɛbá mɩ ɔkɩtákpá? 53 Ntsie mlɩwá Bulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ ekekegyíɛkɛ,mlɩmɔpʋ ɩbɩ da mɩ ɛkɛkɛɛkɛ. Támɛ mlɩ brɛnɩ, oklún túmi dɛ iwíe gyí.”

Petro Lɔswɩɩ ƆbɛɛMʋmeyín Yesu(Mateo 26:57-58, 69-75; Marko 14:53-54, 66-

72; Yohane 18:12-18, 25-27)54 Ɩnʋ ahá ámʋ bɛkɩtá Yesu, kpá mʋ ya

Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn wóyítɔ. Petro lɛpɛtɩ obuo amʋ ɔma tsútsúútsú. 55 Támɛ brɛábosun agyabi wunsɩnɛsʋ ɩnʋ, bʋtsie mʋ asɩ

* 22:42 Ntá-ɛwɛ ánfɩ igyi ɩwɩɔsɩn ánɩ Yesu obówun.

Luka 22:56 86 Luka 23:15á, Petro léyétsiá amʋwá. 56Otsibi ɔkʋá ogyiosúmpʋ ɩnʋ lówun ánɩ Petro tsie ogyá ámʋasɩ, ɔlɛkɩmʋ díín, blɩ ɔbɛɛ, “Oyin ánfɩ ɛ buoYesu!”

57 Támɛ Petro lɔpʋ ɔnɔlɩ blɩ ɔbɛɛ, “Ɔtsɩ,mmeyín mʋ ɔtɩnɛtɩnɛ!”

58 Ɩlɔbwɛ kpalobí á, ɔha ɔkʋ ɛ lówunPetro, ɔlɛbláa Petro ɔbɛɛ, “Fʋ ɛ fʋbʋamʋtɔ.”

TámɛPetro lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Owíé,megyímɩ nɩ!”

59 Fɛ dɔnhwɩrɩ kʋlɛ ɔma a, ɔha bambá ɛlɛba botsulá mʋsʋ ɔbɛɛ, “Lɛlɛ, oyin ánfɩ ɛlétsiá mʋ wá, tsúfɛ Galileayin ogyi.”

60 Támɛ Petro lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Agya!Kɩ, mmeyín asʋn ánfɩ ɩwɩ kʋkʋ.”

Petro ɔnɔ mesi, batɛ lɔbɔn. 61 Anɩ WíeYesu lɛdamlí kɩ Petro. Ɩnʋ Petro lɛkaɩn asʋnámʋʋ anɩWíe lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Fɔswɩɩ tse safɛɛ fʋmeyín mɩ asa batɛ ɔbɛlɛ ɔnɔ onyenɩ.”ámʋsʋ. 62 Ɩnʋ ɔlɛdalɩ yɔ kpankpá hɩɛ yósu.

Yesu Ahinlá Bwɛ(Mateo 26:67-68; Marko 14:65)

63 Yesusʋ akɩpʋ befi asɩ bʋdɛ mʋ ahinlábwɛ, bʋdɛmʋ da. 64 Bɔpʋ atɔ klɩ mʋ ansíbi,fɩtɛ mʋ bɛɛ, “Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ, maládáfʋ? Bla anɩ.” 65 Bɛkpa mʋ asiabí, bláa mʋnyányála.

Yudafɔ Asʋn Agyípʋ Ansɩtɔ Lɩɩ (Mateo 26:59-66; Marko 14:55-64; Yohane

18:19-24)66Yudafɔ ahandɛ, Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn

pʋ Mose mbla asunápʋ amʋ befia ɔyɩkɛhɛ nyankɩ-nyankɩ, bɛbɩtɩa Yesu bɛlɩɩ amʋansɩtɔ. 67 Bɛbláa Yesu bɛɛ, “Nɩ fʋgyí Kristo,(ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ) a, blaanɩ.”

Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ nɛbláa mlɩkʋráá, mlɩmóohogyi. 68 Nɩ nɛfɩtɛ mlɩasʋankʋ ɛ á, mlɩmɛɛlɛ mʋ ɔnɔ. 69 Támɛtsú séi pʋya a, mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩnétsiá Bulu Otúmípʋ amʋ gyɔpɩsʋ.”

70 Amʋ fɛɛ bɛfɩtɛ Yesu bɛɛ, “Mʋ sʋ fʋgyíBulu mʋ Bi ámʋ nɩ?”

Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ee, ɔnɔkwalɩ amʋmlɩlablɩ á.”

71 Ɩnʋ bɛfɩtɛ aba bɛɛ, “Ntogyi sʋ abɛtrádunká adansɩfɔ bámbá? Mʋ anɩlanú tsú mʋonutó ɔnɔ á.”

23Yesu Kpa Ya Pilato(Mateo 27:1-2, 11-14; Marko 15:1-5; Yohane

18:28-38)1 Ɩnʋ ahá ámʋʋ befia ɩnʋ ámʋ bɔkʋsʋ kpá

Yesu ya ɔmásʋ ogyípʋ Pilato. 2 Bɛka asʋndɩnká mʋsʋ bɛɛ, “Anɩlawun ánɩ oyin ánfɩ dɛɔmá ánfɩtɔ ahá yintá. Ɔdɛ amʋ bláa ɔbɛɛ,bʋmátra ka lampóo há Roma owíe dɛhɛn.Ɔdɛblɩ ɛ ɔbɛɛ, mʋgyí Kristo, (ɔhá ánɩ Bululadámʋ ofúli amʋ), idesuná ánɩ owíe ogyi.”

3 Pilato lɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ, “Fʋgyí Yudafɔowíe amʋ nɩ?”

Yesu lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ee, mʋ fablɩ á.”4 Pilato lɛbláa Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ

ɔdɔm amʋ ɔbɛɛ, “Mmɔkʋwun tsitsa kʋkʋáoyin ánfɩ labwɛ.”

5 Támɛ amʋ mʋ bʋdɛ mʋtɔ kótóó bɛɛ,“Ɔdɛpʋ mʋ atosunáhɛ tɩ ɩtrɛ mʋa ɩkɔ wáYudea ɔmá ánfɩtɔ. Olefi mʋ asɩ tsú Galilea,alapʋ bowie nfɩ.”

Yesu Lɩɩ Herode Ansɩtɔ6Brɛá Pilato lónu asʋnánfɩ á, ɔlɛfɩtɛ ɔbɛɛ,

“Galileayin oyin ánfɩ gyí?” 7 Brɛá ɔlɛbɩ ánɩ Yesu otsú Galilea, ɔtɩnɛá owíe Herode dɛiwíe gyí a, ɔlɛha bɛkpa mʋ ya Herode. Alɩbrɛ ámʋtɔ á, Herode bʋ Yerusalem wúlutɔɩnʋ. 8 Brɛá owíe Herode lówun Yesu a, ansɩ lɛhɩɛ gyi mʋ. Tsúfɛ olodunká ánɩ obówunmʋ dodoodo, mʋ ɩwɩ asʋn ánɩ alanú sʋ.Odeklé ánɩ Yesu ɔbwɛɛ osúna kʋ suna mʋ.9 Mʋ sʋ ɔlɛfɩtɛ Yesu asʋn tsɔtsɔɔtsɔ, támɛYesu mɛlɛ kʋkʋ ɔnɔ. 10 Bulu igyí ahapʋdɛhɛn amʋ pʋ Mose mbla asunápʋ amʋbʋlɩɩ ɩnʋ, bʋdɛkplʋn ka asʋn dɩnká mʋsʋ.11 Owíe Herode mʋa mʋ ɩsá akɔpʋ ámʋ ɛbɔsʋpáa mʋ, bwɛmʋ ahinlá. Bɔpʋ srɩkɩ ligákʋ wá mʋ, beyinkía mʋ ya Pilato. 12 OwíeHerode mʋa Pilato bemlí anyawíe tsú ɛkɛámʋ. Tɛkɩ amʋ nsɩnɛ ɩma alɛ yáɩ.

Yesu Lowu Ɩpɔn Ha(Mateo 27:15-26; Marko 15:6-15; Yohane

18:39–19:16)13 Pilato lɛtɩ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn,

Yudafɔ ahandɛ pʋ ɔmá ámʋ fɛɛ befia.14 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩlɛkpa oyinánfɩ ba mɩ mlɩaa, ɔdɛ ɔmá ámʋ agywɩɩnyintá. Nafɩtɛ mʋ ɔnɔtɔ asʋn mlɩ ansɩtɔ,nawun ánɩ asʋn ámʋʋ mlɩlɛka dɩnká mʋsʋámʋ ɩma mʋtɔ. 15Owíe Herode ɛ lawun mʋalɩ. Mʋ sʋ alayínkía mʋ sɩsɩ anɩ nɩ. Oyin

* 23:17-18 Mʋtɔ yée 17 bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Katsʋn Nkɛ kugyíkʋtɔ á, lehián ánɩ Pilatoobési obu ɔdɩpʋ ɔkʋlɛ ánɩ Yudafɔ ámʋ bʋdeklé há amʋ.

Luka 23:16 87 Luka 23:52ánfɩmɔkʋbwɛ tɔtɔá bɔmɔmʋ. 16 Ɩnɩ sʋnɛhabɛpɩtɩ mʋ atɔ, mɩ ansi mʋ ɔnatɩ.”

17-18 Ɩnʋ ɔdɔm amʋ fɛɛ bɔkplʋn blɩ bɛɛ, “Lɛ mʋ ɩnʋ, afʋsi Baraba ha anɩ!”*19 (Baraba anfɩ da obu, tsúfɛ ɔlɔkʋsʋ lɩɩ wúluamʋsʋ, ɔlɔmɔ ɔha ɛmʋtɔ.)

20 Pilato lékléá obési Yesu. Mʋ sʋ ɔlɛtrátɔɩ kplá ɔdɔm amʋ. 21 Támɛ bɔkplʋnkʋklʋkʋʋ bláa mʋ bɛɛ, “Da mʋ manta oyik-palíhɛsʋ! Da mʋmanta oyikpalíhɛsʋ!”

22 Pilato lɛbláa amʋ otse saasɩ ɔbɛɛ,“Tsitsa mɔmʋ alabwɛ? Mmɔkʋwun tɔáalabwɛ, sʋ nɛha bɔmɔmʋ. Nɛha abʋpɩtɩmʋatɔ, ɔnatɩ.”

23 Támɛ bʋbʋ mʋsʋ bʋdɛkplʋn kʋklʋkʋʋbɛɛ, ɔháa abʋda mʋ manta oyikpalíhɛsʋ.Ɩnʋ bɔdʋn mʋ ɔnɔlɩ. 24Mʋ sʋ Pilato lɔbwɛdɩnká tɔ ámʋʋ bʋdedunká ámʋsʋ. 25 Olesioyin ámʋʋ ɔlɔkʋsʋ lɩɩ ɔmá ámʋsʋ, mɔ ɔhamʋtɔ sʋ ɔda obu ámʋ, olesi Yesu há mʋɩsá akɔpʋ ɔbɛɛ bʋbwɛɛ mʋ alɩá ahá ámʋbʋdeklé.

Yesu Da Mántá Oyikpalíhɛsʋ(Mateo 27:32-44; Marko 15:21-32; Yohane

19:17-27)26 Brɛá bɛkpa Yesu bɔyɔ á, befia

Kireneyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Simon. Otsúabúasɩ. Ɩsá akɔpʋ ámʋ bɛka mʋ hɩɛ bɛɛɔsʋra oyikpalíhɛ amʋ buo Yesu.

27 Ɔdɔm bobuo Yesu. Atsɩá bʋbʋamʋtɔ bʋpu amʋ anyɔpʋ, bʋhɩɛ bʋdesú haYesu. 28 Yesu lɛdamlí, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Yerusalemfɔ atsɩ, mlɩmásu mɩ. Mlɩsu mlɩɩwɩ pʋ mlɩ abí. 29 Tsúfɛ nkɛ kʋ ɩbá mlɛblɩ mlɩaa, ‘Bulu layúlá atsɩá bʋmɔkʋkwɩɩ kɩ,obí mɔkʋdɩ amʋ opúnitɔ kɩ, obí mɔkʋnyɔpʋamʋ ɛ kɩ.’ 30Alɩ brɛ ámʋtɔ á, ahá bɛbláa abʋbɛɛ, ‘Mlɩbwie bun anɩsʋ. Nkúku, mlɩpulaanɩ.’ 31Tsúfɛ nɩ bʋdɛ oyi bɔbwɛ ogyá wa alɩá, nkálɩ bɔbwɛ oyi wʋlɩhɛ?”†

32 Ɩsá akɔpʋ ámʋ bɛkpa lalahɛ abwɛpʋabanyɔ ɛ mántá Yesusʋ, bɔyɔmɔ amʋ.33 Brɛá bowie ɔtɩnɛkʋá bʋtɛtɩ ɩnʋ “NwunOkokobi” a, bɛda Yesu mántá oyikpalíhɛsʋ.Bɛda amʋ abanyɔ ámʋ ɛ mántá nyikpal-íhɛsʋ. Ɔkʋlɛ bʋ Yesu gyɔpɩsʋ, ɔkʋlɛ ɛ bʋmʋbɩnasʋ. 34 Ɩnʋ Yesu lɛblɩ ɔbɛɛ, “Mɩ Sɩ, sikieamʋ, tsúfɛ bʋmeyín tɔá bʋdɛbwɛ.”‡

Ɩsá akɔpʋ ámʋ bɔtswɩ abi ye Yesuatadɩɛtɔ. 35 Ahá tsɔtsɔɔtsɔ ámʋʋ bobuoamʋ yɔ ɩnʋ ámʋ besi bʋlɩɩ ɩnʋ bʋdɛ mʋ kɩɩ.

Yudafɔ ahandɛ amʋ bɔbwɛ mʋ ahinlá bɛɛ,“Ɔlɔhɔ ahá nkpa. Nɩ lɛlɛmʋgyí Kristo, (ɔháámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli), mʋ Bulu lalɛ nɩ á, ɔhɔɔmʋ ɩwɩ nkpa!”

36-37 Ɩsá akɔpʋ ámʋ ɛbɔpʋntá ɔdáɩ tinmʋɔnɔ, bwɛ mʋ ahinlá bɛɛ, “Nɩ fʋgyí Yudafɔowíe amʋ nɩ á, lɛ fʋ ɩwɩ!”

38 Bɔwanlɩn atɔ mántá oyikpalíhɛ amʋawunso bɛɛ, “Yudafɔ Owíe amʋ nɩ.”

39Lalahɛ abwɛpʋ ámʋʋ bɛdamántá oyik-palíhɛsʋ ámʋtɔ ɔkʋlɛ lɛblɩ Yesu ɩwɩ abususʋɔbɛɛ, “Megyí fʋgyí Kristo amʋ nɩ? Lɛ fʋ ɩwɩ,afʋlɛ anɩmɛɛ!”

40 Támɛ onyɔɔsɩ amʋ lɔwa ɩyɩn wá mʋɔbɛɛ, “Fʋmɛdɛ Bulu ifú nya! Fʋa mʋnyɔ fɛɛdɛ ɩsʋbɩtɩ kʋlɛ hɔɔ. 41 Anɩ mʋ á, anɩ ɩsʋbɩtɩ ɩda ɔkpa, anɩ lakpan ánɩ anɩlɔbwɛ sʋ. Támɛoyin ánfɩmʋmɔkʋbwɛ laláhɛ kʋkʋ.” 42Mʋʋɔlɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Yesu, nɩ fɛbá fʋ iwíeogyíkpá a, kaɩn mɩsʋ!”

43Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛ fʋbláa. Ndɛ, mɩa fʋnyɔ abétsiá Paradiso.”

Yesu Lowu(Mateo 27:45-56; Marko 15:33-41; Yohane

19:28-30)44-45Alɩ brɛ ánfɩ ɩbɔbwɛ fɛ ɔpa dódúanyɔ.

Owí lɛta ɔsʋlʋʋ amʋsʋ fɛɛ alɩɩ yɔfʋn ntʋpwɛdɔsatɔ. Owí mɛtrá lɩn ɛ. Ɩnʋ á, tati ámʋʋbɔpʋká Bulu Ɔtswɛkpa obu ámʋtɔ ɩlɛbalɩ anyɔ. 46Yesu lɔkplʋnkʋklʋkʋʋ blɩ ɔbɛɛ, “Mɩ Sɩ, napʋ mɩ ɔŋɛ wá fʋ ɩbɩtɔ.” Olenya blɩ alɩtá pɛ, ɔlɛlɛ ɔŋɛ.

47 Brɛá ɩsá akɔpʋ ɔhandɛ amʋ lówun tɔáɩlaba a, ɔlɛkanfʋ Bulu ɔbɛɛ, “Lɛlɛ, ɔha yiléoyin ánfɩ gyí.”

48Ahá ámʋʋ bʋlɩɩ ɩnʋ ámʋ fɛɛ bowun tɔáɩlaba, bɔpʋ awɩrɛhɔnátɩ bɔyɔwóyí. 49Támɛamʋá bʋyin Yesu pʋ atsɩ ámʋʋ bobuo mʋtsú Galilea ɔmátɔ ámʋ besi bʋlɩɩ tsútsúútsúbʋdɛ ɩtɔá ɩdɛmʋsʋ yɔ kɩɩ.

Yesu Pulá(Mateo 27:57-61; Marko 15:42-47; Yohane

19:38-42)50-51 Oyin ɔkʋ létsiá, bʋtɛtɩ mʋ Yosef.

Otsú Yuda wúlu kʋá bʋtɛtɩ mʋ Arimateatɔ.Ɔha yilé ogyi, obú ɛ bʋ mʋsʋ. Ɩbʋ mʋtɔáɔbʋ ɔmáámʋ asʋn agyípʋtɔ, támɛ omotsuládɩnká amʋ agywɩɩn pʋ amʋ bwɛhɛ ánfɩsʋ.Otsie ogyo Bulu iwíegyí ámʋ. 52 Oyin ánfɩlɔyɔ Pilato wá, yɔkʋlɩ mʋ ɔkpa ɔbɛɛ, osíiYesu fúli amʋ ha mʋ. Pilato lɛha mʋ ɔkpa.

† 23:31 Nɩ mɩ ánfɩ mɩ asʋn da ɔkpa ánfɩ kʋráá bʋdɛbwɛ alɩ á, nkálɩ Bulu ɔbɔbwɛ ahá ánɩ bégyi pɔn mʋ ansɩtɔ? ‡ 23:34 Mʋtɔ yée 34 ɩma nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ.

Luka 23:53 88 Luka 24:3253 Ɩnʋ Yosef lɛyɛsɩɛɩ Yesu fúli, ɔlɔpʋ ɔhrádakɩklɩmʋ ɩwɩ, pʋmʋ yɔwa ɔbɔ kʋá mʋ onutóɔlɛha bɛda bʋtátɔ há mʋ ɩwɩ, bʋmɔkʋpúláɔhaa mʋtɔ kɩ. 54 Ɛkɛ ámʋ igyi Fieda. Ɛkɛámʋ igyi ogyá ɔdʋdákɛ. Owí inyá tá pɛ,ɔkpʋnʋ ɔdakɛ ámʋ lafi asɩ.

55 Atsɩ ámʋʋ bʋbuo mʋ tsú Galilea amʋbobuo Yosef yɛkɩ Yesu opulákpá pʋ alɩáɔlɔpʋ fúli amʋ tswɩ ɔbɔ ámʋtɔ. 56Beyinkí yɔwóyí yɔkwɛ ohuam, ɔhɩɛn pʋ ofobí fánfánánɩ bɔpʋ yɛkpa Yesu. Botsutsúa abʋbwɛ taá, owí latá, bɛda ɔkpʋnʋ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ ámʋfɛ alɩá Mose Mbla lɛblɩ.

24Yesu Kʋsʋ Tsú Afúlitɔ(Mateo 28:1-10; Marko 16:1-8; Yohane 20:1-

10)1 Kwasieda, igyi ndawɔtswɩtɔ ɛkɛ

gyankpapʋ bakɛ a, atsɩ ámʋ bɔkʋsʋ tsúafá ámʋʋ bɔkwɛ yáɩ ámʋ yɔ Yesu ntsánámʋ asɩ. 2 Bowun ánɩ bamína ibwi ámʋʋbɔpʋtin ɔbɔ ámʋ ɔnɔ ámʋ lɛ ɩnʋ. 3 Mʋsʋ bebitíwíé ɔbɔ ámʋtɔ, támɛ bʋmowunYesu fúli amʋ. 4 Besi bʋlɩɩ, bʋdɛ nwuntɔbu. Bɛkɩ a, ayin abanyɔ akʋ lɩɩ amʋ wáɩnʋ á. Amʋ atadɩɛ dɛ ogyá kpa. 5 Ifúlɛkɩtá atsɩ ámʋ, bɛda akpawunu pʋ ansɩtɔbun ɔsʋlʋtɔ. Támɛ ayin ámʋ bɛfɩtɛ amʋbɛɛ, “Ntogyi sʋ mlɩdɛ ɔkɩankpapʋ dunkáafúlitɔ? 6 Ɔma nfɩ, alakʋsʋ! Mlɩkaɩn asʋnámʋʋ ɔlɛbláa mlɩ brɛá mlɩa mʋnyɔ mlɩbʋGalilea ɔmátɔ ámʋsʋ. 7 Ɔbɛɛ, ‘Ilehián ánɩ bɛlɛ mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ há lakpanabwɛpʋ. Bɛda mɩ mántá oyikpalíhɛsʋ. Mʋɛkɛ sáásɩ a, nɔkʋsʋ tsú afúlitɔ.’ ” 8 Ɩnʋ atsɩámʋ bɛkaɩn Yesu asʋn ánfɩsʋ. 9 Beyinkí tsúntsán ámʋ asɩ bɛbláa sumbí ayɔpʋ dúɔkʋnámʋ pʋ aha atráhɛ amʋʋ bʋbʋ ɩnʋ ámʋ fɛɛtɔá bayówun.

10 Atsɩá bɔyɔ ntsán ámʋ asɩ gyí, Mag-dalayintse Maria, Yohana pʋ Yakobo mʋyinMaria. Amʋa atsɩ akʋá bʋbʋ amʋtɔ lɛklaasʋn ánfɩ suná sumbí ayɔpʋ ámʋ. 11 Asʋnámʋ lɔbwɛ sumbí ayɔpʋ ámʋ fɛ mimlála.Mʋ sʋ bʋmɔhɔmʋsʋ gyi. 12 Támɛ Petro mʋlɔkʋsʋ, tsíí ɔsrɩ yɔ ntsán ámʋ asɩ. Olobunkpɛlɛkɩ ɔbɔ ámʋtɔ. Tati ámʋʋ bɔpʋpúláYesu nkʋlɛ olowun ánɩ ɩda ɩfʋntɔ. Oleyinkíyɔ wóyítɔ, ɔdɛ nwuntɔ bu tsú asʋn ánfɩɩlaba anfɩ ɩwɩ.*

Emaus Wúlutɔ Yɔ(Marko 16:12-13)

13 Ɛkɛ ámʋ kɛn á, abúopʋ amʋ abanyɔbɛnatɩ bɔyɔ wúlu kʋá bʋtɛtɩ mʋ Emaustɔ.TsúYerusalemya ɩnʋbɔbwɛ fɛmáɩlɩ asienɔ.14 Amʋ nkʋlɛ bʋna bʋdɛ nkɔmbɔ gyí tsuasʋn ámʋʋ ɩlaba amʋ ɩwɩ. 15Brɛá bʋdɛmʋtɔyɔ á, Yesu onutó ɛ lɔbɔtʋ amʋ, mʋa amʋnyɔbʋna. 16Bulu létin amʋ ansɩ. Mʋ sʋ bʋmɛbɩmʋ. 17 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Amansʋ ɩwɩnkɔmbɔmlɩná mlɩdégyí alɩ?”

Besi lɩɩ tikpa, awɩrɛhɔ lɛkɩtá amʋ.18 Amʋtɔ ɔkʋlɛá bʋtɛtɩ mʋ Kleopa lɛfɩtɛɔbɛɛ, “Fʋ nkʋlɛ gyí ɔfɔɔ Yerusalem wúlutɔ,fʋmeyín asʋn ánɩ ɩlaba ɩnʋ nkɛ ánfɩtɔ?”

19Yesu lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Amansʋ igyi?”Bɛbláa mʋ bɛɛ, “Yesu, Nasaretyin amʋ

ɩwɩ asʋn igyi. Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ogyi.Ɔlɔbwɛ ofúla akpɔnkpɔntɩ, blɩ Bulu asʋntúmisʋ, Bulu mʋa anyánkpʋsa fɛɛ ansɩtɔ.20 Anɩ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ wúluahandɛ bapʋ mʋ há ahá, bahá mʋ lowuɩpɔn, dá mʋ mántá oyikpalíhɛsʋ. 21 Tɛkɩmʋgyí ɔhá ánɩ anɩlɛkɩ ɔkpa anɩaa, ɔbɛha anɩIsraelfɔ abégyi ɩwɩ nɩ. Ndɛ ɛkɛ sáásɩ ɔpáasʋn ánfɩ lɛbá. 22-23Mʋá ɩdʋn kʋráá á, anɩtɔatsɩ akʋ bayɔ mʋ ntsán ámʋ asɩ bakɩɛnɩ,támɛ bʋmowunmʋ fúli amʋ. Bɛɛ, bayówunBulu-abɔpʋ akʋ babláa amʋ bɛɛ, ɔbʋ nkpa.Tɔá beyinkí bɛbláa anɩ lawá anɩ wánwan.24 Ɩnɩ sʋ anɩtɔ akʋ ɛ basrɩ yɔ ntsán ámʋ asɩ,bayówun mʋ fɛ alɩá atsɩ ámʋ bɛba bɛblɩ.Amʋ ɛ bʋmowun fúli amʋ.”

25 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩlémimláo! Mlɩ agywɩɩn tamayɔ agyʋmá ɔsasʋ.Nkálɩ igyi sʋ mlɩmɔhɔ asʋn ámʋʋ Buluɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ bɛblɩ tswɩ amʋ fɛɛsʋgyi? 26Mlɩméyín mlɩaa, ilehián ánɩ Kristo,(ɔhá ánɩ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ) obówunɩwɩɔsɩn, asa obénya mʋ numnyam?” 27 ƖnʋYesu lɛlɛmʋ ɩwɩ asʋn ánɩ bɔwanlɩn wá Buluasʋnwanlɩnhɛ amʋtɔ, tsúMosesʋbɔtʋBuluɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ fɛɛsʋ asɩ súná amʋ.

28 Brɛá bowie wúlu amʋtɔ bɔyɔ á, Yesulɔbwɛ fɛ ɔdɛtsʋʋn ɔyɔ ɔtɩnɛ bambá. 29Támɛabúopʋ amʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Anɩ sɩ, owílapɔn, dɩ anɩ wá ndɛ.” Mʋ sʋ Yesu lɛbaɩ yɔ amʋ wá. 30 Brɛá bʋdɛ atɔ gyí a, Yesulɛlɛ bodobodo ipín, dá Bulu ɩpán. Mʋʋolebiabía mʋtɔ pʋhá amʋ. 31 Ɩnʋnʋ amʋansɩsʋ lɛtɩtɩɩ amʋ, bɛbɩ mʋ, támɛ ɔlɔfwɩ síamʋ. 32 Ɩnʋ bɛfɩtɛ aba bɛɛ, “Ansɩ mɛhɩɛ gyí

* 24:12 Mʋtɔ yée 12 ɩma nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ.

Luka 24:33 89 Luka 24:53anɩ brɛ ámʋʋ anɩa mʋnyɔ anɩná, ɔdɛ anɩasʋn bláa, ɔdɛ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ asɩlɛ súná anɩ ámʋ?”

33 Bɔkʋsʋ ɩnʋnʋ yínkí ba Yerusalem.Bɛba a, sumbí ayɔpʋ dúɔkʋn ámʋ pʋ ahatráhɛ bafia, 34 bʋdɛblɩ bɛɛ, “Lɛlɛ, anɩ Wíelakʋsʋ. Alalɛ ɩwɩ ɔwan súná Simon!”

35Mʋ sʋ ahá abanyɔ ámʋ ɛ bɛblɩ tɔá bay-ówun ɔkpatɔ. Tɔá bɔpʋbɩ mʋ gyí bodobodoamʋʋ oleye ha amʋ ámʋ.

Yesu Ɩwɩɔwanlɛ Súná Mʋ Akasɩpʋ(Mateo 28:16-20; Marko 16:14-18; Yohane

20:19-23; Gyumagyihɛ 1:6-8)36Ahá abanyɔ ámʋ bʋbʋmʋsʋ bʋdɛtɔɩ alɩ

á, Yesu onutó lɛba bɛlɩɩ amʋ nsɩnɛ. Ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɩwɩ ilwíi mlɩ.”†

37 Opúni letsií amʋ, bɔwan. Ɩlɔbwɛ amʋfɛ fúli bʋdewúun. 38 Ɩnʋ Yesu lɛfɩtɛ amʋɔbɛɛ, “Ntogyi sʋmlɩdɛ ifú nya,mlɩdɛnwɛɛngyí mlɩ klʋntɔ alɩ? 39 Mlɩkɩ mɩ ɩbɩ, amlɩkɩmɩ ayabiasɩ. Megyí mɩ onutó nɩ? Mlɩkɩtamɩ amlɩkɩ. Fúli má ɔyʋlʋʋ mʋa awú fɛ alɩámbʋ.”

40 Brɛá ɔlɛblɩ asʋn ánfɩ tá á, ɔlɔpʋ mʋ ɩbɩpʋ mʋ ayabi súná amʋ. 41 Ansɩ lɛhɩɛ gyiamʋ, asʋn ámʋ ɛ lɔwa amʋ wánwan. Mʋsʋ bʋmohogyi ánɩ lɛlɛ mʋ nɩ. Ɩnʋ ɔlɛfɩtɛamʋ ɔbɛɛ, “Mlɩbʋ atogyihɛ kʋ nfɩ?” 42Bɛhamʋ iye tɔhɛ itin kʋ, 43 ɔlɔhɔmʋ, wɩ mʋ amʋansɩtɔ ɩnʋ.

44 Ɩnʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɩnɩ gyí asʋn ánɩ nɛbláa mlɩ brɛá mbʋ mlɩ wá nɩ. Nɛbláamlɩ mbɛɛ, ilehián ánɩ mɩ ɩwɩ asʋn kugy-íkʋá bɔwanlɩn wá Mose Mbla, Bulu ɔnɔsʋatɔɩpʋ nwʋlʋ pʋ Israelfɔ ɩlʋ ɔwʋlʋtɔ fɛɛbɛba mʋtɔ.”

45 Ɩnʋ olobwií amʋ agywɩɩn, mɛnɩ bónuBulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ asɩ. 46 Ɔlɛbláaamʋ ɔbɛɛ, “Bɔwanlɩn tswɩ bɛɛ, Kristo, (ɔháámʋʋ Bulu ladámʋ ofúli amʋ) amʋ obówunɩwɩɔsɩn, wú. Bulu ɔbɔkʋsʋa mʋ mʋ ɛkɛsáásɩ tsú afúlitɔ. 47 Mʋ ɔma a, ahá bɛdaBulu asʋn wankláán ámʋ ɔkan mɩ ɩdátɔhá ɔmá fɛɛ bɛɛ bʋdámli klʋntɔ, fɛkɩ Buluobési amʋ lakpan kíé amʋ. Béfi mʋ asɩ tsúYerusalem. 48 Mlɩgyí mɩ adansɩfɔ há asʋnánfɩ nɩ. 49 Nɔpʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋʋ mɩ Sɩ lɛhɩɛ yáɩ há mlɩ ámʋ sɩsɩ mlɩ. Mʋ sʋmlɩtsiawúlu anfɩtɔ alɩɩ yɔfʋn ɛkɛá Ɔŋɛ Wankɩhɛamʋ obótsu ɔsʋsʋ bá bɛha mlɩ túmi.”

Yesu Ɔsʋsʋ Yɔ(Marko 16:19-20; Gyumagyihɛ 1:9-11)

50 Brɛá Yesu lɛblɩ asʋn ánfɩ tá á, ɔlɛkpaamʋ dálɩ, bɔyɔ Betania wúlutɔ. Ɩnʋ olotsuɩbɩ fʋá, yúlá amʋ. 51 Brɛá ɔdɛ amʋ yu-lá á, mʋa amʋnyɔ nsɩnɛ lɔwa ɩfɔ wa bɩ,Bulu lótsu mʋ ya ɔsʋsʋ. 52 Ɩnʋ bɛda ak-pawunu súm mʋ, bɔpʋ ansigyí kpɔnkpɔntɩyínkí yétsiá Yerusalem. 53 Betsiá yɔ Buluɔtswɛkpa ɩnʋ brégyíbrɛ, yɛkanfʋ Bulu.

† 24:36 Ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɩwɩ ilwíi mlɩ.” ɩma nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ.

Yohane 1:1 90 Yohane 1:36

Asʋn Wankláán Ánɩ YohaneLɔwanlɩn1Asa ɔyɩ lɛbɛlɩn a, Asʋn ámʋ bʋ ɩnʋ. Asʋn

ámʋmʋa Bulu bʋ ɩnʋ. Asʋn ámʋ gyí Bulu.Asʋn Ánɩ Ɩtɛhá Nkpa

2 Asʋn ámʋ mʋa Bulu bʋ ɩnʋ asa ɔyɩ lɛbɛlɩn. 3 Mʋsʋ Bulu lɔtsʋn bwɛ tógyítɔ.Tɔtɔɔtɔ má ɩnʋá Bulu lɔbwɛ tsʋn mʋ ɔma.4Mʋtɔ nkpa itsú. Nkpa ámʋ tɔpʋ wankɩ baahá fɛɛ nɩ. 5 Wankɩ anfɩ tɔwánkɩ oklúntɔ,támɛ oklún mɔkʋgyi mʋsʋ kɩ.

6Bulu lɔwa oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Yohane*sɩsɩ. 7 Ɔlɛba bɛbláa ahá wankɩ amʋ ɩwɩasʋn, mɛnɩ ahá fɛɛ bɔhɔ asʋn ámʋsʋ gyi.8Megyí Yohane onutó gyí wankɩ amʋ. Mʋmʋ wankɩ amʋ ɩwɩ asʋn ɔlɛba bɛbláa ahá.9 Ɔhá ámʋʋ ogyi wankɩ onutó, ɔtɔwánkɩ háɔhagyíɔha amʋ ɔbá ɔyɩtɔ.

10 Ɔbʋ ɔyɩ ánfɩtɔ. Mʋsʋ Bulu lɔtsʋnbwɛ ɔyɩ, támɛ ɔyɩ ánfɩtɔ atsiápʋ bʋmɛbɩmʋ. 11 Ɔlɛba mʋ onutó ɔmátɔ, támɛ mʋ pɩbʋmɔhɔ mʋ. 12 Támɛ ɔlɛha ahá ánɩ bɔhɔmʋ, hɔ mʋ gyi fɛɛ ɔkpa ánɩ bʋbwɛɛ Buluabí. 13 Amʋ Bulu abí bwɛ motsú ɩlɩntɔ,ntɛɛ nyankpʋsa apɛbwɛtɔ, ntɛɛ oyin ɔwɔlɩɔkpasʋ. Mboún Bulu onutó lɔbwɛ amʋ mʋabí.

14 Asʋn ámʋ lébemlí nyankpʋsa, oletsiáanɩtɔ. Awɩtɔlɛ pʋ ɔnɔkwalɩ sɔɔn létsiámʋtɔ. Anɩlówun mʋ numnyam. Mʋ Sɩ lɔwamʋnumnyamamʋ, tsúfɛObí ɔkʋkʋnʋ ɔkʋlɛpɛ ogyi há mʋ.

15 Yohane lɛlɛ mʋ súná, tɔɩ tsú mʋ ɩwɩɔbɛɛ, “Ɔnɩ ɩwɩ asʋn nɛblɩ mbɛɛ, ‘Ɔhá ámʋʋobuo mɩ ɔbá ámʋ dʋn mɩ, tsúfɛ ɔbʋ ɩnʋ asabɔkwɩɩ mɩ’ ” nɩ.

16 Mʋ awɩtɔlɛ ɩtsɔ. Ɩnɩ sʋ ɔdɛ awɩtɔlɛtsɔtsɔɔtsɔ ánfɩ wa há anɩ fɛɛ nɩ. 17MosesʋBulu mbla ámʋ ná ɩlɛba, támɛ ɔnɔkwalɩmʋa awɩtɔlɛ mʋ ɩna anɩ Wíe Yesu Kristosʋɩlɛba. 18 Ɔhaa mɔkʋwun Bulu kɩ. Obíɔkʋkʋnʋ ɔkʋlɛ pɛ, mʋ onutó ogyi Bulu,otsie Ɔsɩ ámʋ gyɔpɩsʋ, Ɔsɩ ámʋ tɛhɩɛ kle mʋasʋn ámʋ, nkʋlɛ labláa anɩ alɩá Bulu gyí.

Asú Ɔbɔpʋ Yohane Bulu Asʋn Ɔkanda(Mateo 3:1-12; Marko 1:1-8; Luka 3:1-18)

19-20 Yudafɔ ahandɛ ánɩ bʋbʋ Yerusalembɔwa Bulu igyí ahapʋ pʋ Lewifɔ Yohane wábɛɛ bʋyɛfɩtɛmʋ bɛɛ, ma ogyi? Yohanemési

asʋansʋ ŋáín amʋ. Ɔlɛlɛ bláa amʋ ɔbɛɛ,“Megyí mɩgyí Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladámʋ ofúli amʋ).” 21 Bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Mʋmʋfʋgyí ma? Fʋgyí Elia?”

Ɔlɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Megyí mɩgyí Elia.”Bɛtrá fɩtɛ mʋ bɛɛ, “Fʋgyí Bulu ɔnɔsʋ

ɔtɔɩpʋ amʋʋ ɔbɛba amʋ?”Ɔlɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ó-o.”22 Mʋʋ bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Ma fʋhɩɛ fʋgyi?

Bla anɩ, mɛnɩ abɛyɛbláa ahá ámʋʋ bɔwa anɩámʋ. Nkálɩ fʋdɛblɩ tsú fʋ onutó ɩwɩ?”

23 Yohane lɔpʋ asʋn ánɩ Bulu ɔnɔsʋɔtɔɩpʋ Yesaia lɛblɩ tswɩ lɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ,“Mɩgyí ɔhá ámʋʋ ɔdɛkplʋn dimbísʋ ɔbɛɛ,

‘Mlɩtswii anɩWíe ɩkpa ámʋhamʋ’ amʋnɩ.”

24-25 Ɩnʋ Farisifɔ akʋá bɔwa Yohane wá ɛbɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Nɩ megyí fʋgyí Kristo amʋ,megyí fʋgyí Elia ntɛɛ Bulu Ɔnɔsʋ Ɔtɔɩpʋamʋʋ ɔbɛba amʋ ɛ á, ntogyi sʋ fʋdɛ aháasú bɔ?” 26Yohane lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ntsundɛpʋbɔ ahá asú, támɛ ɔha ɔkʋ bʋmlɩtɔnfɩ,mlɩméyín mʋ. 27 Mʋgyí ɔhá ánɩ obuo mɩɔbá nɩ. Mmɔfʋn ánɩ nɛsankɩ mʋ ntʋkʋta ɔfɛkpán.”

28 Asʋn ánfɩ fɛɛ lɛba Yordan ntsu ɔbɩnBetania wúlutɔ. Ɩnʋ Yohane létsiá bɔ aháasú nɩ.

Bulu Okúfabi29 Ɔyɩ kɛhɛ a, Yohane lówun ánɩ Yesu ná

ɔbá mʋ wá. Mʋʋ ɔlɛbláa ahá ámʋ ɔbɛɛ,“Mlɩkɩ, Bulu Okúfabi amʋ ɔbá á. Mʋsʋ Bulutɔtsʋn sí ɔyɩtɔ ahá lakpan kíé amʋ nɩ! 30Mʋɩwɩ asʋn nɛblɩ mbɛɛ, ‘Ɔkʋ buomɩ ɔbá. Ɔdʋnmɩ, tsúfɛ ɔbʋ ɩnʋ asa bɔkwɩɩ mɩ’ nɩ. 31 Mɩ onutó mmeyín mʋ, támɛ nɛba ndɛ ahá asúbɔ, mɛnɩ Israelfɔ bɛbɩ ɔhá ánɩ ogyi.”

32 Yohane lɛblɩ ɔbɛɛ, “Nowun ƆŋɛWankɩhɛ amʋ, ɔlɛkplɩ tsú ɔsʋsʋ fɛabrɔdʋma bogyonká mʋsʋ. 33 Mɩ onutómmeyín mʋ, támɛ Bulu lɔwa mɩ ɔbɛɛ mbábɔpʋ ntsu bɔ ahá asú. Mʋlɛbláa mɩ ɔbɛɛ,‘Ɔhá ámʋʋ fówunƆŋɛWankɩhɛ amʋ ɔbɛkplɩ tsú ɔsʋsʋ bogyonká mʋsʋ ámʋ ɔbɔpʋ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ bɔ ahá asú nɩ.’ 34Nawun ánɩ ɩlaba mʋtɔ. Mʋ sʋ ndɛ mʋ ɩwɩ adánsɩɛ gyímbɛɛ, mʋgyí Bulu mʋ Bi ámʋ nɩ.”

Yesu Akasɩpʋ Agyankpapʋ35Mʋ ɔyɩ kɛhɛ a, Yohanemʋamʋ akasɩpʋ

abanyɔ bɛsankí ba ɩnʋ. 36 Brɛá Yohanelówun Yesu dɛtsʋʋn a, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ,Bulu Okúfabi amʋ ná ɩnʋ á.”

* 1:6 Asú Ɔbɔpʋ Yohane

Yohane 1:37 91 Yohane 2:17

37 Akasɩpʋ abanyɔ ámʋ bonu asʋn ánfɩ.Mʋ sʋ bɛkplá buo Yesu. 38 Yesu lɛdamlí kɩwun ánɩ bʋbuo mʋ. Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ,“Ntɔmlɩdédunká?”

Bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Osunápʋ, nkʋnʋ fʋtsie?”39 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mlɩba bɛkɩ.”

Mʋ sʋ ayin abanyɔ ámʋ bobuoYesu yɛkɩmʋotsiákpá. Ɩbɔbwɛ fɛ ntʋpwɛ dɔnatɔ. Betsiámʋ wá tá owí.

40Ayin ámʋʋ bonu asʋn ánɩ Yohane lɛblɩ tsú Yesu ɩwɩ, bɛkplá buo Yesu amʋtɔ ɔkʋlɛgyí Simon Petro mʋ pio Andrea. 41 Mʋɔma a, ɩtɔ gyankpapʋá Andrea lɔbwɛ gyí,oloyódunká mʋ pio Simon, bláa mʋ ɔbɛɛ,“Anɩlawun Mesia.” (Mʋ asɩ gyí, “Kristo”,ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ.)† 42 Ɩnʋɔlɛkpa Simon ba Yesu wá.

Yesu lɛkɩ mʋ díín, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “FʋgyíYohane mʋ bi Simon nɩ. Tsú ndɛ pʋya a,bɛtɩ fʋ Kefa.” (Griiki ɔblɩtɔ “Petro.” Mʋ asɩgyí, “Bʋtá.”)

Filipo Mʋa Nataniel Tɩ43 Ɔyɩ kɛhɛ a, Yesu lɔbwɛ ɔbɛɛ mɔyɔ

Galilea ɔmátɔ, olowun Filipo. Mʋʋ ɔlɛbláaFilipo ɔbɛɛ, “Buo mɩ.” 44 Filipo ot-sú Betsaida, Andrea mʋa Petro wúlutɔ.45 Filipo lówun Nataniel, ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ,“Anɩlawun oyin ámʋʋ Mose lɔwanlɩn mʋɩwɩ asʋn wá Bulu mbla ámʋtɔ, Bulu ɔnɔsʋatɔɩpʋ amʋ ɛ bɔwanlɩn mʋ ɩwɩ asʋn ámʋ.Mʋ dá gyí Yesu. Mʋ sɩ gyí Yosef, otsúNasaret wúlutɔ.”

46 Nataniel lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Ɩtɔ yilé kʋbɛtalɩ dalɩ tsu Nasaret wúlutɔ?”

Filipo lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ba afʋbɛkɩ.”47Brɛá Yesu lówunNataniel ɔbámʋwá á,

ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Israelyin onutónutó nɩ. Afunukʋkʋma mʋtɔ.”

48Nataniel lɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ, “Nkálɩ lɔbwɛfɛbɩmɩ?”

Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nowun fʋ brɛáfʋbʋ pɔntɔ-oyí ámʋ asɩ ɩnʋ, asa Filipo lɛbɛtɩfʋ.”

49 Nataniel lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Osunápʋ,fʋgyí Bulu mʋ Bi Israel Owíe amʋ nɩ.”

50Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Alɩ ámʋʋ nabláafʋ mbɛɛ, nowun fʋ pɔntɔ-oyí ámʋ asɩ ámʋsʋ fahogyi? Fówun ofúla ánɩ ɩdʋn ɩnɩ.”51 Yesu lɛtrá bláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa, mlówun ánɩ ɔsʋsʋ lafínkí, Bulu-abɔpʋ bʋdɛ ɔsʋsʋ yɔ yínkí bá Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋsʋ.”

2Ɔkátsiá Kana Wúlutɔ

1 Ɛkɛ sáásɩ a, betsiá ɔká Kana wúlu ánɩ ɩbʋ Galilea ɔmátɔ. Yesu mʋ yin bʋ ɩnʋ.2Bɛtɩ Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ ɛmʋ asɩ. 3Brɛáamʋ ntá lɛta á, Yesu mʋ yin lɛbláa mʋ ɔbɛɛ,“Bʋtráa bʋma ntá.”

4 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Amʋ yín, yɛɛmegyímɩ asʋn igyi o! Mɩ brɛmɔkʋnyá fʋn.”

5Mʋ yin lɛbláa wóyí ámʋtɔ asúmpʋ ɔbɛɛ,“Mlɩbwɛ dɩnka asʋngyíasʋn ánɩ ɔbɛbláamlɩsʋ.”

6 Yudafɔ bʋtɔfwɩ ɩwɩ amʋ amándɩɛɔkpasʋ. Mʋ sʋbɔpʋ awʋndɩ akpɔnkpɔɔnkpɔntɩasie yáɩ wóyí ámʋtɔ. 7 Yesu lɛbláa ɩnʋasúmpʋ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩsa ntsu bʋla awʋndɩámʋ fɛɛ.” Lɛlɛ bɛsa. 8 Ɩnʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩsa ɩkʋ ya nkɛsʋ ɔkɩpʋ amʋ.” Bɛsa yamʋ. 9 Ɔlɛda mʋ ɔnɔ á, ɩladámlí bwɛ ntá.Omeyín ɔtɩnɛá benya ntá ámʋ tsú. (Támɛasúmpʋ amʋ mʋ bʋyin.) Ɩnʋ ɔlɛtɩ ɔkáotsiápʋ amʋ ya ɩtsɛtɔ, 10 ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ,“Nta wankláán ɔhagyíɔha tegyankpá yáɩ.Nɩ bonu mʋ tá asa bʋtɔpʋ mʋá ɩma alɛ ba.Támɛ fʋ mʋ fapʋ wankláán ámʋ yáɩ bɔfʋnséi.”

11 Ɩnɩ gyí osúna gyankpapʋ ánɩ Yesulɔbwɛ nɩ. Ɔlɔbwɛ mʋ Kana ánɩ ɩbʋ Galileaɔmátɔ, pʋlɛ mʋ numnyam ɔwan. Ɩlɛha mʋakasɩpʋ bɔhɔmʋ gyi.

12 Ɩnɩ ɔmaa, Yesumʋamʋ yin,mʋ apíó pʋmʋ akasɩpʋ bɔyɔKapernaumwúlutɔ, yétsiáɩnʋ nkɛ kpalobí.

Yesu Bulu Ɔtswɛkpa Yɔ(Mateo 21:12-13; Marko 11:15-17; Luka

19:45-46)13 Brɛá nkɛá Yudafɔ bɔpʋgyi Israelfɔsʋ

Katsʋn Nkɛ lowie wóyí tá á, Yesu lɔdʋ yɔYerusalem. 14 Ɔlɔyɔ Bulu ɔtswɛkpa amʋwunsɩnɛsʋ yówun ánɩ ahá bʋdɛ nnantswie,akúfa pʋ abrɔdʋma fɛ. Olowun akʋ ɛ bʋtsiempʋnʋasɩ bʋdɛ kɔba tsɛɛ. 15 Ɩnʋ ɔlɔbwɛmplɩ, wíé amʋtɔ, gyáa amʋa mbwɩ ámʋ fɛɛdálɩ. Olowutá kɔba atsɛpʋ amʋ mpʋnʋ dá,dá amʋ kɔba sáɩn. 16Mʋʋ ɔlɛbláa abrɔdʋmaafɛpʋ ámʋ ɔbɛɛ, “Mlɩlɛ amʋ nfɩ! Mlɩmápʋmɩ Sɩ wóyítɔ bwɛ mlɩ ibíá ogyíkpá.” 17 Ɩnɩáɩlɛba alɩ sʋ á, mʋ akasɩpʋ amʋ bɛkaɩn Buluasʋn wanlɩnhɛ anfɩsʋ. “Fʋ osúmkpá amʋasʋn ɩhɩɛ igyi mɩ asʋnbogya.”

† 1:41 Kristo igyi Griiki ɔblɩɩ, Mesia ɛ igyi Hebri ɔblɩɩ.

Yohane 2:18 92 Yohane 3:2818 Yudafɔ ahandɛ amʋ bɛba Yesu wá

bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Osúna mɔmʋ fɔbwɛ pʋsúnáanɩ ánɩ Bulu túmitɔ fʋdɛ ɩnɩ bwɛ?”

19 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩbwie Buluɔtswɛkpa anfɩ, nɔpʋ nkɛnsá yí mʋ.”

20 Yudafɔ ahandɛ amʋ bɛbláa mʋ bɛɛ,“Nfí adʋana-sie kɛkɛ bɔpʋyi obu ánfɩ. Mʋfʋmʋ fɛɛ, fɔpʋ nkɛnsá yí mʋ?”

21 Támɛ mʋ nyankpʋsa-oyí ɩwɩ asʋnɔdɛblɩ, megyí Bulu ɔtswɛkpa amʋ. 22 BrɛáBulu lɔkʋsʋa mʋ tsú afúlitɔ ɔma a, mʋakasɩpʋ amʋ bɛkaɩn ánɩ ɔlɛblɩ asʋn ánfɩ. Mʋsʋ bɔhɔBulu asʋnpʋYesu asʋnblɩhɛ amʋsʋgyi.

Yesu Yin Nyankpʋsa Klʋntɔ23Yesu lɔbwɛ osúna tsɔtsɔɔtsɔ Israelfɔsʋ

Katsʋn Nkɛ ámʋtɔ brɛá ɔbʋ Yerusalem, ahátsɔtsɔɔtsɔ bowun. Mʋ sʋ bɔhɔ mʋ gyi.24Támɛ Yesu mɔpʋ ansɩ dɩnká amʋsʋ, tsúfɛoyin alɩá amʋ fɛɛ bʋgyi. 25Mehián ánɩ ɔhaaɔbɛbláa mʋ ɔha ɩwɩ asʋn, tsúfɛ mʋ onutóoyin asʋn ánɩ ɩbʋ nyankpʋsa klʋntɔ.

3Yesu Mʋa Nikodemo

1 Yudafɔ ɔhandɛ ɔkʋ létsiá, bʋtɛtɩ mʋNikodemo. Farisiyin ogyi. 2 Ɔlɛba Yesu wáɛkɛ ɔkʋ onyé bɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Osunápʋ,anɩyin ánɩ Bulu lɔwa fʋ sɩsɩ fɛ atɔ osunápʋ.Tsúfɛ ɔhaamɛɛtalɩ bwɛ osúna anfɩ fʋdɛbwɛánfɩ, nɩ Bulu móbúo mʋ.”

3Yesu lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛ fʋbláa, ɔhaamɛɛtalɩ nyá Bulu ogyi iwíemʋsʋ,nkɛtɩ balákwɩɩ mʋ.”

4 Nikodemo lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Nkálɩ bɛlakwɩɩ ɔhá ánɩ aladan? Ɔbɛtalɩ sánkí wíémʋ yin iputɔ, ɔbɛlakwɩɩ mʋ?”

5 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛfʋ bláa. Nɩ bʋmɛlakwɩɩ ɔkʋ tsʋn ntsu mʋaƆŋɛWankɩhɛtɔ á, ɔmɛɛtalɩ wíé Bulu iwíegyíámʋtɔ. 6 Ɔyʋlʋʋ nkpa itsú nyankpʋsatɔ,ɔŋɛtɔ klɛ ɛ itsú Bulu Ɔŋɛtɔ. 7 Mʋ sʋ máhamʋ ɩwa fʋ wánwan ánɩ nabláa fʋ mbɛɛ,ilehián ánɩ bɛlakwɩɩ mlɩ. 8 Afú tɔtsʋnyɔ ɔtɩnɛá ideklé. Fʋtonú mʋ nka, támɛfʋmeyín ɔtɩnɛá itsú pʋ ɔtɩnɛá ɩyɔ. Alɩ kɛnigyi há ɔhagyíɔha ánɩ bakwɩɩ mʋ tsú Ɔŋɛámʋtɔ nɩ.”*

9 Nikodemo lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Ngya ntɔasʋn nɩ?”

10 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Israelfɔ os-unápʋ yilé fʋgyi, mʋ fɛɛ fʋmɔkʋnú asʋnánfɩ asɩ? 11 Ɔnɔkwalɩ ndɛ fʋ bláa. Tɔáanɩyin ɩwɩ anɩdɛtɔɩ tsú, tɔá anɩlawun ɛ

ɩwɩ anɩdɛ adánsɩɛ gyí, támɛ mlɩtamahɔ anɩasʋn ámʋ. 12 Nɩ nɛbláa mlɩ tɔá ɩdɛ mʋsʋyɔ ɔyɩ ánfɩtɔ, mlɩmóhogyi a, nkálɩ ɩbɔbwɛnɛbláa mlɩ tɔá ɩdɛ mʋsʋ yɔ ɔsʋsʋ mboúnmlóhogyi? 13 Ɔhaa mɔkʋdʋ yɔ ɔsʋsʋ ɩnʋ kɩ,nkɛtɩNyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋʋ olotsu ɩnʋ baamʋ.

14 “Alɩ ámʋʋ Mose lɔpʋ kɔɔbrɩ ɩwɔ síánoyísʋ, tsú mʋ lɩɩ dimbísʋ ɩnʋ ámʋ a, alɩkɛn ilehián ánɩ bɛda Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋmántá oyísʋ, tsú mʋ lɩɩ,† 15mɛnɩ ɔhagyíɔhaánɩ ɔlɔhɔ mʋ gyi obénya nkpa ánɩ ɩtamatánɩ. 16TsúfɛdwɛBulu lɛhɩɛdwɛanyánkpʋsa.Mʋ sʋ ɔlɔpʋmʋBi ɔkʋkʋnʋ ɔkʋlɛpɛ ámʋhá,mɛnɩ ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔmʋ gyi omóowu,mboún obénya nkpa ánɩ ɩtamatá. 17 Bulumɔpʋ mʋ Bi ámʋ sɩsɩ ɔyɩ ánfɩtɔ ɔbɛɛ, ɔbábegyi ahá asʋn, ɔha ahá ɩpɔn, mboún ɔbɛɛ,ɔbá bɔhɔ ahá nkpa.

18 “Ɔhá ánɩ ɔlɔhɔ mʋ Bi ámʋ gyi lagyiasʋ. Ɔhá ánɩ ɔmɔhɔ mʋ Bi ámʋ gyi a, Bululahá mʋ ɩpɔn dodo, tsúfɛ ɔmɔhɔ mʋ Biɔkʋlɛ pɛ ámʋ gyi. 19 Alɩá ɔbɛha ɩpɔn ámʋgyí, wankɩ amʋ laba ɔyɩtɔ, támɛ ahá bɔdwɛoklún dʋn wankɩ amʋ, tsúfɛ lalahɛ abwɛpʋbʋgyi. 20 Ɔhagyíɔha ánɩ ɔtɔbwɛ lalahɛ tolúwankɩ amʋ. Ɔtamakpʋkpɛ mantáa mʋ,tsúfɛ ɔdɛ ifú nya ánɩ mʋ bwɛhɛ bɛlɩn ɔwan.21Támɛ ɔhá ánɩ ɔtɔbwɛ yilé tɛháwankɩ amʋtɔwánkɩ wʋlɩ mʋsʋ, mɛnɩ ahá bówun ánɩ Bulu apɛ ɔdɛbwɛ.”

Yesu Mʋa Asú Ɔbɔpʋ Yohane22 Ɩnɩ ɔma a, Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ bɛdalɩ

Yerusalem yɔ Yudea ɔmátɔ. Betsiá ɩnʋkpalobí, oletsiá bɔ ahá asú. 23Alɩ brɛ ámʋtɔá, Yohane ɛ dɛ ahá asú bɔ Aenon nsáɩntɔ,mantáa Salim wúlu. Tsúfɛ ntsu dada nsɩnɛɩnʋ. Ahá betsiá yɔ mʋ wá, oletsiá bɔ amʋasú. 24 (Bʋmɔkʋnyá kɩtá Yohane tswɩ obualɩ brɛ ámʋtɔ.)

25 Ɩwɩgyʋráa ɩwɩ nwɛɛngyí kʋ lɛbaYohane akasɩpʋ pʋ Yudayin ɔkʋ nsɩnɛ.26 Ɩnʋ Yohane akasɩpʋ bɔyɔ mʋ wá yɛbláamʋ bɛɛ, “Osunápʋ, yɛɛ fakáɩn oyin ámʋʋfʋa mʋnyɔ mlɩlétsiá Yordan bʋnkpa ɔbɩn,fegyi mʋ ɩwɩ adánsɩɛwankláán ámʋsʋ? Ɔdɛahá asú bɔ, ahá fɛɛ bʋdɛmʋ wá yɔ.”

27 Yohane lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔhaamɛɛtalɩ bwɛ tɔtɔ, nkɛtɩ Bulu lahá mʋ ɔkpa.28 Mlɩ onutó mlɛtalɩ gyi mɩ adánsɩɛ ánɩ nɛbláa mlɩ mbɛɛ, ‘Megyí mɩgyí Kristo amʋ,

* 3:8 Ɔŋɛmʋa afú lɛlɩan aba Griiki ɔblɩtɔ. † 3:14 Mʋ oyikpalíhɛsʋ sián ɩwɩ asʋn ɔdɛblɩ.

Yohane 3:29 93 Yohane 4:30támɛ Bulu lɔwa mɩ gya mʋ nkpá.’ ” 29 Ɩnʋɔlɛha amʋ yébi ɔbɛɛ, “Ɔká otsiápʋ bʋ mʋka. Ɔká otsiápʋ amʋmʋ nyawie ɛ tetsíá ɔkáotsiákpá ɩnʋ, mɛnɩ ansɩ bégyimʋ nɩ onúmʋnyawie amʋ ɔmɛ. Alɩ kɛn ansɩ dɛmɩ gyí séinɩ. 30Mɩ atʋmabi bɛta wíé mʋ klɛtɔ.”

Ɔhá Ánɩ Olotsu Ɔsʋsʋ Ba31 Ɔhá ámʋʋ otsú ɔsʋsʋ ámʋ dʋn

ɔhagyíɔha. Ɔhá ánɩ otsú ɔsʋlʋsʋ ɛ gyíɔsʋlʋsʋ ɔha. Ɔsʋlʋsʋ asʋn ɔtɛblɩ, támɛ ɔháánɩ otsú ɔsʋsʋ dʋn ɔhagyíɔha. 32 Otegyitɔá alawun pʋ tɔá alanú ɩwɩ adánsɩɛ, ɔhaatamahɔ mʋ asʋn blɩhɛ. 33 Támɛ ɔhagyíɔhaánɩ ɔlɔhɔ mʋ asʋn blɩhɛsʋ gyi dɛ mʋsʋ siánɩ Bulu asʋn igyi ɔnɔkwalɩ. 34 Ɔhá ámʋʋBulu lɔwa ámʋ tɛlɛ Bulu asʋn blɩ, tsúfɛBulu tɔpʋ Ɔŋɛ ámʋ bʋlá mʋtɔ. 35 Ɔsɩ ámʋtɔdwɛ mʋ Bi ámʋ, alapʋ túmi fɛɛ wá mʋɩbɩtɔ. 36Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔmʋ Bi ámʋ gyibʋ nkpa ánɩ ɩtamatá. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔmɔhɔmʋ gyi má nkpa ánɩ ɩtamatá. Bulu ɩsʋbɩtɩ ɛɩdɩn mʋsʋ.

4Yesu Mʋa Samariayintse Ɔkʋ

1 Farisifɔ bonu ánɩ Yesu dɛ abúopʋ nya,bɔ amʋ asú dʋn Yohane. 2 (Támɛ megyíYesu onutó dɛ amʋ bɔ. Mʋ akasɩpʋ dɛ amʋbɔ.) 3 Brɛá Yesu lɛbɩ ánɩ Farisifɔ ámʋ banúasʋn ánfɩ á, ɔlɛdalɩ Yudea ɔmátɔ yínkí yɔGalilea ɔmátɔ. 4 Támɛ lehián ánɩ ɔbɔtsʋnSamariafɔ ɔsʋlʋsʋ.

5 Yesu lóyówie Sikar ánɩ igyi Samariawúlu kʋtɔ. Wúlu anfɩ bʋmantáa ɔsʋlʋʋ kʋáYakob lɔpʋhá mʋ bi Yosef bɩmbɩ ámʋ. 6 ƖnʋYakob ibún bʋ nɩ. Ɔkpa ámʋ bʋ ɩfɔ. Mʋsʋ Yesu lótsutsúa obowie ɩnʋ á, ɩlapíán mʋ.Mʋ sʋ oletsiá ibún ámʋ asɩ. Alɩ brɛ ámʋtɔ á,ɩlabwɛ fɛ ɔpawísʋ.

7 Ɩnʋ á, Samariayintse ɔkʋ lɛba ntsuɔsakpá. Yesu lɔkʋlɩ mʋ ɔbɛɛ, “Nobwíí ɩpa,ha mɩ ntsu annu.” 8 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Yesuakasɩpʋ bɔyɔ wúlutɔ yɔhɔ atogyihɛ.

9Yudafɔ bʋtamapʋ ɩbɩ da Samariafɔ nwɛnúu ntsu. Mʋ sʋ ɔtsɩ ámʋ lɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ,“Yudayin fʋgyi, mɩ ɛ Samariayintse ngyi.Nkálɩ igyi sʋ fʋdɛmɩ ntsu kʋlɩ?”

10 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nɩ fʋyin Buluatokiehɛ pʋ ɔhá ánɩ ɔdɛ fʋ ntsu kʋlɩ á, tɛkɩfɔkʋlɩ mʋ, ɔbɛha fʋ ntsu ánɩ ɩtɛhá nkpa.”

11 Ɔtsɩ ámʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Anɩ sɩ,fʋmɛdɛ ɔfɛ, ibún ánfɩtɔ ɛ bʋ oklú. Nkʋnʋfénya ntsu ánɩ ɩtɛhá nkpa? 12 Fʋdʋn anɩ

náinYakob ánɩ olokwi ibún ánfɩhá anɩ, mʋamʋ abí pʋ amʋmbwɩ bonu ntsu mʋtɔ?”

13 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔmɛwʋlɩbɛlakɩtá ɔhagyíɔha ánɩ otonu ibún ánfɩtɔntsu. 14 Támɛ ɔhagyíɔha ánɩ obónuntsuá nɛha mʋ a, ɔmɛwʋlɩ mɛɛtrá kɩtámʋ ɛkɛkɛɛkɛ. Ntsu ámʋʋ nɛha mʋ amʋɩbɛdamlí ntsu ɔwɩkpa mʋtɔ ánɩ ɩbɛlɩn hankpa ánɩ ɩtamatá.”

15Ɔtsɩ ámʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Anɩ sɩ, ha mɩ ntsu ánfɩ kʋ, mɛnɩ ɔmɛwʋlɩmɛɛtrá kɩtá mɩ,mmɛɛtrá ba nfɩ ɛ bɛsa ntsu.”

16 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Yɛtɩ fʋ kúluamlɩba.”

17 Ɔtsɩ ámʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mmaokúlu.”

Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ igyi fablɩ ánɩ fʋma okúlu. 18Tsúfɛ fatsía akúlu tse nukɩ. Mégyí fʋ kúlu gyí oyin ámʋʋ fʋa mʋnyɔmlɩná séi ámʋ ɛ. Fawá ɔnɔkwalɩ.”

19 Mʋʋ ɔtsɩ ámʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Anɩ sɩ,nawun ánɩ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ fʋgyi. 20 Anɩanáin Samariafɔ bosúm Bulu ɩbʋ ánfɩsʋ,támɛmlɩ Yudafɔmʋmlɩaa Yerusalem kóúnlehián ánɩ ɔhagyíɔha obósum Bulu.”

21 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔtsɩ, hɔ mɩ asʋn ánfɩsʋ gyi. Brɛ kʋ bɛba ánɩ ahábʋmɛɛtrá súm Ɔsɩ ámʋ ɩbʋ ánfɩsʋ ntɛɛYerusalem. 22Mlɩ Samariafɔ mlɩméyín ɔháánɩ mlɩdésum. Anɩ Yudafɔ mʋ anɩyin ɔháánɩ anɩdésum, tsúfɛ Yudafɔsʋ ɩna nkpahɔɔlɛba ɔyɩtɔ. 23 Brɛ ɩbá, ɩlafʋn ta ánɩ Buluasúmpʋ anɔkwalɩpʋ bósum Ɔsɩ ámʋ ɔŋɛtɔpʋ ɔnɔkwalɩsʋ. Tsúfɛ ahá ánfɩ odu Ɔsɩ ámʋdédunká ɔbɛɛ bʋsúm mʋ nɩ. 24 Ɔŋɛ Bulugyí. Mʋ sʋ ilehián ánɩ ahá ánɩ bʋtosúm mʋbósum mʋ ɔŋɛtɔ pʋ ɔnɔkwalɩsʋ.”

25 Ɔtsɩ ámʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Nyin ánɩ Mesia*, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ)ɔbɛba. Nɩ ɔbá á, ɔbɛlɛ asʋngyíasʋn asɩ súnáanɩ.”

26Mʋʋ Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ ánfɩ ndɛfʋ asʋn bláa anfɩ gyí Kristo amʋ nɩ.”

27 Ɩnʋ akasɩpʋ amʋ bɛsankí tsú wúlutɔ babɔtʋ amʋ. Ɩlɔwa amʋ wánwan ánɩ bawunYesu mʋa ɔtsɩ bʋlɩɩ bʋdɛtɔɩ. Támɛ amʋtɔɔkʋkʋ mɛtalɩ fɩtɛ ɔbɛɛ, “Ntɔ fʋdedunkátsú mʋ wá, ntɛɛ ntogyi sʋ fʋa ɔtsɩ ámʋmlɩdɛtɔɩ?”

28 Ɔtsɩ ámʋ lési mʋ ɔlɔ yáɩ ɩnʋ, yínkí yɔwúlutɔ yɛbláa ahá ɔbɛɛ, 29 “Mlɩba amlɩbɛkɩoyin ɔkʋá alabláa mɩ tɔá nabwɛ kɩ fɛɛ.Mlɩlahogyi mlɩaa, megyí Kristo amʋ nɩ?”30 Mʋ sʋ ahá bɛdalɩ tsu wúlu amʋtɔ bɛkɩYesu.

* 4:25 Griikifɔ tɛtɩ Mesia bɛɛ Kristo.

Yohane 4:31 94 Yohane 5:1231 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, mʋ akasɩpʋ ámʋ bʋdɛ

mʋ kokóli bɛɛ, ogyíi atɔ.32 Támɛ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mbʋ tɔá né-

gyi, mlɩméyín mʋ ɩwɩ kʋkʋʋkʋ.”33 Mʋ sʋ akasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛ aba bɛɛ,

“Ntɛɛ ɔkʋ labɛha mʋ tɔkʋ alagyi?”34 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ atogyihɛ

gyí ánɩ nɔbwɛ tɔá ɔhá ámʋʋ ɔlɔwa mɩ sɩsɩ ámʋ ɔbɛɛ mbwɛɛ, ammɔ mʋ ɔnɔ. 35 Yɛɛmlɩtɛblɩ mlɩaa, ‘Tsra ana pɛ lasí ayó tɩnbɩbɔfʋn?’ Támɛ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, mlɩtsuansɩ kɩ adɔbʋʋ amʋtɔ, ayó ámʋ ɩlablɩ fʋntɩn. 36 Bʋdɛ mʋ atɩnpʋ akɔ ka dodo. Bʋdɛmʋ tɩn yaɩ há nkpa ánɩ ɩtamatá. Mʋ sʋ ansɩ bégyi adupʋ mʋa atɩnpʋ amʋ fɛɛ ɛkɛwʋlɛ.37Mʋ sʋ ɔnɔkwalɩ igyi bʋtɛblɩ bɛɛ, ‘Ɔkʋ to-dú, ɔkʋ ɛ tɛtɩn.’ 38Nɔwa mlɩ mbɛɛ mlɩyɛtɩnayóá mlɩmɔyɔmʋ odukpá. Aha bambá lɔyɔmʋ ɩwɩ agyʋmá, ɩlawá labi há mlɩ.”

39 Samariafɔá bʋbʋ wúlu amʋtɔtsɔtsɔɔtsɔ bɔhɔ Yesu gyi, adánsɩɛ ámʋʋɔtsɩ ámʋ légyi suná amʋ ɔbɛɛ, “Alabláamɩ tógyítɔá nabwɛ mɩ nkpatɔ fɛɛ” ámʋ sʋ.40 Ɩnɩ sʋ brɛá bɛba Yesu wá á, bokokóli mʋbɛɛ, otsía amʋ wá. Yesu létsiá ɩnʋ nkenyɔ.

41 Yesu asʋn blɩhɛ sʋ Samariafɔ ámʋtsɔtsɔɔtsɔ ɛ bɛlahɔ mʋ gyi. 42 Bɛbláa ɔtsɩámʋ bɛɛ, “Megyí fʋ asʋn ámʋ sʋ anɩlɛtráhɔ mʋ gyi ngya o. Anɩ onutó anɩlanú,anɩlawun ánɩ lɛlɛ oyin ánfɩ gyí ɔyɩtɔ NkpaƆhɔpʋ amʋ nɩ.”

Ɔhandɛ ƆkʋMʋ Bi Ɩlɔ Tsa43 Nkenyɔ ámʋ ɔma a, Yesu lɛnatɩ yɔ

Galilea ɔmátɔ. 44 (Tsúfɛ mʋ onutó olowunblɩ ɔbɛɛ, “Bʋtamabú Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ mʋonutó ɔmátɔ.”) 45 Brɛá olowie Galilea a,ɩnʋfɔ bɔhɔ mʋ atúu, tsúfɛ amʋ onutó bɔyɔYerusalem Yudafɔsʋ Katsʋn Nkɛ ámʋ ogy-íkpá. Mʋ sʋ bowun tɔá ɔlɔbwɛ ɩnʋ fɛɛ.

46Yesu lɛtrá yinkí yɔ Galilea ɔmátɔ, Kanawúlutɔ, ɔtɩnɛ ámʋʋ ɔlɛdamlí ntsu bwɛ ntáámʋ. Ɔmá ɔhandɛ ɔkʋ tsie Kapernaum wú-lutɔ. Ɔbʋ obi yinhɛ ɔkʋá ɔda ɔdɛlɔ. 47 Brɛáɔhandɛ amʋ lónu ánɩ Yesu latsú Yudea baGalilea a, olegyamʋ ɔkpa yókokólimʋ ɔbɛɛ,mʋ bi yínhɛ lawú tá, ɔkplɩɩ ba Kapernaum,ɔbɛtsamʋ ɩlɔ hamʋ. 48Yesu lɛbláamʋ ɔbɛɛ,“Mʋ sʋ nɩ mlɩmɔkʋwun osúna a, mlɩmɔɔhɔmɩ gyi ɛkɛkɛɛkɛ?”

49Ɔmá ɔhandɛ amʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ow-íé! Nɩ anɩ ayabi mɔwa ɔsa á, kebi ámʋobówu.”

50 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Yɔ! Fʋ bí ámʋobénya nkpa!”

Oyin ámʋ lɔhɔ asʋn ámʋʋYesu lɛbláamʋamʋsʋ gyi, oleyinkí ɔyɔwóyí. 51Brɛá ɔyɔ á,mʋ asúmpʋ bɛba befiamʋ, bláamʋ bɛɛ, “Fʋbí ámʋ lanyá nkpa.”

52 Ɩnʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ brɛá ɩwɩ lɔwa mʋ biámʋ ɔnlɩn. Bɛbláa mʋ bɛɛ, “Owísó ámʋ lésimʋ ígye ɔpa ɔdɔ-kʋlɛtɔ.” 53 Ɩnʋ á, ɔlɛkaɩnánɩ alɩ brɛ ámʋtɔ kɛn Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ,mʋ bi ámʋ obénya nkpa nɩ. Ɩnɩ sʋ mʋa mʋwóyítɔfɔ fɛɛ bɔhɔ Yesu gyi.

54 Ɩnɩ gyí osúna nyɔɔsɩá Yesu lɔbwɛ brɛáolotsu Yudea ba Galilea nɩ.

5Tsukʋlɛ Osínpʋ Ɔkʋ Ɩlɔ Tsa

1 Asʋn ánfɩ ɔma a, Yesu lɔdʋ yɔYerusalem Yudafɔ Bulusúm nkɛ kʋ ogy-íkpá. 2 Bɔpwɛ buntíi wá wúlu amʋ. Bokwiibún kʋ mantáa buntíi amʋ ɔkpa ɔnɔ kʋábʋtɛtɩ mʋ Akúfa Ɔtsʋnkpa. Bʋtɛtɩ ibúnámʋ Betesda Hebri ɔblɩtɔ. Beyi mbu anubómlí mʋ. 3-4 Alɔpʋ tsɔtsɔɔtsɔ bʋbun ibúnámʋ asɩ mbu ánfɩtɔ. Amʋtɔ akʋ bʋgyiansibi abwiepʋ, abɔ pʋ tsukʋlɛ asínpʋ.*5 Oyin ɔkʋá alasin tsukʋlɛ nfí adʋasa-kwe(38) kɛkɛ da ɩnʋ. 6 Brɛá Yesu lówun mʋa, olowun ánɩ alalɔ, dɩ ɩnʋ wá ɔpá. Mʋ sʋɔlɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Fʋdeklé fɛɛ ɩwɩ ɩwá fʋɔnlɩn?”

7 Tsukʋlɛ osínpʋ amʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ,“Owíé, nɩ bowúli ntsu ámʋtɔ á, mmaɔhá ánɩ obótsu mɩ wá mʋtɔ. Nótsutsúaambɔbwɛ á, ɔkʋ lagyankpáwíémʋtɔdodo.”

8 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Kʋsʋ! Tsu fʋɔklan, afʋnatɩ!” 9 Ɩnʋnʋʋnʋ oyin ámʋ ɩwɩlɔwa mʋ ɔnlɩn, ɔlɔkʋsʋ tsú mʋ ɔklan, wánatɩ bɩ.

Alɩ ɛkɛ ámʋ igyi Yudafɔ Ɔkpʋnʋ Ɔdakɛ.10 Mʋ sʋ Yudafɔ ahandɛ bɛka oyin ámʋʋYesu latsá mʋ ɩlɔ ámʋ ansɩtɔ, blɩ bɛɛ, “Ndɛigyi Ɔkpʋnʋ Ɔdakɛ. Anɩ mbla mɛha ɔkpaánɩ fɔsʋrá fʋ ɔklan.”

11 Ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔhá ámʋʋ ɔlɛtsamɩ ɩlɔ ámʋ lɛbláa mɩ ɔbɛɛ, ‘Tsu fʋ ɔklan,afʋnatɩ.’ ”

12Mʋ sʋbɛfɩtɛmʋbɛɛ, “Ma lɛbláa fʋ ɔbɛɛ,fʋtsúu fʋ ɔklan afʋnatɩ?”

* 5:3-4 Mʋtɔ yée 4 bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Ɩbʋ nʋ bʋ ɩnʋ á, Bulu-ɔbɔpʋ tobowulíi ntsuámʋtɔ. Ɩnɩ sʋ bʋtsie ɩnʋ bʋgyo mʋ. Tsúfɛ nɩ ɔbá bowulíi mʋ á, fʋá fegyankpá wíé mʋtɔ á,fʋtenyá ɩlɔtsá.

Yohane 5:13 95 Yohane 6:313 Oyin ámʋ mɛbɩ ɔhá ánɩ ɔlɛtsa mʋ ɩlɔ,

tsúfɛ ahá bʋhɩɛ bʋtsɔ ɩnʋ, Yesu lɔfwɩ wáamʋtɔ.

14 Ɔma a, Yesu lóyówun mʋ Buluɔtswɛkpa ɩnʋ. Mʋʋ ɔlɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Yɛɛfawun ánɩ ɩwɩ lawá fʋ ɔnlɩn. Mátrá bwɛlakpan, mɛnɩmʋá ɩdʋn ɩnɩmɛɛba fʋsʋ.”

15Oyin ámʋ lɛyɛbláa Yudafɔ ahandɛ amʋɔbɛɛ, Yesu lɛtsa mʋ ɩlɔ. 16 Ɩnɩá Yesudɛ ntobí ánfɩ odu bwɛ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ sʋá, Yudafɔ ahandɛ amʋ bɔwa mʋ kpɛkpɛɛbɩ. 17 Támɛ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Sɩ mɔkʋsí agyʋmá yɔ. Mʋ sʋmɩ ɛmmɔkʋsí.”

18Mʋ asʋn blɩhɛ anfɩ sʋ á, Yudafɔ ahandɛamʋ bekle ánɩ bɔmɔ mʋ ɔkpagyíɔkpasʋ.Tsúfɛmegyí ɔkpʋnʋ ɔdakɛmbla ámʋ nkʋlɛtʋʋn sʋ, mboún ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, mʋ sɩ gyí Bulu,ilosuná ánɩ mʋa Bulunyɔ bʋgyi kɛkɛɛ.

Bulu Tɛhá Mʋ Bi Ámʋ Túmi19 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ

ndɛ mlɩ bláa. Mɩ Bulu mʋ Bi ánfɩ onutómmɛɛtalɩ bwɛ tɔtɔ mɩ ɩwɩsʋ. Tɔá nowunánɩ mɩ Sɩ dɛbwɛ á, mʋ ntɔbwɛ. 20 Tsúfɛmɩ Sɩ tɔdwɛ mɩ, otosúná mɩ ɩtɔá mʋ onutóɔdɛbwɛ fɛɛ. Inn! Ɩbɔwa mlɩ wánwan ánɩ obósuná mɩ mʋá ɩdʋn alɩ. 21Alɩ ámʋʋmɩ Sɩ tɔkʋsʋá ahá tsú afúlitɔ, há amʋ nkpa ámʋa, alɩ mɩ ɛ ntɛhá ahá ánɩ ndeklé nkpa nɩ.22 Mɩ Sɩ tamagyi asʋn há ɩpɔn, támɛ alapʋasʋngyí fɛɛ wá mɩ ɩbɩtɔ, 23mɛnɩ ɔhagyíɔhaobóbu mɩ fɛ alɩá otobú mɩ Sɩ ámʋ. Ɔhá ánɩ ɔtamabú mɩ tamabú mɩ Sɩ ámʋʋ ɔlɔpʋ mɩ sɩsɩ ámʋ ɛ.

24 “Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,ɔhagyíɔha ánɩ otonú mɩ asʋn, ɔtɔhɔ ɔháámʋʋ ɔlɔwa mɩ sɩsɩ ámʋ gyi, bʋ nkpa ánɩ ɩtamatá. Bulu méegyi mʋ asʋn, há mʋpɔn, tsúfɛ aladálɩ lowutɔ ba nkpatɔ dodo.25 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Brɛ kʋ ɩbá. Brɛámʋ ɩlawúna fʋn ánɩ ahá ánɩ bʋgyi fɛ ahawuhɛ† bónu Bulu mʋ Bi ámʋ ɔmɛ. Amʋábonu mʋ bénya nkpa. 26 Tsúfɛ mɩ Sɩ bʋʋtúmi, ɔtɛhánkpa. Alɩ kɛn alahámɩ ánfɩngyimʋ Bi ánfɩ túmi, ɔbɛɛ nháa ahá nkpa nɩ.27Alahá mɩ túmi ɔbɛɛ, ngyíi ahá asʋn, tsúfɛmɩgyí Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋ nɩ. 28 Asʋnánfɩ ɩmáwa mlɩ wánwan. Brɛ kʋ ɩbá, afúlifɛɛ bónu mɩ ɔmɛ, 29 kʋsʋ. Amʋá bɔbwɛyilé bɛlakʋsʋ, nyá nkpa ánɩ ɩtamatá. Amʋábɔbwɛ laláhɛ a, négyi amʋ asʋn, há amʋɩpɔn.”

30 “Mmɛɛtalɩ bwɛ tɔtɔɔtɔ mɩ ɩwɩsʋ. Asʋnánɩ nonú tsú mɩ Sɩ wá á, mʋ ntɔpʋgyí asʋn.

Mʋ sʋ ntegyi asʋn ɔnɔkwalɩsʋ nɩ. Tsúfɛntamabwɛ tɔá mɩ onutó ndeklé, mboún tɔáɔhá ámʋʋ ɔlɔwa mɩ sɩsɩ ámʋ tekle.”

Yesu Ɩwɩ AdánsɩɛWankláán Agyípʋ31 Yesu lɔyɔ mʋsʋ blɩ ɔbɛɛ, “Nɩ mɩ onutó

negyi mɩ ɩwɩ adánsɩɛ á, mlɩmɔɔhɔ mʋ ánɩ ɔnɔkwalɩ igyi.‡ 32 Bulu ɛ tegyi mɩ ɩwɩadánsɩɛ. Nyin ánɩ mɩ ɩwɩ adánsɩɛ ámʋʋodegyí amʋ igyi ɔnɔkwalɩ. 33 Mlɩlawá abísɩsɩ Yohane. Alabláa mlɩ ɔnɔkwalɩ amʋ.34Mɩ mʋ á, mmehián anyánkpʋsa adánsɩɛ.Mboún ndɛ mlɩ asʋn ánfɩ bláa, mɛnɩ Buluɔbɔhɔmlɩ nkpa. 35Yohane asʋn blɩhɛ lɔbwɛfɛ ɔkandɩɛ ánɩ ɩdɛwankɩ. Mʋ sʋ mlɩlótsulágyi mʋ ɔdwɛ kpalobí. 36Mbʋ tɔá itegyi mɩ ɩwɩ adánsɩɛ, ɩdʋn Yohane klɛ amʋ. Agyʋmáámʋʋ mɩ Sɩ lawá ɔbɛɛ mbwɛɛ mɔ mʋ ɔnɔ,ndɛmʋ bwɛ ámʋ dɛ adánsɩɛ gyí ánɩ mʋlɔwamɩ sɩsɩ. 37Mɩ Sɩ ámʋʋ ɔlɔwa mɩ ámʋ onutólagyi mɩ ɩwɩ adánsɩɛ. Mlɩmɔkʋnu mʋ ɔmɛ,mlɩmɔkʋwun mʋ ɛ kɩ. 38Mlɩmɔhɔ mʋ asʋnwá mlɩ klʋntɔ, tsúfɛ mlɩmɔhɔ mɩ ámʋʋɔlɔwa sɩsɩ ámʋ gyi. 39Mlɩkɩá mlénya nkpaánɩ ɩtamatá tsú Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ.Mʋ sʋ mlɩ ansɩ lapɛ, mlɩdɛ mʋ kasɩ nɩ. Mɩ ɩwɩ adánsɩɛBulu asʋnwanlɩnhɛ amʋ idegyí.40 Támɛ mlɩlakíná mɩ wá bá, mɛnɩ mlényankpa ámʋ.

41 “Mmedédunká mbɛɛ, ahá bʋkánfʋmɩ, 42 tsúfɛ nyin mlɩ dodo. Nyin ánɩ mlɩtamadwɛ Bulu tsú mlɩ klʋntɔ. 43 Nabamɩ Sɩ dátɔ, mlɩmɔhɔ mɩ. Támɛ nɩ ɔhabambá ɔbá mʋ onutó ɩwɩsʋ á, mlɔhɔ mʋ.44Mlɩtekleá mlɛkanfʋ aba, támɛmlɩtamabɔmbɔdɩ ánɩ Bulu ɔkʋlɛ pɛ ámʋ ɔkánfʋ mlɩ.Nkálɩ ɩbɔbwɛ mlɔhɔ mɩ gyi? 45 Mlɩmákɩmlɩaa, nɛlɛmlɩ ɩlá mɩ Sɩ ansɩtɔ. Mose amʋʋmlɩ ansɩ ɩdɩn mʋsʋ mlɩaa ɔbɔhɔ mlɩ nkpaámʋ mboún ɔbɛlɛ mlɩ ɩlá Bulu ansɩtɔ nɩ.46 Nɩ lɛlɛ mlɩlɔhɔ Mose asʋnsʋ gyi a, tɛkɩmlɔhɔ mɩ asʋnsʋ gyi, tsúfɛ mɩ ɩwɩ asʋnɔlɔwanlɩn tswɩ. 47 Támɛ ɩnɩá mlɩmɔhɔ tɔáɔlɔwanlɩn tswɩsʋ gyi a, nkálɩ ɩbɔbwɛmlɔhɔmɩ asʋn blɩhɛsʋ gyi?”

6Ahá Mpɩm-nu Atogyihɛ Ha(Mateo 14:13-21; Marko 6:30-44; Luka 9:10-

17)1 Ɩnɩ ɔma a, Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ bɛfa

Galilea ɔpʋá bʋtɛtɩ mʋ Tiberia amʋ yɔ mʋɔbɩn. 2Ɔdɔmbetsiá buomʋ, tsúfɛ ɔdɛ alɔpʋtsa wánwansʋ. 3 Mʋa mʋ akasɩpʋ bɔdʋ yɔ

† 5:25 Ahá ánɩ bawú ɔŋɛtɔ. ‡ 5:31 Mose mbla lósuná ánɩ ahá abanyɔ ogyí adánsɩɛ.

Yohane 6:4 96 Yohane 6:38okúku kʋsʋ, yétsiá asɩ ɩnʋ. 4 (Alɩ brɛ ámʋtɔá, Yudafɔ nkɛá bɔpʋgyi Israelfɔsʋ KatsʋnNkɛ ámʋ ɩlafʋn ta.) 5 Ɩnʋ Yesu lótsu ansɩ fʋáwun ánɩ ɔdɔm kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ bɛbá mʋwá. Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ Filipo ɔbɛɛ, “Nkʋnʋ abényaatogyihɛ hɔ ha ahá ánfɩ bégyi?” 6 (Yesulɛblɩ asʋn ánfɩ pʋsɔ Filipo kɩ, tsúfɛ oyin tɔáɔbɔbwɛ dodo.)

7 Filipo lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nɩ apʋ tsrakwe ɩkɔká hɔ atogyihɛ kʋráá á, ɩmɔɔfʋn ánɩ okugyíɔkʋ obénya kpalobí gyí!”

8 Simon Petro mʋ pio Andrea, ogyiakasɩpʋ amʋtɔ ɔkʋlɛ lɛbláa Yesu ɔbɛɛ,9 “Oyimbi ɔkʋ dɛ bodobodo apín pútúpútúanu pʋ ntsutso iye bwáhɛ anyɔ. Támɛ ntɔɩnɩ bɔbwɛ ahá tsɔtsɔɔtsɔ ánfɩ?”

10 Yesu lɛbláa mʋ akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩha amʋ abʋtsiatsia asɩ.” Ahá ámʋ fɛɛbetsiá ɩfásʋ. Ayin ánɩ bʋbʋ amʋtɔ bɔbwɛfɛ mpɩm-nu (5,000). 11 Mʋʋ Yesu lɔhɔbodobodo amʋ, dá Bulu ɩpán, ɔlɛha beyemʋ há ahá ámʋʋ bʋtsie ɩnʋ ámʋ. Alɩ kɛnɔlɔbwɛ ntsabi bʋáhɛ amʋ ɛ nɩ. Amʋtɔokugyíɔkʋ lénya alɩá odeklé. 12 Begyimwɛ sian. Yesu lɛbláa akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩkʋla síanhɛ amʋ, mɛnɩ ɩmɔɔbwɛ atɔyintáhɛ.” 13 Lɛlɛ, bɔtɔsɩ síanhɛ amʋʋ benyatsú bodobodo anu ámʋtɔ ámʋ. Ɩlɔbʋláalakpá dúanyɔ kɛkɛ.

14Ahá ámʋ bowun osúna anfɩYesu labwɛánfɩ. Mʋ sʋ bɛblɩ bɛɛ, “Lɛlɛ, oyin ánfɩ gyíBulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ amʋʋ bɔwanlɩn mʋ ɩwɩasʋn wá Bulu asʋntɔ bɛɛ, ɔbɛba ɔyɩtɔ ámʋnɩ.” 15 Yesu lówun ánɩ ahá ámʋ babwɛagywɩɩn bɛɛ, bɛba bɛkɩtá mʋ ɔwʋnlɩntɔ yáɩ mʋ iwíe. Mʋ sʋmʋ nkʋlɛ ɔlɛladʋ yɔ nkpá síamʋ.

Ɔpʋsʋ Natɩ (Mateo 14:22-33; Marko 6:45-52)

16 Brɛá owí lɔpɔn a, Yesu akasɩpʋ bɛkplɩ ba Galilea ɔpʋ ɔnɔ. 17 Owí latá, támɛ Yesumɔkʋyínkí bɔtʋ amʋ. Mʋ sʋ bɔdʋ wíéɔklʋntɔ, bʋdɛfa bɔyɔ Kapernaum. 18 Afúkpɔnkpɔntɩ kʋ lɛba ɩdɛtsʋʋn, ɔpʋ amʋ lɔwadabɩ. 19Alɩ brɛ ámʋtɔ á, akasɩpʋ amʋ bapláɔklʋn amʋ yɔ fɛ máɩlɩ asa ntɛɛ ana. Ɩnʋbowun ánɩ Yesu ná ɔpʋ amʋsʋ ɔbá amʋwá. Mʋ sʋ ifú lɛkɩtá amʋ. 20 Támɛ Yesulɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ nɩ, mlɩmánya ifú!”21 Ɩnʋ botsu mʋ wá ɔklʋn amʋtɔ ansigyísʋ.Ilotsutsúa ɩwankɩ amʋ á, ɔklʋn amʋ lawíéotsubúnɔ, ɔtɩnɛ amʋʋ bɔyɔ ámʋ.

Yesu Dunká

22 Ɔyɩ kɛhɛ a, ɔdɔm amʋʋ besi bʋbʋɔpʋ amʋ ɔbɩn ɩnʋ ámʋ bowun ánɩ ɔklʋnkʋkʋ ɩtráa mɛlɩɩ ɩnʋ. Mʋá tɛkɩ ɩlɩɩ ɩnʋtɔakasɩpʋ amʋ bowie nátɩ nɩ. Bowun ánɩ Yesu mówie mʋtɔ asa bɛnatɩ. 23Mʋ ɔma a,nklʋn akʋ lótsu Tiberiawúlutɔbɛlɩɩ mantáaɔtɩnɛ ámʋʋ begyi bodobodo amʋʋYesu lɛdaBulu ɩpán pʋhá amʋ ámʋ. 24 Ɔdɔm amʋbowun ánɩ Yesu lanátɩ ɩnʋ, mʋ akasɩpʋ amʋɛ bʋma ɩnʋ. Mʋ sʋ bɔdʋwíé nklʋn amʋtɔ yɔKapernaum, bʋdɛ Yesu dunká.

Bodobodoá Ɩtɛhá Nkpa25 Brɛá ɔdɔm amʋ boyówun Yesu ntsu

ɔbɩn ɩnʋ á, bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Osunápʋ, brɛmɔmʋ fobowie nfɩ?”

26 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa. Megyí osúna amʋʋ ndɛbwɛmlɩdéwúun amʋ sʋmlɩgyámɩ ɔkpa. Mboúnbodobodo amʋʋ nɛha mlɩ, mlɩlégyí mwɛámʋ sʋ. 27 Mlɩmáwun ipian atogyihɛ ánɩ iteyíntá sʋ. Mboún mlɩwun ipian mʋáibétsiá yɔ, ɩbɛha nkpa ánɩ ɩtamatá, ánɩ mɩ,Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ nɛha mlɩ sʋ. Tsúfɛmɩ mɩ Sɩ Bulu lahɩɛ nsʋ ánɩ mbʋ ɔkpa hámʋ.”

28 Bɛfɩtɛ Yesu bɛɛ, “Gyʋma mɔmʋ abwɛɛisuna ánɩ anɩdɛ tɔá Bulu tekle bwɛ?”

29Yesu lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Tɔá Bulu dékléɔbɛɛ mlɩbwɛɛ gyí, mlɩhɔ mɩ ánfɩ ɔlɔwa sɩsɩ ánfɩ gyi.”

30 Ɩnʋ bɛfɩtɛ Yesu bɛɛ, “Osúna mɔmʋfɔbwɛ abówun, mɛnɩ abɔhɔ fʋ gyi? Ntɔfɔbwɛ? 31 Anɩ anáin begyi mana dimbíámʋsʋ. Bɔwanlɩn mʋ wá Bulu asʋn ámʋtɔbɛɛ, ‘Mose lɛha amʋ atɔá ilotsu ɔsʋsʋ bábegyi.’ ”

32Mʋʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩndɛ mlɩ bláa. Megyí Mose lɛha mlɩatogyihɛ amʋ tsú ɔsʋsʋ. Mɩ Sɩ lɛhamlɩ bodobodo onutónutó ámʋ tsú ɔsʋsʋ.33Tsúfɛ bodobodo ánɩ Bulu tɛhá gyí mɩ ánfɩnatsú ɔsʋsʋ bá, nɛbá bɛha ɔyɩtɔ ahá nkpaánfɩ.”

34Ahá ámʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Owíé, tsia haanɩ bodobodo anfɩ brégyíbrɛ, tsú séi pʋya.”

35 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩgyíbodobodo amʋʋ ɩtɛhá nkpa ámʋ nɩ. Akʋnmɛɛkɩtá ɔhá ánɩ ɔlɛba mɩ wá ɛkɛkɛɛkɛ.Ɔmɛwʋlɩ mɛɛkɩtá ɔhá ánɩ ɔlɔhɔ mɩ gyi ɛɛkɛkɛɛkɛ. 36 Fɛ alɩá nɛbláa mlɩ á, mlɩlawunmɩ, támɛ mlɩmɔkʋhɔ mɩ gyi bɔfʋn séi.37 Ɔhagyíɔha ánɩ Ɔsɩ ámʋ lɛha mɩ ɔbɛbamɩ wá. Mméegya ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɛba mɩ wá. 38 Tsúfɛ mmotsu ɔsʋsʋ ba mbɛɛ, nɛbá

Yohane 6:39 97 Yohane 7:7bɔbwɛ tɔá ndeklé. Mboún tɔá ɔhá ámʋʋɔlɔwa mɩ sɩsɩ ámʋ déklé ɔbwɛkpá nɛba.39Tɔá ɔhá ámʋʋ ɔlɔwamɩ sɩsɩ ámʋdéklé gyí,ahá ámʋʋ ɔlɔpʋhá mɩ ámʋtɔ ɔkʋkʋ mádalɩmɩ ɩbɩ. Mboún nkʋsʋa amʋ fɛɛ tsu afúlitɔɛkɛ tráhɛ amʋ. 40 Tɔá mɩ Sɩ ámʋ tekle gyí,ɔhagyíɔha ánɩ olowunmɩ, mʋ Bi ánfɩ, hɔmɩgyi obénya nkpa ánɩ ɩtamatá. Nɔkʋsʋa mʋtsú afúlitɔ ɛkɛ tráhɛ amʋ.”

41-42 Ɩnɩá Yesu lɛblɩ ɔbɛɛ, “Mɩgyíbodobodo amʋʋ notsu ɔsʋsʋ ba amʋ nɩ”sʋ á, Yudafɔ ámʋ bɔwa mʋ wuntí bɩ. Bɛɛ,“Megyí Yosefmʋbi Yesu amʋnɩ? Anɩméyínmʋ sɩ mʋa mʋ yin? Ɔkpa mɔmʋ sʋ ɔdɛblɩ ɔbɛɛ, ‘Ɔsʋsʋ notsu nɛba?’ ”

43 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩsi wuntímlɩ wʋlɛwʋlɛ. 44 Ɔhaa mɛɛtalɩ ba mɩ wá,nkɛtɩ mɩ Sɩ ámʋʋ ɔlɔwa mɩ sɩsɩ ámʋ lakpámʋ ba mɩ. Mɩ ɛ nɔkʋsʋa mʋ tsú afúlitɔɛkɛ tráhɛ amʋ. 45 Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋtɔɔkʋ lɔwanlɩn tswɩ ɔbɛɛ, ‘Bulu obósuná aháfɛɛ atɔ.’ Ɔhagyíɔha ánɩ alanú mɩ Sɩ asʋn,kásɩ mʋ tsú mʋ wá tɛba mɩ wá. 46 Ɔhaamɔkʋwun Ɔsɩ ámʋ kɩ. Mɩ ánfɩ notsu Buluwá bá anfɩ nkʋlɛ láwun mʋ kɩ. 47 Ɔnɔkwalɩndɛ mlɩ bláa. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔ mɩ gyibʋ nkpa ánɩ ɩtamatá. 48 Mɩgyí bodobodoáɩtɛhá nkpa nɩ. 49 Ɩnɩá mlɩ anáin begyimana dimbísʋ óó á, amʋ fɛɛ bowu. 50 Támɛbodobodo anfɩ gyí mʋa ɩlatsú ɔsʋsʋ bá,mɛnɩ ɔhagyíɔha ánɩ obégyi mʋ móowunɩ. 51 Mɩgyí bodobodo amʋʋ ntɛhá nkpa,natsú ɔsʋsʋ ba amʋ nɩ. Ɔhagyíɔha ánɩ ogyi bodobodo anfɩ obétsiá nkpa, omóowuɛkɛkɛɛkɛ. Mɩ ɔyʋlʋʋ gyí bodobodo amʋ. Mʋnési há, mɛnɩ ɔyɩtɔfɔ bénya nkpa nɩ.”

52 Ɩnʋ Yudafɔ ámʋ benya asʋn anfɩ Yesulablɩ ánfɩ ɩwɩ ɔblɔ. Amʋwʋlɛwʋlɛ begyi abanwɛɛn bɛɛ, “Nkálɩ oyin ánfɩ ɔbɛtalɩ pʋ mʋɔyʋlʋʋ há anɩ ɔbɛɛ agyíi?”

53 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa. Nɩ mlɩmégyi mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ ɔyʋlʋʋ, nu mɩ obugya a, mlɩmánkpa ánɩ ɩtamatá kʋkʋʋkʋmlɩtɔ. 54Ɔhá ánɩ olegyi mɩ ɔyʋlʋʋ, nu mɩ obugya bʋ nkpaánɩ ɩtamatá. Nɔkʋsʋa mʋ tsú afúlitɔ ɛkɛtráhɛ amʋ. 55Tsúfɛmɩ ɔyʋlʋʋ igyi atogyihɛonutó, mɩ obugya ɛ igyi atonuhɛ onutó.56Ɔhá ánɩ ogyimɩ ɔyʋlʋʋ, numɩ obugya tsiemɩtɔ, mɩ ɛ ntsie mʋtɔ. 57Mɩ Sɩ Ɔkɩankpapʋamʋ lɔwa mɩ sɩsɩ. Mʋ sʋ mbʋ nkpa. Mʋsʋ fʋá fegyi mɩ a, mɩ sʋ fʋ ɛ fʋbʋ nkpa.58 Mɩgyí bodobodo onutóá notsu ɔsʋsʋ banɩ. Mlɩ anáin begyi mána, támɛ bowu. Ɔhá

ánɩ ogyi bodobodo anfɩmʋ obétsiá nkpa ánɩ ɩtamatá.”

59 Yesu lɛblɩ asʋn ánfɩ brɛá ɔdɛ atɔ sunáKapernaum, Yudafɔ ofíakpa.

Nkpa Ánɩ Ɩtamatá Asʋn60 Yesu abúopʋ tsɔtsɔɔtsɔ ámʋtɔ akʋ

bonu asʋn ánfɩ á, bɛblɩ bɛɛ, “Atosunáhɛ ánfɩmʋ bʋ ɔnlɩn o! Ma ɔbɛtalɩ hɔmʋ?”

61Yesu lówun ánɩ mʋ abúopʋ amʋtɔ akʋbʋdɛ wunti ánɩ alablɩ alɩ sʋ á, ɔlɛfɩtɛ amʋɔbɛɛ, “Asʋn ánfɩ ɩlahan mlɩ? 62 Mʋmʋ nɩ mlowun Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋ ɔyɔ ɔtɩnɛáolotsu ba mɛ, nkálɩ mlɔbwɛ? 63 Bulu Ɔŋɛámʋ tɛhá nkpa. Nyankpʋsa ɔwʋnlɩn mʋ á,kpaalɩ ígyi. Asʋn ánfɩ ndɛmlɩ bláa anfɩ itsúƆŋɛ ámʋʋ ɔtɛhá nkpa ámʋwá, 64 támɛmlɩtɔakʋ bʋmɔhɔ mʋsʋ gyi.” Yesu lówun amʋábʋmɔhɔ mʋsʋ gyi pʋ ɔhá ánɩ ɔbɛlɛ mʋ háyáɩ dodoodo. 65 Ɔlɛtrá bláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɩnɩsʋ nɛbláa mlɩmbɛɛ, ɔhaa mɛɛtalɩ ba mɩ wá,nkɛtɩmɩ Sɩ lakpá mʋ ba mɩ” nɩ.

66 Tsú ɛkɛ ámʋ a, Yesu abúopʋ amʋtsɔtsɔɔtsɔ beyinkí mʋ ɔma, bʋmɛtrá buomʋ. 67Mʋ sʋ Yesu lɛfɩtɛmʋ akasɩpʋ dúanyɔámʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ ɛ mlɩdékléá mléyinkí mɩ ɔma lóó?”

68Simon Petro lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Owíé, mawá abɔyɔ? Fʋ wá asʋn ánɩ ɩtɛhá nkpá ánɩ ɩtamatá bʋ. 69Anɩlahogyi, anɩlabɩ ánɩ fʋgyíƆha Wankɩhɛ amʋʋ fotsú Bulu wá ámʋ nɩ.”

70 Ɩnʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ ahádúanyɔ nɛlɛ, támɛmlɩtɔ ɔkʋ gyí ɔbʋnsám!”71 (Simon Iskariot mʋ bi Yuda ɔdɛ á. Tsúfɛogyi akasɩpʋ dúanyɔ ámʋtɔ ɔkʋlɛ. Mʋ ɔbɛlɛmʋ há nɩ.)

7Yesu Mʋa Mʋ Apio Yinhɛ

1Mʋ ɔma a, Yesu létsiá kí Galilea ɔmátɔ.Omekleá ɔbɔyɔ Yudea ɔmátɔ, tsúfɛ Yudafɔahandɛ amʋ bʋdɛmʋ tɛɛ abʋmɔmʋ. 2TámɛYudafɔ Kantankpatɔtsiá Nkegyí lafʋn. 3Mʋsʋ mʋ apio yinhɛ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Natɩ yɔYudea nkɛ ámʋ ogyíkpá, mɛnɩ fʋ abúopʋamʋʋ bʋbʋ ɩnʋ ámʋ ɛ bówun ofúla ánɩ fʋdɛbwɛ. 4 Ɔhá ánɩ odekléá ahá bʋbɩɩ mʋgyumagyihɛ tamaŋáín ɩwɩ. Ɩnɩá fʋdɛntobíáigyi alɩ bwɛ á, wuna lɛ mʋ suna, ɔyɩ fɛɛabʋwun.” 5 (Mʋ apíó ámʋ kʋráá bʋmɔhɔmʋgyi. Mʋ sʋ bɛbláa mʋ alɩ nɩ.)

6 Ɩnɩ sʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Brɛá nɔyɔɩnʋ mɔkʋnyá fʋn. Mlɩ mʋ mlɛtalɩ yɔ ɩnʋbrégyíbrɛ. 7 Ɔyɩtɔfɔ bʋmɛɛtalɩ lú mlɩ, támɛmɩ mʋ bʋdɛ mɩ lu, tsúfɛ ndɛ amʋ ɩlá lɛ.

Yohane 7:8 98 Yohane 7:43

8 Mlɩyɔ nkɛ ámʋtɔ. Mɩ mʋ mmɔkʋnyá yɔ,tsúfɛ mɩ brɛ mɔkʋfʋn.” 9 Yesu lɛblɩ asʋnánfɩ tá á, olesi tsiá Galilea ɔmátɔ.

Yesu Kantankpatɔtsiá Nkɛ Ámʋ OgyíkpáYɔ

10 Támɛ brɛá Yesu apíó ámʋ bɛnatɩ yɔnkɛ ámʋ ogyíkpá a, mʋ ɛ oleŋaín ɩwɩ yɔɩnʋ. 11Yudafɔ ahandɛ amʋ bodunkámʋnkɛámʋ ogyíkpá, bʋdɛ ahá fɩtɛ bɛɛ, “Oyin ámʋmɛ?”

12 Ɔdɔm amʋ bɛblɩ asʋn tsɔtsɔɔtsɔ nklo-bítɔ tsú Yesu ɩwɩ. Akʋ bɛɛ, “Ɔha wankláánogyi.” Akʋ ɛ bɛɛ, “Ɛkɛkɛɛkɛ, ɔdɛ ahá mlɛ.”13 Támɛ amʋtɔ ɔhaa mɛtalɩ blɩ mʋ ɩwɩ asʋnkʋklʋ ahá abʋnu, tsúfɛ bʋdɛ Yudafɔ ahandɛamʋ ifú nya.

14Brɛá bowie nkɛ ámʋ nsɩnɛ á, Yesu lɔdʋwíé Bulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ ɩnʋ yéfi atɔsuná asɩ. 15 Mʋ atosunáhɛ lobwie Yudafɔahandɛ amʋ ɔnɔ. Mʋ sʋ bɛfɩtɛ aba bɛɛ,“Oyin ánfɩ mɔkʋkásɩ ɔwʋlʋ yɔ nkpá. Nkálɩɩlɔbwɛ asa ɔlɛbɩ ɔwʋlʋ alɩ?”

16 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Megyí mɩ wáatosunáhɛ anfɩ itsú. Itsú Bulu wá. Mʋlɔwamɩ sɩsɩ. 17Nɩ ɔkʋ dékléá ɔbɔbwɛ Bulu apɛ á,obówun nɩ atosunáhɛ anfɩ itsú mɩ wá ntɛɛBulu wá. 18 Ɔhá ánɩ ɔdɛ mʋ onutó asʋnblɩ dɛ mʋ numnyam dunká. Támɛ nɩ ɔkʋtodúnká numnyam há ɔhá ánɩ ɔlɔwa mʋsɩsɩ á, ɔnɔkwalɩpʋ ɔhá ámʋ gyí. Ɔtamawáafunu. 19YɛɛMose lɔpʋmbla ámʋ bamlɩ a?Támɛ mlɩtɔ ɔkʋkʋ mɛdɛ mʋsʋ gyi. Ntogyisʋmlɩdékléá mlɔmɔmɩ?”

20 Ɩnʋ ɔdɔm amʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Ɔŋɛlaláhɛ bʋ fʋtɔ! Ma dékléá ɔbɔmɔ fʋ?”

21 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ofúla kʋlɛ pɛnɔbwɛ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ, mlɩ fɛɛ ɔnɔ lobwiemlɩ. 22Mose lɔwa mbla há mlɩ ɔbɛɛ, mlɩtɩɩnketé. (Ɩbʋ mʋtɔ ánɩ megyí Mose lɔtsɔketé tɩn, mlɩ anáin léfi mʋ asɩ.) Yɛɛ mʋsʋ mlɩtɛtɩn ahá keté ɔkpʋnʋ ɔdakɛ nɩ a?23 Nɩ mlɩdɛ keté tɩɩn ɔkpʋnʋ ɔdakɛ, mɛnɩmlɩmɔɔkʋsʋ lɩɩ Mose mbla ámʋsʋ á, nt-ogyi sʋ mlɩlanyá ɔblɔ mɩsʋ mlɩaa, natsányankpʋsa kɛɩn ɔkpʋnʋ ɔdakɛ? 24 Mlɩyɔasʋntɔ wankláán, asa amlɩha ɩpɔn. Mlɩpʋɔnɔkwalɩ gyi asʋn.”

Yesu Ɩwɩ Nwɛɛngyí25 Yerusalemfɔ akʋ bɛfɩtɛ amʋ ɩwɩ

bɛɛ, “Megyí oyin ánfɩ Yudafɔ ahandɛbʋdedunká abʋmɔnɩ? 26Megyímʋ lɩɩ ahátɔɔdɛtɔɩ, amʋtɔ ɔkʋkʋ mɛkpla mʋ a? Ntɛɛɩlawánkɩ amʋ ánɩ mʋgyí Kristo, (ɔhá ámʋʋBulu ladámʋ ofúli amʋ) nɩ? 27Oyin ánfɩmʋ

a, anɩ fɛɛ anɩyin ɔtɩnɛá otsú, támɛ nɩ Kristoámʋ ɔbá á, ɔhaa mɛɛbɩ ɔtɩnɛá otsú.”

28 Brɛá Yesu bʋ mʋsʋ ɔdɛ atɔ ámʋ sunáBulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ ɩnʋ á, olotsu ɔnɔfʋá blɩ ɔbɛɛ, “Mlɩyin mɩ, mlɩyin ɔtɩnɛánotsú, támɛ megyí mɩ onutó túmisʋ nɛba.Ɔnɔkwalɩpʋ ɔhá ámʋʋ ɔlɔwa mɩ sɩsɩ ámʋgyí. Mlɩméyín mʋ. 29Támɛmɩ mʋ nyin mʋ,tsúfɛmʋlɔwa mɩ sɩsɩ. Mʋ wá notsu ba.”

30 Ɩnʋ bekle abʋkɩta mʋ, támɛ bʋmɔpʋɩbɩ da mʋ, tsúfɛ mʋ brɛ mɔkʋfʋn. 31 Támɛamʋtɔ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bɔhɔ mʋ gyi. Mʋ sʋbɛfɩtɛ bɛɛ “Nɩ Kristo amʋ ɔbá á, ɔbɛtalɩ bwɛosúna dʋn mʋ ánfɩ oyin ánfɩ dɛbwɛ?”

Bɔwa Bɛɛ Bʋkɩta Yesu32 Brɛá Farisifɔ ámʋ bonu ánɩ ɔdɔm amʋ

bʋdɛ Yesu ɩwɩ asʋn blɩ nklobítɔ á, amʋaBulu igyí ahapʋ dɛhɛn amʋ bɔwa Buluɔtswɛkpa agyópʋ bɛɛ bʋkɩta Yesu. 33 Ɩnɩ sʋYesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɩlasí nkɛ kpalobí pɛnétsiá mlɩ wá. Mʋ ɔma a, néyinkí yɔ ɔháámʋʋ ɔlɔwa mɩ sɩsɩ ámʋ wá. 34 Mlódunkámɩ, támɛ mlɩmóowun mɩ. Mlɩmɛɛtalɩ baɔtɩnɛá mbʋ ɛ ɛkɛkɛɛkɛ.”

35 Yudafɔ ahandɛ amʋ bɛfɩtɛ aba bɛɛ,“Nkʋnʋ oyin ánfɩ obótu ɔkpa yɔ, sʋ abó-dunká mʋ anɩmóowun mʋ? Ntɛɛ odekléáɔbɔyɔ Griikifɔ awúlu amʋʋ anɩ pɩ badásáɩnyɔ mʋsʋ ámʋsʋ, ntɛɛ obóyósuná Griikifɔámʋ atɔ? 36 Asʋn ánfɩ ɔdɛblɩ ɛ asɩ mɛ?Ɔbɛɛ, ‘Mlódunká mɩ, támɛ mlɩmóowun mɩ.Mlɩmɛɛtalɩ ba ɔtɩnɛá mbʋ ɛ.’ ”

Nkpa Ntsu37 Nkɛ ámʋ ɛkɛ tráhɛá ígyi ɛkɛ títriu

á, Yesu lɔkʋsʋ lɩɩ kplʋn blɩ ɔbɛɛ, “Nɩ ɔmɛwʋlɩ dɛ ɔkʋ á, ɔbá mɩ wá obonu ntsu.38 Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔmɩ gyi a, ‘Nkpa ntsubɔwɩ dalɩmʋtɔ.’ Alɩ bɔwanlɩn wá Bulu asʋnámʋtɔ nɩ.” 39 (Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋʋ Buluɔbɛha ahá ánɩ bɔhɔ mʋ gyi amʋ ɩwɩ asʋnɔdɛblɩ. Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋmɔkʋnyá ba, tsúfɛ Bulu mɔkʋnyá wá Yesunumnyam.)

Ahá Ámʋtɔ Leye40 Brɛá ɔdɔm amʋ bonu Yesu asʋn blɩhɛ

anfɩ á, amʋtɔ akʋ bɛblɩ bɛɛ, “Lɛlɛ, Buluɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ amʋʋ anɩdɛ mʋ ɔkpa kɩɩ amʋnɩ.”

41 Akʋ ɛ bɛɛ, “Kristo amʋ nɩ!” Támɛamʋtɔ akʋ ɛ bɛblɩ bɛɛ, “Yɛɛ megyí Galileaɔmátɔ Kristo amʋ obótsu o. 42 Bɔwanlɩnwá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ, Owíe Dawidabusuantɔ Kristo amʋ ɔbɛdalɩ tsu. Bɔkwɩɩ mʋ Betlehem, Dawid wúlutɔ.” 43 Ɩna Yesuɩwɩ asʋn ánfɩ sʋ ɩkʋlɛbwɛ metsiá amʋtɔ.

Yohane 7:44 99 Yohane 8:25

44Amʋtɔ akʋ bekle abʋkɩta Yesu, támɛ ɔhaamɔpʋ ɩbɩ da mʋ.

Yesu Máhogyi45 Ɔma-ɔma a, Bulu ɔtswɛkpa agyópʋ

amʋʋ bɔwa sumbí ámʋ bɛsankí ba Bulu igyíahapʋ dɛhɛn pʋ Farisifɔ ámʋ wá. Bɛfɩtɛagyópʋ amʋ bɛɛ, “Ntogyi sʋ mlɩmɛkɩtá mʋba?”

46Bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “Ɔhaamɔkʋtɔɩ fɛ oyinánfɩ kɩ!”

47 Farisifɔ ámʋ bɛfɩtɛ amʋ bɛɛ, “Mʋsʋ oyin ámʋ lamlɛ mlɩ ɛ. 48 Mlɩlawunɔhandɛ ntɛɛ Farisiyin ɔkʋ lahɔ mʋ gyi kɩ?49Ɛkɛkɛɛkɛ! ƆdɔmanfɩbʋmeyínMosemblaámʋ ɩwɩ tɔtɔ. Mʋ sʋ Bulu ɔlwɩɩ amʋ.”

50 Ɩnʋ Farisifɔ ámʋtɔ ɔkʋlɛ, ogyiNikodemo amʋʋ ɔlɔyɔ Yesu wá onyé ámʋlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, 51 “Anɩ mbla lɛha ɔkpa ánɩ abɛha ɔkʋ ɩpɔn asa abɛfɩtɛ mʋ ɔnɔtɔ asʋnnú?”

52 Bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Galileayin fʋ ɛ fʋgyi?Kɩ Bulu asʋn ámʋtɔ wankláán. Fówun ánɩ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ɔkʋkʋʋkʋmóotsu Galileaɔmátɔ.” 53 [Ɩnʋ amʋ fɛɛ bɛnatɩ yɔ wóyítɔ.

8Ɔtsɩ ƆkʋMbʋatɔ PʋMʋ Kɩtá

1 Brɛá ahá amʋ bɛdasáɩn á, Yesu lɔdʋ yɔNfɔ-nyíbʋ ámʋsʋ*. 2 Mʋ ɔyɩ kɛhɛ bakɛ a,oleyinkí ba Bulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ ɩnʋ.Ahá ámʋ fɛɛ bɛba mʋ wá. Mʋ sʋ oletsiáasɩ, olefi asɩ ɔdɛ amʋ atɔ suná. 3 Brɛáɔdɛtɔɩ á, Farisifɔ pʋ Mose mbla asunápʋamʋ bɛkpa ɔtsɩ ɔkʋá bakɩtá mʋ, ɔdɛmbʋatɔba bɛlɩɩ amʋ ansɩtɔ. 4Mʋʋ bɛbláa Yesu bɛɛ,“Osunápʋ, bakɩtá ɔtsɩ ánfɩ mbʋa ɔtɔkpá.5 Mose Mbla ámʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, adáa atsɩ ánfɩodu abwi mɔ. Nkálɩ fʋdɛblɩ tsú asʋn ánfɩɩwɩ?” 6 Asʋnklé sʋ bɛfɩtɛ mʋ asʋn ánfɩ,abʋyɔtɔ mʋ ha ahandɛ. Ɩnʋ Yesu lóbun, pʋosrebi ɔdɛ atɔ wanlɩn ɔsʋlʋtɔ.

7 Brɛá bʋtráa bʋdɛ asʋn ámʋ fɩtɛ plá á,olobwií tsíá, bláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩtɔ ɔhá ánɩ ɔmɔkʋbwɛ lakpan kɩ ogyánkpa da ɔtsɩ ánfɩibwi.” 8 Ɔlɛblɩ mʋ alɩ á, oleyinkí bun ɔdɛmʋ atɔ wanlɩn ɔsʋlʋtɔ. 9 Brɛá ahá ámʋbonu mʋ asʋn ánfɩ á, bɔwa natɩ ɩkʋlɛ-kʋlɛbɩ, tsú ahandɛsʋ bɔtʋ nyebísʋ. Ilebesi Yesumʋa ɔtsɩ ámʋ nkʋlɛ ɔbʋn nsɩnɛ ɩnʋ. 10Yesulóbwií tsíá, ɔlɛfɩtɛ ɔtsɩ ámʋ ɔbɛɛ, “Ɔtsɩ, nkɩɩahá ámʋ mɛ? Ɔkʋkʋ mésían ánɩ ɔbɛha fʋɩpɔn?”

11 Ɔtsɩ ámʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Owíé!Ɔkʋkʋmɛhamɩ pɔn o!” MʋʋYesu lɛbláamʋɔbɛɛ, “Ɩbʋ alɛ! Mɩ ɛ mmɛɛha fʋ ɩpɔn! Natɩ,mátrá bwɛ lakpan.”]†

ƆyɩtɔWankɩ12 Ɩnɩ ɔma a, Yesu léyinkí bláa

Farisifɔ ámʋ ɔbɛɛ, “Mɩgyí ɔyɩtɔ wankɩ nɩ.Ɔhagyíɔha ánɩ obuo mɩ obénya wankɩánɩ ɩbɛha mʋ nkpa, oméesin oklúntɔɛkɛkɛɛkɛ.”

13 Ɩnʋ á, Farisifɔ ámʋ bɛbláa mʋ bɛɛ,“Nfɔlɩ tamakánfʋmʋ ɩwɩ. Fʋmɔkʋblɩ tɔtɔ.”

14 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mɩ onutóndɛ mɩ ɩwɩ adánsɩɛ gyí ó á, ɔnɔkwalɩ igyi.Tsúfɛ mɩ mʋ nyin ɔtɩnɛá notsú pʋ ɔtɩnɛánɔyɔ. Támɛ mlɩméyín ɔtɩnɛá notsú pʋɔtɩnɛá nɔyɔ. 15Anyánkpʋsa asʋngyí ɔkpasʋmlɩtegyi asʋn tsʋn, támɛ mɩ mʋ ntamagyiɔhaa asʋn. 16 Nɩ negyi asʋn ó á, ɔnɔkwalɩɔkpasʋ negyi mʋ tsʋn. Tsúfɛ megyí mɩ nkʋlɛ tegyi mʋ. Mɩa mɩ Sɩ ámʋʋ ɔlɔwa mɩ sɩsɩ ámʋ nyɔ tegyi mʋ. 17 Bɔwanlɩn wá mlɩonutó Mbla ámʋtɔ bɛɛ, ‘Nɩ adansɩfɔ abanyɔbɛblɩ asʋn kua kʋlɛ a, amʋ asʋn ɩbʋ mʋtɔ.’18 Mɩ onutó ntegyi mɩ ɩwɩ adánsɩɛ. Mɩ Sɩ lɔwa mɩ sɩsɩ. Mʋ ɛ otegyi mɩ ɩwɩ adánsɩɛ.”

19 Bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Nkʋnʋ fʋ sɩ bʋ?”Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mlɩméyín mɩ

wankláán, mlɩméyínmɩ Sɩ ámʋ ɛ. Nɩ mlɩyinmɩ wankláán á, tɛkɩmlɛbɩmɩ Sɩ ámʋ ɛ.”

20 Yesu lɛblɩ asʋn ánfɩ brɛá ɔdɛ atɔsuná Bulu ɔtswɛkpa tswɩtswɩ adáka otsiák-pá. Támɛ ɔhaa mɛkɩtá mʋ, tsúfɛ mʋ brɛmɔkʋnyá fʋn.

Yesu Ɔsʋsʋyɔ21Yesu lɛtrá bláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ mʋ nɔyɔ.

Mlódunká mɩ. Mlówu wá mlɩ lakpantɔ.Mlɩmɛɛtalɩ ba ɔtɩnɛá nɔyɔ.”

22 Yudafɔ ahandɛ amʋ bɛfɩtɛ bɛɛ, “Mɔɔbɔmɔmʋ ɩwɩ, sʋ ɔdɛblɩ ɔbɛɛ, mlɩmɛɛtalɩ baɔtɩnɛá nɔyɔ?”

23Yesu lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mlɩmʋmlotsúɔyɩ ánfɩtɔ, támɛ mɩ mʋ notsú ɔsʋsʋ. Ɔyɩ ánfɩtɔfɔ mlɩgyí. Mmegyí ɔyɩ ánfɩtɔyin mɩ mʋ ngyi. 24 Mʋ sʋ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ,mlówu wá mlɩ lakpantɔ nɩ. Mlówu wámlɩ lakpantɔ, nɩ mlɩmóhógyi ánɩ ‘Mɩgyí ɔháámʋʋmbɛɛ ngyi ámʋ.’ ”

25 Bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Fʋgyí ma?”Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔhá ámʋʋntɛbláa

mlɩ yáɩ mbɛɛ, ngyi ámʋ kɛn ntráa ndɛ mlɩ* 8:1 Nfɔ-nyíbʋ igyi obubwí kʋá ɩbʋmantáa Yerusalem, bʋtɛtɩ mʋOlifbʋ. † 8:11 Ɩma Griikifɔnwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ.

Yohane 8:26 100 Yohane 9:3bláa a. 26 Mbʋ asʋn tsɔtsɔɔtsɔá nɛblɩ tsúmlɩ ɩwɩpʋhámlɩpɔn. Támɛ ɔnɔkwalɩpʋ ɔháámʋʋ ɔlɔwamɩ sɩsɩ ámʋ gyí. Asʋn ánɩ nonutsú mʋ wá ndɛmlɩ ɔyɩtɔfɔ bláa.”

27 Ɩmɔwankɩ amʋ ánɩ mʋ Sɩ ámʋʋɔbʋ ɔsʋsʋ ámʋ ɩwɩ asʋn ɔdɛ amʋ bláa.28 Mʋ sʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mlɛdáNyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋ mántá oyikpal-íhɛsʋ, tsú mʋ lɩɩ á, mlówun ánɩ ‘Mɩgyí ɔháámʋʋmbɛɛngyi’ ámʋ. Mlɛbɩ ánɩ ntamabwɛtɔtɔɔtɔmɩ onutó túmitɔ. Mʋá mɩ Sɩ lɔpʋwámɩ ɔnɔ á, mʋ ntɛblɩ. 29 Ɔhá ámʋʋ ɔlɔwa mɩ sɩsɩ ámʋ buo mɩ. Ɔmɔkʋyínkí mɩ ɔma, tsúfɛtɔá itegyi mʋ ansɩ ntɔbwɛ brégyíbrɛ.”

30 Ɩnʋ ahá ámʋʋ bonu mʋ asʋn ánfɩtɔtsɔtsɔɔtsɔ bɔhɔmʋ gyi.

Abraham Abí-aná31 Yesu lɛbláa Yudafɔ ámʋʋ bɔhɔ mʋ gyi

amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mlobuo mɩ atosunáhɛ a,mlɩgyí mɩ akasɩpʋ lɛlɛ. 32 Mlɛbɩ ɔnɔkwalɩamʋ. Ɔnɔkwalɩ amʋ ɩbɛha mlégyi ɩwɩ.”

33 Bɛblɩ bɛɛ, “Abraham abí-aná anɩgyí.Anɩmɔkʋbwɛ ɔhaa nkpábi kɩ. Mʋ ntogyi sʋfʋdɛ anɩ bláa fɛɛ, ‘Mlégyi ɩwɩ?’ ”

34 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔtɔbwɛ lakpaná, ogyi lakpan ɔkpábi. 35 Ɔkpábi tamatsíámʋ wie wóyí yɔ, obí tetsíá mʋ sɩ wóyí yɔ.36 Mʋ sʋ nɩ Bulu mʋ Bi ámʋ ɔhá mlegyiɩwɩ á, mʋmʋ mlɩlagyi ɩwɩ fɛɛ. 37 Nyin ánɩ Abraham abí-aná mlɩgyí, támɛ mlɩdékléámlɔmɔ mɩ, tsúfɛ mlɩmɔhɔ mɩ atosunáhɛ.38Tɔá nowun tsumɩ Sɩ wándɛblɩ. Mlɩ ɛ asʋnánɩ mlɩlónu tsú mlɩ sɩ wásʋmlɩdégyí.”

39 Bɛbláa mʋ bɛɛ, “Anɩ sɩ gyí Abraham.”Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ Abraham

abí mlɩgyí á, tɛkɩ mlɩ bwɛhɛ lɛlɩan Abra-ham. 40Mlɩdékléá mlɔmɔ mɩ, tsúfɛ ndɛ mlɩɔnɔkwalɩá nonu tsú Buluwá bláa. Abrahammɔbwɛ alɩ! 41Mlɩ sɩ bwɛhɛmlɩdɛbwɛ.”

Bɛbláa Yesu bɛɛ, “Megyí mbʋa bɔtɔ kwɩɩ anɩ. Bulu onutó gyí anɩ Sɩ. Anɩmá ɔsɩ ɔkʋkʋtsɩa mʋtɔ.”

42 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mlɩ Sɩ gyíBulu á, tɛkɩ mlɩtɔdwɛ mɩ, tsúfɛ mʋ wánotsu ba. Mʋlɔwa mɩ sɩsɩ. Megyí mɩ onutótúmitɔ nɛba. 43Ntogyi sʋmlɩmɛdɛmɩ asʋnblɩhɛ asɩ nu? Mlɩmɛdɛ mʋ asɩ nu, tsúfɛmɩ asʋn dɛ mlɩ asʋtɔ wɔɔ. 44 Ɔbʋnsámgyí mlɩ sɩ. Mʋ sʋ mlɩtekleá mlɔbwɛ tɔámlɩ sɩ tekle. Ahá ɔmɔpʋ ogyi tsú nfiasɩ.Ɔtamabuo ɔnɔkwalɩ. Mʋ sʋ ɔnɔkwalɩ kʋkʋɩma mʋtɔ. Nɩ ɔwá afunu a, mʋ tsiátɔ ɔwanɔdɛlɛ, tsúfɛ ofunupʋ ogyi. Mʋgyí afunupʋfɛɛ ɔsɩ nɩ. 45 Támɛ ntɛblɩ ɔnɔkwalɩ. Mʋ sʋ

mlɩtamahɔ mɩ asʋnsʋ gyi nɩ. 46 Mlɩtɔ maɔbɛtalɩ súná ánɩ lakpan ɔbwɛpʋ ngyi? Nɩ ndɛ ɔnɔkwalɩ blɩ á, mʋ ntogyi mlɩmɔɔhɔmɩgyi? 47 Ɔhá ánɩ otsú Bulu wá tɛyáá asʋ númʋ asʋn. Mlɩ mʋ mlɩmótsú mʋ wá. Mʋ sʋmlɩtamayáá asʋ nú mʋ asʋn nɩ.”

Yesu Mʋa Nanáin Abraham48 Yudafɔ ámʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Nɩ ablɩ

anɩaa Samariayin fʋgyi, ɔŋɛ laláhɛ bʋ fʋtɔá, anɩlawá afunu?”

49 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔŋɛ laláhɛ mamɩtɔ. Ntobú mɩ Sɩ, támɛmlɩmʋmlɩtamabúmɩ. 50 Mmɛdɛ mɩ ɩwɩ numnyam wa. Ɔhaɔkʋ bʋ ɩnʋá ɔdɛ mʋ dunká há mɩ. Mʋgyíasʋn ogyípʋ wankláán ámʋ nɩ. 51 Ɔnɔkwalɩndɛ mlɩ bláa. Ɔhagyíɔha ánɩ otegyi mɩ atosunáhɛsʋ omóowu ɛkɛkɛɛkɛ.”

52 Ɩnʋ Yudafɔ ámʋ bɛbláa mʋ bɛɛ,“Séi ánfɩ mʋ á, anɩlawun ánɩ lɛlɛ ɔŋɛlaláhɛ bʋ fʋtɔ! Abraham mʋa Bulu ɔnɔsʋatɔɩpʋ amʋ bawú. Támɛ fʋ mʋ fʋdɛblɩ fɛɛ, ɔhagyíɔha ánɩ otegyi fʋ atosunáhɛsʋomóowu ɛkɛkɛɛkɛ. 53 Anɩ náin Abrahamlówu. Fʋkɩ fɛɛ fʋdʋnmʋ? Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋamʋ ɛ bowu. Nkálɩ fʋdɛ fʋ ɩwɩ kɩɩ?”

54 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nɩ nɔwá mɩ ɩwɩ numnyam a, kpaalɩ ígyi. Mɩ Sɩ gyí ɔháánɩ ɔtɔwámɩ numnyam. Mʋmlɩdɛblɩ mlɩaaogyi mlɩ Bulu nɩ. 55 Ɩbʋ mʋtɔ ánɩ mlɩméyínmʋ, támɛ mɩ mʋ nyin mʋ. Nɩ nɛblɩ mbɛɛmmeyín mʋ a, nabwɛ ofunupʋ fɛ mlɩ. Mɩ mʋ nyin mʋ, ntegyi mʋ asʋnsʋ. 56Mlɩ náinAbraham lénya ansigyí ánɩ mówunmɩ bábɩ.Olowun mʋ ɛ, ansɩ legyi mʋ.”

57Yudafɔ ámʋbɛbláamʋbɛɛ, “Fʋmɔkʋhɔnfí aduenu (50) kʋráá, mʋ fɛɛ fɔtʋ Abra-ham?”

58 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa. Mbʋ ɩnʋ asa bɔkwɩɩ Abraham.”

59 Yesu lénya blɩ alɩ pɛ, ahá ámʋ bɔkʋláabwi bɛɛ abʋtswɩ da mʋ mɔ. Támɛ Yesulɔbwɛ hɩɛɛ, dálɩ Bulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋɩnʋ.

9Ansibi Obwiepʋ Ɔkʋ Tsa

1 Ɛkɛ ɔkʋ Yesu mʋa mʋ akasɩpʋ bʋnaɔkpatɔ, bowun oyin ɔkʋá bɔkwɩɩ mʋ ansibiobwiepʋ. 2Yesu akasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛmʋ bɛɛ,“Osunápʋ, ma lakpan sʋ bɔkwɩɩ oyin ánfɩansibi obwiepʋ? Mʋ onutó lakpan sʋ lóó,ntɛɛmʋ akwɩɩpʋ?”

3 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Megyí mʋ ntɛɛmʋ akwɩɩpʋ lakpan sʋ bɔkwɩɩ mʋ ansibi

Yohane 9:4 101 Yohane 9:34

obwiepʋ. Mboún alɩá Bulu ɔbɛlɛ mʋ túmisúná tsʋn mʋ ɩlɔ ámʋtɔ sʋ. 4 Ɩlasí kpalobíowí ɔbɛta. Ɔhaa mɛɛtalɩ trá yɔ agyʋmá.Mʋ sʋ ilehián ánɩ abɔyɔ agyʋmá ámʋʋ ɔháámʋʋ ɔlɔwa mɩ sɩsɩ ámʋ lɔwa mɩ ɔbɛɛ nyɔɔamʋ. 5 Ɩnɩá nenya mbʋ ɔyɩ ánfɩtɔ á, mɩgyíɔyɩ ánfɩtɔ wankɩ.”

6 Brɛá Yesu lɛbláa amʋ asʋn ánfɩ tá á,olotu atsʋnɔ tswɩ ɔsʋlʋtɔ, ɔlɔpʋ osrebi tsɩáɩsɩ, tɩtɩ mʋ tan ansibi obwiepʋ ámʋ an-síbisʋ. 7 Mʋʋ ɔlɛbláa ansibi obwiepʋ ámʋɔbɛɛ, “Natɩ yɔfwɩ ansɩtɔ Siloam paatɩtɔ.”(Siloam asɩ gyí, “Bɔwa mʋ sɩsɩ.”) Oyin ámʋlɔyɔfwɩ ansɩtɔ yínkí ɔbá wóyí á, ɔdɛ atɔwúun.

8Mʋ aba pʋ ahá ánɩ bʋtowun mʋ ɔdɛ atɔkʋlɩ bɛfɩtɛ bɛɛ, “Megyí oyin ánfɩ tetsíá kʋlɩ atɔ brɛ ámʋ nɩ?”

9Amʋtɔ akʋ bɛɛ, “Mʋ nɩ!” Akʋ ɛ bɛɛ, “Ó-o, lɩan ɔlɛlɩan mʋ.”

Ɩnʋ oyin ámʋ onutó lɛblɩ ɔbɛɛ, “Mɩ nɩ.”10 Bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Nkálɩ ɩlɔbwɛ asa fʋdɛ

atɔ wúun ngya?”11 Ɔlɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Oyin ámʋʋ bʋtɛtɩ

mʋ Yesu amʋ lɔbwɛ ɔdɩba tan mɩ ansíbisʋ.Mʋʋ ɔlɛbláa mɩ ɔbɛɛ, nnátɩ yɔfwɩ ansɩtɔSiloampaatɩtɔ. Nɔyɔfwɩ, mʋʋndɛ atɔwúuna.”

12Bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Nkʋnʋ ɔbʋ?” Mʋʋ ɔlɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ohwée.”

Farisifɔ Ansibi Obwiepʋ Ámʋ Asʋn Fɩtɛ13 Ɩnʋ bɛkpa oyin ámʋʋ tɛkɩ ogyi ansibi

obwiepʋ ámʋ yáa Farisifɔ wá. 14 Ɛkɛ ámʋʋYesu lɔbwɛ ɔdɩba pʋbwíí mʋ ansíbi amʋigyi ɔkpʋnʋ ɔdakɛ. 15 Mʋ sʋ Farisifɔ ámʋbɛlafɩtɛ oyin ámʋ alɩá ɩlɔbwɛ asa ɔdɛ atɔwúun. Ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔdɩba ɔlɔpʋtanmɩ ansíbisʋ, nɔyɔfwɩ ansɩtɔ. Mʋʋ ndɛ atɔwúun ngya a.”

16Farisifɔ ámʋ akʋbɛblɩ bɛɛ, “Megyí Buluɔha oyin ámʋʋ olobwií mʋ ansíbi amʋ gyí,tsúfɛ ɔtamagyi ɔkpʋnʋ ɔdakɛmbla ámʋsʋ.”

Támɛ akʋ ɛ bɛfɩtɛ bɛɛ, “Nkálɩ lakpanɔbwɛpʋ ɔbɛtalɩ bwɛ osúna anfɩ odu? Asʋnánfɩ sʋ bʋmɛtrá bwɛ kʋlɛ.”

17 Mʋ sʋ bɛlafɩtɛ oyin ámʋ bɛɛ, “Fɛɛmʋlóbwií fʋ ansíbi. Amansʋ fʋbʋ blɩ tsúmʋɩwɩ?”

Oyin ámʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Bulu ɔnɔsʋɔtɔɩpʋ ogyi.”

18 Yudafɔ ahandɛ amʋ bʋmohogyi ánɩ lɛlɛ, bɔkwɩɩ mʋ ansibi obwiepʋ asa séi ɔdɛatɔ wúun, kpɛfʋn brɛá bɛtɩ mʋ akwɩɩpʋ ba.

19 Bɛfɩtɛ amʋ bɛɛ, “Mlɩ bí ámʋʋ mlɩaa, mʋansíbi lobwie asa mlɩlɔkwɩɩ mʋ amʋ nɩ?Nkálɩ ɩlɔbwɛ asa ɔdɛ atɔ wúun ngya?”

20 Mʋ akwɩɩpʋ amʋ bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ,“Anɩyin ánɩ anɩ bí nɩ. Anɩyin ánɩ anɩlɔkwɩɩ mʋ ansibi obwiepʋ. 21 Támɛ alɩá ɩlɔbwɛasa ɔdɛ atɔ wúun pʋ ɔhá ánɩ olobwií mʋansíbi mʋ á, anɩméyín. Kókoli mlɩ, mlɩfɩtɛmʋ onutó. Megyí kebi ógyi, aladan. Ɔbɛtalɩ lɛ mʋ ɔnɔ.” 22 Mʋ akwɩɩpʋ amʋ bʋdɛYudafɔ ahandɛ amʋ ifú nya. Mʋ sʋ bɛblɩ alɩ nɩ. Tsúfɛ ahandɛ amʋ bablɩ tswɩ bɛɛ,ɔhagyíɔha ánɩ ɔbɛblɩ ɔbɛɛ, Yesu gyí Kristo,(ɔhá ámʋʋ Bulu ladámʋ ofúli amʋ) a, bégyamʋ lɛ Yudafɔ ofíakpa ɩnʋ. 23 Mʋ sʋ mʋakwɩɩpʋ amʋ bɛɛ, “Megyí kebi ógyi, aladan,mlɩfɩtɛmʋ onutó!” nɩ.

24 Bɛlatɩ oyin ámʋʋ bɔkwɩɩ mʋ ansibiobwiepʋ ámʋ otse nyɔɔsɩ, bláa mʋ bɛɛ, “KantamBulu ansɩtɔ ánɩ fɛblɩ ɔnɔkwalɩ. Anɩyinánɩ lakpan ɔbwɛpʋ oyin ámʋʋ olobwií fʋansíbi amʋ gyí.”

25 Mʋʋ oyin ámʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nɩ lakpan ɔbwɛpʋ ogyi o, yilé ɔbwɛpʋ ogyi o,mɩ mʋ mmeyín. Toku kʋlɛ pɛ nyin. Mʋgyí,tɛkɩ brɛ ámʋ ntamawun atɔ, támɛ séi mʋndewúun.”

26 Mʋʋ bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Nkálɩ ɔlɔbwɛ fʋ?Nkálɩ olobwií fʋ ansíbi amʋ?”

27 Mʋʋ ɔlɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nabláa mlɩdodoodo, támɛ mlɩmónu. Ntogyi sʋ ntráabla mlɩ? Mlɩ ɛ mlɩdékléá mlɔbwɛ mʋakasɩpʋ lóó?”

28 Besia mʋ, bláa mʋ bɛɛ, “Fʋgyí mʋɔkasɩpʋ. Anɩ náin Mose akasɩpʋ anɩ mʋanɩgyí. 29 Anɩyin ánɩ Bulu lɔtɔɩ bláa Moseasʋn, támɛ anɩméyín ɔtɩnɛá oyin ánfɩ mʋotsú.”

30 Oyin ámʋ lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ngyantɔ asʋn nɩ? Mlɩméyín ɔtɩnɛá otsú, támɛmʋlábwíí mɩ ansíbi nɩ o. 31 Anɩ fɛɛ anɩyinánɩ Bulu tamanú lakpan abwɛpʋ isu. Ɔháánɩ otobú mʋ, otegyi mʋmblasʋ isu otonú.32 Tsú brɛá Bulu lɔbwɛ ɔyɩ ɔpá á, ɔhaamɔkʋnú ánɩ ɔkʋ labwíí ɔhá ánɩ bɔkwɩɩ mʋansibi obwiepʋ ansíbi kɩ. 33 Nɩ megyí Buluɔha oyin ánfɩ gyí á, tɛkɩ ɔmɛɛtalɩ bwɛtɔtɔɔtɔ.”

34Ahandɛ amʋ bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ, “Fʋ ánfɩfʋgyi lakpan ɔbwɛpʋ tsú brɛá bɔkwɩɩ fʋ ánfɩdékléá fósuná anɩ asʋn?” Ɩnʋnʋ begya mʋlɛ ofíakpa ɩnʋ.

Ɔŋɛtɔ Ansíbi Bwie

Yohane 9:35 102 Yohane 10:3535 Yesu lónu ánɩ bagya oyin ámʋ lɛ

ofíakpa ɩnʋ. Mʋ sʋ brɛá olowun mʋ a,ɔlɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Fɔhɔ Nyankpʋsa-Mʋ-Biámʋ gyi?”

36Oyin ámʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Owíé, sunamɩ ɔhá ánɩ ogyi, mɩ anhɔmʋ gyi!”

37Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Fawunmʋ dodo.Mʋgyí ɔhá ánfɩ ɔdɛ fʋ asʋn bláa séi ánfɩ á.”

38Mʋʋ oyin ámʋ lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé,nahɔ fʋ gyi.” Ɩnʋ olosúm Yesu.

39 Yesu lɛblɩ ɔbɛɛ, “Asʋn ogyíkpa nɛbaɔyɩ ánfɩtɔ, mɛnɩ ahá ánɩ bʋmɛdɛ atɔ wúunbówun atɔ. Ahá ánɩ bʋdewúun ɛ ansíbiibwie.”

40 Farisifɔ akʋá bʋbʋ Yesu wá ɩnʋ bonuasʋn ánfɩ. Mʋʋ bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Mʋ sʋfʋdɛblɩ fɛɛ anɩ ɛ anɩgyí ansibi abwiepʋ?”

41 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nɩ ansibi ab-wiepʋ mlɩgyí á, tɛkɩ Bulu mɛɛha mlɩ ɩpɔn.Támɛ ɩnɩá mlɩaa mlɩdɛ atɔ wúun sʋ á, mlɩlakpan lasin mlɩsʋ.”

10Akúfa ƆkpapʋMʋa Mʋ Akúfa

1 Yesu lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩbláa. Ɔhá ánɩ ɔdʋ tsʋn akúfa ɩbansʋ wíémʋtɔ, ɔmɔtsʋn ɔkpa ɔnɔ á, owikplu pʋogyo otswapʋ ogyi. 2 Tsúfɛ ɩban ɔnɔ akúfaɔkpapʋ tɔtsʋn wie mʋtɔ. 3 Ɩban ámʋsʋɔkɩpʋ tefínkí mʋ há akúfa ɔkpapʋ ámʋtebítíwíé. Ɔtɔpʋ akúfa amʋ dá tɩ amʋ,bʋtonú mʋ ɔmɛ, ɔtɛkpá amʋ dálɩ. 4 Nɩ ɔkpá akúfa amʋ fɛɛ dálɩ a, otegya amʋnkpá, bʋtobuo mʋ, tsúfɛ bʋyin mʋ ɔmɛ.5 Bʋtamabuo ɔfɔɔ. Srɩ bʋtɛsrɩ sí mʋ, tsúfɛbʋmeyín mʋ ɔmɛ.”

6 Yesu lɛha amʋ yébi anfɩ, támɛ bʋmonumʋ asɩ.

Akúfa ƆkpapʋWankláán Ámʋ7 Yesu lɛtrá bláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ

ndɛ mlɩ bláa. Mɩgyí akúfa ɩban ámʋ ɔnɔnɩ. 8 Awikplu pʋ ogyo atswapʋ ahá ánɩ begyankpá ba fɛɛ bʋgyi. Akúfa amʋ bʋmɛbɩamʋ ɔmɛ. 9Mɩgyí akúfa ɩban ámʋ ɔnɔ nɩ. Nɩ ɔkʋ ɔtsʋn mɩtɔwíé dálɩ a, tɔtɔmɔɔbwɛmʋ.Obéyénya atɔ gyí mwɛ. 10Owikplu agywɩɩngyí, ɔbá bowi, ɔmɔ, oyinta atɔ. Mɩ mʋ nɛba,mɛnɩ ahá bénya nkpa ánɩ ɩlɔfʋn.

11 “Mɩgyí akúfa ɔkpapʋ wankláán ámʋnɩ. Akúfa ɔkpapʋ wankláán totsúlá hʋlɩmʋ nkpa há mʋ akúfa. 12 Támɛ akúfaɔkpapʋ ánɩ ɔdɛ ɩpa gyí, megyí mʋ onutóbʋ akúfa amʋ tɛsrɩ nɩ owun ɔkpataku ɔbábɛkɩtá amʋ. Ɔkpataku ámʋ tɛkɩtá akúfa

amʋtɔ ɔkʋ, atráhɛ bʋtɛdásáɩn. 13Oyin ámʋtɛsrɩ, tsúfɛ ɩpa kɛkɛ odegyí. Akúfa amʋnkpa tamahían mʋ. 14Mɩgyí akúfa ɔkpapʋwankláán ámʋ nɩ. Nyin mɩ akúfa, mɩ akúfaɛ bʋyin mɩ, 15 fɛ alɩá mɩ Sɩ ámʋ yin mɩ á, alɩ mɩ ɛ nyin mʋ nɩ. Ntɔhʋlɩ mɩ nkpa há mɩ akúfa. 16 Mbʋ akúfa bámbá akʋ ɛ. Bʋmaakúfa ɩban ánfɩtɔ. Ilehián ánɩ nɛkpa amʋ ɛba. Amʋ ɛ bónu mɩ ɔmɛ. Amʋ fɛɛ bɔbwɛakúfa iku kʋlɛ pʋ ɔkpapʋ ɔkʋlɛ.

17 “Ɩnɩ sʋ mɩ Sɩ tekle mɩ asʋn nɩ. Tsúfɛnatsúlá ánɩ nɔhʋlɩɩ mɩ nkpa há ahá, mɛnɩnɛlanyá mʋ. 18 Ɔhaa mɛɛtalɩ swɩɩ mɩ. Mɩ onutó latsúlá ánɩ nɔhʋlɩɩmʋ. Mbʋ ɔkpahʋlɩmɩ nkpa, mbʋ ɔkpa lányá mʋ ɛ. Ɩnɩ mɩ Sɩ lɛbláa mɩ ɔbɛɛmbwɛɛ nɩ.”

19 Mʋ asʋn blɩhɛ anfɩ sʋ Yudafɔ ahandɛamʋ bʋmɛtrá bwɛ kʋlɛ. 20 Amʋtɔ akʋ bɛblɩ bɛɛ, “Ɔŋɛ laláhɛ bʋmʋtɔ. Mʋ nwun ideyin-tá. Ɔhaa mátrá nu mʋ asʋn blɩhɛ.”

21Akʋ ɛ bɛɛ, “Ɔhá ánɩ ɔŋɛ laláhɛ bʋmʋtɔmɛɛtalɩ blɩ asʋn ánfɩ odu. Ɔŋɛ laláhɛ ɔbɛtalɩ bwíí ansibi obwiepʋ ansíbi?”

Yesu Kiná22 Ɛkɛá bʋtɔpʋkáɩn Bulu ɔtswɛkpa

gyʋrásʋ Yerusalem lɔfʋn. Alɩ brɛ ámʋ igyilɩlɩtɔ. 23 Yesu lɔyɔ odeki Bulu ɔtswɛkpatɔɔtɩnɛkʋá bʋtɛtɩ ɩnʋ “Salomo Abrándaásʋ.”24 Yudafɔ ahandɛ amʋ akʋ befia bomlí mʋ.Bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Ɔmɛnkɛ kéín asa fɛbláa anɩɔnɔkwalɩ amʋ? Nɩ fʋgyí Kristo, (ɔhá amʋʋBulu ladá mʋ ofúli amʋ) a, wuna lɛ mʋ tiianɩ.”

25 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɛbláa mlɩbɔtsʋn, támɛ mlɩmédéhogyi. Ofúla amʋʋndɛbwɛ mɩ Sɩ dátɔ ámʋ dɛ mɩ ɩwɩ adánsɩɛgyí. 26Támɛmlɩmédéhogyi, tsúfɛmlɩmámɩ akúfatɔ. 27Mɩ akúfa bʋtonú mɩ ɔmɛ. Nyinamʋ, bʋtobuo mɩ. 28 Ntɛhá amʋ nkpa ánɩ ɩtamatá. Bʋmóowu ɛkɛkɛɛkɛ. Ɔhaa mɛɛtalɩ swɩɩ mɩ amʋ. 29Mɩ Sɩ ámʋʋ ɔlɔpʋ amʋ hámɩ ámʋ dʋn tógyítɔ. Ɔhaa mɛɛtalɩ swɩɩ amʋ lɛmɩ Sɩ ɩbɩtɔ. 30Mɩa mɩ Sɩ anɩgyí kʋlɛ.”

31 Ɩnʋ á, Yudafɔ ahandɛ amʋ bɛtrá kʋláabwi bɛɛ abʋtswɩ da Yesu mɔ. 32Támɛ Yesulɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Nabwɛ ofúla tsɔtsɔɔtsɔáitsú mɩ Sɩ wá súná mlɩ. Mʋtɔ mɔmʋ sʋmlɩdékléá mlɛda mɩ abwi?”

33Bɛbláa mʋ bɛɛ, “Megyí ofúla ánɩ fabwɛkʋkʋʋkʋ sʋ anɩaa abɛda fʋ abwi. Alɩ ámʋʋfablɩ abususʋ pʋkʋsʋ lɩɩ Bulusʋ ámʋ sʋ.Nyankpʋsa fʋgyi, támɛ fɛɛ Bulu fʋgyi.”

34 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Bʋmɔwanlɩnwá mlɩ Mbla ɔwʋlʋ ámʋtɔ bɛɛ, Bulu ɔbɛɛ,‘Mlɩgyí fɛ Bulu?’ 35 Anɩyin ánɩ ɔnɔkwalɩ

Yohane 10:36 103 Yohane 11:32Bulu asʋn igyi. Mʋ sʋ nɩ Bulu lɛtɩ ahá ámʋʋɔlɔpʋ mʋ asʋn há ámʋ ɔbɛɛ, bʋgyi fɛ mʋ a,ntogyi sʋ mlɩdɛ ɔblɔ nya? 36 Mɩ mʋ á, mɩ Sɩ lɛlɛ mɩ yáɩ, ngyi mʋ klɛ, ɔlɔwa mɩ sɩsɩ ɔyɩ ánfɩtɔ. Ntogyi sʋ mlɩdɛblɩ mlɩaa nablɩ mbɛɛ, ‘Bulu mʋ Bi ngyi’ sʋ nablɩ abususʋpʋkʋsʋ lɩɩ mʋsʋ? 37Nɩ megyí mɩ Sɩ agyʋmándɛbwɛ mʋ á, mlɩmáhɔ mɩ gyi. 38 Támɛ nɩ mɩ Sɩ agyʋmá ndɛbwɛ, asa mlɩmɔhɔ mɩ gyikʋráá á, mʋmʋ mlɩhɔ ofúla amʋʋ ndɛbwɛámʋ mʋ gyi, amlɩbɩ ánɩ Mɩ Sɩ ámʋ bʋ mɩtɔ,mɩ ɛmbʋmʋtɔ.”

39 Bɛtrá bwɛ ánɩ bɛkɩtá mʋ, támɛ ɔlɛdalɩamʋ ɩbɩ, nátɩ sí amʋ.

40 Yesu léyinkí fá Yordan ɔbʋn ba ɔtɩnɛámʋʋ Yohane létsiá bɔ ahá asú ámʋ, olesitsiá ɩnʋ. 41 Ahá tsɔtsɔɔtsɔ bɛba mʋ wá,bʋdɛ aba bláa bɛɛ, “Yohane mɔbwɛ osúnakʋkʋʋkʋ, támɛ asʋn ánɩ Yohane lɛblɩ tsúoyin ánfɩ ɩwɩ fɛɛ labamʋtɔ pɛpɛɛpɛ.” 42Ahátsɔtsɔɔtsɔ bɔhɔmʋ gyi ɩnʋ.

11Lasaro Lowu

1 Oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Lasaro mʋa mʋapio tsɩhɛ Maria pʋ Marta betsiá Betaniawúlutɔ. Oyin ámʋ lɔlɔ. 2 Maria anfɩ lɛtsɛɩ mʋ ofobí fánfáánfán wʋlɩ anɩ Wíe Yesuayabisʋ, pʋ mʋ imi tsítsi mʋ nɩ. Mʋ pioyínhɛ gyí Lasaro anfɩ ɔda ɔdɛlɔ á.* 3Mʋ sʋmʋ apio tsɩhɛ ánfɩ bɔwa abí sɩsɩ Yesu bɛɛ,“Owíé, fʋ ɔdwɛpʋ dɛlɔ.”

4 Yesu lónu asʋn ámʋ a, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ,“Megyí ɩlɔ ánfɩ ɔbɔmɔ mʋ, mboún ɩbɛlɛBulu numnyam ɔwan. Ɩbɔwa mɩ Bulu mʋBi ánfɩ ɛ numnyam.”

5 Yesu tekle Marta mʋa Maria pʋ Lasarofɛɛ asʋn. 6 Támɛ brɛá olonu ánɩ Lasarodɛlɔ á, ɔlɛtrá si tsiá ɔtɩnɛá ɔbʋ nkenyɔ kɛkɛ.7Mʋ ɔmaa, ɔlɛbláamʋ akasɩpʋ ɔbɛɛ, “Mlɩhaayinki yɔ Yudea.”

8 Mʋ akasɩpʋ amʋ bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Os-unápʋ, nwɛn nfɩ Yudafɔ ahandɛ bakleabʋda fʋ abwi mɔ. Mʋ fɛɛ fɛtrá yinkí yɔɩnʋ?”

9 Yesu lɔpʋ yébi lɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Megyídɔnhwɩrɩ dúanyɔ bʋ ɛkɛwʋlɛtɔ? Nɩ ɔhaná ɔyɩ kɛhɛtɔ á, ɔtamasúti, tsúfɛ nsaɩntɔlɔwankɩ, sʋ odewúun. 10 Támɛ nɩ ɔkʋ náoklúntɔ á, otosúti, tsúfɛ ɔmɛdɛ atɔ wúun.”11 Asʋn ánfɩ ɔma a, ɔlɛtrá blɩ ɔbɛɛ, “Anɩnyáwíe Lasaro ladɩdɩ, támɛ nɔyɔ anyetsinkímʋ.”

12Akasɩpʋ amʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Anɩ Wíe,nɩ ɔdɛdɩdɩmʋ á, ɩwɩ bɔwa mʋ ɔnlɩn!”

13 Lasaro lowu ɩwɩ asʋn Yesu dɛblɩ, támɛakasɩpʋ amʋ mʋ bʋkɩ bɛɛ mʋ dɩdɩ kɛkɛ ɩwɩasʋn ɔdɛblɩ. 14 Ɩnʋ Yesu lówunáa kpa mʋopulu ɔbɛɛ, “Lasaro lawú. 15Mlɩ sʋ ɩlawámɩ ansigyí ánɩ mma ɩnʋ asa olowu,mɛnɩmlɔhɔmɩ gyi. Mlɩba ayɛkɩmʋ.”

16 Ɩnʋ Toma ánɩ ogyi Tabí† lɛbláa mʋ abaámʋ ɔbɛɛ, “Mlɩha anɩamʋnyɔ fɛɛ ayɔ, mɛnɩnɩ lowu ígyi kʋráá á, anɩa mʋnyɔ awu!”

Ɔhá Ánɩ Ɔtɔkʋsʋa Ahá Tsú Afúlitɔ, HáAmʋ Nkpa

17 Yesu lówie Betania wúlutɔ á, bɛbláamʋ bɛɛ bopulá Lasaro ɩlagyi nkɛná. 18 TsúBetania ya Yerusalem mɔfʋn máɩlɩ anyɔ.19Mʋ sʋ Yudafɔ tsɔtsɔɔtsɔ bɛba Maria mʋaMarta gyɔwɩ ɔhakpá, amʋ píó lowu sʋ.

20 Benya bláa Marta ánɩ Yesu ɔbá alɩ,ɔlɔkʋsʋ yéfia mʋ ɔkpa. Maria mʋ lésinwóyítɔ. 21MʋʋMarta lɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Mɩ Wíe, tɛkɩ nɩ fʋbʋ nfɩ á, tɛkɩ mɩ píó mówusí mɩ. 22 Támɛ séi kʋráá nyin ánɩ tógyítɔáfɔkʋlɩ Bulu á, ɔbɛha fʋ.”

23 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Fʋ píó ámʋɔbɛlakʋsʋ.”

24 Marta lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Nyin ánɩ ɔbɔkʋsʋ ɛkɛ tráhɛ amʋʋ afúli bɔkʋsʋ ámʋ.”

25 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩgyí ɔhá ánɩ ntɔkʋsʋa ahá tsú afúlitɔ, há amʋ nkpa. Ɔháánɩ ɔlɔhɔ mɩ gyi owú kʋráá á, ɔbɛtrá tsiánkpa. 26 Ɔhá ánɩ otsie nkpa, ɔlɔhɔ mɩ gyiɛmóowu ɛkɛkɛɛkɛ. Fahɔmʋsʋ gyi?”

27Marta lótsulá mʋsʋ ɔbɛɛ, “Ee! Mɩ Wíe,nahogyi ánɩ fʋgyí Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bululadá mʋ ofúli), Bulu mʋ Bi ámʋʋ bɛɛ ɔbɛbaɔyɩtɔ ámʋ nɩ.”

Yesu Lósú28 Brɛá Marta lɛblɩ alɩ tá á, oleyinkí ba

wóyítɔ bɛtɩ Maria ya ɩtsɛtɔ, bláa mʋ ɔbɛɛ,“Osunápʋ laba, ɔdɛ fʋ tɩ.” 29 Maria lényanú mʋ alɩ, ɔlɔkʋsʋ yɔ Yesu wá. 30 (Alɩ brɛámʋtɔ á, Yesu mɔkʋnyá wíé wúlutɔ. Ɔlɩɩ ɔtɩnɛ ámʋʋ Marta lɔyɔtʋ mʋ amʋ.) 31 Brɛáahá ámʋʋ bʋtsie Maria wá wóyítɔ, bʋdɛmʋklʋn yiá ámʋ bowun ánɩ alakʋsʋ ɔtsáwʋlɛpɛ ɔyɔ á, bɔkʋsʋ buo mʋ. Bʋkɩ bɛɛ ɔyɔopulákpá ɩnʋ yósu.

32 Brɛá Maria lówie Yesu wá á, ɔlɛdaakpawunu, bláa Yesu ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, nɩ fʋbʋnfɩ á, tɛkɩmɩ píó mówu sí mɩ!”

* 11:2 Ɩnɩ kɛn bʋ 12:1-8tɔ. † 11:16 Didimus mʋa Toma asɩ gyí Tabí Griiki mʋa Hebri ɔblɩtɔ.

Yohane 11:33 104 Yohane 12:1133 Brɛá Yesu lówun ánɩ Maria mʋa ahá

ámʋʋ bʋbuo mʋ amʋ fɛɛ bʋdesú a, ɩlɛhɩɛhan mʋ. Mʋ sʋ mʋ ansɩ lɛpɛ. 34 Ɔlɛfɩtɛ amʋɔbɛɛ, “Nkʋnʋmlɩlópulá mʋ.”

Ɩnʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “AnɩWíe, bɛkɩ.”35 Ɩnʋ Yesu lósú. 36 Mʋ sʋ Yudafɔ ámʋ

bɛblɩ bɛɛ, “Kɩ alɩá ɔtɛhɩɛ dwɛ Lasaro!”37Támɛ amʋtɔ akʋbɛblɩ bɛɛ, “Megyí oyin

ánfɩ lóbwií ansibi obwiepʋ ámʋ ansíbi nɩ.Ntogyi sʋ ɔmɛtalɩ kɩtá Lasaro yáɩ, alawú?”

Lasaro Kʋsʋa38Yesu ansɩ lɛtrá pɛ, ɔlɛnatɩ yɔ opulákpá

ɩnʋ. Ibwi alatɔ bopulámʋ, bemináa ibwi tinmʋ ɔnɔ. 39 Ɩnʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩminaibwi ámʋ lɛ ɔbɔ ámʋ ɔnɔ.”

Támɛ owupʋ ámʋ mʋ pio tsɩhɛ Martalɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, ndɛ aná mʋ á,alayíntá. Ndɛ ɛkɛ náásɩ ɔpá bopulá mʋ.”

40 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mmɛbláa fʋmbɛɛ nɩ fohogyi a, fówun alɩá Bulu ɩwɩbʋ ifú?” 41 Ɩnʋ bemináa ibwi ámʋ lɛ ɔbɔámʋ ɔnɔ. Yesu lótsu ansɩ fʋá kɩ ɔsʋsʋ, blɩ ɔbɛɛ, “Mɩ Sɩ, nɛdá fʋ ɩpán ánɩ fanú mɩ ɔmɛ.42 Nyin ánɩ fʋtonú mɩ mpáɩ ekekegyíɛkɛ.Támɛ ahá ánfɩ bʋlɩɩ nfɩ ánfɩ sʋ nablɩ alɩ,mɛnɩ bóhogyi ánɩ fʋlɔwa mɩ.” 43 Brɛá ɔlɔbɔmpáɩ ánfɩ tá á, ɔlɔkplʋn blɩ ɔbɛɛ, “Lasaro,dalɩ ba!” 44 Lasaro lɛdalɩ a, tati klɩmʋ ɩbɩ pʋmʋ ayabi. Dúku ɛ klɩmʋ ansɩtɔ. Yesu lɛbláaamʋ ɔbɛɛ, “Mlɩsankɩmʋ ɔnatɩ.”

Bɛkɩklɩ Yesu Nwunsʋ45 Yudafɔ ámʋʋ bobuo Maria ba ɩnʋ

ámʋ bowun tɔá Yesu labwɛ. Mʋ sʋ amʋtsɔtsɔɔtsɔ bɔhɔ mʋ gyi. 46 Támɛ amʋtɔ akʋbɔyɔ yɛbláa Farisifɔ ámʋ tɔá Yesu labwɛ.47 Ɩnʋnʋ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Farisifɔámʋ bɛtɩ aba asʋn agyípʋ fia. Mʋʋ bɛfɩtɛaba bɛɛ, “Nkálɩ abɔbwɛ? Lɛlɛ mʋ á, oyinánfɩ dɛ osúna tsɔtsɔɔtsɔ bwɛ. 48Nɩ anɩmɛkamʋ itin á, ɔhagyíɔha ɔbɔhɔ mʋ gyi. ƖbɛhaRomafɔ bɛba bobwie anɩ Bulu ɔtswɛkpaamʋ, yíntá anɩ ɔmá!”

49 Támɛ amʋtɔ ɔkʋlɛá bʋtɛtɩ mʋ Ka-iafa, ogyi Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn ofí ámʋtɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ mʋ mlɩméyín ɔlala!50 Mlɩmɔkʋbɩ ánɩ ɩbʋ alɛá ɔbakʋlɛ obówuahá fɛɛ nwunsʋ, dʋn ánɩ ɔmá ámʋtɔ aháfɛɛ bɛhɩ?” 51 Megyí Kaiafa onutó agywɩɩnɔlɔpʋblɩ asʋn ánfɩ. Támɛ ɩnɩá ofí ámʋtɔmʋgyí Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn sʋ á, igyi asʋnánɩ ɔlɛblɩ tswɩ ánɩ ilehián ánɩ Yesu obówuhá Yudafɔ ɔmá. 52 Megyí bɛɛ ɔmá ámʋnkʋlɛ pɛ sʋ obówu,mboún alɩá ɔbɛkpa Bulu

ahá ánɩ badásáɩn fɛɛ bɔwa abatɔ, bɔbwɛɩkʋlɛ sʋ.

53 Tsú ɛkɛ ámʋ bɔwa agywɩɩn bwɛ ánɩ bɔmɔ Yesu bɩ. 54 Ɩnɩ sʋ Yesu mɛtrá tsiá lɛɩwɩ ɔwan Yudafɔtɔ. Mboún ɔlɛnatɩ yɔwúlukʋá bʋtɛtɩ mʋ Efraim, ánɩ ɩbʋ dimbísʋ. Mʋamʋ akasɩpʋ amʋ betsiá ɩnʋ.

55 Brɛ ámʋtɔ á, Yudafɔ nkɛá bɔpʋgyi Is-raelfɔsʋKatsʋnNkɛ ámʋ lawíéwóyí tá. Ahátsɔtsɔɔtsɔ botsu awúlusʋ dʋ yɔ Yerusalemánɩ bɔyɔgyʋráa ɩwɩ asa nkɛ ámʋ ɩfʋn.56 Brɛá bɔyɔ Bulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ ɩnʋá, bodunká ánɩ bówun Yesu. Mʋ sʋ bɛfɩtɛaba bɛɛ, “Nkálɩmlɩdɛkɩɩ? Mlɩlahogyi mlɩaa,ɔbɛba nkɛ ánfɩtɔ lóó?” 57 Támɛ brɛ ámʋtɔá, Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Farisifɔ ámʋbabláa ahá bɛɛ, nɩ ɔkʋ owun ɔtɩnɛá Yesu bʋa, ɔhá amʋ ɩbɩ, mɛnɩ bɛyɛkɩtá mʋ.

12Ofobí Fánfáánfán Pʋwʋlɩ Yesu(Mateo 26:6-13; Marko 14:3-9)

1 Ilesi nkensíé abʋgyi Israelfɔsʋ KatsʋnNkɛ a, Yesu lɔyɔ Lasaro amʋʋ ɔlɔkʋsʋa tsuafúlitɔ ámʋwúlutɔ Betania. 2Mʋ ntʋpwɛsʋbɔtswɩ ɔpʋnʋ há mʋ. Marta léye atogyihɛɔpʋnʋ ámʋ asɩ. Lasaro mʋa ahá ámʋʋ bɛtɩámʋ bɔwa ɩbɩ gyi atɔ Yesu wá. 3 Ɩnʋ Marialɔpʋ ofobí fánfáánfán ánɩ ɩbʋ ibíá prɛntʋayílé ɔbɔ bɛtsɛɩ wʋlɩ Yesu ayabisʋ, ɔlɔpʋ mʋnwunsʋ-imi tsítsi mʋ. Ofobí ámʋ ɔfan lɔhɔwóyí ámʋtɔ fɛɛ.* 4 Támɛ Yuda Iskariot,ogyi Yesu akasɩpʋ amʋtɔ ɔkʋlɛ, ɔbɛlɛ Yesuhá ámʋ mʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, 5 “Ofobí ánfɩ bʋbíá. Ntogyi sʋ bʋmɛfɛ mʋ, pʋ kɔba amʋ háahiánfɔ? Mʋ bíá bɔbwɛ ɔbakʋlɛ ofi ɔkʋlɛakatua.” 6Megyí ahiánfɔnwewúun sʋYudadɛ asʋn ánfɩ blɩ. Owikplu ógyi sʋ. Mʋ wásika okentebi bʋ, otetsíá wí kʋ lɛmʋtɔ.

7Yesu lɛblɩ ɔbɛɛ, “Mlɩsi mʋ ɔpʋ ofobí ánfɩwʋlɩmɩ ha mɩ opulákɛ. 8Ahiánfɔmʋ bétsiámlɩwá ekekegyíɛkɛ, támɛmɩ mʋmméetsiámlɩ wá yɔ.”

Bɛkɩklɩɩ Lasaro Nwunsʋ9 Yudafɔ tsɔtsɔɔtsɔ bonu ánɩ Yesu laba

Betania. Mʋ sʋ begya ɔkpa yɔ mʋ ɔkɩkpa.Megyí mʋ nkʋlɛ sʋ bɔyɔ ɩnʋ. BɛyɛkɩLasaro amʋʋYesu lɔkʋsʋa tsu afúlitɔ ámʋ ɛ.10Mʋ sʋ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn amʋ bɔbwɛagywɩɩn bɛɛ bɔmɔ Lasaro ɛ. 11 Tsúfɛ mʋkʋsʋa tsu afúlitɔ sʋ Yudafɔ tsɔtsɔɔtsɔ bʋdɛɔma yinkí bɔhɔ Yesu gyi.

* 12:3 Oyí kʋá bʋtɛtɩ Naadɩ nlín bʋtɔpʋbwɛ ofobí ámʋ.

Yohane 12:12 105 Yohane 12:44Bɔhɔ Yesu Fɛ Owíe Yerusalem(Mateo 21:1-11; Marko 11:1-11; Luka 19:28-

40)12Ɔyɩ kɛhɛ a, ɔdɔmamʋʋ baba nkɛ ogyík-

pá amʋ bonu ánɩ Yesu ɔbáYerusalem. 13Mʋsʋ bɛka mbláa, bɔpʋ ɔkpa beyéfia mʋ. Bʋdɛokitikíti bɛɛ, “Hosiána! Bulu oyúla ɔhá anfɩ ɔna anɩ Wíe Bulu dátɔ ɔbá ánfɩ! Bulu oyúlaIsrael Owíe amʋ!”

14 Yesu lénya afrímú ɔkʋ, ɔlɔdʋ bianmʋsʋ, fɛ alɩá bɔwanlɩn wá Bulu asʋntɔ bɛɛ,15 “Sionfɔ, mlɩmánya ifú!

MlɩWíe dɩn afrímú ibísʋ ɔbá á!”16 Yesu akasɩpʋ amʋ bʋmɔkɔsɩ nú asʋn

ánfɩ asɩ. Támɛ brɛá Bulu lɔkʋsʋa Yesu tsúafúlitɔ, wá mʋ numnyam ɔma a, bɛkaɩn ánɩ bɔwanlɩn asʋn ánfɩ tsú mʋ ɩwɩ. Mʋ bɔbwɛhá mʋ a.

17 Aha ánɩ bobuo Yesu brɛá ɔlɛtɩ Lasarofúli-ɔbɔtɔ, kʋsʋa mʋ tsú afúlitɔ bɔyɔ mʋsʋdá asʋn ánfɩ ɔkan. 18 Ɩnɩ sʋ ɔdɔm amʋbeyéfia mʋ nɩ. Bonu ánɩ alabwɛ osúna anfɩ.19 Farisifɔ amʋ bɛbláa aba bɛɛ, “Mlɩlawunánɩ anɩlabwɛ kásíán. Mlɩkɩ, ahá fɛɛ bayɔbʋbuo mʋ o!”

Griikifɔ Akʋ Bodunká Yesu20 Griikifɔ akʋ bʋbʋ ahá ámʋʋ bɛba Bulu

osúmkpá Yerusalem Israelfɔsʋ Katsʋn Nkɛámʋtɔ. 21 Bɔyɔ Filipo ánɩ otsu Betsaida ánɩ ɩbʋ Galilea ɔmátɔwá yɛbláa mʋ bɛɛ, “Owíé,anɩdékléá abówun Yesu.”

22 Filipo lɛbláa Andrea, mʋa mʋnyɔbɛyɛbláa Yesu. 23 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Brɛ lafʋn ánɩ bɔwa Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋnumnyam. 24 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Nɩ kpolibí mɔkʋwíé ɔbɔtɔ, ɩkwɛ, plɔ á, kpoliibi-kʋlɛ amʋ kɛn igyi. Támɛ nɩ ɩkwɛ, plɔá, ɩtɔbwɛ abí tsɔtsɔɔtsɔ. 25 Nɩ ɔkʋ tɔdwɛmʋ nkpa ɔyɩ ánfɩtɔ á, ɔbɔhʋlɩɩ mʋ. Nɩ ɔkʋɛ tamadwɛ mʋ nkpa á, obénya nkpa ánɩ ɩtamatá. 26Nɩ mlɩtɔ ɔkʋ ɔbɛɛ mósum mɩ á,ilehián ánɩ obóbuo mɩ, mɛnɩ obétsiá ɔtɩnɛámbʋ. Nɩ ɔkʋ dɛ mɩ sum á, mɩ Sɩ ɔbɔwa mʋnumnyam.”

Yesu Lowu Ɩwɩ Asʋn Blɩ 27 Yesu lɔyɔ mʋsʋ ɔbɛɛ, “Séi á, asʋn dɛ

mɩ klʋn háan! Amansʋ nɛblɩ? Blɩ ntɛblɩ mbɛɛ, Mɩ Sɩ, lɛ mɩ tsu asʋn wunhɛ anfɩtɔlóó? Ó-o, mʋ sʋ nɛba nɩ. 28Mɩ Sɩ, wa fʋ ɩwɩnumnyam!”

Ɩnʋ á, ɔmɛ ɔkʋ lótsu ɔsʋsʋba ɔbɛɛ, “Nawámɩ ɩwɩ numnyam dodo. Nɛtrá wa mʋ.”

29 Brɛá ɔdɔm amʋʋ bʋlɩɩ ɩnʋ ámʋ bonuɔmɛ amʋ a, bɛblɩ bɛɛ “Ɔpráda lapʋtɩ.” Akʋɛ bɛɛ, “Bulu-ɔbɔpʋ lábláa mʋ asʋn!”

30 Ɩnʋ Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ sʋɔmɛ anfɩ lalɩn, megyí mɩ. 31 Brɛá Buluobégyi ɔyɩtɔfɔ asʋn nɩ. Brɛá Bulu ɔbɛkplɩ Ɔbʋnsám, ɔyɩsʋ ogyípʋ amʋ obíásʋ nɩ.32Támɛmɩ mʋ á, nɩ bɛdámɩ mántá oyikpal-íhɛsʋ, tsú mʋ lɩɩ á, nɛkpa ahá fɛɛ ba mɩ ɩwɩwá.” 33 (Yesu lɛblɩ asʋn ánfɩ pʋsúná lowuoduá mówu.)

34 Ɩnʋ ɔdɔm amʋ bɛfɩtɛ mʋ bɛɛ, “Anɩmʋ anɩlónu tsú anɩ Mbla ɔwʋlʋ ámʋtɔ ánɩ Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ)obétsiá brɛ fɛɛ. Mʋ ntogyi sʋ fʋdɛblɩ fɛɛ, ilehián ánɩ bɛdá Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋmántá oyísʋ, tsúmʋ lɩɩ? Ma gyíNyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋ?”

35 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Brɛ kpalobíkʋ pɛ ɩlasí ánɩ Wankɩ amʋ ɔbɛtrá tsiá mlɩwá. Ɩnɩá Wankɩ amʋ trá ɔbʋ mlɩ wá á,mlɩnatɩ wankɩ amʋtɔ, mɛnɩ owí mɛɛta wámlɩ. Tsúfɛ ɔhá ánɩ ɔna oklúntɔ tamabɩ ɔtɩnɛá ɔyɔ. 36 Brɛ ánfɩ wankɩ† amʋ trá ɔbʋmlɩwá á,mlɩhɔmʋ gyi, mɛnɩmlɔbwɛwankɩamʋ abí.”

Yudafɔ Yesu MáhogyiBrɛá Yesu lɛbláa amʋ asʋn anfɩ tá á,

ɔlɛnatɩ yéŋaín. 37 Ɩnɩá ɔlɔbwɛ osúnatsɔtsɔɔtsɔ amʋ ansɩtɔ ó á, bʋmɔhɔ mʋ gyi.38 Ɩnɩ lɛha Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yesaia asʋnámʋʋ ɔlɛblɩ tswɩ dodo amʋ lɛbamʋtɔ. Ɔbɛɛ,“Anɩ Wíe, ma láhɔ asʋn ámʋʋ anɩlɛblɩ

ámʋsʋ gyi?Ma anɩWíe lalɛmʋ túmi súná?”

39 Mʋ sʋ bʋmɛtálɩ hɔ Yesu gyi, tsúfɛYesaia lɛtrá blɩ ɔbɛɛ,40 “AnɩWíe Bulu lahá bʋmedéwúun,

bʋmɛdɛ asʋn nu,Mʋ sʋ bʋmóowun atɔ,

bʋmóonu asʋn, mɛnɩ bɛdamlí ba mɩ wá,

nɛtsa amʋ ɩlɔ.”41 Yesaia lówun Yesu numnyam. Mʋ sʋ

ɔlɛblɩ asʋn ánfɩ tsú mʋ ɩwɩ nɩ.42Mʋ ó á, Yudafɔ ahandɛ amʋ tsɔtsɔɔtsɔ

bɔhɔmʋ gyi, támɛ bʋmɛlɛ amʋ hógyi ɔwan.Tsúfɛ benya ifú ánɩ Farisifɔ ámʋ bɛbɩ amʋ,gya amʋ lɛ amʋ ofíakpa. 43 Tsúfɛ bʋteklebɛɛ ahá bʋkánfʋ amʋdʋnánɩ Bulu ɔbɛkanfʋamʋ.

Yesu Asʋn Bulu Ɔbɔpʋgyi Ahá Asʋn44Yesu lɔkplʋn blɩ ɔbɛɛ, “Megyí mɩ nkʋlɛ

ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔ mɩ gyi déhógyi. Ɔhᆠ12:36 Yesu gyí Wankɩ amʋ.

Yohane 12:45 106 Yohane 13:31ámʋʋ ɔlɔwamɩ sɩsɩ ámʋ ɛ. 45Ɔhagyíɔha ánɩ ɔdɛmɩ wúundɛ ɔhá ámʋʋ ɔlɔwamɩ sɩsɩ ámʋɛ wúun. 46 Naba ɔyɩ ánfɩtɔ fɛ wankɩ, fɛkɩɔsʋlʋʋ anfɩsʋ ɩwankɩ, mɛnɩ ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔ mɩ gyi méesin oklúntɔ. 47Nɩ ɔkʋ onúmɩ asʋn, támɛ omegyi mʋsʋ á, megyí mɩ ɔbɛhamʋ ɩpɔn. Tsúfɛmmɛba asʋnogyíkpá.Ahá nkpa ɔhɔkpa nɛba. 48Ɔha ánɩ okínámɩ,ɔmɔhɔ mɩ asʋn ɛ bʋ asʋn ánɩ bɔpʋhá mʋɩpɔn. Mɩ asʋn blɩhɛ amʋ ɩbɛha mʋ ɩpɔn ɛkɛtráhɛ amʋ. 49 Tsúfɛ megyí mɩ onutó túminɔpʋtɔɩ. Mɩ Sɩ lɔwamɩ sɩsɩ. Mʋlɛha mɩ asʋnánɩ mblɩɩ, pʋ alɩá mblɩɩ mʋ. 50Nyin ánɩ mʋasʋn ámʋ ɩtɛhá nkpa ánɩ ɩtamatá. Mʋ sʋasʋn ánɩ ɔtɔwá mɩ blɩ kóún ntɛblɩ.”

13Akasɩpʋ Amʋ Ayabiasɩ Fwɩ

1 Asa béfi Israelfɔsʋ Katsʋn Nkɛ ámʋ gyíasɩ á, Yesu lɛbɩ ánɩ mʋ brɛ lafʋn ánɩ mɛdalɩɔyɩ ánfɩtɔ yɔ mʋ Sɩ wá. Ɔlɔdwɛ ahá ámʋʋbʋgyi mʋ klɛ ɔsʋlʋsʋ nfɩ ámʋ alɩɩ yɔfʋn mʋowukɛ.

2Mʋa mʋ akasɩpʋ amʋ befia ntʋpwɛ atɔogyíkpá. Alɩ brɛ ámʋtɔ á, ɔbʋnsám lawúnawie Simon Iskariot mʋ bi Yuda klʋntɔ ánɩ ɔyɛlɛ Yesu ha. 3 Yesu yin ánɩ mʋ Sɩ lɔpʋtógyítɔ wá mʋ ɩbɩtɔ. Oyin ánɩ Bulu wámotsu ba, mʋ wá méyinkí yɔ nɩ. 4 Mʋsʋ ɔlɛlɛ ɩbɩ ɔlɛpɛ ámʋtɔ, ɔlɔkʋsʋ wɔɩ mʋatadɩɛ tswɩ, tsú ɔsan sába. 5 Ɔlɛtsɛɩ ntsuwá onuwétɔ, olefi asɩ ɔdɛ mʋ akasɩpʋ amʋayabiasɩ fwɩ. Ɔfwɩ ɔmáyín a, alapʋ mʋosíétɔ ɔsan ámʋ tsítsi mʋ ayabiasɩ. 6 Brɛáɩlɔtʋ Simon Petro a, ɔlɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, fʋ ɔbɔfwɩmɩ ayabiasɩ?”

7Yesu lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Fʋmóonu tɔ ánfɩndɛbwɛ ánfɩ asɩ séi. Ɔma asa fóbonu mʋasɩ.”

8 Mʋʋ Petro lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ó-o!Mméesi, afʋfwɩmɩ ayabiasɩ ɛkɛkɛɛkɛ.”

Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mmɔfwɩ fʋayabiasɩ á, fʋméenya ogyíkpa mɩ wá.”

9 Simon Petro lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé,megyí mɩ ayabi nkʋlɛ. Wuna fwɩ mɩ ɩbɩ pʋmɩ nwuntɔ ɛ.”

10 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔhá ánɩ ala-bie ntsu mɛtrá hián ntsubíe. Mboún mʋayabiasɩ fwɩ pɛ, tsúfɛ alalɩn dodo. Mlɩ ɩwɩlalɩn, támɛ megyí mlɩ fɛɛ.” 11 (Yesu lɛbláamʋ alɩ, tsúfɛ oyin ɔhá ánɩ ɔbɛlɛ mʋ há. Mʋsʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Megyí mlɩ fɛɛ lálɩn” nɩ.)

12 Brɛá ɔlɔfwɩ amʋ ayabiasɩ tá á, ɔlɛlatsúmʋ atadɩɛ wá, yínkí yétsiá ɔpʋnʋ ámʋ asɩ.

Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩlanú ɩtɔ ánfɩnabwɛ há mlɩ ánfɩ asɩ? 13 Mlɩtɛtɩ mɩ ‘Os-unápʋ,’ mlɩtɛtɩ mɩ ‘Owíé.’ Mʋ ɔkpa nɩ, tsúfɛmʋ ngyi nɩ. 14 Nɩ mɩ ánɩ ngyi mlɩ osunápʋpʋ mlɩ Wíe, nafwɩ mlɩ ayabiasɩ á, mʋmʋilehián ánɩ mlɩ ɛ mlɔfwɩ mlɩ aba ayabiasɩ.15 Nabwɛ súná mlɩ, mɛnɩ mlɔbwɛ mʋ alɩámʋʋ nabwɛ mʋ há mlɩ ámʋ. 16 Ɔnɔkwalɩndɛ mlɩ bláa. Osúmpʋ ɔkʋkʋ mɔdʋn mʋwie. Alɩ kɛn sumbí ɔyɔpʋ mɔdʋn ɔhá ánɩ ɔlɔwa mʋ nɩ. 17 Ɩnɩá mlɩlabɩ ɔnɔkwalɩ anfɩá, Bulu obóyulá mlɩ nɩ mlegyi mʋsʋ.

18 “Megyí mlɩ fɛɛ ɩwɩ asʋn ndɛblɩ. Tsúfɛnyin ahá ánɩ nalɛ. Támɛ lehián ánɩ Buluasʋn ánfɩ ɩbɛba mʋtɔ. Asʋn ámʋ ɔbɛɛ, ‘Ɔháámʋʋ mɩa mʋnyɔ anɩdɛ ɩbɩ wa ɔlɛpɛtɔ ámʋlakʋsʋ lɩɩ mɩsʋ.’ 19Ndɛ mlɩ bláa séi asa ɩba,mɛnɩ nɩ ɩbá á, mlɔhɔ mɩ gyi ánɩ mɩgyí ɔháámʋʋ mbɛɛ ngyi ámʋ nɩ. 20 Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔ ɔhá ánɩ nɔwasumbí lahɔmɩ. Alɩ kɛn ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔmɩ lahɔmɩ Sɩ ámʋ ɔlɔwa mɩ sɩsɩ ámʋ ɛ nɩ.”

Yesu Lɛ Há(Mateo 26:20-25; Marko 14:17-21; Luka

22:21-23)21Brɛá Yesu lɛblɩ asʋn ánfɩ tá á, asʋn ɩhɩɛ

dɛmʋháanmʋ klʋntɔ. Mʋ sʋ olowunáa kpamʋ tati ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ ndɛmlɩ bláa, mlɩtɔɔkʋlɛ ɔbɛlɛmɩ há.”

22 Akasɩpʋ amʋ bɛkpɛlɛ kɩ aba ansɩtɔ,tsúfɛ bʋmeyín amʋtɔ ɔmʋá ɔdɛ. 23Akasɩpʋamʋtɔ ɔkʋlɛá otsie mantáa Yesu, gyí ɔmʋáYesu tɛhɩɛ dwɛ nɩ. 24 Mʋ sʋ Simon Petrolóbunmʋ ansíbi ɔbɛɛ, ɔfɩtɛmʋ ɔhá ánɩ ɔbɛlɛmʋ há.

25Mʋʋ ɔkasɩpʋ amʋ léyinkí kpɩsá Yesusʋ,fɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, ma ɔbɛlɛ fʋ há?”

26Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔhá ámʋʋ nébiabodobodo, pʋdá oputsútɔ há ámʋ gyí mʋnɩ.” Ɩnʋ olebia bodobodo pʋdá oputsútɔ háYuda, ogyi Simon Iskariot mʋ bi. 27Olenyahɔmʋ alɩ, Ɔbʋnsám lówiemʋtɔ. Mʋ sʋYesulɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Bwɛ tɔá fʋdekléá fɔbwɛsasa!” 28 Ahá ámʋʋ bʋtsie ɔpʋnʋ ámʋ asɩámʋtɔ ɔkʋkʋ mɛbɩ tɔá sʋá Yesu lɛbláa mʋasʋn ánfɩ. 29 Amʋtɔ akʋ bʋkɩ bɛɛ, Yuda gyíamʋ sikasʋ ɔkɩpʋ. Fíalɩ Yesu dɛ mʋ bláaɔbɛɛ, ɔyɔhɔ atɔá bɔpʋgyi nkɛ ámʋ, ntɛɛɔpʋʋ tɔkʋ ya ahiánfɔ.

30 Yuda lénya hɔ bodobodo amʋ alɩ,ɔlɛdalɩ. Owí latá alɩ brɛ ámʋ.

Mbla Pɔpwɛ31 Yuda lénya dálɩ obuto ɩnʋ alɩ Yesu

lɛblɩ ɔbɛɛ, “Brɛá Mɩ, Nyankpʋsa-Mʋ-Bi ánfɩ

Yohane 13:32 107 Yohane 14:30numnyam bɛlɩn ɔwan nɩ. Bulu ɔbɔtsʋnmɩsʋ lɛ mʋ numnyam ɔwan. 32 Nɩ ɔtsʋnmɩsʋ lɛ mʋ numnyam ɔwan á, alɩ kɛnɔbɔtsʋn mʋ ɩwɩsʋ lɛ mɩ numnyam ɔwannɩ. Ɔbɔwa mɩ numnyam ɩnʋnʋ. 33 Mɩ abí,mmɛɛtrá tsiámlɩwá,wá ɔpá. Mlódunkámɩ.Alɩ ámʋʋ nɛbláa Yudafɔ ahandɛ amʋmbɛɛ,‘Mlɩmɛɛtalɩ ba ɔtɩnɛá nɔyɔ ámʋ’ a, alɩ kɛnndɛmlɩ bláa mlɩ ɛ nɩ. 34Mbla pɔpwɛ ndɛwahá mlɩ mbɛɛ, mlɩdwɛ aba. Alɩ ámʋʋ nɔdwɛmlɩ ámʋ a, alɩ kɛn mlɩpʋ ɔdwɛ ámʋ dwɛmlɩaba nɩ. 35 Nɩ mlɩdɛ aba dwɛ á, ibósuná aháfɛɛ ánɩ mɩ akasɩpʋmlɩgyí.”

Petro Ɔbɔswɩɩ ƆbɛɛMʋmeyín Yesu(Mateo 26:31-35; Marko 14:27-31; Luka

22:31-34)36 Simon Petro lɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé,

nkʋnʋ fɔyɔ?”Yesu lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔtɩnɛ ámʋʋ nɔyɔ

ámʋ a, fʋmɛɛtalɩ buo mɩ yɔ ɩnʋ séi. Támɛɔma a, fóbobuo mɩ.”

37 Petro lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, ntogyisʋmmɛɛtalɩ buo fʋ séi. Nówu fʋ sʋ!”

38 Yesu lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Fówu mɩ sʋ?Ɔnɔkwalɩ ndɛ fʋ bláa. Fɔswɩɩ pʋ ɩbɩwá ogyátse sa fɛɛ fʋmeyín mɩ asa batɛ ɔbɛlɛ ɔnɔ.”

14Ɔsɩ ÁmʋWá Ɔkpa

1Yesu lɛbláa mʋ akasɩpʋ amʋ ɔbɛɛ, “Op-úni mátsií mlɩ. Mlɩhɔ Bulu gyi, amlɩhɔ mɩgyi. 2 Otsiákpá tsɔtsɔɔtsɔ bʋ mɩ Sɩ wóyítɔ.Nɩ otsiákpá ma ɩnʋ á, tɛkɩ mmɛbláa mlɩmbɛɛ nɛyɛla ɩnʋ yáɩ mlɩ. 3 Nɩ nɔyɔ yɛlaotsiákpá amʋ yáɩ mlɩ tá á, néyinkí bá bɛkpamlɩ yáamɩ ɩwɩwá,mɛnɩmlétsiá ɔtɩnɛámbʋ.4Mlɩyin ɔkpa ánɩ ɩda yɔ ɔtɩnɛ ámʋʋ nɔyɔ.”

5 Ɩnʋ Toma lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé,anɩméyín ɔtɩnɛá fɔyɔ, nkálɩ abɔbwɛ abɛbɩɔkpa ámʋ?”

6Yesu lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mɩgyí ɔkpa ámʋ,ɔnɔkwalɩ amʋ pʋ nkpa ámʋ. Ɔhaa mɛɛtalɩ yɔ mɩ Sɩ ámʋ wá, nkɛtɩ alatsʋn mɩsʋ. 7 Nɩ mlɩyin mɩ lɛlɛ á, tɛkɩ mlɩlabɩ mɩ Sɩ ámʋ ɛ.Támɛ séi mʋmlɩlawun mʋ, mlɩlabɩ mʋ ɛ.”

8 Filipo lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Anɩ Wíé, sunaanɩ fʋ Sɩ ámʋ. Mʋ kpán tsɔ anɩ.”

9Yesu lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Filipo! Mbʋmlɩwádodoodo. Mʋ sʋ fʋmɔkʋbɩ mɩ? Ɔhagyíɔhaánɩ alawun mɩ kɩ lawun mɩ Sɩ ámʋ. Nt-ogyi sʋ fʋdɛblɩ fɛɛ, nsúna mlɩ Ɔsɩ ámʋ?10 Fʋmohogyi ánɩ mbʋ mɩ Sɩ ámʋtɔ, mʋɛ ɔbʋ mɩtɔ? Asʋn ánfɩ ndɛ mlɩ bláa anfɩ

motsú mɩ onutó wá. Mboún mɩ Sɩ ámʋʋɔbʋ mɩtɔ ámʋ dɛ mʋ agyʋmá yɔ. 11 Nɩ ndɛmlɩ bláa mbɛɛ, mbʋ mɩ Sɩ ámʋtɔ, mʋ ɛ ɔbʋmɩtɔ á, mlɩhɔ mɩ gyi. Nɩ mlɩmɔɔhɔ asʋnámʋsʋ gyi óó á, ofúla amʋʋ ndɛbwɛ ámʋsʋ mlɩhɔ mɩ gyi. 12 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa.Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔ mɩ gyi a, ɔbɔbwɛ ɩtɔándɛbwɛ. Ɔbɔbwɛ mʋ dʋn mɩ klɛ, tsúfɛ mɩ mʋ nɔyɔ mɩ Sɩ ámʋ wá. 13 Nɔbwɛ tógyítɔámlɔkʋlɩ mɩ ɩdátɔ há mlɩ, mɛnɩ nɔwa mɩ Sɩ ámʋ numnyam. 14 Nɩ mlɔkʋlɩ tógyítɔ mɩ ɩdátɔ á, nɔbwɛmʋ.

ƆŋɛWankɩhɛ Amʋ Ɩbá15 “Nɩ mlɩtɔdwɛ mɩ á, mlégyi mɩ mblasʋ.

16Nɔkʋlɩ mɩ Sɩ, ɔbɔpʋƆmaƆlɩɩpʋ bambá sɩsɩ mlɩ, ɔbɛba betsiá mlɩ wá brɛ fɛɛ. 17 MʋgyíƆŋɛ Wankɩhɛ. Mʋtósúná ɔnɔkwalɩ ánɩ ɩbʋBulutɔ. Ɔyɩtɔ ahá bʋmɛɛtalɩ hɔ mʋ, tsúfɛbʋmɛdɛ mʋ dunká. Bʋmɛɛbɩ mʋ ɛ, támɛmlɩmʋmlɩyinmʋ, tsúfɛ ɔbʋmlɩwá, obétsiámlɩtɔ.

18 “Mméesi mlɩ tswɩ fɛ awumbi. Néyinkíbá mlɩ wá. 19 Ɩlasí kpalobí ɔyɩtɔ ahábʋmɛɛtrá wun mɩ, támɛ mlɩ mʋ mlówunmɩ. Ɩnɩá mbʋ nkpa sʋ á, mlɩ ɛmlétsiá nkpa.20 Nɩ ɛkɛ ámʋ ɩfʋn a, mlɛbɩ ánɩ mbʋ mɩ Sɩ ámʋtɔ. Mlɩ ɛ mlɩbʋ mɩtɔ fɛ alɩ ámʋʋ mɩ ɛmbʋmlɩtɔ ámʋ.

21 “Ahá ánɩ bʋdɛmɩ mblasʋ gyí a, amʋgyímɩ adwɛpʋ nɩ. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔtɔdwɛ mɩ á,mɩ Sɩ ɔbɔdwɛmʋ. Mɩ ɛ nɔdwɛmʋ, lɛmɩ ɩwɩɔwan súná mʋ.”

22Mʋʋ Yuda (megyí Yuda Iskariot) lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíe, ntogyi sʋ anɩ nkʋlɛ pɛfɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná, megyí ɔyɩtɔ ahá fɛɛ?”

23 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nɩ ɔkʋ dɛ mɩ dwɛ á, ɔbɔbwɛ dɩnkámɩ atosunáhɛsʋ. Mɩ Sɩ ɔbɔdwɛmʋ. Mɩamɩ Sɩ ámʋnyɔ abɛba betsiámʋ wá. 24 Ɔhá ánɩ ɔtamadwɛ mɩ ɔmɔɔbwɛdɩnká mɩ atosunáhɛsʋ. Asʋn ánfɩ ndɛblɩ mlɩdénu ánfɩ motsú mɩ onutó wá. Mɩ Sɩ lɔwa mɩ, mʋ wá itsú.

25 “Ndɛ mlɩ asʋn ánfɩ bláa, séi ánfɩ mbʋmlɩ wá. 26 Támɛ Ɔma Ɔlɩɩpʋ, ogyi ƆŋɛWankɩhɛ amʋʋ mɩ Sɩ ɔbɔpʋsɩsɩ mɩ ɩdátɔámʋ obósuná mlɩ tógyítɔ. Ɔbɛkaɩn mlɩasʋngyíasʋn ánɩ nɛbláa mlɩ.

27 “Iwilwii ndɛ mlɩ ha! Napʋ mɩ iwilwiihámlɩ. Megyí mʋ ámʋʋ ɔyɩtɔfɔ bʋtɛhá ámʋodu. Mlɩmáha opúni itsii mlɩ. Ifú ɛ mákɩtámlɩ. 28 Nabláa mlɩ bɔtsʋn mbɛɛ, ndɛnatɩ,támɛ néyinkí bá mlɩ wá. Nɩ mlɩtɔdwɛmɩ á,tɛkɩmlénya ansigyí ánɩ nɔyɔmɩ Sɩ wá, tsúfɛɔdʋn mɩ. 29 Ndɛ mlɩ ɩnɩ fɛɛ bláa yaɩ, mɛnɩnɩ ɩbá mʋtɔ á, mlóhogyi. 30 Mmɛɛtrá tɔɩ

Yohane 14:31 108 Yohane 16:14yɔ nkpá, tsúfɛ ɔyɩsʋ ogyípʋ ámʋ ɔbá. Ɔmatúmimɩsʋ. 31Ntonúmɩ Sɩ ɔmɛ, mɛnɩ ɔyɩtɔfɔbɛbɩ ánɩ ntɔdwɛmʋ.

“Mlɩkʋsʋ anatɩ.”15

Wáɩn Oyí Onutó1Yesu lɛblɩ ɔbɛɛ, “Mɩgyí wáɩn ɩfla onutó.

Mɩ Sɩ gyí mʋ ɔdɔpʋ. 2 Bámbigyíbámbiáɩbʋ mɩ ɩwɩ, ɩtamaswíé á, ɔtɛkpálɩ mʋ tsít-sá. Támɛ kugyíkʋá itoswíé á, ɔtɛlá mʋwankláán, mɛnɩ ibóswie tsɔtsɔɔtsɔ dʋn.3 Mɩ atosunáhɛ anfɩ mlɩlanú ánfɩ sʋ mlɩɩwɩ latɩn dodo. 4 Mlɩtsia mɩtɔ, mɩ ɛ antsiamlɩtɔ. Bámbi kʋkʋʋkʋ mɛɛtalɩ swíé abí,nkɛtɩ ɩtsa mʋ oyísʋ brégyíbrɛ. Alɩ kɛn mlɩɛmlɩmɛɛtalɩ swíé abí, nkɛtɩmlɩbʋmɩtɔ nɩ.

5 “Mɩgyí wáɩn ɩfla ámʋ. Mlɩgyí mʋabámbi. Ɔhá ánɩ ɔbʋ mɩtɔ, mɩ ɛ mbʋ mʋtɔobóswie abí tsɔtsɔɔtsɔ, tsúfɛ mlɩmɛɛtalɩ bwɛ tɔtɔɔtɔ tsʋn mɩ ɔma. 6 Ɔhagyíɔha ánɩ ometsiemɩtɔ gyí fɛbámbiá bakpálɩ mʋ bun,ɩbɔwʋlɩ, bɛkpa mʋ wá ogyá. 7 Nɩ mlɩtsiemɩtɔ, mɩ asʋn ɛ ɩbʋ mlɩtɔ á, mlɛfɩtɛ mɩ Sɩ tógyítɔá mlɩdéklé, ɔbɛha mlɩ. 8Nɩ mloswíéabí tsɔtsɔɔtsɔ á, ɩbɔwamɩ Sɩ numnyam. Mʋobósuná ánɩ mɩ akasɩpʋ mlɩgyí nɩ. 9 Alɩámʋʋ mɩ Sɩ tɔdwɛ mɩ ámʋ a, alɩ kɛn mɩ ɛntɔdwɛ mlɩ nɩ. Mlɩtsia mɩtɔ, mɛnɩ nɔdwɛmlɩ yɔ. 10 Nɩ mlegyi mɩ mblasʋ á, nɔdwɛmlɩ yɔ, fɛ alɩ ámʋʋmɩ ɛntegyimɩ Sɩ mblasʋ,ɔtɔdwɛmɩ yɔ ámʋ.

11“Nabláamlɩ asʋn ánfɩ fɛɛ, mɛnɩ ansigyíámʋʋ ɩbʋ mɩtɔ ámʋ bétsiá mlɩtɔ. Fówunansɩ bégyi mlɩ wankláán. 12 Mbla ánɩ ndɛpʋhámlɩ gyí; mlɩdwɛ aba fɛ alɩá ntɔdwɛmlɩ. 13Ɔdwɛ kʋkʋmɔdʋn ánɩ ɔkʋ obówumʋnyawie nwunsʋ. 14Nɩ mlegyi mɩ mblasʋ á,mɩ anyawíe mlɩgyí. 15 Mmɛɛtrá tɩ mlɩ mɩ asúmpʋ. Tsúfɛ osúmpʋ méyín tɔá mʋ wiedɛbwɛ. Ndɛ mlɩtɩ mɩ anyawíe, tsúfɛ nabláamlɩ tógyítɔá nonu tsú mɩ Sɩ wá. 16 Megyímlɩ lɛlɛ mɩ. Mɩlɛlɛ mlɩ yáɩ mbɛɛ, mlɩyɔɔamlɩyoswie abíá ibétsiá brɛ fɛɛ, mɛnɩ mɩ Sɩ ɔbɛha mlɩ tógyítɔá mlɔkʋlɩ mʋ mɩ ɩdátɔ.17Mbla ánɩ ndɛwa há mlɩ gyí, ‘Mlɩdwɛ aba.’

Ahá Bólu Mlɩ18 “Nɩ ɔyɩtɔ ahá bʋdɛmlɩ lu á, mlɩkaɩn ánɩ

mɩ begyankpá lú. 19 Nɩ ɔyɩtɔ ahá mlɩgyí a,tɛkɩ ɔyɩtɔ ahá bɔdwɛ mlɩ fɛ amʋ abí. Támɛnalɛmlɩ tsú ɔyɩtɔfɔtɔ, sʋ mlɩmá amʋtɔ. Ɩnɩsʋ ɔyɩtɔfɔ bʋtolú mlɩ nɩ. 20 Mlɩkaɩn asʋnámʋʋ nɛbláa mlɩ mbɛɛ, ‘Osúmpʋ ɔkʋkʋmɔdʋnmʋwie’ amʋsʋ. Nɩ ahá bʋdɩnmɩsʋ a,

mlɩ ɛ bɛdɩnká mlɩsʋ. Nɩ begyi mɩ asʋnsʋ á,mlɩ ɛ bégyi mlɩ asʋnsʋ. 21 Támɛ mɩbʋ mlɩ,sʋ bɔpʋ ɩnɩ fɛɛ gyi mlɩ, tsúfɛ bʋmeyín ɔháámʋʋ ɔlɔwa mɩ ámʋ. 22Nɩ mmɔkʋbláa amʋasʋansʋ á, tɛkɩ bʋma ɩpɔn kʋkʋ gyí. Támɛséi ánfɩ mʋ bʋma ɔnɔ lɛ. 23 Ɔhagyíɔha ánɩ otolú mɩ tolú mɩ Sɩ ɛ. 24 Nabɔbwɛ agyʋmáánɩ ɔhaa mɔkʋbwɛ mʋ odu kɩ amʋtɔ. Nɩ bʋmɔpʋ amʋ ansíbi wun mʋ á, tɛkɩ Bulumɛɛha amʋ ɩpɔn. Bowun tɔá nɔbwɛ asabʋdɛ mɩa mɩ Sɩ lu. 25 Ilehián ánɩ ɩbɛba alɩ,mɛnɩ asʋn ámʋʋ bɔwanlɩn wá amʋ Mblatɔbɛɛ, ‘Bolu mɩ kpaalɩ’ ámʋ ɩbɛba mʋtɔ.

26 “Nɔwa Ɔma Ɔlɩɩpʋ obótsu mɩ Sɩ wábá. Mʋgyí Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ. Mʋtósúnáɔnɔkwalɩ ánɩ ɩbʋ Bulutɔ. Obégyi mɩ ɩwɩadánsɩɛ. 27 Mlɩ ɛ mlégyi mɩ ɩwɩ adánsɩɛ,tsúfɛmlɩlatsíá mɩ wá tsú brɛá nefi atɔ sunáasɩ.

161 “Nabláa mlɩ asʋn anfɩ fɛɛ, mɛnɩ

mlɩmɛɛdɩda hógyitɔ. 2 Yudafɔ ahandɛbégya mlɩ lɛ amʋ ofíakpa. Brɛ kʋ kʋrááɩbɛba ánɩ ahá bɔmɔ mlɩ, súsu bɛɛ Buluagyʋmá bʋdɛyɔ. 3 Bɔpʋ ɩnɩ gyi mlɩ, tsúfɛbʋmɔkʋbɩ mɩ ntɛɛmɩ Sɩ ámʋ. 4Támɛnabláamlɩ asʋn ánfɩ, mɛnɩ nɩ ɩbá á, mlɛkaɩn ánɩ nɛbláa mlɩ yáɩ.

ƆŋɛWankɩhɛ Gyumagyihɛ“Mmɔkɔsɩ bláa mlɩ asʋn ánfɩ, tsúfɛ mbʋ

mlɩ wá. 5 Támɛ séi ndɛ mlɩ bláa, tsúfɛ nɔyɔɔhá ámʋʋ ɔlɔwamɩ sɩsɩ ámʋwá. Támɛmlɩtɔɔkʋkʋ mɛfɩtɛ mɩ ɔbɛɛ, ‘Nkʋnʋ fɔyɔ.’ 6 Ɩnɩánabláamlɩ asʋn ánfɩ sʋ á, awɩrɛhɔ lahɩɛ kɩtámlɩ. 7 Támɛ ndɛ mlɩ ɔnɔkwalɩ bláa. Ɔkláalawá mlɩ ogyá ánɩ nɔyɔ. Tsúfɛ nɩ mmɔyɔ á,Ɔma Ɔlɩɩpʋ amʋ ɔmɛɛba mlɩ wá. Támɛ nɩ nɔyɔ á, nɔpʋ mʋ sɩsɩ mlɩ. 8 Nɩ ɔbá á, ɔbɛlɛsúná ɔyɩtɔ ahá ánɩ lakpanbwɛ sʋ bafwɩ,ɔbɛlɛ tɔá igyi Bulu yilébwɛ pʋ mʋ asʋngyíɛ súná amʋ. 9 Bɛbɩ ánɩ mɩsʋ máhógyi igyilakpan. 10 Bɛbɩ tɔá igyi Bulu yilébwɛ, tsúfɛnɔyɔmɩ Sɩ wá, mlɩmɛɛtrá wunmɩ ɛkɛkɛɛkɛ.11Bɛbɩ tɔá igyi Bulu asʋngyí, tsúfɛBulu laháɔbʋnsám, ogyi ɔyɩsʋ ogyípʋ amʋ ɩpɔn dodo.

12 “Mbʋ asʋn tsɔtsɔɔtsɔ ánɩ nɛbláa mlɩ,támɛ mlɩmɛɛtalɩ nú mʋ fɛɛ asɩ séi. 13 ƆŋɛWankɩhɛ amʋ tósúná ɔnɔkwalɩ ánɩ ɩbʋ Bu-lutɔ. Nɩ ɔbá á, ɔbɛlɛ asʋn ánɩ igyi ɔnɔkwalɩfɛɛ súná mlɩ. Tsúfɛmegyí mʋ onutó túmitɔɔbɔtɔɩ, mboún ɔbɛblɩ asʋn kugyíkʋá olonu.Ɔbɛbláa mlɩmʋá ɩbɛba ɛ. 14Ɔŋɛ ámʋ ɔbɔwamɩ numnyam, tsúfɛ ɔbɛbláa mlɩ asʋn ánɩ

Yohane 16:15 109 Yohane 17:16ntɛblɩ. 15 Tógyítɔá mɩ Sɩ bʋʋ a, mɩ bʋ. Mʋsʋ nabláa mlɩ mbɛɛ, Ɔŋɛ ámʋ ɔbɛbláa mlɩasʋn ánɩ ntɛblɩ nɩ.

Akasɩpʋ Amʋ Awɩrɛhɔ Pʋ Ansigyí16 “Ɩlasí kpalobí mlɩmɛɛtrá wunmɩ, támɛ

ɩmɔɔwa ɔpá kʋkʋmlɛlawun mɩ.”17 Akasɩpʋ amʋtɔ akʋ bɛfɩtɛ aba bɛɛ,

“Ngya ntɔ asʋn nɩ? Ɔbɛɛ, Ɩlasí kpalobí,anɩmɛɛtrá wunmʋ, támɛ ɩmɔɔwa ɔpá kʋkʋ,abɛlawun mʋ. Ɔdɛblɩ ɛ ɔbɛɛ, ‘Nɔyɔ mɩ Sɩ wá?’ 18 ‘Ɩlasí kpalobí’ ánfɩ asɩmɛ? Anɩmɛdɛasʋn ánfɩ ɔdɛblɩ ánfɩ asɩ nu.”

19 Yesu lɛbɩ ánɩ akasɩpʋ amʋ bʋdekléabʋfɩtɛ mʋ asʋn ámʋtɔ. Mʋ sʋ ɔlɛbláaamʋ ɔbɛɛ, “Blɩ ndɛblɩ mbɛɛ, ɩlasí kpalobímlɩmɛɛtrá wun mɩ. Támɛ ɩmɔɔwa ɔpakʋkʋ mlɛlawun mɩ. Ɩnɩ mlɩdɛ aba fɩtɛ nɩ?20 Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Mlósu kpisíi,támɛ ɔyɩtɔ ahá mʋ bénya ansigyí. Mlégyiawɩrɛhɔ, támɛ mlɩ awɩrɛhɔgyí amʋ ɩbɛbabemlí ansigyí. 21 Nɩ ɩkwɩɩ dɛ ɔtsɩ dwiín á,ahʋmɩtɩ tɛkɩtámʋ, tsúfɛmʋ ɩwɩɔsɩnwúunbɩlafʋn. Támɛ onyákwɩɩ tá pɛ ɔtɛtan mʋɩwɩɔsɩn ámʋsʋ, tsúfɛ ansɩ dɛ mʋ gyí ánɩ makwɩɩ obí wá ɔyɩtɔ. 22 Alɩ kɛn igyi há mlɩnɩ. Ahʋmɩtɩ dɛ mlɩ séi, támɛ nɛlawun mlɩ.Mʋ sʋ mlɛhɩɛ nyá ansigyí ánɩ ɔhaa mɛɛtalɩ ká mlɩ itin.

23 “Alɩ ɛkɛ ámʋ a, mlɩmɛɛtrá kʋlɩ mɩ tɔtɔɔtɔ. Ɔnɔkwalɩ ndɛ mlɩ bláa. Tógyítɔámlɔkʋlɩ mɩ Sɩ mɩ ɩdátɔ a, ɔbɛha mlɩ. 24 Bɔtʋndɛ mlɩmɔkʋfɩtɛ tɔtɔɔtɔ mɩ ɩdátɔ. Mlɩfɩtɛ,ɔbɛha mlɩ, mɛnɩ ɩbɛhɩɛ wá mlɩ ansigyí.

Yesu Ɔyɩsʋ Gyí25 “Ndɛ mlɩ asʋn ánfɩ bláa ayébisʋ, támɛ

brɛ kʋ bɛba, mmɛɛtrá tɔɩ ayébisʋ. Nówunákpa mɩ Sɩ asʋn tati súná mlɩ. 26 Tsú brɛámʋsʋ pʋya a, mlɔkʋlɩ mɩ Sɩ ámʋ atɔ mɩ ɩdátɔ. Mmɛdɛblɩ mbɛɛ, mɩ ɔbɔkʋlɩ mʋ atɔhámlɩ. 27Tsúfɛmɩ Sɩ ámʋ onutó tɔdwɛmlɩ.Ɔtɔdwɛ mlɩ, tsúfɛ mlɩtɔdwɛ mɩ, mlɩlahogyiánɩ notsúmʋwá. 28Mɩ Sɩ wá notsu ba ɔyɩtɔ.Séi á, ndeyinkí tsú ɔyɩtɔ nɔyɔ mɩ Sɩ ámʋwá.”

29 Ɩnʋ akasɩpʋ amʋ bɛbláa mʋ bɛɛ,“Ɛhɛɛn! Séi mʋ á, fʋtráa fʋmɛdɛtɔɩ ayébisʋ.30 Séi mʋ anɩlabɩ ánɩ fʋyin tógyítɔ. Mʋ sʋmehián ánɩ ɔhaa ɔbɛtrá fɩtɛ fʋ asʋansʋ. Ɩnɩlahá anɩlahogyi ánɩ lɛlɛ fotsú Bulu wá.”

31 Yesu lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Séi mʋmlɩlahogyi? 32 Brɛ kʋ ɩbá. Ɩlafʋn ta,mlɛdasáɩn. Mlɩtɔ okugyíɔkʋ ɔbɔyɔ mʋ

otsukpá sí mɩ. Támɛ iméesi mɩ nkʋlɛ, tsúfɛmɩ Sɩ ámʋ bʋ mɩ wá. 33 Nabláa mlɩ asʋnánfɩ fɛɛ, mɛnɩ mlɔtsʋn mɩsʋ nyá iwilwii.Mlówun ɩwɩɔsɩn ɔyɩ ánfɩtɔ, támɛ mlɩwaklʋn, tsúfɛ nagyi ɔyɩsʋ dodo!”

17Yesu LɔbɔMpáɩMʋ Akasɩpʋ Nwunsʋ

1 Yesu lɛblɩ asʋn ánfɩ tá, olotsu ansɩ fʋá kɩ ɔsʋsʋ bɔ mpáɩ ɔbɛɛ, “Óo mɩ Sɩ, brɛlafʋn. Wa mɩ numnyam, mɛnɩ mɩ ɛ nɔwafʋ numnyam. 2 Tsúfɛ fɛha mɩ túmi aháfɛɛsʋ, ánɩ nháa ahá ánɩ fɛhamɩ fɛɛ nkpa ánɩ ɩtamatá. 3Nkpa ánɩ ɩtamatá ámʋ gyí, bʋbɩɩfʋ Bulu Ɔnɔkwalɩpʋ ɔkʋkʋnʋ ɔkʋlɛ pɛ ánfɩ,abʋbɩmɩ YesuKristo anfɩ fɔpʋsɩsɩ ɔyɩtɔ ánfɩ.4 Nawá fʋ numnyam ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ, tsúfɛnamɔ agyʋmá ámʋʋ fɔpʋhámɩ ámʋ fɛɛ ɔnɔ.5Mɩ Sɩ! Wa mɩ numnyam fʋ ansɩtɔ ngya, fɛalɩ ámʋʋ mbʋ mʋ fʋ wá yáɩ asa fɔbwɛ ɔyɩ ámʋ.

6 “Nalɛ fʋ súná ahá ámʋʋ fɛlɛ ɔyɩtɔ há mɩ ámʋ. Fʋbʋ amʋ, fɔpʋ amʋ há mɩ, bagyi fʋasʋnsʋ. 7 Séi babɩ ánɩ tógyítɔá mbʋ itsú fʋwá. 8 Tsúfɛ nabláa amʋ asʋn ánɩ fɔpʋhá mɩ fɛɛ, banú. Babɩ ánɩ lɛlɛ fʋwánotsú, bahogyiánɩ fʋlɔwa mɩ.

9 “Ndɛ fʋ kokóli ha amʋ. Megyí ɔyɩtɔahá fɛɛ ndɛ mpáɩ bɔ há. Mboún ahá ámʋʋfɔpʋhá mɩ ámʋ, tsúfɛ fʋbʋ amʋ. 10 Mɩ klɛigyi fʋ klɛ, fʋ klɛ ɛ igyi mɩ klɛ. Fatsʋnamʋsʋ lɛmɩ numnyam ɔwan. 11Nɛbá fʋwáséi. Mmɛɛtrá tsiá ɔyɩtɔ, támɛ amʋmʋ bʋbʋɔyɩtɔ. Mɩ Sɩ Wankɩhɛ, pʋ fʋ ɩdá ámʋʋ fɔpʋhámɩ ámʋ túmi kɩ amʋsʋ, mɛnɩ bɔbwɛ kʋlɛ fɛalɩ ámʋʋmɩa fʋnyɔ anɩgyí kʋlɛ amʋ. 12Brɛámbʋ amʋ wá á, nɛkɩtá amʋ wankláán, ɩdáámʋʋ fɔpʋhá mɩ ámʋ túmitɔ. Nɛlɛ ansɩ kɩtá amʋ wankláán. Mmɛha amʋtɔ ɔkʋkʋmɔfwɩ, dʋn ɔmʋamʋʋ ɩda yaɩ ánɩ ɔbɛhɩámʋ, fɛkɩ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ ɩbɛbamʋtɔ. 13Nɛbá fʋwá séi. Támɛbrɛ ánfɩntráambʋ ɔyɩtɔ nfɩ ndɛ asʋn ánfɩ blɩ, mɛnɩ bényaansigyí fɛ alɩ ámʋʋ mɩ ɛ mbʋ ansigyítɔamʋ. 14 Nabláa amʋ asʋn ámʋʋ fɛbláa mɩámʋ. Mʋ sʋ ɔyɩtɔ ahá bʋdɛ amʋ lu, tsúfɛbʋtráa bʋmegyí ɔyɩtɔfɔ, fɛ alɩ ámʋʋ mɩ ɛmmegyí ɔyɩtɔyín amʋ. 15Mmɛdɛblɩ mbɛɛ,fʋlɛɛ amʋ lɛ ɔyɩtɔ. Mboúnmbɛɛ fʋkɩɩ amʋsʋwankláán, mɛnɩ bʋmóowie lalahɛ ɔbwɛpʋ*ámʋ ɩbɩtɔ. 16 Alɩ ámʋʋ mmegyí ɔyɩtɔyínngyi ámʋ a, alɩ amʋ ɛ bʋmegyí ɔyɩtɔfɔ nɩ.

* 17:15 Ɔbʋnsám gyí lalahɛ ɔbwɛpʋ.

Yohane 17:17 110 Yohane 18:22

17 Fʋ asʋn ámʋ gyí ɔnɔkwalɩ. Tsʋn mʋsʋafʋpʋ amʋ bwɛ fʋ klɛ. 18 Alɩ ámʋʋ fɔwa mɩ sɩsɩ ɔyɩtɔ ámʋ a, alɩ mɩ ɛ nawá amʋ sɩsɩ nɩ.19Amʋ sʋnɔpʋ ɩwɩhá fʋ, mɛnɩ amʋ ɛbɔtsʋnɔnɔkwalɩ amʋsʋmlí fʋ klɛ.

20 “Megyí mɩ akasɩpʋ amʋ nkʋlɛ ndɛmpáɩ bɔ há. Mboún ahá ánɩ bɔtsʋn amʋatosunáhɛsʋ hɔmɩ gyi fɛɛ ndɛbɔ há. 21Ndɛmpáɩ bɔ mbɛɛ, amʋ fɛɛ bʋbwɛɛ kʋlɛ. Mɩ Sɩ, alɩ ámʋʋ fʋbʋ mɩtɔ, mɩ ɛ mbʋ fʋtɔ ámʋa, ha amʋ ɛ abʋtsia anɩtɔ alɩ kɛn, fówunɔyɩtɔ ahá bóhogyi ánɩ fʋlɔwa mɩ sɩsɩ ɔyɩtɔ.22 Nawá ahá ánfɩ numnyam amʋʋ fɔwa mɩ ámʋ, mɛnɩ bɔbwɛ kʋlɛ fɛ alɩá ntsu tamatsʋnmɩá fʋnyɔ nsɩnɛ. 23Mbʋ amʋtɔ fɛ alɩá fʋbʋmɩtɔ, mɛnɩ bɔbwɛ kʋlɛ, ntsu mɔɔtsʋn amʋnsɩnɛ. Nɩ ɩbá alɩ á, ɔyɩtɔ ahá bɛbɩ ánɩ fʋlɔwamɩ, fʋtɔdwɛ amʋ fɛ alɩ ámʋʋ fʋtɔdwɛ mɩ ámʋ.

24 “Mɩ Sɩ! Ndeklé mbɛɛ ahá ámʋʋ fɔpʋhámɩ ámʋ bétsiá mɩ wá ɔtɩnɛ ámʋʋmbʋ amʋ.Fówun bówun numnyam amʋʋ fɔwa mɩ ámʋ. Tsúfɛ fʋtɔdwɛmɩ asa fɔbwɛ ɔyɩ. 25Mɩ Sɩ Yilé ɔbwɛpʋ! Ɔyɩtɔfɔ bʋmɛbɩ fʋ, támɛmɩ mʋ nyin fʋ. Ahá ánfɩ ɛ bʋyin ánɩ fʋlɔwa mɩ sɩsɩ ɔyɩtɔ. 26 Nɛlɛ fʋ súná amʋ. Nɛtrá lɛ fʋsúná amʋ. Fówun ɔdwɛ ámʋʋ fʋtɔdwɛ mɩ ámʋ itsia amʋtɔ, mɛnɩmɩ ɛ nétsiá amʋtɔ.”

18Yesu Kɩtá(Mateo 26:47-56; Marko 14:43-50; Luka

22:47-53)1 Yesu lɔbɔ mpáɩ ánfɩ tá á, mʋa

mʋ akasɩpʋ amʋ bɛnatɩ yɔtsʋn Kidrontsonkolitɔ wíé ndobíi kʋtɔ. 2 Yuda amʋʋɔlɛlɛ Yesu há ámʋ ɛ yin ndobíi amʋtɔ, tsúfɛYesu mʋa mʋ akasɩpʋ bʋtetsíá yéfia ɩnʋ.3 Mʋ sʋ Yuda lɛkpa Romafɔ ɩsá akɔpʋ pʋBulu ɔtswɛkpa agyópʋ akʋá Bulu igyí ahapʋdɛhɛn pʋ Farisifɔ bɔwa, bɔyɔ ɩnʋ. Bʋdɛmbia, nkandɩɛ pʋ akɔtɔ. 4 Ɩnɩá Yesu yintɔá ɩbá mʋsʋ sʋ á, ɔlɛdalɩ fia amʋ, fɩtɛ amʋɔbɛɛ, “Ma mlɩdédunká?”

5 Bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ, “Yesu Nasaretyinamʋ.”

Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ nɩ.”(Yuda amʋʋ ɔdɛ mʋ lɛ há ámʋ ɛ lɩɩ amʋ

wá ɩnʋ.) 6 Brɛá Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ nɩ!” á, bɛsankí yɛdɩda lalá kpla. 7 Yesulɛlafɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mbɛɛ, mamlɩdédunká?”

Bɛbláa mʋ bɛɛ, “Yesu Nasaretyin amʋ.”8 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nakʋ bláa mlɩ

mbɛɛ, mɩ nɩ. Mʋ sʋ nɩ mɩ mlɩdédunká mʋá, mlɩha ahá ánfɩ abʋnatɩ.” 9 (Ɔlɛbláa amʋ

alɩ, mɛnɩ asʋn ámʋʋ ɔlɛblɩ ámʋ ɩbɛba mʋtɔ.Ɔbɛɛ, “Ahá ámʋʋ fɔpʋhá mɩ ámʋtɔ ɔkʋkʋmɔfwɩ.”)

10 Ɩnʋ á, Simon Petro dɛ ɔdayí ɩya anyɔ,ɔlɛbɩtɩ mʋ lɛ, kpá Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛnosúmpʋ gyɔpɩ ɩsʋ. Osúmpʋ amʋ ɩdá gyíMalkus. 11 Yesu lɛbláa Petro ɔbɛɛ, “Sankiafʋ ɔdayí wa mʋ ɔflɛtɔ! Imehián ánɩ nówunɩwɩɔsɩn ánɩ mɩ Sɩ lahá mɩ ɔbɛɛ nwúun lóó?”

Yesu Kpa Ya Hana(Mateo 26:57-58; Marko 14:53-54; Luka

22:54)12 Ɩnʋ ɩsá akɔpʋ ámʋ, amʋ ɔhandɛ pʋ

Bulu ɔtswɛkpa agyópʋ amʋ bɛkɩtá Yesu, klɩ mʋ ɩbɩ. 13 Begyankpá kpá mʋ ya Kaiafa mʋsia Hana. Kaiafa gyí Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛnofí ámʋtɔ nɩ. 14 Mʋlɛbláa Yudafɔ ahandɛamʋ ɔbɛɛ, ɩbʋ alɛá ɔbakʋlɛ obówu ahá fɛɛnwunsʋ nɩ.

Petro Lékiná Yesu(Mateo 26:69-70; Marko 14:66-68; Luka

22:55-57)15 Simon Petro mʋa ɔkasɩpʋ bambá

bobuo Yesu. Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋyin ɔkasɩpʋ bámbá ánfɩ wankláán. Mʋ sʋolobuo Yesu bítíwíé Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛnamʋwóyítɔ. 16Támɛ Petromʋ lési ɔlɩɩ wóyíámʋ ɔnɔ. Ɔkasɩpʋ bámbá ánfɩ óyin Buluigyí ɔhapʋ dɛhɛn anfɩ lɛdalɩ yɛbláa otsibiɔkʋá ɔdɛ wóyí ámʋ ɔnɔ gyo, ɔlɛkpa Petroba wóyí ámʋtɔ. 17 Otsibi amʋ lɛfɩtɛ Petroɔbɛɛ, “Megyí oyin ámʋ akasɩpʋ amʋtɔ ɔkʋfʋgyi?”

Petro lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɛkɛkɛɛkɛ. Mmaamʋtɔ.”

18Atsalɩ bʋ ɩnʋ. Mʋ sʋ asúmpʋ pʋ agyópʋamʋ bɔdʋdá ogyá, bʋlɩɩ mʋ asɩ. Petro ɛlɛyɛlɩɩ amʋ wá, ɔdɛ ogyá ámʋ núu.

Bulu Igyí Ɔhapʋ Dɛhɛn Lɛfɩtɛ Yesu Asʋn(Mateo 26:59-66; Marko 14:55-64; Luka

22:66-71)19 Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋ lɛfɩtɛ Yesu

asʋn, tsú mʋ akasɩpʋ pʋmʋ atosunáhɛ ɩwɩ.20 Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ahá ansɩtɔ nɛlɩɩ blɩ mɩ asʋn fɛɛ. Netsiá súná atɔ Yudafɔofíakpa pʋ Bulu ɔtswɛkpa, ɔtɩnɛá ahá fɛɛbʋtefia. Mmɛblɩ asʋansʋ ŋáintɔ. 21 Ntogyisʋ fʋdɛ mɩ asʋn ánfɩ fɩtɛ. Fɩtɛ ahá ánɩ bonuasʋn ánɩ nɛblɩ. Amʋ yín asʋn ánɩ nɛblɩ.”

22Brɛá Yesu lɛblɩ asʋn ánfɩ á, ɩnʋ agyópʋamʋtɔ ɔkʋlɛá ɔlɩɩ mantáa mʋ lɛda mʋ ɩsʋtɔ,fɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Alɩ fɛlɛ Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛnasʋn ɔnɔ nɩ?”

Yohane 18:23 111 Yohane 19:923Yesu lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Nɩ nablɩ asʋkpan

á, lɛ mʋ blɩ ɔhagyíɔha onu. Támɛ nɩ ɔnɔkwalɩ nablɩ á, ntogyi sʋ fʋdɛmɩ da?”

24 Yesu trá ɔda ɔfɛtɔ ɔhandɛ Hana lɔpʋmʋ sɩsɩ Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn Kaiafa.

Petro Lɛtrá Kiná Yesu(Mateo 26:71-75; Marko 14:69-72; Luka

22:58-62)25 Simon Petro trá ɔlɩɩ ogyá ámʋ asɩ, ɔkʋ

lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Megyí oyin ánfɩ akasɩpʋamʋtɔ ɔkʋlɛ fʋgyi?”

Petro lɔswɩɩ ɔbɛɛ, “Ɛkɛkɛɛkɛ. Mmaamʋtɔ!”

26 Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋ osúmpʋɔkʋ, ogyi ɔhá ámʋʋ Petro lɛkpa mʋ ɩsʋ kʋlɛamʋ mʋ pio lɛfɩtɛ Petro ɔbɛɛ, “Megyí fʋamʋnyɔ nowun ndobíi amʋtɔ nɩ?”

27 Petro lɛtrá swɩɩ pʋ ɩbɩ wá ogyá. Ɩnʋnʋbatɛ lɔbɔn.

Yesu Kpa Ya Pilato(Mateo 27:1-2, 11-14; Marko 15:1-5; Luka

23:1-5)28 Ɔyɩ kɛhɛ bakɛ-bakɛ a, bɛkpa Yesu tsú

Kaiafa wóyítɔ ya Roma ɔhandɛ ánɩ ɔdɛYudea ɔmásʋ gyí wóyítɔ. Yudafɔ ahandɛamʋ bʋmedékléá bɔpʋ ifin da ɩwɩ. Mʋ sʋbʋmebitíwíé wóyítɔ ɩnʋ. Tsúfɛ bʋdekléábɛkɩ ánɩ amʋ ɩwɩ lɛtɩn, mɛnɩ bɛtalɩ gyiIsraelfɔsʋ Katsʋn Nkɛ ámʋ.* 29 Mʋ alɩ sʋPilato lɛdalɩ ba kpankpá bɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ,“Amansʋmlɩbʋ blɩ tsú oyin ánfɩ ɩwɩ?”

30 Bɛbláa mʋ bɛɛ, “Nɩ ɔhá ánfɩ mɔkʋbwɛlakpan á, tɛkɩ anɩmɛkpa mʋ ba fʋ.”

31 Pilato lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mʋmʋmlɩkpamʋ ya, amlɩyegyi mʋ asʋn mlɩmbla ɔnɔ.”

Yudafɔ ahandɛ amʋ bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ,“Anɩmá ɔkpa mɔ ɔha.” 32 (Asʋn ánfɩ lɛbamʋtɔ, mɛnɩ asʋn ámʋʋ Yesu lɛblɩ tsú mʋlowu ánɩ obówu ɩwɩ ámʋ ɩbɛba mʋtɔ.)

33 Ɩnʋ Pilato léyinkí wíé wóyítɔ. Mʋʋɔlɛtɩ Yesu, fɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Fʋgyí Yudafɔ owíeamʋ nɩ?”

34Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Fʋ onutó asʋnfɩtɛhɛ igyi, ntɛɛ akʋ lábláa fʋmɩ ɩwɩ asʋn?”

35 Pilato lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Yudayinngyi? Fʋ onutó ahá pʋ Bulu igyí ahapʋdɛhɛn lɛkpa fʋ ba mɩ. Ntɔ fabwɛ?”

36Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Megyí ɔyɩ ánfɩtɔndɛ iwíe gyí. Nɩ ɔyɩ ánfɩtɔ á, tɛkɩmɩ abúopʋbɔkɔ hɔ mɩ. Bʋmɛɛha bʋmɔɔpʋ mɩ wá

Yudafɔ ahandɛ ɩbɩtɔ, támɛmegyí ɔyɩ ánfɩtɔndɛ iwíe gyí!”

37 Pilato lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Mʋmʋ yɛɛ owíefʋgyi á?”

Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ɔnɔkwalɩ fablɩ fɛɛ Owíe ngyi. Mɩ á, bɔkwɩɩ mɩ nɛba ɔyɩ ánfɩtɔ ánɩ mbá ambegyi ɔnɔkwalɩ amʋ ɩwɩadánsɩɛ. Ɔhagyíɔha ánɩ ogyi Ɔnɔkwalɩ amʋklɛ tɛyaa asʋ nú mɩ ɔmɛ.”

38Pilato lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Ntɔ gyí ɔnɔkwalɩamʋ?”

Pilato Lɛha Ɔkpa Ɔbɛɛ Bʋmɔɔ Yesu(Mateo 27:15-31; Marko 15:6-20; Luka 23:13-

25)Pilato lɛblɩ asʋn ánfɩ tá á, ɔlɛtrá dalɩ yɔ

Yudafɔ ámʋ wá wóyí ɔnɔ ɩnʋ. Ɔlɛbláa amʋɔbɛɛ, “Mmɔkʋwun lalahɛ kʋkʋʋkʋá nɔpʋháoyin ánfɩ ɩpɔn. 39 Támɛ mlɩ amándɩɛ ɔnɔá, ntesí obu ɔdɩpʋ ɔkʋlɛ há mlɩ Katsʋn Nkɛkugyíkʋtɔ. Mlɩdéklé mlɩaa, nsíi YudafɔOwíe anfɩ ha mlɩ?”

40 Bɔkplʋn lɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ, “Ɛkɛkɛɛkɛ!Megyí mʋ. Si Baraba ha anɩ.” (Ogyootswapʋ Baraba ɛ gyí).

191 Ɩnʋ Pilato lɛha bɛkpa Yesu ya, yɛpɩtɩ

mʋ atɔ wankláán. 2 Ɩsá akɔpʋ ámʋ bɔlʋobungyo-awu, bwɛ mʋ owíepa bun mʋnwun, bɔwa mʋ ligá pɛpɛ kʋ. 3 Ɩnʋbɛnatɩ bwɛmʋ ahinlá bɛɛ, “Yudafɔ Owíe, fʋnkpasʋ ɔnlɩnsʋ!” Fówun badámʋ ɩsʋtɔ kpa.

4 Pilato lɛtrá dalɩ yɔ wóyí ɔnɔ ɩnʋ yɛbláaamʋ ɔbɛɛ, “Nakpá mʋ nɛba mlɩ, amlɩwunánɩ mmɔkʋwun lalahɛ kʋkʋmʋ ɩwɩ.” 5BrɛáYesu lɛdalɩ ba a, obungyo-awu ɩpa ámʋ bunmʋ nwun, ɔlɔwa ligá pɛpɛ amʋ. Pilatolɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mʋ nɩ!”

6 Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Buluɔtswɛkpa agyópʋ amʋ benya wun mʋ pɛ,bɔsʋrá okitikíti blɩ bɛɛ, “Da mʋ mantaoyikpalíhɛsʋ! Da mʋmanta oyikpalíhɛsʋ!”

Pilato lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩ onutómlɩkpamʋ ya, amlɩyɛdamʋmanta oyikpal-íhɛsʋ. Mɩ mʋ mmɔkʋwun lalahɛ kʋkʋ mʋɩwɩá nɔpʋhá mʋ ɩpɔn.”

7 Yudafɔ ámʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Anɩ mblaɔnɔ á, ilehián ánɩ obówu. Tsúfɛ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ,Bulu mʋ Bi mʋgyi.”

8 Brɛá Pilato lónu asʋn ánfɩ á, ifú lɛtrákɩtá mʋ tsɩa mʋtɔ. 9Oleyinkí yɔ mʋ wóyítɔyɛfɩtɛ Yesu ɔbɛɛ, “Nkʋnʋ fotsú?”

* 18:28 Nɩ fowíé ɔhá ánɩ omegyí Yudayin wóyítɔ a, ifin lada fʋ.

Yohane 19:10 112 Yohane 19:35Támɛ Yesu mɛkpla mʋ. 10 Mʋ sʋ Pilato

lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Fʋmɛɛkplá mɩ? Fʋmeyínánɩ mbʋ túmiá nɛtalɩ sí fʋ ntɛɛ nɛtalɩ hábɛda fʋmántá oyikpalíhɛsʋmɔ fʋ?”

11Yesu lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nɩ megyí Bululɛha fʋ ɔkpa á, tɛkɩ fʋma túmi kʋkʋ mɩsʋ.Ɩnɩ sʋ ɔhá ámʋʋ ɔlɔpʋ mɩ wá fʋ ɩbɩtɔ ámʋlakpan dʋn fʋ klɛ.”

12 Pilato lónu asʋn ánfɩ á, olekle osiYesu. Támɛ Yudafɔ ámʋ bɔsʋrá okitikítikʋklʋkʋʋ blɩ bɛɛ, “Nɩ fesi ɔhá ánfɩ á, mʋmʋmegyí Roma owíe dɛhɛn*mʋ nyawie fʋgyi.Tsúfɛ ɔhagyíɔha ánɩ ɔblɩ ɔbɛɛ owíemʋgyi á,alakʋsʋ lɩɩ Roma owíe dɛhɛnsʋ!”

13 Brɛá Pilato lónu asʋn ánfɩ á, ɔlɛkpaYesu dálɩ ba kpankpá, tsíá mʋ asʋngyí obíáánɩ itsie ɔtɩnɛkʋá bɔpʋ abwi bwɛ ɩnʋ, bʋtɛtɩ ɩnʋ “Abwitɔ” sʋ. (Bʋtɛtɩ ɩnʋ “Gabata” Hebriɔblɩtɔ.) 14 Ɛkɛ ámʋ igyi ogyá ɔdʋdákɛ háIsraelfɔsʋ Katsʋn Nkɛ. Ɩbɔbwɛ fɛ ɔpa dó-dúanyɔtɔ á, Pilato lɛbláa Yudafɔ ámʋ ɔbɛɛ,“Mlɩ Owíe amʋ nɩ!”

15 Bɔsʋrá okitikíti bɛɛ, “Kpa mʋ ya, kpamʋ ya, afʋyɛda mʋmanta oyikpalíhɛsʋ.”

Pilato lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Ndáa mlɩ owíemanta oyikpalíhɛsʋ?”

Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn amʋ bɛbláa mʋbɛɛ, “Anɩmá owíe ɔkʋkʋ dʋn Roma owíedɛhɛn!”

16 Ɩnʋ Pilato lési Yesu há amʋ ɔbɛɛbʋyɛda mʋmanta oyikpalíhɛsʋ.

Yesu Da Mántá Oyikpalíhɛsʋ(Mateo 27:32-44; Marko 15:21-32; Luka

23:26-43)Ɩsá akɔpʋ ámʋ bɛkpa Yesu nátɩ. 17 Mʋ

onutó olotsu mʋ oyikpalíhɛ dɩnká mʋnkanta alɩɩ yéwie ɔtɩnɛkʋá bʋtɛtɩ ɩnʋ“Nwun Okokobi Otsiákpá.” (Bʋtɛtɩ ɩnʋ“Golgota”Hebri ɔblɩtɔ.) 18BɛdaYesumántáoyikpalíhɛsʋ ɩnʋ, bɛda ayin abanyɔ akʋɛ mántá nyikpalíhɛsʋ mʋ wá ɩnʋ. Ɔkʋlɛbʋ Yesu bɩnasʋ, ɔkʋlɛ ɛ bʋ mʋ gyɔpɩsʋ,Yesu bʋ amʋ nsɩnɛ. 19 Pilato lɔwanlɩn asʋnmántá oyikpalíhɛ amʋ awunso. Asʋn ámʋgyí, “Yesu Nasaret in, Yudafɔ Owíe.”20 Yudafɔ tsɔtsɔɔtsɔ bɛkla asʋn wanlɩnhɛanfɩ. Tsúfɛ ɔtɩnɛ ámʋʋ bɛda Yesu mántáoyikpalíhɛsʋ ámʋ ɩbʋ mantáa Yerusalem.Ɔlɛha bɔwanlɩn asʋn ámʋHebri ɔblɩɩ, Romaɔblɩɩ pʋ Griiki ɔblɩtɔ. 21 Bulu igyí ahapʋdɛhɛn amʋ bɛbláa Pilato bɛɛ, “Máwanlɩn

fɛɛ, ‘YudafɔOwíe.’ Mboúnwanlɩn fɛɛ, ‘Oyinánfɩ ɔbɛɛ, mɩgyí Yudafɔ Owíe.’ ”

22Pilato lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mʋá nawánlɩná, nawánlɩn mʋ dodo.”

23 Ɩsá akɔpʋ ámʋ bɛda Yesu mántá oyik-palíhɛ amʋsʋ tá á, botsu mʋ atadɩɛ, beyemʋtɔ aku ana. Okugyíɔkʋ klɛ kʋlɛ. Botsumʋ ligá ánɩ bɔlʋmʋ tsú ɔsʋsʋ beyi asɩ. 24 Ɩnʋbɛbláa aba bɛɛ, “Mlɩmáha abalɩ atadɩɛ ánfɩmʋtɔ. Mlɩha atswɩ abi kɩ bɛɛ, ma obényamʋ.” Asʋn ánfɩ lɛba, mɛnɩ Bulu asʋn ámʋʋbɔwanlɩn tswɩ bɛɛ,“Beye mɩ atadɩɛtɔ,

bɔtswɩ abi mɩ ligásʋ” amʋ ɩbɛba mʋtɔ.Ɩsá akɔpʋ ámʋ bɔbwɛ dɩnká mʋsʋ.

25 Yesu mʋ yin, mʋ yin mʋ pio tsɩhɛMaria, ogyi Klopa mʋ ka pʋ MagdalayintseMaria bʋlɩɩ oyikpalíhɛ amʋ asɩ. 26Brɛá Yesulówun mʋ yin pʋ mʋ ɔkasɩpʋ ámʋʋ ɔtɛhɩɛdwɛ ámʋ, bʋlɩɩ mantáa ɩnʋ á, ɔlɛbláamʋ yinɔbɛɛ, “Amʋ yín, fʋ bí nɩ.”

27 Mʋʋ ɔlɛbláa ɔkasɩpʋ amʋ ɛ ɔbɛɛ, “Fʋyín nɩ.” Tsú ɛkɛ ámʋ a, ɔkasɩpʋ amʋ lɛkpamʋ ya mʋ wóyítɔ.

Yesu Lowu(Mateo 27:45-56; Marko 15:33-41; Luka

23:44-49)28 Ɩnɩ ɔma a, Yesu lówun ánɩ mʋ agyʋmá

lamɔ ɔnɔ. Mʋʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɔmɛwʋlɩ dɛmɩ.” Ɩnɩ lɛhaBulu asʋn ámʋʋ bɔwanlɩn tswɩamʋ ɩlɛba mʋtɔ.

29Onuwé kʋ tsie ɩnʋ, ntá ɔdáɩ ɩbɔmʋ. Ɩsáakɔpʋ ámʋ bɔpʋ ɔsapɔ dá ntá ámʋtɔ pʋsíánoyísʋ, tsú mʋ fʋá yétin mʋ ɔnɔ. 30 Yesulɛkpɩkpɩɩmʋmɛ. Ɩnʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɩlatá!”

Mʋʋ oloko nwuntɔ wá, ɔlɛlɛ ɔŋɛ á.Yesu Abɩntɔ AtɔWɔ

31 Ɛkɛ ámʋ igyi Fieda. Mʋ ɔyɩ kɛhɛ igyiɔkpʋnʋ ɔdakɛ kpɔnkpɔntɩ há Yudafɔ. Mʋsʋ bʋmekle ánɩ ahá ámʋ bʋsían nyikpalíhɛamʋsʋ yɔfʋn owi tahɛ.† Mʋ sʋ bɔkʋlɩ Pilatoɔkpa bɛɛ ɔháa mʋ ɩsá akɔpʋ abʋyebiabíaamʋ ayabi,mɛnɩ bɔkɔsɩ wú, fówunbɛlɛ amʋtsu nyikpalíhɛ amʋsʋ asa owí ɔta. 32 Mʋsʋ bɔyɔ yébiabía ayin abanyɔ ámʋ ayabi.33 Támɛ brɛá bowie Yesu wá á, bowun ánɩ alawú dodo. Mʋ sʋ bumebia mʋ ayabi.34 Támɛ ɩsá akɔpʋ ámʋtɔ ɔkʋlɛ lɔpʋ mʋpɩa wɔ Yesu abɩntɔ, ntsu mʋa obugya lɛfɛndalɩ. 35 (Ɔhá ámʋʋ olowun mʋ ámʋ légyimʋ ɩwɩ adánsɩɛ, fówun mlɩ ɛ mlóhogyi.

* 19:12 Roma Owíe dɛhɛn gyí Kaesare. † 19:31 Yudafɔ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ tefi asɩ tsú owi tahɛ.

Yohane 19:36 113 Yohane 20:23Megyí afunu igyi. Oyin ánɩ ɔnɔkwalɩ asʋnmʋdɛblɩ.) 36 Ɩnɩ fɛɛ lɛba mʋtɔ, mɛnɩ Buluasʋn ámʋʋ bɔwanlɩn tswɩ bɛɛ, “Bʋméebiamʋ iwú kʋkʋʋkʋ” ámʋ ɩbɛba mʋtɔ. 37 Buluasʋn wanlɩnhɛ amʋ kɛn lɛblɩ ɔbɛɛ, “Bɛkɩɔhá ámʋʋ bɔwɔmʋ abɩntɔ pɩa ámʋ.”

Yesu Pulá(Mateo 27:57-61; Marko 15:42-47; Luka

23:50-56)38 Ɩnɩ fɛɛ ɔma a, Arimateayin Yosef lɛba

bokokóli Pilato ɔbɛɛ, ɔpʋʋ Yesu fúli amʋha mʋ. (Yosef anfɩ buo Yesu ŋáintɔ, tsúfɛɔdɛ Yudafɔ ahandɛ amʋ ifú nya.) Pilatolɛha mʋ ɔkpa. Mʋ sʋ Yosef lɛyɛlɛ Yesufúli amʋ oyópulá. 39Nikodemo amʋʋ ɔlɛbaYesu wá ɛkɛ ɔkʋ onyé ámʋ ɛ lɛba. Ɔlɔpʋafá fánfáánfán aku anyɔ‡ ánɩ bɔkwɛ mʋwá abatɔ tsɔtsɔɔtsɔ ba. Mʋ odwin bɔbwɛkílo adʋasa (30). 40 Ayin ánfɩ bɔpʋ ɔhrádakɩklɩ afá ámʋ mántá fúli amʋ ɩwɩ fɛ alɩáYudafɔ bʋtɔbwɛ amʋ afúli asa bʋtopúláamʋ. 41 Ndobíi kʋ ɩbʋ mantáa ɔtɩnɛ ámʋʋbɛda Yesu mántá oyikpalíhɛsʋ ámʋ. Bolotíbʋtátɔ bwɛ mʋ fúli-ɔbɔ ɩnʋ. Bʋmɔkʋpúláɔhaa mʋtɔ kɩ. 42 Ɩnɩá ɛkɛ ámʋ igyi ogyáɔdʋdákɛ, fúli ɔbɔ ámʋ ɛ ɩbʋ mantáa ɩnʋ sʋá, bopulá Yesu mʋtɔ.

20Yesu Kʋsʋ Tsú Afúlitɔ(Mateo 28:1-8; Marko 16:1-8; Luka 24:1-12)

1 Ndawɔtswɩtɔ ɛkɛ gyankpapʋ, igyiKwasieda bakɛ-bakɛ, brɛá nsaɩntɔmɔkʋtɩtɩa, MagdalayintseMaria lɔyɔ Yesu opulákpáɩnʋ. Olenya wíe ɩnʋ alɩ olowun ánɩ bamínaibwi ámʋ lɛ ɔbɔ ámʋ ɔnɔ. 2Mʋ sʋ oleyinkísrɩ ba ɔkasɩpʋ ámʋʋYesu tɛhɩɛ dwɛmʋ amʋmʋa Simon Petro wá, bɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Balɛ Yesu ɔbɔ ámʋtɔ. Anɩméyín ɔtɩnɛábapʋmʋ yɔwa!”

3Mʋʋ Petro mʋa mʋnyɔ bɔpʋ ɔkpa bɔyɔopulákpá ɩnʋ. 4Amʋ abanyɔ ámʋ fɛɛ betsiíɔsrɩɩ, támɛ ɔlɛsrɩ sí Petro gyankpá yówieopulákpá ɩnʋ. 5 Brɛá olobun kɩ ntsánámʋtɔ á, olowun ánɩ ɔhráda ámʋ kpándá, támɛ omebitíwíé mʋtɔ. 6 Simon Petrolɔbɔtʋ mʋ, ɔlɔtsʋn bítíwíé ntsán ámʋtɔ,olowun ɔhráda amʋ da. 7 Olowun ɔhrádaámʋʋ bɔpʋtɔ mʋ nwun ámʋ ɛ, ilokuntáɩda ɩfʋntɔ. 8 Ɔkasɩpʋ amʋʋ olegyankpáwíé ɩnʋ ámʋ ɛ lébitíwíé mʋtɔ, wun ɔhrádaámʋ pʋ mʋ ámʋʋ bɔpʋtɔ mʋ nwun ámʋ

alɩ olohogyi. 9 Brɛ ámʋtɔ á, Bulu asʋnwanlɩnhɛ amʋʋ ɩlɛblɩ ɔbɛɛ, ilehián ánɩ Yesuɔbɔkʋsʋ tsú afúlitɔ ámʋ mɔkʋnyá wánkɩ amʋ. 10 Beyinkí yɔ wóyí.

Yesu Ɩwɩɔwanlɛ Súná MagdalayintseMaria

(Mateo 28:9-10; Marko 16:9-11)11 Támɛ Maria lési ɔlɩɩ opulákpá ɩnʋ

odesú. Brɛá odesú a, olobun kɩ ɔbɔámʋtɔ. 12 Ɩnʋ olowun Bulu-abɔpʋ abanyɔánɩ bɔwa atadɩɛ futútúútú, bʋtsie ɔtɩnɛámʋʋ bɔpʋ Yesu fúli tswɩ amʋ. Ɔkʋlɛ tsiemʋ adɩanwun, ɔkʋlɛ tsie ayabiasɩ. 13 Bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, “Amʋ yín, nkálɩ igyi sʋ fʋdesú?”

Ɔlɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Balɛ mɩ Wíe nátɩ.Mmeyín ɔtɩnɛá bapʋmʋ yɔtswɩ!”

14 Ɔlɛblɩ tá á, ɔlɛdamlí kɩ ɔma. Ɔkɩ a,Yesu lɩɩ mʋ ɔma, támɛ ɔmɛbɩá Yesu nɩ.15 Yesu lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Amʋ yín, nkálɩ ígyisʋ fʋdesú? Ma fʋdedunká?”

Mʋ mʋ ɔkɩ ánɩ ndobíi amʋtɔ agyʋmáɔyɔpʋ nɩ. Mʋ sʋ ɔlɛbláa Yesu ɔbɛɛ, “Anɩsɩ, nɩ fʋlatsú mʋ yɔtswɩ ɔtɩnɛkʋ á, suna mɩ,anyetsu mʋ natɩ.”

16Yesu lókpolí mʋ ɔbɛɛ, “Maria.”Ɔlɛdamlí kɩ, kpólí Yesu Hebri ɔblɩtɔ ɔbɛɛ,

“Rabuni!” (Mʋ asɩ gyí, “Osunápʋ.”)17 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mápʋ ɩbɩ da mɩ,

tsúfɛmmɔkʋnyá yɔ ɔsʋsʋmɩ Sɩ wá. Mboúnnatɩ yɛbláa mɩ apíó ámʋ fɛɛ, nɔyɔmɩ Sɩ ánɩ ogyi mlɩ Sɩ wá. Nɔyɔ mɩ Bulu ánɩ ogyi mlɩBulu wá.”

18Magdalayintse Maria lɛyɛbláa akasɩpʋamʋ ɔbɛɛ, “Nawun anɩ Wíe!” Ɔlɛbláa amʋasʋn ánɩ Yesu lɛbláa mʋ.

Yesu Ɩwɩɔwanlɛ Súná Mʋ Akasɩpʋ(Mateo 28:16-20; Marko 16:14-18; Luka

24:36-49)19 Kwasieda ámʋ ntʋpwɛsʋ á, akasɩpʋ

amʋ befia. Befin obu wá ɩwɩ, tsúfɛ bʋdɛYudafɔ ahandɛ amʋ ifú nya. Ɩnʋ á, Yesulɛbɛlɩɩ amʋ nsɩnɛ, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɩwɩilwíi mlɩ.” 20 Ɔlɛbláa amʋ alɩ tá á, ɔlɔpʋ mʋɩbɩtɔ pʋ mʋ abɩntɔ súná amʋ. Ansɩ légyiamʋ, tsúfɛ bawun amʋ Wíe. 21 Yesu lɛtrábláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɩwɩ ilwíi mlɩ. Alɩ ámʋʋ mɩ Sɩ lawá mɩ ámʋ a, alɩ ndɛ mlɩ wa nɩ.” 22 Ɩnʋɔlɔlʋn ɔŋɛ fʋ wʋlɩ amʋsʋ, bláa amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩhɔ Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ. 23 Nɩ mlesí ahálakpan kíé amʋ á, Bulu lasíkíé amʋ. Támɛnɩ mlɩmésikíé amʋ á, Bulu méesikíé amʋ.”

Yesu Ɩwɩɔwanlɛ Súná Toma‡ 19:39 Afá aku anyɔ ámʋ adá gyí mire mʋa aloe.

Yohane 20:24 114 Yohane 21:20

24 Brɛá Yesu lɛba a, amʋtɔ ɔkʋlɛá bʋtɛtɩ mʋ Toma, bʋtɛlátɩ mʋ Tabí má ɩnʋ. 25 Mʋsʋ akasɩpʋ atráhɛ amʋ bɛbláa mʋ bɛɛ,“Anɩlawun anɩWíe!”

Támɛ Toma lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ mmɔkʋwunmʋ ɩbɩtɔ ndatobi nlɔ ámʋ, kpíéosrebi wá mʋtɔ, kpíé ɩbɩ wá mʋ abɩntɔ ɔlɔámʋtɔ á, mmóohogyi ɛkɛkɛɛkɛ.”

26 Nkekwé ɔma a, akasɩpʋ amʋ bɛtrá fiaobu ámʋtɔ. Alɩ ɛkɛ ámʋ mʋ á, Toma bʋamʋtɔ. Befin obu ámʋ, támɛ Yesu lɛbɛlɩɩ amʋ nsɩnɛ, bláa amʋ ɔbɛɛ, “Ɩwɩ ilwíi mlɩ.”27Mʋʋ ɔlɛbláa Toma ɔbɛɛ, “Kɩmɩ ɩbɩtɔ, kpieosrebi wa nfɩ. Kpie fʋ ɩbɩ wa mɩ abɩntɔ. Sinwɛɛn gyí, afʋhogyi!”

28 Toma lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé pʋmɩ Bulu!”

29 Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Alɩ ámʋʋ fawunmɩ ámʋ sʋ fahogyi lóó? Ansɩ bégyi aháámʋʋ bʋmɔpʋ amʋ ansíbi wun, asa bohogyiamʋ!”

Tɔá Sʋá Bɔwanlɩn Ɔwʋlʋ Ánfɩ30 Yesu lɛtrá bwɛ osúna tsɔtsɔɔtsɔ mʋ

akasɩpʋ amʋ ansɩtɔ ánɩ bʋmɔwanlɩn wáɔwʋlʋ ánfɩtɔ. 31 Támɛ bawánlɩn ɩnɩ, mɛnɩmlóhogyi ánɩ Yesu gyí Bulu mʋ Bi Kristoamʋ. Asʋn ánfɩsʋhógyi ɔbɛhamlénya nkpaánɩ ɩtamatá mʋ ɩdátɔ nɩ.

21Yesu Ɩwɩɔwanlɛ Súná Akasɩpʋ Abasíénɔ

1 Ɩnɩ ɔma a, Yesu lɛtrá lɛ ɩwɩ ɔwansúná mʋ akasɩpʋ Tiberia ɔpʋ* ɔnɔ tsʋnɔkpa ánfɩsʋ. 2 Simon Petro mʋa Tomaánɩ bʋtɛlátɩ mʋ Tabí, Nataniel, otsú Kanawúluá ɩbʋ Galilea ɔmátɔ, Sebedeo abí ámʋpʋ akasɩpʋ abanyɔ ɛ befia. 3 Simon Petrolɛkla amʋ ɔbɛɛ, “Nɔyɔ ɔpʋsʋ yɛlɛ aye.”

Bɛbláa mʋ bɛɛ, “Anɩ ɛ abóbuo fʋ yɔ.”Ɩnɩ sʋ boyówie ɔklʋntɔ nátɩ. Támɛ betsiántsusʋ onyé ámʋ fɛɛ, bʋmenya tɔtɔ. 4 Brɛáɔyɩ ɩbá bɛkɛ a, bowun ɔkʋ lɩɩ ɔpʋ amʋ ɔnɔ.Bʋmɛbɩ ánɩ Yesu nɩ. 5Mʋʋ Yesu lɛfɩtɛ amʋɔbɛɛ, “Mɩ anyawíe, mlɩménya tɔtɔ?”

Bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “Ee!”6 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩtswɩ asawu

amʋ wa gyɔpɩsʋ fʋn, mlɛlɛ aye.” Mʋ sʋbɔtswɩ wa ɩnʋ. Aye lɔbʋlá asawu amʋ,bʋmɛtalɩ bɩtɩ mʋ lɛ.

7Mʋʋ ɔkasɩpʋ amʋʋ Yesu tɛhɩɛ dwɛ ámʋlɛbláa Petro ɔbɛɛ, “Anɩ Wíe Yesu nɩ!” BrɛáPetro lónu ánɩ anɩ Wíe Yesu nɩ á, olotsumʋ atadɩɛmla ɩwɩ. (Tsúfɛ ɔlɔwɔɩ mʋ atadɩɛtswɩ), olotu wíé ntsu ámʋtɔ gyuaa, ɔdɛpɩtɩ

ɔyɔ Yesu wá. 8 Támɛ akasɩpʋ atráhɛ amʋʋbʋbʋ ɔklʋntɔ ámʋ bɛbɩtɩa asawu amʋʋaklɛmɛtɩ bʋbɔ mʋ ámʋ ba otsubúnɔ, tsúfɛbʋma ɩfɔ ɔpʋ ɔnɔ ɩnʋ. Mʋ ɩfɔtɔ bɔbwɛ fɛayabi lafasa (300). 9 Brɛá bowie ɔpʋ ɔnɔá, bowun ánɩ bawá agyawunu ogyá, bʋdɛiye tɔ mʋsʋ, bodobodo ɛ da mʋ asɩ. 10MʋʋYesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩlɛ aklɛmɛtɩ ámʋʋmlɩlalɛ ámʋ kʋ ba.”

11Mʋ sʋ SimonPetro léyinkí dʋwíé ɔklʋnamʋtɔ, ɔlɛyɛbɩtɩa asawu amʋʋ aklɛmɛtɩ akpɔnkpɔntɩ bʋbɔ mʋ ámʋ bɔtswɩ ɔpʋɔnɔ. Aklɛmɛtɩ ámʋ bʋgyi lafakʋlɛ aduenu-sa (153). Ɩnɩá bʋtsɔ ó á, asawu amʋmɛtɩtɩɩ. 12 Yesu lɛtɩ amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩbegyiatɔ.” Amʋtɔ ɔkʋkʋ mɛtalɩ wá klʋn fɩtɛ mʋɔbɛɛ, “Ma fʋgyi?” Tsúfɛ bɛbɩ ánɩ amʋ Wíenɩ. 13 Yesu lótsu bodobodo amʋ há amʋ,olotsu aye amʋ ɛ há amʋ.

14Bulu lɔkʋsʋa Yesu tsú afúlitɔ ɔma a, ɩnɩgyí otse saasɩ ánɩ ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná mʋakasɩpʋ amʋ nɩ.

Yesu Mʋa Petro15 Brɛá begyi nyankɩ atogyihɛ amʋ tá á,

Yesu lɛfɩtɛ Simon Petro ɔbɛɛ, “Yohane mʋbi Simon, fʋtɔdwɛmɩ dʋn fʋ aba ánfɩ lóó?”

Petro lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ee,mɩ Wíé, fʋyinánɩ ntɔdwɛ fʋ.”

Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Kɩ mɩ akúfabiamʋsʋ.” 16 Ɔlɛtrá fɩtɛ Petro otse nyɔɔsɩɔbɛɛ, “Yohane mʋ bi Simon, fʋtɔdwɛmɩ?”

Petro lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ee,mɩ Wíe, fʋyinánɩ ntɔdwɛ fʋ.”

Yesu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Kpa mɩ akúfaamʋ.” 17 Yesu lɛfɩtɛ mʋ otse saasɩ ɔbɛɛ,“Yohane mʋ bi Simon, fʋtɔdwɛmɩ lɛlɛ?”

Ɩlɛhan Petro, tsúfɛ otse saasɩ Yesu lafɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Fʋtɔdwɛ mɩ?” á. Mʋ sʋ ɔlɛlɛ mʋɔnɔ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, fʋ onutó fʋyin tógyítɔ.Yɛɛ fʋyin ánɩ ntɛhɩɛ dwɛ fʋ!”

Yesu lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Kɩmɩ akúfa amʋsʋ.18Ɔnɔkwalɩndɛmlɩbláa. Brɛá fʋgyi ɔyasubiá, fʋ onutó fʋtɛtálɩ tsú fʋ atadɩɛ hɩhɩɛ ɩwɩ,kʋsʋ yɔ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛá fʋdeklé. Támɛ nɩ fɔbwɛ oyin dɛhɛn a, fɛtɩnkɩ ɩbɩ, há ɔkʋɔbɛdɩdá fʋ atɔ, kpá fʋ ya ɔtɩnɛá fʋmedékle.”19 (Yesu lɛblɩ asʋn ánfɩ, pʋsúná ɔkpa ánɩ Petro ɔbɔtsʋn mʋsʋ wú pʋwá Bulu num-nyam.) Ɩnʋ ɔlɛbláa Petro ɔbɛɛ, “Buo mɩ!”

Yesu Mʋa Ɔkasɩpʋá Ɔtɛhɩɛ Dwɛ20 Petro lɛdamlí kɩ a, Yesu ɔkasɩpʋ amʋʋ

ɔtɛhɩɛ dwɛ ámʋ buo amʋ. (Mʋgyí ɔhá ámʋʋoleyinkí kpɩsá Yesusʋ ntʋpwɛ atɔ ogyíkpá,

* 21:1 Bʋtɛtráa tɩmʋ Galilea ɔpʋ.

Yohane 21:21 115 Yohane 21:25fɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Owíé, ma ɔbɛlɛ fʋ há?” ámʋnɩ.) 21 Brɛá Petro lówun mʋ a, ɔlɛfɩtɛ Yesuɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, ntɔ ɔbɛba oyin ánfɩ ɛsʋ?”

22Yesu lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nɩ ndeklémbɛɛotsía nkpa yɔfʋn brɛá néyinkí ba a, fʋ asʋnigyi? Fʋmʋ buo mɩ wʋlɛ!”

23 Asʋn ánfɩ ɩlɛklɛɩ wá Yesu abúopʋamʋtɔ, ánɩ alɩ ɔkasɩpʋ amʋ mʋ móowu.Támɛ Yesu mɛblɩ ɔbɛɛ, omóowu. Blɩ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Nɩ ndeklé mbɛɛ, otsía nkpa yɔfʋnbrɛá néyinkí ba a, fʋ asʋn igyi?”

24 Mʋgyí ɔkasɩpʋá olowun ɩnɩ fɛɛ,ɔlɔwanlɩn mʋ tswɩ nɩ. Anɩyin ánɩ mʋ asʋnblɩhɛ anfɩ igyi ɔnɔkwalɩ.

Ɔnɔmɔ25Atɔ tsɔtsɔɔtsɔ ɩtráa bʋ ɩnʋá Yesu lɔbwɛ

tsɩa ɩnɩtɔ. Nɩ bɔwanlɩn mʋ fɛɛ wá nwʋlʋtɔɩkʋlɛ-kʋlɛ a, tɛkɩ bʋméenya nwʋlʋ ámʋɔyaɩkpá ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ. Natɔɩ tá.

Gyumagyihɛ 1:1 116 Gyumagyihɛ 2:2

Sumbí Ayɔpʋ ÁmʋGyumagyihɛ

1Mɩ wíé Tiofilo,Mɩ Luka dɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ fʋ. Mɩ

ɔwʋlʋ gyankpapʋ amʋtɔ á, nɔwanlɩn Yesuatɔ bwɛhɛ pʋ mʋ atosunáhɛ fɛɛ; tsú brɛáolefimʋ agyʋmá asɩ, 2bɔfʋn ɛkɛá Bulu lótsumʋ ya ɔsʋsʋ. Asa Bulu lótsu mʋ nátɩ á,ɔlɔtsʋn ƆŋɛWankɩhɛ túmitɔ bláa ahá ámʋʋɔlɛlɛ ɔbɛɛ, bʋbwɛɛ mʋ sumbí ayɔpʋ ámʋtɔá bʋbwɛɛ. 3 Mʋ ɩwɩɔsɩn wúun pʋ mʋlowu ɔma a, oletsiá lɛ ɩwɩ ɔwan ɔkpa ɔtsan-ɔtsansʋ súná amʋ, pʋsúná ánɩ lɛlɛ otsienkpa nkɛ adʋana ánɩ ɔlɛlatsíá ɔsʋlʋsʋ fɛɛ;ɔdɛ Bulu iwíegyí ɩwɩ asʋn blɩ. 4 Brɛ kʋámʋa amʋnyɔ befia a, ɔlɛda amʋ ɔlá ɔbɛɛ,“Mlɩmánatɩ Yerusalem. Mlɩtsia ɩnʋ gyo mɩ Sɩ atokiehɛ ámʋʋ ɔlɛhɩɛ yáɩ ɔbɛɛmɛha mlɩ,nɛbláa mlɩ mʋ ɩwɩ asʋn ámʋ. 5 Asú ƆbɔpʋYohane lɔpʋ ntsu bɔ ahá asú, támɛ nkɛkútúklú kʋ ɔma a, Bulu ɔbɔpʋ ƆŋɛWankɩhɛamʋ bɔmlɩ asú.”

Yesu Ɔsʋsʋ Yɔ6Mʋ sʋ brɛá mʋa amʋnyɔ bɛlafia a, bɛfɩtɛ

mʋ bɛɛ, “Anɩ Wíé, brɛ ánfɩtɔ féyinkía iwíe-gyí amʋ há Israelfɔ nɩ?”

7 Yesu lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Imehián ánɩ mlɛbɩ nkɛ ntɛɛ brɛá mɩ Sɩ nkʋlɛ lahɩɛ mʋonutó túmitɔ. 8 Mboún nɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛamʋ owíé mlɩtɔ á, mlénya túmi tálɩ gyi mɩ ɩwɩ adánsɩɛ tsú Yerusalem wúlutɔ, Yudeapʋ Samaria ɔmátɔ fɛɛ yɔfʋn ɔyɩ ɔka.” 9Brɛáɔlɛblɩ asʋn ánfɩ tá á, amʋ ansɩtɔ ɩnʋ Bululótsu mʋ ya ɔsʋsʋ, ɔlɔfwɩ wíé nwʋlʋtáatɔ.

10 Besi bʋdɛ nwʋlʋtáa kɩɩ alɩɩ. Bɛlákɩ a,ayin abanyɔ akʋá bɔwa atadɩɛ futútú lɩɩ amʋ wá á. 11 Ayin ámʋ bɛfɩtɛ amʋ bɛɛ, “ÓoGalileafɔ ayin, ntɔmlɩdɛkɩɩ nwʋlʋtáasʋ alɩ?Alɩ ánfɩmlɩlawun Bulu latsú Yesu ɔya ɔsʋsʋánfɩ á, alɩ kɛn obéyinkía mʋ ba nɩ.”

Matias Yuda Otsiákpá Tsiá(Mateo 27:3-10)

12 Ɩnʋ beyinkí kplɩ tsú Nfɔ-nyíbʋ ámʋsʋ*ba Yerusalem. Ɔkpa ámʋ ɩbɔbwɛ máɩlɩfʋn. 13Bowie wúlutɔ á, bɔdʋ yɔ abansʋrʋtɔ,ɔtɩnɛ ámʋʋ bʋtsie yaɩ ámʋ. Sumbí ayɔpʋábɔyɔ ɩnʋ gyí: Petro, Yohane, Yakobo mʋaAndrea, Filipo mʋa Toma, Bartolomeo mʋa

Mateo, Alfeo mʋ bi Yakobo, Simon ánɩ ogyiɩwɩsʋtsiá adunkápʋ ɔpasuatɔ ɔha pʋ oyinɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Yakobo mʋ bi Yuda. 14 Aháánɩ bɛtrá dʋ yɔ ɩnʋ gyí, atsɩ akʋ, Yesu mʋyin Maria pʋ Yesu apíó. Ahá ánfɩ fɛɛ létsiábwɛ ɩkʋlɛ bɔmpáɩ.

15 Nkɛ ámʋtɔ á, ahógyipʋ bɔbwɛ fɛlafakʋlɛ-adʋanyɔ (120) befia. Ɩnʋ Petrolɔkʋsʋ lɩɩ amʋ nsɩnɛ bláa amʋ ɔbɛɛ, 16 “Mɩ apíó ahógyipʋ, Ɔŋɛ Wankɩhɛ asʋn ámʋʋɔlɛblɩ tsʋn Owíe Dawidsʋ, ɩbʋ Bulu asʋnwanlɩnhɛ amʋtɔ, tsú Yuda Iskariot ámʋʋɔlɛkpa ahá bɛyɛkɩtá Yesu ɩwɩ ámʋ ɩlabamʋtɔ. 17 Yuda Iskariot anfɩ létsiá anɩtɔ.Anɩa mʋnyɔ lɔyɔ osum agyʋmá ánfɩ.”

18 Yuda lɔpʋ mʋ lalahɛ ánɩ ɔlɔbwɛ ɩkɔábɛka mʋ yɔhɔ ɔsʋlʋʋ kʋ. Ɔlɛkpa tsú ɔsʋsʋbɛda ɔsʋlʋʋ amʋsʋ pɔ, mʋ ipu lɛfa po, mʋmpúni ɛ lɛfɛn dalɩ wʋrɔdɔ. 19 Ɔhagyíɔhaánɩ ɔbʋ Yerusalem lónu asʋn ánfɩ. Bɛdɩnkáɔsʋlʋʋ amʋ dá amʋ ɔblɩtɔ bɛɛ, “Hakel-dama.” Mʋ asɩ gyí, “Ɔsʋlʋʋá obugya lawʋlɩ mʋsʋ.”

20 Petro lɔyɔ mʋ asʋnsʋ ɔbɛɛ, “Tsúfɛbɔwanlɩn wá Israelfɔ ɩlʋ ɔwʋlʋ ámʋtɔ bɛɛ,‘Mʋ wóyí ɩdɩ kpan.

Ɔhaa mátsiá mʋtɔ.’Bɛtrá wanlɩn tswɩ bɛɛ,‘Ɔha bambá otsía mʋ otsiákpá.’

21-22 “Mʋ sʋ ilehián ánɩ ɔkʋ ɔbɛtsa anɩYesu afúlitɔkʋsʋ ánfɩ ɩwɩ adánsɩɛ gyí. Ile-hián ánɩ ɔhá ámʋ obótsu ayin ámʋʋ betsiáanɩtɔ brɛ ámʋʋ anɩlóbuo anɩWíe Yesu, nátɩ kí ntɩnɛ-ntɩnɛ amʋtɔ. Ɔhá ánɩ olobuo anɩtsú brɛá Asú ƆbɔpʋYohane lɛblɩ asúbɔ asʋnalɩɩbɔfʋn ɛkɛ ámʋʋBulu lótsuYesu ya ɔsʋsʋsí anɩ ámʋ.”

23 Ɩnɩ sʋ bɛlɛ ahá abanyɔ, bʋgyi Yosef ánɩ bʋtɛtɩ mʋ Barsaba, bʋtɛtráa tɩ mʋ Yustusmʋa Matia. 24 Mʋʋ bɔbɔ mpáɩ bɛɛ, “AnɩWíe, fʋyin ɔhagyíɔha klʋntɔ asʋn. Suna anɩahá ánfɩtɔ ɔmʋá falɛ, 25 otsia Yuda amʋʋalakíná agyʋmá ánfɩ, nyá mʋ ɩsʋbɩtɩ ámʋotsiákpá, ɔyɔ fʋ osumagyʋmáámʋ.” 26Mʋʋbɛkapʋ atɔ amʋ abanyɔ nwunsʋ. IleyiMatiasʋ. Mʋ sʋ bɔpʋ mʋ wá sumbí ayɔpʋdúɔkʋn ámʋtɔ, bɛlabwɛ dúanyɔ.

2ƆŋɛWankɩhɛ Ɩbátɔ

1 Pentekoste Ɛkɛ, igyi Israelfɔ atɔ pɔpwɛɔnɔ ɔdakɛ ámʋ lɔfʋn a, ahógyipʋ amʋ fɛɛbɛba befia amʋ ofíakpa. 2 Ɔtsáwʋlɛ pɛ

* 1:12 Nfɔ-nyíbʋ igyi obubwí kʋá ɩbʋmantáa Yerusalem, bʋtɛtɩ mʋ Olifbʋ.

Gyumagyihɛ 2:3 117 Gyumagyihɛ 2:34á, olú kʋá igyi fɛ afú kpɔnkpɔntɩ ilotsuɔsʋsʋ bɔbʋlá wóyí ámʋʋ bʋbʋ mʋtɔ ámʋ.3 Ɩnʋ bowun tɔkʋá igyi fɛ ogya plɛnplɛn,ɩlɛlɩan ɔdandʋ. Ɩlɛdasáɩn dɩnká amʋtɔokugyíɔkʋsʋ. 4 Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɔbʋlá oku-gyíɔkʋtɔ, ɩlɛha okugyíɔkʋ léfi asɩ ɔdɛ ɔblɩɩbámbá blɩ.

5 Brɛ ámʋtɔ á, Yudafɔá bʋtenyá Buluifú, bʋbʋ ndɩtɔ fɛɛ baba bʋtsie Yerusalem.6 Brɛá ɔdɔm anfɩ bonu okitikíti amʋ a,bɛsrɩ befia ɩnʋ. Amʋtɔ okugyíɔkʋ lónumʋ wúlutɔ ɔblɩɩ. Mʋ sʋ ɔnɔ lobwie amʋ.7 Ɩlɔwa amʋ ifú, wá amʋ wánwan. Mʋsʋ bɛfɩtɛ bɛɛ, “Ahá ánfɩ bʋdɛtɔɩ á, megyíGalileafɔ sɔɔn bʋgyi? 8 Mʋ nkálɩ ɩlɔbwɛasa anɩdénuá bʋdɛ anɩtɔ okugyíɔkʋ wú-lutɔ ɔblɩɩ blɩ? 9 Anɩtɔ akʋ atsú Partia,Media, Elam, Mesopotamia, Yudea, Ka-padokia, Ponto, Asia, 10 Frigia, Pamfilia,Egyipte ɔmátɔ pʋ Libia awúlu ánɩ ɩbʋman-táa Kirene wúlutɔ. Akʋ ɛ botsú Romawúlutɔ, 11 bʋgyi Yudafɔ pʋ amʋá bʋmegyíYudafɔ bawíé Yudafɔ Bulusúmtɔ aná fɛɛbʋbʋ anɩtɔ. Kretafɔ pʋArabifɔ ɛ bʋbʋ anɩtɔ.Támɛ anɩdénuá bʋdɛ Bulu atɔ kpɔnkpɔntɩánɩ alabwɛ blɩ anɩtɔ okugyíɔkʋ ɔblɩtɔ.”12Alɩ ámʋʋ asʋn ámʋ ilobwie amʋ ɔnɔ ámʋsʋ bɔbwɛ yɔɔ, sí bʋdɛ amʋ aba fɩtɛ bɛɛ,“Ngya amansʋ ɛ nɩ?”

13 Támɛ amʋtɔ akʋ bɔbwɛ ahógyipʋ amʋahinlá bɛɛ, “Ntá banu bʋ.”

Petro Asʋntɔlɛ Súná Ahá Ámʋ14 Ɩnʋ Petro mʋa mʋ aba dúɔkʋn ámʋ

bɔkʋsʋ lɩɩ. Mʋʋ Petro lótsu ɔmɛ fʋá bláaɔdɔm amʋ ɔbɛɛ, “Apíó aba Yudafɔ pʋ mlɩfɛɛá mlɩbʋ Yerusalem, mlɩhɩɛ yaa asʋ, anlɛasʋntɔ suna mlɩ. 15Mlɩmákɩ mlɩaa ahá ánfɩbabʋ, tsúfɛ ɔyɩ mɔkʋkɛ. Brɛá dokwebá ladánɩ. 16Mboún asʋn ánfɩ ɩlaba ndɛ ánfɩ Buluɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yoel lɛblɩ yáɩ nɩ. Ɔbɛɛ,17 ‘Bulu ɔbɛɛ, “Nkɛ tráhɛ amʋtɔ á,

nɔpʋmɩ Ɔŋɛwá anyánkpʋsa fɛɛtɔ.Mlɩ abi yinhɛ pʋmlɩ abi tsɩhɛ bɛblɩ asʋn ánɩ

nɔpʋwá amʋ ɔnɔ.Mlɩ nyasubi bówun atɔ.Mlɩ ayin dɛhɛn bókun nkude.

18Nkɛ ámʋtɔ á, nɔpʋmɩ Ɔŋɛwámɩ asúmpʋatsɩmʋa ayin fɛɛtɔ.Mʋ sʋ bɛblɩ asʋn ánɩ nɔpʋwá amʋ ɔnɔ.

19Nɔbwɛ ofúla nwʋlʋtáasʋ,bwɛ osúna ɔsʋlʋsʋ.Ogyá, obugya pʋ ogyási tuun bɛba

ɔyɩtɔ.20Owí ɔbɛta ɔpá.

Ɔtsra ɛ ɔbɛpɛ kɔɔ fɛ obugya,asa anɩWíe numnyam ɛkɛ kpɔnkpɔntɩ

ámʋ ɩbɔfʋn.21 Ɩbɛba ánɩ ɔhagyíɔha ánɩ okpólí anɩWíe a,

ɔbɛha mʋ obénya nkpa.” ’ ”22 Petro lɔyɔ mʋsʋ ɔbɛɛ, “Mɩ apíó Is-

raelfɔ, mlɩyaa asʋ amlɩnu asʋn ánfɩ. Bululɔbwɛ ofúla mʋa atɔ kpɔnkpɔntɩ pʋ os-úna tsɔtsɔɔtsɔ tsʋnYesuNasaretyin amʋsʋ,pʋsúná ánɩ mʋlɔwa mʋ. Mlɩ fɛɛ mlɩlówunmʋ, tsúfɛ mlɩ ansɩsʋ ɩnɩ fɛɛ lɛba. 23 Igyitɔá Bulu yin yaɩ dodo, igyi mʋ apɛ ánɩ bɛlɛYesu há mlɩ. Mlɩlɛha ahá ánɩ bʋtamagyimblasʋ bɛda mʋ mántá oyikpalíhɛsʋ, mɔmʋ. 24Támɛ Bulu lɛlɛmʋ lowu sɩnsɩɩnsɩntɔ,kʋsʋa mʋ tsú afúlitɔ. Tsúfɛ lowu mɛɛtalɩ gyi mʋsʋ, osin afúlitɔ. 25 Ɩnɩ sʋ Owíe Dawidlɛblɩ mʋ ɩwɩ asʋn ɔbɛɛ,‘Brégyíbrɛ á, ntowun anɩWíe mɩ ansɩsʋ.

Tsúfɛ ɔlɩɩ mɩ gyɔpɩsʋ, sʋ tɔtɔ mɔɔwamɩ ifú.

26Mʋ sʋ ansɩ tegyi mɩ,ntɔtɔɩ ansigyísʋ.

Nyankpʋsa ngyi. Lowu da gyo mɩ,támɛ ndɛ Bulu ɔkpa kɩɩ.

27 Tsúfɛ fʋméesi mɩ ɔkláa wá afúlitɔ.Fʋmɛɛha mɩ fʋ osúmpʋ wankɩhɛ

mmɔɔplɔ.28 Fʋlósuná mɩ ɔkpa ánɩ ntsʋʋn mʋsʋ, mɩ

anya nkpa ánɩ ɩtamatá.Nɩ fʋbʋ mɩ wá á, ansɩ bégyi mɩ ekek-

egyíɛkɛ.’ ”29 Petro lɛtrá bláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ apíó

Israelfɔ, mbʋa hɩɛ bla mlɩ amlɩnu. Anɩ náinOwíe Dawid lówu, bopulá mʋ. Bɔtʋ ndɛmʋntsán da anɩ wá nfɩ. 30 Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋogyi, oyin ánɩ ntam ánɩ Bulu lɛka há mʋbɛba mʋtɔ. Bulu lɛka ntam há mʋ ɔbɛɛ,mɛha mʋ natɩna ɔkʋ obétsiá mʋ obíásʋ ɛkɛkʋ. 31 Ɩnɩá anɩ náin Owíe Dawid lówun mʋyáɩ sʋ á, ɔlɔtɔɩ tsú Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bululadámʋ ofúli amʋ) kʋsʋ tsú afúlitɔ ɩwɩ ɔbɛɛ,‘Bulu méesi mʋ wá afúlitɔ.

Mʋ sʋmʋ ɔyʋlʋʋmɔɔplɔ.’ ”32 Petro lɔyɔ mʋsʋ ɔbɛɛ, “Yesu gyí ɔháánɩ Bulu lɔkʋsʋa tsu afúlitɔ, anɩ fɛɛ anɩgyímʋ adansɩfɔ. 33 Bulu lótsu Yesu ya ɔsʋsʋ,há mʋ otsiákpá yilé mʋ gyɔpɩsʋ. Anɩ Sɩ Bulu lɔpʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ ánɩ ɔlɛhɩɛ yáɩ ɔbɛɛ,mɔpʋhámʋ ahógyipʋ hámʋ. Ɔŋɛ ámʋYesulapʋhá anɩ á. Mʋ gyumagyihɛ mlɩdéwúun,mlɩdénu á. 34Megyí Owíe Dawid Bulu lótsuya ɔsʋsʋ, támɛmʋlɛblɩ yáɩ ɔbɛɛ,‘AnɩWíe Bulu lɛbláa mɩ Wíe ɔbɛɛ,

Gyumagyihɛ 2:35 118 Gyumagyihɛ 3:22Tsia mɩ gyɔpɩsʋ,

35 yɔfʋn brɛá nɔpʋ fʋ alupʋ bwɛ fʋ ayabioyíkpa.’ ”

36 “Mʋ sʋ mlɩ Israelfɔ fɛɛ mlɩnu. Ɩbʋmʋtɔá mlɩlɛda Yesu mántá oyikpalíhɛsʋ.Támɛmlɩhɩɛ bɩ ánɩ Bulu ladá mʋ ofúli, bwɛmʋ Kristo pʋ anɩWíe.”

37 Brɛá Israelfɔ ámʋ bonu asʋn ánfɩ á,ɩlɛhɩɛ han amʋ. Mʋ sʋ bɛfɩtɛ Petro mʋa mʋaba sumbí ayɔpʋ atráhɛ amʋ bɛɛ, “Apíó, ntɔabwɛɛ?”

38 Mʋʋ Petro lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mlɩtɔokugyíɔkʋ ɔdámli klʋntɔ, abɔ mlɩ asú YesuKristo dátɔ, mɛnɩ Bulu obési mlɩ lakpan kíémlɩ, há mlɩ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ. 39Tsúfɛmlɩamlɩ abí-aná pʋ ahá ánɩ bʋbʋ tsútsúútsú ánɩ Bulu ɔbɛtɩ fɛɛ ɔlɛhɩɛ ƆŋɛWankɩhɛ anfɩ há.”

40 Petro lɛblɩ asʋn tsɔtsɔɔtsɔ, pʋtɔɩ kpláamʋ ɔbɛɛ, “Mlɩlɛ mlɩ ɩwɩ tsu ndɛmba-abílaláhɛ anfɩtɔ.” 41Amʋtɔ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bɔhɔPetro asʋn ámʋ. Mʋ sʋ bɔbɔ amʋ asú.Ɛkɛ ámʋ a, ahá bɔbwɛ fɛ mpɩm-sa (3,000)bɛtsɩá ahógyipʋ amʋtɔ. 42 Ahógyipʋ amʋbɛlɛ ansɩ kɩtá sumbí ayɔpʋ ámʋ atosunáhɛ,amʋ ɩkʋlɛbwɛ tógyítɔtɔ, ɔpasua ámʋtɔ ato-gyihɛtɔ yée pʋmpáɩbɔtɔ.

Ahógyipʋ Amʋ Tsiátɔ43 Sumbí ayɔpʋ ámʋ bɔbwɛ ofúla pʋ

osúna tsɔtsɔɔtsɔ, ɔnɔ lobwie ɔhagyíɔha.44 Ahógyipʋ amʋ fɛɛ bɔbwɛ tógyítɔ kʋlɛ.Betsiá ye amʋ atɔ há aba. 45 Betsiá fɛamʋ atɔ, ye kɔba ánɩ benyatɔ há amʋtɔokugyíɔkʋá ɔma. 46Amʋ fɛɛ betsiá fía Buluɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ ekekegyíɛkɛ. Bɔpʋamʋ klʋntɔ-ɔdwɛ tsíá gyi atɔ ɔpasuatɔ amʋaba wóyítɔ. 47 Betsiá kánfʋ Bulu, ahá fɛɛbekle amʋ asʋn, anɩ Wíe Bulu létsiá pʋ aháánɩ ɔdɛlɛ bɛtsɩá amʋtɔ ekekegyíɛkɛ.

3Petro Mʋa Yohane Ɩbɔ Ɔkʋ Tsa

1 Ɛkɛ ɔkʋ ntʋpwɛ dɔsatɔ mpáɩbɔ brɛ á,Petromʋa Yohane bɔyɔBulu ɔtswɛkpa amʋwunsɩnɛsʋ. 2Oyin ɔkʋá bɔkwɩɩ mʋ ɩbɔ tetsíáBulu ɔtswɛkpa amʋ ɔkpa ɔnɔ kʋá bʋtɛtɩ mʋ“Ɔkpa ɔnɔ Wankláán.” Ahá bʋtotsú mʋba bɛyaɩ ɩnʋ ekekegyíɛkɛ, ɔtɔkʋlɩ ahá ánɩ bówie Ɔtswɛkpa ɩnʋ kɔba. 3 Brɛá ɩbɔ amʋlówun ánɩ Petro mʋa Yohane bʋdebitíwíéƆtswɛkpa ɩnʋ á, ɔlɔkʋlɩ amʋ kɔba. 4 Petromʋa Yohane besi lɩɩ bʋdɛ mʋ kɩɩ díín. MʋʋPetro lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Fʋ mʋ kɩ anɩ wʋlɛ.”5 Ɩbɔ amʋ kɩ ɔbɛɛ, bɛha mʋ tɔkʋ. Mʋsʋ olotsu ansɩ fʋá ɔdɛ amʋ kɩɩ. 6 Támɛ

Petro lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mma sika futútúntɛɛ pɛpɛ, támɛ nɛha fʋ tɔá mbʋ. Kʋsʋ lɩɩ,afʋnatɩ Yesu Kristo Nasaretyin amʋ dátɔ!”7 Ɩnʋ Petro lɛkɩtá mʋ gyɔpɩ bɩ, tsú mʋlɩɩ, ɩnʋnʋ ɔwʋnlɩn lowie mʋ ayabi pʋ mʋntsakpátɔ. 8 Olofulí kpáyi ɔtsáwʋlɛ pɛ, wánatɩ bɩ. Mʋ sʋ ɔlɛkplá buo Petro aná wíéBulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ ɩnʋ; ɔna odefulíkpáyi; ɔdɛ Bulu kanfʋ. 9 Ahá ánɩ bʋbʋ ɩnʋfɛɛbowunmʋ ánɩ ɔna ɔdɛBulu kanfʋ. 10Mʋsʋ brɛá ɩlɔwankɩ amʋ ánɩ ɩbɔ amʋʋ otetsíáƆkpa Ɔnɔ Wankláán ɩnʋ kʋlɩ atɔ ámʋ nɩ á,ɩlɔwa amʋ wánwan, bwíé amʋ ɔnɔ.

Petro Tɔɩ Bulu Ɔtswɛkpa Wunsɩnɛsʋ11 Oyin ámʋ pú Petro mʋa Yohane

kínkíínkín Bulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ,ɔtɩnɛkʋá bʋtɛtɩ ɩnʋ Salomo Abrándaásʋ.Mʋ ɩlɔtsa lɔwa amʋ wánwan. Mʋ sʋ bɛsrɩ ba amʋ wá ɩnʋ. 12 Brɛá Petro lówun amʋá, ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ apíó Israelfɔ,ntogyi sʋ asʋn ánfɩ lawá mlɩ wánwan alɩ?Ntogyi sʋ mlɩlaba mlɩdɛ anɩ kɩɩ alɩ? Mlɩkɩ mlɩaa, anɩ onutó túmi ntɛɛ anɩ Bulusúmwankláán láhá sʋ oyin ánfɩ lakʋsʋ ɔna?13 Bulu ámʋʋ anɩ anáin Abraham, Isak pʋYakob bosúm ámʋ lɔwa mʋ osúmpʋ Yesunumnyam. Támɛ mlɩlɔpʋ mʋ há mlɩaabʋmɔɔ mʋ. Mlɩlékiná ɔhá ánfɩ tɛkɩ Pilatolɔbwɛ agywɩɩn ánɩ mési mʋ ɔnatɩ ánfɩ.14 Mlɩlékiná Ɔha Wankɩhɛ pʋ Yilé Ɔbwɛpʋánfɩá bɔwanlɩn mʋ ɩwɩ asʋn wá Bulu asʋnɔwʋlʋtɔ anfɩ, bláa Pilato mlɩaa, osíi aháɔmɔpʋ ámʋmboún hamlɩ. 15Mlɩlɛha bɔmɔnkpa ɔhapʋ ánfɩ, támɛ Bulu lɔkʋsʋa mʋ tsúafúlitɔ. Anɩgyí mʋ ɩwɩ adansɩfɔ nɩ. 16 Yesutúmi láhá ɩbɔ anfɩ mlɩyin yaɩ, mlɩdɛkɩɩ anfɩɩwɩ lawámʋ ɔnlɩn. AnɩYesu hógyi látsámʋ,mlɩ fɛɛmlɩdéwúun a.

17“Ɩnɩ sʋmɩ apíó, nyin ánɩ mábɩ lɛhamlɩamlɩ ahandɛmlɩlɔpʋ ɩnɩ fɛɛgyi Yesu. 18Támɛa, Bulu lɛblɩ tsʋnmʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ fɛɛsʋyáɩ ɔbɛɛ, ‘Kristo, (ɔhá ámʋʋ nɛda mʋ ofúliamʋ) obówun ɩwɩɔsɩn.’ Mʋ sʋ ɔlɛha ɩlɛba alɩnɩ. 19Mʋ sʋ mlɩdamli klʋntɔ, amlɩyinki baBulu wá, mɛnɩ obési mlɩ lakpan fɛɛ kíé mlɩ,wámlɩ ɔwʋnlɩn pɔpwɛ, 20 lápʋYesu sɩsɩ mlɩ.Mʋ Bulu lɛda ofúli yáɩ há mlɩ nɩ. 21 Ilehiánánɩ Yesu obétsiá ɔsʋsʋ ɩnʋ yɔfʋn brɛá Buluɔbɛla tógyítɔ bwɛ, fɛ alɩá ɔlɛha mʋ ɔnɔsʋatɔɩpʋ wankɩhɛ amʋ bɛblɩ tswɩ. 22Anɩ náinMose lɛblɩ ɔbɛɛ, ‘Mlɩ Wíe Bulu ɔbɛha mʋɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ɔkʋá ogyi fɛ mɩ ɔbɛdalɩ tsúmlɩtɔ há mlɩ. Mlɩgyi mʋ asʋn blɩhɛ fɛɛsʋ.

Gyumagyihɛ 3:23 119 Gyumagyihɛ 4:2923 Ɔhagyíɔha ánɩ omobu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ anfɩá, Bulu ɔbɛlɛmʋ lɛmʋ ahátɔ, mɔmʋ.’

24 “Tsú Samuelsʋ á, Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋábɛba fɛɛ bɔtɔɩ tsú asʋn ánfɩ ɩdɛbá nkɛ ánfɩtɔɩwɩ. 25 Mlɩgyí Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ abí-aná. Mlɩbʋ ɩtɔ ámʋʋ Bulu lɛhɩɛ yáɩ há anɩanáin amʋ. Tsúfɛ Bulu lɛbláa Abrahamɔbɛɛ, ‘Nɔtsʋn fʋ abí-anásʋ yúlá ɔyɩtɔ aháfɛɛ.’ 26 Ɩnɩ sʋbrɛá Bulu lɛlɛmʋosúmpʋYesua, olegyankpá pʋ mʋ sɩsɩ mlɩ Israelfɔ, ɔbɛɛobóyulá mlɩ, amlɩsi lakpan bwɛ nɩ.”

4Petro Mʋa Yohane Ɔnɔlɛ Yudafɔ Asʋn

Ogyíkpá1 Brɛá Petro mʋa Yohane bʋbʋ mʋsʋ

bʋdɛtɔɩ kplá ahá ámʋ a, Bulu igyí ahapʋmʋa Bulu ɔtswɛkpa agyópʋ ɔhandɛ pʋSadukifɔ akʋ bɛba bɔtʋ amʋ. 2 Ɔblɔ lɛkɩtáahandɛ anfɩ. Tsúfɛ sumbí ayɔpʋ ámʋ bʋdɛahá ámʋ atɔ suná bɛɛ, Yesu lawú kʋsʋ tsúafúlitɔ. Mʋ sʋwukʋsʋ bʋ ɩnʋ há ɔhagyíɔha.3 Ahandɛ amʋ bɛkɩtá Petro mʋa Yohane.Owí dɛta sʋ bɔpʋ amʋ yɔwa obu yɛhaɔyɩ kɛhɛ. 4 Támɛ ahá ámʋʋ bonu amʋatosunáhɛ amʋtɔ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bohogyi,bɛtsɩá ahógyipʋ amʋtɔ. Mʋ sʋ ahógyipʋamʋtɔ ayin bɔbwɛ fɛmpɩm-nu (5,000).

5 Ɔyɩ kɛhɛ nyankɩ a, Yudafɔ awíe, amʋahandɛ pʋ Mose mbla asunápʋ bɛba befiaYerusalem. 6 Ahá ánfɩ pʋ ahandɛ ánɩ befiaasʋn ámʋ asɩ gyí; Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛnHana, mʋ wóyítɔ ahandɛ Kaiafa, Yohane,Aleksandro pʋ wóyí ámʋtɔ ahá fɛɛ. 7 Bɛhabɔpʋ Petro mʋa Yohane bɛlɩɩ amʋ ansɩtɔ,bɛfɩtɛ amʋ bɛɛ, “Ma túmitɔ ntɛɛ ma dátɔmlɩlɛtsa oyin ánfɩ?”

8 Ɩnʋ á, Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɔbʋlá Petrotɔ. Mʋsʋ ɩlɛha mʋ túmi ɔlɛbláa Yudafɔ awíe pʋamʋ ahandɛ amʋ ɔbɛɛ, 9 “Ndɛmʋmlɩdɛ anɩfɩtɛ tɔá sʋá anɩlawá awɩtɔlɛ há ɩbɔ anfɩ, tsámʋ ɩlɔ? 10 Mʋmʋ tsú ndɛ mlɩa Israelfɔ fɛɛmlɩbɩ ánɩ Yesu Kristo, Nasaretyin amʋ túmipʋ mʋ dátɔ oyin ánfɩ ɔlɩɩ mlɩ ansɩtɔ ánfɩlanyá ɩlɔtsá. Mʋgyí ɔhá ámʋʋmlɩlɛda mán-tá oyikpalíhɛsʋmɔmʋ asa Bulu lɔkʋsʋa mʋtsú afúlitɔ ámʋ nɩ. 11 Yesu anfɩ ɩwɩ asʋnbɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,‘Ibwi ámʋʋmlɩ obu ayípʋmlɩlékiná ámʋ

lábɔbwɛ okonkísʋbwi nɩ.’12Yesu anfɩnkʋlɛpɛgyí ɔhá ánɩ Bulu lɔpʋháanɩ ɔyɩ ánfɩtɔ ɔbɛɛ, atsʋʋn mʋsʋ nya nkpa.Ɔhaa trá ɔma ɩnʋá ɔdʋn mʋ.”

13 Ɩnɩá Yudafɔ ahandɛ amʋ bʋyin ánɩ Petro mʋa Yohane bʋmɔkʋkásɩ ɔwʋlʋ kɩ,támɛ ifú mɛdɛ amʋ sʋ á, ɔnɔ lobwie amʋ.Ɩlɔwankɩ amʋ ánɩ babuo Yesu kɩ. 14Ahandɛamʋ bʋmenya asʋansʋ blɩ. Tsúfɛbowun ánɩ ɩbɔ amʋʋ alanyá ɩlɔtsá ámʋ lɩɩ Petro mʋaYohane wá. 15Mʋ sʋ bɛbláa Petro aná bɛɛ,bʋdálɩ asʋn ogyíkpá ɩnʋ kpalobí, abʋkɩtaagywɩɩn. Mʋʋ ahandɛ amʋ bɛfɩtɛ aba bɛɛ,16 “Nkálɩ abɔbwɛ ahá ánfɩ? Ɔhagyíɔha labɩ Yerusalem wúlutɔ ánɩ amʋ labwɛ osúnakpɔnkpɔntɩ ánfɩ. Anɩmɛɛtalɩ gyimʋ nwɛɛn.17 Támɛ alɩá ɩbɔbwɛ asʋn ánfɩ mɛɛtrá klɛɩ á, mlɩha ada amʋ ɔlá kínkíínkín anɩaabʋmátra bláa ɔhaa asʋansʋ Yesu dátɔ ɛ.”

18 Ɩnʋ bɛlatɩ Petro mʋa Yohane ba ob-uto ɩnʋ, bɛda amʋ ɔlá bɛɛ, bʋmátra bláaɔhaa asʋngyíasʋn ntɛɛ súná atɔ Yesu dátɔɛkɛkɛɛkɛ. 19Mʋʋ Petro mʋa Yohane bɛbláaamʋ bɛɛ, “Mlɩ onutó mlɩkɩ. Mɔmʋ bʋalɛ Bulu ansɩtɔ, ánɩ abónu mlɩ asʋn lóó,ntɛɛ Bulu klɛ? 20 Tsúfɛ anɩ mʋ anɩmɛɛtalɩ sí tɔá anɩlawun pʋ asʋn ánɩ anɩlanú blɩ.”21 Bʋmɛtalɩ bɩtɩ amʋ ɩsʋ, tsúfɛ ahá ámʋ fɛɛbʋdɛ Bulu kanfʋ ofúla kpɔnkpɔntɩ ámʋʋalabwɛ ámʋ sʋ. Mʋ sʋ ahandɛ amʋ bɛtráda amʋ ɔlá kínkíínkín, besi amʋ bɛnatɩ.22Oyin ámʋ ɩlɔtsá lɔwa ifú, tsúfɛ alahɔ dʋnnfí adʋana (40) alɩ brɛ ámʋtɔ.

Ahógyipʋ Amʋ Atɔ Kʋlɩhɛ23 Yudafɔ ahandɛ amʋ benya sí amʋ alɩ,

Petromʋa Yohane beyinkí ba amʋ aba ahó-gyipʋ amʋ wá. Bɛbláa amʋ asʋn ánɩ Buluigyí ahapʋ dɛhɛn pʋ Yudafɔ ahandɛ amʋbɛblɩ fɛɛ. 24 Brɛá ahógyipʋ amʋ bonu asʋnámʋ a, amʋ fɛɛ bɔpʋ ɔmɛ kʋlɛ kʋlɩ Bulu bɛɛ,“Anɩ Wíe Bulu Otúmípʋ, fʋlɔbwɛ ɔsʋ fɔbwɛasɩ, ɔpʋmʋa ntsu pʋmʋtɔ atɔ fɛɛ. 25 FɔtsʋnƆŋɛ Wankɩhɛsʋ há anɩ náin Dawid, ogyi fʋosúmpʋ lɛblɩ ɔbɛɛ,‘Ntogyi sʋ ɔmá-ɔmá banyá ɔblɔ?

Ntogyi sʋ ahá fɛɛ babwɛ agywɩɩn kʋkʋkpaalɩ?

26 Ɔsʋlʋsʋ awíe badɩdá atɔ.Wúlu ahandɛ batɩ aba fia,kɩtá agywɩɩn laláhɛ anɩ Wíe Bulu mʋa

Kristo, (ɔhá ámʋʋ ɔlɛda mʋ ofúli)amʋsʋ.’ ”

27 Petro lɔyɔ mʋ asʋnsʋ ɔbɛɛ, “Lɛlɛ á, asʋnánfɩ laba mʋtɔ. Owíe Herode mʋa PontioPilatoá bʋmegyí Yudafɔ pʋ Israelfɔ babwɛkʋlɛ wúlu anfɩtɔ, kʋsʋ lɩɩ Yesusʋ. Mʋgyí fʋosúmpʋwankɩhɛá fɛda mʋ ofúli nɩ. 28Támɛbʋmɛbɩ ánɩ tɔá fɛhɩhɩɛ yaɩ fɛɛ ɩbɛba mʋtɔ fʋapɛ pʋ fʋ túmitɔ dodo babwɛ á. 29 Anɩ Wíe

Gyumagyihɛ 4:30 120 Gyumagyihɛ 5:25Bulu, kɩ alɩá baká anɩsʋ, afʋkpa fʋ asúmpʋ,mɛnɩ abɛtalɩ blɩ fʋ asʋn ámʋ, anɩméenyaifú. 30 Tsa ahá ɩlɔ fʋ túmitɔ, afʋha abwɛofúla pʋ osúna fʋ osúmpʋ wankɩhɛ Yesudátɔ.”

31 Brɛá bɔbɔ mpáɩ ánfɩ tá á, amʋ ofíakpaɩnʋ fɛɛ ɩlɔkpɩnkɩ. Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɔbʋláamʋtɔ. Mʋ sʋ bɔwa klʋn dá Bulu asʋn ámʋɔkan.

Ahógyipʋ Amʋ Atɔtɔ Yée32Ahógyipʋ amʋ fɛɛ bɔpʋ klʋn kʋlɛ mʋa

agywɩɩn kʋlɛ tsíá. Ɔkʋkʋ mɛblɩ ɔbɛɛ tɔámʋbʋ igyi mʋ nkʋlɛ klɛ. Mboún okugyíɔkʋatɔ lɔbwɛ amʋ fɛɛ klɛ. 33 Sumbí ayɔpʋ ámʋbɔpʋ túmi kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ gyi anɩ WíeYesu ɩwɩ adánsɩɛ bɛɛ, Bulu lakʋsʋa mʋ tsúafúlitɔ. Bulu lɛhɩɛ wá awɩtɔlɛ há ahógyipʋamʋ fɛɛ. 34Amʋtɔ ɔkʋkʋmégyi ohian, tsúfɛamʋá bʋbʋ ɔsʋlʋʋ pʋ wóyí betsiá fɛmʋ, pʋmʋ ɔnɔ kɔba ba 35 sumbí ayɔpʋ ámʋ, betsiáye mʋ há ɔhagyíɔha alɩá ilehián mʋ.

36-37Mʋ sʋ alɩ kɛn Lewiyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋYosef lɛfɛ ɔsʋlʋʋ, ɔlɔpʋ kɔba amʋ ba sumbíayɔpʋ ámʋ nɩ. Yosef anfɩ otsú Kipro ɔmátɔ,sumbí ayɔpʋ bɛha mʋ ɩdá Barnaba, (mʋ asɩgyí, “Ahá atɛtɔ-ɔnlɩn ɔwapʋ.”)

5Anania Mʋa Safira

1 Ɩnʋ oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋAnaniamʋamʋka Safira ɛ bɛfɛ amʋ siadɩɛ kʋ. 2 Támɛ Ana-nia lɛlɛ kɔba amʋ kʋ ŋáín, mʋ ka ɛ yin mʋɩwɩ. Ɔlɔpʋ kɔba amʋ tráhɛ ba sumbí ayɔpʋámʋ. 3 Mʋʋ Petro lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Anania,ntogyi sʋ fahá Ɔbʋnsám lagyi fʋsʋ, fapʋkɔba amʋʋ fenya ámʋ kʋ ŋáín, bɔwa afunusuná ƆŋɛWankɩhɛ? 4Fʋbʋ fʋ ɔsʋlʋʋ asa fɛfɛmʋ. Ɩnɩá fɛfɛmʋ ɛ á, fʋbʋ fʋ kɔba. Ntɔ láhanfʋ sʋ fabwɛ ɩtɔá igyi alɩ? Bulu fawá afunusúná o, megyí anyánkpʋsa.” 5Anania lényanú asʋn ánfɩ alɩ á, ɔlɛtɩn da wú. Mʋ sʋ ifúlɛhɩɛ kɩtá ahá ánɩ bonu asʋn ánfɩ fɛɛ. 6 Ɩnʋnyasubi akʋ bɔkʋsʋ tsú tati kɩklɩmʋ ɩwɩ, tsúmʋ yópulá.

7 Ilegyi fɛ dɔnhwɩrɩ asa ɔma asa mʋ kaSafira ɛ lóbowie ɩnʋ. Alɩ brɛ ámʋtɔ á,omeyín tɔá ɩlaba mʋ kulusʋ. 8 Petro lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Safira, bla mɩ. Kɔba anfɩ gyítɔá fʋa fʋ kulu mlɩlénya brɛá mlɩlɛfɛ ɔsʋlʋʋamʋ nɩ?”

Safira lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ee, alɩ anɩlényanɩ.”

9Mʋ sʋ Petro lɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋfʋa fʋ kulu mlɩlabwɛ ɔnɔ-ɔkʋlɛmlɩaa mlɔsɔ

Anɩ Wíe Ɔŋɛ kɩ? Kɩ, nyasubi ánɩ bayópuláfʋ kulu yínkí lawíé obu-ɔnɔ ɩnʋ á. Bɔsʋráfʋ ɛ ya.” 10 Ɩnʋnʋ ɔtsɩ ámʋ ɛ lɛtɩn da Petroayabitɔ ɩnʋ wú. Brɛá nyasubi ámʋ bobowieɩnʋ á, bowun ánɩ Safira ɛ lawú, sʋ botsu mʋyópulá mʋmantáa mʋ kulu. 11 Ifú lɛhɩɛwíéɔpasua ámʋpʋ ahá ánɩ bonu asʋnánfɩ fɛɛtɔ.

Sumbí Ayɔpʋ Ámʋ Ofúla Pʋ Osúna Bwɛ12 Bulu lɔtsʋn sumbí ayɔpʋ ámʋsʋ bwɛ

ofúla pʋosúna tsɔtsɔɔtsɔwúlu amʋtɔ. Ahó-gyipʋ amʋ fɛɛ bɔbwɛ kʋlɛ tsíá fia ɔtɩnɛkʋábʋtɛtɩ ɩnʋ Salomo Abrándaásʋ. 13 Aháánɩ bʋmegyí ahógyipʋ kʋráá bɛtɩ ahógyipʋamʋ ɩdayilé. Támɛ ɔkʋkʋ mɔbwɛ agywɩɩnɔbɛɛ, mɛbɛtsɩá ahógyipʋ amʋtɔ. 14 Igyi alɩóó á, atsɩmʋa ayin tsɔtsɔɔtsɔ bɔhɔ anɩWíeYesu gyi. Bulu létsiá pʋ amʋ tsɩa ahógyipʋamʋtɔ. 15 Sumbí ayɔpʋ ámʋ ofúlábwɛ sʋwúlu amʋtɔ ahá betsiá tsú amʋ alɔpʋ babrɔnʋsʋ, bɛyaɩ nklan tswɩ pʋ amʋ tswɩmʋsʋ. Fówun nɩ Petro ɔbá bɔtsʋn ɩnʋ á,mʋ yiyí bɔwʋlɩ amʋsʋ. 16 Ɔdɔm ánɩ botsúawúluá ɩbʋ bomlí Yerusalemtɔ ɛ bɔpʋ amʋalɔpʋ pʋ ahá ánɩ ɔŋɛ laláhɛ dɛ amʋ háan ba,sumbí ayɔpʋ ámʋ bɛtsa amʋ ɩlɔ.

Sumbí Ayɔpʋ Ámʋ Lu17 Sumbí ayɔpʋ ámʋ ɩwɩ lɔwa Bulu igyí

ɔhapʋ dɛhɛn amʋ mʋa mʋ aba ánɩ bʋbʋSaduki ɔpasuatɔ olu. 18 Ɩnɩ sʋ bɛkɩtá sumbíayɔpʋ ámʋ wá obu. 19 Támɛ onyé, Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋ lɛba befinkí obu ámʋ, kpá sumbíayɔpʋ ámʋ dálɩ. 20 Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláaamʋ ɔbɛɛ, “Mlɩyɔ amlɩyɛlɩɩ Bulu ɔtswɛkpawunsɩnɛsʋ ɩnʋ, amlɩbla ahá nkpa pɔpwɛamʋ ɩwɩ asʋn fɛɛ.” 21 Sumbí ayɔpʋ ámʋ be-gyi Bulu-ɔbɔpʋ amʋ asʋnsʋ. Mʋ sʋ bɛnatɩ yɔ wunsɩnɛsʋ ɩnʋ bakɛ, bʋdɛ ahá atɔ suná.

Ɔma-ɔma a, Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋlɛtɩ Yudafɔ asʋn agyípʋ amʋ fɛɛ fia. Mʋʋbɔwa abí bɛɛ bʋyɛlɛ sumbí ayɔpʋ ámʋ ba.22 Támɛ bɔyɔ á, sumbí ayɔpʋ ámʋ bʋmaɩnʋ. Ɩnɩ sʋ beyinkí bɛbláa ahandɛ amʋbɛɛ, 23 “Anɩlɔyɔ ɩnʋ á, anɩlówun ánɩ aklʋnamʋ fin wankláán. Obu adɩpʋsʋ akɩpʋamʋ bʋlɩɩ bʋdɛ aklʋn amʋ ɔnɔ gyo. Támɛbrɛá anɩléfinkí aklʋn amʋ a, anɩmówunɔhaa obu ámʋtɔ.” 24 Bulu ɔtswɛkpa agy-ópʋ ɔhandɛ mʋa Bulu igyí ahapʋ dɛhɛnamʋ bonu asʋn ánfɩ a, bɔbwɛ yɔɔ, sí bʋdɛasʋn ánɩ ɩbɛba mʋ ɔma gywɩɩn. 25 Ɩnʋɔha ɔkʋ lɛbɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ, ahá

Gyumagyihɛ 5:26 121 Gyumagyihɛ 6:13ámʋʋmlɩlɔwa obu ámʋ bʋlɩɩ Bulu ɔtswɛkpawunsɩnɛsʋ ɩnʋ, bʋdɛ ahá atɔ suná.” 26Mʋ sʋBulu ɔtswɛkpa agyópʋ ɔhandɛ amʋmʋamʋaba bɔyɔ yɛkpa sumbí ayɔpʋ ámʋ ba. Bɛkpaamʋ díín pʋ amʋ ba, tsúfɛ benya ifú ánɩ nɩ bɔpʋ ɩbɩ da amʋ á, ahá bɛda amʋ abwi.

27 Bɔpʋ amʋ ba bɛlɩɩ Yudafɔ asʋn agyípʋamʋ ansɩtɔ. Mʋʋ Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛnamʋ lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, 28 “Anɩmɛda mlɩ ɔláanɩaa, mlɩmátrá tɩ oyin ánfɩ dá súná atɔ?Támɛ mlɩkɩ tɔá mlɩlabwɛ. Mlɩlahá mlɩatosunáhɛ labʋlá Yerusalem wúlutɔ fɛɛ.Mlɩdékléá mlɔpʋmʋ lowu sʋrá anɩ.”

29 Petro mʋa sumbí ayɔpʋ atráhɛ amʋbɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ, “Bulu asʋnsʋ lehián ánɩ abégyi, megyí anyánkpʋsa. 30Mlɩlɛda Yesumántá oyikpalíhɛsʋ mɔ mʋ. Támɛ anɩanáin Bulu lɔkʋsʋamʋ tsú afúlitɔ. 31Olotsumʋ ya ɔsʋsʋ, pʋ mʋ yɛyaɩ mʋ gyɔpɩsʋ, bwɛmʋ ahá Ɔkpapʋ pʋ Nkpa Ɔhɔpʋ. Fówunɔkpa ɩdɩ ha Israelfɔ abʋdamli klʋntɔ, Buluosi amʋ lakpan kie amʋ. 32 Anɩgyí alɩ asʋnánfɩ ɩwɩ adansɩfɔ nɩ. Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋʋBulu lɔpʋkíé ahá ánɩ bʋtegyi mʋ asʋnsʋamʋ ɛ dɛmʋ ɩwɩ adánsɩɛ gyí.”

33 Brɛá Yudafɔ ahandɛ amʋ bonu asʋnánfɩ á, ɩlɔwa amʋ ɔblɔ. Mʋ sʋ bɔbwɛagywɩɩn bɛɛ, bɔmɔ sumbí ayɔpʋ ámʋ.34 Támɛ Yudafɔ ahandɛ amʋtɔ ɔkʋá ogyiFarisiyin, mʋ dá gyí Gamaliel, ogyi Mosembla osunápʋ ánɩ ahá fɛɛ bʋtobúmʋ lɔkʋsʋlɩɩ, blɩ ɔbɛɛ bʋkpá sumbí ayɔpʋ ámʋ dalɩkpalobí. 35 Ɩnʋ ɔlɛbláa Yudafɔ ahandɛ amʋɔbɛɛ, “Israelfɔ ayin, mlɩkɩwankláán ɩtɔ ánfɩmlɩaa mlɔpʋgyi ahá ánfɩ ɩwɩ. 36Mlɩkaɩn ánɩ brɛkʋtɔ á, oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋTeuda létsiá.Ɔlɔbwɛ mʋ ɩwɩ fɛ ɔha kpɔnkpɔntɩ ɔkʋ. Mʋsʋ ahábɔbwɛ fɛ lafana (400) sɔɔnbobuomʋ.Támɛ bɔmɔ mʋ, mʋ abúopʋ fɛɛ bɛdasáɩn,mʋ bwɛhɛ ɛ fɛɛ lowie ntsu. 37 Mʋ ɔma a,Yuda ánɩ ogyi Galileayin ɛ lɛba aháklábɩ.Mʋ ɛ ɔlɛkpa ɔdɔm buo ɩwɩ. Támɛ bɔmɔmʋ,mʋ abúopʋ amʋ fɛɛ bɛdasáɩn. 38Mʋ sʋ ndɛmlɩ bláa mbɛɛ, mlɩsi ahá ánfɩ. Mlɩmápʋ ɩbɩda amʋ. Tsúfɛ nɩ itsú anyánkpʋsa wá á, mʋfɛɛ ɩbɛba bɔtsʋn. 39Támɛ nɩ itsú Bulu wá á,mlɩmɛɛtalɩ ká amʋ itin. Mʋ sʋ mlɩmábwɛamʋ tɔtɔ, mɛnɩ ɩmɔɔbwɛ fɛ mlɩa Bulunyɔmlɩdɛkɔ.”

Yudafɔ ahandɛ amʋ botsulá dɩnkáGamaliel asʋn ánfɩsʋ. 40 Ɩnʋ bɛha bɛtɩsumbí ayɔpʋ ámʋ ba obuto ɩnʋ. Bɛhabɔnwɛn amʋ atɔ, bɛda amʋ ɔlá bɛɛ,bʋmátra tɩ Yesu dá súná atɔ ɛkɛkɛɛkɛ, besiamʋ bɛnatɩ. 41 Brɛá sumbí ayɔpʋ ámʋ

bɛdalɩ Yudafɔ asʋn ogyíkpa ɩnʋ bɔyɔ á,ansɩ dɛ amʋ gyí. Tsúfɛ Bulu lahá amʋ ɛbawun ɩwɩɔsɩnYesu sʋ. 42Sumbí ayɔpʋ ámʋbetsiá súná atɔ ekekegyíɛkɛ, dá Bulu asʋnwankláán ámʋ ɔkan Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋ pʋwóyígyíwóyítɔ bɛɛ, Yesu gyí Kristo, (ɔháámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ).

6Ɔnɔ Alɩɩpʋ Abasíénɔ Lɛ

1 Brɛá akasɩpʋ amʋ bɛba bʋdɛklɛɩ á, ɩtrɛlɛda Yudafɔ Griiki ablɩpʋ amʋʋ bʋtɛblɩ He-bri ɔblɩɩ amʋ nsɩnɛ. Griiki ablɩpʋ amʋ bɛɛ,ekekegyíɛkɛ, nɩ bʋdɛ atɔ yée a, bʋtamaháGriikifɔ asʋrapʋ amʋ. 2Mʋ sʋ sumbí ayɔpʋdúanyɔ ámʋ bɛtɩ ahógyipʋ amʋ fɛɛ fia, bláaamʋ bɛɛ, “Ɩma alɛá abési Bulu asʋn ɔkandabetsiá ye atɔ. 3 Ɩnɩ sʋ apíó, mlɩkɩ mlɩtɔamlɩlɛ ahá abasíénɔ ánɩ obú bʋ amʋsʋ, ƆŋɛWankɩhɛ mʋa nyánsa ɩtsɔ amʋtɔ. Fówunapʋ amʋ lɩɩ atɔtɔ yée ɔnɔ, 4mɛnɩ anɩ ɛ abɛlɛansɩ kɩmpáɩbɔ pʋ Bulu asʋn ámʋ ɔkanda.”

5 Ansɩ legyi ahógyipʋ amʋ fɛɛ asʋn ánfɩɩwɩ. Mʋ sʋ bɛlɛ oyin ɔkʋá mʋ hógyi ɔnɔbʋ ɔnlɩn, Ɔŋɛ Wankɩhɛ ɛ ɩtsɔ mʋtɔ, bʋtɛtɩ mʋ Stefano mʋa Filipo, Prokoro, Nikanor,Timon, Parmena pʋ Nikolao, ogyi Griikiyinɔkʋá otsú Antiokia asa alawíé Yudafɔ os-úmtɔ. 6 Bɔpʋ ahá ánfɩ bosuná sumbí ayɔpʋámʋ, sumbí ayɔpʋ ámʋ ɛ bɔpʋ ɩbɩ dɩnkáamʋsʋ, bɔmpáɩ há amʋ.

7 Ɩnɩ sʋBulu asʋnámʋ lɛklɛɩ, akasɩpʋ amʋbomoníYerusalem. Bulu igyí ahapʋ ámʋóótsɔtsɔɔtsɔ bɔhɔ Yesu asʋn ámʋ.

Stefano Kɩtá8 Bulu lɔwa awɩtɔlɛ há Stefano túmi

kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ. Mʋ sʋ ɔlɔbwɛ ofúla pʋosúna akpɔnkpɔntɩ ɔmá ámʋtɔ. 9Támɛ akʋbɔkʋsʋ lɩɩ mʋsʋ. Ahá ánfɩ botsú ofíakpakʋá bʋtɛtɩ mʋ “Nkpábiá Bahɔ Ɩwɩsʋtsiá.”Amʋ akʋ bʋgyi Yudafɔá botsú Kirene pʋAleksandria awúlusʋ. Akʋ ɛ botsú Kilikiapʋ Asia ɔmátɔ. 10 Támɛ Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɛhaStefano nyánsa ɔlɔpʋtɔɩ. Mʋ sʋ bʋmɛtalɩ gyí mʋ nwɛɛn. 11 Ɩnɩ sʋ bɛha akʋ ɔnɔ bɛɛbʋblɩ bɛɛ, bonu ánɩ Stefano dɛtɔɩ wɔ Mosemʋa Bulu. 12 Ɩnɩ lɛha ahá ánɩ bʋbʋ ɩnʋ pʋYudafɔ ahandɛ pʋMosembla asunápʋ amʋbenya ɔblɔ Stefanosʋ. Ɩnʋ bɛnatɩ yɔtʋ mʋ,kɩtá mʋ, kpá mʋ ya Yudafɔ Asʋn Agyípʋamʋ ansɩtɔ. 13 Bɛlahá akʋ bɔwa afunudɩnká mʋsʋ bɛɛ, “Oyin ánfɩ tɔtɔɩ wɔ Bulu

Gyumagyihɛ 6:14 122 Gyumagyihɛ 7:32ɔtswɛkpawankɩhɛpʋMosembla ámʋ ekek-egyíɛkɛ. 14 Anɩlónu ánɩ ɔdɛblɩ ɔbɛɛ, ‘YesuNasaretyin amʋ obóbwie Bulu ɔtswɛkpaamʋ, tsɛ amándɩɛ ánɩ Mose lósuná anɩ fɛɛ.’” 15 Yudafɔ Asʋn Agyípʋ amʋ fɛɛ besi bʋdɛStefano kɩɩ díín. Ɩnʋ bɛkɩ a, mʋ ansɩtɔ dɛogyá kpa fɛ Bulu-ɔbɔpʋ ansɩtɔ.

7Stefano Ɩwɩ Ɔnɔlɛ

1 Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn amʋ lɛfɩtɛ Ste-fano ɔbɛɛ, “Asʋn ánfɩ bablɩ tsú fʋ ɩwɩ ánfɩfɛɛ bʋmʋtɔ?”

2 Stefano lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mɩ apíó pʋmɩ asɩ, mlɩyaa asʋ amlɩnu! Bulu Onum-nyampʋ amʋ lɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná anɩ náinAbraham brɛá otsie Mesopotamia ɔmátɔ,Kaldeafɔtɔ asa olotu yétsiá Haran wúlutɔ.3-4 Ɩnʋ Bulu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Tu dalɩ fʋɔmátɔ si fʋ abusuan, afʋyɔ ɔsʋlʋʋ kʋánósuná fʋsʋ.’ Mʋ sʋ Abraham lótu tsúKaldeafɔ ɔsʋlʋsʋ yétsiá Haran wúlutɔ. Mʋsɩ lowu ɔma a, Bulu lɛha mʋ olotu ba ɔtɩnɛánfɩ mlɩtsie ndɛ ánfɩ. 5 Brɛ ámʋtɔ á, Bulumɔkʋnyá há Abraham ɔsʋlʋʋ anfɩ yabi oy-íkpa kʋlɛ kʋráá. Támɛ Bulu lɛhɩɛ mʋ asɩyaɩ ɔbɛɛ, mʋamʋ abí-aná obégyi ɔsʋlʋʋ anfɩɛkɛkʋ. Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Abrahammɔkʋkwɩɩ obí. 6 Asʋn ánɩ Bulu lɛbláa mʋ gyí, ‘Fʋ abí-aná bɔbwɛ afɔɔ ɔsʋlʋʋ kʋsʋ. Bɔpʋ amʋ bwɛnkpábi, wá amʋ amʋmʋyɔ nfí lafana (400).7Támɛ négyi ɔmá ámʋʋ fʋ abí-aná béyetsiáamʋ asɩ ámʋ asʋn, bɩtɩ amʋ ɩsʋ. Mʋ ɔma a,nɛlɛ amʋ lɛ amʋ ɩbɩtɔ, fówun bɛba bosúmmɩ nfɩ.’ 8 Bulu lɛka ntam há Abraham.Ntam amʋ ɔnɔ á, Abraham ɔbɛtɩn mʋ abí-aná keté. Mʋ sʋ mʋ bi Isak lɔhɔ nkekwé á,Abraham lɛtɩn mʋ keté. Isak ɛ lɛtɩn mʋ biYakob keté. Yakob ɛ lɛtɩn mʋ abí, bʋgyi anɩanáin dúanyɔ ámʋ keté amʋ nyebitɔ.

9 “Anɩ anáin anfɩ bɛfɛ amʋ gyama Yosef,mʋ ɩwɩ olu sʋ. Mʋ sʋ ɔlɔyɔ yɛbwɛ ɔkpábiEgyipte ɔmátɔ. Támɛ Bulu lɛlɩɩ mʋ ɔma,10 lɛ mʋ lɛ mʋ asʋn wunhɛ fɛɛtɔ. Bululɛha mʋ nyánsa, há Egyipte owíe lénya mʋɩwɩ ansigyí. Mʋ sʋ ɔlɔbwɛ Yosef mʋ ɔmápʋ mʋ wóyí fɛɛsʋ ɔkɩpʋ. 11 Akʋn kʋ lɛbáEgyipte pʋ Kanaan ɔsʋlʋsʋ fɛɛ. Ɩlɔpʋ ɩkplánba ɔmá ámʋtɔ. Anɩ anáin amʋ bʋmenyá atɔgyi. 12Mʋ sʋ brɛá Yakob lónu ánɩ atogyihɛbʋ Egyipte a, ɔlɔwa anɩ anáin anfɩ sɩsɩ.Bɔyɔ ɩnʋ ɛkɛ gyankpapʋ yénya atogyihɛ ba.13 Beyinkí yɔ otse nyɔɔsɩ a, Yosef lɛlɛ ɩwɩɔwan súná amʋ ɔbɛɛ, mʋgyí amʋ gyama

Yosef nɩ. Ɩnɩ sʋ Egyipte owíe ɛ lɛbɩ Yosefabusuan. 14 Mʋ ɔma a, Yosef lɔwa mʋapíó sɩsɩ ɔbɛɛ, bʋyɛkpa mʋ sɩ Yakob pʋ mʋabusuanfɔ, bɔbwɛ fɛ ahá aduesienɔ-nu (75)ba, abʋbetsiá Egyipte ɔmátɔ. 15 Ɩnʋ Yakoblɔyɔ Egyipte. Ɩnʋmʋa anɩ anáin amʋ bowunɩ. 16 Nfí tsɔtsɔɔtsɔ ɔma a, bɔpʋ amʋtɔakʋ afúli ya Sekem. Wúlu anfɩtɔ Abrahamlégyankpá tsíá nɩ. Bopulá amʋ ɩlán kʋáAbraham lɔpʋ kɔba hɔ tsu oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Hamor abí wátɔ.

17 “Nkɛ ámʋʋ Bulu lɛhɩɛ Abraham amʋlotsutsúa ɩbɔfʋn a, anɩ anáin amʋ baklɛɩ wá Egyipte ɔmátɔ. 18 Ɔma a, Egyipte ow-íe ɔkʋá ɔmɛbɩ Yosef lébetsiá obíá ámʋsʋ.19 Owíe anfɩ lɔwa owuntɔlɩn anɩ anáinamʋsʋ. Ɔlɛka amʋ hɩɛ ɔbɛɛ, bʋtswɩɩ amʋabi bɔbwɛ tsalɩfwɩ abʋwu. 20 Alɩ brɛ ámʋtɔbɔkwɩɩ Mose nɩ. Ogyi obí ánɩ ɔhɩɛ ɔbʋ akɩlɛ,Bulu ansɩ legyi mʋ ɩwɩ. Mʋ yin lɛyaɩ mʋtsra asa mʋ sɩ wóyítɔ. 21 Brɛá bɛlɛ mʋ mʋwóyítɔ a, Faraomʋ bi tsɩhɛ lótsu mʋ, pʋmʋbwɛmʋ bi alɩɩ, ɔlɛdan. 22 Egyiptefɔ bosunáMose amʋ amándɩɛ kugyíkʋ. Ɔlɔbwɛ ɔhakpɔnkpɔntɩmʋ ɩtɔɩ pʋmʋ bwɛhɛtɔ.

23 “Brɛá Mose lɔhɔ nfí adʋana (40)á, ɔlɔbwɛ agywɩɩn ɔbɛɛ, mɔyɔ yɛkɩ alɩáEgyiptefɔ bɔpʋ bʋdɛ mʋ apíó Israelfɔ kpa.24 Ɩnʋ á, olowun ánɩ Egyipteyin dɛmʋ apíóIsraelfɔ ámʋtɔ ɔkʋ da. Mʋ sʋ ɔlɔyɔ ɔyɔhɔmʋ pio ámʋʋ ɩdɛ mʋ dʋʋn amʋ, ilemlí mʋaEgyipteyin amʋ nyɔ. Ɩnʋ ɔlɛda Egyipteyinámʋ mɔ. 25 Mose mʋ kɩ ɔbɛɛ, ɩbɔwankɩ mʋ apíó Israelfɔ ánɩ Bulu dɛpʋ mʋ hɔ amʋnkpa, támɛ ɩmɔwankɩ amʋ. 26Mʋ ɔyɩ kɛhɛa, olowun Israelfɔ abanyɔ bʋdɛkɔ. Ɔlɔyɔɔyɛkpatá amʋ, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, ‘Mlɩkɩ,apíó mlɩgyí. Ntogyi sʋ mlɩ wʋlɛwʋlɛ mlɩdɛaba amʋmʋyɔ wa?’ 27 Támɛ ɔmʋamʋʋ ɔdɛmʋ ba da ámʋ lówutá Mose sɩsɩ, fɩtɛ mʋɔbɛɛ, ‘Ma lɔwa fʋ ɔbɛɛ fʋbégyi anɩsʋ, afʋgyianɩ nsɩnɛ asʋn? 28 Fʋdekléá fɔmɔ mɩ, fɛalɩ ámʋʋ ígye fɔmɔ Egyipteyin amʋ lóó?’29 Mose lénya nú asʋn ánfɩ alɩ, ɔlɛsrɩ dalɩEgyipte ɔmátɔ yɔ Midiafɔ ɔsʋlʋsʋ. Oletsiáɩnʋ kwɩɩ abi anyɔ.

30 “Nfí adʋana ɔma a, Bulu-ɔbɔpʋ lɛlɛɩwɩ ɔwan súná Mose dimbísʋ oyíbi kʋá ɩbʋawu, ogyá detsií mʋtɔtɔ, mantáa Sinaibʋ.31 Mose lówun mʋ á, ɩlɔwa mʋ ifú. Brɛáɔlɔkpʋkpɛ ɔyɔ yɛkɩ mʋ wankláán á, Bululɛbláa mʋ ɔbɛɛ, 32 ‘Mɩgyí fʋ anáin Abra-ham, Isak pʋ Yakob Bulu.’ Mose lénya ifú,ɔdɛkpɩnkɩ kpakpakpakpa. Mʋ sʋ ɔmɛtalɩ kɩ

Gyumagyihɛ 7:33 123 Gyumagyihɛ 8:2mʋ. 33AnɩWíe Bulu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ‘Wɔɩ fʋntʋkʋta tswɩ, tsúfɛ ɔtɩnɛ ánfɩ fʋlɩɩ ánfɩ igyiɔtɩnɛ wankɩhɛ. 34 Nawun ánɩ mɩ ahá bʋdɛɩwɩɔsɩn wúun Egyipte ɔsʋlʋsʋ. Nanú amʋisú. Mʋ sʋ nakplɩ nɛbá bɔhɔ amʋ. Ba, anwafʋ Egyipte.’

35 “Mose anfɩ Israelfɔ bekiná Egyipteɔmátɔ, fɩtɛmʋ bɛɛ, ‘Ma lɔwa fʋ ɔbɛɛ fʋbégyianɩsʋ, afʋgyi anɩ nsɩnɛ asʋn?’ nɩ. Mose anfɩkɛn Bulu lɛha ɔbɛɛ, ɔbwɛɛ anɩ anáin amʋsʋogyípʋ pʋ amʋ ɔlɛpʋ nɩ. Bulu lɔwa mʋsumbí ánfɩ tsʋn Bulu-ɔbɔpʋ amʋʋ ɔlɛlɛ ɩwɩsúná mʋ ogya plɛnplɛntɔ ámʋsʋ. 36Mʋ kɛngyí ɔhá ánɩ ɔlɛkpa amʋ dalɩ Egyipte, bwɛofúla pʋ osúna tsɔtsɔɔtsɔ Egyipte ɔsʋlʋsʋ,Ɔpʋ Pɛpɛ amʋ ɔnɔ pʋ dimbí ámʋsʋ nfíadʋana (40) kɛkɛ nɩ. 37 Mʋ kɛn lɛbláaIsraelfɔ ámʋ ɔbɛɛ, ‘Bulu ɔbɛlɛ mʋ ɔnɔsʋɔtɔɩpʋ ɔkʋá ogyi fɛ mɩ tsú mlɩtɔ há mlɩ’ nɩ.38Brɛá mʋa Israelfɔ ámʋ befia dimbí ámʋsʋá, Mose anfɩsʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɔtɔɩ tsʋnSinaibʋ ámʋsʋ há anɩ anáin amʋ nɩ. MʋkɛnsʋBulu lɔpʋmʋnkpa asʋnámʋ tsʋn, ɩdɛanɩ ɛ tʋ nɩ.

39 “Támɛ anɩ anáin bʋmobu mʋ. Bekinámʋ asʋn nu. Amʋ nkʋlɛ sʋmʋ á, tɛkɩ bʋtráabʋbʋ Egyipte ɔmátɔ. 40 Ɩnɩ sʋ bɛbláa Aaronbɛɛ, ɔyáɩ ɩkpɩ ánɩ bɛkpa amʋ ha amʋ. Tsúfɛbʋmeyín tɔá ɩlabwɛMose amʋʋ ɔlɛkpa amʋtsú Egyipte amʋ. 41 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, bɛblɩ sika pɛpɛ ɔnantswiebí pʋbwɛ ɔkpɩ, tsíá hámʋ igyí. Amʋ ansɩ legyi amʋ ɩbɩ ɔnɔ ɩtɔbwɛhɛ ánfɩ ɩwɩ. 42 Bulu lési amʋ asʋn, bɔyɔbʋdɛ owí mʋa ɔtsra pʋ ntsrakpabi tswɛɛ.Fɛ alɩá bɔwanlɩn wá Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋɔwʋlʋtɔ bɛɛ,‘Israelfɔ! Megyímɩ mlɩlɔmɔmbwɩ bɔ afɔdɩɛ

hánfí adʋana (40) ámʋʋ mlɩlétsiá dimbí

ámʋsʋ.43Mboún ɔkpɩMolok tati-obu

pʋ Refan ntsrakpabi ɔkpɩmlɩlɔbwɛ sʋrá, nátɩ tswɛ.

Ɩnɩ sʋ négyamlɩ yɔwa Babilonfɔ ɔsʋlʋʋ ɔmaɔtɩnɛkʋ.’

44 “Tati-obu ámʋʋ itosúná amʋ ánɩ Bulubʋ amʋ wá ámʋ ɛ letsiá anɩ anáin amʋwá dimbí ámʋsʋ. Mose lɔbwɛ mʋ alɩáBulu lósuná mʋ ɔbɛɛ, ɔbwɛɛ mʋ pɛpɛɛpɛ.45Anɩ anáin amʋ bowu sí Bulu tati-obu ámʋhá anɩ asɩ, Yosua légya amʋ nkpá bɔpʋbaɔsʋlʋʋ anfɩsʋ. Amʋ onutó ansɩtɔ Bulu légyaɔmá-ɔmá lɛ ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ pʋhá amʋ. Bulutati-obu ámʋ letsiá amʋ wá alɩɩ bɔtʋ OwíeDawid brɛsʋ. 46Bulu ansɩ legyi Owíe Dawid

ɩwɩ. Mʋ sʋ Dawid lɔkʋlɩ mʋ ɔbɛɛ, mʋyíi obuha mʋ, mɛnɩ anɩ Yakob abí-aná fɛɛ abósummʋ ɩnʋ. 47TámɛOwíe Salomomboún lébeyiobu ámʋ.

48 “Támɛ Ɔsʋsʋʋsʋ Bulu tamatsíányankpʋsa obu yihɛtɔ. Fɛ alɩá Bulu ɔnɔsʋɔtɔɩpʋ ɔkʋ lɛblɩ ɔbɛɛ,49 ‘Anɩ Wíe Bulu ɔbɛɛ, “Ɔsʋsʋ gyí mɩ owíe

obíá,ɔsʋlʋʋ ɛ igyi mɩ ayabi oyíkpa.

Ntɔ obu mlɩaa mléyi ha mɩ?Nkʋnʋ gyí mɩ ɔkpʋnʋ ɔdakpá?

50Megyí mɩ lɔbwɛ ntobí ánfɩ fɛɛ?” ’ ”51 Stefano lɔmɔ mʋ asʋn ɔnɔ ɔbɛɛ,

“Asʋtɔ-ɔnlɩn awíé, klʋntɔ bʋ mlɩ odwin.Mlɩlakíná Bulu asʋn ámʋ nu. Mlɩ ɛmlɩtɔkʋsʋ lɩɩ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ asʋnsʋ bré-gyíbrɛ, fɛ alɩá mlɩ anáin amʋ betsiá bwɛ.52 Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ɔmɔmʋsʋ mlɩ anáinbʋmɛdɩnká? Bɔmɔ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋʋbɛblɩ yáɩ bɛɛ, Yilé Ɔbwɛpʋ ámʋ ɔbɛba amʋɛ. Mlɩlɛlɛ Yilé Ɔbwɛpʋ ámʋ há, bɔmɔ mʋ.53 Mlɩlɔhɔ Mose mbla ámʋ tsú Bulu-abɔpʋámʋ wá nɩ, támɛmlɩmégyi mʋsʋ.”

Stefano Abwi Da Mɔ54 Brɛá Yudafɔ ahandɛ amʋ bonu Ste-

fano asʋn blɩhɛ anfɩ á, ɔblɔ lɛhɩɛ kɩtá amʋ,bɛda ansɩtɔ kpʋn. 55 Támɛ Ɔŋɛ Wankɩhɛlɔbʋlá Stefanotɔ, olotsu ansɩ fʋá, ɔdɛ ɔsʋsʋkɩɩ. Olowun Bulu numnyam, Yesu lɩɩ Bulugyɔpɩsʋ. 56 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ,nawun ánɩ ɔsʋsʋ lafínkí, Nyankpʋsa-Mʋ-Biámʋ lɩɩ Bulu gyɔpɩsʋ.”

57 Brɛá bonu ɩnɩ á, bɔpʋ ɩbɩ tin asʋ.Ɩnʋ amʋ fɛɛ bɔsʋrá okitikíti tú bun mʋsʋ,58 bɛbɩtɩa mʋ dalɩ wúlu amʋtɔ bɛyɛda mʋabwi mɔ. Adansɩfɔ ámʋ bɔwɔɩ amʋ awunsoatadɩɛ tswɩ ɔyasubi ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Saulowá. 59 Bʋdɛ mʋ abwi da alɩɩ, olokpolí anɩWíe ɔbɛɛ, “Mɩ Wíe Yesu, hɔ mɩ ɔŋɛ.” 60 Ɩnʋá, ɔlɛda akpawunu, kplʋn kʋklʋkʋʋ ɔbɛɛ,“Mɩ Wíe, si lakpan ánfɩ kie amʋ.” Olenyablɩ alɩ pɛ, olomu ɔnɔ.

81 Saulo ɛ lótsulá dɩnká Stefano mɔsʋ.Saulo Ɔpasua Ámʋsʋ DɩnkáTsú ɛkɛ ámʋsʋ á, bɛdɩnká ɔpasua ámʋʋ

ɩbʋ Yerusalem amʋsʋ, wá amʋ mɔ bɩ. Mʋsʋ ɔpasua ámʋ fɛɛ bɛdasáɩn wá Yudea pʋSamaria ɔmátɔ, sí sumbí ayɔpʋ ámʋ nkʋlɛpɛ wá ɩnʋ. 2 Támɛ Bulu asúmpʋ akʋ bosuStefano, bɩn mʋ.

Gyumagyihɛ 8:3 124 Gyumagyihɛ 8:353 Saulo mʋ léfi ɔpasua ámʋ bwie asɩ.

Oletsiá kí ahá wóyítɔ, bɩtɩa ahógyipʋ atsɩmʋa ayin fɛɛ yɔwa obu.

Filipo Bulu Asʋn Ɔkanda SamariaWúlutɔ4 Ahógyipʋ amʋ bɛda Bulu asʋn wan-

kláán ámʋ ɔkan ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ ánɩ bɛdasáɩnyɔ. 5 Mʋ sʋ Filipo lɔyɔ Samaria wúluyilé kʋtɔ yɛbláa amʋ Kristo, (ɔhá ámʋʋBulu ladá mʋ ofúli amʋ) ɩwɩ asʋn wankláánámʋ. 6Afíapʋ amʋ fɛɛ bonu mʋ asʋn blɩhɛ,bowun osúna ánɩ ɔlɔbwɛ ɛ. Mʋ sʋ bɔhɔ mʋasʋn ámʋ. 7 Ɔŋɛ laláhɛ lɔsʋrá okitikíti dálɩahá tsɔtsɔɔtsɔtɔ. Ahá ánɩ amʋ ɩfʋn lawúpʋ tsukʋlɛ asínpʋ tsɔtsɔɔtsɔ ɛ benya ɩlɔtsá.8Mʋ sʋ ansɩ lɛhɩɛ gyi Samariafɔ ámʋ.

9Alɩ brɛ ámʋtɔ á, ɔfápʋ kpɔnkpɔntɩ ɔkʋábʋtɛtɩ mʋ Simon bʋ wúlu amʋtɔ. BrɛáFilipo mɔkʋba ɩnʋ á, ɔtɔbwɛ túmila súnámʋ pɩ amʋ, ɩtɔwá amʋ ifú. Ɔtɔpʋ ɩbɩ síkántɔ blɩ ɔbɛɛ, otúmípʋ kpɔnkpɔntɩmʋgyi.10 Nyebí ahandɛ fɛɛ bʋtobú mʋ, blɩ bɛɛ,“Oyin ánfɩ dɛ Bulu túmi kpɔnkpɔntɩ ámʋ.”11 Ɩnɩá ɔdɛpʋ mʋ asuma bwɛ ofúla sunáamʋ, ɩlawá ɔpá sʋ á, amʋ fɛɛ bɔhɔ mʋ gyi.12 Támɛ brɛá Filipo lɛba bɛda Bulu iwíegyípʋYesu Kristo ɩwɩ asʋnwankláán ámʋ ɔkana, atsɩ mʋa ayin bɔhɔ mʋ asʋn ámʋsʋ gyi,ɔlɔbɔ amʋ asú. 13 Simon onutó ɛ lóhogyi,ɔlɛha Filipo lɔbɔ mʋ asú. Mʋ asúbɔ ɔma a,ɔlɔpʋ ɩwɩ mantáa Filipo. Brɛá olowun alɩáFilipo dɛofúlamʋa osúna bwɛ á, ɔnɔ lobwiemʋ.

14 Sumbí ayɔpʋ ámʋʋ bʋbʋ Yerusalemamʋ bonu ánɩ Samariafɔ bahɔ Bulu asʋnámʋ. Mʋ sʋ bɔwa Petro mʋa Yohane amʋwá. 15 Brɛá boyówie ɩnʋ á, bɔbɔ mpáɩ háSamariafɔ ahógyipʋ amʋ bɛɛ, bʋnyáa ƆŋɛWankɩhɛ. 16 Tsúfɛ asú kɛkɛ babɔ amʋ anɩWíe Yesu dátɔ, támɛ amʋtɔ ɔkʋkʋmɔkʋnyáƆŋɛWankɩhɛ amʋ. 17 ƖnʋPetromʋaYohanebɔpʋ ɩbɩ dɩnká amʋ nwunsʋ, Bulu lɛha amʋƆŋɛWankɩhɛ amʋ.

18 Simon lówun ánɩ ɩbɩ kɛkɛ sumbí ayɔpʋamʋ bapʋ dɩnká ahógyipʋ amʋ nwunsʋ,Bulu lahá amʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ. Mʋ sʋ ɔlɛlɛkɔba há Petro mʋa Yohane, 19 ɔlɛbláa amʋɔbɛɛ, “Mlɩha mɩ túmi ánfɩ kʋ, mɛnɩ nɩ mɩ ɛ nɔpʋ ɩbɩ dɩnká ɔkʋ nwunsʋ á, Bulu ɔbɛhamʋ ƆŋɛWankɩhɛ.”

20 Támɛ Petro lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Fʋa fʋkɔba ámʋnyɔ fɛɛmlɩhɩ. Tsúfɛ fʋkɩ fɛɛ, fɛtalɩ pʋ kɔba hɔ Bulu itokiehɛ ánfɩ. 21 Fʋma ogy-íkpá ntɛɛ ɔlɩɩkpá anɩ gyumagyihɛ anfɩtɔ,tsúfɛ fʋ klʋntɔ mɛtɩn Bulu ansɩtɔ. 22 Damliklʋntɔ tsu fʋ lakpan ánfɩtɔ, afʋkʋlɩ anɩ WíeBulu. Fíalɩ obési agywɩɩn laláhɛ anfɩ fabwɛánfɩ kíé fʋ. 23 Tsúfɛ nawun ánɩ fʋhɩɛ fʋbʋɔnsɩpɛ, lakpan lagyi fʋsʋ.”

24 Simon lɛbláa Petro mʋa Yohane ɔbɛɛ,“Nobwíí ɩpa, mlɩkokoli mlɩWíe Bulu ha mɩ,mɛnɩ ɔmɛɛha asʋn ánfɩ fablɩ ánfɩtɔ kʋkʋmɛɛba mɩsʋ.”

25Brɛá Petro mʋa Yohane begyi adánsɩɛ,dá Yesu ɩwɩ asʋn ámʋ ɔkan tá á, beyinkíyɔ Yerusalem. Brɛá bʋna bɔyɔ á, bɛdaasʋn wankláán ámʋ ɔkan Samaria nkudatsɔtsɔɔtsɔ asɩ.

Etiopia Owíe Sikasʋ Ɔkɩpʋ Klʋntɔdamlí26 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Bulu-ɔbɔpʋ lɛbláa

Filipo ɔbɛɛ, “Kʋsʋ pʋ ɔsaasɩ dimbísʋ ɔkpaámʋʋ ɩda tsu Yerusalem ɩyɔ Gasa amʋ.”27 Mʋʋ Filipo lɔkʋsʋ pʋ ɔkpa. Brɛá ɔyɔ á,ɔlɔtʋ Etiopia ɔmá ɔhandɛ ɔkʋá baflo mʋ.Ɔhandɛ amʋ gyí Etiopia owíe tsɩhɛKandakesikasʋ ɔkɩpʋ. Oyin ánfɩ layɔ Yerusalemyósum Bulu, 28 yínkí ɔyɔ wóyí, otsie mʋkekétɔ, mpɔnkɔ bʋdɛ mʋ bɩtɩ. Ɔdɛ Buluɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yesaia ɔwʋlʋ ámʋ kláa. 29MʋʋƆŋɛ Wankɩhɛ lɛbláa Filipo ɔbɛɛ, “Kpʋkpɛmanta keké ánfɩ.” 30Filipo lɛsrɩ tʋ keké ámʋwun ánɩ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yesaia ɔwʋlʋámʋ oyin ámʋ dɛ kláa. Mʋ sʋ ɔlɛfɩtɛ mʋɔbɛɛ, “Ɔhandɛ, fʋdɛ asʋn ámʋʋ fʋdɛkláaamʋ asɩ nu?”

31 Ɔhandɛ amʋ lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Nkálɩɩbɔbwɛnónumʋ asɩnɩ ɔkʋmɛlɛmʋ asɩ súnámɩ?” Mʋ sʋ ɔlɛbláa Filipo ɔbɛɛ, “Dʋ tsia mɩ wá ayɔ.” 32 Bulu asʋn ánɩ ɔdɛkláa ɔwʋlʋámʋtɔ gyí:“Ɔlɔbwɛ díín fɛ kufa ánɩ bapʋ bɛya ɔmɔkpá.

Ɔmobwií mʋ nnonyɔ.Ɔlɔbwɛ díín fɛ alɩá kufa tɔbwɛnɩ bʋdɛmʋ ɩwɩ imi dɩnkɩ.

33Bɔkpɔɩ mʋ, bʋmegyimʋ asʋn ɔnɔkwalɩsʋ.Ɔhaa mɛɛtalɩ súná mʋ abí-aná,tsúfɛ bɛka mʋ nkpa tin ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ.”

34Mʋʋ ɔmá ɔhandɛ amʋ lɛfɩtɛFilipo ɔbɛɛ,“Ma ɩwɩ asʋn Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ anfɩ dɛblɩ,mʋ onutó ntɛɛ ɔha bambá?” 35 Ɩnʋ Filipolɛlɩɩ Yesaia asʋn wanlɩnhɛ anfɩsʋ bláa mʋ

* 8:36-37 Mʋtɔ yée 37 bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Filipo lɛbláa mʋ ɔbɛɛ “Nɩ fahɔ Kristo gyitsú fʋ ɩklʋn fɛɛtɔ a, nɛtalɩ bɔ fʋ asú.” Ɔlɛbláa Filipo ɔbɛɛ, “Ee, nahogyi mbɛɛ Yesu Kristogyi Bulu mʋ Bi.”

Gyumagyihɛ 8:36-37 125 Gyumagyihɛ 9:29Yesu ɩwɩ asʋn wankláán ámʋ. 36-37 Bɔpʋbɔyɔ á, bɔtʋ ntsu kʋ. Mʋʋ ɔmá ɔhandɛ amʋlɛfɩtɛ Filipo ɔbɛɛ, “Ntsu dá a, ntɔ létin mɩ asúbɔ ɔkpa?”*

38Mʋ sʋ ɔmá ɔhandɛ amʋ lɛha mʋ kekéámʋ ɔbɩtɩpʋ lɛlɩɩ. Mʋa Filipo bɛkplɩ wíéntsu ámʋtɔ, Filipo lɔbɔ mʋ asú. 39 Brɛábɛdalɩ ntsu ámʋtɔ á, anɩ Wíe Ɔŋɛ lotsu Fil-ipo nátɩ. Ɔmá ɔhandɛ amʋ mɛtrá wun mʋ,támɛ ɔlɔpʋ ansigyí natɩ ɔyɔ wóyí. 40 Filipoɛ lɛyɛdalɩ Asoto wúlutɔ. Ɔlɛnatɩ kí ɩnʋawúlusʋ dá asʋn wankláán ámʋ ɔkan alɩɩ,oloyówie Kaesarea wúlutɔ.

9Saulo Klʋntɔdamlí(Gyumagyihɛ 22:6-16; 26:12-18)

1-2Alɩ brɛ ánfɩtɔ fɛɛ á, Saulo mɔkʋsí Yesuakasɩpʋ amʋ bláa ɔbɛɛ, mɔmɔ amʋ. Mʋ sʋɔlɔyɔ Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn wá yɔkʋlɩ mʋɔbɛɛ, ɔwánlɩn ɔwʋlʋ pʋlɛmʋ suna DamaskoYudafɔ ofíakpa ahandɛ, mɛnɩ nɩ mʋ ɩbɩ daoyin ntɛɛ ɔtsɩ ɔkʋ, ɔna anɩWíe ɔkpa ámʋsʋa, mɛkɩtá mʋ, kpá mʋ ba Yerusalem.

3Saulo lɔpʋ ɔkpa ɔyɔDamasko. Ɔlɛta wietá á, nsaɩntɔ lɛkpa ogyá wa mʋ. 4 Ɔlɛdɩdaɔsʋlʋtɔ kpla. Ɩnʋ olonu ɔmɛ kʋ. Ɔmɛ amʋlɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Saulo, Saulo, ntogyi sʋfʋdɩn mɩsʋ alɩ?”

5 Saulo lɛfɩtɛ ɔbɛɛ, “Fʋ ma nɩ, mɩ Wíé?”Mʋʋ ɔmɛ amʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ Yesu nɩ.Mɩsʋ fʋdɩn nɩ. 6Kʋsʋ, afʋyɔwúlutɔ ɩnʋ. Ɔkʋobósuná fʋ tɔá lehián ánɩ fɔbwɛ.”

7 Saulo aba ánɩ mʋa amʋnyɔ bʋna besilɩɩ díín. Bonu ɔmɛ amʋ, támɛ bʋmowunɔhaa. 8 Saulo lɔkʋsʋ lɩɩ. Olobwií ansíbi,támɛ ɔmɛdɛ atɔ wúun. Mʋ sʋ bɛkɩtá mʋɩbɩ, kpá mʋ ya Damasko wúlutɔ. 9 Oletsiánkɛnsá owítɔ omowun atɔ. Omegyi atɔ,omonu tɔtɔ ɛ alɩ brɛ ámʋtɔ.

10 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Yesu ɔkasɩpʋ ɔkʋ bʋDamasko, bʋtɛtɩ mʋ Anania. Olowun atɔ.Mʋtɔ á, anɩ Wíe Yesu lókpolí mʋ ɔbɛɛ,“Anania!”

Olotsulá ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, mɩ nɩ.”11 Mʋʋ anɩ Wíe lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Kʋsʋ,

yɔ brɔnʋ ámʋʋ bʋtɛtɩ mʋ ‘Ɔkpa Tswííhɛ’amʋsʋ. Wie Yudawóyítɔ, afʋfɩtɛ oyin ámʋʋotsú Tarso, bʋtɛtɩ mʋ Saulo amʋsʋ. Alaba,ɔbʋ ɩnʋ ɔdɛ mpáɩ bɔ. 12 Alawun ánɩ oyinɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Anania laba bɔpʋ ɩbɩ dɩnkámʋsʋ, mʋ ansíbi labwíí.”

13 Mʋʋ Anania lɛbláa anɩ Wíe ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, nanú oyin ánfɩ ɩwɩ asʋn. Alɩá ɔdɛpʋlalahɛ gyi fʋ ahá ánɩ bʋbʋYerusalem. 14 Igyí

ahapʋ dɛhɛn amʋ ɛ bahá mʋ túmi bɛɛ, ɔbáDamasko bɛkɩtá ahá ánɩ bʋtɔbɔ mpáɩ fʋdátɔ fɛɛ.”

15 Anɩ Wíe lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Yɔ, mɩlalɛmʋmbɛɛ, ɔbwɛɛmɩ osúmpʋ, ɔha ɔmá bám-bátɔfɔ, amʋ awíe pʋ Israelfɔ fɛɛ abʋbɩ mɩ.16 Mɩ onutó nósuná mʋ alɩá ɔbɔkʋkʋ wunipian mɩ sʋ.”

17Mʋ sʋ Anania lɔyɔ Yuda wóyítɔ, yɔpʋɩbɩ dɩnká Saulosʋ, bláa mʋ ɔbɛɛ “OpíóSaulo, anɩWíeYesu amʋʋ ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwan sú-ná fʋ brɛ ámʋʋ fɛbá nfɩ ámʋ láwá mɩ fʋ wá.Ɔbɛɛ, mbɛha fʋ afʋlawun atɔ, ƆŋɛWankɩhɛɔbʋla fʋtɔ.” 18 Tɔkʋá igyi fɛ klɛmɛtɩ afwɩlɛmaɩn lɛ mʋ ansíbisʋ kpádá ɩnʋnʋ. Mʋ sʋɔlɛla ɔdɛ atɔ wúun. Ɩnʋ ɔlɔkʋsʋ, bɔbɔ mʋasú. 19 Bɛha mʋ atɔ olegyi, ɔwʋnlɩn lɛlawíémʋ.

Saulo Bulu Asʋn Ɔkanda DamaskoSaulo létsiá akasɩpʋ amʋwá nkɛ kpalobí.

20 Ɩnʋnʋ ɔlɛnatɩ yɔ amʋ ofíakpa, yéfi Yesuɩwɩ asʋn ɔkan da asɩ ɔbɛɛ, “Yesu gyí Bulumʋ bi ámʋ nɩ.”

21 Ahá ánɩ bonu mʋ asʋn blɩhɛ anfɩfɛɛ ɔnɔ lobwie amʋ. Mʋ sʋ bɛfɩtɛ bɛɛ,“Megyí mʋdɛ Yesu asúmpʋ mɔ Yerusalemnɩ? Megyí amʋ ɔkɩtákpá ɔlɛba nfɩ, ɔkpaamʋ ya igyí ahapʋ dɛhɛn amʋ?”

22 Támɛ Saulo lɛlanyá túmi blɩ asʋn ámʋɔwʋnlɩnsʋ ɔbɛɛ, lɛlɛ Yesu gyí Kristo, (ɔháámʋʋBulu ladámʋofúli amʋ). Alɩá ɔlɛhɩɛ lɛasʋn ámʋtɔ lɛha Yudafɔ ánɩ bʋbʋ Damaskoɩnʋ bɔbwɛ basaa. Bʋmowun mʋá bótsu.

23Nkɛ tsɔtsɔɔtsɔ ɔmaa, Yudafɔ ámʋbefiakɩtá agywɩɩn bɛɛ bɔmɔ Saulo. 24 Mʋ sʋbetsiá gyo wúlu amʋ ɔnɔ ɔpa onyé, mɛnɩbénya mʋ mɔ mʋ. Támɛ akʋ bowi tsáSaulosʋ bɛɛ, alɩ Yudafɔ ámʋ babwɛ agywɩɩnnɩ. 25Mʋ sʋ ɛkɛ ɔkʋ onyé á, Saulo abúopʋamʋtɔ akʋ botsumʋwá lakpátɔ, pʋmʋ tsʋnikwitɔ kplɩ mʋ yi ɩban ɔma, ɔlɛsrɩ nátɩ.

Saulo Yerusalem Yɔ26 Brɛá Saulo lówie Yerusalem a, ɔlɔtsʋn

ɔkpa kugyíkʋsʋ ánɩ obówie Yesu akasɩpʋamʋtɔ. Támɛ bʋmohogyi ánɩ alabwɛɔkasɩpʋ. Mʋ sʋ benya mʋ ifú. 27 ƖnʋBarnaba lɛkpa mʋ ya, yɛlɛ mʋ súná sumbíayɔpʋ amʋ. Ɔlɛbláa amʋ alɩá anɩ Wíe lɛlɛɩwɩ ɔwan súná Saulo Damasko ɔkpatɔ, mʋaYesunyɔ batɔɩ; pʋ alɩá Saulo lɔwa klʋn dáBulu asʋn ámʋ ɔkan ɔwʋnlɩnsʋ Yesu dátɔDamasko wúlutɔ. 28 Mʋ sʋ Saulo lówieamʋtɔ, beki Yerusalem wúlutɔ. Ɔlɔwa klʋnblɩ Bulu asʋn ámʋ Yesu dátɔ. 29Mʋa Yudafɔ

Gyumagyihɛ 9:30 126 Gyumagyihɛ 10:22ámʋʋ bʋtɛblɩ Griiki ɔblɩɩ amʋ betsiá tɔɩ, gyiaba nwɛɛn. Támɛ alɩ brɛ ámʋtɔ fɛɛ á, bʋdɛagywɩɩn bwɛ ánɩ bɔmɔ mʋ. 30 Brɛá mʋafú lɔwʋlɩ ahógyipʋ amʋ a, bɛkpa mʋ yáaKaesarea, há mʋ ɔlɛnatɩ yɔ Tarso.

31Mʋ sʋ ɩwɩ lolwií ɔpasua ánɩ bʋ Yudea,Galilea pʋ Samaria ɔmátɔ. Ɔŋɛ Wankɩhɛlɛkpa amʋ bɛklɛɩ, dan hógyitɔ, betsiá tsi-átɔá ilegyi anɩWíe Yesu ansɩ.

Aha Akʋ Ɩlɔ Tsa32 Petro lɛnatɩ ki Samaria nkudasɩ. Ɛkɛ

ɔkʋ ɔlɛyɛkɩ Bulu ahá ánɩ bʋbʋ Lida wúlutɔ.33 Ɩnʋ á, oleyéfia oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Enea,olesin tsukʋlɛ nfikwe nɩ. 34 Petro lɛbláa mʋɔbɛɛ, “Enea, Yesu Kristo latsá fʋ ɩlɔ. Kʋsʋkunta fʋ ɔklan.” Ɩnʋ Enea lɔkʋsʋ. 35 Aháánɩ bʋtsie Lida wúlutɔ pʋ Saron nsáɩntɔ fɛɛbowunoyin ámʋ. Mʋ sʋbohogyi, bobuo anɩWíe.

36 Ɔtsɩ ɔkʋ bʋ Yopa wúlutɔ, ogyi ɔkasɩpʋ.Bʋtɛtɩ mʋ Tabita. Mʋ dá ámʋ asɩ Griikiɔblɩtɔ gyí, “Dorka.” Mʋ asɩ gyí, “Abrɛ.”Yilé ɔbwɛpʋ ogyi. Ɔbʋ awɩtɔlɛ há ahiánfɔ.37 Brɛá Petro bʋ Lida a, ɩlɔ lɛda Tabitasʋ.Olowu, bebie mʋ ntsu, sí mʋ tswɩ abansʋrʋkʋtɔ. 38Yopamʋa Lida awúlu ɩmafɔ aba wá.Mʋ sʋ brɛá akasɩpʋ amʋʋ bʋbʋ Yopa amʋbonu lowu ánfɩ á, bɔwa abi anyɔ sɩsɩ Petrobɛɛ, bobwíí ɩpa há mʋ, ɔwáa ɔsa tʋ amʋ.39 Ɩnʋ Petro lɔwa ɔsa bwɛ, mʋa amʋnyɔbɛnatɩ. Brɛá olobowie ɩnʋ á, bɛkpa mʋ yaabansʋrʋ amʋtɔ. Wúlu amʋtɔ asʋrapʋ fɛɛbʋbʋ fúli amʋ asɩ. Bɛkpa pútá Petro bʋdesú,bʋdɛ atadɩɛá Dorka lɔbwɛ brɛá otsie nkpapʋsúná mʋ. 40 Petro légya asʋrapʋ amʋfɛɛ lɛ obu ámʋtɔ. Mʋʋ ɔlɛda akpawunubɔ mpáɩ, asa ɔlɛdamlɩ kɩ fúli amʋ blɩ ɔbɛɛ,“Tabita, kʋsʋ.” Ɩnʋ Tabita lóbwií ansíbi.Brɛá olowun Petro a, ɔlɔkʋsʋ tsíá. 41 ƖnʋPetro lɛkɩtá mʋ bɩ, ɔlɔkʋsʋ lɩɩ. Petro lɛtɩasʋrapʋ amʋ pʋ ahógyipʋ atráhɛ amʋ. MʋʋɔlɔpʋTabita súná amʋ ánɩ alatsínkí. 42Asʋnánfɩ lɛklɛɩ wá Yopa wúlutɔ. Mʋ sʋ ahátsɔtsɔɔtsɔ bɔhɔ anɩ Wíe gyi. 43 Petro létsiáSimon ánɩ ɔtɔyɔ ɔwʋlʋ-kpákpá ɩwɩ agyʋmáwá Yopa ɩnʋ wá ɔpá.

10Konelio Abí Wa Petro Wá

1Oyin ɔkʋ létsiá Kaesarea ɩnʋ, bʋtɛtɩ mʋKonelio. Ogyi Romafɔ ɩsá akɔpʋ ɔpasua kʋábʋtɛtɩ mʋ Italia ɔhandɛ. 2 Ɔbʋ nsi Bulusúmɩwɩ. Mʋa mʋ wóyítɔfɔ fɛɛ bʋtosúm Bulu.Konelio tekíé Yudafɔ ahiánfɔ atɔ. Ɔtɔbɔ

mpáɩ há Bulu brégyíbrɛ. 3 Ɛkɛ ɔkʋ Koneliolówun atɔ ntʋpwɛ dɔsatɔ. Mʋ atowunhɛamʋtɔ á, olowun Bulu-ɔbɔpʋ ansɩ káɩn,Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lókpolí mʋ ɔbɛɛ, “Kone-lio!”

4 Ifú lɛkɩtá mʋ. Mʋ sʋ olesi ɔdɛ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ kɩɩ. Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ Bulu-ɔbɔpʋ amʋɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, nkálɩ igyi?”

Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Bululahɔ fʋ mpáɩ. Fʋ ahá atɔ kie ɛ lagyi mʋansɩ. 5Wa abí abʋyɔ Yopa yɛtɩ Simon Petroba. 6 Ɔlɔyɔswɩɩ ɔwʋlʋ-kpákpá ɩwɩ agyʋmáɔyɔpʋ Simon wóyítɔ, mantáa ɔpʋ ɔnɔ.”7Brɛá Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛnatɩ á, Konelio lɛtɩmʋ asúmpʋ abanyɔ ánɩ bʋbʋmʋ wóyítɔ pʋmʋ ɔbɩsʋfɛ ánɩ ogyi ɩsá ɔkɔpʋ, otenyá Buluifú. 8 Ɔlɛbláa amʋ asʋn ánɩ ɩlaba fɛɛ, ɔlɔwaamʋ sɩsɩ Yopa.

9 Mʋ ɔyɩ kɛhɛ bɔkʋsʋ bɔyɔ Yopa. Bɛtaɩnʋ wie tá á, ɩbɔbwɛ fɛ ɔpa dódúanyɔtɔ.Petro ɛ dɛdʋ ɔyɔ obu awunso mpáɩ ɔbɔkpá.10Akʋn ɩhɩɛ dɛmʋ. Mʋ sʋ olekle ánɩ obényatɔkʋ wá ɔnɔ. Brɛá bʋdɛ atɔ ámʋ nɩnáhá mʋ a, Petro lówun atɔ. 11 Atowunhɛamʋtɔ á, olowun ánɩ ɔsʋsʋ lafínkí, tɔkʋáigyi fɛ ɔhráda tɛɩhɛ, bʋdɛ mʋ nsiebí ana,ɩdɛkplɩ ɩbá ɔsʋlʋsʋ. 12 Ɔyɩtɔ mbwɩ ɔtsan-ɔtsan,mbwɩá bʋbʋ ayín, támɛ bʋtɛká abɔnɔpʋ ɔyɩtɔ mbubwi fɛɛ bʋbʋ ɔhráda ámʋtɔ.13 Mʋʋ olonu ɔmɛ kʋ lɛdalɩ ɔbɛɛ, “Petro,kʋsʋmɔmbwɩ ánfɩ afʋwɩ.”

14Támɛ Petro lɛlɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Ó-o! Mɩ Wíé, bɔkwɩɩ mɩ ɔpá á, mmɔkʋgyi tɔá Yudafɔamándɩɛ lekisí ntɛɛmʋ ɩwɩmɛtɩn kɩ.”

15 Ɔmɛ amʋ lɛla bláa mʋ ɔbɛɛ, “Mátɩ tɔáBulu latɩn mʋ ɩwɩ atokisíhɛ.” 16 Atowunhɛamʋ pʋ ɔmɛ amʋ lɛba tse sa. Mʋ ansɩtɔ ɩnʋá, botsu ɔhráda ámʋ ya ɔsʋsʋ ɔtsáwʋlɛ pɛ.

17Brɛá Petro dɛnwuntɔ bu tsú atowunhɛanfɩ ɩwɩ á, Konelio abí ámʋ ɛ bafɩtɛ wunSimon wóyítɔ, ba bʋlɩɩ ɔkpa ɔnɔ. 18Konelioabí ámʋ bokpolí fɩtɛ bɛɛ, “Ɔfɔɔ ɔkʋ tsie nfɩ,bʋtɛtɩ mʋ Simon Petro?”

19Petro trá ɔdɛ nwuntɔ bu tsú atowunhɛamʋ ɩwɩ, Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Si-mon, ahá abasá akʋ baba bʋdɛ fʋ dunká.20 Kʋsʋ bwɛ, afʋkplɩ yefia amʋ amlɩnatɩ.Mágyi nwɛɛn, tsúfɛ mɩlawá amʋ fʋ wá.”21 Ɩnʋ Petro lɛkplɩ yɔtʋ amʋ, bláa amʋɔbɛɛ, “Mɩgyí ɔhá ámʋʋmlɩdédunká ámʋ nɩ.Ntogyi sʋmlɩná?”

22 Ahá ámʋ bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ, “Anɩmɛdɛtsitsa. Ɩsá akɔpʋ ɔhandɛKonelio ánɩ otenyáBulu ifú, Yudafɔ fɛɛ bʋtɛtɩ mʋ ɩdayilé lɔwaanɩ fʋ wá. Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋ labɛbláa mʋ

Gyumagyihɛ 10:23 127 Gyumagyihɛ 11:9ɔbɛɛ, ɔbá bɛtɩ fʋ afʋba mʋ wóyítɔ, mɛnɩobónu asʋn ánɩ fʋbʋ blɩ.” 23 Mʋʋ Petrolɛkpa amʋ wá wóyítɔ, ɔlɛha amʋ ɔdɩkpa.

Ɔyɩ kɛhɛ a, Petro mʋa amʋnyɔ bɔkʋsʋ pʋɔkpa bɔyɔ Kaesarea. Brɛá bɔyɔ á, ahógyipʋakʋá bʋbʋ Yopa ɩnʋ ɛ bobuo amʋ yɔ. 24Mʋɔyɩ kɛhɛ a, boyówie Kaesarea wúlutɔ. Bot-sutsúa abʋwie ɩnʋ á, Konelio latɩ mʋwóyítɔahá pʋ mʋ anyawíe kláklá befia, ɔdɛ amʋɔkpa kɩɩ. 25 Brɛá Petro lówie wóyí ámʋ ɔnɔá, Konelio lɔkʋsʋ yéfia mʋ, dá akpawunumʋ ayabitɔ súm mʋ. 26 Támɛ Petro lɛhamʋ ɔlɔkʋsʋ. Ɔlɛbláa Konelio ɔbɛɛ, “Kʋsʋ,máda akpawunu há mɩ. Nyankpʋsa mɩ ɛngyi.” 27 Petro mʋa mʋnyɔ bʋna bʋdɛtɔɩ alɩɩ olowie wóyítɔ. Ɩnʋ olowun ánɩ ahátsɔtsɔɔtsɔ bafia. 28 Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩ onutó mlɩyin ánɩ Yudafɔ mbla mɛhaɔkpa ánɩ Yudayin mʋa ɔmá bámbátɔyinbʋbwɛɛ anyawíe ntɛɛ ɔbɔyɔ mʋ wá kpán.Támɛ Bulu lahá mɩ nabɩ ánɩ mmákɩ mbɛɛɔkʋ ɩwɩmɛtɩnntɛɛ ɔmɔfʋnamándɩɛ ɔkpasʋ.29 Mʋ sʋ brɛá fɔwa abí fɛɛ bʋbɛtɩ mɩ á,mmɔkpʋkpʋʋ nwuntɔ nɩ. Amansʋ igyi? Blamɩ.”

30Mʋʋ Konelio lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ndɛ ɛkɛnáásɩ, ntʋpwɛ dɔsatɔmbʋwóyítɔ ndɛmpáɩbɔ. Ɔtsáwʋlɛ pɛ á, nowun oyin ɔkʋ lɩɩ mɩ ansɩtɔ. Oyin ámʋ lɔwa atadɩɛ futútú.31 Oyin ámʋ lɛbláa mɩ ɔbɛɛ, ‘Konelio, Bululanú fʋmpáɩ. Fʋ ahá atɔ kie ɛ lagyi mʋ ansɩ.32 Mʋ sʋ wa abí abʋyɔ Yopa wúlutɔ yɛtɩSimon Petro ba. Ɔwʋlʋ-kpákpá ɩwɩ agyʋmáɔyɔpʋ Simon wóyí ɔlɔswɩɩ. Otsie mantáaɔpʋ ɔnɔ.’ 33 Mʋ sʋ ɩnʋnʋ nɔwa abí sɩsɩ fʋ.Ɩbʋ alɛá faba. Séi á, anɩ fɛɛ anɩlafia Buludátɔ. Anɩgyó anɩ Wíe asʋn ánɩ alapʋhá fʋɔbɛɛ, fʋbláa anɩ.”

Petro Asʋn Blɩhɛ34Mʋʋ Petro lótsu ɔnɔ blɩ ɔbɛɛ, “Nawun

ánɩ lɛlɛ Bulu tamakɩ ɔhaa ansɩtɔ. 35Mboúnɔhá ánɩ otenyá mʋ ifú, ɔtɔbwɛ yilé asʋnotekle ɔmágyíɔmátɔ. 36 Mlɩyin asʋn wan-kláán ánɩ Bulu lɔpʋhá Israelfɔ. Asʋnámʋ gyí, Bulu lapʋ iwilwii ba tsʋn YesuKristo, ahá fɛɛ Owíe amʋsʋ. 37 Mlɩyinasʋn kpɔnkpɔntɩ ánɩ ɩlɛba Yudea ɔmátɔ fɛɛ.Ilotsu asɩ tsú Galilea ɔmátɔ, brɛá Asú ƆbɔpʋYohane lɛda asúbɔ ɔkan ɔma. 38Mlɩyin anɩWíe Yesu Nasaretyin amʋ. Mlɩyin ánɩ Bululɔpʋ mʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ pʋ túmi wá mʋtɔ,oleki ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ bwɛ yilé, tsá ahá ánɩ bʋbʋ ɔbʋnsám túmi asɩ ɩlɔ, tsúfɛ Bulu buomʋ. 39 Anɩgyí ahá ánɩ anɩlówun mʋ bwɛhɛ

ánɩ ɔlɔbwɛ Yudea pʋ Yerusalem ɔmátɔ fɛɛnɩ. Bɛda mʋ mántá oyikpalíhɛsʋ mɔ mʋ.40 Támɛ mʋ ɛkɛ sáásɩ a, Bulu lɔkʋsʋa mʋ,lɛmʋ ɔwan, ahá bowun mʋ. 41Megyí ɔyɩtɔahá fɛɛ lówun mʋ, támɛ anɩ ahá ámʋʋ Bululɛlɛ yáɩ ɔbɛɛ, abwɛɛ mʋ adansɩfɔ ámʋ mʋanɩlówun mʋ. Mʋ kʋsʋ tsú afúlitɔ ɔma a,anɩa mʋnyɔ légyi, anɩlɔwɩ nɩ. 42 Ɔlɛhɩɛ anɩɔbɛɛ, adáa mʋ asʋn wankláán ámʋ ɔkansuna ahá, agyi mʋ ɩwɩ adánsɩɛ ánɩ mʋgyíɔhá ánɩ Bulu lalɛá obégyi akɩankpapʋ pʋawupʋ fɛɛ asʋn nɩ. 43 Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋamʋ fɛɛ bɛblɩ bɛɛ lɛlɛ, ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔKristo gyi a, Bulu obési mʋ lakpan fɛɛ kíémʋ Kristo dátɔ.”

Ɔmá Bámbásʋfɔ ƆŋɛWankɩhɛ Nya44 Brɛá Petro dɛ asʋn ánfɩ blɩ á, Ɔŋɛ

Wankɩhɛ lɛbá ahá ámʋʋ bʋdɛmʋ asʋn ámʋnu ámʋ fɛɛsʋ. 45 Ɔnɔ lobwie Yudafɔ ahó-gyipʋ amʋʋ bobuo Petro ba ɩnʋ ámʋ ánɩ Bulu lapʋ mʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ kíé aháánɩ bʋmegyí Yudafɔ. 46 Tsúfɛ bowun ánɩ ahá ámʋ bʋdɛ ɔblɩɩ bámbá blɩ, bʋhɩɛ bʋdɛBulu kanfʋ. Mʋ sʋ Petro lɛbláa amʋ ɔbɛɛ,47 “Bulu lahá ahá ánfɩ ɛ ƆŋɛWankɩhɛ fɛ anɩ.Ɔkʋ ɔbɛtalɩ tin amʋ ɔkpa ɔbɛɛ bʋmábɔ amʋasú?” 48 Mʋ sʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, bʋbɔ amʋ asúYesu Kristo dátɔ. Mʋ ɔma a, bokokóli Petrobɛɛ, otsía amʋ wá kpalobí.

11Petro Ɩwɩ Asʋn Ɔnɔlɛ Yerusalem

1 Yesu sumbí ayɔpʋ ámʋ pʋ ahógyipʋamʋʋ bʋbʋYudea ɔmátɔ ámʋ bonu ánɩ ɔmábámbátɔfɔ ɛ bahɔ Bulu asʋn ámʋ. 2Mʋ sʋbrɛá Petro lɔyɔ Yerusalem wúlutɔ á, mʋaahógyipʋ akʋá bʋtekleá ahá bʋtɩɩn keté asaabʋwie ɔpasua ámʋtɔ bɛbɩtɩ asʋn. Bɛfɩtɛmʋ bɛɛ, 3 “Ntogyi sʋ fayɔ ahá ánɩ bʋmɛtɩnketéwóyí, fʋa amʋnyɔmlɩlawá ɩbɩ gyi atɔ?”4Mʋ sʋ Petro lɛlɛ asʋn ánɩ ɩlɛbatɔ súná amʋɩkʋlɛ-kʋlɛ ɔbɛɛ,

5 “Mbʋ Yopa wúlutɔ ndɛmpáɩ bɔ nowunatɔ. Mʋtɔ á, nowun ánɩ tɔkʋá igyi fɛɔhráda tɛɩhɛ, bʋdɛmʋ nsiebí ana lɛkplɩ tsúɔsʋsʋ bá mɩ wá. 6 Nowun pututɔ-mbwɩpʋ wúlutɔ mbwɩ, mbwɩá bʋbʋ ayín, támɛbʋtɛká abɔnɔ pʋ ɔyɩtɔ mbubwi fɛɛ ɔhrádaámʋtɔ. 7 Ɩnʋ nonu ɔmɛ kʋ lɛdalɩ bláa mɩɔbɛɛ, ‘Petro, kʋsʋmɔmbwɩ ánfɩ afʋwɩ.’

8 “Mʋʋ nɛblɩ mbɛɛ, ‘Mɩ Wíe, ɛkɛkɛɛkɛ.Bɔkwɩɩ mɩ ɔpá á, mmɔkʋgyi tɔá Yudafɔamándɩɛ lekisí ntɛɛmʋ ɩwɩmɛtɩn kɩ.’

9 “Mʋʋ ɔmɛ amʋ lótsu ɔsʋsʋ lábláa mɩɔbɛɛ, ‘Mátɩ tɔá Bulu latɩnmʋ ɩwɩ atokisíhɛ.’

Gyumagyihɛ 11:10 128 Gyumagyihɛ 12:1110 Tsesa sɔɔn nowun atowunhɛ anfɩ. Mʋɔma a, ɩlɛlayínkí yɔ ɔsʋsʋ.

11 “Alɩ brɛ ámʋtɔ kɛn á, ayin abasá akʋábɔwa mɩ wá tsú Kaesarea baba bʋlɩɩ wóyíámʋʋ ntsie mʋtɔ ámʋ ɔnɔ. 12 Ɔŋɛ Wankɩhɛlɛbláa mɩ ɔbɛɛ, mbúo amʋ yɔ, mmágyinwɛɛn. Apíó abasíé ánfɩ botsú Yopa anfɩɛ bobuo mɩ yɔ Kaesarea, anɩ fɛɛ anɩlɔyɔKonelio wóyítɔ. 13 Konelio lɛbláa anɩ ɔbɛɛ,mowun Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋmʋwóyítɔ, ɔlɛbláamʋ ɔbɛɛ, ‘Wa abí abʋyɔ Yopa yɛtɩ oyin ɔkʋábʋtɛtɩ mʋ Simon Petro ba. 14 Ɔbɛbláa fʋasʋn ánɩ fʋa fʋwóyítɔ ahá fɛɛmlɔtsʋnmʋsʋnyá nkpa.’

15 “Nenya tsú ɔnɔ ndɛtɔɩ alɩ, ƆŋɛWankɩhɛ lɛba amʋsʋ fɛ alɩá ɩlɛba anɩsʋ ɛkɛgyankpapʋ amʋ. 16 Ɩnʋ nɛkaɩn anɩ Wíeasʋn blɩhɛsʋ. Ɔbɛɛ, ‘Yohane lɔpʋ ntsu bɔahá asú. Támɛ mlɩ mʋ á, Bulu ɔbɔpʋ ƆŋɛWankɩhɛ bɔ mlɩ asú.’ 17Mʋ sʋ nɩ Bulu lapʋmʋ atokiehɛ ámʋ kíé amʋ, fɛ alɩá ɔlɔpʋkíéanɩ ahá ámʋʋ anɩlɔhɔ anɩ Wíe Yesu Kristogyi amʋ a, mɩgyí ma ánɩ nétin Bulu ɔkpa?”

18 Brɛá sumbí ayɔpʋ ámʋ bonu asʋn ánfɩá, besi Petro tɔɩ wa, bɛkanfʋ Bulu bɛɛ,“Mʋmʋ Bulu lahá ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔɔkpa ɔbɛɛ, amʋ ɛ bʋdámli klʋntɔ, abʋnyankpa.”

Kristo Ɔpasua Ánɩ Ɩbʋ Antiokia19 Stefano lowu ɔma a, bɛdɩnká ahógyipʋ

amʋsʋ. Mʋ sʋ bɛdasáɩn yɔ Foinike mʋaKipro ɔsʋlʋsʋ pʋ Antiokia wúlutɔ. Yudafɔnkʋlɛ bɛbláa Bulu asʋn wankláán ámʋ.20 Támɛ amʋtɔ akʋ mʋ botsu Kipro pʋKirene ɔmátɔ ba Antiokia bɛbláa Griikifɔámʋ anɩWíe ɩwɩ asʋnwankláán ámʋ. 21AnɩWíe Bulu lɛlɩɩ amʋ ɔma. Mʋ sʋ amʋtɔ ahátsɔtsɔɔtsɔ bohogyi, dámlí klʋntɔ ba anɩWíeYesu wá.

22 Yerusalem ɔpasua ámʋ bonu asʋnánfɩ. Mʋ sʋ bɔwa Barnaba sɩsɩ An-tiokia. 23-24Barnaba gyí ɔha wankláán, ƆŋɛWankɩhɛ pʋ hógyi ɛ ɩtsɔ mʋtɔ. Brɛá olowieAntiokia, olowun alɩá Bulu lagyi amʋ bʋalɛa, ansɩ legyi mʋ. Mʋʋ ɔlɔtɔɩ kplá amʋ ɔbɛɛ,bʋpʋʋ amʋ klʋn fɛɛ dɩnka anɩ Wíe Yesusʋ,abʋgyi mʋ mblasʋ. Ɩnɩ sʋ ahá tsɔtsɔɔtsɔbɔtsʋnmʋ asʋnámʋsʋhɔ anɩWíe gyi. 25Mʋɔma a, Barnaba lɔyɔ Tarso wúlutɔ yódunkáSaulo. 26 Brɛá olowun mʋ a, ɔlɛkpa mʋba Antiokia. Betsiá ɩnʋ ofi ɔkʋlɛ, tsíá fíaɔpasua ámʋ, súná amʋ atɔ. Antiokia be-gyankpá tɩ akasɩpʋ amʋ bɛɛ “Akristofɔ” nɩ.

27Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ akʋbotsuYerusalemba Antiokia alɩ brɛ ámʋtɔ kɛn. 28 Amʋtɔɔkʋlɛ dá gyí Agabo. Ɔlɔkʋsʋ lɩɩ, blɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛ túmitɔ tswɩ ɔbɛɛ, “Akʋnkpɔnkpɔntɩ kʋ bɛba Roma ɔmátɔ fɛɛ.” Ɩlɛbamʋtɔ brɛá Roma Owíe Klaudio tsie obíásʋ.29 Akasɩpʋ amʋ bɔbwɛ agywɩɩn bɛɛ, amʋtɔokugyíɔkʋ obódunká tɔá obénya, abʋpʋyekie apíó ahógyipʋ ánɩ bʋbʋYudea ɔmátɔ.30 Begyi dɩnká mʋsʋ, bɔpʋhá Barnaba mʋaSaulo bɔpʋya ɔpasua ámʋ ahandɛ.

12Petro Obudɩ

1 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Owíe Herode lɛdɩnkáɔpasua ámʋtɔ akʋsʋ, wá amʋ amʋmʋyɔ.2 Ɔlɛha bɛtɩn Yohane mʋ pio Yakoboɔdayítɔ. 3 Herode lówun ánɩ ɩbʋ Yudafɔámʋ ɔdwɛ. Mʋ sʋ omesi, ɔlɛyɛkɩtá Petroɛ. Alɩ brɛ ámʋtɔ bʋdɛ Israelfɔ BodobodoMátúhɛNkɛ gyí. 4 Mʋ sʋ brɛá ɔlɛkɩtáPetro a, ɔlɔpʋ mʋ tswɩ obu, ɔlɛlɛ ɩsá akɔpʋdúasie ɔbɛɛ, bʋtsía gyo mʋ ɩwɩ abaná-abaná. Ɔlɔbwɛ agywɩɩn ɔbɛɛ, begyi Nkɛámʋ tá á, mégyi Petro asʋn dɩnsʋ. 5 BɔwaPetro obu, támɛ ɔpasua ámʋ bɔbɔ mpáɩkínkíínkín há mʋ.

Petro Obulɛ6 Onyé asa ɔyɩ ɔbɛkɛ Owíe Herode ɔbɛlɛ

Petro ba dɩnsʋ begyi mʋ asʋn á, bɔwaPetro ɩkan anyɔ kɛkɛ, ɔda ɔdɛdɩdɩ ɩsá akɔpʋabanyɔ nsɩnɛ. Ɩsá akɔpʋ akʋ ɛ bʋlɩɩ bʋdɛobu ámʋ ɔnɔ gyo. 7 Ɔtsáwʋlɛ pɛ á, Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋ lɛbɛlɩɩ amʋ wá obuto ɩnʋ, ɩnʋfɛɛ lɔwankɩ. Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɔpʋ ɩbɩ daPetro abɩntɔ, oletsinkí. Ɔlɛbláa Petro ɔbɛɛ,“Wa ɔsa kʋsʋ.” Ɩnʋ ɩkan amʋ lɔwɔɩ lɛmʋ ɩbɩ. 8 Mʋʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláa mʋɔbɛɛ, “Kʋsʋ pʋ ɔfɛ klɩ osíétɔ, afʋtsu fʋntʋkʋta wa.” Petro lɔbwɛ. Mʋʋ ɔlɛtrábláa Petro ɔbɛɛ, “Tsu fʋ ligá wa afʋba ayɔ.”9 Petro lóbuo Bulu-ɔbɔpʋ amʋ dálɩ obuámʋtɔ. Ɩmɔwankɩ Petro nɩ akɩankpatɔ ntɛɛatowunhɛtɔ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ dɛ mʋ asʋnbláa. 10 Mʋa Bulu-ɔbɔpʋ amʋ bɔtsʋn obu-ɔnɔ gyankpapʋ pʋ nyɔɔsɩ agyópʋsʋ. Bɛbabɔtʋ dátɔ ɩklʋn ánɩ fɔpʋdálɩ wie wúlutɔ.Ɩklʋn amʋ onutó lefinkí há amʋ bɔtsʋn.Bɔpʋtsʋn brɔnʋ kʋsʋ bɔyɔ á, Bulu-ɔbɔpʋamʋ lɔfwɩ sí Petro.

11 Brɛá Petro ansɩtɔ lɛtɩtɩɩ mʋ a, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Séi mʋ nawun ánɩ lɛlɛ Bulu lawá mʋɔbɔpʋ, alabɛlɛ mɩ Owíe Herode ɩbɩ pʋ tɔáYudafɔ bʋdɛ ɔkpa kɩtɔ.”

Gyumagyihɛ 12:12 129 Gyumagyihɛ 13:1412 Ɩnɩá Petro lówun mʋ alɩ sʋ á, ɔlɛnatɩ

yɔ Yohane ánɩ bʋtɛtráa tɩmʋMarkomʋ yinMaria wóyí. Alɩ brɛ ámʋtɔ á, ahá tsɔtsɔɔtsɔbafia ɩnʋ bʋdɛ mpáɩ bɔ. 13 Petro lɛda amʋɩklʋnsʋ, osúmbi tsɩhɛ ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Rodelɛbɛkɩ ɔhá ánɩ ogyi. 14 Brɛá Rode lɛbɩ ánɩ Petro ɔmɛ nɩ á, ansɩ lɛhɩɛ gyi mʋ. Mʋsʋ ɔlɛtan obu ámʋ finkí. Mboún oleyinkísrɩ yɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Petro laba ɔlɩɩ obu-ɔnɔ.” 15Ahá ámʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Fʋ nwunlayíntá.” Támɛ ɔlɔyɔ mʋsʋ, ɔdɛblɩ ɔbɛɛ,“Lɛlɛ a.” Mʋ sʋ bɛbláa mʋ bɛɛ, “Mʋmʋ fíalɩBulu-ɔbɔpʋá ɔtɛkɩ Petrosʋ nɩ.”

16Alɩ brɛ ámʋtɔ fɛɛ á, Petro trá ɔdɛ ɩklʋnamʋsʋ da. Brɛá bɔyɔ yéfinkí mʋ, bowunPetro a, ɔnɔ lobwie amʋ. 17 Petro lɔbwɛɩbɩ súná amʋ ɔbɛɛ bʋkásʋ, ɔlɛbláa amʋ alɩáanɩ Wíe lalɛ mʋ obu. Ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩbla Yakobo mʋa apíó ahógyipʋ atráhɛamʋ asʋn ánfɩ.” Mʋʋ ɔlɛnatɩ amʋ wá yɔɔtɩnɛ bambá á.

18 Brɛá ɔyɩ lɛkɛ a, ɩsá akɔpʋ ámʋfɛɛ begyigyáa, fɩtɛ aba bɛɛ, “Nkɩɩ Petromɛ?” 19 Owíe Herode lɛha bodunká Petroɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ, támɛ bʋmowun mʋ. Mʋ sʋɔlɛtɩ obu adɩpʋsʋ akɩpʋ amʋ, fɩtɛ amʋ asʋn,ɔlɛha bɔmɔ amʋ.

Mʋ ɔma a, ɔlɛnatɩ Yudea ɔmátɔ yétsiáKaesarea wúlutɔ nkɛnsá kʋ.

Owíe Herode Lowu20Brɛ kʋtɔ á, ɔblɔ lɛhɩɛ kɩtá Owíe Herode

Tiro mʋa Sidonfɔ sʋ. Mʋ sʋ awúlu anyɔánfɩ bɛlɛ abí bɛɛ bʋyókokóli mʋ, iwilwiiitsia amʋ nsɩnɛ. Tsúfɛ Owíe Herode ɔmátɔbʋtenyá atogyihɛ tsú. Ahá ámʋ begyankpáyɛlɛ asʋntɔ súná OwíeHerodewóyísʋ ɔkɩpʋɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Blasto, olotsulá gya amʋnkpá bɔyɔ Owíe Herode wá yókokóli mʋ.

21 Owíe Herode lɛhɩɛ amʋ ɛkɛ. Ɛkɛ ámʋlɔfʋn a, ɔlɛhɩhɩɛ ɩwɩ dálɩ betsiá mʋ obíásʋ,bláa amʋ asʋn. 22 Ahá ámʋ bɔkplʋn blɩ bɛɛ, “Megyí nyankpʋsa dɛtɔɩ, mboún ɔkpɩdɛtɔɩ o!” 23 Ɩnʋnʋ Bulu-ɔbɔpʋ lɛda Herode,anyambi bɔwɩ mʋ, olowu. Tsúfɛ ɔmɔpʋnumnyam há Bulu.

24 Bulu asʋn lɔyɔ mʋsʋ, klɛɩ yɔ tsútsúút-sú.

25 Barnaba mʋa Saulo bɔyɔ amʋ agyʋmátá Yerusalem, bɛkpa Yohane ánɩ bʋtɛtráa tɩmʋMarko buo ɩwɩ yínkí yɔ Antiokia.

13Barnaba Mʋa Saulo Sumbí Wa

1 Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ pʋ atɔ asunápʋ akʋbetsiá Antiokia ɔpasua ámʋtɔ. Amʋgyí:

Barnaba, Simeon ánɩ bʋtɛtɩ mʋ Obibi,Lukio ánɩ otsú Kirene ɔmátɔ, Manaen ánɩ bɛyaɩ mʋa Galilea ɔmásʋ ogyípʋHerodenyɔtsukʋlɛ pʋ Saulo. 2 Brɛá bɛklɩ ɔnɔ, bʋdɛ anɩWíe súm á, Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩlɛ Barnaba mʋa Saulo ha mɩ, abʋyɔagyʋmá ámʋʋ nɛtɩ amʋmbɛɛ bʋbɔyɔ ámʋ.”

3Mʋ sʋ brɛá bɛklɩ ɔnɔ ámʋ bɔ mpáɩ tá á,bɔpʋ ɩbɩ dɩnká amʋ nwunsʋ, sí amʋ ɔkpa.

Barnaba Mʋa Saulo Kipro Ɔsʋlʋsʋ Yɔ4 Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɔwa Barnaba mʋa Saulo

sumbí. Bɔyɔ Seleukia wúlutɔ yótsu ntsusʋ-yibi fá yɔ ɔsʋlʋʋ kʋá ɩbʋ ntsu nsɩnɛ, bʋtɛtɩ mʋ Kiprosʋ. 5Brɛá bowie wúlu kʋá ɩbʋ ɩnʋ,bʋtɛtɩ mʋ Salamisʋ á, bɔyɔ Yudafɔ ofíakpayɛda Bulu asʋn ámʋ ɔkan. Yohane ámʋʋbʋtɛtráa tɩ mʋ Marko amʋ ɛ lóbuo amʋyɛtsa amʋ agyʋmá yɔ.

6 Bɛdalɩ Salami wúlutɔ, bɛnatɩ alɩɩ bowieɔsʋlʋʋ kʋá bʋtɛtɩ mʋ Pafosʋ. Ɩnʋ befiaɔfápʋ kpɔnkpɔntɩ ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Bar-Yesu.Ogyi Yudayin, ɔtɔwá afunu ɔbɛɛ Bulu ɔnɔsʋɔtɔɩpʋ mʋgyi. 7 Mʋ nyawie gyí ɩnʋ ɔmásʋogyípʋ Sergio Paulo. Ɔmásʋ ogyípʋ anfɩlɛtɩn ansɩ. Ɔlɔwa bɛyɛtɩ Barnaba mʋa Sauloba mʋ wóyítɔ. Tsúfɛ odekléá mónu Buluasʋn. 8 Támɛ ɔfápʋ Bar-Yesu anfɩ mʋ dáasɩ gyí, Elima Griiki ɔblɩtɔ anfɩ mɛha amʋɔkpa abʋbla ɔmásʋ ogyípʋ amʋ Bulu asʋnámʋ. Ɔlɔbɔ mbɔdɩ ánɩ ɔmásʋ ogyípʋ amʋmánu Yesu ɩwɩ asʋn ámʋ, fówun ɔmɔɔhɔmʋsʋ gyi. 9 Ɩnʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɔbʋlá Sauloamʋʋ bʋdɛ mʋ tɩ Paulo amʋtɔ, olesi ɔlɩɩ ɔdɛ ɔfápʋ amʋ ansɩtɔ kɩɩ. 10 Mʋʋ ɔlɛbláaɔfápʋ amʋ ɔbɛɛ, “Ɔbʋnsám mʋ bi, fʋtekísíɩtɔ wankláán kugyíkʋ. Fapʋ ahámlɛ pʋlalahɛgyí bwɛ fʋ agyʋmá. Mʋ sʋ fʋméesiBulu ɔnɔkwalɩ amʋ afunutɔ wa? 11Kɩ, Buluɔbɛbɩtɩ fʋ ɩsʋ. Fʋ ansíbi bóbwie. Fʋmɛɛtráwun ɔyɩ kɛhɛtɔ owí alɩɩ yɔfʋn brɛ kʋ.”

Ɩnʋnʋ Elima ansɩtɔ loklun mʋ. Mʋ sʋɔlɔwa tatápʋ bɩ, ɔdɛ ɔkʋ dunká ɔkɩta mʋoyítɔ. 12 Brɛá ɔmásʋ ogyípʋ amʋ lówun tɔáɩlaba a, ɔlɔhɔ anɩWíe gyi. AnɩWíe ɩwɩ asʋnámʋʋ bʋdɛ mʋ suná ámʋ lɛha ɔnɔ lobwiemʋ.

Barnaba Mʋa Paulo Antiokia Ánɩ ƖbʋPisidia Ɔmátɔ Yɔ

13 Paulo mʋa mʋ aba ámʋ botsu ntsusʋ-yibi tsú Pafo wúlutɔ yɔ Perge ánɩ ɩbʋ Pam-filia ɔsʋlʋsʋ. Támɛ Yohane Marko mʋléyinkí amʋ ɔma tsú ɩnʋ yɔ Yerusalem.14 Bɔkʋsʋ tsú Perge yɔ Antiokia ánɩ ɩbʋPisidia ɔsʋlʋsʋ. Ɔkpʋnʋ ɔdakɛ á, bɔyɔ ɩnʋ

Gyumagyihɛ 13:15 130 Gyumagyihɛ 13:45Yudafɔ ofíakpa yétsiá asɩ. 15 Bɛkla atɔ tsúMoseMbla pʋ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ nwʋlʋtɔ taá, ofíakpa amʋ ahandɛ bɔwa abí bɛyɛbláaPaulo aná bɛɛ, “Apíó, nɩ mlɩdɛ asʋankʋámlɛblɩ pʋwá ahá ánfɩ ɔwʋnlɩn á, ɔkpa da.”16Mʋʋ Paulo lɔkʋsʋ lɩɩ, ɔlɔbwɛ amʋ ɩbɩ ɔbɛɛbʋkásʋ. Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,

“Apíó Israelfɔ pʋ ɔmá bámbásʋfɔámlɩtenyá Bulu ifú, mlɩyaa asʋ amlɩnu.17 Israel Bulu lɛlɛ anɩ anáin bwɛ mʋahá. Ɔlɛha bɛklɛɩ brɛá bʋgyi afɔɔ Egyipteɔsʋlʋsʋ. Ɔlɔpʋ mʋ túmi kpɔnkpɔɔnkpɔntɩkpá amʋ dalɩ ɔmá ámʋtɔ. 18 Olenyaklʋn kpá amʋ nfí adʋana (40) kɛkɛ dimbíámʋsʋ. 19Oleyintá ɔmá asienɔ kɛkɛKanaanɔsʋlʋsʋ, oleye amʋ ɔsʋlʋʋ amʋpʋbwɛ siadɩɛhá anɩ anáin. 20 Nfí lafana aduenu (450),ɔlɔpʋbwɛ ɩnɩ fɛɛ há amʋ.

“Mʋ ɔma a, ɔlɛha asʋn agyípʋ bɛkpa amʋalɩɩ bɔtʋ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Samuel. 21 Brɛábɛbláa Bulu bɛɛ ɔyáɩ awíe ha amʋ á, Bululɛyaɩ Kis mʋ bi Saulo owíe há amʋ. Saulootsú Benyamin abusuantɔ. Olegyi iwíe nfíadʋana (40). 22Brɛá Bulu lɛkplɩ mʋ a, ɔlɛhabɛyaɩ Dawid obíásʋ há amʋ. Asʋn ánfɩ Bululɛblɩ tsúmʋ ɩwɩ nɩ. Ɔbɛɛ, ‘Yisai mʋ bi Dawidgyí ɔhá ánɩ mɩ klʋn dɩn mʋsʋ, tsúfɛ ɔbɔbwɛtógyítɔá nɛbláa mʋmbɛɛ ɔbwɛɛ.’

23 “Dawid anfɩ abí-anátɔ Bulu labɛlɛ Yesutsú há Israelfɔ ɔbɛɛ, ɔbwɛɛ amʋƆlɛpʋ fɛ alɩáɔlɛhɩɛ yáɩ. 24 Asa Yesu lɛbá a, Asú ƆbɔpʋYohane légyankpá dá ɔkan súná Israelfɔfɛɛ ɔbɛɛ, bʋdámli klʋntɔ, abʋha mʋ ɔbɔamʋ asú. 25 Brɛá Yohane ɔbá bɔmɔ mʋagyʋmá ɔnɔ á, ɔlɛfɩtɛ ahá ámʋ ɔbɛɛ, ‘Mamlɩdésusúu mlɩaa ngyi? Megyí mɩgyí ɔháámʋʋmlɩdɛ ɔkpa kɩɩ amʋ. Mʋmʋ ɔbɛba mɩ ɔma. Mmɔfʋn ánɩ nɔwɔɩ mʋ ntʋkʋta.’

26 “Mɩ apíó, Abraham abí-aná pʋ ɔmábámbásʋfɔá mlɩtenyá Bulu ifú, mlɩyaa asʋamlɩnu. Anɩgyí ahá ánɩ Bulu lɔpʋ nkpahɔɔasʋn ámʋ sɩsɩ. 27 Yerusalem atsiápʋ pʋamʋ ahandɛ bʋmɛbɩ ánɩ Yesu gyí Ɔlɛpʋ.Bʋmonu Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ asʋn ánɩ bɔwanlɩn tswɩ asɩ. Bʋtɛkla mʋ ɔkpʋnʋɔdakɛ kugyíkʋ. Támɛ begyi Yesu asʋn, hámʋ ɩpɔn, mɔ mʋ; ɩlɛha Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋamʋ asʋn ánfɩ lɛba mʋtɔ. 28 Bʋmenya Yesuɩwɩ asʋn kʋkʋá bɛlɩɩ mʋsʋ mɔ mʋ, támɛbɛbláa Pilato bɛɛ ɔhá abʋmɔ mʋ. 29 Mʋ sʋbrɛá bɔbwɛ tɔá bɔwanlɩn tsú mʋ ɩwɩ fɛɛ táá, bɛlɛmʋ tsú oyikpalíhɛ amʋsʋ yópulámʋ.30Támɛ Bulu lɔkʋsʋa Yesu tsú afúlitɔ. 31Mʋɔma a, oletsiá lɛ ɩwɩ súná ahá ámʋʋ mʋa

amʋnyɔ bɛnatɩ tsú Galilea yɔ Yerusalemamʋ brɛ tsɔtsɔɔtsɔtɔ. Ahá ánfɩ gyí ahá ánɩ bʋdɛmʋ ɩwɩ adánsɩɛ gyí suná Israelfɔ nɩ.

32-33 “Anɩ mʋ anɩdɛ mlɩ asʋn wankláánámʋbláa. Mʋgyí, Bulu labwɛ tɔ ámʋʋ ɔlɛhɩɛanɩ anáin amʋ há amʋ abí-aná. Amʋgyí anɩá. Tsúfɛ alakʋsʋa Yesu tsú afúlitɔ há anɩ, fɛalɩá bɔwanlɩn wá Israelfɔ ɩlʋ nyɔɔsɩtɔ bɛɛ,‘Mɩ Bí gyí fʋ.

Ndɛ nabwɛ fʋ Sɩ.’34Bulu lɛtrá tɔɩ tsú Yesu kʋsʋ tsú afúlitɔ pʋmʋ ɔyʋlʋʋ amʋʋ ɩmɔɔplɔwá ɔbɔtɔ ɛkɛkɛɛkɛámʋ ɩwɩ ɔbɛɛ,‘Nɔpʋmɩ oyúla wankɩhɛ amʋʋ nɛhɩɛmbɛɛ,

ɩbwɛ alɩágyíalɩánɔpʋhá Dawid amʋ há mlɩ.’

35 Owíe Dawid ɛ lɛtrá lawánlɩn wá IsraelfɔƖlʋ bámbátɔ ɔbɛɛ,‘Fʋmɛɛha fʋ osúmpʋ wankɩhɛ mɔɔplɔ wá

fúli ɔbɔtɔ.’36 Owíe Dawid lósum Bulu mʋ nkpatɔ,bwɛ Bulu apɛ tá á, olowu, bopulá mʋ mʋanáintɔ, ɔlɔplɔ. 37 Támɛ Yesu anfɩ Bululɔkʋsʋa tsu afúlitɔ ánfɩ mʋ mɔplɔ. 38-39Mʋsʋ apíó, mlɩnu asʋn ánfɩ anɩdɛ mlɩ bláaanfɩ asɩ. Yesu anfɩ nkʋlɛsʋ mlɔtsʋn nyalakpansikíé. Mose mbla mɛtalɩ há amlɩgyiasʋ Bulu ansɩtɔ. Támɛ ɔhagyíɔha ánɩ alahɔYesu anfɩ gyi obégyi asʋ Bulu ansɩtɔ. 40Mʋsʋ mlɩkɩ wankláán, mɛnɩ asʋn ámʋʋ Buluɔnɔsʋ atɔɩpʋ bɛblɩ tswɩ amʋ mɛɛba mlɩsʋ.41Asʋn ámʋ gyí,‘Asʋn ámʋ ɩwá mlɩ

ahá ánɩ mlɩtɔwá Bulu asʋn nyányáaifú, amlɩwu.

Tsúfɛ nɩ ndɛ ɔkʋ ɔblɩ gyʋma ánɩ ndegyímlɩtɔ kʋráá á,

mlɩmóohogyi.’ ”42 Brɛá Paulo mʋa Barnaba bʋdɛdalɩ

Yudafɔ ofíakpa ɩnʋ á, ahá ámʋ bɔkʋlɩ amʋbɛɛ bʋbá ɔkpʋnʋ ɔdakɛ ámʋʋ ɩbá ámʋ,abʋtra bɔtɔɩ tsu asʋn ámʋ ɩwɩ suna amʋ.43 Brɛá ahá ámʋ bɛdalɩ Yudafɔ ofíakpa ɩnʋá, Yudafɔ tsɔtsɔɔtsɔ pʋ ɔmá bámbátɔ abíánɩ bawíé Yudafɔ osúmtɔ bɛkplá buo Paulomʋa Barnaba. Mʋ sʋ sumbí ayɔpʋ ánfɩbɔtɔɩ kplá amʋ bɛɛ, bʋpʋʋ ansɩ dɩnka Buluawɩtɔlɛsʋ.

44 Ɔkpʋnʋ ɔdakɛ amʋʋ bɛbláa amʋ bɛɛbʋbá amʋ lɔfʋn a, ilesi kpalobí tɛkɩ ahábɛta wúlu amʋtɔ. Amʋ fɛɛ bɛba Bulu asʋnonukpá Yudafɔ ofíakpa ɩnʋ. 45 Brɛá Yudafɔbowun ɔdɔm amʋ a, Paulo aná ɩwɩ lɔwaamʋ olu. Ɩnɩ sʋ begyi Paulo asʋn blɩhɛ

Gyumagyihɛ 13:46 131 Gyumagyihɛ 14:23amʋ nwɛɛn, síá mʋ. 46 Támɛ Paulo mʋaBarnaba bɔwa klʋn bláa ahá ámʋ bɛɛ, “Tɛkɩmlɩ lehián ánɩ abégyankpá bláa Bulu asʋnánfɩ. Támɛ ɩnɩá mlɩlékiná mʋ nu, mlɩdɛmlɩɩwɩ kɩɩ mlɩaa, mlɩméhián nkpa ánɩ ɩtamatáámʋ sʋ á, anɩlayínkí ayɔ ɔmá bámbásʋfɔwá. 47Tsúfɛ alɩ Bulu lɔwa anɩ nɩ. Ɔbɛɛ,‘Napʋ fʋ bwɛ ɔkandɩɛ há ɔmá bámbásʋfɔ.

Ɔyɩtɔ ahá fɛɛ bɔtsʋn fʋsʋ nyá nkpa ánɩ ɩtamatá.’ ”

48 Brɛá ɔmá bámbásʋfɔ ámʋ bonu asʋnánfɩ á, ansɩ legyi amʋ, bɛkanfʋ anɩWíe asʋnámʋ. Ɩnʋ ahá ánɩ Bulu lalɛ ɔbɛɛ, bʋnyáankpa ánɩ ɩtamatá bɔhɔ asʋn ámʋsʋ gyi.

49 Anɩ Wíe asʋn ámʋ ɩlɛklɛɩ wíé ɔmáámʋtɔ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ. 50 Támɛ Yudafɔ ámʋpʋ atsɩá bʋbʋYudafɔ osúmtɔ, obú bʋ amʋsʋpʋwúlu ahandɛ bɔkʋsʋ lɩɩ Paulo mʋa Barn-abasʋ, gya amʋ lɛ ɔmá ámʋtɔ. 51 Sumbíayɔpʋ ámʋ bɛkpakpáa amʋ ayabitɔ-ɩsɩ wʋlɩ amʋ nwunsʋ, bɛnatɩ yɔ Ikonion wúlutɔ.52 Támɛ Ɔŋɛ Wankɩhɛ pʋ ansigyí lɔbʋláAntiokia akasɩpʋ amʋtɔ.

14Paulo Mʋa Barnaba Bulu Asʋn Blɩ Iko-

nion Wúlutɔ1 Ikonion wúlutɔ ɛ á, alɩ kɛn Paulo mʋa

Barnaba bɔyɔ Yudafɔ ofíakpa nɩ. Bɛblɩ Bulu asʋn ɩnʋ wankláán. Mʋ sʋ Yudafɔ pʋGriikifɔ tsɔtsɔɔtsɔ bɔhɔ Yesu gyi. 2 TámɛYudafɔ ámʋʋ bʋmohogyi amʋ bɔtɔɩ wáɔmátɔfɔ ámʋ asʋtɔ, há amʋ bɔkʋsʋ lɩɩ ahó-gyipʋ amʋsʋ. 3 Ifú mɛkɩtá Paulo mʋaBarnaba. Betsiá ɩnʋ wá ɔpá blɩ anɩ WíeYesu asʋn ámʋ wankláán. Yesu ɛ lɛlɩɩ amʋɔma, sʋ bɔbwɛ ofúla pʋ osúna pʋsúná ánɩ mʋ awɩtɔlɛ asʋn ámʋʋ bʋdɛblɩ ámʋ igyiɔnɔkwalɩ. 4Mʋ sʋ wúlu amʋtɔ ɩlɔbɔɩ anyɔ.Akʋ bobuo Yudafɔ ámʋ, akʋ ɛ bobuo sumbíayɔpʋ ámʋ.

5 Mʋ ɔma a, Yudafɔ, ɔmátɔfɔ pʋ amʋahandɛ bɔbwɛ agywɩɩn bɛɛ, bɔwa sumbíayɔpʋ ámʋ ɩwɩɔsɩntɔ, dá amʋ abwi mɔ.6 Sumbí ayɔpʋ ámʋ bonu asʋn ánfɩ. Mʋsʋ bɛsrɩ yɔ Likaonia awúlu yilé Listra mʋaDerbe pʋ awúluá ɩbʋ mantáa ɩnʋsʋ. 7 Bɛdaasʋn wankláán ámʋ ɔkan ɩnʋ ɛ.

Paulo Mʋa Barnaba Gyumagyihɛ ListraMʋa Derbe

8Oyin ɔkʋ létsiá Listrawúlutɔ, bɔkwɩɩ mʋɩbɔ. Ɔmɔkʋkʋsʋ lɩɩ mʋ ayabisʋ kɩ. 9 Ɩbɔanfɩ tsie ɔdɛ Paulo asʋn blɩhɛ nu. Paulolési lɩɩ kɩmʋ alɩɩ, olowun ánɩ alahogyiá Bulu

ɔbɛtalɩ tsá mʋ. 10Mʋ sʋ ɔlɔkplʋn kʋklʋkʋʋblɩ ɔbɛɛ, “Kʋsʋ lɩɩ fʋ ayabi anyɔsʋ.” Ɩnʋoyin ámʋ lɔkʋsʋ ɔtsáwʋlɛ pɛ, wá natɩ bɩ.11Brɛá ɔdɔmamʋ bowun tɔá Paulo labwɛ á,bɔkplʋn blɩ Likaonia ɔblɩtɔ bɛɛ, “Ɩkpɩ ámʋbadámlí anyánkpʋsa kplɩ ba anɩ wá.” 12Mʋsʋ bɔpʋ amʋ ɔkpɩ kpɔnkpɔntɩ dá tɩ Barnababɛɛ, “Seus.” Bɔpʋ mʋ ɔtsɩámɩ dá tɩ Paulobɛɛ, “Hermes,” tsúfɛ Paulo lɩɩ amʋ ɔnɔ,ɔdɛtɔɩ nɩ. 13 Ɔkpɩ Seus ɔtswɛkpa bʋ wúluɔnɔ. Seus igyí ɔhapʋ lɔyɔpʋ nnantswie pʋoyí ntswɩtswɩɩ ba wúlu ɔnɔ ɩnʋ. Tsúfɛ mʋaɔdɔm amʋ bʋdekléá bɔtswɛ sumbí ayɔpʋámʋ.

14 Brɛá Barnaba mʋa Paulo bonu tɔábɛbá bɔbwɛ á, bɛkɩtá amʋ atadɩɛ bálɩ. Ilo-suná ánɩ bʋmotsulá dɩnká ɩtɔ ámʋʋ bɛbábɔbwɛ ámʋsʋ. Bɛsrɩ wíé ɔdɔm amʋtɔ blɩ bɛɛ, 15 “Ntogyi mlɩdɛ ɩnɩ bwɛ? Anɩ ɛanyánkpʋsa anɩgyí fɛ mlɩ. Bulu asʋn wan-kláán abá bɛbláa mlɩ, amlɩsi atɔkpan ánfɩɔmagyáa bobuo anɩ Wíe Bulu Ɔkɩankpapʋ.Mʋlɔbwɛ ɔsʋ mʋa asɩ, ɔpʋ pʋ mʋtɔ atɔ fɛɛ.16 Bɩmbɩ ámʋ a, olesi ɔkpa há ɔmágyíɔmáánɩ bʋbwɛɛ tɔá bʋdeklé. 17 Támɛ mʋ ó á,Bulu mɔkʋsí atɔ wankláán tsɔtsɔɔtsɔ bwɛ,pʋsúná ánɩ mʋbʋ ɩnʋ. Mʋtɛhá nyankpʋtotswie, mlɩ ndɔtɔ atɔ tɔwá alɛ. Mʋtɛhá mlɩatogyihɛ, ɔtɛhá ansɩ tegyi mlɩ.” 18 Pauloaná asʋn blɩhɛ anfɩ fɛɛ ɔma a, ɩlɔwa ɔnlɩnasa bɛtalɩ ká ɔdɔm amʋ tin bɛɛ, bʋmátɩnmbwɩ wʋlɩ amʋ ayabiasɩ tswɛ amʋ.

19Mʋ ɔma a, Yudafɔ akʋ botsu Antiokiaánɩ ɩbʋ Pisidia ɔmátɔ pʋ Ikonion wúlutɔ babɛblɩ asʋn pʋtsɛ ɔdɔmamʋ agywɩɩn, bɔkʋsʋlɩɩ Paulosʋ. Bɛda Paulo abwi, bɩtɩa mʋdálɩ wúlu amʋtɔ. Bʋkɩ bɛɛ alawú, sʋ besimʋ tswɩ. 20 Támɛ brɛá akasɩpʋ amʋ bɛbabobomlí Paulo a, ɔlɔkʋsʋ yínkí yɔ wúluamʋtɔ. Mʋ ɔyɩ kɛhɛ a, mʋa Barnaba bɛnatɩ yɔ Derbe wúlutɔ.

Antiokia Ánɩ Ɩbʋ Siria Ɔmátɔ Yinkí Bá21 Paulo mʋa Barnaba bɛda asʋn wan-

kláán ámʋ ɔkan Derbe. Ahá tsɔtsɔɔtsɔbɛdamlí klʋntɔ mlí Yesu akasɩpʋ. Mʋʋbɛlayínkí yɔ Listra, tsʋn yɔ Ikonion alɩɩbɛbɛdalɩ Antiokia ánɩ ɩbʋ Pisidia ɔmátɔ.22 Ɩnʋ Paulo mʋa Barnaba bɔwa akasɩpʋamʋ atɛtɔ-ɔnlɩn bɛɛ, bʋkɩta hógyi amʋtɔ.Bɛbláa amʋ bɛɛ, “Ilehián ánɩ abɔtsʋn ip-ian tsɔtsɔɔtsɔtɔ asa abówie Bulu iwíegyíámʋtɔ.” 23 Bɔtʋ ɔpasua kugyíkʋ á, bʋtɛklɩ ɔnɔ bɔ mpáɩ, yáɩ ahandɛ há amʋ, pʋ amʋwá anɩ Wíe amʋʋ amʋ ansɩ dɩn mʋsʋ ámʋɩbɩtɔ.

Gyumagyihɛ 14:24 132 Gyumagyihɛ 15:2424 Beki Pisidia ɔmátɔ ɔpasua ámʋsʋ tá

á, bɛba Pamfilia ɔmátɔ. 25 Bɛda Bulu asʋnwankláán ámʋ ɔkan Perge wúlutɔ. Bɔkʋsʋtsú ɩnʋ yɔAtaliawúlutɔ. 26Paulomʋa Barn-aba bɛlatsíá ntsusʋ-yibitɔ tsú ɩnʋ bowieAntiokia. Ɩnʋ gyí ɔtɩnɛá ahógyipʋ amʋbegyankpá klɩ ɔnɔ bɔ mpáɩ, ánɩ Bulu ɔwáaawɩtɔlɛ ha amʋ, mɛnɩ bɔyɔ agyʋmá ánfɩbamɔmʋ ɔnɔ ánfɩ nɩ.

27Brɛá bowieAntiokia a, bɛtɩ ɔpasua ámʋfɛɛ fia. Bɛbláa amʋ alɩá Bulu lapʋ amʋ gyigyʋma, pʋ alɩá Bulu lahá ahá ánɩ bʋmegyíYudafɔ ɛbahɔmʋ gyi. 28Betsiá akasɩpʋ amʋwá nkɛ tsɔtsɔɔtsɔ.

15Sumbí Ayɔpʋ Pʋ Ɔpasua Ámʋ Ifía

Yerusalem1Brɛá Paulo mʋa Barnaba bʋbʋ Antiokia

a, ayin akʋ botsu Yudea ɔmátɔ ba ɩnʋ. Bo-suná ahógyipʋ ámʋʋ bʋmegyí Yudafɔ ámʋatɔ bɛɛ, nɩ bʋmɔkʋtɩn keté Mose mbla ɔnɔá, Bulumɔɔhɔ amʋnkpa. 2Paulomʋa Barn-aba bɔkʋsʋ lɩɩ asʋn ánfɩsʋ. Mʋ sʋ amʋa atɔasunápʋ amʋ begyi mʋ nwɛɛn kínkíínkín.Ɩnɩ sʋ bɛblɩ bɛɛ, bɔwa Paulo mʋa Barnabapʋ Antiokia ahógyipʋ amʋ akʋ Yerusalem,abʋyowun Yesu sumbí ayɔpʋ pʋ ɩnʋ ɔpasuaahandɛ amʋ tsú asʋn ánfɩ ɩwɩ.

3 Ɔpasua ámʋ besi ahá ámʋ ɔkpa bɛnatɩ.Brɛá bɔyɔ á, bʋna Foenike pʋ Samariaɔmátɔ. Bɛbláa ɩnʋfɔ ámʋ bɛɛ, ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ ɛ badámlí klʋntɔ ba Buluwá. Asʋn ánfɩ lɛhɩɛ wá ahógyipʋ amʋ fɛɛansigyí. 4 Brɛá bowie Yerusalem a, ɔpasuaámʋ, amʋ ahandɛ pʋ sumbí ayɔpʋ ámʋbɔhɔ amʋ atúu. Paulo aná bɛbláa amʋtɔá Bulu labwɛ tsʋn amʋsʋ fɛɛ. 5 Támɛahógyipʋ amʋ akʋá botsú Farisifɔtɔ bɔkʋsʋlɩɩ blɩ bɛɛ, “Ilehián ánɩ ɔmá bámbásʋfɔ ámʋbɛtɩn keté, gyi Mose mbla ɛsʋ.”

6 Sumbí ayɔpʋ ámʋ pʋ ɔpasua ahandɛamʋ befia yɔ asʋn ánfɩtɔ. 7 Bɛbɩtɩ asʋn ánfɩwá ɔpá. Mʋ ɔmaa, Petro lɔkʋsʋ lɩɩ, bláa amʋɔbɛɛ, “Mɩ apíó, mlɩyin ánɩ tsú brɛ kʋtɔ á,Bulu lɛlɛ mɩ tsú mlɩtɔ ɔbɛɛ, mbláa ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ mʋ asʋn wankláán ámʋ,mɛnɩ amʋ ɛ bónu, hɔ mʋsʋ gyí. 8 Buluyín nyankpʋsa klʋntɔ. Ɔlɔpʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛamʋ há amʋ, fɛ alɩá ɔlɔpʋhá anɩ pʋsúná ánɩ alahɔ amʋ. 9 Olosuná ánɩ bʋmegyí ɔtsanhá anɩ, tsúfɛ ɔlɛha amʋ klʋntɔ lɛtɩn brɛáamʋ ɛ bohogyi. 10 Ntogyi sʋ mlɩdɛ Bulusɔɔ kɩ? Ntogyi sʋ mlɩdɛpʋ Mose mbla ánfɩ

anɩa anɩ anáin anɩmɛtalɩ gyi mʋsʋ ánfɩ hanakasɩpʋ anfɩ? 11 Ɛkɛkɛɛkɛ! Anɩlahogyi ánɩ Bulu ɔbɔtsʋn anɩWíe Yesu awɩtɔlɛsʋ hɔ anɩnkpa fɛ amʋ.”

12 Brɛá Petro lɔtɔɩ tá á, afíapʋ amʋ fɛɛbɔbwɛ díín. MʋʋPaulomʋa Barnaba bɛbláaamʋ alɩá Bulu lɔtsʋn amʋsʋ bwɛ ofúla pʋosúna tsɔtsɔɔtsɔ ahá ámʋʋ bʋmegyí Yudafɔámʋtɔ. 13 Brɛá Paulo mʋa Barnaba bɔtɔɩ tá á, Yakobo lɔyɔ mʋsʋ ɔbɛɛ, “Apíó, mlɩyaaasʋ amlɩnu. 14 Simon Petro labláa anɩ ɔbɛɛ,Bulu légyankpá lɛ súná ánɩ otekle ahá ámʋʋbʋmegyí Yudafɔ ámʋ asʋn. Mʋ sʋ ɔlɛlɛamʋtɔ akʋ bwɛmʋ ahá. 15Asʋn ánfɩpʋBuluɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ asʋn blɩhɛ labwɛ kʋlɛ.Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,16 ‘Bulu ɔbɛɛ. Ɩnɩ ɔma a, nɛlatsú Dawid

iwíegyíamʋʋ ɩladɩda ámʋ kʋsʋ.

Nɛlayi mʋ abuntíi fɛɛ,há mʋ bɛlɩɩ wankláán,

17 mɛnɩ aha tráhɛ amʋ pʋ amʋá bʋmegyíYudafɔ,

mɩ dá dɩn amʋsʋ fɛɛ bódunkámɩá ngyiamʋWíe, wun mɩ.

18Alɩ mɩ, mlɩWíe Buluánɛlɛ ɩnɩ súná tsú bɩmbɩ ndɛblɩ nɩ.’

19 “Ɩnɩ sʋ tɔá mɩ Yakobo ndɛblɩ gyí,mlɩmáha apʋ asʋansʋ kɩklɩ ahá ánfɩbʋmegyí Yudafɔ, badámlí klʋntɔ ba Buluwá ánfɩ. 20 Mboún mlɩha awanlɩn ɔwʋlʋbláa amʋ anɩaa, bʋmágyi atogyihɛá bapʋháɩkpɩ, tsúfɛmʋ ɩwɩmɛtɩn. Bʋmáwa atsɩmʋaayin asʋn. Bʋmágyi ɔbwɩá bɔpʋsáa mʋ mɔpʋ obugya. 21 Tsúfɛ bɩmbɩ ɔpá á, bʋtɛdáMose mbla ámʋ ɔkan wúlugyíwúlutɔ,bʋtɛkla mʋ Yudafɔ ofíakpa kugyíkʋ ɔkpʋnʋɔdakɛ ɛ.”

Ɔwʋlʋ Pʋsɩsɩ Ahógyipʋá BʋmegyíYudafɔ

22 Mʋ sʋ sumbí ayɔpʋ ámʋ, ɔpasuaahandɛ amʋ pʋ ɔpasua ámʋ bɔbwɛ agywɩɩnbɛɛ, bɛlɛ ayin akʋ tsú amʋtɔ abʋbuo Paulomʋa Barnaba yɔ Antiokia. Bɛlɛ Yuda ánɩ bʋtɛtɩ mʋ Barsabamʋa Silas. Amʋ fɛɛ bʋgyiakpapʋ há ahógyipʋ amʋ. 23 Ɔwʋlʋ ánɩ bɔpʋhá amʋ bɔpʋyátɔ asʋn gyí:

“Ahógyipʋá mlɩmégyí Yudafɔ, mlɩbʋ An-tiokia, Siria pʋ Kilikia ɔmátɔ. Mlɩ apíósumbí ayɔpʋ pʋ ɔpasua ahandɛ dɛ ɔwʋlʋánfɩ wanlɩn sɩsɩ mlɩ.

“Anɩdɛmlɩ itsiá ha.24 “Anɩlónu ánɩ anɩ apíó akʋ botsu anɩtɔ

ba mlɩ wá ɩnʋ, bɔpʋ asʋankʋ kɩklɩ mlɩ,

Gyumagyihɛ 15:25 133 Gyumagyihɛ 16:15pʋyíntá mlɩ agywɩɩn. Anɩmɔkʋwá amʋ.25 Ɩnɩ sʋ anɩlafia, tsúlá ánɩ abɛlɛ aha akʋabʋkpa anɩ apíó adwɛpʋ Barnaba mʋaPaulo ba mlɩ wá. 26 Ahá ánfɩ lásí amʋnkpa há anɩ Wíe Yesu Kristo agyʋmá ámʋsʋ nɩ. 27 Mʋ sʋ anɩdɛ Yuda mʋa Silas waanɩaa, bʋpʋʋ ɔnɔ bɛbláa mlɩ asʋn ámʋʋanɩlawánlɩn wá ɔwʋlʋ ámʋtɔ ámʋ kɛn.28 Ɔŋɛ Wankɩhɛ lalɛ súná anɩ, anɩ ɛ anɩlahɔmʋ ánɩ ɩma alɛá abɔpʋ atɔ dwindwín kʋkʋsʋrá mlɩ, dʋn mbla ánfɩ mʋ ɩwɩ dehiánanfɩ. 29Mbla ámʋ gyí, ‘Mlɩmágyi atogyihɛábapʋhá ɩkpɩ. Mlɩmágyi ɔbwɩá bɔpʋsáa mʋmɔ pʋ obugya. Mlɩmáwa atsɩ mʋa ayinasʋn.’

“Nɩ mlɩdɛmbla ánfɩsʋ gyi a, ɩbɔwa alɛ hámlɩ. Anɩlafʋn nfɩ.”

30 Bɔwanlɩn ɔwʋlʋ ánfɩ há amʋ tá á, besiamʋa sumbí ayɔpʋ ámʋ ɔkpa bɔpʋya An-tiokia. Boyówie ɩnʋ tɩ ahógyipʋ amʋ fɛɛfía, pʋ ɔwʋlʋ ámʋ wá amʋ ɩbɩtɔ. 31 Bɛklaɔwʋlʋ ámʋ a, ansɩ lɛhɩɛ gyi amʋ, tsúfɛmʋtɔasʋn lɛha klʋn lɛdɩ amʋ asɩ. 32 Yuda mʋaSilas, bʋgyi Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ bɔtɔɩ kplá amʋ wankláán pʋwá amʋ ɔwʋnlɩn,wá amʋ atɛtɔ-ɔnlɩn. 33-34 Betsiá amʋ wánkɛ kpalobí, ɔpasua ámʋ lési amʋ ɔkpaiwilwiitɔ, beyinkí yɔ ahá ámʋʋ bɔwa amʋsumbí ámʋ wá.*

35 Paulo mʋa Barnaba ɛ betsiá Antiokiaɩnʋ yɔfʋn brɛ kʋ. Amʋa ɩnʋ ahógyipʋ amʋakʋ betsiá súná atɔ, tsíá dá anɩ Wíe asʋnwankláán ámʋ ɔkan.

Paulo Mʋa Barnaba Abasʋmaɩn36 Brɛ kʋ ɔma a, Paulo lɛbláa Barnaba

ɔbɛɛ, “Ha ayinki yɔ awúluá anɩladá anɩWíeasʋn wankláán ámʋ ɔkan fɛɛsʋ, ayɛkɩ alɩábʋtsie.” 37 Barnaba lékléá bɛkpa Yohaneánɩ bʋtɛtɩ mʋMarko buo ɩwɩ. 38Támɛ Paulolɛblɩ ɔbɛɛ, ɩma alɛá Marko obóbuo amʋ,tsúfɛ ɔmɛtrá buo amʋ abʋyɔ Bulu agyʋmáámʋ. Oleyinkí amʋ ɔma tsúPamfiliawúlutɔɔpá. 39 Paulo mʋa Barnaba bɛprɩɩ asʋn ánfɩkínkíínkín, ɩlɛha bɛmaɩn abasʋ. Barnabalɛkpa Marko buo ɩwɩ, botsu ntsusʋ-yibi yɔKipro ɔmátɔ. 40 Paulo ɛ lɛkpa Silas buoɩwɩ, Antiokia ahógyipʋ amʋ bɔpʋ amʋ wáBulu ɩbɩtɔ, bɔpʋ ɔkpa. 41 Paulo lɔyɔtsʋnSiriamʋa Kilikia ɔmátɔ; ɔlɔwa ɔpasua ámʋʋɩbʋbʋ ɩnʋ ámʋ ɔwʋnlɩn.

16Timoteo Lɛyɛtsɩá Paulo Mʋa Silastɔ

1 Paulo mʋa Silas bɛnatɩ yɔ Derbe pʋListra. Ohógyipʋ ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Timoteobʋ Listra wúlutɔ ɩnʋ. Mʋ yin gyí Yudayinánɩ ɔlɔhɔYesu gyi, támɛmʋ sɩ gyí Griikiyin.2Apíó ánɩ bʋbʋ Listra pʋ Ikonion bɛtɩ Tim-oteo ɩdayilé. 3Paulo lékléá ɔbɛkpa Timoteonátɩ. Mʋ sʋ ɔlɛha bɛtɩn Timoteo keté, tsúfɛYudafɔ ámʋʋ bʋbʋ ɩnʋ ámʋ fɛɛ bʋyin ánɩ Griikiyin Timoteo mʋ sɩ gyí. 4 Brɛá bɔyɔá, bowíé wúlugyíwúlusʋ bʋtosúná ɩnʋ ahó-gyipʋmbla oduá Yesu sumbí ayɔpʋ ámʋ pʋɔpasua ahandɛ amʋʋ bʋbʋ Yerusalem amʋbawá bɛɛ bʋgyíi mʋsʋ. 5 Ɩnɩ sʋ ɔpasua ámʋbenya ɔwʋnlɩn hógyitɔ, klɛɩ ekekegyíɛkɛ.

Paulo Makedonia Ɔmátɔ Yɔ6 Paulo mʋa mʋ aba ámʋ bɔtsʋn Frigia

pʋGalatia ɔmásʋ. TsúfɛƆŋɛWankɩhɛmɛhaamʋ ɔkpa ɔbɛɛ, bʋdáa Bulu asʋn ámʋ ɔkanAsia ɔmátɔ. 7Brɛá bowieMisia ɔsʋlʋʋ ɔka á,bɔbwɛ agywɩɩn bɛɛ béyinkí tsʋn yɔ Bitiniaɔmátɔ, támɛYesu Ɔŋɛmɛha amʋ ɔkpa. 8Mʋsʋ bɔtsʋnMisia ɔsʋlʋsʋ kplɩ yɔTroawúlutɔ.9Mʋ onyé á, Paulo lówun atɔ. Olowun ánɩ Makedoniayin ɔkʋ lɩɩ mʋ ansɩtɔ, ɔdɛ mʋkokóli ɔbɛɛ, “Fa ɔpʋ amʋ ba Makedonia,afʋbegyi anɩ bʋalɛ.” 10 Paulo lénya wunatɔ ámʋ alɩ, ɩlɔwankɩ mʋ ánɩ Bulu dɛ anɩwa ɔbɛɛ, ayɔ yɛda asʋnwankláán ámʋ ɔkanɩnʋ. Mʋ sʋ anɩlɔpʋ ɔkpa yɔMakedonia.

Lidia Klʋntɔdamlí Filipi Wúlutɔ11 Anɩlówie ntsusʋ-yibitɔ tsú Troa, fá

ɔpʋ yɔ Samotrake ɔsʋlʋsʋ. Mʋ ɔyɩ kɛhɛ a,anɩlɛlatsíá yɔ Neapoli wúlutɔ. 12 Anɩlɔpʋayabitɔ tsú Neapoli yɔ Filipi wúlutɔ. Filipigyí Makedonia wúlu yilé nɩ. Romafɔ bʋʋwúlu anfɩtɔ. Anɩlétsiá ɩnʋ nkɛ kpalobí.13 Ɔkpʋnʋ ɔdakɛ á, anɩlɛdalɩ wúlutɔ yɔ ɔpʋɔnɔ ɔtɩnɛkʋá anɩkɩ anɩaa, abówun ɔtɩnɛáYudafɔ bʋtefia bɔ mpáɩ. Anɩlétsiá ɩnʋ bláaatsɩ akʋá bebefia ɩnʋ Bulu asʋn. 14 Atsɩábonu asʋn ámʋtɔ ɔkʋlɛ gyí Lidia. Tiatirayinogyi, ɔtɛfɛ tatiá mʋ ntsu lɛpɛ, ɩbʋ bíá. Buluosúmpʋ ogyi. AnɩWíe lɛha mʋ olonu Pauloasʋn blɩhɛ amʋtɔ. 15 Mʋ sʋ brɛá anɩlɔbɔmʋa mʋ wóyítɔ ahá asú á, olobwií ɩpa háanɩ, blɩ ɔbɛɛ, “Nɩ mlɩlahogyi ánɩ nahɔ Yesugyi a, mlɩbetsiá mɩ wóyítɔ.” Ɔtsɩ ánfɩ bʋanɩsʋ alɩɩ anɩlóbuo mʋ yɔmʋ wóyítɔ.

Paulo Mʋa Silas Obudɩ Filipi* 15:33-34 15:34 Mʋtɔ yée 34 bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Támɛ Silas mʋ lɔbwɛ agywɩɩn ánɩ obésin Antiokia ɩnʋ.

Gyumagyihɛ 16:16 134 Gyumagyihɛ 17:616 Ɛkɛ ɔkʋ ayɔ Yudafɔ mpáɩ ɔbɔkpá ɩnʋ

á, anɩlɔtʋ otsibi ɔkʋá ogyi ɔkpábi ɩnʋ.Atɔla ɔŋɛ bʋ mʋsʋ, ɔtɛlá atɔ, blɩ asʋn ánɩ ɩbɛba. Ɔtɔbwɛ kɔba tsɔtsɔɔtsɔ há mʋ awíetsú mʋtɔ. 17 Otsibi anfɩ lɛkplá buo anɩaPaulonyɔ. Ɔna ɔdɛkplʋn blɩ ɔbɛɛ, “Ahá ánfɩgyí Ɔsʋsʋʋsʋ Bulu ámʋ asúmpʋ nɩ. Amʋdɛmlɩ nkpahɔɔ ɔkpa suná nɩ.” 18 Ɔlɔbwɛ mʋnkɛ tsɔtsɔɔtsɔ. Ɩnɩ lɛhan Paulo. Mʋ sʋɔlɛdamlí bláa otsibi amʋ ɔbɛɛ, “Atɔla ɔŋɛ,ndɛ mbla wa há fʋ Yesu Kristo dátɔ, dalɩmʋtɔ!” Ɩnʋnʋ ɔŋɛ ámʋ lɛdalɩmʋtɔ.

19 Ɔkpábi amʋ awíe bowun ánɩ amʋ kɔbaɔkpa latin. Mʋ sʋ bɛkɩtá Paulo mʋa Silas,bɩtɩa amʋ ya wúlu ahandɛ ansɩtɔ. 20 Bɔpʋamʋ ya Romafɔ asʋn agyípʋ bɛɛ, “Yudafɔahá ánfɩ bʋgyi, bʋdɛ asʋn klée wa anɩ wúluanfɩtɔ. 21Bʋdɛ amándɩɛ laláhɛ ánɩ anɩmblamɛha mʋ ɩwɩ ɔkpa suná. Romafɔ anɩ mʋanɩgyí. Anɩmɛɛtalɩ hɔ amʋ amándɩɛ ámʋgyimʋsʋ.” 22 Ɩnʋ ɔdɔmamʋ botu bun Paulomʋa Silasʋ.

Asʋn agyípʋ amʋ bɛha bɛɛ bʋwɔɩ amʋatadɩɛ, abʋnwɛn amʋ mplɩ. 23 Bɛpɩtɩ Paulomʋa Silas atɔwankláán tá á, bɛha bɔpʋ amʋtswɩ obu. Bɛbláa obu adɩpʋsʋ ɔkɩpʋ bɛɛ,ogyóo amʋ wankláán. 24Asʋn ámʋʋ bɛbláaobu adɩpʋsʋ ɔkɩpʋ amʋ sʋ ɔlɔpʋ amʋ yɛtswɩobutótɔ, wá amʋ ayabi kplakitsi.

Obu Adɩpʋsʋ Ɔkɩpʋ Yesu Hógyi25 Mʋ ɔyɩ-nsɩnɛ á, Paulo mʋa Silas bʋdɛ

mpáɩ bɔ, bʋdɛ ɩlʋwa kánfʋ Bulu. Obu adɩpʋatráhɛ amʋ ɛ bʋda bʋdenu. 26 Ɔtsáwʋlɛpɛ á, ɔsʋlʋʋ lɛkpɩnkɩ ɔwʋnlɩnsʋ, ɩlɛkpɩnkɩ obu ámʋ ntswɩasɩ. Mʋ aklʋn fɛɛ lefinkí.Obu adɩpʋ ámʋ ɩkan pʋ amʋ kplakitsi amʋfɛɛ lɔwɔɩ. 27 Obu adɩpʋsʋ ɔkɩpʋ amʋlétsinkí, wun ánɩ aklʋn amʋ fɛɛ lafínkí.Ɩnʋ ɔlɛlɛ ɔdayí ɩya anyɔ ɔbɛɛ amʋwɔ ɩwɩ,tsúfɛ ɔkɩ ɔbɛɛ obu adɩpʋ ámʋ fɛɛ badálɩ srɩ.28 Támɛ Paulo lɔkplʋn kʋklʋkʋʋ bláa mʋɔbɛɛ, “Mábwɛ ɩwɩ tɔtɔ. Anɩ fɛɛ anɩbʋ ɩnʋ.”

29 Obu adɩpʋsʋ ɔkɩpʋ amʋ lɛha botsuɔkandɩɛ ba mʋ, ɔlɔwa ɔsa wíé obu ámʋtɔ.Ifú dɛ mʋ, sʋ ɔdɛkpɩnkɩ kpakpakpakpa.Ɔlɛyɛda akpawunu Paulomʋa Silas ayabitɔ.30 Ɩnʋ ɔlɛkpa amʋ dálɩ yɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ awíé, ntɔmbwɛɛ asa Bulu ɔhɔmɩ nkpa?”

31 Mʋʋ Paulo mʋa Silas bɛbláa mʋ bɛɛ,“HɔYesu gyi,mɛnɩBulu ɔbɔhɔ fʋa fʋwóyítɔahá fɛɛ nkpa.” 32 Mʋʋ bɛbláa mʋa mʋwóyítɔ ahá fɛɛ anɩWíe Yesu asʋnwankláánámʋ. 33 Onyé-onyé ámʋ a, oyin ámʋ léyiá

amʋ ɩwɩ nlɔ ámʋʋ benya brɛ ámʋʋ bɛpɩtɩ amʋ atɔ ámʋ. Ɔlɛha amʋ bɔbɔ mʋa mʋwóyítɔ ahá ámʋ asú ɩnʋnʋ. 34 Obu adɩpʋsʋɔkɩpʋ anfɩ lɔpʋ amʋ ya mʋ wóyítɔ, ɔlɛyɛhabɛnɩná atɔ há amʋ begyi. Ɩnɩá mʋa mʋwóyítɔ ahá fɛɛ bahɔ Bulu gyi sʋ á, ansɩ lɛhɩɛgyi amʋ.

35Mʋ ɔyɩ kɛhɛ a, asʋn agyípʋ amʋ bɔwaahá akɩtápʋ akʋ bɛɛ bʋyɛbláa obu adɩpʋsʋɔkɩpʋ amʋ bɛɛ, osíi ahá ámʋ abʋnatɩ.

36 Mʋ sʋ oyin ámʋ lɛbláa Paulo ɔbɛɛ,“Asʋn agyípʋ amʋ bapʋ ɔmɛ sɩsɩ mɩ bɛɛ, nsíifʋa Silas amlɩnatɩ. Mʋ sʋmlɩnatɩ iwilwiitɔ.”

37TámɛPaulo lɛbláa ahá akɩtápʋ amʋ akʋɔbɛɛ, “Bʋmegyi anɩ asʋn, támɛ banwɛn anɩatɔ ɔbʋntɔ. Romafɔ anɩgyí, támɛ bawá anɩobu. Ntogyi sʋ bʋdekléá bési anɩ ŋáintɔ?Ɛkɛkɛɛkɛ! Asʋn agyípʋ amʋ onutó bʋbábɛlɛ anɩ.”

38 Ahá akɩtápʋ amʋ beyinkí yɔ yɛbláaasʋn agyípʋ amʋ. Brɛá bonu ánɩ RomafɔPaulo mʋa Silas bʋgyi á, ifú lɛhɩɛ kɩtá amʋ.39Mʋ sʋ boyóbwií ɩpa há Paulo aná, bɛkpaamʋ dalɩ yókokóli amʋ bɛɛ bʋdálɩ wúluamʋtɔ. 40 Ɩnʋ Paulo mʋa Silas bɛnatɩ yɔLidia wóyítɔ. Befia apíó ahógyipʋ amʋ ɩnʋ,tɔɩ kplá amʋ, wá amʋ ɔwʋnlɩn asa bɛnatɩ.

17Paulo Tesalonika Yɔ

1Brɛá Paulomʋa Silas bɛnatɩ tsú ɩnʋ bɔyɔá, bʋna Amfipoli pʋ Apolonia awúlusʋ bɛbaTesalonika. Yudafɔ ofíakpa kʋ bʋ ɩnʋ. 2 Fɛalɩá Paulo tɔbwɛ brégyíbrɛ á, ɔlɔyɔ ofíakpaɩnʋ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ, mʋa amʋnyɔ bɔyɔ Buluasʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ. Ɔlɔbwɛ mʋ alɩ tsesa sɔɔn. 3 Ɔlɛlɛ Bulu asʋn ámʋtɔ súnáamʋ, dɩnká ibwi mʋsʋ ɔbɛɛ, “Ilehián ánɩ Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ),obówun ɩwɩɔsɩn wú, lákʋsʋ tsú afúlitɔ.”Ɔlɔyɔ mʋ asʋn ámʋsʋ ɔbɛɛ, “Yesu anfɩ ndɛmʋ ɩwɩ asʋn blɩ ánfɩ gyí Kristo amʋ nɩ.”4 Paulo asʋn ánfɩ lɔwankɩ Yudafɔ ámʋtɔakʋ. Mʋ sʋ bobuo mʋa Silas. Alɩ kɛnGriikifɔBulu asúmpʋpʋ atsɩá obú bʋ amʋsʋtsɔtsɔɔtsɔ ɛ bobuo amʋ nɩ.

5 Ɩnɩ lɛha Paulomʋa Silas ɩwɩ lɔwaYudafɔámʋ olu. Mʋ sʋ bɛkpa aha laláhɛ akʋ buoɩwɩ tsú brɔnʋsʋ, bɔpʋ ahá tsɔtsɔɔtsɔ yɛhanagywɩɩn wúlu amʋtɔ. Betsií yɔ oyin ɔkʋábʋtɛtɩ mʋ Yason wóyítɔ, bʋdɛ Paulo mʋaSilas dunká abʋbɩtɩa amʋ ba ɔdɔm amʋansɩtɔ. 6 Támɛ bʋmowun Paulo mʋa Silas.Mʋ sʋ bɛbɩtɩa Yasonmʋa ahógyipʋ amʋ akʋ

Gyumagyihɛ 17:7 135 Gyumagyihɛ 18:2ya wúlu ahandɛ ansɩtɔ, bʋdɛ okitikíti bɛɛ,“Ahá ánfɩ ná bʋdɛ agywɩɩn háan ɔyɩtɔ fɛɛnɩ. Bawíé nfɩ, 7 Yason lahɔ amʋ yáɩ mʋwóyítɔ. Amʋ fɛɛ bʋdɛkʋsʋ lɩɩ Roma OwíeDɛhɛn mblasʋ. Tsúfɛ bʋdɛ ahá bláa bɛɛ,owíe bambá ɔkʋ bʋ ɩnʋ, mʋ dá gyí Yesu.”8Brɛá wúlu ahandɛpʋ ɔdɔmamʋbonu asʋnánfɩ á, ɩlɛhɩɛ han amʋ. 9 Támɛ bɛbɩtɩ Yasonmʋa mʋ aba ámʋ ɩsʋ, bɛka ɩkɔ, ká ntam bɛɛbʋmɛɛtrá han agywɩɩn, besi amʋ bɛnatɩ.

Paulo Mʋa Silas Beroia Yɔ10 Besi owí lɛta, ahógyipʋ amʋ bɛha

Paulo mʋa Silas bɛnatɩ yɔ Beroia wúlutɔ.Benya wíé ɩnʋ alɩ, bɔyɔ Yudafɔ ofíakpa.11 Yudafɔá bʋbʋ wúlu anfɩtɔ botsulá hɔasʋn ámʋ dʋn amʋá bʋbʋ Tesalonika. Bɔpʋansigyí hɔ Bulu asʋn ámʋ, tsíá yɔ Buluasʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ ekekegyíɛkɛ kɩ bɛɛ,ɔnɔkwalɩ Paulo dɛ amʋ bláa. 12 Yudafɔtsɔtsɔɔtsɔ pʋ Griikifɔ atsɩmʋa ayin ánɩ obúbʋ amʋsʋ ɛ bɔhɔ asʋn ámʋsʋ gyi. 13Yudafɔámʋʋ bʋbʋ Tesalonika amʋ bonu ánɩ Paulolayɔ ɔdɛ Bulu asʋn ámʋ ɔkan da Beroia.Ɩnɩ sʋ begya ɔkpa yɔ ɩnʋ bʋdɛ ɩnʋfɔ ámʋagywɩɩn yintá. 14 Ɔsasʋ, ahógyipʋ amʋ bɛlɛPaulo lɛwúlu amʋtɔ ya ɔpʋ ɔnɔ, támɛ Silasmʋa Timoteo mʋ besi bʋbʋ ɩnʋ. 15 Aháámʋʋ beyési Paulo ɔkpa ámʋ bɛkpa mʋ alɩɩyówie Atene wúlutɔ. Brɛá bʋdeyinkí á,Paulo lɔpʋ ɔmɛ sɩsɩ Silasmʋa Timoteo ɔbɛɛ,bʋwáa ɔsa bɔtʋmʋ.

Paulo Atene Yɔ16 Brɛá Paulo lési otsie ogyo Silas mʋa

Timoteo Atene wúlutɔ á, ɩnʋ tsiá lɛhɩɛ hanmʋ. Tsúfɛ olowun ánɩ ɩkpɩ sɔɔn bʋ wúluamʋtɔ. 17Mʋ sʋ nɩ ɔyɔ Yudafɔ ofíakpa ɩnʋá, mʋa Yudafɔ pʋ Griikifɔ ámʋʋ bʋdɛ Bulusúm ámʋ bʋtetsíá lɛ asʋntɔ há aba. Alɩ kɛnmʋa dɩnsʋ atsiápʋ ɛ betsiá tɔɩ tsú mʋ ɩwɩnɩ. 18Mʋa atɩansɩpʋ akʋá botsu Epikuro pʋStoak ɔpasuatɔ* ba ɩnʋ ɛ betsiá bɩtɩ asʋnánfɩ. Amʋtɔ akʋ bɛfɩtɛ bɛɛ, “Ntɔ ɔkan ɔnɔtɔɔkapʋ ánfɩ dɛda?”

Aha akʋ bɛlɛmʋ ɔnɔ bɛɛ, “Ɩdɛbwɛ fɛ ɩkpɩakʋ ɩwɩ ɔdɛtɔɩ tsú.” Tsúfɛ Paulo dɛ Yesumʋa afúlikʋsʋ ɩwɩ asʋn ɔkan da. 19 Mʋʋbɛkɩtá Paulo, kpá mʋ ya Areopago, igyiamʋ wúlu ahandɛ ofíakpa. Ahandɛ amʋbɛbláa Paulo bɛɛ, “Anɩdéklé anɩaa, fʋtɔɩtsu fʋ atosunáhɛ pɔpwɛ amʋ ɩwɩ suna anɩ.20 Anɩmɔkʋnú asʋn ánfɩ kɩ. Mʋ sʋ anɩdéklé

anɩaa, fʋlɛɛ mʋtɔ suna anɩ.” 21 TsúfɛAtenefɔ pʋ afɔɔá bʋbʋ ɩnʋ fɛɛ bʋtamabwɛtɔtɔ dʋn asʋn ánɩ ɩlaba nu pʋmʋ blɩ.

22 Ɩnʋ Paulo lɔkʋsʋ lɩɩ afíapʋ amʋ ansɩtɔɔbɛɛ, “Atenefɔ, nawun ánɩ mlɩtɛhɩɛ tswɛɩkpɩ. 23 Tsúfɛ ɩnɩá ndeki wúlu anfɩtɔ fɛɛá, nawun ntobí oduá mlɩtɔtswɛ. Nawunafɔdɩɛ-asubwi kʋá bɔwanlɩn dɩnká mʋsʋbɛɛ, ‘Buluá Anɩmé ín Mʋ.’ Mʋ sʋ Buluámʋʋ mlɩdésum, mlɩméyín mʋ dá ámʋ ɩwɩɔkan ndɛda súná mlɩ á. 24 Bulu lɔbwɛ ɔyɩ pʋ mʋtɔ atɔ fɛɛ. Mʋgyí ɔsʋ mʋa asɩ Owíe.Ɔtamatsíá ɔtswɛkpa ánɩ anyánkpʋsa ɩbɩ léyimʋtɔ. 25 Ɔtamadúnká tɔtɔ tsú ɔhaa wá,mɛnɩ ɩbwɛ fɛ tɔkʋ tehíanmʋ. Tsúfɛmʋtɛháahá fɛɛ nkpa, ɔŋɛ pʋ tógyítɔá itehían amʋ.26Mʋlɛha sʋ ahá fɛɛ bɛlɩn tsu ɔbakʋlɛ pɛtɔ,ɔlɛha bɛklɛɩ wá ɔyɩtɔ fɛɛ. Mʋlɛha ɔmákugyíkʋ ɔtɩnɛá bʋtsie pʋ brɛá bétsiá yɔfʋn.27 Ɔlɔbwɛ mʋ alɩ, mɛnɩ nyankpʋsa obó-dunkámʋwunmʋ. Támɛ tɛkɩ ɔma ɩfɔ anɩtɔɔkʋkʋ wá. 28 Tsúfɛ ɔkʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, ‘Bulu sʋanɩtsie nkpa. Mʋ sʋ anɩtɛkán ɩwɩ, anɩgyíalɩá anɩgyí.’ Fɛ alɩá mlɩ ɩlʋ awapʋ akʋ bɛblɩ bɛɛ, ‘Bulu ahá anɩ ɛ anɩgyí.’

29 “Ɩnɩá Bulu ahá anɩgyí sʋ á, anɩmákɩanɩaa, Bulu gyí fɛ tunkuá nyankpʋsa lapʋsika pɛpɛ, sika futútú ntɛɛ ibwi pwɛmʋ alɩáodeklé. 30 Bɩmbɩ ámʋ a, ahá bʋmɛbɩ alɩáBulu gyí. Bulu lóbun ansíbi mʋsʋ, támɛ séimʋ á, alabláa anyánkpʋsa fɛɛ ɔbɛɛ, bʋdámliklʋntɔ. 31 Bulu lalɛ ɛkɛ yáɩ ánɩ ɔbɔtsʋn ɔháámʋʋ alalɛ yáɩ ámʋsʋ gyi ɔyɩtɔ ɔhagyíɔhaasʋn ɔnɔkwalɩsʋ. Odeklé ɔbɛɛ ahá bʋbɩɩ ánɩ ɔnɔkwalɩ igyi. Mʋ sʋ ɔlɔkʋsʋa ɔhá ámʋ tsúafúlitɔ nɩ.”

32 Ɩnɩá Paulo lɔtɔɩ tsú afúlikʋsʋ ɩwɩ sʋá, akʋ bɔmɔsɩ mʋ. Támɛ amʋtɔ akʋ bɛblɩ bɛɛ, “Anɩdéklé anɩaa, fʋtráa ba afʋbɛbláaanɩ asʋn ánfɩ kʋ ɛ.” 33 Ɩnʋ Paulo lɔkʋsʋ dálɩofíakpa ɩnʋ. 34 Támɛ ahá kpalobí kʋ bɔhɔPaulo asʋn ámʋsʋ gyi, bobuo mʋ. Amʋtɔɔkʋlɛ dá gyí Dionisio, oletsiá wúlu ahandɛamʋtɔ. Mʋa ɔtsɩ ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Damari pʋaha akʋ ɛ.

18Paulo Korinto Yɔ

1 Ɩnɩ ɔma a, Paulo lɔkʋsʋ tsú Ateneyɔ Korinto wúlutɔ. 2 Ɔlɔyɔtʋ Yudayinɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Akwila, bɔkwɩɩ mʋ Italiaɔmanti kʋá bʋtɛtɩ mʋ Pontotɔ. Akwila mʋa

* 17:18 Epikuro ɔpasuatɔfɔ bʋgyi aha akʋá bʋtɛblɩ bɛɛ, ilehián ánɩ ansɩ bégyi anɩ. Fowú á,ɩlatá. Stoak ɔpasuatɔfɔ ɛ bɛɛ, mehián ánɩ ansɩ bégyi anɩ dʋbɩdʋbɩ, awɩrɛhɔ ɛ mákɩtá anɩdʋbɩ.

Gyumagyihɛ 18:3 136 Gyumagyihɛ 19:1mʋ ka Priskila bɛba Korinto ɩnʋ mɔkʋwáɔpá. Tsúfɛ alɩ brɛ ámʋtɔ á, Roma OwíeKlaudio lagya Yudafɔ fɛɛ lɛ Roma wúlutɔ.Paulo lɔyɔ amʋ wá. 3 Tati-obubí abwɛpʋamʋ ɛ bʋgyi. Mʋ sʋ Paulo létsiá amʋwá, mʋa mʋnyɔ betsiá bwɛ tati-obubí ámʋfɛ. 4 Ɔkpʋnʋ ɔdakɛ kugyíkʋ á, Paulo tɔyɔYudafɔ ofíakpa yɛlɛ Bulu asʋn ámʋtɔ wan-kláán súná Yudafɔ pʋ Griikifɔ ámʋ, mɛnɩbɔhɔ Yesu gyi.

5 Brɛá Silas mʋa Timoteo botsu Makedo-nia bɔtʋ Paulo a, olesi agyʋmá ámʋ yɔ, pʋBulu asʋn ámʋ ɔkanda kóún bwɛ mʋ gyu-magyihɛ. Oletsiá gyi adánsɩɛ súná Yudafɔámʋ ɔbɛɛ, Yesu gyí Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bululadá mʋ ofúli amʋ) nɩ. 6 Támɛ bʋmɔhɔmʋ asʋn ámʋ. Bɔkʋsʋ lɩɩ mʋsʋ, síá mʋ.Mʋ sʋ Paulo lɔfwɩ ɩbɩ lɛ amʋ asʋntɔ, bláaamʋ ɔbɛɛ, “Tsú ndɛ pʋya a, nalɛ ɩbɩ mlɩasʋntɔ. Nɩ lowu mlɩdéklé a, ɩbá mlɩsʋ.Nɛyɛbláa ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ mboúnBulu asʋn.” 7 Ɩnɩ sʋ Paulo lɛdalɩ Yudafɔofíakpa ɩnʋ yétsiá oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ TitoYustus wóyítɔ. Megyí Yudayin oyin ámʋgyí, támɛ ogyi Bulu osúmpʋ. Mʋ wóyí ɩbʋmantáa Yudafɔ ofíakpa ɩnʋ. 8 Támɛ Krispuánɩ ogyi Yudafɔ ofíakpa ɩnʋ ɔhandɛ mʋamʋ wóyítɔfɔ fɛɛmʋ bɔhɔ anɩ Wíe Yesu gyi.Korintofɔ ámʋ tsɔtsɔɔtsɔ ɛ bohogyi, bɔbɔamʋ asú.

9 Ɛkɛ ɔkʋ onyé á, Paulo lówun atɔ. Mʋtɔá, anɩ Wíe lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mánya ifú. Yɔmʋsʋ afʋda asʋn ámʋ ɔkan wʋlɛ. Mákpaɔnɔ bun. 10 Tsúfɛ mɩa fʋnyɔ ná. Ɔhaamɛɛtalɩ bwɛ fʋ tɔtɔ. Mɩ ahá bʋtsɔ wúluanfɩtɔ.” 11 Mʋ sʋ Paulo létsiá Korinto ɩnʋsúná ahá ámʋ Bulu asʋn ofi ɔkʋlɛmʋa ɩfʋn.

12 Brɛá Galio létsiá Roma owíe otsiák-pá, ɔdɛ Griikifɔ ɔsaasɩ ɔmanti kʋá bʋtɛtɩ mʋ Akaiasʋ kɩɩ a, Yudafɔ ámʋ bɔbwɛ ɔnɔ-ɔkʋlɛ, kɩtá Paulo, pʋ mʋ ya mʋ ansɩtɔ.13Bɛɛ, “Oyin ánfɩ dɛ ahá asʋkpan suná ɔbɛɛbʋsúm Bulu tsʋn ɔkpa ánɩ ɩlɔkʋsʋ lɩɩ anɩmblasʋsʋ.”

14 Paulo lénya bwíí ɔnɔ ɔbɛɛ amʋtɔɩ alɩGalio lɛbláa Yudafɔ ámʋ ɔbɛɛ, “Nɩ tsitsantɛɛ lakpan kʋ oyin ánfɩ labwɛ á, tɛkɩ ɩbʋalɛá nɛyaa asʋ nú mlɩ asʋn. 15 Támɛ ɩnɩáadá pʋ mlɩ onutó mbla ɩwɩ asʋn ɩwɩ nwɛɛnmlɩdégyí sʋ á, mlɩyɔ amlɩyɛblɩ mʋ. Mmé-egyi asʋn ánfɩ odu.” 16 Mʋʋ ɔlɛha begyaamʋ lɛ asʋn ogyíkpá ɩnʋ á. 17 Ahá ámʋfɛɛ bowunáa kɩtá Sostene ánɩ ogyi Yudafɔ

ofíakpa ɩnʋ ɔhandɛ, dá mʋ ɩnʋ. Támɛ Galiomótsu kʋkʋ lɛmʋtɔ.

Paulo Yinkí Yɔ Antiokia18 Paulo létsiá ahógyipʋ amʋ wá Kor-

into yɔfʋn brɛ kʋ. Mʋʋ ɔlɛklá amʋ, mʋaPriskila pʋ Akwila bɛnatɩ yɔ Kenkrea wú-lutɔ. Paulo lɛkpa mʋ nwun Kenkrea ɩnʋ,pʋsúná ánɩ alamɔ ntam kʋá ɔlɛka ɔnɔ. Mʋʋbotsu ntsusʋ-yibi pʋ bɔyɔ Siria ɔmátɔ á.19 Brɛá bowie Efeso wúlutɔ á, Paulo lɛnatɩ sí Priskila mʋa Akwila, yɔ Yudafɔ ofíakpa,mʋa Yudafɔ ámʋ bʋdɛ asʋntɔ lɛ há aba.20 Bokokóli mʋ bɛɛ, ɔtráa tsia amʋ wákpalobí, omotsulá. 21 Támɛ brɛá ɔdɛdalɩɔyɔ á, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ Bulu lótsuláá, néyinkí ba mlɩ wá.” Ɩnʋ olowie ntsusʋ-yibitɔ tsú Efeso ɩnʋ nátɩ.

22 Brɛá ɔlɛkplɩ Kaesarea a, ɔlɔdʋ yɔYerusalem yɛha ɔpasua ámʋ tsiá. Mʋʋoleyinkí kplɩ yɔ Antiokia a. 23 Oletsiá An-tiokia ɩnʋ kpalobí. Mʋ ɔma a, ɔlɛnatɩ ɩnʋbeki Galatia pʋ Frigia ɔsʋlʋsʋ, ɔdɛ akasɩpʋamʋ Bulu asʋn bláa, pʋwá amʋ ɔwʋnlɩn.

Apolo Bulu Asʋn Ɔkanda Efeso Mʋa Kor-into

24 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Yudayin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋApolo laba ɔbʋ Efesowúlutɔ. Bɔkwɩɩ mʋAleksandria, wúlu ánɩ ɩbʋ Egyipte ɔmátɔ.Oyin tɔɩ, oyin Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ ɛwankláán. 25Bosuná mʋ anɩWíe ɔkpa ámʋ.Mʋ sʋ Yesu ɩwɩ ɔnɔkwalɩ amʋ blɩ tɛhɩɛ wámʋ ansigyí. Támɛ Asú Ɔbɔpʋ Yohane asúbɔámʋ pɛ oyin. 26 Apolo ménya ifú. Ɔlɔwaklʋn súná atɔYudafɔ ofíakpa ɩnʋwankláán.Brɛá Priskila mʋa Akwila bonu mʋ asʋnblɩhɛ a, bɛkpa mʋ yáa wóyítɔ yósuná mʋBulu ɔkpa ámʋ wankláán dʋn alɩá oyinyaɩ. 27 Brɛá Apolo lɔbwɛ agywɩɩn ɔbɛɛ,ɔbɔyɔ Akaia ɔsʋlʋsʋ á, ahógyipʋ amʋ bɔwamʋ atɛtɔ-ɔnlɩn. Bɔwanlɩn ɔwʋlʋ sɩsɩ ɩnʋahógyipʋ bɛɛ, bʋhɔɔ mʋ wankláán. Brɛáoloyówie ɩnʋ á, ɔlɛhɩɛ bʋa ahá ánɩ ɩna Buluawɩtɔlɛsʋ bahɔ Yesu gyi. 28 Apolo mʋaYudafɔ ámʋ begyi Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋɩwɩ nwɛɛn, ɔlɔtɔɩ lɛ asʋntɔ túmisʋ pʋgyiamʋsʋ. Ɔlɔpʋ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋsúná amʋ ánɩ Yesu gyí Kristo, (ɔhá ámʋʋBulu ladá mʋ ofúli amʋ).

19Paulo Bulu Asʋn Ɔkanda Efeso

1 Brɛá Apolo bʋ Korinto a, Paulo lɔdʋyɔtsʋn ɔsʋsʋ awúlusʋ bɛdalɩ tíí Efeso. Ɔlɔtʋ

Gyumagyihɛ 19:2 137 Gyumagyihɛ 19:32akasɩpʋ akʋ ɩnʋ. 2 Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ,“Mlɩlénya ƆŋɛWankɩhɛ brɛá mlɩlóhogyi?”

Bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ, “Anɩmɔkʋnú kɩ ánɩ ƆŋɛWankɩhɛ kʋ bʋ ɩnʋ.”

3 Paulo lɛtrá fɩtɛ amʋ ɔbɛɛ, “Asú mɔmʋbɔbɔmlɩ?”

Bɛlɛ mʋ ɔnɔ bɛɛ, “Yohane asú ámʋ bɔbɔanɩ.”

4 Paulo lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Yohane lɔbɔahá ánɩ badámlí klʋntɔ asú. Ɔlɛbláa amʋɔbɛɛ bʋhɔɔ ɔhá ámʋʋ obuo mʋ ɔbá ámʋsʋgyi. Mʋgyí Yesu.”

5 Brɛá ahá ámʋ bonu asʋn ánfɩ á, bɛhabɔbɔ amʋ asú anɩ Wíe Yesu dátɔ. 6Mʋ ɔmaa, Paulo lɔpʋ ɩbɩ dɩnká amʋ nwunsʋ, ƆŋɛWankɩhɛ lɛba amʋsʋ. Bɛblɩ ɔblɩɩ bámbá,blɩ Bulu ɔnɔ asʋn ɛ. 7 Amʋ fɛɛ bɔbwɛ ayindúanyɔ.

8 Paulo lɛlatsiá yɔ Yudafɔ ofíakpa ɩnʋ.Ɔlɔwa klʋn tɔɩ lɛ asʋntɔ súná amʋ tsraasa kɛkɛ. Omenya ifú, mɛnɩ bɔhɔ asʋnámʋʋ ɔdɛblɩ tsú Bulu iwíegyí ɩwɩ ámʋsʋgyi. 9 Támɛ amʋ akʋ bɔwa klʋntɔ odwin,bʋmɔhɔ mʋ asʋnsʋ gyi. Bɔtɔɩ wɔ anɩ WíeƆkpa ámʋʋ Paulo dɛ amʋ súná ámʋ ahátɔɩnʋ. Mʋ sʋ Paulo lɛkpa akasɩpʋ amʋ nátɩ,oletsiá súná amʋ atɔ oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋTirano atɔ ɔkasɩkpá. 10 Paulo lósuná amʋatɔ nfinyɔ kɛkɛ. Mʋ sʋ Yudafɔ pʋ Griikifɔánɩ bʋbʋ Asia ɔmátɔ fɛɛ bonu anɩ Wíe asʋnámʋ.

Skewa Abí Asʋn11 Bulu lɔtsʋn Paulosʋ bwɛ ofúla

akpɔnkpɔntɩ kʋ. 12Ahá bɔkʋlá mʋ adúkubipʋ mʋ ɩwɩsʋ atɔ yɛdɩnká alɔpʋsʋ, benyaɩlɔtsá, ɔŋɛ laláhɛ ɛ lɛdalɩ ahátɔ. 13 Yudafɔakʋ ɛ bʋbʋ nsɩnɛ ɩnʋ bʋna bʋdeki gya ɔŋɛlaláhɛ lɛ ahátɔ. Bɔwa klʋn bɛɛ, bɔpʋ anɩWíe Yesu dá gya ɔŋɛ laláhɛ lɛ ahátɔ. Mʋ sʋbɔkplʋnwa ɔŋɛ laláhɛ bɛɛ, “DalɩYesu amʋʋPaulo dɛ mʋ ɩwɩ asʋn ɔkan da ámʋ dátɔ.”14 Igyí ahapʋ ɔhandɛ ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Skewaabi yinhɛ abasíénɔ létsiá bwɛ ɩnɩ.

15 Ɛkɛ ɔkʋ ɔŋɛ laláhɛ lɛfɩtɛ amʋ ɔbɛɛ,“Nyin Yesu, nabɩ Paulo, mlɩ ɛ mɛ, amɛndɩmlɩgyí?” 16 Ɔhá ámʋʋ ɔŋɛ laláhɛ bʋ mʋtɔámʋ lótuwíé amʋtɔ, dá amʋ, tɩtɩ amʋ atadɩɛfɛɛ. Ɩnʋ amʋ fɛɛ bɔpʋ amʋ yayá pʋ amʋɩwɩ nlɔ srɩ dalɩ wóyí ámʋtɔ. 17 Yudafɔ pʋGriikifɔá bʋbʋ Efeso ɩnʋ fɛɛ bonu asʋn ánfɩ.Ifú lɛkɩtá amʋ. Mʋ sʋ bɔpʋ obú há anɩWíe Yesu. 18 Ahá ámʋʋ bohogyi amʋtɔ

tsɔtsɔɔtsɔ bɛlɛ amʋ lakpan blɩ. 19 Amʋtɔakʋ bʋgyi okó alɛpʋ. Botsu okó ámʋ nwʋlʋba bɔwa mʋ fɛɛ ogyá ahá ansɩtɔ ɩnʋ. Bobuamʋ nwʋlʋ ámʋ ibíá á, ɩlɔbwɛ sika futútúmpɩm-aduenu (50,000)*. 20 Ɩna anɩ WíeYesu túmisʋ mʋ asʋn ámʋ lenya ɔkpa klɛɩ wankláán.

Demetrio Mʋa Mʋ Aba Ɩkɔ LɛWá Efeso21Asʋn ánfɩ fɛɛ ɔma a, Bulu Ɔŋɛ ámʋ lɛha

Paulo lɔbwɛ agywɩɩn ánɩ ɔbɔyɔ Makedoniapʋ Akaia ɔsʋlʋsʋ, fówun ɔyɔ Yerusalem.Mʋʋ Paulo lɛblɩ ɔbɛɛ, “Nɩ nowíé ɩnʋ á,ilehián ánɩ nɛyɛkɩ Roma wúlutɔ ɛ.” 22 Mʋsʋ ɔlɔwamʋ abʋápʋ abanyɔ, bʋgyi Timoteomʋa Erasto sɩsɩ Makedonia. Mʋ onutó olesitsiá Asia ɔmátɔ kpalobí.

23 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, anɩ Wíe Ɔkpa ámʋʋbʋdɛ ahá suná ámʋ sʋ asʋn kpɔnkpɔntɩ kʋlɛda Efeso ɩnʋ. 24 Oyin ɔkʋá ɔtɔbwɛ sikafutútú atɔ, bʋtɛtɩ mʋDemetrio bʋ ɩnʋ. Oyinánfɩ tɔpʋ sika futútú bwɛ ɔkpɩ yílé Artemi†ɔtswɛkpa akusubi ánɩ ɩlɛlɩan mʋ ɔtswɛkpayílé ámʋ fɛ. Mʋa mʋ aba agyʋmá ánfɩayɔpʋ bʋtenyá kɔba tsɔtsɔɔtsɔ tsú mʋtɔ.25 Ɔlɛtɩ mʋ aba ámʋ pʋ ahá ánɩ bʋtɔbwɛagyʋmáámʋodufia. Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Mɩ apíó, mlɩyin ánɩ agyʋmá ánfɩ sʋ anɩfɛɛ anɩlawá alɛ nɩ. 26 Yɛɛ mlɩtsie mlɩdénu,mlɩdéwúun tɔá Paulo dɛbwɛ? Alatá ahábláa ta Efeso wúlutɔ pʋ Asia ɔmátɔ fɛɛ fíaɔbɛɛ, ɩkpɩ ánɩ ahá bapʋ ɩbɩ pwɛ bʋmegyítɔtɔ. Alatá ahá ɔnɔ mlɛ tá, bʋdɛ mʋ asʋnsʋhógyi. 27Megyí anɩ agyʋmá wʋlɛ ibéyintá.Ɔhaamɛɛtrá bu ɔkpɩ tsɩhɛArtemi ɔtswɛkpayílé ámʋ. Ɔkpɩ ámʋ dá ɛ bɔfwɩ lɛ ɔyɩtɔ.Támɛ tɛkɩ mʋgyí ɔkpɩá ahá fɛɛ bʋtɔtswɛAsia ɔmátɔ pʋ ɔyɩtɔ fɛɛ nɩ.”

28 Brɛá ɔdɔm amʋ bonu asʋn ánfɩá, benya ɔblɔ, sʋrá okitikíti bɛɛ, “Ɔkpɩkpɔnkpɔntɩ anɩ Efesofɔ ɔkpɩ Artemi gyí!”29 Kpokiti lɛda wúlu amʋtɔ fɛɛ. Ahá ámʋbɛkɩtá Paulo abúopʋ Gaio mʋa Aristarkoánɩ botsú Makedonia srɩ pʋ amʋ ya wúluofíakpa. 30 Paulo onutó lékléá ɔbɔyɔofíakpa ɩnʋ, ɔyɔtɔɩ kpla ɔdɔm amʋ, támɛakasɩpʋ amʋ bʋmɛha mʋ ɔkpa. 31 Ɔmáámʋtɔ ahandɛ akpɔnkpɔntɩ akʋá bʋgyiPaulo anyawíe ɛ bɔwa obí lóyóbwií ɩpahá mʋ bɛɛ, ɔmáyɔ ofíakpa ɩnʋ. 32 Kpokitilɛda ofíakpa ɩnʋ. Ánɩ bɛɛ alɩ, anɩ ɛ bɛɛ

* 19:19 Sika futútú mpɩm-aduenu (50,000) bɔbwɛ ɔbakʋlɛ nfí lafakʋlɛ-adʋasa (130) ɩkɔká.† 19:24 Artemi gyí ɔkpɩ kpɔnkpɔntɩ ɔkʋ dá.

Gyumagyihɛ 19:33 138 Gyumagyihɛ 20:21alɩ. Amʋtɔ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bʋmɛbɩ tɔá sʋábefia ɩnʋ. 33 Yudafɔ ámʋ akʋ bɔyɔ ofíakpaɩnʋ. Bowutá Aleksandro sɩsɩ ɔbʋntɔ, bʋdɛmʋ asʋn ánɩ ɔyɛblɩ bláa. Ɩnɩ sʋ Aleksandrolótsu ɩbɩ fʋá, ɔbɛɛ amʋlɛ mʋ ɔnɔ. 34 Támɛbrɛá bowun ánɩ Yudayin ogyi á, bɛlasʋráokitikíti, blɩ asʋn kua kʋlɛ dɔnhwɩrɩ anyɔkɛkɛ bɛɛ “Ɔkpɩ kpɔnkpɔntɩ anɩ Efesofɔ ɔkpɩArtemi gyí!”

35 Ɩnɩ fɛɛ ɔma a, wúlu atɔ ɔwanlɩnpʋ lɛhaɔdɔmamʋ bɛkpa ɔnɔ bun. Mʋʋ ɔlɛbláa amʋɔbɛɛ, “Efesofɔ ayin, ma méyín ánɩ Efeso nfɩgyí anɩ ɔkpɩ kpɔnkpɔntɩ Artemi pʋmʋ ibwiámʋʋ ɩlɛkpa tsú ɔsʋsʋ ámʋ nwun? 36 Ɔhaamá ɩnʋá ɔbɛtalɩ gyí asʋn ánfɩ ɩwɩ nwɛɛn?Mlɩnya klʋn, mɛnɩ mlɩmóoko mli. 37 Aháánfɩ mlɩlakpá ba nfɩ ánfɩtɔ ɔkʋkʋ mɔkʋwítɔtɔ tsú ɔtswɛkpa ɩnʋ. Bʋmɔkʋblɩ asʋansʋkʋsʋ lɩɩ anɩ ɔkpɩ tsɩhɛ Artemisʋ. 38 Támɛ nɩ Demetrio mʋa mʋ aba agyʋmá ayɔpʋ amʋbɛɛ bʋbʋ ɔkʋ ɩwɩ asʋn á, asʋn agyípʋ bʋbʋɩnʋ, asʋn ogyíkpá ɛ bʋ ɩnʋ. Bɛtalɩ pʋ asʋnámʋ ya ɩnʋ kpɛblɩ mʋ. 39 Nɩ mlɩbʋ asʋnbambá kʋ tsɩa ɩnɩtɔ mʋ á, bɛtalɩ yɛblɩ mʋɔtɩnɛ ámʋʋ anɩ fɛɛ anɩtefia gyi asʋn ámʋ.40 Tsúfɛ nɩ anɩmɛkɩ wankláán á, abényaasʋn ánɩ anɩlahan wúlu amʋ agywɩɩn ndɛ.Nɩ bɛfɩtɛ anɩ ɛ á, anɩméenya asʋansʋ pʋlɛmʋ ɔnɔ.” 41Olenya blɩ asʋn ánfɩ tá alɩ, ɔlɛhaamʋ fɛɛ bɛdasáɩn.

20Paulo Yinkí Yɔ Makedonia Mʋa Gri-

ikifɔtɔ1 Kpokiti amʋ ɔma a, Paulo lɛba bɛtɩ

akasɩpʋ amʋ fɛɛ fía, tɔɩ kplá amʋ, wá amʋatɛtɔ-ɔnlɩn. Ɔlɛklá amʋ asa ɔlɔpʋ ɔkpaɔyɔ Makedonia ɔsʋlʋsʋ. 2 Oleki nsɩnɛ ɩnʋɔpasua ámʋsʋ tɔɩ kplá amʋ asa olobowieGriikifɔ ɔsʋlʋsʋ. 3Oletsiá ɩnʋ tsra asa. Brɛáɔlɔbwɛ agywɩɩn ɔbɛɛ, mɛfa ɔpʋ yɔ Siriaɔsʋlʋsʋ á, olowun ánɩ Yudafɔ bʋdɛ mʋ tɛɛabʋkɩta mʋ. Mʋ sʋ ɔlɔbwɛ agywɩɩn ɔbɛɛmɛlayɔtsʋn Makedonia ɔsʋlʋsʋ. 4 Ahá ánɩ bɛkpa mʋ ya ɩnʋ gyí Beroiayin Sopater,ogyi Piro mʋ bi; Tesalonikafɔ Aristarkomʋa Sekundo pʋDerbeyin Gaio; amʋa Tim-oteo pʋ Asiafɔ Tihiko mʋa Trofimo. 5 Alɩahá ánfɩ begyankpá yógyo anɩ Troa wúlutɔ.6 Israelfɔ begyi amʋ Bodobodo MátúhɛNkɛɔma a, anɩlétsiá ntsusʋ-yibitɔ tsú Filipi wú-lutɔ. Anɩlɛnatɩ nkɛná owítɔ. Ɛkɛ núúsɩ a,

anɩlɔbɔtʋ nkpá agyápʋ amʋ Troa wúlutɔ.Anɩ fɛɛ anɩlétsiá ɩnʋ nkensíénɔ.

Eutiko Tsinkí Tsú Lowutɔ7 Kwasieda, igyi ndawɔtswɩ ámʋtɔ ɛkɛ

gyankpapʋ ntʋpwɛsʋ á, anɩléfía abégyi atɔabatɔ fɛ alɩá anɩWíe lósuná anɩ. Ɩnɩá Paulodékléá ɔbɛnatɩ ɔyɩ kɛhɛ sʋ á, ɔlɔtɔɩ kpláamʋ alɩɩyɛha ɔyɩnsɩnɛ. 8Nkandɩɛ tsɔtsɔɔtsɔbʋ ɔsʋsʋ obu ámʋʋ anɩléfía mʋtɔ ámʋtɔ.9 Oyimbi ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Eutiko lɔdʋ biannfánsrɩ ɔnɔ, ɔdɛ asʋn ámʋ nu. Ɩnɩá Paulolɔtɔɩ wá ɔpá sʋ á, dɩdɩ lowie mʋ, fʋrʋ mʋ.Ɔlɛkpa tsú ɔsʋsʋ abansʋrʋ saasɩ nfánsrɩtɔɩnʋ bɛda ɔsʋlʋtɔ. Brɛá boyótsu mʋ a, alawúfɛɛ. 10 Mʋʋ Paulo lɛkplɩ yɔ ɩnʋ, yémlí bunmʋsʋ, látá mʋ pútá, blɩ ɔbɛɛ, “Opúni mátsiímlɩ, ɔŋɛ bʋ mʋtɔ.” 11 Paulo léyinkí dʋ yɔɔsʋsʋ ɩnʋ, mʋa mʋ aba ámʋ nyɔ bebiabíabodobodo gyi. Ɔlɔyɔ mʋ tɔɩ amʋsʋ alɩɩyɔfʋn ɔyɩ kɛhɛ, ɔlɛnatɩ. 12 Mʋʋ ahá ámʋbɛkpa kebi ámʋ ya wóyí á. Ansɩ lɛhɩɛ gyiamʋ ánɩ ɔbʋ nkpa.

Paulo Troa Tsu YɔMileto Wúlutɔ13 Anɩlégyankpá yówie ntsusʋ-yibi

ámʋtɔ ayɔ Aso wúlutɔ yótsu Paulo ɩnʋ.Tsúfɛ Paulo lɛha anɩ ɩbɩ ɔbɛɛ, ɔbɔtsʋnayabitɔ ɔkpa ká tíí ɩnʋ. 14 Brɛá anɩa mʋnyɔanɩléyéfia aba Aso wúlutɔ ɩnʋ á, olowientsusʋ-yibi ámʋtɔ, anɩlɛfa yɔ Mitilenewúlutɔ. 15Anɩlɛnatɩ ɩnʋ ɔyɩ kɛhɛ, anɩlɔkʋsʋɩnʋ yówie Kio. Ɛkɛ nyɔɔsɩ a, anɩlɔkʋsʋɩnʋ yówie Samo wúlutɔ. Mʋ ɛkɛ sáásɩ ɛá, anɩlɛtrá kʋsʋ ɩnʋ yówie Mileto wúlutɔ.16 Paulo mékléá obéyintá brɛ Asia ɔmátɔ.Mʋ sʋ ɔmɛkplɩ Efeso wúlutɔ, tsúfɛ ɔdɛkɔsɩ ánɩ nɩ ɔbɛtalɩ á, obóyówie Yerusalem asaabʋgyi Pentekoste nkɛ ámʋ.

Paulo Efeso Ɔpasua Ahandɛ Klá17Brɛá anɩlóyowieMiletowúlutɔ á, Paulo

lɔwa abí sɩsɩ Efeso ɔpasua ahandɛ ɔbɛɛ,bʋbá bɔtʋ mʋ. 18 Brɛá ahandɛ amʋ bebe-fia mʋ a, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩyin alɩámɩa mlɩnyɔ anɩlɔpʋtsíá tsú ɛkɛ gyankpapʋánɩ nɛba Asia ɔmátɔ. 19 Mlɩyin alɩá nɛbaɩwɩasɩ yɔ agyʋmá hámɩ Wíe, pʋ alɩá Yudafɔbɔkʋsʋ lɩɩ mɩsʋ, nowun ipian, su kʋráá.20 Mlɩyin ánɩ mmɔpʋ asʋn ánɩ ɩbɛkpa mlɩŋáín mlɩ brɛá nɛda Bulu asʋn ámʋ ɔkandɩnsʋ pʋ mlɩ wóyítɔ. 21 Alɩá nɔtɔɩ kpláYudafɔ pʋ Griikifɔ fɛɛ mbɛɛ, bʋsíi lakpanbwɛ abʋdamli ba Bulu wá, abʋbɔhɔ anɩWíeYesu gyi.

Gyumagyihɛ 20:22 139 Gyumagyihɛ 21:1922 “Séi ánfɩ á, nɔyɔ Yerusalem, fɛ alɩá

Ɔŋɛ Wankɩhɛ labláa mɩ. Mmeyín tɔá ɩbɛbamɩsʋ ɩnʋ. 23 Támɛmʋá ƆŋɛWankɩhɛ tɛbláamɩ wúlugyíwúlusʋ, nyin gyí, asʋn wunhɛpʋ obudɩ da gyo mɩ. 24 Támɛ mmotsumʋ asʋnbogya. Mboún alɩá nɔmɔ agyʋmáámʋʋ anɩ Wíe Yesu lɛha mɩ ámʋ ɔnɔ.Agyʋmá ámʋ gyí, nɛbláa ahá Bulu awɩtɔlɛasʋn wankláán ámʋ.

25 “Séi ánfɩ a, nyin ánɩ mlɩ ahá ánfɩnɛbɛda Bulu iwíegyí ɩwɩ asʋn ɔkan mlɩtɔánfɩtɔ ɔkʋkʋ mɛɛtrá wun mɩ ɛkɛkɛɛkɛ.26 Mʋ sʋ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, nɩ mlɩtɔ ɔkʋménya nkpa ánɩ ɩtamatá á, megyí mɩ sʋomenya. 27 Tsúfɛ nabláa mlɩ tógyítɔá Buludéklé ɔbɛɛmlɩbɩɩ.

28 “Mʋ sʋ mlɩkɩ mlɩ ɩwɩ pʋ ahá ámʋʋ ƆŋɛWankɩhɛ lɔpʋwámlɩ ɩbɩtɔ ámʋsʋwankláán.Mlɩkpa Bulu ɔpasua ámʋʋ ɔlɛyaɩ tsʋn mʋonutómʋ bi lowusʋ ámʋwankláán. 29Nyinánɩ nɛnátɩ á, akʋá bʋgyi fɛ nkpataku, bʋbʋɩyɩn bɛba bowie mlɩtɔ, dá ɔpasua ámʋ sáɩn.30Mlɩtɔ akʋ óó bɔkʋsʋ, dámlí ɔnɔkwalɩ amʋpʋbɩtɩa mlɩtɔ akʋ buo ɩwɩ. 31 Mʋ sʋ mlɩdaɩwɩsʋ. Mlɩkaɩn ánɩ netsiá mlɩ wá nfinsasɔɔn, pʋ ansɩ ntsú yɩrɩ ɩwɩ súná mlɩ atɔ ɔpaonyé.

32 “Mʋ sʋ séi á, ndɛpʋ mlɩ wá Bulu mʋamʋ awɩtɔlɛ asʋn ámʋtɔ. Mʋ awɩtɔlɛ asʋnámʋ ɩwá mlɩ ɔwʋnlɩn, ɩha amlɩdan, talɩ lɩɩkínkín, amlɩnya atɔ ámʋʋ ɔlɛhɩɛ yáɩ há mʋahá ámʋʋ bamlí mʋ klɛ amʋ. 33 Brɛá mbʋmlɩ wá á, mmɛpɛ ansɩ ɔhaa sika pɛpɛ, mʋsika futútú ntɛɛ mʋ atɔsʋ. 34 Mlɩ onutómlɩyin ánɩ mɩ ɩbɩ anfɩ nɔpʋyɔ agyʋmá nyátɔá ɩdɛ mɩa mɩ aba ámʋ hián fɛɛ. 35Natsʋnɔkpagyíɔkpasʋ súná mlɩ alɩá mlɔpʋ ɩbɩ yɔagyʋmá, pʋgyi ahá ánɩ ɩwɩ ma amʋ ɔnlɩnbʋalɛ. Mlɩkaɩn anɩ Wíe Yesu onutó asʋnblɩhɛsʋ. Ɔbɛɛ, ‘Bulu toyúlá ɔhá ánɩ otekíéatɔ dʋn ɔhá ánɩ bʋtekíé mʋ.’ ”

36 Brɛá Paulo lɛblɩ asʋn ánfɩ tá á, mʋaamʋnyɔ fɛɛ bɛda akpawunu bɔ mpáɩ.37 Amʋ fɛɛ bosu brɛá bɛlatá aba pútá, kláaba. 38Tɔá ɩlɔwa amʋ ahʋmɩtɩ gyí mʋ ámʋʋɔlɛblɩ ɔbɛɛ, mʋmɛɛtrá wun amʋ ɛkɛkɛɛkɛámʋ. Besi mʋ ɔkpa yówie ɔpʋ ɔnɔ, olowientsusʋ-yibitɔ.

21Paulo Yerusalem Yɔ

1Brɛá anɩlégyí nkla tá á, anɩlówie ntsusʋ-yibitɔ, nátɩ laa yɔ Ko wúlutɔ. Ɛkɛ nyɔɔsɩa, anɩlɔyɔ Rodo. Tsú ɩnʋ á, anɩlɛbá Pataraotsubúnɔ. 2 Anɩlénya ntsusʋ-yibi kʋá ɩyɔ

Foinike otsubúnɔ, anɩlówie mʋtɔ. 3 Brɛáayɔ á, anɩlówun ɔsʋlʋʋ kʋá bʋtɛtɩ mʋ Kiprosɩsɩ. Anɩlési mʋ tswɩ bɩnasʋ ɩfʋn, tsʋnyɔ Siria ɔmátɔ. Anɩlɛyɛkplɩ Tiro otsub-únɔ, tsúfɛ ɩnʋ bɛlɛ ntsusʋ-yibi ámʋtɔ atɔnɩ. 4 Anɩlɔtʋ akasɩpʋ akʋ ɩnʋ, anɩlétsiáamʋ wá nkensíénɔ. Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɛlɛ súnáamʋ ɔbɛɛ, Paulo máyɔ Yerusalem wúlutɔ.5 Anɩ nkɛ lɔfʋn, anɩlɔtʋá anɩ ɔkpasʋ. Brɛáanɩdɛnatɩ á, akasɩpʋ amʋ, amʋ aká pʋ amʋabí fɛɛ beyési anɩ ɔkpa alɩɩ yówie ɔpʋ ɔnɔ.Ɩnʋ á, anɩ fɛɛ anɩlɛda akpawunu bɔ mpáɩ.6Anɩlégyí nkla, anɩlówie ntsusʋ-yibi ámʋtɔpʋ ayɔ, amʋ ɛ beyinkí yɔ wóyí.

7 Anɩlɛdɩnká ɔpʋsʋ tsú Tiro alɩɩ bowiePtolemai otsubúnɔ. Brɛá anɩlówie ɩnʋá, anɩlɛyɛha ahógyipʋ ánɩ bʋbʋ ɩnʋ itsiá,anɩlétsiá amʋ wá ɛkɛwʋlɛ. 8 Ɔyɩ kɛhɛ a,anɩlɔkʋsʋ tsú ɩnʋ ba Kaesarea otsubúnɔ.Anɩlɔyɔswɩɩ Bulu asʋn ɔkan ɔdapʋ Filipowóyí. Oyin ánfɩ gyí ahá abasíénɔ ámʋʋ bɛlɛYerusalem bɛɛ, bʋtsáa ahandɛ agyʋmá yɔámʋtɔ ɔkʋlɛ. 9 Filipo bʋ abi tsɩhɛ abaná,bʋmɔkʋyɔ ayinwákɩ. Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋmʋabi tsɩhɛ ánfɩ bʋgyi. 10Anɩlégyí nkɛ kpalobíɩnʋ. Ɛkɛ ɔkʋ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Agabo lótsuYudea ɔmátɔ ba ɩnʋ. 11Olenya bowie laa alɩ olotsu Paulo osíétɔ ɔfɛ klɩ mʋ onutó ɩbɩ pʋmʋ ayabi. Mʋʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɔŋɛ Wankɩhɛɔbɛɛ, ‘Alɩ Yudafɔá bʋbʋ Yerusalem bɛklɩ ɔhá ámʋʋ ɔbʋ ɔfɛ ánfɩ, pʋ mʋ wá ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ ɩbɩtɔ nɩ.’ ”

12 Brɛá anɩlónu asʋn ánfɩ á, anɩa aháámʋʋ bʋbʋ ɩnʋ ámʋ fɛɛ anɩlókokóli Pauloanɩaa ɔmáyɔ Yerusalem. 13 Ɩnʋ Paulo lɛfɩtɛanɩ ɔbɛɛ, “Ntogyi sʋ mlɩdésú, mlɩlahá ɩwɩlawú mɩ alɩ? Mɩ mʋ á, megyí klɩ ámʋʋbɛkɩklɩɩ mɩ Yerusalem amʋ pɛ nalá ɩwɩ yáɩ há. Mboún nalá ɩwɩ yáɩ ánɩ nówu anɩ WíeYesu sʋ ɛ.”

14 Paulo ɔnɔ lɔdʋn anɩ. Mʋ sʋ anɩlési mʋtɔɩ wa. Mʋʋ anɩlɛblɩ anɩaa, “Ɩbá mʋtɔ alɩáanɩWíe déklé.”

15 Ɩnɩ ɔma a, anɩlɔkʋlá anɩ atɔ dʋ yɔYerusalem. 16 Anɩa Kaesareafɔ akasɩpʋ akʋlɔyɔ ɩnʋ. Bɛkpa anɩ ya oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋMnason wóyítɔ bɛɛ, aswɩɩ mʋ wá. Akasɩpʋagyankpapʋ amʋtɔ ɔkʋlɛ ogyi, otsú Kiproɔmátɔ.

Paulo Yerusalem Wie17 Brɛá anɩlówie Yerusalem ɩnʋ á, ahó-

gyipʋ amʋ bɔhɔ anɩ atúu. 18 Ɔyɩ kɛhɛanɩa Paulonyɔ anɩlɛyɛkɩ Yakobo. Ɔpasuaahandɛ amʋ fɛɛ bɛba ɩnʋ. 19Paulo lɔwa amʋ

Gyumagyihɛ 21:20 140 Gyumagyihɛ 22:6ɔnɔ, ɔlɛbláa amʋ tógyítɔá Bulu latsʋnmʋsʋbwɛ ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔtɔ. 20 Brɛábonu Paulo asʋn ánfɩ á, amʋ fɛɛ bɛkanfʋBulu. Mʋʋ bɛbláamʋ bɛɛ, “Opíó nu, Yudafɔmpɩm-mpɩm ánɩ badámlí klʋntɔ fɛɛ bʋdɛMose mbla ámʋtɔ kínkíínkín. 21 Támɛ akʋbabláa amʋ bɛɛ, fasúná Yudafɔ ánɩ bʋbʋɔmá bámbásʋ fɛɛ fɛɛ, bʋmágyi Mose mblaámʋsʋ. Ɔma ɛ á, fɛɛ bʋmátɩn amʋ abí keté,bʋmágyi anɩ amándɩɛ ɛsʋ. 22 Ɩbwɛbwɛɛbwɛá, ahá bónu ánɩ faba nfɩ. Nkálɩ abɔbwɛ tsúmʋ ɩwɩ? 23 Abɛbláa fʋ tɔá fʋbwɛɛ. Ayinabaná akʋá bʋbʋ anɩtɔ baká ntam há Bulu.Ilehián ánɩ bɔgyʋráa ɩwɩ. 24 Kpa amʋ ya,amlɩyɔgyʋráa ɩwɩ. Ka amʋ atɔ yintáhɛ fɛɛɩkɔ, mɛnɩ bɛkpa amʋ nwun. Ɩnɩ ɔbɛhaahá fɛɛ bɛbɩ ánɩ fʋtegyi Mose mbla ámʋsʋ.Ɩnɩ sʋ fʋ ɩwɩ asʋn ámʋʋ bonu ámʋ ɩmamʋtɔ. 25 Anɩlawánlɩn ɔwʋlʋ sɩsɩ ahógyipʋábʋmegyí Yudafɔ dodo. Anɩlɔwanlɩn anɩaa,anɩlablɩ ánɩ bʋmágyi atogyihɛá bapʋháɩkpɩ. Bʋmágyi obugya pʋ ɔbwɩá bapʋsa mɔ.Bʋmáwa atsɩmʋa ayin asʋn ɛ.”

26Mʋ sʋ brɛá ɔyɩ lɛkɛ a, Paulo lɛkpa ayinabaná ámʋ ya, mʋa amʋnyɔ bɔyɔgyʋráaɩwɩ. Ɔlɔyɔ Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋ yɛblɩ ɛkɛáamʋ ɩwɩgyʋráa amʋ ɩbɔmɔ ɔnɔ, ɔbɛba bɔbɔafɔdɩɛ há amʋtɔ okugyíɔkʋ.

Paulo Kɩtá Bulu Ɔtswɛkpa27 Brɛá nkensíénɔ ámʋ ɩbá bɔfʋn a,

Yudafɔ akʋá botsú Asia ɔmátɔ bowun PauloBulu ɔtswɛkpa ɩnʋ. Ɔdɔm amʋʋ bʋbʋwunsɩnɛsʋ ɩnʋ ámʋ fɛɛ benya ɔblɔ Paulosʋ,bɛkɩtá mʋ. 28 Bɔsʋrá okitikíti bɛɛ, “Israelfɔayin, mlɩdalɩ ba oo! Oyin ámʋʋ ɔna ɔdɛahá atɔ suná, yíntá amʋ agywɩɩn ámʋ nɩ.Mʋdɛkʋsʋ lɩɩ ɔmá ánfɩ, Mose Mbla pʋ Buluɔtswɛkpa amʋsʋ nɩ. Alakpá Griikifɔ kʋráába Bulu ɔtswɛkpa wunsɩnɛsʋ nfɩ. Mʋ sʋalapʋ ifin da ɔwankɩkpá amʋ.” 29 Bɛblɩ mʋalɩ, tsúfɛ bowun Efesoyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋTrofimo mʋa Paulo wúlu amʋtɔ dodo. Ɩnɩsʋ bʋkɩ bɛɛ Paulo lɔpʋ oyin ámʋ yáa Buluɔtswɛkpa ɩnʋ.

30 Wúlu amʋtɔ fɛɛ lɛda kpokiti. Ahábɛdalɩ tsu amʋ wóyítɔ srɩ ba bɛkɩtá Paulo,bɛbɩtɩamʋdálɩ ɔtswɛkpawunsɩnɛsʋ ɩnʋ, finɩban ámʋ. 31 Brɛá bʋdɛ mʋ da, bʋdekléábɔmɔ mʋ a, ɔkʋ lɛyɛbláa Romafɔ ɩsá akɔpʋɔhandɛ ɔbɛɛ, “Kpokiti ladá Yerusalem wú-lutɔ.” 32 Ɩnʋnʋ ɔhandɛ amʋ lɛkpa ɩsá akɔpʋámʋ akʋ pʋ amʋ ahandɛ akʋ bɛsrɩ yɔ ɩnʋ.Ɔdɔm amʋ benya wun amʋ alɩ besi Paulo

dá. 33 Ɔhandɛ amʋ lɛnatɩ yɔtʋ Paulo, ɔlɛhamʋ ɩsá akɔpʋ ámʋ bɛkɩtá mʋ, wá mʋ ɩkananyɔ. Mʋʋ ɔlɛfɩtɛ ahá ámʋ ɔbɛɛ, “Ma gyíoyin ánfɩ? Ntɔ alabwɛ?” 34 Ɔdɔm amʋbʋdɛ okitikíti, bʋdɛtɔtɔɩ. Akʋ bɛɛ alɩ, akʋ ɛbɛɛ alɩ. Okitikíti amʋ ɔnɔ lɔwa ɔnlɩn. Mʋsʋ ɔhandɛ amʋ mɛbɩ ɔnɔkwalɩá ɩbʋ asʋnámʋtɔ. Ɩnɩ sʋ ɔlɛha ɔbɛɛ, bʋkpá Paulo yaɩsá akɔpʋ ámʋ otsiákpá. 35Brɛá bowie obu-ɔnɔ ɔdʋkpá á, ɔdɔm amʋ bʋdɛ ɩyɩn wa. Mʋsʋ ɩsá akɔpʋ ámʋ botsu Paulo wá nkɔnkɔ.36 Ahá ámʋ fɛɛ bʋbuo Paulo, bʋdɛ okitikítibɛɛ, “Mlɩha awuna mɔ mʋ! Mlɩha awunamɔmʋ!”

Paulo Ɩwɩ Ɔnɔlɛ37Brɛá bowie obu ámʋ ɔnɔ, bɔdʋwíé amʋ

otsiákpá ɩnʋ á, Paulo lɛbláa ɔhandɛ amʋɔbɛɛ, “Nobwíí ɩpa, mbláa fʋ asʋankʋ.”

Ɔhandɛ amʋ lɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Fʋtonú Gri-iki ɔblɩɩ? 38 Mʋ sʋ megyí fʋgyí Egyipteyinamʋʋ ɔlɛha kpokiti lɛda brɛ kʋtɔ, ɔlɛkpaahá amɔpʋ mpɩm-na (4,000) buo ɩwɩ yadimbísʋ ámʋ nɩ?”

39 Ɩnʋ Paulo lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Yudayinngyi mɩ mʋ. Tarso ánɩ ɩbʋ Kilikia ɔmátɔbɔkwɩɩ mɩ. Megyí wúlubitɔ notsú. Nobwííɩpa, ha mɩ ambla ahá ánfɩ asʋn.”

40 Ɩsá akɔpʋ ɔhandɛ amʋ lɛha mʋ ɔkpa.Mʋ sʋ Paulo lɛyɛlɩɩ obu-ɔnɔ ɔdʋkpá ɩnʋ,bwɛ ahá ámʋ ɩbɩ bɛkasʋ. Ɩnʋ lɔtɔ diin. MʋʋPaulo lɛbláa amʋ asʋn Hebri ɔblɩtɔ ɔbɛɛ,

221 “Mɩ asɩ, apíó aba, mlɩyaa asʋmɩ anlɛmɩ

ɔnɔ amlɩnu.” 2 Brɛá bonu ánɩ Hebri ɔblɩtɔPaulo dɛtɔɩ á, ɩnʋ lɔtɔ diin. Mʋʋ Paulo lɔyɔmʋ asʋnsʋ ɔbɛɛ,

3 “Yudayin ngyi. Tarso wúlutɔ bɔkwɩɩ mɩ Kilikia ɔsʋlʋsʋ, támɛ Yerusalem nfɩ bɛyaɩ mɩ. Gamaliel lósunámɩ anɩ anáinmbla ámʋwankláán. Nɔwansi Bulusúm ɩwɩ fɛ alɩámlɩɛ mlɩdɛ mʋ súm ndɛ. 4 Ahá ánɩ bʋna anɩWíe ɔkpa ánfɩsʋ á, nɛdɩnká amʋsʋ. Nɔmɔakʋ kʋráá. Nɛkɩtá amʋtɔ atsɩmʋa ayin akʋ,kɩklɩ amʋ yɔtwsɩ obu. 5 Bulu igyí ɔhapʋdɛhɛn pʋYudafɔ asʋn agyípʋ amʋ fɛɛ bɛtalɩ gyi asʋn ánfɩ ɩwɩ adánsɩɛ. Amʋ wá nɔhɔɔwʋlʋ tsú pʋ nɛya apíó ánɩ bʋbʋ Damaskowúlutɔ, mɩ anyɛkɩtá alɩ ahá ámʋ wa amʋɩkan, pʋ amʋ ba Yerusalem, abʋbɩtɩ amʋɩsʋ.

Paulo Klʋntɔdamlí Ɩwɩ Asʋn Blɩ (Gyumagyihɛ 9:1-19; 26:12-18)

6 “Ɛkɛá nɔpʋ ɔkpa nɔyɔ, nɛta Damaskowúlutɔ wie tá, ɩbɔbwɛ fɛ ɔpa dódúanyɔtɔ

Gyumagyihɛ 22:7 141 Gyumagyihɛ 23:6á, ɔtsáwʋlɛ pɛ, wankɩ kʋá mʋ ɔnɔ ɩhɩɛ bʋɔnlɩn, itsú ɔsʋsʋ lɔwankɩ wʋlɩ mɩsʋ. 7Mʋánówun a, nda ɔsʋlʋtɔ. Ɩnʋ nonu ɔmɛ kʋ.Ɔmɛ amʋ lɛfɩtɛ mɩ ɔbɛɛ, ‘Saulo, Saulo, nto-gyi sʋ fʋdɩnmɩsʋ alɩ?’ 8 Ɩnʋ nɛfɩtɛmbɛɛ, ‘Fʋma nɩ, Owíé?’ Mʋʋ ɔmɛ amʋ lɛbláa mɩ ɔbɛɛ,‘Mɩ Yesu, Nasaretyin ámʋʋ fʋdɩn mɩsʋ amʋnɩ.’ 9Mɩ aba ámʋʋ mɩa amʋnyɔ anɩná ámʋbowun wankɩ amʋ, támɛ bʋmonu asʋn ánɩ ɔmɛ amʋ dɛmɩ bláa. 10Nɛfɩtɛmbɛɛ, ‘Owíé,ntɔmbwɛɛ?’ AnɩWíe lɛbláa mɩ ɔbɛɛ, ‘Kʋsʋ,afʋyɔ Damasko wúlutɔ. Bɛbláa fʋ tógyítɔáBulu lahá fʋ ɔbɛɛ fʋbwɛɛ.’ 11Wankɩ amʋ ɔnɔbʋ ɔnlɩn. Mʋ sʋmmɛtrá wun tɔtɔ. Ɩnɩ sʋmɩ aba ámʋ lɛkɩtá mɩ ɩbɩ, kpá mɩ ya Damaskowúlutɔ.

12 “Oyin ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Anania, otenyáBulu ifú bʋ wúlu amʋtɔ. Otegyi Mose mblaámʋsʋ wankláán. Mʋ sʋ Yudafɔ ánɩ bʋbʋwúlu amʋtɔ fɛɛ bʋtɛtɩ mʋ ɩdayilé. 13 Oyinánfɩ lɛba bɛlɩɩ mɩ ansɩtɔ, bláa mɩ ɔbɛɛ, ‘OpíóSaulo, bwii ansíbi afʋkɩ atɔ.’ Ɩnʋnʋ mɩ ansíbi lobwií, nowun mʋ. 14 Ɔlɛbláa mɩɔbɛɛ, ‘Anɩ anáin Bulu ámʋ lɛlɛ fʋ yáɩ ɔbɛɛ,fʋbɛbɩ mʋ apɛ, afʋbɩ mʋ Bi Yilé Ɔbwɛpʋámʋ, afʋnu mʋ ɔmɛ. 15 Tsúfɛ fɛba begyimʋ ɩwɩ adánsɩɛ, bláa ahá fɛɛ asʋn ánɩ fonupʋ mʋá fowun. 16 Ntɔ fʋtráa fʋgyo? Kʋsʋkokoli anɩ Wíe, afʋha abʋbɔ fʋ asú, ɔfwɩ fʋlakpan fɛɛ lɛ.’

Paulo Bulu Asʋn Ɔkanda Ɔmátɔfɔtɔ17 “Brɛá neyinkí yɔ Yerusalem wúlutɔ

ndɛ mpáɩ bɔ Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋ á, nowunatɔ. 18Mʋtɔ á, nowun anɩWíe Yesu, ɔlɛbláamɩ ɔbɛɛ, ‘Wa ɔsa bwɛ, afʋdalɩYerusalemnfɩ.Tsúfɛ bʋmɔɔhɔ fʋ adánsɩɛ ánɩ fégyi tsu mɩ ɩwɩ.’ 19 Ɩnʋ nɛbláa mʋ mbɛɛ, ‘Mɩ Wíe, amʋonutó bʋyin ánɩ netsiá yɔ Yudafɔ ofíakpayɛkɩtá ahá ánɩ bɔhɔ fʋ gyi, dá amʋ, wá amʋobu. 20 Bʋyin ánɩ brɛá bɔmɔ fʋ ɔdansɩyinStefano a, mbʋ ɩnʋ. Nɛlɩɩ amʋ ɔma mbɛɛbʋmɔɔ mʋ, nɔhɔ ámʋ atadɩɛ kʋráá kɩtá.’21Támɛ anɩWíe lɛbláa mɩ ɔbɛɛ, ‘Natɩ, nɔwafʋ fɔyɔ tsútsúútsú, ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔwá.’ ”

22 Ahá tsɔtsɔɔtsɔ amʋ bɛya asʋ nú Pauloasʋn blɩhɛ alɩɩ bɔtʋ brɛá ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, Bululɔwa mʋ ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ wá. Ɩnʋbɔsʋrá okitikíti kʋklʋkʋʋ, blɩ bɛɛ, “Mlɩlɛmʋɩnʋ! Ɩma alɛá obétsiá ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ!” 23 Ɩnʋbɔsʋrá okitikíti, nyá ɔblɔ wɔɩ amʋ atadɩɛtswɩ tsalɩfwɩ, kpá ɩsɩ tswɩ wá afútɔ. 24Mʋʋɩsá akɔpʋ ɔhandɛ amʋ lɛbláa mʋ ahá ɔbɛɛ,“Mlɩkpa Paulo, amlɩpʋ mʋ ya mlɩ otsiákpá.Mlɩpɩtɩ mʋ atɔ ɔblɩ ɔnɔkwalɩ, abɩ tɔá sʋáahá ámʋ bʋdɛ okitikíti sʋrá mʋ nwunsʋ

alɩ.” 25 Brɛá bɛklɩ Paulo tá, bɛɛ abʋda mʋa, ɔlɛfɩtɛ ɩsá ɔkɔpʋ ɔhandɛ ɔkʋá ɔlɩɩ mʋ wáɔbɛɛ, “Mbla lɛha ɔkpa ánɩ mlɩpɩtɩ Romayinoduá bʋmɔkʋgyimʋ asʋn, hámʋ ɩpɔn atɔ?”

26 Brɛá ɩsá akɔpʋ ɔhandɛ amʋ lónu asʋnánfɩ á, ɔlɛyɛbláa mʋ ɔhandɛ amʋ ɔbɛɛ,“Fakle afʋsɛ wʋlʋ manta ɩwɩ. Sáa Romayinoyin ámʋ gyí oo!”

27Mʋʋ ɔhandɛ amʋ lɛba Paulo wá, bɛfɩtɛmʋ ɔbɛɛ, “Bla mɩ, lɛlɛ Romayin fʋgyi?”

Paulo lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Romayin ngyi.”28Mʋʋ ɔhandɛ amʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ

mʋ á, ɩkɔ kpɔnkpɔntɩ nɛka asa nemlí Ro-mayin.”

Támɛ Paulo lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Mɩ mʋ á,Romayin onutónutó ngyi.”

29 Ɩnʋnʋ ahá ámʋʋ bɛɛ abʋfɩtɛ Paulo asʋnámʋ fɛɛ badásáɩn. Ifú lɛkɩtá ɔhandɛ amʋonutó ó, brɛá ɔlɛbɩ ánɩ Romayin Paulo gyíasa alahá bawá mʋ ɩkan.

Paulo Yudafɔ Asʋn Agyípʋ Ansɩtɔ Lɩɩ 30 Ɔyɩ kɛhɛ a, ɔhandɛ amʋ lékléá ɔbɛbɩ

tɔá Paulo lɔbwɛ, sʋ Yudafɔ bʋdɛ asʋn kláadɩnká mʋsʋ. Mʋ sʋ ɔlɛha bɔwɔɩ Paulolɛ ɩkan amʋtɔ, ɔlɛha bɛtɩ Bulu igyí ahapʋdɛhɛn pʋ Yudafɔ asʋn agyípʋ amʋ befia.Mʋʋ ɔlɛha bɛkpa Paulo bɛlɩɩ amʋ ansɩtɔ.

231 Paulo lótsu ansɩ kɩ Yudafɔ asʋn agyípʋ

amʋ díín. Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ apíó Israelfɔ, nyinmɩ klʋntɔ ánɩ mmɔkʋtsíánkpa laláhɛ Bulu ansɩtɔ bɔtʋ ndɛ.” 2 Mʋʋigyí ɔhapʋ dɛhɛn Anania lɛbláa ahá ámʋʋbʋlɩɩ mantáamʋ amʋ ɔbɛɛ, bʋdáamʋ ɔnɔsʋ.3 Ɩnʋ Paulo lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Fʋ Bulu ɔbɛda.Fabwɛ ɩwɩ fɛ buntíiá bakpá mʋ afá futútú,fabetsiá asɩ fɛɛ fɔpʋMoseMbla gyimɩ asʋn.Fʋdɛ ahá bláa fɛɛ bʋdá mɩ ansɩtɔ. Fʋ mʋmegyí mbla ámʋ fatʋn a?”

4 Aha akʋá bʋlɩɩ mantáa Paulo bɛfɩtɛ mʋbɛɛ, “Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn fʋdesia alɩ á?”

5Paulo lɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ apíó,mmey-ín mbɛɛ, mʋgyí Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn.Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,‘Máblɩ ɔhá ánɩ ɔdɛ fʋ ɔmásʋ gyí ɩwɩ asʋnlaláhɛ.’ ”

6Brɛá Paulo lówun ánɩ Yudafɔ asʋn agy-ípʋ amʋtɔ akʋ bʋgyi Sadukifɔ, akʋ ɛ bʋgyiFarisifɔ á, ɔlɔsʋrá okitikíti asʋn ogyíkpá ɩnʋɔbɛɛ, “Mɩ apíó, mɩ ánfɩ nlɩɩ á, Farisiyin ngyi.Mɩ anáin ɛ á, Farisifɔ bʋgyi. Mɩ ɛ nohogyiánɩ awupʋ bɛlakʋsʋ. Mʋ ndɛblɩ sʋ bakpámɩ ba asʋn ogyíkpá nfɩ nɩ.”

Gyumagyihɛ 23:7 142 Gyumagyihɛ 24:17 Olenya blɩ alɩ pɛ, ahá tsɔtsɔɔtsɔ amʋtɔ

leye anyɔ. Farisifɔ ámʋ pʋ Sadukifɔ ámʋbɔwa aba nwɛɛngyí bɩ. 8 Tsúfɛ Sadukifɔbʋtɛblɩ bɛɛ, kʋsʋ tsú afúlitɔ kʋkʋ má ɩnʋ.Bulu-abɔpʋ pʋ ɔŋɛ laláhɛ kʋkʋ ɛ ma ɩnʋ.Támɛ Farisifɔ mʋ bohogyi ánɩ ɩnɩ fɛɛ bʋɩnʋ. 9 Ɩnɩ lɛha nwɛɛn amʋ ɔnɔ lɛhɩɛ wáɔnlɩn. Mbla asunápʋá bʋgyi Farisifɔ bɔkʋsʋlɩɩ blɩ bɛɛ, “Anɩmɔkʋwun tsitsa kʋkʋ oyinánfɩ ɩwɩ. Fíalɩ ɔŋɛ kʋ ntɛɛ Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋlɛbláa mʋ.”

10Nwɛɛn amʋ ɔnɔ lɛhɩɛ wa ɔnlɩn, idekléimli ɩkɔ. Ɩnʋ ɩsá akɔpʋ ɔhandɛ amʋ lényaifú ánɩ bɔbwɛ tɩtɩ Paulo. Mʋ sʋ ɔlɛbláa ɩsáakɔpʋ ámʋ ɔbɛɛ, “Mlɩwa ɔsa kpa Paulo yamlɩ otsiákpá ɩnʋ.”

11 Mʋ onyé á, anɩ Wíe lɛbɛlɩɩ Paulo wá,bláa mʋ ɔbɛɛ, “Wa klʋn! Alɩ ánfɩ fagyi mɩ ɩwɩ adánsɩɛ Yerusalem nfɩ á, alɩ kɛn fʋyégyimʋ Roma wúlutɔ ɛ nɩ.”

Paulo Mɔ Ɩwɩ Agywɩɩn Kɩtá12 Mʋ ɔyɩ kɛhɛ a, Yudafɔ ámʋ akʋ befia,

kɩtá Paulo ɩwɩ agywɩɩn. Bɛka ntam bɛɛ nɩ bʋmɔkʋmɔ Paulo bʋméegyi atɔ, bʋmóonuntsu. 13 Ahá ámʋʋ bɛka ntam amʋ bʋdʋnadʋana (40). 14 Bɔyɔ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛnpʋ Yudafɔ ahandɛ wá, yɛbláa amʋ bɛɛ,“Anɩlahɩɛ ká ntam anɩaa, nɩ anɩmɔkʋmɔPaulo anɩmɛɛda tɔtɔ ɔnɔ. 15 Mʋ sʋ tɔáanɩdéklé anɩaa fʋa Yudafɔ asʋn agyípʋ amʋmlɩbwɛɛ ha anɩ gyí, mlɩkɩ ansɩ wa abí sɩsɩɩsá akɔpʋ ɔhandɛ amʋmlɩaa, ɔpʋʋ Paulo ba,amlɩlanu mʋ asʋntɔ. Anɩladá ɩwɩsʋ anɩaa,obótsutsúa obowie nfɩ anɩlamɔmʋ.”

16 Paulo mʋ bitɛpʋ ɔkʋ lónu asʋn ánfɩfɛɛ. Mʋ sʋ ɔlɛsrɩ yɔ ɩsá akɔpʋ otsiák-pá ɩnʋ yówi tsá Paulosʋ. 17 Ɩnʋ Paulolɛtɩ ɩsá akɔpʋ ɔhandɛ ɔkʋ, bláa mʋ ɔbɛɛ,“Kpa ɔyasubi ánfɩ ya mlɩ ɔhandɛ wá. Ɔdɛasʋankʋ, ɔbɛbláa mʋ.” 18 Ɩsá akɔpʋ ɔhandɛamʋ lɛkpa ɔyasubi ámʋ ya amʋ ɔhandɛ wá,yɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Obu ɔdɩpʋ Paulo ɔbɛɛ,nkpá ɔyasubi ánfɩ ba fʋ. Ɔdɛ asʋankʋ,ɔbɛbláa fʋ.”

19 Ɔhandɛ amʋ lɛkɩtá ɔyasubi ámʋ ɩbɩ,kpá mʋ yáa ɩtsɛtɔ yɛfɩtɛ mʋ ɔbɛɛ, “Amansʋfʋbʋ ánɩ fɛbláa mɩ?”

20 Ɔyasubi ámʋ lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Yudafɔahandɛ babwɛ agywɩɩn bɛɛ bépina wa abífʋwá bɛɛ, fʋkpá Paulo ba obowun amʋ ɔkɛ,abʋlanu mʋ asʋn ámʋtɔwankláán. 21Támɛmáhɔ mʋsʋ gyi, tsúfɛ amʋ ayin ánɩ bʋdʋnadʋana (40) bɛɛ béŋaín ɔkpatɔ gyo Paulo,mɔmʋ. Amʋ fɛɛ baká ntam bɛɛ, tɔtɔmɛɛda

amʋ ɔnɔ, kpɛfʋn brɛá bamɔ mʋ. Fʋ nkʋlɛbʋgyo séi ánɩ fótsulá kpá mʋ ba.”

22Mʋʋ ɔhandɛ amʋ lɛda ɔyasubi ámʋ ɔláɔbɛɛ, “Máyɛbláa ɔhaa fɛɛ fawí asʋn ánfɩ tsámɩsʋ.” Olesi mʋ ɔkpa.

Paulo Lɛ Ya Kaesarea23 Ɩnʋ ɔhandɛ amʋ lɛtɩ ɩsá akɔpʋ ahandɛ

abanyɔ, ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩlɛ ɩsá akɔpʋlafanyɔ (200), mpɔnkɔsʋ adɩnkápʋ adue-sienɔ (70) pʋ pɩa atswɩpʋ lafanyɔ (200)abʋkʋsʋ onyenɩ dokwebátɔ yɔ Kaesarea.24 Mlɩha Paulo mpɔnkɔ, odɩnká amʋsʋyɔ. Mlɩkpa mʋ, amlɩha mʋ oyowie ɔmásʋogyípʋ Felike wá pisii.” 25 Ɔhandɛ amʋlɔwanlɩn ɔwʋlʋmántá mʋsʋ ɔbɛɛ,

26 “Mɩ Klaudio Lisia dɛ ɔwʋlʋ ánfɩwanlɩnsɩsɩ fʋ, ɔmásʋ ogyípʋ onumnyampʋ Felike.Ndɛ fʋ itsiá ha. 27Ndɛ fʋ ɩbɩ ha ánɩ Yudafɔlɛkɩtá oyin ánfɩ, bʋdekléá bɔmɔ mʋ, támɛmɩa ɩsá akɔpʋ tsɔtsɔɔtsɔ anɩlɔyɔhɔ mʋ lɛamʋ ɩbɩ. Tsúfɛ nonu ánɩ Romayin ogyi.28 Ndeklé mbɛɛ, nɛbɩ tɔá ɔlɔbwɛ. Mʋ sʋnɔpʋmʋ ya amʋYudafɔ asʋn agyípʋ ansɩtɔ.29 Ɩnʋ nowun ánɩ amʋ mbla ɩwɩ nwɛɛnbʋdegyí. Mʋ sʋ ɔmɔkʋbwɛ lakpan kʋkʋábɔmɔ mʋ, ntɛɛ bɔwa mʋ obu. 30 Támɛ ɔkʋlaba bowi tsá mɩsʋ ɔbɛɛ, Yudafɔ ámʋ akʋbabwɛ agywɩɩn bɛɛ bɔmɔ mʋ. Ɩnʋ nɔbwɛagywɩɩn mbɛɛ, nɔpʋ mʋ sɩsɩ fʋ. Nabláa mʋanyabá ámʋ ɛ mbɛɛ bʋpʋʋ amʋ asʋn ba fʋ.Nafʋn nfɩ. Nɛhá fʋ itsiá gyágyáágyá.”

31 Ɩsá akɔpʋ ámʋ bɔbwɛ dɩnká amʋɔhandɛ asʋn blɩhɛsʋ. Onyé-onyé ámʋbɛkpa Paulo kɔnkɔɔnkɔn alɩɩ yówie An-tipatri wúlutɔ. 32 Brɛá ɔyɩ lɛkɛ a, bɛhampɔnkɔsʋ adɩnkápʋ amʋ bɛkpa mʋ yáaKaesarea, ayabitɔ anatɩpʋ amʋ beyinkí yɔamʋ otsukpá. 33 Brɛá mpɔnkɔsʋ adɩnkápʋamʋ boyówie ɩnʋ a, bɔpʋ Paulo pʋ ɔwʋlʋámʋ wá ɔmásʋ ogyípʋ amʋ ɩbɩtɔ. 34 Ɔmásʋogyípʋ amʋ lɛkla ɔwʋlʋ ámʋ, ɔlɛfɩtɛ Pauloɔbɛɛ, “Nkʋnʋ yin fʋgyi?” Brɛá ɔlɛbɩ ánɩ Kilikia ɔmátɔ Paulo otsú á, 35 ɔlɛbláa Pauloɔbɛɛ, “Nɩ fʋ anyabá ámʋ bɛbá á, nónu fʋ ɔnɔasʋn.” Ɩnʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, bʋpʋʋ Pauloyɔwa Owíe Herode wóyítɔ, abʋgyo mʋ ɩwɩ.

24Paulo Ɔnɔtɩn

1Nkenú ɔma a, igyí ɔhapʋ dɛhɛn Ananiamʋa Yudafɔ ahandɛ akʋ pʋ Mose mblaɔbɩpʋ ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Tertulo bɛba Kae-sarea. Bɛbá bɛkla asʋn ánɩ bʋbʋ tsu Paulo

Gyumagyihɛ 24:2 143 Gyumagyihɛ 25:7ɩwɩ súná ɔmásʋ ogyípʋ Felike. 2 Bɛtɩ Paulobɛlɩɩ. Mʋʋ Tetulo lɛkla mʋ asʋn ɔbɛɛ,

“Onumnyampʋ Felike, fahá iwilwii labaɔmá ánfɩtɔ. Fʋ nyánsa lalá atɔ tsɔtsɔɔtsɔbwɛ anɩ ɔmá ánfɩtɔ. 3 Fʋ bwɛhɛ legyianɩ ansɩ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ. Fʋdɛ atɔ bwɛ.4 Mmedéklé mbɛɛ néyintá fʋ brɛ tsɔtsɔ.Mʋ sʋ nokókóli fʋ, nya klʋn ha anɩ, afunuanɩ asʋn tinbí ánfɩ. 5 Anɩlawun ánɩ atɔoyintápʋ oyin ánfɩ gyí. Ɔtɛhá kpokiti tɛdáYudafɔtɔ ɔyɩtɔ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛá ɔtɔyɔ. Ɔtráaogyi Nasaret ɔpasua ámʋ Bulu igyí ɔhapʋ.6-7Alakle ɔpʋ ifin da Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋ, asaɔkláa ogyá anɩlɛkɩtá mʋ. * 8 Nɩ fʋ onutófɛfɩtɛ mʋ a, fówun ánɩ asʋn ánfɩ anɩdɛblɩ tsúmʋ ɩwɩ ánfɩ fɛɛ bʋmʋtɔ ntɛɛ ɩmamʋtɔ.”9 Ɩnʋ ámʋ fɛɛ botsulá mʋsʋ bɛɛ, asʋn ámʋʋalablɩ ámʋ bʋmʋtɔ.

Paulo Ɔnɔlɛ Felike Ansɩtɔ10 Ɔmásʋ ogyípʋ Felike lɔbwɛ Paulo ɩbɩ

ɔbɛɛ, ɔlɛmʋ ɔnɔ. Ɩnʋ Paulo lɛblɩ ɔbɛɛ,“Nyin ánɩ fʋdɛ asʋn gyí ɔmá ánfɩtɔ ɩlawá

ɔpá. Ɩnɩ sʋ ɩbʋ mɩ ɔdwɛ ánɩ nɛlɛ mɩ ɔnɔ fʋ ansɩtɔ. 11 Nobwíí ɩpa, fɛtalɩ fɩtɛnú ánɩ ɩbʋ mʋtɔá nɔyɔ Yerusalem yósumBulu, ɩmɔkʋdʋn nkɛ dúanyɔ. 12Mɩ anyabáánfɩ bʋmowun mɩa ɔhaa agyi nwɛɛn Buluɔtswɛkpa ɩnʋ. Bʋmowun mɩ anha kpok-iti ɩda Yudafɔ ofíakpa kʋkʋ ntɛɛ ɔtɩnɛtɩnɛwúlu amʋtɔ. 13 Bʋma asʋansʋá bɔpʋgyiadánsɩɛ ánɩ amʋ asʋn ánfɩ bʋmʋtɔ. 14Támɛnatsúlá ánɩ ntosúm anɩ anáin Bulu tsʋn anɩWíe Ɔkpa ámʋʋ bʋdɛ mʋ tɩ ɔpasua laláhɛamʋsʋ. Nɔhɔ Mose Mbla ámʋ pʋ mʋá Buluɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ bɔwanlɩn tswɩ ɛ fɛɛsʋ gyi.15 Ndɛ ɔkpa kɩɩ fɛ alɩá amʋ ɛ bʋdɛ ɔkpa kɩɩánɩ Bulu ɔbɔkʋsʋa aha yilé pʋ aha laláhɛfɛɛ tsú afúlitɔ ɛkɛ kʋ. 16 Ɩnɩ sʋ ntɔbɔ mbɔdɩ ánɩ mɩ klʋn méetsiá há mɩ pɔn Bulu mʋaanyánkpʋsa fɛɛ ansɩtɔ brégyíbrɛ.

17 “Ɩnɩá nɛdalɩ Yerusalem ɩlawá ɔpá á,nayínkí ba ɩnʋ, napʋ atokiehɛ nɛbá mɩ aháabʋpʋha ahiánfɔ, mɩ anha Bulu igyí. 18Mʋɔbwɛkpá mbʋ Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋ. Brɛánɔgyʋráa ɩwɩ tá amándɩɛ ámʋ ɔnɔ á, bɛbabɔtʋ mɩ ɩnʋ. Megyí mɩa ɔdɔm kʋkʋ lɔyɔɩnʋ. Kpokiti kʋkʋ ɛmɛda ɩnʋ. 19Yudafɔ akʋbotsu Asia ɔmátɔ ba bʋbʋ ɩnʋ. Nɩ nɔbwɛɩtɔ laláhɛ kʋ á, tɛkɩ amʋ kʋráá ɔbɛba bɛbláafʋ, mɩa amʋnyɔ abɛblɩ mʋ. 20 Nɩ ɩbɔwa

alɛ kʋráá á, ha ahá ánfɩ onutó abʋblɩ tsitsaoduá Yudafɔ asʋn agyípʋ amʋ bowun mɩ ɩwɩ, brɛá bɔpʋ mɩ ya amʋ ansɩtɔ. 21 Asʋnkua kʋlɛ pɛá nɔkplʋn blɩ brɛá nlɩɩ Yudafɔasʋn agyípʋ amʋ ansɩtɔ gyí, ‘Mlɩdɛmɩ asʋngyí ndɛ, tsúfɛ nohogyi ánɩ awupʋ bɛlakʋsʋtsú afúlitɔ.’ ”

22 Ɩnɩá onumnyampʋ Felike yin anɩ Wíeɔkpa ámʋ wankláán sʋ á, olotu asʋn ámʋhɩɛ. Ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Nɩ ɩsá akɔpʋ ɔhandɛLisia ɔbá nfɩ á, nówun alɩá nɔmɔ asʋn ámʋɔnɔ.” 23Ɔlɛbláa ɩsá akɔpʋ ɔhandɛ ámʋ ɔbɛɛ,ogyóo Paulo ɩwɩ wankláán, ɔha mʋ otsiaiwilwiitɔ. Ɔhá mʋ aba ɔkpa abʋkɩmʋsʋ.

Paulo FelikeMʋaMʋKaDrusila Ansɩtɔ Lɩɩ 24 Nkɛ kpalobí kʋ ɔma a, Felike mʋa mʋ

ka Drusila ánɩ ogyi Yudayintse bɛba. Felikelɛha bɛyɛkpa Paulo ba, ɔlɔbɔtɔɩ tsú mʋhógyi ánɩ ɔbʋ Kristo Yesutɔ ɩwɩ súná amʋ.25Támɛ brɛá ɔdɛtɔɩ tsú yilébwɛ, ɩwɩsʋgyí pʋBulu asʋn ogyíkɛ amʋʋ ɩbá ámʋ ɩwɩ á, ifúlɛkɩtá Felike. Mʋ sʋ ɔlɛbláa Paulo ɔbɛɛ, “Kʋyinki asa. Nenyá brɛ wankláán kʋ á, nɛlatɩ fʋ.” 26 Brɛ ámʋtɔ fɛɛ Felike lɛkɩ ɔkpa ánɩ Paulo obódunká tɔkʋ bɛha mʋ ɔnɔ. Mʋ sʋɩbʋ nʋ bʋ ɩnʋ á, alapina wa abí bayɛtɩ Paulo,mʋa mʋnyɔ batɔɩ.

27 Nfinyɔ ɔma a, Felike lɛnatɩ. PorkioFesto lébetsiá mʋ obíásʋ. Ɩnɩá Felike dékléɔbɛɛ, mʋ asʋn ɩwá Yudafɔ ámʋ ɔdwɛ sʋ á,olesi Paulo wá obu nátɩ.

25Paulo Roma Owíe Ɔkpa Wá Yɔ

1 Ɔmásʋ ogyípʋ Porkio Festo lébetsiáobíásʋ Kaesarea. Mʋ ɛkɛ sáásɩ a, ɔlɔdʋyɔ Yerusalem. 2 Ɩnʋ Bulu igyí ahapʋdɛhɛn pʋ Yudafɔ ahandɛ akʋ bɔpʋ Pauloɩwɩ asʋn yɔtswɩ mʋ ansɩtɔ. 3 Bɔbwɛagywɩɩn ánɩ bɔyɔwa obúun ɔkpatɔ, mɔPaulo. Mʋ sʋ bɔyɔkʋlɩ Festo bɛɛ, ɔpʋʋ Pauloba Yerusalem. 4 Támɛ Festo lɛbláa amʋɔbɛɛ, “Paulo da obu Kaesarea wúlutɔ dodo.Ɩmɔɔwa ɔpámɩ ɛnéyinkí yɔ ɩnʋ. 5Mlɩhamlɩahandɛ amʋ akʋ abʋbuomɩ yɔ ɩnʋ, abʋyɛblɩ tsitsa oduá alabwɛ.”

6 Festo lɛtrá tsiá Yerusalem nkekwé ntɛɛnkɛ dú asa oleyinkí yɔ Kaesarea. Olowieɩnʋ á, ɔlɔwa bɔyɔpʋ Paulo ba, oletsiá asʋnámʋsʋ ɔyɩ kɛhɛ. 7 Paulo lénya wíé ɩnʋalɩ, ahandɛ amʋʋ botsu Yerusalem ba amʋ

* 24:6-7 Ɩnɩ bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Anɩlɔbwɛ agywɩɩn ánɩ abɔpʋ anɩ onutó mbla gyi mʋasʋn. Támɛ ɩsá akɔpʋ ɔhandɛ Lisia lɔpʋmʋ túmi bɔhɔmʋ lɛ anɩ ɩbɩtɔ. Mʋ ɔma a, ɔlɛbláaanɩ ɔbɛɛ, apʋmʋ asʋn ba fʋ.

Gyumagyihɛ 25:8 144 Gyumagyihɛ 26:10bɛkafía mʋ, kla asʋn tsɔtsɔɔtsɔ dɩnkámʋsʋ.Támɛ bʋmɛtalɩ nyá tɔtɔ pʋsúná ánɩ asʋnámʋ ɩbʋ mʋtɔ. 8 Mʋʋ Paulo lɛlɛ mʋ ɔnɔɔbɛɛ, “Mmɔkʋtʋn Yudafɔ mbla kʋkʋ, ntɛɛbwɛ tɔkʋ pʋ ifin da Bulu ɔtswɛkpa amʋ ntɛɛpʋ lalahɛ kʋkʋ ɛ gyi Roma owíe dɛhɛn.”

9 Festo déklé ɔbɛɛ mʋ asʋn ɩwá Yudafɔámʋ ɔdwɛ. Mʋ sʋ ɔlɛfɩtɛ Paulo ɔbɛɛ,“Fʋdeklé fɛɛ fɔyɔ Yerusalem, mɩ anyegyi fʋasʋn ɩnʋ?”

10 Paulo lɛlɛ mʋ ɔnɔ ɔbɛɛ, “Roma OwíeDɛhɛn asʋn ogyíkpá nlɩɩ. Nfɩ ilehián ánɩ bé-gyi mɩ asʋn. Fʋ onutó fʋyin ánɩ mmɔkʋbwɛYudafɔ tɔtɔ. 11Nɩ natʋn mbla, ilehián lowuá, mmɔkʋtin ɔkpa mbɛɛ bʋmámɔmɩ. Támɛnɩ asʋn ánfɩ Yudafɔ bablɩ dɩnká mɩsʋ anfɩma mʋtɔ á, ɔhaa má ɔkpa ánɩ ɔbɔpʋ mɩ wáamʋ ɩbɩtɔ. Mʋ sʋ mʋ bʋpʋʋ mɩ asʋn yaRoma Owíe Dɛhɛn onutó ogyi mʋ.”

12 Ɩnʋ Festo mʋa mʋ ahandɛ bɔyɔ abrɩwawá. Mʋʋ ɔlɛbɛbláa Paulo ɔbɛɛ, “Fʋ onutófɛɛ, Roma Owíe Dɛhɛn ogyíi fʋ asʋn. Mʋ sʋabɔpʋ fʋ ya mʋ wá.”

Festo Agripa Paulo Ɩwɩ Asʋn Bláa13 Nkɛ kʋ ɔma a, Owíe Agripa mʋa

Berenike bɛba Kaesarea. Bɛbá bɛha Festonwunkpa. 14Betsiá ɩnʋwá ɔpá. Mʋ sʋ Festolɛbláa amʋ Paulo ɩwɩ asʋn. Ɔbɛɛ, “Felikelɔwa oyin ɔkʋ obu nfɩ, olesi mʋ wá nátɩ.15 Brɛá nɔyɔ Yerusalem a, Bulu igyí ahapʋdɛhɛn pʋ Yudafɔ ahandɛ bɛba bɛblɩ asʋntsɔtsɔɔtsɔ dɩnkámʋsʋ, bláamɩ bɛɛ nháamʋɩpɔn, abʋmɔmʋ. 16Támɛ nɛbláa amʋmbɛɛ,‘Ɩma anɩ Romafɔ amándɩɛtɔ ánɩ bɛha ɔkʋɩpɔn, nkɛtɩ mʋa mʋ anyabá bafia gyi asʋn.’17 Mʋ sʋ ɛkɛá mɩa Yudafɔ ámʋ anɩlóbowieKaesarea nfɩ á, mmesi wá obíátɔ. Ɔyɩ kɛhɛkótóó nɛha bɔyɔpʋ oyin ámʋ ba, netsiáasʋn ámʋsʋ. 18 Nkɩ mbɛɛ mʋ anyabá ámʋbénya tsitsa kʋ tsú mʋ ɩwɩ, támɛ bʋmenya.19Mboún amʋ BulusúmpʋYesu ɔkʋá alawútsʋn, támɛ Paulo ɔbɛɛ, ɔtráa otsie nkpa ɩwɩasʋn bʋdɛbɩtɩ. 20Mʋ sʋ mmowun alɩá nɔyɔasʋn ámʋtɔ. Nɛfɩtɛ Paulo mbɛɛ, obótsu-lá abʋyɔ Yerusalem, yégyi asʋn ámʋ ɩnʋ.21 Támɛ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, mʋdekléá mʋ asʋn ɩyɔRoma Owíe Dɛhɛn ansɩtɔ. Mʋ sʋ nɛha bɔwamʋ obu yɔfʋn brɛá nɔpʋmʋ sɩsɩ Roma OwíeDɛhɛn.”

22 Mʋʋ Agripa lɛbláa Festo ɔbɛɛ, “Mɩ ɛndeklé mbɛɛ nónu asʋn ánfɩ tsú mʋ onutóɔnɔtɔ.” Festo lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔkɛ nɛhabɔpʋmʋ ba, ɔbɛlɛ asʋn ámʋtɔ suna fʋ.”

Paulo Agripa Ansɩtɔ Lɩɩ

23 Ɔyɩ kɛhɛ a, Agripa mʋa Berenikebɛhɩhɩɛ ɩwɩ, ɩsá akɔpʋ pʋ wúlu ahandɛbobuo amʋ ba. Festo lɛha bɛkpa Paulo baɩnʋ. 24Mʋʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Owíe Agripa mʋaahá ánɩ bafia nfɩ fɛɛ, mlɩlawun oyin ánfɩɔlɩɩ? Yudafɔ ánɩ bʋbʋ nfɩ pʋ Yerusalemfɛɛ bɔpʋ mʋ asʋn ba mɩ. Bɛɛ, mehián ánɩ ɔbɛtrá tsiá nkpa. 25Brɛá nɔyɔ asʋn ámʋtɔ á,mmowun tɔá alabwɛ sʋ bɔmɔmʋ. Támɛmʋonutó ɔbɛɛ, mpʋʋ mʋ asʋn ya Roma OwíeDɛhɛn. Mʋ sʋ nabwɛ agywɩɩn mbɛɛ, nɛhabɔpʋ mʋ ya. 26 Támɛ mmowun tsitsa kʋkʋmʋ ɩwɩ ánɩ nɔwanlɩn mántá mʋsʋ bɔpʋ mʋya. Mʋ sʋ nakpá mʋ ba mlɩ ansɩtɔ nɩ,títriu fʋ Owíe Agripa. Ndekléá atɛtɛ asʋnámʋtɔ, ɔtɩnɛá ileyéyi a, mɩ anya asʋankʋwanlɩn sɩsɩ mʋ. 27 Tsúfɛ nawun ánɩ ɩmaalɛá bɔpʋ obu ɔdɩpʋ sɩsɩ, bʋmɔwanlɩn tɔáalabwɛmántá mʋsʋ.”

26Paulo Ɩwɩ Ɔnɔlɛ Agripa Ansɩtɔ

1 Mʋʋ Owíe Agripa lɛbláa Paulo ɔbɛɛ,“Nahá fʋ ɔkpa, kʋsʋ lɛ fʋ ɔnɔ.” Paulo lótsuɩbɩ fʋá, lɛmʋ ɔnɔ ɔbɛɛ,

2 “Owíe Agripa, nawun ánɩ ɔkláa lawámɩ ogyá nlɩɩ fʋ ansɩtɔ, ndɛ mɩ ɔnɔ lɛ tsúasʋn ánfɩ Yudafɔ bakla dɩnká mɩsʋ anfɩ ɩwɩ.3 Mʋá ɩbʋ ansigyí kʋráá gyí, fʋyin Yudafɔamándɩɛ pʋ tɔá bʋtegyi mʋ ɩwɩ nwɛɛn fɛɛ.Ɩnɩ sʋ kókoli, nya klʋn afʋnu mɩ ɔnɔ.

4 “Yudafɔ fɛɛ bʋyin mɩ tsiátɔ. Bʋyinalɩá nɔpʋtsíá mɩ ɔmátɔ tsú mɩ nyebitɔ pʋalɩá nɔpʋtsíá Yerusalem wúlutɔ. 5 Amʋfɛɛ bʋyin mɩ dodoodo. Nɩ bʋdeklé a, amʋonutó bɛtalɩ bláa fʋ ánɩ Farisiyin ngyi wan-kláán. Farisifɔ ɛ bʋtegyi Yudafɔ Bulusúmmbla ámʋsʋwankláán dʋn ɔpasua kugyíkʋ.6 Tɔá sʋá ndɛ nlɩɩ nfɩ, fʋdɛ mɩ asʋn gyí gyí,ndɛ ɔkpa kɩɩ ánɩ Bulu ɔbɔbwɛ dɩnká mʋasʋn ámʋʋ ɔlɛka mʋ ɩwɩ ntam há anɩ anáinamʋsʋ. 7Anɩ abusuan dúanyɔ ámʋ fɛɛ bɔpʋansɩ dɩnká ntam anfɩsʋ ánɩ ɩbɛba mʋtɔ háamʋ. Mʋ sʋ bʋdɛ Bulu súm ekekegyíɛkɛ nɩ.Nanáin, ntam anfɩ sʋYudafɔ bʋdɛ asʋn kláadɩnká mɩsʋ nɩ. 8 Ntogyi sʋ mlɩ Yudafɔ ánfɩmʋ mlɩmɛtálɩ hógyi ánɩ Bulu ɔbɛtalɩ kʋsʋaahá tsú afúlitɔ?

9 “Tɛkɩ mɩ óó nohogyiá nɔbwɛ tógy-ítɔá nɛtalɩ pʋtin Yesu Nasaretyin amʋgyumagyihɛ ɔkpa. 10 Ɩnɩ gyí tɔá nɔbwɛYerusalem nɩ. Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn amʋbɛha mɩ túmi bɛɛ, nkɩta Bulu ahá ámʋ tswɩ

Gyumagyihɛ 26:11 145 Gyumagyihɛ 27:8obu. Nɩ bɔmɔ amʋ ɛ á, mɩ ɛ ntotsúlá mbɛɛbʋmɔɔ amʋ. 11Netsiá yɔYudafɔ ofíakpa ku-gyíkʋtɔ, ntɛhá bʋtɛkɩtá amʋ, bɩtɩ amʋ ɩsʋ,hɩɛ amʋ bʋtɛblɩ Yesu ɩwɩ abususʋ. Amʋ ɩwɩɔblɔ sʋ ntɛdɩnká amʋsʋ yɔ ɔmá bámbásʋyɛkɩtá amʋ, bɩtɩ amʋ ɩsʋ.

Paulo Ɩklʋntɔdamlí Ɩwɩ Asʋn(Gyumagyihɛ 9:1-19; 22:6-16)

12 “Mʋ ɔkpa ɛkɛ ɔkʋ Bulu igyí ahapʋdɛhɛn amʋ bɛha mɩ nɔyɔ Damasko wúlutɔyɔbwɛ nɩ. 13 Brɛá nna ɔkpatɔ nɔyɔ á,Nanáin, ɩbwɛ fɛ ɔpa dódúanyɔtɔ, wankɩ kʋlɔwankɩ tsú ɔsʋsʋ wʋlɩ mɩsʋ. Ɩlɔwankɩ dʋnowí. Ɩlɔwankɩ wʋlɩ mɩa mɩ aba ámʋʋ anɩnáámʋsʋ. 14 Ɩnʋ anɩ fɛɛ anɩlɛdɩda. Nonu ɔmɛkʋ Hebri ɔblɩtɔ ɔbɛɛ, ‘Saulo, Saulo, ntogyisʋ fʋdɩn mɩsʋ alɩ? Ɩwɩ tɔɩ fʋdɛwa.’ 15 Mʋʋnɛfɩtɛ mbɛɛ, ‘Owíé, fʋ ma nɩ?’ Mʋʋ anɩWíe lɛbláa mɩ ɔbɛɛ, ‘Mɩ Yesu nɩ. Mɩsʋfʋdɩn nɩ. 16 Nabɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná fʋ, mɛnɩfɔbwɛ mɩ osúmpʋ. Kʋsʋ, afʋyɛbláa ahá tɔáfawun tsu mɩ ɩwɩ ndɛ, pʋ mʋá nɛlɛ súnáfʋ. 17 Nɔkɔ hɔ fʋ tsú ahá ámʋʋ ndɛ fʋ wasɩsɩ, bʋgyi fʋ onutó ahá Yudafɔ pʋ amʋábʋmegyí Yudafɔ ɩbɩtɔ. 18 Fóbwií amʋ ansɩ,bɛdalɩ tsu oklúntɔ ba wankɩtɔ. Fɛlɛ amʋ tsúSatan túmi asɩ ba Bulu wá, mɛnɩ obési amʋlakpan kíé amʋ, fówun bénya otsiákpá aháámʋʋBulu latsʋn amʋhógyisʋ bwɛ amʋmʋahá amʋtɔ.’

Paulo Gyumagyihɛ Ɩwɩ Asʋn19 “Nanáin Agripa, ɩnɩ sʋ nɔbwɛ dɩnká

atɔ ámʋʋ nowun itsú ɔsʋsʋ ámʋsʋ.20Gyankpapʋ a, nɔyɔ Damasko wúlutɔ. Mʋɔma a, nɔyɔ Yerusalem pʋ Yudea ɔmátɔfɛɛ. Nɔyɔ ahá ámʋʋ bʋmegyí Yudafɔ ámʋ ɛwá. Nɛyɛbláa amʋ mbɛɛ, bʋsíi lakpan bwɛ,abʋdamli ba Bulu wá, abʋtsia tsiátɔ ánɩ ilosuná ánɩ badámlí klʋntɔ. 21 Ɩnɩ sʋ Yudafɔámʋ bɛkɩtá mɩ brɛá mbʋ Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋbɛɛ bɔmɔ mɩ nɩ. 22 Támɛ Bulu dɛ mɩ kpaalɩɩ bɔfʋn ndɛ. Mʋ sʋ nlɩɩ nfɩ ndɛ, ndɛ mlɩnyebí-ahandɛ fɛɛ tɔá nawun bláa nɩ. Asʋnánɩ Mose mʋa Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ bɛblɩ bɛɛ ɩbɛba mʋtɔ kɛn ndɛblɩ. 23 Bɛɛ, ‘Ilehiánánɩ Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúliamʋ) obówun ɩwɩɔsɩn wú, mɛnɩ ɔbɔbwɛɔha gyankpapʋ ánɩ ɔbɔkʋsʋ tsú afúlitɔ.Ɔbɔpʋwankɩ ba Yudafɔ pʋ ahá ánɩ bʋmegyíYudafɔ ɛ.’ ”

24 Brɛá Paulo lɛblɩ ɩnɩ á, ɔmásʋ ogyípʋFesto lɔkplʋn wa Paulo ɔbɛɛ, “Paulo, fʋnwun layíntá! Fʋ ɔwʋlʋbɩ dʋbɩdʋbɩ amʋlahá fʋdɛ gbedé lɔ.”

25 Mʋʋ Paulo lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Onum-nyampʋ Festo, mmɛdɛ gbedé lɔ. Ɔnɔkwalɩonutónutó ndɛ mlɩ bláa. 26 Nanáin Agripayin asʋn ánfɩ fɛɛ ɩwɩ. Nɛtalɩ bláa mʋ faan.Nahogyi ánɩ megyí asʋn ŋaínhɛ igyi há mʋ,tsúfɛ bʋmɔbwɛ mʋ ŋáín. 27Nanáin Agripa,fɔhɔ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ asʋn wanlɩnhɛamʋsʋ gyi? Nyin ánɩ fɔhɔmʋsʋ gyí.”

28 Ɩnʋ Owíe Agripa lɛbláa Paulo ɔbɛɛ,“Fahogyi fɛɛ fɛtalɩ dámlí mɩ bwɛOkristoyinbrɛ tinbí ánfɩtɔ?”

29 Paulo lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Brɛ tinbí o, brɛtsɔtsɔɔtsɔ o,mɩ mpáɩ ánɩ ndɛbɔhá Bulu gyí,fʋa ahá ánfɩmlɩdɛmɩ asʋn blɩhɛnu ndɛ ánfɩfɛɛ mlɛba bɔbwɛ fɛ mɩ. Támɛ bʋmáwa mlɩɩkan anfɩmʋ.”

30 Ɩnʋ á, Owíe Agripa mʋa ɔmásʋ ogyípʋFesto pʋ Berenike mʋa ahá ámʋʋ bʋtsie ɩnʋámʋ fɛɛ bɔkʋsʋ dálɩ. 31 Bɛyɛlɩɩ ɩtsɛtɔ, amʋwʋlɛwʋlɛ bʋdɛblɩ bɛɛ, “Oyin ánfɩ mɔkʋbwɛtɔtɔá ilehián ha mʋ lowu ntɛɛ mʋ obuwa.”32Mʋʋ Owíe Agripa lɛbláa Festo ɔbɛɛ, “Tɛkɩnɩ oyin ánfɩ mɛblɩ ɔbɛɛ, Roma owíe dɛhɛnkóún ogyíi mʋ asʋn á, tɛkɩ fɛtalɩ sí mʋ.”

27Paulo Pʋya Roma Wúlutɔ

1 Brɛá bɛblɩ alɩ tá á, bɛkɩtá agywɩɩn bɛɛ,abɔtsʋn ɔpʋsʋ yɔ Italia ɔmátɔ. Bɔpʋ Paulomʋa obu adɩpʋ akʋ ɛ wá Romafɔ ɩsá akɔpʋɔhandɛ ɔkʋá bʋtɛtɩ mʋ Yulio ɩbɩtɔ. Ɔhandɛanfɩ bʋ Roma Owíe Dɛhɛn Augusto ɩsáakɔpʋ ɔpasuatɔ. 2Anɩlówie ntsusʋ-yibi kʋáitsú Adramitio fʋn, ɩyɔ ɔpʋ ɔnɔ awúluá ɩbʋAsia ɔmátɔ. Makedoniayin Aristarko, otsúTesalonika amʋ ɛ bʋ anɩtɔ. 3 Ɔyɩ kɛhɛ a,anɩlɛlɩɩ Sidon ɔpʋ ɔnɔ. Ɩsá akɔpʋ ɔhandɛYulio lówun Paulo nwɛ, ɔlɛha mʋ ɔlɔyɔmʋ aba wá, mɛnɩ bɛha mʋ atɔá ibéhiánmʋ. 4 Anɩlɔkʋsʋ tsú ɩnʋ, afú lefia anɩɔpʋ amʋsʋ. Mʋʋ anɩlɔyɔtsʋn Kipro ɔsʋlʋʋawunso fʋn, tsúfɛ afú ámʋ mɛdɛtsʋʋn ɩnʋmʋ. 5 Anɩlɔtsʋn ɔpʋsʋ yɔtsʋn Kilikia pʋPamfilia fʋnsʋ yówie Likia ɔsʋlʋsʋ, Mirawúlutɔ. 6 Ɩsá akɔpʋ ɔhandɛ amʋ lówunntsusʋ-yibi kʋá itsú Aleksandria wúlutɔ ɩyɔItalia ɔmátɔ, ɔlɛlɛ anɩ wá mʋtɔ.

7 Anɩdɩn ɔpʋ amʋsʋ pʋtɔɔ. Mʋ sʋanɩlégyí nkɛ tsɔtsɔɔtsɔ ɔkpatɔ. Ilepiananɩ asa anɩlówie Knido. Afú ámʋ mɛhaanɩ ɔkpa. Mʋ sʋ anɩlɔpʋ yɔtsʋn mantáaKreta ɔmá. Ɩnʋ á, anɩlɔpʋkplɩ tsʋn Salmonewúlu ɔsaasɩ fʋn. Tsúfɛ afú mɛdɛtsʋʋn ɩnʋmʋ. 8 Ɩnɩá anɩlɔtsʋn ɔpʋ ɔnɔ-ɔnɔ kʋráá

Gyumagyihɛ 27:9 146 Gyumagyihɛ 27:38ó á, ilepian anɩ asa anɩlóbowie ɔtɩnɛkʋábʋtɛtɩ ɩnʋ “Otsubúnɔ Wankláán,” ɩbʋ man-táa Lasea wúlutɔ.

9Nkɛ tsɔtsɔɔtsɔ lɔbɔtsʋn, nkɛá bʋtɔpʋklɩ ɔnɔ kʋlɩ lakpansikíé ɛ ɩlɔtsʋn. Nkɛ ámʋtɔ ɛá, ɔpʋ amʋ ɩdɛda. Mʋ sʋmʋsʋ tsʋn lɔwa ifú.Ɩnɩ sʋPaulo lɔtɔɩ kplá amʋ ɔbɛɛ, 10“Mɩ awíé,nawun ánɩ nɩ anɩmɛkɩ wankláán anɩ ɔkpaánfɩ natɩtɔ a, abɔhʋlɩɩ atɔ tsɔtsɔɔtsɔ. Megyíatɔ pʋntsusʋ-yibi ámʋwʋlɛ, anɩ onutónutóɛ abésin mʋtɔ.” 11 Támɛ ɩsá akɔpʋ ɔhandɛamʋ lɔhɔ ntsusʋ-yibi ámʋtɔ ɔhandɛ pʋ mʋwie asʋn sí Paulo. 12 Ɩnɩá otsubúnɔ ɩnʋɩma alɛá abétsiá ɩnʋ nyankpʋtswíebɩ sʋ á,amʋtɔ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bɛblɩ bɛɛ abɛnatɩ ɩnʋ.Amʋ ansɩ dɩn ánɩ abóyówie Foinike, igyiKreta otsubúnɔ, ɩbʋ owí ɔkplɩwíékpá fʋn,tsíá ɩnʋ nyankpʋtswíebɩ amʋ.

Atsufú Kpɔnkpɔntɩ Ɔpʋsʋ Tsʋʋn13 Ɩnʋ afú kʋá itsú gyɔpɩsʋ lɔwa tsʋʋn

brɛʋʋ bɩ. Ɩnɩ sʋ ahá ámʋtɔ akʋ bo-susúu ánɩ amʋ agywɩɩn ámʋ bɛkanáa. Mʋsʋ bɛlatsú símpiá ɩtɛhá ntsusʋ-yibi tɛlɩɩ tsukʋlɛ wá ntsusʋ-yibi ámʋtɔ, bɔpʋtsʋnKreta ɔpʋ ɔnɔ-ɔnɔ. 14Támɛ ɩmɔwa ɔpá kʋkʋafú kpɔnkpɔntɩ kʋ lɔkʋsʋ tsú Kreta ɩfʋnsʋ.Afú ámʋ dá gyí “Bɩnasʋ-owí-ɔdalɩkpa-afú.”15 Afú ámʋ lébefia anɩ. Ɩnɩá anɩmɛtalɩ sánkɩa ntsusʋ-yibi ámʋ sʋ á, anɩlési ɩwɩhá afú ámʋ, ɩlɔpʋ ntsusʋ-yibi ámʋ nátɩ.16 Ɩlɔpʋ mʋ srɩ yɔtsʋn mantáa ɔpʋ nsɩnɛɔsʋlʋʋ kʋá bʋtɛtɩ mʋ Kauda asɩ. Ɩlɔwaɔnlɩn asa bɛtalɩ tsú ɔklʋnbi ámʋʋ bʋtɔpʋlɛahá ánɩ bʋdɛ ntsu wie, isian ntsusʋ-yibiámʋ ɔma amʋ wá yibi ámʋtɔ. 17 Ɩnʋntsusʋ-yibi ámʋtɔ agyʋmá ayɔpʋ bɛbɩtɩaɔklʋnbi ámʋ wá ntsusʋ-yibi ámʋtɔ. Bɔpʋɔfɛ klɩ ntsusʋ-yibi ámʋ kínkíínkín, mɛnɩɩmɛɛmaɩn. Benya ifú bɛɛ afú ámʋ ɩbɔtsʋanntsusʋ-yibi ámʋ yówie Libia otsubúnɔ os-ublútɔ. Mʋ sʋ bɛlɛ tati ánɩ isian ntsusʋ-yibiámʋsʋ, mɛnɩ ntsusʋ-yibi ámʋ bɛnatɩ pʋtɔɔ.Mʋ óó á, afú ámʋ lɔtsʋan ntsusʋ-yibi ámʋnátɩ ɔwʋnlɩnsʋ. 18 Mʋ ɔyɩ kɛhɛ a, afú ámʋɔnɔ lɛhɩɛ wá ɔnlɩn. Mʋ sʋ bɔwa amʋ atɔsʋráhɛ lɛ wá ɔpʋtɔ bɩ. 19 Ɔkɛ sáásɩ a, bɛlɛntsusʋ-yibi ámʋ ɩwɩ ntobí kugyíkʋá amʋ ɩbɩlɛda wá ɔpʋ amʋtɔ. 20Anɩtráa anɩmɛdɛ owímʋa ntsrakpabi wúun nkɛ tsɔtsɔɔtsɔ, afúámʋ ɔnɔ ɛ ɩtráa bʋ ɔnlɩn. Mʋ sʋ anɩ ansɩ mɛtrá dɩnká tɔtɔsʋ dʋn lowu.

21Nkɛ tsɔtsɔɔtsɔ lɔtsʋn, ahá ámʋ bʋtráabʋmɛdɛ atɔ gyí. Ɩnʋ Paulo lɔkʋsʋ lɩɩ amʋ

fɛɛ ansɩtɔ, bláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ awíé, tɛkɩ nɩ mlɩlónumɩ ɔmɛ, anɩmɛnatɩ Kreta otsubúnɔa, tɛkɩ anɩmɔkʋ befia ipian, hʋlɩ anɩ atɔ alɩ.22 Támɛ séi á, mbláa mlɩ amlɩnu. Mlɩwaklʋn, tsúfɛ anɩtɔ ɔkʋkʋmóowu, ntsusʋ-yibiánfɩwʋlɛ obéyintá. 23 Ígye onyé á, mɩ Buluántosúm lɔwa mʋ ɔbɔpʋ mɩ wá. 24 Ɔlɛbláamɩ ɔbɛɛ, ‘Paulo, mánya ifú. Ɩbwɛbwɛɛbwɛá, fɛlɩɩ Roma Owíe Dɛhɛn ansɩtɔ. Bulu lawáawɩtɔlɛ há fʋ. Mʋ sʋ alahɔ ahá ánfɩ fʋaamʋnyɔ mlɩná ánfɩ fɛɛ nkpa.’ 25 Mʋ sʋ mɩ awíé, mlɩnya klʋn, tsúfɛ mɩ ansɩ dɩn ánɩ Bulu ɔbɛha ɩbɛba mʋtɔ fɛ alɩá mʋ ɔbɔpʋlabɛbláa mɩ. 26 Támɛ ɩbwɛbwɛɛbwɛ á, afúámʋ ɩbɛda anɩ ya ɔpʋ nsɩnɛ ɔsʋlʋʋ kʋsʋ.”

27 Ɛkɛ dúanasɩ onyé á, afú ámʋ bʋ mʋsʋɩdɛ anɩda yáa nsɩnɛ ɩnʋ ɔpʋá bʋtɛtɩ mʋAdriasʋ. Mʋ ɔyɩnsɩnɛ á, ntsusʋ-yibi ámʋtɔagyʋmá ayɔpʋ bosusúu ánɩ anɩlatá ɔsʋlʋʋtʋ tá. 28 Mʋ sʋ bɔpʋ ɔfɛ kápʋ ɔpʋ amʋoklú kɩ. Benya ayabi lafakʋlɛ adʋanyɔ(120). Brɛ kpalobí ɔma bɛtrá kapʋ mʋkɩ a, benya ayabi adukwebá (90). 29 Ifúlɛkɩtá ntsusʋ-yibitɔ agyʋmá ayɔpʋ ámʋ ánɩ abɔdʋ abʋtásʋ. Mʋ sʋ bɛda asímpi ánɩ bʋtɔpʋkɩtá ntsusʋ-yibi lɩɩ ana kɛkɛ síán mʋɔma, sí mʋ wá ɔpʋ amʋtɔ. Bokokóli Bulubɛɛ ɔyɩ ɩkɛɛ amʋ. 30 Agyʋmá ayɔpʋ amʋakʋ bekleá bɛsrɩ dalɩ ntsusʋ-yibi ámʋtɔ.Mʋ sʋ bɛkɩ ansɩ lɛ ɔklʋn kusubi ámʋ dɩnkáɔpʋ amʋsʋ hɩɛɛ, fɛ símpi ámʋ bʋdɛpʋsíánɔklʋn ámʋ ɔnɔsʋ. 31 Támɛ Paulo lɛbláaɩsá akɔpʋ ámʋ pʋ amʋ ɔhandɛ ɔbɛɛ, “Nɩ ntsusʋ-yibi ámʋtɔ agyʋmá ayɔpʋ bʋmetsiámʋtɔ á, mlɩméenya nkpa.” 32 Mʋ sʋ ɩsáakɔpʋ amʋ bɛka ɔklʋn kusubi ámʋ ɔfɛ tɩn,há afú lɔtsʋan mʋ nátɩ.

33Ɔyɩ ɩbá bɛkɛ a, Paulo lóbwií ɩpa há amʋfɛɛ ɔbɛɛ, bʋgyíi atɔ. Ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Kwasiedaanyɔ sɔɔn nɩ, atogyihɛ mɛdɩnká mlɩ ɔwɔlɩ.Mlɩmɔkʋgyi tɔtɔɔtɔ. 34 Nobwíí ɩpa há mlɩ,mlɩgyi atɔ ngya, mɛnɩ mlɩmóowu. Mlɩtɔɔkʋkʋ nwunsʋ-imi kʋlɛ kʋráá mɔɔfwɩ.”35 Paulo lɔtɔɩ tá á, ɔlɛlɛ bodobodo ipín, dáBulu ɩpán amʋ fɛɛ ansɩtɔ, ɔlɛmaɩn kʋ wágyí bɩ. 36 Ɩnʋ anɩtɔ okugyíɔkʋ lɔwa klʋn gyiatɔ. 37 Anɩ ahá lafanyɔ aduesienɔ-sie (276)bʋ ntsusʋ-yibi ámʋtɔ. 38Brɛá amʋ fɛɛ begyiatɔ alɩá bɛtalɩ á, bɛlɛ ayó ámʋʋ ɩbʋ ntsusʋ-yibi ámʋtɔ ámʋ fɛɛwá ɔpʋtɔ, há ntsusʋ-yibiámʋ lɛta odwin.

Ntsusʋ-yibi Ámʋ Bwiebwíe

Gyumagyihɛ 27:39 147 Gyumagyihɛ 28:2339 Brɛá ɔyɩ dɛkɛ a, agyʋmá ayɔpʋ ámʋ

bowun ánɩ ɔpʋ amʋ bámbi lowie ɔsʋlʋʋkʋsʋ, támɛ bʋmɛbɩ otsubúnɔ oduá igyi. Ɩnʋbɔbwɛ agywɩɩn bɛɛ bɛkan ntsusʋ-yibi ámʋya ɩnʋ. 40Mʋ sʋ bɛkakáa símpi ámʋ tɩntɩnwa ɔpʋtɔ. Bɛsankɩ ntsusʋ-yibi ámʋ mpaɩ ɛ.Mʋʋ botsu tati yílé ámʋʋ isian ntsusʋ-yibiámʋ ansɩtɔ ámʋ fʋá, fía afú ámʋ, bɔpʋ bɔyɔɔpʋ ɔnɔ. 41 Támɛ ntsusʋ-yibi ámʋ lɔyɔdʋŋɛsɩsʋ, sin ɩnʋ, ɔpʋ amʋ lɛda wʋlɩ ɔklʋnamʋ ɔma máɩn-máɩn mʋ.

42 Ɩsá akɔpʋ ámʋ bɔbwɛ agywɩɩn bɛɛbɔmɔ obu adɩpʋ ámʋ fɛɛ, mɛnɩ ɔkʋkʋmɛɛpɩtɩ dalɩ, srɩ. 43 Támɛ amʋ ɔhandɛ lékléánɩ ɔbɔhɔ Paulo nkpa. Mʋ sʋ ɔmɛha amʋɔkpa ánɩ bʋmɔɔ obu adɩpʋ ámʋ. Támɛɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, ɔhagyíɔha ánɩ ɔbɛtalɩ á,otúu wie ɔpʋ amʋtɔ, ɔpɩtɩ dalɩ. 44 Ɔma a,ɔlɛha atráhɛ amʋ ɛ bɔdʋ dɩnká ntsusʋ-yibiámʋ afʋnsʋ yówie ogbémgbesʋ. Amʋ fɛɛbegyi mbla ámʋsʋ, bɔyɔ ogbémgbesʋ ɩnʋ.

28Malta Wúlutɔ Asʋn

1 Anɩ fɛɛ anɩlɛdɩnká ogbémgbe amʋsʋ.Ɔma asa anɩlɛbɩ ánɩ ɔpʋ nsɩnɛ ɔsʋlʋʋ kʋábʋtɛtɩ mʋ Malta nɩ. 2 Nyankpʋ détswíe,sʋ atsalɩ bʋ ɩnʋ. Támɛ ɩnʋ atsiápʋ amʋbegyi anɩ bʋalɛ dʋdá ogyá ɔpʋ ɔnɔ ɩnʋ háanɩ, anɩ fɛɛ anɩlétsiá mʋ asɩ. 3 Paulo lɛkpangyayibí ɔbɛɛ amʋpʋwa ogyá ámʋtɔ. Sáaɩbɛ bʋmʋtɔ. Ogyá ámʋ okunkúu sʋ ɩbɛ ámʋlɔtswɩ yi Paulo ɔbɩwɛtɔ. 4 Brɛá ɩnʋ atsiápʋamʋ bowun ánɩ ɩwɔ ámʋ yí mʋ a, bɛbláaaba bɛɛ, “Ahá ɔmɔpʋ oyin ánfɩ gyí. Ɩbʋmʋtɔ ánɩ aladálɩ ɔpʋ amʋtɔ, támɛ anɩ ɔkpɩámʋʋ ɔtɛbɩtɩ ɩsʋ ámʋ médékle ɔbɛɛ otsíankpa.” 5 Ɩnʋ Paulo lɔwʋnáa ɩbɩ, ɩwɔ ámʋlɛkpa wíé ogyá, támɛ tɔtɔ mɔbwɛ Paulo.6Amʋ fɛɛ besi bʋlɩɩ bʋdɛkɩɩ. Bʋkɩ bɛɛ Pauloobópunyá, ntɛɛ ɔbɛtɩn wu. Támɛ brɛá bɛlɩɩ wá ɔpá tɔtɔmɛba a, bɛladámlí amʋ agywɩɩnblɩ bɛɛ, “Ɔkpɩ ɔkʋ ɔhá ánfɩ gyí.”

7 Ɔhandɛ ɔkʋ bʋ ɔsʋlʋʋ kʋ ɔpʋ nsɩnɛ ɩnʋ.Mʋ dá gyí Publio. Ɔlɔhɔ anɩ atúu, kpá anɩyamʋwóyítɔ, anɩlétsiámʋwá nkɛnsá kɛkɛ.8 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, owísó lakɩtá ɔhandɛ amʋmʋ sɩ, mʋ ɩwɩtɔ latú; ɔda. Paulo lɛyɛkɩ mʋ,ɔlɔpʋ ɩbɩ dɩnká mʋsʋ bɔ mpáɩ há mʋ, ɩwɩlɔwa mʋ ɔnlɩn. 9 Mʋ ɔma a, bɔpʋ alɔpʋábʋbʋ ɔsʋlʋʋ amʋsʋ fɛɛ ba, Paulo lɛtsa amʋɩlɔ. 10Anɩlétsiá ɩnʋ tsra asa, ɩnʋfɔ ámʋ bɔwaanɩ numnyam, kíé anɩ atɔ tsɔtsɔɔtsɔ. Brɛá

anɩdɛnatɩ á, bɔpʋ atɔá ibéhián anɩ ɔkpatɔfɛɛ sí anɩ ɔkpa.

Roma Wúlutɔ Yɔ11Anɩlɔyɔ ɔpʋ ɔnɔ yótsu ntsusʋ-yibi kʋá

ɩlatsíá ɩnʋ nyankpʋtswíebɩ amʋ fɛɛ. ItsúAleksandria wúlutɔ. Besré atabí akʋá bʋgyiɩkpɩ yi ntsusʋ-yibi ámʋ ansɩtɔ. 12Anɩlɛyɛlɩɩ ɔpʋ nsɩnɛ ɔsʋlʋʋ kʋ otsubúnɔ, bʋtɛtɩ mʋSirakus, anɩlétsiá ɩnʋ nkɛnsá. 13 Tsú ɩnʋ á,anɩlóbomlí tsʋn bowie wúlu yílé kʋá bʋtɛtɩ mʋ Regiosʋ. Mʋ ɔyɩ kɛhɛ a, afú kʋ lɔwatsʋʋn bɩ tsu ayasɩ fʋn. Nkenyɔ ɔma a,anɩlóyowie otsubúnɔ kʋá bʋtɛtɩ mʋ Puteoli.14 Anɩléfía ahógyipʋ akʋ ɩnʋ. Bokokóli anɩbɛɛ, atsía amʋ wá nkensíénɔ. Anɩlɔkʋsʋtsú ɩnʋ á, anɩlɔyɔ Roma wúlutɔ. 15 Apíóánɩ bʋbʋ Roma wúlutɔ bonu ánɩ abá. Mʋsʋ amʋtɔ akʋ bɛba ibíá ogyíkpá, bʋtɛtɩ ɩnʋApia. Akʋ ɛ bɛba ɔtɩnɛkʋá bʋtɛtɩ ɩnʋ AfɔɔƆswɩɩkpá Asa, ɩbʋ ɔkpatɔ befia anɩ. BrɛáPaulo lówun amʋ á, mʋ ansɩ legyi, ɔlɛdaBulu ɩpán.

Bulu Asʋn Ɔkanda Roma Wúlutɔ16Brɛá anɩlóyowie Roma wúlutɔ á, Roma

aban lɛha Paulo ɔkpa ánɩ ɔbɛtalɩ yétsiáɔtɩnɛá odeklé, támɛ ɩsá ɔkɔpʋ ɔkʋ obógyomʋ ɩwɩ brégyíbrɛ.

17 Ɛkɛ sáásɩ a, Paulo lɛtɩ Yudafɔ ahandɛábʋbʋ ɩnʋ fɛɛ fia. Mʋʋ ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mɩ apíó, ɩbʋmʋtɔá mmɔpʋ lalahɛ kʋkʋʋkʋ gyimɩ ɔmátɔfɔ, mmeyintá anɩ anáin amándɩɛkʋkʋ ɛ. Támɛ anɩ ahandɛ ánɩ bʋbʋYerusalem bɛkɩtá mɩ ya Romafɔ. 18 Bɔyɔmɩ asʋntɔ á, tɛkɩ bekleá bési mɩ, tsúfɛbomowun tsitsa kʋkʋmɩ ɩwɩ asa bɛɛ bʋmɔɔmɩ. 19 Támɛ Yudafɔ ámʋ bʋmotsulá ánɩ bʋsíi mɩ. Amʋ bwɛhɛ sʋ nɔkʋlɩ ɔkpa mbɛɛ,Roma Owíe Dɛhɛn onutó ogyíi mɩ asʋn.Megyí bɛɛ mbʋ mɩ ɔmá ɩwɩ asʋansʋ. 20Mʋsʋ natɩ mlɩ fia nɩ. Tsúfɛ ɔhá ámʋʋ Israelfɔbʋdɛmʋ ɔkpa kɩɩ amʋ sʋ nda ɩkan anfɩtɔ.”

21 Amʋ ɛ bɛbláa Paulo bɛɛ, “Anɩmɔkʋhɔɔwʋlʋ kʋkʋ tsú Yudea ɔmátɔ tsú fʋ ɩwɩ.Anɩ apíó Yudafɔ ámʋtɔ ɔkʋkʋ ɛ mɔkʋtsúɩnʋ bɛbláa anɩ asʋn laláhɛ kʋkʋ tsú fʋɩwɩ. 22 Támɛ ha anɩ abɩ fʋ agywɩɩn. Tsúfɛanɩyin ánɩ ahá bʋtɛblɩ asʋn laláhɛ tsúBulusúm ɔpasua ánfɩ fʋbʋ mʋtɔ ánfɩ ɩwɩɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ.”

23 Mʋ sʋ mʋa Yudafɔ ámʋ bɛhɩɛ ɛkɛábéfia. Ɛkɛ ámʋ lɔfʋn a, Yudafɔ tsɔtsɔɔtsɔbɛba befia Paulo wóyí ɩnʋ. Paulo lɔtɔɩ kplá amʋ. Ɔlɔpʋ Mose Mbla pʋ Bulu ɔnɔsʋatɔɩpʋ amʋ asʋn wanlɩnhɛ lɛ Bulu iwíegyí

Gyumagyihɛ 28:24 148 Gyumagyihɛ 28:31ámʋ ɩwɩ asʋntɔ súná amʋ tsú nyankɩ pɔnowí. Ɔlɔbɔ mbɔdɩ ánɩ ɔbɛdamlí amʋ abʋhɔYesu Kristo ɩwɩ asʋn ámʋsʋ gyi. 24 Amʋtɔakʋ bohogyi, támɛ akʋ bʋmohogyi. 25Amʋwʋlɛwʋlɛ amʋ ɔnɔ mɔbwɛ kʋlɛ, bɔwa asʋnámʋprɩɩbɩ. TámɛPaulo lɛtrá bláa amʋ asʋnkua kʋlɛ asa bɛdasáɩn. Ɔlɛbláa amʋ ɔbɛɛ,“Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɛbláa mlɩ anáin ɔnɔkwalɩamʋ tsʋn Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yesaiasʋ. Ɔbɛɛ,26 ‘Yɔ ahá ánfɩ wá afʋyɛbláa amʋ fɛɛ,Bónu lánú, támɛ bʋmóonu mʋ asɩ.

Bɛkɩ lákɩ, támɛ bʋmɛɛbɩmʋ.27 Tsúfɛ klʋntɔ bʋ amʋ odwin.

Batílá asʋ, bun ansíbi ɛ.Nɩ megyí alɩ á, tɛkɩ bówun atɔ

bónu asʋn,amʋ agywɩɩn bóbwií.

Bɛdamlí ba mɩ wá,nɛtsa amʋ ɩlɔ.’ ”

28-29 Paulo lɔmɔ mʋ asʋn ɔnɔ ɔbɛɛ, “Mʋsʋ ndekléá mlɩbɩɩ ánɩ Bulu nkpahɔɔ asʋnámʋ lawíé ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ ɛ wádodo. Amʋ mʋ bɔhɔ asʋn ámʋ.”* 30 Paulolétsiá ɩnʋ nfinyɔ kɛkɛ. Oletsiá mʋ onutóobu háɩhɛtɔ. Oletsiá hɔ afɔɔ ánɩ bɛbabɛsɩnáa mʋ fɛɛ. 31 Ɔlɔwa klʋn dá Buluiwíegyí ámʋ ɩwɩ asʋn ɔkan, olosuná anɩWíeYesu Kristo ɩwɩ asʋn ɛ ahá fɛɛ ansɩtɔ. Ɔhaamétin mʋ ɔkpa.

* 28:28-29 Mʋtɔ yée 29 bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: Brɛá Paulo lɛblɩ asʋn ánfɩ tá á, Yudafɔámʋ bɔkʋsʋ nátɩ, amʋ wʋlɛwʋlɛ bʋna bʋdɛ asʋn ámʋ nwɛɛn gyí.

Romafɔ 1:1 149 Romafɔ 1:29

Ɔwʋlʋá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ Romafɔ1Mɩ Yesu Kristo osúmbi Paulo dɛ ɔwʋlʋ

ánfɩ wanlɩn sɩsɩ mlɩ Romafɔ. Bulu lɛtɩ mɩ ɔbɛɛ, mbɔbwɛmʋ sumbí ɔyɔpʋ. Ɔlɛlɛmɩ yáɩ ánɩ nɛda mʋ asʋn wankláán ámʋ ɔkan.

2 Bulu lɛhɩɛ asʋn wankláán ánfɩ yáɩ tsʋnmʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋsʋ dodoodo, bɔwanlɩn mʋwá mʋ asʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ. 3 Asʋn wan-kláán ámʋ ɩlɔtɔɩ tsú mʋ Bi, ogyi anɩ WíeYesu Kristo ɩwɩ. Anyánkpʋsa ɔkpasʋ á,ɔlɛlɩn Owíe Dawid abusuantɔ. 4 Bulu lɛlɛsúná ánɩ lɛlɛmʋBi nɩ. Ɔlɔtsʋn ƆŋɛWankɩhɛtúmitɔ kʋsʋa mʋ tsú afúlitɔ. Mʋgyí anɩWíeYesu Kristo. 5 Ɩna mʋsʋ Bulu lawá awɩtɔlɛlɛ mɩ mʋ sumbí ɔyɔpʋ, mɛnɩ nɛkpa ɔmábámbásʋfɔ bɔhɔ mʋ gyi, nú mʋ ɔmɛ. 6MlɩRomafɔ ánfɩ Bulu latɩ ɔbɛɛ, mlɩbɔbwɛ YesuKristo klɛ ɛmlɩbʋmʋtɔ.

7 Ɩnɩ sʋ mɩ Paulo ndɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩnsɩsɩ mlɩá mlɩbʋ Roma fɛɛ. Bulu lahɩɛ dwɛmlɩ, tɩ mlɩ, pʋ mlɩ bwɛ mʋ ahá. Ndɛ anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩWíe Yesu Kristo kokóli mbɛɛ,bʋgyíi mlɩ bʋalɛ, abʋha mlɩ iwilwii.

Paulo Bulu Ɩpánda8 Gyankpapʋ a, nna Yesu Kristosʋ ndɛ

mɩ Bulu ɩpán da mlɩtɔ okugyíɔkʋ nwunsʋ.TsúfɛmlɩKristo hógyi sʋmlɩ dá dɛ ɔyɩtɔ fɛɛ.9Napʋmɩ klʋn fɛɛ ndɛ Bulu súm tsʋnmʋ BiYesu ɩwɩ asʋn wankláán ɔkan ámʋʋ ndɛdaámʋsʋ. Obégyi mɩ adánsɩɛ ánɩ ntɛkáɩnmlɩsʋ brégyíbrɛá ndɛ mpáɩ bɔ. 10 Ntetsíákokóli mʋ ekekegyíɛkɛ mbɛɛ, otsúla finkiɔkpa ha mɩ, antalɩ bɛsɩnáa mlɩ nkɛ ánfɩtɔ.11 Tsúfɛ ɩdɩn mɩ ɔwɔlɩá mɩa mlɩnyɔ abéfia,mɛnɩ nɛbɛha mlénya Ɔŋɛ Wankɩhɛ atok-iehɛ ánɩ ɩbɔwa mlɩ ɔwʋnlɩn. 12Mʋá ndɛblɩ gyí, nɩ nɛbá mlɩ wá á, mɩ hógyi bɔwa mlɩɔwʋnlɩn, mlɩ klɛ ɛ ɩbɔwa mɩ ɔwʋnlɩn.

13 Mɩ apíó, ndekléá nɛha mlɩ bɩ ánɩ nabwɛbwɛɛbwɛ agywɩɩn ánɩ nɛbɛsɩnáa mlɩ,támɛ tɔkʋ dɛmɩ ɔkpa tíin bɔfʋn ndɛ. Ndek-léá nɛba ɩnʋ bɔtɔɩ kplá ahá, mɛnɩ bɔhɔYesu gyi, fɛ alɩá nahá ahá bahɔmʋ gyi ɔmábámbátɔ. 14 Ɩnɩ gyí tɔá ilehián ánɩ nɔbwɛahá fɛɛtɔ nɩ. Ilehián ánɩ nɔbwɛ mʋ Griikifɔpʋ ɔblɩɩ bámbá ablɩpʋ, atɩansɩpʋ pʋ ahamimláhɛ fɛɛtɔ. 15 Ɩnɩ sʋ mɩ ansɩ lapɛ ánɩ nɛbláa mlɩ ahá ánɩ mlɩbʋ Roma wúlutɔ ɛasʋn wankláán ámʋ.

Bulu Asʋn Wankláán Ámʋ Túmi

16 Bulu asʋn wankláán ámʋ ɩma mɩ pɛlɩ. Tsúfɛ mʋgyí Bulu túmi ánɩ ɔdɛpʋhɔɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔ Kristo gyi nkpa nɩ.Yudafɔ gyánkpá, asa ahá ánɩ bʋmegyíYudafɔ bʋbuo. 17 Tsúfɛ asʋn wankláánámʋtɔBulu lɛlɛ alɩá ɔtɔbwɛ ɔha yilé ɔbwɛpʋsúná. Mʋ ɔsʋ-asɩ fɛɛ ɩlɩɩ hógyisʋ. Ɩnɩ Buluasʋn wanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ nɩ. “Ɔhá ánɩ mʋhógyi sʋ Bulu latsúmʋ ánɩ mʋ asʋn da ɔkpaobénya nkpa.”

Lakpan Ɔbwɛpʋ Ɔhagyíɔha Gyí BuluAnsɩtɔ

18 Bulu lɛlɛ mʋ ɔblɔ súná tsú ɔsʋsʋ.Olenya ɔblɔ ahá ánɩ bʋtamanyá mʋ ifú,bʋdɛ lalahɛ bwɛ, bapʋ amʋ owuntɔlɩn bʋdɛBulu asʋn ánɩ igyi ɔnɔkwalɩ ɔkpa tíin.19 Bulu ɔbɛbɩtɩ amʋ ɩsʋ. Tsúfɛ tɔá ilehi-án ánɩ bɛbɩ tsú Bulu ɩwɩ ɩda amʋ ansɩtɔdodo. Bulu onutó lɛlɛ mʋ ɔwan súnáámʋ. 20 Ɩbʋ mʋtɔ ánɩ ɔhaa tamawun Bulutúmiá ɩtamatá pʋ alɩá ogyi. Támɛ tsú brɛáBulu lɔbwɛ ɔyɩ ɔpá á, Bulu tsiátɔ meŋaín.Tsúfɛmʋ atɔ bwɛhɛ lɛlɛmʋ súná wankláánánɩ ahá bɛtalɩ wun mʋ, pʋbɩ mʋ. Ɩnɩsʋ ɔhaa má ɔnɔ kʋkʋ lɛ. 21 Bʋyin Bulu,támɛ bʋmɔwamʋ numnyam ánɩ iletsiá mʋ,bʋmɔpʋ ɩpán kʋkʋ ɛ hámʋ. Mboún tɔá ɩmaasɩ bʋtɔgywɩɩn tsu Bulu ɩwɩ. Bʋtamatráa numʋ asʋn ámʋ asɩ. Basin oklúntɔ. 22 Bʋtɛkɩamʋ ɩwɩ bɛɛ bɛtɩn ansɩ, támɛ bemimláa.23 Basí Bulu ɔkɩankpapʋ amʋ tswɩ, yɔ bʋdɛɩkpɩ ánɩ bʋma nkpa súm. Bɔpwɛ amʋ,ntɛɛ sré amʋ fɛ nyankpʋsa ánɩ otowú, ntɛɛmbubwi, ntɛɛmbwɩ pʋ awɔ akʋ.

24 Ɩnɩ sʋ Bulu ladámlí ɔma há amʋ,basí bʋdɛ atɔ laláhɛá bʋdeklé tsu amʋklʋntɔ bwɛ, amʋa amʋ aba bʋdɛ ɩwɩ sʋpáa.25Bʋtamatráa hɔ Bulu ɔnɔkwalɩ amʋsʋ gyi.Asʋn ánɩ ɩma mʋtɔ mboún bʋdehógyi. Ɩnɩsʋ bayɔ bʋdɛ Bulu atɔ bwɛhɛ mboún súm,sí atɔ fɛɛ Ɔbwɛpʋ ámʋ onutó. Kanfʋ letsiámʋ brɛ fɛɛ! Amen.

26 Amʋ bwɛhɛ ánfɩ sʋ Bulu lɛdamlí ɔmahá amʋ, bʋna bʋdɛ hakpanla bwɛ. Amʋ atsɩkʋráá besi ayin wá dɩ, fɛ alɩá ɩda yaɩ, amʋwʋlɛwʋlɛ bʋda abawá. 27Alɩ kɛn ayin ɛ besiatsɩ wá dɩ fɛ alɩá bʋtɔbwɛmʋ yáɩ, bʋda abawánɩ. Hakpanla anfɩ bwɛ sʋBulu lɛbɩtɩ amʋɩsʋ ánɩ lɛkanáa ha amʋ, bʋdɛmʋ wúun nɩ.

28 Ɩnɩá bakíná Bulu bɩ sʋ á, Bulu ladámlíɔma há amʋ, bʋdɛ asʋkpan susúu, bʋdɛ tɔáɩma alɛá ɔha ɔbɔbwɛ bwɛ. 29 Lalahɛ sɔɔnbʋ amʋtɔ. Ɩkʋ gyí; lakpanbwɛ, opotsuawa,olu, ɔnsɩpɛ, ahámɔ, mblɩkpɛɛ, ahámlɛ,

Romafɔ 1:30 150 Romafɔ 2:29agywɩɩn laláhɛ bwɛ pʋ ahátsíi. 30 Aháɔnɔtɩn, Bulu asʋnkiná, atɔmábú, ɩwɩtsú,ɩwɩ adábi da. Lakpan ɔkpagyáa, akwɩɩpʋsʋkʋsʋlɩɩ. 31 Bʋtamagywɩɩn, bʋtamagyi amʋasʋn blɩhɛsʋ. Bʋtamadwɛ ahá, bʋtamawunahá nwɛ. 32 Ɩnɩá bʋyin ánɩ Bulu mbla ámʋlosuná ánɩ ɔhá ánɩ otsíá atsiábi anfɩ oduobówu óó á, megyí ɩnɩ ánfɩ nkʋlɛ bʋdɛbwɛ.Bʋtráa bʋdɛ lalahɛ abwɛpʋ ɛ atɛtɔ-ɔnlɩnwadɩnká mʋsʋ.

2Bulu Tamakɩ Ɔha Ansɩtɔ

1 Ɩnɩ sʋ fʋá fʋtsie fʋdɛ fʋ aba ɩlá lɛ, fʋmaɔnɔ kʋkʋ lɛ Bulu ansɩtɔ. Tsúfɛ fʋdɛ akʋɩlá lɛ, támɛ fʋdɛ mʋ odu kɛn bwɛ. Mʋsʋ nɩ fʋdɛ amʋ ɩlá lɛ á, ɩwɩ pɔn fʋdɛha.2 Anɩyin ánɩ Bulu ɔbɛha ahá ánɩ bʋdɛ ɩnɩodu bwɛ ɩpɔn. Anɩyin ɛ ánɩ mʋ asʋn daɔkpa. 3 Mʋ sʋ nɩ fʋdɛ ahá ɩlá lɛ lakpanánɩ fʋ onutó fʋdɛbwɛ sʋ á, bɩ ánɩ Bulu ɛɔbɛha fʋ ɩpɔn. Fʋmɛɛtalɩ kɔlɩ dalɩ mʋ ɩbɩ.Ntɛɛ fʋmeyín alɩ? 4 Bulu lalɛ mʋ yilé pʋmʋ awɩtɔlɛ ɔwan súná fʋ, alanyá klʋn háfʋ, támɛ fʋmobu mʋ. Ntɛɛ fʋmeyín ánɩ alɩá fɛdamlí klʋntɔ yínkí ba mʋ wá sʋ alalɛmʋ awɩtɔlɛ súná fʋ? 5 Támɛ klʋntɔ bʋ fʋodwin, asʋtɔ bʋ fʋ ɔnlɩn. Mʋ sʋ ɩsʋtɔbɩtɩ ánɩ ɩda gyo fʋ ɛkɛá Bulu Ɔnɔkwalɩpʋ obé-gyi asʋn ɩtráa démoní tsɩa. 6 Bulu ɔbɛkaɔhagyíɔha ɩkɔ mʋ bwɛhɛ ɔnɔ. 7 Akʋ bapʋansɩ dɩnká ánɩ bénya numnyam, ɩdayilé pʋnkpa ánɩ ɩtamatá. Mʋ sʋ banyá klʋn bʋdɛyilé bwɛ ekekegyíɛkɛ. Amʋ Bulu ɔbɛhankpa ánɩ ɩtamatá nɩ. 8 Támɛ akʋá bʋbʋɔnsɩpɛ, bakíná ɔnɔkwalɩ amʋ pʋ yilébwɛ,bʋbuo lalahɛ mʋ á, Bulu ɔbɔpʋ ɔblɔ gyiamʋ asʋn, bɩtɩ amʋ ɩsʋ wankláán. 9 Asʋnwunhɛ mʋa ɩwɩɔsɩn bɛba lalahɛ abwɛpʋfɛɛsʋ. Ibégyankpá tʋ Yudafɔ, asa ɩbɔtʋ aháánɩ bʋmegyí Yudafɔ. 10 Támɛ Bulu ɔbɔwayilé abwɛpʋ numnyam, há amʋ iwilwii, tráha amʋ ayɛ. Obégyankpá há Yudafɔ, asaɩbɔtʋ ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ. 11 TsúfɛBulu tegyi asʋn ɔnɔkwalɩsʋ, ɔtamakɩ ɔhaaansɩtɔ.

12 Ahá ámʋʋ bʋmeyín Mose Mbla ámʋ,bʋdɛ lakpan bwɛ ámʋ óó bɔfwɩ. Támɛ Bulumɔɔpʋ mbla ámʋ gyi amʋ asʋn. Ahá ámʋʋbʋyin mbla ámʋ asa bʋdɛ lakpan bwɛ ámʋmʋ á, Bulu ɔbɛlɩɩ mbla ámʋsʋ há amʋ ɩpɔn.13 Tsúfɛ megyí ahá ánɩ bʋyin Mose Mblaámʋ asʋn da ɔkpa Bulu ansɩtɔ. Mboún aháánɩ bʋtegyi mʋsʋ. 14 Ɩbʋ mʋtɔá ahá ámʋʋ

bʋmegyí Yudafɔ bʋmeyín Mose Mbla ámʋ.Támɛ nɩ amʋ onutó bʋdɛ mbla ámʋsʋ gyía, bʋdesuná ánɩ bʋyin yilé mʋa lalahɛ amʋklʋntɔ. 15Amʋ bwɛhɛ ánfɩ desuná ánɩ Bululɔwanlɩn mbla ámʋ dɩnká amʋ klʋnsʋ. Amʋklʋn dɛ adánsɩɛ gyí ánɩ lɛlɛ bʋyinmʋ. Tsúfɛbrɛ kʋtɔ á, amʋ agywɩɩn tɛhá amʋ ɩpɔn, brɛkʋtɔ ɛ á, ɩtɛhá amʋ asʋ. 16Alɩ kɛn ɩbɛba ɛkɛámʋʋ Bulu ɔbɔtsʋn Yesu Kristosʋ gyi tɔáahá babwɛ ŋáintɔ ɩwɩ asʋn nɩ. Alɩ Kristo ɩwɩasʋn wankláán ámʋʋ ndɛ mʋ ɔkan da ámʋidesuná nɩ.

Yudafɔ PʋMose Mbla17 Fʋ fɛɛ Yudayin fʋgyi, fʋ ansɩ dɩn Mose

Mbla ámʋsʋ, fʋdɛpʋ ɩbɩ sí kántɔ fɛɛ Bulumʋ bi fʋgyi. 18 Fʋyin Bulu apɛ, tsúfɛ fakásɩ Mose Mbla ámʋ. Mʋ sʋ fʋyin tɔá ɩbʋalɛ. 19 Fʋtɛkɩ fʋ ɩwɩ ansibi abwiepʋ ɔkpapʋ,fʋgyi fɛ ɔkandɩɛ há ahá ánɩ bʋmeyín Bulu,basin oklúntɔ. 20 Fʋ fɛɛ fʋgyi aha mimláhɛansɩ ɔtɩnpʋ. Fɛtalɩ súná ahá ánɩ bʋmeyínɔlala tɔá ɩbʋ alɛ. Tsúfɛ fatsúlá fɛɛ MoseMbla ámʋ sʋ fabɩ tógyítɔ, fabɩ ɔnɔkwalɩkugyíkʋ ɛ. 21 Támɛ ɩnɩá fʋdɛ ahá yilé sunáá, ntogyi sʋ fʋmóosuná fʋ ɩwɩ mʋ? Fʋdɛɔkan da bláa ahá fɛɛ bʋmáwi atɔ, támɛ fʋonutó fʋdewi? 22 Fɛɛ bʋmátɔ mbʋa, támɛfʋdɛ mbʋa tɔ? Fɛɛ bʋmásum ɩkpɩ, támɛfʋtowí ɔkpɩasɩ atɔ. 23 Fʋtotsú ɩwɩ MoseMbla ámʋ sʋ, támɛ fʋtɛpán mʋsʋ. Ɩnɩ sʋfʋdɛ Bulu kpɔɩ. 24 Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋlɛblɩ ɔbɛɛ, “Mlɩ Yudafɔ bwɛhɛ sʋ ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ bʋdɛ Bulu ɩwɩ asʋn laláhɛblɩ.”

25 Nɩ mlɩdɛ Bulu mbla ámʋsʋ gyí á, mlɩketétɩɩn bʋ labi. Támɛ nɩ mlɩtamagyi mʋsʋá, mlɩgyí fɛ ahá ánɩ bʋmɛtɩn keté. 26 Nɩ ɔkʋ mɛtɩn keté, ɔdɛ Mose Mbla ámʋsʋgyí a, ogyi fɛ keté ɔtɩnpʋ Bulu ansɩtɔ.27 Mlɩ Yudafɔ mlɩyin mbla ámʋ, tsúfɛbɔwanlɩn mʋ tswɩ mlɩ, bɛtɩn mlɩ keté ɛ,támɛ mlɩtɛpán Mose Mbla ámʋsʋ. Mʋ sʋɔhá ánɩ ɔmɛtɩn keté kʋráá, támɛ ɔdɛ mblaámʋsʋ gyí ɔbɛlɛ mlɩ ɩlá. 28 Tsúfɛ megyíketé ɔtɩnpʋ gyí Yudayin onutó. Ketétɩɩnonutónutó bʋ ɩnʋ. Megyí ɔyʋlʋsʋ ketétɩɩnkɛkɛ. 29 Nɩ ɔkʋ gyí Yudayin onutónutóá, mʋ klʋntɔ tósúná. Ketétɩɩn onutó itsúklʋntɔ. Bulu Ɔŋɛ ámʋ tɔbwɛ mʋ, megyímbla ámʋʋ bɔwanlɩn tswɩ amʋsʋ gyí. Ɔháánɩ Bulu Ɔŋɛ ámʋ ɩlɛtɩn mʋ keté á, Buluonutó tɛkánfʋmʋ, megyí nyankpʋsa.

Romafɔ 3:1 151 Romafɔ 3:313

1 Mʋmʋ labi mɔmʋ Yudafɔ bʋbʋ dʋnahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ? Ntɛɛ labi mɔmʋketétɩɩn bʋ? 2 Ɩbʋ mʋtɔá labi ámʋ ɩhɩɛ ɩtsɔ!Gyankpapʋ gyí, Bulu lɔpʋ mʋ klʋnsʋ asʋnwá Yudafɔ ɩbɩtɔ. 3 Ɩbʋ mʋtɔ ánɩ amʋtɔ akʋbʋmɔhɔ Bulu asʋn ámʋsʋ gyi. Támɛ amʋtsiátɔ anfɩ odu ɩbɛtalɩ há Bulu obési tɔáɔlɛhɩɛ ánɩ ɔbɔbwɛ lóó? 4 Ɛkɛkɛɛkɛ! Megyíalɩ ígyi! Nɩ afunupʋ ahá fɛɛ bʋgyi óó á, Bulumʋ á, ɔnɔkwalɩpʋ ogyi. Igyi fɛ alɩá OwíeDawid lɛbláa Bulu ɔbɛɛ,“Nɩ fɔtɔɩ á, ahá bʋblɩ bɛɛ fʋ asʋn igyi

ɔnɔkwalɩ.Nɩ begyi fʋ asʋn ɛ á, bʋblɩ bɛɛ fʋ asʋn

da ɔkpa.”5 Nɩ anɩ tsiátɔ laláhɛ lalɛ Bulu tsiátɔ

wankláán súná á, mʋmʋ nɩ ɔdɛ anɩ ɩsʋbɩtɩ anɩ tsiátɔ laláhɛ sʋ á, nkálɩ abɛblɩ?Abɛblɩ anɩaa, Bulu má ɔkpa bɩtɩ anɩɩsʋ? (Nyankpʋsa asʋn blɩhɛ ndɛblɩ á.)6 Ɛkɛkɛɛkɛ! Ɩma mʋtɔ alɩ. Nɩ Bulu asʋnmɛda ɔkpa á, nkálɩ obégyi ɔyɩtɔ ahá fɛɛasʋn?

7 Ɔkʋ ɔbɛfɩtɛ ɔbɛɛ, nɩ mɩ ɔnɔkwalɩmáwálalɛ súná ánɩ Bulu bʋ ɔnɔkwalɩ, ɩlatsú mʋdá fʋá á, mʋmʋ ntɔ sʋ Bulu ɔbɛtrá ha mɩ pɔn ɔbɛɛ lalahɛ ɔbwɛpʋ ngyi? 8 Nɩ igyi alɩá, mʋmʋ ntɔ sʋ anɩmɛɛblɩ anɩaa, “Mlɩhaabwɛ lakpan, fówun Bulu tsiátɔ wankláánɩlɩn ɔwan?” Fɛ alɩ ámʋʋ akʋ bʋdɛmɩ ɔnɔ tɩnbɛɛ, nna ndɛblɩ ámʋ. Bulu ɔbɛha amʋ ɩpɔnalɩá ɩlɛkanáa.

Ɔhaa Mégyí Yilé Ɔbwɛpʋ9 Nkálɩ mɛɛ abɛblɩ pʋmɔ mʋ ɔnɔ? Mʋ

sʋ anɩ Yudafɔ anɩdʋn ahá ámʋʋ bʋmegyíYudafɔ ámʋ lóó? Ɛkɛkɛɛkɛ! Anɩmɔdʋn amʋɔkpagyíɔkpasʋ. Nablɩ bɔtsʋn mbɛɛ, ɩkʋlɛYudafɔ pʋ ahá ámʋʋ bʋmegyí Yudafɔ ámʋfɛɛ bʋgyi. Tsúfɛ lakpan lagyi amʋ fɛɛsʋ.10 Bulu asʋn lɛblɩ ɔbɛɛ,“Ɔhaa asʋnmɛda ɔkpa Bulu ansɩtɔ. Ɔbakʋlɛ

kʋráá mɛdalɩmʋtɔ.11 Ɔhaa tamanú Bulu asʋn asɩ;ɔhaa tamadúnká Bulu ɔkpa.

12Amʋ fɛɛ badámlí ɔma há Bulu,ámʋ fɛɛ bafwɩ.Yilé ɔbwɛpʋ ɔkʋkʋ má ɩnʋ. Ɔbakʋlɛ

kʋráá mɛdalɩmʋtɔ.”13 Bulu asʋn ámʋ lɛtrá blɩ ɔbɛɛ,“Bʋtekle asʋkpan blɩ.

Bʋtɔpʋ amʋ ɔnɔmlɛ ahá.Amʋ ɔnɔtɔ asʋn blɩhɛ tɔmɔ fɛ ɩwɔ

elín.”14 Bulu asʋn ámʋ lɛtrá blɩ ɔbɛɛ,“Ɩlwɩɩ pʋ asʋn-sɩnsɩn blɩ bʋtegyi dɩ.”

15 Ɔlɛtrá blɩ ɔbɛɛ,“Ahámɔma amʋ ɔpá.

16Ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛá bʋna á, bʋdɛ ahá yin-tá, bʋdɛ ahá ipiantɔ wa.

17 Bʋmeyín ɔkpa ánɩ ɩtɔpʋ iwilwii ba.”18 Bulu asʋn ámʋ kʋ ɛ lɛblɩ ɔbɛɛ,“Bʋtamanyá Bulu ifú.”

19 Séi á, anɩyin ánɩ asʋngyíasʋn ánɩ MoseMbla ámʋ losuná á, ɩda ha Yudafɔ ámʋʋbɔpʋ mbla ámʋ há ámʋ. Mʋ sʋ ɔkʋkʋméenya ɔkpa lɛ asʋansʋ ɔnɔ brɛá Bulu dɛahá fɛɛ asʋn gyí. 20TsúfɛMoseMbla ámʋsʋgyí mɛɛtalɩ há ɔha ogyi asʋ Bulu ansɩtɔ. Hámbla ámʋ ɩtɛhá anɩtɛbɩ ánɩ lakpan abwɛpʋanɩgyí.

Alɩá Ɔha Tegyi Asʋ Bulu Ansɩtɔ21 Séi á, Bulu lasúná ɔkpa ánɩ ɔtɔtsʋn

mʋsʋ há ɔha asʋ. Ɩmɛná Mose Mbla ámʋsʋgyísʋ. TámɛMose Mbla ámʋ pʋ Bulu ɔnɔsʋatɔɩpʋ amʋ asʋn wanlɩnhɛ lɛblɩ ɔkpa ámʋɩwɩ asʋn yáɩ. 22Ɔkpa ámʋ gyí ɔkpa ánɩ Bulutɔtsʋn há ɔha asʋmʋ ansɩtɔ nɩ. Yesu Kristohógyisʋ Bulu tɔtsʋn hɔ ɔhagyíɔha. Mafʋgyi o, ma fʋmegyí o, nkʋnʋ fotsú o, nkʋnʋfʋmotsú o, ɔhaa mɔtsʋn ɔtsan Bulu ansɩtɔ.23Tsúfɛ ahá fɛɛ babwɛ lakpan. Mʋ sʋ bahʋlɩBulu numnyam. 24 Awɩtɔlɛ Bulu lawá háanɩ. Mʋ sʋ nyankpʋsa obégyi asʋmʋ ansɩtɔnɩ. Awɩtɔlɛ anfɩ ɩna Kristo Yesusʋ. Mʋlɛkanyankpʋsa nwunsʋ ɩkɔ. 25-26 Anyánkpʋsabʋdɛ lakpan bwɛ tsú brɛ ɔpá, támɛ Bululénya klʋn há amʋ, ɔmɛbɩtɩ amʋ ɩsʋ. Séi á,Bulu labɔpʋYesu bɔ afɔdɩɛ, pʋmʋobugya lɛanɩ ɩwɩ mbusuo, mɛnɩ abɔtsʋn mʋ hógyisʋnyá lakpansikíé. Bulu lɔbwɛ mʋ alɩ pʋsúnáánɩ mʋ asʋn da ɔkpa, mɛnɩ ibósuná nkɛánfɩtɔ ánɩ yilé ɔbwɛpʋ ogyi. Ototsú ahá ánɩ bɔhɔ Yesu gyi ánɩ amʋ asʋn da ɔkpa mʋansɩtɔ.

27 Séi mɛ, tɔkʋ bʋ ɩnʋá abótsu ɩwɩ mʋsʋ?Tɔtɔ má ɩnʋ. Ntogyi sʋ anɩmɛɛtalɩ tsú ɩwɩ?Mose Mbla ámʋ sʋ lóó? Ó-o! Anɩ hógyisʋ anɩmɛɛtalɩ tsú ɩwɩ. 28 Megyí atɔ wan-kláán ámʋʋMoseMbla losuná anɩ bwɛ ámʋsʋ anɩtegyi asʋ Bulu ansɩtɔ. Ɩna Kristosʋhógyisʋ abégyi asʋ Bulu ansɩtɔ. 29 Yudafɔnkʋlɛ Bulu ógyi? Megyí ahá ánɩ bʋmegyíYudafɔ mʋ Bulu ogyi? Ee! Amʋ ɛ amʋBulu nɩ. 30 Bulu ɔkʋlɛ pɛ bʋ ɩnʋ. Mʋ sʋ ɩnahógyisʋ olotsulá ánɩ Yudafɔ asʋn da ɔkpa.Ɩna hógyi kɛnsʋ ɔlɔhɔ ahá ámʋʋ bʋmegyíYudafɔ ámʋ ɛ ánɩ amʋ asʋn da ɔkpa. 31Mʋsʋ ilehián ánɩ abɔhɔ Yesu gyi, sí Mose Mbla

Romafɔ 4:1 152 Romafɔ 5:3ámʋsʋ hógyi lóó? Ɛkɛkɛɛkɛ! Megyí alɩígyi. Yesu hógyi tɛhá anɩtɛkɩtá mbla ámʋtɔkínkíínkín.

4Abraham Ɩwɩ Asʋn Lasúná Alɩá Hógyi Bʋ

Labi1 Séi á, amansʋ anɩ Yudafɔ abɛblɩ tsú

anɩ náin Abraham ɩwɩ? Ntɔ olowun tsuBulu aháhɔ asʋn ánfɩ ɩwɩ? 2 Nɩ yilébwɛsʋ Abraham légyí asʋ Bulu ansɩtɔ á, mʋmʋɔbʋ tɔá ɔbɔpʋtsú ɩwɩ, támɛ megyí Buluansɩtɔ. 3 Nkálɩ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋlɛblɩ? Ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Abraham lɔhɔ Bulugyi. Mʋ sʋ Bulu lótsu mʋ ánɩ mʋ asʋn daɔkpa.” 4 Nɩ ɔkʋ ɔyɔ agyʋmá á, bʋtɛká mʋɩkɔ. Megyí atokiehɛ ɩkɔká ámʋ gyí. Igyitɔá ilehián ánɩ obénya tsúmʋ agyʋmá yɔtɔ.5 Támɛ megyí ahá bwɛhɛ sʋ, mboún amʋhógyi sʋ Bulu totsú amʋ ánɩ amʋ asʋn daɔkpa. Tsúfɛ Bulu tɛhá lakpan abwɛpʋ ánɩ bɔhɔ mʋ gyi bʋtegyi asʋ mʋ ansɩtɔ. 6 OwíeDawid lɛblɩ oyúla asʋn ánfɩ kɛn dodo. Ɔlɔtɔɩ tsú ahá ánɩ Bulumɛkɩ amʋbwɛhɛ asa olotsuamʋ ánɩ amʋ asʋn da ɔkpa ɩwɩ. Ɔlɔwanlɩnmʋ wá Bulu asʋn ámʋtɔ ɔbɛɛ,7 “Bulu layúlá ahá ánɩ alasí amʋ lakpan kíé

amʋ,alagyʋra amʋ!

8 Ahá ámʋʋ Bulu lasí amʋ lakpan kíéamʋ, ɔmɛɛtrá kaɩn mʋsʋ ámʋ bégyiɔdwɛ!”

9Keté atɩnpʋ nkʋlɛ bʋ ɔdwɛgyí anfɩ OwíeDawid dɛ mʋ ɩwɩ asʋn blɩ ánfɩ? Ó-o! Aháámʋʋ bʋmɛtɩn keté ámʋ ɛ bʋbʋmʋtɔ. Kaɩnánɩ anɩlakla asʋankʋ Bulu asʋn wanlɩnhɛamʋtɔ. Anɩa, “Abraham lɔhɔ Bulu gyi. Mʋsʋ Bulu lótsu mʋ ánɩ mʋ asʋn da ɔkpa.”10 Brɛmɔmʋ Bulu lótsu mʋ ánɩ mʋ asʋn daɔkpa? Ɔlɛtɩn keté asa lóó? Ɛkɛkɛɛkɛ! Bululótsu mʋ ánɩ mʋ asʋn da ɔkpa dodoodo.11Ɔma-ɔma asa ɔlɛbɛtɩn keté pʋhɩɛmʋ nsʋ.Ilosuná ánɩ mʋ hógyi sʋ Bulu lótsu mʋ ánɩ mʋ asʋn da ɔkpa. Ɩnɩ sʋ ogyi fɛ ahá ámʋʋbʋmɛtɩn keté, támɛ bɔhɔ Bulu gyi, Bululótsu amʋ ánɩ amʋ asʋn da ɔkpa ámʋ. Mʋ sʋogyi amʋ fɛɛ ɔsɩ nɩ. 12Ogyi keté atɩnpʋ amʋɛ ɔsɩ. Tsúfɛ megyí amʋ ketétɩɩn sʋ, mboúnamʋ Buluhógyi sʋ. Fɛ alɩ ámʋʋ Abrahamlɔhɔ Bulu gyi asa bɛtɩn mʋ keté ámʋ.

Tɔá Bulu Lɛhɩɛ Yáɩ Mʋ Ahógyipʋ13 Bulu lɛhɩɛ Abraham mʋa mʋ abí-aná

ánɩ ɔyɩtɔ fɛɛ ɩbɔbwɛ amʋ klɛ. Megyí bɛɛAbraham légyi Mose mblasʋ, sʋ Bulu lɛblɩ

asʋn ánfɩ. Támɛ ɩnɩá ɔlɔhɔ Bulu gyi, Buluɛ lótsu mʋ ánɩ mʋ asʋn da ɔkpa mʋ ansɩtɔsʋ. 14 Nɩ ahá ánɩ bʋdɛ Mose Mbla ámʋtɔobégyi Bulu atɔ á, mʋmʋ ɔha Bulu hógyiigyi kpaalɩ. Bulu nhɩhɩɛ há ɔha ɛ ma labikʋkʋ. 15 Tsúfɛ Bulu ɔblɔ mbla ámʋ tɛtɩ.Támɛ nɩ mbla má ɩnʋ á, mblatʋn ɛ ɩma ɩnʋ.

16 Mʋ alɩ sʋ ɩna hógyisʋ ahá bɛtalɩ nyáatɔá Bulu lɛhɩɛ yáɩ há amʋ. Atokiehɛ ámʋʋɔbɔpʋhá Abraham abí-aná ámʋ ɩbɛda amʋɩbɩ. Megyí ahá ánɩ bʋtegyi mblasʋ nkʋlɛbʋ, támɛ ahá ánɩ bɔhɔ Bulu gyi fɛ Abrahamɛ. Tsúfɛ Abraham gyí anɩ fɛɛ ɔsɩ. 17 Fɛalɩ ámʋʋ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ ɩlɛblɩ ɔbɛɛ, “Napʋ fʋ bwɛ ɔmá tsɔtsɔɔtsɔ ɔsɩ ámʋ.Abraham gyí anɩ fɛɛ ɔsɩ Bulu ansɩtɔ.” Tsúfɛolohogyi ánɩ Bulu tɛhá awupʋ nkpa, ɔtɛhátɔá ɩma ɩnʋ yáɩ ɩtɛba mʋtɔ fɛ tɔá ɩbʋ ɩnʋyáɩ. 18 Brɛá tɔtɔ má ɩnʋá Abraham ɔbɔpʋmʋ ansɩ dɩnká mʋsʋ á, ɔlɔhɔ Bulu gyi ánɩ ɔbɔbwɛ mʋ ɔmá tsɔtsɔɔtsɔ ɔsɩ alɩ ámʋʋɔlɛblɩ yáɩ ámʋ. Bulu lɛbláamʋ ɔbɛɛ, “Fʋ abí-aná bɛklɛɩ fɛ ntsrakpabi.” 19 Alɩ brɛ ámʋtɔá, Abraham lahɔ nfí lafakʋlɛ (100). Mʋ sʋaladan tsʋn kwɩɩsʋ. Alɩ kɛn mʋ ka Sara ɛɔkwɩɩpúni lawú, ɔmɛɛtrá kwɩɩ nɩ. Oyin ɩnɩfɛɛ, támɛ ɔmɛkpa mʋ hógyi ɔma. 20 Ɩnɩ fɛɛɔma a, omegyi nwɛɛn ɔbɛɛ, ɩtɔ ámʋʋ Bululɛhɩɛ mʋ amʋ ɩmɛɛba mʋtɔ. Mboún ɔlɛkɩtámʋ hógyitɔ kínkíínkín, ɔlɛkanfʋ Bulu mʋsʋ. 21 Tsúfɛ ɔhɩɛ oyin ánɩ Bulu ɔbɛtalɩ bwɛɩtɔ ámʋʋ alahɩɛ há mʋ amʋ. 22 Mʋ hógyianfɩ sʋ Bulu lɛblɩ ɔbɛɛ, mʋ asʋn da ɔkpanɩ. 23Megyí mʋ nkʋlɛ sʋ bɔwanlɩn wá Buluasʋnámʋtɔbɛɛ, “Bulu lótsumʋ ánɩ mʋ asʋnda ɔkpa.” 24 Anɩ ɛ, anɩ sʋ bɔwanlɩn mʋ. Nɩ anɩlɔhɔ Bulu gyi a, obótsu anɩ ánɩ anɩ asʋnda ɔkpa. Mʋgyí ɔhá ánɩ ɔlɔkʋsʋa anɩ WíeYesu tsú afúlitɔ. 25Anɩ lakpan sʋ Bulu lɛhabɛlɛ mʋ há bɔmɔ mʋ. Bulu lɔkʋsʋa mʋ tsúafúlitɔ, mɛnɩ obótsu anɩ ɛ ánɩ anɩ asʋn daɔkpa.

5Ɩsʋgyí Bulu Ansɩtɔ

1Anɩ hógyi sʋ Bulu latsú mʋ ánɩ anɩ asʋnda ɔkpa. Mʋ sʋ anɩWíeYesuKristo lalá anɩaBulunyɔ nsɩnɛ. 2 Hógyi sʋ ɔkpa lafínkí háanɩ ngya. Ɩnɩá anɩWíe Yesu sʋ Bulu awɩtɔlɛanfɩ laba anɩsʋ, anɩlapʋ hogyi nyá ɔlɩɩkpángya a, ɩhɩɛ bʋ anɩ ɔdwɛ. Tsúfɛ anɩdɩnansɩ ánɩ abébenya mʋ numnyam amʋ kʋ.3Ansɩ ɩtráa dɛ anɩ gyí ánɩ anɩdɛ ipian wúun.

Romafɔ 5:4 153 Romafɔ 6:12Tsúfɛ ipian tɛhá anɩtɔwá nsi. 4 Nsiwa tɛháanɩtɛbɩ tsíá alɩá ilegyi Bulu ansɩ. Nɩ abɩ tsíáalɩá ilegyi mʋ ansɩ á, abɛdɩnká ansɩ mʋsʋ.5 Ansɩ pʋdɩnká Bulusʋ mɛɛha pɛlɩ mɛɛkɩtáanɩ. Tsúfɛ Bulu lɔtsʋn Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋʋɔlɔpʋhá anɩ ámʋsʋ pʋ mʋ ɔdwɛ wá anɩklʋntɔ.

6 Brɛá anɩtráa anɩgyí lakpan abwɛpʋ,anɩmá ɔwʋnlɩn á, Kristo lóbowu há anɩlalahɛ abwɛpʋ brɛá Bulu onutó lɛhɩɛtɔ. 7Nɩ ɔkʋ asʋn da ɔkpa kʋráá á, ɩbɔwa ɔnlɩn asaɔkʋ obótsulá wú há mʋ. Fíalɩ ɔha yilé mʋ á,ɔkʋ ɔbɔwa klʋn wú há mʋ. 8 Támɛ tɔá ilo-suná ánɩ Bulu tɛhɩɛ dwɛ anɩ gyí, brɛá anɩgyílakpan abwɛpʋ á, ɔlɛha Kristo lóbowu háanɩ. 9 Ɩna Yesu Kristo obugya amʋʋ ɩlɔwʋlɩ asɩ ámʋsʋ Bulu lési anɩ lakpan kíé anɩ, tsúanɩ ánɩ anɩ asʋn da ɔkpa. Kristo sʋ ɔbɛlɛ anɩkokooko. Ɔmɛɛbɩtɩ anɩ ɩsʋ lakpan abwɛpʋɩsʋ-ɔbɩtɩkɛ amʋ. 10 Tɛkɩ Bulu alupʋ anɩgyí.Támɛ tsʋʋn mʋ Bi ámʋ lowusʋ á, alabwɛanɩ mʋ anyawíe kláklá. Ɩnɩá anɩlabwɛ mʋanyawíe sʋ á, ɔbɔhɔ anɩ nkpa kokooko.Tsúfɛ Kristo ɛ bʋ nkpa. 11Megyí mʋ wʋlɛ.Mʋá ɩtráa dʋn kʋráá gyí, anɩdɛ ɔdwɛ gyí.Tsúfɛ anɩWíe Yesu Kristo lalá anɩa Bulunyɔnsɩnɛ. Mʋ sʋ anɩlabwɛ Bulu anyawíe.

AdamMʋa Kristo12 Adam nkʋlɛ bwɛhɛ sʋ lakpan lɛba

ɔyɩtɔ. Mʋ lakpan ámʋ sʋ lowu lɛba ɔyɩtɔ.Ɩnɩ sʋ lowu lénya túmi ɔhagyíɔhasʋ, tsúfɛahá fɛɛ babwɛ lakpan. 13 Lakpan bʋ ɔyɩtɔasa Bulu lɔpʋmʋmbla ba Mose. Támɛ brɛáBulu mɔkʋpʋ mbla ámʋ ba mʋ a, olobunansíbi lakpansʋ. 14 Tsú Adam brɛsʋ bɔtʋMose brɛsʋ lowu legyi iwíe anyánkpʋsafɛɛsʋ. Ɩbʋ mʋtɔ ánɩ bʋmɔtʋn mbla kʋkʋ fɛAdam, támɛ amʋ ɛ bowu.

Akɩɩ alɩá Adam léklé ɔlɩan ɔmapʋ amʋ.15Adamná ɔtsan háYesuKristo. TsúfɛBuluawɩtɔlɛ amʋ megyí fɛ Adam lakpan ámʋ.Adam nkʋlɛ lakpan sʋ ahá fɛɛ bowu. TámɛYesu Kristo nkʋlɛ awɩtɔlɛwa sʋ Bulu laláwáawɩtɔlɛ, pʋ mʋ atokiehɛ há ahá tsɔtsɔɔtsɔ.Mʋ atokiehɛ ámʋ ɩbʋ bíá dʋn lowu ámʋ.16Tɔá anyánkpʋsa benya tsú Bulu atokiehɛámʋtɔ ɩna ɔtsan há tɔá benya tsú Adamlakpan ámʋtɔ. Mʋ lakpan kʋlɛ pɛ amʋ lɛhaɔhagyíɔha légyi pɔn Bulu ansɩtɔ. Mʋlɔpʋlowuba, támɛ lakpan tsɔtsɔɔtsɔ ɔmaa, Buluatokiehɛ kʋlɛ pɛ lɛha Bulu lótsu ahá fɛɛ ánɩ amʋ asʋn da ɔkpa mʋ ansɩtɔ. 17 Ɔbakʋlɛlakpan sʋ lowu légyi iwíe ahásʋ. Támɛ alɩá

Bulu lahɩɛ wá awɩtɔlɛ há ahá ɩbʋ wánwan.Alatsʋn Yesu Kristo nkʋlɛsʋ tsú anɩ ánɩ anɩasʋn da ɔkpa, anɩa mʋnyɔ abégyi iwíe anɩnkpatɔ fɛɛ.

18 Ɩnɩ sʋ alɩ ámʋʋ ɔbakʋlɛ lakpan sʋ Bululɛha ahá fɛɛ pɔn ámʋ a, alɩ kɛn ɔbakʋlɛyilébwɛ sʋ Bulu lahá ahá fɛɛ bagyi asʋ mʋansɩtɔ, alahá amʋ nkpa ánɩ ɩtamatá ɛ nɩ.19 Alɩ ámʋʋ ɩna ɔbakʋlɛ asʋtɔ-ɔnlɩn sʋ aháfɛɛ bemlí lakpan abwɛpʋ ámʋ a, alɩ kɛn ɩnaɔbakʋlɛ obú sʋ Bulu obótsu ahá tsɔtsɔɔtsɔánɩ amʋ asʋn da ɔkpa nɩ.

20 Bulu lɔpʋ mbla ámʋ ba, mɛnɩ ahábówun lakpan ánɩ bʋdɛbwɛ wankláán.Támɛ brɛá lakpan dɛklɛɩ á, Bulu awɩtɔlɛ ɛɩdɛklɛɩ tsɩa. 21Lakpan légyi ahásʋ, ɩlɛha ahábowu. Alɩ kɛn Bulu lawá awɩtɔlɛ tsú ahá ánɩ amʋ asʋn da ɔkpamʋ ansɩtɔnɩ. Ɩnɩ lahá ahábatsʋn anɩ Wíe Yesu Kristosʋ nyá nkpa ánɩ ɩtamatá.

6Kristo Sʋ Anɩbʋ Nkpa

1 Nkálɩ abɛblɩ séi? Ilehián ánɩ abɔyɔ anɩlakpanbwɛsʋ, mɛnɩ Bulu awɩtɔlɛ bómonítsɩa? 2 Ɛkɛkɛɛkɛ! Igyi fɛ anɩlawú, mʋ sʋlakpan ma túmi anɩsʋ. Ntogyi sʋ abɛtrátsiá bwɛ lakpan? 3 Brɛ ámʋʋ bɔbɔ anɩasú ámʋ a, anɩa Kristo Yesunyɔ anɩlɔbwɛkʋlɛ. Mlɩyin mʋ alɩ? Alɩ brɛ ámʋtɔ á, anɩaKristonyɔ lówu, 4 bopulá anɩ, tsúfɛ anɩamʋnyɔ anɩlabwɛ kʋlɛ. Mʋ sʋ alɩ ámʋʋ anɩ Sɩ Onumnyampʋ amʋ lɔkʋsʋa mʋ tsú afúlitɔámʋ a, alɩ kɛn anɩ ɛ abétsiá itsiá pɔpwɛtɔnɩ.

5 Mʋ sʋ ɩnɩá anɩa mʋnyɔ anɩlɔbwɛ kʋlɛmʋ lowutɔ á, alɩ kɛn anɩamʋnyɔ lɔbwɛ kʋlɛmʋ kʋsʋ tsú afúlitɔ ɛ nɩ. 6 Mlɩbɩ ánɩ brɛábɛda Yesu mántá oyikpalíhɛ amʋsʋ á, mʋaanɩ tsiátɔ dada amʋ lówu, mɛnɩ anɩmɛɛtrábwɛ lakpan nkpábi. 7 Tsúfɛ nɩ ɔha owú á,ɔtamatráa bwɛ lakpan. Lakpan má mʋsʋtúmi. 8 Ɩnɩá anɩa mʋnyɔ anɩlawú sʋ á,anɩbʋ hógyi ánɩ anɩa mʋnyɔ abétsiá nkpa.9Anɩyin ánɩ Bulu lɔkʋsʋa Kristo tsú afúlitɔ.Ɔmɛɛtrá wu ɛkɛkɛɛkɛ. Lowu ɩtráa ma mʋsʋtúmi. 10 Yesu lówunáa wu ɔtsáwʋlɛ, mɛnɩɔbɛlɛ lakpan ɩnʋ. Támɛ ɩnɩá otsie nkpa á,otsie ha Bulu. 11 Mlɩ ɛ mlɩkɩ mlɩ ɩwɩ ánɩ mlɩlawú há lakpan, amlɩlɛ mlɩ ɩwɩ lɛ mʋtúmi asɩ. Mlɩtsia nkpa ha Bulu, tsúfɛ mlɩaKristo Yesunyɔmlɩlabwɛ kʋlɛ.

12 Ɩnɩ sʋ mlɩmáha lakpan igyi mlɩnyankpʋsa-oyí ánfɩ ibówu ánfɩsʋ, mɛnɩ

Romafɔ 6:13 154 Romafɔ 7:20ɩmɛɛha ɔwɔlɩ laláhɛ igyi mlɩsʋ, amlɩbwɛtɔá ideklé. 13 Mlɩmápʋ mlɩ nyankpʋsa-oyíɩwɩ atɔ há lalahɛbwɛ. Mboún mlɩpʋmlɩ ɩwɩfɛɛ ha Bulu, fɛ ahá ánɩ alakʋsʋa amʋ tsúafúlitɔ ba nkpatɔ, ɔpʋmlɩ bwɛ tɔá ɩda ɔkpa.14 Ɩma alɛá lakpan ɔbɛtrá gyi mlɩsʋ, tsúfɛséi mlɩtráamlɩmáMoseMbla ámʋ asɩ. Buluawɩtɔlɛ asɩmboún mlɩbʋ.

Yilébwɛ Nkpábi Anɩgyí15 Ɩnɩ ɔma a, amansʋ abɛblɩ? Ɩbʋ alɛá

abɛtrá bwɛ lakpan séi ánfɩ ánɩmá mblaámʋ asɩ, anɩbʋ Bulu awɩtɔlɛ mboún asɩ?Ɛkɛkɛɛkɛ! 16Mlɩméyín ánɩ nɩ mlɛba ɩwɩasɩhá tɔkʋ, mlɩdɛ mʋ apɛ bwɛ, mlɩdɛ mʋ súmfɛ mlɩ wíe a, mlɩlabwɛ mʋ nkpábi? Nɩ mlɛba ɩwɩasɩ há lakpan á, mʋmʋ mlówu,támɛ nɩ mlɛba ɩwɩasɩ há Bulu á, mlégyi asʋmʋ ansɩtɔ. 17 Mlɩlɔbwɛ nkpábi há lakpanbrɛ kʋtɔ. Séi á, mlɩlapʋ mlɩ klʋn fɛɛ hɔatosunáhɛ amʋʋ bapʋhá mlɩ ámʋ, mlɩdɛmʋsʋ gyí. Mʋ sʋ ndɛ Bulu ɩpán da. 18 Bululahá mlɩlagyi ɩwɩ lɛ lakpan ɩbɩtɔ, mlɩlabwɛnkpábi há yilébwɛ. 19 Alɩá ɩbɔbwɛ mlónuasʋn ánfɩ asɩ, sʋ napʋ nkpábi tsiátɔ ndɛmlɩsuná. Brɛ kʋtɔ á, mlɩlɔbwɛ mlɩ ɩwɩ nkpábihá hakpan mʋa lalahɛbwɛ. Alɩ kɛn ilehiánánɩ mlɔbwɛ mlɩ ɩwɩ nkpábi ha yilébwɛ,mɛnɩmlɔfʋn yi nɩ.

20Brɛ ámʋʋmlɩgyí nkpábi há lakpanbwɛámʋ a, yilébwɛ má túmi mlɩsʋ. 21 Labimɔmʋmlɩlénya tsú lakpan ámʋʋmlɩlɔbwɛ,ndɛ ɩbʋ mlɩ pɛlɩ amʋtɔ? Mʋ labi gyí lowu.22 Támɛ séi mʋ á, Bulu lahá mlɩlagyi ɩwɩlakpanbwɛ túmi asɩ. Mlɩlamlí mʋ nkpábi.Labiá mlénya tsú mʋtɔ gyí; mlétsiá tsiátɔáɩlɔfʋnyi, nyá nkpa ánɩ ɩtamatá. 23Tsúfɛ lak-panbwɛ ɩkɔká gyí lowu, támɛ Bulu atokiehɛgyí nkpa ánɩ ɩtamatá. Mʋ ɔlɔpʋgyi anɩ bʋalɛtsʋn anɩa anɩ Wíe Kristo Yesu ɩkʋlɛbwɛsʋnɩ.

7Mbla Ámʋ Ɩtráa ma Túmi Akristofɔsʋ

1Mɩ apíó, mlɩ fɛɛmlɩyin Mose Mbla ámʋ.Mlɩyin ánɩ brɛá ɔha tsie nkpa á, ɔbʋ mblaasɩ. 2 Fɛ nɩ ɔtsɩ tsia okúlu, mʋ kulu amʋmɔkʋwú á, ɔbʋ mʋ kulu amʋ asɩ. Támɛnɩ mʋ kulu amʋ owú a, alagyi ɩwɩ, okúluwóyí mbla kʋkʋ ɩtráa mɛdɛ mʋ. 3 Mʋ alɩsʋ nɩ mʋ kulu amʋ mɔkʋnyá wú, ɔdálɩ mʋɔma a, alatɔ mbʋa. Támɛ nɩ mʋ kulu amʋowú mʋ á, ɔtráa ɔma okúlu wóyí mbla asɩ.Mʋ sʋ nɩ ɔláyétsiá oyin bámbá á, ɔmɔkʋtɔ

mbʋa. 4 Mɩ apíó, alɩ kɛn igyi há mlɩ nɩ.Mlɩ ɛ brɛá mlɩlɔhɔ Kristo gyi a, mlɩa mʋnyɔmlɩlówu. Mʋ sʋ mlɩtráa mlɩmá Mose Mblaasɩ. Séi á, mlɩlabwɛ ɔhá ámʋʋ Bulu lɔkʋsʋatsu afúlitɔ ámʋ klɛ, mɛnɩ mlɔbwɛ yilé háBulu. 5 Tsúfɛ brɛá anɩbʋ anɩ tsiátɔ dadaamʋtɔ á, mbla ámʋ lɛha anɩ ɔwɔlɩ laláhɛlegyi anɩsʋ. Mʋ sʋ anɩlɔbwɛ tɔá ɩtɔpʋ lowuba. 6 Támɛ séi mʋ á, Bulu lahá anɩlagyi ɩwɩtsú mbla ámʋʋ tɛkɩ anɩbʋmʋ asɩ ámʋ ɩbɩtɔ.Anɩa Kristonyɔ lówu. Mʋ sʋmbla ámʋ ɩtráama túmi anɩsʋ. Anɩlagyi ɩwɩ, anɩdɛ Bulusúm tsʋn ɔkpa pɔpwɛ ánɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛ dɛanɩ sunásʋ. Megyí ɔkpa ánɩ mbla wánlɩnhɛamʋ lósuná anɩsʋ.

Mbla ÁmʋMʋa Lakpanbwɛ7 Mʋ sʋ anɩdɛblɩ anɩaa, ɩtɔ laláhɛ Mose

Mbla ámʋ gyí? Ɛkɛkɛɛkɛ! Mbla ámʋ ɩbɛhaabɛbɩ tɔá lakpan gyí. Tɛkɩ nɩ mbla ámʋɩmɛblɩ ɔbɛɛ, “Mápɛ ansɩ fʋ bá atɔsʋ” a, tɛkɩmmɛbɩ tɔá gyí ɔnsɩpɛ. 8 Ɩna alɩ mbla ánfɩsʋ lakpan lénya ɔkpa pʋ ɔnsɩpɛ kugyíkʋ wámɩtɔ. Tsúfɛ nɩ mbla ámʋ má ɩnʋ á, tɛkɩlakpanmá túmimɩsʋ. 9Mɩ onutó netsiá brɛkʋtɔ, mmɛbɩ mbla ámʋ. Támɛ brɛá nɛbɛbɩmʋ á, nowun ánɩ napán mʋsʋ. Lakpanɔbwɛpʋ ngyi. Mʋ sʋ nówu. 10 Nowun ánɩ mbla ámʋʋ nkɩ mbɛɛ, ɩbɛha mɩ nkpa ámʋlɔpʋ lowu bamɩ. 11Tsúfɛ lakpan lénya ɔkpatsʋn mbla ámʋsʋmlɛmɩ, mɔmɩ.

12 Tsiátɔ mbla ámʋ mʋ á, tsitsa kʋkʋ mamʋ ɩwɩ. Mʋ nhɩhɩɛ kugyíkʋ lɔwankɩ, ɩdaɔkpa, ɩbʋ alɛ ɛ. 13 Mʋ sʋ idesuná ánɩ Bulumbla ánfɩ ɩbʋ alɛ ánfɩ lɔpʋ lowu ba mɩ?Ɛkɛkɛɛkɛ! Megyí alɩ ígyi. Lakpan lɔtsʋn ɩtɔwankláán ámʋsʋ pʋ lowu ba mɩ. Ɩna mblaámʋsʋ lakpan lɛlɛ ɩwɩ súná ánɩ itépí ma alɛ.

Atɔá Ɩdɛkɔ Nyankpʋsatɔ14 Anɩyin ánɩ ɔŋɛtɔ atɔ mbla ámʋ gyí,

támɛ mɩ mʋ á, nyankpʋsa ngyi. Nabwɛlakpan ɔkpábi. 15Mmɛtálɩ bɩ mɩ tsiátɔ, tsúfɛmegyí tɔá ndeklé ntɔbwɛ, tɔá mmedék-lé mboún ntɔbwɛ. 16 Nɩ tɔá mmedékléndɛbwɛ mʋ á, natsúlá ánɩ Mose Mbla ámʋɩbʋ alɛ. 17 Idesuná ánɩ megyí mɩ dɛ alɩatɔ ánfɩ bwɛ. Mboún lakpan túmiá ɩbʋmɩsʋ tɛhá ntɔbwɛ mʋ. 18 Nyin ánɩ brɛ ánfɩmbʋ mɩ tsiátɔ dada anfɩtɔ á, ɩtɔ wankláánkʋkʋmámɩtɔ, tsúfɛ nyankpʋsa ngyi. Ntek-leá nɔbwɛ yilé, támɛ nakásíán. 19 Mmɛdɛyiléá ndeklé bwɛ. Lalahɛ amʋʋmmedékléánɔbwɛ ámʋ mboún ndɛbwɛ. 20 Nɩ ndɛlalahɛ amʋʋmmedékléá nɔbwɛ ámʋ bwɛ á,mʋmʋ idesuná ánɩ megyí mɩ onutó dɛ mʋ

Romafɔ 7:21 155 Romafɔ 8:27bwɛ. Mboún lakpan túmi ámʋʋ ɩbʋ mɩtɔámʋ dɛmʋ bwɛ.

21 Mʋ sʋ nawun ánɩ mbla ánfɩ lagyimɩsʋ. Nɩ ndekléá nɔbwɛ yilé á, lalahɛkóún ntɔbwɛ. 22 Tsúfɛ nhɩɛ ndekléá négyiBulu mbla ámʋsʋ tsú mɩ klʋntɔ. 23 Támɛntowun ánɩ mbla kʋ dɛ mbla ámʋʋ ɩbʋ mɩ klʋntɔ ámʋ ɩsá kɔ, gyi mʋsʋ, bwɛmɩ lakpanɔkpábi. Ɩlahá lakpan ámʋʋ ɩbʋ mɩtɔ ámʋɩdɛ mɩ bwɛhɛ kugyíkʋsʋ gyí. 24 Kɩ ipiankpɔnkpɔɔnkpɔntɩá mbʋmʋtɔ! Ɩlapʋmɩ ɩyalowutɔ. Ma ɔbɛlɛ mɩ tsú mʋtɔ? 25 TámɛanɩWíe Yesu Kristo sʋ ndɛ Bulu ɩpán da ánɩ alalɛmɩ!

Mɩ klʋntɔmʋ á, tɛkɩ ndekléá nɔbwɛ Bulumbla ámʋ ɔkpábi. Támɛ tsiátɔ laláhɛ amʋʋɩbʋ mɩtɔ ámʋ lahá nabwɛ lakpan ɔkpábimboún.

8Nkpatsiá Dɩnká Bulu Ɔŋɛ Ámʋ Asʋnsʋ

1 Ɩnɩ sʋ séi á, Bulu mɛɛtrá ha ahá ánɩ amʋa Kristo Yesunyɔ babwɛ kʋlɛ ɩpɔn.2TsúfɛKristoYesu sʋƆŋɛWankɩhɛ túmi ánɩ ɩtɛhá nkpa lahá anɩlagyi ɩwɩ tsú lakpanbwɛmʋa lowu ɩbɩtɔ. 3Mose Mbla ámʋ mɛtalɩ lɛanɩ tsú anɩ lakpantɔ. Tsúfɛ anɩ tsiátɔ dadaamʋʋ ɩtɛhá anɩtɔbwɛ lakpan ámʋ ɩmɛhaanɩmégyí mbla ámʋ atosunáhɛsʋ. TámɛBulu lɔtsʋn ɔkpa pɔpwɛsʋ hɔ anɩ. Ɔlɔwamʋ Bi onutó lɛbá fɛ nyankpʋsa ánɩ ɔtɔbwɛlakpan, támɛ mʋ mʋ ɔmɔbwɛ lakpan. Bululɔtsʋn mʋ lowusʋ mɔ anɩ tsiátɔ dada amʋʋlakpan legyi mʋsʋ ámʋ. 4 Ɔlɔbwɛ mʋalɩ, mɛnɩ nɩ anɩbuo Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ a,abɛtalɩ tsíá tsiátɔwankláán ámʋʋ tɛkɩmblaámʋ lósuná ámʋ, anɩmɛɛtrá tsiá anɩ tsi-átɔ dada amʋ. 5 Tsúfɛ lalahɛ ahá ánɩ tsi-átɔ dada ámʋʋ ɩtɔbwɛ lakpan ɩdɛ amʋsʋgyí bʋtɔgywɩɩn. Támɛ ahá ánɩ bʋbuoƆŋɛ Wankɩhɛ amʋ a, tɔá Ɔŋɛ ámʋ teklebʋtɔgywɩɩn. 6 Ɔhá ánɩ lakpan lagyi mʋtsiátɔsʋ tenyá lowu tsú mʋtɔ. Támɛ ɔháánɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛ lagyi mʋsʋ mʋ tenyánkpa mʋa iwilwii. 7 Tsúfɛ ɔha ánɩ lak-pan lagyi mʋ tsiátɔsʋ tolú Bulu. Ɔtam-agyi Bulu mblasʋ, tsúfɛ ɔmɛɛtalɩ gyi mʋsʋɛkɛkɛɛkɛ. 8 Ahá ánɩ lakpan lagyi amʋ tsi-átɔsʋ bʋmɛɛtalɩ gyi Bulu ansɩ.

9 Támɛ Bulu Ɔŋɛ bʋ mlɩtɔ lɛlɛ. Mʋ sʋmlɩmɛɛtrá tsiámlɩ tsiátɔ amʋʋ lakpan legyimʋsʋ ámʋ. Mlɔbwɛ tɔá Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋtekle. Nɩ ɔkʋ má Kristo Ɔŋɛ ámʋ a, om-egyí mʋ klɛ. 10 Ɩbʋ mʋtɔá lakpan sʋ mlɩ

nyankpʋsa-oyí ánfɩ obówu. Támɛ nɩ Kristobʋ mlɩtɔ á, mlɩ ɔkláa bʋ nkpa. Tsúfɛ Bululatsú mlɩ ánɩ mlɩ asʋn da ɔkpa mʋ ansɩtɔ.11 Bulu lɔkʋsʋa Kristo tsú afúlitɔ lɛlɛ. Mʋsʋ nɩ mʋ Ɔŋɛ bʋmlɩtɔ á, mʋmʋ ɔbɔtsʋn Ɔŋɛámʋsʋ há mlɩ nyankpʋsa-oyí ámʋʋ ibówuámʋ nkpa pɔpwɛ.

12 Ɩnɩ sʋ mɩ apíó, imehián ánɩ abɛtrátsiá anɩ tsiátɔ dada amʋ, bwɛ tɔá anɩ ɔwɔlɩlaláhɛ tekle. Mboún lehián ánɩ abɔbwɛtɔá Ɔŋɛ Wankɩhɛ tekle. 13 Tsúfɛ nɩ mlet-síá mlɩ tsiátɔ dada amʋtɔ á, mlówu tsít-sá. Támɛ nɩ mlɔtsʋn Bulu Ɔŋɛ ámʋsʋ kínámlɩ nyankpʋsa-oyí ámʋ apɛ bwɛ á, mlétsiánkpa ánɩ ɩtamatá. 14 Tsúfɛ ahá ánɩ baháBulu Ɔŋɛ dɛ amʋ kpa gyí Bulu abí. 15MegyíƆŋɛ ánɩ ɩbɛha mlɔbwɛ nkpábi, tsíá nyá ifúBulu lɔpʋwá mlɩtɔ. Mboún Ɔŋɛ ámʋ lɔbwɛmlɩ Bulu abí. Ɔŋɛ ámʋ sʋ anɩtɛtálɩ su kpolíBulu anɩaa, “Abba, mɩ Sɩ!” 16 Ɔŋɛ ámʋtotsúlá há anɩ ánɩ lɛlɛ á, Bulu abí anɩgyí.17 Nɩ Bulu abí anɩgyí á, mʋmʋ anɩgyí mʋatɔ agyípʋ. Anɩa Kristonyɔ obégyi mʋ atɔ.Tsúfɛ nɩ awun Kristo ipian ámʋ kʋ á, mʋmʋabénya mʋ numnyam amʋ ɛ kʋ.

Numnyam Ánɩ Abénya Ɛkɛkʋ18Nɩ nɛkɩ numnyam ánɩ ɩda gyo anɩ, Bulu

ɔbɛlɛ súná anɩ á, ipian ánfɩ anɩdéwúun brɛánfɩtɔ ɩmɔfʋn mʋ ɔtɩnɛtɩnɛ. 19 Bulu atɔbwɛhɛ fɛɛ bʋhɩɛ bʋdɛ ɔkpa kɩɩ ha ɛkɛá Buluɔbɛlɛmʋ abí numnyam ɔwan. 20Tsúfɛ Buluatɔbwɛhɛ fɛɛ lasí ɩda kɛkɛ. Megyímʋ onutóapɛ igyi. Mboún mʋlɔbwɛ mʋ alɩ, ɩha mʋatɔ bwɛhɛ fɛɛ ɩkɩ ɔkpa 21 ánɩ ɛkɛkʋ á, ɔbɛhaamʋ fɛɛbégyi ɩwɩ, bʋmɛɛtrá yintá ɛkɛkɛɛkɛ.Mʋ atɔ bwɛhɛ ámʋ ibénya mʋ abí ɩwɩgyípʋ amʋ numnyam amʋ kʋ. 22 Anɩyin ánɩ bɔtʋ ndɛ á, Bulu atɔ bwɛhɛ fɛɛ ɩdɛ ɩwɩɔsɩnwúun. Ɩdɛkɩmɩ fɛ alɩá ɩkwɩɩ todwíín ɔtsɩ.23Megyí Bulu atɔ bwɛhɛ ámʋ nkʋlɛ dɛkɩmɩ.Anɩ ámʋʋ alapʋ mʋ Ɔŋɛ, igyi mʋ atokiehɛgyankpapʋ wá anɩtɔ ámʋ ɛ anɩdɛkɩmɩ anɩklʋntɔ. Anɩhɩɛ anɩtsie anɩgyó ɛkɛá Buluɔbɛha anɩ nyankpʋsa-oyí ánfɩ obégyi ɩwɩ,ɔbɔbwɛ anɩ mʋ abí. 24 Tsúfɛ ɔkpakɩɩ anfɩsʋ ɔlɔhɔ anɩ nkpa. Bʋtamakɩ tɔá fʋbʋ ɔkpa,tɔá fʋma ɔkpa bʋtɛkɩ. 25Nɩ anɩdɛ tɔá anɩmáɔkpa kɩɩ a, anɩtenyá klʋn tsíá gyo mʋ.

26 Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ tɛtsá anɩ anɩ pɔntɔ.Tsúfɛ anɩméyín alɩá abɔkʋlɩ Bulu atɔ, ibégyimʋ ansɩ. Ɔŋɛ ámʋ onutó tɛhɩɛ kɩmɩ pʋkʋlɩ Bulu atɔ há anɩ, dʋn alɩá anɩ onutó abɛtalɩ.27 Bulu yin ɔhagyíɔha klʋntɔ asʋn. Mʋ sʋ

Romafɔ 8:28 156 Romafɔ 9:19oyin mʋ Ɔŋɛ ámʋ agywɩɩn. Tsúfɛ Ɔŋɛ ámʋtokókóli Bulu há mʋ ahá alɩá Bulu onutó dɛmʋ klé.

28 Anɩyin ánɩ Bulu tɛhá tógyítɔ tɔwá alɛhá mʋ adwɛpʋ. Amʋgyí ahá ánɩ mʋ onutóɔlɛtɩ mʋ nhɩhɩɛ ɔnɔ nɩ. 29 Tsúfɛ ahá ámʋʋBulu yin yaɩ ámʋ a, amʋ ɔlɛlɛ. Ahá ámʋʋɔlɛlɛ ámʋ ɔlɛtɩ ɔbɛɛ, bʋbɛlɩan mʋ Bi ámʋ.Fówun mʋ Bi ámʋ ɔbɔbwɛ ɔdɛhɛn mʋ abítsɔtsɔɔtsɔtɔ. 30Ahá ámʋʋ Bulu yin yaɩ dodoamʋ ɔlɛtɩ. Ahá ámʋʋ ɔlɛtɩ ámʋ olotsu ánɩ amʋ asʋn da ɔkpa mʋ ansɩtɔ. Ahá ámʋʋolotsu ánɩ amʋ asʋn da ɔkpa ámʋ ɔlɔwanumnyam.

Yesu Bulu Ɔdwɛ Ɔwanlɛ31 Amansʋ anɩtráa anɩbʋ blɩ tsú ɩnɩ ɩwɩ?

Nɩ Bulu bʋ anɩ wá á, ma ɔbɛtalɩ kʋsʋ lɩɩ anɩsʋ? Ɔhaa má ɩnʋ! 32 Bulu mékiná mʋonutómʋBi ámʋ si há lowu anɩ fɛɛnwunsʋ.Olesimʋhá faan. Nkálɩ sʋ ɔmɔɔpʋ atɔ tráhɛfɛɛ tsɩa mʋBi ámʋtɔhá anɩ? 33Ma ɔbɛtalɩ káasʋndɩnká ahá ámʋʋBulu lalɛ ámʋsʋ? Bululóó? Ɛkɛkɛɛkɛ! Mʋgyí ɔhá ánɩ alatsú anɩ ánɩ anɩ asʋn da ɔkpamʋ ansɩtɔ. 34Ma ɔbɛtalɩ háanɩ ɩpɔn? Ɔhaa má ɩnʋ! Tsúfɛ Kristo Yesugyí ɔhá ánɩ olobowu há anɩ, Bulu lɔkʋsʋamʋ tsú afúlitɔ. Alayɔ otsie Bulu gyɔpɩsʋ,ɔdɛ mʋ kokóli anɩ nwunsʋ. 35Ma ntɛɛ ntɔɔbɛtalɩ tɩtɩ anɩa Kristonyɔ nsɩnɛ ɔdwɛtɔ?Asʋn wunhɛ lóó, ntɛɛ ɩkplán? Nɩ bʋdɩnanɩsʋ lóó, ntɛɛ akʋn? Yayá natɩ lóó, ntɛɛlowu? 36 Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Bulu asʋnwanlɩnhɛ amʋtɔ bɛɛ,“Fʋ sʋ bʋdɛ anɩmɔ ekekegyíɛkɛ.

Bʋdɛ anɩ kɩɩ fɛ akúfa ánɩ bapʋ bɛyaɔmɔkpá.”

37 Támɛ ɩnɩ fɛɛtɔ a, ɔdwɛ ámʋʋ Kristo bʋha anɩ ámʋ sʋ anɩlagyi ɩsʋ dáfá. 38 Tsúfɛnhɩɛ nyin ánɩ tɔtɔ mɛɛtalɩ ká ɔdwɛá Bulubʋ ha anɩtɔ. Lowu o, nkpa o, Bulu-abɔpʋo, túmi kugyíkʋá ɩtráa dɛ iwíe gyí ɔsʋsʋ o,atɔá ɩbʋ nʋ séi pʋ mʋá ɩbɛba o. 39 Tógyítɔáɩbʋ ɔsʋ pʋ asɩ ntɛɛ ɔsʋlʋʋ ayasɩ kʋkʋʋkʋmɛɛtalɩ ká ɔdwɛ ámʋʋ Bulu ladwɛ anɩ tsʋnanɩWíe Kristo Yesusʋ ámʋtɔ ɛkɛkɛɛkɛ.

9Ahá Ánɩ Bulu Lalɛ

1 Mɩa Kristonyɔ anɩlabwɛ kʋlɛ. Mʋ sʋɔnɔkwalɩ asʋn ndɛblɩ séi. Ɔŋɛ Wankɩhɛdɛ mɩ kpa. Mʋ sʋ mɩ klʋn ɛ dɛ mɩ bláaánɩ mmɛdɛ afunu wa. 2 Mɩ pɩ Israelfɔ sʋasʋn ɩhɩɛ dɛ mɩ háan, ahʋmɩtɩá ɩmɛká itindɛ mɩ. 3 Nɩ ɩbɔwa alɛá nénya ɩlwɩɩ, mɩaKristonyɔ nsɩnɛ béyintá, mɛnɩ bénya nkpa

ánɩ ɩtamatá kʋráá á, tɛkɩnɔpʋ ɩwɩhá. 4Mɩ pɩIsraelfɔ gyí ahá ánɩ Bulu lɛlɛ pʋbwɛmʋ abí.Amʋ ɔlɛlɛ mʋ numnyam súná. Ɔlɛka ntamhá amʋ, pʋmʋmbla wá amʋ ɩbɩtɔ. Olosunáamʋ ɔkpa ánɩ bɔpʋtswɛ mʋ. Ɔlɛbláa amʋtɔá alahɩɛ ánɩ ɔbɔpʋhá amʋ fɛɛ. 5 Amʋlɛlɩn tsu Israelfɔ anáin akpɔnkpɔntɩ ámʋtɔ.Mʋá ɩdʋn kʋráá á, amʋtɔ Kristo amʋ lɛbɛlɩnɔsʋlʋʋ anfɩsʋ. Kanfʋ letsiá Kristo, (ɔháámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ), ogyi Bulu,atɔ fɛɛsʋ ogyípʋ amʋ brɛ fɛɛtɔ! Amen!

6 Ɩnɩ imosuná ánɩ Bulu asʋn ámʋʋ ɔlɛblɩ tswɩ amʋ ɩmɛɛba mʋtɔ. Tsúfɛ megyíIsraelfɔ ámʋ fɛɛ gyí Israelfɔ onutónutó.7Megyí Abraham abí fɛɛ gyí mʋ abí onutó.Tsúfɛ Bulu lɛbláa Abraham ɔbɛɛ, “Isaktɔ fʋabí-aná bɛdalɩ tsu.” 8 Ɩnɩ lósuná ánɩ megyíahá ánɩ botsú Abraham abí fɛɛtɔ gyí Buluahá. Abraham abí-aná ámʋʋ Bulu lɛhɩɛhá mʋ amʋ nkʋlɛ gyí Bulu ahá. 9 Tsúfɛtɔá Bulu lɛhɩɛ Abraham gyí, “Néyinkí báofíébá sɛsɛbrɛ. Nɛba a, fʋ ká Sara lakwɩɩ obiyímbi.”

10 Megyí ɩnɩ wʋlɛ. Rebeka lɔkwɩɩ atabíhá anɩ náin Isak. 11 Támɛ brɛá ɔmɔkʋnyákwɩɩ amʋ, abʋdan bɩ yilé ntɛɛ lalahɛbwɛá, Bulu lɛbláa Rebeka amʋ ɩwɩ asʋn. Bululɔbwɛ mʋ alɩ, mɛnɩ ibósuná anɩ ánɩ ɔkpaámʋʋ ɔtɔtsʋn mʋsʋ hɔ ahá ámʋ ɩmɛná anɩbwɛhɛsʋ. Mboún ɩna mʋ nkʋlɛ pɛ apɛ pʋalɩá ɔtɛlɛ mʋ ahásʋ. 12 Asa Rebeka ɔbɔkwɩɩ nyebí ámʋ a, Bulu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, “Ɔdɛhɛnobósum ɔkʋsʋ.” 13Fɛ alɩá bɔwanlɩn wá Buluasʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ bɛɛ, “Ntɔdwɛ Yakobdʋn Esau.”

14 Séi á, nkálɩ abɛblɩ? Abɛblɩ anɩaa, Buluasʋn mɛda ɔkpa lóó? Ɛkɛkɛɛkɛ! 15 TsúfɛBulu lɛbláa Mose ɔbɛɛ, “Ahá ánɩ nówunamʋ nwɛ á, amʋ nówun nwɛ. Amʋá nahɩɛánégyi bʋalɛ a, amʋ négyi bʋalɛ.” 16 Mʋsʋ megyí ɔha apɛ ntɛɛ mʋ nsiwa Bulutɛkɩ. Mboún mʋ onutó nwewúun igyi.17 Bɔwanlɩn wá Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋtɔbɛɛ, Bulu lɛbláa Egyipte owíe Farao ɔbɛɛ,“Atoku anyɔ ánfɩ sʋ nɛyaɩ fʋ iwíe, alɩánɔtsʋn fʋsʋ lɛ mɩ túmi súná, pʋ alɩá ɔyɩtɔahá fɛɛ bónu mɩ dá, kanfʋ mɩ.” 18 Ɩnɩ sʋ nɩ Bulu ɔhɩɛ ánɩ obówun ɔkʋ nwɛ á, otowunmʋ nwɛ. Nɩ ɔhɩɛ ánɩ ɔbɛha ɔkʋ ɔbɔwaklʋntɔ odwin ɛ á, ɔtɛhá mʋ ɔtɔwá klʋntɔodwin.

Bulu Ɔblɔnya PʋMʋ Ahá Nwewúun19 Mlɩtɔ ɔkʋ ɔbɛfɩtɛ ɔbɛɛ, “Nɩ alɩ igyi nɩ

mʋ á, ntogyi sʋ Bulu dɛnyankpʋsa ɩpɔn ha?

Romafɔ 9:20 157 Romafɔ 10:15Ma ɔbɛtalɩ tin Bulu ɔkpa?” 20 Támɛ ndɛmlɩ fɩtɛ mbɛɛ, fʋgyi ma ánɩ fɛlɛ Bulu ɩlá?Ɔlɔ ɔbɛtalɩ fɩtɛ mʋ ɔpwɛpʋ ɔbɛɛ, “Ntogyisʋ fapwɛ mɩ alɩ?” 21 Alɩágyíalɩá igyi á, atɔɔpwɛpʋ tɔpʋ obón pwɛ tɔá odeklé. Ɔbɛtalɩ pʋ obón ipin kʋlɛ pwɛ nlonyɔ. Ɔbɔpʋ kʋlɛbwɛ ɔlɔ nu ntsu, kpá nsúó wá kʋlɛtɔ.

22 Alɩ kɛn igyi há Bulu nɩ. Ɔbʋ ɔkpa lɛmʋ ɔblɔ súná, mɛnɩ ahá bówun mʋ túmi.Támɛ ɔlɛhɩɛ nyá klʋn há ahá ámʋʋ olenyaɔblɔ amʋsʋ amʋ. Tɛkɩ ɩlɔfʋn ánɩ ɔbɛhɩamʋ. 23 Bulu bʋ ɔkpa lɛ mʋ numnyamkpɔnkpɔntɩ ámʋ ɔwan ahá ámʋʋ ɔlɛlɛ yáɩ ánɩ obówun amʋ nwɛ, ɔwa amʋ numnyamamʋsʋ. 24Anɩgyí ahá ámʋʋ ɔlɛlɛ yáɩ ámʋ nɩ.Megyí Yudafɔ nkʋlɛtɔ ɔlɛlɛ ahá. Ɔlɛlɛ aháánɩ bʋmegyí Yudafɔ akʋ ɛ. 25 Bulu lɛblɩ mʋɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Hosea ɔwʋlʋtɔ ɔbɛɛ,“Nɛtɩ ahá ámʋʋ tɛkɩ bʋmegyí mɩ ahá ámʋ

mɩ ahá.Ahá ámʋʋ tɛkɩ ntamakle amʋ asʋn

ámʋ ɔbɔbwɛmɩ adwɛpʋ.26Ɔtɩnɛ ámʋʋ tɛkɩ nɛbláa amʋmbɛɛ, ‘Megyí

mɩ ahá mlɩgyí’ ámʋ a,ɩnʋfɔ nɛtɩmbɛɛ, ‘Bulu Ɔkɩankpapʋ abí’

nɩ.”27 Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yesaia lɔkplʋn bláaIsraelfɔ ɔbɛɛ, “Nɩ Israelfɔ bɛklɛɩ fɛ ɔpʋ ɔnɔɩsɩ kʋráá á, amʋtɔ ahá kpalobí pɛ nɔhɔnkpa. 28 Tsúfɛ ɔbɩsasʋ anɩWíe obégyi ɔyɩtɔahá fɛɛ asʋn, búa mʋ wankláán.” 29 TsúfɛBulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Yesaia légyankpá wanlɩnwá Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ ɔbɛɛ, “Nɩ mɩ Wíe Bulu, túmi fɛɛ Owíe mési anɩ abí-anáakʋ yáɩ á, tɛkɩ anɩ fɛɛ abɛhɩ fɛ Sodom mʋaGomorafɔ.”

Israelfɔ Bulu Máhogyi30 Nkálɩ anɩdɛblɩ ngya? Anɩdɛblɩ anɩaa,

ahá ámʋʋ bʋmegyí Yudafɔ ámʋ bʋmɔbɔmbɔdɩ kʋkʋ, asa Bulu lɛha amʋ asʋ! Hógyisʋ benya mʋ. 31 Támɛ Israelfɔ ámʋʋ amʋansɩ lɛpɛ, bʋdɛ mbla ámʋsʋ gyí, Bulu ɔhaamʋ asʋ ámʋ bʋmɛtalɩ. 32Ntogyi sʋ? Tsúfɛbʋmɛpɛ ansɩ pʋ hógyi dúnká mʋ. Ɩlɔbwɛamʋ fɛ mbla ámʋsʋ gyísʋ Bulu ɔbɔtsʋn haamʋ asʋ. Ɩnɩ sʋ bosutíin “Ibwi ámʋʋ ɩtɛlɛahá dá” ámʋsʋ dɩda kpla. 33 Ibwi ánfɩɩwɩ asʋn bɔwanlɩn wá Bulu asʋn wanlɩnhɛamʋtɔ bɛɛ,“Bulu ɔbɛɛ, ‘Mlɩkɩ!

Ndɛpʋ Ibwi* tswɩ Sion wúlutɔ.Ahá bósutíin ibwi ámʋsʋ dɩda.

Pɛlɩmɛɛkɩtá ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔmʋ gyi.’ ”10

1Mɩ apíó, tɔá ntekle mɩ klʋntɔ, pʋ mpáɩánɩ ndɛbɔ gyí, Bulu ɔbɔhɔ mɩ ahá Israelfɔ.2 Nɛtalɩ gyi amʋ ɩwɩ adánsɩɛ mbɛɛ, amʋansɩ lahɩɛ pɛ Bulusúm ɩwɩ, támɛ bʋmeyínɔkpa ánɩ bɔtsʋn mʋsʋ súm mʋ wankláán.3Tsúfɛ bʋmeyín ɔkpa ánɩ Bulu tɔtsʋnmʋsʋhá ahá asʋ. Mʋ sʋ bɛyɩrɩ ɩwɩ bʋdɛ amʋ ɔkpadunká, mɛnɩ bégyi asʋ Bulu ansɩtɔ. Mʋ alɩsʋ bʋmɛba ɩwɩasɩ há ɔkpa ámʋʋ Bulu tɔtsʋnmʋsʋ há ahá asʋ ámʋ. 4 Ɔnɔkwalɩ amʋ gyí,Kristo lɔmɔ Mose Mbla ámʋ fɛɛ ɔnɔ. Mʋ sʋɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔmʋ gyi obégyi asʋ Buluansɩtɔ.

Nkpahɔɔ Bʋ Ɩnʋ Há Ɔhagyíɔha5Mose lɔwanlɩn tsú ɔhagyíɔha ánɩ ɔtɛkɩ

mbla ámʋ ánɩ mʋsʋ Bulu ɔbɔtsʋn tsu mʋánɩ mʋ asʋn da ɔkpa ɩwɩ ɔbɛɛ, “Ɔhagyíɔhaánɩ otegyi mbla ámʋsʋ ɔbɔtsʋn mʋsʋ nyánkpa.” 6 Támɛ hógyisʋ bʋtɔtsʋn gyi asʋBulu ansɩtɔ. Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, “Máfɩtɛ ɩwɩ fɛɛ, ‘Ma ɔbɔdʋ yɔ ɔsʋsʋ?’ ”(Fɛfɩtɛ alɩ á, ilosuná ánɩ fɔyɔpʋ Kristo tsúaɔsʋsʋ ba.) 7 Ntɛɛ fɩtɛ ɩwɩ fɛɛ, “Ma ɔbɛkplɩ yɔ ɔsʋlʋʋ ayasɩ?” (Fɛfɩtɛ alɩ á, ilosuná ánɩ fɔyɔpʋ Kristo tsúa afúlitɔ ba.) 8 Mboúnasʋn ánɩ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ gyí,“Bulu asʋn ámʋ ɩma ɩfɔ fʋwá. Ɩbʋ fʋ ɔnɔtɔ,ɩbʋ fʋ klʋntɔ dodo.” Asʋn ámʋ gyí hógyiasʋn ámʋʋ anɩdɛblɩ ámʋ nɩ. 9Nɩ fobwíí ɔnɔblɩ fɛɛ, “Yesu gyí anɩ Wíe,” fɔpʋ fʋ klʋnfɛɛ hogyi ánɩ Bulu lɔkʋsʋa mʋ tsú afúlitɔá, Bulu ɔbɔhɔ fʋ nkpa. 10 Tsúfɛ ɩklʋn ɔhatɔpʋhɔ Kristo gyi. Fówun Bulu obótsu mʋánɩ mʋ asʋn da ɔkpa. Ɔnɔ ɛ ɔha tɔpʋblɩ ɔbɛɛ, Yesu gyí mʋ wie, mɛnɩ Bulu ɔbɔhɔmʋ nkpa. 11 Alɩ kɛn Bulu asʋn wanlɩnhɛamʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, “Pɛlɩ mɛɛkɩtá ɔhagyíɔhaánɩ ɔlɔhɔ mʋ gyi ɛkɛkɛɛkɛ” nɩ. 12 Ɩnɩ sʋɩmɛfáhʋn ánɩ Yudayin fʋgyi, ntɛɛ fʋmegyíYudayin. Tsúfɛ owíe ɔkʋlɛ pɛ asɩ amʋ fɛɛbʋbʋ. Ɔbɔpʋ mʋ yilébwɛ gyi ahá ánɩ bosukpolí mʋ fɛɛ bʋalɛ. 13 Alɩ kɛn Bulu asʋnwanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɔhagyíɔha ánɩ otosu kpolí anɩWíe obénya nkpa” nɩ.

14 Támɛ nkálɩ bɛtalɩ su kpolí ɔhá ánɩ bʋmɔhɔ mʋ gyi? Nkálɩ bɛtalɩ hɔ ɔhá ánɩ bʋmɔkʋnú mʋ ɩwɩ asʋn gyí? Nkálɩ bónumʋ ɩwɩ asʋn nɩ ɔhaa mɛda mʋ ɔkan súnáamʋ? 15Nkálɩ bɛtalɩ dá mʋ ɔkan súná amʋ,

* 9:33 Ibwi ámʋ gyí Kristo.

Romafɔ 10:16 158 Romafɔ 11:20nɩ bʋmɔkʋwá amʋ? Bulu asʋn wanlɩnhɛamʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɩhɩɛ bʋ akɩlɛ ánɩ fówun ánɩ ɔha ɔbá bɛda Bulu asʋn wankláán ɔkan!”16 Támɛ megyí Israelfɔ fɛɛ lɔhɔ Bulu asʋnwankláán ámʋ. Tsúfɛ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋYesaia lɔwanlɩn wá mʋ ɔwʋlʋtɔ ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé, ɔhaa mɔhɔ anɩ asʋn blɩhɛ amʋsʋgyi.” 17 Támɛ asʋn wankláán ámʋ tɛhábʋtohogyi. Ɩna Kristo asʋn ánfɩ blɩsʋ ahábʋtonú mʋ asʋn. Mʋ nu sʋ ahá bʋtɔhɔ mʋgyi.

18 Mbɛɛ, bɛɛ nú bʋmonu asʋn ámʋ?Bonu! Tsúfɛ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ ɔbɛɛ,“Amʋ ɔmɛ lawíé ɔyɩtɔ fɛɛ,

ámʋ asʋn ɛ lawíé tsútsúútsú.”19Ntráa fɩtɛ. Israelfɔ bʋmonu mʋ asʋn asɩ?Mʋá Mose lɛbláa amʋ gyankpapʋ gyí,“Bulu ɔbɛɛ, ‘Nɔpʋ ɔmá ánɩ bʋmegyí Israelfɔ

wá mlɩ ansɩpɛpɛ.Nóyulá ɔmá mímláhɛ pʋwá mlɩ ɔblɔ.’

”20Brɛ bámbátɔ a, Yesaia lɔwa klʋn bláa amʋɔbɛɛ, “Bulu ɔbɛɛ,‘Ahá ánɩ bʋmɛdɛmɩ dunká lɛmɛntɩ mɩ.

Ahá ánɩ bʋmɛfɩtɛ mɩsʋ nɛlɛ ɩwɩ ɔwansúná.’ ”

21 Támɛ Israelfɔ ámʋ mʋ á, Bulu lɛblɩ amʋɩwɩ asʋn ɔbɛɛ, “Ɩnɩá natɛɩ ɩbɩtɔ brɛ fɛɛ ánɩ nɔhɔ amʋ atúu ó á, bʋtráa bʋdɛ asʋtɔ-ɔnlɩnwa. Bʋmɛdɛmɩ bu.”

11Bulu Israelfɔ Nwewúun

1 Ndɛ mlɩ fɩtɛ mbɛɛ, mʋ sʋ Bulu lakínámʋ onutó ahá lɛlɛ? Ó-o! Mɩ onutó ánfɩ óóIsraelyin ngyi. Abraham abí-anátɔ notsú.Benyamin abusuantɔ obí ngyi. 2 Megyíbɛɛ Bulu lakíná mʋ onutó ahá amʋʋ ɔlɛlɛamʋ yáɩ ámʋ. Mlɩkaɩn alɩ ámʋʋ Bulu asʋnwanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ tswɩ ɔbɛɛ, Bulu ɔnɔsʋɔtɔɩpʋ Elia lɛkla Israelfɔ ɩwɩ asʋn súná Buluamʋsʋ. 3 Ɔbɛɛ, “Mɩ Wíé! Israelfɔ bamɔ fʋɔnɔsʋ atɔɩpʋ fɛɛ. Babwíé fʋ afɔdɩɛ-asubwi ɛfɛɛ. Ɩlasímɩ nkʋkʋnʋnkʋlɛ. Bʋdekléá bɔmɔmɩ ɛ.” 4 Bulu lɛha Elia mbuaɩ ɔbɛɛ, “Ó-o!Megyí fʋ nkʋlɛ lásí. Tsúfɛ nalɛ ahá mpɩm-sienɔ (7,000) ánɩ bʋmɔkʋtswɛ ɔkpɩ Baal* kɩhá mɩ ɩwɩ.” 5 Alɩ ígyi ndɛ nkɛ ánfɩtɔ ɛ nɩ.Bulu lawá awɩtɔlɛ lɛ Israelfɔ kpalobí akʋyáɩ. 6 Nɩ alawá awɩtɔlɛ lɛ aha akʋ á, mʋmʋɩtráa megyí ɔha bwɛhɛ sʋ ɔbɛlɛ mʋ. Tsúfɛnɩ ɩna ahá bwɛhɛsʋ mʋ á, tɛkɩ mʋ awɩtɔlɛamʋ ilesian.

7 Mʋ nkálɩ ilegyi? Israelfɔ ɩbɩ mɛda ɩtɔámʋʋ bɛpɛ ansɩ bʋdedunká ámʋ. Amʋtɔahá kpalobí akʋá Bulu lɛlɛ yáɩ nkʋlɛ ɩbɩ lɛdamʋ. Ɔlɛha atráhɛ bɔwa asʋtɔ-ɔnlɩnbrɛá ɔdɛahá tɩ. 8Bulu asʋnwanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ ɔbɛɛ,“Bulu lɛha ɩlɛlɩn amʋ ɔwɔlɩ. Mʋ sʋ bɔtʋ ndɛbʋmɛtálɩ pʋ amʋ ansíbi wun atɔ, pʋ amʋasʋ ɛ nú asʋn.” 9Owíe Dawid ɛ lɛblɩ ɔbɛɛ,“Amʋ ɔdwɛ ogyíkpá ɩbwɛɛ mpʋsa abʋda

mʋtɔ. Ɩbwɛɛ agbláa, ɩkpa kɩta amʋ.Ɩbwɛɛ ɩma, abʋsrɛɩ dɩda mʋtɔ, ɩbwɛ

ɩsʋbɩtɩ ha amʋ.10 Ansɩtɔ iklún amʋ, mɛnɩ bʋmɛɛtrá wun

atɔ.Ha abʋtsia ipiantɔ brɛ fɛɛ.”

11 Mʋ sʋ ntráa ndɛfɩtɛ mbɛɛ, Yudafɔbasrɛɩ dɩda, bʋmɛɛtalɩ trá kʋsʋ? Ɛkɛkɛɛkɛ!Amʋ lakpan sʋ Bulu lɔhɔ ahá ánɩ bʋmegyíYudafɔ nkpa. Fówun ɩpɛ amʋ ansɩ. 12 Séi á,anɩyin ánɩ Yudafɔ lakpan sʋ ɔmá fɛɛ banyáatɔ wankláán. Amʋ dɩda lawá labi há aháánɩ bʋmegyí Yudafɔ. Nɩ bɛlányá nkpahɔɔmʋ á, mʋmʋ labi ánɩ ahá ánɩ bʋmegyíYudafɔ bénya ɩma blɩtɔ.

Ahá Ánɩ Bʋmegyí Yudafɔ Nkpahɔɔ13Ahá ánɩ mlɩmégyíYudafɔ, mlɩndɛ asʋn

ánfɩ bláa ngya a. Kristo sumbí ɔyɔpʋ ngyi.Ɔlɔwa mɩ sumbí mlɩ wá. Mɩ gyumagyihɛlegyi mɩ ansɩ. 14 Fíalɩ nɛtalɩ há mɩ aháYudafɔ ansɩ bɛpɛ, fówun Bulu obénya ɔkpahɔ amʋtɔ akʋ nkpa. 15 Brɛá Bulu lɛdamlíɔma há Yudafɔ á, ɩlɛha ɔmá atráhɛ fɛɛbɔbwɛ Bulu anyawíe. Nɩ igyi alɩ mʋ á,brégyíbrɛá Bulu ɔbɔhɔ amʋ ɛ á, ɩbɔbwɛ fɛafúli fɛɛ bakʋsʋ tsú afúlitɔ.

16Nɩ bɛlɛ tɔkʋtɔ gyankpapʋ há Bulu igyía, mʋmʋ ɩtɔ ámʋ fɛɛ igyi mʋ klɛ. Nɩ Bulubʋ oyí nlín á, idesuná ánɩ oyí ámʋ abámbiɛ igyi mʋ klɛ. 17 Bɛkpalɩ oyí bámbi pʋbambá tsá mʋsʋ. Yudafɔ gyí oyí ámʋ. Mlɩahá ánɩ mlɩmégyí Yudafɔ gyí bámbi bambáámʋʋ bapʋ bɛtsa mʋsʋ ámʋ, mɛnɩ mlényaoyí ámʋtɔ ntsu wankláán ámʋ kʋ. 18 Mʋalɩ sʋ á, mlɩmákɩ mlɩaa mlɩ dʋn oyí ámʋonutó abámbi amʋʋ Bulu lɛkpalɩ lɛ ámʋ.Mlɩmátsu ɩwɩ amʋ ansɩtɔ, tsúfɛoyí ámʋnlíntamanu ntsu lɛmlɩtɔ. Mlɩmboún tonu ntsulɛmʋtɔ pʋdan.

19 Fíalɩ mlɩ akʋ mlɛblɩ mlɩaa, “Bɛkpalɩ abámbi amʋ, mɛnɩ anɩ ɛ abénya oyíkpa.”20 Ɩbʋmʋtɔ alɩ. Itsú alɩá Israelfɔ bʋmohogyisʋ Bulu lɛkpalɩ amʋ tsítsá. Mlɩ ɛ mlɩ hógyi

* 11:4 Baal gyí ɔkpɩ ɔkʋá ahá ámʋʋ begyankpá tsíá ɔsʋlʋʋ amʋsʋ asa Israelfɔ bɛba betsiá ɩnʋámʋ bosúm.

Romafɔ 11:21 159 Romafɔ 12:15sʋ Bulu lapʋ mlɩ tsá mʋsʋ. Mʋ sʋ mlɩmáhanwuntɔ ɩwa mlɩ ɔdwɛ. Mlɩha ifú ɩkɩta mlɩ.21Tsúfɛ Israelfɔ ámʋʋ bʋgyi oyí ámʋ onutóabámbi kʋráá bɔbwɛ lakpan, Bulu lɛbɩtɩ amʋ ɩsʋ, mʋ mlɩ? 22 Séi á, mlɩlawun ánɩ Bulu bʋ awɩtɔlɛ, támɛ mʋ asʋn bʋ ɔnlɩn.Ɔbʋ ɔnlɩn ahá ánɩ badɩda hógyitɔsʋ. Támɛalawá awɩtɔlɛ há mlɩ. Ɔbɔwa awɩtɔlɛ há mlɩnɩ mlɩ ansɩ dɩnmʋsʋ. Nɩ megyí alɩ á, ɔbɛbɩtɩ mlɩ ɩsʋ mlɩ ɛ. 23 Támɛ nɩ Yudafɔ ámʋʋbesi mʋ hógyi amʋ beyinkí bɔhɔ mʋ gyia, Bulu ɔbɛlapʋ amʋ tsá oyí ámʋsʋ. Tsúfɛɔbʋ túmi ánɩ obéyinkía amʋ tsá. 24 Mlɩahá ámʋʋ mlɩmégyí Yudafɔ ámʋ mʋ á,oyí laláhɛ bámbi mlɩgyí, bɔpʋ mlɩ tsá oyíámʋsʋ. Tɛkɩ ɩma ɩnʋ alɩ. Israelfɔ mʋ á, oyiwankláán ámʋonutó abámbi bʋgyi, bɛkpalɩ amʋ tsítsá. Mʋ sʋ amʋ yinkía yi mʋ yintisʋmɔɔwa ɔnlɩn há Bulu.

Bulu Towun Ahá Fɛɛ Nwɛ25 Mɩ apíó, asʋn ŋaínhɛ kʋ bʋ ɩnʋá

ndekléá mlɩbɩɩ, mɛnɩ mlɩmɛɛkɩ mlɩ ɩwɩ ánɩ mlɩlɛtɩn ansɩ dʋbɩ. Asʋn ámʋ gyí, Yudafɔámʋ akʋ bʋbʋ asʋtɔ-ɔnlɩn. Bɔwa asʋtɔ-ɔnlɩn alɩɩ bɔfʋn brɛá Bulu lahá ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ fɛɛ babamʋwá. 26Mʋ ɔmaa, Bulu ɔbɔhɔ Yudafɔ fɛɛ nkpa. Bulu asʋnámʋ lɛblɩ ɔbɛɛ,“Sion wúlutɔ Nkpa Ɔhɔpʋ amʋ ɔbɛlɩn tsu.

Ɔbɛba bɛha Yakob abí-aná fɛɛ bésilalahɛ bwɛ.

27 Ɩnɩ gyí ntam ánɩ nɛka há amʋbrɛá nɛlɛ amʋ tsú amʋ lakpantɔ nɩ.”28 Ɩnɩá Yudafɔ ámʋ bʋmɔhɔ asʋn wankláánámʋsʋ gyi sʋ á, bemlí Bulu alupʋ, mɛnɩɩbɔwa labi há mlɩ ámʋʋ mlɩmégyí Yudafɔámʋ. Támɛ ɩnɩá bʋgyi ahá ánɩ Bulu lɛlɛsʋ a, amʋ anáin sʋ otekle amʋ asʋn. 29 Nɩ Bulu ɔlɛ ɔkʋ ntɛɛ ɔpʋmʋ atokiehɛ há ɔkʋ á,ɔtamatráa tsɛmʋ agywɩɩn. 30Brɛkʋtɔ á,mlɩánfɩ mlɩmégyí Yudafɔ ánfɩ mlɩmóbu Bulu.Támɛ séi á, Yudafɔ bʋmɛdɛ Bulu bu. Mʋ sʋBulu lawun mlɩ nwɛ. 31 Alɩ kɛn Bulu ɔbɛbabowun Yudafɔ ámʋʋ bʋmɛdɛ mʋ bu ámʋ ɛnwɛ fɛ alɩá alawunmlɩ nwɛ nɩ. 32TsúfɛBululótsu mʋ ánɩ ahá fɛɛ bʋbʋ asʋtɔ-ɔnlɩn, alɩáɩbɔbwɛ obówun amʋ fɛɛ nwɛ sʋ.

Mlɩha Akánfʋ Bulu33 Óo, mlɩkɩ Bulu awɩtɔlɛ wʋlɛ! Mʋ

nyánsa pʋ mʋ asʋnbɩ ma ɔka! Ma ɔbɛtalɩ bɩ mʋ ɔkpa pʋ mʋ asʋngyítɔ? 34 Bɔwanlɩnwá Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ bɛɛ,“Ma yín anɩWíe nwuntɔ?

Ma ɔbɛtalɩ súná mʋ asʋn? Ɔhaa máɩnʋ.

35Ma lápʋ tɔkʋhámʋ, ɔdɛ ɔkpa kɩɩá ɔbɛlakamʋ ɩkɔ?”

36 Bulu lɔbwɛ tógyítɔ. Mʋbʋ tógyítɔ. Tógy-ítɔ bʋ ɩnʋ há mʋ. Kanfʋ ɩbwɛɛ mʋ klɛ brɛfɛɛtɔ. Amen!

12Tsiátɔá Bʋtɔpʋsum Bulu

1 Ɩnɩá Bulu hɩɛ ɔdɛ anɩ nwɛ wúun alɩ sʋá, mɩ apíó, ndɛ mlɩ kokóli mbɛɛ, mlɩpʋ mlɩɩwɩ fɛɛ ha Bulu mlɩ nkpatɔ. Ɩbwɛɛ fɛ igyíahatɔ wankɩhɛ ha mʋ. Ɩnɩ gyí osum ánɩ itsú klʋntɔ, ilegyi mʋ ansɩ nɩ. 2 Mlɩmáhaɔsʋlʋʋ anfɩsʋ atsiábi igyi mlɩsʋ. Mlɩha Buluɔtsɛmlɩ agywɩɩn, ɩha mlɩ tsiátɔ ɩtsɛ. Fówunmlɛtalɩ bɩ ánɩ Bulu apɛ bʋ alɛ, ɩbʋ ɔdwɛ,ɩlɔfʋn.

3 Bulu agyʋmá ámʋʋ alawá awɩtɔlɛ pʋhámɩ ámʋsʋ ndɛ mlɩtɔ okugyíɔkʋ bláa mbɛɛ,ɔhaamákɩmʋ ɩwɩ dáfá alɩá ogyi. Ɔhagyíɔhaɔbá ansɩ asɩ, ɔkɩ ánɩ ɔmɔdʋn hógyi amʋʋBulu lapʋhá mʋ amʋ. 4 Nyankpʋsa-oyí ɩwɩatɔ anɩ fɛɛ anɩgyí. Ntobí ámʋtɔ kugyíkʋ bʋmʋ gyʋma ánɩ itegyi nyankpʋsa-oyí ámʋsʋ.5 Alɩ kɛn ɩbʋ mʋtɔ ánɩ anɩtsɔ, támɛ anɩaKristonyɔ anɩlabwɛ ɔyʋlʋʋ ɔkʋlɛ nɩ. Mʋsʋ anɩgyí ntobí ɔtsan-ɔtsan ánɩ anɩtsátsáaabasʋ, anɩlɔbwɛ ɔyʋlʋʋ ɔkʋlɛ amʋ. 6 Buluatokiehɛ ámʋʋ ɔlɛha anɩ ámʋ ɩna ɔtsan-ɔtsan. Ilehián ánɩ anɩ fɛɛ abɔpʋ mʋ atok-iehɛ ámʋ yɔ agyʋmá atɔ ámʋʋ ɔlɛha anɩámʋ ɔnɔ. Mʋ sʋ nɩ ɔkʋ atokiehɛ gyí Buluɔnɔ asʋnblɩ á, ɔhá ámʋ ɔbwɛɛ mʋ alɩá mʋhógyi losuná mʋ. 7 Nɩ ɔkʋ klɛ gyí mʋ abaahógyipʋ bʋá a, ɔbʋa amʋ. Nɩ ɔkʋ klɛ gyíatɔ suná á, osúna mʋ. 8 Nɩ ɔkʋ klɛ gyí aháatɛtɔ-ɔnlɩn wa á, ɔwá ahá atɛtɔ-ɔnlɩn. Nɩ ɔkʋ ɛ klɛ gyí atɔ kie á, ɔlɛ ɩwɩtɔ okie mʋ. Nɩ ɔkʋ klɛ gyí ahá ɔnɔ lɩɩ á, ɔwáa nsi ɔbwɛmʋ.Nɩ ɔkʋ klɛ ɛ gyí ahá nwɛ wúun a, ɔbwɛɛmʋɔdwɛtɔ.

9 Mlɩdwɛ ahá tsu mlɩ klʋntɔ. Mlɩkisilalahɛ kugyíkʋ. Mlɩkɩta yilébwɛtɔkínkíínkín. 10 Mlɩha mlɩ ansɩ ɩpɛ mlɩ abaAkristofɔ dwɛsʋ, amlɩbu aba wankláán.11 Mlɩmáha mlɩ nsiwa bwɛ atɔ ɔnɔ ɩba asɩ.Mlɩha Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ ɔwa mlɩ ɔwʋnlɩn,amlɩsum anɩ Wíe. 12 Mlɩ ɔkpakɩɩ amʋ sʋmlɩnya ansigyí, amlɩlɩɩ kínkín mlɩ ipiantɔ.Mlɩbɔ mpáɩ brɛ fɛɛtɔ. 13 Mlɩbʋa mlɩ abaBulu ahá ánɩ bʋbʋ ɩkplántɔ. Mlɩyɩrɩ ɩwɩ hɔafɔɔ.

14Mlɩyula ahá ánɩ bʋdɩn mlɩsʋ. Mlɩyulaamʋ, mlɩmálwɩɩ amʋ. 15Nɩ akʋ bʋdɛ ansigyí

Romafɔ 12:16 160 Romafɔ 14:9nya á, mlɩa amʋnyɔ mlɩnya ansigyí. Nɩ akʋbʋdesú ɛ á, mlɩa amʋnyɔ mlɩsu. 16 Mlɩ fɛɛmlɩtsia wankláán. Mlɩmátsu ɩwɩ. Mlɩpʋ ɩwɩmanta ahá ánɩ ahábʋtamabúamʋ. Mlɩmákɩmlɩ ɩwɩ ánɩ mlɩdʋn akʋ.

17 Nɩ ɔkʋ ɔpʋ lalahɛ gyi mlɩ á, mlɩmápʋlalahɛ ká mʋ ɩkɔ. Mlɩbɔ mbɔdɩ amlɩbwɛtɔá ɩbʋ alɛá ahá fɛɛ bótsulá dɩnká mʋsʋ.18 Alɩágyíalɩá igyi mlɩ mʋ á, iwilwii itsíamlɩa ɔhagyíɔha nsɩnɛ. 19 Mɩ apíó adwɛpʋ,mlɩmápʋ lalahɛ ká mlɩ aba ɩkɔ. Mlɩsi tó-gyítɔ ha Bulu. Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Buluasʋn ámʋtɔ bɛɛ, “Bulu ɔbɛɛ, ‘Mɩ, mlɩ Wíetɛká ɩkɔ. Mɩ ɔbɛka ahá akɔ amʋ lakpansʋ.’ ” 20 Bulu asʋn wanlɩnhɛ lɛtrá blɩ ɔbɛɛ, “Nɩ akʋn dɛ fʋ olupʋ á, ha mʋ atɔogyi. Nɩ ɔmɛwʋlɩ dɛ mʋ a, ha mʋ ntsuonu. Nɩ fɔbwɛ mʋ alɩ á, ɩbɛha pɛlɩ bɛkɩtámʋ ɔbɛtsɛ.”* 21Mlɩmáha lalahɛ igyi mlɩsʋ,mboún mlɩbwɛ yilé pʋgyi lalahɛsʋ.

13Ɩwɩasɩbá Ha Ɔmá Akpapʋ

1 Ilehián ánɩ ɔhagyíɔha ɔbɛba ɩwɩasɩ háɔmá akpapʋ. Tsúfɛ Bulu tɛhá ɔmá akpapʋtúmi. Ɔmá ɔkpapʋ ɔkʋkʋ má ɩnʋá megyíBulu lɛyaɩ mʋ. 2 Ɩnɩ sʋ nɩ ɔkʋ ɔkʋsʋ lɩɩ ɔmáɔkpapʋ ɔkʋsʋ á, alakʋsʋ lɩɩ Bulu túmisʋ. Mʋsʋ ɔhá ámʋ dɛ ɩsʋbɩtɩ klé ha ɩwɩ. 3 Tsúfɛɔmá akpapʋ bʋmegyá yilé abwɛpʋ, lalahɛabwɛpʋ bʋgya. Mʋ sʋnɩ fʋmedékleá fʋnyáaɔmá akpapʋ ifú á, mʋmʋ bwɛ yilé abʋkanfʋfʋ. 4 Bulu osúmbi ɔhagyíɔha ánɩ bapʋ mʋyáɩ ɔmá ɔnɔ gyí. Mlɩ yilé sʋ bʋdɛ agyʋmáyɔ. Támɛ nɩ ɔkʋ dɛ lalahɛ bwɛ á, mʋmʋobénya amʋ ifú, tsúfɛ bʋbʋ ɔkpa bɩtɩ aháɩsʋ. Bulu asúmbi bʋgyi, ɔlɛha amʋ ɔkpaánɩ bʋbɩtɩ lalahɛ abwɛpʋ ɩsʋ ha mʋ. 5 Ɩnɩsʋ ɔhagyíɔha ɔbá ɩwɩasɩ ha ɔmá akpapʋ.Megyí bɛɛ bʋdɛ ifú nya ánɩ bɛbɩtɩ amʋ ɩsʋnkʋlɛ sʋ. Mboún amʋ klʋn dɛ amʋ bláaɔbɛɛ, ilehián ánɩ bóbu amʋ.

6 Ɩnɩ kɛn sʋ ilehián ánɩ mlɛka tswɩtswɩ ɛnɩ. Bulu asúmbi ɔmá akpapʋ bʋgyi. Bapʋamʋ brɛ fɛɛ bʋdɛ ɔmásʋ kɩɩ. 7 Mlɩka ɩkɔkugyíkʋá ɩdɩn mlɩsʋ. Mlɩka tswɩtswɩ mʋalampóo. Obú ɔkpasʋ á, mlɩbu amʋ fɛɛ. Nɩ igyi kanfʋ ɛ á, mlɩkanfʋ amʋ fɛɛ.

Abadwɛ8Mlɩmákɩtá ɔhaa ɩkɔ dʋn mlɩ abadwɛ. Nɩ

ɔkʋ dɛ mʋ aba dwɛ á, ɔdɛ mbla ámʋ fɛɛsʋgyí. 9 Mose Mbla ámʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, “Mátɔ

mbʋa.” “Mámɔ ɔha.” “Máwi atɔ.” “Mápɛansɩ fʋ ba atɔsʋ.” Ɩnɩ pʋmbla tráhɛ amʋ fɛɛnwun gyí mbla kʋlɛ ámʋʋ ɩlɛblɩ ɔbɛɛ, “Dwɛfʋ bá fɛ fʋ ɩwɩ” ámʋ. 10 Nɩ ɔkʋ dɛ mʋ badwɛ á, ɔmɔɔpʋ lalahɛ gyi mʋ ɛkɛkɛɛkɛ. Ɩnɩsʋ ɔhá ánɩ ɔtɔdwɛ mʋ aba lagyi mbla ámʋfɛɛsʋ.

11Mlɩonutómlɩyin brɛoduátɔ anɩbʋ. Brɛlafʋn ánɩ mlétsinkí, tsúfɛ anɩ nkpahɔɔ lafʋnta dʋn brɛ ámʋʋ anɩlégyankpá hɔKristo gyiamʋ. 12 Onyé dɛtsʋʋn, ɔyɩ lakɛ ta. Mʋ sʋmlɩha asi oklúntɔ bwɛhɛ fɛɛ bwɛ, atsu anɩɔyɩ kɛhɛtɔ akɔtɔ tsan. 13 Mlɩha anɩ tsíátɔɩbwɛ fɛ ahá ánɩ bʋtsie wankɩtɔ. Mlɩmáhaayinta anɩ brɛ yetsiá ɔdwɛ ogyíkpá, anɩdɛatɔ dɛdɛ gyí, anɩdɛ ntá núu bʋ. Anɩmáwaatsɩ mʋa ayin asʋn. Anɩmáwa ɔnsɩpɛ,anɩmátrɛ kɔ. 14Mboún mlɩpʋ anɩ Wíe YesuKristo tinmlɩ ɩwɩ. Mlɩmátrá tsiá tsiátɔ dadaamʋʋmlɩ ɔwɔlɩ laláhɛ tekle amʋ.

14Akristofɔ Ɩlálɛ Ɔkpa Laláhɛsʋ

1Mlɩhɔmlɩ aba Akristofɔá bʋma ɔwʋnlɩnhógyitɔ wa mlɩtɔ. Nɩ bɛɛ tɔkʋ bʋ alɛ ntɛɛɩma alɛ a, mlɩmágyi amʋ nwɛɛn. 2 Ɔkʋlóhogyi ánɩ ɔbʋ ɔkpa gyi tógyítɔ, támɛ ɔkʋɛ hógyi ɔnɔ ɩma ɔnlɩn. Mʋ sʋ ɔtamagyiiye. 3 Ɔkpa má ɩnʋá ɔhá ánɩ otegyi tógyítɔɔbɛlɛ ɔhá ánɩ ɔtamagyi tɔkʋ ɩlá. Alɩ kɛn ɔháánɩ ɔtamagyi tɔkʋ ɛ ɔmálɛ ɔhá ánɩ otegyitógyítɔ ɩlá nɩ. Tsúfɛ Bulu lahɔ amʋ. 4 Fʋgyíma ánɩ fɛha ɔkʋ osúmbi pɔn? Mʋ wienkʋlɛ pɛ bʋʋ ɔkpa ánɩ ɔbɛblɩ ɔbɛɛ, otsiewankláán ntɛɛ ometsie wankláán. Ɔbɛtalɩ tsíá wankláán, tsúfɛ Bulu ɔbɛtalɩ há mʋobétsiá wankláán.

5Ɔkʋ ɔbɛtalɩ blɩ ɔbɛɛ, ɛkɛ kʋ dʋn mʋ aba,ɔkʋ ɛ ɔbɛblɩ ɔbɛɛ nkɛ ámʋ fɛɛ igyi kʋlɛ.Ɔhagyíɔha ɔyɔ mʋ klʋntɔ wankláán, otsumʋá ɩbʋ alɛ. 6 Nɩ ɔkʋ ɔlɛ ɛkɛ ɔkʋ ɔbɛɛ igyiɛkɛ yílé á, ɔdɛ mʋsʋ gyí pʋtsú Bulu fʋá.Nɩ ɔkʋ ɛ tegyi tógyítɔ á, ɔdɛ mʋ gyí pʋtsúanɩ Wíe fʋá. Nɩ ɔkʋ ɛ tamagyi iye a, mʋɛ ɔdɛ mʋ kisí pʋtsú anɩ Wíe fʋá. Tsúfɛamʋ fɛɛ bʋtɛdá Bulu ɩpán mʋsʋ. 7 Anɩtɔɔhaa métsíe nkpa há mʋ ɩwɩ, anɩtɔ ɔkʋkʋɛ móowu há mʋ ɩwɩ. 8 Nɩ anɩtsie nkpa á,anɩtsie ha anɩ Wíe. Awú ɛ á, anɩlawú hámʋ. Mʋ sʋ nɩ anɩlawú o, anɩtsie nkpa o, anɩWíe bʋ anɩ. 9 Tsúfɛ Kristo lówu, yínkí kʋsʋba nkpatɔ, mɛnɩ ɔbɔbwɛ akɩankpapʋ pʋ

* 12:20 Igyi fɛ fakpá ogyá wʋlɩ mʋ ɔtántra.

Romafɔ 14:10 161 Romafɔ 15:15awupʋ fɛɛ Owíe. 10 Ɩnɩ sʋ imehián ánɩ fɛhafʋ bá ɩpɔn ntɛɛ fɛkɩ fʋ bá ansɩtɔ kótíkótí.Tsúfɛ anɩ fɛɛ abɛyɛlɩɩ Bulu ansɩtɔ, obégyianɩtɔ okugyíɔkʋ asʋn. 11 Bɔwanlɩn wá Buluasʋn ámʋtɔ bɛɛ, “AnɩWíe Bulu ɔbɛɛ,‘Nanyá mbʋ nkpa ánfɩ á,

ɔhagyíɔha ɔbɛda akpawunumɩ ansɩtɔ;ɔhagyíɔha ɔbɛlɛ blɩ ɔbɛɛ, Bulu ngyi.’ ”

12Mʋ sʋ anɩtɔ okugyíɔkʋ ɔbɛlɛmʋ asʋn ɔnɔBulu ansɩtɔ.

Máha Fʋ Bá Ɔdɩda Mʋ Hógyitɔ13 Mʋ sʋ mlɩha asi aba ɩlá lɛ. Mboún

abwɛɛ agywɩɩn ánɩ anɩmɔɔbwɛ tɔtɔá ɩbɛhaanɩ bá ɔkʋkʋ mɛɛsrɛɩ ntɛɛ dɩda. 14 Séi ɩnɩánamlí Okristoyin sʋ nabɩ ánɩ atogyihɛ kʋkʋmá ɩnʋá mʋ ɩwɩ mɛtɩn. Támɛ nɩ Kristoyinɔkʋ lóhógyi ánɩ tɔkʋ ɩwɩ mɛtɩn a, mʋmʋmʋ wá mʋ ɩwɩ mɛtɩn. 15 Nɩ fʋtegyi tɔkʋ,ɩdɛ fʋ bá háan a, mʋmʋ fʋ bwɛhɛ mɛdɛɔdwɛ suná. Máha fʋ atogyihɛ ɩha fʋ bá ánɩ Kristo lówu há mʋ ɔfwɩ. 16 Mʋ sʋ máhatɔá fʋyin ánɩ ɩbʋ alɛ ɩbwɛ tsitsa ahá ansɩtɔ.17 Tsúfɛ Bulu iwíegyí ámʋ imegyí atogyihɛntɛɛ atonuhɛ asʋn, mboún yilébwɛ, iwilwiipʋ ansigyí ánɩ itsú ƆŋɛWankɩhɛ amʋtɔ asʋnigyi. 18 Ɔhagyíɔha ánɩ otosúm Kristo ɔkpaánfɩsʋ á, mʋ asʋn tegyi Bulu ansɩ. Ahá ɛbʋtobú mʋ.

19 Ɩnɩ sʋ mlɩha anɩ ansɩ ɩpɛ tɔá ɩbɔpʋiwilwii ba, ɩbɔwa apíó aba ɔwʋnlɩn hó-gyitɔsʋ brégyíbrɛ. 20 Máyintá Bulu gyu-magyihɛ fʋ atogyihɛ sʋ. Ɔkpa bʋ ɩnʋáabɛtalɩ gyi tógyítɔ, támɛ nɩ ɔkʋ dɛ tɔá ɩbɛhamʋ ba ɔbɔbwɛ lakpan bwɛ mʋ á, ɩma alɛ.21 Nɩ ɔkʋ tamagyi iye kʋ, ntɛɛ nu ntá ntɛɛbwɛ tɔá ɩbɛha mʋ ba ɔbɛdɩda á, ɩbʋ alɛ.22Mʋ sʋ tógyítɔá fohogyi tsu ntobí ánfɩ ɩwɩá, ha mʋ ɩbwɛ fʋá fʋ Bulunyɔ nsɩnɛ asʋn.Nɩ ɔkʋ opúni mɛdɛ mʋ tsií mʋ bwɛhɛsʋ á,mʋmʋ ɔkláa lawá mʋ ogyá. 23 Támɛ nɩ mʋklʋn mɛdɩ mʋ asɩ mʋ atogyihɛ kʋ gyí sʋ,ogyi mʋ á, Bulu lahá mʋ ɩpɔn dodoodo.Tsúfɛmʋ atɔ ámʋ gyí mɛlɩɩ hógyisʋ. Tógy-ítɔá ɔha mɔpʋ hógyi bwɛ igyi lakpan.

15Ahá Ansɩsʋ Atɔ Bwɛ

1 Ilehián ánɩ anɩ ahá ánɩ anɩ hógyi ɔnɔbʋ ɔnlɩn abénya klʋn há ahá ánɩ amʋ hó-gyi ɔnɔ ɩma ɔnlɩn. Megyí tɔá iletsiá anɩwʋlɛ abɔbwɛ. 2 Ilehián ánɩ anɩtɔ okugyíɔkʋ

ɔbɔbwɛ tɔá ɩbʋ alɛ há mʋ ba, mɛnɩ ɩbɛhamʋ ɔbɛdan hógyitɔ. 3 Tsúfɛ Kristo kʋráámɔbwɛ tɔá mʋ onutó otekle. Mʋ ɩwɩ asʋnbɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ, “Asiabíámʋʋ besia fʋ ámʋ fɛɛ ɩlɛbɛdɩnká mɩsʋ.”4 Asʋn kugyíkʋá bɔwanlɩn wá Bulu asʋnwanlɩnhɛ amʋtɔ tsú tɩtɩɩtɩ a, bɔwanlɩn mʋánɩ ibósuná anɩ atɔ, wá anɩ atɛtɔ-ɔnlɩn,atomi lɩɩ kínkíínkín. Fówun abénya klʋnkɩ ɔkpa ha atɔ ámʋʋ anɩ ansɩ dɩn mʋsʋámʋ. 5Bulu tɛhá ahá bʋtenyá klʋn. Mʋtɔwáahá atɛtɔ-ɔnlɩn. Ndɛ mʋ kʋlɩ mbɛɛ, ɔháamlɩbwɛ kʋlɛ, fɛ alɩá Kristo Yesu lósuná anɩ.6 Ɩnɩ ɔbɛha mlɩ fɛɛ mlɔpʋ ɔmɛ kʋlɛ kánfʋBulu, ogyi anɩ Wíe Yesu Kristo mʋ Sɩ ámʋnɩ.

Ahá Ánɩ Bʋmegyí Yudafɔ Asʋn Wan-kláán Bláa

7 Ɩnɩ sʋmlɩhɔ aba atúu fɛ alɩá Kristo lɔhɔmlɩ, mɛnɩ ɩbɔwa Bulu numnyam. 8 Tsúfɛndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, Kristo labwɛ Yudafɔosúmpʋ, mɛnɩ ibósuná ánɩ Bulu obégyi mʋtɔ ámʋʋ ɔlɛhɩɛ amʋ anáin amʋsʋ. 9 Kristolɛba, mɛnɩ ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ bɛtɩBulu ɩdayilé, nwɛ ámʋʋ olowun amʋ ámʋsʋ. Fɛ alɩá Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ ɩlɛblɩ.Asʋn ámʋ gyí,“AnɩWíeBulu, ɩnɩ sʋnɔwa fʋnumnyamahá

ánɩ bʋmegyí Yudafɔ ansɩtɔ.Nɔwa ɩlʋ kánfʋ fʋ.”

10 Bulu asʋn ámʋ lɛtrá blɩ ɔbɛɛ,“Mlɩ ahá ánɩ mlɩmégyí Yudafɔ, mlɩa Bulu

ahá mlɩnya ansigyí!”11 Bɛtrá wanlɩn bɛɛ,“Ahá ánɩ mlɩmégyí Yudafɔ fɛɛ, mlɩkanfʋ anɩ

Wíe Bulu.Ɔmá fɛɛ abí, mlɩkanfʋmʋ.”

12Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋYesaia ɛ lɛblɩ tswɩ ɔbɛɛ,“Ɔha ɔkʋ ɔbɛlɩn tsu anɩ náin Yisai* abí-

anátɔ.Mʋ obébegyi iwíe ahá ánɩ bʋmegyí

Yudafɔsʋ nɩ.Mʋsʋ bɛdɩnká ansɩ nɩ.”

13 Buluá bʋtɛkɩ ɔkpa há ogyi. Ndɛ mʋkokóli mbɛɛ, ɔhá ɩwɩ lwii mlɩ, ansɩ igyí mlɩamlɩhɔ mʋ gyi. Mʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ ɔháa mlɩtúmi, mɛnɩmʋ ɔkpakɩɩmɔɔkpɔn mlɩ.

Tɔá Sʋá Paulo Lɛlɛ ƖwɩtɔWánlɩn Atɔ Alɩ14 Mɩ apíó Akristofɔ, mɩ onutó nhɩɛ

nyin ánɩ aha wankláánmlɩgyí, mlɩlabɩ asʋntsɔtsɔɔtsɔ, mlɛtalɩ tɔɩ kplá aba. 15 Támɛnawá klʋn nhɩɛ ndɛ mlɩ asʋn bláa ɔwʋlʋánfɩtɔ pʋkáɩn mlɩ. Tsúfɛ Bulu lawá awɩtɔlɛ

* 15:12 Yisai lɔkwɩɩ Owíe Dawid ánɩ ogyi Yesu Kristo mʋ nain.

Romafɔ 15:16 162 Romafɔ 16:17pʋ agyʋmá ánfɩ wá mɩ ɩbɩtɔ ɔbɛɛ mbwɛɛ.16Mʋgyí, mbɔbwɛ Kristo Yesu osúmbi aháánɩ bʋmegyí Yudafɔtɔ. Mʋ sʋ ndɛ osumagyʋmá ánfɩ yɔ fɛ Bulu igyí ɔhapʋ. Ndɛahá ámʋʋ bʋmegyí Yudafɔ ámʋ Bulu asʋnwankláán ámʋ bláa, mɛnɩ bémlí igyí ahatɔánɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛ latɩn mʋ ɩwɩ, ilegyi Buluansɩ. 17 Ɩnɩá mɩá Kristo Yesunyɔ anɩlabwɛkʋlɛ sʋ á, mbʋ ɔkpa tsú ɩwɩ agyʋmá ánfɩndɛyɔ há Bulu ánfɩ sʋ. 18 Tsúfɛ mmɛɛtalɩ blɩ asʋansʋ tsɩa atɔá Kristo latsʋn mɩ asʋnblɩhɛ pʋ mɩ bwɛhɛsʋ bwɛ ahá ánɩ bʋmegyíYudafɔtɔ, mɛnɩ bóbu Bulu. 19 Ɩna ofúlamʋaosúna amʋʋ nɔbwɛ Bulu Ɔŋɛ ámʋ túmitɔámʋsʋ nɛtalɩ dá Kristo asʋn wankláán ámʋfɛɛ ɔkan, tsú Yerusalem alɩɩ yɛdalɩ Ilirikoɔsʋlʋsʋ. 20 Tɔá ɩdɩn mɩ klʋnsʋ brɛ fɛɛ,ndekléá nɔbwɛ gyí, nɛnatɩ dá Bulu asʋnwankláán ámʋ ɔkan ntɩnɛá bʋmɔkʋnyá núKristo asʋn kɩ. Mmedékléá nɔtʋá ɔkʋ gyu-magyihɛsʋ. 21Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Bulu asʋnámʋtɔ bɛɛ,“Ahá ánɩ bʋmɔkʋnú mʋ nka kɩ bówun mʋ,

áhá ánɩ bʋmɔkʋnú mʋ asʋn kɩ ɛ bónumʋ asɩ.”

Paulo Roma Ɔpasua Yɛsɩnáa22 Ɩnɩ láhá mmɔkʋnyá ɔkpa ba mlɩ wá

bɔtʋ ndɛ nɩ. 23 Támɛ séi mʋ á, mɩ agyʋmálamɔ ɔnɔ nfɩ fʋnsʋ. Nfí tsɔtsɔɔtsɔ nɩ ndek-léá nɛba mlɩ wá bɛkɩ mlɩ. 24 Mʋ sʋ nabwɛagywɩɩn ánɩ nɩ ndɛtsʋʋn nɔyɔ Spania a,nɔtsʋn kɩ mlɩ. Agyi ɔdwɛ kpalobí á, mlɩlasímɩ ɔkpa nayɔ ɩnʋ. 25 Séi á, nabwɛ agywɩɩnánɩ négyankpá yɔ Yerusalem, yɔbʋá Buluahá ánɩ bʋbʋ ɩnʋ. 26 Tsúfɛ Akristofɔá bʋbʋMakedonia pʋ Akaia ɔsʋlʋsʋ bapʋ ɔdwɛdúnká atɔ bʋdɛpʋsɩsɩ Bulu ahá ánɩ bʋgyiahiánfɔ Yerusalem. 27 Ɩbʋ amʋ ɔdwɛ ánɩ bɔbʋá ahiánfɔ. Bawunánɩ ilehián ánɩ bɔbʋáYudafɔ ɛ ká ɩkɔ. Tsúfɛ banyá Ɔŋɛtɔ atɔ,nú nkpahɔɔ asʋn ámʋ tsú amʋ wá. Mʋ sʋilehián ánɩ bódunká ɔyɩtɔ atɔ kʋ há amʋ ɛ.28 Nɩ nɔpʋ kɔba ánɩ bɔtswɩtswɩ ha mɩ fɛɛwá amʋ ɩbɩtɔ á, nɔbɔtsʋn mlɩwá yɔ Spania.29 Nyin ánɩ nɩ nɛbá á, nɔpʋ Kristo oyúlakpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ba mlɩ.

30 Mɩ apíó adwɛpʋ, ndɛpʋ anɩ Wíe YesuKristo pʋ ɔdwɛá Bulu Ɔŋɛ lahá mlɩ há mlɩaba kókóli mlɩ mbɛɛ, mlɩlɩɩ mɩ ɔma, amlɩbɔmpáɩhamɩ kínkíínkín. 31Mlɩbɔmpáɩmlɩaa,Bulu ɔlɛɛ mɩ tsu Yudafɔ ámʋʋ bʋmɔhɔ mʋgyi amʋ ɩbɩtɔ. Mlɩbɔ ha mɩ, Bulu ahá ánɩ bʋbʋ Yerusalem ɩnʋ abʋhɔ atɔ ámʋʋ napʋnɛya amʋ ámʋ. 32 Fówun nɩ Bulu lótsulá

á, nɛba mlɩ wá ansigyí kpɔnkpɔɔnkpɔntɩtɔ,bɛda ɔkpʋnʋ. 33 Buluá ɔtɛhá iwilwii, otsíamlɩ fɛɛwá. Amen!

16Itsiáha

1 Ndɛ opio tsɩhɛ Foibe lɛ súná mlɩ.Kenkrea wúlutɔ ɔpasuatɔ ahandɛ ɔbʋápʋogyi. 2 Mlɩhɔ mʋ anɩ Wíe Yesu dátɔ alɩáɩlɛkanáa ánɩ Bulu ahá bɔbwɛ, amlɩbʋa mʋɔkpagyíɔkpasʋ alɩá odeklé. Tsúfɛmʋ onutóalabʋa ahá tsɔtsɔɔtsɔ, alabʋa mɩ ɛ.

3 Nɛhá Priska mʋa mʋ kulu Akwila fɛɛtsiá. Mɩa amʋnyɔ létsiá bwɛ anɩWíe KristoYesu agyʋmá. 4 Bɔpʋ amʋ ɩwɩ há ánɩ bówu mɩ sʋ kʋráá. Ndɛ amʋ ɩpán da wan-kláán. Megyí mɩ nkʋlɛ. Akristofɔá bʋmegyíYudafɔ ɔpasua fɛɛbʋdɛ amʋ ɩpánda. 5Nɛháɔpasua ámʋʋ betsiá fia amʋ wóyítɔ ámʋ ɛfɛɛ tsiá.

Nɛhá mɩ ɔdwɛpʋ Epaineto tsiá.Mʋlégyankpá hɔ Kristo Asia ɔmátɔ fɛɛ nɩ.6 Nɛhá Maria ámʋʋ olowun ipian mlɩ sʋámʋ tsiá. 7Nɛhá mɩ aba Yudafɔ Andronikomʋa Yunia tsiá. Bawá mɩa amʋnyɔ obukɩ. Bʋgyi Kristo sumbí ayɔpʋ ánɩ obú bʋamʋsʋ. Begyankpá hɔ Kristo asa natá bɔhɔ.

8 Nɛhá mɩ píó ɔdwɛpʋ Kristotɔ Ampliatsiá. 9 Nɛhá anɩ Kristo agyʋmá ɔyɔbáUrbano mʋa mɩ nyáwíe kláklá Staki tsiá.10 Nɛhá Apele amʋʋ alalɛ súná wankláánánɩ alapʋ mʋ ɩwɩ há Kristo amʋ mʋa Aris-tobulo abusuanfɔ fɛɛ tsiá. 11 Nɛhá mɩ bá Yudayin Herodion tsiá. Nɛhá Narkisoabusuanfɔ ánɩ bʋgyi Akristofɔ tsiá.

12 Nɛhá Trifaina mʋa Trifosa, bʋgyi atsɩámʋʋbʋdɛKristo agyʋmátɔ kínkíínkín ámʋtsiá. Nɛhámɩ ɔdwɛpʋ tsɩhɛPersi, ɔdɛKristoagyʋmá yɔ kínkíínkín ámʋ ɛ tsiá. 13 NɛháRufo mʋa mʋ yin ámʋʋ mɩ ɛ ntɛtɩ mʋ mɩ yín ámʋ tsiá. Rufo gyí anɩ Wíe agyʋmáɔyɔpʋ ánɩ alahɔ dá agyʋmá ámʋtɔ. 14NɛháAsinkrito, Flegon, Herme, Patroba, Hermapʋ apíó Akristofɔ ámʋʋ bʋbʋ amʋ wá ámʋfɛɛ tsiá. 15 Nɛhá Filologo, Yulia pʋ Nereomʋa mʋ pio tsɩhɛ pʋ Olimpa mʋa Bulu aháámʋʋ bʋbʋ amʋ wá ámʋ fɛɛ tsiá.

16 Mlɩlata aba puta Bulu ɔdwɛtɔ. Kristoɔpasua ámʋ fɛɛ bʋdɛmlɩ tsiá ha.

Tɔá Roma Ahógyipʋ Amʋ Bʋbwɛɛ17 Apíó, nokókóli mlɩ, mlɩkɩ wankláán,

mɛnɩ mlɛtalɩ wun ahá ánɩ bʋbʋ mlɩtɔ,bʋdɛ mlɩ dasáɩn. Alɩ ahá ámʋ bʋtɛhá ahá

Romafɔ 16:18 163 Romafɔ 16:27bʋtɛdɩda hógyitɔ. Amʋ atosunáhɛ tɛdá mʋámʋʋ nosuná mlɩ ámʋ mɔ. Mlɩkʋla ɩwɩlɛ amʋsʋ. 18 Tsúfɛ ahá ámʋ odu á, megyíanɩ Wíe Yesu Kristo bʋdesúm. Amʋ ɔwɔlɩlaláhɛ bʋdesúm. Bapʋ amʋ ɔnɔwankɩ pʋahákanfʋ bʋna bʋdɛ ahá ánɩ bʋmeyín ɔlalamlɛ. 19 Támɛ mlɩ mʋ á, ɔhagyíɔha lanúalɩá mlɩlapʋ mlɩ ɩwɩ há Kristo. Mʋ sʋ ɩbʋmɩ ɔdwɛ, ansɩ dɛ mɩ gyi wankláán mlɩ sʋ.Támɛ ndekléá mlɩtɩɩn ansɩ, amlɩbɩ tɔá ɩbʋalɛ. Mlɩmáwa ɩbɩ lalahɛtɔ. 20 Bulu tɛháanɩ iwilwii. Ɩmɔɔwa ɔpá á, ɔbɛtsa Satansʋmántá ɔsʋlʋʋ tántáántán, mlɛlɩɩ mʋsʋ.

Anɩ Wíe Yesu Kristo ogyíi mlɩ bʋalɛ, ɔlɩɩmlɩ ɔma.

21 Mɩ bá agyʋmá ɔyɔpʋ Timoteo dɛ mlɩtsiá ha. Alɩ mɩ aba Yudafɔ Lukio mʋa Yasonpʋ Sosipatro ɛ bʋdɛmlɩ tsiá ha nɩ.

22 Mɩ mlɩ píó Okristoyin Tertio ánɩ nɔwanlɩn ɔwʋlʋ ánfɩ há Paulo, ndɛ mlɩ tsiáha.

23-24 Mɩ wóyí mʋ wie Gaio amʋʋ ɔpasuaámʋʋ bʋtefiamʋwóyítɔ amʋ dɛmlɩ tsiá ha.Erasto, ogyi wúlu kɔbasʋ ɔkɩpʋmʋa anɩ píóKwartɔ ɛ bɛhá mlɩ tsiá.*

Paulo Bulu Kanfʋ25 Mlɩha akanfʋ anɩ Bulu! Mʋ ɔbɛtalɩ

tsʋn Yesu Kristo asʋn amʋʋ nablɩ ámʋsʋ hámlɛlɩɩ kínkíínkín hógyitɔ. Ɔlɔpʋ ɔnɔkwalɩanfɩ ŋáín tsú ɔyɩ ɔpá. 26 Séi mʋ á, alatsʋnmʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ atɔ wanlɩnhɛsʋ lɛmʋɔwan. Fɛ alɩá Buluá ɔbʋ ɩnʋ brɛ fɛɛtɔ laháɔmá-ɔmá babɩ mʋ, mɛnɩ ahá fɛɛ bɔhɔ mʋgyi, bú mʋ.

27 Bulu nkʋlɛ gyí Bulu. Mʋ nkʋlɛ bʋʋnyánsa. Numnyam ánɩ ɩlɛkanáa ɩtsʋʋn anɩWíe Yesusʋ ɩtʋmʋ brɛ fɛɛtɔ. Amen!

* 16:23-24 Mʋtɔ yée 24 bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ: AnɩWíe Yesu Kristo ɔwáa awɩtɔlɛ ha mlɩfɛɛ. Amen!

1 Korintofɔ 1:1 164 1 Korintofɔ 1:31

Ɔwʋlʋ Gyankpapʋá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ Korintofɔ

1 Mɩ Kristo Yesu sumbí ɔyɔpʋ Paulo ánɩ Bulu lɛtɩ mʋ apɛtɔ pʋ anɩ píó Sostene dɛɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn.

2 Anɩdɛ mʋ wanlɩn sɩsɩ Bulu ɔpasua ánɩ ɩbʋKorintowúlutɔ, Bulu lalɛ amʋ, bwɛ amʋmʋ ahá. Amʋa Kristo Yesu babwɛ kʋlɛ, fɛanɩ Wíe Yesu Kristo asúmpʋá bʋbʋ ɔyɩtɔfɛɛ, Yesu Kristo gyí anɩ fɛɛ Owíe.

3 Anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩ Wíe Yesu Kristobʋgyíi mlɩ bʋalɛ, abʋha mlɩ iwilwii.

Anɩa Kristo Ɩkʋlɛbwɛtɔ Oyúla4 Ntɛdá Bulu pán brégyíbrɛ, alɩá mlɩa

Kristo Yesu kʋlɛbwɛ sʋ alawá awɩtɔlɛ hámlɩ. 5 Tsúfɛ mʋ sʋ mlɩlanyá ɩwɩ tógyítɔtɔ.Mʋá ɩdʋn gyí mlɩ tɔɩ pʋ mlɩ asʋnbɩ fɛɛtɔ.6 Ɩnɩ lasúná ánɩ asʋn ámʋʋ anɩlɛbláa mlɩtsú Kristo ɩwɩ ámʋ bʋ mʋtɔ. 7 Ɩnɩ sʋɔŋɛtɔ atokiehɛ kugyíkʋ mɛdɛ mlɩ hián séiánfɩ mlɩhɩɛ mlɩdɛ ɛkɛá anɩ Wíe Yesu Kristoobótsu ɔsʋsʋ ba bɛlɛ ɩwɩ ɔwan ɔkpa kɩɩ anfɩ.8 Mʋ onutó ɔbɔwa mlɩ ɔwʋnlɩn yɔfʋn ɛkɛámʋʋ ɔbɛsankí bá begyi anɩ asʋn ámʋ, mɛnɩasʋansʋméetsiámlɩ ɩwɩ. 9Ɔnɔkwalɩpʋ Bulugyí. Mʋlɛtɩ mlɩ ɔbɛɛ, mlɩa mʋ Bi, ogyi anɩWíe Yesu Kristonyɔmlɩbɔbwɛ kʋlɛ.

Ɔpasua Ámʋtɔ Ɩkʋlɛmábwɛ10 Apíó, nɔpʋ anɩ Wíe Yesu Kristo

kókóli mlɩ ánɩ mlɩ fɛɛ mlɩbwɛɛ kʋlɛ, mɛnɩmlɩmɛɛdasaɩn. Mlɩha mlɩ agywɩɩn ɩbwɛkʋlɛ mlɩ asʋn blɩhɛ kugyíkʋtɔ. 11 Mɩ apíó,tɔá sʋá ndɛ asʋn ánfɩ blɩ gyí, akʋá botsúKloe abusuantɔ babláa mɩ bɛɛ, asʋn bʋbʋmlɩ nsɩnɛ. 12 Bɛblɩ bɛɛ, mlɩtɔ akʋ mlɩaa,“Paulo anɩbuo.” Abambá bɛɛ, “Apoloanɩbuo.” Akʋ ɛ bɛɛ, “Petro, bʋtɛtráa tɩ mʋKefa anɩbuo.” Akʋ ɛ bɛɛ, “Kristo anɩbuo.”13 Nfɩtɛ mlɩ, beye Kristotɔ? Paulo bɛdamántá oyikpalíhɛ amʋsʋ há mlɩ, ntɛɛ mʋdátɔ bɔbɔmlɩ asú?

14 Nɛdá Bulu ɩpán ánɩ Gaio mʋa Krispuɔma a, mmɛtrá bɔ mlɩtɔ ɔkʋkʋ asú. 15 Mʋsʋ ɔhaa mɛɛtalɩ blɩ ɔbɛɛ, mɩ ɩdátɔ nɔbɔ mʋasú. 16 Ké! Nakáɩn, nɔbɔ Stefana mʋa mʋwóyítɔ ahá ɛ asú. Amʋ ɔma a, mmɛɛkaɩnánɩ nɛtrá bɔ ɔhaa asú. 17 Kristo mɔwamɩ ahá asúbɔ. Mboún ɔbɛɛ, mbɛda asʋnwankláán ámʋ ɔkan. Megyí ɔnɔwankɩ pʋanyánkpʋsa agywɩɩn nɔpʋblɩ mʋ, tsúfɛ nɩ

nɔpʋ mʋ blɩ mʋ á, túmi kʋkʋʋkʋ ɩmɛɛtrátsiá Kristo oyikpalíhɛ amʋtɔ.

Bulu Túmi PʋMʋ Nyánsa18 Anɩ Wíe Yesu oyikpalíhɛsʋ lowu ɩwɩ

asʋn ámʋ igyi mimlála há ahá ánɩ bʋdɛhɩ.Támɛ igyi Bulu túmi há anɩ ahá ánɩ Bulu dɛnkpa ánɩ ɩtamatá ha. 19 Tsúfɛ bɔwanlɩn wáBulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,“Néyintá anyansapʋ nyánsa.

Mmɔɔhɔ amʋ agywɩɩn wankláánkʋkʋ.”

20 Nɩ igyi alɩ á, mʋmʋ ntɔ onyansapʋ gyí?Ntɔ Mose mbla osunápʋ gyí? Ɔyɩ ánfɩtɔnwɛɛn agyípʋ mɛ? Ɔyɩtɔ ansɩtɩɩn mɛ, im-egyí mimlála Bulu ansɩtɔ?

21 Bulu lɔpʋ mʋ onutó nyánsa bwɛ mʋ.Nyankpʋsa mɛɛtalɩ pʋ mʋ nyánsa bɩ mʋɛkɛkɛɛkɛ. Mʋ sʋ alapʋ anɩ mimlá ɔkanamʋʋ anɩdɛda ámʋ hɔ ahá ánɩ bahɔ mʋgyi nkpa. 22 Tsúfɛ osúna ánɩ itsú Bulu wáYudafɔ bʋtekleá bɔpʋbɩ ánɩ asʋn ámʋ bʋmʋtɔ. Griikifɔ ɛ á, nyánsa bʋtekleá bɔpʋbɩ ánɩ ɩbʋ mʋtɔ. 23 Mʋ sʋ nɩ adá ɔkan anɩaa,bɛda Kristo mántá oyikpalíhɛsʋ á, ɩtɔkʋsʋlɩɩ Yudafɔsʋ, igyi mimlála ɔmá bámbásʋfɔɛ ansɩtɔ. 24 Támɛ ahá ánɩ Bulu lalɛ, bʋgyiYudafɔ pʋ Griikifɔ mʋ á, Kristo gyí Bulutúmi kpɔnkpɔntɩ pʋ mʋ nyánsa há amʋ.25 Tsúfɛ Bulu mimlála igyi ansɩtɩnla dʋnnyankpʋsa nyánsa. Mʋ pɔn ɛ kʋráá dʋnnyankpʋsa ɔwʋnlɩn.

26 Apíó, mlɩkaɩn alɩá mlɩgyí brɛá Bululɛtɩ mlɩ. Ahá bʋtamabú mlɩ ɔdʋdʋɔ ánɩ mlɩlɛtɩn ansɩ. Mlɩ ɔdʋdʋɔ mlɩmégyí ɩwɩanyapʋ, ɔdʋdʋɔ ɛ bʋmotsú abusuan kpik-plitɔ. 27 Bulu lɛlɛ ahá ánɩ bʋma nyánsaɔyɩ ánfɩtɔ, mɛnɩ ɔbɔpʋ amʋ sʋpa atɩansɩpʋ.Ɔlɛlɛ ɔyɩ ánfɩtɔ apɔnpʋ ɛ, mɛnɩ ɔbɔpʋ amʋwá awʋnlɩnpʋ pɛlɩtɔ. 28 Ɔlɛlɛ ahá ánɩ obúma amʋsʋ, pʋ amʋá bʋma labi kʋkʋ ɔyɩ ánfɩtɔ, mɛnɩ ɔbɔpʋ amʋ wá amʋá obú bʋamʋsʋ pɛlɩtɔ. 29 Ɔlɔbwɛ mʋ fɛɛ alɩ, mɛnɩɔhaa móotsu ɩwɩ mʋ ansɩtɔ. 30 Bulu sʋmlɩa Kristo Yesunyɔ mlɩlabwɛ kʋlɛ, alapʋKristo bwɛ anɩ nyánsa. Mʋlátsú anɩ ánɩ anɩasʋn da ɔkpamʋ ansɩtɔ, alabwɛ anɩmʋ ahá.Alahɔ anɩ lɛ lakpan nkpábitɔ, há anɩlagyiɩwɩ. 31Mʋ sʋ fɛ alɩá Bulu asʋn ámʋ lɛblɩ á,“Ɔhagyíɔha ánɩ ɔbɛɛ, mótsu ɩwɩ á, ɔpʋʋ tɔáanɩWíe labwɛ tsu ɩwɩ.”

2Kristo Da Mántá Oyikpalíhɛsʋ

1 Korintofɔ 2:1 165 1 Korintofɔ 3:181 Mɩ apíó, brɛá nɛba bɛda Bulu asʋn

ŋaínhɛ amʋ ɔkan súná mlɩ á, mmɔpʋɔnɔwankɩntɛɛnyánsa kʋkʋ bɛbláamlɩBuluasʋn ámʋ. 2Tsúfɛbrɛámbʋmlɩwáá, nɔbwɛagywɩɩn ánɩ nɔtɔɩ tsú Yesu Kristo pʋ mʋoyikpalíhɛsʋ lowu nkʋlɛ ɩwɩ. 3 Brɛá nɛbaa, mɩ awútɔ yɔyɔɔyɔ. Ifú dɛ mɩ, ndɛkpɩnkɩ.4Megyí mɩ nyánsa pʋmɩ ɔnɔwankɩ nɔpʋdáasʋn ámʋ ɔkan súná mlɩ. Mboún ƆŋɛWankɩhɛ amʋ túmi lɛha asʋn ámʋ ɩlɔwankɩ mlɩ. 5 Ɩlɛba alɩ, mɛnɩ mlénya mlɩ hógyi tsúBulu túmitɔ, megyí nyankpʋsa nyánsatɔ.

Bulu Nyánsa6 Támɛ nɩ nowíé ahá ánɩ badan hógyi

amʋtɔ wá á, ntɔpʋ Bulu nyánsa bláa amʋasʋn amʋ. Megyí ndɛ ɔyɩ kɛhɛtɔ nyánsa,ntɛɛ ɔyɩ ánfɩtɔ ɩsʋ agyípʋ ánɩ bɛba bɔhʋlɩɩamʋ túmi klɛ. 7 Nyánsa ánfɩ anɩdɛ mʋɩwɩ asʋn blɩ ánfɩ igyi nyánsa ánɩ Bululɔpʋŋáín asa ɔyɩ lɛbɛlɩn, ánɩ ɔbɔpʋwá anɩnumnyam. 8Ɔyɩ ánfɩtɔotúmípʋ ɔkʋkʋmɛbɩnyánsa ánfɩ. Nɩ bɛbɩ mʋ á, tɛkɩ bʋmɛdaanɩWíe Onumnyampʋ amʋmántá oyikpal-íhɛsʋ. 9Támɛ fɛ alɩá bɔwanlɩn wá Bulu asʋnámʋtɔ á,“Tɔá ansíbi mɔkʋwun kɩ, asʋmɔkʋnú kɩ,

ɩmɔkʋba nyankpʋsa agywɩɩntɔ ɛ kɩ a,mʋ Bulu lalá yáɩ há mʋ adwɛpʋ nɩ.”

10 Támɛ anɩlabɩ ɩnɩ, tsúfɛ alalɛmʋ súná anɩtsʋnmʋ ƆŋɛWankɩhɛ amʋsʋ. Ɔŋɛ ámʋ tok-wí tógyítɔtɔ kɩ, ɔtɛlɛ Bulu asʋn ŋaínhɛá ɩbʋɔtɔtɔɔtɔ kʋráá súná anɩ. 11 Ɔhaa tamawunmʋ ba nwuntɔ, nkɛtɩmʋ onutó ɔŋɛ. Alɩ kɛnBulu Ɔŋɛ ámʋ nkʋlɛ tówun Bulu nwuntɔ nɩ.12 Anɩ mʋ á, Bulu lɔpʋ mʋ Ɔŋɛ wá anɩtɔ,megyí ɔyɩ ánfɩtɔ ɔŋɛ bʋ anɩtɔ. Mboún Ɔŋɛáitsú Bulu wá, mɛnɩ abɛtalɩ nú ɩtɔ ámʋʋ Bululapʋkíé anɩ faan amʋ asɩ.

13 Mʋ sʋ megyí anɩ onutó nyánsa asʋnanɩdɛ mlɩ bláa. Mboún asʋn ánɩ itsú ƆŋɛWankɩhɛ ámʋ wá. Mʋ anɩdɛpʋlɛ Ɔŋɛtɔɔnɔkwalɩ asʋn asɩ nɩ. 14 Ɔhá ánɩ ɔma ƆŋɛWankɩhɛ mɛɛtalɩ hɔ tɔá itsú Bulu Ɔŋɛ ámʋwá, tsúfɛ igyi mimlála mʋ wá. Ɔhá ánɩ ƆŋɛWankɩhɛ bʋ mʋtɔ tónú asʋn ánɩ Ɔŋɛ ámʋdɛblɩ asɩ. 15 Mʋtɛtálɩ tɛtɛ tógyítɔtɔ nú mʋasɩ. Támɛ mʋ mʋ á, ɔhaa mɛɛtalɩ tɛtɛ mʋasʋntɔ, númʋ asɩ ɛkɛkɛɛkɛ. 16Nkálɩ ɩbɔbwɛasa bɛtalɩ nú mʋ asɩ? Igyi fɛ alɩá Bulu asʋnwanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ ɔbɛɛ,“Ma ɔbɛtalɩ bɩ anɩWíe agywɩɩn?

Ma ɔbɛtalɩ súná mʋ asʋn?”

Támɛ Kristo agywɩɩn bʋ anɩtɔ. Mʋ sʋ anɩmʋ abɛtalɩ bɩ mʋ agywɩɩn.

3Bulu Asúmpʋ

1 Apíó, brɛá nɛba mlɩ wá á, mmɛtalɩ tɔɩ mlɩ ansɩtɔ fɛ ahá ánɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛ bʋamʋtɔ. Nɛbláa mlɩ asʋn fɛ ahá ánɩ amʋagywɩɩn ɩdɩn ɔyɩ ánfɩtɔ atɔsʋ, bʋmɔkʋdanKristotɔ. 2 Nyɔpʋ-ntsu nɛha mlɩ. Mmɛhamlɩ atogyihɛ onutó. Alɩ brɛ ámʋtɔ á,mlɩmɔkʋfʋn atogyihɛ onutó gyí. 3Tsúfɛ ɔyɩ ánfɩtɔ tsiátɔ ɩtráa bʋ mlɩtɔ. Mlɩdɛ aba lu,mlɩdɛtrɛ. Nɩ mlɩdɛ ɩnɩ bwɛmɛ, imosuná ánɩ mlɩ agywɩɩn trá dɩn ɔyɩ ánfɩtɔ atɔsʋ, mlɩgyífɛ ɔmátɔfɔ? 4 Mlɩtɔ akʋ mlɩaa, “Paulombuo.” Mlɩtɔ akʋ ɛ mlɩaa, “Apolo mbuo.”Mbɛɛ, ɩnɩmedésuná ánɩ mlɩgyí fɛ ɔmátɔfɔ?

5Mbɛɛ, ma gyí Apolo, ntɛɛma gyí Paulo,sʋ mlɩdɛtrɛ anɩ sʋ? Bulu asúmpʋ kɛkɛanɩgyí, mlɩlatsʋn anɩ ɩbɩtɔ mlí mʋ ahó-gyipʋ. Anɩtɔ okugyíɔkʋ légyi gyʋma ánɩ Bulu lɛha mʋ. 6 Mɩlódu, Apolo lɔwʋlɩ mʋntsu, támɛ Bulu lɛha mʋ ɩlɛdan. 7 Megyíodupʋ mʋa ntsu ɔwʋlɩpʋ lɔbwɛ tɔtɔ. Bulunkʋlɛ tɔbwɛ, tsúfɛ mʋtɛhá mʋ ɩtɛdan.8 Odupʋ mʋa ntsu ɔwʋlɩpʋ fɛɛ bʋgyi kɛkɛɛBulu ansɩtɔ, ɔbɛka okugyíɔkʋ ɩkɔmʋ bwɛhɛɔnɔ. 9 Agyʋmá ayɔpʋ mɩa Apolo anɩgyí háBulu. Mlɩgyí Bulu ndɔ, mlɩgyí mʋ obu ɛ nɩ.

10 Bulu lɔwa awɩtɔlɛ há mɩ, bwɛ mɩ obuoyípʋ ɔtɩansɩpʋ. Mʋ sʋ nɔpʋ abwi wá obuámʋ ntswɩasɩ, aha bambá bɛtalɩ bʋdɛpwɛdɩnká mʋsʋ nɩ. Támɛ ɔhagyíɔha ɔkɩɩ wan-kláán obu ámʋ pwɛtɔ. 11Tsúfɛ ɔhaamɛɛtalɩ wá ntswɩasɩ bámbá dʋn mʋ ámʋʋ ɩda yaɩ,igyi Yesu Kristo amʋ. 12 Nɩ ɔkʋ ɔpʋ sikapɛpɛ o, sika futútú o, abwi ánɩ ɩbʋ bíá o, nyío, afɩtáa ntɛɛ ipí yi dɩnká ntswɩasɩ ámʋsʋá, 13 ɔbɩɩ ánɩ kugyíkʋ ɩbɛlɩn ɔwan ɛkɛ ámʋʋBulu obégyi anɩ asʋn ámʋ. Ogyá ɔbɔpʋsɔmʋ kɩ bɛɛ, ɔlɔbwɛ mʋ wankláán. 14Nɩ ogyáámʋmɔhɔ obu ámʋ yíntá á, Bulu ɔbɛda mʋɩpán. 15Támɛnɩ obu ámʋ lɔhɔ a, ɔbɛhɩɛhʋlɩatɔ. Bulu ɔbɔhɔ mʋ nkpa, támɛ obófuflu fɛɔhá ánɩ alasrɩ dalɩ ogya plɛnplɛntɔ.

16 Mlɩméyín ánɩ Bulu ɔtswɛkpa mlɩgyí,Bulu Ɔŋɛ ámʋ tsie mlɩtɔ? 17 Ɔhagyíɔha ánɩ oleyintá mʋ ɔtswɛkpa a, Bulu ɛ obéyin-tá mʋ, tsúfɛ Bulu ɔtswɛkpa lɔwankɩ. Mʋɔtswɛkpa amʋ gyí mlɩ á.

18 Ɔhaa mámlɛ mʋ ɩwɩ! Nɩ mlɩtɔ ɔkʋdɛ mʋ ɩwɩ tɩ ɔtɩansɩpʋ ndɛ ɔyɩ ánfɩtɔ á,

1 Korintofɔ 3:19 166 1 Korintofɔ 5:8ilehián ánɩ ɔbɔbwɛ mʋ ɩwɩ ɔha mimláhɛ,mɛnɩ ɔbɔbwɛ ɔtɩansɩpʋ onutó. 19 Tsúfɛ ɔyɩ ánfɩtɔ ansɩtɩɩn igyi mimlála Bulu ansɩtɔ.Fɛ alɩá bɔwanlɩn wá Bulu asʋn wanlɩnhɛamʋtɔ bɛɛ, “Ɔtɩansɩpʋ agywɩɩn laláhɛ Bulutɔpʋkɩtá mʋ.” 20 Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋlɛtrá blɩ ɔbɛɛ, “Bulu yin ánɩ ɔtɩansɩpʋagywɩɩn itépí ma labi.” 21 Ɩnɩ sʋ ɔhaa mápʋansɩ dɩnká ɔhaasʋ tsú ɩwɩ. Mlɩbʋ tógyítɔ.22Paulo o, Apolo o, Petro o, ɔyɩ ánfɩ o, nkpantɛɛ lowu o, ndɛ o, ɔkɛ o, mlɩbʋ mʋ fɛɛ.23Kristo bʋmlɩ, Kristo ɛ gyí Bulu klɛ.

4Kristo Sumbí Ayɔpʋ

1 Ɩnɩ sʋ ɔhagyíɔha otsú mʋ ánɩ Kristoasúmbi kɛkɛ mɩa Apolo anɩgyí, Bulu lapʋmʋ asʋn ŋaínhɛ amʋ agyʋmá wá anɩ ɩbɩtɔ.2 Tɔá ɩhɩɛ dehián gyí, ɔhá ánɩ bapʋ agyʋmáwá mʋ ɩbɩtɔ obégyi ɔnɔkwalɩ. 3 Mɩ mʋá, nɩ mlɩtɔ akʋ ntɛɛ aha bambá bʋdɛ mɩ pɔn ha kʋráá á, imegyí tɔtɔ mɩ ansɩtɔ. Mɩ onutó ó mmɔkʋhá ɩwɩ pɔn ntɛɛ asʋ. 4Nyinmɩ klʋntɔ, támɛ imosuná ánɩ mɩ asʋn daɔkpa. Anɩ Wíe Yesu gyí mɩ asʋn ogyípʋ.5 Ɩnɩ sʋ mlɩmákɔsɩ lɛ mlɩ aba ɩlá kpɛfʋnanɩ Wíe ɔbákɛ amʋ. Mʋ ɔbɔwankɩ wʋlɩ oklúntɔ atɔsʋ, lɛ anɩ agywɩɩn ɔwan, asaBulu ɔbɛkanfʋ ɔhagyíɔha alɩá ilehián nɩ.

6Mɩ apíó, mlɩ sʋ ndɛpʋ mɩa Apolo tsiátɔsúná mlɩ atɔ, mɛnɩ mlónu mʋ ámʋʋ ahábʋtɛblɩ bɛɛ, “Mlɩmányankɩ tɔá bɔwanlɩntswɩsʋ” ámʋ asɩ, fówun mlɩmóowun ɔhaatsú ɩwɩ. 7Ma lɛbláa fʋ ɔbɛɛ fʋdʋn ɔkʋ? Ntɔfʋbʋá imegyí Bulu lɛha fʋ? Nɩ Bulu lɛha fʋtógyítɔ á, ntogyi sʋ fʋdɛ ɩwɩ tsu fɛmegyí habɛha fʋ?

8 Mlɩdɛkɩɩ ánɩ mlɩlamwɛ! Mlɩlanyá ɩwɩ!Mlɩlawúna mlɩdɛ iwíe gyí. Mɩ sʋ mʋ á,tɛkɩ mlɩdɛ iwíe amʋ gyí lɛlɛ, mɛnɩ anɩamlɩnyɔ abégyi iwíe amʋ. 9 Ɩdɛ mɩ bwɛ fɛBulu lahá anɩ sumbí ayɔpʋ ánfɩ anɩlabwɛɔma agyápʋ fɛ ndoun bakpá bɔyɔmɔ. Tsúfɛanɩlamlí atɔ kɩhɛ há ɔyɩtɔ fɛɛ, Bulu-abɔpʋmʋa anyánkpʋsa fɛɛ. 10 Kristo sʋ anɩlabwɛaha mimláhɛ, mlɩ mʋ mlɩlatɩn ansɩ. Anɩgyíapɔnpʋ, mlɩ mʋ mlɩbʋ ɔwʋnlɩn. Ahá bʋdɛmlɩ bu, anɩ mʋ ɔhaa tamabú anɩ. Megyí alɩmlɩdɛ anɩ kɩɩ nɩ? Ntɛɛ megyí alɩ? 11 Bɔfʋnséi á, akʋn mʋa ɔmɛwʋlɩ dɛ anɩ, atatidatɔanɩda. Bʋdɛ anɩ atswɛ fʋlɩ, anɩmá ɔdɩkpa.12Anɩtɛyɩrɩ ɩwɩ pʋ anɩ ɩbɩ yɔ agyʋmá pʋnyáanɩ atɔ hiánhɛ. Nɩ bɔlwɩɩ anɩ á, anɩtoyúlá

amʋ. Nɩ bʋdɩn anɩsʋ ɛ á, anɩtotomi. 13 Nɩ bɛblɩ anɩ ɩwɩ asʋn laláhɛ a, anɩtɔpʋ ɔdwɛ lɛmʋ ɔnɔ. Bɔfʋn séi á, anɩlabwɛ wúna, bʋdɛipí pʋtsítsá anɩsʋ ɔyɩ ánfɩtɔ.

14Mmɛdɛ ɩnɩ wanlɩn pʋsʋpa mlɩ, mboúnndɛpʋtɔɩ kplámlɩ fɛmɩ abí adwɛpʋ. 15Tsúfɛnɩ ahá mpɩm-dú (10,000) lósuná mlɩ Kristoɩwɩ asʋn kʋráá á, ɔbakʋlɛ pɛ abí mlɩgyíɔŋɛtɔ. Nɔbwɛ mlɩ sɩ Kristo Yesutɔ brɛánɛda asʋn wankláán ámʋ ɔkan súná mlɩ.16 Mʋ sʋ ndɛ mlɩ kokóli, mlɩkasɩ mɩ tsiátɔ.17 Ɩnɩ sʋ ndɛ Timoteo wa sɩsɩ mlɩ. Mɩ bínɩ, ntɔdwɛ mʋ. Ɔbʋ ɔnɔkwalɩ Kristotɔ.Mʋ ɔbɛba bɛkaɩn mlɩ tsiátɔ oduá nɔpʋmbuo Kristo, ndɛpʋsúná ɔpasua kugyíkʋáɩbʋ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ nɩ.

18Mlɩtɔ akʋ bʋdɛ ɩwɩ tsu. Bʋkɩ bɛɛ, fíalɩmmɛɛtrá ba mlɩ wá ɛkɛkɛɛkɛ. 19 Támɛ nɩ anɩ Wíe Yesu lótsulá á, ɩmɔɔwa ɔpá kʋkʋnɛba mlɩ wá bɛkɩ bɛɛ, asʋn kɛkɛ ɩwɩ atsupʋánfɩ bʋdɛblɩ lóó, ntɛɛ lɛlɛ bʋbʋ Bulu túmi.20Tsúfɛmegyí asʋn blɩhɛ kɛkɛ Bulu iwíegyíámʋ igyi, mboún Bulu túmi. 21Nɩ nɛbá mlɩwá á, ntɔ mpʋba? Mpʋ mplɩ ba lóó, ntɛɛɔdwɛmʋa ɩklʋn lwiíhɛ?

5Mbʋatɔ Ɩwɩ Asʋn

1Bahɩɛ bɛbláamɩ bɛɛ, mlɩtɔ akʋ bʋdɛ atsɩmʋa ayin asʋn wa. Ɔmátɔfɔ kʋráá bʋmɛdɛmʋ odu bwɛ. Mlɩtɔ ɔkʋ mʋ kʋráá laswɩɩ mʋ sɩ mʋ ka, 2 ɩbʋ mlɩ ansigyí! Ɩma mlɩawɩrɛhɔ. Pɛlɩ mɛdɛ mlɩ, mɛnɩ mlégya ɔháánfɩ odu lɛ mlɩ ɔpasuatɔ. 3 Ɩnɩá mlɩmɛdɛmɩ wúun ó á, mbʋ mlɩtɔ ɔŋɛtɔ. Nahá ɔháánfɩ ɔbʋ tsiátɔ anfɩ odu ɩpɔn dodoodo, fɛmbʋ ɩnʋ. 4 Mlɩtɩ ɔpasua ámʋ fia anɩ WíeYesu Kristo dátɔ. Nétsiá mlɩtɔ ɔŋɛtɔ, anɩWíe Yesu Kristo túmi ɛ ibétsiá mlɩtɔ. 5 Ɩnʋá, mlɩpʋ mʋ wa Ɔbʋnsám ɩbɩtɔ, oyinta mʋɔyʋlʋʋ, mɛnɩ Bulu ɔbɔhɔmʋ ɔkláa nkpa anɩWíe Yesu ɔbákɛ amʋ.

6 Kpaalɩ mlɩdɛ ɩwɩ tsu. Mlɩméyín ánɩ bodobodotu-afá kpalobí tɛhá bodobodoamʋ fɛɛ itotú? 7 Ɩnɩ sʋ mlɩlɛ lalahɛ ɔbwɛpʋanfɩmlɩtɔ, mɛnɩmlɩ ɩwɩ bɛtɩn fɛ bodobodoábʋmɔwaafámʋtɔ, tsúfɛ alɩ mlɩhɩɛmlɩgyí nɩ.Megyí bodobodoá bʋmɔwa afámʋtɔ, imotubʋtɔpʋgyí Katsʋn Nkɛ? Bamɔ anɩ IsraelfɔsʋKatsʋn Nkɛtɔ Okúfabi, ogyi Kristo amʋ,lɛ anɩ nwunsʋ mbusuo há anɩ dodoodo.8 Mʋ sʋ mlɩha apʋ bodobodoá imotu, igyiɩwɩtɩɩn mʋa ɔnɔkwalɩwa gyi Katsʋn Nkɛ

1 Korintofɔ 5:9 167 1 Korintofɔ 7:5ámʋ. Mlɩmáha apʋ bodobodoá ɩlatú, igyitsiátɔ laláhɛmʋa lakpan gyi mʋ.

9 Nɔwanlɩn wá ɔwʋlʋ kʋá nɔpʋsɩsɩ mlɩtɔmbɛɛ, mlɩmápʋ mbʋa atɔpʋ gyi mba.10 Megyí ɔyɩtɔ mbʋa atɔpʋ, ɔnsɩpɛ awapʋ,awikplu ntɛɛ ɩkpɩ atswɛpʋ ɩwɩ asʋn nɛblɩ.Mʋmʋ tɛkɩmlɛdalɩ ɔyɩ ánfɩtɔ asamlɩmɔɔwaamʋ mba nɩ. 11 Tɔá nɔwanlɩn sɩsɩ mlɩ gyí,mlɩmápʋ ɔhá ánɩ ɔbɛɛ Okristoyin mʋgyi,támɛ ɔtɔtɔ mbʋa ntɛɛ ɔbʋ ɔnsɩpɛ, ɔtɔtswɛɩkpɩ, otesíámʋ aba, ɔtɔbʋntántɛɛotowí atɔgyimba. Mlɩa ɔhá ámʋ nyɔmlɩmáwa ɩbɩ gyiatɔ kʋráá.

12 Ntɔ sʋ négyi ahá ánɩ bʋma ɔpasuaámʋtɔ asʋn? Megyí ahá ánɩ bʋbʋ mʋtɔ,bʋdɛ lakpan ánfɩ odu bwɛ mboún asʋnlehián ánɩ mlégyi? 13 Bulu obégyi aháámʋʋ bʋma ɔpasua ámʋtɔ ámʋ mʋ asʋn.Támɛ bɔwanlɩn wá Bulu asʋn wanlɩnhɛamʋtɔ bɛɛ, “Mlɩ mʋ mlɩgya lalahɛ ɔbwɛpʋlɛmlɩtɔ.”

6Bulu Ahá Wʋlɛwʋlɛ Nsɩnɛ Asʋngyí

1 Nɩ mlɩtɔ ɔkʋ mʋa mʋ ba Okristoyinbenyá á, ntogyi sʋ mlɩtɔwá klʋn pʋyaɔmátɔfɔ asʋn ogyíkpá, mlɩtamapʋ ya Buluahá abʋblɩ mʋ? 2 Mlɩméyín ánɩ Buluahá obégyi ɔyɩtɔ ahá fɛɛ asʋn? Nɩ mlɩobégyi ɔyɩtɔ ahá asʋn á, mʋ ntogyi sʋmlɩmɛɛtalɩ gyi mlɩ wʋlɛwʋlɛ nsɩnɛ asʋn?3Ntɛɛmlɩméyín ánɩ anɩ obégyi Bulu-abɔpʋɛ asʋn? Ntogyi sʋ anɩmɛɛtalɩ gyi ekek-egyíɛkɛ asʋn mʋ? 4 Nɩ asʋn ɩdá mlɩ nsɩnɛá, ntogyi sʋmlɩtɔpʋya ɔmátɔfɔ asʋn agyípʋamʋʋ mlɩ ɔpasuafɔ bʋtamabú ámʋ? 5 Ndɛasʋn ánfɩ wanlɩn sɩsɩ pʋsʋpa mlɩ. Mʋ sʋɔtɩansɩpʋ ɔkʋlɛ kʋráá má mlɩ ɔpasuatɔ ánɩ ɔbɛtalɩ gyi mʋ aba nsɩnɛ asʋn? 6Ntogyi sʋohógyipʋ ɔbɛsamáa mʋ ba, mʋa ɩdʋn kʋráápʋmʋ yɛlɩɩ ɔmátɔfɔ ansɩtɔ?

7 Alɩ ámʋʋ asʋn ɩbʋ mlɩ Akristofɔwʋlɛwʋlɛ nsɩnɛ ámʋ kʋráá ilosuná ánɩ mlɩlagyi pɔn dodo. Ntogyi sʋ mlɩ bá ɔpʋɩlá gyí mlɩ, ntɛɛ osísi mlɩ, mlɩméesikíé?8Mlɩ mboún latsʋn gyankpá mlɩdɛ mlɩ abasisíi, mlɩdɛ lalahɛ pʋgyi mlɩ aba? 9 Ntɛɛmlɩméyín ánɩ aha laláhɛ bʋmóowie Buluiwíegyí ámʋtɔ? Mlɩmámlɛmlɩ ɩwɩ. Ahá ánɩ bʋtɔwá atsɩ mʋa ayin asʋn, ɩkpɩ atswɛpʋ,mbʋa atɔpʋ, ayin ánɩ bʋtekle amʋ aba ayin,10 awikplu, ɔnsɩpɛ awapʋ, ntá abʋpʋ, aháasiapʋ pʋ ahá asisípʋ bʋméenya ogyíkpá

Bulu iwíegyí ámʋtɔ. 11 Tɛkɩ brɛ ámʋ a, alɩ mlɩtɔ akʋ mlɩgyí nɩ. Támɛ Bulu labie mlɩntsu, alabwɛ mlɩ mʋ ahá. Alatsʋn mʋ Ɔŋɛámʋ pʋ anɩ Wíe Yesu Kristosʋ tsú mlɩ ánɩ mlɩ asʋn da ɔkpa mʋ ansɩtɔ.

Mlɩ Ɔyʋlʋʋ Pʋwá Bulu Numnyam12 Mlɩtɔ ɔkʋ ɔbɛtalɩ blɩ ɔbɛɛ, “Mbʋ ɔkpa

bwɛ tótógyítɔ.” Ee! Támɛ ndɛ mlɩ bláambɛɛ, “Megyí mʋ fɛɛ ɔbɔwa labi.” Ɔkʋ ɛɔbɛblɩ ɔbɛɛ, “Mbʋ ɔkpa bwɛ tótógyítɔ, támɛmmɛɛha tɔtɔ méegyi mɩsʋ.” 13 Ɩbʋ mʋtɔáɔkʋ ɔbɛtalɩ blɩ ɔbɛɛ, “Atogyihɛ bʋ ɩnʋ háipu, ipu ɛ bʋ ɩnʋ há atogyihɛ.” Ee! Támɛmʋfɛɛ ɩbɛhɩ ɛkɛkʋ. Bulu mɔbwɛ nyankpʋsa háatsɩ mʋa ayin asʋn wa. Mboún anɩ Wíe bʋanɩ ɔyʋlʋʋ, anɩ ɔyʋlʋʋ ɛ bʋ anɩ Wíe. 14 Bululɔkʋsʋa anɩWíe Yesu tsú afúlitɔ. Ɔbɔpʋmʋtúmi ámʋ kʋsʋa anɩ ɛ.

15 Ntɛɛ mlɩméyín mlɩaa, mlɩ ɔyʋlʋʋ igyiKristo nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ atɔ? Mʋnkálɩ sʋ mpʋʋ Kristo ɔyʋlʋʋ yɛda obu-ɔnɔotsiápʋ ɔyʋlʋʋ? Ɩtsʋʋn mɩsʋ! 16 Ntɛɛmlɩméyín mlɩaa, nɩ ɔkʋ ɔpʋ ɩbɩ da obu-ɔnɔotsiápʋ a, mʋa mʋnyɔ ɔyʋlʋʋ labwɛ kʋlɛ?Tsúfɛ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ ɔbɛɛ,“Oyin ámʋ mʋa ɔtsɩ ámʋ babwɛ ɔyʋlʋʋkʋlɛ.” 17Támɛnɩ ɔkʋmʋaKristo bɔbwɛkʋlɛa, mʋa mʋnyɔ babwɛ ɩkʋlɛ ɔŋɛtɔ ɛ.

18Mlɩmápleí atsɩ ntɛɛ ayintɔ. Lakpan ku-gyíkʋá ɔha tɔbwɛ tamakʋsʋ lɩɩ mʋ ɔyʋlʋsʋ.Támɛ nɩ ɔkʋ ɔwá atsɩ mʋa ayin asʋn mʋá, alabwɛ lakpan ánɩ ɩlɔkʋsʋ lɩɩ mʋ onutóɔyʋlʋsʋ. 19Ntɛɛmlɩméyínmlɩaa,mlɩ ɔyʋlʋʋgyí Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ ɔtswɛkpa obu? Bululɔpʋ mʋ há mlɩ, otsie mlɩtɔ. Mʋ sʋ megyímlɩbʋ mlɩ ɩwɩ. 20 Ibíá kpékplékpé Bululɔhɔ mlɩ. Mʋ sʋ mlɩpʋ mlɩ ɔyʋlʋʋ wa Bulunumnyam.

7Akúlu Mʋa Aká, Akpankʋ Pʋ Asʋrapʋ

Atosunáhɛ1Nayɔ asʋn fɩtɛhɛ amʋʋmlɩlɔwanlɩn sɩsɩ

mɩ ámʋtɔ kɩ a,Ee! Ɩbʋ alɛá oyin mɔɔpʋ ɩbɩ da ɔtsɩ.

2 Támɛ mbʋatɔ ladʋbɩ sʋ oyingyíoyin onyámʋ onutó ɔká, ɔtsɩgyíɔtsɩ ɛ onya mʋ onutóokúlu. 3 Ilehián ánɩ okúlu obégyi ɔkátsiámbla fɛɛsʋ ha mʋ ka, ɔká ɛ ɔbɔbwɛ mʋ alɩha mʋ kulu. 4 Megyí ɔtsɩ bʋ mʋ ɩwɩ, mʋkulu bʋ mʋ. Alɩ megyí oyin ɛ bʋ mʋ ɩwɩ,mʋ ka bʋ mʋ nɩ. 5 Mʋ sʋ mlɩmákiná abaɔdɩkpa ha, nkɛtɩmlɩ abanyɔ ámʋmlɩlatsúlá

1 Korintofɔ 7:6 168 1 Korintofɔ 7:40ánɩ mlétsiá nkɛ kpalobí, mɛnɩ mlétsiá bɔmpáɩ, asa mlɛlayɔ aba wá. Mlɩlawun abamʋ ɔma, mɛnɩ Ɔbʋnsám mɛɛtalɩ sɔ mlɩ kɩ,nɩ mlɩmɛtalɩ kɩtá ɩwɩ.

6Ɔkpa ɩda ánɩ mlɔbwɛmʋ alɩ, támɛmegyíɔhɩɛ igyi. 7 Mɩ nkʋlɛ sʋ mʋ á, tɛkɩ mlét-siá kpankʋ fɛ mɩ, támɛ ɔhagyíɔha bʋ mʋáBulu lɔpʋkíé mʋ. Ɔmɔbwɛ anɩ fɛɛ kɛkɛɛ.Ɔhagyíɔha mʋa mʋ klɛ.

8 Séi ndɛ akpankʋ mʋa asʋrapʋ bláambɛɛ, nɩ bótsulá tsíá mɩ atsiábi a, tɛkɩ ɩbʋalɛ. 9 Támɛ nɩ mlɩmɛɛtalɩ kɩtá ɩwɩ ntɛɛ gyimlɩ ɩwɩsʋ mʋ á, mlɩtsia akúlu mʋa aká, dʋnánɩ mlɛnatɩ dá tsʋn.

10 Támɛ akúlu mʋa aká awíe mʋ á, mblakʋ bʋ ɩnʋá megyí mɩ, mboún anɩ Wíe Yesulɔwa há amʋ. Ɔbɛɛ, ɔká mákiná mʋ kulu.11 Támɛ nɩ ɔmáɩn mʋ kulusʋ a, ɔkɩta ɩwɩntɛɛ oyínki yɔmʋ kulu wá. Okúlu ɛmákinámʋ ka.

12 Mlɩ aha tráhɛ mʋ á, mɩ onutó dɛ mlɩɩnɩ bláa. Megyí anɩ Wíe Yesu dɛ mʋ blɩ. Nɩ ohógyipʋ yínhɛ tsía ɔtsɩá omegyí ohógyipʋ,támɛ ɔtsɩ ámʋ latsúlá ánɩ mʋamʋnyɔ bétsiáá, ɔmákiná mʋ. 13 Nɩ ohógyipʋ tsɩhɛ ɛ tsíaoyin ánɩ omegyí ohógyipʋ, támɛ alatsúláánɩ mʋa mʋnyɔ bétsiá á, mʋ ɛ ɔmákiná mʋ.14 Tsúfɛ ohógyipʋ tsɩhɛ ámʋ sʋ Bulu ɔbɔhɔmʋ kulu. Alɩ kɛn ohógyipʋ yínhɛ ámʋ sʋBulu ɔbɔhɔ mʋ ka ɛ nɩ. Nɩ megyí alɩ á,Bulu móotsu amʋ abí ánɩ amʋ asʋn da ɔkpamʋ ansɩtɔ, támɛ ɩnɩ sʋ Bulu latsú amʋ ánɩ amʋ asʋn da ɔkpa mʋ ansɩtɔ. 15 Támɛ nɩ okúlu ntɛɛ ɔká ánɩ omegyí ohógyipʋ dékléáobékiná mʋ tsiába ohógyipʋ a, ohógyipʋamʋ osíi mʋ ɔnatɩ. Mbla kʋkʋ mɛklɩ mʋ,tsúfɛ Bulu lɛtɩ anɩ ɔbɛɛ, abétsiá iwilwiitɔ.16Ohógyipʋ tsɩhɛ, fʋyin nɩ fʋ ɔbɔhɔ fʋ kúlunkpa? Ntɛɛ ohógyipʋ yínhɛ, fʋyin nɩ fʋɔbɔhɔ fʋ ká nkpa?

Tsia Alɩá Fʋgyi17Mʋ sʋ ɔhagyíɔha ɔpʋʋ tɔá anɩWíe Yesu

lɛha mʋ asa Bulu lɛtɩ mʋ tsia. Mʋgyí tɔántɛbláa ɔpasua kugyíkʋ nɩ. 18 Nɩ ɔkʋ lɛtɩnketé asa Bulu lɛtɩ mʋ a, ɔmálayínkí yɛbwɛmʋ ɩwɩ tɔtɔɔtɔ. Nɩ ɔkʋ ɛ mɛtɩn keté asaBulu lɛtɩ mʋ ɛ á, ɔmáyɛtɩn. 19 Ketétɩɩn ntɛɛketémátɩn megyí tɔtɔ. Bulu mbla ámʋsʋgyí mboún gyí asʋn. 20Ɔhagyíɔha otsía alɩáogyi asa Bulu lɛtɩ mʋ. 21 Ɔkpábi fʋgyi asaBulu lɛtɩ fʋ? Ɩmáhan fʋ. Támɛ nɩ ɔkpaɩbá ánɩ fégyi ɩwɩ á, kʋsʋ mʋsʋ. 22 Tsúfɛ nɩ ɔkpábi fʋgyi asa anɩWíe lɛtɩ fʋ á, alahá fagyiɩwɩ. Alɩ kɛn ɔhá ánɩ otsie mʋ ɩwɩsʋ asa anɩ

Wíe lɛtɩ mʋ ɛ gyí ɔkpábi séi há Kristo nɩ.23 Bulu lɔhɔ mlɩ ibíá kpékplékpéé. Ɩnɩ sʋmlɩmábwɛ mlɩ ɩwɩ nkpábi há anyánkpʋsa.24 Mɩ apíó, alɩágyíalɩá ɔhagyíɔha gyí asaBulu lɛtɩmʋ a, ɔpʋʋmʋ alɩ tsia.

Mbitebí Mʋa Asʋrapʋ25Mlɩmbitebíá mlɩmɔkʋtsía akúlu kɩmʋ

á, mma mbla kʋkʋá itsú anɩWíe wá há mlɩ.Támɛ anɩ Wíe mʋa mʋ nwewúun, alahá mɩ nyánsa ánɩ mlɛtalɩ hɔ mɩ gyi. 26 Asʋn ánɩ ndɛ há mlɩ gyí, ɔyɩtɔ lawá ɔnlɩn séi. Mʋsʋ nahogyiá ɩbʋ alɛá ɔhagyíɔha obétsiá alɩáotsie yaɩ. 27 Nɩ fʋbʋ ɔká á, mákiná mʋ. Nɩ kpankʋ fʋgyi ɛ á, mátepí tsía. 28 Támɛ nɩ fetsiá ɔká á, fʋmɔkʋbwɛ lakpan. Nɩ obitebíáɔmɔkʋtsía okúlu kɩ ɛ otsía a, ɔmɔkʋbwɛlakpan. Asʋn wunhɛá ɩbɛba tɛkɩ ndetsukʋsʋ akúlu mʋa akásʋ. Mʋ sʋ ndɛ ɩnɩ blɩ.

29Mɩ apíó, mʋá ndɛblɩ gyí, brɛ itinbí ɩlasí.Ɩnɩ sʋ tsú séi á, ɔhá ánɩ ɔbʋ ɔká ɔbwɛɛ fɛ ɔháánɩ ɔma. 30 Ɔsɩn ígyi o, ɔdwɛ ígyi o, ɩwɩnyaígyi o, ɔbwɛɛ ɩwɩ fɛ asʋansʋ mɛdɩn mʋsʋ.31 Ahá ánɩ bʋdɛ ɔyɩ ánfɩtɔ atɔ pʋbwɛ tɔkʋbʋmápʋ amʋ ansɩ fɛɛ dɩnkámʋsʋ. Tsúfɛ ɔyɩ ánfɩ pʋmʋtɔ atɔ fɛɛ bɛba bɔtsʋn.

32 Mmedékléá asʋn ɩháan mlɩ. Ɔháánɩ ɔma ɔká tɔpʋ mʋ ansɩ dɩnká anɩ Wíeagyʋmásʋ, mɛnɩ obégyi mʋ ansɩ. 33 Támɛɔká mʋ wie mʋ tɔpʋ ansɩ dɩnká ɔyɩtɔ atɔsʋ,mɛnɩ obégyi mʋ ka ansɩ. 34 Mʋ sʋ mʋagywɩɩn tɔbwɛ anyɔ. Alɩ kɛn ɔtsɩ kpankʋ ɛtesí mʋ ɩwɩ há anɩ Wíe, ɔyʋlʋʋ mʋa ɔŋɛtɔfɛɛ, mɛnɩ obégyi Bulu ansɩ nɩ. Támɛ okúlumʋ wie mʋ tɔpʋ mʋ ansɩ dɩnká ɔyɩtɔ atɔsʋ,mɛnɩ obégyi mʋ kulu ansɩ.

35 Mlɩ yilé sʋ ndɛ asʋn ánfɩ blɩ. Mmɛdɛmlɩ itin ka. Mboún ndekléámlɩbwɛɛ tɔá ɩdaɔkpa, amlɩsi mlɩ ɩwɩ fɛɛ há anɩWíe Yesu.

36Nɩ oyin ɔfɩtɛ ɔtsɩsʋ, owun ánɩ ɔmɛɛtalɩ kɩtá ɩwɩ, ɔtsɩ ámʋ ɛ déklé ɔdan tsʋn a,ɔyɛkpaɩn mʋ. Megyí lakpan igyi. 37 Támɛnɩ ɔlábwɛ agywɩɩn ánɩ oméetsiá mʋ, ɔbɛtalɩ kɩtá ɩwɩ tsíá kpankʋ á, ɔbʋ ɔkpa bwɛ tɔáodeklé. Nɩ ɔbɛtalɩ kɩtá ɩwɩ á, mʋmʋ ɔkɩtaɩwɩ. Ɩbʋ alɛ dʋn. 38 Ɩbʋ alɛá obétsiá ɔká,támɛ nɩ ometepí tsía a, ɩbʋ alɛ dʋn.

39 Mbla lɛklɩ ɔtsɩ ánɩ oméekiná mʋ kuluyɔfʋn mʋ owukɛ. Támɛ nɩ oyin ámʋ owú á,ɔbʋ ɔkpa tsía oyin ánɩ odeklé. Támɛ ilehiánánɩ ɔhá ámʋ ɔbɔbwɛOkristoyin. 40Mɩ nkʋlɛsʋ mʋ á, nɩ otsie kpankʋ á, ansɩ bégyi mʋdʋn. Nyin ánɩ Bulu Ɔŋɛ ámʋʋ ɩbʋmɩtɔ ámʋsʋ natálɩ ndɛmlɩ asʋn ánfɩ bláa.

1 Korintofɔ 8:1 169 1 Korintofɔ 9:188

Ɔkpɩtɔ Atogyihɛ1Mlɩha ablɩ ɔkpɩtɔ-atɔ gyí ɩwɩ asʋn ámʋʋ

mlɩlɔwanlɩn sɩsɩ mɩ ámʋ.Mlɩdɛblɩ mlɩaa, “Anɩ fɛɛ anɩyin asʋn.”

Ɩbʋ mʋtɔ, támɛ mlɩbɩ ánɩ asʋnbɩ tɛhá ɔhatotsú ɩwɩ, ɔdwɛ ɛ ɩtɛhá ɔha tɛdan. 2Nɩ ɔkʋɔbɛɛ, mʋyin asʋn dʋbɩ a, ɔmɔkʋnyá bɩ tɔáidehián. 3Ɔhá ánɩ ɔtɔdwɛ Bulu á, Bulu ɛ yinmʋ.

4Mʋ sʋ nkálɩ anɩdɛblɩ tsú ɔkpɩtɔ atɔ gyíɩwɩ? Anɩ fɛɛ anɩyin ánɩ ɔkpɩ mégyí tɔtɔɔtɔ.Anɩyin ánɩ Bulu ɔkʋlɛ pɛ ɛ bʋ ɩnʋ, ɔkʋkʋtrá ɔma ɔtɩnɛtɩnɛ. 5 Ɩnɩá ɩkpɩ mʋa túmitsɔtsɔɔtsɔ bʋbʋ ɔsʋ mʋa asɩ ó á, 6 anɩ mʋanɩyin ánɩ Bulu ɔkʋlɛ pɛ bʋ ɩnʋ. Mʋgyí anɩSɩ, ɔsʋ mʋa asɩ Ɔbwɛpʋ. Mʋ anɩtsie nkpahá. Anɩ Wíe ɔkʋlɛ pɛ ɛ bʋ ɩnʋ. Mʋgyí YesuKristo. Mʋsʋ Bulu lɔtsʋn bwɛ tógyítɔ. Mʋkɛn sʋ anɩtsie nkpa nɩ.

7 Támɛ megyí Akristofɔ fɛɛ yín alɩ asʋnánfɩ. Ɩkpɩsúm lamántá amʋ dodo. Ɩnɩsʋ nɩ begyi ɔkpɩtɔ-atɔ á, bʋdɛ mʋ tsu ánɩ basúm ɔkpɩ ámʋ nɩ. Mʋ sʋ ifin lada amʋ,tsúfɛ bʋmɔkʋdan hógyitɔ. 8 Megyí tɔáanɩtegyi sʋ anɩa Bulunyɔ nsɩnɛ bɔwa alɛ.Ntɔ anɩlégyí o, ntɔ anɩmégyí o, tɔtɔ mey-intá anɩ ɩwɩ.

9 Támɛ mlɩkɩ wankláán ánɩ ɔkpa ánfɩmlɩbʋ gyi ɔkpɩtɔ-atɔ ánfɩ ɩmɛɛha ɔhá ánɩ ɔmɔkʋdan hógyitɔ ɔmɛɛdɩda. 10Nɩ ɔhá ánɩ ɔmɔkʋdan hógyitɔ owun fʋ ánfɩ fɛɛ fʋyinasʋn, fʋdɛ atɔ gyí ɔkpɩtɔ á, ɩbʋ alɛ? Mʋmʋyɛɛ fʋdɛmʋ atɛtɔ-ɔnlɩn wa fɛɛ, ogyíi ɔkpɩtɔatɔ ánfɩ mʋ onutó oyin ánɩ ɩma alɛ anfɩ nɩ o. 11 Mʋmʋ fapʋ fʋ asʋnbɩ mlɛ fʋ píó wá.Fahá fʋ píó ánfɩ ɔmɔkʋdan hógyitɔ, Kristolówu há mʋ anfɩ lafwɩ. 12 Nɩ fɔpʋ ɩlá gyi fʋpíó Okristoyin ánɩ ɔmɔkʋdan hógyitɔ, fɛhámʋ ɔbwɛ tɔá oyin ánɩ ɩma alɛ á, Kristo fapʋɩlá gyi a. 13Mʋ sʋ nɩ tɔá négyi ɩbɛha mɩ píóOkristoyin ɔbɔbwɛ lakpan á, mméetepí trágyi iye ɛkɛkɛɛkɛ, mɛnɩ ɩmɛɛha mʋ ɔdɩda.

9Sumbí Ɔyɔpʋ Túmi PʋMʋ Gyumagyihɛ

1 Mlɩkɩ mlɩaa mmetsie mɩ ɩwɩsʋ? Ntɛɛmegyí sumbí ɔyɔpʋ ngyi? Mmɔkʋwun anɩWíe Yesu kɩ? Megyí mɩ gyumagyihɛ sʋmlɩlamlí anɩ Wíe klɛ ndɛ? 2 Nɩ mmegyísumbí ɔyɔpʋ há akʋ á, mlɩ mʋ mlɩyin

ánɩ sumbí ɔyɔpʋ ngyi. Tsúfɛ ɩnɩá mlɩgyíAkristofɔ á, ilegyi adánsɩɛ ánɩ anɩ Wíesumbí ɔyɔpʋ ngyi.

3 Ɩnɩ gyí tɔá ntɔpʋlɛmɩ ɩwɩ ɔnɔ súná aháánɩ bʋtɛlɛ mɩ ɩlá nɩ. 4 Mɩa Barnaba mʋanɩmágyi atɔ, nu ntsu? 5 Anɩmá ɔkpa tsíaohógyipʋ, kpá mʋ buo ɩwɩ, fɛ sumbí ayɔpʋatráhɛ amʋ pʋ anɩWíe apíómʋa Petro aná?6Ntɛɛ mɩa Barnabanyɔ mʋ ayɔɔ agyʋmá kɩanɩ ɩwɩsʋ? 7 Ɩsá ɔkɔpʋ onutó tɛká ɩwɩ ɩkɔ?Ɛkɛkɛɛkɛ! Ɔdɔtɔpʋ ɔmɔmʋ tamagyi mʋndɔtɔ-atɔ? Mbwɩ ɔyaɩpʋ ɔmɔmʋ tamagyimʋ ɔbwɩ yáɩhɛ?

8Anyánkpʋsa agywɩɩn ndɛpʋblɩ ɩnɩ? YɛɛMose Mbla óó ɩlɛblɩ alɩ á? 9 Tsúfɛ bɔwanlɩnwá Mose Mbla ámʋtɔ bɛɛ, “Bʋtamawáɔnantswieá ɔdɛ ayó da ɔnɔ ɩkan.”* Fahogyifɛɛ nnantswie ɩwɩ dɛ Bulu hián sʋ ɔlɛblɩ asʋn ánfɩ? 10Megyí anɩ sʋ ɔdɛ asʋn ánfɩ blɩ?Anɩ sʋ ɔdɛmʋ blɩ a. Bɔwanlɩn wá Bulu asʋnámʋtɔ bɛɛ, “Ɩflɛ ɔwɔpʋ mʋa atɔ ɔkpɔtɩpʋfɛɛ bʋgyo tɔá bénya tsú agyʋmá ámʋʋ bayɔámʋtɔ.” 11Nɩ anɩlabláa mlɩ asʋn wankláánámʋ, igyi ɔŋɛtɔ abíá anɩladú wámlɩtɔ á, anɩmʋ anɩmá ɔkpa nyá anɩ ɔyɩtɔ atohiánhɛ tsúmlɩwá? 12Nɩ akʋ bʋbʋ ɔkpa nyá atɔ tsú mlɩwá á, anɩmá ɔkpa dʋn amʋ?

Támɛ anɩmótsu kʋkʋ lɛ ɩnɩtɔ. Anɩlapʋklʋntɔ pisii hɔ tógyítɔ, mɛnɩ anɩmɔɔpʋtɔtɔɔtɔ tin Kristo asʋn wankláán ámʋɔkpa. 13 Mlɩméyín mlɩaa, Bulu ɔtswɛkpaɩnʋ agyʋmá ayɔpʋ ɛ bʋbʋ ogyíkpá ɩnʋ?Ntɛɛ mlɩméyín ánɩ afɔdɩɛ-asubwi amʋ asɩasúmpʋ bʋtegyi mʋ asɩ atɔ? 14 Alɩ kɛn anɩWíe lɛhɩɛ ánɩ mʋ asʋn wankláán ámʋ ɔkanadapʋ ɛ bʋgyíi atɔ tsu ahá ánɩ bʋdɛ labi nyatsú asʋn ámʋtɔ wá nɩ.

15 Támɛ mɩ mʋ mmɔkʋpʋ alɩ ɔkpa ánfɩmbʋ anfɩ nyá tɔtɔ tsú mlɩ wá. Megyí bɛɛndekléánéfimʋ asɩ, sʋndɛ asʋnánfɩwanlɩnsɩsɩ mlɩ. Ɩbʋ mɩ alɛá nówu, dʋn ánɩ nɔhʋlɩɩɩtɔ ánfɩ nɔpʋtsú ɩwɩ ánfɩ. 16 Támɛ nɩ ndɛasʋn wankláán ámʋ ɔkan da a, imegyí tɔánɔpʋtsú ɩwɩ. Tsúfɛ ɔhɩɛ igyi há mɩ. Buluɔbɛbɩtɩ mɩ ɩsʋ nɩ mmɛda mʋ ɔkan. 17 Nɩ mɩ onutó lɛblɩ mbɛɛ nɔbwɛ mʋ á, tɛkɩ Buluɔbɛda mɩ ɩpán. Támɛ megyí mɩ onutóapɛtɔ ndɛ mʋ bwɛ. Ɔkpábi ngyi, Bululóbu mɩ ɔnɔkwalɩpʋ pʋ agyʋmá ánfɩ wámɩ ɩbɩtɔ. 18 Ɩkɔká mɔmʋ nénya tsú mʋtɔngya? Mʋgyí nɛda asʋn wankláán ámʋɔkan, bʋmɛɛka mɩ tɔtɔ. Tɛkɩ mbʋ ɔkpa

* 9:9 Deut. 25:4. Kɩ atɔ táanhɛá bʋ ɩfʋn XXX, (1 Ti. 5:18). Mʋ asɩ gyí, “Bʋtamalɛ ɔkwɛn pʋ ɩbɩtsítsi ɔsʋlʋtɔ.”

1 Korintofɔ 9:19 170 1 Korintofɔ 10:28pʋkle tɔkʋ há mɩ ɩwɩ, támɛ mmɔɔbwɛ mʋalɩ.

19 Ntsie mɩ ɩwɩsʋ. Mma ɔhaa asɩ, támɛnabwɛ ɩwɩ ɔkpábi há ɔhagyíɔha, mɛnɩnɛkpa ahá tsɔtsɔɔtsɔ ba Kristo. 20 Ntɔbwɛɩwɩ fɛ Yudayin nɩ mbʋ Yudafɔtɔ, mɛnɩnɛtalɩ nyá Yudafɔ ámʋ. Mma Mose mblaasɩ, támɛ ntɔbwɛ ɩwɩ fɛ ahá ánɩ bʋbʋ mʋasɩ, mɛnɩ nɛtalɩ nyá amʋtɔ akʋ. 21 Alɩ kɛnnɩ mɩa ɔmátɔfɔá bʋmaMosembla asɩ anɩnáá, ntɔbwɛ ɩwɩ fɛ amʋ, mɛnɩ nɛtalɩ kpá amʋba Kristo nɩ. Ɩnɩ medésuná ánɩ mma Bulumbla ámʋ asɩ, tsúfɛ ntobú Kristombla ámʋ.22Ntɔbwɛ ɩwɩ fɛ ahá ánɩ amʋ hógyi ɔnɔ maɔnlɩn, mɛnɩ nɛtalɩ há amʋ bɛdan Kristotɔ.Ntɛdamlí ɩwɩ ɔkpa ɔtsan-ɔtsansʋhá ahá fɛɛ,mɛnɩ nɛtalɩ kpá amʋtɔ akʋ ba Kristo.

23Asʋn wankláán ámʋ sʋ ntɔbwɛ ɩnɩ fɛɛ,mɛnɩ mɩ ɛ nénya ogyíkpá mʋtɔ. 24Mlɩkaɩnánɩ nɩ ahá bʋsrɩ a, okugyíɔkʋ tɛyɩrɩ ɩwɩ,támɛ ɔbakʋlɛ tégyi ɩsʋ, bʋtekíé mʋ atɔ? Mlɩɛ mlɩyɩrɩ ɩwɩ srɩ, mɛnɩ mlégyi ɩsʋ, békiemlɩ atɔ. 25 Ɔsrɩɩ otsiípʋ okugyíɔkʋ tɛkɩtáɩwɩ, mɛnɩ ɔbɛsrɩ pʋhɔ ɩdá ánɩ ɩtamatsíá yɔ.Támɛ anɩ mʋ anɩdɛ ɩnɩ bwɛ, mɛnɩ abɔhɔɩdá ánɩ ɩmɔɔfwɩ ɛkɛkɛɛkɛ. 26 Ɩnɩ sʋ megyíkpaalɩ nsrɩ. Mɩ ansɩ dɩn tɔkʋsʋ. Ntamatswɩatswɛ wá afútɔ. 27 Ntesen ansɩtɔ, bwɛ mɩ ɩwɩ ɔkpábi, mɛnɩ nɩ nɛdá asʋn ámʋ ɔkansúná ahá ta á, Bulumɛɛbláamɩ ɔbɛɛ, nabwɛtsítsá.

10Ɩkpɩsúm Ɩwɩ Ɔláda

1Mɩ apíó, ndekléá mlɩbɩɩ tɔá Bulu lɔbwɛhá anɩ anáin amʋ fɛɛ bɩmbɩ ámʋ. Ɔlɛhaagyinde lobun amʋ fɛɛsʋ, ɔlɛha ɔpʋ pɛpɛbʋnkpatɔ lɛsɛ, ɔlɛkpa amʋ fɛɛ tsʋn ɔpʋamʋtɔ. 2 Bulu lɔpʋ agyinde mʋa ɔpʋ amʋbɔ amʋ fɛɛ asú, pʋsúná ánɩ bʋgyi Moseabúopʋ. 3 Amʋ fɛɛ begyi ɔŋɛtɔ atogyihɛoloku ɔkʋlɛ amʋ. 4 Bonu ɔŋɛtɔ ntsu olokuɔkʋlɛ amʋ tsú bʋtá ámʋʋ ɩlɛkpa amʋ ámʋtɔ.Kristo gyí bʋtá ámʋnɩ. 5Támɛ ɩnɩ fɛɛ ɔma a,Bulu ansɩ megyi amʋ ɔdʋdʋɔ ɩwɩ, ɔlɛhɩ amʋdimbí ámʋsʋ ɩnʋ.

6 Ntobí ánfɩ ɩlɛba amʋsʋ ánfɩ fɛɛ igyiatosuánhɛ há anɩ, mɛnɩ amʋ lalahɛ amʋodu bwɛ mɛɛdɩnká anɩ ɔwɔlɩ, 7 ánɩmóosúmɩkpɩ ɛ fɛ amʋ. Tsúfɛ Bulu asʋn wanlɩnhɛamʋ ɩlɛblɩ ɔbɛɛ, “Ahá ámʋ betsiá asɩ gyí atɔ,nu ntá, kʋsʋ kɔm.” 8 Mlɩmáwa atsɩ mʋaayin asʋn fɛ alɩá amʋtɔ akʋ bɔbwɛ, ɩlɛhaamʋtɔ mpɩm adʋanyɔ-sa (23,000) benya

lowu ɛkɛwʋlɛ. 9 Mlɩmáha asɔ Kristo kɩ fɛalɩ ámʋʋ amʋtɔ akʋ bɔbwɛ, awɔ bodundunamʋ mɔ ámʋ. 10 Mlɩmálɛ Bulu ɩlá fɛ alɩáamʋtɔ akʋ bɔbwɛ, Bulu lɔpʋ ɔbɔpʋ sɩsɩ,ɔlɔbɔmɔ amʋ.

11 Ntobí ánfɩ ɩlɛba amʋsʋ fɛɛ igyi ato-suánhɛ há anɩ. Bɔwanlɩn mʋ tswɩ, pʋdá anɩahá ánfɩ ɔyɩ ɔnɔmɔbɩ latʋ anɩ ánfɩ ɔlá.

12Mʋ sʋ nɩ fʋkɩ fɛɛ fʋlɩɩ kínkíínkín Kristohógyitɔ á, kɩ wankláán, mɛnɩ fʋmɛɛdɩda.13 Bɩ ánɩ fʋ ɩsɔkɩ amʋ mɔtsʋn ɔtsan há ahatráhɛ klɛ. Ɔnɔkwalɩpʋ Bulu gyí. Ɔmɛɛhaɩsɔkɩá ɩdʋn fʋ ɩba fʋsʋ. Támɛ nɩ fowíéɩsɔkɩtɔ á, Bulu obósuná fʋ ɔkpa ánɩ fɔtsʋnmʋsʋ tálɩ lɩɩ mʋ ɔnɔ, mɛnɩ fɛdalɩmʋtɔ.

14 Mʋ sʋ apíó adwɛpʋ, mlɩmáwa ɩwɩɩkpɩsúmtɔ ɛkɛkɛɛkɛ. 15 Atɩansɩpʋ mlɩgyí.Mʋ sʋ mlɩ onutó mlɩyɔ asʋn ánfɩtɔ amlɩkɩ.16 Nɩ adá Bulu ɩpán, anu anɩ Wíe Yesuɔpʋnʋasɩ ɛwɛ ámʋtɔ ntá á, imosuná ánɩ anɩa Kristo obugya labwɛ kʋlɛ? Nɩ abíábodobodo amʋ ɛ ye aba á, mʋ ɛ imosuná ánɩ anɩa mʋ ɔyʋlʋʋ labwɛ kʋlɛ? 17 Ɩnɩá anɩ tsɔó á, bodobodo ipin kʋlɛ anɩtegyi. Mʋ sʋ anɩfɛɛ anɩlabwɛ ɔyʋlʋʋ kʋlɛ fɛ bodobodo ipínámʋ.

18 Mlɩpʋkɩ Israelfɔ, megyí ahá ámʋʋbʋtegyi afɔdɩɛ-atɔ ámʋ tɔbwɛ kʋlɛ afɔdɩɛámʋ bɔtɔ? 19 Mʋ sʋ nkálɩ mɩ asʋn ánfɩdesuná? Blɩ ndɛblɩ mbɛɛ, ɩkpɩ ntɛɛ ato-gyihɛ amʋʋ bapʋhá amʋ igyí amʋ ɩbʋ labi?20 Ɛkɛkɛɛkɛ! Tɔá ndɛblɩ gyí, nɩ akpɩpʋ bɛháɩkpɩ igyí a, ɔŋɛ laláhɛ bɔpʋhá, megyí Bulu.Mʋ sʋ mmedékléá mlɩa ɔŋɛ laláhɛ mlɔbwɛkʋlɛ. 21Mlɩmɛɛtalɩ pʋ anɩ Wíe ɛwɛ tin ɔnɔ,láyɔpʋ ɔŋɛ laláhɛ ɛwɛ ɛ tin ɔnɔ. Mlɩa Kristomlɩmɛɛtalɩ wá ɩbɩ gyi atɔ, mlɩa ɔŋɛ laláhɛɛ amlɩwa ɩbɩ gyi atɔ. 22 Nɩ abwɛ mʋ alɩ á,anɩmɔɔwaBulu ɔblɔ fɛ Israelfɔ? Ntɛɛ anɩkɩáanɩbʋ ɔwʋnlɩn dʋn Bulu?

23 Ahá bʋtɛblɩ bɛɛ, “Anɩbʋ ɔkpa bwɛ tó-gyítɔ.” Ɩbʋ mʋtɔ alɩ, támɛ megyí mʋ fɛɛ bʋlabi. Fʋdɛblɩ fɛɛ, “Anɩbʋ ɔkpa bwɛ tógyítɔ.”Támɛ megyí mʋ fɛɛ tɔbʋa anɩ. 24 Mlɩmákɩmlɩ nkʋlɛ klɛ, mboún mlɩkɩmlɩ aba ɛ klɛ.

25 Tɔá mlɩbwɛɛ gyí, mlɩwɩ ibíásʋ iye ku-gyíkʋ. Mlɩmáfɩtɛ mʋ ɩwɩ asʋansʋ, mlɩ klʋnɛ ɩmáhamlɩ pɔn. 26Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Buluasʋn ámʋtɔ bɛɛ, “Bulu bʋ ɔyɩ mʋa mʋtɔ atɔfɛɛ.”

27 Nɩ ɔmátɔyín ɔtɩ fʋ atɔ ogyíkpá, iletsiáfʋ á, fayɔ. Támɛ nɩ fɔyɔ á, máfɩtɛ mʋ ɩwɩasʋansʋ, fʋ klʋn ɛ ɩmáha fʋ ɩpɔn. 28 Támɛnɩ ɔkʋ ɔbláa fʋ ɔbɛɛ, “Ɔkpɩtɔ-atɔ igyi” á,

1 Korintofɔ 10:29 171 1 Korintofɔ 11:32alɩá ɩmɛɛhan ɔhá ámʋ sʋ mágyi atɔ ámʋ.29Megyí alɩá ɩbɛhan fʋ sʋ, mboún ɔhá ámʋsʋ. Mʋʋntogyi sʋ tɔá ɔkʋ désusúu ibétinmɩ ɩwɩgyí ɔkpa?

30 Nɩ ntɛdá Bulu ɩpán atogyihɛsʋ asantegyi mʋ á, ntogyi sʋ ɔkʋ ɔbɛlɛ mɩ ɩlá atɔámʋ sʋ?

31 Mʋ sʋ nɩ fʋdegyí o, fʋdenúu o, bwɛmʋ fɛɛ pʋwa Bulu numnyam. 32 Mlɩmáhamlɩ tsiátɔ itin Yudafɔ pʋ Griikifɔ ntɛɛ Buluɔpasua ámʋ Kristo wá ba ɔkpa. 33Ntamaklemɩ nkʋlɛ yilé. Tógyítɔá ntɔbwɛ á, ntɔbɔmbɔdɩ ánɩ nɛha ahá ansɩ bégyi amʋ, mɛnɩKristo ɔbɔhɔ amʋ nkpa.

111 Mlɩkasɩ mɩ tsiátɔ, fɛ alɩá mɩ ɛ nɛkasɩ

Kristo klɛ.Alɩá Atsɩ Bɔpʋtsíá Ɔpasuatɔ

2Mɩ apíó, ntɛkánfʋmlɩ, tsúfɛmlɩ ansɩ dɩnmɩsʋ. Mlɩdɛbwɛ dɩnká Kristo atosunáhɛamʋʋ nɔpʋhá mlɩ ámʋ sʋ. 3 Támɛ ndekléámlɩnúu mʋ asɩ ánɩ oyingyíoyin bʋ Kristoasɩ, ɔtsɩgyíɔtsɩ bʋ oyin asɩ, fɛ alɩá Kristo ɛbʋ Bulu asɩ. 4 Ɩnɩ sʋ oyingyíoyin ánɩ obunatɔ nwun asa ɔdɛ mpáɩ bɔ ntɛɛ ɔdɛ asʋnánɩ Bulu lapʋwá mʋ ɔnɔ blɩ mɛdɛ Kristobu. 5 Támɛ ɔtsɩgyíɔtsɩá ɔmɛklɩ nwun asaɔdɛmpáɩ bɔ ntɛɛ ɔdɛ asʋn ánɩ Bulu lapʋwámʋ ɔnɔ blɩ ɛ mɛdɛ mʋ kulu bu. Igyi fɛalakpá nwun. 6 Nɩ ɔmɔɔpʋ atɔ klɩ nwuná, mʋmʋ ɔkpáa mʋ. Támɛ nɩ ɔtsɩ ɔkpánwun, ɩbʋ mʋ pɛlɩ a, ɔpʋʋ atɔ klɩ mʋsʋ.7 Bulu lɔbwɛ oyin fɛ mʋ ɩwɩ, pʋwá mʋ ɩwɩnumnyam. Mʋ sʋ mehián ánɩ ɔbɔpʋ atɔbun nwun asa obósum Bulu. Támɛ ɔtsɩmʋ á, Bulu lɔbwɛmʋ pʋwá oyin numnyam.8 Tsúfɛ oyin mɛdalɩ tsu ɔtsɩtɔ, ɔtsɩ mboúnlɛdalɩ tsú oyintɔ. 9Megyí ɔtsɩ sʋ Bulu lɔpwɛoyin, mboún oyin sʋ ɔlɔpwɛ ɔtsɩ. 10 Ɩnɩ sʋilehián ánɩ ɔtsɩ ɔbɛklɩ nwun, pʋsúná ánɩ ɔbʋ túmi asɩ, tsúfɛ Bulu-abɔpʋ bʋdɛmʋ kɩɩ.11 Ɩnɩá anɩa Kristonyɔ anɩlabwɛ kʋlɛ sʋ á,ɔtsɩ léhián oyin, oyin ɛ léhián ɔtsɩ. 12 Tsúfɛalɩ ámʋʋ ɔtsɩ gyankpapʋ lɛdalɩ tsu oyintɔámʋ a, alɩ kɛn ɔtsɩ ɛ lɔkwɩɩ oyin nɩ. TámɛBulu lɔbwɛ tógyítɔ.

13 Mlɩ onutó mlɩyɔ asʋn ánfɩtɔ amlɩkɩ.Ɩbʋ alɛá ɔtsɩ mɛɛklɩ nwun asa ɔbɔbɔ mpáɩhá Bulu? 14 Fɛ alɩá Bulu lɛlɛ ɔyɩtɔ á, ɩmaalɛá oyin obési mʋ imi ɩbɔwa ɩswɩ fɛ ɔtsɩklɛ. 15 Imi tɩntɩn igyi numnyam há ɔtsɩ,

tsúfɛ Bulu lɔpʋ mʋ há mʋ fɛ nwun-abúntɔ.16Támɛ nɩ ɔkʋ dɛmʋ ɩwɩ nwɛɛn gyí a, asʋnánɩ mbʋ blɩ gyí, mmotsulá dɩnká kʋkʋsʋdʋn ɩnɩ. Alɩ kɛn Bulu ɔpasua atráhɛ fɛɛbʋmotsulá dɩnká mʋsʋ nɩ.

Ɔpʋnʋasɩyɔ(Mateo 26:26-29; Marko 14:22-25; Luka

22:14-20)17Mmɛɛkanfʋ mlɩ asʋn ánfɩ nɛbá bɛbláa

mlɩ ánfɩ mʋtɔ. Tsúfɛ yilé kʋkʋ tamadálɩtsu mlɩ ifíatɔ. Lalahɛ kóún ɩtɛtɩ há mlɩ.18Gyankpapʋ a, babláa mɩ bɛɛmlɩtamabwɛkʋlɛ nɩ ɔpasua ámʋ befia. Nahogyi ánɩ asʋn ánfɩ kʋ bʋ mʋtɔ. 19 Lɛlɛ mʋ á,ilehián ánɩ nwɛɛngyí bétsiá mlɩtɔ, mɛnɩmlówun ɔnɔkwalɩá ɩbʋ mʋtɔ. 20 Támɛbɛblɩ bɛɛ, nɩ mlefia a, megyí ɔpʋnʋasɩyɔsʋ mlɩtefia. 21 Tsúfɛ mlɩtamagyo aba. Akʋbʋtegyi amʋ atɔ, bʋtamahá aba. Mʋ sʋ akʋbʋtonu bʋ, akʋ ɛ bʋtsie akʋn. 22Mlɩ onutómlɩmá wóyíá mlɩtegyi atɔ, nu ntá mʋtɔ?Ntɛɛmlɩdékléá mlɔsʋpáa Bulu ɔpasua ámʋ,amlɩwa ahiánfɔ ámʋ pɛlɩtɔ? Amansʋ mblɩ tsu ɩnɩ ɩwɩ? Nkánfʋ mlɩ? Ɩnɩtɔ mʋ á,ɛkɛkɛɛkɛ, mmɛɛkanfʋmlɩ!

23 Tsúfɛ tɔá nosuán tsu anɩ Wíe wá kɛnndɛmlɩ bláa a. AnɩWíe Yesu lɛlɛ bodobodoipín onyé ámʋʋ bɛlɛ mʋ há ámʋ, 24 ɔlɛdaBulu ɩpán, bíábía mʋtɔ, blɩ ɔbɛɛ, “Mɩ ɔyʋlʋándɛpʋhá mlɩ nɩ. Mlɩtsia bwɛ ɩnɩ pʋkaɩnmɩsʋ.” 25 Alɩ kɛn atogyihɛ amʋ ɔma a,olotsu ntá-ɛwɛ ámʋ, blɩ ɔbɛɛ, “Ntá-ɛwɛánfɩ gyí mɩ obugya ánɩ Bulu dɛpʋsí ntampɔpwɛ amʋʋ ɩbʋ mlɩa mʋnyɔ nsɩnɛ ámʋsʋnɩ. Brégyíbrɛá mlónu mʋ á, mlɩnu mʋpʋkaɩn mɩsʋ.”

26Tsúfɛ brégyíbrɛá mlɩdɛ bodobodo anfɩgyí, nu ntá tsú ɛwɛ ánfɩtɔ á, mlɩdɛ anɩ Wíelowu ámʋ ɔkan da kpɛfʋn brɛá obéyinkíbá. 27 Mʋ sʋ ɔhá ánɩ obégyi alɩ bodobodoanfɩ, nu ntá tsú anɩ Wíe ɛwɛ ánfɩtɔ mábúɔkpasʋ á, alagyi anɩ Wíe ɔyʋlʋʋ pʋ mʋobugya amʋ ɩwɩ pɔn. 28 Ɩnɩ sʋ ilehián ánɩ mlɔyɔ mlɩ nwuntɔ wankláán, asa mlégyibodobodo anfɩ, nu ntá-ɛwɛ ánfɩtɔ. 29 Tsúfɛnɩ mlɩmóbu anɩWíe Kristo ɔyʋlʋʋ, mlɩlégyíbodobodo amʋ, nu ntá ámʋ ɛ dɩnká ifinsʋ á,Bulu ɔbɛha mlɩ ɩpɔn mʋ sʋ. 30Mʋ sʋ mlɩtɔahá tsɔtsɔɔtsɔ bapɔn, akʋ bʋdɛlɔ, akʋ mʋkʋráá bawú nɩ. 31 Nɩ anɩtɔyɔ anɩ nwuntɔwankláán asa a, tɛkɩ Bulu mɛɛha anɩ pɔn.32 Támɛ nɩ anɩ Wíe ɔlɛ anɩ ɩlá, bɩtɩ anɩ ɩsʋ á,ɔmɛɛha anɩa ɔyɩtɔ ahá fɛɛ ɩpɔn kʋlɛ.

1 Korintofɔ 11:33 172 1 Korintofɔ 13:233 Ɩnɩ sʋ mɩ apíó, nɩ mleyéfia ɔpʋnʋ ámʋ

asɩ á, mlɩtsia gyo aba. 34 Nɩ akʋn dɛ ɔkʋ á,ogyíi atɔ tsu wóyítɔ asa ɔba, mɛnɩ mlɩ ifíaamʋ ɩmɛɛtɩ ɩsʋbɩtɩ há mlɩ. Mɩ onutó nɛbabɛbláa mlɩ tɔá mlɩbwɛɛ tsu asʋn tráhɛ amʋɩwɩ.

12ƆŋɛWankɩhɛ Atokiehɛ

1 Séi á, apíó, ndekléá nɛlɛ Ɔŋɛ Wankɩhɛatokiehɛ asʋn amʋ asɩ wankláán súná mlɩ.

2 Mlɩyin ánɩ brɛá mlɩgyí ɔmátɔfɔ á, bo-suná mlɩ asunakpan, ɩlɛha mlɩlɔyɔ mlɩdɛɩkpɩá bʋtamatɔɩ sum. 3 Mʋ sʋ ndekléámlɩbɩɩ mʋá itsú Bulu wá. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔdɛpʋ ƆŋɛWankɩhɛ tɔɩ mɛɛtalɩ lwɩɩ anɩWíeYesu. Ɔhá ánɩ ƆŋɛWankɩhɛdɛmʋ kpankʋlɛɔbɛtalɩ blɩ ɔbɛɛ, “Yesu gyí mɩ Wíe.”

4 Bulu atokiehɛ ɔtsan-ɔtsan bʋ ɩnʋ,támɛ Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ kɛn teye mʋ fɛɛ.5 Bulusúm agyʋmá igyi ɔtsan-ɔtsan, támɛanɩ Wíe amʋ kɛn anɩ fɛɛ anɩdésum. 6 Ɔkpaɔtsan-ɔtsansʋBulu tɔyɔ agyʋmá tsʋnanɩsʋ,támɛ Bulu ámʋ kɛn dɛ mʋ fɛɛ bwɛ tsʋnanɩ fɛɛsʋ. 7 Bulu tɛlɛ mʋ Ɔŋɛ ámʋ ɔwantsʋn ɔkpa ɔkʋsʋ anɩtɔ okugyíɔkʋtɔ, mɛnɩabɔpʋkpá aba. 8ƆŋɛWankɩhɛ tɛhá ɔkʋ tɔpʋnyánsa tɔɩ kplá ahá, ɔtɛhá ɔkʋ ɛ tɛbɩ asʋn.9 Ɔtɛhá ɔkʋ tɛhɩɛ hɔ Bulu gyi, ɔtɛhá ɔkʋɛ tɛtsá ahá ɩlɔ. 10 Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ kɛntɛhá ɔkʋ túmi ɔtɔpʋbwɛ ofúla, ɔtɛhá ɔkʋ ɛtɛblɩ asʋn ánɩ Bulu lɔpʋwá mʋ ɔnɔ. Ɔtɛháɔkʋ tɛtálɩ bɩ ɔŋɛá itsú Bulu wá pʋ mʋá itsúɔŋɛ laláhɛ wá. Ɔtɛhá ɔkʋ tɛblɩ ɔblɩɩ bámbá,ɔkʋ ɛ tonú mʋ asɩ. 11 Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋnkʋlɛ tɔbwɛ ɩnɩ fɛɛ, oteye atokiehɛ ánfɩ háɔhagyíɔha alɩá odeklé.

Ɔpasua Ámʋ Igyi Nyankpʋsa-oyí Ɔkʋlɛ12 Nyankpʋsa-oyí ɩwɩ atɔ ɩtsɔ, támɛ

mʋ fɛɛ lɔbwɛ nyankpʋsa amʋ. Alɩ kɛnigyi Kristo ɛ nɩ. Mʋ ɔpasua ámʋ gyímʋ nyankpʋsa-oyí ámʋ nɩ. 13 Anɩtɔ akʋanɩgyí Yudafɔ, akʋGriikifɔ, akʋnkpábi ntɛɛadɩhɩɛ, támɛ bɔpʋ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ bɔ anɩfɛɛ asú wá Kristo ɔyʋlʋʋ kʋlɛ amʋtɔ, Bululɔpʋ Ɔŋɛ ámʋ kɛn núná anɩ fɛɛ.

14 Támɛ mégyí toku kʋlɛ lɔbwɛnyankpʋsa-oyí ámʋ, mboún ɩwɩ atɔ ɔtsan-ɔtsan. 15 Nɩ yabi ɔblɩ ɔbɛɛ, “Mmanyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ, tsúfɛ megyí ɩbɩngyi” á, ilosuná ánɩ megyí nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ atɔ ogyi? 16 Nɩ ɩsʋ ɛ ɔblɩ

ɔbɛɛ, “Mma nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ, tsúfɛmegyí nsíbi ngyi” á, ilosuná ánɩ megyínyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ atɔ ogyi? 17Nɩ nsíbinkʋlɛ gyí nyankpʋsa-oyí ámʋ fɛɛ á, nkálɩɔbɔbwɛ obónu asʋn? Ntɛɛ nɩ ɩsʋ nkʋlɛ gyínyankpʋsa-oyí ámʋ fɛɛ á, nkálɩ ɔbɔhɔ atɔafú? 18 Támɛ Bulu lɔpʋ ɩwɩ atɔ tsɔtsɔɔtsɔbwɛ nyankpʋsa-oyí ámʋ, ɔlɔpʋ kugyíkʋ yiɔtɩnɛá odeklé. 19Nɩ ɩwɩ ntobí ámʋ igyi tokukʋlɛ a, nkálɩ nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩbɔbwɛ?20 Ɩwɩ ntobí ámʋ ɩtsɔmʋ, támɛmʋ fɛɛ lɔbwɛnyankpʋsa-oyí amʋ nɩ.

21 Mʋ sʋ nsíbi mɛɛtalɩ bláa ɩbɩ ɔbɛɛ,“Fʋma labi há mɩ!” ɛkɛkɛɛkɛ. Nwunɛ mɛɛtalɩ bláa yabi ɔbɛɛ, “Fʋma labi hámɩ!” 22 Nɩ akɩ a, ɩwɩ atɔ ámʋʋ anɩdɛkɩɩanɩaa ɩlɔpɔn amʋ ɩwɩ téhían nɩ. 23 Mʋámʋʋ anɩdɛkɩɩá obú ɩmamʋsʋ ámʋ anɩtobúdʋn nɩ. Ɔtɩnɛ ámʋʋ anɩtamakleá ahábʋwúun amʋ ɛ anɩtɔpʋ atɔ tin nɩ. 24 Támɛanɩtamapʋ atɔ tin anɩ ɩwɩ ntobí ámʋʋ ɩbʋakɩlɛ amʋ. Bulu lɔbwɛ anɩ ɩwɩ atɔ ámʋalɩ, mɛnɩ abóbu mʋ ámʋʋ ɩma numnyamamʋ, kɩmʋsʋwankláán. 25Fówun ɩkʋlɛbwɛbétsiá amʋtɔ, mɛnɩ gyɔpɩ okpítá bɩna a,bɩna ɛ lakpítá gyɔpɩ. 26 Nɩ nyankpʋsa-oyíámʋ ɩwɩ tɔkʋ dɛ ɔsɩn wúun a, nyankpʋsa-oyí ámʋ fɛɛ towun mʋ. Nɩ bɛkánfʋmʋtɔ kʋɛ á, ansɩ tegyi nyankpʋsa amʋ.

27 Yoo, ayɔ nkpá. Kristo ɔyʋlʋʋ kʋlɛamʋ mlɩ fɛɛmlɩgyí. Mlɩgyí mʋ ɔpasua ámʋnɩ. Mlɩtɔ okugyíɔkʋ gyí mʋ nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ tɔkʋ. 28 Bulu lɛhɩhɩɛ ɩnɩ fɛɛwá mʋ ɔpasua ámʋtɔ. Gyankpapʋ, sumbíayɔpʋ. Nyɔɔsɩ, Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ, saasɩ, atɔasunápʋ. Mʋ ɔma a, ofúla abwɛpʋ. Amʋábʋbʋ ɩlɔtsá túmi, bʋalɛ agyípʋ, ahandɛ pʋɔblɩɩ bambá ablɩpʋ. 29 Amʋ fɛɛ gyí sumbíayɔpʋ? Ɛkɛkɛɛkɛ! Amʋ fɛɛ gyí Buluɔnɔsʋ atɔɩpʋ, ntɛɛ atɔ asunápʋ, ntɛɛ ofúlaabwɛpʋ? Ɩmɛɛba mʋtɔ alɩ! 30 Amʋ fɛɛ bʋɩlɔtsá atokiehɛ? Amʋ fɛɛ tɛblɩ ɔblɩɩ bambá,ntɛɛ amʋ fɛɛ tɛtálɩ nú ɔblɩɩ bambá ámʋ asɩ?31Mlɩbɔ mbɔdɩ amlɩdunka atokiehɛ ámʋtɔmʋá idehián dʋn.

Nɛlasúnámlɩ ɔkpa ánɩ ɩdʋn ɩnɩ tsɩa mʋtɔ.13

Ɔdwɛ1 Nɩ ntɛtálɩ blɩ anyánkpʋsa pʋ Bulu-

abɔpʋ ɔblɩɩ fɛɛ, támɛ ntamadwɛ mɩ abaá, ngyi fɛ ɔkan ntɛɛ gbɛmgblɛɩn ánɩ bʋdɛmʋ da, ɩdɛlɩn kʋklʋkʋʋ. 2 Nɩ mbʋ Buluɔnɔ asʋnblɩ, Bulu asʋn ŋaínhɛ bɩ pʋ hógyi

1 Korintofɔ 13:3 173 1 Korintofɔ 14:25kpɔnkpɔntɩá ntɛtálɩ pʋpúlí abʋ, támɛmmamɩ bá ɩwɩ ɔdwɛ á,mʋmʋmma labi kʋkʋ. 3Nɩ nɔpʋmɩ atɔ fɛɛ kíé ahiánfɔ, nɔpʋmɩ ɩwɩ hámbɛɛ bʋwáa mɩ ogyá, támɛ mma mɩ bá ɩwɩɔdwɛ á, mma labi há ɔhaa.

4 Ahá ɔdwɛpʋ tenyá ɩklʋn, ɔbʋ awɩtɔlɛ.Ɔma olu, ɔtamaká ɔnɔtɔ, ɔtamatsú ɩwɩ.5 Otobú atɔ, ɔma ɔnsɩpɛ. Ɔtamakɔsɩ nyáɔblɔ, ɔtamahɔ asʋn wá ɩwɩtɔ. 6 Ɔtamatsúláasʋkpan, ɔnɔkwalɩ otobuo. 7 Otenyá klʋnhá tógyítɔ, ɔtɔhɔ asʋnsʋ gyi. Mʋ ansɩ tɛdɩnká asʋnsʋ, ototomi ɛ.

8 Ɔdwɛ mʋ ɩtamatá, támɛ Bulu ɔnɔasʋnblɩ bɔmɔ ɔnɔ. Ɔblɩɩ bámbá blɩ bɛka itin,asʋnbɩ ɛ ɩbɛba bɔtsʋn. 9 Tsúfɛ anɩmɔkʋnyábɩ tógyítɔ tá, anɩmɔkʋnyá blɩ Bulu ɔnɔ asʋnɛ yi. 10Támɛ ɔŋɛtɔ atokiehɛ ánfɩ fɛɛ ɩmɔfʋn.Nɩ mʋá ɩlɔfʋn yi ɩbá á, ɩnɩ fɛɛ bɔfwɩ.

11 Igyi fɛ ɩnɩ. Brɛá ngyi kebi á, nɔtɔɩ fɛkebi. Mɩ atɔ bwɛhɛ pʋ mɩ asʋn susúhɛ fɛɛlɔbwɛ fɛ kebi. Támɛ séi ánfɩ nadan a, nasínyebitɔ bwɛhɛ ámʋ fɛɛ bwɛ. 12 Séi á, anɩdɛatɔ kɩɩ fulaa fɛ ogyásitɔ anɩdɛ mʋ kɩɩ. Brɛɩkʋ bɛba a, abówunmʋwankláán. Séi á, anɩatɔbɩ mɔfʋn. Ɔma a, abɛba bɛbɩ mʋ fɛ alɩáBulu yin anɩ.

13 Ɔnɔkwalɩ a, atoku asa ánfɩ obétsiá nɩ.Hógyi, ɔkpakɩɩ pʋ ɔdwɛ, támɛ ɔdwɛ dʋnmʋfɛɛ.

14ƆŋɛWankɩhɛ Atokiehɛ Bámbá

1Mlɩdunka ɔdwɛ ɔkpa, amlɩdunka ɔŋɛtɔatokiehɛ ɛ. Mʋá ɩdʋn a, Bulu ɔnɔ asʋnblɩ.2 Tsúfɛ nɩ ɔkʋ dɛ ɔblɩɩ bambá blɩ á, megyíanyánkpʋsa ɔdɛbláa, Bulu ɔdɛbláa. Ɔhaatamanú mʋ asɩ, tsúfɛ mʋ ɔŋɛ dɛ asʋnŋaínhɛ blɩ. 3 Támɛ ɔhá ánɩ ɔdɛ Bulu ɔnɔasʋn blɩ mʋ á, ahá ɔdɛbláa, ɔdɛpʋbʋa amʋabʋdan hógyitɔ. Ɔdɛpʋwá amʋ ɔwʋnlɩn,ɔdɛpʋlwíí amʋ ɩklʋn ɛ. 4 Ɔhá ánɩ ɔdɛ ɔblɩɩbambá blɩ nkʋlɛ tényá ɔwʋnlɩn Bulusúmtɔ.Támɛ ɔhá ánɩ ɔdɛBulu ɔnɔ asʋnblɩ mʋ tɔwáɔpasua ámʋ ɔwʋnlɩn.

5Tɛkɩ ndekléámlɩ fɛɛmlɛblɩ ɔblɩɩ bambá,támɛ nɩ mlɩdɛ Bulu ɔnɔ asʋn blɩ á, ɩbʋmɩ alɛ dʋn. Tsúfɛ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ dʋnɔblɩɩ bambá ɔblɩpʋ. Nkɛtɩ nɩ ɔblɩɩ bambáɔblɩpʋ ámʋ tɛtálɩ lɛ mʋ asɩ, mɛnɩ ɔpasuaámʋ bénya tɔkʋ tsúmʋtɔ. 6Mɩ apíó, nɩ nabamlɩ wá séi bɛblɩ ɔblɩɩ bambá kʋ, mmɛlɛ mʋasɩ á, labi mɔmʋ ɩbɔwa há mlɩ? Támɛ nɩ nɛblɩ asʋn, nɛhámlɛbɩ asʋn, ntɛɛnɛblɩ asʋnlɛsúnáhɛ kʋ, ntɛɛ nɛblɩ Bulu ɔnɔ asʋn kʋ,ntɛɛ súná mlɩ atɔ á, ɩbɔwa labi há mlɩ dʋn.

7 Mlɩpʋkɩ ɩtɔá fɛdá mʋ itotsúlá, fɛ ɩkwɛ,ɔtɛntɛ ntɛɛ ɔkpɛ aná. Nɩ fʋmɛda mʋ itsulawankláán á, bʋtamanú mʋ asɩ. 8 Nɩ klunsiɔdapʋ mɛbɩ dá mʋ á, ɔhaa tamanú mʋ asɩ,dɩdá atɔ yɔ ɩsá. 9 Alɩ kɛn nɩ mlɩdɛ ɔblɩɩ ánɩ ɔhaa mɛdɛmʋtɔ nu blɩ á, mlɩdɛtɔɩ wá afútɔnɩ. 10 Ɔblɩɩ tsɔtsɔɔtsɔ bʋ ɔyɩtɔ. Kugyíkʋɩlɔfʋn, ɩbʋ mʋ ablɩpʋ anulɛ. 11 Támɛ nɩ ɔkʋ dɛ ɔblɩɩ kʋ blɩ, mɩ ɛ mmɛdɛ mʋtɔ nuá, ntamanú mʋ asɩ, mʋ ɛ ɔtamanú mɩ asɩ.12 Mʋ sʋ ɩnɩá mlɩhɩɛ mlɩdɛ Ɔŋɛ Wankɩhɛatokiehɛ ámʋ dunká á, mlɩkʋlɩ mʋá ɩbɔwaɔpasua ámʋ ɔwʋnlɩn.

13 Ɩnɩ sʋ ɔhá ánɩ ɔtɛblɩ ɔblɩɩ bámbá ɔkʋlɩBulu mʋ asɩnu, mɛnɩ ɔbɛtalɩ lɛ mʋ asɩ súnámʋ anupʋ. 14 Tsúfɛ nɩ ndɛpʋ ɔblɩɩ bámbábɔ mpáɩ á, mɩ ɔŋɛ dɛ mʋ bɔ, támɛ mmɛdɛasʋn ánɩ ndɛblɩ asɩ nu. 15Nkálɩmɛɛ nɔbwɛ?Nɔbɔ mpáɩ ɔŋɛtɔ brɛ kʋtɔ, pʋ mɩ agywɩɩn ɛbɔmʋ brɛ bámbátɔ. Alɩ kɛn nɔwa ɩlʋ ɔŋɛtɔ,pʋmɩ agywɩɩn wámʋ brɛ kʋtɔ ɛ nɩ. 16Tsúfɛnɩ fʋdɛ Bulu kanfʋ ɔŋɛtɔ pɛ á, nkálɩ ɩbɔbwɛɔhá ánɩ ɔmɛdɛ mʋ asɩ nu ɔbɛtsa fʋ? Nkálɩbɛtsa fʋ Bulu ɩpán da nɩ bʋmɛdɛ asʋn ánɩ fʋdɛblɩ asɩ nu? 17 Fíalɩ fʋdɛ Bulu ɩpán dawankláán, támɛ ɩtamawá fʋ bá ɔwʋnlɩn.

18Nɛdá Bulu ɩpán ánɩ ntɛblɩ ɔblɩɩ bambádʋn mlɩtɔ okugyíɔkʋ. 19 Támɛ nɩ afia a,ntekleá nɛblɩ asʋn anu pɛ ánɩ ɔhagyíɔhaobónu mʋ asɩ, ɩbɔbʋá amʋ ɛ dʋn ánɩ nɛblɩ asʋn mpɩm-dú (10,000) ɔblɩɩ bámbátɔ ánɩ ɔhaa mónu mʋ asɩ.

20 Mɩ apíó, mlɩmábwɛ agywɩɩn fɛ nye-bí. Mlɩbwɛ ɩwɩ fɛ kebi-bɔbwɛ lakpanbwɛtɔ,támɛ mlɩgywɩɩn fɛ ahandɛ. 21 Bɔwanlɩn wáBulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,“Nɔtɔɩ tsʋn afɔɔsʋ, bɛbláa mɩ ahá ɔblɩɩ

bambá.Mʋ ó á, mɩ ahá bʋmóonumɩ ɔmɛ.” Anɩ

Wíe lɛblɩ.22 Ɩnɩ sʋ ɔblɩɩ bambá blɩ igyi osúna háɔmátɔfɔ, megyí ahógyipʋ. Bulu ɔnɔasʋn blɩ ɛ igyi osúna há ahógyipʋ, megyiɔmátɔfɔ.

23Nɩ ɔpasua ámʋ ifia, ɔhagyíɔha dɛ ɔblɩɩbambá blɩ, ɔha bambá pʋ ɔmátɔyín bɛbámlɩtɔ á, bʋmɛɛblɩ bɛɛ, mlɩ nwun layíntá?24 Támɛ nɩ mlɩ fɛɛ mlɩdɛ Bulu ɔnɔ asʋnblɩ, ɔmátɔfɔ ntɛɛ ahá ánɩ bʋtamanú mʋtɔbɛbá mlɩtɔ á, amʋ onutó bɔyɔ asʋn ámʋtɔ,nú ɩwɩasɩ ánɩ babwɛ lakpan. 25 Ɩbɛha amʋklʋntɔ asʋn bɛlɩn ɔwan, bɛda akpawunu,kánfʋ Bulu bɛɛ, “Lɛlɛ, Bulu bʋmlɩtɔ.”

Ɔpasua Ámʋtɔ Nhɩhɩɛ

1 Korintofɔ 14:26 174 1 Korintofɔ 15:2726Mɩ apíó, nɩ mlɛbá befia Bulu osúmkpá,

mlɩtɔ ɔkʋ tɔwá ɩlʋ, ɔkʋ tosúná atɔ, ɔkʋtowun atɔ, ɔkʋ tɛblɩ ɔblɩɩ bámbá, ɔkʋ ɛtonú mʋ asɩ á, bʋbwɛɛ mʋ pʋwa ɔpasuaámʋ ɔwʋnlɩn. 27 Nɩ akʋ bɛblɩ ɔblɩɩ bámbáá, bʋbwɛɛ ahá abanyɔ. Nɩ bʋtsɔ kʋráá á,abasá. Bʋblɩ mʋ ɩkʋlɛ-kʋlɛ, mɛnɩ ɔkʋ ɔbɛlɛmʋ asɩ. 28 Nɩ ɔhaa má ofíakpa ɩnʋá ɔbɛlɛmʋ asɩ mʋ á, bʋkpá ɔnɔ bun, amʋa amʋBulu abʋtɔɩ nklobítɔ. 29 Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋabanyɔ ntɛɛ abasá bʋtɔɩ, atráhɛ abʋyɔ amʋasʋn blɩhɛ amʋtɔ. 30 Támɛ nɩ Bulu ɔlɛatɔ súná ɔkʋá otsie ofíakpa ɩnʋ á, Buluɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ámʋ osíi tɔɩ, ɔhá ámʋ ɔblɩ tɔáalawun. 31Mlɩ fɛɛmlɛtalɩ blɩ Bulu ɔnɔ asʋnámʋ ɩkʋlɛ-kʋlɛ, mɛnɩ mlɩ fɛɛ mlósuán tɔkʋtsú mʋtɔ pʋwá ɩwɩ ɔwʋnlɩn. 32 Bulu ɔnɔsʋatɔɩpʋ amʋ bʋnyáa túmi ɔŋɛ ámʋʋ ɩdɛ amʋkpa amʋsʋ, mɛnɩ bɔtɔɩ há amʋ aba ɔkpa.33Tsúfɛ Bulu asʋn lolwií, omegyí basabasa.

34Nɩ ɔpasua ámʋ ifia a, atsɩ bʋbwɛɛ díín.Bʋma ɔkpa tɔɩ. Bʋbá ɩwɩasɩ fɛ alɩá MoseMbla lɛblɩ. 35 Nɩ bʋdekléá bónu asʋankʋtɔá, bʋfɩtɛ amʋ akúlu wóyítɔ, tsúfɛ ɩbʋ pɛlɩáɔtsɩ ɔbɔtɔɩ ofíakpa.

36 Mlɩlahogyi mlɩaa, mlɩ wá Bulu asʋnámʋ ilotsuá asɩ? Ntɛɛ mlɩ nkʋlɛ látsɔ mʋnu? 37 Nɩ ɔkʋ dɛkɩɩ ánɩ Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋmʋgyi, ntɛɛ ɔbʋƆŋɛtɔ atokiehɛkʋ á, ɩwánkɩmʋ ánɩ anɩWíe onutó mbla ígyi ndɛwanlɩnsɩsɩ mlɩ. 38 Nɩ ɔmɔhɔ asʋn ánfɩ á, mlɩ ɛmlɩmáhɔmʋ asʋn.

39 Mɩ apíó, ɩnɩ sʋ mlɩprɩ ánɩ mlɛblɩ Buluɔnɔ asʋn, támɛ mlɩmábláa ɔhaa mlɩaa,ɔmáblɩ ɔblɩɩ bambá. 40 Mlɩbwɛ tógyítɔdɩnka mʋ ɔkpasʋ wankláán, ɩfʋn.

15Kristo Kʋsʋ tsú Afúlitɔ

1Mɩ apíó, séi á, nkáɩn mlɩ asʋn wankláánámʋʋnɛdamʋ ɔkan súnámlɩ, mlɩlɔhɔmʋsʋgyí, mlɩ hógyi ɩlɩɩ mʋsʋ ámʋ. 2 Asʋn ánfɩɔbɛha mlɩ nkpa ánɩ ɩtamatá, nɩ lɛlɛmlɩlɔhɔmʋsʋ gyí nɩ. Támɛ nɩ mlekíná mʋsʋ hogyimʋ á, mlɩ hógyi labwɛ kpaalɩ!

3 Tsúfɛ asʋn ánɩ ɩhɩɛ dehián bɔpʋhá mɩ nɔpʋba mlɩ ígyi. Mʋgyí, Kristo lóbowu anɩlakpan sʋ, fɛ alɩá Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋlɛblɩ. 4 Bopulá mʋ, Bulu lɔkʋsʋa mʋ tsúafúlitɔ ɛkɛ sáásɩ fɛ alɩá Bulu asʋn wanlɩnhɛamʋ ɩlɛblɩ. 5 Ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná Petro. Mʋɔma a, ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná sumbí ayɔpʋdúanyɔ ámʋ fɛɛ. 6 Ɩnɩ ɔma a, ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwansúná mʋ abúopʋ tsɔtsɔɔtsɔá bʋdʋn ahá

lafanu (500) ɔtsáwʋlɛ. Amʋtɔ akʋ bawú,támɛ ɔdʋdʋɔ bʋtráa bʋtsie nkpa. 7Ɔlɛlɛ ɩwɩɔwan súná Yakobo ɛ. Ɔma a, ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwansúná sumbí ayɔpʋ ámʋ fɛɛ.

8 Ɩtráhɛ-tráhɛ a, ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná mɩ onutó ánfɩ nesin ɔma ba anfɩ. 9 Tsúfɛmɩgyí sumbí ayɔpʋ ámʋtɔ ɔkʋsʋ nɩ. Tɛkɩmmɔfʋn ánɩ bɛtɩ mɩ sumbí ɔyɔpʋ kʋráá,tsúfɛ nɛdɩnká Bulu ɔpasua ámʋsʋ. 10 TámɛBulu awɩtɔlɛ sʋ ndɛ namlí alɩ. Mʋ awɩtɔlɛamʋ ɩmɔbwɛ kpaalɩ. Tsúfɛ nayɔ agyʋmádʋn amʋtɔ okugyíɔkʋ. Támɛ megyí mɩ ɔwʋnlɩn nɔpʋyɔmʋ. Mʋ awɩtɔlɛ amʋ dɛmɩ kpa. 11 Ɩnɩ sʋ nɩ mɩlɛtrá da asʋn ámʋ ɔkano, amʋ o, mʋá idehián gyí mlɩlɔhɔ anɩ asʋnámʋsʋ gyi.

Anɩ Kʋsʋ Tsú Afúlitɔ12 Nɩ anɩtɛdá Bulu asʋn ámʋ ɔkan anɩaa,

Bulu lɔkʋsʋa Kristo tsú afúlitɔ á, ntogyisʋ mlɩtɔ akʋ mʋ bɛɛ, awupʋ bʋmɔɔkʋsʋtsú afúlitɔ? 13 Nɩ awupʋ bʋmɔɔkʋsʋ mʋá, idesuná ánɩ Bulu mɔkʋsʋa Kristo ɛ.14 Nɩ Kristo mɔkʋsʋ tsú afúlitɔ á, tɛkɩ anɩasʋn wankláán amʋ ɔkanda igyi kpaalɩ.Mlɩ mʋsʋ hogyi ɛ igyi kpaalɩ. 15 Nɩ Bulu tamakʋsʋa awupʋ mʋ á, mʋmʋ afunuanɩdɛwa tɩn Bulu ɔnɔ, blɩ anɩaa alakʋsʋaKristo tsú afúlitɔ. Nɩ ɔtamakʋsʋa awupʋ á,mʋmʋ asʋn ánfɩ ɩmamʋtɔ. 16Nɩ ɔmɔɔkʋsʋaamʋ mʋ á, mʋmʋ ɔmɔkʋsʋa Kristo ɛ nɩ.17 Nɩ ɔmɔkʋsʋa Kristo a, mʋmʋ kpaalɩmlɩlahɔ mʋ gyi. Idesuná ánɩ mlɩlasin lak-pantɔ. 18 Mʋmʋ ɩtráa desuná ánɩ Kristoahógyipʋá bawú ɛ bafwɩ. 19 Nɩ ɔyɩ ánfɩtɔnkpa nkʋlɛsʋ anɩ ansɩdɩn Kristosʋ mʋ á,mʋmʋ anɩ ɩlá bʋ nwɛ dʋn ɔhagyíɔha.

20 Támɛ ɔnɔkwalɩá ɩda gyí, Bulu lakʋsʋaKristo tsú afúlitɔ. Kristo labwɛ ahá ánɩ Bulu ɔbɔkʋsʋatɔ ogyankpapʋ. 21 Alɩ ámʋʋlowu lɛba tsʋn nyankpʋsasʋ ámʋ a, alɩ kɛnkʋsʋ tsú afúlitɔ ɛ ɩlɛba tsʋnnyankpʋsasʋnɩ.22 Tsúfɛ alɩ ámʋʋ ahá bʋtowú amʋa Adamɩkʋlɛbwɛ sʋ ámʋ a, alɩ kɛn amʋa Kristoɩkʋlɛbwɛ sʋ amʋ fɛɛ bénya nkpa nɩ. 23Támɛanɩtɔ okugyíɔkʋ bʋ mʋ brɛ. Kristo Bulu lé-gyankpá kʋsʋa tsu afúlitɔ. Nɩ Kristo oyínkíbá a, mʋ ɛ ɔbɔkʋsʋa mʋ ahá fɛɛ. 24Mʋ ɔmaa, Kristo obégyi ɔŋɛtɔ túmi laláhɛ, iwíegyípʋ túmiá ɩdɛ ɔyɩsʋ gyí fɛɛsʋ asa ɔyɩ ɔbɔmɔɔnɔ. Mʋ ɔma a, obéyinkía iwíegyí ámʋ wáanɩ Sɩ Bulu ɩbɩtɔ. 25 Tsúfɛ ilehián ánɩ Kristoobégyi iwíe kpɛfʋn brɛá alagyi mʋ alupʋfɛɛsʋ, pʋ mʋ ayabi tsá amʋsʋ. 26 Olupʋtráhɛ ánɩ ɔbɛhɩ gyí lowu. 27 Tsúfɛ Bulu

1 Korintofɔ 15:28 175 1 Korintofɔ 16:3asʋn wanlɩnhɛ amʋ ɩlɛblɩ ɔbɛɛ, “Bulu lɔpʋtógyítɔ wá mʋ asɩ.” Ɩnɩ imosuná ánɩ Bulubʋ Kristo asɩ. 28 Nɩ Kristo ogyi tógyítɔsʋtá á, ɔbɔpʋ ɩwɩ wá Bulu asɩ. Mʋlɛha mʋtúmi dɩnká tógyítɔsʋ, fówun Bulu ɛ obégyitógyítɔá ɩbʋ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛsʋ.

29 Nɩ Bulu mɔɔkʋsʋa awupʋ á, ntogyisʋ ahá bʋdɛ asú bɔ há ahá ánɩ bawú?Ntogyi sʋ bɛha bɔbɔ amʋ asú há amʋ?30 Ntɛɛ ntogyi sʋ anɩ mʋ abɔpʋ anɩ nkpapléí brégyíbrɛ? 31 Mɩ apíó, nɛkásɛ, ntefiaalowusʋ ekekegyíɛkɛ! Igyi tɔá ntɔpʋtsúɩwɩ ánɩ mlɩa anɩ Wíe Kristo Yesu mlɩlabwɛɩkʋlɛ. 32 Mʋ sʋ kpaalɩ nɔkɔ Efesofɔá bʋgyifɛmbwɩkɩtá-atɔ? Nɩ Bulu mɔɔkʋsʋa awupʋmʋ a, “Mʋmʋ mlɩha agyi, awɩ, anu, tsúfɛɔkɛ sɛsɛbrɛ anɩlawú.” Fɛ alɩá bɔwanlɩn wáBulu asʋn ámʋtɔ.

33Mlɩmáha ahá ánɩ bʋtɛblɩ asʋn ánfɩ oduabʋmlɛmlɩ! Tsúfɛ ahandɛ bɛɛ, “Mba laláhɛgyí teyíntá ɔha.” 34Mlɩlabwɛ agywɩɩn wan-kláán, amlɩsi lakpan bwɛ. Tsúfɛ mlɩtɔ akʋbʋtépí bʋmeyín Bulu. Ndɛ asʋn ánfɩwanlɩnsɩsɩ mlɩ pʋsʋpa mlɩ.

Ɔyʋlʋʋá Abɔpʋkʋsʋ Tsú Afúlitɔ35Ɔkʋ ɔbɛfɩtɛ ɔbɛɛ, “Nkálɩ Bulu ɔbɔkʋsʋa

awupʋ? Ɔyʋlʋʋ mɔmʋ bɔpʋkʋsʋ?” 36 Ɔhamimláhɛ! Bɩ ánɩ nɩ fodú atɔ-abí á, ɩtɔplɔasa ɩtɔkwɛ. 37 Megyí itóbí ámʋʋ fɔpʋwáɔsʋlʋtɔ ámʋ gyí ɔbán amʋʋ ɩtɛdan amʋ.38Bulu tɛhámʋ ɔyʋlʋʋ pɔpwɛ ánɩ mʋ onutóodeklé. Ɔtɛhá atɔ-abí kugyíkʋ mʋ ɔyʋlʋʋɔtsan.

39 Alɩ ámʋʋ atɔ-abí ɔtsan-ɔtsan bʋʋ ɩnʋámʋ a, alɩ tógyítɔ ɔyʋlʋʋ igyi ɔtsan nɩ.Anyánkpʋsa,mbwɩ, mbubwi pʋntsutso ayefɛɛtɔ okugyíɔkʋ ɔyʋlʋʋ ɔtsan.

40 Ɔsʋsʋ-atɔ bʋ ɩnʋ, ɔsʋlʋsʋ-atɔ ɛ bʋ ɩnʋ.Mʋ fɛɛ ɩbʋ ɔyʋlʋʋ ɔtsan-ɔtsan. Ɔsʋsʋ klɛnumnyam ɔtsan, ɔsʋlʋsʋ klɛ ɛ numnyamɔtsan. 41Owí numnyam igyi ɔtsan há ɔtsra.Ɔtsra klɛ ɛ igyi ɔtsan há ntsrakpabi. Ɔtsrak-pabi kugyíkʋ ná ɔtsan, mʋ numnyam ɛ ɩnaɔtsan há mʋ bá.

42 Alɩ ɩbɔbwɛ brɛá Bulu ɔbɔkʋsʋa awupʋnɩ. Anɩ ɔsʋlʋsʋ-ɔyʋlʋʋ anfɩ itowú, plɔánfɩ ɩbɔtsʋn ɔtsan há mʋá Bulu ɔbɔkʋsʋatsu afúlitɔ, tsúfɛ mʋ mʋ imóowu ɛkɛkɛɛkɛ.43 Anɩ ɔyʋlʋʋ anfɩ tɔpɔn brɛá bopúlá mʋ,támɛ nɩ Bulu ɔkʋsʋa mʋ á, itenyá ɔwʋnlɩn,wá numnyam. 44 Ɔsʋlʋsʋ-ɔyʋlʋʋ igyiséi, támɛ nɩ Bulu ɔkʋsʋa mʋ á, ɩbɔbwɛɔŋɛtɔ ɔyʋlʋʋ. Tsúfɛ alɩ ámʋʋ ɔsʋlʋsʋ-ɔyʋlʋʋ bʋ ɩnʋ ámʋ á, alɩ ɔŋɛtɔ klɛ ɛ

bʋ ɩnʋ nɩ. 45 Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋlɛbláa anɩ ɔbɛɛ, “Adam gyankpapʋ amʋlɔbwɛ ɔkɩankpapʋ.” Támɛ Adam tráhɛ,ogyi Kristo amʋ mʋ gyí Ɔŋɛá ɔtɛhá nkpa.46 Ɔsʋlʋsʋ-ɔyʋlʋʋ anɩtegyankpá nyá asaanɩtebenya ɔŋɛtɔ klɛ. 47 Ɔsʋlʋtɔ-ɩsɩ Bululɔpʋpwɛnyankpʋsa gyankpapʋ, ogyi Adamamʋ. Kristo, amʋʋ obuo amʋ mʋ otsúɔsʋsʋ. 48Nyankpʋsa okugyíɔkʋ bʋ ɔsʋlʋsʋ-ɔyʋlʋʋ fɛ Adam, támɛ anɩ ɔsʋsʋ-ɔyʋlʋʋ mʋbɔbwɛ fɛ Kristo klɛ. 49 Alɩ ámʋʋ anɩgyífɛ ɔsʋlʋsʋ Adam amʋ a, alɩ kɛn abɔbwɛ fɛKristo amʋʋ otsú ɔsʋsʋ ámʋ ɛ ɛkɛkʋ nɩ.

50 Apíó, tɔá ndɛblɩ gyí, anɩ ɔyʋlʋʋ anfɩ igyi ɔyʋlʋʋ mʋa obugya anfɩ iméenya ogy-íkpá Bulu iwíegyí ámʋtɔ. Tɔá iteyíntáɩmɛɛtalɩ nyá ogyíkpá tɔá ɩtamayíntátɔ.

51 Támɛ mlɩyaa asʋ amlɩnu asʋn ŋaínhɛkʋá Bulu lalɛ súná mɩ. Ɔbɛɛ, megyí anɩ fɛɛobówu, támɛ anɩ fɛɛ ɔyʋlʋʋ bɛtsɛ. 52 Nɩ ɔkpɛ tráhɛ ɩfʋlɩ pɛ á, anɩ fɛɛ abɛtsɛ ɔtsáwʋlɛpɛ. Bulu ɔbɔkʋsʋa awupʋ ámʋ. Amʋ ɔyʋlʋʋɩmɛɛtrá yintá, ɔbɛtsɛ anɩ nkpa atsiápʋ ɛfɛɛ. 53 Tsúfɛ ilehián ánɩ Bulu ɔbɛtsɛ anɩɔyʋlʋʋ anfɩ itowú plɔ ánfɩ, há anɩ ɔyʋlʋáɩtamawú, ɩtamaplɔ. 54Nɩ ɩbá mʋtɔ ánɩ Bululatsɛ tɔá itowú, bwɛ mʋ tɔá ɩtamawú, tɔáɩtɔplɔ ɛ lábwɛ tɔá ɩtamaplɔ á, ɩnʋ Bulu asʋnwanlɩnhɛ anfɩ ɩbɛba mʋtɔ nɩ. Ɔbɛɛ, “Batúlowu asɩ plɩplɩplɩplɩ. Ɩsʋgyí onutó laba.”55 Bulu asʋn wanlɩnhɛ kʋ ɛ lɛblɩ ɔbɛɛ, “Óo

lowu, nkʋnʋ fʋ ɔkpɛ bʋ?Nkʋnʋ fʋ ɩsʋgyí bʋ?”

56 Lakpan igyi ɔkpɛ ánɩ ɩtɔmɔ, Mose mblaámʋ ɛ ɩtɛhá lakpan túmi. 57 Nkálɩ kʋrááabɔkʋkʋ da Bulu ɩpán? Mʋláhá anɩlatsʋnanɩWíe Yesu Kristosʋ gyi asʋ.

58 Mʋ sʋ apíó adwɛpʋ, mlɩlɩɩ kínkíínkín,mlɩmákpɩnkɩ. Mlɩsi mlɩ ɩwɩ fɛɛ ha Buluagyʋmá brégyíbrɛ, tsúfɛ mlɩyin ánɩ mlɩgyumagyihɛmɔɔbwɛ kpaalɩ.

16Ɩtswɩtswɩ Ha Yerusalem Ahiánfɔ

1 Ɩtswɩtswɩ ha Bulu ahá ánɩ bʋbʋYerusalem asʋn ámʋ ɛ á, mlɩbwɛ mʋ fɛ alɩámʋʋ nɛbláa ɔpasua ámʋʋ ɩbʋbʋ Galatiaɔmátɔ mbɛɛ bʋbwɛɛ mʋ ámʋ. 2 Ɔhagyíɔhaɔkɩɩ mʋ kɔba alɩá otenyá ɔnɔ, ɔlɛ kʋ yaɩKwasiedagyíkwasieda. Mlɩmágyo mlɩaambá asa amlɩtswɩtswɩ mʋ. 3 Nɩ nɛbá á,nɔwanlɩn nwʋlʋ há ahá ánɩ mlɩ onutómlɛlɛmlɩaa, bʋpʋʋ atɔ ámʋ ya Yerusalemfɔ ámʋ,

1 Korintofɔ 16:4 176 1 Korintofɔ 16:24pʋlɛ amʋ súná amʋ. 4 Nɩ ɩbʋ alɛá nɔyɔ á,mʋmʋ bóbuo mɩ yɔ.

Paulo Ɔkpatu Nhɩhɩɛ5 Nɩ nɔkʋsʋ tsú Makedonia a, nɛba mlɩ

wá, tsúfɛ ndekléá nɔtsʋn ɩnʋ asa nɛba.6 Fíalɩ nétsiá mlɩ wá kpalobí. Fíalɩ kʋráánétsiá ɩnʋ nyankpʋmʋa atsalɩ brɛ ámʋ fɛɛ,fówun mlɩlasí mɩ ɔkpa nayɔ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛánɔyɔ. 7Séimʋ á,mmedékléánɛba bɛka tsʋnmlɩwákɛkɛ. Nɩ Bulu lótsulá á, nétsiámlɩwákpalobí.

8 Támɛ nétsiá Efeso nfɩ kpɛfʋn Pen-tekoste ɛkɛ ámʋ. 9 Tsúfɛ ɔkpa kpɔnkpɔntɩlafínkí há mɩ ánɩ nɔyɔ agyʋmá ánɩ ɩbɔwalabi. Ɩbʋmʋtɔámɩ alupʋ tsɔtsɔɔtsɔ bʋbʋnfɩmʋ.

10 Nɩ Timoteo owíé mlɩ wá á, mlɩmáhaifú ɩkɩta mʋ, tsúfɛ anɩ Wíe agyʋmá ámʋkɛn ɔdɛyɔ fɛ mɩ. 11 Mlɩmáha ɔhaa ɔkɩ mʋansɩtɔ kótíkótí. Mlɩsi mʋ ɔkpa wankláánoyinki bɔtʋ mɩ, tsúfɛ ntsie ngyo mʋa anɩapíó atráhɛ amʋ.

12 Anɩ píó Apolo asʋn ámʋ a, nalɩɩ mʋsʋmbɛɛ, obúo apíó ámʋ ba mlɩ wá, támɛomedékléá ɔbɛba séi. Nɩ onyá ɔkpa á,ɔbɛba.

Asʋn Tráhɛ13Mlɩda ɩwɩsʋ, amlɩlɩɩ kínkíínkín mlɩ hó-

gyitɔ. Mlɩwa klʋn, amlɩwa ɩwɩ ɔwʋnlɩn.14Mlɩpʋ ɔdwɛ bwɛmlɩ tógyítɔ.

15 Mɩ apíó, mlɩyin ánɩ Stefana mʋamʋ wóyítɔ ahá gyí agyankpapʋá bɛdamlíklʋntɔAkaia nsáɩntɔ. Basí ɩwɩhá, bʋdɛBuluahá ámʋ súm. 16Nokókóli mlɩ, mlɩba ɩwɩasɩha amʋa ahá ánɩ bɛba bɛtsɩá amʋtɔ, bɔpʋnsi yɔ agyʋmá ámʋ.

17 Ansɩ lagyi mɩ ánɩ Stefana mʋa Fortu-nato pʋ Akaiko baba mɩ wá. Tsúfɛ bʋdɛmlɩ ɔbwɛkpá bwɛ. 18 Bawá mɩ atɛtɔ-ɔnlɩnwankláán, fɛ alɩ ámʋʋ bɔwamlɩ ámʋ. Mlɩbuahá ánfɩ odu.

19 Ɔpasua ámʋʋ ɩbʋ Asia amʋ fɛɛ bʋdɛmlɩ tsiá ha. Akwila mʋa Priska pʋ ɔpasuaámʋʋ ɩbʋ amʋ wóyítɔ amʋ ɛ bɛhá mlɩ tsiáwankláán anɩ Wíe ɩdátɔ. 20 Apíó aba ámʋfɛɛ bɛhá mlɩ itsiá gyágyáágyá.

Mlɩlata aba puta Kristotɔ.21Mɩ Paulo onutó lapʋ mɩ ɩbɩ wanlɩn ɩnɩ,

ndɛpʋhá mlɩ tsiá.22 Nɩ ɔkʋ tamadwɛ anɩ Wíe Yesu a, ɩlwɩɩ

dɩn mʋsʋ!Marana-ta! (Mʋ asɩ gyí, “AnɩWíe, ba!”)23AnɩWíe Yesu Kristo ogyíi mlɩ bʋalɛ.

24 Anɩa anɩ Wíe Kristo Yesu ɩkʋlɛbwɛ sʋntɛhɩɛ dwɛmlɩ fɛɛ. Amen!

2 Korintofɔ 1:1 177 2 Korintofɔ 2:6

Ɔwʋlʋ Nyɔɔsɩá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ Korintofɔ

1 Mɩ Paulo ánɩ ɩna Bulu apɛtɔ nabwɛKristo Yesu sumbí ɔyɔpʋ mʋa anɩ píó Tim-oteo dɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn.

Anɩdɛmʋwanlɩn sɩsɩ Bulu ɔpasua ánɩ ɩbʋKorinto wúlutɔ pʋ Bulu ahá ánɩ bʋbʋ Akaiaɔsʋlʋsʋ fɛɛ.

2 Anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩ Wíe Yesu Kristobʋgyíi mlɩ bʋalɛ, abʋha mlɩ iwilwii.

Paulo Bulu Ɩpánda3 Mlɩha akanfʋ Bulu. Mʋgyí anɩ Wíe

Yesu Kristo mʋ Sɩ pʋ mʋ Bulu. Mʋgyíanɩ Sɩá otowun anɩ nwɛ pʋ anɩ Buluá otol-wíí anɩ klʋn ɔkpagyíɔkpasʋ! 4 Otolwíí anɩklʋn anɩ asʋn wunhɛ kugyíkʋtɔ, mɛnɩ anɩɛ abɛtalɩ pʋ klʋn lwiíhɛ ámʋʋ anɩlanyá tsúmʋ wá ámʋ lwíí anɩ aba klʋn amʋ asʋnwunhɛtɔ. 5Alɩ ámʋʋ Kristo lɛhɩɛwun ipiankpɔnkpɔɔnkpɔntɩ, anɩ ɛ anɩdɛmʋ kʋ wúunamʋ a, alɩ kɛn Bulu ná Kristosʋ ɔhɩɛ ɔdɛ anɩklʋn lwií nɩ. 6 Mʋ sʋ nɩ anɩdɛ ipian wúuna, mlɩ iwilwii pʋ mlɩ nkpahɔɔ sʋ anɩdɛ mʋwúun. Tsúfɛ Bulu dɛ anɩ klʋn lwií, mɛnɩ anɩɛ abólwií mlɩ klʋn, fówun mlɛtalɩ nyá klʋn,tomiwun anɩ ipian ámʋ odu kɛn. 7 Ifúmɛdɛanɩ mlɩ sʋ, tsúfɛ anɩyin ánɩ anɩa mlɩnyɔ dɛipian ámʋ wúun. Mʋ sʋ Bulu obólwií mlɩklʋn fɛ anɩ.

8 Apíó, ɩbʋ alɛá mlɛbɩ ánɩ ɩwɩɔsɩn ámʋʋanɩlówun Asia ɔmátɔ ámʋ ɔnɔ lɛhɩɛ wáɔnlɩn. Ilekle dʋn anɩ. Ifú lɛkɩtá anɩ,anɩkɩ ánɩ abówu kokooko. 9 Ɔnɔkwalɩ asʋn,ɩlɔbwɛ anɩ fɛ bahá anɩ lowu ɩpɔn. Támɛalɩá anɩmɔɔpʋ ansɩ dɩnká anɩ ɩwɩsʋ, mboúnBuluá ɔtɔkʋsʋa awupʋsʋ, sʋ ɩlɛba alɩ. 10Lɛlɛmʋ á, ɔlɛlɛ anɩ tsú lowutɔ. Anɩlahogyiánɩ obétsiá lɛ anɩ brégyíbrɛ. 11 Ɔbɛlɛ anɩ,tsúfɛ mlɩdɛ mpáɩ bɔ anɩ nwunsʋ. Ɩnɩ sʋahá tsɔtsɔɔtsɔ bɛda Bulu ɩpán anɩ nwunsʋ,tsúfɛ alawá awɩtɔlɛ há anɩ, mpáɩ ámʋʋ ahátsɔtsɔɔtsɔ bʋdɛbɔ há anɩ ámʋ sʋ.

Paulo Nhɩhɩɛ Tsɛ12 Abɛtalɩ pʋ ɩbɩ sí kántɔ anɩaa anɩ

klʋn mɔkʋhá anɩ pɔn anɩ nkpatɔ, títriuanɩa mlɩnyɔ nátɩtɔ. Megyí anɩ ɔsʋlʋʋanfɩsʋ nyánsa anɩlɔpʋ anɩdɛ anɩ agyʋmá yɔ,mboún Bulu awɩtɔlɛ sʋ anɩlatálɩ lɛ ɩwɩtɔanɩdɛ tógyítɔ bwɛ ɔnɔkwalɩsʋ. 13-14 Tsúfɛmegyí asʋn ánɩ mlɩmɛɛtalɩ kla, nu mʋ asɩanɩtɔwánlɩn sɩsɩ mlɩ. Ɩbʋ mʋtɔá mlɩmɛdɛ

mʋ asɩ nu yi, támɛ nahogyiá mlóbonu mʋasɩwankláán ɛkɛkʋ. Fówunmlɩ ɛmlɛtalɩ pʋanɩ tsú ɩwɩ, fɛ alɩá anɩ ɛ abɔpʋmlɩ tsú ɩwɩ anɩWíe ɔbákɛ amʋ.

15Mɩ ansɩ dɩn asʋn ánfɩsʋ. Mʋ sʋ nɔbwɛagywɩɩn ánɩ nɛba mlɩ wá, mɛnɩ mlényaoyúla anyɔ. 16 Mʋgyí, nɔtsʋn mlɩ wá yɔMakedonia. Nɩ neyínkí ɛ nɛlatsʋn mlɩ wá;fówunmlɛtalɩ sí mɩ ɔkpa, néyinkí ba Yudeaɔmátɔ. 17 Mlɛfɩtɛ mlɩaa, ntogyi sʋ nalátsɛmɩ agywɩɩn. Ntɛɛ nabwɛ fɛ ɔyɩtɔ ahá ámʋʋbʋtɛblɩ bɛɛ, “Ee” latsɛ amʋ ɔnɔ bɛɛ “Ó-o”amʋtɔ ɔkʋ? 18 Alɩ ámʋʋ Bulu bʋ ɔnɔkwalɩ,ɔtamawá afunu amʋ a, alɩ mɩ “Ee” igyi mɩ “Ee” nɩ. 19 Tsúfɛ Bulu mʋ Bi Yesu Kristoamʋ tamablɩ ɔbɛɛ “Ee” latsɛmʋ ɔbɛɛ “Ó-o.”Mʋ mʋ á, “Ee” kóún ototsúlá. Mʋ ɩwɩ asʋnɔkanmɩa Silas pʋ Timoteo anɩlɛda súnámlɩnɩ. 20 Tsúfɛ mʋtótsúlá “Ee” há Bulu nhɩhɩɛkugyíkʋ ɩtɛba mʋtɔ. Mʋ sʋ akánfʋ Bulutá á, anɩtɛblɩ anɩaa, “Amen!” nɩ. 21 Bulutɛhá anɩa mlɩnyɔ anɩtɛtálɩ lɩɩ kínkíínkínanɩa Kristonyɔ ɩkʋlɛbwɛtɔ. Mʋgyí ɔhá ánɩ ɔlɛda anɩ ofúli. 22Mʋ kɛn lɔpʋ ƆŋɛWankɩhɛamʋwá anɩ klʋntɔ, pʋhɩɛ anɩ nsʋ; isuna ánɩ mʋbʋ anɩ, ɔbɔbwɛ tɔá ɔlɛhɩɛ há anɩ.

23 Bulu ɔbɩtɩ mɩ ɩsʋ nɩ megyí ɔnɔkwalɩndɛ mlɩ bláa. Alɩá mmɛɛba bowun tsitsakʋkʋ blɩ tsú mlɩ ɩwɩ sʋ mmɛtrá bɔtsʋn ɩnʋ.24Anɩmédékléá ɩbɔbwɛ fɛ anɩdɛmlɩ hɩɛ alɩámlɔpʋ mlɩ hógyi yɔ agyʋmá. Mboún alɩáansɩ bégyimlɩ sʋ anɩamlɩnyɔ anɩdɛ agyʋmáyɔ. Anɩyin ánɩ mlɩhógyi sʋmlɩlɩɩ kínkíínkíndodo.

21 Mʋ sʋ nabwɛ agywɩɩn ánɩ mmɛɛtrá ba

bɔwamlɩ awɩrɛhɔ. 2Tsúfɛ nɩ nɛbá bɔwamlɩawɩrɛhɔ á, ma ɔbɛha ansɩ bégyi mɩ dʋn mlɩámʋʋnawá awɩrɛhɔ ámʋ? 3Mʋ sʋnɔwanlɩnɔwʋlʋ gyankpapʋ amʋ sɩsɩ mlɩ nɩ. Fówunnɩ nɛbá á, mlɩ ámʋʋ mlɛha ansɩ bégyi mɩámʋ mlɩmɛɛla há awɩrɛhɔ mboún ɩkɩta mɩ.Tsúfɛmɩ ansɩ dɩnmlɩ fɛɛsʋ ánɩ nɩ ansɩ dɛmɩ gyí a, mlɩ ɛ ansɩ bégyi mlɩ. 4Megyí ansigyínɔpʋwánlɩn ɔwʋlʋ ámʋ. Asʋn ɩhɩɛ dɛ mɩ háan, ndesú asa nɔwanlɩn mʋ! Támɛmegyíalɩá nɛha mlégyi awɩrɛhɔ sʋ nɔwanlɩn mʋ.Mboún alɩá mlɛbɩ ánɩ ntɛhɩɛ dwɛmlɩ sʋ.

Lakpansikíé5 Ɔhá ámʋʋ ɔlɔpʋ asʋn ba ɔpasua ámʋtɔ

ámʋ mɔkʋpʋ ɔlala gyi mɩ. Nɩ bɛɛ bʋkɩɩmʋ á, ɔpasua ámʋ fɛɛ alapʋ asʋn gyí.(Mmedékléá nɔdʋn mʋ blɩ.) 6 Ɩsʋbɩtɩ ámʋʋmlɩ ɔdʋdʋɔ mlɩlɛbɩtɩ mʋ amʋ ɩtsɔ mʋ.

2 Korintofɔ 2:7 178 2 Korintofɔ 4:27 Ɩlafʋn ánɩ mlésikíé mʋ, yíá mʋ klʋn ngya.Fówun asʋn mɔɔdʋn mʋ, ɩwɩ móowu mʋ.8 Mʋ sʋ nokókóli mlɩ, mlɩlɛ suna mʋ ánɩ mlɩtráa mlɩbʋ mʋ ɩwɩ ɔdwɛ. 9Ndekléá nɛbɩnɩ mlɩtegyi mɩ asʋn ámʋ fɛɛsʋ. Mʋ sʋnɔwanlɩn ɔwʋlʋ ámʋ nɩ. 10Nɩ mlesíkíé ɔkʋá, mɩ ɛ nasíkíé mʋ. Nɩ nesíkíé mʋ ɛ á, mlɩsʋ nasíkíé mʋ Kristo ɩdátɔ, nɩ ilehián nɩ,11 mɛnɩ Ɔbʋnsám oméenya anɩ ɩwɩ ɔkpa,tsúfɛ anɩyin ɩkpa ánɩ ɔtɔtsʋn mʋsʋ fɛɛ.

Paulo Klʋn MɛdɩMʋ Asɩ12 Brɛá nɛba Kristo asʋn wankláán ámʋ

ɔkan ɔdakpá Troa wúlutɔ á, nowun ánɩ anɩWíe lafínkí ɔkpa há mɩ. 13 Támɛ mɩ klʋnmɛdɩ mɩ asɩ, tsúfɛ mmɔtʋ mɩ píó Tito ɩnʋ.Mʋ sʋ nɛklá amʋ ká tsʋn yɔ Makedoniansáɩntɔ.

Ɩsʋgyí Kristo Ɩdátɔ14 Támɛ ndɛ Bulu ɩpán da ánɩ Kristo

ɩsʋgyí sʋ alabwɛ anɩ ndoun, alakpá anɩ buoɩwɩ, anɩdɛ mʋ ɩsʋgyí amʋ nkɛ gyí. Nɩ ayɔɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ a, ɔtɔtsʋn anɩsʋ bláa ahá ámʋKristo asʋn wankláán ámʋ, fɛ alɩá ofobífánfán tɔwá ɔfan yɔ tsútsúútsú. 15 Lɛlɛ mʋá, Kristo gyí atɔ tɔhɛ, anɩgyí mʋ ɔfan ánɩ ɩdɛkʋsʋ há Bulu, há ahá ánɩ bʋdɛ nkpa nyapʋ amʋá bʋdɛfwɩ fɛɛ. 16 Itobon ahá ánɩ bʋdɛfwɩ, kpá amʋ ya lowutɔ, ɩtɔwá ahá ánɩ ɔdɛ amʋ nkpa hɔɔ ɔfan, kpá amʋ ya nkpatɔ.Ma mɛɛ lɔfʋn ha gyʋma ánfɩ odu yɔ? Ɔhaamá ɩnʋ. 17Anɩmʋ anɩmégyí fɛ ahá ɔdʋdʋɔábʋdɛ Bulu asʋn ámʋ fɛ pʋkle kɔba. ƖnɩáBulu lɔwa anɩ sʋ á, anɩtɛblɩ mʋ ɔnɔkwalɩsʋfɛ Kristo asúmbi ánɩ bʋlɩɩ Bulu ansɩtɔ.

3Bulu Ntam Pɔpwɛ Asúmpʋ

1 Asʋn ánfɩ anɩdɛblɩ ánfɩ ɩtráa desunáánɩ anɩdɛ ɩwɩ kanfʋ súná mlɩ lóó? Ntɛɛilehián ánɩ abɔpʋ anɩ adánsɩɛ nwʋlʋ bámlɩ, ntɛɛ abɔhɔ mʋ tsú mlɩ wá fɛ alɩá akʋbʋtɔbwɛ? 2 Ɛkɛkɛɛkɛ! Mlɩ onutó tsiátɔgyí adánsɩɛ nwʋlʋá bawánlɩn dɩnká anɩklʋnsʋ, ɔhagyíɔha dɛ mʋ wúun kla, pʋbɩ ánɩ anɩdɛ agyʋmá wankláán yɔ. 3 Mlɩgyíɔwʋlʋá Kristo lɔwanlɩn, ɩlɔtsʋn anɩsʋ ba.Támɛ megyí oyípɛ ɔlɔpʋwánlɩn mʋ, BuluƆkɩankpapʋ amʋ Ɔŋɛ ɔlɔpʋwánlɩn mʋ.Megyí abwi pɛtɛplɛ anyɔsʋ* ɛ ɔlɔwanlɩnmʋdɩnká, mboún anyánkpʋsa klʋnsʋ.

4 Anɩbʋ ɔkpa blɩ alɩ, tsúfɛ Kristo sʋ anɩansɩ dɩn Bulusʋ. 5 Anɩyin ánɩ anɩmɔfʋn ánɩ

abɛtalɩ bwɛ tɔtɔ anɩ onutó ɩwɩsʋ. Bulu sʋanɩlɔfʋn ha tógyítɔ bwɛ. 6Mʋláhá anɩlabwɛmʋ ntam pɔpwɛ amʋ asúmpʋ. Megyíɩbɩ Bulu lɔpʋwánlɩn mʋ mʋ, mboún ƆŋɛWankɩhɛ amʋ. Tsúfɛ mbla wanlɩnhɛ amʋɩtɔpʋ lowu ba, támɛ Ɔŋɛ Wankɩhɛ klɛ amʋmʋ ɩtɔpʋ nkpa ba.

7 Mbla dada amʋʋ Bulu lɔwanlɩn dɩnkáabwi anyɔsʋ ámʋ ɩlɔpʋ lowu ba. Támɛmʋ numnyam lɛha Mose ansɩtɔ lɛhɩɛwankɩ asa ɔlɔpʋba Israelfɔ. Brɛá numnyam amʋɔnɔ ɩdɛ asɩbá ó á, bʋmɛtalɩ kɩ mʋ ansɩtɔ.8 Ɩnɩá mbla wanlɩnhɛ amʋ lénya numnyamalɩ á, mʋmʋ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ gyumagyihɛnumnyam ɩbɛhɩɛ dʋn mʋ! 9Mbla wanlɩnhɛamʋʋ ɩtɛhá anɩtegyi ɩpɔn ámʋ kʋráá ɩbʋnumnyam. Mʋmʋ nkálɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛ gyu-magyihɛ amʋʋ ɩhɩɛ bʋ numnyam dʋn mʋámʋ ɩbɔbwɛ? Tsúfɛ ɩtɛhá anɩtegyi asʋ Buluansɩtɔ! 10 Mʋmʋ idesuná ánɩ Bulu mbladada amʋ ɩtráamanumnyamkʋráá. Pɔpwɛanfɩ numnyam lagyi mʋsʋ. 11 Tsúfɛ nɩ Mbla dada amʋʋ imetsiá wá ɔpá ámʋ ɩbʋnumnyam alɩ á, mʋmʋ pɔpwɛ anfɩ ibétsiábrɛ fɛɛ ánfɩ klɛ ɩbɛhɩɛ dʋn mʋ!

12 Anɩ ansɩ dɩn ntam pɔpwɛ anfɩsʋ. Mʋsʋ anɩbʋ ɔkpa tɔɩ faan. 13Anɩmégyí fɛMoseánɩ oletsiá pʋ tati bun nwun, mɛnɩ Israelfɔbʋmóowun mʋ ansɩtɔ wankɩ, brɛá mʋ ɔnɔɩdɛ asɩbá. 14 Támɛ mʋ óó á, Bulu lɛha amʋklʋntɔ lɔwaodwin bɔfʋnndɛ. Mʋ sʋnɩ bʋdɛBulu mbla dada amʋ kláa amʋ ofíakpa a,bʋtamanú mʋ asɩ, tsúfɛ tati ámʋ létin amʋagywɩɩn. Tɔtɔmɛɛtalɩ bwíí tati ámʋ lɛ amʋagywɩɩnsʋ, nkɛtɩ amʋa Kristo babwɛ kʋlɛ.15 Bɔtʋ ndɛ kʋráá nɩ bʋdɛ Mose mbla ámʋkláa a, tati ámʋ ɩtráa bun amʋ agywɩɩnsʋ.Mʋ sʋ bʋtamanú mʋ asɩ. 16 Támɛ nɩ ɔhaonyá dámlí klʋntɔ ba anɩWíe wá pɛ, Kristolabwíí tati ámʋ lɛmʋ agywɩɩnsʋ. 17AnɩWíeamʋʋ asʋn ánfɩ ɩdɛtɔɩ tsú mʋ ɩwɩ ámʋ gyíƆŋɛ Wankɩhɛ amʋ nɩ. Ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛá Ɔŋɛámʋ ɩbʋ a, ɩwɩgyí tétsíá ɩnʋ. 18 Anɩ Wíe dɛtati ámʋ bwií lɛ anɩ fɛɛ ansɩtɔ. Mʋ sʋ anɩdɛmʋ numnyam amʋ lɛ súná nɩ. Mʋ Ɔŋɛ ámʋlahá anɩdɛmʋ lɩan, tsúfɛmʋnumnyamamʋɩtráa dɛwankɩ anɩtɔ tsɩa.

4Ɔlɔtɔ Siadɩɛ

1 Bulu láwun anɩ nwɛ pʋ agyʋmá ánfɩwá anɩ ɩbɩtɔ. Mʋ sʋ abatɔ tamawú anɩ.2 Anɩlakíná tɔá ɩbʋ pɛlɩ pʋ oklúntɔ atɔ fɛɛ.

* 3:3 Abwi pɛtɛplɛ anyɔ ámʋʋ Bulu lɔwanlɩn mʋMbla dú dɩnká mʋsʋ há Mose amʋ.

2 Korintofɔ 4:3 179 2 Korintofɔ 5:15Anɩmɛdɛ ahá mlɛ, anɩmɛdɛ Bulu asʋn ámʋɛ damlí bun. Mboún anɩdɛ ɔnɔkwalɩ amʋonutó blɩ pʋlɛ ɩwɩ súná ahá fɛɛ, ɩwankɩamʋ alɩá anɩgyí Bulu ansɩtɔ. 3 Nɩ tɔkʋibun asʋn wankláán ámʋʋ anɩdɛblɩ ámʋsʋkʋráá á, ahá ámʋʋ bʋdɛfwɩ ámʋ nkʋlɛ ibunhá. 4 Ɔbʋnsám gyí ɔyɩ laláhɛ anfɩsʋ ogyípʋ.Mʋlápʋ atɔ tin ahá ánfɩ bʋtamahɔ Bulu gyianfɩ ansíbi. Mʋ sʋ bʋmɛdɛ asʋn wankláánámʋʋ igyi wankɩ amʋ asɩ nu nɩ. Wankɩ amʋgyí Kristo. Mʋlɛhɩɛ lɩan Bulu numnyamnɩ. 5 Tsúfɛ anɩmɛná anɩmɛdɛ anɩ onutóɩwɩ asʋn ɔkan da. Yesu Kristo ɩwɩ asʋnɔkan anɩdɛda anɩaa, mʋgyí anɩ Wíe. Tɔáanɩtɛblɩ tsú anɩ ɩwɩ gyí, Yesu sʋ anɩlabwɛmlɩ asúmpʋ. 6 Tsúfɛ Bulu ámʋʋ ɔlɛblɩ ɔbɛɛ,“Wankɩ ɩdálɩ tsu oklúntɔ!” ámʋ kɛn lahámʋ wankɩ amʋ ɩdɛwankɩ anɩ klʋntɔ. Ɩlaháanɩlabɩ ánɩ mʋ numnyam amʋ ɩdɛwankɩ Yesu Kristo ansɩtɔ.

7 Támɛ anɩgyí fɛ nlɔ pwɛhɛ ánɩ siadɩɛbʋ mʋtɔ. Siadɩɛ ámʋ gyí wankɩ mʋa túmiánfɩ ɩdɛwankɩ anɩ klʋntɔ. Idesuná ánɩ túmikpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ánfɩ imotsú anɩ, Bulu wáitsú. 8 Bʋdɛ anɩ háan ɔkpagyíɔkpasʋ, támɛbʋmɔkʋtálɩ sá anɩ tin. Ɩwɩ dɛ anɩ klɩ, támɛɩmɔkʋkpɔn anɩ. 9 Bʋdɩn anɩsʋ, támɛ Bulumɔkʋsí anɩ há. Bʋtɛfɩn anɩ dá, támɛ Bulusʋ anɩmɔkʋwú. 10Anɩlatsúlá ɩdɛ anɩ ɔyʋlʋʋanfɩ ipian brégyíbrɛ, anɩdéwu fɛYesu, mɛnɩmʋ nkpa ámʋ ɩbɛlɩn ɔwan anɩtɔ. 11 Yesusúm sʋ anɩ nkpa atsiápʋ anfɩ anɩtefia lowubrégyíbrɛ. Alɩá ɩbɔbwɛmʋ nkpa bɛlɩn ɔwananɩ ɔyʋlʋʋ anfɩ idewu ánfɩtɔ sʋ. 12 Ɩnɩdésuná ánɩ lowu dɛ anɩ laláa, mlɩ ɛ mlɩdɛnkpa ánɩ ɩtamatá nya.

13Támɛ anɩbʋmʋsʋ anɩdɛBulu asʋn ámʋɔkan da. Tsúfɛ anɩlɔhɔ mʋ gyi fɛ alɩáIsrael ɩlʋ ɔwapʋ ámʋ lɔwanlɩn wá Bulu asʋnámʋtɔ ɔbɛɛ, “Nɔhɔ Bulu gyi. Mʋlahá sʋ ndɛmʋ ɔkan da nɩ.” 14Anɩyin ánɩ alɩ ámʋʋ Bululɔkʋsʋa anɩ Wíe Yesu tsú afúlitɔ ámʋ a, alɩkɛn ɔbɔkʋsʋa anɩ, ɔbɛkpa anɩa mlɩnyɔ fɛɛba mʋ ɩwɩwá nɩ. 15 Ɩnɩ fɛɛ bɔwa labi há mlɩ,mɛnɩ nɩ Bulu hɩɛ ɔdɛ awɩtɔlɛ wa, kpá aháɔdʋdʋɔ ba Kristo wá á, bɛhɩɛ dá mʋ ɩpán,wá mʋ numnyam.

Hógyi Pʋtsíá16 Mʋ sʋ abatɔ tamawú anɩ. Ɩbʋ

mʋtɔá anɩ ɔyʋlʋʋ anfɩ idewu mʋ, támɛBulu dɛ anɩ ɔkláa ɔwʋnlɩn wa ekek-egyíɛkɛ. 17 Tsúfɛ ɩwɩɔsɩn kpalobí ánfɩanɩdéwúun séi ánfɩ ɩbɛha abénya num-nyam kpɔnkpɔɔnkpɔntɩá ɩtamatá, ɩdʋn

ɩwɩɔsɩn ánfɩ. 18Mʋ sʋ anɩmɛdɛ ɩwɩɔsɩn ánfɩanɩdéwúun anfɩ bu. Mʋá nyankpʋsa ansíbitamawun ɔkpa anɩdɛkɩɩ. Tsúfɛ ɩwɩɔsɩnánfɩ ɩbɛba bɔtsʋn. Ansigyí ámʋʋ ɩbʋ ɔma,ibétsiá brɛ fɛɛ ámʋ ɔkpa anɩdɛkɩɩ.

51 Anɩ ɔyʋlʋʋ anfɩ igyi fɛ kantankpa ánɩ

anɩtsie mʋtɔ. Nɩ bobwíé mʋ á, Bulu ɔbɛhaanɩ obu bámbá ɔsʋsʋ. Mʋmʋ á, megyínyankpʋsa léyi mʋ. Mʋ onutó léyi mʋ,imóobwie ɛkɛkɛɛkɛ. 2 Tsúfɛ séi kʋráá ɩdɛanɩ ipian ɔsʋlʋsʋ-ɔyʋlʋʋ anfɩtɔ. Anɩhɩɛanɩgyó ɛkɛá ɔbɔpʋ anɩ ɔsʋsʋ-ɔyʋlʋʋ wá anɩfɛ atadɩɛ. 3 Mʋmʋ anɩmɔɔbwɛ fɛ ɔŋɛáɩma ɔyʋlʋʋ, anɩná yayá. 4 Ɩdɛ anɩ ip-ian, anɩdɛkɩmɩ brɛ ánfɩ anɩtráa anɩbʋ anɩɔyʋlʋʋ dada anfɩtɔ. Megyí bɛɛ anɩdékléáawú, adalɩ ɔyʋlʋʋ anfɩtɔ. Mboún anɩdékléáBulu ɔwáa anɩ ɔsʋsʋ klɛ amʋʋ ɩtamawúplɔ ámʋ, mɛnɩ ibégyi mʋ ánfɩ itowú plɔánfɩsʋ. 5 Bulu onutó lɛla anɩ yáɩ há mʋ,ɔlɔpʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ wá anɩtɔ. Mʋgyíibwiá ɔlɛdɩnká mʋsʋ nɩ.

6 Mʋ sʋ anɩtɔwá klʋn brégyíbrɛ. Ɩbʋmʋtɔá brɛ ánfɩ anɩbʋ ɔsʋlʋsʋ-ɔyʋlʋʋ anfɩtɔá, anɩbʋ ɩfɔ anɩ Wíe wá. 7 Ɩnɩ sʋ hó-gyi anɩlapʋ anɩtsie nkpa, megyí tɔá ansíbidewúun. 8 Ee! Anɩhɩɛ anɩdɛ klʋn wa,tsúfɛ tɔá anɩhɩɛ anɩdédunká gyí abɔwa ɩfɔɔsʋlʋsʋ-ɔyʋlʋʋ anfɩwá, ayetsiá anɩWíe wá.9Mʋ sʋ nɩ anɩbʋ ɔsʋlʋsʋ nfɩ o, ɔtɩnɛ bambáo, tɔá ɩdɩn anɩ klʋnsʋ brɛ fɛɛ gyí, abɔbwɛ tɔáibégyi anɩWíe ansɩ. 10Tsúfɛ anɩ fɛɛ abɛyɛlɩɩ Kristo ansɩtɔ, obégyi anɩtɔ okugyíɔkʋ asʋn,ká mʋ ɩkɔ anɩ ɔsʋlʋsʋ-ɔyʋlʋʋ anfɩ bwɛhɛɔnɔ. Yilé igyi o, lalahɛ igyi o.

Bulu Onyawíelɛ11 Anɩhɩɛ anɩyin ánɩ ilehián ánɩ abénya

anɩ Wíe ifú. Mʋ sʋ anɩdɛtɔɩ kplá ahá anɩaa,amʋ ɛ bʋnyáa mʋ ifú. Bulu hɩɛ oyin anɩ.Nahogyi ánɩ mlɩ ɛ mlɩyin anɩ mlɩ klʋntɔ.12 Megyí ɩwɩ anɩtráa anɩdétsu súná mlɩ.Mboún anɩdɛ mlɩ ɔkpa suná, mɛnɩ mlótsuɩwɩ anɩ sʋ. Fówun nɩ ahá bʋdɛ ɩwɩ tsu tɔáɔha tɔpʋ ansíbi wun sʋ, imegyí tɔá ɩbʋ ɔhaklʋntɔ sʋ á, mlénya kʋ bláa amʋ. 13 Tsúfɛnɩ bɛɛ anɩ nwun layíntá kʋráá á, Bulu asʋnigyi. Támɛ nɩ bɛɛ anɩ ansɩtɔ da mʋ á, ɩdaha mlɩ. 14 Ɔdwɛ ámʋʋ Kristo bʋ ha anɩámʋ dɛ anɩ kpa, tsúfɛ anɩlanú ɩwɩasɩ ánɩ mʋnkʋlɛ lówu há ahá fɛɛ. Mʋ sʋ mʋa ahá fɛɛbawú. 15Olowuhá ahá fɛɛ lɛlɛ, mɛnɩ ahá ánɩ bénya nkpa pɔpwɛ amʋ bʋmɛɛtrá tsiá nkpa

2 Korintofɔ 5:16 180 2 Korintofɔ 7:4alɩá bʋdeklé. Mboún bétsiá nkpa há Kristoamʋʋ olowu, Bulu lɔkʋsʋa mʋ há amʋ ámʋ.

16 Ɩnɩ sʋ anɩtráa anɩmɛdɛ ɔhaa kɩɩ fɛ alɩáɔyɩtɔ ahá bʋtɛkɩ mʋ. Ɩbʋ mʋtɔá brɛ ámʋanɩlétsiá kɩ Kristo fɛ alɩá ɔyɩtɔ ahá bʋtɛkɩmʋ, támɛ anɩtráa anɩmɛdɛmʋ kɩɩ alɩ. 17Mʋsʋ nɩ ɔha mʋa Kristo bɔbwɛ ɩkʋlɛ a, alabwɛɔha pɔpwɛ. Mʋ tsiátɔ dada amʋ fɛɛ ɩlatsʋn.Mʋ tsiátɔ labwɛ pɔpwɛ! 18 Nkpa pɔpwɛanfɩ itsú Bulu wá. Mʋlɔtsʋn Kristosʋ bwɛanɩ ánfɩ anɩgyí mʋ alupʋ ánfɩ mʋ anyawíe.Alapʋ agyʋmá ánfɩ wá anɩ ɩbɩtɔ, ɔbɛɛ alɛɛaha bambá ɛ anyawíe ha mʋ. 19 Tsúfɛ Bululɔtsʋn Kristosʋ ɔdɛ ɔyɩtɔ ahá damlí bwɛmʋ anyawíe. Ɔtráa ɔmɛdɛ amʋ lakpan ɩwɩakúnta bu há amʋ. Ɩnɩ ɔlɔpʋwá anɩ ɩbɩtɔɔbɛɛ, abláa ahá nɩ.

20 Kristo atsɩámɩ anɩgyí, Bulu dɛtɔɩ tsʋnanɩsʋ há mlɩ. Mʋ sʋ anɩlɩɩ Kristo ɔlɩɩkpáanɩdɛ mlɩ kokóli anɩaa, “Mlɩha Bulu ɔbwɛmlɩ mʋ anyawíe!” 21 Tsúfɛ Kristo mɔbwɛlakpan kʋkʋ! Támɛ Bulu lɔpʋ mʋ bɔ afɔdɩɛanɩ lakpan sʋ, mɛnɩ ɔbɔtsʋn anɩa mʋnyɔɩkʋlɛbwɛsʋ tsú anɩ ánɩ anɩ asʋn da ɔkpa mʋansɩtɔ.

61 Anɩa Bulunyɔ anɩdɛ agyʋmá yɔ. Mʋ

sʋ anɩdɛ mlɩ kokóli anɩaa, mlɩmáha Buluawɩtɔlɛ amʋʋ mlɩlanyá ámʋ ɩbwɛ kpaalɩ.2 Tsúfɛ Bulu lɛblɩ mʋ asʋn wanlɩnhɛ amʋtɔɔbɛɛ,“Brɛá mɩ brɛ lɔfʋn ánɩ nówun ahá nwɛ a,

nonu mlɩ ɔmɛ.Mɩ nkpa ɔhɔkɛ amʋ ɩlɔfʋn ɛ á, negyi mlɩ

bʋalɛ.”Mlɩnu! Brɛ ámʋ láfʋn a. Ndɛ gyí mlɩ nkpaɔhɔkɛ amʋ nɩ!

3 Anɩmédékléá abétin ɔhaa anɩ Wíe wába ɔkpa, mɛnɩ ɔhaa méenya asʋansʋ blɩ tsú anɩ agyʋmá ánfɩ ɩwɩ. 4 Mboún anɩbwɛhɛ fɛɛtɔ a, anɩtɛlɛ súná ánɩ Bulu asúmbianɩgyí ɔnɔkwalɩsʋ. Anɩtotomi anɩ ɩwɩɔsɩn,anɩ ɩkplán pʋ anɩ asʋn wunhɛ kugyíkʋ ɛtɔ.5 Bɛpɩtɩ anɩ atɔ, wá anɩ obu, bɛkpa bunanɩsʋ dá anɩ. Anɩlɔyɔ agyʋmá ánɩ ɩdʋn anɩ.Nkɛkʋ anɩtamadɩdɩ, nkɛkʋ ɛ anɩtetsíá akʋn.6Anɩlɔtsʋn anɩ tsiátɔsʋ lɛ súná ánɩ ifin kʋkʋmá anɩ ɩwɩ. Anɩyin asʋn, anɩtenyá ɩklʋn.Anɩbʋ awɩtɔlɛ, ƆŋɛWankɩhɛ amʋ tsie anɩtɔ.Anɩtɛhɩɛ dwɛ ahá ɛ tsú anɩ klʋntɔ. 7AnɩtɛdáBulu asʋn ámʋ ɔkan ɔnɔkwalɩsʋ pʋ Bulutúmitɔ. Yilébwɛ gyí ɩsá-akɔtɔá anɩdɛpʋkɔahá, anɩdɛpʋtin anɩ ɩwɩ ɛ. 8 Akʋ bʋtobú

anɩ, akʋ ɛ bʋtɔsʋpa anɩ. Akʋ bʋtɛkánfʋ anɩ,akʋ ɛ bʋtɔkpɔɩ anɩ. Anɩ asʋn da ɔkpa, támɛbʋdɛ anɩ bu afunupʋ. 9 Fɛ anɩmégyí tɔtɔahá ansɩtɔ, támɛ ahá anɩgyí. Fowun anɩ fɛɛanɩdéwu nɩ, támɛ kɩ, anɩbʋ nkpa. Bʋtesiananɩ mɔ, támɛ anɩtɛdálɩ mʋtɔ. 10 Anɩbʋɩwɩɔsɩntɔ, támɛ Kristo sʋ anɩbʋ ansigyítɔ.Ahiánfɔ anɩgyí, támɛ anɩlahá ahá bamlí ɩwɩanyapʋ. Anɩmá tɔtɔ, támɛ anɩbʋ tógyítɔKristo sʋ.

11 Korintofɔ! Anɩtɛhɩɛ nyá mlɩ ɩwɩ ansi-gyí, lɛ ɩwɩtɔ bláa mlɩ asʋn. 12 Anɩtamakʋláɩwɩmlɩsʋ, támɛmlɩmʋmlɩdɛ ɩwɩ kʋlá anɩsʋ.13Ndɛ mlɩ asʋn bláa fɛ mɩ onutó abí. Mlɩ ɛmlɩmápʋ asʋansʋ ŋáín anɩ.

Ɔmátɔfɔ Pʋgyi Mba14 Mlɩa ɔmátɔfɔ mlɩmágyi mba. Nkálɩ

yilé mʋa lalahɛ bɛtalɩ tsíá tsukʋlɛ? Nkálɩwankɩ mʋa oklún ɛ bɔbwɛ kʋlɛ? 15 Kristomʋa Ɔbʋnsám* bɛtalɩ bwɛ agywɩɩn kʋlɛ?Ɛkɛkɛɛkɛ! Nkálɩ ohógyipʋ mʋa ɔhá ánɩ ɔma hógyi bɔbwɛ kʋlɛ? 16 Nkálɩ bɔtswɛɔkpɩ Bulu ɔtswɛkpa? Tsúfɛ anɩgyí BuluƆkɩankpapʋ amʋ ɔtswɛkpa nɩ. Igyi fɛ alɩábɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,“Bulu ɔbɛɛ, ‘Nétsiá mɩ ahátɔ,

mɩa amʋnyɔ abɛnatɩ.Nɔbwɛ amʋ Bulu,

amʋ ɛ bɔbwɛmɩ ahá.’ ”17 Bɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ ɛ bɛɛ,

“AnɩWíe Bulu ɔbɛɛ,‘Mlɩdalɩ amʋtɔ, amlɩmaɩn ɩwɩ lɛ amʋsʋ.’ ”

Bɛtrá wanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,“Mlɩmáwa ɩbɩ lalahɛtɔ,

mɩ anhɔmlɩ.”18 Bɛtrá wanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,“Bulu ɔbɛɛ, ‘Nɔbwɛmlɩ Sɩ,

mlɩ ɛmlɔbwɛmɩ abí.’Alɩ anɩWíe Otúmípʋ dɛblɩ nɩ.”

71Mɩ apíó adwɛpʋ, Bulu lahɩɛ ntobíá igyi

alɩ yáɩ anɩ. Mʋ sʋ mlɩha afwɩ ɩbɩ lɛ tógyítɔáɩbɔkpɔɩ anɩ ɔyʋlʋʋ pʋ anɩ ɔkláa fɛɛtɔ. Mlɩhaanya Bulu ifú, mɛnɩ ɩbɛha anɩ ɩwɩ bɛtɩn, ifinkʋkʋmɛɛtrá tsiá anɩ ɩwɩ.

Paulo Ansigyí2 Kókoli, mlɩmákʋlá ɩwɩ anɩsʋ!

Anɩmɔkʋpʋ lalahɛ gyi ɔhaa. Anɩmɔkʋyíntáɔhaa, anɩmɔkʋsísi ɔhaa ɛ. 3Megyí ɩpɔn ndɛmlɩ ha sʋ ndɛ asʋn ánfɩ blɩ. Tsúfɛ nablɩ bɔtsʋn mbɛɛ, anɩtekle mlɩ asʋn. Lowutɔo, nkpatɔ o, anɩmɛɛtan mlɩsʋ ɛkɛkɛɛkɛ.4 Ntɛtálɩ bla mlɩ mɩ klʋntɔ asʋn, ndɛ

* 6:15 Paulo lɛtɩ Ɔbʋnsám ɔbɛɛ, ‘Belial.’

2 Korintofɔ 7:5 181 2 Korintofɔ 8:15ɩwɩ ɛ tsu mlɩsʋ wankláán. Anɩ ipian fɛɛɔma a, mlɩlawá mɩ atɛtɔ-ɔnlɩn. Ansigyíkpɔnkpɔntɩ kʋ labʋlá mɩ klʋntɔ.

5 Tsúfɛ brɛá anɩlówie Makedonia a,anɩménya ɔkpa dá ɔkpʋnʋ. Atsʋn nfɩ asʋn,ayínkí nfɩ ɩtrɛ. Mʋ sʋ ifú letsiá anɩ ayetɔ.6 Támɛ Buluá otolwíí ahá ámʋʋ ɩwɩ lawúamʋ ɩklʋn amʋ lɛkpa Tito ba anɩ, pʋlwíí anɩɩklʋn. 7Megyí mʋ ɩbá amʋ nkʋlɛ lɛha ɩklʋnlólwií anɩ, mboún asʋn ánɩ ɔlɔpʋtsúa ɩnʋba ɛ. Ɔlɛbláa anɩ ɔbɛɛ, mlɩhɩɛ mlɩdékléámlówun mɩ. Alɩá asʋn ámʋ lahan mlɩ,mlɩlanú ɩwɩasɩ ánɩ mlɩmɛbɩ bwɛ pʋ alɩámlɩlahɩɛ tsúlá dɩnká mɩ klɛsʋ, sʋ ansɩ lɛtrágyi mɩ tsɩa.

8 Tsúfɛ nɩ mɩ ɔwʋlʋ ámʋtɔ asʋn lɛhanmlɩ kʋráá á, mɩ mʋ ɩmɛhan mɩ. Ɩbʋ mʋtɔáɩlɛhan mɩ brɛ kʋtɔ, tsúfɛ nowun ánɩ ɩlɛhaawɩrɛhɔ lɛkɩtá mlɩ kpalobí. 9 Ansɩ dɛ mɩ gyí séi. Megyí alɩá ɩlɔwa mlɩ awɩrɛhɔsʋ. Mboún alɩá awɩrɛhɔsú amʋ ɩlahámlɩladámlí klʋntɔ sʋ. Tsúfɛ mlɩ awɩrɛhɔsúanfɩ odu Bulu tekle nɩ. Mʋ sʋ mɩ asʋnámʋ imeyintá tɔtɔ tsú mlɩ ɩwɩ. 10 Tsúfɛawɩrɛhɔsúá igyi Bulu apɛ tɔpʋ klʋntɔdamlíbá. Ɩtɛhá anɩtenyá nkpa. Mʋ odu bʋ ɔsɩn,támɛ ɩma ɔsɩn. Ɔyɩtɔ awɩrɛhɔsú mʋ á, lowuɩtɔpʋba. 11 Mlɩkɩ tɔá awɩrɛhɔsúá igyi Buluapɛ latɩ há mlɩ! Ɩlahá mlɩlatsú ɩkʋ lɛ asʋnámʋtɔ, mlɩdésuná ánɩ mlɩ asʋn da ɔkpa sʋɔblɔ ɛ dɛmlɩ. Ɩlatsíí mlɩ opúni, ɩlahá mlɩhɩɛmlɩdékléá mlówun mɩ, mlɩlatsúlá dɩnká mɩ klɛsʋ. Mlɩhɩɛmlɩdédunká ánɩ mlɛbɩtɩ lalahɛɔbwɛpʋ ámʋ ɩsʋ. Lɛlɛ, mlɩlalɛ súná ánɩ mlɩmégyi pɔn asʋn ánfɩtɔ.

12 Nɔwanlɩn ɔwʋlʋ sɩsɩ mlɩ, támɛ megyíahá ánfɩ sʋ. Megyí ɔhá ámʋʋ ɔlɔbwɛ ɩlá,ntɛɛ ɔhá ámʋʋ ɔlɔpʋ ɩlá gyí mʋ amʋ sʋ.Alɩánɛlɛ súnámlɩBulu ansɩtɔ ánɩ mlɩlatsúládɩnkámɩ klɛsʋmboún sʋ. 13 Ɩnɩ lahɩɛwá anɩatɛtɔ-ɔnlɩn.

Mʋá ɩdʋn kʋráá á, ansɩ legyi anɩ, brɛáanɩlówun ánɩ mlɩ fɛɛ mlɩlahá ansɩ dɛ Titogyí, tsúfɛ mlɩlahá ɩklʋn ladɩ mʋ asɩ. 14 Nɩ nɛkanfʋ mlɩ mʋ ansɩtɔ kʋráá á, mlɩmɛhapɛlɩ mɛkɩtá mɩ. Alɩ ámʋʋ asʋn ámʋʋanɩlɛbláa mlɩ ámʋ fɛɛ igyi ɔnɔkwalɩ amʋ a,alɩ kanfʋ ámʋʋ nɛkanfʋ mlɩ mʋ ansɩtɔ ámʋɛ laba mʋtɔ nɩ. 15 Nɩ Tito ɔkáɩn alɩá mlɩfɛɛ mlɩtɛyaa asʋ há mʋ, hɔ mʋ asʋn blɩhɛ,pʋ alɩá mletenyá ifú kpɩnkɩ mʋ ansɩtɔ á,ɔtɛtráa nya mlɩ ɩwɩ ɔdwɛ tsɩa. 16 Ansɩ ɩhɩɛdɛ mɩ gyí ánɩ nɛtalɩ pʋ ansɩ dɩnká mlɩsʋɔkpagyíɔkpasʋ.

8Akristofɔ Atókie

1 Apíó, anɩdékléá mlɩbɩɩ awɩtɔlɛá Bululawá há ɔpasua ámʋʋ bʋbʋ Makedoniaɔmátɔ ámʋ. 2 Ɩnɩá bʋbʋ ipian mʋaasʋn wunhɛ tsɔtsɔɔtsɔtɔ kʋráá á, bɔpʋamʋ ohian futútúútú lɛ amʋ awɩtɔlɛkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ súná ansigyísʋ tsʋn amʋatokiehɛtɔ. 3 Nɛblɩ mbɛɛ, bekie atɔ dʋnalɩá bɛtalɩ kʋráá, tsú amʋ klʋntɔ. 4 Betsiákʋlɩ anɩ ɔkpa bɛɛ, ahá amʋ ɛ abʋnyaɔkpa wa awɩtɔlɛ ha Bulu ahá ánɩ bʋbʋYerusalem. Fówun amʋ ɛ amʋ ɩbɩ bówieosum agyʋmá ánfɩtɔ. 5 Bɔbwɛ dʋn alɩáanɩlósusúu. Gyankpapʋ a, besi amʋ ɩwɩ háanɩ Wíe, bɛlasí amʋ ɩwɩ há anɩ Bulu apɛtɔ.6Mʋ sʋ anɩlahá Tito amʋʋ olegyankpá bɛhamlɩlɔwa nsi ámʋ anɩaa, ɔtráa yinki bɛhaamlɩwa nsimɔmlɩ awɩtɔlɛ agyʋmá ámʋ ɔnɔwankláán. 7Mlɩlafʋn ɔkpagyíɔkpasʋ, tsúfɛmlɩhɩɛ mlɩbʋ hógyi, mlɩyin tɔɩ, mlɩlɛtɩnansɩ. Tɔtɔ tamakpɔn mlɩ, mlɩtɛhɩɛ dwɛ anɩɛ. Ndekléá mlɩbɔɔ mbɔdɩ awɩtɔlɛ agyʋmáánfɩ ɛtɔ dʋn ɔhagyíɔha.

8 Mmɛdɛ mlɩ hɩɛ mbɛɛ, mlɩbwɛɛ mʋ.Mboún ndɛpʋmlɩ ɔdwɛ kápʋ akʋá bʋdɛprɩɩánɩ amʋ ɛ bɔbʋá. 9 Tsúfɛ mlɩyin alɩá anɩWíe Yesu Kristo lɔdwɛ ahá, wá awɩtɔlɛ. Ɩwɩonyapʋ ogyi tɛkɩ, támɛ anɩ sʋ ɔlɔbwɛ ɩwɩohiáni, mɛnɩ abɔtsʋn mʋ ohian ámʋsʋ bwɛɩwɩ anyapʋ.

10 Mɩ agywɩɩn gyí, nɩ mlɔmɔ agyʋmáámʋʋmlɩléfi asɩ ofíkʋ ámʋ ɔnɔ á, ɩbɔwa labihá mlɩ. Tsúfɛmlɩgyí ɔpasua gyankpapʋ ánɩ mlɩlɔbwɛ agywɩɩn ámʋ, mlɩ kɛn léfi mʋ asɩ.11 Mlɩwuna bwɛ mʋ mɔ ɔnɔ. Mlɩlɛ ɩklʋntɔbwɛ mʋ, fɛ alɩá mlɩléfi mʋ asɩ. Mlɩkie mʋmlɩ ɔwʋnlɩn ɔnɔ, mɛnɩ ɩbɛkanáa agywɩɩnámʋʋmlɩlɔbwɛ ámʋ. 12Nɩ ɩhɩɛ igyi mlɩ apɛámlɛha á, mlɩkie tɔá mlɩbʋ. Mʋtegyi Buluansɩ, megyí mʋá mlɩmá.

13Megyí bɛɛ, anɩdékléá abɛha ɩwɩ bólwiíakʋ, ɩwɩ ɩklɩ mlɩ mʋ; mboún alɩá ɩwɩ bólwiímlɩa amʋnyɔ fɛɛ kɛkɛɛ. 14 Séi mlɩbʋ atɔtsɔtsɔá mlɛtalɩ pʋbʋa amʋ. Mʋmʋ nɩ ɩwáalɛ há amʋ, ɩwɩ lɛklɩ mlɩ ɛ á, amʋ ɛ bɛtalɩ bʋa mlɩ, mɛnɩ mlɩa amʋnyɔ fɛɛ mlényakɛkɛɛ. 15 Mlɩkaɩn ánɩ Bulu asʋn wanlɩnhɛamʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɔhá ámʋʋ ɔlɛkpa tsɔtsɔɔtsɔámʋ ménya mʋ dʋbɩ. Ɔhá ámʋʋ ɔlɛkpakpalobí ámʋ ɛ klɛ lɔfʋn mʋ.”

Tito Mʋa Mʋ Aba

2 Korintofɔ 8:16 182 2 Korintofɔ 10:816 Adá Bulu ɩpán ánɩ alahá Tito ɛ latsúlá

dɩnká mlɩ klɛsʋ fɛ mɩ. 17 Brɛá anɩlɔwa mʋanɩaa ɔbá mlɩ wá á, olotsulá. Mʋ onutó óó,ɩbʋ mʋ ɔdwɛ ánɩ ɔbɛtrá ba ɩnʋ. 18 Anɩdɛmʋa opíó ɔkʋ wa sɩsɩ mlɩ. Ɔpasua ámʋ fɛɛbʋdɛ mʋ kanfʋ, asʋn wankláán ámʋ ɔkanda sʋ. 19Makedonia ɔpasua ámʋ fɛɛ lɛlɛmʋánɩ anɩa mʋnyɔ anátɩ ki, ahɔ atokiehɛ ámʋya Yerusalem. Anɩdɛ atɔ ánfɩ bwɛ pʋwá anɩWíe numnyam,mɛnɩ ibósuná ánɩ anɩ onutólatsú dɩnká ɩwɩsʋ ánɩ abɔbwɛmʋ.

20 Anɩdɛ anɩ ɩwɩ kɩɩ wankláán, mɛnɩɔhaa mɛɛlɛ anɩ ɩlá, tsú alɩá anɩlɔpʋ anɩdɛatokiehɛ ámʋsʋ kɩɩ. 21 Tɔá anɩdésusúugyí, alɩá abɔbwɛ mʋá ɩda ɔkpa Bulu mʋaanyánkpʋsa fɛɛ ansɩtɔ.

22 Ɩnɩ sʋ anɩlapʋ anɩ apíó ámʋtɔ ɔkʋmántá Tito anásʋ. Anɩlasɔmʋ kɩ, anɩlawunánɩ ɔhɩɛ ɔbʋ nsi. Alahɔ mlɩ gyi séi. Mʋsʋ ɔhɩɛ odekléá ɔbɛtsa anɩ agyʋmá ámʋyɔ. 23 Nɩ ɔkʋ lɛfɩtɛ mʋsʋ á, mlɩbla mʋmlɩaa,mɩamʋnyɔdɛ agyʋmáyɔpʋsúmmlɩ.Makedonia ɔpasua lɔwa apíó atráhɛ amʋʋmʋa amʋnyɔ bɛbá ámʋ. Ɩnɩ désuná ánɩ Kristo bʋdɛ numnyam wa. 24 Mʋ sʋ mlɩlɛmlɩ ɔdwɛ suna amʋ. Isuna ɔpasua ámʋ fɛɛánɩ mlɩ sʋ anɩbʋ ɔkpa tsú ɩwɩ.

9Akristofɔá Bʋma Tɔtɔ Bʋá

1 Imehián ánɩ nɔwanlɩn mlɩ ɔwʋlʋ tsúalɩá mlɩdɛ Bulu ahá ánɩ bʋbʋ Yerusalembʋá ɩwɩ. 2 Tsúfɛ nyin ánɩ mlɩhɩɛ mlɩdékléámlɔbʋá amʋ. Nagyi mlɩ ɩwɩ adánsɩɛ súnáamʋ mbɛɛ, tsú ofíkʋ ɔpá Akristofɔá bʋbʋAkaia ɔsʋlʋsʋ bɛda ɩwɩsʋ yáɩ ánɩ bɔbʋá. Mlɩnsiwa lahá ogyá kʋ lawíé amʋ ɔdʋdʋɔtɔ. Mʋsʋ amʋ ɛ bafi mʋ asɩ. 3 Támɛ ndɛ apíó ánfɩwa sɩsɩ mlɩ, isuna ánɩ megyí kpaalɩ negyimlɩ ɩwɩ adánsɩɛ súná amʋ. Mlɩda ɩwɩsʋ, fɛalɩá nɛbláa mlɩ yáɩ, amlɩka mlɩ tswɩtswɩ fɛɛ.4 Tsúfɛ nɩ Makedonia Akristofɔ ámʋtɔ akʋbobuo mɩ ba ɩnʋ, bowun ánɩ mlɩmɔkʋdáɩwɩsʋ fɛ alɩá nɛbláa amʋ á, abɔsʋpáa amʋansɩtɔ, támɛ mlɔsʋpáa dʋn mɩ. 5 Mʋ sʋnabwɛ agywɩɩn ánɩ nɛha Tito mʋa mʋ abaámʋ abʋgyankpa ba mlɩ wá, ɩha amlɩdunkatɔá mlɩlɛhɩɛ ánɩ mlɛha yáɩ. Támɛmlɩha mʋtsú mlɩ klʋntɔ, megyí ɔhɩɛ igyi.

6 Mlɩkaɩn ánɩ ɔhá ánɩ odú kpalobí á,kpalobí ɔtɔkpɔtɩ, támɛ ɔhá ánɩ odú tsɔtsɔtɔkpɔtɩ tsɔtsɔ. 7Mlɩtɔ okugyíɔkʋ ɔháa mʋáɔbɛtalɩ tsu mʋ klʋntɔ. Ɩmábwɛ ɔhɩɛ, tsúfɛɔhá ánɩ ɔtɔpʋ ɔdwɛ kíé atɔ asʋn Bulu tekle.

8 Bulu tɛhá mlɩ tɔá mlɩdéhián brégyíbrɛ,dʋn alɩá ilehián mlɩ. Mʋ sʋ mlénya tɔáɩdɛ mlɩ hián brégyíbrɛ. Ɩbɔfʋn mlɩ sian,mlɔpʋbwɛ yilé há aha bambá. 9 Fɛ alɩábɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,“Bulu ɔha tɛlɛ ɩwɩtɔ kíé ahiánfɔ atɔ.

Mʋ yilébwɛ tamatá.”10 Bulu tɛhá adɔtɔpʋ atɔ-abí bʋtodú, ɔtɛháahá atogyihɛ. Mlɩgyí fɛ amʋ. Ɔbɛhamlɩ atɔ-abíá mlɔpʋ ɩkʋ kíé ahá, atogyihɛ tsɔtsɔɔtsɔbɛdalɩ tsumlɩ yilébwɛ ámʋtɔ. 11Ɔbɛhɩɛ yúlámlɩ ɔkpagyíɔkpasʋ, mɛnɩmlɔwa awɩtɔlɛ háahá brégyíbrɛ. Ɩnɩ ɩbɛha ahá ámʋ bɛdaBulu ɩpán, atɔ ámʋʋ mlɩlapʋtsʋn anɩsʋ háamʋ ámʋ sʋ. 12 Tsúfɛ atoku anyɔ ɔbɛdalɩtsu mlɩ atɔ hahɛ ánfɩtɔ. Megyí atɔ ámʋʋmlɩlapʋhá Bulu ahá ámʋʋ atɔ dɛ amʋ hián,bʋbʋ Yerusalem amʋ nkʋlɛ, mboún ɩbɛhaahá tsɔtsɔɔtsɔ bɛhɩɛ dá Bulu ɩpán. 13 Tsúfɛnɩ mlɛhá amʋ á, ɩbɛha bɛkanfʋ Bulu. Ibó-suná ánɩ lɛlɛ mlɩdɛ Kristo asʋn wankláánámʋʋmlɩlɔhɔ amʋsʋ gyí, mlɩdɛ awɩtɔlɛ ɛwahá amʋa aha bambá. 14Bɛhɩɛ káɩn mlɩsʋ, bɔmpáɩ há mlɩ, tsú awɩtɔlɛ kpɔnkpɔntɩ ámʋʋBulu lapʋhá mlɩ ámʋ sʋ. 15 Adá Bulu ɩpánhá mʋ atokiehɛ ánfɩ ɩdʋn blɩ ánfɩ!

10Paulo Gyumagyihɛ Ɔnɔlɛ

1 Ɩbʋ mʋtɔá mlɩtɔ akʋ mlɩtɛblɩ mlɩaa,nɩ mbʋ mlɩ wá á, mɩ asʋn lolwií, támɛntɔwánlɩn mɩ nwʋlʋ túmisʋ. Támɛ mɩ Paulo ndɛ mlɩ kokóli mbɛɛ, mlɩpʋkɩ alɩáKristo asʋn lolwií, ɔlɛba ɩwɩasɩ. 2Mlɩtɔ akʋbʋdɛblɩ bɛɛ, mɩ bwɛhɛ lalɩan ɔyɩtɔ ahá. Mʋsʋ nɩ nɛtrá ba ɩnʋ á, nawun ánɩ ilehiánánɩ mɩ ansɩtɔ bɔwa ɔnlɩn. Kókoli, mlɩmáhaampʋ tsiátɔ anfɩ odu ba ɩnʋ. 3 Ɩbʋ mʋtɔáɔyɩ ánfɩtɔ anɩbʋ, támɛ megyí ɔyɩ anfɩtɔagywɩɩn anɩdɛpʋkɔ ɩsá. 4-5 Megyí ɔyɩtɔakɔtɔ anɩdɛpʋkɔ. Bulu akɔtɔá ɩbʋ túmianɩdɛpʋbwíé okpikplikpa kugyíkʋá ɩtɔkʋsʋlɩɩ Bulusʋ. Anɩtɔpʋyíntá afunu asʋn kugy-íkʋá ahá bʋtɔpʋtsú ɩwɩ, ɩtɛhá amʋbʋtamabɩ Bulu. Anɩtɔpʋdámlí agywɩɩn laláhɛ kugy-íkʋ, há itobú Kristo. 6Nɩ mlɩ aha tráhɛ amʋmlɩlapʋ ɩwɩ há Kristo, mlɩdɛmʋ asʋnsʋ gyía, abɛbɩtɩ ahá ámʋʋ bʋdɛ asʋtɔ-ɔnlɩn waámʋ ɛ asʋ.

7 Mlɩkɩ ɔnɔkwalɩ amʋʋ ɩda mlɩ ansɩtɔámʋ. Nɩ mlɩdɛkɩɩá Kristo bʋ mlɩ á, mʋmʋmlɩkɩ mʋ wankláán, amlɩbɩ ánɩ mʋbʋ anɩɛ. 8 Nɩ ndɛ ɩwɩ tsu túmi ámʋʋ anɩ Wíelapʋhá anɩ ámʋ sʋ dʋbɩ a, ɩmamɩ pɛlɩ. Tsúfɛɔlɔpʋhá anɩ ɔbɛɛ, apʋbʋa mlɩ amlɩdan.

2 Korintofɔ 10:9 183 2 Korintofɔ 11:25Megyí ɔbɛɛ, apʋyinta mlɩ. 9 Ɩmábwɛ mlɩ fɛndɛ nwʋlʋ wanlɩn, pʋwá mlɩ ifú. 10 Tsúfɛakʋ bɛɛ, “Mákpla Paulo. Mʋ asʋn wanlɩnhɛbʋ odwin, ɔtɔpʋhɩɛ ahá. Támɛ nɩ mʋ onutóɔbʋ anɩ wá á, ololwií, mʋ asʋn blɩhɛ ɛ ɩmaibíá!” 11 Ɩwánkɩ ahá ámʋ ánɩ asʋn ánɩ anɩtɔwánlɩn sɩsɩ ahá kɛn anɩtɔbwɛ nɩ anɩbʋamʋ wá nɩ.

12 Lɛlɛ mʋ á, amɛndɩ anɩgyíá abɔpʋ ɩwɩkápʋ ahá ánfɩ bʋdɛ ɩwɩ kanfʋ ánfɩ? Amʋwʋlɛwʋlɛ dɛpʋ ɩwɩ kápʋ aba, bʋdɛ ansɩ pʋdɩnká abasʋ. Mimlá igyi amʋ. 13 Anɩmʋ anɩmóotsu ɩwɩ dáfá, mboún ɔkpa ámʋʋBulu lɛhɩɛ há anɩ ámʋ ɔnɔ abótsu ɩwɩ fʋn.Mʋgyí agyʋmá ánɩ anɩlabwɛ bɔtʋ mlɩ nɩ.14 Anɩlégyankpá pʋ Kristo asʋn wankláánámʋ ba mlɩ. Mʋ sʋ nɩ anɩdɛ mlɩ asʋn bláaa, anɩmɔkʋtɔɩ dáfá. 15 Anɩmɛdɛpʋ ɔhaaagyʋmá ɛ tsú ɩwɩ. Mboún anɩdɛ ɔkpa kɩɩ ánɩ mlɩ hógyi bɛdan. Agyʋmá ámʋʋ anɩdɛyɔmlɩtɔ ámʋ ɛ ɩbɛklɛɩ tsɩa. 16 Mʋmʋ abɛtalɩ dáfá mlɩsʋ yɛda asʋn wankláán ámʋ ɔkanɔmá bámbá ɛsʋ, mɛnɩ ɩmɔɔbwɛ fɛ anɩlapʋɔtɩnɛá ɔkʋ lagyankpá yɔ agyʋmá tsú ɩwɩ.

17 Támɛ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɔhagyíɔha ánɩ ɔbɛɛ, mótsu ɩwɩ á,ɔpʋʋ tɔá anɩWíe labwɛ tsu ɩwɩ.” 18Tsúfɛ nɩ Bulu ɔkánfʋ fʋ gyí asʋn, ɩwɩ kanfʋmʋkpaalɩígyi.

11Paulo Mʋa Sumbí Ayɔpʋ Afunupʋ

1Mlɩnya klʋn, amlɩnu mɩ mimlála kpalo-bí ánfɩ asɩ! Kókoli, mlɩnya klʋn ha mɩ.2 Mmesi mlɩ tswɩ fɛ alɩá Bulu tamasí mlɩtswɩ. Tsúfɛmlɩgyí fɛ obitebíá omeyín oyin,napʋmlɩ há oyin ɔkʋlɛ, ogyi Kristo. 3Támɛalɩ ámʋʋ ɩwɔ ámʋ lɔpʋ mʋ alapɛ mlɛ Hawaamʋ á, ifú dɛ mɩ ánɩ ɔkʋ ɔbɛmlɛ mlɩ, mlɩansɩ bɛdɩnkɩ ɔnɔkwalɩwa pʋ ɔdwɛ wankɩhɛamʋʋ mlɩbʋ ha Kristo amʋsʋ. 4 Tsúfɛnyin ánɩ nɩ ɔkʋ ɔbá bɛda Yesu bámbá ɔkʋɩwɩ asʋn ɔkan súná mlɩ, imegyí ɔmʋamʋʋanɩlɛda mʋ ɩwɩ asʋn ɔkan súná mlɩ ámʋa, mlɔkɔsɩ hogyi. Nɩ mlenyá ɔŋɛ bámbákʋá ɩna ɔtsan há mʋámʋʋ mlɩlégyankpányá ámʋ ɛ á, mlɔhɔ mʋ gyí. Alɩ kɛnnɩ mlonú asʋn bambá ánɩ ɩna ɔtsan hámʋámʋʋ anɩlɛbláa mlɩ ámʋ ɛ á, mlɔkɔsɩ hɔmʋsʋ gyí nɩ!

5 Mmedéhógyiá ahá ánfɩ bʋdɛ ɩwɩ tɩ“Sumbí ayɔpʋ akpɔnkpɔntɩ” ánfɩ bʋdʋn mɩɔkpa ɔkʋkʋsʋ. 6Nɩ mmeyín tɔɩ kʋráá á, nyin

asʋn ánɩ ndɛblɩ. Nahogyiá anɩlahá asʋnánfɩtɔ ɩlawánkɩ mlɩ ɔkpagyíɔkpasʋ.

7 Ɩnɩá nɔpʋ ɩwɩasɩbá pʋ obú há mlɩ brɛánɛda Bulu asʋn wankláán ámʋ ɔkan súnámlɩ, mmɔhɔ mlɩ tɔtɔ sʋ yɛɛ tsitsa nɔbwɛá? 8 Ɔpasua bámbá atɔ nɔswɩɩ, pʋbá bɔyɔagyʋmá há mlɩ. Mʋ sʋ nɛtalɩ súm mlɩ,mmɔhɔ mlɩ tɔtɔ nɩ. 9 Brɛá mbʋ mlɩ wá, ɩwɩlɛklɩ mɩ á, mmesi ipian tswɩ mlɩtɔ ɔkʋkʋsʋ.Mboún apíó ámʋʋ botsuMakedonia ba amʋlɛha mɩ mɩ atohiánhɛ. Ɩnɩ sʋ mmesi ip-ian dɩnká mlɩtɔ ɔkʋkʋsʋ, mméesi dɩnká ɛ.10 Ɩnɩá ɔnɔkwalɩ nenya ndɛblɩ tsú Kristoɩwɩ mʋ á, ɔhaa mɛɛtalɩ ká mɩ itin ɔbɛɛ,mmápʋ asʋn ánfɩ tsú ɩwɩ Akaia ɔsʋlʋsʋ fɛɛ.11Ntogyi sʋ? Ntamadwɛmlɩ lóó? Ɛkɛkɛɛkɛ!Bulu yin ánɩ ntɔdwɛmlɩ!

12 Nɔbwɛ mɩ agyʋmá fɛ alɩá ndɛ mʋbwɛ dodo. Nɔbwɛ mʋ pʋtin amʋ ɔkpa, nɩ bʋdɛ ɩwɩ tsu bɛɛ, gyʋma kʋlɛ anɩa amʋnyɔanɩdɛbwɛ. 13 Afunupʋ bʋgyi. Bapinabwɛ ɩwɩ fɛ Kristo sumbí ayɔpʋ, bʋna bʋdɛmlɩ mlɛ. 14 Támɛ ɩma wánwan! TsúfɛƆbʋnsám kʋráá tɛkɩ ansɩ bwɛ ɩwɩ fɛ Bulu-ɔbɔpʋ wankɩhɛ! 15 Mʋ sʋ ɩma wánwanánɩ mʋ asúmpʋ anfɩ ɛ bapina bwɛ ɩwɩ fɛyilé abwɛpʋ. Amʋ ɔnɔmɔ bɛlɛ amʋ bwɛhɛkugyíkʋ ɔwan.

Paulo Asʋn Wunhɛ16 Ntráa ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, ɔhaa mábu

mɩ ɔha mimláhɛ. Támɛ nɩ mlɩdɛ mɩ bualɩ óó á, mlɩtsu mʋ alɩ, mɩ ɛ anya ɔkpatsú ɩwɩ kpalobí. 17 Anɩ Wíe tamatɔɩ alɩ,támɛ nabwɛ ɩwɩ fɛ ɔha mimláhɛ. 18 Ahátsɔtsɔɔtsɔ bʋtotsú ɩwɩ fɛ ɔyɩtɔ ahá, sʋ mɩ ɛ nótsu ɩwɩ. 19 Ee á, ɩnɩá mlɩaa atɩansɩpʋmlɩgyí óó á, mlɩtotsúlá há aha mimláhɛ.20 Tsúfɛ nɩ ɔkʋ ɔpʋ mlɩ bwɛ nkpábi kʋrááá, mlɩtotsúlá. Nɩ ɔpʋ mlɩ nyá ɩwɩ, ogyi iwíemlɩsʋ, obúmlɩ tɔkʋ odu, ɔdámlɩ ɩsʋtɔ kʋrááá, mlɩtotsúlá há mʋ. 21 Mlɩa mma ansɩtɔ-ɔnlɩn. Ee, natsúlá. Mɩ klɛma ɩnʋ.

Támɛ tógyítɔá ɔkʋ labwɛ ɔdɛpʋtsú ɩwɩ á,mɩ ɛnɛtalɩ pʋmɩ klɛ tsú ɩwɩ. (Támɛnahogyiánɩ igyi mimlála.) 22Nɩ bɛɛ Hebrifɔ bʋgyi á,mɩ ɛ Hebriyin ngyi. Nɩ Israelfɔ ɛ bʋgyi á,Israelyin mɩ ɛ ngyi. Nɩ bɛɛ botsú Abrahamabí-anátɔ a, ɩnʋmɩ ɛ notsú nɩ. 23 Bɛɛ Kristoasúmpʋ bʋgyi? Mblɩ mʋ mimlásʋ, ndʋnamʋ! Nayɩrɩ ɩwɩ yɔ agyʋmá dʋn amʋ. Nadɩ obu dʋn amʋ. Badá mɩ dʋn amʋ. Nesianwu brɛ tsɔtsɔɔtsɔtɔ. 24 Yudafɔ banwɛn mɩ mplɩ tsé adʋasa-kwebá (39) tse nu kɛkɛ.25 Romafɔ ɛ bapɩtɩ mɩ atɔ tse sa kɛkɛ. Bɛda

2 Korintofɔ 11:26 184 2 Korintofɔ 13:2mɩ abwi ɔtsáwʋlɛ. Tse sa kɛkɛ ntsusʋ-yibi labun mɩ, nasin ntsutso ɛkɛwʋlɛ ow-ítɔ. 26Mɩ ɔkpa tsɔtsɔɔtsɔ tutɔ á, nafá ntsuakpɔnkpɔntɩ, natsʋn ogyo atswapʋ ɩbɩtɔdálɩ. Natsʋn ɔmá bámbásʋfɔ pʋ anɩ pɩYudafɔ fɛɛ ɩbɩtɔ dálɩ. Natsʋn awúlusʋ pʋadimbísʋ, nafá ɔpʋ. Natsʋn ahá ámʋʋ bʋdɛamʋ ɩwɩ tɩ bɛɛ, Akristofɔ ámʋ aná fɛɛ ɩbɩtɔdálɩ. 27 Nayɔ agyʋmá kpékplé, ɩlapíán mɩ kɩ. Ntamadɩdɩ nkɛkʋ. Ntetsíá akʋn mʋaɔmɛwʋlɩ, ntɛklɩ ɔnɔ, ntɛdɩ atsalɩ, nátɩ yayáaná fɛɛ. 28 Ɩnɩ fɛɛ ɔma a, tɔá ɩdɩn mɩ klʋnsʋ,ntɔgywɩɩn mʋ ɩwɩ ekekegyíɛkɛ gyí ɔpasuaámʋ fɛɛ alɛwa. 29Ma lɔpɔn,mmotsu kʋkʋ lɛmʋ asʋntɔ? Ma bɛkpa wá lakpantɔ, ɩmɔwamɩ ɔblɔ.

30Nɩ bɛɛ ntsú ɩwɩ á, ntobíá ɩtɛhámɩ hógyitɛba asɩ nɔpʋtsú ɩwɩ. 31 Bulu, ogyí anɩWíe Yesu mʋ Sɩ, ɔlɛkanáa kanfʋ brɛ fɛɛtɔámʋ yin ánɩ mmɛdɛ afunu wa. 32 Owíedɛhɛn Areta lɛha mʋ ɔmásʋ ɔkɩpʋ lɛyɛtɛmɩDamasko wúlu ɔnɔ, ɔkɩta mɩ. 33 Támɛ bɔpʋmɩ wá lakpátɔ, lɛmɩ tsʋn ikwitɔ, kplɩ mɩ yibuntíi ánɩ bɔpwɛ wá wúlu amʋ ɔma, nɛsrɩ sí mʋ.

12Paulo Atowunhɛ PʋMʋ Atɔ Lɛsúnáhɛ

1 Ilehián ánɩ nótsu ɩwɩ, támɛ tɔtɔɔtɔ ɩmaɩwɩtsútɔ. Támɛ mblɩ atɔá nowun pʋ tɔáanɩ Wíe lalɛ súná mɩ. 2 Nfí dúana (14) nɩ,bɔwanmɩ ya ɔsʋsʋ saasɩtɔ. (Mɩ nyankpʋsa-oyí lɔyɔ ɩnʋ o, mɩ ɔkláa o, mmɛɛtalɩ bɩ. Bulunkʋlɛ yín.) 3-4Fɛ alɩá nakʋblɩ á, bɔwanmɩ yaParadiso. (Mɩ nyankpʋsa-oyí lɔyɔ ɩnʋ o, mɩ ɔkláa o, mmɛɛtalɩ bɩ. Bulu nkʋlɛ yín.) Nonuasʋn ánɩ ɩma blɩtɔ, ɔhaa ɛ má ɔkpa blɩ mʋ.5 Nɛtalɩ pʋ ɩtɔ ámʋʋ nowun amʋ tsú ɩwɩ,támɛmmɔɔpʋmɩ atɔ bwɛhɛ tsú ɩwɩ. Ntobíáɩtɛhá mɩ ɔwʋnlɩn ɔnɔ tɛba asɩ ntɔpʋtsú ɩwɩ.6Nɩ mbɛɛnótsu ɩwɩ kʋráá á, mmóotsu ɩwɩ fɛɔha mimláhɛ, tsúfɛ nɛblɩ ɔnɔkwalɩ. Támɛmmɔɔbwɛ. Mmedékléá ɔhaa ɔkɩɩ mɩ dafaalɩá mɩ tsiátɔ gyí, ntɛɛ asʋn ámʋʋ nɔpʋbaamʋ.

7 Alɩá mmɔɔpʋ ntobí ánfɩ ɩbʋ ifú, ɩbʋwánwan, Bulu lalɛ súnámɩ ánfɩ tsú ɩwɩ sʋ á,ɔlɔpʋ owu kʋ wá mɩ awútɔ, igyi Ɔbʋnsám-ɔbɔpʋ. Ɩtɛdá wɔ mɩ, mɛnɩ mmóotsu ɩwɩ.8 Nakókóli anɩ Wíe Yesu tse sa kɛkɛ mbɛɛ,ɔlɛ ɩtɔ ámʋ mɩtɔ. 9 Támɛ asʋn ánɩ ɔtɛbláamɩ brégyíbrɛ gyí, “Mɩ awɩtɔlɛ pɛ gyí tɔáfehián. Tsúfɛ ɔhá ánɩ mʋ ɔwʋnlɩn ɔnɔ labaasɩtɔ mɩ túmi tɛhɩɛ lɩn ɔwan.” Ɩnɩ sʋ ɩbʋmɩ ansigyí ánɩ nɔpʋ tɔá ɩtɛhá mɩ ɔwʋnlɩn

ɔnɔ tɛba asɩ tsú ɩwɩ, mɛnɩ Kristo túmi ámʋɩbɛhɩɛ bun mɩsʋ. 10 Kristo sʋ ansɩ bégyi mɩbrégyíbrɛ. Nɩ mɩ ɔwʋnlɩn ɔnɔ ɩba asɩ, bʋdɛmɩ sia, mbʋ ɩkplántɔ, bʋdɩn mɩsʋ, ntɛɛ ɩwɩdɛ mɩ ɔsɩn, tsúfɛ nɩ mɩ ɔwʋnlɩn ɔnɔ ɩba asɩá, mʋ ntɛlányá ɔwʋnlɩn nɩ.

Korinto Ɔpasua Ɩwɩ Asʋn11 Nabwɛ ɩwɩ fɛ ɔha mimláhɛ, támɛ

mlɩláhá ɩlaba alɩ. Tɛkɩ ilehián ánɩ mlɛblɩ asʋn wankláán tsú mɩ ɩwɩ. Tsúfɛ ɩbʋmʋtɔámmegyí tɔtɔ, támɛ ndʋn “sumbí ayɔpʋakpɔnkpɔntɩ” ánfɩ mʋ. 12 Brɛá mbʋ mlɩ wáá, notomi bwɛ tɔá ɩbʋ wánwan pʋ osúnamʋa ofúla ɔtsan-ɔtsan, pʋsúná mlɩ ánɩ lɛlɛsumbí ɔyɔpʋ ngyi. 13Ntɔ dɛmlɩ háan? Tɔánɔbwɛmlɩtɔ, mmɔbwɛ ɔpasua bámbátɔ gyí,mmesi ɩwɩ tswɩmlɩsʋ. Kókoli, mlɩsikie mɩ!

14Séi á, otse saasɩndɛbwɛánɛbamlɩwáá.Mmɛɛba besi ɩwɩ tswɩ mlɩsʋ, tsúfɛ mmɛdɛtɔtɔ fɩtɛ tsú mlɩ wá. Mlɩ onutó ndehián.Kebi tamatsú mʋ sɩ wá akɔnkɔ, mʋ sɩ tótsúmʋ wá akɔnkɔ. 15 Ɩbʋ mɩ ɔdwɛá néyintátógyítɔá mbʋ mlɩ sʋ, sí mɩ ɩwɩ fɛɛ kʋráá hámlɩ. Ɩnɩá ndɛ mlɩ dwɛ dʋbɩ alɩ á, ntogyi sʋɔdwɛá mlɩmʋmlɩbʋ há mɩsʋ dɛdɩnkɩ?

16Fíalɩmlɩlawun ánɩ lɛlɛ, mmɛba besi ɩwɩtswɩ mlɩsʋ, támɛ mlɩdɛblɩ mlɩaa, nofwifwíansɩ. Ndɛpʋ atɔ tsʋn mlɩ omuá wá mlɩ ɔnɔ.17 Ɔkpa ɔmɔmʋsʋ? Nɔtsʋn ahá ámʋʋ nɔwamlɩ wá ámʋtɔ ɔkʋsʋ sísi mlɩ lóó? 18 Brɛánokokóli Tito, nɔwamʋa anɩ píó Okristoyinamʋ mlɩ wá mɛ, olebesisíi mlɩ? Ɛkɛkɛɛkɛ!Tsúfɛ agywɩɩn kʋlɛmɩa mʋnyɔ anɩdɛpʋbwɛtoku kʋlɛ.

19 Fíalɩ mlɩdɛ mʋ tsu brɛ ánfɩtɔ fɛɛmlɩaa, anɩdɛtɔɩ pʋká ɩwɩ lɛ. Megyí alɩígyi. Akristofɔ anɩgyí, anɩdɛtɔɩ Bulu ansɩtɔ.Mɩ adwɛpʋ, anɩdɛ tógyítɔ bwɛ pʋwá mlɩɔwʋnlɩn. 20 Tsúfɛ ifú dɛ mɩ ánɩ nɛbamlɩmétsíe wankláán. Mʋ sʋ mɩ asʋn blɩhɛbɔwɔ mlɩ asʋtɔ. Fíalɩ nɔbɔtʋ ɩtrɛ, ɔnsɩpɛ,ɔblɔ, olu, ahásia, ahá ɩwɩ asʋnblɩ, ɩwɩtsúpʋ abasʋda mlɩtɔ. 21 Nhɩɛ ndɛ ifú nya ánɩ nɩ nɛbá ɩnʋ á, mɩ Bulu ɔbɛtrá ba mɩ asɩmlɩ sʋ. Nósu, tsúfɛ mlɩtɔ akʋ mlɩmɔkʋsímlɩ lakpan dada amʋ bwɛ, dámlí klʋntɔ símbʋatɔ, hakpanla pʋ ɔwɔlɩ laláhɛ amʋ.

13Ɩklá Pʋ Ɔláda

1Otse saasɩnɛbámlɩwá á. Bulu asʋn lɛblɩ ɔbɛɛ, “Asamlɛha ɔkʋ ɩpɔn á, mlɩnu adansɩfɔabanyɔ ntɛɛ abasá ɔnɔ.” 2Brɛá nɛba mlɩwáotse nyɔɔsɩ a, nɛda ahá ámʋʋ bʋdɛ lakpanbwɛ ámʋ fɛɛ ɔlá. Ntráa ndɛ amʋa aha tráhɛ

2 Korintofɔ 13:3 185 2 Korintofɔ 13:13fɛɛ ɔlá da, tsúfɛ nɩ nɛbá ɩnʋ á, nɛhɩɛ bɩtɩ amʋ ɩsʋ. 3 Tsúfɛ mlɩdékléá mlɛbɩ ánɩ lɛlɛKristo dɛtɔɩ tsʋn mɩsʋ. Kristo ɔwʋnlɩn ɔnɔmɔkʋba asɩmlɩtɔ. Mʋ túmi ɛ ɩhɩɛ tsɔmlɩtɔ.4 Ɩbʋ mʋtɔá mʋ oyikpalíhɛsʋ lowu ilosunáánɩ alapɔn, támɛ séi á, otsie nkpa Bulutúmitɔ. Brɛá anɩa mʋnyɔ anɩlɔbwɛ kʋlɛ a,anɩlɔpɔn, támɛ séi anɩamʋnyɔ anɩtsie nkpaBulu túmitɔ. Mʋ anɩdɛpʋkpá mlɩ nɩ.

5 Mlɩyɔ mlɩ nwuntɔ kɩ bɛɛ, ahógyipʋonutó mlɩgyí? Mlɩkapʋ mlɩ ɩwɩ kɩ bɛɛ,lɛlɛ Kristo Yesu bʋ mlɩtɔ? Mlɩlawun ánɩ ɔbʋ mlɩtɔ? Nɩ mlɩmɔkʋwun mʋ mlɩtɔ mʋá, mʋmʋ megyí ahógyipʋ onutó mlɩgyí.6Nahogyiá mlɛba bɛbɩ ánɩ Kristo ahógyipʋonutó anɩgyí. 7 Anɩdɛ Bulu kokóli anɩaa,mlɩmátrá bwɛ lalahɛ kʋkʋ. Megyí alɩáibósuná ánɩ anɩgyí Kristo ahógyipʋ onutósʋ. Támɛ nɩ ahá bʋdɛkɩɩ bɛɛ megyí Kristoahógyipʋ onutó anɩgyí ó á, ɔhá mlɩ mʋamlɩbwɛ tɔá ɩda ɔkpa. 8 Tsúfɛ anɩ mʋanɩmɛɛtalɩ kʋsʋ lɩɩ ɔnɔkwalɩ asʋn ámʋsʋ,dʋn ánɩ abɛha mʋ ɩbɔyɔ nkpá wʋlɛ. 9 Nɩ anɩ mʋ anɩ ɔwʋnlɩn ɔnɔ laba asɩ, mlɩ klɛɩlawá ɔnlɩn á, ansɩ bégyi anɩ. Tɔá anɩdɛBulukʋlɩ gyí, ɔhá amlɩlalɩɩ kínkíínkín, amlɩdanKristo hógyitɔ. 10 Ɩnɩ sʋ nagyankpá ndɛɔwʋlʋ ánfɩwanlɩn sɩsɩ mlɩ, asa amba ɩnʋ nɩ.Mɛnɩnɩ nɛbá á,mmóobotsu ɩbɩmlɩsʋ. Tsúfɛndekléá nɔpʋ túmi ámʋʋ anɩWíe lapʋhámɩ ámʋ bʋa mlɩ amlɩdan. Mmɔɔpʋyíntá mlɩ.

11 Apíó, ɩtráhɛ a, ansɩ igyí mlɩ. Mlɩbɔmbɔdɩ amlɩlɩɩ kínkíínkín, amlɩdan Kristohógyitɔ. Mlɩwa aba ɔwʋnlɩn. Mlɩ agywɩɩnɩbwɛ kʋlɛ, amlɩtsia iwilwiitɔ, mɛnɩ Buluámʋʋ ɔtɔdwɛ anɩ, ɔtɛhá anɩ iwilwii amʋobétsiá mlɩtɔ brɛ fɛɛ. Nɛhá mlɩ itsiá gyá-gyáágyá.

12 Mlɩha aba itsiá, amlɩlata aba putaɔdwɛsʋ.

Bulu ahá ámʋʋ bʋbʋ nfɩ ámʋ fɛɛ bɛhámlɩitsiá gyágyáágyá.

13 Anɩ Wíe Yesu Kristo bʋalɛgyí, Buluɔdwɛ pʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ kʋlɛbwɛ itsía mlɩfɛɛsʋ.

Galatiafɔ 1:1 186 Galatiafɔ 2:7

Ɔwʋlʋá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ Galatiafɔ1 Mɩ sumbí ɔyɔpʋ Paulo dɛ ɔwʋlʋ ánfɩ

wanlɩn. Megyí anyánkpʋsa ntɛɛ ɔhaalɔwa mɩ. Yesu Kristo mʋa anɩ Sɩ Buluámʋʋ ɔlɔkʋsʋa mʋ tsú afúlitɔ ámʋ lɔwa mɩ.2Ndɛmʋ wanlɩn sɩsɩ ɔpasua ánɩ ɩbʋ Galatiaɔsʋlʋsʋ fɛɛ. Mɩa Akristofɔá bʋbʋ nfɩ fɛɛanɩdɛmlɩ itsiá ha anɩa,

3 “Anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩ Wíe Yesu Kristobʋgyíi mlɩ bʋalɛ, abʋha mlɩ iwilwii.”

4 Yesu anfɩ lési ɩwɩ há bɔmɔ mʋ anɩlakpan sʋ, mɛnɩ ɔbɛlɛ anɩ tsú ɔyɩ laláhɛanfɩtɔ; fɛ alɩ ámʋʋ anɩ Sɩ Bulu lɛhɩɛ yáɩ ámʋ.5Akánfʋ Bulu brɛ fɛɛ. Amen!

Asʋn Wankláán KʋkʋMá Ɩnɩ Ɔma6 Mlɩ Galatiafɔ, mlɩ ɩwɩ lawá mɩ ifú ánɩ

mlɩlawúna yinkí Bulu ɔma. Bulu lɔtsʋnKristo awɩtɔlɛsʋ tɩ mlɩ ɔbɛɛ, mlɩbɔbwɛ mʋahá. Mlɩkɩ alɩá mlɩlawúna mlɩdɛ asʋn bam-bá hɔɔ mlɩaa, mʋgyí asʋn wankláán ámʋ.7 Támɛ ɩna ɔtsan há asʋn wankláán ámʋ.Aha akʋ dékléá béyintámlɩ agywɩɩn, abʋtsɛKristo asʋn wankláán ámʋ. 8 Támɛ nɩ anɩ,ntɛɛ Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋ kʋráá lótsu ɔsʋsʋ bá,bɛda asʋn wankláán bambá kʋ ɔkan súnámlɩ, ɩna ɔtsan há mʋ ámʋʋ anɩlɛbláa mlɩámʋ a, Bulu ɔlwɩɩ mʋ. 9Nakʋ blɩ asʋn ánfɩ,támɛ ntráa ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, nɩ ɔkʋ ɔbábɛda Bulu asʋn wankláán bámbá kʋ ɔkansúná mlɩ, ɩna ɔtsan há mʋ ámʋʋ anɩlɛbláamlɩ ámʋ a, Bulu ɔlwɩɩmʋ.

10Megyí bɛɛ, ndekléá ahá bʋdwɛɛmɩ. Ó-o! Bulu mboún ndekléá ɔdwɛɛmɩ. Nɩ ntráandekléá ahá bʋdwɛɛ mɩ á, tɛkɩ mmegyíKristo osúmbi.

Paulo Sumbí Ɔyɔpʋ Bwɛ11 Mɩ apíó, ndekléá ɩwánkɩ mlɩ ánɩ Bulu

asʋn wankláán ámʋʋ ndɛ mʋ ɔkan da ámʋimotsú nyankpʋsa agywɩɩntɔ. 12 Megyíɔhaa wá notsúa mʋ, ntɛɛ ɔkʋ lósuná mɩ.Yesu Kristo onutó lɛlɛmʋ súná mɩ.

13 Tsúfɛmlɩlanú mɩ tsiátɔ asʋn, alɩá ngyibrɛá mbuo Yudafɔ-osum ámʋ, pʋ alɩá nɛhɩɛdɩnká Bulu ɔpasua ámʋsʋ, nɔbɔ mbɔdɩánɛhɩ amʋ fɛɛ. 14 Nɔhɔ gyankpa mɩ abatɔYudafɔ-osum ámʋtɔ, pʋ alɩá nɔwa nsi gyimɩ anáin amándɩɛ kugyíkʋsʋ.

15 Támɛ Bulu lɔwa awɩtɔlɛ há mɩ. Ɔlɛlɛmɩ yáɩ tsú brɛá mbʋ mɩ yín ɩwɩtɔ, ɔlɛtɩmɩ ɔbɛɛ, nyɔ mʋ agyʋmá. 16 Ɔlɛlɛ mʋ

Bi ámʋ súná mɩ, mɛnɩ nɛda mʋ ɩwɩ asʋnwankláán ɔkan ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔtɔ.Mmɔyɔ ɔhaa wá mbɛɛ, osúna mɩ asʋn alɩbrɛ ámʋtɔ. 17 Mmɔyɔ Yerusalem mbɛɛ,noyówun Kristo sumbí ayɔpʋ ámʋʋ bʋbʋɩnʋ asa nɛba amʋ ɛ. Mboún nɛnatɩ laa yɔArabia ɔsʋlʋsʋ, neyinkí ba Damasko wú-lutɔ. 18 Yesu lɛlɛ ɩwɩ súná mɩ, mʋ ofi-saasɩtɔ á, nɔyɔ Yerusalem yówun sumbíɔyɔpʋ Kefa ánɩ bʋtɛtráa tɩmʋ Petro, netsiámʋ wá nkɛ dúanu (15). 19 Mmɛtrá wunsumbí ɔyɔpʋ ɔkʋkʋ dʋn anɩ Wíe Yesu mʋgyama Yakobo.

20 Ɔnɔkwalɩ asʋn ndɛwanlɩn sɩsɩ mlɩ.Bulu yin ánɩ mmɛdɛ afunu wa.

21Mʋ ɔma a, nɔyɔ Siria pʋKilikia ɔsʋlʋsʋ.22 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, Akristofɔ ɔpasua ámʋʋɩbʋbʋ Yudea ɔsʋlʋsʋ ámʋ bʋmɔkʋnyá bɩ mɩ. 23 Mʋá bʋdenu tsú mɩ ɩwɩ fɛɛ gyí, ahábʋdɛblɩ bɛɛ, “Oyin ámʋʋ ɔdɩn anɩsʋ ámʋná ɔdɛ hógyi amʋʋ anɩdɛ mʋ asʋn blɩ, ɔdɛanɩ itin ka ámʋ kɛn ɔkan da.” 24 Ɩna mɩ sʋbɛkanfʋ Bulu.

2Paulo Mʋa Sumbí Ayɔpʋ Atráhɛ Amʋ

1Nfí dúana ɔma a, mɩa Barnaba anɩlɛkpaTito buo ɩwɩ, yínkí yɔ Yerusalem. 2 Bululɛlɛ súná mɩ ánɩ nyɔ ɩnʋ, sʋ nɔyɔ. Alɩámɩ agyʋmámɔɔbwɛ kpaalɩ sʋ á, negyankpálɛ asʋntɔ súná ɔpasua ahandɛ amʋ nkʋlɛɩtsɛtɔ. Nɛbláa amʋ asʋn wankláán ámʋʋnna ndɛ mʋ ɔkan da ahá ánɩ bʋmegyíYudafɔtɔ ámʋ. Botsulá dɩnká mʋsʋ. 3 Ɩbʋmʋtɔ ánɩ Griikiyin Tito amʋʋ anɩlɛkpabuo ɩwɩ ámʋ gyí, támɛ bʋmɛhɩɛ mʋ bɛɛ,ɔtɩɩn keté. 4 Ɩbʋ mʋtɔá Akristofɔ afunupʋakʋá bɛkɩ ansɩ bowie anɩtɔ bekleá ɔtɩɩnketé. Tsúfɛ bodunká ánɩ béyintá ɩwɩsʋtsiáamʋʋ Kristo Yesu lahá anɩ ámʋ; abʋbwɛanɩ amli nkpábi ha Yudafɔ mbla ámʋ.5 Támɛ anɩmési ɩwɩ há amʋ kpalobí kʋráá,mɛnɩ ɔnɔkwalɩá ɩbʋ asʋn wankláán ámʋtɔɩmɛɛtsɛ ha mlɩ.

6 Ɔpasua ahandɛ amʋʋ bʋbʋ ɩnʋ ámʋbʋmɛbláa mɩ asʋansʋ bɛɛ, mpʋtsɩa asʋnwankláán ámʋʋ ndɛblɩ ámʋtɔ. (Ɩnɩá ndɛamʋ tɩ ahandɛ kʋráá á, megyí bɛɛ, amʋhandɛ amʋ ɩbʋ mɩ labi, tsúfɛ Bulu mʋtamakɩ ɔhaa ansɩtɔ.) 7 Támɛ ahandɛ amʋbowun ánɩ Bulu lɔpʋ asʋn wankláán ámʋhá mɩ ɔbɛɛ, ndáa mʋ ɔkan ahá ánɩ bʋmegyí

* 2:7 Ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ támatɩn keté. Yudafɔ gyí keté atɩnpʋ.

Galatiafɔ 2:8 187 Galatiafɔ 3:11Yudafɔtɔ,* fɛ alɩá ɔlɔpʋhá Petro ɛ ɔbɛɛ,ɔdáa mʋ ɔkan Yudafɔtɔ. 8 Tsúfɛ Bulu lɛhaKefa ánɩ bʋtɛtráa tɩ mʋ Petro túmi, ogyimʋ sumbí ɔyɔpʋ Yudafɔtɔ. Mʋ kɛn láhámɩ túmi, ngyi mʋ sumbí ɔyɔpʋ ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔtɔ ɛ nɩ. 9 Ɩnʋ á, ɩlɔwankɩ Yakobo mʋa Petro pʋ Yohane amʋʋ bʋhɩɛbʋgyi ɔpasua ámʋ ɔtan ámʋ ánɩ Bulu lápʋalɩ agyʋmá ánfɩ kíé mɩ. Mʋ sʋ bɔwa mɩaBarnaba ɩbɩ, pʋsúná ánɩ anɩlabwɛ kʋlɛ. Bot-sulá ánɩ mɩa Barnaba ayɔ agyʋmá ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔtɔ, amʋ ɛ abʋyɔ agyʋmáYudafɔtɔ. 10 Mʋá bodunká tsú anɩ wá gyí,akáɩn amʋtɔ ahá ánɩ bʋma tɔtɔsʋ. Mʋ kɛngyí tɔá ndekléá nɔbwɛ ɛ nɩ.

Paulo Ɩyɩnwa Wá Petro11 Támɛ brɛá Petro lɛba Antiokia wúlutɔ

á, nɔwa ɩyɩn wá mʋ ahá ansɩtɔ, tsúfɛ tɔáɔlɔbwɛ itépí ma alɛ. 12 Brɛá ɔlɛba a, mʋaahógyipʋá bʋmegyí Yudafɔ bʋtɔwá ɩbɩ gyiatɔ, támɛ Yudafɔ akʋ benya tsú Yakobowá ba pɛ, ɔlɛbɩtɩ ɩwɩ lɛ ahá ámʋtɔ, tsúfɛɔdɛ ahógyipʋ amʋʋ bɛɛ bʋtɩn keté ámʋ ifúnya. 13 Ɩnɩá ndɛblɩ á, Yudafɔ atráhɛ amʋɛ bʋbuo Petro apinabwɛbí ánfɩ. Barnabaóó léyinkí yɔ obuo amʋ. 14 Nowun ánɩ amʋ bwɛhɛ ámʋ ɩmɛkanáa ɔnɔkwalɩá ɩbʋasʋn wankláán ámʋtɔ. Mʋ sʋ nɛbláa Petroahá ámʋ fɛɛ ansɩtɔ mbɛɛ, “Petro, Yudayinfʋgyi, támɛ fʋmɛdɛ Yudafɔ amándɩɛsʋ gyí.Ɔmátɔfɔ amándɩɛsʋ fʋdegyí. Ntogyi sʋ fʋdɛahá ámʋʋ bʋmegyí Yudafɔ ámʋ hɩɛ fɛɛ,bʋbwɛɛ Yudafɔ amándɩɛ ánɩ fakíná?”

Hógyisʋ Bulu Tɔtsʋn Hɔ Yudafɔ Pʋ ƆmáBámbásʋfɔ Nkpa

15 Yudafɔ lɔkwɩɩ mɩa fʋnyɔ. Megyí aháámʋʋ bʋmegyí Yudafɔ, bʋmeyín Bulu mblaámʋtɔ atsú. 16 Támɛ anɩ Yudafɔ Akristofɔámʋmʋ anɩyin ánɩ megyíMosembla ámʋsʋgyí sʋ Bulu totsú ɔha ánɩ mʋ asʋn da ɔkpamʋ ansɩtɔ, nkɛtɩ Yesu Kristo hógyi. Mʋsʋ anɩlahɔ mʋ gyi, mɛnɩ Bulu ɔbɔtsʋn mʋhógyi amʋsʋ há anɩ asʋ nɩ. Tsúfɛ nɩ mblaámʋsʋ gyí sʋ mʋ á, tɛkɩ ɔhaa méegyi asʋBulu ansɩtɔ. 17Anɩdédunká ánɩ Bulu ɔtsʋʋnanɩ Kristo hógyisʋ, otsu anɩ ánɩ anɩ asʋn daɔkpa mʋ ansɩtɔ. Támɛ nɩ Yudafɔ akʋ bʋdɛanɩ mboún kɩɩ lakpan abwɛpʋ á, mʋmʋimosuná ánɩ asʋkpan Kristo dɛ anɩ suná a?Ɛkɛkɛɛkɛ! 18 Nɩ nakíná Mose mbla ámʋ,láyɔ ndɛ mʋsʋ gyí a, mʋmʋ ilosuná ánɩ ɩtɔ laláhɛ nɔyɔ ndɛbwɛ á. 19 Tsúfɛ Mose

mbla ámʋ ilosuná ánɩ nawú. Ɩlɛha negyiɩwɩ, mɛnɩ nétsiá nkpa pɔpwɛ há Bulu. MɩaKristonyɔ bɛda mántá oyikpalíhɛsʋ ɔŋɛtɔ.20 Mʋ sʋ ntsie nkpa séi, támɛ megyí mɩ onutó tsíe nkpa ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ. Kristo, ogyiBulu mʋ Bi ámʋ tsíe mɩtɔ. Mʋlɔdwɛ mɩ,bowu há mɩ. Mʋ hógyi sʋ ntsie nkpa. 21Mʋsʋ mmɛdɛ Bulu awɩtɔlɛ amʋ kiná. Tsúfɛnɩ Mose mbla ámʋ sʋ ɔha obégyi asʋ Buluansɩtɔ á, mʋmʋ kpaalɩ Kristo lówu!

3Mbla Ámʋsʋ Gyí Ntɛɛ Kristo Hógyi

1 Óo Galatiafɔ aha mimláhɛ! Ma lálɛmlɩ ansɩ alɩ? Megyí mlɩ onutó ansɩtɔbɛhɩɛ lɛ súná mlɩ alɩá bɛda Yesu Kristomántá oyikpalíhɛsʋ, mɔ mʋ? 2 Nfɩtɛ mlɩasʋn kua kʋlɛ. Mose Mbla ámʋsʋ gyí lɛhamlɩlénya Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ lóó, ntɛɛ asʋnwankláán ámʋʋmlɩlónu, mlɩdɛmʋsʋ hógyiamʋ sʋ? 3 Aha mimláhɛ mlɩlɔkʋkʋ mlɩgyíalɩ á? Ɩnɩá mlɩlɔpʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ tsúamlɩ Kristotɔtsiá asɩ mɛ, mlɩ onutó túmimlɩaa mlɔpʋmɔ mʋ ɔnɔ ngya? 4 Kpaalɩsʋ mlɩlówun ipian ámʋ fɛɛ asʋn wankláánámʋ sʋ? Megyí kpaalɩ sʋ! 5 Ntráa fɩtɛmlɩ. Mlɩ Mose mbla ámʋsʋ gyí sʋ Bululapʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ ámʋ há mlɩ, ɔdɛ ofúla ɛbwɛ mlɩtɔ? Ɛkɛkɛɛkɛ! Alɩá mlɩlónu asʋnwankláán ámʋ, hɔmʋsʋ gyí sʋ ɔlɔpʋhámlɩ.

6 Mlɩpʋkɩ anɩ náin Abraham. Ɩbʋ Buluasʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ ánɩ, “Abraham lɔhɔBulu gyi. Mʋ sʋ Bulu lótsu mʋ ánɩ mʋ asʋnda ɔkpa.” 7 Mʋ sʋ ilehián ánɩ mlɛbɩá aháámʋʋ bɔhɔ Bulu gyi amʋ gyí Abraham abíonutó nɩ. 8 Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ yáɩ ánɩ Bulu ɔbɔtsʋn ahá ámʋʋ bʋmegyíYudafɔ ámʋ hógyisʋ, tsú amʋ ánɩ amʋ asʋnda ɔkpa. Ɩnɩ sʋ Bulu lɛbláa Abraham asʋnwankláán ámʋ dodoodo ɔbɛɛ, “Fʋsʋ nɔtsʋnyulá ɔsʋlʋsʋ ahá fɛɛ.” 9Abraham lɔhɔ Bulugyi. Mʋ sʋ Bulu lóyulá mʋ. Mʋ sʋ séi ánfɩ á,Bulu ɔbɔpʋ oyúla amʋʋ ɔlɔpʋyúlá Abrahamamʋ yúlá ahá ánɩ bahɔ Kristo gyi.

10 Támɛ ɩlwɩɩ dɩn ahá ánɩ amʋ ansɩ dɩnMose mbla ámʋsʋ gyísʋ. Tsúfɛ bɔwanlɩnwá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ, “Bulu lalwɩɩ ɔhagyíɔha ánɩ omegyimbla ámʋʋ bɔwanlɩnwá Bulu mbla ɔwʋlʋtɔ ámʋ fɛɛsʋ.” 11 Séiá, ɩlawánkɩ ánɩ ɔhaa má ɩnʋá mʋ mblaámʋsʋ gyí sʋ Bulu obótsu mʋ ánɩ mʋ asʋnda ɔkpa. Tsúfɛ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋlɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɔhá ánɩ mʋ hógyi sʋ Bulu latsúmʋ ánɩ mʋ asʋn da ɔkpa obénya nkpa.”

Galatiafɔ 3:12 188 Galatiafɔ 4:1112Mbla ámʋsʋ gyímɛná hógyisʋ, támɛ Buluasʋn wanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɔhagyíɔhaánɩ otegyi mbla ámʋsʋ ɔbɔtsʋn mʋsʋ nyánkpa.”

13 Támɛ anɩ sʋ Kristo lémlí ɔha lwɩɩhɛbrɛá bɛda mʋmántá oyikpalíhɛ amʋsʋ. Mʋsʋ ɔlɛlɛ anɩ tsú ɩlwɩɩ ámʋʋmbla ámʋ lɛtɩ háanɩ ámʋ asɩ. Tsúfɛ Bulu asʋn wanlɩnhɛ ámʋlɛblɩ ɔbɛɛ, “Ɩlwɩɩ dɩn ɔhagyíɔha ánɩ bɛdamántá oyísʋ.” 14 Kristo lówu, mɛnɩ Buluɔbɔpʋ oyúla amʋʋ ɔlɛhɩɛ há Abraham amʋkɛn yúlá ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ, mɛnɩabɔtsʋn anɩ Kristo Yesu hógyisʋ nyá ƆŋɛWankɩhɛ amʋʋ ɔlɛhɩɛ ámʋ.

Mbla Ámʋ Pʋ Bulu Nhɩhɩɛ15 Mɩ apíó, mpʋʋ ndɛ tsiátɔ asʋn kʋ flo

asʋn ánfɩ ha mlɩ. Alɩ ámʋʋ ɔha ɔdɩnká ibwimʋ asʋnsʋ ɔbɛɛ, ɔkʋ ogyíi mʋ atɔ, ɔhaamá ɔkpa tsɛ mʋ, ntɛɛ lɛ ɩkʋ mʋtɔ ámʋ a,alɩ igyi ntam amʋʋ Bulu lɛka há Abrahamamʋ ɛ nɩ. 16 Anɩ náin Abraham mʋa mʋnanyɔ Bulu lɛka ntam há. Alɩ asʋn ánfɩimosuná ánɩ mʋ aná tsɔtsɔɔtsɔ, mboún mʋna ɔkʋlɛ pɛ. Mʋna ámʋ gyí Kristo a. 17Asʋnánɩ ndɛblɩ gyí, Bulu lɛka ntam há anɩ náinAbraham, ɔlɛdɩnká ibwi mʋsʋ pʋsúná ánɩ obégyi mʋsʋ. Mbla ámʋʋ ɔlɔwa há Mosenfí lafana adʋasa (430) ɔma amʋmɛɛtalɩ kántam amʋʋ ɔlɛdɩnká ibwimʋsʋ ámʋtɔ, ntɛɛtsɛmʋ ɛkɛkɛɛkɛ. 18Tsúfɛnɩ mbla ámʋsʋ gyísʋ ɔha ɩbɩ bɛda agyapadɩɛ ámʋʋ Bulu lɛhɩɛyáɩ ámʋ a, mʋmʋ megyí hɩɛ Bulu lɛhɩɛ mʋyáɩ Abraham. Támɛ ɔnɔkwalɩ amʋ gyí, kieɔlɔpʋkíé mʋ.

19Mʋmʋ labi mɔmʋ mbla ámʋ bʋ? Bululɔpʋ mʋ ɛ mántá mʋsʋ, mɛnɩ ibósuná ahátɔá lakpan gyí. Támɛ ɔlɔwa mbla ámʋ ánɩ ibétsiá alɩɩ yɔfʋn brɛá Abrahammʋ na ámʋɔbɛba. Mʋgyí mʋ atɔ ogyípʋ nɩ. Ɔlɔpʋmbla ámʋ há mʋ abɔpʋ bɔpʋ bɔwa Moseɩbɩtɔ. Mʋlɔbwɛ Bulu mʋa Israelfɔ nsɩnɛɔlapʋ nɩ. 20Nsɩnɛ ɔlapʋ tamalɩɩ há ɔbakʋlɛ,támɛ ɔbakʋlɛ Bulu gyí.

Labiá Mbla Ámʋ Ɩbʋ21 Bulu mbla ámʋ ɩlɔkʋsʋ lɩɩ mʋ nhɩhɩɛ

ámʋʋ ɔlɛhɩɛ yáɩ ámʋsʋ? Ɛkɛkɛɛkɛ! Nɩ mbla kʋ ɩbɛtalɩ há anɩ nkpa ánɩ ɩtamatáá, tɛkɩ abɛtalɩ gyí asʋ Bulu ansɩtɔ, nɩ anɩlégyí mʋsʋ. 22Támɛ Bulu asʋnwanlɩnhɛamʋ ɩlɛblɩ ánɩ lakpan lagyi ɔyɩtɔ ahá fɛɛsʋplɩplɩplɩplɩ. Mʋ sʋ atɔ ámʋʋ Bulu lɛhɩɛ yáɩ ámʋ igyi Kristo ahógyipʋ klɛ.

23 Támɛ asa Yesu Kristo hógyi lɛbá ɔyɩtɔá, mbla ámʋ ɩlɛklɩ anɩ fɛ obu adɩpʋ. Ɔhaaménya mʋ ɩwɩ, bɔfʋn brɛá Bulu lɛbɛlɛKristo hógyi ɔwan. 24 Mʋ sʋ mbla ámʋlɔbwɛ anɩsʋ ɔkɩpʋ bɔfʋn brɛá Kristo lɛba,mɛnɩ Bulu obótsu anɩ ánɩ anɩ asʋn da ɔkpamʋ ansɩtɔ, tsʋʋn anɩ Kristo hógyisʋ. 25 ƖnɩáKristo hógyi laba sʋ á, imehián ánɩ mblaámʋ ɔbɛtrá bwɛ anɩsʋ ɔkɩpʋ.

26 Tsúfɛ mlɩ Kristo Yesu hógyi sʋ mlɩ fɛɛmlɩlabwɛ Bulu abí. 27 Mlɩ ahá ánɩ mlɩaYesu Kristo mlɩlabwɛ kʋlɛ tsʋn asúbɔsʋmlɩlatsú mʋ tsiátɔ fɛɛ. 28 Mʋ sʋ Yudayinntɛɛ Griikiyin trá ɔma ɩnʋ. Ɔkpábi ntɛɛɔdɩhɩɛ, ɔtsɩ ntɛɛ oyin trá ɔma ɩnʋ. Tsúfɛmlɩ fɛɛ mlɩlabwɛ kʋlɛ mlɩa Kristo Yesunyɔɩkʋlɛbwɛtɔ. 29 Ɩnɩá mlɩlabwɛ Kristo klɛ sʋá, mlɩlabwɛAbraham abí-aná onutó, pʋmʋatɔ agyípʋ. Ɩnɩ sʋ ɩtɔ ámʋʋ Bulu lɛhɩɛ yáɩ Abraham amʋ igyi mlɩ klɛ.

41 Mlɩyɔ asʋn ánfɩtɔ kɩ. Nɩ ɔha owú, sí

mʋ agyapadɩɛ yáɩ mʋ abí brɛá bʋmɔkʋdana, bʋgyi fɛ nkpábi. Ɩbʋ mʋtɔá amʋbʋ amʋsɩ atɔ fɛɛ, 2 támɛ ilehián ánɩ bɛba ɩwɩasɩhá amʋsʋ ɔkɩpʋ alɩɩ yɔfʋn nfí oduá amʋ sɩ lósuná ánɩ bʋhɔɔ, asa abʋpʋ atɔ ámʋ waamʋ ɩbɩtɔ. 3 Alɩ anɩ ɛ anɩgyí asa Kristo lɛbanɩ. Anɩlɔbwɛ nkpábi há ɔŋɛ, ntɛɛ túmiá ɩdɛɔyɩ ánfɩsʋ gyí. 4 Támɛ brɛá brɛ ámʋ onutólɔfʋn a, Bulu lɔwa mʋ Bi sɩsɩ, ɔha tsɩhɛlɔkwɩɩ mʋwámbla ámʋ asɩ. 5Bulu lɔwamʋánɩ ɔbá bɔhɔ anɩ ahá ámʋʋ anɩgyí nkpábi háMose mbla ámʋ tsu nkpábitɔ, mɛnɩ ɔbɔbwɛanɩmʋ abí onutó.

6Bulu lódunká ánɩ obósuná ánɩ mlɩlabwɛmʋ abí. Mʋ sʋ ɔlɔpʋ mʋ Bi ámʋ Ɔŋɛ wáanɩ ɩklʋntɔ nɩ. Ɔŋɛ ámʋ tɛhá anɩtokpólí mʋanɩaa, “Abba, mɩ Sɩ!” nɩ. 7 Mʋ sʋ opíó,fʋtráa fʋmegyí ɔkpábi, mboún Bulu mʋ bi.Ɩnɩá mʋ bi fʋgyi sʋ á, mʋ atɔ fɛɛ igyi fʋ klɛ.

Galatiafɔ Ɩwɩ Ipian8 Brɛá mlɩmɔkʋnyá bɩ Bulu á, mlɩlɔbwɛ

nkpábi há ɩkpɩá bʋmegyí tɔtɔ. 9 Támɛséi mlɩlabɩ Bulu, ntɛɛ nɛblɩ mbɛɛ, alabɩ mlɩ. Ntogyi sʋ mlɩdékléá mléyinkí yósumtúmi ánfɩ ɩma labi kʋkʋʋkʋ? Ntogyi sʋmlɛtrá yinkí yɔbwɛ amʋ nkpábi fɛ brɛ ámʋ?10Mlɩdɛamándɩɛkʋbwɛnkɛ kʋtɔ, tsra kʋtɔ,brɛ kʋtɔ pʋ nfí kʋtɔ. 11 Mlɩ bwɛhɛ ánfɩsʋ ifú bʋ mɩtɔ. Ɩdɛ mɩ bwɛ fɛ ipian ámʋʋndewúun mlɩ sʋ ámʋ fɛɛ ɩbɔbwɛ kpaalɩ.

Galatiafɔ 4:12 189 Galatiafɔ 5:1512 Mɩ apíó, nokókóli mlɩ, nabwɛ mɩ ɩwɩ

fɛ mlɩ. Ntráa mma mbla kʋkʋ asɩ. Mʋsʋ mlɩtsia mɩ atsiábi. Megyí bɛɛ mbɛɛ,mlɩlapʋ lalahɛ kʋkʋ gyi mɩ, sʋ ndɛ ɩnɩ blɩ.13 Mlɩlakáɩn ánɩ ɩwɩ ma mɩ ɔnlɩn asa nɛbaɩnʋ bɛda Bulu asʋn wankláán ámʋ ɔkan ɛkɛgyankpapʋ? 14 Ɩsɔkɩ kpɔnkpɔntɩmɩ ɩlɔ ámʋlɔbwɛ há mlɩ, támɛ mʋ óó á, mlɩmóbu mɩ tɔkʋ. Mboún mlɩlɔhɔ mɩ fɛ Bulu-ɔbɔpʋ,ntɛɛ Kristo Yesu onutó kʋráá. 15 Ansɩ lɛhɩɛgyi anɩ alɩ brɛ ámʋtɔ! Ntɔ lɛbá? Mɩ onutónowun ánɩ nɩ mlɛtalɩ á, tɛkɩ mlɩlólotí mlɩansíbi wá mɩ alɩ brɛ ámʋtɔ. Mʋ ntɔ dɛ mlɩséi? 16Alɩ ámʋʋ ndɛmlɩ ɔnɔkwalɩ bláa amʋsʋ namlí mlɩ olupʋ?

17 Ahá ámʋʋ bʋdekléá mlɩgyí Yudafɔmblasʋ ámʋ bʋma mlɩ ɩwɩ agywɩɩn wan-kláán kʋkʋ. Tɔá bʋdeklé gyí bɛmaɩn mlɩ lɛmɩsʋ, mɛnɩ mlékle amʋ asʋn. 18 Ɩbʋ alɛáahá bódunká ánɩ mlɩdwɛɛ amʋ, agywɩɩnwankláán ɔkpasʋ. Megyí brɛá mbʋ mlɩ wáwʋlɛ. 19Mɩ abí adwɛpʋ! Ɩwɩ trá ɩdɛ mɩ ɔsɩnhá mlɩ, fɛ ɔtsɩá ɩkwɩɩ dɛ mʋ dwiín. Nkɛtɩmlɩlanyá Kristo tsiátɔmlɩtɔ asa ɩwɩ bési mɩ ɔsɩn. 20 Ɩhɩɛ dɛmɩ háan ha mlɩ. Nɩ mɩ nkʋlɛsʋmʋ á, tɛkɩmbʋmlɩwá séi, mɛnɩ nɛtsɛmɩ tɔɩtɔ.

Hagar Mʋa Sara Nfántʋhʋn21Nfɩtɛ mlɩ ahá ámʋʋ mlɩdékléá mlóbuo

Mose mbla ámʋ. Mlɩmónu asʋn ánɩ ɩlɛblɩ asɩ? 22 Bɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,Abraham lɔkwɩɩ abi yinhɛ anyɔ. Ɔkʋlɛ mʋyin gyí ɔkpábi, onyɔɔsɩ mʋ yin gyí ɔdɩhɩɛ.23 Ɔkpábi amʋ lɔkwɩɩ mʋ bi kɛkɛ, támɛɔdɩhɩɛ ámʋ mʋ á, Bulu lɛhɩɛ mʋ yáɩ ánɩ mɛha mʋ obí asa ɔlɔkwɩɩ. 24Mlɩha anu asʋnánfɩ asɩ tsʋn ɔkpa ánfɩsʋ. Atsɩ abanyɔ ánfɩbʋlɩɩ há ntam anyɔ ánɩ Bulu lɛka. Hagar lɩɩ há Sinaibʋsʋ klɛ, tsúfɛnkpábimʋ abí bʋgyi.25 Sinaibʋ ámʋ bʋ Arabia ɔmátɔ. Ɩlɩɩ há ndɛYerusalem wúlu. Yerusalem pʋ mʋtɔ aháfɛɛ bʋgyi nkpábi, Mbla ámʋ sʋ. 26 Sara mʋgyí ɔdɩhɩɛ, ɔlɩɩ há ɔsʋsʋ Yerusalem. Mʋgyíanɩ yín nɩ. 27TsúfɛBulu asʋnwanlɩnhɛ amʋlɛblɩ ɔbɛɛ,“Ɔtsɩmákwɩɩpʋ, nya ansigyí!

Ɔtsɩá ɩkwɩɩ mɔkʋdwíín mʋ kɩ, kplʋn,afʋsʋra okitikíti ansigyísʋ.

Tsúfɛ ɔtsɩ ámʋʋ mʋ kulu lési mʋ tswɩ amʋobénya abí tsɔtsɔɔtsɔ,

dʋn ɔmʋamʋʋmʋ kuludamʋwáekek-egyíɛkɛ ámʋ.”

28Mɩ apíó, séi á, mlɩlabwɛ Bulu ahá tsʋnmʋ tɔá ɔlɛhɩɛ yáɩsʋ; fɛ alɩá ɔlɛhɩɛ yáɩ asabɔkwɩɩ Isak. 29 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, obí ámʋʋ

bɔkwɩɩ mʋ kɛkɛ, ogyi Ismael amʋ lɛdɩnkáIsak amʋʋ bɔkwɩɩ mʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ túmitɔámʋsʋ. Alɩ kɛn igyi há anɩ ndɛ nɩ. 30 Támɛnkálɩ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ? Ɔbɛɛ,“Gya ɔkpábi amʋ mʋa mʋ bi, tsúfɛ megyíɔkpábi mʋ bi ámʋ mʋa ɔdɩhɩɛ mʋ bi ámʋobégyi amʋ sɩ atɔ.” 31 Mʋ sʋ apíó, megyíɔkpábi amʋ abí anɩgyí. Ɔdɩhɩɛ ámʋ abíanɩgyí.

5MlɩkɩMlɩ Ɩwɩgyísʋ

1 Anɩ ɩwɩgyí sʋ Kristo lahá anɩlagyi ɩwɩ!Mʋ sʋ mlɩlɩɩ kínkíínkín. Mlɩmátrá tsuláabʋbwɛmlɩ nkpábi ha mbla ámʋ.

2 Mlɩnu! Mɩ Paulo dɛ mlɩ bláa ánɩ nɩ mlesí ɩwɩ há, bɛtɩnmlɩ keté a, ilosuná ánɩ tɔámʋʋ Kristo lɔbwɛ ámʋ ɩma mlɩ labi kʋkʋ.3Ntráa ndɛ mlɩ ɔlá da mbɛɛ, ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɛha bɛtɩn mʋ keté á, ilehián ánɩ obégyiMose mbla ámʋ fɛɛsʋ. 4Ndɛmlɩ bláa mbɛɛ,mlɩ ahá ámʋʋ mlɩdɛ mbla ámʋsʋ gyí, mɛnɩBulu obótsu mlɩ ánɩ mlɩ asʋn da ɔkpa mʋansɩtɔ ámʋ mlɩlamáɩn ɩwɩ lɛ Kristosʋ. Buluawɩtɔlɛ amʋ ɩlatswɩ mlɩ pan. 5 Anɩ mʋ anɩansɩ dɩn ánɩ Bulu obótsu anɩ ánɩ anɩ asʋnda ɔkpa mʋ ansɩtɔ. Ɩnɩ gyí tɔá anɩdɛ ɔkpakɩɩ tsʋn Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋʋ ɔdɛ agyʋmá yɔanɩtɔ, tsʋn anɩ hógyisʋ ámʋsʋ nɩ. 6Tsúfɛ nɩ anɩa Kristo Yesu anɩgyí kʋlɛ a, ketétɩɩn ntɛɛketémátɩn mehián. Mʋá idehián gyí anɩbʋhógyiá ɩtɛhá anɩtɔdwɛ Bulu pʋ anɩ aba.

7 Tɛkɩ mlɩdɛ mbɔdɩ bɔ asa. Ma kóúnlatinmlɩ ɔkpa ɔbɛɛ, mlɩmátrá buo ɔnɔkwalɩamʋ? 8Megyí Bulu bwɛhɛ igyi, tsúfɛmʋlɛlɛmlɩ. 9Mlɩkaɩn ánɩ bodobodotu-afá kpalobítɛhá bodobodo amʋ fɛɛ itotú. 10 Anɩ Wíelahá nahogyi, ánɩ mlɩmɛɛtrá hɔ ɔha bambáatosunáhɛ dʋn mɩ nkʋlɛ klɛ. Bulu ɔbɛbɩtɩ ɔhá ámʋʋ ɔdɛmlɩ agywɩɩn damlí ámʋ ɩsʋ.

11Mɩ apíó, nɩ ntráa ndɛ ɔkan da blɩ mbɛɛ,ilehián ánɩ ahá bʋtɩɩn keté á, mʋmʋ ntogyisʋYudafɔ bʋtráa bʋdɩnmɩsʋ? Mʋmʋ nɩ ndɛKristo oyikpalíhɛsʋ lowu ámʋ ɛ ɔkan da á,yɛɛ ɔhaa mɛɛdɩnká mɩsʋ o. 12 Mɩ sʋ mʋ á,tɛkɩ ahá ámʋʋ bʋdɛ mlɩ háan bɛɛ, ilehiánánɩ mlɛtɩn keté ámʋ bawúna flo amʋ ɩwɩ.

13 Mɩ apíó, Bulu lɛlɛ mlɩ ɔbɛɛ, mlɩbégyiɩwɩ. Támɛ mlɩmátsʋn mlɩ ɩwɩgyí amʋsʋláyótsu mlɩ tsiátɔ dada amʋ. Mboún mlɩpʋɔdwɛ sum mlɩ aba, 14 tsúfɛ Mose mbla ámʋfɛɛ ɩlɩɩ mbla kʋlɛ pɛ ámʋʋ ɩdɛblɩ ɔbɛɛ, “Dwɛfʋ bá fɛ fʋ ɩwɩ.” ámʋsʋ. 15Támɛ nɩ mlɩlabwɛmlɩ ɩwɩ fɛ mbwɩkɩtá-atɔ, mlɩdɛ aba fɩnɩ,

Galatiafɔ 5:16 190 Galatiafɔ 6:18mlɩdɛ aba lalá a, mʋmʋ mlɩkɩ wankláán; nɩ megyí alɩmlɛhɩ aba.

Tsiátɔ Dada Pʋ Ɔŋɛtɔ Atsiábi16 Mʋ sʋ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, mlɩha Ɔŋɛ

Wankɩhɛ amʋ ɔkpa mlɩ. Mʋmʋmlɩmɔɔbwɛtɔá mlɩ tsiátɔ dada tekle. 17 Tsúfɛ tɔá anɩtsiátɔ dada tekle ɩhɩɛ na ɔtsan há tɔá ƆŋɛWankɩhɛ amʋ tekle. Tɔá Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋtekle ɛ ɩhɩɛ na ɔtsan há tɔá anɩ tsiátɔ dadatekle. Atoku anyɔ ánfɩ ɩlɔkʋsʋ lɩɩ abasʋ,mɛnɩ mlɩmɔɔbwɛ tɔá mlɩtekle. 18 Nɩ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ dɛ mlɩ kpa á, mʋmʋ mlɩmáMose mbla ámʋ asɩ.

19 Tsiátɔ dada bwɛhɛ tɛlɩn ɔwan. Mʋgyí;atsɩ mʋa ayin asʋnwa, agywɩɩn laláhɛ bwɛ,ifintotsiá, 20 ɩkpɩtswɛɛ, afátɔpleí, olu, ɩtrɛ,fʋ nkʋlɛ klɛ dunká, ɔblɔkpán, ɔnsɩpɛ, abaasɩmánú, ɩwɩmaɩn lɛ fʋ abasʋ, 21ɔkabágyáa,ntábʋ, pléikpada pʋmʋá ɩlɛlɩan ɩnɩ aná. Mʋaná ɩwɩ asʋn ndɛ mlɩ bláa, fɛ alɩá nɛbláamlɩ yaɩ. Mbɛɛ, ahá ánɩ bʋtɔbwɛ ɩnɩ odubʋméenya Bulu iwíegyí ámʋtɔ agyapadɩɛkʋkʋ.

22 Támɛ nɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ dɛ anɩkpa á, mʋ abi swiehɛ ánɩ ibétsiá anɩtɔgyí, ɔdwɛ, ansigyí, iwilwii, ɩklʋnya, awɩtɔlɛ,yilébwɛ, ɔnɔkwalɩ, 23 ilwií pʋ ɩwɩsʋgyí.Mbla kʋkʋʋkʋ má ɩnʋá iletin alɩ ntobí ánfɩɔkpa. 24Ahá ánɩ bʋgyi Kristo klɛ bamɔ amʋtsiátɔ dada pʋ amʋ ɔwɔlɩ laláhɛ Kristo Yesuoyikpalíhɛ amʋsʋ. 25 Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋlahá anɩ nkpa pɔpwɛ. Mʋ sʋmlɩha agyi mʋasʋnsʋ. 26 Anɩmátsu ɩwɩ súná aba, ntɛɛ wáaba ɔblɔ, ntɛɛ pɛ ansɩ aba atɔsʋ.

6Ɩkʋ Tsu Lɛ Aba Asʋntɔ

1Mɩ apíó, nɩ mlɩtɔ ɔkʋ ɔbwɛ lakpan kʋ á,mlɩ ahá ámʋʋ ƆŋɛWankɩhɛ dɛmlɩ kpa ámʋmlɩnya klʋn tɔɩ kpla mʋ pʋtɔɔ. Támɛ mlɩkɩmlɩ ɩwɩ wankláán, mɛnɩ mlɩ ɛ mlɩmɛɛdɩdaɩsɔkɩ amʋ odutɔ. 2 Mlɩtsu ɩkʋ lɛ mlɩ abaasʋntɔ. Nɩ mlɩdɛmʋ bwɛ alɩ á, mlɩdɛ Kristombla ámʋsʋ gyí nɩ. 3 Nɩ ɔkʋ dɛ mʋ ɩwɩ kɩɩɔbɛɛ mɔfʋn tógyítɔtɔ, támɛ omegyí tɔtɔ a,ɔdɛ mʋ ɩwɩ mlɛ. 4Mlɩkapʋ mlɩ onutó tsiátɔkɩ. Nɩ ɩbʋ alɛ á, mʋmʋmlɛtalɩ pʋ ɩbɩ sí kántɔmlɩ bwɛhɛ sʋ, mlɩmɔɔpʋ kápʋ ɔha bambáklɛ. 5 Tsúfɛ anɩtɔ okugyíɔkʋ ɔbɔsʋrá mʋonutó atɔ sʋráhɛ.

6 Bulu asʋn ámʋ akasɩpʋ bʋyée atɔ wan-kláán ánɩ bʋbʋ ɩkʋ ha amʋ asunápʋ.

7Mlɩmámlɛmlɩ ɩwɩ. Ɔhaa tamamlɛ Bulu.Ɔhagyíɔha ɔbɔkpɔtɩ tɔá olodu. 8Nɩ ɔkʋ lódutsiátɔ laláhɛwámʋ klʋntɔ á, lowu ɔbɔkpɔtɩ tsú mʋtɔ. Támɛ nɩ ɔlɛha Ɔŋɛ Wankɩhɛamʋ lódu tsiátɔ wankláán wá mʋ klʋntɔá, ɔbɔkpɔtɩ nkpa ánɩ ɩtamatá tsú mʋtɔ.9Mʋ sʋ yilébwɛ mákpɔn anɩ, tsúfɛ nɩ abatɔmowu anɩ á, abɔkpɔtɩ nkpa ánɩ ɩtamatá mʋbrɛtɔ. 10 Mʋ sʋ brégyíbrɛá anyá mʋ ɩwɩɔkpa á, mlɩha abwɛ yilé ha ɔhagyíɔha, títriuanɩ apíó ahógyipʋ.

Itsiáha Pʋ Ɔláda11Mlɩkɩ atɔwanlɩnhɛ akpɔnkpɔntɩá napʋ

mɩ onutó ɩbɩ wánlɩn sɩsɩ mlɩ! 12 Ahá ámʋʋbʋdedunká ánɩ bégyi asʋ ahá ansɩtɔ ámʋlɩɩ mlɩsʋ bɛɛ, mlɩháa abʋtɩn mlɩ keté nɩ.Megyí tɔtɔ sʋ bʋdɛ ɩnɩ bwɛ. Alɩá Yudafɔbʋmɛɛdɩnká amʋsʋ bɛɛ, bʋdɛblɩ bɛɛ Kristooyikpalíhɛsʋ lowu ámʋ pɛsʋ ɔha ɔbɔtsʋnnya nkpa. 13 Keté atɩnpʋ amʋ onutóóó bʋtamagyi Mose mbla ámʋsʋ. Támɛbʋdekléá mlɩtɩɩn keté, mɛnɩ bɔpʋtsú ɩwɩsúná amʋ aba ánɩ bahá mlɩlatɩn keté. 14Mɩ mʋ á, ɩmába mʋtɔ ánɩ nótsu ɩwɩ ɔyɩ ánfɩtɔtɔtɔɔtɔsʋ, dʋn anɩ Wíe Yesu Kristo oyik-palíhɛsʋ lowu ámʋ. Tsúfɛ mʋ lowu ámʋsʋ ɔyɩtɔ tsiá ɩtráa ma mɩ labi, mɩ ɛ mmalabi kʋkʋ hámʋ. 15Ketétɩɩn ntɛɛ ketémátɩnmegyí tɔtɔ. Mʋá idehián gyí ɔha obémlíɔhapɔpwɛ. 16 Iwilwiimʋanwewúun ɩtʋ aháámʋʋ bʋdɛmbla ánfɩsʋ gyí amʋ, pʋ ahá ánɩ bʋhɩɛ bʋgyi Bulu ahá!*

17Asa nɛkpa mɩ asʋn opulu á, mbláa mlɩ.Mlɩtɔ ɔhaa mátrá wa mɩ tɔɩ. Tsúfɛ mɩ ɩwɩapɩná ánfɩ idesuná ánɩ Yesu ɔkpábi ngyi.

18Mɩ apíó, anɩ Wíe Yesu Kristo ogyíi mlɩbʋalɛ. Amen!

* 6:16 Ahá ánɩ bʋhɩɛ bʋgyi Bulu ahá gyí Israel pɔpwɛ amʋ nɩ.

Efesofɔ 1:1 191 Efesofɔ 2:10

Ɔwʋlʋá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ EfesofɔItsiáha

1Mɩ Paulo ánɩ Bulu apɛ sʋ nabwɛ KristoYesu sumbí ɔyɔpʋ, dɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩnsɩsɩ mlɩ Bulu ahá ánɩ mlɩlahɔ Kristo Yesugyi, mlɩamʋnyɔmlɩlabwɛ kʋlɛ, mlɩbʋ Efesowúlutɔ. Ndɛmlɩ itsiá ha.

2 Anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩ Wíe Yesu Kristobʋgyíi mlɩ bʋalɛ, abʋha mlɩ iwilwii.

Ɔsʋsʋ Oyúla Ánɩ Anɩbʋ Kristotɔ3 Mlɩha akanfʋ anɩ Wíe Yesu Kristo mʋ

Sɩ pʋ mʋ Bulu. Tsúfɛ tsʋn anɩa Kristonyɔɩkʋlɛbwɛtɔ á, alapʋ ɔŋɛtɔ atɔá ɩbɛkpa anɩfɛɛ yúlá anɩ tsú ɔsʋsʋ. 4Asa Bulu lɔbwɛ ɔyɩ á, ɔlɛlɛ anɩ bwɛmʋ klɛ tsʋn anɩa Kristonyɔkʋlɛbwɛsʋ, ánɩ abwɛɛ ahá ánɩ amʋ ɩwɩ lɛtɩn,ifin kʋkʋmá anɩ ɩwɩmʋ ansɩtɔ.

5 Ɩnɩá Bulu tɔdwɛ anɩ sʋ á, ɔlɔbwɛagywɩɩn yáɩ ɔbɛɛ, mɔpʋ anɩ bwɛmʋ abí tsʋnYesu Kristosʋ. Ɩnɩ gyí tɔá olekle, igyi mʋapɛnɩ. 6Mlɩha akanfʋ Bulu, mʋ awɩtɔlɛ anfɩ ɩbʋ numnyam, ɔlɔwa tsʋn mʋ Bi ɔdwɛpʋsʋhá anɩ faan anfɩ sʋ. 7 Ɔlɔpʋ mʋ Bi ámʋobugya ká anɩ nwunsʋ ɩkɔ, sí anɩ lakpankíé anɩ. Awɩtɔlɛ anfɩ Bulu lɛhɩɛ wá há anɩánfɩ ɩbʋ ifú dʋbɩ. 8Mʋ nyánsa pʋ mʋ asʋn-asɩnu lalɛ mʋ fɛɛ ɔwan súná anɩ tsʋn ɔkpatsɔtsɔɔtsɔsʋ.

9 Alahá anɩlabɩ mʋ asʋn ŋaínhɛ ánɩ ɔlɛkɩklɩ yáɩ dodoodo ɔbɛɛ, mɔbwɛ tsʋnKristosʋ. 10Mʋ asʋn ŋaínhɛ amʋ gyí, nɩ brɛámʋ ɩfʋn a, mɔbwɛ mʋ atɔ bwɛhɛá ɩbʋ ɔsʋmʋa asɩ fɛɛ kʋlɛ, pʋwá anɩWíe Kristo asɩ.

11 Bulu tɛhá mʋ nwuntɔ asʋn pʋ mʋ apɛtɛba mʋtɔ brégyíbrɛ. Mʋ onutó lɛlɛ anɩɔbɛɛ abwɛɛ mʋ abí tsʋn anɩa Kristonyɔɩkʋlɛbwɛtɔ. Tsúfɛ alɩ ɔlɔbwɛ agywɩɩn yáɩ dodoodo nɩ. 12 Ɔlɛlɛ anɩ agyankpapʋ ámʋʋanɩ ansɩ dɩn Kristosʋ ámʋ ɔbɛɛ, abɛkanfʋmʋ numnyam.

13Alɩ ilegyi hamlɩ ɛnɩ. Brɛ ámʋʋmlɩlónuɔnɔkwalɩ asʋn, igyi asʋn wankláán ámʋʋɩlɔhɔ mlɩ nkpa ámʋ, hɔ mʋsʋ gyi ɔpá mlɩaKristonyɔmlɩlɔbwɛ kʋlɛ. Bulu lɔpʋmʋ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ hɩɛmlɩ nsʋ, pʋsúná ánɩ mʋbʋmlɩ, fɛ alɩ ámʋʋ ɔlɛhɩɛ yaɩ ɔbɛɛmɔbwɛ ámʋ.14 Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ gyí ntswɩasɩá idesunáánɩ anɩ ɩbɩ bɛda agyapadɩɛ ámʋʋ Bulu lɛlayáɩ hámʋ abí ámʋ nɩ. Idesuná ánɩ alaká anɩnwunsʋ ɩkɔ, pʋwá mʋ numnyam.

Paulo Mpáɩ15Mʋ alɩ sʋ, tsú brɛá nonu ánɩ mlɩlahɔ anɩ

Wíe Yesu gyi, pʋ alɩá mlɩtɔdwɛ Bulu ahá fɛɛá, 16mmɔkʋsí Bulu ɩpán da mlɩ nwunsʋ. Nɩ ndɛ mpáɩ bɔ á, ntɛkáɩn mlɩsʋ. 17Ntokókólianɩ Wíe Yesu Kristo Bulu, numnyam Ɔsɩ ámʋmbɛɛ, ɔhámʋƆŋɛ ámʋ ɔhamlɩnyánsa.Ɩlɛ mʋ ɔwan súná mlɩ, mɛnɩ mlɛbɩ mʋwankláán. 18 Ntɔkʋlɩ mʋ mbɛɛ, obwíi mlɩansɩ, amlɩwun atɔ wankláán ámʋʋ ɔbɛɛ,mlɩbɛkɩ ɔkpa ha ámʋ, mɛnɩ mlɛbɩ ánɩ atɔámʋʋ ɔlɛlayáɩ há mʋ ahá ámʋ ɩhɩɛ bʋ bíá.19Ɔhá amlɩbɩ ánɩ mʋ túmi dʋn túmi kugyíkʋhá anɩ ahógyipʋ. Mʋ túmi ánfɩ ɔma a,kʋkʋ má ɩnʋ. 20 Mʋ kɛn ɔlɛlɛ súná brɛáɔlɔkʋsʋa Kristo tsú afúlitɔ, pʋ mʋ yɛyaɩ mʋ gyɔpɩsʋ ɔsʋsʋ ɩnʋ nɩ. 21 Ɩnʋ Kristo dɛiwíe gyí awíe fɛɛ, túmi kugyíkʋ, ɔŋɛ laláhɛpʋ ɔmásʋgyí túmi fɛɛsʋ nɩ. Mʋ dibia dʋndibia kugyíkʋá ɩbʋ nʋ séi pʋ ɔyɩ ámʋʋ ɩbɛbaamʋtɔ. 22 Bulu lɔpʋ tógyítɔ wá mʋ asɩ,ɔlɔpʋ mʋ bwɛ tógyítɔ nwun há mʋ ɔpasua.23 Ɔpasua ámʋ gyí Kristo ɔyʋlʋʋ. Kristowá ɔpasua ámʋ tenyá túmi kugyíkʋ tsú.Mʋtɛhá tógyítɔ tɔwá alɛ yi ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ.

2Tsú Nkpa Dadatɔ Ba Pɔpwɛtɔ

1 Asa mlɩlémlí Akristofɔ á, asʋtɔ-ɔnlɩnmʋa lakpanbwɛ sʋ mlɩgyí ɔŋɛtɔ aha wuhɛ.2 Alɩ brɛ ámʋtɔ á, mlɩlétsiá ɔmátɔfɔ atsi-ábi. Mlɩlóbuo ɔŋɛ laláhɛ fɛɛ owíe Ɔbʋnsám.Mʋgyí ɔŋɛ laláhɛ ánɩ ɩdɛ agyʋmá yɔ aháámʋʋ bʋtamabú Bulu ámʋtɔ nɩ. 3 Lɛlɛ mʋá, anɩ fɛɛ anɩlétsiá amʋ atsiábi, bwɛ lalahɛáanɩ ɔwɔlɩ léklé. Anɩlóbuo tɔá anɩ ɔyʋlʋʋ pʋanɩ agywɩɩn létsiá súná anɩ. Tsiátɔ anfɩ sʋtɛkɩ Bulu ɔbɛbɩtɩ anɩ ɩsʋ fɛ aha atráhɛ nɩ.

4-5 Támɛ ɩnɩá Bulu nwewúun ɩtsɔ, ɔtɛhɩɛdwɛ anɩ sʋ á, ɔlɔtsʋn anɩa Kristonyɔɩkʋlɛbwɛsʋ há anɩ nkpa, brɛ ámʋʋ anɩgyíaha wuhɛ Bulu ansɩtɔ anɩ lakpan sʋ ámʋ.Mʋ awɩtɔlɛ sʋ ɔlɔhɔ anɩ nkpa. 6Anɩa KristoYesunyɔ ɩkʋlɛbwɛ ánfɩ sʋ Bulu lakʋsʋaanɩa mʋnyɔ tsú lowutɔ, alahá anɩ otsiákpáKristo wá. Anɩa mʋnyɔ abégyi iwíe ɔsʋsʋ.7 Bulu lɛlɛ mʋ awɩtɔlɛ kpɔnkpɔɔnkpɔntɩánfɩ súná anɩ tsʋn Kristo Yesusʋ, mɛnɩ aháánɩ bɛtrá lɩn fɛɛ bówun ánɩ mʋ awɩtɔlɛlomoní dʋn tógyítɔ. 8 Bulu awɩtɔlɛ pʋ mlɩKristo hógyisʋ Bulu lɔtsʋn hɔ mlɩ nkpa.Ɩnɩ motsú mlɩ, Bulu atokiehɛ igyi. 9Megyímlɩ bwɛhɛ wankláán kʋkʋ sʋ, mɛnɩ mlɩtɔɔkʋkʋ mɔɔpʋ ɩbɩ sí kántɔ. 10 Bulu lábwɛ

Efesofɔ 2:11 192 Efesofɔ 3:19anɩ alɩ ánfɩ anɩgyí. Alabwɛ anɩ aha pɔpwɛtsʋn anɩa Kristo Yesunyɔ ɩkʋlɛbwɛsʋ, mɛnɩabɔbwɛ yilé ánɩ mʋ onutó ɔlɛla yáɩ há anɩɔbɛɛ abwɛɛ.

Kristotɔ Ɩkʋlɛbwɛ11Mʋ sʋmlɩkaɩn ánɩ tɛkɩ ɔmátɔfɔmlɩgyí.

Brɛ ámʋ a, Yudafɔ bʋtɛtɩ mlɩ bɛɛ, “Ahá ánɩ bʋmɛtɩn keté,” bʋtɛtɩ amʋ ɩwɩ keté atɩnpʋ.(Támɛ ketétɩɩn amʋ ó á, nyankpʋsa ɔyʋlʋsʋpʋ ɩbɩ ɔnɔ atɔ igyi.) 12 Mlɩkaɩn ánɩ alɩ brɛámʋtɔ á, mlɩméyín Kristo. Afɔɔ mlɩgyí.Mlɩmégyí Yudafɔ ɔkpagyíɔkpasʋ. Mlɩmáogyíkpá Bulu nhɩhɩɛ ámʋʋ ɔlɛka mʋ ɩwɩntam há Yudafɔ ámʋtɔ. Mʋá ɩdʋn kʋrááá, mlɩ ansɩ mɛdɩn tɔtɔsʋ, mlɩméyín mʋ ɛ.13Támɛ séi á, mlɩa Kristo Yesunyɔmlɩlabwɛkʋlɛ. Ɩnɩ sʋ Kristo latsʋn mʋ obugya amʋʋɔlɛtsɛɩ wʋlɩ há anɩa mlɩnyɔ ámʋsʋ, kpámlɩ ahá ánfɩ tɛkɩ mlɩbʋ ɩfɔ ánfɩ ba Buluwá. 14 Tsúfɛ Kristo onutó lapʋ iwilwii wáYudafɔ pʋ ɔmá bámbásʋfɔ nsɩnɛ, bwɛ anɩafʋnka anyɔ ámʋ fɛɛ kʋlɛ. Alalɛ olu ámʋʋɩlɔbwɛ buntíi wá anɩ nsɩnɛ ámʋ. 15 ƆlɛkaYudafɔ mbla pʋ amʋ amándɩɛtɔ, mɛnɩafʋnka anyɔ amʋ bɔbwɛ ɔpasua pɔpwɛɩkʋlɛ mʋtɔ. Fówun mʋa amʋnyɔ bɔbwɛkʋlɛ, iwilwii bétsiá amʋ nsɩnɛ. 16 Ɔlɔtsʋnmʋ oyikpalíhɛsʋ lowu ámʋsʋ lɛ olu lɛ amʋnsɩnɛ. Oyikpalíhɛ amʋsʋ ɔlɔtsʋn tswɩ amʋaBulunyɔ ɔnɔ ntsu. 17 Brɛá Kristo lɛbá a,ɔlɛda Bulu iwilwii asʋn ámʋ ɔkan há aháfɛɛ. Mlɩ ɔmátɔfɔ ánɩ mlɩa Bulunyɔ nsɩnɛ bʋɩfɔ pʋ Yudafɔ ánɩ amʋa Bulunyɔ nsɩnɛ maɩfɔ fɛɛtɔ. 18Kristo sʋ ɔkpa latíí há anɩ afʋnkaanyɔ ámʋ fɛɛ. Ɔŋɛ Wankɩhɛ ámʋ sʋ abɛtalɩ ba anɩ Sɩ Bulu ansɩtɔ.

19 Ɩnɩ sʋ mlɩtráa mlɩmégyí afɔɔ. MlɩaBulu ahá mlɩlabwɛ ɩkʋlɛ, mlɩgyí Bulu wóyíabí. 20 Mlɩgyí fɛ obuá bayi. Yesu sumbíayɔpʋ ámʋ pʋ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋgyí mʋ nkpabí. Kristo Yesu onutó gyíobu ámʋ ɔtan. 21 Mʋ sʋ obu ámʋ ɩtsaaba hógyitɔ. Mʋtɛhá mʋ itomóní bwɛBulu ɔtswɛkpa obu wankɩhɛ. 22 Ɩnɩá mlɩaKristonyɔ mlɩlabwɛ ɩkʋlɛ sʋ á, ɔdɛ mlɩaYudafɔ ámʋ pʋtsá abasʋ, ɔdɛ obu ánɩ Buluobétsiá mʋtɔ ɔŋɛtɔ yíi.

3Paulo Ɔmá Bámbásʋfɔ Bulu Asʋn Bláa

1 Mɩ Paulo nda obu Kristo Yesu asʋnwankláán ámʋʋ ndɛ ɔkan da mlɩ ahá ánɩ mlɩmégyí Yudafɔtɔ ámʋ sʋ. 2 Nyin ánɩ

mlɩlanú awɩtɔlɛá Bulu lɔwa há mɩ, pʋagyʋmá ánfɩ wá mɩ ɩbɩtɔ ɔbɛɛ, mbwɛɛ, ɩwalabi ha mlɩ. 3 Bulu lɛlɛ mʋ asʋn ŋaínhɛámʋʋ ɔlɛkɩklɩ yaɩ ámʋ ɔwan súná mɩ. Mʋnawánlɩn kútúklú á. 4Nɩ mlɛkla ɔwʋlʋ ánfɩa, ɩbɔwankɩ mlɩ ánɩ nanú Kristo ɩwɩ asʋnŋaínhɛamʋ asɩ. 5Tsú ɔyɩ ɔpá á, Bulumɔkʋlɛasʋn ŋaínhɛ anfɩ súná nyankpʋsa ɔkʋkʋ.Támɛ séi ánfɩ á, alabɛlɛ mʋ ɔwan tsʋn mʋƆŋɛ ámʋsʋ súná ahá ámʋʋ alalɛ, bʋgyi mʋsumbí ayɔpʋ pʋ mʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋ wankɩhɛamʋ. 6Mʋ asʋn ŋaínhɛ amʋ gyí, Bulu layúláɔmá bámbásʋfɔ ɛ fɛ Yudafɔ, tsʋn mʋ asʋnwankláán ámʋsʋ. Amʋa Yudafɔ bamlí ɔlɛpɛɔkʋlɛtɔ atɔ agyípʋ, alabwɛ amʋa Yudafɔkʋlɛ. Mʋ sʋ babwɛ ɔyʋlʋʋ kʋlɛ. Amʋɛ bénya atɔ ámʋʋ Bulu lɛhɩɛ ánɩ ɔbɛhaYudafɔ tsʋn Kristo Yesusʋ ámʋ kʋ.

7 Ɩna Bulu awɩtɔlɛ pʋ mʋ túmisʋ ɔlɔbwɛmɩ mʋ asʋn wankláán ámʋ osúmpʋ. 8 Ɩbʋmʋtɔá kebikʋsʋ ngyi Bulu ahá fɛɛtɔ. TámɛBulu lɔwa awɩtɔlɛ há mɩ ɔbɛɛ, ndáa Kristooyúla amʋʋ ɩdʋn blɩ ámʋ ɩwɩ ɔkan ha aháánɩ bʋmegyí Yudafɔ. 9 Mʋlɔwa mɩ ɔbɛɛ,nháa anyánkpʋsa fɛɛ abʋbɩ alɩá ɔdɛpʋ mʋasʋn ŋaínhɛ amʋ yɔ agyʋmá. Mʋlɔbwɛ ɔsʋmʋa asɩ, ɔlɔpʋ mʋ asʋn ánfɩ ŋáín tsú ɔyɩ ɔpá. 10 Ɔlɔbwɛ mʋ alɩ, mɛnɩ ɔbɔtsʋn mʋɔpasua ámʋsʋ lɛ mʋ nyánsa ɔtsan-ɔtsansúná ɔŋɛ laláhɛ awíe pʋ atúmipʋá bʋbʋɔtɩnɛá bʋdɛ iwíe gyí fɛɛ. 11 Ɩnɩ gyí tɔá Bululɛhɩhɩɛ yaɩ asa ɔlɛlɛ ɔyɩ nɩ. Alahá mʋ ɩlabamʋtɔ séi tsʋn anɩWíe Kristo Yesusʋ. 12 Ɩnɩáanɩlahɔ mʋ gyi, anɩa mʋnyɔ anɩlabwɛ ɩkʋlɛsʋ á, abɛtalɩ wá klʋn yɔ mʋ ansɩtɔ faan,anɩmɛɛtrá nya ifú. 13Mʋ sʋ ndɛ ɩpa bwií hámlɩ mbɛɛ, mlɩmáha abatɔ iwu mlɩ, ɩwɩɔsɩnánfɩ ndewúun ha mlɩ ánfɩ sʋ, tsúfɛ ɩbɔwalabi há mlɩ.

Kristo Ɔdwɛ14 Ɩnɩ sʋ mɩ akpawunu iyi asɩ, ndɛ anɩ

Sɩ ámʋ kokóli. 15 Mʋtɔ abusuan kugyíkʋáɩbʋ ɔsʋ mʋa asɩ lɛlɩn tsu. 16 Mʋbʋʋ oyúlaakpɔnkpɔntɩ há mʋ abí. Mʋ sʋ ndɛ mʋkokóli mbɛɛ, mʋ Ɔŋɛ ámʋ ɔhɩɛ wa mlɩɔkláa ɔwʋnlɩn tsu mʋ oyúla kpɔnkpɔntɩatokiehɛ ámʋtɔ, 17Kristo ɔtsʋnmlɩ hógyisʋtsia mlɩ klʋntɔ brégyíbrɛ. Ndɛ mʋ kʋlɩ mbɛɛ, ɔhá amlɩlɛ nlín yɔ ɔtɔtɔ, Buludwɛ pʋmlɩ abadwɛtɔ, amlɩlɩɩ kínkíínkín. 18 Fówunmlɩa Bulu ahá atráhɛ mlɛtalɩ bɩ ánɩ Kristoɔdwɛ lɛhɩɛ móní, ɩlɛhɩɛ tɛɩ, ɩhɩɛ bʋ ɩswɩ,ɩlɛhɩɛ fʋá, ɩlɛhɩɛ wíé ɔtɔtɔ. 19Ntráa ndɛ mʋkokóli mbɛɛ, ɔhá amlɩbɩ Kristo ɔdwɛ ámʋʋ

Efesofɔ 3:20 193 Efesofɔ 5:2nyankpʋsa ɔkʋkʋmɛɛtalɩ númʋ asɩ yi amʋ.Fówun mlɩ tsiátɔ bɔbwɛ fɛ Bulu klɛ.

20 Ɩnɩá Bulu túmi dɛ agyʋmá yɔ anɩtɔ sʋá, ɔtɛtálɩ bwɛ atɔ há anɩ dʋn alɩá anɩtɔkʋlɩ mʋ, ntɛɛ anɩtosúsu. 21 Ɩnɩ sʋ mlɩha akanfʋBulu. Anyánkpʋsa ɩlɩntɔ fɛɛbʋkánfʋmʋ atɔakpɔnkpɔntɩ ámʋʋ ɔdɛbwɛ Kristo Yesu pʋɔpasua ámʋtɔ ámʋ sʋ, tsú séi yɔfʋn brɛáɩtamatá. Amen!

4Anɩa Kristonyɔ Ɩkʋlɛbwɛ

1 Ɩnɩ sʋ mɩ ánfɩ nda obu anɩ Wíe agyʋmáyɔ sʋ ánfɩ ndɛ ɩpa bwií há mlɩmbɛɛ, mlɩtsíatsiátɔ oduá ɩlɛkanáa alɩá Bulu lɛlɛmlɩ ɔbɛɛ,mlɩbétsiá. 2Mlɩba ɩwɩasɩ, amlɩlwii. Mlɩnyaklʋn ha aba, amlɩdwɛ aba. 3 Ɔŋɛ Wankɩhɛamʋ lahámlɩlabwɛkʋlɛ. Mʋ sʋmlɩbɔmbɔdɩ amlɩtsia iwilwiitɔ, mɛnɩ ɩkʋlɛbwɛ ámʋ ibét-siá mlɩtɔ yɔ. 4 Ɔyʋlʋʋ kʋlɛ ɩwɩ ntobí anɩ fɛɛanɩgyí. Ɔŋɛ Wankɩhɛ kʋlɛ pɛ bʋ ɩnʋ. Alɩkɛn Bulu lɛlɛ anɩ fɛɛ ɔbɛɛ, abɛkɩ toku kʋlɛpɛ ɔkpa nɩ. 5 Owíe ɔkʋlɛ; hógyi kʋlɛ; asúbɔkʋlɛ. 6 Bulu ɔkʋlɛ. Mʋgyí anɩ fɛɛ Ɔsɩ. Mʋdɛanɩ fɛɛsʋ gyí, ɔdɛ agyʋmá yɔ tsʋn anɩ fɛɛsʋ,otsie anɩ fɛɛtɔ.

7 Kristo lɔwa awɩtɔlɛ ye atokiehɛ háanɩ fɛɛ ɔbɛɛ, apʋyɔ mʋ agyʋmá, 8 fɛ alɩábɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,“Brɛá ɔlɔyɔ ɔsʋsʋ á,

ɔlɛkpa ndoun buo ɩwɩ,kíé ahá atɔ.”

9 Nɩ bɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,“Ɔlɔyɔ ɔsʋsʋ” á, idesuná ánɩ Kristo lé-gyankpá kplɩ wíé ɔsʋlʋtɔ. 10Mʋmʋ idesunáánɩ ɔhá ámʋʋ ɔlɛkplɩ wíé ɔsʋlʋtɔ ámʋkɛn lɔyɔ ɔsʋsʋ, ɔtɩnɛá ɩlɔfʋá dʋn nɩ, mɛnɩɔbɔbʋlá ɔsʋ mʋa asɩ fɛɛ, há mʋ ɩfʋn.11 Kristo onutó lɔbwɛ anɩtɔ akʋ mʋ sumbíayɔpʋ. Akʋ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ. Akʋ mʋasʋn wankláán ámʋ ɔkan adapʋ. Akʋ ɛakpapʋ pʋ asunápʋ. 12 Kristo lɛlɛ amʋalɩ, mɛnɩ Bulu ahá bɛtalɩ yɔ mʋ agyʋmá,pʋwá Kristo ɔyʋlʋʋ ɩkʋlɛ; ígyi mʋ ɔpasuaámʋ ɔwʋnlɩn, 13 mɛnɩ anɩ fɛɛ abɔbwɛ kʋlɛhógyitɔ, bɩ Bulu mʋ Bi ámʋ. Fówunabɛdan, fʋn ɔkpagyíɔkpasʋ fɛ Kristo. 14 Ɩnɩsʋ anɩmɛɛtrá bwɛ fɛ nyebíá ahá ánɩ amʋɔnɔ bʋ ɔdwɛ bɛtalɩ pʋ amʋ atosunáhɛpɔpwɛ kugyíkʋ bɛmlɛ, fɛ alɩá ntsu tɛdáɔklʋn ya ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛá ideklé. 15 Mboúnmlɩha abláa aba ɔnɔkwalɩ asʋn ámʋ ɔdwɛtɔ,mɛnɩ abɛdan tógyítɔtɔ, bwɛ fɛ Kristo, ogyiɔpasua ámʋ nwun. 16 Ɩna mʋsʋ ɔyʋlʋʋ, igyi

ɔpasua ámʋ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ ɩtsa aba, ɩdɛ abawankláán. Nɩ nyankpʋsa-oyí ɩwɩ ntobí ámʋfɛɛ ɩdɛ mʋ agyʋmá yɔ wankláán á, Kristotɛhá mʋ ɩtɛdan ɔdwɛtɔ.

Nkpa Dada Mʋa Pɔpwɛ17 Mʋ sʋ ndɛ mlɩ ɔlá da anɩ Wíe ɩdátɔ

mbɛɛ, mlɩmátrá tsiá fɛ ahá ánɩ bʋmeyínBulu. Ɩtɔá mɔɔwa labi há amʋ ɩwɩbʋtɔgywɩɩn. 18 Amʋ nwuntɔ lóklun. Mʋsʋ bʋma nkpa pɔpwɛ amʋʋ itsú Bulu wáámʋ, tsúfɛ bʋmeyín tɔtɔ. Ɩklʋntɔ bʋ amʋodwin. 19 Lalahɛbwɛ tamawá amʋ pɛlɩ,bʋtekle hakpanla kugyíkʋ bwɛ. Bʋtɔbwɛlalahɛ kugyíkʋ, bʋtamatálɩ kɩtá ɩwɩ.

20 Támɛ mlɩ mʋ á, megyí tsiátɔ anfɩ odumlɩlɛkasɩ tsú Kristo ɩwɩ. 21Nyin ánɩ mlɩlanúYesu ɩwɩ asʋn, basúná mlɩ ɔnɔkwalɩá ɩbʋmʋtɔ ɛ. 22 Mʋ sʋ mlɩsi mlɩ tsiátɔ dadaamʋʋmlɩlétsiá ámʋ. Mlɩ ɔwɔlɩ laláhɛ lɛmlɛmlɩ alɩ brɛ ámʋtɔ, ɩlɛha mlɩ tsiátɔ leyintá.23Mlɩha Bulu ɔbwɛmlɩ klʋn pʋmlɩ agywɩɩnpɔpwɛ. 24 Mlɩtsia tsiátɔ pɔpwɛá igyi Buluatsiábi, mʋ ɩwɩ lɛtɩn, ɩna dɩnká ɔnɔkwalɩɔkpa ámʋsʋ.

25 Mʋ sʋ mlɩtɔ okugyíɔkʋ ɔmátrá waafunu. Ɔhagyíɔha ɔbláa mʋ ba Okristoyinɔnɔkwalɩ. Tsúfɛ anɩ fɛɛ anɩgyí nyankpʋsa-oyí ɔkʋlɛ amʋ ɩwɩ atɔ. 26 Ɔblɔ ɩkɩtá mlɩ á,mlɩmáha mʋ ɩha amlɩbwɛ lakpan. Ɩmátsiámlɩtɔ yɔfʋn owi tahɛ. 27 Mlɩmátepí háƆbʋnsám ɔkpa ɔmlɛ mlɩ, amlɩbwɛ lakpan.28 Owikplu mátrá wi atɔ. Ɔpʋʋ mʋ ɩbɩ yɔagyʋmá, mɛnɩ obénya tɔkʋ kpámʋ ɩwɩ, nyáɩkʋ ɛ há ahá ánɩ bʋma kʋkʋ. 29 Mlɩmáhaasʋn laláhɛ kʋkʋ ɩdalɩ tsu mlɩ ɔnɔ. Mboúnmʋá ɩbɔbʋá ɔha, ɩbɔbwɛyilé, wá labi, wámʋanupʋ ɔwʋnlɩn. 30 Mlɩmábwɛ tɔá ɩbɛhanƆŋɛ Wankɩhɛ amʋ. Tsúfɛ mʋ Bulu lɔpʋhɩɛmlɩ nsʋ, pʋsúná ánɩ mʋbʋ mlɩ, mɔhɔ mlɩnkpa ɛkɛ ámʋ nɩ. 31 Mlɩlɛ ɔnsɩpɛkpan, olupʋ ɔblɔkpán, ɩtrɛ, isia pʋ lakpan kugyíkʋagywɩɩn lɛ mlɩtɔ. 32 Mboún mlɩwa awɩtɔlɛha aba. Mlɩwun aba nwɛ, amlɩsi lakpan kieaba fɛ alɩ ámʋʋ Kristo sʋ Bulu lési mlɩ klɛkíé mlɩ ámʋ.

5Akristofɔ Atsiábi

1 Ɩnɩá Bulu abí ánɩ ɔtɛhɩɛ dwɛ mlɩgyísʋ á, mlɩtsia mʋ atsiábi. 2 Mlɩdwɛ abaɔkpagyíɔkpasʋ, fɛ alɩá Kristo lɔdwɛ anɩ,tsúlá bɔmɔmʋ anɩ sʋ. Ɔlɔpʋmʋ ɩwɩ bwɛ atɔ

Efesofɔ 5:3 194 Efesofɔ 6:9hahɛ pʋ afɔdɩɛ-abɔtɔá ɩbʋ ɔfan fánfáánfánhá Bulu, ilegyi mʋ ansɩ.

3 Bulu latɩn mlɩ ɩwɩ. Mʋ sʋ mlɩmáwa atsɩmʋa ayin asʋn, wá hakpan, ntɛɛ ɔnsɩpɛ.4 Mʋ ɔma a, ɩma alɛá mlɛblɩ asʋn ánɩ ɩbʋpɛlɩ pʋ mʋá ɩma anulɛ, ntɛɛ wá ɔplɔɩkpan.Mboúnmlɩda Bulu ɩpán brégyíbrɛ. 5 Ɩwánkɩmlɩ ánɩ mbʋa ɔtɔpʋ, ɔhakpan ntɛɛ ɔnsɩpɛɔwapʋ ɔkʋkʋ méenya ogyíkpá Kristo mʋaBulu iwíegyí ámʋtɔ. (Tsúfɛ ɔnsɩpɛ ɔwapʋgyí fɛ ɔkpɩ ɔtswɛpʋ).

6Mlɩmáha ɔkpa ɔhaa ɔpʋʋ asʋn ánɩ ɩmalabi kʋkʋ mlɛ mlɩ. Tsúfɛ tsiátɔ laláhɛ anfɩodu sʋ Bulu tenyá ɔblɔ bɩtɩ ahá ánɩ bʋbʋasʋtɔ-ɔnlɩn ɩsʋ nɩ. 7 Mʋ sʋ mlɩmápʋ amʋgyi mba. 8Brɛ ámʋ a, oklúntɔmlɩtsie mlɩdɛlakpan bwɛ, támɛ séi á, mlɩa anɩ Wíenyɔmlɩlabwɛ ɩkʋlɛ. Mʋ sʋ mlɩtsie wankɩtɔ.Ɩnɩ sʋ mlɩ tsiátɔ isúna ánɩ mlɩtsie wankɩtɔ.9 Tsúfɛ ɔhá ánɩ ɔbʋ wankɩtɔ tɔbwɛ yilé. Mʋasʋn da ɔkpa, ɔbʋ ɔnɔkwalɩ. 10Mʋ sʋmlɩbɔmbɔdɩ amlɩkasɩ tɔá Bulu tekle. 11Mlɩmágyimba. Labi kʋkʋ ɩma mʋtɔ. Mboún mlɩlɛamʋ bwɛhɛ ɔwan. 12 Ɩhɩɛ bʋ pɛlɩ ánɩ bɛblɩ ntobíá ahá bʋtɔbwɛ ŋáintɔ ɩwɩ asʋn kʋráá.13 Támɛ nɩ ɩtɔ wankɩhɛ ɩwánkɩ wʋlɩ tɔá ɩbʋoklúntɔsʋ á, itemlí itowunhɛ. 14 Tsúfɛ atɔwankɩhɛ tɛlɛ tógyítɔ ɔwan. Mʋ sʋ bɛblɩ bɛɛ,“Ɔdɩdɩpʋ, tsinki.

Kʋsʋ tsu afúlitɔ,Kristo ɔwankɩ wʋlɩ fʋsʋ.” nɩ.

15 Ɩnɩ sʋ mlɩkɩ mlɩ tsiátɔ wankláán.Mlɩmátsiá nkpa fɛ aha mimláhɛ, mboúnmlɩtsia fɛ atɩansɩpʋ. 16 Nɩ mlenyá brɛámlɔpʋbwɛ ɩtɔ wankláán á, mlɩmáyintá mʋ.Tsúfɛ lalahɛbwɛ lamóní alɩ brɛ ánfɩtɔ. 17Mʋsʋ mlɩmábwɛ mimlála. Mboún mlɩbɔmbɔdɩ amlɩbɩ tɔá anɩ Wíe tekle, amlɩbwɛmʋ.

18 Mlɩmánu ntá bʋ, tsúfɛ iteyíntá ɔha.Mboún mlɩha Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ ɔbʋla mlɩbrégyíbrɛ. 19 Mlɩpʋ Bulu asʋn wá ɩlʋ,amlɩwa ɩlʋá ƆŋɛWankɩhɛ lɔpʋwámlɩ klʋntɔpʋtɔɩ kpla aba; amlɩwa ɩlʋ ɛ tsu mlɩ klʋntɔkanfʋ anɩ Wíe. 20 Mlɩda anɩ Sɩ Bulu ɩpántógyítɔtɔ brégyíbrɛ, anɩ Wíe Yesu Kristoɩdátɔ.

Akristofɔ Akúlu Mʋa Aká Tsiátɔ21 Mlɩba ɩwɩasɩ ha aba fɛ alɩá mlɩtɛba

ɩwɩasɩ há Kristo.22 Ɔtsɩ, ba ɩwɩasɩ ha fʋ kúlu fɛ alɩá fʋtɛba

ɩwɩasɩ há Kristo. 23Tsúfɛ okúlu bʋ túmi mʋkasʋ, fɛ alɩá Kristo bʋ túmi ɔpasua ámʋsʋ.Ɔpasua ámʋ gyí mʋ ɔyʋlʋʋ, Kristo amʋonutó gyí mʋ Ɔlɛpʋ. 24 Alɩ ámʋʋ ɔpasua

ámʋ tɛba ɩwɩasɩ há Kristo amʋ a, alɩ kɛn ɔkáɛ ɔbá ɩwɩasɩ ha mʋ kulu tógyítɔtɔ nɩ.

25 Akúlu, mlɩdwɛ mlɩ aká fɛ alɩ ámʋʋKristo lɔdwɛ ɔpasua ámʋ, tsúlá bɔmɔ mʋmʋ sʋ ámʋ. 26Kristo lótsulá bɔmɔmʋ pʋtɩnɔpasua ámʋ ɩwɩ há Bulu. Olebie ɔpasuaámʋ ntsu, pʋ mʋ asʋn ámʋ gyʋra mʋ ɩwɩ.27 Omekleá ifin pʋ asʋansʋ bétsiá ɔpasuaámʋ ɩwɩ, ntɛɛ mʋ ɔtɩnɛkʋ ɩbɔkpʋkpʋʋ tɩá,mɛnɩ ɩbɔwa mʋ onutó ámʋ akɩlɛ fɛ obitebí,ɔbɛkpa mʋ ba mʋ ɩwɩ wá. 28 Alɩ kɛn lehiánánɩ oyin ɔbɔdwɛ mʋ ka fɛ mʋ ɩwɩ nɩ. Oyinánɩ ɔtɔdwɛ mʋ ka tɔdwɛ mʋ onutó ɩwɩ.29 Tsúfɛ ɔhaa tamalú mʋ ɩwɩ, bʋlá ɔtɛbʋlámʋ ɩwɩ, kɩmʋ ɩwɩsʋ wankláán fɛ alɩá Kristoɛ tɔbwɛ há ɔpasua ámʋ. 30 Tsúfɛ anɩ fɛɛanɩgyí Kristo ɔyʋlʋʋ ɩwɩ ntobí. 31 Fɛ alɩábɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ, “Ɩnɩ sʋoyin ɔbɛnatɩ sí mʋ sɩmʋa mʋ yin, yɛmantámʋ kasʋ. Fówun amʋ abanyɔ ámʋ bɔbwɛɔyʋlʋʋ kʋlɛ” nɩ. 32 Ɔnɔkwalɩ, Bulu asʋnŋaínhɛ anfɩtɔ bʋ odwin. Ndɛkɩɩ mbɛɛ,Kristo mʋa ɔpasua ámʋ ɩwɩ asʋn igyi. 33Mlɩɛ mlɩ asʋn igyi. Mʋ sʋ ntráa ndɛ mlɩbláa mbɛɛ, oyingyíoyin ɔdwɛɛmʋ ka fɛmʋonutó ɩwɩ, ɔtsɩ ɛ obu mʋ kulu.

6Abí Mʋa Akwɩɩpʋ

1Abí, mlɩa anɩWíenyɔmlɩlabwɛ kʋlɛ. Mʋsʋ mlɩbu mlɩ akwɩɩpʋ. Tsúfɛ mʋgyí tɔá ɩdaɔkpa ánɩ mlɔbwɛ nɩ. 2 Ɩnɩ gyí mbla ámʋtɔgyankpapʋá ɔlɛhɩɛ oyúla mántá mʋsʋ nɩ.“Bu fʋ sɩ mʋa fʋ yín, 3mɛnɩ ɩbɔwa alɛ há fʋ.Fówun fɛdan fulí nwun fʋ nkpa ánfɩtɔ.”

4 Abí asɩ, mlɩmátsiá wá mlɩ abí ɔblɔ.Mboún mlɩyaɩ amʋ, amlɩsuna amʋ atɔ alɩáanɩWíe tekle.

Nkpábi Pʋ Amʋ Awíe5 Nkpábi, mlɩbu mlɩ awíe. Mlɩnya amʋ

ifú, amlɩbu amʋ tsu mlɩ klʋntɔ fɛ alɩámlɩtobú Kristo. 6Mlɩmábwɛ yilé amʋ ansɩtɔalɩá bɛkanfʋ mlɩ sʋ. Támɛ fɛ Kristo nkpábia, mlɩbwɛ atɔ tsu mlɩ klʋntɔ fɛ alɩá Bulutekle. 7 Mlɩlɛ ɩwɩtɔ yɔ agyʋmá ansigyísʋha amʋ, fɛ Kristo mlɩdɛ mʋ yɔ há, megyínyankpʋsa. 8 Mlɩdɩnka ansɩ ánɩ anɩ Wíeɔbɛka ɔhagyíɔha ɩkɔ, ɩtɔ wankláán kugy-íkʋá ɔlɔbwɛ sʋ. Nɩ ɔkpábi fʋgyi o, fʋtsie fʋɩwɩsʋ o.

9 Awíé, mlɩ ɛ mlɩkɩta mlɩ nkpábi wan-kláán, fɛ alɩá nablɩ bɔtsʋn. Mlɩmábwɛ amʋkpóunkpóun. Mlɩkaɩn ánɩ mlɩa amʋnyɔ fɛɛ

Efesofɔ 6:10 195 Efesofɔ 6:24owíe ámʋ bʋ ɔsʋsʋ. Mʋ mʋ ɔtamakɩ ɔhaaansɩtɔ.

Bulu Akɔtɔ10Mɩ asʋn tráhɛ-tráhɛ gyí, apíó, mlɩtsʋn

anɩa anɩ Wíenyɔ ɩkʋlɛbwɛsʋ amlɩha mʋɔwa mlɩ ɔwʋnlɩn tsu mʋ túmi kpɔnkpɔntɩámʋtɔ. 11Mlɩdɩda ɩsá-akɔtɔ fɛɛá Bulu lahámlɩ ɔbɛɛ, mlɩpʋkɔ Ɔbʋnsám, mɛnɩ mlɛtalɩ lɩɩ mʋ ɔmlɛ ámʋ ɔnɔ. 12 Tsúfɛ megyí anɩaanyánkpʋsa dɛkɔ. Mboún anɩa ɔŋɛtɔ túmilaláhɛ, atúmipʋ pʋ ɔŋɛ laláhɛá bʋbʋ ɔyɩ klúnhɛ anfɩtɔ pʋ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ dɛkɔ. 13Mʋsʋ mlɩdɩda Bulu akɔtɔ ámʋ fɛɛ, mɛnɩ ɛkɛálalahɛ kʋ ifwíé mlɩtɔ á, mlɩmɛɛsrɩ, mlɛtalɩ lɩɩ mʋ ɔnɔ, trá nya ɔŋɛ wá ɔwʋnlɩn lɩɩ kínkíínkín.

14 Mʋ sʋ mlɩkʋsʋ, amlɩda ɩwɩsʋ.Ɔnɔkwalɩwa ɩbwɛɛ ɔfɛá ɩklɩ mlɩ osíésʋ.Yilébwɛ ɩbwɛ mlɩ kántɔ-atíntɔ. 15 Ɩwɩsʋdahá iwilwii asʋnwankláán ámʋtɔ kɩtá pʋmʋblɩ ɩbwɛɛ mlɩ ɩsátɔ ntʋkʋta. 16 Ɩnɩ fɛɛ ɔmaa, mlɩkɩta Kristo hógyi amʋtɔ brégyíbrɛ.Ɩbwɛɛ mlɩ atíntɔá mlɔpʋtin mlɩ ɩwɩ, mɛnɩƆbʋnsám mbɩn pɩɔnpɩɔn ámʋʋ ɩdɛtsʋʋnamʋtɔ kʋkʋ ɩmɔɔwɔ mlɩ. 17 Mlɩpʋ Bulunkpahɔɔ amʋ bwɛ mlɩ kʋtʋpa. MlɩkɩtaBulu asʋn ámʋtɔ, ɩbwɛ mlɩ ɩsátɔ ɔdayí ánɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ tɛhá mlɩ. 18 Mlɩha BuluƆŋɛ ámʋ ɔkpa mlɩ, amlɩbɔ mpáɩ brégyíbrɛ.Mlɩkʋlɩ Bulu, ɔtsa mlɩ ɔkpagyíɔkpasʋ. Mʋsʋ mlɩdɩnka ansɩ ɩwɩsʋ. Mlɩmási mpáɩ bɔhá Bulu ahá fɛɛ. 19 Mlɩbɔ mpáɩ ha mɩ. Nɩ nobwíí ɔnɔ á, Bulu ɔpʋʋmʋ asʋnámʋwamɩ ɔnɔ; ɔha mɩ antalɩ wa klʋn blɩ asʋn ŋaínhɛamʋʋ ɩbʋ mʋ asʋn wankláán ámʋtɔ ámʋfɛɛ. 20 Asʋn ámʋ ɩwɩ sumbí ɔyɔpʋ ngyi.Mʋ ɔkanda sʋ nda obu nɩ. Mlɩbɔ mpáɩmlɩaa, Bulu ɔhá mɩ antalɩ wa klʋn blɩ mʋalɩá ilehián.

Ɩklá21 Osúmbi ɔnɔkwalɩpʋ anɩ píó ɔdwɛpʋ

Tihiko gyí anɩ Wíe agyʋmá ámʋtɔ. Ɔbɛbláamlɩ mɩ ɩwɩ asʋn fɛɛ, mɛnɩ mlɛbɩ alɩá ngyipʋ tɔá ndɛbwɛ. 22 Ɩnɩ kóún sʋ ndɛ mʋ wamlɩ wá nɩ. Ndeklé mbɛɛ, ɔbɛbláa mlɩ alɩátógyítɔ ɩdɛmʋsʋ yɔ nfɩ. Ɔtɔɩ kpla mlɩ pʋwamlɩ ɔwʋnlɩn.

23 Ɔsɩ Bulu mʋa anɩ Wíe Yesu Kristobʋháa mlɩ ahógyipʋ amʋ fɛɛ iwilwii. Bʋháaamlɩtsia dwɛ aba, mlɩ ansɩ ɩdɩnka Bulusʋbrɛ fɛɛ. 24 Ogyíi ahá ánɩ bʋtamasí anɩ WíeYesu Kristo dwɛ fɛɛ bʋalɛ.

Filipifɔ 1:1 196 Filipifɔ 2:6

Ɔwʋlʋá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ FilipifɔItsiáha

1Mɩ Paulo pʋ anɩ píó Timoteo ánɩ anɩgyíKristo Yesu asúmpʋ dɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩnsɩsɩ mlɩ Bulu ahá ánɩ mlɩbʋ Filipi wúlutɔ,mlɩa Yesu Kristo mlɩlabwɛ kʋlɛ. Mlɩa mlɩɔpasua ahandɛ pʋ amʋ abʋápʋ fɛɛ anɩdɛmʋwanlɩn sɩsɩ.

2 Anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩ Wíe Yesu Kristobʋgyíi mlɩ bʋalɛ, abʋha mlɩ iwilwii.

Paulo Atɔkʋlɩ Pʋ Ɩpánda3 Ntɛdá mɩ Bulu ɩpán nɩ nɛkáɩn mlɩsʋ

brégyíbrɛ. 4 Brégyíbrɛá ndɛ mpáɩ bɔ hámlɩ fɛɛ á, ansɩ tegyi mɩ. 5 Tsúfɛ tsú ɛkɛámlɩlɔtsɔ asʋnwankláán ámʋnu á,mlɩdɛ anɩtsa anɩdɛ mʋ ɔkan da bɔtʋ ndɛ. 6 Nyin ánɩ Bulu ámʋʋ olefi agyʋmá wankláán ámʋ asɩmlɩtɔ ámʋ kɛn ɔbɔyɔmʋsʋ alɩɩ yɔfʋn KristoYesu ɔbákɛ amʋ. 7 Ɩlɛkanáa ánɩ nósusúumlɩ fɛɛ ɩwɩ alɩ, tsúfɛ ntɛhɩɛ dwɛ mlɩ. Ɩnɩánda obu, ntɛɛ ndɛkɔ asʋn wankláán ámʋnwunsʋ, mlɩlɩɩ mɩ ɔma a, anɩ fɛɛ Bulu dɛbʋalɛ gyí. 8 Bulu yin ánɩ ntosúsu mlɩ ɩwɩ,ntɛhɩɛ dwɛ mlɩ fɛ alɩá Kristo Yesu tɔdwɛmlɩ.

9Ndɛ Bulu kokóli mbɛɛ, ɔhá amlɩdwɛ abadʋn alɩ, amlɩtɩn ansɩ, nú asʋn ámʋ ɛ asɩwankláán, 10 mɛnɩ mlɛbɩ tɔá ɩhɩɛ ɩbʋ alɛ,amlɩtsia nkpa ánɩ mʋ ɩwɩ lɛtɩn, ɔlala ɩmamʋɩwɩ, alɩɩ yɔfʋn ɛkɛá Kristo ɔbɛlaba. 11 YesuKristo ɔháa mʋ yilébwɛ ɩbʋla mlɩtɔ fɛ alɩáoyí toswíé abí, ɩpʋ numnyammʋa kanfʋ haBulu.

Paulo Ɩkantɔdɩ Lɛha Bulu Asʋn Lɛklɛɩ 12 Mɩ apíó, ilehián ánɩ mlɛbɩ ánɩ ɩkplán

anfɩ ɩlatʋ mɩ ánfɩ lahá asʋn wankláán ámʋlaklɛɩ tsɩa. 13 Tsúfɛ ɔhagyíɔha ánɩ ɔbʋ nfɩ,pʋ ɩsá akɔpʋá bʋtogyo owíe wóyí aná fɛɛbabɩ ánɩ Kristo-búo sʋ nda ɩkantɔ. 14 Mɩ ɩkantɔdɩ sʋ apíó tsɔtsɔɔtsɔ bapʋ ansɩ dɩnkáanɩ Wíesʋ. Bʋhɩɛ bʋdɛ klʋn wa dá asʋnwankláán ámʋ ɔkan, ifú mɛdɛ amʋ.

15 Ɩbʋ mʋtɔá mɩ ɩwɩ olu pʋ mɩ ɩwɩ ahinsʋ akʋ bʋdɛ Kristo ɩwɩ asʋn ámʋ ɔkan da.Támɛ amʋ akʋ ɛ balɛ klʋntɔ bʋdɛ mʋ bwɛ.16 Alɩ ahá ánfɩ bʋdɛpʋ mɩ ɩwɩ ɔdwɛ dá asʋnwankláán ámʋ ɔkan. Tsúfɛ bʋyin ánɩ Bululɔpʋ mɩ ba nfɩ ánɩ mbɛprɩ mʋ asʋn ámʋnwun. 17Ahá ámʋʋ bʋmɛdɛ Kristo ɩwɩ asʋnámʋ ɔkan da tsú amʋ klʋntɔ ámʋmʋ á, amʋ

nkʋlɛ inya sʋ bʋdɛ mʋ bwɛ. Nda ɩkantɔ sʋbʋdekléá béyintá mɩ ɩwɩ tsɩa.

18Támɛ ɩmɛdɛmɩ han, nɩ yilé sʋ bʋdɛmʋbwɛ o, lalahɛ sʋ o. Mʋá ɩdɛ mɩ hián gyí,banyá bʋdɛ Kristo asʋn ámʋ ɔkan da nɩ. Ɩnɩsʋ ansɩ ɩhɩɛ dɛ mɩ gyí nɩ. 19 Tsúfɛ nyin ánɩ mlɩ mpáɩ pʋ Yesu Kristo Ɔŋɛ ámʋ ɔbɛkpamɩ, nɛdalɩ ɩkplán anfɩtɔ. 20Nhɩɛ nyin, mbʋhógyi ánɩ mmɔɔbwɛ tɔá ɩbɛha pɛlɩ bɛkɩtámɩ. Mboún nɛtrá wa ɩwɩ ɔwʋnlɩn, mɛnɩnɩ lowu ígyi o, nkpa ígyi o, mɩ tsiátɔ fɛɛɩbɔwa Kristo numnyam. 21 Tsúfɛ nɩ ntsienkpa á, ntsie ha Kristo. Nɩ nowú ɛ á,ɩbɔwa mɩ labi dʋn. 22 Támɛ nɩ ntráa ntsieɔyɩtɔ á, négyi gyʋma ánɩ ɩbɔwa labi há mɩ.Ɩnɩ sʋ mmowúun mʋá nlɛɛ. 23 Nagyígyáa,támɛ ɩbʋmɩ alɛá néyétsiá Kristowámboún.Mʋbʋ alɛdʋn. 24Támɛmlɩ sʋ ɩbʋ alɛá nétsiánkpa. 25Nyin alɩ. Mʋ sʋnétsiámlɩwá abɔyɔagyʋmá ámʋ, mɛnɩmlɛdan, nya ansigyímlɩKristo hógyi sʋ. 26 Mʋmʋ brɛá neyínkí bámlɩ wá á, mlénya ɔkpa kánfʋ Kristo Yesu,ɩtɔ ámʋʋ alabwɛ há mɩ ámʋ sʋ.

27 Tɔá idehián séi gyí, mlɩha mlɩ tsiátɔɩkana Kristo asʋn wankláán ámʋ. Mʋmʋ nɩ nɛbá mlɩ wá ó, mmɛba ó, nónu ánɩ mlɩlɩɩ kínkíínkín ɩkʋlɛbwɛtɔ; mlɩdɛ hógyi amʋʋɩbʋ asʋn wankláán ámʋtɔ ámʋ ɛ nwun prɩɩ.28 Mlɩmánya ahá ánɩ bɔkʋsʋ lɩɩ mlɩsʋ ifúɔkpa ɔkʋkʋsʋ. Mlɩ ɩklʋnwa ɩbɔbwɛ osúnahá amʋ ánɩ Bulu onutó ɔbɛhɩ amʋ fɛɛ, támɛɔbɔhɔ mlɩ mʋ nkpa. 29 Tsúfɛ megyí Kristohógyi nkʋlɛ sʋ Bulu lɔpʋhá mlɩ. Mboúnalɩá mlówun ipian há mʋ ɛ. 30 Ɩsá ámʋʋmlɩlówun ánɩ ndɛkɔ ámʋ kɛnmlɩdɛkɔ á. Mʋkɛntɔ ntráa mbʋ nɩ.

2Mlɩkasɩ Kristo Ɩwɩasɩbá

1 Mlɩa Kristonyɔ mlɩlabwɛ kʋlɛ. Mʋ sʋalawá mlɩ atɛtɔ-ɔnlɩn. Mʋ ɔdwɛ lalwíímlɩ klʋn. Mlɩa mʋ Ɔŋɛ ámʋ kʋlɛbwɛ sʋalahá mlɩa mlɩ aba mlɩlabwɛ kʋlɛ, mlɩdɛɩkʋ tsu lɛ mlɩ aba asʋntɔ, mlɩdɛ aba nwɛwúun. 2Mʋ sʋ mlɩbwɛ kʋlɛ, amlɩtsula dwɛaba tsu mlɩ klʋntɔ. Mlɩbwɛ agywɩɩn kʋlɛ,amlɩyɔ agyʋmá wa abatɔ pʋha mɩ ansigyíɩfʋn. 3Mlɩmábwɛ awʋnsɩpʋ. Mlɩmátsu ɩwɩ.Mboún mlɩba ɩwɩasɩ, amlɩtsu mʋ ánɩ mlɩaba bʋdʋnmlɩ. 4Mlɩmádunkámlɩ nkʋlɛ klɛ.Mlɩdunkamlɩ aba ɛ klɛ. 5Mlɩhamlɩ agywɩɩnɩbwɛ fɛ Kristo Yesu klɛ.6 Ɩnɩá ɔlɛlɩan Bulu ɔkpagyíɔkpasʋ ó á,

Filipifɔ 2:7 197 Filipifɔ 3:11ɔmɔbwɛ agywɩɩn ánɩ obótsu mʋ ɩwɩ

ánɩ mʋa Bulu bʋgyi kɛkɛɛ.7Mboún olesi mʋ tógyítɔ ɔmagyáa,

bwɛmʋ ɩwɩ osúmpʋ.Bɔkwɩɩ mʋ fɛ alɩá bɔkwɩɩ ɔhagyíɔha.

8Mʋ nyankpʋsabwɛtɔ á, ɔlɛba ɩwɩasɩ.Olobu atɔ alɩɩ wú oyikpalíhɛsʋ,fɛ lalahɛ ɔbwɛpʋ.

9 Ɩnɩ sʋ Bulu lótsu mʋ fʋá ya ɔsʋsʋʋsʋ,há mʋ dá ánɩ ɩdʋn adá fɛɛ,

10mɛnɩ ntobíá bʋbʋ ɔsʋmʋa asɩpʋ ɔsʋlʋʋ ayasɩ bɛda akpawunu hámʋ;

11 ɔhagyíɔha ɔbɛlɛ blɩ ánɩ “Yesu Kristo gyíOwíe!”

pʋwá anɩ Sɩ Bulu numnyam.Mlɩwankɩ Fɛ Ntsrakpabi

12 Ɩnɩ sʋ apíó adwɛpʋ, alɩ ámʋʋ mlɩtobúmɩ brɛ ámʋʋ mbʋ mlɩ wá ámʋ a, ɩnɩámma mlɩ wá ó á, mlɩbɔ mbɔdɩ amlɩbwɛ mʋalɩ. Mlɩpʋ ifú mʋa kpɩnkɩ yɔ mlɩ nkpahɔɔagyʋmá ámʋ mɔ ɔnɔ. 13 Tsúfɛ Bulu onutódɛ agyʋmá yɔmlɩtɔ. Alahámlɩlatsúlámlɩdɛmʋ apɛmʋa tɔá otekle bwɛ.

14Mlɩmátɔɩ ntɛɛ gyi tógyítɔá mlɔbwɛ ɩwɩnwɛɛn, 15 mɛnɩ ɔlala méetsiá mlɩ ɩwɩ; mlɩɩwɩ bɛtɩn, fɛ Bulu ahá brɛ ánfɩ mlɩtsie lak-pan kugyíkʋ abwɛpʋ ɔyɩ ánfɩtɔ. Mlɩwankɩfɛ ntsrakpabi amʋ ansɩtɔ. 16 Mlɩyɔ mʋsʋamlɩbla ahá asʋn ámʋʋ ɩtɛhá nkpa ámʋ,mɛnɩ mlɩ sʋ nɛtalɩ pʋ ɩbɩ sí kántɔ ɛkɛá anɩWíe Kristo ɔbɛlaba, ánɩ mɩ mbɔdɩ ntɛɛ mɩ gyumagyihɛmɔbwɛ kpaalɩ.

17 Támɛ nɩ ɩbɛba mʋtɔ ánɩ bɔpʋ mɩ obu-gya wʋlɩ asɩ fɛ ntá mlɩ hógyi ɩwɩ afɔdɩɛ pʋBulu agyʋmá ánɩ mlɩdɛyɔsʋ kʋráá á, ɩbɔwamɩ ɔdwɛ. Ansɩ bégyi mɩa mlɩnyɔ fɛɛ. 18Mʋsʋ ɩwá mlɩ ɔdwɛ, ansɩ igyi anɩ fɛɛ.

Timoteo Mʋa Epafrodito19Nɩ anɩ Wíe Yesu lótsulá á, ɩmɔɔwa ɔpá

nɔwa Timoteo mlɩ wá. Nɩ oyínkí bɛbláamɩ ánɩ mlɩtsie wankláán á, ansɩ bégyi mɩ.20 Mma ɔhá ánɩ olotsu ɩkʋ lɛ mlɩ asʋntɔdʋn mʋ. 21 Tsúfɛ atráhɛ amʋ fɛɛ bʋdɛamʋ onutó klɛ kɩɩ, megyí Yesu Kristo klɛ.22 Támɛ mlɩyin alɩá Timoteo lagyi mʋ ɩwɩadánsɩɛ wankláán. Alatsá mɩ anɩladá asʋnwankláán ámʋ ɔkan fɛ obí mʋa ɔsɩ. 23 Mʋsʋ ndɛ ɔkpa kɩɩ ánɩ nɩ nenyá wun tɔá ɩbɛbamɩsʋ nfɩ pɛ á, nɔwamʋmlɩwá. 24Nahogyiáanɩ Wíe ɔbɛkpa mɩ, ɩmɔɔwa ɔpá mɩ onutónɛba mlɩ wá.

25 Támɛ nɔbwɛ agywɩɩn ánɩ nɛlayínkíaEpafrodito sɩsɩ mlɩ. Anɩ píó ánɩ mɩa mʋnyɔ

anɩdɛ agyʋmá yɔ, anɩdɛkɔ asʋn wankláánámʋ nwunsʋ. Mʋgyí mlɩ bí ánɩ mlɩlɔwamlɩaa, ɔbá bɛkɩ mɩsʋ nɩ. 26 Tsúfɛ ɔdɛ mlɩsʋkaɩn dʋbɩ. Ɩhɩɛ dɛ mʋ háan, tsúfɛ mlɩlónumʋ ɩlɔ. 27 Lɛlɛ mʋ á, alalɔ sian wu, támɛBulu lówun mʋ nwɛ. Megyí mʋ nkʋlɛ, mɩamʋnyɔ fɛɛ, mɛnɩ awɩrɛhɔ mɔɔdʋn mɩ kɩtá.28Mʋ sʋ nhɩɛ ndekléá nɔkɔsɩ wámʋmlɩwá,mɛnɩ nɩ mlɛláwun mʋ a, ansɩ bégyi mlɩ. Mɩ ɛ mɩ asʋn susúhɛsʋ bɛkalá kúká. 29Mlɩhɩɛpʋ ansigyí hɔ mʋ fɛ mlɩ bá Okristoyin,amlɩpʋ obú ha mʋa ahá ánɩ bʋgyi fɛ mʋ.30 Tsúfɛ olesi mʋ nkpa há Kristo agyʋmáámʋ. Olekle owu mʋtɔ brɛá ɔlɩɩ mlɩ dátɔ,mʋ nkʋlɛ ɔdɛ tógyítɔá tɛkɩ nɩ mlɩbʋ nfɩmlɔbwɛ há mɩ bwɛ.

3Yesu Lówu Hɔ Anɩ Nkpa

1 Ɩtráhɛ a, mɩ apíó, anɩWíe sʋmlɩnya an-sigyí. Ɩmɔkʋkpɔn mɩ ánɩ nɛtrá wanlɩn asʋnkua kʋlɛ anfɩ sɩsɩ mlɩ. Igyi asʋn ánɩ ɩbɛkpamlɩ ɛ. 2Mlɩkɩ aha laláhɛ anfɩ bʋgyi fɛ akɩaɩanfɩ wankláán. Lalahɛ abwɛpʋ bʋgyi, bʋdɛahá háan bɛɛ bʋtɩɩn keté kpaalɩ. 3 Tsúfɛanɩ ahá ámʋʋ anɩtɔpʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ súmBulu ámʋ gyí keté atɩnpʋ onutó nɩ. Mʋ sʋabɛtalɩ tsú ɩwɩ ɩtɔ ámʋʋ Kristo Yesu labwɛhá anɩ ámʋ sʋ. Anɩtamapʋ ansɩ dɩnká tɔányankpʋsa lapʋ ɩbɩ bwɛsʋ. 4 Mɩ onutó óómbʋ ɔkpa pʋ ansɩ dɩnká mʋ anásʋ. Nɩ ɔkʋɔbɛɛ, mʋbʋ ɔkpa pʋ ansɩ dɩnká mʋsʋ á, mɩ mboún bʋʋ ɔkpa pʋ ansɩ dɩnká mʋsʋ dʋn.5 Tsúfɛ bɔkwɩɩ mɩ, tɩn mɩ keté ɛkɛ kwésɩ.Israelyin ngyi. Benyamin abusuantɔ notsú.Mʋ sʋ Hebriyin onutónutó ngyi. Mosembla ámʋsʋ gyí ɔkpasʋ ɛ á, Farisiyin ngyi.6Nɛhɩɛ wá nsi, dɩnká Kristo ɔpasua ámʋsʋ.Negyi Mose mbla ámʋsʋ wankláán, ɔlalametsiá mɩ ɩwɩ. 7 Támɛ ntobí ánfɩ brɛ ámʋntɛkɩá ɩbʋ mɩ labi ánfɩ fɛɛ á, Kristo sʋ ndɛɩtráa megyí mɩ tɔtɔ. 8 Mʋá ɩdʋn mʋ kʋráágyí, nɩ nɔpʋkɩ alɩá nɔpʋbɩ mɩ Wíe KristoYesu a, nawun ánɩ ɩbʋ labi dʋn tógyítɔ.Nawun ánɩ nahʋlɩ ntobí ánfɩ ntɛkɩá ɩbʋmɩ labi ánfɩ fɛɛ, alɩá Kristo ɔbɛda mɩ ɩbɩsʋ. 9 Ɩnɩ sʋ ɩnɩá mbʋ mʋ wá sʋ á, megyíMose mbla ámʋsʋ gyí ɔbɛha négyi asʋ Buluansɩtɔ. Kristosʋ hógyi mboún ɔbɛha négyiasʋ Bulu ansɩtɔ. 10Mɩ agywɩɩn gyí, ndekléánɛbɩ Kristo pʋ túmi ámʋʋ Bulu lɔpʋkʋsʋamʋ tsú afúlitɔ ámʋ tsɩa. Ndekléá nówunipian fɛ alɩá Kristo lówun ipian wú, 11mɛnɩ

Filipifɔ 3:12 198 Filipifɔ 4:23ɔkpagyíɔkpasʋ á, mɩ ɛBulu ɔbɔkʋsʋamɩ tsúafúlitɔ!

Srɩ Búo Kristo12Mmɛdɛblɩ mbɛɛ, mɩ ɩbɩ lada ntobí ánfɩ

fɛɛ ntɛɛ Bulu labwɛ mɩ nafʋn. Ntráa ndɛnsi wa alɩá ɩbɔbwɛ mɩ ɩbɩ bɛda tɔ ámʋ sʋámʋʋ Kristo Yesu ɩbɩ lada mɩ ámʋ. 13-14Mɩ apíó, mmɛdɛblɩ mbɛɛ, mɩ ɩbɩ lada mʋ. Ndɛmʋ ámʋʋ ɩdɛtsʋʋn amʋsʋ táan. Mʋá ɩda mɩ ansɩtɔ ɔkpa ngya. Mɩ ansɩ lapɛ, mɛnɩ nényasiadɩɛ ámʋʋ Bulu ɔbɔtsʋn Kristo Yesusʋ tɩ mɩ nɔyɔ mʋ wá ɔsʋsʋ ámʋ. 15 Ilehián ánɩ anɩ ahá ámʋʋ anɩladan hógyitɔ ámʋ fɛɛabɔhɔ alɩ asʋn ánfɩ. Nɩ ɩkʋ mɔwankɩ mlɩá, Bulu ɔbɔwankɩ mʋtɔ súná mlɩ. 16 Támɛmlɩha akɩta ɔnɔkwalɩ amʋʋ Bulu lasúná anɩámʋtɔ.

17 Mɩ apíó, mlɩkasɩ mɩ tsiátɔ. Mlɩkasɩatɔ tsu ahá ámʋʋ bakásɩ anɩ tsiátɔ ámʋ wá.18Tsúfɛntetsíá blamlɩ asʋn ánfɩ. Napʋntsúntráa ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, ahá tsɔtsɔɔtsɔtsiátɔ losuná ánɩ Kristo oyikpalíhɛsʋ lowuámʋ alupʋ bʋgyi. 19Ahá ánfɩ bɛhɩ. Amʋ apugyí amʋ Bulu. Amʋ numnyam ɛ gyí pɛlɩ.Ɔsʋlʋsʋ atɔ ɩwɩ pɛbʋtosúsu. 20Támɛ anɩmʋá, ɔsʋsʋ gyí anɩ otsiákpá. Ɔtɩnɛ ámʋʋ anɩdɛanɩƆhɔpʋ, ogyi anɩWíeYesuKristo ɔkpa kɩɩánɩ obótsu ba amʋ. 21Mʋbʋʋ túmi, otegyitógyítɔsʋ. Mʋ ɔbɛba bɛtsɛ anɩ ɔyʋlʋʋ wuhɛánfɩ, bwɛmʋ fɛmʋ numnyam ɔyʋlʋʋ amʋ.

41 Ɩnɩ sʋ apíó adwɛpʋ, ntɔdwɛmlɩ. Ɩdɩnmɩ

ɔwɔlɩ ánɩ nówunmlɩ, tsúfɛmlɩ sʋ ansɩ dɛmɩ gyí, nénya ɩpánda ɛ! Mɩ adwɛpʋ, alɩ ilehiánánɩ mlɛlɩɩ kínkín mlɩ Kristo hógyitɔ nɩ.

Tɔá Bʋbwɛɛ2 Ndɛ mɩ apio tsɩhɛ Euodia mʋa Sintike

kokóli ánɩ bʋnúu aba asɩ, tsúfɛ anɩ Wíeabúopʋ bʋgyi. 3Mɩ agyʋmáyɔbá onutó, ndɛfʋ ɛ kókoli mbɛɛ, fʋtɔɩ kpla amʋ abʋbwɛkʋlɛ. Tsúfɛ bawá nsi tsá mɩa Klement pʋatráhɛ amʋ anɩladá asʋn wankláán ámʋɔkan. Bulu lawánlɩn amʋ adá wá nkpa ánɩ ɩtamatá atsiápʋ ɔwʋlʋtɔ.

4 Mlɩhɩɛ nya ansigyí anɩ Wíe sʋ brégy-íbrɛ! Ntráa ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, mlɩhɩɛ nyaansigyí!

5 Mlɩha ɔhagyíɔha owun ánɩ mlɩlólwií.Anɩ Wíe ɩbábɩ lafʋn. 6 Tɔtɔ ɩmáhan mlɩ.Mboún kugyíkʋá igyi á, mlɩbɔ mpáɩ kokoliBulu dɩnka mʋsʋ, amlɩda mʋ ɩpán. 7 MɛnɩBulu ɔbɛha mlɩ iwilwii ánɩ ɩdʋn blɩ, ɩbɛkpamlɩ klʋn pʋ mlɩ agywɩɩn, mlɩa Kristo Yesuɩkʋlɛbwɛtɔ.

8 Ɩtráhɛ a, mɩ apíó, mlɩpʋ mlɩ agywɩɩndɩnka tɔá igyi ɔnɔkwalɩ, tɔá ɩbɛtɩ obú, tɔáɩda ɔkpa, tɔá mʋ ɩwɩ lɛtɩn, tɔá itegyi aháansɩ pʋ tɔá ahá bɛkanfʋsʋ. Mlɩgywɩɩn tɔáɩbʋ alɛ, ahá bʋtɛkanfʋ aná ɩwɩ. 9 Mlɩyɔmʋsʋ amlɩpʋ ntobí ánfɩ nasúná mlɩ ánfɩ,mʋá mlɩlónu tsú mɩ wá pʋ mʋa mlɩlówunmɩnɔbwɛ fɛɛwamlɩ tsiátɔ, mɛnɩBulu ámʋʋɔtɛhá iwilwii amʋ ɔbɛkpa mlɩ.

Ɩpánda10 Bulu lahá ansɩ ɩhɩɛ dɛ mɩ gyí, tsúfɛ

mlɩlatráa kaɩn mɩsʋ. Nawun ánɩ mlɩmɔkʋsímɩ ɩwɩ gywɩɩn, támɛ talɩ mlɩmɛtalɩ lɛmʋ sú-ná. 11Mmɛdɛ asʋn ánfɩ blɩ pʋsúná ánɩ mbʋɩkplántɔ, tsúfɛ nakásɩ, nabɩ alɩá tɔá mbʋɩbɔfʋn mɩ, nɩ mbʋ óó, mma óó! 12 Nasúanalɩá nɔpʋtsíá nɩ mbʋ óó, mma óó. Nabɩ alɩá tsiátɔ kugyíkʋtɔá mbʋ ibégyi mɩ ansɩ.Nɩ ntsie akʋn o, namwɛ o, mbʋ o, mma o.13Ntɛtálɩ bwɛ tógyítɔ, tsúfɛ Kristo tɔwá mɩ ɔwʋnlɩn.

14 Mʋ alɩ óó á, ɩbʋ alɛá mlɩlatsú ɩkʋ lɛmɩ ɩkplán anfɩtɔ. 15 Mʋ ɔma a, Filipifɔ,mlɩyin ánɩ brɛá nɔtsɔ mlɩ Yesu Kristo ɩwɩasʋnwankláán ámʋ bláa, nɛdalɩMakedoniaɔmátɔ á, mlɩ ɔpasua ánfɩ nkʋlɛ dɛ mɩ bʋá,mlɩdɛ mɩ atɔ sɩsɩ nɩ. 16 Brɛá ntráa mbʋTesalonika wúlutɔ kʋráá, ɩwɩ lɛkplan mɩ á,mlɩlétsiá sɩsɩ mɩ. 17 Megyí bɛɛ ndɛ tɔkʋkʋlɩ tsú mlɩ wá. Mboún ndekléá mlɩnyátɔkʋ dɩnka awɩtɔlɛ amʋʋ mlɩdɛwa há mɩ ámʋsʋ. 18 Mɩ ɩbɩ lada tógyítɔá mlɩlɔpʋháEpafrodito mlɩaa ɔpʋʋ ba mɩ. Ɩtsɔ kʋráádʋbɩ. Mʋ sʋ nanyá tógyítɔá ibéhián mɩ.Ɩtɔ ánfɩ mlɩlabwɛ ánfɩ igyi fɛ mlɩlahá Buluigyí ánɩ ɩbʋ ɔfan fánfáánfán, ɩlagyi mʋ ansɩ.19Mɩ Bulu ɔbɛha mlɩ tógyítɔá ɩdɛ mlɩ hiántsú mʋ numnyam atɔ tsɔtsɔɔtsɔá ɩbʋ anɩaKristo Yesunyɔ ɩkʋlɛbwɛtɔ. 20 Numnyamɩbwɛɛ anɩ Sɩ Bulu klɛ brɛ fɛɛ. Amen!

Ɩklá21 Nɛhá Bulu ahá ánɩ bʋgyi Kristo Yesu

klɛ fɛɛ itsiá. Apíóá bʋbʋ mɩ wá nfɩ ɛ bɛhámlɩ itsiá. 22 Bulu ahá atráhɛá bʋbʋ mɩ wánfɩ fɛɛ bʋdɛ mlɩ itsiá ha. Títriu amʋá botsúRoma owíe dɛhɛn wóyítɔ.

23AnɩWíe Yesu Kristo ogyíi mlɩ bʋalɛ.

Kolosefɔ 1:1-2 199 Kolosefɔ 2:1

Ɔwʋlʋá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ KolosefɔItsiáha

1-2Mɩ Paulo ánɩ Bulu apɛ sʋ nabwɛ YesuKristo sumbí ɔyɔpʋ pʋ anɩ píó Timoteo dɛɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn.

Anɩdɛpʋsɩsɩ anɩ apíóá bʋgyi Bulu ahá,bʋbʋ Kolose wúlutɔ, bʋbʋ ɔnɔkwalɩ háKristo Yesu, mʋa amʋnyɔ ɛ babwɛ kʋlɛ.

Anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩ Wíe Yesu Kristobʋgyíi mlɩ bʋalɛ, abʋha mlɩ iwilwii.

Ɩpánda Mpáɩ3Anɩtɛdá anɩWíe Yesu Kristo mʋ Sɩ Bulu

ɩpán brégyíbrɛá anɩdɛmpáɩ bɔmlɩ nwunsʋ.4Tsúfɛ anɩlanú ánɩ mlɩlɔhɔ Kristo Yesu gyi,mlɩbʋ ɔdwɛ ɛ há Bulu ahá fɛɛ. 5 Mlɩdɛɔkpa kɩɩ ha tɔá bapʋyáɩ há mlɩ ɔsʋsʋ; fɛ alɩámlɩyin tsú brɛá mlɩlégyankpá nu ɔnɔkwalɩasʋn ámʋʋ igyi Bulu asʋn wankláán ámʋ.6 Asʋn wankláán ámʋ kɛn dɛklɛɩ wá ɔyɩtɔ,ɩdɛ ahá tsiátɔ tsɛɛ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ; fɛ alɩáɩlɛtsɛ mlɩ tsú ɛkɛá mlɩlónu mʋ, mlɩlɛbɩ ánɩ lɛlɛ Bulu tegyi ahá bʋalɛ. 7 Anɩ osúmbaɔdwɛpʋ Epafra gyí ɔhá ánɩ ɔlɔpʋ asʋn wan-kláán ámʋ ba mlɩ. Yesu Kristo osúmbiɔnɔkwalɩpʋ ogyi, ɔdɛ mlɩ bʋá anɩ ɔfansʋ.*8 Mʋlɛbá bɛbláa anɩ ɔdwɛá Ɔŋɛ Wankɩhɛamʋ lapʋwá mlɩtɔ.

9 Mʋ sʋ anɩmɔkʋsí mpáɩ bɔ mlɩ nwunsʋtsú ɛkɛá anɩlónu mlɩ ɩwɩ asʋn ánfɩ. AnɩdɛBulu kokóli anɩaa, ɔháa amlɩbɩ mʋ apɛ ku-gyíkʋ wankláán. Ɔháa mʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛamʋ ɔha mlɩ nyánsa mʋa asʋn asɩnu fɛɛ,10 mɛnɩ mlɛtalɩ tsíá tsiátɔá ɩbɔwa anɩ Wíenumnyam, amlɩgyimʋ ansɩ ɔkpagyíɔkpasʋ.Ɔháa amlɩbwɛ yilé brégyíbrɛ, trá bɩ Bulutsɩa. 11-12 Anɩa ɔháa mʋ túmiá mʋ ɔnɔ bʋɔnlɩn ɩwa mlɩ ɔwʋnlɩn, amlɩtalɩ tomi, nyaklʋn, pʋ ansigyí da anɩ Sɩ Bulu ɩpán. Mʋláhámlɩlafʋnánɩ mlɩamʋ ahámlénya agyapadɩɛámʋʋ alalá yáɩ mʋ iwíegyí wankɩhɛtɔ ámʋɩkʋ. 13 Tsúfɛ mʋlálɛ anɩ tsú ɔhá ámʋʋ ɔdɛoklúnsʋ gyí amʋ túmi asɩ, pʋ anɩ ba mʋ Biɔdwɛpʋ ámʋ iwíegyí amʋtɔ. 14Mʋ Bi ánfɩsʋɔlɔtsʋn hɔ anɩ, alasí anɩ lakpan kíé anɩ nɩ.

Kristo Dʋn Tógyítɔ15 Ɔhaa tamawun Bulu, Kristotɔ ɔlɛlɩn

ɔwan. Ɔbʋ ɩnʋ asa Bulu lɔbwɛ tógyítɔ,ɔdʋn Bulu ɩtɔ bwɛhɛ kugyíkʋ. 16Mʋsʋ Bulu

lɔtsʋn bwɛ tógyítɔá ɩbʋ ɔsʋ mʋa asɩ. Mʋábʋtowun pʋmʋá bʋtamawun fɛɛ, ɔŋɛtɔ aw-íe, ɔmásʋgyí túmi, atúmipʋ, pʋ ɩsʋ agyípʋfɛɛ. Mʋsʋ Bulu lɔtsʋn bwɛ ɔyɩ fɛɛ, pʋwámʋ numnyam. 17 Ɔbʋ ɩnʋ asa tógyítɔ lefiasɩ. Mʋsʋ atɔ ámʋ fɛɛ ɩdɛ agyʋmá yɔ wáabatɔ. 18 Mʋgyí nwun há mʋ nyankpʋsa-oyí, igyi ɔpasua ámʋ, ɔdɛ mʋ nkpa ha.Mʋlégyankpá kʋsʋ tsú afúlitɔ, ogyi tógyítɔnkpá ogyápʋ. 19Tsúfɛ ɩbʋBulu ɔdwɛ ánɩ mʋtsiátɔ fɛɛ bétsiá mʋ Bi ámʋtɔ. 20Mʋsʋ Bululɔtsʋn yinkía tógyítɔ ba mʋ ɩwɩwá. Ɔlɔtsʋnmʋ obugya amʋʋ ɩlɔwʋlɩ asɩ brɛá bɛda mʋmántá oyikpalíhɛ amʋsʋ pʋ iwilwii wámʋatógyítɔ nsɩnɛ. Mʋa ɩbʋ ɔsʋsʋ pʋ mʋá ɩbʋɔsʋlʋsʋ fɛɛ.

21 Tɛkɩ mlɩ ɛ mlɩlɛdamlí ɔma há Bulu,mlɩgyí mʋ alupʋ mlɩ asʋn susúhɛ pʋ mlɩbwɛhɛ laláhɛ sʋ. 22 Támɛ séi á, ɩtráa megyíalɩ. Kristo lɔbwɛ nyankpʋsa, olowu. Bululɔtsʋn mʋ oyikpalíhɛsʋ lowu ámʋsʋ lá mlɩamʋnyɔ nsɩnɛ. Mʋ sʋ ifin pʋ asʋansʋmámlɩɩwɩ, ɔbɛkpa mlɩ bamʋ ansɩtɔ. 23Támɛ ilehi-án ánɩ mlɔhɔ asʋnsʋ ánfɩ gyi, lɩɩ kínkíínkín.Mlɩmáha abʋtsɛ mlɩ agywɩɩn lɛ ɩtɔ ámʋʋmlɩdɛ mʋ ɔkpa kɩɩ, asʋn wankláán ámʋlapʋba mlɩ ámʋsʋ. Asʋn wankláán ánfɩosúmpʋ mɩ Paulo ngyi nɩ. Asʋn ánfɩ ɔkanbʋdɛda ɔyɩtɔ fɛɛ ɛ nɩ.

24 Ɩbʋmɩ ansigyí ánɩ ndɛ ipian wúun mlɩsʋ. Tsúfɛ ndɛ ɩwɩɔsɩn ámʋʋ Kristo lówunsian amʋ kʋ wúun ha mʋ ɔpasua, igyi mʋnyankpʋsa-oyí ámʋ. 25 Bulu lɔpʋ mʋ asʋnwankláán ámʋ wá mɩ ɩbɩtɔ, ánɩ ndáa mʋfɛɛ ɔkan suna mlɩ, ampʋsum ɔpasua ámʋ.26 Ɔlɔpʋ asʋn ánfɩ ŋáín bɩmbɩ ɔpá, támɛalalɛ mʋ ɔwan súná mʋ ahá séi. 27 ƖbʋBulu ɔdwɛ ánɩ ɔbɛlɛ mʋ ɔwan súná mlɩámlɩmégyí Yudafɔ. Asʋn ŋaínhɛ amʋ gyí,Kristo tsie mlɩtɔ. Ɩbʋ ibíá, ɩbʋ numnyamɛ. Mʋdésuná ánɩ abénya mʋ numnyamamʋ ɩkʋ nɩ. 28 Mʋ ɩwɩ asʋn anɩdɛ ahá fɛɛbláa, anɩdɛ amʋ ɔlá da, pʋ nyánsa ámʋʋBulu lahá anɩ ámʋ súná amʋ atɔ; mɛnɩbɔfʋn, abɛkpa amʋ ba Bulu, amʋa Kristoɩkʋlɛbwɛtɔ. 29 Ɩnɩ sʋ nahɩɛ ndɛprɩɩ, pʋKristo túmi ámʋʋ ɩbʋ mɩtɔ ámʋ yɔ agyʋmánɩ.

21 Ndekléá mlɩbɩɩ ɩprɩɩ ánɩ ndɛprɩɩ

ɔwʋnlɩnsʋ, mlɩa ɔpasua ámʋʋ ɩbʋ Laodikeapʋ ahá ámʋʋ bʋmɔkʋwun mɩ kɩ amʋ

* 1:7 Mlɩ ɔfansʋ bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ.

Kolosefɔ 2:2 200 Kolosefɔ 3:12fɛɛ nwunsʋ. 2 Ndɛ mʋ bwɛ pʋwá amʋɔwʋnlɩn, abʋbwɛ kʋlɛ, dwɛ aba, nu asʋnasɩ wankláán, mɛnɩ bónu Bulu asʋn ŋaínhɛamʋʋ igyi Kristo amʋ fɛɛ asɩ. 3KristotɔBululɔpʋ mʋ atonyahɛá igyi mʋ nyánsa pʋ mʋasʋnbɩ fɛɛwá.

4 Ndɛ mlɩ asʋn ánfɩ bláa, mɛnɩ ɔhaamɔɔpʋ asʋn ánɩ ɩbʋ anulɛ kʋkʋ bɛmlɛ mlɩ.5 Ɩbʋ mʋtɔá mbʋ ɩfɔ mlɩ wá, támɛ ntosúsumlɩ ɩwɩ brégyíbrɛ. Ansɩ ɛ ɩdɛ mɩ gyí ánɩ mlɩtsie wankláán, mlɩlɩɩ kínkíínkín Kris-tosʋ hógyitɔ. 6 Ɩnɩá mlɩlahɔ Kristo Yesugyi ánɩ mʋgyí mlɩ Wíe sʋ á, mlɩyɔ mʋsʋmlɩa mʋnyɔ amlɩbwɛ kʋlɛ. 7Mlɩ ɛmlɩhɩɛ lɩɩkínkíínkín Kristo hógyitɔ, amlɩnya ɔwʋnlɩntsu mlɩa mʋnyɔ ɩkʋlɛbwɛtɔ. Mlɩyɔ mʋsʋamlɩhɔ mʋ ɩwɩ asʋn ámʋʋ bʋdɛ mlɩ suná,igyi ɔnɔkwalɩ amʋ, fɛ alɩá oyí nlín tɔyɔɔtɔtɔɔtɔ, yódúnká ntsu há mʋ ɩtɛdan,amlɩda Bulu ɩpán ɛ brégyíbrɛ.

8 Mlɩmáha ɔkpa ɔhaa ɔmlɛ mlɩ, pʋ mʋansɩtɩɩn mʋa afunu asʋn ánɩ igyi amándɩɛáanyánkpʋsa bɔwa kʋkʋ, itsú ɔŋɛntɛɛ túmiáɩdɛ ɔyɩ ánfɩsʋ gyí, imotsú Kristo wá bɛhaamlɩmli mʋ nkpábi. 9 Tsúfɛ Kristotɔ Bulutsiátɔ onutónutó ámʋ fɛɛ ɩbʋ nyankpʋsaɔkpasʋ. 10 Ɩnɩá mlɩa Kristonyɔ mlɩlabwɛkʋlɛ sʋ mlɩlafʋn. Mʋgyí ɔhá ánɩ ɔbʋ túmiɔŋɛtɔ atúmipʋ pʋ ɩsʋ agyípʋ fɛɛsʋ.

11 Mlɩa mʋnyɔ ɩkʋlɛbwɛ sʋ aladɩnkɩ mlɩtsiátɔ dada amʋ lɛmlɩsʋ fɛ alɩ ámʋʋ bʋtɛtɩnketé, dɩnkɩ awʋlɩ lɛmʋsʋ ámʋ. 12Brɛá bɔbɔmlɩ asú á, bopulámlɩ tsiátɔ dada amʋ fɛ alɩábopulá Kristo; Bulu lɔkʋsʋa mlɩ ba nkpatɔfɛ alɩá ɔlɔkʋsʋa Kristo, tsúfɛ mlɩlóhogyiánɩ Bulu bʋ túmi kʋsʋa mʋ tsú afúlitɔ.13 Tɛkɩ mlɩ lakpan pʋ mlɩ tsiátɔ dada amʋʋbʋmɔkʋdɩnkɩ lɛ mlɩsʋ ámʋ sʋ mlɩlówu fɛɔhá ánɩ ɔmɔkʋtɩn keté. Támɛ séi á, Bululakʋsʋa anɩa Kristonyɔ ba nkpa pɔpwɛtɔ,alasí anɩ lakpan fɛɛ kíé anɩ. 14 Ɔlɛdɩnkɩ asʋn ámʋʋ bɔwanlɩn wá Mose mblatɔ, ɩdɛanɩ ɩlá lɛ ámʋ lɛ anɩsʋ, yɛda mʋ mántáKristo oyikpalíhɛ amʋsʋ. 15 Bulu lɔswɩɩ ɔŋɛtɔ atúmipʋ pʋ ɩsʋ agyípʋ túmi, ɔlɛkɩtáamʋ ndoun, lɛ amʋ ɔwan, wá amʋ pɛlɩtɔ,brɛ olegyi amʋsʋ Kristo oyikpalíhɛ amʋsʋ.

16 Mʋ sʋ mlɩmáha ɔhaa ɔlɛ mlɩ ɩlá mlɩatogyihɛ, mlɩ atonuhɛ, nkegyí, ɔtsra pɔpwɛnkɛ, ntɛɛ Yudafɔ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ aná sʋ.17 Yiyí kɛkɛ ɩnɩ fɛɛ igyi há atɔ ámʋʋ ɩbɛbaamʋ onutó. Mʋ onutónutó ámʋ lɛlɩn ɔwanKristotɔ. 18 Mlɩmáha ɔkpa ɔhaa ɔmlɛ mlɩamlɩba ɩwɩasɩ sum Bulu-abɔpʋ, amlɩhʋlɩ

ɩpán ánɩ Bulu lɛhɩɛ yáɩ mlɩ. Nɩ ɔbɛɛ alawuntɔkʋ tsú mʋ ɩwɩ kʋráá pó á, ɔyɩtɔ ansɩtɩɩnláhá mʋ ɔdɛ ɩwɩ tsu. 19Ɔhá ánfɩ odu lamáɩnɩwɩ lɛ Kristo amʋʋ ógyi ɔpasua ámʋ nwunámʋsʋ. Tsúfɛ ɔpasua ámʋtɔ anɩ fɛɛ anɩlɛtsaabasʋ, Kristo amʋʋ ogyi nwun ámʋ dɛ anɩɔwʋnlɩn wa, mɛnɩ abɛdan alɩá Bulu déklé.

20 Mlɩa Kristonyɔ lówu. Mʋ sʋ mlɩtráamlɩmá ɔyɩtɔ túmi kʋkʋ asɩ. Ntogyi sʋmlɩtráa mlɩdɛ mbla ánfɩ anásʋ gyí? 21 Bɛɛ,“Mágyi ɩnɩ. Mápʋ ɩbɩ da ɩnɩ, mátsu ɩnɩɛ!” 22 Nɩ bɔpʋ ntobí ánfɩ fɛɛ bwɛ atɔ tá á,iteyíntá. Anyánkpʋsa onutó mbla pʋ amʋatosunáhɛ igyi. 23 Anɩdɛ mbla ánfɩ kɩɩ fɛtɔá nyánsa bʋ mʋtɔ, ɩbɛha abɔwa alɛ Buluansɩtɔ, abɛba ɩwɩasɩ há mʋ, wá ɩwɩ ɔsɩnanɩaa ɩbɛha abɛbɩ gyi ɩwɩsʋ. Támɛ ɩnɩ anáfɛɛ ɩmɛɛtalɩ há anɩméegyi ɩwɩsʋ.

3Nkpa Pɔpwɛ Tsiá

1 Mʋ sʋ nɩ Bulu lakʋsʋa mlɩa Kristonyɔba nkpa pɔpwɛtɔ á, mlɩdunka atɔá ɩbʋɔsʋsʋ, ɔtɩnɛ ámʋʋ Kristo tsie Bulu gyɔpɩsʋámʋ. 2 Mlɩha agywɩɩn ɩnʋ atɔ ɩwɩ, megyíɔsʋlʋsʋ klɛ. 3Tsúfɛmlɩlawú, Bulu lapʋmlɩaKristonyɔ nkpa onutó ŋáín mʋtɔ. 4 ƐkɛáɔbɛlɛKristo amʋʋ ogyimlɩ nkpa onutó ámʋɔwan súná ɔyɩ á, ɛkɛ ámʋ kɛn ɔbɛlɛ mlɩamʋnyɔ ɔwan mʋ numnyamtɔ nɩ.

Tsiátɔ Dada Mʋa Pɔpwɛ5Mʋ sʋmlɩmɔ tsiátɔ dada amʋʋ ɩbʋmlɩtɔ

ámʋ. Mʋgyí; atsɩmʋa ayin asʋnwa, ifintot-siá, ɔwɔlɩ laláhɛ mʋa pɛlɩla. Ɔyɩ ánfɩtɔ atɔwankláán ɩmápɛ mlɩ ansɩ, tsúfɛ ɔnsɩpɛ igyifɛ ɔkpɩsúm. 6Ntobí ánfɩ odu abwɛpʋsʋ Bulutɛhɩɛ nyá ɔblɔ nɩ. 7Mʋ aná mlɩtɔbwɛ brɛámlɩgyí ɔmátɔfɔ nɩ.

8 Séi gyí brɛá mlɛlɛ ɔblɔ, ɔblɔkpán,olu, abakpɔɩ, asʋkpan blɩ aná lɛ mlɩtɔ nɩ.9 Mlɩmáwa afunu súná aba, tsúfɛ mlɩlasímlɩ tsiátɔ dada amʋ pʋ mʋ bwɛhɛ fɛɛ.10 Mlɩlalátsú tsiátɔ pɔpwɛ. Bulu gyí mʋƆbwɛpʋ, ɔdɛmʋ bwɛ pɔpwɛ lɩanmʋ ɩwɩ brɛánfɩ mlɩdɛ mʋ bɩ ánfɩ. 11 Tsiátɔ pɔpwɛ anfɩmʋ á, ɩmɛfáhʋn ánɩ Griikiyin ntɛɛ Yudayinfʋgyi. Fɛtɩn keté ntɛɛ fʋmɛtɩn, ɔkpʋtɔpʋntɛɛ okudasɩyin, ɔkpábi ntɛɛ ɔdɩhɩɛ fʋgyi.Kristo gyí tógyítɔ, ɔbʋ amʋ fɛɛtɔ.

12 Mʋ sʋ ɩnɩá Bulu lalɛ mlɩ pʋbwɛ mʋahá ánɩ amʋ ɩwɩ latɩn pʋ mʋ adwɛpʋ á,mlɩha nwewúun, awɩtɔlɛwa, ɩwɩasɩbá, ilwií

Kolosefɔ 3:13 201 Kolosefɔ 4:18pʋ klʋnya itsia mlɩtɔ. 13 Mlɩnya ɩklʋn haaba. Nɩ ɔkʋ mʋa mʋ ba benya á, mlɩsikieaba fɛ alɩá Kristo lési mlɩ klɛ kíé mlɩ. 14Mʋáɩdʋn a, ɔdwɛ tɔbwɛ anɩ fɛɛ ɩkʋlɛ. Ɩbwɛɛmlɩ tati dɩdáhɛ. 15Mlɩha Kristo iwilwii igyímlɩ klʋnsʋ, tsúfɛ mʋtɔ Bulu latɩ mlɩ bɔwa;mlɩa mʋ nyankpʋsa-oyí ámʋmlɩlabwɛ kʋlɛnɩ. Mlɩda mʋ ɩpán ɛ brégyíbrɛ. 16 MlɩhaKristo asʋn ámʋ ɩhɩɛ bʋla mlɩ klʋntɔ, ɩhamlɩ nyánsa. Mlɩpʋtɔɩ kpla aba, suna abaatɔ. Mlɩwa Israelfɔ ɩlʋ, ɔsankuosʋ ɩlʋ pʋɔŋɛtɔ ɩlʋ mlɩ klʋntɔ pʋtsu Bulu fʋa, pʋdaanɩ Sɩ Bulu ɩpán. 17 Mlɩ atɔ bwɛhɛ pʋ mlɩasʋn blɩhɛ fɛɛ ɩbwɛɛ anɩ Wíe Yesu ɩdátɔ,amlɩpʋ ɩpán ha anɩ Sɩ Bulu tsʋn mʋsʋ.

Akristofɔ Tsiátɔ18 Aká, mlɩba ɩwɩasɩ ha mlɩ akúlu alɩá

ɩlɛkanáa ha ahá ánɩ bʋgyi Kristo klɛ.19 Akúlu, mlɩ ɛ mlɩdwɛ mlɩ aká.

Mlɩmábwɛ amʋ kpóunkpóun.20 Abí, mlɩbu mlɩ akwɩɩpʋ, tsúfɛ mʋ Bulu

tekle nɩ.21 Akwɩɩpʋ, mlɩmáwa mlɩ abí ɔblɔ, mɛnɩ

ɩwɩmóowu amʋ.22 Nkpábi, mlɩbu mlɩ ɔsʋlʋsʋ awíe tó-

gyítɔá mlɔbwɛtɔ. Mlɩha amʋ ansɩ igyimlɩ ɩwɩ brégyíbrɛ, megyí amʋ ansɩtɔ wʋlɛ.Mlɩbwɛ mʋ tsú klʋntɔ, tsúfɛ mlɩtobú anɩWíe. 23Mlɩbwɛ tógyítɔ tsumlɩ klʋntɔ, fɛ anɩWíe mlɩdɛ mʋ bwɛ há, megyí anyánkpʋsa.24 Mlɩkaɩn ánɩ anɩ Wíe ɩbɩtɔ mlénya mlɩɩkɔká ánɩ alalá yáɩ mʋ abí. Tsúfɛ Kristo gyíOwíe ánɩ mlɩdésum. 25 Támɛ nɩ fɔbwɛ tɔáɩma alɛ a, ɔbɛka fʋ ɩkɔ, tsúfɛ ɔtamakɩ ɔhaaansɩtɔ.

41 Nkpábi awíe, mlɩpʋ tɔá ɩbʋ alɛ, igyi

ɔnɔkwalɩ kpa mlɩ nkpábi, tsúfɛ mlɩ ɛ mlɩbʋOwíe ɔsʋsʋ.

2Mlɩkɩta mpaɩbɔtɔ. Mlɩdɩnka ansɩ ɩwɩsʋ,ɩpánda ɛ itsia mlɩ klʋntɔ. 3 Mlɩbɔ mpáɩha anɩ ɛ. Bulu ofínki ɔkpa ha anɩ atalɩ daKristo ɩwɩ asʋn ŋaínhɛ amʋ ɔkan. Mʋ sʋnda obu nɩ. 4 Mlɩbɔ mpáɩ mlɩaa, ndáa mʋɔkan wankláán, alɩá ilehián.

5 Mlɩkɩ mlɩ nátɩtɔ ɔmátɔfɔtɔ. Nɩ ɔkpaifínkí há mlɩ á, mlɩmáyintá mʋ. 6 Mlɩɩtɔɩ ɩwa anulɛ, ɩwa labi, mɛnɩ mlɛtalɩ lɛɔhagyíɔha asʋn fɩtɛhɛ ɔnɔ wankláán.

Ɩklá7 Anɩa opíó ɔdwɛpʋ Tihiko dɛ anɩ Wíe

agyʋmá yɔ. Osúmpʋ ɔnɔkwalɩpʋ ogyi.Ɔbɛbláa mlɩ alɩá mɩ ɩwɩ gyí fɛɛ. 8 Nawá

mʋ mlɩ wá mbɛɛ, ɔbɛbláa mlɩ alɩá anɩ ɩwɩgyí, ɔwa mlɩ atɛtɔ-ɔnlɩn. 9 Mʋa anɩ píóɔdwɛpʋ ɔnɔkwalɩpʋ Onesimo, ogyi mlɩ pɩamʋ ɔbɛba bɛbla mlɩ asʋn ánɩ ɩlaba nfɩ fɛɛ.

10 Aristarko, mɩ bá ánɩ mɩa mʋnyɔ anɩdaobu ɔhá mlɩ itsiá. Alɩ kɛn Marko, ogyiBarnaba mʋ pio ámʋ ɛ ɔhá mlɩ itsiá nɩ.Mlɩhɔ Marko ɔfɔɔ wankláán, nɩ ɔlɔtsʋn bamlɩ wá fɛ alɩá nɛbláa mlɩ yáɩ. 11 OpíóYesu, bʋtɛtráa tɩ mʋ Yusto ɛ ɔhá mlɩ itsiá.Ahá abasá ánfɩ pɛ gyí Yudafɔá mɩa amʋnyɔanɩdɛ Bulu iwíegyí ámʋ ɩwɩ agyʋmá yɔ nɩ.Amʋ tɛkɩtá klʋn wá mɩ ɩwɩtɔ nɩ.

12 Epafra, otsú mlɩ wá, ogyi Kristo Yesuosúmbi amʋ ɛ ɔhá mlɩ itsiá. Ɔtɛhɩɛ bɔmpáɩhámlɩ ánɩ Bulu ɔwáamlɩ ɔwʋnlɩn, ɔhaamlɩfʋn, amlɩtalɩ bwɛ Bulu apɛ kugyíkʋ.13 Nɛtalɩ gyí mʋ ɩwɩ adánsɩɛ ánɩ ɔhɩɛ ɔdɛagyʋmá yɔ mlɩa Akristofɔá bʋbʋ Laodikeapʋ Hierapoli ɩdátɔ. 14 Anɩ ɔdwɛpʋ Luka,ogyi ɩlɔ ɔtsapʋmʋa Dema bɛhá mlɩ itsiá.

15 Nɛhá anɩ apíó Laodikeafɔ ámʋ itsiá.Nɛhá Nunfa mʋa ɔpasua ámʋʋ ɩbʋmʋwóy-ítɔ amʋ ɛ itsiá. 16Nɩ mlɛkla ɔwʋlʋ ánfɩ súnáɔpasua ámʋ tá á, mlɩpʋsɩsɩ Laodikeafɔ ɛ.Mlɩkla amʋ klɛ ámʋʋ nɔpʋsɩsɩ amʋ ámʋ ɛ.17Mlɩbla Arkipo mlɩaa, ɔmɔɔ agyʋmá ámʋʋBulu lɔpʋwá mʋ ɩbɩtɔ ámʋ ɔnɔ wankláán.

18 Mɩ Paulo, onutónutó lawá ɩbɩ ɔwʋlʋánfɩ asɩ. Mlɩmátan ánɩ nda obu.

Bulu ogyíi mlɩ bʋalɛ.

1 Tesalonikafɔ 1:1 202 1 Tesalonikafɔ 2:19

Ɔwʋlʋ Gyankpapʋá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ Tesalonikafɔ

1 Mɩ Paulo, mɩa Silwano pʋ Timoteo dɛɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ ɔpasua ánɩ ígyi anɩSɩ Bulu mʋa anɩ Wíe Yesu Kristo klɛ, ɩbʋTesalonika wúlutɔ.

Anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩ Wíe Yesu Kristobʋgyíi mlɩ bʋalɛ, abʋha mlɩ iwilwii.

Tesalonikafɔ Hógyi2 Nɩ anɩdɛ mpáɩ bɔ há mlɩ brégyíbrɛ

á, anɩtɛdá Bulu ɩpán mlɩ fɛɛ nwunsʋ.3 Anɩtetsíá káɩn anɩ Sɩ Bulu mlɩ hógyigyumagyihɛ. Alɩá mlɩdɛ mbɔdɩ bɔ dwɛaba, pʋ alɩá mlɩlatomi há mlɩ ansɩ dɩnanɩ Wíe Yesu Kristosʋ kínkíínkín. 4 Apíó,anɩyin ánɩ Bulu tɔdwɛmlɩ, alalɛmlɩ pʋbwɛmʋ klɛ. 5 Tsúfɛ megyí ɔnɔ kɛkɛ anɩlɔpʋbɛbláa mlɩ asʋn wankláán ámʋ. Mboúnmlɩlówun Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ túmi ɛ. Ɩnɩlɛha mlɩlɛbɩ wankláán ánɩ asʋn ámʋ igyiɔnɔkwalɩ. Mlɩlówun tsiátɔ oduá anɩlɔpʋtsíámlɩtɔ ɛ, alɩá ɩbɔbʋá mlɩ sʋ. 6 Mlɩlɛkasɩ anɩa anɩ Wíe tsiátɔ. Tsúfɛ asʋn ámʋ sʋmlɩlówun ɩwɩɔsɩn tsɔtsɔɔtsɔ, támɛ mlɩlɔpʋansigyí ánɩ itsú Ɔŋɛ Wankɩhɛ wá hɔ mʋ.7 Mʋ sʋ ɩlɛha ahógyipʋá bʋbʋ Makedoniaɔsʋlʋsʋ pʋ Akaia ɔmátɔ fɛɛ bɛkɩmlɩ bwɛhɛ,buo mʋ. 8Tsúfɛmegyí Makedonia pʋ Akaiawʋlɛ anɩ Wíe asʋn ámʋ lɛklɛɩ tsú mlɩ wáyɔ. Mboún mlɩ Bulu hógyi asʋn ɛ laklɛɩ yɔ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ. Mʋ sʋ asʋansʋ má ɩnʋáabɛtrá blɩ tsú mʋ ɩwɩ. 9 Tsúfɛ amʋ onutóbʋdɛ alɩá mlɩlɔpʋkɩtá anɩ brɛá anɩlɛbá mlɩwá blɩ. Alɩá mlɩlési ɩkpɩ súm ba mlɩdɛ BuluƆkɩankpapʋ Ɔnɔkwalɩpʋ amʋ mboún súm.10Pʋ alɩámlɩgyó brɛá BulumʋBi Yesu ámʋʋɔlɔkʋsʋa tsu afúlitɔ ámʋ ɔbɛlatsú ɔsʋsʋ bá.Mʋgyí ɔhá ánɩ ɔdɛ anɩ lɛ tsú Bulu ɔblɔ ámʋʋɩbá ámʋtɔ nɩ.

2Paulo Tsíátɔ Tesalonika Wúlutɔ

1 Apíó, mlɩ onutó mlɩyin ánɩ anɩ mlɩwá bá mɔbwɛ kpaalɩ. 2 Mlɩyin alɩá bɔwaanɩ amʋmʋyɔ, sʋpa anɩ Filipi wúlutɔ asaanɩlɛbá mlɩ wá. Mlɩyin ánɩ akʋ bʋmotsulá,bɛhɩɛ kʋsʋ lɩɩ anɩsʋ; támɛ anɩ Bulu lɔwa anɩɔwʋnlɩn, anɩlɛbláa mlɩ asʋn wankláán ámʋ.3 Tsúfɛ megyí afunu asʋn anɩdɛblɩ. Mʋ sʋndɛ mlɩ kokóli. Megyí agywɩɩn laláhɛ kʋkʋígyi, anɩmɛdɛ mlɩ mlɛ ɛ. 4 Bulu lɔhɔ anɩsʋ

gyi, ɔlɔpʋ mʋ asʋn wankláán ámʋ wá anɩɩbɩtɔ. Mʋ anɩdɛblɩ nɩ! Megyí anyánkpʋsaansɩtɔ anɩdɛkɩɩ blɩ mʋ, Bulu yin anɩ klʋntɔ.5Mlɩhɩɛmlɩyin ánɩ megyí ɔnɔ dɛdɛ anɩlɔpʋba mlɩ. Anɩmɛba bɔwa afunu kʋkʋ ɛ súnámlɩ, pʋnyá tɔkʋ tsú mlɩ wá. Bulu gyíanɩ ɔdansɩyin. 6 Anɩmódunká kanfʋ tsúnyankpʋsa ɔkʋkʋ, mlɩ, ntɛɛ ɔha bambá wá.Kristo sumbí ayɔpʋ anɩgyí. Mʋ sʋ tɛkɩ anɩbʋɔkpa sɩ ɩwɩ tswɩ mlɩsʋ, 7 támɛ anɩlólwií hámlɩ, kɩ mlɩ fɛ alɩá abí-oyín tɛkɩ mʋ onutóabísʋ. 8Anɩtɛhɩɛ klé mlɩ asʋn. Mʋ sʋmegyíBulu asʋn wankláán ámʋ nkʋlɛ anɩlɔpʋ bamlɩ, mboún anɩlési anɩ ɩwɩ ɛ há mlɩ, tsúfɛmlɩlamlí anɩ adwɛpʋ. 9 Apíó, yɛɛ mlɛkaɩnagyʋmá ánɩ anɩlɔyɔ ɔpa mʋa onyé pʋnyátɔá ilehián anɩ? Alɩá anɩméesi ipian tswɩmlɩsʋ brɛá anɩdɛ Bulu asʋn wankláán ámʋɔkan da súná mlɩ sʋ anɩlɔbwɛmʋ alɩ.

10 Mlɩ ahógyipʋ amʋ pʋ Bulu gyí anɩadansɩfɔ alɩá anɩlɔpʋtsíá mlɩtɔ. Anɩ ɩwɩlɛtɩn, anɩ asʋn da ɔkpa, ɔlala ɛ metsiá anɩɩwɩ. 11Mlɩyin ánɩ anɩlɛkpa mlɩtɔ okugyíɔkʋfɛ alɩá abí-ɔsɩ tɛkpá mʋ abí. 12 Anɩlɔwa mlɩatɛtɔ-ɔnlɩn, lwíímlɩ klʋn, tɔɩ kplámlɩ anɩaa,mlɩtsía tsiátɔá ilegyi Bulu ansɩ. Mʋlɛtɩ mlɩɔbɛɛ, mlɩbénya mʋ iwíegyí pʋ mʋ num-nyam amʋ ɩkʋ.

13 Tɔá sʋá anɩtɛdá mʋ ɩpán brégyíbrɛɛ gyí, brɛá anɩlɔpʋ mʋ asʋn ámʋ ba mlɩá, mlɩmótsu mʋ ánɩ nyankpʋsa wá itsú.Mboún mlɩlɔhɔ mʋ ánɩ lɛlɛ, itsú Bulu wá;tsúfɛmʋBulu dɛpʋyɔ agyʋmámlɩ ahógyipʋamʋtɔ nɩ. 14 Apíó, mlɩlamlí fɛ Bulu ɔpasuaánɩ ɩbʋbʋ Yudea ɔmátɔ, bʋgyi Kristo Yesuklɛ amʋ. Mlɩlówun ipian mlɩ pɩ ɩbɩtɔ, fɛ alɩámʋʋ amʋ ɛ bowun ipian amʋ pɩ Yudafɔɩbɩtɔ ámʋ. 15Yudafɔ lɔmɔBulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋpʋ anɩWíe Yesu. Amʋ kɛn lagya anɩ lɛ ɔmáámʋtɔ. Bʋtamakle ahá asʋn, bʋtamagyiBulu ansɩ. 16Bɔkʋsʋ lɩɩ anɩsʋ ká anɩ itin bɛɛ,anɩmábla ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ nkpahɔɔasʋn ámʋ, Bulu ɔhɔ amʋ nkpa. Ɩnɩ bwɛ laháamʋ lakpan labiayi. Mʋ sʋ ɩlahá Bulu lanyáɔblɔ, ɔbɛbɩtɩ amʋ ɩsʋ.

Paulo Lékléá Ɔbɛlayɛkɩ Tesalonikafɔ17 Apíó, anɩlɛnatɩ mlɩ wá ɔpá anɩmɔkʋsí

mlɩsʋ kaɩn. Mʋ sʋ anɩhɩɛ anɩdɛ ɔkpa dunkáánɩ abɛla bowun mlɩ ansɩtɔ, tsúfɛ anɩdɛmlɩsʋ kaɩn dʋbɩ. 18 Anɩlékléá abɛlaba mlɩwá. Mɩ Paulo onutó ó nabwɛ agywɩɩn ánɩ néyinkí bá ɩnʋ ɩta tsefɩnɩ, támɛ Ɔbʋnsámmɛha ɔkpa. 19 Ma sʋ anɩ ansɩ dɩn? Megyí

1 Tesalonikafɔ 2:20 203 1 Tesalonikafɔ 5:4mlɩ sʋ ansɩ dɛ anɩ gyí ánɩ abénya ɔkpa tsúɩwɩ anɩ Wíe Yesu ansɩtɔ brɛá ɔbɛba? 20 Lɛlɛmʋ á, mlɩgyí anɩ numnyam pʋ anɩ ansigyí.

3Timoteo Tesalonika Yɔ

1Mʋ sʋ brɛá anɩmɛbɩ alɩá mlɩ tsiátɔ igyi,ɩdɛ anɩ háan a, anɩlɔbwɛ agywɩɩn anɩaa,anɩ mʋ abétsiá Atene wúlutɔ, 2 awa anɩpíó Timoteo, ogyi anɩ Bulu agyʋmáyɔbáKristo asʋn wankláán ámʋ ɔkandatɔ sɩsɩmlɩ, ɔbɔwa mlɩ ɔwʋnlɩn. Ɔtɔɩ kpla mlɩamlɩlɩɩ kínkíínkín hógyitɔ, 3 mɛnɩ mlɩtɔɔkʋkʋ méeyinkí ɔma asʋn wunhɛ anfɩ sʋ.Mlɩ onutó mlɩyin ánɩ igyi tɔá ɩda yaɩ háanɩ Akristofɔ dodo. 4 Tsúfɛ brɛá anɩbʋ mlɩwá á, anɩlɛbláa mlɩ ánɩ bɛdɩnká mlɩsʋ. Lɛlɛbɛdɩnká mlɩsʋ fɛ alɩá mlɩyin. 5 Ɩnɩ sʋ brɛánetsíá mmetsíá á, nɔwa Timoteo mlɩ wámbɛɛ, ɔbɛkɩ alɩá mlɩdɛ hógyi amʋtɔ. Tsúfɛɩbɛtalɩ ba ánɩ Ɔbʋnsám lasɔ mlɩ kɩ, há anɩgyumagyihɛ labwɛ kpaalɩ.

6Timoteo layínkí pʋ asʋn wankláán tsúamlɩ wá ba anɩ séi, tsú mlɩ hógyi pʋ mlɩabadwɛ ɩwɩ. Alabláa anɩ ɔbɛɛ, mlɩ ɛ mlɩdɛanɩsʋ kaɩn dʋbɩ. Mlɩdékléá mlówun anɩ, fɛalɩ ámʋʋ anɩ ɛ anɩdékléá abówun mlɩ ámʋ.7Mʋ sʋ apíó, mlɩhógyi lawá anɩ atɛtɔ-ɔnlɩn,anɩ ipian pʋ anɩ asʋn wunhɛ fɛɛtɔ; 8 tsúfɛmlɩlɩɩ anɩWíe hógyitɔ kínkíínkín. Mʋ sʋ anɩklʋn ládɩ anɩ asɩ. 9 Ɩpán mɔmʋ abɔkʋkʋ daBulu mlɩ sʋ, ansɩá ɩdɛ anɩ gyí mʋ ansɩtɔ sʋ?10 Anɩtɛhɩɛ bɔ mpáɩ kókóli Bulu ɔpa mʋaonyé anɩaa, ɔhá ayinki bowun mlɩ, mɛnɩabósuná mlɩ tɔá ɩbɛha mlɩ hógyi bɔfʋn.

11 Anɩ Sɩ Bulu onutó mʋa anɩ Wíe Yesubʋfínki ɔkpa ha anɩ aba mlɩ wá. 12 Anɩ Wíeɔhá mlɩ apíó aba pʋ ahá fɛɛ dwɛ ɔnɔ ɩwaɔnlɩn, fɛ alɩ ámʋʋ anɩtɔdwɛmlɩ ámʋ. 13Ɔwámlɩ ɔwʋnlɩn, mɛnɩ anɩ Sɩ Bulu omóowunɔlala mlɩ ɩwɩ, ifin kʋkʋ ɛméetsiá mlɩ ɩwɩmʋansɩtɔ, anɩ Wíe Yesu mʋa mʋ ahá fɛɛ ɔbákɛamʋ.

4Tsiátɔá Ilegyi Bulu Ansɩ

1 Apíó, ɩtráhɛ a, anɩlósuná mlɩ tsiátɔ,mɛnɩ Bulu ansɩ bégyi mlɩ ɩwɩ. Lɛlɛ mʋ á,alɩ mlɩ tsiátɔ gyí nɩ. Séi á, anɩhɩɛ anɩdɛ mlɩkokóli anɩWíeYesu dátɔ anɩaa,mlɩbwɛɛmʋdʋn alɩ. 2 Tsúfɛ mlɩyin mbla ámʋʋ anɩlɔwahá mlɩ anɩ Wíe Yesu ɩdátɔ ámʋ. 3 Buludékléá mlɩháa mlɩ ɩwɩ ɩtɩn. Mʋ sʋmlɩmáwaatsɩ mʋa ayin asʋn. 4 Mlɩtɔ okugyíɔkʋɔbɩɩ alɩá ɔbɛkɩtá ɩwɩ, ɩwɩtɩɩn pʋ obú ɔkpasʋ.

5 Ɩmábwɛ ɔwɔlɩ laláhɛ ɔkpasʋ, fɛ alɩá aháánɩ bʋmeyín Bulu bʋtɔbwɛ. 6 Mlɩtɔ ɔkʋkʋmásisíi mʋ ba, swɩɩ mʋ mʋ ka. Tsúfɛ anɩWíe ɔbɛbɩtɩ ahá ánɩ bʋtɔbwɛ mʋ odu ɩsʋ.Anɩdɛmlɩ ɔlá da, fɛ alɩá anɩlɔkʋ bláamlɩ yáɩ.7 Tsúfɛ Bulu mɛtɩ anɩ ɔbɛɛ, abá bɔtɔ mbʋa;mboún ɔbɛɛ, ifin kʋkʋ mátsiá anɩ ɩwɩ. 8Mʋsʋ ɔhagyíɔha ánɩ omegyi atosunáhɛ anfɩsʋá, megyí nyankpʋsa omédébu. MboúnBuluámʋʋ ɔlɔpʋmʋ ƆŋɛWankɩhɛ há mlɩ ámʋ.

9 Imehián ánɩ abɔwanlɩn asʋansʋ tsúmlɩ aba akristofɔ dwɛ ɩwɩ sɩsɩ mlɩ. TsúfɛBulu onutó lasúná mlɩ alɩá mlɩdwɛɛ mlɩaba dodoodo. 10 Ɔnɔkwalɩ a, mlɩdɛ apíóahógyipʋá bʋbʋ Makedonia ɔmátɔ fɛɛdwɛ dodo. Mʋ sʋ apíó, anɩdɛ ɩpa bwiíhá mlɩ anɩaa, mlɩtráa dwɛ aba dʋn alɩ.11 Mlɩpʋdɩnka ɩwɩsʋ ánɩ mlétsiá tsiátɔwankláán. Mlɔpʋ mlɩ ɩbɩ yɔ agyʋmá pʋkɩmlɩ ɩwɩsʋ, fɛ alɩá anɩlɛbláa mlɩ, 12 mɛnɩmlɩa ahá ánɩ bʋmegyí ahógyipʋ mlétsiáwankláán, mlɩmɛɛtrá pʋ ansɩ dɩnká ɔhaasʋ.

AnɩWíe Yesu Yinkí Bá13 Apíó, anɩdéklé anɩaa mlɩbɩɩ ɔnɔkwalɩ

ánɩ ɩbʋ Akristofɔá bawú ɩwɩ, mɛnɩmlɩméetsiá gyi awɩrɛhɔ fɛ ahá ánɩ amʋ ansɩ mɛdɩn tɔtɔsʋ. 14 Anɩlóhogyi ánɩ Yesu lówukʋsʋ tsú afúlitɔ. Alɩ kɛn anɩlóhogyi ánɩ Buluɔbɛkpa ahá ámʋʋ bɔhɔ mʋ gyi asa bowuámʋ ba nɩ.

15 Anɩ Wíe onutó atosunáhɛ anɩdɛ mlɩsuná séi á. Anɩ ahá ánɩ anɩtráa anɩtsienkpa asa anɩWíe ɔbákɛ ɩbɔfʋna, anɩméegyaawupʋ ámʋ nkpá yéfia mʋ. 16 Tsúfɛ anɩWíe ɔbɔkplʋn túmisʋ, Bulu-ɔbɔpʋ dɛhɛnɔbɛlɛ ɔnɔ, bɔfʋlɩ Bulu ɔkpɛ ɛ brɛá anɩ Wíeonutó dɛkplɩ tsú ɔsʋsʋ ɔbá. Ahógyipʋábawú bégyankpá kʋsʋ. 17 Mʋ ɔma a, anɩakɩankpapʋ ɛ fɛɛ abɔyɔtʋ amʋ nwʋlʋtáatɔ,anɩ fɛɛ abéyefia anɩWíe afútɔ. Tsú ɛkɛ ámʋa, abétsiá anɩWíewá brɛ fɛɛ. 18Mʋ sʋmlɩpʋasʋn ánfɩ kɩta ɩklʋn wa aba ɩwɩtɔ.

5Ɩwɩsʋda Gyo AnɩWíe Ɩbá

1 Apíó, imehián ánɩ abɔwanlɩn brɛ pʋɛkɛá asʋn ánfɩ ɩbɛba sɩsɩ mlɩ. 2 Tsúfɛ mlɩonutó mlɩyin ánɩ anɩ Wíe ɔbákɛ amʋ ɩbɛbabofwie anɩtɔ, fɛ alɩá owikplu tɛba onyé.3 Brɛá ahá bɛɛ, “Owí latá, asʋn latá” á,alɩ brɛ ámʋtɔ bɛhɩ nɩ. Ibófwie amʋtɔ fɛalɩá ɩkwɩɩ tɛkan ɔtsɩ ɔtsáwʋlɛ pɛ. Ɔhaamɛɛdalɩ mʋtɔ. 4 Támɛ apíó, mlɩ mʋ mlɩyinasʋn ánfɩ. Mʋ sʋ mlɩmétsíe oklúntɔ, mɛnɩɛkɛ ámʋ mɛɛba bofwie mlɩtɔ fɛ owikplu.

1 Tesalonikafɔ 5:5 204 1 Tesalonikafɔ 5:285Wankɩ mʋa ɔyɩ kɛhɛtɔ abí mlɩ fɛɛ mlɩgyí.Megyí onyé ntɛɛ oklúntɔ abí anɩgyí. 6 Mʋsʋ mlɩha agyo, anɩmádɩdɩ fɛ aha bambá.Mlɩha adɩnka ansɩ ɩwɩsʋ, akɩ ɩwɩsʋ wan-kláán. 7 Onyé, adɩdɩpʋ bʋtɛdɩdɩ. Onyé,nta abʋpʋ ɛ bʋtɔbʋ ntá. 8 Támɛ anɩ mʋá, wankɩtɔ abí anɩgyí. Mʋ sʋ mlɩha agyiɩwɩsʋ. Mlɩha Kristo hógyi pʋ anɩ abadwɛɩbwɛ kántɔ-atíntɔ tin anɩ kántɔ. Mʋ ɔkpakɩɩánɩ ɔbɔhɔ anɩ nkpa ɩbwɛɛ kʋtʋpa ánɩ ibunanɩ nwun. 9 Megyí alɩá Bulu obénya ɔblɔwa anɩ, bɩtɩ anɩ ɩsʋ sʋ ɔlɛlɛ anɩ. Mboún alɩáɔbɔtsʋn anɩ Wíe Yesu Kristosʋ hɔ anɩ nkpasʋ. 10 Kristo lówu há anɩ, mɛnɩ mʋ bábɩa, nɩ anɩlawú o, anɩbʋ nkpa o, anɩa mʋnyɔabétsiá. 11Mlɩpʋ asʋn ánfɩ kɩta klʋn wa abaɩwɩtɔ, pʋwa aba ɔwʋnlɩn, fɛ alɩá mlɩdɛ mʋbwɛ dodo.

Ɩklá12 Apíó, abwíí ɩpa há mlɩ, mlɩbu mlɩ ɔnɔ

alɩɩpʋá bʋhɩɛ bʋdɛ agyʋmá yɔ mlɩtɔ, bʋdɛmlɩ anɩ Wíe tsiátɔ suná. 13 Gyʋma ámʋʋbʋdegyí amʋ sʋ mlɩhɩɛ bu amʋ, amlɩdwɛamʋ. Iwilwii itsía mlɩa mlɩ aba nsɩnɛ.

14 Apíó, anɩdɛ mlɩ ɔlá da anɩaa, mlɩtɔɩkpla awʋlɩyɔpʋ. Mlɩwa afúpʋ atɛtɔ-ɔnlɩn.Mlɩbʋa amʋá bapɔn, amlɩnya klʋn haɔhagyíɔha. 15Mlɩkɩ ánɩ ɔhaa mɔɔpʋ lalahɛká mʋ ba ɩkɔ. Mboúnmlɩbwɛ yilé há aba pʋahá fɛɛ.

16 Ansɩ igyí mlɩ, 17 amlɩbɔ mpáɩ brégy-íbrɛ. 18 Mlɩda Bulu ɩpán tógyítɔtɔ. Mʋgyítɔá Bulu dédunká tsú mlɩ wá mlɩ nkpatɔ,brɛ ánfɩmlɩa Kristo Yesunyɔmlɩlabwɛ ɩkʋlɛanfɩ nɩ.

19Mlɩmákiná tɔá ƆŋɛWankɩhɛ amʋ teklebwɛ.* 20 Mlɩmábu Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ asʋnámʋ tɔkʋ odu. 21Mlɩsɔ tógyítɔ kɩ, amlɩkɩtamʋá ɩbʋ alɛtɔ kínkíínkín. 22Mlɩkina lalahɛkugyíkʋ.

23 Bulu tɛhá anɩ iwilwii. Ɔtɩɩn mlɩ ɩwɩɔkpagyíɔkpasʋ. Ɔkɩɩ mlɩ nyankpʋsa-oyí,mlɩ ɔŋɛ pʋ mlɩ ɔklásʋ tsú lalahɛ kugy-íkʋtɔ, mɛnɩ ɔlala méetsiá mlɩ ɩwɩ anɩ WíeYesu Kristo ɔbákɛ amʋ. 24 Bulu lɛtɩ mlɩ.Ɔnɔkwalɩpʋ ogyi, ɔbɔbwɛmʋ.

25Apíó, mlɩbɔmpáɩ ha anɩ ɛ.26 Ahá ahógyipʋ amʋ fɛɛ itsiá gyágyáá-

gyá. Mlɩlata aba puta ɔdwɛsʋ.27 Ndɛ mlɩ bláa anɩ Wíe ɩdátɔ mbɛɛ,

mlɩkla ɔwʋlʋ ánfɩ suna ahógyipʋ amʋ fɛɛ.28AnɩWíe Yesu Kristo ogyíi mlɩ bʋalɛ.

* 5:19 NtɛɛMlɩmádun ƆŋɛWankɩhɛ ogyá ámʋ.

2 Tesalonikafɔ 1:1 205 2 Tesalonikafɔ 2:16-17

Ɔwʋlʋ Nyɔɔsɩá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ Tesalonikafɔ

1 Mɩ Paulo pʋ Silwano mʋa Timoteo dɛɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ ɔpasua ánɩ ɩbʋ Tesa-lonika wúlutɔ, mlɩgyí anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩWíe Yesu Kristo klɛ.

2 Anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩ Wíe Yesu Kristobʋgyíi mlɩ bʋalɛ, abʋha mlɩ iwilwii.

Ɩpánda3 Apíó, ilehián ánɩ abɛda Bulu ɩpán mlɩ

nwunsʋ brégyíbrɛ. Tsúfɛ mlɩdɛdáan hó-gyitɔ tsɩa. Ɔdwɛá mlɩbʋ ha aba ɛ demonítsɩa. 4 Mʋ sʋ anɩtɔpʋ mlɩ tsú ɩwɩ Buluɔpasua kugyíkʋ ansɩtɔ; mlɩ nsiwa pʋ hógyiáɩbʋ mlɩtɔ, bʋdɩn mlɩsʋ, ɩsɔkɩ dɛ mlɩ tʋ,mlɩlatomi sʋ.

5 Ɩnɩ dɛlɛ súná ánɩ Bulu asʋngyí da ɔkpa.Tsúfɛ obótsu mlɩ ánɩ mlɩlafʋn ha mʋ iwí-egyí ámʋʋ mlɩdɛ ipian wúun mʋ sʋ ámʋtɔyɔ. 6Ɔnɔkwalɩpʋ Bulu gyí. Ɔbɛka ahá ámʋʋbʋdɛ mlɩ ɩwɩɔsɩntɔ wa ámʋ akɔ. 7 Ɔbɛhaɩwɩ bólwií anɩa mlɩ ánɩ mlɩdɛ ɩwɩɔsɩn wúun,ɛkɛ ámʋʋ anɩ Wíe Yesu ɔbɛkplɩ tsú ɔsʋsʋbɛlɛ ɩwɩ ɔwanmʋa mʋ abɔpʋ atúmipʋ amʋ.8 Ogya plɛnplɛntɔ ɔbɛba bɛbɩtɩ ahá ámʋʋbʋmeyín Bulu* ámʋ ɩsʋ. Tsúfɛ bʋtamapʋanɩ Wíe Yesu ɩwɩ asʋn wankláán ámʋ bwɛtɔtɔ. 9 Amʋ ɩsʋbɩtɩ gyí, amʋa anɩ Wíenyɔnsɩnɛ bɔwa ɩfɔ, mʋ túmi mɔɔwankɩ wʋlɩ amʋsʋ, obéyintá amʋ brɛ fɛɛtɔ. 10 Ɩsʋbɩtɩ ánfɩ ɩbɛba ɛkɛ ámʋʋ ɔbɛba, Bulu ɔbɔwamʋ numnyam aha wankɩhɛ ansɩtɔ. Ifúbɛkɩtá ahógyipʋ. Mlɩ ɛmlétsiá amʋtɔ, tsúfɛmlɩlɔhɔmʋ ɩwɩ adánsɩɛ ámʋʋ anɩlégyí sunámlɩ ámʋsʋ gyi.

11 Mʋ sʋ anɩtɔbɔ mpáɩ há mlɩ anɩaa,Bulu ɔhá amlɩfʋn nkpa ámʋʋ ɔlɛtɩmlɩ ɔbɛɛ,mlɩbétsiá ámʋtɔ. Mʋ túmi ɩháa amlɩtalɩbwɛ yilé ánɩ mlɩdékléá mlɔbwɛ, pʋmɔ mlɩhógyi agyʋmá ɔnɔ. 12 Nɩ mlɛtálɩ bwɛ ɩnɩ á,mlɩ sʋ ahá bɔpʋ numnyamhá anɩWíe Yesu,mʋ ɛ ɔbɔwa mlɩ numnyam; fɛ alɩ ámʋʋ anɩSɩ Bulumʋa anɩWíe Yesu Kristo awɩtɔlɛ gyíámʋ.

2Yesu Mʋa MblasʋMágyípʋ Amʋ

1-2 Mɩ apíó, nobwíí ɩpa há mlɩ. Anɩ WíeYesu Kristo ɩbá, pʋ alɩá abɔbwɛ kʋlɛ yéfia

mʋ asʋn ánɩ mlɩlanú ɩmákɔsɩ kpɩnkɩ mlɩklʋn, ntɛɛ ɩha opúni itsii mlɩ. Nɩ akʋ bɛɛ,ƆŋɛWankɩhɛ lalɛ súná amʋ lóó, ntɛɛ ɩbʋ anɩasʋn blɩhɛ ntɛɛ anɩ ɔwʋlʋ kʋtɔ ánɩ anɩ Wíeɔbákɛ amʋ laba dodo kʋráá á, mlɩmáhogyi.3 Mlɩmáha ɔhaa ɔmlɛ mlɩ ɔkpagyíɔkpasʋ.Ɛkɛ kpɔnkpɔntɩ ánfɩ ɩmɛɛba, nkɛtɩ ahábakʋsʋ lɩɩ Bulusʋ, ɔhá ámʋʋ ɔtamagyi Bulumblasʋ, ɔbɛhɩ ámʋ lalɩn ɔwan asa. 4Obótsuɩwɩ fʋá, kʋsʋ lɩɩ Bulu, ɩkpɩ pʋ tógyítɔáanyánkpʋsa bʋtosúmsʋ, blɩ ánɩ ɔdʋn amʋfɛɛ. Obéyetsiá Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋ kʋráá, blɩ ɔbɛɛmʋgyí Bulu.

5Mlɩmɔkʋkáɩn ánɩ ntɛbláa mlɩ asʋn ánfɩbrɛá mbʋ mlɩ wá? 6 Mlɩyin tɔá ɩdɛ mʋɔkpa tíin dodo. Nkɛtɩ mʋ ɔwanlɛbɩ lafʋn.7 Tsúfɛ Bulu mblasʋmágyi túmi ánfɩ ɩdɛagyʋmá yɔ ŋáintɔ dodoodo, támɛ ɔkʋ dɛmʋ ɔkpa tíin. Mʋ sʋ nkɛtɩ ɔhá ámʋ ladálɩɩnʋ. 8 Ɩnʋmblasʋmágyípʋ amʋ ɔbɛlɩn ɔwannɩ. Támɛ anɩ Wíe Yesu oyínkí ba a, mʋɔnɔtɔ afú kɛkɛ ɩbɔmɔ mʋ, mʋ numnyam ɛɩbɔwankɩ wʋlɩ mʋsʋ yíntá mʋ. 9Nɩ mblasʋmágyípʋ anfɩ ɔlɩn ɔwan á, ɔbɔpʋ Satanafunu túmi kpɔnkpɔntɩ bwɛosúna pʋ ofúla.10 Ɔbɔtsʋn owuntɔlɩn ɔkpa ɔtsan-ɔtsansʋmlɛ ahá ámʋʋ Bulu ɔbɛhɩ amʋ ámʋ. Buluɔbɛhɩ amʋ, tsúfɛ bʋmekle ɔnɔkwalɩ amʋasʋn, mɛnɩ Bulu ɔbɔhɔ amʋ nkpa. 11 Ɩnɩsʋ Bulu ɔbɔpʋ afunu ɔŋɛá mʋ ɔnɔ bʋ ɔnlɩnwá amʋtɔ, mɛnɩ bɔhɔ afunu asʋnsʋ gyi.12 Ɔbɛha ahá ánfɩ bʋmɔhɔ ɔnɔkwalɩ amʋsʋgyi, bʋtekle lakpan bwɛ ánfɩ fɛɛ ɩpɔn.

Mlɩ Nkpahɔɔ Sʋ Bulu LɛlɛMlɩ13Apíóá anɩWíe tɔdwɛ, ilehián ánɩ abɛda

Bulu ɩpán mlɩ nwunsʋ brégyíbrɛ. Tsúfɛ tsúbrɛá ɔyɩ lɛlɩn ɔpá Bulu lɛlɛ mlɩ ánɩ ɔbɔtsʋnmʋ Ɔŋɛ ámʋ pʋ mʋ ɔnɔkwalɩ asʋn ámʋʋmlɩlahogyi amʋsʋ tɩn mlɩ ɩwɩ, pʋhɔ mlɩnkpa. 14 Ɩnɩ sʋ ɔlɔtsʋn asʋnwankláán ámʋʋanɩlɛbláa mlɩ ámʋsʋ tɩ mlɩ ɔbɛɛ, mlɩbétsiáanɩ Wíe Yesu Kristo numnyam amʋtɔ nɩ.15 Mʋ sʋ apíó, mlɩlɩɩ kínkíínkín, amlɩkɩtaɔnɔkwalɩ amʋʋ anɩlósuná mlɩ ámʋtɔ, mʋáanɩlɛbláa mlɩ pʋ mʋá anɩlɔwanlɩn sɩsɩ mlɩfɛɛ.

16-17 Anɩ Wíe Yesu Kristo onutó mʋa anɩSɩ Buluá ɔtɔdwɛ anɩ, alawá awɩtɔlɛ wá anɩatɛtɔ-ɔnlɩn ánɩ ɩmɔɔmɔ ɔnɔ ɛkɛkɛɛkɛ, anɩdɛɩtɔ wankláán ɔkpa kɩɩ, ɔwáa mlɩ ɔwʋnlɩnmlɩ asʋn blɩhɛ pʋmlɩ bwɛhɛ kugyíkʋtɔ.

* 1:8 Bʋmeyín Bulu, tsúfɛ bʋmɛbɩmʋ.

2 Tesalonikafɔ 3:1 206 2 Tesalonikafɔ 3:183

Mpáɩbɔ1 Ɩtráhɛ-tráhɛ a, apíó, mlɩbɔmpáɩ ha anɩ.

AnɩWíe asʋn ámʋ ɩkɔsɩ klɛɩ. Ahá abʋpʋ obúhɔ mʋ fɛ alɩ ámʋʋ mlɩ ɛ mlɩlɔhɔ mʋ ámʋ.2Mlɩbɔ mpáɩ, Bulu ɔlɛ anɩ tsu awuntɔlɩnpʋpʋ aha laláhɛ ɩbɩtɔ. Tsúfɛ megyí ahá fɛɛlɔhɔ anɩWíe gyi.

3 Támɛ anɩ Wíe bʋ ɔnɔkwalɩ. Ɔbɔwa mlɩɔwʋnlɩn, hɔmlɩ lɛ lalahɛ Ɔbwɛpʋ ámʋ ɩbɩtɔ.4 Anɩ Wíe lahá anɩlahogyi ánɩ mlɩdɛ ntobíámʋʋ anɩlósuná mlɩ ámʋ fɛɛ bwɛ, mlɩméesibwɛ ɛ.

5Ɔkpáa mlɩ, amlɩnu ɔdwɛá Bulu bʋ asɩ yɔɔtɔtɔɔtɔ, ɔha amlɩtomi fɛ Kristo.

TsiátɔWankláán6 Apíó, anɩdɛ mlɩ ɔlá da anɩ Wíe Yesu

Kristo ɩdátɔ anɩaa, mlɩmápʋ Akristofɔámʋʋ bʋna bʋdɛtsʋʋn, bʋtamakle agyʋmá,bʋmɛdɛ atosunáhɛ amʋʋ anɩlósuná mlɩámʋsʋ gyí wa mba. 7 Mlɩ onutó mlɩyinánɩ ilehián ánɩ mlétsiá anɩ atsiábi. Tsúfɛanɩmɔwa ɔwʋlɩyɔ, nátɩ tsʋntsʋn brɛá anɩbʋmlɩ wá. 8 Anɩmégyi atɔ ɔhaa wá, kíná mʋɩkɔ ka. Mboún anɩlɔyɔ agyʋmá ɔpa mʋaonyé kínkíínkín, mɛnɩ anɩméesi ipian tswɩmlɩtɔ ɔkʋkʋʋkʋsʋ. 9Megyí bɛɛ, anɩmá ɔkpabláamlɩ anɩaa, mlɩkɩɩ anɩsʋ, sʋ anɩlɔbwɛmʋalɩ. Mboún anɩlɔbwɛ mʋ súná mlɩ, mɛnɩmlɩ ɛmlɔbwɛmʋ odu. 10Brɛá anɩbʋmlɩ wákʋráá á, anɩlɔwa mbla há mlɩ anɩaa, “Ɔháánɩ ɔmɔyɔ agyʋmá mágyi atɔ.”

11 Anɩlanú ánɩ mlɩtɔ akʋ bʋtsie kpaalɩ,bʋmɛdɛ agyʋmá kʋkʋʋkʋ yɔ. Okéngyébʋna bʋdɛwa tsʋn. 12 Anɩdɛ amʋ ɔlá da anɩWíe Yesu Kristo ɩdátɔ anɩaa, bʋsíi natɩ tsʋn,abʋyɔ agyʋmá nya amʋ atogyihɛ.

13Támɛ apíó,mlɩmʋ á, yilébwɛ ɩmátamlɩɔŋɛ. 14Nɩ ɔkʋ mégyi asʋn ánfɩ anɩlawánlɩnsɩsɩ mlɩ ánfɩsʋ á, mlɩkɩ mʋ wankláán. Mlɩamʋnyɔmlɩmágyimba, mɛnɩ pɛlɩ bɛkɩtámʋ.15Támɛmlɩmálumʋ, mboúnmlɩtɔɩ kplamʋfɛmlɩ píó.

Ɩklá16 Iwilwii Owíe amʋ onutó ɔhámlɩ iwilwii

brɛ fɛɛtɔ ɔkpagyíɔkpasʋ. Anɩ Wíe otsía mlɩfɛɛwá.

17Mɩ Paulo onutó lapʋ mɩ ɩbɩ wanlɩn ɩnɩ.Mɩ dá ánfɩ ntɔwánlɩn wá mɩ nwʋlʋ fɛɛ asɩ,pʋsúná ánɩ itsú mɩ onutó wá nɩ.

18AnɩWíe Yesu Kristo ogyíimlɩ fɛɛ bʋalɛ.

1 Timoteo 1:1-2 207 1 Timoteo 2:9

Ɔwʋlʋ Gyankpapʋá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ Timoteo

Itsiáha1-2 Mɩ Paulo ánɩ anɩ Nkpa Ɔhɔpʋ Bulu

mʋa Kristo Yesuá anɩ ansɩ dɩn mʋsʋ lɔbwɛmɩ sumbí ɔyɔpʋ, dɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ fʋTimoteo ánɩ fʋgyimɩ bí onutóYesuhógyiamʋtɔ.

Anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩ Wíe Kristo Yesubʋgyíi fʋ bʋalɛ, abʋwun fʋ nwɛ ha fʋiwilwii.

Afunu Atosunáhɛ3 Brɛá ndɛnatɩ nɔyɔ Makedonia nsáɩntɔ

á, nɛbláa fʋmbɛɛ, fʋtsía Efeso ɔmátɔ, afʋkaahá ámʋʋ bʋdɛ afunu atɔ suná ámʋ itin.4 Mʋ ɔma a, da amʋ ɔlá abʋsi brɛ yintáhá ɔtɛwa pʋ anáin ɩlɩntɔ kláa tɩntɩɩntɩn.Nwɛɛngyí kɛkɛ ɩtɔpʋba. Ɩtamahá aháabʋtsia nkpa Bulu hógyitɔ. 5 Tɔá sʋá anɩaafʋkáa amʋ itin gyí, alɩá Okristoyin oku-gyíɔkʋ ɔbɔdwɛ mʋ ba, mʋ klʋn mɛɛha mʋɩpɔn, obénya agywɩɩn wankláán mʋa hó-gyi onutó. 6 Akʋ bʋmobuo alɩ ɔkpa ánfɩ.Mʋ sʋ bafwɩ yɔ bʋdɛ asʋn ánɩ ɩma asɩblɩ. 7 Bʋdekléá bɔbwɛ Mose mbla asunápʋ,támɛ bʋmɛdɛ ɩtɔ ámʋʋ bʋdesuná ámʋ asɩnu. Ɩdɛ amʋ bwɛ fɛ bʋyin mʋ, támɛbʋmeyín mʋ.

8 Anɩyin ánɩ mbla ámʋ bʋ alɛ, nɩ bɔpʋsúná atɔ ɔkpa wankláánsʋ. 9 Támɛɩwánkɩ anɩ ánɩ megyí yilé abwɛpʋ sʋ Bululɔwa mbla ámʋ. Mboún ahá ánɩ bʋtamagyimʋsʋ, ahá ánɩ amʋ asʋtɔ bʋ amʋ ɔnlɩn,ahá ánɩ bʋtamanyá mʋ ifú, lakpan abwɛpʋ,ahá ánɩ amʋ ɩwɩ mɛtɩn, ahá ánɩ bʋtɔkpɔɩ Bulu, ahá ánɩ bʋtɔmɔ amʋ akwɩɩpʋ pʋ ahabambá, 10 mbʋa atɔpʋ, ayin ánɩ bʋtekleamʋ aba ayin pʋ atsɩá bʋtekle amʋ abaatsɩ, anyánkpʋsa ibíá agyípʋ, afunupʋ,ahá ánɩ bɛká ntam bʋtamagyi mʋsʋ pʋtsiátɔá ɩmɛkanáa atosunáhɛ wankláánámʋʋ 11 Bulu Onumnyampʋ, ɩkanfʋ gyi mʋklɛ amʋ lɔpʋhámɩ ɔbɛɛ, ndáamʋ ɔkan amʋ.

Bulu Paulo Bʋalɛgyí12 Nɛdá anɩ Wíe Kristo Yesu ɩpán ánɩ

alawá mɩ ɔwʋnlɩn, bú mɩ ɔnɔkwalɩpʋ ɔbɛɛ,nyɔɔ agyʋmá ánfɩ pʋsum mʋ. 13 Tɛkɩmɩtɛblɩ mʋ ɩwɩ asʋn laláhɛ, ntɛdɩnká mʋahásʋ, sʋpa amʋ nɩ. Támɛ olowun mɩ nwɛ,tsúfɛmmɔhɔmʋ gyi alɩ brɛ ámʋtɔ, mmeyín

tɔá ndɛbwɛ ɛ. 14 Óo, hɩɛ kɩ alɩá ɔhɩɛ ɔbʋawɩtɔlɛ! Ɔlɛha mɩ nenya mʋ hógyi pʋ mʋamɩ abadwɛá ɩbʋ anɩa Kristonyɔ ɩkʋlɛbwɛtɔ.15Asʋn ánfɩ ɩbʋmʋtɔ, ilehián ánɩ ɔhagyíɔhaɔbɔhɔ mʋsʋ gyí. Mʋgyí, Kristo Yesu lɛbaɔyɩtɔ bɛlɛ lakpan abwɛpʋ. Mɩgyí amʋtɔɔlaláhɛ nɩ. 16 Támɛ ɩnɩ sʋ Bulu lówunmɩ nwɛ, há Kristo Yesu lɛlɛ mɩ ánfɩ ngyilakpan ɔbwɛpʋ kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ánfɩ nɩ.Mɛnɩ ɔhagyíɔha ɔbɛbɩ ánɩ Bulu tɛhɩɛ nyáklʋn há ɔhá ánɩ ɔbɛba bɔhɔ mʋ gyi, nyánkpa ánɩ ɩtamatá. 17Mlɩha awa Bulu num-nyam, akanfʋ mʋ anɩaa, “Fʋgyí Owíeá fʋiwíegyí tamamɔ ɔnɔ. Bulu Ɔkʋkʋnʋ ɔkʋlɛ,bʋtamapʋ ansíbi wun fʋ. Fʋbʋ ɩnʋ brɛ fɛɛ,fʋtamawú! Amen.”

18Mɩ bí Timoteo, atɔ ámʋʋ Bulu lɛlɛ súnátsú fʋ ɩwɩ ámʋ sʋ ndɛ mbla ánfɩ wa há fʋ.Pʋ asʋn ánfɩ yɔ agyʋmá, afʋpʋkɔ atosunáhɛwankláán ámʋ nwunsʋ. 19 Kɩta fʋ hógyitɔ.Bwɛ tɔá fʋyin fʋ klʋntɔ ánɩ ɩbʋ alɛ, tsúfɛ akʋbabwɛ tɔá bʋyin ánɩ ɩma alɛ. Mʋ sʋ ɩlaháamʋ hógyi lawú. 20Amʋtɔ akʋ gyí Himeneomʋa Aleksandro. Napʋ amʋ wá Ɔbʋnsámɩbɩtɔ. Ɔbɩtɩ amʋ ɩsʋ, mɛnɩ bɛbɩá mehián ánɩ fɛblɩ Bulu ɩwɩ abususʋ.

2Bulusúm Mbla

1 Ɩtɔá ndedunká ánɩ mlɩgyánkpa bwɛgyí, mlɩkokoli Bulu ahá fɛɛ nwunsʋ,amlɩbɔ mpáɩ ha amʋ. Mlɩkʋlɩ Bulu atɔ háamʋ, amlɩda mʋ ɩpán ɔhagyíɔha nwunsʋ.2 Ilehián ánɩ mlɔbwɛ mʋ alɩ há awíe pʋahandɛ ɛ, mɛnɩ asʋtɔ bólwií anɩ, abétsiáiwilwiitɔ, atalɩ sum Bulu ɔkpagyíɔkpasʋ.3 Ɩnɩ bʋʋ alɛ, anɩ Nkpa Ɔhɔpʋ Bulu teklenɩ. 4 Tsúfɛ odekléá ɔbɔhɔ ahá fɛɛ nkpa,mɛnɩ bɛbɩ ɔnɔkwalɩ amʋ. 5 Bulu ɔkʋkʋnʋɔkʋlɛ bʋ ɩnʋ. Nsɩnɛ ɔlapʋ ɔkʋlɛ pɛ ɛ bʋ Bulumʋa anyánkpʋsa nsɩnɛ. Mʋgyí Kristo Yesu,ogyi nyankpʋsa amʋ. 6Mʋlési mʋ nkpa hápʋhɔ ahá fɛɛ nkpa. Asʋn ánfɩ Bulu lɔpʋháɔyɩ fɛɛ mʋ brɛ wankláántɔ nɩ. 7 Ɔnɔkwalɩndɛmlɩ bláa, mmɛdɛ afunu wa. Ɩnɩ sʋ Bululɛlɛ mɩ ɔbɛɛ, mbwɛɛ mʋ asʋn ɔkan ɔdapʋ,mʋ sumbí ɔyɔpʋ pʋ osunápʋ ha ahá ánɩ bʋmegyi Yudafɔ, mɩ ambla amʋ ɔnɔkwalɩasʋn tsú Yesusʋ hógyi ɩwɩ nɩ.

8 Ndekléá ɔpasua kugyíkʋtɔ á, ayin ánɩ amʋ ɩwɩ lɛtɩn bʋtsúu ɩbɩ fʋa bɔ mpáɩ. Ɔblɔntɛɛ nwɛɛngyí mátsiá amʋtɔ. 9 Atsɩ ámʋɛ bʋdɩda tati ɔkpa wankláánsʋ. Amʋ atɔdɩdáhɛmáwɔ ansíbi. Bʋmádʋn imi bwɛ, wá

1 Timoteo 2:10 208 1 Timoteo 4:9

sika atɔ, dɩdá atatiá ɩbʋ ibíá dʋbɩ. 10 Atsɩábɛɛ bʋtenyá Bulu ifú bʋbwɛɛ yilé. Mʋ ɔbɛhabɔwa akɩlɛ nɩ. 11 Ilehián ánɩ bétsiá asɩ díín,ba ɩwɩasɩ súan atɔ. 12 Mmɔkʋhá atsɩ ɔkpambɛɛ, bʋsúna ayin atɔ, ntɛɛ bʋgyíi ayinsʋ.Mboún bʋtsía díín. 13 Tsúfɛ Adam Bululégyankpá bwɛ asa ɔlɔbwɛ Hawa. 14MegyíAdam ɛ Satan lɛmlɛ, mboún Hawa ɔlɛmlɛ,ɔlɔkʋsʋ lɩɩ Bulumblasʋ. 15TámɛBulu ɔbɔhɔɔtsɩ nkpa tsʋn ɩkwɩɩsʋ.* Nɩ ɔlɛtalɩ kɩtá mʋhógyi pʋ mʋ abadwɛtɔ, ɔlɛha mʋ ɩwɩ lɛtɩn,oletsiá nkpa ɛwankláán.

3Ɔpasua Ɔhandɛ Bwɛ

1 Asʋn ánfɩ bʋ mʋtɔ. Nɩ ɔha ɔbwɛagywɩɩn ánɩ mɔbwɛ ɔpasua ɔhandɛ a, alakleagyʋmá wankláán. 2 Imehián ánɩ ɔlalabétsiá ɔpasua ɔhandɛ ɩwɩ. Ɔbwɛɛ ɔka ɔkʋlɛotsiápʋ, mʋ agywɩɩntɔ da, otegyi ɩwɩsʋ,obú bʋ mʋsʋ, ɔtɔhɔ afɔɔ, otosúná atɔ ɛwankláán. 3 Ɔmábwɛ nta ɔbʋpʋ ntɛɛ ɔháánɩ ɔbʋ ɩyɩn. Ɔbwɛɛ ɔhá ánɩ ɔlɛba ɩwɩasɩ, mʋasʋn lolwií. Ɔmábwɛ ɔtrɛpʋ, ɔmábwɛ kɔbaɔdwɛpʋ. 4 Ɔbwɛɛ ɔhá ánɩ ɔtɛkɩ mʋ wóy-ísʋ wankláán, mʋ abí bɛba ɩwɩasɩ, bʋtobúmʋ ɔkpagyíɔkpasʋ. 5 Tsúfɛ nɩ ɔha méyínmʋ wóyísʋ kɩ wankláán á, nkálɩ ɔbɛtalɩ kɩBulu ɔpasua ámʋsʋ? 6 Ɔmábwɛ ɔhá ánɩ ɔlɛdamlí klʋntɔ mɔkʋwá ɔpá. Nɩ megyí alɩá, ɩbɛha mʋ obótsu ɩwɩ, Bulu ɔbɛbɩtɩ mʋɩsʋ fɛ Ɔbʋnsám. 7 Ɩnɩ fɛɛ ɔma a, ilehiánánɩ ahá ánɩ bʋma ɔpasua ámʋtɔ kʋráá bɛtɩmʋ ɩdayilé. Nɩ megyí alɩ á, ɔbɛkpa wíéƆbʋnsám yibitɔ sʋpa.

Ɔpasua Ɔhandɛ Ɔbʋápʋ8 Ɔpasua ɔhandɛ ɔbʋápʋ ɛ ɔbwɛɛ ɔhá ánɩ

obú bʋ mʋsʋ, ɔma nnonyɔ, ɔtamabʋ ntá,ɔma sika ɔnsɩpɛ. 9 Ilehián ánɩ ɔbɛkɩtá hógyiasʋn ámʋʋ ɩlalɩn ɔwan ámʋtɔwankláán,mʋklʋn ɛ mɛɛtrá ha mʋ ɩpɔn. 10 Mlɩgyankpapʋ agyʋmá ɩkʋ wa mʋ ɩbɩtɔ, pʋsɔ mʋ kɩbɛɛ ɔlala ma mʋ ɩwɩ, asa amlɩha mʋ ɔbwɛɔpasua ɔhandɛ ɔbʋápʋ. 11 Alɩ kɛn mʋ ka* ɛɔbwɛɛ ɔtsɩá obú bʋ mʋsʋ, ɔtamablɩ ahá ɩwɩasʋn laláhɛ, otegyi ɩwɩsʋ, ɔbʋ ɔnɔkwalɩ tó-gyítɔtɔ nɩ. 12 Ɔpasua ɔhandɛ ɔbʋápʋ ɔbwɛɛɔka ɔkʋlɛ otsiápʋ, ɔtɛtálɩ kɩ mʋ abí pʋ mʋwóyísʋ wankláán. 13 Ahá bʋtobú ɔpasua

ɔhandɛ ɔbʋápʋ ánɩ ɔtɔyɔ mʋ agyʋmá wan-kláán. Ɩtɛhá mʋ ɔtɛtálɩ tɔɩ tsú mʋ hógyiáɔbʋ Kristo Yesutɔ.

Asʋn Ŋaínhɛ Kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ14 Ndɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ fʋ, támɛ

ndɩn ansɩ ánɩ nɔkɔsɩ ba ɩnʋ. 15Mʋmʋ nɩ ndɛɔpá wa kʋráá á, ɔwʋlʋ ánfɩ ɩbɛha fɛbɩ tsiátɔoduá ilehián ánɩ ɔha obétsiá Buluwóyí, igyiBulu Ɔkɩankpapʋ ɔpasua ámʋtɔ. Ɔpasuaámʋ gyí ɔtan pʋ ntswɩasɩ kpékplékpéé háɔnɔkwalɩ asʋn ámʋ nɩ. 16 Ɔnɔkwalɩ, anɩBulusúm ɩwɩ asʋn ámʋʋ ɩlalɩn ɔwan ámʋlómoní. Mʋgyí,Kristo† lɛlɛmʋ ɩwɩ súná fɛ nyankpʋsa.

Ɔŋɛ Wankɩhɛ lɛlɛ mʋ suná ánɩ yiléɔbwɛpʋ ogyi.

Bulu-abɔpʋ bowun mʋ,ahá bɛda mʋ asʋn ɔkan súná ɔmá fɛɛ.

Ɔyɩtɔ ahá bɔhɔmʋ gyi,Bulu lótsu mʋ ya ɔsʋsʋ numnyamtɔ.

4Afunu Atɔ Asunápʋ

1 Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ lahɩɛ lɛ blɩ ɔbɛɛ, brɛtráhɛ amʋtɔ á, akʋ bési Kristosʋ hógyi.Bɛyaa asʋ nú afunu ɔŋɛ asʋn pʋ ɔŋɛ laláhɛatosunáhɛ. 2Apinabwɛbí abwɛpʋ afunu atɔasunápʋ anfɩ bʋgyi. Amʋ klʋn tamatráa haamʋ ɩpɔn.* 3 Amʋdɛ ahá hɩɛ bɛɛ, bʋkísiatogyihɛ kʋ, bʋmátsiá aká mʋa akúlu ɛ nɩ.Támɛ Bulu onutó lɔbwɛ atogyihɛ amʋ, ánɩ ahógyipʋá babɩ ɔnɔkwalɩ amʋ bʋdáa mʋɩpán, abʋgyi. 4 Tógyítɔá Bulu lɛlɛ bʋ alɛ.Mʋ sʋ ɩma alɛá abékisí kʋkʋ. Ilehián ánɩ abɔhɔ kugyíkʋ, dá mʋ ɩpán. 5 Tsúfɛ Buluasʋn pʋ mpáɩ ámʋʋ anɩlabɔ wʋlɩ atogyihɛamʋsʋ ámʋ lahá mʋ lamlí Bulu klɛ.

Kristo OsúmpʋWankláán6 Nɩ fɔpʋ asʋn ánfɩ tswɩ apíó ámʋ ansɩtɔ

á, fɔbwɛ Kristo Yesu osúmbi wankláán ánɩ bapʋ hógyi amʋtɔ asʋn, pʋ atosunáhɛwan-kláán ámʋ bʋlá fʋ, fʋdɛ mʋtɔ. 7Máyaa asʋnú atsɩ dɛhɛn ɔtɛ pʋ mʋá imotsú Bulu ɩwɩ.Mboún hɩɛ fʋ ɩwɩ, afʋsum Bulu wankláán.8 Tsúfɛ nɩ fʋdɛ nyankpʋsa ɔyʋlʋʋ anfɩ hɩɛá, labi kpalobí kʋ bʋ mʋtɔ. Támɛ nɩ fɔpʋBulusúm hɩɛ fʋ ɩwɩ á, ɩbʋ alɛ dʋn. Tsúfɛoyúla bʋ mʋtɔ há anɩ séi ánfɩ anɩtsie nkpa,pʋ nkpa ámʋʋ ɩbɛba amʋtɔ. 9 Asʋn ánfɩ bʋ

* 2:15 Tsʋn ɩkwɩɩsʋ, ntɛɛ Tsʋnmʋ abi kwɩɩhɛsʋ. Idesuná ánɩ Tsʋn obíá ɔtsɩ ámʋ ɔbɔkwɩɩsʋ,ntɛɛ tsʋn Yesu ɩkwɩɩsʋ. * 3:11 Mʋ ka ntɛɛ ɔpasua ɔhandɛ ɔbʋápʋ tsɩhɛ † 3:16 Bulu bʋnwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ. * 4:2 Amʋ klʋn labwɛ fɛ tɔá bapʋ dátɔ wá ogyá, lɛ tɔmʋ.

1 Timoteo 4:10 209 1 Timoteo 6:2mʋtɔ, ilehián ánɩ abɔhɔ mʋ. 10 (Nkpa ánfɩsʋ anɩdɛ ɩwɩ laláa yɔ agyʋmá ɔwʋnlɩnsʋ),anɩ ansɩ dɩn Bulu Ɔkɩankpapʋ, ogyi ahá fɛɛƆlɛpʋ, títriu ahógyipʋ anfɩsʋ nɩ.

11 Suna amʋ atɔ ánfɩ, afʋha amʋ abʋgyimʋsʋ. 12Máha ɔhaa obu fʋ kebi. Mboún fʋtɔɩtɔ, fʋ nkpatsiátɔ, fʋ ahádwɛ, fʋ Bulu hó-gyi pʋ fʋ ɩwɩtɩɩn ɩbwɛɛ atosuánhɛ ha amʋ.13 Nɩ mlefia a, bɔ mbɔdɩ afʋtsia kla Buluasʋn suna amʋ. Da asʋn ámʋ ɔkan, afʋsunaamʋ atɔ alɩɩ yɔfʋn brɛá nɛba. 14 MákináBulu atokiehɛ ámʋʋ ɔlɔpʋhá fʋ tsʋn mʋɔnɔsʋ atɔɩpʋsʋ, brɛá ɔpasua ahandɛ bɔpʋɩbɩ dɩnká fʋsʋ amʋ. 15Tsia bwɛ ɩnɩ aná, afʋsiɩwɩ ha mʋ, mɛnɩ ahá bówun ánɩ fʋdɛ nkpáyɔ. 16 Tsia kɩ fʋ tsiátɔ pʋ atosunáhɛ amʋ.Tomi bwɛ mʋ alɩ, mɛnɩ fɔhɔ fʋa asʋn ámʋanupʋ nkpa.

5Tɔá Abɔbwɛ Há Ahógyipʋ

1Mákplʋn wa oyin dɛhɛn. Mboún tɔɩ blamʋ asʋn fɛ fʋ sɩ. Kɩta nyasubi ámʋ fɛ alɩáfɛkɩtá fʋ apio yinhɛ. 2 Kɩta atsɩ dɛhɛn amʋfɛ fʋ yín, afʋkɩta mbitebí ámʋ ɛ fɛ fʋ apiotsɩhɛ. Máwa amʋmba.

3Ɔpasua ámʋ bʋkɩɩ asʋrapʋá bʋhɩɛ bʋmaɔbʋápʋsʋ. 4 Támɛ nɩ ɔsʋrapʋ ɔkʋ bʋabí ntɛɛ aná á, ha amʋ abʋbɩ tɔá ilehiánánɩ bégyankpá bwɛ há amʋ akwɩɩpʋ ntɛɛamʋ aná Bulusúm ɔkpasʋ, pʋka amʋ akɔ.Mʋgyí amʋsʋ kɩ, tsúfɛ mʋtegyi Bulu ansɩ nɩ. 5 Ɔsʋrapʋá ɔhɩɛ ɔma ɔhaa tɔpʋ ansɩ dɩnká Bulusʋ, tsíá bɔ mpáɩ ɔpa onyé, kʋlɩ Bulu tɔá ɩdɛ mʋ hián. 6 Ɔsʋrapʋá mʋ klɛgyí nkpagyí kotóó mʋ lawú asa ɔna ɔyɩtɔ.7 Bla ɔpasua ámʋ asʋn ánfɩ, mɛnɩ ɔhaamɛɛblɩ ɔsʋrapʋ ɔkʋkʋ ɩwɩ asʋn laláhɛ. 8 Nɩ ɔkʋmɛkɩmʋ abusuanfɔsʋ, títriumʋwóyítɔahásʋ á, mʋmʋ aladámlí ɔmahá hógyi amʋ.Ɩnɩ sʋ mʋ lakpan dʋn ɔhá ánɩ ɔmɔhɔ Bulugyi.

9 Ɔsʋrapʋ oduá mʋ ɩdá bétsiá asʋrapʋadá ɔwʋlʋtɔ gyí, ɔsʋrapʋá alahɔ tsú nfíaduesie pʋya, ɔlɔwa ɔnɔkwalɩ há mʋ kulu.*10 Ɔbwɛɛ ɔhá ánɩ ahá bʋyin ánɩ ɔlɔbwɛyilé, fɛ abísʋkɩ, afɔɔhɔ, olosúm Bulu ahá,†ɔtɔbʋa ahá ánɩ bʋdɛ ɩwɩɔsɩn wúun, ɔlɔbwɛagyʋmá wankláán kugyíkʋ.

11 Máwanlɩn asʋrapʋá bʋmɔkʋdan adáwá ɔwʋlʋ ámʋtɔ, tsúfɛ nɩ amʋ ɔwɔlɩ ɩháamʋ bɔbwɛ agywɩɩn ánɩ bɛlatsía akúlua, bʋmɛɛtrá talɩ súm Kristo ɔnɔkwalɩsʋ.12 Ɩnɩ ɩbɛha bégyi pɔn, tsúfɛ batʋn amʋntam ánɩ bɛka há Bulu. 13 Ɔma a, bʋtɛbɩ ɔwʋlɩyɔ wa, yíntá brɛ nátɩ kí ahá wóyítɔ.Megyí ɔwʋlɩyɔ wʋlɛ, bʋtemlí ahá ɩwɩ asʋnablɩpʋ, nátɩ wá ɔnɔ ahá asʋntɔ, blɩ asʋnánɩ imehián ánɩ bɛblɩ. 14 Ɩnɩ sʋ ndekléáasʋrapʋ amʋʋ bʋmɔkʋdan amʋ bʋwúnatsia akúlu kwɩɩ abí, abʋkɩ amʋ wóyísʋ,mɛnɩ bʋmɛɛha anɩ alupʋ‡ ɔkpa abʋblɩ anɩɩwɩ asʋn laláhɛ kʋkʋ. 15 Ndɛ asʋn ánfɩblɩ, tsúfɛ asʋrapʋ akʋ badámlí yɔ bʋbuoƆbʋnsám dodo. 16 Nɩ Okristoyintse ɔkʋ bʋasʋrapʋmʋ abusuantɔ á, ɔkɩɩ amʋsʋ. Ɔmásiamʋ tswɩ ɔpasua ámʋsʋ, mɛnɩ ɔpasua ámʋbénya ɔkpa kɩ amʋá bʋma ɔhaasʋ.

17 Ilehián ánɩ ɔpasua ámʋ bɛka ɔpasuaahandɛá bʋdɛ amʋ kpa akɔ wankláán, wáamʋ numnyam. Títriu amʋá bʋtɔbɔ mbɔdɩ Bulu asʋn ámʋ ɔkanda pʋ mʋ suná ɩwɩ.18 Tsúfɛ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ ɩlɛblɩ ɔbɛɛ, “Bʋtamawá ɔnantswieá ɔdɛ ayó daɔnɔ ɩkan.”§ Ɩlɛtrá blɩ ɔbɛɛ, “Agyʋmá ɔyɔpʋbʋtɛká ɩkɔ.” 19 Nɩ ɔkʋ ɔdá ɔpasua ɔhandɛasʋn súná fʋ á, máhɔmʋ, nkɛtɩ fanúmʋ tsúahá abanyɔ-abasá ɔnɔ asa. 20 Wa ɩyɩn waɔhandɛ ámʋʋ ɔdɛ lalahɛ bwɛ ámʋ ɔpasuaámʋ ansɩtɔ, mɛnɩ atráhɛ bénya ifú.

21 Nlɩɩ Bulu mʋa Kristo Yesu pʋ Bulu-abɔpʋ ánɩ alalɛ ansɩtɔ, ndɛ fʋ hɩɛ mbɛɛ,fʋgyí asʋn ánfɩsʋ wankláán. Mákɩ ɔhaaansɩtɔ ntɛɛ fútí fɩtátɔ kɩ. 22Mákɔsɩ tsíá yáɩ ɔha ɔpasua ɔhandɛ. Máwa ɩbɩ ɔha bambálalahɛbwɛtɔ. Ha fʋ ɩwɩ ɩtɩn brégyíbrɛ.

23 Fʋ ɔmɛtɔ ɩlɔ ámʋ sʋ mátsiá nu ntsuwʋlɛ, tsia nu ntá kpalobí-kpalobí.

24 Akʋ lakpan meŋaín. Mʋ sʋ bʋtɔkɔsɩ wun mʋ bɩtɩ amʋ ɩsʋ. Akʋ klɛ ɛ leŋaín, ɔmaasa ɩtɛlɩn ɔwan. 25Alɩ kɛn yilébwɛ tamaŋáínnɩ. Nɩ ɩmɔkɔsɩ lɩn ɔwan kʋráá á, ɩtɛbɛlɩnɔwan ɔma.

61 Ilehián ánɩ nkpábiá bʋbʋ ɔpasua ámʋtɔ

bɛhɩɛ bú amʋ awíe, mɛnɩ ɔhaa mɔɔkpɔɩ Bulu mʋa anɩ atosunáhɛ amʋ. 2 Ilehián ánɩ amʋá amʋ awíe bʋbʋ ɔpasua ámʋtɔ bóbuamʋ awíe amʋ dʋn. Séi kʋráá ilehián ánɩ

* 5:9 Ɔsʋrapʋá ɔmɔkʋkíná okúlu kɩ. † 5:10 olosúm Bulu ahá ntɛɛ ɔtɔfwɩ ahógyipʋ ayabiasɩ.‡ 5:14 Ntɛɛ olupʋ § 5:18 Deut. 25:4. Mʋ asɩ gyí, “Bʋtamalɛ ɔkwɛn pʋ ɩbɩ tsítsi ɔsʋlʋtɔ.”

1 Timoteo 6:3 210 1 Timoteo 6:21bóbu amʋ dʋn nɩ, tsúfɛ ahógyipʋ bʋgyi,bʋtɔdwɛ amʋ ɛ.

Afunu Atosunáhɛ Pʋ Atonyahɛ OnutóƖnɩ aná gyí tɔá fʋsúna amʋ, afʋwa amʋ

atɛtɔ-ɔnlɩn abʋbwɛ nɩ. 3 Nɩ ɔkʋ lósuná atɔlaláhɛ kʋ, mʋa anɩ Wíe Yesu Kristo asʋnblɩhɛ pʋ Bulusúm atosunáhɛ amʋ ɩmɛná á,4 idesuná ánɩ ɔhá ámʋ dɛ ɩwɩ tsu. Omey-ín tɔtɔ, nwɛɛnkpangyí labʋlá mʋtɔ. Mʋáɩtɛdálɩ tsu mʋtɔ gyí ɔnsɩpɛ, ɩtrɛ, isia pʋagywɩɩn laláhɛ. 5 Asʋn ánɩ imedéhián ɩwɩnwɛɛn ahá ánfɩ odu bʋtɛnátɩ gyí. Amʋagywɩɩn lawú, bʋtamablɩ ɔnɔkwalɩ. Amʋodu bʋtosúsu ánɩ Bulusúm igyi ɔkpa kʋáfɔtsʋn mʋsʋ nyá ɩwɩ.

6 Labi kpɔnkpɔntɩ bʋ Bulusúmtɔ nɩ tɔáanɩbʋ yaɩ legyi anɩ ansɩ. 7 Tsúfɛ anɩmɔpʋtɔtɔ ba ɔyɩtɔ, anɩmɛɛtalɩ pʋ tɔtɔɔtɔ ɛ nátɩ.8 Mʋ sʋ nɩ anɩbʋ atogyihɛ pʋ atɔ dɩdáhɛa, mlɩha mʋ kpán igyi anɩ ansɩ. 9 Aháánɩ bʋtekleá bʋnyáa atɔ á, ɩbwɛbwɛɛbwɛbʋtɛkpá wíé ɩsɔkɩ pʋ ayibitɔ. Amʋ mimlálatɛkpá amʋ yówie ɩwɩɔsɩn mʋa lalahɛtɔ, hɩ amʋ. 10 Tsúfɛ kɔbadwɛ tɔpʋ lalahɛ kugyíkʋba. Mʋ ɔma akʋ bagya alɩɩ, bafwɩ dalɩ hógyiamʋtɔ, ɩlahá amʋ bʋdɛ awɩrɛhɔ tsɔtsɔɔtsɔgyí nɩ.

Paulo Asʋn Tráhɛ11 Timoteo, fʋ mʋ á, Bulu ɔha fʋgyi.

Mʋ sʋ ha ɩnɩ aná ɩwa ɩfɔ fʋ wá. Hɩɛ fʋɩwɩ, afʋbwɛ tɔá ɩda ɔkpa. Bɔ mbɔdɩ afʋhayilébwɛ, Bulusúm, hógyi, ɔdwɛ, klʋnyapʋ ɩwɩasɩbá itsía fʋtɔ. 12 Kɔ hógyi ɩkɔwankláán ámʋ. Fʋ ɩbɩ bɛda nkpa ámʋʋɩtamatá, Bulu obékie anɩ mʋ ɔma amʋ.Nkpa ánfɩ sʋ Bulu lɛtɩ fʋ nɩ. Mʋ sʋ fobwiíɔnɔ ahá tsɔtsɔɔtsɔ ansɩtɔ, gyi fʋ hógyi ɩwɩadánsɩɛ nɩ. 13 Nlɩɩ Bulu, ogyi tógyítɔ nkpaƆhapʋmʋa Kristo Yesuá olegyi ɩwɩ adánsɩɛwankláán Pontio Pilato ansɩtɔ, ndɛ fʋ hɩɛ,14 mbɛɛ, fʋkɩta mbla ánfɩ fɛɛtɔ wankláán.Mási mʋtɔ kpɛfʋn ɛkɛá anɩWíe Yesu Kristoɔbɛlɛ ɩwɩ ɔwan. 15 Bulu ɔkʋkʋnʋ ɔkʋlɛamʋ ilehián ánɩ abɛkanfʋ. Mʋ nkʋlɛ pɛgyí Otúmípʋ, awíe fɛɛtɔ Owíe. Mʋ ɔbɛlɛKristo súná brɛ wankláán ámʋʋ mʋ onutóɔlɛhɩɛ yáɩ ámʋtɔ. 16 Mʋ nkʋlɛ pɛ tamawú,otsie ɔwankɩkpá ánɩ ɔhaa tamatálɩ kpʋkpɛmánta mʋ. Ɔhaa mɔkʋwun mʋ kɩ, ɔhaamóowun mʋ ɛ ɛkɛkɛɛkɛ. Mʋ klɛ gyí obúmʋa túmi brɛ fɛɛ! Amen!

17 Bla ɔyɩ ánfɩtɔ ɩwɩ anyapʋ fɛɛ, bʋmátsuɩwɩ. Bʋmápʋ ansɩ dɩnká kɔba anfɩ iméetsiá

yɔ ánfɩsʋ. Mboún bʋpʋʋ ansɩ dɩnka Bulusʋ.Mʋtɛhá anɩ tógyítɔá abɔpʋnyá ansigyí ɔyɩ ánfɩtɔ. 18 Bla amʋ fɛɛ, bʋpʋʋ amʋ kɔbabwɛ yilé, amʋ yilébwɛ imoni. Bʋsánkɩ ɩbɩtɔabʋkie atɔ. 19 Nɩ bʋdɛ ɩnɩ bwɛ á, bʋdɛatonyahɛ yaɩ há brɛ ámʋʋ ɩbá ámʋ. Amʋ ɩbɩbɛda nkpa onutó ámʋ.

20 Timoteo, kɩtá ɩtɔ ámʋʋ Bulu lahá fʋámʋ wankláán. Asʋn ánɩ ɩma asɩ, imosunáBulusúm mádalɩ fʋ ɔnɔ. Máwa ɩwɩ mimlánwɛɛngyí ánɩ ɩtamasúná Bulusúmtɔ. Akʋbʋtɔwá afunu bɛɛ, asʋnbɩ igyi. 21 Tsúfɛ akʋbatsʋn mʋsʋ sí Kristosʋ hógyi.

Bulu ogyíi mlɩ bʋalɛ.

2 Timoteo 1:1 211 2 Timoteo 2:15

Ɔwʋlʋ Nyɔɔsɩá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ Timoteo

1Mɩ Paulo mʋ á, Bulu apɛ sʋ ngyi KristoYesu sumbí ɔyɔpʋ. Ɔlɔwa mɩ ɔbɛɛ, nyɛdankpa ámʋʋ ɔlɛhɩɛ tsʋn Kristo Yesusʋ ámʋɔkan.

2 Mɩdɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ fʋ, mɩ bíɔdwɛpʋ Timoteo. Anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩ WíeKristo Yesu bʋwúun fʋ nwɛ, abʋgyi fʋ bʋalɛha fʋ iwilwii.

Ɩpánda Pʋ Atɛtɔ-ɔnlɩn Wa3 Nɛdá Bulu ɩpán. Mʋ ndɛpʋ klʋn ánɩ

ɩmɛdɛ mɩ ɩpɔn ha súm, fɛ mɩ anáin. Timo-teo, nɩ ndɛmpáɩ bɔ ɔpamʋa onyé á, ntɛkáɩnfʋsʋ brégyíbrɛ. 4Nɩ nɛkáɩn ntsúá fɛlɩn brɛándɛnatɩ sí fʋsʋ a, ntekleá nówun fʋ, mɛnɩansigyí bɔbʋlá mɩtɔ. 5Ntɛkáɩn hógyiá fʋbʋɔnɔkwalɩsʋ. Hógyi anfɩ odu légyankpá tsíáfʋ ná Loitɔ nɩ. Ɩlɛtrá tsiá fʋ yín Eunike ɛtɔ.Nahogyiá mʋ odu bʋ fʋtɔ nɩ. 6 Ɩnɩ sʋ ndɛ fʋkaɩn ánɩ fʋháa Bulu atokiehɛ ámʋʋ ɔlɛha fʋbrɛ ámʋʋ nɔpʋ ɩbɩ dɩnká fʋsʋ ámʋ ɔnɔ ɩwaogyá tsɩa mʋtɔ. 7Tsúfɛ Bulu mɛha anɩ ɔŋɛáabɔpʋnyá ifú, mboún mʋá ɩtɛhá anɩ túmi,ɔdwɛ pʋ ɩwɩsʋgyí.

8 Mʋ sʋ máha anɩ Wíe asʋn ámʋ blɩ ɩwafʋ pɛlɩ. Máha mɩ obudɩ ɛ ɩwa fʋ pɛlɩ.Mboún wa klʋn Bulu túmitɔ, afʋtsula wunɩwɩɔsɩn ánɩ ilehián asʋn wankláán ámʋ sʋ.9 Bulu lɔhɔ anɩ nkpa. Ɔlɛtɩ anɩ ɔbɛɛ, abémlímʋ aha wankɩhɛ. Megyí tɔtɔ anɩlɔbwɛ sʋ.Mboún igyi tɔá mʋ onutó ɔlɔbwɛ agywɩɩnánɩ ɔbɔbwɛ asa ɔyɩ lɛbɛlɩn. Ɔbɛɛ, ɔbɔwaawɩtɔlɛ há anɩ, dwɛ anɩ tsʋn anɩa KristoYesunyɔ ɩkʋlɛbwɛsʋ. 10 Támɛ séi á, Bululalɛ mʋ awɩtɔlɛ amʋ ɔwan tsʋn anɩ ƆhɔpʋKristo Yesu ɩbásʋ. Mʋléyintá lowu túmi,ɔlɛlɛ nkpa ánɩ ɩtamatá ɔwan súná anɩ tsʋnasʋn wankláán ámʋsʋ.

11 Bulu layáɩ mɩ mʋ asʋn wankláán ámʋɔkan ɔdapʋ, mʋ sumbí ɔyɔpʋ pʋ mʋ os-unápʋ. 12 Mʋ sʋ ndɛ ɩwɩɔsɩn ánfɩ oduwúun nɩ. Támɛmmɛdɛ pɛlɩ nya, tsúfɛ nyinɔhá ánɩ nahogyi. Nyin ánɩ ɔbɛtalɩ gyo ɩtɔámʋʋ ɔlɔpʋwá mɩ ɩbɩtɔ ámʋ ɩwɩ alɩɩ yɔfʋnmʋ ɔbákɛ. 13 Kɩta ɔnɔkwalɩ asʋn ámʋʋnosuná fʋ ámʋtɔ. Yɔmʋsʋ afʋhɔ Kristo gyitsɩa. Dwɛ fʋ aba, tsúfɛ fʋa Kristo Yesunyɔmlɩlabwɛ kʋlɛ. 14 Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋʋ ɔbʋanɩtɔ ámʋ ɔtsáa fʋ, afʋtalɩ gyo ɩtɔwankláánámʋʋ ɔlɛha fʋ ámʋ ɩwɩ.

15 Fʋyin ánɩ ahá ámʋʋ bʋbʋ Asia, Figelomʋa Hermogene bʋbʋ amʋtɔ amʋ fɛɛ ba-nátɩ sí mɩ. 16 Anɩ Wíe owúun Onesiforowóyítɔ ahá nwɛ, tsúfɛ mʋlétsiá wá mɩ an-sigyí. Omenya mɩ obudɩ pɛlɩ. 17 Brɛá ɔlɛbaRoma wúlutɔ á, olodunká mɩ kpɛfʋn brɛáolowun mɩ. 18 Anɩ Wíe owúun mʋ nwɛmʋ ɔbákɛ amʋ! Fʋyin alɩá ɔlɔbʋá mɩ nkpatsɔtsɔɔtsɔsʋ Efeso wúlutɔ.

2Ɩsá ƆkɔpʋWankláán

1 Ɩnɩ sʋ mɩ bí, ha Bulu awɩtɔlɛ amʋʋɔlɔpʋtsʋn Kristo Yesusʋ ámʋ ɩwa fʋɔwʋnlɩn. 2 Pʋ asʋn ámʋʋ nɛblɩ, fonu ahátsɔtsɔɔtsɔ ansɩtɔ ámʋ wa ahá ánɩ bʋbʋɔnɔkwalɩ ɩbɩtɔ, mɛnɩ amʋ ɛ bɛtalɩ súná ahabambá.

3 Tomi afʋwun ɩwɩɔsɩn ámʋʋ anɩdéwúunamʋ, fɛ Kristo Yesu ɩsá ɔkɔpʋ wankláán.4 Ɩsá ɔkɔpʋ ɔkʋkʋ tamatráa kɩ ɔma, tsúfɛodekléá obégyi mʋ ɔhandɛ ansɩ. 5 Alɩ kɛnɔsrɩɩ otsiípʋ ɔkʋkʋ tamanyá ɩsʋgyí atok-iehɛ, nkɛtɩ alagyi ɔsrɩɩ amʋ mblasʋ nɩ.6Ɔdɔtɔpʋá ɔbʋ nsi tégyankpá dá atɔ pɔpwɛɔnɔ. 7 Gywɩɩn asʋn ánfɩ nabláa fʋ ánfɩ ɩwɩ.AnɩWíe ɛ ɔbɛha fónu mʋ fɛɛ asɩ.

8 Kaɩn Yesu Kristo, Owíe Dawid mʋ naámʋsʋ. Mʋ Bulu lɔkʋsʋa tsu afúlitɔ. Mʋgyíasʋn wankláán ámʋʋ ndɛblɩ ámʋ nɩ. 9Asʋnánfɩ sʋ ndɛ ɩwɩɔsɩn wúun, bawá mɩ ɩkan fɛlalahɛ ɔbwɛpʋ nɩ. Támɛ bʋmɔkʋwá Buluasʋn ámʋ mʋ ɩkan. 10 Ahá ámʋʋ Bulu lalɛámʋ sʋ natomi ɔkpagyíɔkpasʋ ndɛ ɩwɩɔsɩnwúun, mɛnɩ Bulu ɔbɔtsʋn Kristo Yesusʋ hɔamʋ nkpa, amʋ ɩbɩ bɛda numnyam amʋʋɩtamatá ámʋ. 11Asʋn ánfɩ bʋmʋtɔ.“Nɩ anɩa mʋnyɔ awú á,

anɩa mʋnyɔ obétsiá nkpa.12Nɩ atomi wun ɩwɩɔsɩn á,

anɩa mʋnyɔ abégyi iwíe.Nɩ akíná mʋ a,

mʋ ɛ obékiná anɩ.13Nɩ anɩmá ɔnɔkwalɩ a,

mʋmʋ á, ɔnɔkwalɩpʋ ogyi,tsúfɛ ɔtamatú atsʋnɔ tswɩ, lápʋ mʋ

ɔdandʋ tsú mʋ ɛkɛkɛɛkɛ.”Agyʋmá Ɔyɔpʋá Olegyi Bulu Ansɩ

14 Tsia kaɩn amʋ asʋn ánfɩ. Tɔɩ kplaamʋ Bulu ansɩtɔ fɛɛ, bʋmátsiá trɛ asʋnsʋ.Labi kʋkʋ ɩma mʋtɔ, tsúfɛ mʋ odu abwɛpʋbʋtɛhɩ. 15 Bɔ mbɔdɩ afʋhɔ ɩdá Bulu ansɩtɔ,fɛ agyʋmá ɔyɔpʋá mʋ agyʋmá ma mʋpɛlɩ, otosúná ɔnɔkwalɩ asʋn ámʋwankláán.

2 Timoteo 2:16 212 2 Timoteo 4:516 Asʋn ánɩ ɩma asɩ, imosuná Bulusúm má-dalɩ fʋ ɔnɔ, tsúfɛ ɩtɛhá ɔha mʋa Bulunyɔnsɩnɛ tɔwá ɩfɔ. 17 Alɩ ámʋʋ ɔlɔ tɛklɛɩ ámʋa, alɩ asʋn ánfɩ ablɩpʋ asʋn ɛ tɛklɛɩ nɩ.Amʋ akʋ gyí Himeneo mʋa Fileto. 18 Bafwɩ dalɩ ɔnɔkwalɩ ɔkpa ámʋsʋ yɔ bʋdɛblɩ bɛɛ,kʋsʋ tsú afúlitɔ laba bɔtsʋn, bʋdɛ akʋ hógyiyintá. 19 Támɛ ntswɩasɩ ámʋʋ Bulu lɔwahá hógyi amʋ ɩlɩɩ kínkíínkín. Asʋn ánɩ bɔwanlɩn dɩnká ntswɩasɩ ámʋsʋ gyí, “AnɩWíe yin ahá ánɩ bʋgyi mʋ klɛ.” Nyɔɔsɩɛ gyí, “Ɔhagyíɔha ánɩ ɔtɛtɩ mʋ ɩwɩ ɔbɛɛOkristoyin a, osíi lalahɛ bwɛ.”

20 Megyí sika pɛpɛ mʋa sika futútú atɔpɛ tetsíá wóyí yílétɔ. Oyí mʋa ɩsɩ atɔ ɛtetsíá ɩnʋ. Bʋtobú ɩkʋ dʋn kʋ. 21Nɩ ɔkʋ ɔlɛmʋ ɩwɩ lɛ lalahɛbwɛtɔ á, Bulu tɛlɛ mʋ yáɩ.Alabwɛ ɔhá ánɩ alasí ɩwɩ há, ɔbʋ labi, mʋWie Bulu ɔbɔpʋ mʋ gyi gyʋma wankláánkugyíkʋ. 22 Ɩnɩ sʋ lɛ fʋ ɩwɩ tsu nyasubi mʋambitebí mbagyítɔ. Fówun fʋa ahá ámʋʋbʋtɔpʋ ɩklʋn wankɩhɛ kpólí Bulu ámʋ ansɩ bɛdɩnká yilébwɛ, hógyi, ɔdwɛ pʋ iwilwiisʋ.23 Lɛ fʋ ɩwɩ tsu nwɛɛngyí ánɩ ɩma labi, ɩtɔwankláán kʋkʋ mɛɛdalɩ tsu mʋtɔtɔ, tsúfɛfʋyin ánɩ ɩtrɛ pɛ ɩtɛtɩ. 24 Ɩma alɛá anɩ Wíeosúmpʋ ɔbɔbwɛ ɔtrɛpʋ. Mboún ilehiánánɩ ɔbɔwa awɩtɔlɛ há ɔhagyíɔha, ɔbɔbwɛosunápʋ wankláán, otenyá klʋn há ahá ánɩ amʋ asʋn bʋ ɔnlɩn. 25 Ilehián ánɩ obényaklʋn tɔɩ kplá ahá ánɩ bʋtɔkʋsʋ lɩɩ Bulu asʋnámʋsʋ. Fíalɩ Bulu obówun amʋ nwɛ, háamʋ bɛdamlí klʋntɔ, bɩ ɔnɔkwalɩ amʋ, 26 ɩhaamʋ ansɩ ɩba asɩ. Fíalɩ ɩbɛha amʋ bɛdalɩtsu Ɔbʋnsám amʋʋ ɔbɛɛ bʋgyíi mʋ asʋnsʋ,abʋbwɛmʋ apɛ ámʋ ayibitɔ.

3Nkɛ Tráhɛ Amʋtɔ Asʋn

1 Támɛ mɩ bí Timoteo, bɩ ánɩ ɔyɩtɔ bɔwaɔnlɩn nkɛ tráhɛ amʋtɔ. 2 Tsúfɛ ahá bɔbwɛawʋnsɩpʋ, bɔbwɛ kɔba adwɛpʋ. Bɔhɔ amʋɩwɩsʋ gyi, bótsu ɩwɩ, bésia ahá, bʋmóonuamʋ akwɩɩpʋ asʋn, bʋméeyi ahá ayɛ, amʋɩwɩ mɛɛtɩn, 3 bʋmɔɔdwɛ ahá, bʋméesiasʋn kíé, bɔbwɛ ahá ɩwɩ asʋn ablɩpʋ,bʋmɛɛtalɩ gyi ɩwɩsʋ, bɔbwɛ awuntɔlɩnpʋ,bʋmɔɔdwɛ ɩtɔ wankláán kʋkʋ. 4 Bɛlɛ aháhá, bʋmóosusúu asʋn ɩwɩ, bɛkɩ amʋ ɩwɩábʋdʋn ɔhagyíɔha, bɔdwɛ ɔyɩtɔ ansigyí síBulu. 5 Bɔbwɛ ɩwɩ fɛ Bulu bʋdesúm, támɛbékiná mʋ túmi. Lɛ ɩwɩ lɛ ahá ánfɩ odutɔ.6 Amʋ odu bʋtebítíwíé ahá wóyítɔ, dámlíatsɩá amʋ ansɩtɔ ma ɔnlɩn agywɩɩn. Atsɩ

ámʋ odu á, lakpan lamlí amʋ atɔ sʋráhɛ,ɔwɔlɩ laláhɛ labʋlá amʋtɔ. 7 Bʋtekleá bónuɔhagyíɔha atosunáhɛ, támɛ bʋmɛɛtalɩ bɩ ɔnɔkwalɩ amʋ ɛkɛkɛɛkɛ. 8 Alɩ ámʋʋ Yanemʋa Yambre bɔkʋsʋ lɩɩ anɩ náin Mosesʋámʋ a, alɩ ahá ánfɩ ɛ bakʋsʋ lɩɩ ɔnɔkwalɩasʋn ámʋsʋ nɩ. Amʋ agywɩɩn lawú. Hó-gyitɔ ɛ á, bʋma ɔlɩɩkpá. 9 Támɛ bʋmɔɔyɔnkpá dʋn alɩ, tsúfɛ amʋ mimlá bɛlɩn ɔwan,ɔhagyíɔha obówun. Alɩ ɩlɛba Yane mʋaYambresʋ nɩ.

Paulo Asʋn Tráhɛ10 Timoteo, fʋ mʋ fʋyin mɩ atosunáhɛ

fɛɛ, mɩ tsiátɔ, tɔá ɔkpa ngya, mɩ hógyi, mɩ ɩklʋnya, mɩ ahá ɩwɩ ɔdwɛ pʋ alɩá notomiwun ipian, 11 alɩá ahá bɛdɩnká mɩsʋ pʋmɩ asʋn wunhɛ. Mʋá ɩlɛba mɩsʋ Antiokia,Ikonion pʋ Listra ɔmátɔ. Notomi, anɩ Wíelɛlɛmɩ tsúmʋ fɛɛtɔ. 12Lɛlɛmʋ á, ɔhagyíɔhaánɩ odekléá obóbuo anɩ Wíe Kristo Yesu,ɔbwɛɛ Bulu apɛ á, ahá bʋtɛdɩnká mʋsʋ.13Támɛ aha laláhɛpʋ ahá asisípʋmʋ á, bɔyɔamʋ lalahɛbwɛsʋ dʋn alɩ. Bɛnatɩ mlɛ ahá,ahá ɛ bɛmlɛ amʋ. 14 Támɛ fʋ mʋ á, kɩtá fʋɔnɔkwalɩ amʋʋ fakásɩ, fʋ onutó fahɔ mʋsʋgyí amʋtɔ kínkíínkín, tsúfɛ fʋyin ahá ámʋʋbosuná fʋ atɔ ámʋ wankláán. 15 Tsú fʋnyebitɔ ɔpá fɛbɩ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ.Mʋ ɔbɛtalɩ há fʋ nyánsa fɔpʋhɔ Kristo Yesugyi nɩ. Mʋ sʋ Bulu ɔbɔhɔ fʋ nkpa ɛ nɩ.16 Bulu asʋn wanlɩnhɛ ámʋ fɛɛ itsú Buluonutó wá. Ɩbʋ alɛá bɔpʋsúná ɔha, pʋkínáasʋn há ɔha, pʋtswíí ɔha, pʋbʋlá ɔha, ɩbɛhayilébwɛ bɛmantá mʋ, 17 mɛnɩ ɩbɛla Buluɔha bwɛ wankláán, ɔbɔfʋn ha gyumagyihɛwankláán kugyíkʋ.

41Nlɩɩ Bulu mʋa Kristo Yesuá ɔbɛba begyi

akɩankpapʋ pʋ awupʋ asʋn, obébegyi iwíeansɩtɔ, ndɛ fʋ ɔlá dambɛɛ, 2 fʋdáa Bulu asʋnámʋ ɔkan. Nɩ fʋbʋ ɔkpa o, fʋma ɔkpa o,mási mʋ blɩ. Nya klʋn afʋtswii amʋ. Kinaasʋn ha amʋ. Wa amʋ atɛtɔ-ɔnlɩn, afʋsunaamʋ atosunáhɛ wankláán ámʋ. 3 Tsúfɛ brɛkʋ ɩbá, ahá bʋmɛɛtrá ya asʋ nú atosunáhɛwankláán ámʋ. Bɔbwɛ tɔá iletsiá amʋ, nátɩ dúnká atɔ asunápʋ oduá bósuná amʋ tɔábʋdekléá bónu. 4 Békiná ɔnɔkwalɩ asʋnámʋ yóbuo ɔtɛ. 5 Támɛ fʋ mʋ á, ha fʋansɩ ɩba asɩ ɔkpagyíɔkpasʋ. Tomi afʋwunɩwɩɔsɩn. Blɩ asʋn wankláán ámʋ wankláán,afʋbwɛ agyʋmá ámʋʋ Bulu lɛha fʋ ámʋ mɔɔnɔ.

2 Timoteo 4:6 213 2 Timoteo 4:226Mɩ mʋ á, brɛ lafʋn ánɩ bɔpʋ mɩ obugya

wʋlɩ asɩ fɛ ntá há Bulu fɛ afɔdɩɛ-abɔtɔ. Mɩ lowu lafʋn. 7 Nakɔ ɩkɔ wankláán ámʋ tá.Natsíí ɔsrɩɩ amʋ ɛ tá. Nakɩtá hógyi amʋtɔkínkíínkín. 8 Séi á, tɔá ɩda gyo mɩ gyí ɩsʋgyíatokiehɛá Bulu tɔpʋhá ahá ánɩ babwɛ yilé,anɩWíe Yesu, ogyi asʋn ogyípʋ Ɔnɔkwalɩpʋamʋ ɔbɔpʋhá mɩ ɛkɛ yilé ámʋʋ obéyinkí baamʋ. Támɛ megyí mɩ nkʋlɛ ɔbɔbwɛ ɩnɩ há.Ɔbɛha ahá ámʋʋ bʋdɛ mʋ yinkí bá ɔkpa kɩɩamʋ ɛ fɛɛ.

Paulo Onutó Ɩwɩ Asʋn9Bɔmbɔdɩ afʋkɔsɩ bamɩ wá, 10 tsúfɛ ɔyɩtɔ

atɔ dɛ Dema ansigyí wa. Mʋ sʋ alayínkí mɩ ɔma, nátɩ ɔyɔ Tesalonika wúlutɔ. Kreskeɔyɔ Galatia, Tito ɛ ɔyɔ Dalmatia. 11 Lukankʋlɛ bʋ mɩ wá nfɩ. Mʋ sʋ nɩ fɛbá á, kpaMarko buo ɩwɩ, tsúfɛ ɔtɛtsá mɩ agyʋmá yɔ.12Nawá Tihiko sɩsɩ Efeso. 13 Tsu mɩ ligá pʋmɩ nwʋlʋ ámʋʋ nesi tswɩ Karpo wá Troawúlutɔ ámʋ ba mɩ. Mátan nwʋlʋ ámʋʋ ɩdɩnnwʋlʋ-kpákpásʋ amʋ ɛsʋ.

14 Kɔɔbrɩ atɔ ɔbwɛpʋ Aleksandro lɔpʋlalahɛ kʋ gyi mɩ. Ɩlɛhan mɩ wankláán. AnɩWíe ɔbɛka mʋ ɩkɔ. 15 Kɩ fʋ ɩwɩ wankláánmʋsʋ, tsúfɛ ɔlɔkʋsʋ lɩɩ anɩ asʋn blɩhɛ fɛɛsʋ.

16 Brɛá ahandɛ bɛha bɛɛ nlɛɛ mɩ ɔnɔ á,ɔhaa mɛlɩɩ mɩ ɔma. Amʋ fɛɛ bɛsrɩ sí mɩ.Bulu osíkie amʋ. 17 Támɛ anɩ Wíe lɛlɩɩ mɩ ɔma, ɔlɔwa mɩ ɔwʋnlɩn. Mʋ sʋ nɛtalɩ bláa amʋ asʋn ánɩ ndɛ fɛɛ, mɛnɩ ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ fɛɛ bónu. Alɩ Bulu lɔpʋlɛmɩ tsú lowutɔ nɩ. 18 Anɩ Wíe ɔbɛlɛ mɩ tsú lalahɛ kugyíkʋtɔ. Ɔbɛkpa mɩ pʋtɔɔ alɩɩyówie mʋ ɔsʋsʋ iwíegyí ámʋtɔ. Numnyamɩbwɛɛmʋ klɛ brɛ fɛɛtɔ. Amen.

Ɩklá19 Nɛhá Priska mʋa mʋ kulu Akwila pʋ

Onesiforo wóyítɔ ahá fɛɛ itsiá. 20 Erastolésin Korinto wúlutɔ, Trofimo ɛ dɛlɔ. Mʋsʋ nesi mʋ yáɩ Mileto wúlutɔ. 21 Bɔ mbɔdɩ afʋba asa atsalɩbɩ ɩfʋn. Eyubulo mʋa Pude,Lino mʋa Klaudia pʋ apíó ámʋ fɛɛ bɛhá fʋitsiá.

22AnɩWíe ɔkpáa mlɩ, ogyi mlɩ bʋalɛ.

Tito 1:1 214 Tito 2:14

Ɔwʋlʋá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ TitoItsiáha

1Mɩ Bulu osúmbi Paulo, ngyi Yesu Kristosumbí ɔyɔpʋ dɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn.

Bulu lɛlɛ mɩ ɔbɛɛ, mbɛha ahá ámʋʋ alalɛámʋ abʋtra nya hógyi tsɩa. Mɩ ansuna amʋabʋbɩ ɔnɔkwalɩá ɩbɛha amʋ bétsiá tsiátɔáilegyi mʋ ansɩ. 2 Fówun ɩha amʋ abʋdɩnkaansɩ nkpa ánɩ ɩtamatásʋ. Bulu tamawáafunu! Mʋlɛhɩɛmʋ yáɩ asa ɔyɩ lɛbɛlɩn. 3AnɩNkpa Ɔhɔpʋ Bulu lɛlɛ mʋ asʋn ánfɩ ɔwanmʋ onutó brɛtɔ, ɔlɔpʋwá mɩ ɩbɩtɔ ɔbɛɛ,ndáa mʋ ɔkan.

4 Ndɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ fʋ Tito, ánɩ fʋgyi mɩ bí onutó Kristo hógyi amʋtɔ.

Anɩ Sɩ Bulu mʋa anɩ Ɔhɔpʋ Kristo Yesubʋgyíi fʋ bʋalɛ, abʋha fʋ iwilwii!

Tito Gyumagyihɛ Kreta5 Tɔá sʋá nesi fʋ yáɩ Kreta ɔmátɔ gyí

alɩá fɔmɔ anɩ agyʋmá ɔnɔ ɩnʋ, yáɩ ɔpasuaahandɛ wúlugyíwúlusʋ fɛ alɩá nɛbláa fʋ.6 Imehián ánɩ ɔlala bétsiá ɔpasua ɔhandɛɩwɩ. Ɔbwɛɛ ɔká ɔkʋlɛ otsiápʋ, mʋ abíbʋgyi ahógyipʋ. Bʋbúu atɔ; bʋmábwɛ nye-bí laláhɛ. 7 Ɩnɩá Bulu agyʋmásʋ ɔpasuaɔhandɛ amʋ dɛkɩ sʋ á, ɔlala mátsiá mʋɩwɩ. Ɔmábwɛ ɔhá ánɩ ɔtamahɔ ahá asʋn,ntɛɛ ɔtɔkɔsɩ nyá ɔblɔ, ntɛɛ ɔtɔbʋ ntá, ntɛɛotekle ɩkɔ ntɛɛ ɔbʋ sika ɔnsɩpɛ. 8 Mboúnɔbwɛɛ ɔhá ánɩ ɔtɔhɔ afɔɔ, ɔtɔbwɛ yilé, ɔbʋnyánsa, mʋ asʋn da ɔkpa, mʋ ɩwɩ lɛtɩn,otegyi ɩwɩsʋ. 9 Ɔbwɛɛ ɔhá ánɩ asʋn ámʋʋbosuná mʋ amʋ ɩbʋ mʋtɔ. Ilehián ánɩ ɔbɛkɩtá mʋtɔ kínkíínkín, mɛnɩ ɔbɛtalɩ háahá bóbuo atosunáhɛ wankláán ámʋ, tálɩ gyi ahá ánɩ bégyi atosunáhɛ amʋ nwɛɛnɛsʋ.

10 Tɔá sʋá ndɛ ɩnɩ blɩ gyí, ahá tsɔtsɔɔtsɔbakʋsʋ lɩɩ atosunáhɛ wankláán ámʋsʋ,bʋdɛ asʋn ánɩ ɩma labi pʋmlɛ ahá. Títriuketétɩɩn mblasʋ agyípʋ amʋ dɛ ɩnɩ bwɛnɩ. 11 Ilehián ánɩ mlɛka amʋ itin, tsúfɛbʋdɛ atɔá imehián ánɩ bosunátɔ. Ɩnɩ laháabusuan tsɔtsɔɔtsɔ bafwɩ ɔkpa. Bʋdɛ mʋbwɛ ɛ pʋdúnká sika ɔkpa laláhɛsʋ tsú aháwá. 12 Kretafɔ ámʋ onutó yébi ɔhapʋ ɔkʋkʋráá lɛblɩ ɔbɛɛ, “Afunupʋ, mbwɩkɩtá-atɔ,apotsuapʋ pʋ awʋlɩyɔpʋ Kretafɔ bʋgyi.”13 Ɔnɔkwalɩ asʋn ánfɩ gyí. Mʋ sʋ kina haamʋ kínkíínkín, mɛnɩ amʋ Kristo hógyi ɔnɔ

bɔwa ɔnlɩn. 14 Abʋsi Yudafɔ ɔtɛ nu, si aháámʋʋ bakíná ɔnɔkwalɩ amʋ atosunáhɛ ɛsʋgyí. 15 Ɔhá ánɩ mʋ ɩwɩ lɛtɩn Bulu ansɩtɔá, tógyítɔ ɩwɩ lɛtɩn ha mʋ. Támɛ tɔtɔ ɩwɩmɛtɩnha lalahɛ ɔbwɛpʋá ɔtamahɔYesu gyi.Lɛlɛ mʋ á, mʋ agywɩɩn layíntá, mʋ klʋn ɛɩlasí mʋ ɩpɔn ha sʋ ɔtamabɩ yilé ntɛɛ lalahɛ.16Bʋtɔpʋ ɔnɔ blɩ bɛɛ bʋyin Bulu, támɛ amʋbwɛhɛ losuná ánɩ bʋmeyín mʋ. Bʋbʋ Bulunyányáa, bʋtamabúmʋ, bʋtamatálɩ bwɛ ɩtɔwankláán kʋkʋʋkʋ ɛ.

2AtosunáhɛWankláán

1 Támɛ fʋ mʋ á, suna amʋ tɔá ɩlɛkanáaatosunáhɛ wankláán ámʋ. 2 Suna ayindɛhɛn amʋ abʋgyi ɩwɩsʋ, abʋbwɛ ahá ánɩ obú bʋ amʋsʋ, bʋtegyi ɩwɩsʋ. Bʋhɩɛ kɩtaamʋ hógyitɔ kínkíínkín. Bʋdwɛɛ ahá wan-kláán, abʋhɩɛ tomi. 3 Suna atsɩ dɛhɛnɛ abʋtsia tsiátɔá ɩlɛkanáa Bulu osúmpʋ.Bʋmábwɛ ahá ɩwɩ asʋn ablɩpʋ, ntɛɛ ntak-pan anúpʋ. Mboún bʋsúna tɔá ɩbʋ alɛ.4 Amʋ atosunáhɛ ɩha mbitebí ámʋ abʋdwɛamʋ akúlu pʋ amʋ abí. 5Bʋgyíi ɩwɩsʋ, abʋhaamʋ ɩwɩ ɩtɩn. Bʋbwɛɛ atsɩá bʋtɛkɩ amʋwóy-ísʋ wankláán, bʋtɔbwɛ yilé, bʋtobú amʋakúlu, mɛnɩ ɔhaa mɔɔkpɔɩ Bulu asʋn ámʋ.

6Tɔɩ kpla nyasubi ɛ abʋgyi ɩwɩsʋ tógyítɔábɔbwɛtɔ. 7 Fʋ onutó ɛ bɔmbɔdɩ afʋlɛ tsiátɔwankláán suna, fʋ bwɛhɛ kugyíkʋtɔ. Ha fʋansɩ ɩpɛ, afʋsuna ɔnɔkwalɩ asʋn ámʋ tsu fʋklʋntɔ. 8 Suna ɔnɔkwalɩ amʋ, mɛnɩ ɔhaamɛɛtalɩ kʋsʋ lɩɩ fʋ atosunáhɛsʋ. Fówun pɛlɩbɛkɩtá fʋ alupʋ, nɩ bʋmenya ɔlala blɩ tsú anɩɩwɩ.

9 Suna nkpábi ɛ abʋbu amʋ awíeɔkpagyíɔkpasʋ. Bʋbwɛɛ tógyítɔ igyi amʋawíe amʋ ansɩ. Bʋmátsiá lɛ amʋ asʋnɔnɔ. 10 Bʋmáwi amʋ awíe, mboún bʋwáaɔnɔkwalɩ ha amʋ tógyítɔtɔ, mɛnɩ amʋbwɛhɛ bɛha ahá ansɩ bégyi anɩ nkpa ƆhɔpʋBulu atosunáhɛ amʋ ɩwɩ.

11 Tsúfɛ Bulu lalɛ mʋ awɩtɔlɛ ɔwan.Mʋgyí, odekléá ɔbɔhɔ anyánkpʋsa fɛɛnkpa. 12Mʋ awɩtɔlɛ amʋ ɩlasúná ánɩ ilehiánánɩ abési lalahɛ bwɛ, sí anɩ ɔwɔlɩ laláhɛɔmagyáa, gyi ɩwɩsʋ, bwɛ yilé, anɩ asʋn igyimʋ ansɩ ɔyɩ ánfɩtɔ. 13 Brɛ ánfɩ anɩdɛ ɔkpakɩɩhá ɛkɛ yílé ámʋʋBulu Ɔkpɔnkpɔntɩ, ogyianɩ Ɔhɔpʋ Yesu Kristo ɔbɛlɛ mʋ numnyamɔwan ánfɩ. 14 Mʋlótsulá bɔmɔ mʋ anɩ sʋ,mɛnɩ ɔbɛlɛ anɩ tsú lakpan kugyíkʋtɔ. Ɔtɩnanɩ ɩwɩ, pʋ anɩ bwɛ mʋ onutó ahá, anɩ ansɩ ɩpɛ yilébwɛsʋ.

Tito 2:15 215 Tito 3:1515 Suna ɩnɩ aná, afʋtɔɩ kpla amʋ abʋgyi

mʋsʋ. Fʋbʋ ɔkpa wá ɩyɩn wá amʋ, nɩ bʋmɛdɛbɩ bwɛ. Máha ɔhaa ɔkɩ fʋ ansɩtɔkótíkótí.

3Okristoyin Tsiátɔ

1 Tsia kaɩn amʋ abʋba ɩwɩasɩ ha ɔmáakpapʋ, abʋgyi ahandɛmblasʋ, abʋbu amʋ.Bʋkɩɩ ánɩ bɔbwɛ tɔá igyi yilé brégyíbrɛ.2 Bʋmáblɩ ɔhaa ɩwɩ asʋn laláhɛ, bʋmágyinwɛɛn ɛ. Mboún bʋbwɛɛ ahá ánɩ bolwií,abʋba ɩwɩasɩ ha ɔhagyíɔha. 3Tsúfɛ brɛ ámʋa, aha mimláhɛ anɩ ɛ anɩgyí. Asʋtɔ lɔwaanɩ ɔnlɩn. Anɩlɔfwɩ, mlí nkpábi há ɔwɔlɩlaláhɛpʋ atɔá ɩtɔwá ɔha ansigyí. Anɩléyintábrɛ súsu lalahɛ mʋa tɔá ɩdɛ anɩ ansɩ pɛ ɩwɩ.Ahá bolu anɩ, anɩ ɛ anɩlólu amʋ. 4Támɛ anɩnkpa Ɔhɔpʋ Bulu lɛlɛ mʋ awɩtɔlɛ pʋ ɔdwɛáɔbʋ ha anɩ ɔwan. 5 Ɔlɛlɛ anɩ, támɛ megyíyilé kʋkʋ anɩlɔbwɛ sʋ, mboúnmʋnwewúunsʋ. Ɔlɔtsʋn Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋsʋ fwɩ anɩlakpan lɛ anɩsʋ, ɔlɛlakwɩɩ anɩ, há anɩ nkpapɔpwɛ. 6 Ɔlɔtsʋn anɩ Ɔhɔpʋ Yesu Kristosʋ,tsɛɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ wʋlɩ anɩsʋ. 7 Ɔlɔbwɛanɩ alɩ, mɛnɩ ɔbɔwa awɩtɔlɛ há anɩ, tsú mʋánɩ anɩ asʋn da ɔkpa, fówun anɩ ɩbɩ bɛdankpa ánɩ ɩtamatá ámʋʋ anɩdɛ mʋ ɔkpa kɩɩamʋ. 8Asʋn ánfɩ bʋmʋtɔ.

Yɩrɩ ɩwɩ afʋsuna mʋ wankláán, mɛnɩ aháámʋʋ amʋ ansɩ dɩn Bulusʋ ámʋ bétsiá bwɛyilé brégyíbrɛ. Mʋgyí tɔá ɩbʋ alɛ, ɩbɔwalabi há ɔhagyíɔha nɩ. 9Mápʋ ɩwɩ wá mimlánwɛɛngyí, anáin ɩlɩntɔ kláa, pʋ mbla ámʋɩwɩ ɩtrɛtɔ. Labi ma mʋtɔ kugyíkʋtɔ. 10 Tɔɩkpla ɔhá ánɩ ɔtɛtɩ ɩtrɛwá ahá nsɩnɛ tse nyɔpɛ. Mʋ ɔma a, si mʋ asʋn. 11 Bɩ ánɩ ɔháámʋ odu nwuntɔ bʋ oklún. Oyin ánɩ lalahɛmʋdɛbwɛ. Alahá mʋ ɩwɩ pɔn dodo.

Paulo Asʋn Tráhɛ12NenyáwáArtema ntɛɛTihiko fʋwápɛ,

bɔmbɔdɩ afʋbɔtʋmɩ Nikopoli wúlutɔ, tsúfɛnabwɛ agywɩɩn ánɩ nétsiá ɩnʋ atsalɩ bɩ. 13Bɔmbɔdɩ afʋsi mbla osunápʋ Sena mʋa Apoloɔkpa wankláán. Tɔtɔ ɩmáhián amʋ ɔkpatɔ.14 Ha anɩ pɩ amʋ ɛ abʋbɩ alɩá bʋtɔbʋa abaagyʋmá yɔ wankláán, mɛnɩ bɛtalɩ kɩ aháánɩ bʋma tɔtɔsʋ. Fówun bʋmɔɔbwɛ ahá ánɩ amʋ ɩwɩmɔwa labi.

15Ahá ámʋʋ bʋbʋmɩ wá nfɩ ámʋ fɛɛ bɛháfʋ itsiá. Ahá ahógyipʋ amʋʋ bʋtɔdwɛ anɩámʋ itsiá.

Bulu ogyíi mlɩ fɛɛ bʋalɛ.

Filemon 1-2 216 Filemon 25

Ɔwʋlʋá Paulo Lɔwanlɩn Sɩsɩ FilemonItsiáha

1-2 Mɩ Paulo ánɩ nda obu Kristo Yesu sʋpʋ anɩ píó Timoteo dɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn.Anɩdɛ mʋ wanlɩn sɩsɩ fʋ anɩ píó ɔdwɛpʋ,fʋgyi anɩ agyʋmáyɔbá Filemon, fʋa anɩ píótsɩhɛ Apia mʋa anɩ agyʋmáyɔbá ánɩ ogyiɩsá ɔkɔpʋ Arkipo mʋa Kristo ɔpasua ámʋʋbʋtefia fʋwóyítɔ amʋ fɛɛ. 3Anɩ Sɩ BulumʋaanɩWíe Yesu Kristo bʋgyíi mlɩ bʋalɛ, abʋhamlɩ iwilwii.

Filemon Ɔdwɛ PʋMʋ Hógyi4 Opíó Filemon, ntɛdá Bulu ɩpán fʋ

nwunsʋ brégyíbrɛá ndɛ mpáɩ bɔ. 5 Tsúfɛndenu alɩá fʋdɛ Bulu ahá fɛɛ dwɛ, fʋdɛ anɩWíe Yesu hógyitɔ kínkíínkín. 6 Ndɛ Bulukokóli mbɛɛ, ɔháa afʋtalɩ bla ahá fʋ hógyiɩwɩ asʋn, mɛnɩ ɩbɛha fónu ɩtɔwankláán ánɩ anɩlanyá Kristo búotɔ asɩ. 7Mɩ píó, ɔdwɛáfʋbʋ lahá ansɩ dɛmɩ onutó óó gyí, ɩlawá mɩ atɛtɔ-ɔnlɩn. Tsúfɛ fʋ awɩtɔlɛ lahá Bulu aháklʋn ladɩ amʋ asɩ.

Paulo Ɩpabwií Onesimo Nwunsʋ8-9 Ɩnɩ sʋ nɛtalɩ wá klʋn kʋlɩ fʋ atɔ. Tɛkɩ

mbʋ ɔkpa hɩɛ fʋ mbɛɛ, fʋbwɛɛ tɔá ilehiánKristo sʋ. Támɛ ɔdwɛ ámʋʋmbʋ ha fʋ ámʋsʋ ndekléá nɔkʋlɩ fʋ mboún. Mʋ sʋ tsu mʋánɩ mɩ oyin dɛhɛn Paulo, ngyi fʋ nyáwíeYesu sʋ, séi nda obu dɛ fʋ kʋlɩ. 10 Ndɛ fʋkokóli mbɛɛ, fʋwúun mɩ bíá nda obu asanakwɩɩ mʋ, ogyi Onesimo nwɛ. 11 Mʋ dáámʋ asɩ gyí ɔbʋ labi. Tɛkɩ ɔmɔwa labi háfʋ brɛá ɔlɛsrɩ sí fʋ, támɛ séi mʋ ɔbʋ labi hámɩa fʋnyɔ.

12Ntɔdwɛmʋ tsúmɩ klʋntɔ, támɛndɛmʋyinkía sɩsɩ fʋ. 13Tɛkɩ ndekléá nɛha mʋ otsiafʋ otsiákpá mɩ wá nfɩ, ɔtsa mɩ brɛ ánfɩ ndaobu Bulu asʋn wankláán ámʋ ɔkan da sʋánfɩ. 14 Támɛ mmedékléá nɔbwɛ tɔtɔ tsʋnfʋ ɔma. Mmedékléá nɛhɩɛ fʋ ɛ. Ndekléá itsufʋ klʋntɔ.

15 Tsu mʋ fɛɛ, Onesimo lɛsrɩ sí fʋ brɛitinbítɔ, mɛnɩ ɔbɛla betsiá fʋ wá brɛ fɛɛ.16 Ɔtráa omegyí ɔkpábi. Alamlí opíóɔdwɛpʋ onutónutó há mɩ. Mʋá ɩdʋn a,falányá ɔkpábi pʋ opíó dʋn mɩ séi.

17Mʋ sʋ nɩ fʋyin ánɩ fʋ bá gyímɩ á, mʋmʋkpla mʋ wa ɩwɩtɔ fɛ alɩá fɔbwɛ mɩ. 18 Nɩ ɔlɔpʋ ɩlá kʋ gyi fʋ, ntɛɛ ɔdɛ fʋ ɩkɔ kʋ á, bumʋ tswɩ mɩ. 19Mɩ Paulo onutó lapʋ mɩ ɩbɩ

wanlɩn ɩnɩ, “Nɛka fʋ.” (Ɩma alɛá nɛblɩ mbɛɛ,fʋ onutó ámʋ óó á, mɩlɔhɔ fʋ nkpa.) 20 Ɩnɩsʋmɩ píó ɔdwɛpʋ, anɩWíe sʋwa labi ha mɩ.Ha klʋn ɩdɩmɩ asɩ Kristo sʋ.

21 Nyin ánɩ fónu mɩ ɔmɛ bwɛ dɩnká tɔánawánlɩnsʋ. Nyin ánɩ fɔbwɛ mʋ dʋn alɩkʋráá. 22Mʋ ɔma a, bɔ mbɔdɩ afʋla ɔdɩkpayaɩ mɩ, tsúfɛ ndɛ ɔkpa kɩɩá Bulu ɔbɔsɔ fʋɔnɔ, nɛba mlɩ wá.

Ɩklá23 Epafra ánɩ mɩa mʋnyɔ anɩda obu

Kristo Yesu sʋ ɔhá fʋ itsiá. 24 Alɩ kɛnmɩ agyʋmáyɔbá Marko mʋa Aristarko pʋDema mʋa Luka ɛ bɛhá fʋ itsiá nɩ.

25AnɩWíe Yesu ogyíi mlɩ bʋalɛ.

Hebrifɔ 1:1 217 Hebrifɔ 2:10

Ɔwʋlʋá Bɔwanlɩn Sɩsɩ HebrifɔBulu Asʋn Ɩna Mʋ Bi Ámʋsʋ

1 Bɩmbɩ ámʋ a, Bulu lɔtsʋn ɔkpa ɔtsan-ɔtsansʋ tɔɩ kplá anɩ anáin brɛ tsɔtsɔɔtsɔtɔtsʋn mʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋsʋ. 2 Támɛ séi ánfɩɔyɩ ɩbá bɔmɔ ɔnɔ ánfɩ mʋ á, alatɔɩ kplá anɩtsʋn mʋ Bi ámʋsʋ. Mʋgyí ɔhá ánɩ Bulu lɛlɛánɩ ógyi mʋ atɔ nɩ. Mʋ Bi ánfɩsʋ ɔlɔtsʋnbwɛ tógyítɔ. 3 Mʋsʋ Bulu Ɔkpɔnkpɔntɩnumnyam tɔwánkɩ tsʋn. Mʋgyí ɔhá ánɩ ɔlɛhɩɛ lɩan Bulu, ɔdɛ mʋ asʋn ámʋʋ ɩbʋtúmi ámʋ pʋkɩ tógyítɔsʋ nɩ. Brɛá ɔlɔgyʋráaanɩ tá á, oletsiá ɔsʋsʋ Bulu Otúmípʋ amʋgyɔpɩsʋ.

Bulu Mʋ Bi Ámʋ Lɔfʋá Dʋn4 Bulu lótsu mʋ Bi ámʋ fʋá dʋn Bulu-

abɔpʋ fɛɛ. Alɩ kɛn ɔlɛha mʋ dá dʋn amʋnɩ. Ɩnɩ lósuná ánɩ ɔdʋn amʋ fɛɛ. 5 TsúfɛBulu mɔkʋbláa mʋ abɔpʋ amʋtɔ ɔkʋkʋʋkʋkɩ ɔbɛɛ,“Mɩ Bí gyí fʋ,

ndɛ nabwɛ fʋ Sɩ.”Ntɛɛ bláa amʋtɔ ɔkʋkʋ ɔbɛɛ,“Nɔbwɛ fʋ Sɩ,

fʋ ɛ fɔbwɛmɩ Bí.”6 Ɩnɩ ɔma asa Bulu ɔbɔwamʋ Bitɩ ámʋ sɩsɩ

ɔyɩtɔ á, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ,“Mɩ abɔpʋ fɛɛ bʋsúm mʋ.”7Tɔá ɔlɛblɩ tsú mʋ abɔpʋ amʋmʋ ɩwɩ gyí,“Nabwɛmɩ abɔpʋ fɛ afú.*

Nabwɛmɩ asúmpʋ fɛ ogya plɛnplɛn.”8 Támɛ ɔlɛbláa mʋ Bi ámʋmʋ ɔbɛɛ,

“Óo Bulu, fʋ iwíegyí mɛɛta ɛkɛkɛɛkɛ!Yilébwɛ gyí fʋ iwíegyí akɔnfra.

9Yilébwɛ fʋtekle. Fʋtekísí lalahɛ fɛɛ.Mʋ sʋ mɩ, fʋ Wíe Bulu nalɛ fʋ, dá fʋ

ofúli.Napʋ ansigyí wá fʋtɔ dʋn fʋ aba.”

10Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ lɛtrá blɩ ɔbɛɛ,“Mɩ Wíé, fʋlɔwa ɔsʋlʋʋ ntswɩasɩ brɛá fefi

ɔyɩ asɩ.Fʋ onutó ɩbɩ fɔpʋbwɛ ɔsʋsʋ.11Mʋ fɛɛ bɔfwɩ, támɛ fʋmʋ fétsiá brɛ fɛɛ.Mʋ fɛɛ bɔbwɛ dáda fɛ tatida.12 Fókuntá mʋ fɛ tati.

Fɛtsɛmʋ fɛ atadɩɛ.Támɛ fʋmʋ fʋtamatsɛ.

Fʋ nkpa mɔɔmɔ ɔnɔ ɛkɛkɛɛkɛ.”13 Bulu mɛbláa mʋ ɔbɔpʋ ɔkʋkʋ ɔbɛɛ,

“Tsia mɩ gyɔpɩsʋ,yɔfʋn brɛá nɔpʋ fʋ alupʋ bwɛ fʋ ayabi

oyíkpa.” fɛ alɩá ɔlɛbláa mʋ Bi ámʋ.14Ntɔmɛɛ Bulu-abɔpʋ bʋgyi? Megyí ɔŋɛ

bʋgyi, Bulu tɔwá bʋtɔbʋa ahá ánɩ ɔbɔhɔamʋ nkpa?

2Nkpahɔɔ Kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ

1 Ɩnɩ sʋ ilehián ánɩ abɛkɩtá ɔnɔkwalɩasʋn ámʋʋ anɩlanú ámʋtɔ kínkíínkín, mɛnɩɩmɛɛdalɩ anɩ ɩbɩ. 2 Tsúfɛ mbla ámʋʋ Bululɔwa há anɩ anáin tsʋn mʋ abɔpʋsʋ ámʋigyi ɔnɔkwalɩ. Ɩnɩ sʋ ahá ámʋʋ bɔwa asʋtɔ-ɔnlɩn, bʋmegyi mʋsʋ ámʋ benya ɩsʋbɩtɩ ánɩ ɩda ɔkpa. 3 Nkálɩ anɩ mʋ abɛtalɩ srɩ ɩsʋbɩtɩ ámʋ, nɩ akíná nkpahɔɔ kpɔnkpɔɔnkpɔntɩánfɩ? AnɩWíe onutó légyankpá blɩ mʋ asʋn.Ahá ámʋʋ bonu mʋ ámʋ ɛ begyi mʋ ɩwɩadánsɩɛ súná anɩ bɛɛ, ɩbʋmʋtɔ. 4Bulu onu-tó ɛ lɔbwɛ ofúla pʋ osúna ɔtsan-ɔtsan mʋtúmitɔ, ɔlɛha ahá mʋ Ɔŋɛ Wankɩhɛ atok-iehɛ brɛá iletsiá mʋ, pʋdɩnká ibwi mʋsʋ ánɩ ɔnɔkwalɩ igyi.

Nkpahɔɔ Ɔkpa Osunápʋ5 Bulu mɔpʋ ɔyɩ ámʋʋ ɩbá, anɩdɛ mʋ ɩwɩ

asʋn blɩ ámʋwámʋ abɔpʋ ɩbɩtɔ ɔbɛɛ, bʋgyíimʋsʋ. 6Mboún fɛ alɩá ɔkʋ lɔwanlɩn wá Buluasʋn ámʋtɔ ɔtɩnɛkʋ ɔbɛɛ,“Óo Bulu, ntɔ nyankpʋsa gyí, sʋ fʋ ansɩ ɩdɩn

mʋsʋ alɩ?Ntɔ nyankpʋsa gyí, sʋ fʋtɛkɩmʋsʋ?

7Brɛ itinbí kʋtɔpɛ fɛbamʋ asɩ dʋn fʋ abɔpʋ.Fɔpʋ numnyam pʋ obú dɩnká mʋsʋ,

8 fɛha mʋ ɔdɛ atɔ fɛɛsʋ gyí.”Nɩ Bulu asʋn ánfɩ dɛblɩ ɔbɛɛ, “Atɔ fɛɛ” á,idesuná ánɩ tɔtɔ mesian ánɩ ɔmɛdɛ mʋsʋgyí. Séi ánfɩ á, anɩmɔkʋnyá wun ánɩ ɔdɛ atɔ fɛɛsʋ gyí. 9 Támɛ anɩlawun Yesu.Bulu lɛba mʋ asɩ dʋn mʋ abɔpʋ brɛ itin-bí kʋtɔ. Awɩtɔlɛ Bulu lɔwa bwɛ mʋ alɩ,tsúfɛ ɔlɛha Yesu lówu ɔhagyíɔha nwunsʋ.Anɩlabɩ ánɩ séi á, Bulu lapʋ numnyam pʋobú dɩnká mʋsʋ, ɩwɩɔsɩn ámʋʋ olowun, wúámʋ sʋ. 10 Bulu, atɔ fɛɛ Ɔlɛpʋ pʋ mʋsʋƆkɩpʋ amʋ ɔbɛkpa mʋ abí tsɔtsɔɔtsɔ ba mʋnumnyamtɔ. Mʋ sʋ ɩbʋ alɛá ɔlɔtsʋn Yesu

* 1:7 afú ntɛɛ ɔŋɛ. Ɔŋɛmʋa afú lɛlɩan aba Griiki ɔblɩtɔ.

Hebrifɔ 2:11 218 Hebrifɔ 4:3amʋʋ ogyi amʋNkpa Ɔhɔpʋ amʋ lowusʋ hámʋ ɔlɔfʋn, mɛnɩ ɔbɔhɔ amʋ nkpa.

11 Yesu amʋʋ ɔtɔgyʋráa ahá lɛ amʋ lak-pantɔ ámʋmʋa ahá ámʋʋ alagyʋra amʋ fɛɛbabwɛ Ɔsɩ ɔkʋlɛ abí. Mʋ sʋ ɩma mʋ pɛlɩánɩ ɔbɛtɩ amʋ ɔbɛɛmʋ apíó. 12Ɔlɛbláa Buluɔbɛɛ,“Nɛkla fʋ bwɛhɛ súná mɩ apíó.

Nɛkanfʋ fʋ anɩ ofíakpa.”13 Ɔlɛblɩ brɛ bámbátɔ ɛ ɔbɛɛ, “Nɔpʋ ansɩ dɩnká Bulusʋ.” Ɔlɛtrá blɩ ɔbɛɛ, “Kɩ, mɩa abíámʋʋ Bulu lapʋhá mɩ ámʋ lɩɩ á.”

14 Ɩnɩá anyánkpʋsa abí ámʋʋ Bululɔpʋhá mʋ amʋ bʋgyi sʋ á, ɔlɔbwɛ mʋɩwɩ nyankpʋsa fɛ amʋ, mɛnɩ ɔbɔtsʋn mʋlowusʋ swɩɩ Ɔbʋnsám túmi, yíntá mʋ.15 Ɔkpa ánfɩ pɛsʋ ɔbɛtalɩ tsʋn há ahá ámʋʋbenya lowu ifú, sʋ bɔbwɛ nkpábi amʋnkpatɔ fɛɛ ámʋ bégyi ɩwɩ nɩ. 16Tsúfɛ ɩda yaɩ ánɩ megyí Bulu-abɔpʋ nkpa ɔhɔkpa ɔlɛba,mboún Abraham abí-aná. 17 Ɩnɩ sʋ ilehiánánɩ ɔbɛlɩanmʋ apíó tógyítɔtɔ, mɛnɩ ɔbɔbwɛamʋ igyí ɔhapʋ dɛhɛn ánɩ obówun ahá nwɛ,wá ɔnɔkwalɩ Bulu ansɩtɔ. Fówun ɔbɛtalɩ bɔamʋ lakpan ɩwɩ afɔdɩɛ há Bulu, obésikíéamʋ. 18 Bɔsɔ mʋ kɩ, mʋ onutó ɛ ɔlɔtsʋnɩwɩɔsɩntɔ. Mʋ sʋ ɔbɛtalɩ gyí ahá ánɩ bʋtɔsɔamʋ kɩ ɛ bʋalɛ.

3Yesu Dʋn Mose

1 Ɩnɩ sʋ apíó aba ánɩ Bulu latɩ mlɩ wáɔsʋsʋ ayɔpʋtɔ, mlɩpʋ ansɩ dɩnka Yesusʋ.Mʋgyí Bulu sumbí ɔyɔpʋ pʋ mʋ igyí ɔhapʋdɛhɛn amʋʋ anɩdɛ mʋ ɩwɩ asʋn blɩ ámʋ nɩ.2Ɔlɔwa ɔnɔkwalɩháBulu, Bulu lɛlɛmʋ ɔbɛɛ,ɔbɔyɔ mʋ agyʋmá fɛ alɩ ámʋʋ Mose lɔwaɔnɔkwalɩ há Bulu, Bulu lɔpʋ mʋ wóyí fɛɛwá mʋ ɩbɩtɔ ámʋ. 3 Támɛ obú bʋ Yesusʋdʋn Mose, fɛ alɩá bʋtobú wóyí oyípʋ dʋnwóyí ámʋ. 4 Wóyígyíwóyí á, ɔha léyi mʋ,támɛ atɔ fɛɛ ɔbwɛpʋ gyí Bulu. 5Mose lɔbwɛosúmpʋ ɔnɔkwalɩpʋá ɔdɛ Bulu wóyísʋ kɩɩ.Ɔlɛbláa amʋ asʋn ánɩ Bulu ɔbɛblɩ ɛkɛkʋ.6 Támɛ Kristo lɔbwɛ obí ɔnɔkwalɩpʋá ɔdɛBulu wóyísʋ kɩɩ. Bulu wóyítɔ abí anɩgyí, nɩ anɩlɔwa klʋn kɩtá mʋ ɔkpakɩtɔ kínkíínkínyɔfʋn mʋ ɔnɔmɔkɛ.

Bulu Ahá Bɛda Ɔkpʋnʋ7 Mʋ sʋ ɩbʋ Bulu asʋn ámʋtɔ ánɩ Ɔŋɛ

Wankɩhɛ lɛblɩ ɔbɛɛ,“Ndɛ, nɩ mlonú Bulu ɔmɛ a,8 mlɩmáwa asʋtɔ-ɔnlɩn, fɛ alɩá mlɩ anáin

Israelfɔ

bɔbwɛ brɛá bɔkʋsʋ lɩɩ Bulusʋ,sɔmʋ kɩ dimbí ámʋsʋ.

9 Ɩnʋmlɩ anáin bɔsɔmɩ kɩ nɩ.Ɩbʋmʋtɔá bowunmɩ bwɛhɛnfí adʋana

(40) kɛkɛ.10 Ɩnɩ sʋ nenya ɔblɔ wa amʋ, blɩ mbɛɛ,

‘Bʋtɛdálɩmɩ ɔma brégyíbrɛ,kíná mɩ asʋnsʋ gyí.’

11Mʋ sʋ nenya ɔblɔ ká ntam mbɛɛ,‘Nɩ bówie mɩ ɔkpʋnʋ ɔdakpá ɩnʋ fíín!

Nɛká nɔtʋn!’ ”12 Mɩ apíó, mlɩkɩ wankláán ánɩ mlɩtɔ

ɔkʋkʋ méenya klʋn laláhɛ ánɩ ɩtamahɔBulu gyi, mɛnɩ ɩmɛɛha mʋ ɔdalɩ BuluƆkɩankpapʋ amʋ ɔma. 13Mboúnmlɩtɔɩ kplaaba ekekegyíɛkɛá ɔyɩ lɛkɛ, bɛtɩmʋ “Ndɛ,” fɛalɩá Bulu asʋn wanlɩnhɛ anfɩ ɩdɛblɩ. Fówunlakpan mɛɛmlɛ mlɩtɔ ɔkʋkʋ, há mʋ ɔwaasʋtɔ-ɔnlɩn. 14 Tsúfɛ nɩ akɩtá anɩ hógyitɔkínkíínkín, fɛ brɛ ámʋʋ anɩlɔtsɔ hógyi amʋyɔfʋn mʋ ɔnɔmɔ a, anɩa Kristonyɔ abɛkan,bwɛ toku kʋlɛ.

15 Fɛ alɩá Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ lɛblɩ.Ɔbɛɛ,“Ndɛ, nɩ mlonú Bulu ɔmɛ a,

mlɩmáwa asʋtɔ-ɔnlɩn, fɛ alɩámlɩ anáinIsraelfɔ

bɔkʋsʋ lɩɩ Bulusʋ.”16 Amɛndɩ lónu Bulu asʋn blɩhɛ, támɛ

bɔkʋsʋ lɩɩ mʋsʋ? Megyí ahá ámʋʋMose lɛkpa tsú Egyipte ɔsʋlʋsʋ ámʋ fɛɛ?17 Amɛndɩ Bulu lénya ɔblɔ wá nfí adʋana(40) kɛkɛ? Megyí amʋ kɛn lɔbwɛ lakpan,bowu sin dimbísʋ ɩnʋ nɩ? 18 Amɛndɩ Bululɛka ntam há ɔbɛɛ, “Nɩ bówie mɩ ɔkpʋnʋɔdakpá ɩnʋ fíín! Nɛká nɔtʋn?” Megyíahá ámʋʋ bɔkʋsʋ lɩɩ mʋsʋ ámʋ? 19 Mʋmʋɩlawánkɩ anɩ ánɩ amʋ Bulu máhógyi sʋbʋmɔyɔ ɔsʋlʋʋ amʋsʋ yɛda ɔkpʋnʋ.

41Nhɩhɩɛ ámʋʋ Bulu lɔbwɛ ɔbɛɛ, mɔpʋmʋ

ɔkpʋnʋ ɔdakpá há anɩ ámʋ ɩtráa da. Mʋsʋ mlɩha akɩ wankláán, mɛnɩ ɩmɛɛba ánɩ mlɩtɔ ɔkʋ oméenya ɩnʋ yɔ. 2 Tsúfɛ bɛdaasʋn wankláán ámʋ ɔkan súná anɩ, fɛ amʋ,támɛ bʋmɔhɔ asʋn ámʋsʋ gyi. Mʋ sʋ ɩmɔwalabi há amʋ. 3 Tsúfɛ anɩ ahá ámʋʋ anɩlahɔmʋsʋ gyi amʋ obówie mʋ ɔkpʋnʋ ɔdakpáɩnʋ. Ahá amʋʋ bʋmɔɔhɔ mʋsʋ gyi amʋ mʋá, Bulu lɛblɩ tswɩ ɔbɛɛ,“Nenya ɔblɔ, ká ntam mbɛɛ,

‘Nɩ bówie mɩ ɔkpʋnʋ ɔdakpá ɩnʋ fíín!Nɛká nɔtʋn!’ ”

Hebrifɔ 4:4 219 Hebrifɔ 6:2Ɩbʋ mʋtɔ ánɩ Bulu lɛhɩhɩɛ ɔkpʋnʋ ɔdakpáɩnʋ yáɩ tsú brɛá ɔlɛlɛ ɔyɩ ɔpá. 4 Tsúfɛbɔwanlɩn ɛkɛ síénɔsɩ amʋ ɩwɩ asʋn wá Buluasʋn ámʋtɔ bɛɛ, “Ɛkɛ síénɔsɩ a, Bulu lɛdaɔkpʋnʋ tsú mʋ gyumagyihɛ fɛɛtɔ.” 5 Fɛ alɩáanɩlanú bɔtsʋn a, Bulu ɔbɛɛ, “Nɩ bówie mɩ ɔkpʋnʋ ɔdakpá ɩnʋ fíín! Nɛká nɔtʋn!” 6 Ɩnɩdésuná ánɩ akʋ mʋ bówie ɩnʋ. Támɛ aháámʋʋ begyankpá nú asʋn wankláán ámʋbʋmenya ɩnʋ yɔ, tsúfɛ bʋmobu mʋ. 7 Ɩnɩ sʋBulu lɛtrá hɩɛ ɛkɛ bámbá, ɔlɛtɩ mʋ “Ndɛ.”Nfí tsɔtsɔɔtsɔ ɔma a, ɔlɔtsʋn Owíe Dawidsʋtɔɩ tsú alɩ ɛkɛ ánfɩ ɩwɩ, fɛ alɩá ɩbʋ Bulu asʋnámʋtɔ ɔbɛɛ,“Ndɛ, nɩ mlonú Bulu ɔmɛ a,

mlɩmáwa asʋtɔ-ɔnlɩn.”8Nɩ amʋ ɔkpapʋ Yosua lɛha bɛda ɔkpʋnʋ

á, tɛkɩ Bulu mɛtrá hɩɛ ɛkɛ bámbá. 9 Ɩnɩsʋ ɔkpʋnʋ ɔdakɛ kʋá ɩna ɔtsan ɩda gyoBulu ahá, fɛ alɩá Bulu lɛda ɔkpʋnʋ ɛkɛsíénɔsɩ amʋ. 10Tsúfɛ ɔhá ánɩ olowie ɔkpʋnʋɔdakpá ɩnʋ ɛ ladá ɔkpʋnʋ tsú mʋ ɛmʋ gyu-magyihɛ kugyíkʋtɔ, fɛ alɩ ámʋʋ Bulu lɛdaɔkpʋnʋ tsú mʋ klɛ kugyíkʋtɔ ámʋ. 11 Mʋsʋ mlɩha abɔ mbɔdɩ awie ɔkpʋnʋ ɔdakpáɩnʋ, mɛnɩ anɩtɔ ɔkʋkʋ méesin ɔkpatɔ fɛ alɩámʋʋ Israelfɔ ámʋ bɔwa asʋtɔ-ɔnlɩn, besinɔkpatɔ ámʋ.

12 Tsúfɛ Bulu asʋn ámʋ ɩbʋ nkpa, ɩtɔyɔagyʋmá. Ɩbʋ ogyá dʋn ɔdayí ɩya anyɔkugyíkʋ. Ɩtɛká ɔha alɩɩ yówie mʋ ɔkláa pʋmʋ ɔŋɛ ofíakpa, mʋ ntsakpá pʋ mʋ awúnfɔtɔ. Itegyi anɩ agywɩɩnpʋ tɔá anɩtekle tsúanɩ klʋntɔ asʋn. 13 Tɔtɔɔtɔ tamaŋáín Bulu!Tógyítɔ da yayámʋ ansɩtɔ. Mʋ abóyóbu anɩtsiátɔ akúnta kugyíkʋ súná nɩ.

Anɩ Bulu Igyí Ɔhapʋ Dɛhɛn14 Anɩbʋ igyí ɔhapʋ dɛhɛn kpɔnkpɔntɩ

ánɩ aladá fá ɔsʋsʋ yɔ ɔbʋ Bulu wá. Mʋgyímʋ Bi Yesu. Ɩnɩ sʋ mlɩha akɩta Yesu anfɩ anɩdɛmʋ ɩwɩ adánsɩɛ gyí anfɩtɔ kínkíínkín.Anɩmádɩnkɩ ansɩ mʋsʋ. 15Tsúfɛmʋmʋ om-egyí ɔhá ánɩ omóonu anɩ asɩ nɩ anɩmɛtálɩ gyí ɩwɩsʋ. Ogyi ɔhá ánɩ bɔsɔ mʋ kɩɔkpagyíɔkpasʋ fɛ anɩ, támɛ ɔmɔbwɛ lakpanɛkɛkɛɛkɛ. 16 Ɩnɩ sʋ mlɩha awa klʋn, ayɔAwɩtɔlɛpʋ Bulu obíá asɩ. Fówun obówunanɩ nwɛ, wá awɩtɔlɛ, kpá anɩ anɩ ohiánkɛ.

51 Lɛ bʋtɛlɛ igyí ɔhapʋ dɛhɛn okugyíɔkʋ

tsú mʋ aba anyánkpʋsatɔ, ɔtɛlɩɩ amʋ nwunBulu ansɩtɔ. Ɔtɔhɔ atɔ hahɛ pʋ lakpanafɔdɩɛ-abɔtɔ tsú amʋ wá, pʋhá Bulu igyí.

2 Mʋ onutó ɛ ɔtamatálɩ gyi ɩwɩsʋ brɛtsɔtsɔɔtsɔtɔ. Mʋ sʋ otenyá klʋn há ahá ánɩ bʋmeyín ɔlala pʋ amʋá bafwɩ ɔkpa. 3 Mʋsʋ ilehián ánɩ ɔbɔbɔ afɔdɩɛ há mʋ onutólakpan, fɛ alɩá ɔtɔbɔ há mʋ ahá. 4 Ɔhaatamawá mʋ ɩwɩ numnyam ɔbɛɛ, Bulu igyíɔhapʋ dɛhɛn mʋgyi. Mboún Bulu tɛtɩ ɔha,bwɛmʋmʋ igyí ɔhapʋ dɛhɛn, fɛ alɩá ɔlɔbwɛAaron.

5 Alɩ kɛn Kristo onutó ɛ mɔwa ɩwɩ num-nyam ánɩ Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn mʋgyi nɩ.Mboún Bulu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ,“Mɩ Bí gyí fʋ.

Ndɛ nabwɛ fʋ Sɩ.”6 Bɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋ ɔtɩnɛkʋ ɛ

bɛɛ, Bulu ɔbɛɛ,“Bulu igyí ɔhapʋ fʋgyi brɛ fɛɛtɔ,

fɛMelkisedek.”7 Brɛá Yesu tsie nkpa ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ

á, ɔlɔpʋ kokóli mʋa isú bɔ mpáɩ, kplʋnkʋklʋkʋʋ, pʋ mʋ atɔ kʋlɩhɛ tswɩ Bulu ánɩ ɔbɛtalɩ hɔ mʋ nkpa ansɩtɔ. Mʋ ɩwɩasɩbásum Bulu sʋ Bulu lónu mʋ mpáɩ. 8 Ɩbʋmʋtɔá Bulu mʋ Bi ogyi mʋ, támɛ ɔlɔtsʋnɩwɩɔsɩntɔ asa ɔlɛtalɩ bɩ alɩá Bulubu ɩhɩɛ igyi.9 Ɩnɩá ɔlɔbwɛ tógyítɔá Bulu lɔwa mʋ bwɛsʋ á, olemlí ɔkpa ánɩ ahá ánɩ bʋtobú mʋfɛɛ bɔtsʋn mʋsʋ nyá nkpahɔɔ ánɩ ɩtamatá.10Bulu lɛlɛmʋ súná ánɩ ogyi mʋ igyí ɔhapʋdɛhɛn, fɛ alɩá ɔlɛyaɩ Melkisedek.

Mlɩmási Hógyi Amʋtɔ11 Mbʋ asʋn tsɔtsɔɔtsɔá abɛblɩ tsú

Melkisedek asʋn ánfɩ ɩwɩ. Támɛ mʋasɩlɛ súná mlɩ ɩbɔwa ɔnlɩn. Tsúfɛ séi á,mlɩtráa mlɩmɛdɛ asʋn asɩ nu ɔsasʋ. 12 Tɛkɩbɔfʋn alɩ brɛ ánfɩtɔ á, mlɩlamlí asunápʋ,támɛ mlɩlɛtrá hián ɔhá ánɩ obósuná mlɩatɔ gyankpapʋá ɩbʋ Bulu asʋn ámʋtɔ.Mʋgyí, mlɩléhián atosuánhɛá ɩlɔpɔn fɛnyɔpʋ-ntsu. Megyí mʋá ɩbʋ ɔnlɩn fɛatɔ wɩhɛ ntɛɛ atogyihɛ onutó. 13 Támɛkebi bɔbwɛ tónyɔpʋ. Omeyín tɔá gyíyilébwɛ. 14Ɔhandɛ tégyi tɔá ɩbʋ ɔnlɩn, tsúfɛalatsʋntsʋn ntobítɔ kɩ, alakásɩ bɩ yilé mʋalalahɛ.

61Mʋ sʋ mlɩmátrá bɩtɩa anɩ ayabi ya ɔma.

Mlɩha akasɩ mʋá ɩbɛha anɩ abɔyɔ nkpá,asi Kristo ɩwɩ atosunáhɛ gyankpapʋ amʋtɔplá laplá. Mehián ánɩ abɛtrá suná atɔ tsúBulu hógyi pʋ klʋntɔdamlí tsú bwɛhɛá ɩtɛtɩ lowu ɩwɩ, 2atosunáhɛ tsú asúbɔ, ɩbɩpʋdɩnká

Hebrifɔ 6:3 220 Hebrifɔ 7:11ɔhasʋ,* afúlikʋsʋ pʋ Bulu asʋngyí ɛkɛ tráhɛamʋ ɩwɩ. 3 Nɩ Bulu lótsulá á, mʋmʋ mʋáɩbɛha abɔyɔ nkpá sɔɔn abósuná mlɩ ngya.

4 Nɩ ahá ánɩ bawun Bulu wankɩ amʋkɩ, badá ɔsʋsʋ atokiehɛ ɔnɔ kɩ, banyá ƆŋɛWankɩhɛ amʋ ɛ kɩ, 5 bádá Bulu asʋn ámʋʋɩbʋ alɛ ámʋ pʋ brɛ ámʋʋ ɩbɛba amʋtɔtúmi ɔnɔ kɩ, 6 mʋ ɔma bɛdɩda hógyitɔ á,bʋtamatálɩ trá damlí klʋntɔ. Tsúfɛ amʋonutó ámʋ trá bʋdɛ Bulu mʋ Bi ámʋ damántá oyikpalíhɛsʋ, tsú mʋ lɩɩ bɛɛ, ahábʋbwɛɛmʋ ahinlá nɩ.

7 Anyánkpʋsa akʋ bʋgyi fɛ ɔsʋlʋá itonuntsuá nyankpʋ détswíewʋlɩ mʋsʋ, atɔ tɔwáalɛ, wá labi há ahá ámʋ sʋ ámʋʋ bɔdɔ mʋámʋ. Bulu toyúlá alɩ ahá ánfɩ odu. 8 Támɛakʋ ɛ bʋgyi fɛ ɔsʋlʋʋ ánɩ tʋnkpa mʋa awuaná tɔkwɛmʋsʋ, bʋtamawá labi. Nɩ bʋmɛkɩwankláán á, Bulu ɔbɔlwɩɩ amʋ, wá amʋogyá.

9 Támɛ apíó adwɛpʋ, nɩ ndɛ ɩnɩ blɩ ó á,opúni mɛdɛ mɩ tsií. Tsúfɛ nyin ánɩ mlɩdɛatɔ wankláán bwɛ, idesuná ánɩ Bulu lahɔmlɩ nkpa. 10 Tsúfɛ tɔá ɩda ɔkpa Bulu tɔbwɛ.Ɔmɛɛtan mlɩ gyumagyihɛ pʋ ɔdwɛá mlɩlalɛsúná mʋ tsú mʋ ahátsatɔ, mlɩtráa mlɩbʋmʋsʋ. 11 Nhɩɛ ndeklé mbɛɛ, mlɩtɔ oku-gyíɔkʋ ɔbɔwa ɩwɩ ɔwʋnlɩn, bwɛ mʋ yɔfʋnmʋ ɔnɔmɔ, fówun ɩtɔ ámʋʋ mlɩ ansɩ dɩnmʋsʋ ámʋ ɩbɛbamʋtɔhámlɩ. 12Mmedékléámlɩ mlí ɔŋɛtɔ awʋlɩyɔpʋ. Mboún mlɩkasɩahá ámʋʋ amʋ hógyi pʋ amʋ ɩklʋnya sʋamʋ ɩbɩ bɛda ɩtɔ ámʋʋ Bulu lɛhɩɛ yáɩ ámʋ.

Bulu Lɛdɩnká Ibwi Tɔá Ɔlɛhɩɛ Yáɩsʋ13 Brɛá Bulu lɛka ntam há Abraham a,

ɔhaa má ɩnʋá ɔdʋn mʋ Bulu. Mʋ sʋ mʋonutó ɩwɩ ɔlɔpʋká ntam. 14 Ɔbɛɛ, “Nɛkásɛ,nɛhɩɛ yúlá fʋ. Nɛha fʋ abí-aná bɛklɛɩ tsɔtsɔɔtsɔ!” 15 Abraham lénya klʋn. Mʋsʋ olenya ɩtɔ ámʋʋ Bulu lɛka ntam ɔbɛɛmɛha mʋ amʋ. 16 Nɩ ɔkʋ ɔbɛka ntam a,ɔhá ánɩ ɔdʋn mʋ ɩdá ɔtɔpʋká ntam amʋ.Isuna ánɩ nwɛɛngyí kʋkʋmámʋ ntam amʋɩwɩ. 17 Ɩnɩ sʋ brɛá Bulu dékléá obósuná aháámʋʋ ɔlɛhɩɛ tɔ ámʋ há ámʋ ánɩ ɔmɛɛtsɛmʋ agywɩɩn ɛkɛkɛɛkɛ á, ɔlɛtanʋ mʋ ɩwɩ.18 Bulu tamawá afunu! Mʋ tɔ ámʋʋ ɔlɛhɩɛyáɩ ámʋ, pʋ ntam amʋ igyi atoku anyɔ ánɩ ɩmɛɛtsɛ ɛkɛkɛɛkɛ. Ɩnɩ sʋ anɩ ahá ámʋʋanɩlasrɩ tanʋ mʋ amʋ anɩbʋ tɔá abɔpʋwáɩwɩ ɔwʋnlɩn, akɩta tɔ ámʋʋ anɩdɛ ɔkpakɩɩ amʋtɔ kínkíínkín. 19 Anɩ ɔkpakɩɩ anfɩ

lakɩtá anɩ yáɩ fɛ alɩá ɔtan tɛkɩtá obu lɩɩ.Anɩ ɔkpakɩɩ anfɩ tɛkpá anɩ, anɩtɔtsʋn tatiámʋʋ isian ɔsʋsʋ Ɔwankɩkpátɔ Ɔwankɩkpáobu-ɔnɔ ámʋtɔ wíé mʋtɔ. 20 Anɩ sʋ Yesulagyankpá yɔ ɔbʋ obu ámʋtɔ ɩnʋ dodo.Alamlí igyí ɔhapʋ dɛhɛn ánɩ ɔbʋ ɩnʋ brɛfɛɛtɔ há anɩ fɛMelkisedek.

7Bulu Igyí ƆhapʋMelkisedek

1 Melkisedek anfɩ á, owíe ogyi Salem.Ɔlɔbwɛ ɔsʋsʋʋsʋ Bulu amʋ igyí ɔhapʋ. Ɛkɛɔkʋ Abraham lɔyɔkɔ awíe abaná akʋ ɩsá,gyí amʋsʋ. Brɛá oleyinkí ɔbá á, ole-fia Melkisedek. Melkisedek lóyulá mʋ.2 Abraham léye atɔá olenya tsú ɩsá ámʋtɔidú, ɔlɔpʋ idúsɩ há Melkisedek. Ɩdá ánfɩasɩ gyí, “Yilébwɛ Owíe.” Mʋ ɩdá kʋlɛ ɛgyí “Iwilwii Owíe,” tsúfɛ Salem asɩ gyí,“Iwilwii.” 3 Bulu asʋn mɛblɩ asʋansʋ tsúMelkisedek akwɩɩpʋntɛɛmʋ ɩlɩntɔ, mʋ kwɩɩ ntɛɛ mʋ lowu ɩwɩ. Ɔlɛlɩan Bulu mʋ Bi ámʋ.Bulu igyí ɔhapʋ ógyi brɛ fɛɛtɔ.

4 Mlɩkɩ alɩá Melkisedek gyí ɔhakpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ɔkʋ. Anɩ náin Abrahamkʋráá léye mʋ atɔá olenya tsú ɩsátɔ idú, pʋiku kʋlɛ há mʋ. 5Mose Mbla lɛha Lewi abí-aná, bʋgyi igyí ahapʋ ámʋ ɔkpa ánɩ bʋhɔɔatɔ yée idútɔ kʋlɛ tsu amʋ ahá Israelfɔwá. Ɩbʋ mʋtɔ ánɩ Abraham abí-aná amʋɛ bʋgyi. 6Melkisedek anfɩ mótsú Lewi abí-anátɔ, támɛ ɔlɔhɔ Abraham atɔ yée idútɔkʋlɛ, yúlá Abraham mboún ámʋʋ Bululɛka ntam há ámʋ. 7 Nwɛɛngyí ma mʋ ɩwɩánɩ ɔhá ánɩ otoyúlá dʋn ɔmʋá bʋdeyulá.8 Yudafɔ igyi ahapʋ ámʋʋ bʋtɔhɔ Israelfɔatɔ idútɔ kʋlɛ amʋ bʋtowú, támɛ ɔlɔhɔAbraham atɔyetɔ idúsɩ anfɩ mʋ trá otsienkpa fɛ alɩá Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ dɛblɩ.9 Nɩ anɩmɔɔwa afunu a, abɛtalɩ blɩ anɩaa,brɛ ámʋʋ Abraham lɔpʋ mʋ atɔ idútɔ kʋlɛhá mʋ amʋ a, Lewi abusuan ámʋʋ bʋtɔhɔIsraelfɔ atɔ idútɔ kʋlɛ amʋ ɛ bɛka mʋ tsʋnAbrahamsʋ. 10 Tsúfɛ Lewi bʋ mʋ nainAbraham ɩwɩtɔ, bʋmɔkʋnyá kwɩɩ mʋ asamʋnain lɔpʋmʋ atɔ idútɔ kʋlɛ há Melkisedek.

11 Ɩbʋ mʋtɔ ánɩ Mose mbla ámʋ lɛblɩ ánɩ Bulu igyí ahapʋ bʋtsúu Lewi abusuantɔ.Nɩ bɛtalɩ há ɔha ɔbɔfʋn a, tɛkɩ Bulumɛtrá lɛ mʋ igyí ɔhapʋ bámbá ánɩ ogyifɛ Melkisedek, omotsú Aaron abusuantɔ.

* 6:2 Ɩbɩ pʋdɩnká ɔhasʋ igyi amándɩɛ ánɩ ɔpasua ahandɛ bʋtɔbwɛ pʋwá ahá ánɩ balɛ hágyʋma kʋ gyí ɔpasua ámʋtɔ ɔwʋnlɩn, ntɛɛ pʋtsá ahá ɩlɔ, ntɛɛ pʋkʋlɩ Bulu Ɔŋɛ Wankɩhɛhá amʋ.

Hebrifɔ 7:12 221 Hebrifɔ 8:1012Nɩ bɛtsɛ igyí ahapʋlɛ mbla ámʋ a, mʋmʋilehián ánɩ bɛtsɛMose mbla ámʋ ɛ. 13Tsúfɛanɩ Wíe anfɩ anɩdɛ mʋ ɩwɩ asʋn blɩ ánfɩotsú abusuan bámbátɔ. Abusuan ánfɩtɔɔhaa mɔkʋsúm afɔdɩɛ-asubwi amʋsʋ kɩ.14 Ɔhagyíɔha yin ánɩ Yuda abusuantɔ anɩWíe anfɩ otsú. Mose mɛtɩ abusuan ánfɩɩdá brɛá ɔdɛ abusuan oduá bɔbwɛ Bulu igyíahapʋ ɩwɩ asʋn blɩ.

Bulu Igyí Ɔhapʋ Bambá Ánɩ Ogyi FɛMelkisedek

15 Bulu mbla ánfɩ tsɛɛ latráa wankɩ anɩtsɩa, tsúfɛ igyí ɔhapʋ bámbá labɛlɛ ɩwɩɔwan fɛ Melkisedek. 16 Mbla dada amʋilosuná ánɩ Lewifɔ nkʋlɛ ɔbwɛɛ igyí ahapʋ,támɛ megyí bɛɛ mʋ anáin botsú Lewifɔtɔsʋ ɔlɔbwɛ igyí ɔhapʋ. Mboún mʋ nkpa ánɩ ɩmɔɔmɔ ɔnɔ ɛkɛkɛɛkɛ túmitɔ ɔna ɔlɔbwɛigyí ɔhapʋ. 17Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Bulu asʋnámʋtɔ bɛɛ, “Bulu igyí ɔhapʋ fʋgyi brɛ fɛɛtɔ,fɛ Melkisedek.” 18 Idesuná ánɩ balɛ igyíhambla dada amʋ ibwi, tsúfɛ ɩmɔwa ogyá,ɩmɔwa labi ɛ. 19 Tsúfɛ Mose mbla ámʋmɛtalɩ bwɛ tɔtɔɔtɔ ɩfʋn. Séi á, Bulu lapʋ anɩɔkpakɩɩ wankláán ánɩ ɩdʋn mbla dada amʋyáɩ mʋ otsiákpá. Mʋá ɩbɛkpɩá anɩ mantáaBulu.

20 Bulu lɛka Yesu ɩwɩ ntam ánɩ ɔbɔbwɛmʋ igyí ɔhapʋ brɛ fɛɛtɔ. Ɔmɛka igyí ɔhapʋbámbá ɔkʋkʋʋkʋ ɩwɩ ntam. 21 Yesu ɩwɩntam ánɩ ɔlɛka brɛá ɔlɔbwɛ mʋ igyí ɔhapʋgyí,“Mɩ Bulu, naká mɩ ɩwɩ ntam ánɩ

igyí ɔhapʋ fʋgyi brɛ fɛɛtɔ.Mmɛɛlatsɛmɩ agywɩɩn!”

22 Ɩna ntam anfɩ sʋYesu labɔbwɛ ɔma ɔlɩɩpʋhá Bulu nhɩhɩɛ ánɩ ɩhɩɛ bʋ alɛ dʋn nhɩhɩɛdada amʋ.

23 Bulu igyí ahapʋ ámʋʋ betsiá nhɩhɩɛdada amʋ ɔnɔ ámʋ bʋhɩɛ bʋtsɔ, tsúfɛbʋtowú sí agyʋmá ámʋ tswɩ. 24 Yesu mʋbʋ ɩnʋ brɛ fɛɛtɔ. Mʋ sʋ mʋ Bulu igyíhamɔɔmɔ ɔnɔ ɛkɛkɛɛkɛ. 25 Mʋ sʋ ɔtɛtálɩ hɔahá ánɩ bʋtɔtsʋn mʋsʋ ba Bulu wá fɛɛ nkpaplɩplɩplɩ. Tsúfɛotsie Buluwá, ɔdɛmʋ kokóliamʋ nwunsʋ brɛ fɛɛtɔ.

26 Yesu gyí Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn onutóánɩ anɩdéhián nɩ. Mʋ ɩwɩ lɛtɩn, tsitsa kʋkʋɩma mʋ ɩwɩ. Lalahɛ kʋkʋʋkʋ ɛ ɩma mʋtɔ.Bulu lɛlɛ mʋ lɛ lakpan abwɛpʋ ɔkpasʋ, hámʋ otsiákpá fʋáhɛ ɔsʋsʋʋsʋ. 27 Imehiánánɩ mʋ mʋ obégyankpá bɔ mʋ lakpan ɩwɩafɔdɩɛ, fɛ igyi ahapʋ dɛhɛn atráhɛ amʋ.Amʋ mʋ betsiá bɔ há amʋ onutó lakpan

ekekegyíɛkɛ, asa bɔbɔ há ahá atráhɛ. Ɔt-sáwʋlɛ pɛ mʋ mʋ ɔlɔbɔ afɔdɩɛ há ahá fɛɛlakpan, brɛá ɔlɔpʋmʋ ɩwɩ bɔ afɔdɩɛ ahá fɛɛnwunsʋ. 28Mose mbla lɛha ahá ánɩ bapɔnbɔbwɛ Bulu igyí ahapʋ dɛhɛn. Támɛ mblaámʋ ɔma a, Bulu lɛka ntam lɛmʋ Bi. Alahámʋ Bi ámʋ labwɛ mʋ igyí ɔhapʋ dɛhɛn ánɩ ɔlɔfʋn brɛ fɛɛtɔ.

8Anɩ Igyí Ɔhapʋ Dɛhɛn

1 Asʋn ánɩ ndɛblɩ fɛɛ gyí, anɩbʋ Buluigyí ɔhapʋ dɛhɛn ánɩ ógyi alɩ, otsie BuluOtúmípʋ amʋ obíá gyɔpɩsʋ ɔsʋsʋ. 2 ƆdɛBulu igyí ha Ɔwankɩkpátɔ Ɔwankɩkpá onu-tó ánɩ ɩbʋ ɔsʋsʋ ɩnʋ. Mʋ mʋ á, Bulu onutóléyi mʋ, megyí nyankpʋsa.

3Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn okugyíɔkʋ á, mʋagyʋmá gyí, ɔbɔpʋ ahá ámʋ atɔ hahɛ pʋamʋ afɔdɩɛ-abɔtɔhá Bulu. Ɩnɩ sʋ ilehián ánɩ anɩ Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn Kristo ɛ obényatɔá ɔbɔpʋhá Bulu. 4 Nɩ ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ ɔbʋa, tɛkɩ ɔmɔɔbwɛ Bulu igyí ɔhapʋ ɛkɛkɛɛkɛ.Tsúfɛ Bulu igyí ahapʋ onutó bʋbʋ ɩnʋábʋtɛhá Bulu igyí Mose mbla ɔnɔ. 5 Igyíahapʋ amʋ bʋtɔtswɛ Bulu igyí ɔhakpá ánɩ ɩlɛlɩan ɔsʋsʋ tati-obu ámʋ. Ɩnɩ sʋ Bulu lɛdaMose ɔlá brɛá ɔbɔbwɛ tati-obu ámʋ ɔbɛɛ,“Kɩ ánɩ fɔbwɛ tógyítɔ fɛ obu ámʋʋ nɛlɛ súnáfʋ ɩbʋsʋ ɩnʋ ámʋ odu pɛpɛɛpɛ.” 6 TámɛYesu igyíha agyʋmá ámʋʋ Bulu lɛha mʋamʋ lɛhɩɛ fʋá dʋn ɔsʋlʋsʋ igyí ahapʋ dɛhɛnamʋ klɛ. Ntam pɔpwɛ ámʋʋ ɩbʋ anɩa Bulunsɩnɛ, Yesu gyí mʋ ɔma ɔlɩɩpʋ amʋ ɛ ɩhɩɛbʋ alɛ dʋn ntam dada amʋ. Tsúfɛ ɔlɛhɩɛatoyiléá mɔbwɛ há anɩ wá mʋtɔ.

7Ntam gyankpapʋ amʋ ɩmɔfʋn. Nɩ ɩlɔfʋna, tɛkɩ nyɔɔsɩ mɛtrá hián. 8 Támɛ Bululówun ánɩ anyánkpʋsa bʋmɛbɩ bwɛ. Mʋ sʋɔlɛblɩ ɔbɛɛ,“Ɛkɛ ɔkʋ ɩbá. Mɩ mlɩWíe dɛblɩ.

Mɩa Israelfɔ pʋ Yudafɔ abɛka ntampɔpwɛ.

9 Ɩmɔɔbwɛ fɛ mʋ ámʋʋ iletsiá mɩa amʋanáin nsɩnɛ,

brɛ ámʋʋ nɛkɩtá amʋ ɩbɩ, kpá amʋ dalɩEgyipte ɔsʋlʋsʋ ámʋ.

Tsúfɛ bʋmegyi mɩ ntam amʋsʋ.Ɩnɩ sʋ nesi amʋ ɩwɩ há amʋ.

10Ntam anfɩ obétsiá mɩa Israelfɔ nsɩnɛɛkɛ ámʋ nɩ. Mɩ mlɩWíe dɛblɩ.

Nɔpʋmɩ mbla wá amʋ nwuntɔ,nɔwanlɩn mʋ dɩnká amʋ klʋnsʋ.

Nɔbwɛ amʋ Bulu,

Hebrifɔ 8:11 222 Hebrifɔ 9:22amʋ ɛ bɔbwɛmɩ ahá.

11Amʋtɔ ɔkʋkʋmɛɛtrá suná mʋ pio,ntɛɛmʋ ba ɔbɛɛ,ɔbɩɩ Bulu.

Tsúfɛ amʋ fɛɛ bɛbɩmɩ.Tsú nyebísʋ yɔfʋn ahandɛsʋ.

12Nési amʋ lakpan kíé amʋ.Mmɛɛtrá kaɩn lalahɛá babwɛsʋ.”

13 Nɩ anɩ Wíe dɛ ntam pɔpwɛ ɩwɩ asʋnblɩ á, mʋmʋ ilosuná ánɩ dada amʋ ɩtráa malabi mʋ ansɩtɔ. Tɔá ɩladan bwɛ dáda a, wuitowú.

9ƆsʋlʋsʋMʋa Ɔsʋsʋ Bulusúm

1 Bulusúm mbla letsiá Bulu ntam dadaamʋtɔ. Bɔbwɛ tati-obu ánɩ bósum Bulumʋtɔ ɔsʋlʋsʋ nfɩ. 2 Bɔpʋ tati tin tati-obu ámʋ ɔnɔ, bɔpʋ ɩkʋlɛ ɛ ká mʋtɔ. Bɛtɩobu gyankpapʋ amʋtɔ bɛɛ, Ɔwankɩkpá.Ɔkandɩɛ-oyí ánɩ bʋtonywɛ nkandɩɛ bianmʋsʋpʋ ɔpʋnʋ ánɩ bodobodoá bapʋhá Buluigyí ɩdɩn mʋsʋ bʋ ɩnʋ. 3 Obu nyɔɔsɩ amʋʋɩbʋ tati nyɔɔsɩ amʋ ɔma amʋtɔ bʋtɛtɩ,Ɔwankɩkpátɔ Ɔwankɩkpá nɩ. 4 Sika pɛpɛafɔdɩɛ-asubwi bʋ ɩnʋ. Bulu Ntam-dáka ánɩ bɔpʋ sika pɛpɛ píatá mʋ ɩwɩ fɛɛ ɛ itsie ɩnʋ.Bʋtɔwá ɔhɩɛn ogyá afɔdɩɛ-asubwi ámʋsʋ.Atoku asa bʋʋ Bulu Ntam-dáka ámʋtɔ.Mʋgyí, sika pɛpɛ ɔlankabi ánɩ atogyihɛ kʋábɛtɩ mʋ mana bʋ mʋtɔ, Aaron oyi yiáhɛamʋʋ ɩlɔpɔɩ ámʋ pʋ abwi pɛtɛplɛ anyɔámʋʋ Bulu lɔwanlɩn mʋ mbla dɩnká mʋsʋámʋ ɛ bʋ mʋtɔ. 5 Bɔbwɛ Kerubim anyɔábʋbʋ numnyam, bʋgyi ntobí akʋá bʋbʋabámba dɩnká ntam-dáka ámʋ obuasʋsʋ.Amʋ fɛɛbɛtɩnkɩ amʋ abámbafia aba, ilobundáka ámʋsʋ. Amʋ nsɩnɛ ɩnʋ Bulu tesí ahálakpan kíé amʋ nɩ. Támɛ megyí séi abɛlɛasʋn ánfɩ asɩ.

6 Alɩ bɛla ntobí ámʋ yáɩ ɩnʋ nɩ. Bulu igyíahapʋ ámʋ bʋtowíé obu gyankpapʋ, igyiƆwankɩkpá amʋtɔ ekekegyíɛkɛ yɔyɔ amʋagyʋmá. 7 Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛn pɛ towíéobu nyɔɔsɩ, igyi Ɔwankɩkpátɔ Ɔwankɩkpáamʋtɔ. Ɔtsáwʋlɛ pɛ otowíé ɩnʋ ofítɔ. Ile-hián ánɩ ɔbɔpʋ ɔbwɩ obugya ánɩ ɔbɔpʋbɔafɔdɩɛ há Bulu mʋ onutó nwunsʋ pʋ ahálakpan ánɩ bɔbwɛ, bʋmeyín sʋ ya ɩnʋ. 8TɔáƆŋɛ Wankɩhɛ amʋ désuná tsú ntobí ánfɩɩwɩ gyí, Ɔwankɩkpátɔ Ɔwankɩkpá ɩnʋ ɔkpalefin wa amʋ brɛá tati-obu ámʋ gyí amʋBulu ɔtswɛkpa. 9 Ɩnɩ igyi atosuánhɛ há ndɛɔyɩ kɛhɛ. Idesuná ánɩ ɩbʋ mʋtɔá bʋtɔpʋatɔ hahɛ pʋ afɔdɩɛ-abɔtɔ há Bulu igyí, támɛ

ɩmɛɛtalɩ há mʋ ɔhapʋ ámʋ klʋn isi mʋɩpɔn ha ánɩ mʋ ɩwɩ latɩn tsú mʋ lakpantɔ.10 Tsúfɛ ntobíá igyi, atogyihɛ, atonuhɛ pʋamándɩɛ ánɩ nyankpʋsa tɔpʋgyʋra ɩwɩ kɛkɛmbla ámʋ losuná. Bulu lɔbwɛmbla ámʋ fɛɛhányankpʋsa, ánɩ ɔkɩtamʋtɔbɔfʋnbrɛánfɩalabwɛ ɔkpa pɔpwɛ ánɩ bɔpʋbwɛ mʋ ánfɩ,anɩmɛɛtrá bwɛ dáda amʋ.

11 Kristo labɔbwɛ Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛnhá atɔ wankláán ámʋʋ ɩlaba ámʋ. Mʋtati-obu ánɩ ɔbʋ mʋtɔ bʋ ɔsʋsʋ. Ɩnʋ tati-obu ámʋ dʋn ɔsʋlʋsʋ klɛ, ɩlɔfʋn dʋn mʋ ɛ.Megyí nyankpʋsa lɔbwɛmʋmʋ, imotsú ɔyɩ ánfɩtɔ ɛ. 12 Megyí atrʋkpa pʋ nnantswieyínhɛ obugya Kristo lɔpʋya ƆwankɩkpátɔƆwankɩkpá ɩnʋ. Mʋ onutó obugya ɔlɔpʋyaɩnʋ, ɔlɔpʋká anɩ nwunsʋ ɩkɔ ɔtsáwʋlɛ pɛ,anɩlénya nkpa ánɩ ɩtamatá. 13 Mose mblaámʋ ɔnɔ á, akpaláa pʋ nnantswie obugyapʋ ɔnantswiebí ánɩ bawá mʋ ogyá, alahɔnsúó bʋtowúnyawʋlɩ ahá ánɩ ifin lada amʋ,pʋgyʋra amʋ. 14 Nɩ bɛtalɩ bʋdɛ mbwɩ obu-gya kʋráá pʋtɩn ahá ɩwɩ á, ntogyi sʋ Kristoobugya mɛɛtalɩ tɩn ahá ɩwɩ dʋn? Kristolɔtsʋn Ɔŋɛ ámʋʋ ɩbʋ ɩnʋ brɛ fɛɛ ámʋsʋ, pʋmʋ ɩwɩ lɛ mbusuo ánɩ ɩlɔfʋn há Bulu. Mʋobugya amʋ ɩbɛtɩn anɩ klʋntɔ tsú bwɛhɛáɩbɛkpa anɩwá lowutɔ ɩwɩ, mɛnɩ abɛtalɩ súmBulu Ɔkɩankpapʋ amʋ.

15 Ɩnɩ sʋ Kristo gyí ntam pɔpwɛ ánɩ ɔbʋBulu mʋa anyánkpʋsa nsɩnɛ ɔma ɔlɩɩpʋ,mɛnɩ ahá ámʋʋ Bulu latɩ ámʋ bénya atɔámʋʋ ɩtamayíntá, ɔlɛhɩɛ yáɩ há amʋ ámʋ.Tsúfɛ Kristo lowu ámʋ ɩlahá amʋ bagyiɩwɩ tsú lakpan ámʋʋ bɔbwɛ brɛ ámʋʋ bʋbʋntam gyankpapʋ amʋ asɩ ámʋtɔ.

16Nɩ ɔkʋ ɔwánlɩn nhɩhɩɛ há mʋ atɔtɔ yéetswɩ a, otowú asa ɩtɔyɔ agyʋmá. 17 Tsúfɛnhɩhɩɛ ámʋ ɩma labi brɛá ɔhá ámʋ onutótsie nkpa. Mʋ lowu ɔma ɩtɔwá labi. 18 Ɩnɩ sʋbɔpʋ obugya sí Bulu ntam gyankpapʋ amʋɛsʋ asa ɩlɔyɔ agyʋmá nɩ. 19Tsúfɛ brɛá Moselɛkla mbla ámʋ fɛɛ súná Israelfɔ tá á, ɔlɔpʋntsu fráa nnantswie pʋ akpaláa obugyatɔ,pʋ kufa ɩwɩ imi pɛpɛ mʋa ɩfá kʋá bʋtɛtɩ mʋ Hisop wúnya obugya fráhɛ amʋ wʋlɩ mbla ɔwʋlʋ ámʋ pʋ ahá ámʋ fɛɛsʋ. 20Mʋʋɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Obugya ánɩ ndɛpʋsí ntam ánɩ Bulu laká há mlɩsʋ nɩ.” 21 Alɩ kɛn ɔlɔpʋobugya amʋ kʋ wúnya tati-obu pʋ ntobíámʋʋ bʋtɔpʋtswɛ Bulu ámʋ fɛɛsʋ nɩ. 22 Lɛlɛmʋ Bulu mbla ámʋ ɔnɔ á, abɛtalɩ blɩ anɩaa,

Hebrifɔ 9:23 223 Hebrifɔ 10:26obugya bʋtɔpʋgyʋra tógyítɔ. Nɩ bʋmɔpʋobugya lɛmbusuo á, lakpansikíé tamaba.

Kristo Afɔdɩɛ Tɛlɛ Anɩ Tsú Lakpantɔ23 Alɩ ilehián ánɩ bɔbwɛ amándɩɛ ánfɩ

pʋgyʋra ntobí ánfɩ ígyi fɛ ɔsʋsʋ klɛ amʋ nɩ.Támɛ ɔsʋsʋ klɛ amʋ ilehián afɔdɩɛ ánɩ ɩhɩɛdʋn ɔsʋlʋsʋ klɛ anfɩ. 24 Ɩnɩ sʋ Kristo mówietati-obuá nyankpʋsa lɔpʋ mʋ ɩbɩ bwɛ, igyifɛ ɔsʋsʋ klɛ amʋ odutɔ nɩ. Ɔsʋsʋ ɔlɔyɔ yɛlɩɩ Bulu ansɩtɔ, ɔdɛmʋ kokóli ha anɩ. 25Ɔmɔpʋmʋ ɩwɩ yɔbɔ afɔdɩɛ tsenyɔ-tsesa, fɛ alɩ ámʋʋBulu igyí ahapʋ dɛhɛn amʋ bʋtɔpʋ mbwɩobugya ya ɔsʋlʋsʋ Ɔwankɩkpátɔ Ɔwankɩkpáɩnʋ ofífígyíofí ámʋ. 26 Nɩ alɩ ígyi á, tɛkɩilehián ánɩ Kristo obétsiá wun ɩwɩɔsɩn wútsé dú tsé lafa, tsú brɛá ɔyɩ lefi asɩ ɔpá.Mboún alalɛ ɩwɩ ɔwan ɔyɩ ɔnɔmɔbɩ ánfɩ, pʋmʋ ɩwɩ bɔbɔ afɔdɩɛ ɔtsáwʋlɛ pɛ pʋlɛ ahátsú amʋ lakpantɔ. 27 Igyi fɛ alɩá ɩda yáɩ ánɩ ɔtsáwʋlɛ pɛ ɔha obówu. Mʋ ɔma a,Bulu obégyi mʋ asʋn. 28 Alɩ kɛn Kristolɔpʋmʋ ɩwɩ bɔ afɔdɩɛ ɔtsáwʋlɛ pɛ, pʋlɛ ahátsɔtsɔɔtsɔ tsú amʋ lakpantɔ nɩ. Mʋ sʋ nɩ ɔlɛɩwɩ ɔwan otse nyɔɔsɩ a, imehián ánɩ ɔbɛtrábwɛ tɔtɔ tsú lakpan ɩwɩ. Mboún ahá ánɩ bʋhɩɛ bʋtsie bʋgyo mʋ nkpa ɔbá bɔhɔ.

101 Alɩ ámʋʋ Mose mbla lɛlɛ súná ánɩ

bʋpʋha Bulu igyí amʋ ɩlɛlɩan mʋ ámʋʋɩbɛba amʋ kɛkɛ. Mʋ onutó ámʋ Kristolabɔbwɛ á. Afɔdɩɛ oloku ɔkʋlɛ amʋ betsiábɔ há Bulu ofífígyíofí. Támɛ ɩmɛtalɩ háahá ámʋʋ bʋtɛbɛha igyí amʋ abʋfʋn Buluansɩtɔ. 2 Nɩ ɩlɛtalɩ tɩn amʋ ɩwɩ Bulu ansɩtɔɔtsáwʋlɛ pɛ á, tɛkɩ besi afɔdɩɛ ámʋ bɔ, amʋklʋn ɛ ilesi amʋ ɩpɔn ha ánɩ babwɛ lakpan.3-4 Tsúfɛ nnantswie yínhɛ pʋ atrʋkpa obu-gya mɛɛtalɩ lɛ nyankpʋsa tsú mʋ lakpantɔɛkɛkɛɛkɛ. Mboún ha ɩtɛhá mʋ ɔtɛkáɩn mʋlakpansʋ ofífígyíofí. 5 Ɩnɩ sʋ brɛá Kristo ɔbáɔyɩtɔ á, ɔlɛbláa Bulu ɔbɛɛ,“Megyí atɔ hahɛmʋa afɔdɩɛ fʋdedunká.

Mboún ɔyʋlʋʋ fɛla yáɩ mɩ.6 Fʋ ansɩ megyi mbwɩ tɔhɛ

pʋ lakpan afɔdɩɛ ɩwɩ.7Mʋʋ nɛblɩ mbɛɛ, ‘Mɩ Bulu, mɩ nɩ.

Nɛbá bɔbwɛ fʋ apɛ,fɛ alɩá bɔwanlɩn mɩ ɩwɩ asʋn wá

fʋ asʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ.’ ”8 Olegyankpá blɩ ɔbɛɛ, “Megyí afɔdɩɛ

mʋa atɔ hahɛ, mbwɩ tɔhɛ pʋ lakpan afɔdɩɛfʋdedunká. Fʋ ansɩ megyi mʋ ɩwɩ.” Ɔlɛblɩ alɩ, támɛ mbla ɔkpasʋ ilehián ánɩ bɔbwɛ

mʋ. 9Mʋʋ ɔlɛtrá blɩ ɔbɛɛ, “Mɩ Bulu, mɩ nɩ.Nɛbá bɔbwɛ fʋ apɛ.” Mʋ sʋ Bulu lalɛ afɔdɩɛdada amʋ ibwi, pʋ Kristo afɔdɩɛ ámʋwámʋotsiákpá. 10Yesu Kristo lɔbwɛ Bulu apɛ, pʋmʋ ɩwɩ bɔ afɔdɩɛ anɩ nwunsʋ ɔtsáwʋlɛ pɛ,há brɛ fɛɛ. Mʋ sʋ anɩ ɩwɩ latɩn.

11 Igyí ɔhapʋ okugyíɔkʋ tɛlɩɩ bɔ afɔdɩɛoloku ɔkʋlɛ amʋ ekekegyíɛkɛ. Afɔdɩɛ-abɔtɔámʋʋ otenyá pʋbɔ mʋ tsé dú tsé lafa ámʋkɛn ɔtɔpʋbɔ mʋ nɩ. Támɛ afɔdɩɛ ánfɩmɛɛtalɩ lɛ ahá tsú amʋ lakpantɔ ɛkɛkɛɛkɛ.12 Kristo mʋ lénya bɔ lakpan ɩwɩ afɔdɩɛɔtsáwʋlɛ pɛ ámʋ a, ɩlɛta fɛɛ, oleyétsiá Bulugyɔpɩsʋ. 13 Tsú alɩ brɛ ámʋtɔ ɔpá otsie ɩnʋogyo brɛá Bulu ɔbɔpʋ mʋ alupʋ bwɛ mʋayabi oyíkpa. 14Mʋ afɔdɩɛ kʋlɛpɛ ámʋ ɩlaháahá ámʋʋ Bulu lapʋ amʋ bwɛ mʋ klɛ amʋbafʋn ha brɛ fɛɛ, ɔlala kʋkʋʋkʋ ɩtráa maamʋ ɩwɩ.

15 Ɔŋɛ Wankɩhɛ ɛ légyi mʋ ɩwɩ adánsɩɛsúná anɩ. Olegyankpá blɩ ɔbɛɛ,16AnɩWíe ɔbɛɛ,

“Ntam anfɩ obétsiámɩa amʋnyɔ nsɩnɛ,brɛ ámʋʋ ɩbá ámʋtɔ nɩ.

Nɔpʋmɩ mbla wá amʋ klʋntɔ,wánlɩn mʋ wá amʋ nwuntɔ.”

17 Ɔlɛtrá blɩ ɔbɛɛ, “Mmɛɛtrá kaɩn amʋ lak-pan pʋ amʋ lalahɛsʋ ɛkɛkɛɛkɛ.” 18Mʋ sʋ nɩ Bulu lasí lakpan kíé á, mʋmʋmʋ ɩwɩ afɔdɩɛkʋkʋ ɩtráa medéhián ɛ.

Mlɩha AkpʋkpɛManta Bulu19 Ɩnɩ sʋ mɩ apíó, Yesu obugya amʋ

sʋ anɩbʋ ɔkpa wíé ɔsʋsʋ ƆwankɩkpátɔƆwankɩkpá ɩnʋ faan. 20 Mʋ lowu ámʋ sʋalafínkí tati ámʋʋ bɔpʋká obu ámʋtɔ ámʋhá anɩ. Mʋgyí ɔkpa pɔpwɛá ɩtɛhá anɩnkpa nɩ. 21 Anɩbʋ Bulu igyí ɔhapʋ dɛhɛnkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ɔkʋá ɔdɛ Bulu ahásʋ kɩɩ.22Mʋ sʋ mlɩha apʋ ɩklʋn ánɩ ɩbʋ ɔnɔkwalɩ,pʋ hógyiá mʋ ɔnɔ bʋ ɔnlɩn kpʋkpɛ mantaBulu. Tsúfɛ alapʋ Kristo obugya gyʋra anɩ.Anɩ klʋn mɛɛtrá ha anɩ pɔn, alapʋ ntsuwánkɩhɛ ɛ fwɩ anɩ ɩwɩ. 23 Mlɩha akɩta tɔámʋʋ anɩdɛ mʋ ɩwɩ adánsɩɛ gyí, anɩdɛ mʋɔkpa kɩɩ amʋtɔ kínkín, tsúfɛ ƆnɔkwalɩpʋBulu gyí. Ɔbɔbwɛ tɔá ɔlɛhɩɛ ánɩ mɔbwɛ háanɩ. 24 Mlɩha akɩ alɩá ɩbɔbwɛ abɔwa abaɔwʋnlɩn, ɔdwɛ mʋa yilébwɛtɔ. 25Mlɩmáhaasi anɩ ofíakpa yɔ, fɛ alɩá akʋ bʋdɛbwɛ.Mboún mlɩha atra wa aba ɔwʋnlɩn tsɩa.Tsúfɛ mlɩdéwúun ánɩ anɩ Wíe ɔbákɛ ámʋɩdɛkpʋkpɛ bá.

26 Mɩ apíó, lakpan ɩwɩ afɔdɩɛ kʋkʋ ɩtráama ɩnʋ há anɩ, nɩ akɩ ansɩ bwɛ lakpan brɛá

Hebrifɔ 10:27 224 Hebrifɔ 11:18anɩlabɩ ɔnɔkwalɩ amʋ. 27 Mboún tɔá ɩlasígyí, abétsiá ifúsʋ gyo Bulu asʋn ogyíkɛ pʋogyá kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ámʋʋ ɩbɔhɔ Bulualupʋ ámʋ. 28 Nɩ ahá abanyɔ-abasá begyiɔkʋ ɩwɩ adánsɩɛ, ánɩ alakíná Mose mblaámʋsʋ gyí a, bʋtɔmɔ mʋ. Bʋtamawun mʋnwɛ. 29 Mʋmʋ nɩ ɔkʋ ɔkɩ Bulu mʋ Biámʋ ansɩtɔ kótíkótí, omobu ánɩ mʋ obugyaamʋʋ Bulu lɔpʋsí mʋ ntamsʋ, ɩlɔgyʋráa mʋɩwɩ ámʋ bʋ ibíá, olesia Bulu awɩtɔlɛ Ɔŋɛámʋmʋ á, mʋ ɩsʋbɩtɩ ánɩ ɔbɛhɩɛ nyá mɛɛbakɩɩ. 30 Tsúfɛ anɩyin ánɩ Bulu lɛblɩ ɔbɛɛ, “Mɩ,mlɩWíe tɛká lalahɛ ɩkɔ. Mɩ ɔbɛka aha laláhɛakɔ amʋ lakpan sʋ.” Ɔlɛtrá blɩ ɔbɛɛ, “Mɩ,mlɩ Wíe obégyi mɩ ahá asʋn.” 31 Ɩbʋ ifú ánɩ fɛkpa wíé Bulu Ɔkɩankpapʋ amʋ agblátɔ.

32 Mlɩmátan brɛ ámʋʋ Bulu wankɩlɔwankɩ wʋlɩ mlɩsʋ ámʋsʋ. Mlɩkaɩn ánɩ alɩbrɛ ámʋtɔ á, mlɩlɔtsʋn ɩwɩɔsɩn tsɔtsɔɔtsɔtɔ,támɛ mlɩlɛlɩɩ kínkíínkín. 33 Betsiá síá mlɩ,wá mlɩ ɩwɩɔsɩn ahá ansɩtɔ. Brɛ kʋtɔ ɛ á,mlɩlɛtsa ahá ánɩ bʋdɛ ɩwɩɔsɩn ámʋ oduwúun. 34 Mlɩlósú ha obu adɩpʋ. Brɛá ahábɔpʋ ɔwʋnlɩn swɩɩ mlɩ atɔ á, mlɩlési háamʋ ansigyísʋ. Tsúfɛmlɩyin ánɩ mlɩbʋ atɔáɩbʋ alɛ dʋn mʋ, ibétsiá brɛ fɛɛtɔ. 35 Mʋ sʋɩmákpɔn mlɩ. Mlɩkɩta ɩwɩ, amlɩlɩɩ kínkín,tsúfɛ mlɩbʋ ɩkɔká kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ Buluwá. 36 Ilehián ánɩ mlótomi, mɛnɩ mlɛtalɩ bwɛ Bulu apɛ, fówunmlénya ɩtɔ ámʋʋ Bululɛhɩɛ yáɩ há mlɩ ámʋ. 37 Tsúfɛ bɔwanlɩn wáBulu asʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ bɛɛ,“Iméegyi nkɛ kʋkʋ Bulu obówotií.

Ɔmɔɔwa ɔpá.38Ahá ánɩ amʋ hógyi sʋ Bulu latsú amʋ ánɩ

amʋ asʋn da ɔkpa obétsiá nkpa.Támɛ nɩ amʋtɔ ɔkʋmɔwa klʋn kɩtá ɩwɩ

mʋ hógyitɔ, oleyinkí ɔma mʋ á,Bulu ansɩ méegyi mʋ ɩwɩ.”

39 Támɛ anɩmégyí fɛ ahá ánɩ badámlí ɔmahá Bulu, bafwɩ. Mboún anɩgyí ahá ánɩ amʋhógyi lahɔ amʋ nkpa.

11Hógyi

1Hógyi gyí ansɩ pʋdɩnká tɔá fʋmɔkʋwun,támɛ fʋdɛ mʋ ɔkpa kɩsʋ. 2Ahá ámʋʋ betsiábɩmbɩ ámʋhógyi sʋBulu ansɩ légyi amʋ ɩwɩ.

3Anɩ hógyi sʋ anɩlɛbɩ ánɩ asʋn Bulu lɛblɩ pʋlɛ ɔyɩ. Mʋ sʋ tɔá ansíbi towun lɛdalɩ tsutɔá ansíbi tamawuntɔ.

4Hógyitɔ Habel lɔpʋmʋ atɔ hahɛ ánɩ ɩbʋalɛ dʋnmʋ dɛhɛn Kain klɛ há Bulu igyí. Mʋ

hógyi sʋ Bulu ansɩ legyi mʋa mʋ atɔ hahɛámʋ ɩwɩ, olotsu mʋ ánɩ mʋ asʋn da ɔkpa.Ɩbʋ mʋtɔá olowu dodoodo, támɛ mʋ hógyiamʋ sʋ ɔtráa ɔdɛtɔɩ bɔfʋn ndɛ.

5 Hógyi sʋ Enok mówu asa Bulu lótsumʋ, ɔhaa mówun mʋ. Bulu asʋn wanlɩnhɛlegyi mʋ ɩwɩ adánsɩɛ ánɩ olegyi Bulu ansɩ asa olotsumʋ nátɩ. 6Mlɩkɩ, ɔhaamɛɛtalɩ gyiBulu ansɩ nɩ ɔmɔhɔ mʋ gyi. Tsúfɛ ilehiánánɩ ɔhá ánɩ ɔbɛba Bulu wá obóhogyi ánɩ Bulu bʋ ɩnʋ, ɔtɛká ahá ánɩ bʋtodúnká mʋɩkɔ.

7 Hógyitɔ Noa lónu asʋn ánɩ Bulu lɛbláamʋ tsú tɔá ɩmɔkʋnyá ba ɩwɩ. Olobu Bulu,sré dáka kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ, pʋhɔ mʋa mʋwóyítɔ ahá nkpa, brɛá ntsu lɔbʋlá. Mʋhógyi amʋ sʋ ɔyɩtɔ ahá begyi pɔn, ɔlɔbwɛɔhá ánɩ mʋ asʋn da ɔkpa Bulu ansɩtɔ.

8 Hógyi lɛha Abraham lóbu Bulu brɛáBulu lɛbláa mʋ ɔbɛɛ, ɔdálɩ mʋ ɔmátɔ, ɔyɔɔsʋlʋʋ ánɩ mʋ Bulu lɛhɩɛ há mʋsʋ. Ɔlɛnatɩ dálɩ mʋ ɔmátɔ, omeyín ɔtɩnɛá ɔyɔ. 9Hógyilɛha ɔlɔyɔbwɛ ɔfɔɔ ɔsʋlʋʋ amʋʋ Bulu lɛhɩɛyáɩ há mʋ amʋsʋ. Tati-obuto oletsiá ɩnʋ.Alɩ kɛn Isak mʋa Yakob ánɩ Bulu lɛhɩɛɔsʋlʋʋ amʋ yáɩ há ɛ betsiá tati-mbutoɔsʋlʋʋ amʋsʋ nɩ. 10 Tsúfɛ Abraham létsiátati-obuto, ogyo wúlu kpɔnkpɔɔnkpɔntɩáBulu lɛda, imóobwie ɛkɛkɛɛkɛ.

11 Hógyi lɛha Abraham mʋa mʋ ka Sarabenya obí kwɩɩ. Ɩbʋ mʋtɔ ánɩ badan tsʋnɩkwɩɩsʋ, Sara ɛ ménya ɩkwɩɩ. Abrahamlóhogyi ánɩ Bulu obégyi tɔá alahɩɛ yáɩsʋ.12 Ɩnɩ sʋ ɔmá kɛɩn ánɩ bʋma ɩklátɔ, bʋtsɔfɛ ntsrakpabi ntɛɛ ɔpʋ ɔnɔ ɩsɩ bɛlɩn tsuAbraham ánɩ aladan tsʋn ɩkwɩɩsʋtɔ.

13Hógyitɔ ahá ánfɩ fɛɛ bowu. Ɩbʋ mʋtɔáamʋ ɩbɩ mɛda atɔá Bulu lɛhɩɛ yáɩ há amʋasa bowu. Támɛ bowun mʋ sɩsɩ, amʋ ansɩ légyi mʋ ɩwɩ. Botsu mʋ ánɩ afɔɔ pʋ ɔkpaatupʋ bʋgyi ɔyɩ ánfɩtɔ. 14Ahá ánɩ botsú mʋalɩ bʋdɛlɛ súná ánɩ bʋdɛ ɔmá ánɩ ɩbɔbwɛamʋ onutó klɛ dunká. 15 Nɩ bʋdɛ ɔmáámʋʋ bɛdalɩ tsu mʋtɔ ámʋ ɩwɩ susúu a, tɛkɩbodunká ɔkpa yínkí yɔ ɩnʋ. 16 Támɛ ɔsʋsʋɔmá ánɩ ɩbʋ akɩlɛ dʋnmʋ ámʋʋ bɛdalɩmʋtɔámʋsʋ amʋ ansɩ dɩn. Mʋ sʋ ɩma Bulu pɛlɩánɩ bɛtɩmʋ bɛɛ, amʋ Bulu. Tsúfɛ alalá wúlukpɔnkpɔɔnkpɔntɩ kʋ yáɩ há amʋ.

17 Hógyi lɛha Abraham lɛkɩtá mʋ bi Isakɔyɔbɔ afɔdɩɛ há Bulu brɛá Bulu lɔsɔ mʋkɩ. Ɩbʋ mʋtɔá obí ánfɩ Bulu lɛhɩɛ mʋánɩ ɔbɔkwɩɩ nɩ, támɛ ɔmɔtswɛ mʋ kpʋkpʋ.Ɔlɔkʋsʋ pʋmʋ bi ɔkʋkʋnʋ ɔkʋlɛ amʋ ɔyɔbɔafɔdɩɛ ámʋ. 18 Ɩbʋ mʋtɔá alɩ brɛ ámʋtɔ á,

Hebrifɔ 11:19 225 Hebrifɔ 12:9Bulu labláa mʋ ɔbɛɛ, “Fʋ bí Isak abí-anáɔbɔbwɛ fʋ abí-aná nɩ.” 19 Támɛ Abrahamlótsu mʋ ánɩ Bulu ɔbɛtalɩ tsínkí Isak. Lɛlɛmʋ, ɔkpa ɔkʋsʋ á, ɔlɛlanyá Isak fɛ ɔhá ánɩ Bulu lakʋsʋa tsu afúlitɔ.

20Hógyi lɛha Isak lóyulá mʋ atabí Yakobmʋa Esau. Mʋ ansɩ dɩn ánɩ Bulu ɔbɔbwɛ tɔáɔlɛhɩɛ há amʋ ɛkɛkʋ.

21Hógyitɔ brɛá Yakob ɔbá bowu á, oloyu-lá Yosef abi anyɔ ámʋ, olobun mʋ oyi yi-áhɛsʋ súm Bulu.

22 Hógyitɔ brɛá Yosef ɔbá bowu á, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, Bulu ɔbɛlɛ Israelfɔ tsú Egyipte ɔmátɔ.Mʋ sʋ ɔlɛda amʋ ɔlá ɔbɛɛ, bʋmási mʋ awútswɩ ɩnʋ.

23 Hógyi lɛha brɛá bɔkwɩɩ Mose a, bɔpʋmʋ ŋáín tsra asa. Tsúfɛ bowun ánɩ ɔbʋakɩlɛ. Mʋ sʋ bʋmenya owíe amʋ mbla ánɩ ɔlɔwa tswɩ ifú.

24 Hógyi lɛha Mose lékiná ánɩ bʋmátɩmʋ Egyipte owíe mʋ bi tsɩhɛ mʋ bi brɛáɔlɛdan. 25Olotsulá ánɩ bʋwáamʋa Bulu aháɩwɩɔsɩntɔ, dʋn ánɩ obénya lakpanbwɛ ɩwɩansigyí brɛ itinbí. 26Olotsulá ánɩ bʋsʋpamʋKristo sʋ. Tsúfɛ ɩbɛhɩɛ wá labi há mʋ dʋnánɩ obénya Egyipte atonyahɛ fɛɛ. Mʋ ansɩ dɩn ɩkɔá Bulu ɔbɛka mʋ ɛkɛkʋsʋ.

27Hógyi lɛha Mose lɛnatɩ Egyipte ɔmátɔ,omenya owíe amʋ ɔblɔ ifú. Mʋ ansɩ dɩnBulu ánɩ ɔhaa tamapʋ ansíbi wunsʋ. Mʋ sʋolotomi, omeyinkí ɔma. 28 Hógyi lɛha mʋɔlɛha Israelfɔ befi Katsʋn Nkɛ gyí asɩ. Ɔlɛhaamʋ bɔpʋ obugya kpá amʋ obu-ɔnɔ, mɛnɩBulu-ɔbɔpʋá ɔtɔmɔ ahá ɔmɔɔpʋ ɩbɩ da amʋbitɩ.

29 Hógyi lɛha Israelfɔ bɔtsʋn Ɔpʋ Pɛpɛamʋtɔ fɛ ɔsʋlʋʋ wʋlɩhɛsʋ bʋna. Támɛ brɛáEgyiptefɔ ɛ bɛɛ abʋtsʋn a, ɔpʋ amʋ lɛkɩtáamʋ.

30Hógyi lɛha Israelfɔ bɛnatɩ bómlí abun-tíi ánɩ bɔpʋgyi ɩban wá Yeriko wúlu nken-síénɔ, ilobwie bun gbloo. 31 Hógyi lɛhaobu-ɔnɔ otsiápʋ Rahab mówu tsɩa ahá ánɩ bʋmɔhɔ Bulu gyitɔ. Tsúfɛ ɔlɔhɔ Israelfɔansɩ awakɩpʋ afɔɔ wankláán.

32 Ilehián ánɩ nɛtrá wanlɩn ɩkʋ ɛ? Brɛmɔtsɔ ánɩ nɔwanlɩn Gideon mʋa Barakpʋ Samson, Yefta mʋa Dawid, Samuelmʋa Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ hógyi ɩwɩasʋn. 33 Hógyi lɛha amʋ bɔkɔ ɔmá-ɔmágyi amʋsʋ, bɔbwɛ tɔá ɩda ɔkpa. Benyaatɔá Bulu lɛhɩɛ há amʋ, bɛha agyatá ndatɔlɛklɩ. 34 Bodun ogyá kpɔnkpɔntɩ, bʋmesinɩsá. Hógyi lɛha amʋá bɔpɔn benya ɔwʋnlɩn,amʋ akʋ benya ɩkɔ túmi, gyi amʋ anyabásʋ.

35 Bulu létsinkí atsɩ akʋ afúli há amʋ. Ahábɛpɩtɩ amʋ akʋ atɔ alɩɩ mɔ amʋ. Mʋ óóá, bʋmotsulá kíná Bulu. Ɩlɔwa amʋ ɔdwɛábɔmɔ amʋ dʋn ánɩ béyinkí Bulu ɔma, mɛnɩBulu ɔbɔkʋsʋa amʋ, bénya nkpa ánɩ ɩbʋ alɛdʋn.

36 Bɔbwɛ amʋtɔ akʋ ahinlá, pɩtɩ amʋmplɩ. Bɔwa amʋ akʋ ɩkan, pʋ amʋ tswɩobu. 37 Bɛda amʋtɔ akʋ abwi mɔ, pʋ sáabɔɩ akʋtɔ, akʋ ɛ besin ɔdayí ɔnɔ. Amʋ akʋɛ bɛdɩ akúfa mʋa akpaláa nwʋlʋ-kpákpátɔnátɩ kí, akʋ bɛdɩ akʋn. Bɛdɩnká akʋsʋ, wáamʋ akʋ ɛ ɩwɩɔsɩntɔ. 38 Tɛkɩ megyí ɔyɩ ánfɩodutɔ ahá ánfɩ bétsiá asa. Adimbítɔ mʋaabʋsʋ bɛnatɩ kí fɛ ɔkʋn abɔpʋ, tsíá dɩ abwialatɔmʋa mbɔtɔ.

39 Amʋ hógyi sʋ Bulu ansɩ légyi amʋ fɛɛɩwɩ. Ɔkʋkʋ ɩbɩ mɛda tɔá Bulu lɛhɩɛ yáɩ.40 Tsúfɛ atɔá ɩbʋ alɛ, ɩbɔwa labi ɩwɩ Bululɔbwɛ agywɩɩn yáɩ há anɩa amʋnyɔ fɛɛ. Mʋsʋ amʋ nkʋlɛ bʋmɛɛtalɩ nyá mʋ, yɔfʋn brɛáBulu labwɛ anɩa amʋnyɔ fɛɛ anɩlafʋn mʋansɩtɔ.

12Anɩ Sɩ Bulu

1 Anɩbʋ ɔdɔm anfɩ bɔpʋ hógyi tsíá ánfɩodu bómlí anɩ. Mʋ sʋ mlɩha anɩ ɛ atswɩtógyítɔá ɩdɛ anɩ bɩtɩa ya ɔma pʋ lakpanánɩ ɩlakɩklɩ anɩ kínkíínkín tsalɩfwɩ, atomitsii ɔsrɩɩ amʋʋ ɩda anɩ ansɩtɔ ámʋ. 2Mlɩhaapʋ ansɩ dɩnka Yesusʋ. Mʋgyí anɩ hógyinfiasɩ pʋ mʋ ɔnɔmɔ. Ɩnɩá oyin ansigyíoduá ɩda gyo mʋ sʋ á, olotomi wun ipianoyikpalíhɛsʋ wú. Omobu kpɔɩ ánɩ bɔkpɔɩ mʋ tɔtɔ, alayɔ otsie Bulu owíe obíá ámʋgyɔpɩsʋ.

3 Mlɩpʋkɩ ipian ánɩ olotomi wun lak-pan abwɛpʋ ɩbɩtɔ, brɛá bolu mʋ, wá mʋɩwɩɔsɩntɔ, mɛnɩ ɔŋɛ mɛɛta mlɩ, mlɩméesimʋ hógyi. 4 Ɩwɩá mlɩdɛprɩ lɛ ɩwɩ lakpantɔ á,mlɩmɔkʋtálɩ prɩ yɔfʋn brɛá mlési mlɩ nkpahá. 5Mlɩmátan ɩtɔɩ ánɩ Bulu lɔtɔɩ kplá mlɩánfɩmlɩgyí mʋ abísʋ. Ɔbɛɛ,“Mɩ bí, nɩ nɛbɩtɩ fʋ ɩsʋ á, máhɔmʋ lalahɛ sʋ.Nɩ nɔwá ɩyɩn wa fʋ á, máha mʋ ɩkpɔn fʋ.6Tsúfɛ ɔhá ánɩ ntɔdwɛ á, mʋ ntɔwá ɩyɩnwa.

Ɔhá ánɩ nɔpʋbwɛ mɩ bí á, mʋ ntɛbɩtɩ ɩsʋ.”

7Tomi wun ipian fɛ ɩsʋ bʋdɛ fʋ bɩtɩ. Buludɛ mlɩ ɩsʋbɩtɩ fɛ mʋ abí. Tsúfɛ obí ɔmɔmʋbʋ ɩnʋá mʋ sɩ tamabɩtɩ mʋ ɩsʋ? 8Nɩ ɔmɛbɩtɩ fʋ ɩsʋ fɛ alɩá ɔtɔbwɛ mʋ abí fɛɛ á, idesunáánɩ megyí mʋ bi onutó fʋgyi, klɛtobi fʋgyimʋ. 9 Anɩ ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ asɩ bʋtɛbɩtɩ anɩ ɩsʋ,

Hebrifɔ 12:10 226 Hebrifɔ 13:11anɩtobú amʋ ɛ. Ntogyi sʋ anɩmóotsulá baɩwɩasɩ há anɩ Sɩ Bulu dʋn amʋ, anya nkpaánɩ ɩtamatá? 10 Brɛ itinbí pɛ anɩ ɔsʋlʋsʋ asɩ bʋtɔpʋbɩtɩ anɩ ɩsʋ alɩá bʋdeklé. Bulu mʋ á,alɩá abɔwa alɛ sʋ ɔtɛbɩtɩ anɩ ɩsʋ, mɛnɩ anɩ ɛanɩ ɩwɩ bɛtɩn fɛmʋ. 11Nɩ bʋdɛ anɩ ɩsʋ bɩtɩ á,ɩtɛhan anɩ alɩ brɛ ámʋtɔ. Ansɩ tamagyi anɩ.Támɛ ɩsʋbɩtɩ ámʋ ɔma a, anɩtɔbwɛ yilé, tsíáiwilwiitɔ.

Atosunáhɛ Pʋ Ɔláda12 Mʋ sʋ mlɩmáha abatɔ iwu mlɩ,

akpawunutɔ ɩkpɩnkɩ mlɩ. Mlɩwa ɩwɩɔwʋnlɩn! 13 Mlɩha mlɩ tsiátɔ ɩwa alɛ, mɛnɩabubúpʋ amʋ bʋméesin tsukʋlɛ, mboúnbénya ɩlɔtsá.

14Mlɩbɔ mbɔdɩ amlɩha iwilwii itsia mlɩaɔhagyíɔha nsɩnɛ. Mlɩtsia nkpa ánɩ mʋ ɩwɩlɛtɩn, tsúfɛ ɔhá ánɩ mʋ ɩwɩ mɛtɩn móowunanɩ Wíe. 15 Mlɩkɩ ánɩ mlɩtɔ ɔkʋkʋʋkʋmɔɔhʋlɩɩ Bulu awɩtɔlɛ amʋ. Mlɩtɔ ɔkʋkʋ ɛmási asʋnwámʋ klʋntɔ, mɛnɩ ɔmɔɔpʋ asʋnwá mlɩ nsɩnɛ, iyinta mlɩtɔ akʋ. 16Mlɩkɩ ánɩ mlɩtɔ ɔkʋkʋ ɛ mɔɔbwɛ mʋ ɩwɩ mbʋa ɔtɔpʋ,ntɛɛ ɔhá ánɩ ɔtamabú Bulu fɛ Esau. Mʋlɔpʋmʋ handɛ tsɛ ɔtsáwʋlɛ atogyihɛ. 17 Fɛ alɩámlɩyin yaɩ á, ɔma a, olobodunká obi dɛhɛnoyúla tsú mʋ sɩ wá, támɛ mʋ sɩ lékiná mʋha. Ɩbʋ mʋtɔá ɔlɛhɩɛ su kokóli mʋ sɩ, támɛomenya mʋtɔ ɔkpa.

18 Megyí ɩbʋá mlɛtalɩ pʋ ɩbɩ da asɩmlɩlaba. Ɔtɩnɛá oklún tuun pʋ afúkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ bʋ, ogyá ɛ idetsií fɛSinaibʋ ámʋʋ Israelfɔ bɔyɔ mʋ asɩ brɛáBulu dɛpʋmʋmbla há amʋ ámʋ asɩmlɩlaba.19 Ɩnʋbonu ɔkpɛ lɔfʋlɩ kʋklʋʋkʋʋ, bonu ɔmɛkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ kʋ lɛlɩn bláa amʋ asʋn,sʋ bokokóli bɛɛ itsía alɩ, bʋmedékléá bɛtránu asʋansʋ. 20 Tsúfɛ bʋmɛtalɩ gyí mblaámʋʋ Bulu lɔwa há amʋ ɔbɛɛ, “Nɩ ɔbwɩ ɔkʋkʋráá ɩwɩ ɩda ɩbʋ ámʋ a, bʋdáa mʋ abwimɔ” ámʋsʋ. 21 Tɔá bowun ɩnʋ lɔwa amʋifú. Mʋ sʋ Mose óó lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ifú lahá mɩ ndɛkpɩnkɩ!”

22 Mlɩ mʋ á, Sionbʋ asɩ mlɩlaba. BuluƆkɩankpapʋ amʋ wúlu yilé, igyi ɔsʋsʋYerusalem pʋ Bulu-abɔpʋ mpɩm-mpɩmansɩ ogyíkpa mlɩlaba. 23 Bulu bitɩ ámʋ abí,bʋgyi ahá ámʋʋ bawánlɩn amʋ adá ɔsʋsʋámʋ ofíakpa mlɩlaba. Bulu, ogyi ahá fɛɛasʋn ogyípʋ amʋ wá mlɩlaba. Mlɩlaba aháámʋʋ Bulu latsú amʋ ánɩ bafʋn amʋ akláawá. 24 Yesu wá mlɩlaba. Mʋgyí Bulu mʋaanyánkpʋsa nsɩnɛntam ɔma ɔlɩɩpʋ nɩ. Yesu

obugya wúnyáhɛ amʋʋ ɩlɔpʋ yilé ba dʋnHabel obugya amʋ wá mlɩlaba.

25 Mʋ sʋ mlɩkɩ wankláán, mɛnɩmlɩméekiná Bulu ámʋʋ ɔdɛ mlɩ asʋn bláaamʋ. Tsúfɛ Israelfɔ ámʋʋ bekiná asʋnánɩ ɔlɔwa Mose blɩ Sinaibʋ asɩ nu ámʋbʋmɛtalɩ srɩ sí ɩsʋbɩtɩ ámʋ. Nɩ anɩ ɛ akínáɔhá ánfɩ ɔdɛtɔɩ tsú ɔsʋsʋ ánfɩ ɔmɛ nu á, anɩɩsʋbɩtɩ bɔdʋn amʋ klɛ. 26 Brɛá Bulu lɔtɔɩ Sinaibʋsʋ á, mʋ ɔmɛ lɛha ɔsʋlʋʋ lɛkpɩnkɩ.Támɛ séi á, alahɩɛ ɔbɛɛ, “Nɛtrá kpɩnkɩ ɔsʋlʋʋ ɔtsáwʋlɛ, kpɩnkɩ ɔsʋsʋ ɛ tsɩa mʋtɔ.”27 “Nɛtrá kpɩnkɩ mʋ ɔtsáwʋlɛ” anfɩ idesunáánɩ Bulu ɔbɛkpɩnkɩ atɔ bwɛhɛ ámʋ, lɛ mʋɩnʋ. Tɔá ɩmɛɛkpɩnkɩ ɛkɛkɛɛkɛ pɛ obésian.

28 Mʋ sʋ mlɩha ada Bulu ɩpán. Tsúfɛiwíegyí ánɩ ɩmɛɛkpɩnkɩ abénya tsú mʋ wá.Mlɩha abumʋ, anyamʋ ifú, mɛnɩ abégyimʋansɩ. 29 Tsúfɛ lɛlɛ mʋ á, ogyá anɩ Bulu ámʋgyí, ɔtɔhɔ atɔ plɩplɩplɩplɩ.

13Alɩá Abégyi Bulu Ansɩ

1 Mlɩkɩta mlɩ aba Akristofɔ dwɛtɔkínkíínkín. 2 Mlɩmátan afɔɔhɔsʋ. Tsúfɛmʋlɛha akʋ bɔhɔ Bulu-abɔpʋ afɔɔ,ɩmɔwankɩ amʋ nɩ. 3Mlɩkaɩn obu adɩpʋsʋ, fɛmlɩa amʋnyɔ dá obu. Mlɩkaɩn ahá ánɩ bʋdɛɩwɩɔsɩn wúunsʋ, fɛmlɩa amʋnyɔ dɛ ɩwɩɔsɩnámʋ wúun.

4 Akúlu mʋa aká bʋbúu aba amʋ abatsi-átɔ. Ɔkʋkʋ mádalɩ mʋ ba ɔma, tsúfɛ Buluɔbɛbɩtɩ ahá ánɩ bʋda ahá ánɩ bʋmegyí amʋakúlu ntɛɛ amʋ aká wá, pʋ mbʋa atɔpʋ fɛɛɩsʋ.

5 Kɔba asʋn ɩmádʋn mlɩ ɔdwɛ wa. Tɔámlɩbʋ igyí mlɩ ansɩ, tsúfɛ Bulu lablɩ ɔbɛɛ,“Mmɛɛnatɩ sí mlɩ, ntɛɛ kíná mlɩ ɛkɛkɛɛkɛ.”6Mʋ sʋ abɛtalɩ wá klʋn blɩ anɩaa,“Mɩ Wíe Bulu gyí mɩ ɔbʋápʋ.

Mʋ sʋ tɔtɔmɔɔwa mɩ ifú.Ntɔ nyankpʋsa ɔbɛtalɩ bwɛmɩ?”

7 Mlɩkaɩn mlɩ nkpá agyápʋ amʋʋ be-gyankpá bláa mlɩ Bulu asʋn ámʋsʋ. Mlɩkɩalɩá bɔpʋtsíá, amlɩnya hógyi fɛ amʋ. 8 Alɩámʋʋ Yesu Kristo gyí ígye ámʋ a, alɩ ógyindɛ, alɩ kɛn obétsiá brɛ fɛɛ ɛ nɩ. 9 Mʋsʋmlɩmáha atosunáhɛ ɔtsan-ɔtsan igyi mlɩansɩ, ɩbɩtɩa mlɩ lɛ ɔkpa wankláán ámʋsʋ.Ɩbʋ alɛá mlɛha Bulu ɔbɔwa awɩtɔlɛ há mlɩɔŋɛtɔ ɔwʋnlɩn, megyí atogyihɛ mbla, ánɩ ɩtamawá labi kʋkʋ há mʋsʋ agyípʋsʋ gyí.

10 Anɩbʋ afɔdɩɛ-asubwi kʋá igyí ahapʋámʋʋ bɛha Bulu igyí ɔsʋlʋsʋ nfɩ ámʋ bʋmaɔkpa gyi mʋsʋ atɔ. 11 Bulu igyí ɔhapʋ

Hebrifɔ 13:12 227 Hebrifɔ 13:25dɛhɛn tɔpʋmbwɩ obugya wíé ƆwankɩkpátɔƆwankɩkpá ɩnʋ yɔbɔ amʋ lakpan ɩwɩ afɔdɩɛ,bʋtɔpʋ aye amʋ mʋ ya mmuátse, yɔwa mʋogyá. 12 Ɩnɩ sʋ Yesu ɛ lówu mmuátse, mɛnɩɔbɔpʋ mʋ onutó obugya gyʋra mʋ ahá,amʋ lakpan sʋ nɩ. 13 Mʋ sʋ mlɩha adalɩ yɔmʋ wá mmuátse ɩnʋ, abʋkpɔɩ anɩa mʋnyɔ.14Tsúfɛ anɩmá wúluá ibétsiá yɔ ɔsʋlʋsʋ nfɩ.Anɩgyó wúlu amʋʋ ɩbá ámʋ. 15Mʋ sʋmlɩhaatsʋn Yesusʋ akanfʋ Bulu, ɩbwɛ afɔdɩɛ ánɩ anɩdɛpʋhá mʋ ekekegyíɛkɛ. Mʋgyí ɔnɔtɔasʋn ánɩ anɩdɛpʋwá anɩ Wíe numnyam nɩ.16 Mlɩmátan awɩtɔlɛwasʋ. Mlɩye mlɩ atɔtɔha aba, tsúfɛmʋ aná gyí afɔdɩɛá itegyi Buluansɩ nɩ.

17Mlɩbu mlɩ nkpá agyápʋ, amlɩba ɩwɩasɩha amʋ. Tsúfɛ bʋtamadá ɔkpʋnʋ mlɩɔklásʋkɩɩ sʋ. Bʋyin ánɩ bɛyɛlɛ alɩá bɔpʋkɩanɩ ɔklásʋ ɔnɔ Bulu ansɩtɔ. Mlɩha amʋabʋbwɛ amʋ agyʋmá ansigyísʋ, megyínwɛsʋ. Nɩ megyí alɩ á, ɩmɔɔwa labi kʋkʋ hámlɩ.

18 Mlɩtsia bɔ mpáɩ ha anɩ. Nyin ánɩ anɩ klʋn mɛdɛ anɩ pɔn ha, támɛ anɩdékléáabétsiá tsiátɔ wankláán brégyíbrɛ. 19 Nhɩɛndekléámlɩbɔɔmpáɩ, Bulu ɔháamɩ ansankiba mlɩ wá nkenyɔ ánfɩtɔ kótóó.

Mpáɩ Tráhɛ20-21 Iwilwii Ɔhapʋ Bulu, ɔlɔkʋsʋa anɩ

Wíe Yesu Kristo tsú afúlitɔ ámʋ ɔháaamlɩtalɩ bwɛ yilé kugyíkʋá odeklé. Ndɛmʋ kokóli mbɛɛ, ɔtsʋʋn Yesu Kristosʋ ɔbwɛtɔá odeklé anɩtɔ. Yesu gyí akúfa Ɔkpapʋkpɔnkpɔntɩá Bulu lɔpʋmʋ obugya ká ntamamʋʋ ɩbʋ ɩnʋ brɛ fɛɛ, mʋa mʋ akúfa, bʋgyimʋ ahá amʋ nsɩnɛ nɩ. Numnyam ɩbwɛɛmʋklɛ yɔfʋn brɛá ɩtamatá! Amen.

Ɩklá22 Mɩ apíó, ɩbʋ mʋtɔá ɔwʋlʋ kútúklú

nawánlɩn sɩsɩ mlɩ. Támɛ nobwíí ɩpa, mlɩyaaasʋ amlɩnu mʋtɔ asʋn ánɩ ndɛpʋwá mlɩɔwʋnlɩn. 23 Ndɛ mlɩ ɩbɩ ha ánɩ balɛ anɩ píóTimoteo obu. Nɩ ɔlɔwa ɔsa bɔtʋ mɩ nfɩ mʋá, nɛkpa mʋ abɛba bɛkɩmlɩ.

24 Nɛhá mlɩ nkpá agyápʋ pʋ Bulu aháatráhɛ fɛɛ itsiá. Akristofɔ ámʋʋ bʋbʋ Italiaɔmátɔ ámʋ ɛ bɛhá mlɩ itsiá.

25Ndɛ Bulu kokóli mbɛɛ, ɔwáa awɩtɔlɛ hamlɩ fɛɛ! Amen!

Yakobo 1:1 228 Yakobo 2:7

YakoboƆwʋlʋ

Itsiáha1 Mɩ Yakobo ánɩ ngyi Bulu mʋa anɩ Wíe

Yesu Kristo osúmbi dɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩnsɩsɩ mlɩ Bulu ahá* ánɩ mlɩladásáɩn wá ɔyɩtɔfɛɛ. Ndɛmlɩ itsiá ha.

Ansigyínya Ɩkplántɔ2 Apíó aba, nɩ mlowíe ɩkplán mʋa asʋn

wunhɛtɔ á, ansɩ ɩhɩɛ gyi mlɩ. 3Tsúfɛmlɩyinánɩ nɩ bɔsɔ mlɩ hógyi kɩ a, ɩtɛhá mlɩtotomitálɩ lɩɩ mlɩ asʋn wunhɛ fɛɛ ɔnɔ. 4Nɩ mlɛtálɩ tomi lɩɩ mʋ ɔnɔ á, ɩbɛha mlɛdan, wá alɛ, fʋntógyítɔtɔ. 5 Nɩ mlɩtɔ ɔkʋ léhián nyánsa á,ɔkʋlɩ Bulu. Ɔbɛha mʋ faan. Ɔmɔɔwa mʋpɛlɩtɔ, tsúfɛ Bulu tɔpʋ awɩtɔlɛ há ahá fɛɛnyánsa. 6 Támɛ nɩ fɔkʋlɩ mʋ a, pʋ hógyikʋlɩ mʋ. Másusúu fɛɛ ɔmɛɛha fʋ. Tsúfɛ nɩ fʋmohogyi ánɩ ɔbɛha fʋ á, fʋgyi fɛ ɔpʋá ɩdáyɔ nkpá, ɩladá yɔ ɔma. 7-8 Ɔhá ánɩ ogyi alɩ,mʋ agywɩɩn tamalɩɩ tsukʋlɛ ɔmádɩnká ansɩ ɔbɛɛ, ménya tɔtɔɔtɔ tsú anɩ Wíe Bulu wá,tsúfɛmʋ agywɩɩn igyi anyɔ.

Ohian Pʋ Ɩwɩnya9Ansɩ igyí Okristoyin ánɩ ɔma tɔtɔ, tsúfɛ

Bulu latsúmʋ fʋá. 10Nɩ Bulu ɔbá ɩwɩ onyapʋɛ asɩ á, ansɩ igyí mʋ. Tsúfɛmʋ nkpa bɔtsʋnfɛ oyí ntswɩtswɩ. 11 Alɩ ámʋʋ owí ɔnɔ ɩwáɔnlɩn, ɩtɔ ɩfá, mʋ ntswɩtswɩ tɔbʋ kpákpáa;ɩfá ámʋ alɛ tɛtá ámʋ a, alɩ kɛn ɩwɩ onyapʋdɛyɔ ɔdɛbá alɩɩ obówu nɩ.

Ɩsɔkɩ12 Bulu toyúlá ɔhá ánɩ ototomi ɩkplántɔ.

Tsúfɛ nɩ ɔlɛdalɩ mʋtɔ á, Bulu ɔbɛda mʋɩpán, há mʋ nkpa ánɩ ɩtamatá, igyi ɩsʋgyí-ɩpa ámʋʋ ɔlɛhɩɛ ɔbɛɛ, mɔpʋhá ahá ámʋʋbʋtɔdwɛmʋ amʋ. 13Nɩ bɔsɔ ɔkʋ kɩ a, ɔmáblɩ ɔbɛɛ Bulu lásɔ mʋ kɩ, tsúfɛ ɔhaa mɛɛtalɩ sɔBulu kɩ ɔbɛɛ, ɔbwɛɛ lakpan. Bulu ɛ tamasɔɔhaa kɩ ɔbɛɛ, ɔbwɛɛ lakpan. 14 Nyankpʋsaonutó ɔwɔlɩ laláhɛ tɛmlɛ mʋ, bɩtɩa mʋ wáɩsɔkɩtɔ. 15 Ɔwɔlɩ laláhɛ tɔkwɩɩ lakpan. Lak-pan ɛ igyi ɔhasʋ á, ɩtɔpʋ lowu ba.

16 Mʋ sʋ apíó adwɛpʋ, mlɩmáha ɔhaaɔmlɛ mlɩ. 17 Atɔ wankláán pʋ atokiehɛyilé kugyíkʋ itsú ɔsʋsʋ. Itsú anɩ Sɩ Bulu,ɔsʋsʋ atɔ wankɩhɛ Ɔbwɛpʋ ámʋ wá. Ɔta-matsɛ fɛ ɔpa mʋa onyé. 18Mʋ apɛtɔ ɔlɔpʋ

mʋ ɔnɔkwalɩ asʋn kwɩɩ anɩ, mɛnɩ abɔbwɛagyankpapʋmʋ atɔ bwɛhɛ fɛɛtɔ.

Asʋnnu PʋMʋsʋgyí19 Apíó adwɛpʋ, mlɩnu. Mlɩkɔsɩ nu asʋn

asɩ. Mlɩ ɔnɔ máwa ɔsa. Mlɩmákɔsɩ nyá ɔblɔɛ. 20 Tsúfɛ ɔblɔ tamabwɛ tɔá Bulu tekle.21 Mʋ sʋ mlɩlɛ tsiátɔ laláhɛ kugyíkʋ lɛ mlɩnkpatɔ, amlɩsi lakpan bwɛ. Mboún mlɩbaɩwɩasɩ, amlɩhɔ Bulu asʋn ámʋʋ aladú wámlɩtɔ ámʋ. Mʋ ɔbɛha mlɩ ɔkláa obényankpa nɩ.

22 Mlɩbwɛ dɩnka Bulu asʋn ámʋsʋ,mlɩmábwɛ mʋ anupʋ kɛkɛ. Nɩ mlɔbwɛ mʋanupʋ kɛkɛ a, ɩwɩ mlɩdɛmlɛ. 23 Ɔhá ánɩ onú Bulu asʋn, omegyi mʋsʋ gyí fɛ ɔhá ánɩ alakɩ mʋ ɩwɩ ahʋhwɛtɔ. 24 Onyánátɩ mʋ asɩpɛ á, alatan alɩá olowun mʋ ɩwɩ. 25 Támɛɔhá ánɩ ɔlɛyaa asʋ nú Kristo mbla ámʋʋɩlɔfʋn, ɩtɛhá anɩtegyi ɩwɩ ámʋ, ɔmɛtanmʋsʋ, ɔdɛ mʋsʋ gyí a, Bulu obóyulá mʋɔkpagyíɔkpasʋ.

26 Ɔhagyíɔha ánɩ ɔbɛɛ mʋdɛ Bulu súm,támɛ ɔtamakɩtá ɩwɩ mʋ tɔɩtɔ á, ɔdɛ ɩwɩmlɛ. Mʋ Bulusúm igyi kpaalɩ. 27 Bulusúmoduá mʋ ɩwɩ lɛtɩn, asʋansʋ ma mʋ ɩwɩ,anɩ Sɩ Bulu tekle gyí, mlɛkɩ awumbi mʋaasʋrapʋsʋ amʋ ɩkplántɔ. Mlɛkɩ ánɩ ɔyɩ ánfɩtɔ lakpanbwɛ ɛ iméegyi mlɩsʋ.

2Fɩtátɔ Futí Kɩ

1 Mɩ apíó, nɩ mlɩlahɔ numnyam OwíeYesu Kristo gyi a, mlɩmáfutí fɩtátɔ kɩ. 2-3Nɩ ɩwɩ onyapʋá ɔdɩdɩ tatiá ɩbʋ ibíá, ɔlɔwa sikaatɔ pʋ ohiániá ɔdɩdɩ tatida bɛbá mlɩ Buluosúmkpá a, mlɩmáha ɩwɩ onyapʋ ámʋ otsi-ákpá, bláa mʋ mlɩaa, obétsiá oyilékpá nfɩ;bláa ohiáni ámʋmʋmlɩaa, otsía asɩ ɔtɩnɛkʋɩnʋ, ntɛɛ odúnka ɔtɩnɛkʋ lɩɩ. 4Nɩ mlobú aháamʋ ɩwɩnya sʋ á,mlɩmɔkʋpʋ agywɩɩn laláhɛgyi asʋn nɩ?

5 Apíó adwɛpʋ, mlɩyaa asʋ amlɩnu. Bululɛlɛ ɔyɩ ánfɩtɔ ahiánfɔ ɔbɛɛ, bʋnyáa hógyiánɩ mʋ ɔnɔ bʋ ɔnlɩn, abʋtsia mʋ iwíegyíámʋtɔ, fɛ alɩ ámʋʋ ɔlɛhɩɛ yáɩ ɔbɛɛ, mɔpʋháahá ámʋʋ bʋtɔdwɛ mʋ amʋ. 6 Támɛ mlɩmʋ á, mlɩtɔkpɔɩ ahiánfɔ. Nfɩtɛ mlɩ, megyíɩwɩ anyapʋ ánfɩ tesísi mlɩ, tswɩn mlɩmánsʋ,sáma mlɩ wúlu ahandɛ wá nɩ? 7Megyí amʋdɛ Kristo ɩdayilé ámʋʋ ɩdɩn mlɩsʋ ámʋ kpɔɩ nɩ?

* 1:1 Yakobo lɛtɩ Bulu ahá ɔbɛɛ, abusuan dúanyɔ ámʋ.

Yakobo 2:8 229 Yakobo 3:158 Bulu mbla ámʋ fɛɛ nwun, bɔwanlɩn wá

Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ gyí, “Dwɛ fʋbá fɛ fʋ ɩwɩ.” Nɩ mlɩdɛ mʋsʋ gyi lɛlɛ á,mʋmʋ mlɩdɛ ɩtɔ wankláán bwɛ. 9 Támɛ nɩ mlofútí fɩtátɔ kɩ a, mlɩlabwɛ lakpan. Bulumbla ámʋ lahá mlɩ ɩpɔn. 10 Tsúfɛ fʋá fegyimbla ámʋ fɛɛsʋ, támɛ fɛpán kʋlɛ pɛ á, fagyipɔn ánɩ fatʋn mbla ámʋ fɛɛ. 11 Tsúfɛ Bululɛblɩ ɔbɛɛ, “Mátɔ mbʋa.” Mʋ kɛn lɛblɩ ɔbɛɛ, “Mámɔ ɔha” ɛ nɩ. Mʋ sʋ nɩ fʋmɔkʋtɔmbʋa, támɛ famɔ ɔha a, fʋmɔkʋkíná Bulumblasʋ gyí nɩ? 12 Bulu ɔbɔpʋ mbla ánfɩ ɩtɛhá anɩtegyi ɩwɩ ánfɩ gyi ahá asʋn. Mʋsʋ mlɩkɩ wankláán, mlɩ asʋn blɩhɛ pʋ mlɩbwɛhɛtɔ. 13 Tsúfɛ ɔhá ánɩ ɔtamawun ahánwɛ á, Bulu omóowun mʋ nwɛ. Támɛ nɩ fʋtowun ahá nwɛ á, Bulu obówun fʋ nwɛmʋ asʋn ogyíkɛ.

Hógyi Pʋ Bwɛhɛ14 Apíó aba, nɩ ɔkʋ ɔbɛɛ, mɔhɔ Bulu gyi,

támɛ mʋ bwɛhɛ mosuná alɩ á, labi mɔmʋmʋ hógyi amʋ bʋ? Mʋ odu ɩbɛtalɩ hámʋ ɔkláa obénya nkpa? 15-16 Nɩ fowun fʋaba akʋ bʋma atɔ dɩdáhɛ pʋ ɔyɩ kɛhɛtɔatogyihɛ, támɛ fʋmɛha amʋ, fɛbláa amʋ fɛɛ,“Nɛhá mlɩ itsiá. Mlɩtsia wankláán. Buluɔkpáa mlɩ, ɔha mlɩ tɔá ɩdɛ mlɩ hián” a, labimɔmʋ fʋ asʋn blɩhɛ amʋ ɩlɔwa? 17Alɩ hógyiigyi nɩ. Hógyi oduá yilébwɛ há fʋ bá ɩmamʋtɔ á, igyi hógyi wúhɛ.

18 Ɔkʋ ɔbɛtalɩ blɩ ɔbɛɛ “Fʋbʋ hógyi. Mɩ ɛ ntɔbwɛ yilé.” Nɛlɛ bláa mʋ mbɛɛ, “Sunamɩ fʋ hógyi amʋʋ yilébwɛ ɩma mʋtɔ ámʋ.Mɩ ɛ nósuná fʋmɩ hógyi tsú mɩ yilébwɛtɔ.”19Fʋhógyi desuná ánɩ Bulu ɔkʋlɛ pɛ bʋ ɩnʋ?Ɩbʋ alɛ! Támɛ bɩ ánɩ ɔŋɛ laláhɛ fɛɛ bohogyialɩ. Mʋ sʋ bʋtenyá mʋ ifú, kpɩnkɩ kpak-pakpakpa. 20 Fʋ ɔha mimláhɛ, fʋdekléáfówun ánɩ hógyiá ɩtamabwɛ yilé igyi hógyikpaalɩ? 21 Anɩ náin Abraham lɔbwɛ yiléBulu ansɩtɔ, tsúfɛ olotsulá kpá mʋ bi Isakyáa pututɔ, tɛkɩ ɔyɔmɔ mʋ bɔ afɔdɩɛ háBulu. 22 Mlɩlawun alɩá nanáin Abrahamhógyi pʋ mʋ bwɛhɛ lɛnatɩ? Mʋ bwɛhɛ sʋmʋ hógyi lɔfʋn. 23 Alɩ Bulu asʋn wanlɩnhɛanfɩ ɩlɛba mʋtɔ nɩ. Ɔbɛɛ, “Abraham lɔhɔBulu gyi. Mʋ sʋ Bulu lóbumʋ yilé ɔbwɛpʋ,”tɩ mʋmʋ nyawie nɩ. 24 Ɩnɩ sʋ séi á, mlɩbɩ ánɩ yilébwɛ tɛhá Bulu totsú ɔha ánɩ mʋ asʋn daɔkpa mʋ ansɩtɔ, megyí mʋ hógyi pɛ.

25 Alɩ ɩlɛba ha obu-ɔnɔ otsiápʋ Rahab ɛnɩ. Bulu lótsu mʋ ánɩ mʋ asʋn da ɔkpa, tsútɔá ɔlɔbwɛ sʋ. ƆlɔpʋYudafɔ akʋá bɛba bʋdɛ

ansɩ wa kɩ mʋ ɔmátɔ ŋáín, ɔlɛha amʋ bɛtsɛɔkpa srɩ.

26 Alɩ ámʋʋ ɔŋɛ ɩma ɔhatɔ ógyi itowuhɛámʋ a, alɩ nɩ yilébwɛ mɛmá hógyisʋ ɛ igyihógyi wúhɛ nɩ.

3Ɔdandʋ

1 Mɩ apíó, mlɩ fɛɛ mlɩmábwɛ ɩwɩ atɔasunápʋ. Tsúfɛ Bulu obégyi anɩ atɔasunápʋ anfɩ asʋn kínkíínkín. 2 Anɩ fɛɛanɩtɛpán brégyíbrɛ, támɛ nɩ ɔkʋ tamapánmʋ tɔɩtɔ á, mʋmʋ ɔlɔfʋn. Ɔbɛtalɩ gyi mʋɩwɩsʋ ɔkpagyíɔkpasʋ. 3 Apʋkɩ, dátɔbi kʋpɛ bʋtɔpʋwá ɔpɔnkɔ ɔnɔ, pʋdámlí mʋ, sú-ná mʋ ɔkpa pʋ tɔá ɔbwɛɛ. Ɩtɛhá otobúanɩ. 4 Mlɩkɩ ntsusʋ-yibiá ɩdɩn ntsu ansɩtɔ.Ilomoní, afú kpɔnkpɔntɩ tɔpʋ mʋ nátɩ.Támɛ ɔtabʋ pátáplábi kʋ tɛdámlí mʋ, súnáɔtɩnɛá ɩyɔɔ. 5 Alɩ anɩ ɔdandʋ ɛ igyi nɩ. Igyianɩ ɩwɩ ɩtɔ túkúrííbi kʋ. Támɛ ɩtɛtálɩ blɩ asʋn akpɔnkpɔntɩ pʋtsú ɩwɩ.

Igyi fɛ ogya plɛnplɛnbi ánɩ ɩtɔwá ɩpʋ yíléogyá. 6 Igyi ɩtɔ laláhɛá iteyíntá atɔ fɛɛ anɩɩwɩ. Ɩtɔkpɔɩ nyankpʋsa, yíntá mʋ nkpatsi-átɔ fɛɛ. Ɩsʋbɩtɩ ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ ɔdandʋogyá ánfɩ tɛtsánkɩ tsú. 7 Nyankpʋsa tɛtálɩ bwɛ pututɔ-mbwɩ, mbubwi, awɔ pʋ ntsutsombwɩ akugyíakʋ bʋtɛmántá. 8 Támɛ ɔhaamɔkʋtálɩ bwɛ ɔdandʋ ɔmanta kɩ. Ɩtɔ laláhɛɔdandʋ gyí. Ɔtamatsíá díín. Elín ánɩ ɩtɔmɔsɔɔn bɔ mʋ. 9 Anɩtɔpʋ anɩ ɔdandʋ kánfʋanɩWíe pʋ anɩ Sɩ Bulu. Mʋ kɛn anɩtɔpʋlwɩɩ ahá nɩ. Támɛ Bulu onutó lɔbwɛ nyankpʋsafɛ mʋ ɩwɩ. 10 Ɔnɔ kʋlɛ pɛ ámʋtɔ ɩkanfʋmʋa ɩlwɩɩ tɛdálɩ tsu. Mɩ apíó, ɩma alɛáɩbɛba alɩ. 11 Ntsuá ɩbʋ anúlɛ pʋ ntsuá ɩmaanúlɛ bɛtalɩ lɩn tsu ɔbʋn kʋlɛtɔ? 12Mángooyí bɛtalɩ swíé kankaba? Ntɛɛ baflɛ oyíbɛtalɩ swíé mángo? Ɛkɛkɛɛkɛ! Alɩ ntsuá ɩbʋanúlɛmɛɛtalɩ lɩn tsu ɔbʋn ánɩ mʋtɔntsumaanúlɛtɔ nɩ.

Nyánsa Ánɩ Itsú Bulu Wá13 Nɩ ɔkʋ bʋ nyánsa mʋa asʋn asɩnu

mlɩtɔ á, mʋmʋ ɔpʋʋ mʋ tsiátɔ wankláán lɛmʋ suna tsʋn mʋ bwɛhɛ pʋ mʋ ɩwɩasɩbáánɩ itsú mʋ nyánsatɔ. 14 Támɛ nɩ olu pʋɔnsɩpɛ tsiátɔ bʋ mʋtɔ á, mʋmʋ ɔmápʋ ɩbɩsí kántɔ, blɩ ɔbɛɛ mʋbʋ nyánsa. Nɩ ɔblɩ alɩ á, alawá afunu dɩnká ɔnɔkwalɩ amʋsʋ.15Nyánsa ánfɩ odu motsú ɔsʋsʋ. Itsú ɔyɩtɔatɔ ɔmagyáa, tsiátɔ laláhɛ, pʋ ɔŋɛ laláhɛ

Yakobo 3:16 230 Yakobo 5:12wá. 16Tsúfɛ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ ánɩ olu pʋ ɔnsɩpɛbʋ a, aba asɩmánú pʋ lalahɛbwɛ tétsíá ɩnʋ.17 Támɛ ɔhá ánɩ mʋ nyánsa itsú ɔsʋsʋ á,gyankpapʋ, mʋ ɩwɩ lɛtɩn. Ololwií, ɔtɔdwɛahá, ɔtɛba ɩwɩasɩ. Otowun ahá nwɛ, ɔtɔbwɛyilé. Ɔtamafútí fɩtátɔ kɩ, ɔtɔbwɛ atɔ tsú mʋklʋntɔ. 18 Ahá nsɩnɛ ɔlapʋ todú iwilwiiáɩtɔpʋ yilébwɛ ba.

4Ɔyɩtɔ Atɔ Dwɛ

1 Ntɔ tɛtɩ ɩkɔ mʋa ɩtrɛ wá mlɩ nsɩnɛ?Megyí ɔwɔlɩ laláhɛ ánɩ ideklé igyi mlɩsʋtɔpʋba? 2 Mlɩlapʋ ɔnsɩpɛ mlɩdɛ atɔ klé,mlɩmɛdɛ mʋ nya. Ɩnɩ sʋ mlɩdɛ ahá mɔ.Mlɩ ansɩ dɛpɛ ahá atɔsʋ. Mʋ sʋ mlɩdɛtrɛkɔ nɩ, támɛ mlɩ ɩbɩ mɛɛda mʋ kɩ. Tɔásʋá mlɩményá gyí, mlɩtamakʋlɩ Bulu ɔhamlɩ. 3 Nɩ mlɔkʋlɩ kʋráá á, ɔtamahá mlɩ,tsúfɛ agywɩɩn laláhɛ mlɩtɔpʋkʋlɩ mʋ. Alɩámlɔpʋwá ɩwɩ ansigyí sʋ mlɩdɛ mʋ kʋlɩ.4 Mlɩladámlí ɔma há Bulu. Mlɩméyín ánɩ nɩ mlɩdɛ ɔyɩtɔ atɔ dwɛ á, mlɩdɛ Bululu? Nɩ fʋdeklé fɛɛ fɔdwɛ ɔyɩtɔ atɔ á,fʋtɔbwɛ Bulu olupʋ. 5Ntɛɛ mlɩdɛkɩɩ mlɩaa,kpaalɩ Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋ ɩlɛblɩ ɔbɛɛ,“Bulu tamatsúlá Ɔŋɛ ámʋʋ ɔlɔpʋwá anɩtɔámʋsʋ?” 6 Ɩnɩ sʋ ɔtɔpʋ awɩtɔlɛ tsɔtsɔɔtsɔkpá anɩ, fɛ alɩá Bulu asʋn wanlɩnhɛ amʋɩlɛblɩ nɩ. Ɔbɛɛ,“Ɔtɔkʋsʋ lɩɩ ɩwɩ atsupʋsʋ,

támɛ ɔtɔpʋ awɩtɔlɛ kpá ɩwɩasɩ abápʋ.”7Mʋ sʋ ndɛ mlɩ bláa mbɛɛ, mlɩbá ɩwɩasɩ

ha Bulu. Mlɩkʋsʋ lɩɩ Ɔbʋnsámsʋ, ɔbɛsrɩ nátɩ mlɩ wá. 8Mlɩkpʋkpɛ manta Bulu, Buluɛ ɔbɛkpʋkpɛ manta mlɩ. Lakpan abwɛpʋ,mlɩfwɩ ɩbɩ lɛ lakpanbwɛtɔ. Ahá ánɩ mlɩagywɩɩn igyi anyɔ, mlɩha mlɩ klʋntɔ ɩtɩn.9 Mlɩsu, amlɩha mlɩ ɩwɩ ɩwa mlɩ nwɛ, mlɩlakpan sʋ. Mlɩ mɔsɩ ɩdámli isú, mlɩ ansigyíimli pɛlɩ. 10Mlɩba ɩwɩasɩ Bulu ansɩtɔ, mɛnɩobótsu mlɩ fʋá.

Aba Ɩwɩ Asʋn Blɩ 11 Apíó adwɛpʋ, mlɩmátrá blɩ mlɩ aba

ɩwɩ asʋn. Mlɩmátrá tsii aba, kpɔɩ aba.Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɛlɛ mʋ ba ɩlá ntɛɛ gyi mʋasʋn á, ilosuná ánɩ ɔdɛblɩ ɔbɛɛ, Bulu mblaámʋ ɩma alɛ. Ɩnɩ désuná ánɩ alatsú mʋ ɩwɩánɩ ɔdʋn mbla ámʋ. Nɩ ɔdʋn mbla ámʋ a,mʋmʋ ɔmɛdɛ Bulu mbla ámʋ bu. 12 Bululɔwa mbla ámʋ. Mʋ pɛ ɔbɛtalɩ pʋ mʋ gyianɩ asʋn. Mʋ pɛ ɔbɛtalɩ hɔ anɩ nkpa, ntɛɛ

mɔ anɩ. Nɩ igyi alɩ mʋ á, fʋgyí ma ánɩ fégyifʋ bá asʋn?

Ansɩ Pʋdɩnká Ɔkɛsʋ13 Mlɩya asʋ amlɩnu. Mlɩ ahá ámʋʋ

mlɩtɛblɩ mlɩaa, “Ndɛ ntɛɛ ɔkɛ abɔyɔ wúluyilé kʋsʋ, yétsiá ɩnʋ ofi ɔkʋlɛ gyi ibíányá ɩwɩ” ámʋ. 14 Mbɛɛ, mlɩyin ɔkɛtɔ?Mlɩyin alɩá mlɩ nkpatsiátɔ bɔbwɛ? Mlɩgyífɛ agyinde, ɩtɛdálɩ dɩnká, támɛ ɩtamawá ɔpákʋkʋ, ɩtɔfwɩ. 15Mʋ sʋ tɔá ilehián ánɩ mlɛblɩ gyí, “Nɩ Bulu lótsulá há anɩ nkpa á, abɔbwɛɩnɩ ntɛɛ ɩnɩ.” 16Nɩ imegyí alɩ á, ilosuná ánɩ mlɩdɛ ɩwɩ tsu, pʋ ɩbɩ sí kántɔ. Lakpan ɩwɩtsúánfɩ odu gyí.

17Mʋ sʋ ɔhá ánɩ oyin ɩtɔwankláán, támɛɔtamabwɛ á, ɔdɛ lakpan bwɛ.

5Ɩwɩ Anyapʋ Asʋn

1 Ɩwɩ anyapʋ, mlɩsu amlɩsʋra okitikíti,tsúfɛ ipian kpɔnkpɔntɩ ɩbá mlɩsʋ. 2 Séi ánfɩá, mlɩ atonyahɛ fɛɛ laplɔ. Atɛplɛ bawɩ mlɩatati. 3 Mlɩ sika atɔ ɛ ɩlakpɔɩ, wɩ nkanʋ.Mʋ nkanʋ ámʋ obégyi mlɩ ɩwɩ adánsɩɛ,yíntá mlɩ ɔyʋlʋʋ fɛ alɩá ogyá teyíntá atɔ.Mlɩlakle atɔ tsɔtsɔɔtsɔ yáɩ kpaalɩ, brɛ ánfɩɔyɩ ɩbá bɔmɔ ɔnɔ ánfɩ. 4 Mlɩkaɩn ánɩ aháámʋʋ mlɩlɔbɔ ɩpa, bɔyɔ agyʋmá mlɩ ndɔtɔ,támɛ mlɩlékiná amʋ ɩkɔ ka ámʋ isú latʋBulu, túmi fɛɛ Owíe amʋ. 5Mlɩlatsíá ɔsʋlʋʋanfɩsʋ, gyi nkpa mʋa ɔdwɛ pʋwá nfɔ fɛnnantswie há mlɩ ɔmɔkɛ. 6Mlɩlahá ɔhá ánɩ mʋ asʋn da ɔkpa ɩpɔn, mɔmʋ, ɔmɛprɩɩ ɩwɩ.

Ɩklʋnya Mʋa Mpáɩbɔ7 Apíó aba, mlɩnya klʋn tsia gyo anɩ

Wíe Yesu Kristo ɩbá. Mlɩkɩ alɩá ɔdɔtɔpʋtenyá klʋn tsíá gyo nyankpʋ gyankpapʋmʋa tráhɛ, pʋ alɩá otetsíá gyo brɛá ɔsʋlʋʋamʋ ɩbɛha atɔ pɔpwɛ bówie wóyí. 8-9 Mlɩɛmlɩnya klʋn amlɩlɩɩ kínkín, tsúfɛ anɩ Wíe,ogyi asʋn ogyípʋ amʋ ɩbá lafʋn. Mʋ sʋmlɩmátsiá tɔɩ mlɩ abasʋ, mɛnɩ ɔmɛɛha mlɩɩpɔn.

10 Apíó, mlɩpʋ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋʋbɛblɩ Bulu asʋn ámʋ bwɛ mlɩ atosuánhɛ.Bowun asʋn tsɔtsɔɔtsɔ, támɛ benya klʋn.11Mlɩkɩ alɩá anɩtobú amʋ. Itsú alɩá botomiamʋ asʋn wunhɛtɔ sʋ. Mlɩkaɩn Hiob ɛ ɩwɩasʋnsʋ. Alɩá olotomi mʋ asʋn wunhɛtɔ. Ɩnɩsʋ Bulu lóyulá mʋ mʋ ɔma. Lɛlɛ, Bulu bʋawɩtɔlɛ. Otowun ahá nwɛ.

12Mɩ apíó, ndeklé mbɛɛmlɩbɩɩ wankláánánɩ mlɩmátánʋ ɔsʋsʋ ntɛɛ ɔsʋlʋʋ, ntɛɛ ká

Yakobo 5:13 231 Yakobo 5:20tɔtɔɔtɔ. Mlɩ “Iin!” ɩbwɛɛ “Iin!” mlɩ “Ó-o!”ɛ ɩbwɛɛ “Ó-o!” mɛnɩ Bulu mɛɛha mlɩ pɔn.

13 Nɩ ɔkʋ dɛ ipian wúun mlɩtɔ á, okókoliBulu. Nɩ ansɩ dɛ ɔkʋ gyí ɛ á, ɔwáa ɩlʋ kanfʋBulu. 14 Nɩ ɔkʋ dɛlɔ mlɩtɔ á, ɔtɩɩ ɔpasuaahandɛ abʋba bokokóli Bulu, abʋkpa mʋofobí anɩ Wíe ɩdátɔ. 15Nɩ bokókóli anɩ Wíehógyitɔ á, ɔbɛtsamʋ ɩlɔ, ɔbɔkʋsʋ. Nɩ alabwɛlakpan kʋ á, Bulu obési mʋ fɛɛ kíé mʋ.16Mʋ alɩ sʋmlɩlɛmlɩ lakpan blɩ, amlɩkokoliBulu ha aba, mɛnɩ ɔbɛtsa mlɩ ɩlɔ. Ɔhá ánɩ mʋ asʋn da ɔkpa mpáɩ tɔwá ogyá. Ɩtɔyɔagyʋmá wankláán. 17Nyankpʋsa Elia ɛ gyífɛ mɩa fʋnyɔ. Olokokóli Bulu kínkíínkínánɩ nyankpʋmátswíe. Lɛlɛ imotswie nfinsamʋa ɩfʋn. 18 Ɔlɛlakʋlɩ mʋ ánɩ itswíe. Lɛlɛnyankpʋ létií, ɩlɛha atɔ lɛlawá alɛ ɔsʋlʋsʋ.

19Mɩ apíó, nɩ mlɩtɔ ɔkʋ ɔdɩda hógyitɔ á,ɔkʋ ɔsánkia mʋ ba. 20 Mlɩbɩ ánɩ ɔhá ámʋlalɛ ɔkláa tsú lowu ánɩ tɛkɩ obówutɔ. Mʋ sʋBulu obési mʋ lakpan tsɔtsɔɔtsɔ kíé mʋ.

1 Petro 1:1 232 1 Petro 1:24

PetroƆwʋlʋ Gyankpapʋ

Itsiáha1 Ɔwʋlʋ ánfɩ itsú mɩ Petro ánɩ ngyi Yesu

Kristo sumbí ɔyɔpʋ wá.Ndɛ mʋ wanlɩn sɩsɩ mlɩ ahá ánɩ Bulu

lalɛ bwɛ mʋ abí, mlɩladásáɩn yɔbwɛ afɔɔPonto, Galatia, Kapadokia, Asia yɛdalɩ Bi-tinia ɔmátɔ fɛɛ. 2 Ɔsɩ Bulu lalɛ mlɩ fɛ alɩámʋʋ ɔlɛhɩhɩɛ mʋ yáɩ ánɩ ɩbá mʋtɔ ámʋ.Bulu latsʋn Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋsʋ bwɛ mlɩmʋ ahá, mɛnɩ mlóbu Yesu Kristo, mʋ obu-gya ɛ ɩbɔgyʋráa mlɩ.

Bulu ɔhɩɛ gyi mlɩ bʋalɛ, ɔha mlɩ iwilwiitsɔtsɔɔtsɔ!

Ɔkpakɩɩ Ánɩ Ɩmɔɔbwɛ Kpaalɩ3Mlɩha akanfʋ Bulu. Mʋgyí anɩWíe Yesu

Kristo mʋ Sɩ pʋ mʋ Bulu nɩ. Mʋ nwewúunkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ámʋ sʋ alakʋsʋa anɩ WíeYesu Kristo tsú afúlitɔ pʋhá anɩ nkpapɔpwɛ. Ɩnɩ lahá anɩlanú ɩwɩasɩ ánɩ anɩɔkpakɩɩmɔɔbwɛ kpaalɩ. 4Mʋ sʋ anɩ ansɩdɩnánɩ anɩ ɩbɩ bɛda siadɩɛ yílé ámʋʋ Bulu lɛhɩɛánɩ ɔbɔpʋhá mʋ abí ámʋ. Alalá mʋ yáɩ ɔsʋsʋ wankláán há mlɩ, atɔá ɩtamayíntá,ɩtamaplɔ, ɩtamakpá ɛ. 5 Siadɩɛ yílé ánfɩigyi mlɩ ahá ámʋʋ mlɩlahogyi amʋ klɛ. Mlɩhógyi sʋ Bulu túmi bun mlɩsʋ, ɩdɛmlɩsʋ kɩɩalɩɩ yɔfʋn atɔ fɛɛnkpa ɔhɔkɛ ámʋʋ Bulu laláyáɩ ánɩ ɔbɛlɛmʋ ɔwan ɔyɩ ɔnɔmɔkɛ ámʋ.

6 Ɩbʋ mʋtɔ ánɩ ɩsɔkɩ ɔtsan-ɔtsan ɩdɛ mlɩtʋ, mlɩdɛ asʋn wúun, támɛ ɩtɔ ánfɩ mlɩansɩdɩn mʋsʋ ánfɩ sʋ ansɩ mɔkʋsí mlɩ gyí.7Tɔá sʋámlɩdɛ asʋnwúun gyí, mʋ obósunáánɩ mlɩlahɔ Yesu gyi lɛlɛ nɩ. Tɔ bʋtɔtɔsika pɛpɛ ánɩ ɩtɛtálɩ yíntá kʋráá kɩ bɛɛ,wankláán igyi. Alɩ kɛn bɔpʋ asʋn wunhɛ sɔmlɩ hógyi ánɩ ɩbʋ labi dʋn sika pɛpɛ kɩ bɛɛ,lɛlɛmlɩlahɔYesu gyi,mɛnɩmlɛtalɩ lɩɩ kínkínnɩ. Ɩbá alɩ á, bɛkanfʋmlɩ, wámlɩ numnyam,há mlɩ ɩdayilé ɛkɛ ámʋʋ Yesu Kristo ɔbɛlɛɩwɩ ɔwan ámʋ. 8 Ɩbʋmʋtɔ ánɩ mlɩmɔkʋwunYesu kɩ, támɛ mlɩtɔdwɛ mʋ. Mlɩmɛdɛ mʋwúun mʋ, támɛ mlɩdɛ mʋsʋ hógyi. Ɩnɩ sʋansigyí kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ánɩ ɔnɔ mɛɛtalɩ blɩ labʋlá mlɩtɔ. 9 Tsúfɛ mlɩdɛ mlɩ nkpahɔɔamʋʋmlénya tsú mʋ hógyitɔ ámʋ nya.

10 Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ bɛblɩ nkpa ánfɩBulu ɔbɔhɔ mlɩ ánfɩ asʋn tswɩ. Bɛtɛtɛɛ mʋawɩtɔlɛ asʋn ánfɩtɔ wankláán, mɛnɩ bónu

mʋ asɩ. 11 Kristo Ɔŋɛ letsiá Bulu ɔnɔsʋatɔɩpʋ anfɩtɔ, tsíá súná amʋ, bɛblɩ yáɩ alɩáKristo obówun ipian. Mʋ ɔma a, numnyamkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ bɛba. Mʋ sʋ besen ansɩtɔánɩ bɛbɩ brɛá nkpahɔɔ anfɩ ɩbɛba pʋ ɔháoduá ɩbɔtsʋnmʋsʋba. 12Bulu lɛlɛ súná amʋánɩ megyí amʋ sʋ bʋdɛ asʋn ámʋ ɔkan da,mboún mlɩ sʋ bʋdɛ mʋ ɔkan da. Séi mʋmlɩlanú asʋn ámʋ. Tsúfɛ Bulu lɔwamʋ ƆŋɛWankɩhɛ tsú ɔsʋsʋ bɛbláa asʋn wankláánámʋ ɔkan adapʋ alɩ asʋn ánfɩ, amʋ ɛ bɛdamʋ ɔkan súná mlɩ. Bulu-abɔpʋ kʋráá ansɩ tɛpɛ ánɩ bónu alɩ asʋn ánfɩ asɩ.

Ɩwɩtɩɩntɔ Tsiá13 Ɩnɩ sʋ mlɩda ɩwɩsʋ amlɩkɩta ɩwɩ. Mlɩpʋ

mlɩ ansɩ fɛɛ dɩnka awɩtɔlɛ amʋʋ Bulu ɔbɔwahá mlɩ ɛkɛá anɩWíe Yesu Kristo ɔbɛkplɩ tsúɔsʋsʋ bɛlɛ ɩwɩ ɔwan ámʋsʋ. 14Mlɩbu Bulu fɛalɩ ámʋʋ nyebí bʋtobú amʋ akwɩɩpʋ amʋ.Mlɩmáha tsiátɔ laláhɛ amʋʋ iletsiá mlɩtɔbrɛ ámʋʋ mlɩméyín tɔtɔ tsú Yesu ɩwɩ ámʋigyi mlɩsʋ. 15Mboún mlɩha mlɩ ɩwɩ ɩtɩn mlɩbwɛhɛ fɛɛtɔ, fɛ alɩ ámʋʋBulu ámʋʋ ɔlɛtɩmlɩámʋ ɩwɩ lɛtɩn amʋ. 16 Tsúfɛ bɔwanlɩn wáBulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ, “Bulu ɔbɛɛ, ‘Mlɩhamlɩɩwɩ ɩtɩn, tsúfɛmɩ ɩwɩ lɛtɩn.’ ”

17Mʋgyí ɔhá ánɩ mlɩtɛtɩ mlɩaa, mlɩ Sɩ nɩ mlɩdɛ mpáɩ bɔ nɩ. Ɔtamakɩ ɔha ansɩtɔ nɩ ɔdɛ ahá asʋn gyí. Mboún ɔhagyíɔha bwɛhɛɔtɔpʋgyímʋ asʋn. Mʋ sʋmlɩpʋBulu-ifúnyabwɛmlɩ bwɛhɛ kugyíkʋ nkɛ tráhɛ anfɩ ɩlasímlɩ ɔyɩ ánfɩtɔ. 18 Tsúfɛ mlɩyin tɔá ɔlɔpʋkámlɩ nwunsʋ ɩkɔ, há mlɩlagyi ɩwɩ tsú mlɩanáin amándɩɛ laláhɛ ámʋʋ iletin mlɩ ɔkpaámʋtɔ. Ɩtɔ ámʋʋ ɔlɔpʋká mlɩ nwunsʋ ɩkɔámʋmegyí fɛ sika pɛpɛmʋa sika futútú ánɩ ɩtɛtálɩ yíntá. 19 Kristo obugya ánɩ ɩhɩɛ bʋibíá ɔlɔpʋká mlɩ nwunsʋ ɩkɔ ámʋ. Kristogyí fɛ okúfabiá ɔlɔfʋn ha mbusuo kugyíkʋlɛ, pɩná kʋkʋ ma mʋ ɩwɩ. 20 Asa Bulu lɔbwɛɔyɩ á, ɔlɛhɩhɩɛ tɔá ɩbɛba Kristosʋ yáɩ. Mlɩ sʋBulu lalɛmʋ súná brɛ tráhɛ anfɩtɔ. 21Kristolahá mlɩlahɔ Bulu gyi. Bulu lɔkʋsʋa mʋtsú afúlitɔ, wá mʋ numnyam. Mʋ sʋ mlɩansɩdɩn Bulusʋ, mlɩdɛ tɔá alahɩɛ ɔkpa kɩɩ nɩ.

22Mlɩlagyi dɩnká ɔnɔkwalɩ amʋʋ ɩbʋKris-totɔ ámʋsʋ. Mʋ sʋmlɩlatɩnmlɩ ɩwɩ há Bulu,mlɩdɛ aba dwɛ fɛ apíó. Megyí ansɩtɔ-ɔdwɛmlɩdɛpʋhá aba. Mlɩyɔ mʋsʋ amlɩdwɛ abawankláán tsu mlɩ klʋntɔ. 23 Bulu lakwɩɩ mlɩ pɔpwɛ. Megyí nyankpʋsa ánɩ oméetsiánkpa wá ɔpásʋ ɔlɔtsʋn kwɩɩ mlɩ. MboúnBulu asʋn ámʋʋ ɩbʋ nkpa, ɩbʋ ɩnʋ brɛfɛɛtɔ amʋsʋ ɔlɔtsʋn kwɩɩ mlɩ. 24 Bɔwanlɩn

1 Petro 1:25 233 1 Petro 2:25

wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ, “Anyánkpʋsabʋgyi fɛ ɩfá. Amʋ numnyam ɛ igyi fɛ ɩfántswɩtswɩ. Ɩfá towú, mʋ ntswɩtswɩ tɔbʋkpákpáa, 25 támɛ anɩ Wíe asʋn ámʋ mʋ bʋɩnʋ brɛ fɛɛtɔ.”Asʋn ánfɩ gyí asʋnwankláán ámʋʋmʋ ɔkanadapʋ bɛda súná mlɩ ámʋ nɩ.

21 Mʋ sʋ mlɩlɛ agywɩɩn laláhɛ kugyíkʋ lɛ

mlɩtɔ. Mlɩmátrá mlɛ aba, ntɛɛ bwɛ ap-inabwɛbí. Mlɩmátrá pɛ ansɩ abasʋ, ntɛɛtsii aba. 2 Mlɩbwɛ mlɩ ɩwɩ fɛ nyebí bɔbwɛ,amlɩha Bulu asʋn ámʋʋ ɩlɛtɩn, tɔtɔ mɛfráamʋtɔ ámʋ ɩdɩnka mlɩ ɔwɔlɩ brégyíbrɛ, fɛ alɩámʋʋ nyɔpʋ-ntsu tɛdɩnká nyebí ɔwɔlɩ amʋ.Mɛnɩ ɩbɛha mlɛdan, nyá nkpahɔɔ tsú Buluwá. 3Mlɩlakápʋ anɩ Wíe amʋ kɩ, mlɩlawunánɩ ɔbʋ awɩtɔlɛ.

Akristofɔ Babwɛ Aha Pɔpwɛ Há Bulu4Mʋ sʋmlɩkpʋkpɛ ba anɩWíeYesu Kristo

wá. Mʋgyí nkpa Owíe nɩ. Kristo gyí fɛ ibwiáahá bekiná mʋ ánɩ ɩma labi, támɛ Bulu lɛlɛmʋ ánɩ ɩbʋ labi mʋ ansɩtɔ. 5 Ɔŋɛtɔ asʋnnɛbá bɛblɩ á. Mlɩba Bulu wá brɛ ánfɩ mlɩbʋnkpa ánfɩ, ɔbwɛ mlɩ fɛ abwiá ɔdɛpʋyi obuábɔtswɛ mʋ mʋtɔ. Ɔbwɛ mlɩ mʋ igyí ahapʋánɩ amʋ ɩwɩ lɛtɩn, amlɩtsʋnYesuKristosʋhaBulu igyí ámʋʋ mʋ Ɔŋɛ losusúu suná mlɩ,itegyi mʋ ansɩ ámʋ. 6 Tsúfɛ bɔwanlɩn wáBulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,“Bulu ɔbɛɛ, mlɩkɩ, nalɛ ibwi ánɩ ɩbʋ labi,

pʋbwɛ okonkísʋbwi yáɩ Sion wúlutɔ.Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔ anɩ Wíe, ogyi

okonkísʋbwi ámʋsʋ gyi a,pɛlɩmɛɛkɩtá mʋ ɛkɛkɛɛkɛ.”

7 Ibwi ánfɩ hɩɛ ɩbʋ labi há mlɩ ahá ánɩ mlɩlɔhɔ Kristo gyi. Támɛ há ahá ánɩ bʋmɔɔhɔ Kristo gyi mʋ á, Bulu asʋn ámʋɩlɛblɩ ɔbɛɛ,“Ibwi ánfɩ obu ayípʋ bekiná nɩ.

Támɛ mʋlébemlí ibwi ánɩ ɩhɩɛ bʋ labidʋn mʋ fɛɛ nɩ.”

8Asa ɛ á,“Ɩnɩ gyí ibwiá ahá bósutíin mʋsʋ dɩda nɩ.”Bósutíin mʋsʋ, tsúfɛ bʋmegyi Bulu asʋnámʋsʋ. Alɩ Bulu lɛhɩɛ yáɩ ánɩ ɩbá ha amʋ nɩ.

9 Támɛ mlɩ mʋ á, mlɩgyí ɔmá ánɩ Bululalɛ. Owíe amʋ igyí ahapʋ. Ɔmá wankɩhɛánɩ Bulu lapʋ mlɩ bwɛ mʋ onutó ahánɩ. Mʋlálɛ mlɩ tsú oklúntɔ pʋ mlɩ ba mʋɔkandɩɛ wánkɩhɛ amʋ asɩ ɔbɛɛ, mlɩbɛdaofúla amʋʋ alabwɛ ámʋ ɩwɩ ɔkan. 10 Tɛkɩbrɛ ámʋ a, megyí Bulu ahámlɩgyí. Támɛ séi

mʋ á, mlɩlabwɛ Bulu ahá. Brɛ ámʋ a, tɛkɩBulu nwewúun ɩma mlɩsʋ. Támɛ séi mʋ á,mʋ nwewúun laba mlɩsʋ.

Bulu Nkpábi11Apíó adwɛpʋ, nhɩɛ ndɛmlɩ ɔlá da. Afɔɔ

mlɩgyí, mlɩméetsiá ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ wá ɔpá.Mʋ sʋ mlɩlɛ ɩwɩ tsu nyankpʋsa ɔwɔlɩ laláhɛamʋʋ ɩtɔkɔmlɩ ɔkláa ɩsá ámʋtɔ. 12 Ɩnɩámlɩaɔmátɔfɔ tsíe sʋ á, mlɩtsia tsiátɔ wankláán,mɛnɩ nɩ bʋdɛblɩ bɛɛ mlɩ tsiátɔ ɩma alɛ a,bówun mlɩ yilébwɛ, fówun bɛkanfʋ Buluɛkɛ ámʋʋ ɔbɛba bɛkɩ amʋ gyumagyihɛ amʋ.

13 Anɩ Wíe Yesu sʋ mlɩbu aban mʋaɔhagyíɔha ánɩ bapʋ túmi wá mʋ ɩbɩtɔ.Mlɩbu ɔmá ɔkpapʋ ánɩ ɔdɛ ɔmá ámʋ fɛɛsʋgyí. 14 Mlɩbu ɔmásʋ akɩpʋ amʋʋ ɔmáɔkpapʋ lalɛ ɔbɛɛ, bʋbɩtɩ lakpan abwɛpʋɩsʋ, abʋkanfʋ yilé abwɛpʋ ámʋ. 15 Mlɩbwɛyilé pʋka asʋn laláhɛ amʋʋ aha mimláhɛbʋtɛblɩ mábɩ sʋ tsú mlɩ ɩwɩ ámʋ itin. Tsúfɛɔkpa ánfɩsʋ Bulu déklé ɔbɛɛ, mlɩbwɛɛ mʋnɩ. 16Mlɩtsia nkpa fɛ ahá ánɩ bʋtsie ɩwɩsʋ,támɛmlɩmápʋmlɩ ɩwɩsʋtsiá ámʋ tin ansíbibwɛ lalahɛ. Mboún mlɩtsia nkpa fɛ Buluasúmpʋ. 17 Mlɩbu ɔhagyíɔha, amlɩdwɛ mlɩaba ahógyipʋ. Mlɩnya Bulu ifú, amlɩbu mlɩɔmá ɔkpapʋ.

Asúmpʋ Ɩwɩasɩbá18 Nkpábi, mlɩnya mlɩ awíe ifú, amlɩpʋ

obú ha amʋ. Megyí amʋá bolwií, bʋbʋawɩtɔlɛ há mlɩ nkʋlɛ. Mlɩbu amʋá bʋbʋowuntɔlɩnmlɩsʋ ɛ. 19Nɩ ɩlɛbamʋtɔ ánɩ bɛhámlowun ɩwɩɔsɩn kʋkʋ kpaalɩ, támɛ Bulu sʋmlotomi hɔ mʋ faan a, Bulu ansɩ bégyi mlɩɩwɩ. 20 Labi mɔmʋ ɩbʋ nɩ fatomi, badá fʋ fʋlakpan sʋ? Kʋkʋ ɩma mʋtɔ. Támɛ nɩ fɔbwɛyilé asa fotomi bɛda fʋ á, Bulu ansɩ tegyi fʋɩwɩ. 21Asʋn wunhɛ ánfɩ aná sʋ Bulu lɛtɩmlɩnɩ. Tsúfɛ mlɩ sʋ Kristo onutó ɛ lótomi tsʋnasʋn wunhɛtɔ pʋbwɛ mfántʋhʋn há mlɩ,mɛnɩ mlɩ ɛ mlɔtsʋn mʋsʋ. 22 Bɔwanlɩn wáBulu asʋn wanlɩnhɛ amʋtɔ bɛɛ, “Ɔmɔbwɛlakpan kʋkʋ. Ɔmɛmlɛ ɔhaa ɛ.” 23 Besiamʋ, mʋ mʋ omesia ɔhaa. Brɛá ɔdɛ ipianwúun a, ɔmɛka ɔhaasʋ, támɛ ɔlɔpʋmʋ ansɩ dɩnká Bulu, asʋnogyípʋ ɔnɔkwalɩpʋ amʋsʋ.24 Yesu Kristo onutó lɔhɔ anɩ lakpan fɛɛsʋrá, bɛda mʋ mántá oyikpalíhɛ amʋsʋ,mɛnɩ abégyi ɩwɩ tsú anɩ lakpantɔ, tsíá nkpahá yilébwɛ. Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Bulu asʋnámʋtɔ bɛɛ, “Mʋ ɩwɩ nlɔ ámʋtɔmlɩlénya mlɩɩlɔtsá.” 25Tsúfɛmlɩgyí fɛ akúfa fwɩhɛ, fɛ alɩámʋʋ bɔwanlɩn wá Bulu asʋntɔ ámʋ. Támɛ

1 Petro 3:1 234 1 Petro 4:6séi mʋ á, mlɩlayínkí bá mlɩbuo Yesu, mlɩɔklásʋ ɔkɩpʋ pʋmʋ ɔkpapʋ ámʋ.

3Akúlu Mʋa Aká

1 Atsɩ, mlɩbu mlɩ akúlu alɩ kɛn, mɛnɩ nɩ amʋtɔ akʋ bʋmɔhɔ Bulu asʋnsʋ gyi kʋráá,bowun mlɩ tsiátɔ a, ɩbɛtsɛ amʋ, megyí mlɩobétepí trá bláa amʋ asʋansʋ. 2 Tsúfɛbówunmlɩ tsiátɔwankláán pʋ alɩámlɩtɛhɩɛbú atɔ. 3 Mlɩ alɛ ɩmátsu mlɩ imi bwɛ,atati yílé dɩdá ntɛɛ sika atɔá ɩbʋ ibíá watɔ.4Mboún mlɩha mlɩ alɛ itsu mlɩ klʋntɔ. Alɛáɩtamayíntá gyímʋá ɩbʋ alɛ, ilolwií. Mʋtɛhɩɛgyi Bulu ansɩ nɩ. 5 Tsúfɛ alɩ kɛn bɩmbɩ ámʋatsɩá bɔpʋ amʋ ɩwɩ há Bulu, pʋ ansɩ dɩnkámʋsʋ bobu amʋ akúlu, sʋ bɔwa akɩlɛ nɩ.6 Alɩ kɛn Sara lóbu mʋ kulu, oletsiá tɩ mʋɔbɛɛ, “Mɩ wíe” nɩ. Mʋ abímlɩgyí, nɩ mlɔbwɛyilé, mlɩménya tɔtɔ ifú.

7Alɩ kɛn mlɩ ayin ɛ, nɩ mlɩamlɩ akámlɩbʋɩnʋ á, mlɩbɩ ánɩ bʋma awútɔ ɔwʋnlɩn fɛmlɩ. Mlɩwun amʋ nwɛ, amlɩpʋ obú ha amʋ.Tsúfɛ mlɩa amʋnyɔ obénya Bulu atokiehɛámʋʋ igyi nkpa ámʋ. Mlɩkɩta mlɩ aká tsʋnɔkpa ánfɩsʋ, mɛnɩ nɩ mlɩdɛ mpáɩ bɔ á, tɔtɔméetin mlɩ ɔkpa.

Ipianwúun Yilébwɛ Sʋ8 Ɩtráhɛ-tráhɛ a, mlɩ fɛɛ mlɩha mlɩ

agywɩɩn ɩbwɛ kʋlɛ. Mlɩsu ha aba, amlɩdwɛmlɩ aba Akristofɔ. Mlɩwun aba nwɛ, amlɩbaɩwɩasɩ ha aba. 9 Mlɩmápʋ lalahɛ ká lalahɛɩkɔ. Ntɛɛ nɩ ahá besíá mlɩ á, mlɩmásia amʋká ɩkɔ. Mboún mlɩyula amʋ, tsúfɛ Bulu lɛtɩmlɩ ánɩ mlɩbóyulá ahá, mɛnɩ obóyulá mlɩ.10 Bɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔ bɛɛ,“Nɩ ɔkʋ déklé ɔbɛɛ, mʋ tsiátɔ ɩwá alɛ,

otsia ansigyítɔ a,mʋmʋ osíi ahá ɩwɩ asʋn laláhɛ blɩ,

osi afunu wa.11Osíi lalahɛ bwɛ, ɔbwɛɛ yilé.

Odúnka iwilwii, ogyáa mʋ ɔkpa.12 Tsúfɛ Bulu ansɩ bʋ yilé abwɛpʋsʋ.

Ɔtɛyaa asʋ nú amʋ atɔ kʋlɩhɛ.Támɛ ɔtɔkʋsʋ lɩɩ lalahɛ abwɛpʋsʋ.”

13 Ma ɔbɔpʋ lalahɛ gyi mlɩ, nɩ mlɩ ansɩ ɩpɛ yilébwɛsʋ? 14 Támɛ nɩ ɩlɛba ánɩ mlɩdɛipianwúun yilébwɛ sʋ kʋráá á, nwun láwámlɩ olú. Opúni mátsií mlɩ, mlɩmánya ɔhaaɛ ifú. 15 Mboún mlɩbɩ tsu mlɩ klʋntɔ ánɩ Kristo gyí mlɩ Wíe, mʋ ɩwɩ lɛtɩn. Mlɩdaɩwɩsʋ, mɛnɩ brégyíbrɛ nɩ ɔkʋ lɛfɩtɛ hógyiámʋʋ ɩbʋmlɩtɔ ámʋ ɩwɩ asʋn á, mlɛbɩ lɛmʋɔnɔ wankláán. Támɛ mlɩnya klʋn, amlɩba

ɩwɩasɩ lɛ mʋ ɔnɔ. 16Mlɩ klʋn máha mlɩ pɔntɔtɔ ɩwɩ, mɛnɩ nɩ bʋdɛ asʋn laláhɛ blɩ tsúmlɩ tsiátɔ wankláán ámʋʋ mlɩlɔpʋ mlɩbuoKristo amʋ ɩwɩ á, pɛlɩ bɛkɩtá amʋ. 17 Nɩ igyi Bulu apɛ ánɩ fʋwúun ipian kʋráá á,ɩbʋ alɛá fówun ipian yilébwɛ sʋ, dʋn ánɩ fówun ipian lalahɛbwɛ sʋ. 18 Tsúfɛ Kristo ɛlówu ahá lakpan sʋ ɔtsáwʋlɛ pɛ. Mʋ asʋnda ɔkpa, támɛ olowu há lakpan abwɛpʋfɛɛ, mɛnɩ ɔbɛkpa mlɩ ba Bulu wá. Bɔmɔmʋ nyankpʋsa-oyí, támɛ Bulu lɔkʋsʋa mʋƆŋɛtɔ. 19 Ɔlɔtsʋn Ɔŋɛ ámʋtɔ yɛda asʋnámʋ ɔkan há afúli amʋʋ bʋda obu ámʋ.20 Afúli amʋ gyí, ahá ámʋʋ bʋmobu Buluasʋn, Bulu lénya klʋn há amʋ brɛ ámʋʋanɩ náin Noa dɛ dáka kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ sréámʋ. Ahá ikwe pɛ lɔtsʋn ntsubʋlá ámʋtɔnyá nkpa. 21 Ntsu ánfɩ lɛlɩɩ há asúbɔ. Alɩámʋʋ ahá ámʋ bɔtsʋn ntsubʋlá ámʋsʋ nyánkpa ámʋ a, alɩ kɛn asúbɔ ánfɩ dɛmlɩ nkpahɔɔ nɩ. Megyí mlɩ ɩwɩ ifin asúbɔ tɔfwɩ.Mboún igyi ɩpabwií há Bulu ánɩ mlɩ klʋnɩdɩ mlɩ asɩ, ɩmátrá ha mlɩ pɔn. Asúbɔ ánfɩlahɔ mlɩ nkpa tsʋn Yesu Kristo kʋsʋ tsúafúlitɔ ámʋsʋ. 22 Alayɔ ɔsʋsʋ yétsiá Bulugyɔpɩsʋ séi. Bulu-abɔpʋ, ɔŋɛtɔ awíe pʋtúmi kugyíkʋ bʋbʋmʋ asɩ.

4Nkpatsiá Há Bulu

1 Kristo lówun ɩwɩɔsɩn. Mʋ sʋ mlɩdaɩwɩsʋ mlɩ ɛ, amlɩpʋ mʋ ɔkpa ámʋ alɩ kɛn.Tsúfɛ ɔhá ánɩ owun ɩwɩɔsɩn lalɛ mʋ ɩwɩ lɛlakpantɔ. 2 Ɩnɩ sʋ ɔmátrá ha ɔwɔlɩ laláhɛigyi mʋsʋ. Mboún ɔhá Bulu apɛbwɛ itsiamʋ klʋntɔ mʋ nkpa ánɩ ɩlasí ɔyɩ ánfɩtɔ fɛɛ.3Asa mlɩlébemlí Akristofɔ á, mlɩléyintá brɛtsɔtsɔɔtsɔ tsíá bwɛ tɔá ahá ánɩ bʋmeyínBulu bʋtekle bwɛ. Mʋ aná gyí; atsɩ mʋaayin asʋnwa, ntábʋ, pléikpada mʋa ntak-pan onúkpa yɔ pʋ ɩkpɩtswɛɛ ánɩ ígyi mlɩakisítɔ. 4 Itobwíé ɔmátɔfɔ ámʋ ɔnɔ ánɩ séimlɩtráa mlɩmɛdɛsrɩ buo amʋ yɔbwɛ lalahɛ.Mʋ sʋ bʋtesíá mlɩ nɩ. 5 Támɛ bɛlɛ amʋbwɛhɛ fɛɛ ɔnɔ Bulu ansɩtɔ. Mʋ ɔbá begyiakɩankpapʋ pʋ awupʋ fɛɛ asʋn nɩ. 6Mʋ sʋbɛyɛda Bulu asʋn wankláán ámʋ ɔkan háawupʋ nɩ. Amʋ lowu ámʋ igyi ɩsʋá Bululabɩtɩ amʋ ɔyʋlʋʋ, fɛ alɩá ɔtɛbɩtɩ ɔhagyíɔhaɩsʋ. Bɛyɛda Bulu asʋn ámʋ ɔkan há amʋ,mɛnɩ amʋ ɔkláa obénya nkpa fɛ alɩá Bulubʋ nkpa.

1 Petro 4:7 235 1 Petro 5:14Bulu Atokiehɛ Kɩtá Wankláán

7 Tógyítɔ ɔnɔmɔ lafʋn ta. Mʋ sʋ mlɩkɩtaɩwɩ, amlɩha mlɩ agywɩɩntɔ ɩdɩ, mɛnɩmlɛtalɩ bɔmpáɩ. 8Mʋá ɩdʋnmʋ fɛɛ gyí, mlɩdwɛ abatsu mlɩ klʋntɔ. Tsúfɛ ɔdwɛ ánfɩ odu ɔbɛhamlɛtalɩ sí ahá lakpan kíé amʋ nɩ. 9 Mlɩpʋansigyí hɔmlɩ aba Akristofɔ afɔɔ, mlɩmáblɩ mlɩaa ɩlakpɔn mlɩ. 10 Bulu lakíé ɔhagyíɔhaatɔ ɔtsan-ɔtsan. Mʋ sʋ ɔhagyíɔha ɔkɩta mʋklɛtɔ wankláán, amlɩpʋkpa aba. 11 Nɩ ɔkʋklɛ gyí Bulu asʋnblɩ á, ɔblɩ asʋn ánɩ itsúBulu wá. Nɩ ɔkʋ klɛ gyí ahá súm á, ɔpʋʋɔwʋnlɩn ámʋʋ Bulu lahá mʋ amʋ fɛɛ súmmʋ aba. Ɩnɩ ɔbɛha ahá bɛkanfʋ Bulu tsʋnYesu Kristosʋ tógyítɔtɔ. Numnyam mʋatúmi igyi Bulu klɛ brɛ fɛɛtɔ. Amen.

Akristofɔ Ipianwúun12Mɩ apíó adwɛpʋ, mlɩmáha asʋn wunhɛ

kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ánfɩ bʋdɛpʋsɔmlɩ kɩ anfɩibwie mlɩ ɔnɔ. Mlɩmákɩmʋ ánɩ asʋn pɔpwɛdɛ mlɩ tʋ. 13 Mlɩha ansɩ mboún igyi mlɩánɩ mlɩdɛ Kristo asʋn wunhɛ amʋ kʋwúun,mɛnɩ ansɩ bɛtrá hɩɛ gyí mlɩ ɛkɛ ámʋʋ mʋnumnyam bɛlɩn ɔwan ámʋ. 14 Nɩ ahá bʋdɛmlɩ sia Kristo búo sʋ á, idesuná ánɩ nwunlawá olú. Bulu Numnyam Ɔŋɛ Wankɩhɛamʋ bʋmlɩtɔ. 15Mlɩtɔ ɔkʋkʋ ɔmáwun asʋnahámɔ, ntɛɛ owi, ntɛɛ lakpanbwɛ, ntɛɛokéngyéwa sʋ. 16 Támɛ nɩ mlɩgyí Akristofɔsʋ mlɩdɛ asʋn wúun a, ɩmáwa mlɩ pɛlɩ.Mboún mlɩkanfʋ Bulu ánɩ Kristo ɩdá dɩnmlɩsʋ.

17 Tsúfɛ brɛ lafʋn ánɩ Bulu obégyiɔhagyíɔha asʋn. Obégyankpá gyi mʋ onutóahá asʋn. Nɩ Bulu obéfi mʋ asɩ tsú anɩsʋá, mʋmʋ nkálɩ ahá ámʋʋ bʋmɔhɔ mʋ asʋnwankláán ámʋsʋ gyi amʋ klɛbɔbwɛ? Ɩbɛhɩɛwá ifú. 18 Bɔwanlɩn wá Bulu asʋntɔ bɛɛ,“Nɩ ɩbɔwa ɔnlɩn asa Bulu ɔbɔhɔ yilé abwɛpʋ

nkpa á,mʋmʋ nkálɩ ibégyi ha lakpan abwɛpʋ

pʋ ahá ánɩ bʋtamabú Bulu ɛ?Iméetepí wá alɛ há amʋ.”

19Mʋ sʋ ahá ámʋʋ igyi Bulu apɛ ánɩ bʋwúunasʋn ámʋ bʋpʋʋ amʋ ɩwɩ fɛɛ wa amʋ Ɔlɛpʋámʋ ɩbɩtɔ, abʋkɩta yilébwɛtɔ kínkíínkín.Otegyi mʋ asʋnsʋ brégyíbrɛ.

5Bulu Akúfasʋ Kɩɩ

1 Séi á, ndeklé mbɛɛ, nɔtɔɩ kplá mlɩámlɩgyí ahandɛ Kristo ɔpasuatɔ. Ɔpasuaɔhandɛ mɩ ɛ ngyi. Ntráa ngyi ipian ámʋʋ

Yesu lówun amʋ ɩwɩ adánsɩɛ ogyípʋ. Mɩ ɛ nénya mʋ numnyam amʋʋ ɩbɛlɩn ɔwanámʋ ɩkʋ. 2 Ndɛ mlɩ kokóli mbɛɛ, mlɩkɩahá ámʋʋ Bulu lapʋwá mlɩ ɩbɩtɔ amʋsʋwankláán fɛ akúfa ɔkpapʋ. Ɩmábwɛ mlɩ fɛbʋdɛ mlɩ hɩɛ, mboún mlɩbwɛ mʋ tsu mlɩklʋntɔ alɩá Bulu déklé. Megyí sika ɔnsɩpɛsʋ, mboún ɔdwɛá mlɩbʋ ha osum ámʋ sʋ.3Mlɩmábwɛ ahá ámʋʋBulu lapʋwámlɩ ɩbɩtɔámʋ kpóunkpóun. Mboún mlɩtsia tsiátɔwankláán ánɩ ɩbɔbwɛ nfántʋhʋn há amʋ,4mɛnɩ ɛkɛá Kristo, ogyi akúfa akpapʋ Owíeamʋ ɔbá á, ɔbɛha mlɩ ɩsʋgyí-ɩpa ánɩ ɩbʋnumnyam, ɩmɛɛkpa ɛkɛkɛɛkɛ.

5 Nyasubi mʋa mbitebí, mlɩ ɛ mlɩpʋ obúhá mlɩ ahandɛ. Mlɩ fɛɛ mlɩpʋ ɩwɩasɩbá kpaaba. Tsúfɛ bɔwanlɩn wá Bulu asʋn ámʋtɔbɛɛ, “Bulu tɔkʋsʋ lɩɩ ɩwɩ atsupʋsʋ, támɛɔtɔwá awɩtɔlɛ há ahá ánɩ bɛba ɩwɩasɩ.” 6Mʋsʋ mlɩba ɩwɩasɩ, amlɩpʋ mlɩ ɩwɩ wa Bulutúmi kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ámʋ asɩ, fówunobótsu mlɩ fʋá mʋ brɛ wankláántɔ. 7Mlɩpʋmlɩ asʋn wunhɛ fɛɛ wa Bulu ɩbɩtɔ, tsúfɛɔtɔgywɩɩn mlɩ ɩwɩ.

8Mlɩkɩta ɩwɩ, amlɩdɩnka ansɩ ɩwɩsʋ, tsúfɛmlɩ olupʋ, ogyi Ɔbʋnsám ná odekpoún,odeki fɛ gyatá, ɔdɛ ɔkʋ dunká ɔkɩta wɩ. 9 Ɩnɩsʋ mlɩkɩta mlɩ hógyitɔ kínkíínkín, amlɩtinmʋ ɔkpa. Mlɩbɩ ánɩ mlɩ aba Akristofɔ ánɩ bʋbʋ ɔyɩtɔ fɛɛ bʋdɛ ipian ánfɩ odu wúun.10 Támɛ Bulu hɩɛ ɔbʋ awɩtɔlɛ há mlɩ tógy-ítɔtɔ. Mʋlátɩ mlɩ ba mʋ numnyamtɔ tsʋnmlɩa Kristonyɔ ɩkʋlɛbwɛtɔ. Mʋ numnyamamʋ bʋ ɩnʋ brɛ fɛɛtɔ. Nɩ mlowun ipiankpalobí á, ɩmɔɔwa ɔpámʋ onutó obótsumlɩkʋsʋ, há mléyinkí lɩɩ. Ɔbɔwa mlɩ ɔwʋnlɩn,há mlɛlɛ nlín Kristotɔ. 11Mʋbʋ iwíegyí brɛfɛɛtɔ. Amen!

Ɩklá12 Silwano lɛtsa mɩ nɔwanlɩn ɔwʋlʋ kú-

túklú ánfɩ sɩsɩ mlɩ. Nyin ánɩ opíó Okris-toyin ogyi, ɔbʋ ɔnɔkwalɩ. Ndekléá nɔwamlɩ ɔwʋnlɩn, mɩ angyi adánsɩɛ suna mlɩánɩ asʋn ánfɩ nabláa mlɩ ɔwʋlʋ ánfɩtɔ fɛɛidesuná ánɩ ɩnɩ gyí Bulu awɩtɔlɛ onutónutóámʋ nɩ. Mlɩkɩta mʋtɔ kínkíínkín.

13Mlɩ apíó ahógyipʋ amʋʋ bʋbʋ Babilonɔpasuatɔ bɛhá mlɩ itsiá. Mɩ bí Marko ɛɔhá mlɩ itsiá. 14Mlɩpʋ aba-ɔdwɛ ámʋʋ ɩbʋAkristofɔtɔ ámʋha aba itsiá brégyíbrɛ. NdɛBulu kʋlɩ mbɛɛ, ɔháa mlɩ ahá ámʋʋ mlɩgyíAkristofɔ ámʋ fɛɛ iwilwii.

2 Petro 1:1 236 2 Petro 2:6

PetroƆwʋlʋ Nyɔɔsɩ

Itsiáha1 Mɩ Yesu Kristo osúmbi pʋ mʋ sumbí

ɔyɔpʋ Simon Petro dɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn.Ndɛ mʋ wanlɩn sɩsɩ mlɩ fɛɛá mlɩlanyá

hógyiá ɩbʋ labi fɛ anɩ klɛ, Bulu mʋa anɩƆlɛpʋ Yesu Kristo yilébwɛ lahá anɩlanyáámʋ.

2Bulu ɔhɩɛ gyi mlɩ bʋalɛ, ɔha mlɩ iwilwii,tsúfɛmlɩlabɩ mʋa anɩWíe Yesu Kristo tsɩa.

Bulu Ahá Tɩ Pʋ Tɔá Odedunká3 Ɩnɩá anɩlabɩ Yesu wankláán sʋ á, Bulu

lahá anɩ tógyítɔá abɔpʋtsíá nkpa ánɩ itegyimʋ ansɩ. Ɔlɛtɩ anɩ mʋ onutó túmitɔ ɔbɛɛ,abénya mʋ numnyam pʋ mʋ yilébwɛ. 4Mʋtúmi kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ámʋ kɛn ɔlɔpʋkíéanɩ atɔ yiléá ɩbʋ bíá. Mʋ ɔlɛhɩɛ yáɩ ánɩ ɔbɔpʋhá anɩ nɩ. Ɔlɛhɩɛ ánɩ ɔbɛlɛ anɩ tsúɔyɩtɔ ɔwɔlɩ laláhɛ ámʋʋ iteyíntá nyankpʋsaamʋtɔ, atsʋʋn mʋsʋ tsiá mʋ atsiábi. 5 ƖnɩáBulu labwɛ ɩnɩ há mlɩ sʋ á, mlɩtsʋn mlɩ hó-gyisʋ amlɩbwɛ yilé ɔkpagyíɔkpasʋ. Mlɩtsʋnmlɩ yilébwɛ ámʋsʋ amlɩbɩ asʋn. 6 Mlɩtsʋnmlɩ asʋnbɩ ámʋsʋ amlɩgyi ɩwɩsʋ. Mlɩtsʋnmlɩ ɩwɩsʋgyí amʋsʋ amlɩwansi. Mlɩtsʋnmlɩnsiwa ámʋsʋ amlɩsum Bulu. 7 Mlɩtsʋn mlɩBulusúm ámʋsʋ amlɩwa awɩtɔlɛ. Mlɩtsʋnmlɩ awɩtɔlɛwa ámʋsʋ amlɩdwɛ mlɩ abaAkristofɔ. 8 Nɩ ɩnɩ aná dɛdán mlɩtɔ á,ibósuná ánɩ mlɩlabɩ anɩWíeYesuKristo. Mʋbɩ ámʋ désuná ánɩ mlɩlawá labi, swíé abínɩ. 9 Támɛ nɩ tsiátɔ anfɩ aná ɩma akʋtɔ á,bʋtamawun yɔ tsútsú. Amʋ ansíbi labwíé.Batan ánɩ Bulu lɔfwɩ amʋ lakpan dada amʋlɛ amʋ ɩwɩ.

10Mʋ sʋ mɩ apíó adwɛpʋ, mlɩsen ansɩtɔ.Bulu lɛtɩ ahá, ɔlɛlɛ akʋ hámʋ ɩwɩ. Mlɩhamlɩbwɛhɛ isuna ánɩ lɛlɛmlɩbʋ amʋtɔ. Nɩ mlɩdɛɩnɩ bwɛ á, mlɩmɛɛdɩda ɛkɛkɛɛkɛ. 11 Ɩbá alɩ á,Bulu obéfinkí ɔkpa gbagyaa há mlówie anɩWíe pʋ anɩ Ɔlɛpʋ Yesu Kristo iwíegyí ámʋʋɩtamamɔ ɔnɔ ámʋtɔ.

12Mméesi mlɩ asʋn ánfɩ kaɩn. Ɩbʋ mʋtɔámlɩyin mʋ dodo. Mlɩlɩɩmlɩ ɔnɔkwalɩ amʋsʋkínkíínkín. 13 Ee, nawun ánɩ ɩnɩá nenyambʋ nkpa ánfɩ mʋ á, ɩbʋ alɛ ánɩ nétsiákáɩn mlɩ asʋn ánfɩ brégyíbrɛ. 14 Tsúfɛ anɩWíe Yesu Kristo lahá mɩ nabɩ ánɩ mɩ nkɛɩtráa mɔtsɔ ɔsʋlʋʋ anfɩsʋ. 15Mʋ sʋ nɔtsʋn

ɔkpagyíɔkpasʋ há mlétsiá káɩn mʋsʋ mɩ ɔma.

Kristo Numnyam16Megyí nyánsa anɩlɔpʋsré ɔtɛ bɔwa sú-

ná mlɩ tsú anɩ Wíe Yesu Kristo túmi pʋmʋ yinkí ba amʋ ɩwɩ. Mboún anɩlɛhɩɛ pʋanɩ ansíbi wun mʋ numnyam. 17 Tsúfɛ anɩansɩtɔ anɩ Sɩ Bulu lɔpʋ obú mʋa numnyamkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ há Yesu, brɛá Bulu On-umnyampʋ amʋ ɔmɛ lɛdalɩ tsu ɔsʋsʋ ɔbɛɛ,“Ɔnɩ gyí mɩ Bí ɔdwɛpʋá olegyi mɩ ansɩ nɩ.”18 Anɩ onutó lónu ɔmɛ amʋ tsú ɔsʋsʋ, brɛáanɩa mʋnyɔ anɩlɩɩ ɩbʋ wankɩhɛ amʋsʋ.

19 Ɩnɩ sʋ anɩlahɩɛwunánɩ asʋn ámʋʋBuluɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ bɛblɩ tswɩ amʋ ɩhɩɛ ɩbʋmʋtɔ. Ɩbɛhɩɛ wá alɛ há mlɩ, nɩ mlɛyaa asʋnú mʋ, gyi mʋsʋ. Tsúfɛ amʋ asʋn ámʋ igyifɛ ɔkandɩɛá ɩdɛwankɩ oklúntɔ yɔfʋn brɛáɔyɩ ɔbɛkɛ, bakɛ ɔtsrakpabi amʋ ɔbɔwankɩ mlɩ klʋntɔ. 20 Ɩwánkɩ mlɩ ánɩ megyí Buluɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ onutó apɛ bɔpʋwánlɩnBulu asʋn ámʋ. 21 Tsúfɛ megyí amʋ onutólɔpʋ amʋ agywɩɩn blɩ Bulu ɔnɔ asʋn tswɩ.Mboún ƆŋɛWankɩhɛ lɛbá amʋsʋ bɛblɩ asʋnánɩ Bulu déklé.

2Afunu Atɔ Asunápʋ

1 Bɩmbɩ ámʋ a, Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋafunupʋ betsiá Bulu ahátɔ. Alɩ kɛn bétsiámlɩtɔ nɩ. Bɔbwɛ hɩɛɛ pʋ amʋ onutóatosunáhɛá ɩtɔmɔ bɔwa mlɩtɔ. Bɔkʋsʋ lɩɩ amʋ Wíe amʋʋ ɔlɔhɔ amʋ ámʋsʋ kʋráá,pʋhɩ amʋ ɩwɩ. 2 Ahá tsɔtsɔɔtsɔ bóbuo amʋtsiátɔ laláhɛ pʋ pɛlɩla anfɩ. Amʋ sʋ ahábɔkpɔɩ ɔnɔkwalɩ ɔkpa ámʋ. 3Amʋ ɔnsɩpɛ sʋbɛkpɛkpɛɛ asʋn blɩ pʋswɩɩ mlɩ kɔba. Asʋnogyípʋ Bulu lɛda ɩwɩsʋ ɔyɩ ɔpá ánɩ ɔbɛbɩtɩ amʋ ɩsʋ, hɩ amʋ.

4 Tsúfɛ Bulu mésikíé mʋ abɔpʋ amʋʋbɔbwɛ lakpan ámʋ kʋráá. Ɔlɔwa amʋ ɩkan,tswɩ amʋ wá ɩsʋbɩtɩ ogyá ámʋʋ ɩtamadunamʋ oklúklúúklúkpá oklúntɔ.* Bétsiá ɩnʋyɔfʋn amʋ asʋn ogyíkɛ. 5 Mlɩyin ánɩ Bulu mékiná atɩtɩfɔ ámʋʋ bʋmobu mʋ amʋɩsʋbɩtɩ. Mboún ɔlɛha ntsu lɛmɛ amʋ fɛɛ.Noa mʋa ahá abasíénɔ pɛ lésián. Noa lɛdaɔkan bláa ahá alɩ brɛ ámʋtɔ ɔbɛɛ, bʋtsíatsiátɔá ilegyi Bulu ansɩ. 6 Ɩda mlɩ ansɩtɔ ánɩ Bulu lɛha ogyá lɔhɔ Sodom mʋa Gomoraawúlu mlí nsúó. Amʋ lakpan sʋ Bulu lɛbɩtɩ amʋ ɩsʋ, isuna tɔá ɩbɛba ahá ánɩ bʋtɔkʋsʋ

* 2:4 Tataro bʋtɛtɩ ɩnʋ Griiki ɔblɩtɔ.

2 Petro 2:7 237 2 Petro 3:14lɩɩ mʋsʋsʋ ɛkɛkʋ. 7 Támɛ Bulu lɛlɛ yiléɔbwɛpʋ Lot mʋ alɩ brɛ ámʋtɔ. Ahá ámʋtsiátɔ laláhɛ pʋ amʋ mblasʋmágyi letsiáhan mʋ. 8 Oletsiá nú, oletsiá wun amʋbwɛhɛ laláhɛ ekekegyíɛkɛ, iletsiá tɔ mʋklʋn. 9 Ɩnɩ fɛɛ ilosuná ánɩ anɩ Wíe yin alɩáɔbɛlɛ yilé abwɛpʋ tsú ɩsɔkɩtɔ, pʋ alɩá ɔbɛbɩtɩ lalahɛ abwɛpʋ ɩsʋ yɔfʋn ɛkɛá obégyi amʋasʋn. 10Mʋá ɩdʋna, ahá ánfɩodubʋtamagyiɩwɩsʋ, ɩwɩtsú bʋ amʋtɔ, bʋtamasúsu tɔtɔɩwɩ dʋn hakpan ánɩ amʋ ɔwɔlɩ laláhɛ tekle.Bulu ɔbɛhɩɛ bɩtɩ amʋ ɩsʋ.

Nɩ bʋdɛ anumnyampʋá bʋbʋ ɔsʋsʋ siaá, ɩtamawá amʋ ifú. 11 Bulu-abɔpʋá bʋhɩɛbʋbʋ túmi, bʋbʋ ɔwʋnlɩn kʋráá bʋtamasíáanumnyampʋ anfɩBulu ansɩtɔ. 12Afunu atɔasunápʋ anfɩ bʋgyi fɛ pututɔ-mbwɩá bʋmaagywɩɩn. Bʋtɔkwɩɩ amʋ kɛkɛ, ahá bʋtɛkɩtáamʋ, mɔ amʋ. Bʋtɛblɩ asʋn laláhɛ tsú tɔábʋmonu mʋ asɩ ɩwɩ. Amʋ lalahɛbwɛ bɛhɩamʋ fɛ pututɔ-mbwɩ. 13 Alɩ ámʋʋ baháahá bʋdɛ asʋn wun amʋ sʋ Bulu ɔbɔpʋasʋn wunhɛ ká amʋ akɔ. Bʋtegyi ɔdwɛnkɛtɔ, tsúfɛ ansigyíla bʋtɔbwɛ. Bʋtɔbwɛpɛlɩla, kpɔɩ ɩwɩ, bʋtowíe anɩtɔ anɩ nkegyítɔ.Bʋdɛ ɩwɩ mlɛ. 14 Tɔtɔ ɩma amʋ ansigyí dʋnmbʋatɔ. Bʋtamasí lalahɛ bwɛ. Bʋtɛmlɛ aháánɩ amʋ hógyi mɛlɩɩ tsukʋlɛ, há bʋtɔbwɛlakpan. Bahɩɛ bɩ ɔnsɩpɛ wa. Amʋ bwɛhɛlaláhɛ anfɩ sʋ, bʋgyɔwɩ nɩ! 15 Basí ɔkpawankláán ámʋ tswɩ, yɔ bʋbuo Beor mʋbi Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ Bileam bwɛhɛ laláhɛ.Ɔlɔdwɛ sika ánɩ obénya tsú lalahɛbwɛtɔ.16Mʋ sʋ Bulu lɛha mʋ afrímú lɔtɔɩ wa mʋ,ɩlɛha olesi mʋ gbedéla amʋ bwɛ.

17 Afunu atɔ asunápʋ anfɩ bʋma labikʋkʋ. Bʋgyi fɛ ntsuá ɩlakpɩ ntɛɛ nyankpʋáɩlabílá tuun, afú latsʋanmʋnátɩ. Ɩnɩ sʋ amʋotsiákpá ánɩ Bulu lalá yáɩ amʋ gyí oklúntuuntɔ. 18 Bʋtotsú ɩwɩ, ká ɔnɔtɔ, pʋ amʋɔwɔlɩ laláhɛ tɩn ɔnɔ, mlɛ ahá bʋtɛlábwɛ lak-pan ánɩ besi bwɛ ɩmɔkʋwá ɔpá. 19 Bʋtɛhɩɛahá bɛɛ, nɩ begyi amʋ atosunáhɛsʋ á, bégyiɩwɩ. Támɛ amʋ onutó bʋgyi nkpábi hátsiátɔ laláhɛ. Tsúfɛ nyankpʋsa gyí ɔkpábihá tɔá ɩdɛ mʋsʋ gyí. 20 Ahá ánɩ babɩ anɩWíe pʋ anɩ Ɔlɛpʋ Yesu Kristo, sí ɔyɩtɔ ɔwɔlɩlaláhɛá iteyíntá nyankpʋsa bwɛ, beyinkíyébitíwíé mʋtɔ, igyi amʋsʋ á, amʋ tsiátɔtɛláyíntá dʋn alɩá igyi yáɩ. 21 Nɩ bʋmetepíwun ɔkpa wankláán ámʋ kʋráá á, tɛkɩ ɩbʋalɛ há amʋ dʋn ánɩ bówun mʋ yínkí ɔma,sí mbla wankɩhɛ amʋʋ bɔpʋhá amʋ ámʋsʋ

gyí. 22 Amʋ bwɛhɛ ánfɩ lahá yébi anfɩlaba mʋtɔ. “Kɩaɩ tɛkpláɩ, lápʋ mʋ ɔdandʋtsú” pʋ “Febie ɔprákuo ntsu alɩágyíalɩá á,ɔtɛláyébie ɔdɩba.”

3AnɩWíe Ɔbákɛ

1Mɩ apíó adwɛpʋ, ɩnɩ gyí ɔwʋlʋ nyɔɔsɩándɛwanlɩn sɩsɩ mlɩ nɩ. Ndɛpʋ nwʋlʋ anyɔánfɩ káɩn mlɩ, mɛnɩmlɔgywɩɩn mʋ ɩwɩwan-kláán. 2 Ndekléá mlɩkáɩn asʋn ámʋʋ Buluɔnɔsʋ atɔɩpʋwankɩhɛ amʋ bɛblɩ yáɩ ámʋsʋ.Mlɩkaɩn anɩWíe, ogyi anɩ Ɔlɛpʋ Yesu Kristombla ámʋʋ ɔlɔtsʋn mʋ sumbí ayɔpʋsʋ wáhá mlɩ ámʋsʋ. 3-4 Gyankpapʋ a, ndekléánɛkaɩn mlɩ ánɩ nkɛ tráhɛ amʋtɔ á, ahinláabwɛpʋ akʋ bóbuo amʋ onutó ɔwɔlɩ laláhɛ.Bɔmɔsɩ mlɩ, fɩtɛ mlɩ bɛɛ, “Yɛɛ Yesu lɛblɩ yáɩ ɔbɛɛ, mɛlayínkí bá a? Mʋ nkɩ mʋ mɛ?Tsú anɩ anáin lowu brɛsʋ ɔpá á, tɔtɔɔtɔmɔkʋtsɛ. Alɩ ámʋʋ ilenya igyi ámʋ nɩ.”5 Bakɩ ansɩ tan ánɩ ɔnɔ Bulu lɔpʋblɩ asʋnbɩmbɩ ámʋ, ɔsʋ mʋa asɩ lɛlɩn, ɔsʋlʋʋ lɛdalɩtsu ntsutso. Ntsu ɛ ɔlɔpʋbwɛ mʋ. 6 Ntsukɛn ɔlɛha ɩlɔbʋlá yíntá bɩmbɩ ɔyɩ ámʋ. 7Ɔnɔámʋ kɛn ɔlɛtrá pʋblɩ ánɩ ɔsʋ mʋa asɩ ánfɩmʋ ibétsiá yɔfʋn ɛkɛá obégyi ahá ámʋʋbʋtamanyá mʋ ifú ámʋ asʋn, pʋ ogyá hɩ tógyítɔ.

8Támɛ apíó adwɛpʋ, mlɩmátan ɩnɩmʋsʋ.Ɛkɛwʋlɛ igyi fɛ nfí-ɔpɩm, nfí-ɔpɩm ɛ igyifɛ ɛkɛwʋlɛ anɩ Wíe ansɩtɔ. 9 Ahá bʋkɩ bɛɛ,Bulu tesi tsiá tɔá alahɩɛá ɔbɔbwɛsʋ. Megyíalɩ ígyi, mboún klʋn otenyá há mlɩ; mɛnɩɔhagyíɔha ɔbɛdamlí klʋntɔ sí lakpan bwɛ,tsúfɛ omedékléá ɔhaa ɔbɔfwɩ.

10 Támɛ anɩ Wíe ɔbákɛ amʋ ibófwieahátɔ, fɛ alɩá owikplu tofwíé ɔhatɔ. Ɛkɛámʋ a, ɔsʋsʋ bɔsʋrá okitikíti kʋklʋklʋʋŋa. Ogyá bɛŋlaɩn ntobíá ɔlɔpʋbwɛ ɔsʋmʋa asɩ fɛɛ. Ɔsʋlʋʋ mʋa mʋsʋ atɔ ɛ fɛɛbɔhɔ plɩplɩplɩplɩ. 11 Ɩnɩá lɛlɛ Bulu obéyintáɔyɩtɔ atɔ fɛɛ alɩ á, tsiátɔ mɔmʋ ilehián ánɩ mlɔpʋtsíá, ibégyi Bulu ansɩ? Ilehián ánɩ mlɩɩwɩ bɛtɩn, mlósúm Bulu. 12 Mlɩtsia tsiátɔanfɩ pʋkɩ ɔkpa ha Kristo ɔbákɛ amʋ, amlɩhamʋ ɩkɔsɩ ba. Bulu ɔbɔpʋ ogyá hɩ tógyítɔɔsʋsʋ ɛkɛ ámʋ. Mʋ okunkúu ɛ ɩbɛŋlaɩn ɩnʋatɔ fɛɛ. 13 Támɛ Bulu lɛhɩɛ ánɩ ɔbɔbwɛ ɔsʋmʋa asɩ pɔpwɛ há anɩ. Ɔtɩnɛá ahá ánɩ amʋasʋn da ɔkpa bétsiá. Mʋ anɩgyó nɩ.

14 Mʋ sʋ apíó adwɛpʋ, ɩnɩá mlɩgyó ɩnɩsʋ á, mlɩyɩrɩ ɩwɩ amlɩtsia tsiátɔá mʋ ɩwɩlɛtɩn, ɔlala méetsiá mlɩ ɩwɩ Bulu ansɩtɔ,

2 Petro 3:15 238 2 Petro 3:18mɛnɩ iwilwii bétsiá mlɩa mʋnyɔ nsɩnɛ.15 Mlɩmátan ánɩ ahá nkpahɔɔ sʋ anɩ Wíedɛ ɩklʋn nya, fɛ alɩá anɩ píó ɔdwɛpʋ Paulolɔpʋ nyánsa ánɩ Bulu lɛha mʋ wánlɩn asʋnánfɩ kɛn sɩsɩ mlɩ. 16Asʋn ánfɩ aná ɩwɩ ɔlɔtɔɩ tsú mʋ nwʋlʋ fɛɛtɔ nɩ. Támɛ mʋ asʋnámʋ ɩkʋ asɩnu bʋ ɔnlɩn. Mʋ sʋ ahá ánɩ bʋtamakásɩ tɔtɔ pʋ ahá ánɩ amʋ hogyimɛlɩɩ tsukʋlɛ bʋtɛdámlí Paulo asʋn ámʋ, fɛ alɩámʋʋ bʋtɛdámlí Bulu asʋn wanlɩnhɛ bunamʋ. Mʋ ɔbɛha Bulu ɔbɛhɩ amʋ nɩ.

17 Támɛ apíó adwɛpʋ, ɩnɩá mlɩyin mʋ alɩsʋ á, ndɛ mlɩ ɔlá da yáɩ. Mlɩdɩnka ansɩ ɩwɩsʋ, mɛnɩ ahá ánfɩ bʋtamagyimblasʋ ánfɩbʋmɔɔpʋ amʋ atosunáhɛ laláhɛ amʋ bɛmlɛmlɩ, amlɩdɩda. 18Mboún mlɩyɔ mʋsʋ, mɛnɩanɩWíe pʋ anɩ Ɔlɛpʋ Yesu Kristo awɩtɔlɛ pʋmʋ bɩ bómoní mlɩtɔ. Numnyam ɩbwɛɛ mʋklɛ tsú séi pʋya brɛ fɛɛtɔ! Amen.

1 Yohane 1:1 239 1 Yohane 2:19

YohaneƆwʋlʋ Gyankpapʋ

Nkpa Asʋn1 Anɩdɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ mlɩ tsú

Asʋn ámʋʋ ɩtɛhá nkpa, ɩbʋ ɩnʋ asa ɔyɩ lɛlɩnamʋ ɩwɩ. Anɩ onutó anɩlónu mʋ asʋn,pʋ ansíbi wun mʋ, kɩ mʋ, pʋ ɩbɩ da mʋ.2 Bulu lɛlɛ Nkpa Ɔhapʋ ánfɩ ɔwan súná anɩ,anɩlówun mʋ. Anɩdɛ adánsɩɛ gyí, bláa mlɩanɩaa, mʋtɛhá nkpa ánɩ ɩtamatá nɩ. Mʋa Ɔsɩ ámʋ nyɔ bʋ ɩnʋ yáɩ, asa alalɛmʋ ɔwan súnáanɩ. 3 Asʋn ánɩ anɩlónu pʋ tɔá anɩlówunanɩdɛ mlɩ bláa, mɛnɩ anɩa mlɩnyɔ abɔbwɛkʋlɛ. Tsúfɛ anɩa Ɔsɩ ámʋ pʋ mʋ Bi YesuKristonyɔ gyí kʋlɛ. 4 Anɩdɛ mʋ wanlɩn sɩsɩ mlɩ, mɛnɩ anɩa mlɩnyɔ ansigyí bɔfʋn.

Bulu Lɔwankɩ 5 Asʋn ánɩ anɩlónu tsú mʋ Bi ámʋ wá,

anɩdɛ mlɩ bláa gyí, Bulu lɔwankɩ. Oklúnkʋkʋʋkʋ má mʋtɔ. 6 Mʋ sʋ nɩ anɩdɛblɩ anɩaa, anɩa mʋnyɔ anɩdɛ mbagyí, támɛanɩtráa anɩná oklúntɔ á, anɩdɛ afunu wa.Anɩmɛdɛbwɛ dɩnká ɔnɔkwalɩ asʋn ámʋsʋ.7 Támɛ nɩ anɩná wankɩ amʋtɔ, fɛ alɩ ámʋʋmʋ onutó ɔna ámʋ a, ɩkʋlɛbwɛ bʋ anɩa anɩaba nsɩnɛ. Mʋ sʋmʋ Bi Yesu Kristo obugyaamʋ tɛtɩn anɩ ɩwɩ tsú anɩ lakpantɔ.

8 Nɩ ablɩ anɩaa, lakpan ma anɩ ɩwɩ á,anɩdɛ ɩwɩ mlɛ. Anɩmá ɔnɔkwalɩ. 9 Támɛnɩ alɛ anɩ lakpan bláa Bulu á, obésikíéanɩ, tɩn anɩ ɩwɩ tsú lalahɛ fɛɛtɔ, tsúfɛ yiléɔbwɛpʋ pʋ ɔnɔkwalɩpʋ ogyi. 10 Nɩ ablɩ anɩaa, anɩmégyí lakpan abwɛpʋ á, anɩlawámʋ afunutɔ. Idesuná ánɩ anɩmɔhɔmʋ asʋnámʋ.

2Anɩ Bʋalɛ Ogyípʋ

1 Mɩ abí adwɛpʋ, ndɛ asʋn ánfɩ wanlɩnsɩsɩ mlɩ, mɛnɩmlɩmɛɛtrá bwɛ lakpan. Támɛnɩ mlɩtɔ ɔkʋ ɔbwɛ lakpan á, anɩbʋ ɔhá ánɩ otokókóli anɩ Sɩ ámʋ há anɩ. Mʋgyí yiléɔbwɛpʋYesuKristo. 2Tsúfɛmʋlówu, pʋmʋobugya lɛ anɩ nwunsʋ mbusuo. Megyí anɩnkʋlɛ pɛ lakpan, támɛ ɔyɩtɔ ahá fɛɛ klɛ.

3 Nɩ anɩdɛ Bulu mblasʋ gyí a, mʋ ɔbɛhaabɛbɩ ánɩ anɩlabɩ mʋ nɩ. 4Nɩ ɔkʋ ɔblɩ ɔbɛɛ,“Nyin Bulu,” támɛ ɔtamagyi mʋ mblasʋ á,ofunupʋ ogyi. Ɔma ɔnɔkwalɩ. 5-6 Támɛ nɩ ɔkʋ tegyi Bulu mblasʋ á, idesuná ánɩ mʋBuludwɛ lɔfʋn. Tɔá ɩbɛha abɛbɩ ánɩ kʋlɛbwɛ

bʋ anɩa Bulu nsɩnɛ gyí, anɩtsie nkpa fɛ YesuKristo.

Mbla Pɔpwɛ Amʋ7 Apíó adwɛpʋ, megyí mbla pɔpwɛ kʋkʋ

ndɛwanlɩn sɩsɩ mlɩ. Mbla dada amʋʋmlɩyintsú brɛ ámʋʋ mlɩlɔtsɔ hógyi amʋ nɩ. Mbladada anfɩ igyi asʋn ánɩ mlɩlanú dodo.8Támɛmbla pɔpwɛ igyi. Tsúfɛ Kristo tsiátɔpʋmlɩ klɛ lalɛmʋ súná ánɩ mbla pɔpwɛ igyi.Oklún amʋ ɩdɛtsʋʋn. Wankɩ amʋ onutóɩdɛwankɩ dodo.

9 Mʋ sʋ ɔhá ánɩ ɔbɛɛ, ɔna wankɩ amʋtɔ,támɛ ɔdɛmʋ ba Okristoyin lu á, idesuná ánɩ ɔtráa ɔbʋ oklúntɔ. 10Ɔhá ánɩ ɔtɔdwɛmʋ baOkristoyin ná wankɩ amʋtɔ. Mʋ sʋ tɔtɔɔtɔmɛɛha mʋ ɔbwɛ lakpan. 11 Támɛ ɔhá ánɩ otolú mʋ ba Okristoyin mʋ tsie oklúntɔ.Ɔna oklúntɔ, sʋ omeyín ɔtɩnɛá ɔyɔ, tsúfɛoklún amʋ ɩlatin mʋ ansɩ.

12Mɩ abí adwɛpʋ, ndɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩnsɩsɩ mlɩ, tsúfɛ Yesu Kristo sʋ Bulu lasí mlɩlakpan kíé mlɩ. 13 Mɩ asɩ, ndɛ ɔwʋlʋ ánfɩwanlɩn sɩsɩ mlɩ, tsúfɛ mlɩlabɩ ɔhá ámʋʋɔbʋ ɩnʋ tsú ɔyɩ nfiasɩ ámʋ. Nyasubi, ndɛɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ mlɩ, tsúfɛ mlɩlagyiƆbʋnsámsʋ.

14Mɩ abí adwɛpʋ, ndɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩnsɩsɩ mlɩ, tsúfɛ mlɩlabɩ Ɔsɩ ámʋ. Mɩ asɩ, ndɛɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ mlɩ, tsúfɛ mlɩlabɩ ɔhá ámʋʋ ɔbʋ ɩnʋ asa Bulu lɔbwɛ ɔyɩ ámʋ.Nyasubi, ndɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ mlɩ,tsúfɛ mlɩ hógyi ɔnɔ bʋ ɔnlɩn, Bulu asʋn bʋmlɩtɔ. Mlɩlagyi Ɔbʋnsámsʋ.

15Mʋ sʋ ndɛmlɩ fɛɛ bláa mbɛɛ, mlɩmápʋmlɩ klʋn dɩnká ɔyɩ pʋ mʋtɔ atɔsʋ. Nɩ ɔkʋdɛ ɔyɩ ánfɩ dwɛ á, ɔmɛɛtalɩ trá dwɛ anɩSɩ Bulu ɛ. 16 Ɔyɩtɔ atɔ ámʋ ɩkʋ gyí, atɔlaláhɛá ɩtɛdɩnká ɔha ɔwɔlɩ; atɔá ɔha towun,ɩtɛdɩnká mʋ ɔwɔlɩ pʋ ntobíá ɔha tɔpʋtsúɩwɩ. Ɩnɩ ánfɩodukʋkʋʋkʋ imotsú anɩ Sɩ Buluwá, ɔyɩ ánfɩtɔ itsú. 17 Ɔyɩ ánfɩ pʋ mʋtɔ atɔáɩtɛdɩnká ɔha ɔwɔlɩ fɛɛ dɛtsʋʋn. Támɛ ɔháánɩ ɔtɔbwɛ tɔá Bulu tekle obétsiá nkpa ánɩ ɩtamatá.

Kristo Alupʋ18 Mɩ abí adwɛpʋ, brɛ tráhɛ nɩ. Mlɩkaɩn

ánɩ bɛbláa mlɩ bɛɛ, Kristo olupʋ ámʋ ɔbɛba.Séi ánfɩ á, Kristo alupʋ tsɔtsɔɔtsɔ baba. Ɩnɩdésuná ánɩ lɛlɛ brɛ tráhɛ nɩ. 19Kristo alupʋánfɩ betsiá anɩtɔ asa bɛdalɩ. Nɩ lɛlɛ anɩ klɛbʋgyi á, tɛkɩ besi tsiá anɩtɔ. Amʋ anɩtɔdalɩlósuná ánɩ bʋmegyí anɩ apíó Kristotɔ. Mʋsʋ bɛdalɩ anɩtɔ nɩ.

1 Yohane 2:20 240 1 Yohane 3:2420 Támɛ mlɩ mʋ á, Kristo lapʋ mʋ

Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ wá mlɩtɔ. Mʋ sʋmlɩ fɛɛ mlɩlabɩ ɔnɔkwalɩ amʋ. 21 Megyíbɛɛ mlɩméyín ɔnɔkwalɩ amʋ, sʋ ndɛ asʋnánfɩ wanlɩn sɩsɩ mlɩ. Mboún alɩá mlɩyinɔnɔkwalɩ amʋ, pʋ alɩ ámʋʋ mlɩyin wan-kláán ánɩ ɔtɩnɛá ɔnɔkwalɩ amʋ bʋ a, afunukʋkʋʋkʋ ɩma ɩnʋ ámʋ sʋ.

22 Ma gyí ofunupʋ kpɔnkpɔntɩ ánfɩ?Mʋgyí ɔhá ánɩ olekiná ɔbɛɛ, “Megyí Yesugyí Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúliamʋ).” Idesuná ánɩ alakíná Ɔsɩ Bulu mʋamʋ Bi Yesu Kristo amʋ. Mʋ sʋmʋgyí Kristoolupʋ ámʋ nɩ. 23 Tsúfɛ ɔhá ánɩ okíná Bulumʋ Bi ámʋ lakínámʋ Sɩ Bulu ɛnɩ. Támɛ ɔháánɩ ɔlɔhɔmʋ Bi ámʋ lahɔmʋ Sɩ ámʋ ɛ.

24Mʋ sʋmlɩha asʋnámʋʋmlɩlónu tsú brɛámʋʋ mlɩlɔtsɔ hógyi amʋ isin mlɩtɔ. Tsúfɛnɩ isin mlɩtɔ á, mʋmʋ ɩkʋlɛbwɛ bétsiá mlɩaYesu pʋ Ɔsɩ Bulu nsɩnɛ. 25 Ɩnɩ gyí tɔá Kristolɛhɩɛ ɔbɛɛ mɛha anɩ, igyi nkpa ánɩ ɩtamatáámʋ nɩ.

26 Ahá ámʋʋ bʋdekléá bɛmlɛ mlɩ ámʋ sʋndɛ asʋn ánfɩ wanlɩn sɩsɩ mlɩ. 27 Mlɩ mʋá, Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋʋ Kristo lɔpʋwá mlɩtɔámʋ bʋ mlɩtɔ. Mʋ sʋ imehián ánɩ ɔhaaɔbɛtrá suná mlɩ atɔ. Tsúfɛ Ɔŋɛ Wankɩhɛamʋ tosúná mlɩ tógyítɔ. Mʋ atosunáhɛ ɛigyi ɔnɔkwalɩ onutó. Ɩnɩ sʋ mlɩkɩta tɔáolosuná mlɩtɔ, amlɩtsia Kristotɔ.

28 Ɩnɩ sʋ mɩ abí adwɛpʋ, mlɩtsia Kristotɔ.Fówun nɩ ɔbá á, pɛlɩmɛɛkɩtá anɩ, abɛtalɩ fiamʋ. 29 Nɩ mlɩyin ánɩ yilé ɔbwɛpʋ Yesu gyíá, mʋmʋ mlɩbɩ ánɩ yilé ɔbwɛpʋ Bulu mʋ biokugyíɔkʋ gyí.

3Bulu Abí

1 Mlɩkɩ alɩá anɩ Sɩ Bulu tɛhɩɛ dwɛ anɩ sʋbʋtɛtɩ anɩ mʋ abí. Lɛlɛ á, mʋ abí anɩgyí.Támɛ tɔá sʋá ɔyɩ ánfɩtɔ ahá bʋmeyín anɩgyí, bʋmeyín anɩ Sɩ Bulu. 2Mɩ apíó adwɛpʋ,séi á, Bulu ahá anɩgyí. Alɩá abébemlí wʋlɛɔmɔkʋnyá lɛ súná anɩ. Támɛ anɩyin ánɩ Kristo ɔbá á, abɛlɩan mʋ, tsúfɛ abówun alɩáogyi. 3 Ɔhagyíɔha ánɩ ɔdɩn ansɩ ánɩ mɛlɩanmʋ tɛhá mʋ ɩwɩ tɛtɩn, fɛ alɩá mʋ ɩwɩ lɛtɩn.

4 Ɔhagyíɔha ánɩ ɔtɔbwɛ lakpan á,ɔdɛkʋsʋ lɩɩ Bulu mblasʋ. Tsúfɛ lakpan gyíBulu mblasʋmágyi. 5Mlɩyin ánɩ Kristo lɛbaɔyɩtɔ bɛlɛ anɩ tsú anɩ lakpantɔ, támɛmʋmʋɔmɔbwɛ lakpan kʋkʋ. 6 Ɩnɩ sʋ ɔhá ánɩ mʋaKristo bʋdɛ mbagyí tamatráa bwɛ lakpan.

Mʋ sʋ ɔhagyíɔha ánɩ ɔtráa ɔdɛ lakpan bwɛmɔkʋwun Kristo, ɔmɔkʋbɩ mʋ ɛ.

7Mɩ abí adwɛpʋ, mlɩmáha ɔhaa ɔmlɛmlɩ.Ɔhagyíɔha ánɩ ɔtɔbwɛ yilé á, mʋ asʋn daɔkpa Bulu ansɩtɔ fɛ Yesu. 8 Támɛ Ɔbʋnsámmʋ bi, ɔhá ánɩ ɔtráa ɔdɛ lakpan bwɛ gyí.Tsúfɛ Ɔbʋnsám dɛ lakpan bwɛ tsú brɛáɔyɩ lefi asɩ ɔpá. Bulu mʋ Bi Yesu Kristolɛba ɔyɩtɔ beyintá Ɔbʋnsám gyumagyihɛkugyíkʋ.

9 Ahá ánɩ babwɛ Bulu ahá bʋtamatráabwɛ lakpan, tsúfɛ Bulu tsiátɔ bʋ amʋtɔ. Mʋsʋ bʋmɛɛtalɩ trá bwɛ lakpan. 10Tɔá abɔpʋbɩ Bulu abí pʋ Ɔbʋnsám abí gyí, ɔhagyíɔha ánɩ ɔtamabwɛ yilé, ntɛɛ dwɛmʋ ba mégyí Bulumʋ bi.

Abadwɛ11 Asʋn ánɩ mlɩlónu tsú brɛá mlɩlémlí

Akristofɔ gyí, adwɛɛ aba. 12Mlɩmábwɛ mlɩɩwɩ fɛ Kain. Ɔlɔbwɛ Ɔbʋnsámmʋ bi, mɔmʋgyama. Ntɔ lɛha sʋ ɔlɔmɔ mʋ? Ɔlɔbwɛ ɩtɔlaláhɛ, mʋ gyamamʋ lɔbwɛ ɩtɔwankláán sʋɔlɔmɔmʋ.

13Mɩ apíó Akristofɔ, ɩmáwa mlɩ wánwannɩ ɔyɩ ánfɩtɔ ahá bʋtolú mlɩ. 14 Anɩ mʋanɩyin ánɩ anɩladálɩ lowu asɩ yɔ nkpa ánɩ ɩtamatátɔ, tsúfɛ anɩdɛ anɩ aba dwɛ. Ɔhá ánɩ ɔtamadwɛ mʋ aba lasin lowutɔ. 15 Ɔhá ánɩ otolú mʋ ba gyí ahá ɔmɔpʋ. Mlɩyin ánɩ aháɔmɔpʋ ɔkʋkʋ má nkpa ánɩ ɩtamatá. 16 Alɩámʋʋ Kristo lótsulá wú há anɩ ámʋ ɩlasúnáanɩ alɩá ɔdwɛ gyí. Mʋ sʋ ilehián ánɩ anɩ ɛabówu há anɩ aba alɩ kɛn. 17Nɩ ɔkʋ bʋ atɔ,alawunánɩ kʋdɛmʋbahián, támɛomowunmʋ nwɛ há mʋ a, mʋmʋ ɔmɛɛtalɩ blɩ ɔbɛɛ,mʋtɔdwɛ Bulu. 18 Mɩ abí adwɛpʋ, nɩ igyialɩ á, mlɩmápʋ ɔnɔkpán dwɛ aba. Mboúnmlɩha apʋ anɩ bwɛhɛ pʋ ɔnɔkwalɩ dwɛ aba.

Ɩklʋnwa Bulu Ansɩtɔ19 Nɩ anɩtɔdwɛ aba alɩ á, mʋ abɛbɩ ánɩ

anɩbuo ɔnɔkwalɩ amʋ nɩ. Mʋ sʋ nɩ anɩlɩɩ Bulu ansɩtɔ á, tɔtɔ mɛɛhan anɩ. 20 Nɩ anɩklʋn ɩhá anɩ pɔn kʋráá á, Bulu yin asʋn dʋnanɩ klʋn, oyin anɩ bwɛhɛ kugyíkʋ. 21 Apíóadwɛpʋ, nɩ anɩ klʋn mɛha anɩ pɔn brɛáanɩlɩɩ mʋ ansɩtɔ á, ifú mɛɛkɩtá anɩ. 22 Buluɔbɛha anɩ tɔá anɩdɛ mʋ kʋlɩ, tsúfɛ anɩdɛmʋ mblasʋ gyí, anɩ tsiátɔ ɛ légyi mʋ ansɩ.23 Mbla ánɩ Bulu lɔwa há anɩ gyí, ahɔɔ mʋBi Yesu Kristo gyi, adwɛ aba fɛ alɩá Yesulɛbláa anɩ. 24Ɔhá ánɩ ɔdɛ Bulumblasʋ gyí a,mʋa Bulu babwɛ kʋlɛ. Bulu bʋ mʋ klʋntɔ.Tɔá itosúná anɩ ánɩ ɔbʋ anɩ klʋntɔ gyí ƆŋɛWankɩhɛ amʋʋ ɔlɔpʋhá anɩ ámʋ.

1 Yohane 4:1 241 1 Yohane 5:104

ƆŋɛWankɩhɛ Pʋ Ɔŋɛ Laláhɛ1Apíó adwɛpʋ, mlɩmáhɔ ahá fɛɛ ánɩ bɛɛ,

bʋbʋ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ asʋnsʋ gyi. Mboúnmlɩsɔ ɔŋɛ ámʋʋ bʋdɛpʋsúná atɔ ámʋ kɩ.Tsúfɛ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ afunupʋ tsɔtsɔɔtsɔbabʋlá ɔyɩ ánfɩtɔ. 2 Ɩnɩ apʋbɩ ánɩ ɔŋɛámʋ itsú Bulu wá nɩ. Nɩ ɔkʋ dɛ atɔ suná,ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, Yesu Kristo lɛlɩn fɛ nyankpʋsaa, mʋmʋ mʋ atosunáhɛ amʋ itsú Bulu wá.3 Támɛ nɩ ɔkʋ lɛblɩ ɔbɛɛ, Yesu mɛlɩn fɛnyankpʋsa a, mʋmʋ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ ɩmamʋtɔ. Kristo olupʋ ɔŋɛ ámʋʋmlɩlónuá bɛɛ,ɩbɛba amʋ nɩ. Ɩlaba ɔyɩtɔ dodo.

4 Mɩ abí adwɛpʋ, Bulu ahá mlɩgyí.Mlɩlagyi Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ afunupʋ amʋsʋ.Tsúfɛ Ɔŋɛ ámʋʋ ɩbʋ mlɩtɔ ámʋ bʋ ɔnlɩndʋn mʋámʋʋ ɩdɛ ɔyɩ ánfɩtɔ ahásʋ gyí amʋ.5Yesu alupʋ ámʋ bʋmeyín Bulu. Ɩnɩ sʋ amʋatosunáhɛ fɛɛ igyi ahá ánɩ bʋmeyín Buluatosunáhɛ. Mʋ sʋ ahá ánɩ bʋmeyín Bulutɔhɔ amʋ asʋnsʋ gyi. 6 Anɩ mʋ á, Bulu aháanɩgyí. Mʋ sʋ ɔhagyíɔha ánɩ oyin Bulu tɔhɔanɩ asʋnsʋ gyi. Támɛ ɔhá ánɩ omeyín Bulutamahɔ anɩ asʋn. Ɩnɩ anɩtɔpʋbɩ ɔnɔkwalɩƆŋɛ ámʋ pʋ afunu klɛ nɩ.

Bulu Gyí Ɔdwɛ7Mɩ adwɛpʋ, mlɩha adwɛ aba, tsúfɛ ɔdwɛ

itsú Bulu wá. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔtɔdwɛ ahá a,Bulu mʋ bi ógyi, oyin Bulu. 8 Ɔhagyíɔhaánɩ ɔtamadwɛ ahá méyín Bulu, tsúfɛ Bulugyí ɔdwɛ.* 9 Alɩá Bulu lɛlɛ mʋ ɔdwɛ súnáanɩ gyí, ɔlɔpʋ mʋ Bi ɔkʋkʋnʋ ɔkʋlɛ amʋsɩsɩ ɔyɩtɔ, mɛnɩ abɔtsʋn mʋsʋ nyá nkpa ánɩ ɩtamatá. 10 Megyí alɩá anɩtɔdwɛ Bulu gyíBuludwɛ ɔnɔkwalɩsʋ. Mboún alɩá ɔlɔdwɛanɩ, pʋmʋ Bi sɩsɩ anɩ, ánɩ ɔbɔpʋmʋ obugyalɛ anɩ ɩwɩmbusuo gyí ɔdwɛ.

11 Apíó adwɛpʋ, ɩnɩá Bulu lɛhɩɛ dwɛ anɩalɩ sʋ á, ilehián ánɩ anɩ ɛ abɔdwɛ aba.12 Ɔhaa mɔkʋhɩɛ wun Bulu kɩ. Nɩ anɩdɛ abadwɛ á, idesuná ánɩ Bulu bʋ anɩ klʋntɔ. Mʋsʋmʋ ɔdwɛ lɔfʋn anɩtɔ.

13Bulu lapʋƆŋɛWankɩhɛ amʋhá anɩ. Mʋsʋ anɩlabɩ ánɩ anɩa mʋnyɔ anɩlabwɛ kʋlɛ,ɔbʋ anɩ klʋntɔ. 14 Anɩlawun mʋ alɩ. Mʋ sʋanɩdɛ adánsɩɛ gyí anɩaa, anɩ Sɩ Bulu lɔwamʋ Bi Yesu Kristo ɔbɛɛ, ɔbɛlɛ anyánkpʋsafɛɛ tsu amʋ lakpantɔ. 15 Ɔhagyíɔha ánɩ olohogyi, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ Yesu gyí Bulu mʋ Biámʋ a, Bulu bʋmʋtɔ, mʋ ɛ ɔbʋBulutɔ. 16Mʋ

sʋ anɩyin ɔdwɛá Bulu bʋ ha anɩ, anɩlɔhɔmʋsʋ gyí.

Bulu gyí ɔdwɛ. Mʋ sʋ nɩ ɔkʋ tɔdwɛ Bulupʋ mʋ aba á, ɔbʋ Bulutɔ, Bulu ɛ bʋ mʋtɔ.17 Ɩnɩ désuná ánɩ Bulu ɔdwɛ lɔfʋn anɩtɔ nɩ.Mʋ sʋ anɩméenyapɛlɩmʋ asʋnogyíkɛ, tsúfɛanɩlatsíá nkpa ɔyɩ ánfɩtɔ fɛ Yesu. 18 Ɔhá ánɩ Bulu ɔdwɛ bʋ mʋtɔ tamanyá ifú. Mʋ sʋ nɩ anɩdɛ Bulu pʋ anɩ aba dwɛ á, anɩméenyaBulu ifú. Tsúfɛ ahá ánɩ bʋyin ánɩ Buluɔbɛbɩtɩ amʋ ɩsʋ tényá ifú. Ɩnɩ sʋ nɩ ɔkʋ dɛBulu ifú nya á, ilosuná ánɩ Bulu ɔdwɛmɔfʋnmʋtɔ.

19 Anɩtɔdwɛ Bulu pʋ anɩ aba, tsúfɛBulu légyankpá dwɛ anɩ. 20 Nɩ ɔkʋ lɛblɩ ɔbɛɛ “Ntɔdwɛ Bulu,” támɛ otolú mʋ baá, ofunupʋ ogyi. Tsúfɛ ɔhá ánɩ otolúmʋ ba ánɩ otowun, mɛɛtalɩ dwɛ Bulu ánɩ ɔmɔkʋwun kɩ. 21Mbla ánɩ Yesu Kristo lɔwahá anɩ gyí, “Ɔhá ánɩ ɔtɔdwɛ Bulu ɔdwɛɛmʋba ɛ.”

5Tsiátɔ Laláhɛsʋgyí

1 Ɔhagyíɔha ánɩ olohogyi ɔbɛɛ, Yesu gyíKristo, (ɔhá ánɩ Bulu ladá mʋ ofúli amʋ)a, Bulu mʋ Bi ógyi. Nɩ fʋtɔdwɛ ɔkwɩɩpʋa, fɔdwɛ mʋ bi ɛ. 2 Mʋ sʋ nɩ anɩdɛ Buludwɛ, anɩdɛ mʋ mblasʋ gyí a, mʋ abɔpʋbɩ ánɩ anɩdɛ mʋ abí dwɛ nɩ. 3 Nɩ anɩdɛ Buludwɛ á, abégyi mʋ mblasʋ. Mʋ mbla ámʋsʋgyí ɛ ɩma ɔnlɩn. 4 Tsúfɛ Bulu mʋ bi oku-gyíɔkʋ tɛtálɩ gyi tsiátɔ laláhɛsʋ. Anɩ hógyianɩtɔpʋgyí mʋsʋ. 5 Ma ɔbɛtalɩ gyi tsiátɔlaláhɛsʋ? Ɔhá ánɩ olohogyi ánɩ Yesu gyíBulu mʋ Bi ámʋ nkʋlɛ ɔbɛtalɩ gyi mʋsʋ.

Yesu Kristo Ɩwɩ Adánsɩɛgyí6 Yesu Kristo gyí ɔhá ánɩ ɔlɔtsʋn ntsu

mʋa obugyatɔ ba. Megyí ntsu nkʋlɛtɔɔlɔtsʋn. Ɔlɔtsʋn obugyatɔ ɛ. Ɔŋɛ Wankɩhɛamʋ légyí asʋn ánfɩ ɩwɩ adánsɩɛ, ánɩ igyiɔnɔkwalɩ. Ɔtamawá afunu. 7 Atɔ asa légyiYesu ɩwɩ adánsɩɛ. 8 Mʋgyí, Ɔŋɛ Wankɩhɛ,ntsu pʋ obugya. Atɔ asa ánfɩ fɛɛ lɛblɩ tokukʋlɛ. 9 Nɩ ahá begyi adánsɩɛ súná anɩ,anɩtohogyi a, mʋmʋ ilehián ánɩ abɔhɔ Buluklɛ dʋn. Tsúfɛ mʋ onutó légyi mʋ Bi ámʋɩwɩ adánsɩɛ. 10 Ɔhagyíɔha ánɩ ɔlɔhɔ Bulumʋ Bi ámʋ gyi lahɔ Bulu adánsɩɛ ánfɩsʋ gyimʋ klʋntɔ. Alɩ kɛn ɔhagyíɔha ánɩ ɔmɔhɔBulu adánsɩɛ ánfɩsʋ gyi dɛ mʋ afunutɔ wa

* 4:8 Bulu gyí ɔdwɛ asɩ gyí, ɔdwɛ itsú Bulu wá.

1 Yohane 5:11 242 1 Yohane 5:21nɩ. Tsúfɛ ɔmɔhɔ adánsɩɛ ámʋʋ Bulu légyitsu mʋ Bi ɩwɩ ámʋsʋ gyi. 11 Adánsɩɛ ámʋgyí, Bulu lapʋ nkpa ánɩ ɩtamatá há anɩ tsʋnmʋ Bi ámʋsʋ. 12 Ɔhagyíɔha ánɩ ɔbʋ Bulumʋ Bi ámʋ bʋ nkpa ánɩ ɩtamatá. Alɩ kɛnɔhagyíɔha ánɩ ɔma Bulu mʋ Bi ámʋ mánkpa ánɩ ɩtamatá nɩ.

Asʋn Tráhɛ13 Mlɩlahɔ Bulu mʋ Bi ámʋ gyi. Mʋ sʋ

ndɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ mlɩ, mɛnɩ mlɛbɩánɩ mlɩbʋ nkpa ánɩ ɩtamatá. 14 Tɔá ɩtɛháanɩtɔwá klʋn yɔ Bulu ansɩtɔ gyí, akʋlɩ mʋtógyítɔá igyi mʋ apɛ á, otonú anɩ ɔmɛ. 15Nɩ anɩyin ánɩ otonú anɩ ɔmɛ a, mʋmʋ akʋlɩ mʋtógyítɔ á, anɩyin ánɩ ɔbɛha anɩ.

16Mʋ sʋnɩ ɔkʋ owunmʋ baOkristoyin dɛlakpan bwɛ á, ɔbɔɔmpáɩ hamʋ. Bulu ɔbɛhamʋ nkpa. Ahá ánɩ amʋ lakpan mɛɛkpaamʋ wá lowutɔ asʋn ndɛblɩ. Lakpan kʋ bʋɩnʋá ɩtɛkpá ɔhá wá lowutɔ. Megyí ɔhá ánɩ ɔbwɛ lakpan ámʋ odu mbɛɛ mlɩbɔɔ mpáɩha. 17 Lalahɛ kugyíkʋ igyi lakpan, támɛlakpan kʋ bʋ ɩnʋá ɩtamakpá ɔha wá lowutɔ.

18 Anɩyin ánɩ ɔhá ánɩ alabwɛ Bulu mʋbi ɔkʋkʋ tamatsíá bwɛ lakpan, tsúfɛ Bulumʋ Bi ámʋ togyo mʋ ɩwɩ. Ɩnɩ sʋ Ɔbʋnsámtamatálɩ bwɛmʋ tɔtɔ.

19 Anɩyin ánɩ Bulu ahá anɩgyí, támɛƆbʋnsám dɛ ɔyɩtɔ ahá fɛɛsʋ gyí.

20 Anɩyin ánɩ Bulu mʋ Bi ámʋ laba.Alahá anɩlanú asʋn asɩ, mɛnɩ abɛbɩ BuluƆnɔkwalɩpʋ amʋ. Anɩa mʋnyɔ anɩlabwɛkʋlɛ, anɩa mʋ Bi Yesu Kristo ɛ anɩlabwɛkʋlɛ. Lɛlɛ á, mʋ nkʋlɛ pɛ gyí BuluƆnɔkwalɩpʋ pʋ nkpa ánɩ ɩtamatá ámʋ nɩ.

21 Mʋ sʋ mɩ abí adwɛpʋ, mlɩkɩ mlɩ ɩwɩwankláán ɩkpɩsúmsʋ.

2 Yohane 1 243 2 Yohane 13

YohaneƆwʋlʋ Nyɔɔsɩ1Anɩ yín ánɩ Bulu lalɛ, mɩ ɔpasua ɔhandɛ

Yohane dɛ ɔwʋlʋ ánfɩwanlɩn sɩsɩ fʋa fʋ abí.Ntɔdwɛ mlɩ fɛɛ ɔnɔkwalɩ amʋtɔ. Megyí mɩ nkʋlɛ pɛ tɔdwɛ mlɩ, támɛ ɔhagyíɔha ánɩ oyin ɔnɔkwalɩ amʋ ɛ. 2Tsúfɛ ɔnɔkwalɩ amʋbʋ anɩtɔ, ibétsiá anɩtɔ brégyíbrɛ.

3 Anɩ Sɩ Bulu mʋa mʋ Bi Yesu Kristobʋgyíi anɩ bʋalɛ. Bʋwúun anɩ nwɛ, abʋhaanɩ iwilwii, anɩ ahá ámʋʋ anɩtɔdwɛ abaɔnɔkwalɩsʋ ámʋ.

ƆnɔkwalɩMʋa Ɔdwɛ4 Ansɩ lɛhɩɛ gyi mɩ brɛá nowun ánɩ fʋ

abí ámʋ akʋ bʋna ɔnɔkwalɩ ɔkpa ámʋsʋ,fɛ alɩá anɩ Sɩ Bulu lɛbláa anɩ. 5 Anɩ yínɔdwɛpʋ, mlɩha adwɛ aba. Megyí mblapɔpwɛ ndɛwanlɩn sɩsɩ fʋ. Mbla ámʋʋanɩlɛbɩ tsú brɛ ámʋʋ anɩlɔtsɔ hógyi amʋnɩ. 6 Nɩ fʋtɔdwɛ Bulu á, fégyi mʋ mblasʋ.Mbla ánɩ anɩlɛbɩ tsú brɛá anɩlɔtsɔ hógyi gyí,adwɛɛ aba.

7 Ahá amlɛpʋ tsɔtsɔɔtsɔ baba ɔyɩ ánfɩtɔ. Bʋdɛblɩ bɛɛ Yesu Kristo mɛlɩnfɛ nyankpʋsa. Ahá ánfɩ gyí ahá amlɛpʋpʋ Kristo alupʋ ámʋ nɩ. 8 Mʋ sʋ mlɩkɩwankláán, mɛnɩ mlɩ gyumagyihɛ mɔɔbwɛkpaalɩ, fɛkɩmlénya mlɩ ɩkɔká fɛɛ.

9 Ɔhagyíɔha ánɩ ɔmɛdɛ Kristo atosunáhɛamʋtɔ, ɔlɔtsʋn mʋ ɔma yɔ ɔdɛ tɔ bambásuná á, mʋa Bulu bʋmegyí kʋlɛ. Támɛ ɔháánɩ ɔdɛ Kristo atosunáhɛ amʋtɔ á, mʋa anɩSɩ pʋMʋ Bi ámʋ fɛɛ bʋgyi kʋlɛ. 10Nɩ ɔkʋ ɔbámlɩ wá, ɔmɛdɛ Kristo atosunáhɛ anfɩ sunáá, mlɩmáhɔ mʋ wá mlɩ wóyítɔ, mlɩmátsulámʋ itsiá. 11 Ɔhagyíɔha ánɩ otsúlá mʋ itsiálatsá mʋ lakpan ámʋʋ ɔdɛbwɛ ámʋ bwɛ.

12 Asʋn tsɔtsɔɔtsɔ bʋ ɩnʋá tɛkɩ nɛbláamlɩ, támɛmmedékléá nɔwanlɩnmʋ sɩsɩ mlɩ.Mboún ndɛ ɔkpa kɩɩ ánɩ nɛba mlɩ wá, mɛnɩmɩa mlɩnyɔ abétsiá asɩ, atɔɩ nya ansigyíwankláán.

13 Fʋ píó tsɩhɛ ámʋʋ Bulu lalɛ ámʋ abíbɛhá fʋ itsiá.

3 Yohane 1 244 3 Yohane 15

YohaneƆwʋlʋ Saasɩ1 Mɩ ɔdwɛpʋ Gaio, ntɔdwɛ fʋ ɔnɔkwalɩ

amʋtɔ. Mɩ ɔpasua ɔhandɛ Yohane dɛ ɔwʋlʋánfɩ wanlɩn sɩsɩ fʋ.

2Mɩ ɔdwɛpʋ, ndehógyiá ɩwɩ bʋ fʋ ɔnlɩn,tógyítɔ ɛ ɩna wankláán fɛ alɩá fʋdɛ fʋ Bulusúm. 3 Ansɩ lɛhɩɛ gyi mɩ brɛá apíó akʋbɛba bɛbláa anɩ alɩá fʋdɛ Bulu mbla ámʋsʋgyí, pʋ alɩá fʋna ɔnɔkwalɩ ɔkpa ámʋsʋ.4 Brégyíbrɛá nonú alɩá mɩ abí Akristofɔbʋna ɔnɔkwalɩ ɔkpa ámʋsʋ á, ɩtɛhɩɛ wá mɩ ansigyí.

Gaio Kanfʋ5Mɩ ɔdwɛpʋ, ɩtɔwankláán fʋdɛbwɛ, fʋdɛ

anɩ apíósʋ kɩɩ, títriu afɔɔ ámʋ. 6Amʋtɔ akʋbaba bɛbláa anɩ ɔpasua ámʋ alɩá fɛkɩ amʋsʋfɛɛ. Bɔ mbɔdɩ afʋsi amʋ ɔkpa alɩá ibégyiBulu ansɩ ɛ. 7Tsúfɛ Kristo sʋ bʋna. Bʋmɛdɛtɔtɔ hɔɔ tsu ahá ánɩ bʋmegyí Akristofɔwá. 8 Ilehián ánɩ abɛkɩ ahá ánfɩ odusʋ alɩ,fɛkɩ anɩa amʋnyɔ abɔbwɛ kʋlɛ yɔ ɔnɔkwalɩagyʋmá ámʋ.

Diotrefe mʋa Demetrio9Nawánlɩn ɔwʋlʋ kʋ sɩsɩ mlɩ dodo, támɛ

Diotrefe dékléá ɔbɔbwɛ mʋ ɩwɩ ɔpasuaɔhandɛ. Mʋ sʋ ɔmɛdɛ anɩ pʋbwɛ tɔtɔ. 10Nɩ nɛbá mlɩ wá á, nɛbláa mlɩ mʋ asʋn laláhɛáɔdɛblɩ tsú anɩ ɩwɩ. Mʋá ɩma alɛ kʋráá gyí,ɔbɛɛ, mʋmɔɔhɔ apíó ámʋ afɔɔ. Ɔdɛ ahá ɛitin ka ɔbɛɛ, bʋmákɩ amʋsʋ, ɔdɛ ahá ánɩ bɛkɩ amʋsʋ ɛ gyáa lɛ ɔpasua ámʋtɔ.

11 Mɩ adwɛpʋ, mlɩmákasɩ mʋ bwɛhɛlaláhɛ anfɩ. Mboún mlɩkasɩ yilé abwɛpʋámʋ bwɛhɛ. Ɔhagyíɔha ánɩ ɔtɔbwɛ yilé á,Bulumʋ bi ógyi, támɛ ɔhá ánɩ ɔtɔbwɛ lalahɛmʋméyín Bulu.

12 Demetrio mʋ á, ɔhagyíɔha tɛtɩ mʋɩdayilé. Mʋ tsiátɔ ɛ idesuná ánɩ ɔha wan-kláán ogyi. Mɩ ɛ ntɛtɩ mʋ ɩdayilé. Mlɩyinánɩ mɩ asʋn blɩhɛ igyi ɔnɔkwalɩ.

Ɩklá13 Tɛkɩ asʋn tsɔtsɔɔtsɔ bʋ ɩnʋá nɛbláa

fʋ, támɛ mmedékléá nɔwanlɩn mʋ sɩsɩ fʋ.14Ndɛ ɔkpa kɩɩ ánɩ ɩmɔɔwa ɔpá kʋráá nɛbamlɩ wá, abétsiá asɩ tɔɩ.

15 Bulu ɔháa fʋ iwilwii.Fʋ anyawíe fɛɛ bɛhá fʋ itsiá. Nɛhá anɩ

anyawíe amʋtɔ okugyíɔkʋ ɛ itsiá.

Yuda 1 245 Yuda 25

YudaƆwʋlʋ

Itsiáha1 Mɩ Yesu Kristo osúmbi Yuda, Yakobo

mʋ pio dɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ ahá ánɩ anɩ Sɩ Bulu lɛtɩ, ɔtɔdwɛ amʋ, Yesu Kristo dɛamʋsʋ kɩɩ.*

2 Ndɛ Bulu kokóli mbɛɛ, ɔhɩɛ wun mlɩnwɛ, ɔha mlɩ iwilwii pʋ ɔdwɛ.

Afunu Atɔ Asunápʋ3 Apíó adwɛpʋ, tɛkɩ nahɩɛ bwɛ agywɩɩn

ánɩ nɔwanlɩnmlɩ ɔwʋlʋ tsú nkpa ámʋʋBululahɔmɩa mlɩnyɔ ámʋ ɩwɩ. Támɛ ilehián ánɩ nɔwanlɩn kókóli mlɩ, amlɩprɩ hógyi amʋʋBulu lapʋhámʋ ahá ɔtsáwʋlɛ pɛ ámʋnwun.4 Tsúfɛ aha akʋ baŋáín bowie mlɩtɔ. Aháánfɩ adá ɩda ɔwʋlʋtɔ dodo há ɩsʋbɩtɩ, tsúfɛbʋtamanyá Bulu ifú. Bʋdɛblɩ bɛɛ, ɩnɩá Bulutesí anɩ lakpan kíé anɩ sʋ á, abɛtalɩ tsíátsiátɔ laláhɛ. Bakʋsʋ lɩɩ anɩ Wíe pʋ anɩƆkpapʋ Yesu Kristo ɔkʋlɛ pɛ ámʋsʋ.

5 Mlɩyin asʋn ánfɩ fɛɛ dodo, támɛ ntráakaɩn mlɩ ánɩ anɩ Wíe Bulu† lɛkpa mʋ ahádálɩ Egyipte ɔsʋlʋsʋ, támɛ ɔma a, ɔlɔmɔamʋá bʋmɔhɔmʋ gyi fɛɛ tsálɩfwɩ. 6Mlɩkaɩnánɩ Bulu-abɔpʋ akʋ bʋmetsiá ɔtɩnɛá ɔlɛhaamʋ túmi ɔbɛɛ bʋtsía. Mʋ sʋ Bulu lɛhabɔwa amʋ ɩkan, bʋtsie oklúntɔ bʋgyo mʋasʋn ogyíkɛ kpɔnkpɔntɩ ámʋ. 7 Sodommʋa Gomorafɔ pʋ nkuda ánɩ ɩlɛkafía amʋ ɛbetsiá wá atsɩ mʋa ayin asʋn. Alɩ kɛn Bululɛha ogyá ánɩ ɩtamadun lɔhɔ amʋ awúlu fɛɛ,pʋdá ahá fɛɛ ɔlá nɩ.

8Alɩ nkude akúnpʋ anfɩ ɛ bʋtokun nkudenɩ. Ɩtɛhá amʋ bʋtɔbwɛ lakpan pʋkpɔɩ amʋɩwɩ, bʋtamanyá Bulu túmi ifú. Bʋtɛblɩ abususʋ pʋkpɔɩ ɔŋɛá ɩbʋ numnyam ɛ.9 Bulu-ɔbɔpʋ dɛhɛn Mikael kʋráá mɛblɩ asʋn laláhɛ brɛá mʋa Ɔbʋnsám bɛprɩɩMosefúli. Tɔá ɔlɛblɩ gyí, “Bulu ɔwáa ɩyɩn wafʋ!” 10Támɛ ahá ánfɩmʋ bʋtɛblɩ asʋn laláhɛtsú tɔá bʋmonu mʋ asɩ ɩwɩ. Amʋ bwɛhɛlɛlɩan mbwɩá bʋma agywɩɩn. Mʋgyí tɔáɩtɛhɩ amʋ ɛ nɩ. 11 Alɩ ahá ámʋ bʋgyɔwɩ!Tsúfɛ bapʋ Kain amʋʋ ɔlɔmɔ mʋ gyamaámʋ ɔkpa. Bakʋla sika yɔbwɛ tɔá Bileamlɔbwɛ, bakʋsʋ lɩɩ Bulusʋ fɛ Kora.‡ Mʋ

sʋ Bulu ɔbɛhɩ amʋ. 12 Ahá ánfɩ bʋtɔpʋifin da ɩkʋlɛbwɛ atogyihɛ amʋ. Nɩ mlɩaamʋnyɔ mlɩdɛ atógyí a, pɛlɩ tamakɩtá amʋ.Akpapʋ bʋgyi, támɛ amʋ nkʋlɛ klɛ bʋtɛkɩ.Bʋgyi fɛ agyindeá ɩtamatswie, afú tɔtsʋanmʋ nátɩ. Bʋgyi fɛ nyíá ɩtamaswíé ntɛɛbapúlí mʋ, tú mʋ asɩ, ɩlawú plɩplɩplɩplɩ.13 Amʋ pɛlɩla bʋ nyányáa fɛ ntsusʋ-afuáɩtɛda bobun ogbémgbesʋ. Bʋgyi fɛ ntsrak-pabiá ɩna dɛtsʋʋn nwʋlʋtáasʋ kɛkɛ. Amʋotsiákpá gyí oklún tuun ánɩ Bulu lɛlayáɩ háamʋ brɛ fɛɛtɔ.

14 Adam ɔma ɩlɩntɔ sienɔsɩtɔ obí Enoklɛblɩ amʋ ɩwɩ asʋn tswɩ. Ɔbɛɛ, “Mlɩkɩ, anɩWíe mʋa mʋ abɔpʋ wankɩhɛ mpɩm afɩnɩ-afɩnɩ bɛbá. 15 Ɔbá begyi ɔyɩtɔ ahá fɛɛ asʋn,ɔbɩtɩ ahá ánɩ bʋtamanyá mʋ ifú ɩsʋ. Amʋlalahɛá babwɛ pʋkʋsʋ lɩɩ mʋsʋ, pʋ mʋ ɩwɩasʋn laláhɛá bablɩ sʋ!”

16 Ahá ánfɩ bʋtɔtɔɩ ahásʋ, lɛ ahá ɩlá, bwɛlalahɛ kugyíkʋá bʋdeklé. Bʋtotsú ɩwɩ, bunahá kpantsapa, mɛnɩ bénya tɔá bʋdeklé.

Ɔláda Pʋ Tɔɩkplá17 Támɛ apíó adwɛpʋ, mlɩkaɩn asʋn ánɩ

anɩ Wíe Yesu Kristo sumbí ayɔpʋ ámʋbɛbláa mlɩsʋ. 18 Bɛbláa mlɩ bɛɛ, “Nkɛ tráhɛamʋtɔ á, ahinlá abwɛpʋ bɛba. Bóbuo amʋɔwɔlɩ laláhɛ.” 19 Bʋbʋ mlɩtɔ dodo. Amʋdɛ mlɩ nsɩnɛ yintá nɩ. Amʋ onutó agywɩɩndɛ amʋ kpa, tsúfɛ Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋ máamʋtɔ. 20 Támɛ apíó adwɛpʋ, mlɩ mʋ á,mlɩpwɛmlɩ tsiátɔ dɩnka mlɩ hógyi wankɩhɛamʋsʋ. Mlɩbɔ mpáɩ Ɔŋɛ Wankɩhɛ amʋtúmitɔ. 21Mlɩtsia tsiátɔá Bulu ɔdwɛ lasúnámlɩ, brɛ ánfɩ mlɩgyó anɩ Wíe Yesu Kristoánɩ ɔbɛba bowun mlɩ nwɛ, há mlɩ nkpa ánɩ ɩtamatá ánfɩ.

22 Mlɩwun ahá ánɩ asʋn ámʋ ɩmɛdɛamʋ wankɩ nwɛ. 23 Mlɩprɩ akʋ lɛ ogyáámʋtɔ, pʋhɔ amʋ nkpa. Mlɩwun akʋ nwɛifúsʋ. Mlɩkɩ wankláán ánɩ amʋ lalahɛ amʋɩmɛɛtsankɩ mlɩ.

Bulu KanfʋMpáɩ24 Mʋtɛhá anɩtamadɩda. Mʋtɛlɛ lalahɛ

lɛ anɩ ɩwɩ, kpá anɩ ba numnyam amʋʋ ɩbʋbomlí mʋ amʋ asɩ ansigyítɔ. 25 Mʋ nkʋlɛgyí Bulu pʋ anɩ Ɔhɔpʋ. Numnyam, obú,ɔwʋnlɩn pʋ túmi ɩtsʋʋn anɩ Wíe Yesu Kris-tosʋ ɩtʋmʋ. Tsú brɛá ɔyɩ mɔkʋtsúa asɩ, bɔtʋndɛ pʋya brɛ fɛɛ. Amen.

* 1:1 Ntɛɛ Bulu dɛ amʋsʋ kɩɩ ha Kristo. † 1:5 AnɩWíe Yesu ntɛɛ Yosua bʋ nwʋlʋ dada amʋakʋtɔ. ‡ 1:11 Kora lɔkʋsʋ lɩɩ Mose mʋa mʋ dɛhɛn Aaronsʋ.

Atɔ Lɛsúnáhɛ 1:1 246 Atɔ Lɛsúnáhɛ 2:6

Atɔá Bɛlɛ SúnáYohane1 Ɩnɩ gyí atɔá Bulu lɛha Yesu Kristo lɛlɛ

súná mʋ asúmpʋ tsú tɔá ɩbɛba nkɛ ánfɩtɔɩwɩ nɩ. Yesu lɔwa Bulu-ɔbɔpʋ lɛba bɛlɛmʋ súná mʋ osúmbi Yohane. 2 Yohanelégyí tógyítɔá olowun ɩwɩ adánsɩɛ. OlegyiBulu asʋn ámʋ pʋ asʋn ánɩ Yesu Kristolɛbláamʋ fɛɛ ɩwɩ adánsɩɛ ɔnɔkwalɩsʋ. 3Buluobóyulá ɔhá ánɩ ɔtɛkla mʋ ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋasʋn wanlɩnhɛ anfɩ súná Kristo ɔpasuaámʋ. Obóyulá ahá ánɩ bʋtonú asʋnámʋ, gyidɩnká mʋsʋ ɛ; tsúfɛmʋ fɛɛ bábɩ lafʋn ta.

Kristo Ɔpasua Asienɔ Ámʋ Itsiáha4-5 Mɩ Yohane dɛ ɔwʋlʋ ánfɩ wanlɩn sɩsɩ

Kristo ɔpasua asienɔá mlɩbʋ Asia ɔmátɔ.Ɔhá ámʋʋ oletsiá, ɔbʋ ɩnʋ, ɔbɛlaba

amʋ mʋa Ɔŋɛ asienɔ ánɩ bʋlɩɩ mʋ owíeobíá ansɩtɔ pʋ Yesu Kristo bʋgyíi mlɩbʋalɛ, abʋha mlɩ iwilwii. Mʋgyí ɔdansɩyinɔnɔkwalɩpʋ, ogyankpapʋá ɔlɔkʋsʋ tsúafúlitɔ, ɔyɩtɔ awíe fɛɛsʋ ogyípʋ.

Mʋtɔdwɛ anɩ, ɔlɔpʋ mʋ obugya ká anɩnwunsʋ ɩkɔ, sí anɩ lakpan kíé anɩ. 6Alabwɛanɩ mʋ iwíe ogyíkpá pʋ mʋ igyí ahapʋ ánɩ abósum mʋ Sɩ Bulu. Numnyam mʋa túmiɩbwɛɛmʋ klɛ brɛ fɛɛ! Amen.

7 Kɩ! Ɔna nwʋlʋtáasʋ ɔbá! Ɔhagyíɔhaobówun mʋ. Ahá ámʋʋ bɔwɔ mʋ pɩa amʋkʋráá bówun mʋ. Mʋ sʋ ɔyɩtɔ ahá fɛɛ bósukʋklʋkʋʋ. Alɩ ɩbɛba nɩ!

8 Anɩ Wíe Bulu lɛblɩ ɔbɛɛ, “Mɩgyí Alfamʋa Omega. Otúmípʋ amʋʋ oletsiá, ɔbʋɩnʋ, ɔbɛba amʋ nɩ.”

Kristo Lɛ Súná9 Mɩ, mlɩ píó Yohane nɩ. Mɩa mlɩnyɔ

dɛ ipian wúun Yesu pʋ Bulu iwíegyí ámʋsʋ, anɩdɛ ɩklʋn nya lɩɩ kínkín. Bulu asʋnɔkanda pʋ Kristo ɩwɩ asʋnblɩ sʋ balɛ mɩ yaPatmo ɔpʋ nsɩnɛ ɔsʋlʋsʋ. 10 Ɛkɛ ɔkʋá igyianɩ Wíe ɛkɛ á, Bulu Ɔŋɛ lɛba mɩsʋ. Nonuɔmɛ kʋ, ɩlɛlɩn kʋklʋkʋʋ fɛ ɔkpɛ ɔtsáwʋlɛpɛ mɩ ɔma. 11 Ɔmɛ amʋ ɔbɛɛ, “Wanlɩntɔá fʋdewúun wa ɔwʋlʋtɔ, afʋpʋya Kristoɔpasua asienɔ, bʋgyi Efeso, Smirna, Perg-amo, Tiatira, Sardi, Filadelfia pʋ Laodikea.”

12 Brɛá nɛdamlí mbɛɛ ankɩ ɔhá ánɩ ɔdɛmɩ asʋn bláa a, nowun sika pɛpɛ ɔkandɩɛ-oyíá ɩbʋ abámbi asienɔ. 13 Ɔha ɔkʋá ɔlɛlɩanNyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋ lɩɩ ɔkandɩɛ-oyí ámʋnsɩnɛ. Ɔlɔwa ligá, ɔlɔpʋ sika pɛpɛ ɔfɛ tsanmʋ kántɔ. 14 Mʋ nwun pʋ mʋ imi fɛɛlofulí fɛ opuli mpútɔ ntɛɛ ɔhráda. Mʋansíbi aklambi ɛ lɔwankɩ fɛ ogyá mpɩmpɩ.15Mʋ ayabi dɛ ogyá kpa fɛ kɔɔbrɩ ánɩ bafwɩ mʋ lɛ ogyátɔ ɩnʋnʋ. Mʋ ɔmɛ idetsulá fɛntsuá ɩdɛkpa yi. 16 Ɔdɛ ntsrakpabi asienɔmʋ gyɔpɩtɔ. Ɔdayí ɩya anyɔ kláklá lɛdalɩtsu mʋ ɔnɔtɔ. Mʋ ansɩtɔ ɩhɩɛ dɛwankɩ fɛɔpawi. 17 Brɛá nowun mʋ a, nemlí bunmʋ ayabiasɩ fɛ ɔha wuhɛ, támɛ ɔlɔpʋ mʋgyɔpɩ ɩbɩ dɩnká mɩsʋ, blɩ ɔbɛɛ, “Mányaifú! Mɩgyí Ogyankpapʋmʋa Ɔtráhɛ amʋ nɩ.18Mɩgyí ɔkɩankpapʋ amʋʋnowuámʋnɩ. Kɩ,mbʋ nkpa brɛ fɛɛtɔ! Mbʋ túmi lowu mʋaafúlitɔsʋ.

19 “Wanlɩn tɔá fawun bɔtsʋn, mʋá ɩdɛbáséi pʋ mʋá ɩbɛba ɔma wa ɔwʋlʋ ámʋtɔ.20 Ntsrakpabi asienɔ ámʋʋ fowun mɩ gyɔpɩtɔ pʋ sika pɛpɛ ɔkandɩɛ-oyí abámbiasienɔ ámʋ asɩ nɩ. Ntsrakpabi asienɔ ámʋigyi ɔpasua asienɔ ámʋ abɔpʋ. Ɔkandɩɛ-oyí abámbi asienɔ ámʋ ɛ gyí ɔpasua asienɔámʋ.

2Efeso Ɔpasua Nkla

1 “Wanlɩn asʋn ánfɩ sɩsɩ Akristofɔ ɔpasuaánɩ ɩbʋ Efeso wúlutɔ ɔbɔpʋ fɛɛ,*

“Ɔhá ámʋʋ ɔdɛ ntsrakpabi asienɔ mʋgyɔpɩtɔ, ɔna sika pɛpɛ ɔkandɩɛ-oyí abámbiasienɔ ámʋ nsɩnɛ ámʋ ɔbɛɛ: 2 Nyin tɔáfʋdɛbwɛ fɛɛ. Nawun alɩá fʋhɩɛ fʋdɛ agyʋmáyɔ, pʋ alɩá fʋdɛ nsi wa lɩɩ kínkín. Nyinánɩ fʋtamakle aha laláhɛ asʋn. Fakápʋ aháámʋʋ bʋdɛ amʋ ɩwɩ tɩ Kristo sumbí ayɔpʋámʋ, wun ánɩ afunupʋ bʋgyi. 3 Fotomi wunipian mɩ sʋ, fʋmeyinkí ɔma. 4 Támɛ asʋnkʋlɛ pɛá mbʋ fʋ ɩwɩ gyí, ɔdwɛ ɩtráa ma mɩafʋnyɔ ntɛɛ fʋa fʋ aba nsɩnɛ fɛ gyankpapʋamʋ. 5Mʋ sʋ kaɩn alɩá tɛkɩ fʋgyi asa fadɩda.Damli klʋntɔ, afʋlatsia fʋ atsiábi. Nɩ megyíalɩ á, nɛba bɛlɛ fʋ ɔkandɩɛ-oyí ámʋ lɛ mʋaba ɔpasua atráhɛ amʋtɔ. 6 Támɛ tokukʋlɛá ɩbʋ alɛ fʋ ɩwɩ gyí, fʋtamakle Nikolaiabúopʋ bwɛhɛ laláhɛ amʋ, fɛ alɩá mɩ ɛntamakle mʋ.

* 2:1 Ɔbɔpʋ anfɩ gyí Bulu-ɔbɔpʋá ɔlɩɩ há ɔpasua ámʋ nɩ. Ɩbʋ nfɩ mʋa 2:8, 12, 18; 3:1, 7, 14ɛtɔ.

Atɔ Lɛsúnáhɛ 2:7 247 Atɔ Lɛsúnáhɛ 3:37 “Ɔhá ánɩ ɔbʋ asʋ onúu asʋn ánɩ Ɔŋɛ

Wankɩhɛ amʋ dɛ ɔpasua ámʋ bláa asɩ. Nɛhaɔhá ánɩ olegyi ɩsʋ obégyi Paradiso ndobítɔoyí-abí ámʋʋ ɩtɛhá nkpa ámʋ.”

Smirna Ɔpasua Nkla8 Ɔlɛtrá bláa mɩ ɔbɛɛ, “Wanlɩn asʋn ánfɩ

sɩsɩAkristofɔ ɔpasua ánɩ ɩbʋ Smirna wúlutɔɔbɔpʋ fɛɛ,

“Ɔhá ámʋʋ ogyi Ogyankpapʋ mʋaƆtráhɛ, olowu lákʋsʋ tsú afúlitɔ ámʋ ɔbɛɛ:9Nyin fʋ ipian wunhɛ pʋ ohian ánɩ fʋdegyí,támɛ fʋbʋ atɔ! Nyin alɩá ɔpasua ámʋʋbʋdɛ ɩwɩ kɩɩ bɛɛ, Yudafɔ bʋgyi ámʋ bʋdɛafunu wa dɩnká fʋsʋ. Megyí Yudafɔ bʋgyi,Ɔbʋnsám abúopʋ ɔpasua bʋgyi. 10 Máhaipian ánɩ ɩbɛba fʋsʋ ɩwa fʋ ifú. Ndɛ fʋ bláa,Ɔbʋnsám ɔbɛha bɛkɩtá mlɩtɔ akʋ tswɩ obu.Ɔbɔsɔ mlɩ kɩ. Bɛdɩnká fʋsʋ nkɛ dú. Nɩ lowutɔ ígyi ó á, fʋmʋwa ɔnɔkwalɩ. Nɛha fʋɩsʋgyi-ɩpa, igyi nkpa ánɩ ɩtamatá.

11 “Ɔhá ánɩ ɔbʋ asʋ onúu asʋn ánɩ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ dɛ ɔpasua ámʋ bláa asɩ.Ɔhagyíɔha ánɩ olegyi ɩsʋ á, lowunyɔɔsɩ amʋɩmɛɛda mʋ.”

Pergamo Ɔpasua Nkla12 Ɔlɛtrá bláa mɩ ɔbɛɛ, “Wanlɩn asʋn ánfɩ

sɩsɩ Akristofɔ ɔpasua ánɩ ɩbʋ Pergamo wú-lutɔ ɔbɔpʋ fɛɛ,

“Ɔhá ámʋʋ ɔbʋ ɔdayí ɩya anyɔ klák-lá ámʋ ɔbɛɛ: 13 Nyin ánɩ fʋtsie ɔtɩnɛáƆbʋnsám owíe obíá itsie, támɛ fʋdɛ fʋ hó-gyitɔ kínkíínkín. Brɛá bɔmɔ mɩ adánsɩɛogyípʋ ɔnɔkwalɩpʋAntipamlɩwá ɩnʋ kʋrááá, fʋmɛkpa mɩ ɔma. 14 Támɛ mʋ ó á, mbʋfʋ ɩwɩ asʋn kpalobí kʋ. Mlɩtɔ akʋ bʋbuoBalaam amʋʋ olosuná Balak† alɩá ɔbɔbwɛIsraelfɔ bɔbwɛ lakpan, ɔlɛha amʋ betsiá wáatsɩmʋa ayin asʋn, tsíá gyi ɔkpɩtɔ-atɔ ámʋ.15 Alɩ kɛn akʋ bʋbʋ mlɩtɔá bʋbuo Nikolaiatosunáhɛ nɩ. 16Mlɩdamli klʋntɔ. Nɩ megyíalɩ nóbofwie mlɩtɔ, pʋ mɩ ɔnɔtɔ ɔdayí ámʋkɔ amʋ.

17 “Ɔhá ánɩ ɔbʋ asʋ onúu asʋn ánɩ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ dɛ ɔpasua ámʋ bláa asɩ.

“Ɔhagyíɔha ánɩ olegyi ɩsʋ obégyi at-ogyihɛ amʋʋ bɔpʋŋáín ámʋ kʋ. Nɛtráha okugyíɔkʋ ibwi futútúá bɔwanlɩn ɩdápɔpwɛ dɩnkámʋsʋ. Mʋ nkʋlɛ ɔbɛbɩ dá ámʋ.Ɔhaa mɛɛbɩmʋ tsɩa mʋtɔ.”

Tiatira Ɔpasua Nkla

18 Ɔlɛtrá bláa mɩ ɔbɛɛ, “Wanlɩn asʋn ánfɩsɩsɩ Akristofɔ ɔpasua ánɩ ɩbʋ Tiatira wúlutɔɔbɔpʋ fɛɛ,

“Bulu mʋ Bi ámʋʋ mʋ ansíbi igyi fɛogyá ɔdandʋ, mʋ ayabiasɩ igyi fɛ kɔɔbrɩánɩ bapʋwá ogyá, plɩɩ mʋ ɩwɩ ámʋ ɔbɛɛ:19 Nyin fʋ bwɛhɛ fɛɛ. Nyin fʋ ahádwɛ,fʋ hógyi, fʋ osum agyʋmá pʋ fʋ nsiwa lɩɩ kínkín. Nyin ánɩ fʋdɛbɩbwɛdʋngyankpapʋamʋ. 20 Támɛ asʋn ánɩ mbʋ ha fʋ gyí, faháɔtsɩ ámʋʋ bʋtɛtɩ mʋ Yesebel, ɔdɛ mʋ ɩwɩtɩ ɔbɛɛ, Bulu ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ amʋ dɛpʋ mʋatosunáhɛ mlɛ mɩ asúmpʋ, bʋdɛ atsɩ mʋaayin asʋn wa, bʋdɛ ɔkpɩtɔ-atɔ ɛ gyí. 21Nakɩmʋ ansɩtɔ ánɩ ɔbɛdamlí klʋntɔ bobuo Bulu,támɛ omedékléá obési mbʋatɔ. 22 Mʋ sʋnɛda mʋ, wá mʋ ɩlɔ. Obówun ipian. Nɩ mʋaahá ámʋʋ bʋdɛ mbʋa tɔ ámʋ ɛ bʋmesi, lɛɩwɩ lɛ mʋtɔ á, nɛha amʋ bɛhɩɛ wun ipian.23Nɔmɔ mʋ abúopʋ amʋ. Akristofɔ ɔpasuafɛɛ bɛbɩ ánɩ mɩgyí ɔhá ámʋʋ otowun aháklʋntɔ pʋ amʋ nwuntɔ asʋn ámʋ nɩ. Nɛkaokugyíɔkʋ ɩkɔmʋ bwɛhɛ ɔnɔ.

24 “Támɛ mlɩ aha tráhɛ ánɩ mlɩlasí mlɩbʋTiatira wúlutɔ, mlɩmóbuo ɔtsɩ ámʋ ato-sunáhɛ amʋʋ bʋdɛ mʋ tɩ ‘Ɔbʋnsám asʋnŋaínhɛ’ amʋ mʋ á, mmɔɔpʋ atɔ sʋráhɛkʋkʋ sʋrá mlɩ. 25 Támɛ mlɩkɩta mɩ ato-sunáhɛ amʋʋmlɩbʋ amʋtɔ kínkíínkín yɔfʋnbrɛá nɛba. 26 Nɛha ɔhá ánɩ olegyi tógy-ítɔsʋ, ɔlɛtalɩ bwɛmɩ apɛ yɔfʋn ɔyɩ ɔnɔmɔkɛtúmi, obégyi ɔmá fɛɛsʋ. 27-28 Ɔbɛkpa amʋowuntɔlɩnsʋ, bwíébwíe amʋ blúblúblú fɛabʋa. Obénya túmi ámʋʋ mɩ Sɩ lɔpʋhá mɩ ámʋ odu. Nɔpʋ mʋ bakɛ ɔtsrakpabi há mʋ,pʋsúná ánɩ alagyi ɩsʋ.‡

29 “Ɔhá ánɩ ɔbʋ asʋ onúu asʋn ánɩ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ dɛ ɔpasua ámʋ bláa asɩ.”

3Sardis Ɔpasua Nkla

1 Ɔlɛtrá bláa mɩ ɔbɛɛ, “Wanlɩn asʋn ánfɩsɩsɩ Akristofɔ ɔpasua ánɩ ɩbʋ Sardis wúlutɔɔbɔpʋ fɛɛ,

“Ɔhá ámʋʋ ɔbʋ Bulu Ɔŋɛ asienɔ pʋntsrakpabi asienɔ ámʋ ɔbɛɛ: Nyin fʋ bwɛhɛfɛɛ. Fʋbʋ ɩdá ánɩ fʋkɩ nkpa, támɛ fawúfʋna. 2 Mʋ sʋ tsinki, afʋwa fʋ atɔ tráhɛamʋ ɔwʋnlɩn, tsúfɛ idekléá iwu. Nawunánɩ fʋ bwɛhɛ lesian mɩ Bulu ansɩtɔ. 3 Mʋsʋ kaɩn tɔá bosuná fʋ pʋ mʋá fonusʋ. Gyimʋsʋ, afʋdamli klʋntɔ. Támɛ nɩ fʋmetsinkí

† 2:14 Ɩnɩ bʋ Numeri 22–24tɔ ‡ 2:27-28 Israelfɔ Ɩlʋ 2:8-9 * 3:4 Bʋmɔkʋkpɔɩ amʋ atadɩɛ asɩgyí bʋmɔkʋbwɛ lalahɛ.

Atɔ Lɛsúnáhɛ 3:4 248 Atɔ Lɛsúnáhɛ 4:8á, nóbofwie fʋtɔ fɛ owikplu, fʋmɛɛbɩ brɛánɛba. 4 Támɛ aha akʋ bʋbʋ wúlu amʋtɔábʋmɔkʋkpɔɩ amʋ atadɩɛ.* Bɔwa atadɩɛfutútú, mɩa amʋnyɔ abɛnatɩ, tsúfɛ bafʋn.5 Nɛha ɔhá ánɩ olegyi ɩsʋ ɔbɔwa atadɩɛfutútú. Mméetsitsíi mʋ ɩdá lɛ nkpa ɔwʋlʋámʋtɔ. Nɛblɩ mɩ Sɩ mʋa mʋ abɔpʋ ansɩtɔmbɛɛ, mɩbʋmʋ.

6 “Ɔhá ánɩ ɔbʋ asʋ onúu asʋn ánɩ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ dɛ ɔpasua ámʋ bláa asɩ.”

Filadelfia Ɔpasua Nkla7 Ɔlɛtrá bláa mɩ ɔbɛɛ, “Wanlɩn asʋn ánfɩ

sɩsɩ Akristofɔ ɔpasua ánɩ ɩbʋ Filadelfia wú-lutɔ ɔbɔpʋ fɛɛ,

“Ɔhá ámʋʋ ɔlɔwankɩ, ɔtamawá afunu,ɔdɛ Owíe Dawid sáafɩ, ofínkí ɔhaa tamatálɩ fin, ofin ɛ ɔhaa tamatálɩ fínkí ámʋ ɔbɛɛ:8 Nyin fʋ bwɛhɛ fɛɛ. Kɩ, nafínkí obu yáɩ há fʋ. Ɔhaa mɛɛtalɩ fin mʋ. Nyin ánɩ fʋma ɔwʋnlɩn, támɛ fagyi mɩ atosunáhɛsʋ,fʋmɛkpa mɩ ɔma. 9 Ɔbʋnsám abúopʋ amʋʋbʋdɛ afunu wa bɛɛ, Yudafɔ bʋgyi ámʋa, nɛka amʋ hɩɛ bɛba bɛda akpawunu fʋayabiasɩ. Amʋ fɛɛ bɛbɩ ánɩ ntɔdwɛ fʋ.10Fagyimɩ asʋnsʋ, fanyá klʋn lɩɩ kínkíínkín.Mʋ sʋ nɛlɛ fʋ lɛ ipian ámʋʋ nɔpʋsɔ ɔyɩtɔahá fɛɛ kɩ amʋtɔ. 11 Kɩ, nɛbá nɩ. Mʋsʋ kɩtá ɩtɔ ámʋʋ fʋbʋ amʋtɔ kínkíínkín,mɛnɩ ɔhaa mɔhɔ fʋ ɩsʋgyí-ɩpa lɛ fʋ ɩbɩtɔ.12 Ɔhá ánɩ olegyi ɩsʋ á, nɔpʋ mʋ bwɛ mɩ Bulu ɔtswɛkpa obu ámʋ ɔtan. Ɔmɛɛtrádalɩ ɩnʋ ɛkɛkɛɛkɛ. Nɔwanlɩn mɩ Bulu ɩdádɩnká mʋsʋ. Nɔwanlɩn mɩ Bulu wúlu, igyiYerusalem pɔpwɛ amʋ ɩdá dɩnká mʋsʋ.Wúlu ámʋʋ ɩbɛkplɩ tsú ɔsʋsʋmɩ wá ba amʋ,nɔwanlɩn mɩ onutó ɩdá pɔpwɛ amʋ ɛ dɩnkámʋsʋ.

13 “Ɔhá ánɩ ɔbʋ asʋ onúu asʋn ánɩ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ dɛ ɔpasua ámʋ bláa asɩ.”

Laodikea Ɔpasua Nkla14 Ɔlɛtrá bla mɩ ɔbɛɛ, “Wanlɩn asʋn ánfɩ

sɩsɩ Akristofɔ ɔpasua ánɩ ɩbʋ Laodikea wú-lutɔ ɔbɔpʋ fɛɛ,

“Ɔhá ámʋʋ bʋtɛtɩ mʋ Amen, mʋ sʋBulu asʋn fɛɛ ɩtɛba mʋtɔ, ogyi ɔdansɩyinɔnɔkwalɩpʋ, ɔtamawá afunu, ogyi Bulu atɔbwɛhɛ fɛɛnwun ámʋ ɔbɛɛ: 15Nyin fʋ bwɛhɛfɛɛ. Fʋmɛblɩ ogya, fʋmolwií ɛ. Nɩ fɛblɩ ogyantɛɛ folwií á, tɛkɩ ɩbʋ alɛ. 16 Támɛ fʋgyibwɩánbwɩán, fʋmɛblɩ ogya, fʋmolwií ɛ. Mʋalɩ sʋ nótu fʋ tsítsá. 17 Fɛɛ, atɔ onyapʋ

fʋgyi, fʋbʋ atɔ. Tɔtɔ mɛdɛ fʋ hián, támɛfʋma tɔtɔ, fʋmeyín ánɩ ohiáni fʋgyi. Fʋbʋnwɛ, fʋ ansíbi labwíé, fʋna yayá. 18 Mʋsʋ ndɛtɔɩ kplá fʋ mbɛɛ, pʋ kɔba bɔhɔ sikapɛpɛá bafwɩ mʋ ogyátɔ mɩ wá. Mʋ ɔbɛhafénya atɔ onutónutó nɩ. Ntráa ndɛ fʋ bláambɛɛ, fʋbɔhɔ atadɩɛ futútú, afʋpʋtin fʋ pɛlɩmʋa fʋ yayá ámʋ. Bɔhɔ afá da fʋ ansíbisʋ,mɛnɩ fówun atɔ. 19 Ahá ánɩ ntɔdwɛ á, amʋntɔwá ɩyɩn wa, bɩtɩ amʋ ɩsʋ. Mʋ sʋ wa nsi,afʋdamli klʋntɔ. 20 Kɩ, nlɩɩ obu-ɔnɔ, ndɛagoo tswɩɩ. Nɩ ɔkʋ lónu mɩ ɔmɛ, olefinkí hámɩ á, nébitíwíé mʋ wá, mɩa mʋnyɔ abɔwaɩbɩ gyi atɔ. 21 Ɔhá ánɩ olegyi ɩsʋ á, nɛha mʋobétsiá mɩ wá, mɩ owíe obíá ámʋsʋ. Alɩ kɛnmɩ ɛ negyi ɩsʋ, ntsie mɩ Sɩ wá mʋ owíe obíáámʋsʋ nɩ.

22 “Ɔhá ánɩ ɔbʋ asʋ onúu asʋn ánɩ ƆŋɛWankɩhɛ amʋ dɛ ɔpasua ámʋ bláa asɩ.”

4Ɔsʋsʋ Bulusúm

1 Ɩnɩ ɔma a, nɛlawun atɔ bámbá. Nowunánɩ obu lafínkí ɔsʋsʋ. Nɛlanú ɔmɛ amʋʋilegyankpá bláa mɩ asʋn ámʋ. Ɔmɛ amʋigyi fɛ ɔkpɛ. Ɔlɛbláa mɩ ɔbɛɛ, “Dʋ ba nfɩ,mɩ ansuna fʋ tɔá ilehián ánɩ ɩbɛba ɩnɩ ɔma.”2 Bulu Ɔŋɛ lɛba mɩsʋ ɔtsáwʋlɛ pɛ. Mʋánówun a, owíe obíá kʋ tsie ɔsʋsʋ ɩnʋ, ɔkʋtsie mʋsʋ. 3 Ɔhá ámʋʋ otsie mʋsʋ ámʋɩwɩ dɛ ogyá kpa fɛ abwi wankláán kʋá igyipɛpɛ mʋa futútú. Mʋ ɔtɩnɛkʋ ɛ igyi fɛnyankpʋtáa, ɩdɛ ogyá kpa bomlí owíe obíáámʋ fɛ ibwiwankláán kʋá igyi fɩtáa bɔbwɛ.*4 Owíe-mbíá adʋanyɔ-na itsie bomlí owíeobíá ámʋ. Ahandɛ adʋanyɔ-na bɔwa atadɩɛfutútú bʋtsie mbíá ámʋsʋ, bʋbun sika pɛpɛɩpa. 5 Ɩnʋ nyankpʋ lɔwa ɩbɩ fwɩ bɩ. Odekpie,ɔpráda dɛpʋtɩ dálɩ owíe obíá ámʋtɔ. Ibiaasienɔ ɩlɩɩ owíe obíá ámʋ ansɩtɔ, idetsií.Mʋgyí Bulu Ɔŋɛ asienɔ ámʋ nɩ. 6 Nowungláasɩ ɔpʋ kʋá mʋsʋ ɩdɛ ogyá kpa fɛ atsu-folibi, ɩda owíe obíá ámʋ ansɩtɔ.

Mbwɩ akʋá bʋkɩ nkpa ana, ansíbi id-uadúa amʋ nkpá mʋa ɔma fɛɛ, bobomlíowíe obíá ámʋ ɔbʋn nsɩnɛ ɩnʋ. 7 Amʋtɔogyankpapʋ gyí fɛ gyatá. Onyɔɔsɩ gyí fɛɔnantswie yínhɛ. Ɔsaasɩ ansɩtɔ igyi fɛnyankpʋsa, ɔnaasɩ ɛ gyí fɛ oyitsu ánɩ ode-fulí. 8 Okugyíɔkʋ bʋ abámba asie, ansíbiiduadúamʋtɔmʋa mʋ ɔma fɛɛ. Bʋdɛ ɩlʋwaɔpa onyé bɛɛ,

* 4:3 Ibwi futútú ámʋ dá gyí ánfɩ yaspa. Pɛpɛ amʋ dá gyí kanelia. Fɩtáa bɔbwɛ amʋ ɛ dá gyíemerald.

Atɔ Lɛsúnáhɛ 4:9 249 Atɔ Lɛsúnáhɛ 6:6“Wankɩ, wankɩ, wankɩ gyí anɩ Wíe Bulu

Otúmípʋ.Mʋlétsiá, otsie, ɔbɛlaba.”

9 Mbwɩ ámʋ bʋtɔwá ɩlʋ ámʋ, pʋ num-nyam, obú mʋa ɩpán há ɔhá ámʋʋ otsieowíe obíá ámʋsʋ, omóowu ɛkɛkɛɛkɛ ámʋ.Nɩ bɔbwɛ mʋ alɩ á, 10 ahandɛ adʋanyɔ-na ámʋ ɛ bamlí bun ɔhá ámʋʋ otsie owíeobíásʋ amʋ ansɩtɔ súm mʋ. Mʋbʋʋ ɩnʋ brɛfɛɛtɔ nɩ. Fówun babwíí amʋ owíepa ámʋtswɩ obíá ámʋ ansɩtɔ blɩ bɛɛ,11 “AnɩWíe pʋ anɩ Bulu!

Fʋlehián ánɩ abɔpʋ obú, numnyammʋa túmi há,

tsúfɛ fʋlɔbwɛ atɔ fɛɛ. Fɔbwɛ tógyítɔ fʋapɛtɔ.

Mʋ fɛɛ ɩlaba mʋtɔ.”5

Okúfabi Amʋ Létií Ɔwʋlʋ Ámʋ1 Ɩnɩ ɔma a, nowun ánɩ ɔhá ámʋʋ otsie

owíe obíá ámʋsʋ ámʋ dɛ ɔwʋlʋ kúntáhɛmʋgyɔpɩtɔ. Bɔwanlɩn atɔ dɩnká mʋ nkpá mʋamʋ ɔma fɛɛ, bɔpʋ okpin tan mʋ ɔnɔ tsesienɔ. 2 Ɩnʋ nowun Bulu-ɔbɔpʋ otúmípʋɔkʋá ɔdɛkplʋn fɩtɛ ɔbɛɛ, “Ma lɔfʋn ánɩ ɔbɛmaɩn atɔ asienɔ ánfɩ, tíí ɔwʋlʋ ámʋɔnɔ?” 3 Bʋmenya ɔhaa ɔsʋsʋ ntɛɛ ɔsʋlʋsʋntɛɛ ɔsʋlʋʋ ayasɩ ánɩ ɔbɛtalɩ tíí mʋ ɔnɔ, klamʋ. 4 Ɩnɩ sʋnɛhɩɛ su, tsúfɛbʋmenya ɔhá ánɩ ɔlɔfʋn, obétií ɔwʋlʋ ámʋ ntɛɛ ɔbɛkla mʋ.5 Ɩnʋ ahandɛ amʋtɔ ɔkʋlɛ lɛbláa mɩ ɔbɛɛ,“Mátrá su. Kɩ, Yuda abusuantɔ Gyatá, ogyiOwíe Dawid mʋ na ámʋ lagyi ɩsʋ. Ɔlɔfʋnánɩ ɔbɛmaɩn atɔ asienɔ ámʋ, tíí ɔwʋlʋ ámʋɔnɔ.”

6 Ɩnʋ nowun Okúfabi ɔkʋ. Ɩlɛlɩan ánɩ bapʋ mʋ há igyí kɩ. Ɔlɩɩ owíe obíá ámʋ,akɩankpapʋ ana ámʋ pʋ ahandɛ adʋanyɔ-na ámʋ nsɩnɛ. Ɔbʋ nsiebí asienɔ pʋ an-síbi asienɔ. Mʋ ansíbi asienɔ ámʋ gyíɔŋɛ asienɔ ánɩ Bulu tɔwá sɩsɩ ɔsʋlʋʋ anfɩsʋɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ nɩ. 7 Okúfabi amʋ lɛdalɩ bankpá, ɔlɔbɔhɔ ɔwʋlʋ ámʋ lɛ ɔhá ámʋʋ otsieowíe obíásʋ amʋ gyɔpɩtɔ. 8 Ɩnʋmbwɩ ámʋʋbʋkɩ nkpa ana ámʋ pʋ ahandɛ adʋanyɔ-naámʋtɔ okugyíɔkʋ lémlí bún Okúfabi amʋansɩtɔ. Okugyíɔkʋ dɛ ɔsankuo pʋ sika pɛpɛblanwébi ánɩ ɔhɩɛn bɔ mʋ. Bulu ahá mpáɩgyí ɔhɩɛn ánfɩ. 9 Akɩankpapʋ ana ámʋ pʋahandɛ adʋanyɔ-na ámʋ bʋdɛ ɩlʋ pɔpwɛwabɛɛ,“Fʋlɔfʋn ánɩ fótsu ɔwʋlʋ ámʋ,

máɩn atɔ asienɔ ámʋʋ bɔpʋtanmʋ ɔnɔámʋ.

Tsúfɛ bɔpʋ fʋ há igyí, fɔpʋ fʋ obugya hɔ aháhá Bulu.

Fɔhɔ ahá abusuangyíabusuan,ɔblɩɩgyíɔblɩɩ, ɔmágyíɔmá pʋ ɔsʋlʋsʋahá ɔtsan-ɔtsan fɛɛtɔ.

10 Fayáɩ fʋ iwíe ogyíkpá há amʋ, fabwɛ amʋfʋ igyí ahapʋ ánɩ bétsiá há anɩ Buluámʋ igyí.

Bégyi iwíe ɔsʋlʋsʋ.”11 Nɛlakɩ, nonu Bulu-abɔpʋ tsɔtsɔɔtsɔ

ɔmɛ. Bʋhɩɛ bʋtsɔ ánɩ bʋma ɩklátɔ. Bobomlíowíe obíá ámʋ mʋa akɩankpapʋ amʋ pʋahandɛ adʋanyɔ-na ámʋ. 12 Bɔpʋ ɔmɛkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ wá ɩlʋ bɛɛ,“Okúfabi amʋʋ bɔpʋhá mʋ igyí ámʋ lɔfʋn

ha túmi, ɩwɩnya mʋanyánsa pʋ awútɔ ɔwʋnlɩn,

ɩdayilé mʋa numnyam pʋ kanfʋ.”13 Ɩnʋ nonu atɔá Bulu lɔbwɛ fɛɛ ɔmɛ. Mʋáɩbʋ ɔsʋ mʋa asɩ, ɔsʋlʋʋ ayasɩ pʋ ɔpʋtɔ fɛɛ,bʋdɛ ɩlʋ wa bɛɛ,“Kanfʋ, ɩdayilé, numnyam pʋ túmi fɛɛ

iletsiá ɔhá ámʋʋ otsie owíe obíásʋ amʋpʋ Okúfabi amʋ brɛ fɛɛ!”

14 Mʋʋ akɩankpapʋ ana ámʋ bɛblɩ bɛɛ,“Amen!” Ɩnʋ ahandɛ adʋanyɔ-na ámʋ be-mlí bun súm Bulu mʋa Okúfabi amʋ.

6Okpin Asienɔ ÁmʋMaɩn

1Mɩ ansɩtɔ ɩnʋ á, Okúfabi amʋ lɛmaɩn atɔasienɔ ámʋʋ bɔpʋtan ɔwʋlʋ ámʋ ɔnɔ ámʋtɔkʋlɛ. Ɩnʋ nonuá akɩankpapʋ ana ámʋtɔɔkʋlɛ lɛlɛ ɔnɔ. Mʋ ɔmɛ lɛlɩn fɛ ɔpráda ɔbɛɛ,“Ba!” 2Nɛkɩ a, ɔpɔnkɔ futútú ɔkʋ nɩ. Mʋsʋodɩnkápʋ amʋ dɛ ɩta, bobun mʋ owíepa.Ɔlɔpʋ ɔpɔnkɔ ámʋ kplɩ ba ɔsʋlʋsʋ fɛ ɩsʋogyípʋá ɔtráa ɔbá bɔkɔ ɩsá tsɔtsɔɔtsɔ, ɔtragyi ɩsʋ.

3 Brɛá Okúfabi amʋ lɛmaɩn atɔ nyɔɔsɩábɔpʋtan ɔwʋlʋ ámʋ ɔnɔ á, nonuáakɩankpapʋ amʋtɔ onyɔɔsɩ lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ba!”4 Ɔpɔnkɔ pɛpɛ ɔkʋ lɛdalɩ ba. Bɛha mʋsʋɔdɩnkápʋ ɔdayí ɩya anyɔ tɩntɩn kʋ. Bɛhamʋ túmi ánɩ ɔlɛɛ iwilwii lɛ ɔyɩtɔ. Mʋ sʋ ɩsálɛda ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛ, ahá bɔmɔ aba.

5 Brɛá Okúfabi amʋ lɛmaɩn atɔ saasɩábɔpʋtan ɔwʋlʋ ámʋ ɔnɔ á, nonuáakɩankpapʋ amʋtɔ ɔsaasɩ lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ba!”Nɛkɩ a, ɔpɔnkɔ bibi ɔkʋ nɩ. Mʋsʋ ɔdɩnkápʋamʋ dɛ skéeli. 6 Ɩnʋ nonu ɔmɛ kʋ lɛdalɩtsu mbwɩ ámʋʋ bʋtsie nkpa ana ámʋtɔɔbɛɛ, “Ayó olónká kʋlɛ ntɛɛ ɩmɔ olónká asa

Atɔ Lɛsúnáhɛ 6:7 250 Atɔ Lɛsúnáhɛ 8:2ɩbɔbwɛ ɛkɛwʋlɛ ɩkɔká.* Támɛ máyintá nfɔmʋa wáɩn-nyí mʋ.”

7 Brɛá Okúfabi amʋ lɛmaɩn atɔ naasɩábɔpʋtan ɔwʋlʋ ámʋ ɔnɔ á, nonuáakɩankpapʋ amʋtɔ ɔnaasɩ lɛblɩ ɔbɛɛ, “Ba!”8 Ɩnʋ nowun ɔpɔnkɔ ɔkʋá mʋ ɩwɩ igyi fɛnsúó. Mʋsʋ ɔdɩnkápʋ amʋ ɩdá gyí Lowu.Afúlitɔ ɛ buo mʋ. Bɛha amʋ túmi ánɩ nɩ beye ɔyɩtɔ aku ana á, bʋmɔɔ iku kʋlɛ. Bʋpʋʋɔdayí ɩya anyɔ mʋa akʋn, ɩlɔ mʋa ɔsʋlʋsʋmbwɩkɩtá-atɔmɔ amʋ.

9 Brɛá Okúfabi amʋ lɛmaɩn atɔ nuusɩábɔpʋtan mʋ ɔnɔ á, nowun Bulu asʋntɔakɩtápʋ amʋ ɔkláa afɔdɩɛ-asubwi amʋayasɩ. Bulu asʋn ámʋ ɩwɩ adánsɩɛ gyí sʋbɔmɔ amʋ. 10 Ɩnʋ bɔsʋrá okitikíti kʋklʋkʋʋbɛɛ, “Óo! Bulu Otúmípʋ, fʋ ɩwɩ lɔwankɩ,fʋbʋ ɔnɔkwalɩ. Ɔmɛnkɛ fégyi ɔsʋlʋʋ anfɩsʋahá asʋn, fɩtɛ anɩ obugya tsú anɩ amɔpʋámʋ wá?” 11 Mʋ ɔma a, bɛha amʋ fɛɛ ligáfutútú, bɛbláa amʋ bɛɛ, bʋtráa tsia kpalobí.Bʋtsía yɔfʋn brɛá bamɔ amʋ aba asúmpʋahógyipʋ amʋ ɛ, amʋ ɔdʋdʋɔ lafʋn asa.

12 Brɛá ndɛkɩɩ a, Okúfabi amʋ lɛmaɩnatɔ siesɩá bɔpʋtan ɔwʋlʋ ámʋ ɔnɔ. Ɔsʋlʋʋlɛkpɩnkɩ kʋklʋkʋʋ, owí lebi tuun fɛ tatibibi, ɔtsra ɛ lɛpɛ kɔɔ fɛ obugya. 13 Mʋʋntsrakpabi bɛkpakpáa bun ɔsʋlʋsʋ, fɛ afúkpɔnkpɔɔnkpɔntɩ látsʋn kpakpáa pɔntɔ-abíá ɩmɔkʋdan bun. 14 Nwʋlʋtáa lokun-tá fɛ ɔwʋlʋ, tsú mʋ nátɩ. Abʋ mʋa ɔpʋnsɩnɛ ɔsʋlʋʋ fɛɛ lɛdalɩ mʋ otsiákpá. 15 Ɩnʋnowun ánɩ ɔyɩtɔ awíe pʋ ahandɛ pʋ ɩsá ɔnɔalɩɩpʋ pʋ asikafɔ pʋ atúmipʋ, nkpábi mʋaɩwɩsʋ atsiápʋ beyéŋaín abʋsʋ abwi alatɔ pʋabwi mbɔtɔ. 16 Bɛbláa abʋ mʋa abʋtá ámʋbɛɛ, “Mlɩkpa bun anɩsʋ, mɛnɩ owíe obíásʋotsiápʋ amʋ omóowun anɩ, Okúfabi amʋɔmɛɛbɩtɩ anɩ ɩsʋ! 17 Tsúfɛ amʋ ahá ɩsʋbɩtɩ ɛkɛ ámʋ lafʋn. Ma ɔbɛtalɩ lɩɩ mʋ ɔnɔ?”

7Bulu Ahá Mpɩm Lafakʋlɛ Adʋana-na

(144,000)1 Ɩnɩ ɔma a, nowun Bulu-abɔpʋ ana,

bʋlɩɩ ɔyɩ afʋnka ana ámʋ fɛɛsʋ. Bʋdɛ afúafʋnka ana ámʋtɔ kínkíínkín, mɛnɩ ɩmɛɛtrátsʋn ɔsʋlʋsʋ, ɔpʋsʋ ntɛɛ oyí kʋkʋ. 2 Ɩnʋnowun ánɩ Bulu-ɔbɔpʋ bámbá dɛdalɩ tsuowí ɔdalɩkpa. Ɔdɛ Bulu Ɔkɩankpapʋ atɔáɔtɔpʋhɩɛ mʋ ahá nsʋ. Mʋʋ ɔlɔsʋrá okitikítikʋklʋkʋʋ kpólí abɔpʋ ana ámʋʋ Bulu lɛhaamʋ túmi ɔbɛɛ, bʋbéyintá ɔsʋlʋʋ mʋa ɔpʋ

amʋ. 3 Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláa Bulu-abɔpʋana ámʋ ɔbɛɛ, “Mlɩmáyintá ɔsʋlʋʋ ntɛɛ ɔpʋntɛɛ oyí kʋkʋ, yɔfʋn brɛá nɔpʋ atɔ hɩɛ mɩ Bulu asúmpʋ ɔsʋkpɩ nsʋ asa.” 4 Ɩnʋ bɛklaahá ámʋʋ bapʋ Bulu atɔ hɩɛ amʋ nsʋ amʋfɛɛ. Amʋ ɔdʋdʋɔ bʋgyi ahá mpɩm lafakʋlɛadʋana-na (144,000). Amʋ fɛɛ botsú Israelabusuan dúanyɔ ámʋtɔ. 5-8Bɛhɩɛ ahámpɩmdúanyɔ (12,000) nsʋ abusuan ámʋ kugy-íkʋtɔ. Abusuan ámʋ adá gyí, Yuda, Ruben,Gad, Asa, Naftali, Manase, Simeon, Lewi,Isakar, Sebulon, Yosef pʋ Benyamin.

Ɔdɔm Ánɩ Botsú Ɔmá-ɔmátɔ9 Ɩnɩ ɔma a, nowun ɔdɔm kʋá ɔhaa

mɛɛtalɩ kla amʋ. Botsú ɔmágyíɔmá,abusuangyíabusuan, ɔsʋlʋsʋ ahá ɔtsan-ɔtsan pʋ ɔblɩɩgyíɔblɩɩtɔ. Bʋlɩɩ owíe obíáámʋ pʋ Okúfabi amʋ ansɩtɔ. Bɔwa ligáfutútúútú, bʋdɛ mbláa. 10 Bɔsʋrá okitikítikʋklʋkʋʋ bɛɛ, “Anɩ Bulu ámʋʋ otsie owíeobíásʋ pʋ Okúfabi amʋ tɔhɔ ahá nkpa!”11 Ɩnʋ á, Bulu-abɔpʋ amʋ fɛɛ bɛlɩɩ bómlíowíe obíá ámʋ pʋ ahandɛ adʋanyɔ-na ámʋpʋ akɩankpapʋ ana ámʋ. Bemlí bun, pʋansɩtɔ bun ɔsʋlʋtɔ owíe obíá ámʋ ansɩtɔ,súm Bulu, 12 blɩ bɛɛ, “Amen! Ɩkanfʋ,numnyam, nyánsa, ɩpán, obú, túmi pʋɔwʋnlɩn ɩbwɛɛmʋ klɛ brɛ fɛɛ! Amen!”

13 Ɩnʋ ahandɛ amʋtɔ ɔkʋlɛ lɛfɩtɛmɩ ɔbɛɛ,“Amɛndɩ gyí ahá ánfɩ bɔwa ligá fútútúútúánfɩ? Nkʋnʋ botsú?”

14 Mʋʋ nɛbláa mʋ mbɛɛ, “Ɔhandɛ, fʋyín.”

Mʋʋ ɔlɛbláa mɩ ɔbɛɛ, “Ahá ánfɩ gyí aháánɩ batsʋn asʋn wunhɛ kpɔnkpɔntɩ ámʋtɔdálɩ nɩ. Amʋ láfwɩ amʋ atadɩɛ Okúfabiamʋ obugyatɔ, ɩlafúlí futútúútú nɩ. 15 Mʋsʋ bʋlɩɩ Bulu owíe obíá ámʋ ansɩtɔ, bʋdɛmʋ súm ɔpa-onyé mʋ ɔtswɛkpa ɩnʋ nɩ.Ɔhá ámʋʋ otsie owíe obíá ámʋsʋ ɛ obétsiáamʋtɔ, bún amʋsʋ. 16 Akʋn mʋa ɔmɛwʋlɩmɛɛtrá kɩtá amʋ, owí ntɛɛ ɔpawi ɛ ɩmɛɛtrátɔ amʋ. 17 Tsúfɛ Okúfabi amʋʋ ɔlɩɩ Buluowíe obíá ámʋ asɩ ámʋ ɔbɔbwɛ amʋ ɔkpapʋ.Obégya amʋ nkpá, kpá amʋ ya nkpa-ntsuámʋ ɔwɩkpa, anɩ Wíe Bulu obétsitsíi amʋansɩ ntsú fɛɛ.”

8Okpin Sienɔsɩ ÁmʋMaɩn

1 Brɛá Okúfabi amʋ lɛmaɩn atɔ sienɔsɩábɔpʋtan ɔwʋlʋ ámʋ ɔnɔ á, ɔsʋsʋ lɔlʋá fɛdɔnhwɩrɩ-fʋn. 2 Ɩnʋ nowun Bulu-abɔpʋ

* 6:6 Ilosuná ánɩ ɩsá sʋ atɔ bɛhɩɛ wá ibíá.

Atɔ Lɛsúnáhɛ 8:3 251 Atɔ Lɛsúnáhɛ 9:20asienɔ ámʋʋ bʋlɩɩ mʋ ansɩtɔ ámʋ. Bɛhaamʋtɔ okugyíɔkʋ ɔkpɛ.

3 Bulu-ɔbɔpʋ bámbá lɛbá bɛlɩɩ afɔdɩɛ-asubwi amʋ ansɩtɔ. Ɔdɛ sika pɛpɛ blan-wébi ánɩ bʋtɔwá ɔhɩɛn ogyá mʋtɔ. Bɛhamʋ ɔhɩɛn tsɔtsɔɔtsɔ, ɔlɔpʋtsɩa Bulu ahámpáɩtɔ, pʋyɛdɩnká sika pɛpɛ afɔdɩɛ-asubwiamʋʋ iyi owíe obíá ámʋ ansɩtɔ ámʋsʋ.4 Mʋ ɔhɩɛn ámʋ ogyási lɛtsɩa Bulu aháámʋmpáɩtɔ, kʋsʋ tsú afɔdɩɛ-asubwi ámʋsʋyɔ Bulu ansɩtɔ. 5 Ɩnʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋlótsu ɔhɩɛn blanwébi ámʋ, ɔlɛlɛ ogyáafɔdɩɛ-asubwi ámʋsʋ wá mʋtɔ, fɩn mʋ dáɔsʋlʋsʋ. Ɩnʋ nyankpʋ lɔwa ɩbɩ fwɩ bɩ.Odekpie, ɔpráda dɛpʋtɩ, ɔmɛ ɔtsan-ɔtsandɛlɩɩn kʋklʋkʋʋ, ɔsʋlʋʋ ɛ dɛkpɩnkɩ kpak-pakpakpa.

Ɩkpɛ Asienɔ Ámʋ6 Bulu-abɔpʋ asienɔ ámʋʋ bʋdɛ ɩkpɛ

asienɔ ámʋ ɛ bɛda ɩwɩsʋ há mʋ fʋlɩ.7 Bulu-ɔbɔpʋ gyankpapʋ lɔfʋlɩ mʋ ɔkpɛ.

Mʋʋ botsu atsufolibi mʋa ogyá ánɩ obugyalɛfráa mʋ, tswɩ mʋ wʋlɩ ɔsʋlʋsʋ. Nɩ beyeɔsʋlʋtɔ asa á, mʋtɔ iku kʋlɛ mʋa mʋsʋ nyípʋmʋsʋ ɩfá fɛɛ lɔhɔ plɩplɩplɩplɩ.

8 Bulu-ɔbɔpʋ nyɔɔsɩ lɔfʋlɩ mʋ ɔkpɛ. Ɩnʋbɔtswɩ tɔkʋ fɛ ɩbʋ kpɔnkpɔntɩá ɩdɛhɔɔ wáɔpʋtɔ, ɔpʋtɔ yée asatɔ ɩkʋlɛ lɛdamlí obu-gya. 9 Ɔpʋtɔ mbwɩá bʋkɩ nkpa fɛɛtɔ yéeasatɔ iku kʋlɛ bowu, ntsusʋ ayibitɔ yéeasatɔ iku kʋlɛ ɛ lobwiebwíe.

10 Ɩnʋ Bulu-ɔbɔpʋ sáásɩ lɔfʋlɩ mʋ ɔkpɛ.Ɔtsrakpabi kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ kʋá ɩdɛ ogyátsií fɛ obia lɛkpa tsú ɔsʋsʋ bɛda ntsutsʋnhɛá ɩbʋ ɔyɩtɔ fɛɛtɔye asatɔ iku kʋlɛsʋ.11 Ɔtsrakpabi amʋ dá gyí “Ɔkɩtá.” Ɩnʋ ntsutsʋnhɛ amʋtɔyée asatɔ iku kʋlɛ lɔwa ɔkɩtádʋn ɔkpɩn. Mʋ ɔkɩtá sʋ ahá tsɔtsɔɔtsɔábonu mʋ bowu.

12 Ɔbɔpʋ náásɩ lɔfʋlɩ mʋ klɛ. Ɩlɔwɔ owímʋa ɔtsra pʋ ntsrakpabitɔ yée asatɔ ikukʋlɛ. Mʋ fɛɛ lodun. Ɩnɩ sʋ ɔyɩ kɛhɛmʋa owitahɛtɔ yée asatɔ iku kʋlɛ ɛ loklun.

13 Nɛkɩ a, oyitsu ɔkʋ défulí, odesúkʋklʋkʋʋ ɔbɛɛ, “Ahá ánɩ bétsiá ɔsʋlʋʋanfɩsʋ asa Bulu-abɔpʋ asa atráhɛ amʋbɔfʋlɩ amʋ nkpɛ amʋ bʋgyɔwɩ tsenyɔ-tsesa!”

91 Bulu-ɔbɔpʋ núúsɩ lɔfʋlɩ mʋ ɔkpɛ.

Nowun ánɩ ɔtsrakpabi lɛkpa tsú ɔsʋsʋ bɛdaɔsʋlʋsʋ, bɔpʋ ɩlán klúklúúklúá ɩma ɔka sáafɩhá mʋ. 2Mʋʋ olefinkí ɩlán klúklúúklú ámʋ

ɔnɔ, ogyási lɛdalɩ mʋtɔ fɛ obuntɔ. Ogyásiamʋ ɩlɛha nsaɩntɔ fɛɛ ilebi tuun. 3 Ɩnʋatsantsankʋ bɛdalɩ tsu ogyási amʋtɔ baɔsʋlʋsʋ. Bɛha amʋ túmi bɛɛ bʋsʋra aháfɛ nyankpʋkpíe. 4 Bɛbláa atsantsankʋ ámʋbɛɛ, bʋmápʋ ɔnɔ da ɩfá ntɛɛ nyí kʋkʋ, dʋnahá ámʋʋ Bulu nsʋhɩɛtɔmɛdɩn amʋ ɔsʋkpɩamʋ. 5 Bʋmɛha amʋ ɔkpa ánɩ bʋmɔɔ amʋ,támɛ bʋhɩɛ wa amʋ ɩwɩɔsɩn tsra anu kɛkɛ.Amʋ ɩwɩɔsɩn ámʋ ɩbwɛ fɛ alɩá nyankpʋkpíe-sʋrá tɔhɔ ɔsɩn. 6 Ahá bódunká lowu nkɛámʋtɔ, támɛ bʋméenya. Bɔbɔ mbɔdɩ ánɩ bówu, támɛ bʋmóowu.

7 Atsantsankʋ ámʋ bɛlɩan mpɔnkɔábahɩhɩɛ amʋ há ɩsá, tɔkʋ ɩdɩn amʋ nwunsʋfɛ sika pɛpɛ ɩpa. Bɔwa anyánkpʋsa ansɩtɔ.8 Amʋ nwunsʋ-imi bʋ ɩswɩ fɛ ɔtsɩ klɛ. Amʋayín ɛ igyi fɛ gyatá klɛ. 9 Bɔwa kántɔ atíntɔánɩ bɔpʋ dátɔ bwɛ. Nɩ bʋdefulí á, amʋ atɛtotsúlá fɛ mpɔnkɔ mʋa keké tsɔtsɔɔtsɔábʋsrɩ bɔyɔ ɩsá. 10 Bʋbʋ odú, ɩtɔsʋrá fɛnyankpʋkpíe. Bɛha amʋ túmi bɛɛ, bʋpʋʋamʋ odú ámʋ pilan ahá tsra anu kɛkɛ.11 Ɩlán klúklúúklúá ɩma ɔka ɔbɔpʋ gyí amʋowíe. Bʋtɛtɩ mʋHebrifɔ ɔblɩtɔ bɛɛ, Abadon.Griiki ɔblɩtɔ ɛ bʋtɛtɩ mʋ bɛɛ, Apolion. Mʋasɩ gyí, “Atɔ Oyintápʋ.”

12 Asʋn wunhɛ gyankpapʋ lámɔ ɔnɔ á.Anyɔ tráhɛ ɛ ɩbá.

13 Brɛá Bulu-ɔbɔpʋ síésɩ lɔfʋlɩ mʋ ɔkpɛa, nonu ɔmɛ kʋ lɛdalɩ. Ɩlɛdalɩ tsu sikapɛpɛ afɔdɩɛ-asubwi ámʋ okonkí ana ámʋtɔBulu ansɩtɔ ɩnʋ. 14 Ɩdɛ ɔbɔpʋ amʋʋ ɔlɔfʋlɩ ɔkpɛ amʋ bláa ɔbɛɛ, “Sankɩ abɔpʋ ana ámʋʋbɛklɩ mántá ntsu yílé Efrate ɔnɔ ámʋ.”15 Bulu lɛla amʋ yáɩ há alɩ brɛ ánfɩ, ofíánfɩ, ɔtsra ánfɩ, ɛkɛ ánfɩ pʋ dɔnhwɩrɩ anfɩɔbɛɛ, bʋsánkɩ amʋ abʋyɔmɔ ɔyɩtɔ ahátɔyée asatɔ iku kʋlɛ fɛɛ. 16 Bɛbláa mɩ ánɩ ɩsá akɔpʋ ámʋ ɔdʋdʋɔ bɔbwɛ blɩba lafanyɔ(200,000,000), bʋdɩn mpɔnkɔsʋ. 17 Nowunmpɔnkɔ pʋ amʋsʋ adɩnkápʋ mɩ atowunhɛamʋtɔ, bɔwa kántɔ atíntɔ. Akʋ klɛ lɛpɛ fɛogyá, akʋ klɛ lebi, akʋ ɛ klɛ igyi batɛ-nfɔ.Mpɔnkɔ ámʋ nwun igyi fɛ gyatá klɛ, ogyámʋa ogyási pʋ atonkodu dɛdalɩ amʋ ɔnɔtɔ.18Alɩ asʋn wunhɛ aku asa, igyi ogyá, ogyásipʋ atonkodu amʋ ɩlɛdalɩ tsu mpɔnkɔ ámʋɔnɔ, ɩlɔmɔ ɔyɩtɔ ahátɔ yée asatɔ iku kʋlɛ.19Megyí amʋ ɔnɔtɔ nkʋlɛ asʋn wunhɛ túmitɛdálɩ tsu. Ɩbʋ amʋ odútɔ ɛ, tsúfɛ amʋ odúigyi fɛ ɩwɔ, ɩbʋ nwun, itepílan ahá.

20 Anyánkpʋsa amʋʋ besian ɔsʋlʋsʋ,bʋmowu asʋnwunhɛ amʋtɔ ámʋ fɛɛbekiná

Atɔ Lɛsúnáhɛ 9:21 252 Atɔ Lɛsúnáhɛ 11:13bʋmɛdamlí klʋntɔ. Bʋmesi ɔŋɛ laláhɛ mʋaatunkuá bapʋ sika pɛpɛ, sika futútú, kɔɔbrɩ,abwi mʋa nyí aná bwɛ súm. Alɩ ɔŋɛ laláhɛpʋ atunku anfɩ bʋtamawun atɔ, bʋtamanúasʋn, bʋtamanátɩ. 21 Alɩ kɛn bʋmɛdamlíklʋntɔ sí amʋ tsiátɔ laláhɛ; ígyi ahámɔ,ɔkpɛ, atsɩ mʋa ayin asʋnwa mʋa owi ámʋɛ bwɛ nɩ.

10Bulu-ɔbɔpʋMʋa Ɔwʋlʋ Túkúrííbi

1 Ɩnʋ nɛlawun Bulu-ɔbɔpʋ ɔwʋnlɩnpʋbambá ɔkʋá otsú ɔsʋsʋ. Agyinde lobom-lí mʋ, nyankpʋtáa ɩlan mʋ awunso. Mʋansɩtɔ lɔwankɩ fɛ owí, mʋ ayabi igyi fɛ ɔsɔtɩánɩ ogyá bʋ mʋtɔ. 2 Ɔdɛ ɔwʋlʋ túkúrííbikʋá ɔlɛtɛɩ mʋtɔ. Mʋ gyɔpɩ yabi iyi ɔpʋsʋ,mʋ bɩna yabi ɛ iyi ɔsʋlʋsʋ. 3 Ɔlɔkplʋnkʋklʋkʋʋ fɛ gyatá dékpoún, ɔpráda asienɔámʋ lɔpʋtɩ. 4 Brɛá ɔpráda asienɔ ámʋlɔpʋtɩ, mbɛɛ anwanlɩn asʋn ámʋʋ ɩlɛblɩ ámʋ a, nonu ɔmɛ bámbá tsú ɔsʋsʋ. Ɔmɛamʋ dɛblɩ ɔbɛɛ, “Máwanlɩn asʋn ámʋʋɔpráda asienɔ ámʋ ɩlablɩ ámʋ. Pʋwa fʋkpawunutɔ.”

5Mʋʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋʋ nowun, ɔlɩɩ ɔpʋmʋa ɔsʋlʋsʋ ámʋ lótsu mʋ gyɔpɩ ɩbɩ fʋá yɔɔsʋsʋ. 6 Ɩnʋ ɔlɛka ɔhá ámʋʋ ɔbʋ nkpa brɛfɛɛtɔ ámʋ ntam. Mʋlɔbwɛ ɔsʋ mʋa asɩ, ɔpʋmʋa mʋtɔ atɔ fɛɛ, ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Bʋmɛɛtrá sitsiá! 7 Támɛ brɛá Bulu-ɔbɔpʋ síénɔsɩ amʋɔbɔfʋlɩ mʋ ɔkpɛ a, alɩ brɛ ámʋtɔ Bulu asʋnŋaínhɛ amʋʋ ɔlɛhɩɛ yáɩ ɔbɛɛ, mɔbwɛ ámʋɩbɛba mʋtɔ nɩ. Ɩbɛba mʋtɔ fɛ alɩá ɔlɛbláamʋ asúmpʋ, bʋgyi mʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ.”

8 Ɩnʋ ɔmɛ amʋʋ ɩdɛmɩ asʋnbláa tsú ɔsʋsʋámʋ lɛtrá bláa mɩ ɔbɛɛ, “Yɔhɔ ɔwʋlʋ ámʋʋɩlafínkí ámʋ lɛ Bulu-ɔbɔpʋ amʋʋ ɔlɩɩ ɔpʋmʋa ɔsʋlʋsʋ ámʋ ɩbɩtɔ.”

9Mʋ sʋ nɔyɔ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ wá mbɛɛ,ɔpʋʋ ɔwʋlʋbi ámʋ ha mɩ. Mʋʋ ɔlɛbláamɩ ɔbɛɛ, “Hɔ, afʋwɩ mʋ! Ɩbɔwa fʋ ɔdwɛdébídébí fɛ ɔkwɛn, támɛ ɩmɛɛkanáa fʋiputɔ.”

10 Ɩnʋnɔhɔ ɔwʋlʋbi ámʋ lɛmʋ ɩbɩtɔ, nɔwɩmʋ. Ɩlɔwa mɩ ɔdwɛ débídébí fɛ ɔkwɛn,támɛ imetepí kanáa mɩ iputɔ. 11Mʋʋ ɔlɛtrábláamɩ ɔbɛɛ, “Ilehián ánɩ fɛlablɩ asʋn ámʋʋɩbɛba ahá fɛɛsʋ ámʋ. Ɩbɛba ɔmá fɛɛ, ɔblɩɩɔtsan-ɔtsan ablɩpʋ pʋ awíe fɛɛsʋ, fɛ alɩámʋʋ Bulu lalɛ súná fʋ ámʋ!”

11Adansɩfɔ Abanyɔ Ámʋ

1 Ɩnɩ ɔma a, bɛha mɩ oyíá bʋtɔpʋsúsuatɔ. Mʋʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláa mɩ ɔbɛɛ,“Kʋsʋ afʋyosusúu Bulu ɔtswɛkpa obu ámʋpʋ afɔdɩɛ-asubwi amʋ, afʋkla ɩnʋ asúmpʋamʋ. 2-3 Támɛ másusúu nwunsɩnɛsʋ amʋmʋ. Si ɩnʋ tswɩ, tsúfɛ Bulu lasí ɩnʋhá ahá ánɩ bʋmegyí Yudafɔ. Alɩ aháánfɩ bɛtsatsáa wúlu wankɩhɛ amʋsʋ tsraadʋana-nyɔ (42), igyi nkɛ ɔpɩm-ɔkʋlɛ lafa-anyɔ aduesie (1,260). Nɛha mɩ adansɩfɔabanyɔ bɛdɩdá akpekpe, há amʋ túmi, bɛblɩ mɩ asʋn ánɩ nalɛ súná amʋ nkɛ ámʋtɔ.”

4 Amʋgyí nfɔ-nyí anyɔ pʋ ɔkandɩɛ-nyíanyɔ ámʋʋ ɩlɩɩ Bulu, ogyi ɔyɩ fɛɛsʋ ogyípʋamʋ ansɩtɔ nɩ. 5 Nɩ ɔkʋ ɔbwɛ agywɩɩn ánɩ obépilán amʋ á, ogyá bɛdalɩ amʋ ɔnɔ, hɔmʋ mɔ. Alɩ ɔhá ánɩ odekléá obépilán amʋobówu nɩ. 6 Bulu adansɩfɔ ámʋ bʋbʋ túmiábɛtalɩ há nyankpʋ omóotswie nkɛá bɔpʋblɩ Bulu asʋn ámʋ fɛɛ. Bʋbʋ túmiá bɛtalɩ hántsu kugyíkʋ bɛdamlí obugya. Bɛtalɩ lɛasʋn wunhɛ kugyíkʋ ɛ ba ɔsʋlʋsʋ brégy-íbrɛá bʋdeklé.

7 Nɩ adansɩfɔ ánfɩ bɛblɩ amʋ asʋn tá á,ɔbwɩkɩtá-atɔ amʋʋ ɔtɛdálɩ tsu ɩlán klúk-lúúklúá ɩma ɔkatɔ ámʋ ɔbɔkɔ amʋ ɩsá,gyí amʋsʋ, mɔ amʋ. 8 Amʋ afúli bɛdɩamʋ wúlu yilé brɔnʋsʋ. Bʋtɛtɩ wúlu yiléánfɩ bɛɛ, “Sodom mʋa Egyipte.”* Ɩnʋbɛda amʋ Wíe Yesu mántá oyikpalíhɛsʋ,mɔ nɩ. 9 Ahá bótsu abusuangyíabusuan,ɔblɩɩgyíɔblɩɩ, ɔmágyíɔmá pʋ ɔsʋlʋsʋ aháɔtsan-ɔtsan fɛɛtɔ ba bɛkɩ afúli amʋ nkɛnsámʋa ɩfʋn. Bʋmɛɛha ɔkpa abʋpula amʋkʋráá. 10 Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ abanyɔ ánfɩbawú sʋ ansɩ bégyi ɔsʋlʋsʋ atsiápʋ. Bé-gyi nkɛ kpɔnkpɔntɩ, kíé aba atɔ, tsúfɛBulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋ anfɩ bawá amʋ ipiankpɔnkpɔntɩtɔ kɩ. 11 Támɛ nkɛnsá mʋa ɩfʋnámʋ ɔma a, Bulu lɛha ɔŋɛ lɛlawíé amʋtɔ,bɛlakʋsʋ lɩɩ ayabisʋ. Mʋ sʋ ifú lɛhɩɛ kɩtáahá ánɩ bowun amʋ. 12 Ɩnʋ Bulu ɔnɔsʋatɔɩpʋ abanyɔ ámʋ bonu ɔmɛ kpɔnkpɔntɩkʋ tsú ɔsʋsʋ, ɩlɛbláa amʋ ɔbɛɛ, “Mlɩdʋ banfɩ!” Amʋ alupʋ ámʋ bʋlɩɩ bʋdɛ amʋ kɩɩ,agyinde lotsu amʋ ya ɔsʋsʋ. 13 Ɔsʋlʋʋlɛkpɩnkɩ kpukpukpukpu alɩ brɛ ámʋtɔ kɛn.Nɩ beye wúlu amʋtɔ idú á, iku kʋlɛ fɛɛlobwie bun ɔsʋlʋtɔ gbloo. Ahá mpɩm-sienɔ

* 11:8 Wúlu yilé ánfɩ dá onutó gyí Yerusalem. Bɔpʋkápʋ Sodom mʋa Egyipte, tsúfɛ amʋbwɛhɛ laláhɛ lɛlɩan aba.

Atɔ Lɛsúnáhɛ 11:14 253 Atɔ Lɛsúnáhɛ 12:18(7,000) bowu ɔsʋlʋkpɩnkɩ ámʋtɔ. Ifú lɛhɩɛkɩtá atráhɛ amʋ. Mʋ sʋ bɔwa ɔsʋsʋ Bulunumnyam.

14Asʋnwunhɛ nyɔɔsɩ latsʋn, saasɩ srɩ ɩbáá.

Ɔkpɛ Sienɔsɩ 15 Mʋʋ Bulu-ɔbɔpʋ osienɔsɩ lɔfʋlɩ mʋ

ɔkpɛ. Ɩnʋ ɔmɛ akpɔnkpɔntɩ lɛlɩn tsu ɔsʋsʋbɛɛ, “Séi á, ɔyɩtɔ iwíegyí lamlí anɩ WíeBulu mʋa Kristo, (ɔhá ánɩ Bulu ladá mʋofúli amʋ) klɛ. Obégyi iwíe brɛ fɛɛ!”16 Ɩnʋ ahandɛ adʋanyɔ-na ámʋʋ bʋtsie amʋmbíásʋBulu ansɩtɔ ámʋ fɛɛbobun, súmmʋ,17 blɩ bɛɛ,“AnɩWíe Bulu Otúmípʋ, adá fʋ ɩpán.

Fʋlétsiá, fʋbʋ ɩnʋ brɛ fɛɛ.Tsúfɛ fapʋ fʋ túmi kpɔnkpɔntɩ ámʋ

fi fʋ iwíegyí asɩ!18 Ɔmá-ɔmá benya ɔblɔ,

brɛ lafʋn ánɩ fʋ ɛ fénya ɔblɔ.Brɛ lafʋn ánɩ fégyi awupʋ asʋn.

Brɛ lafʋn ánɩ fɔbwɛ yilé há fʋ asúmbi,bʋgyí fʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋ amʋ,

pʋ Bulu ahá ánɩ bʋtenyá fʋ ifú,nyebí pʋ ahandɛ fɛɛ.Brɛ lafʋn ánɩ fɛhɩ ahá ánɩ bamɔ ahá

ɔyɩtɔ fɛɛ.”19 Ɩnʋ befinkí Bulu ɔtswɛkpa kpɔnkpɔntɩ

ámʋʋ ɩbʋ ɔsʋsʋ ámʋ, bowunmʋNtam-dákaobu ámʋtɔ. Ɩnʋ nyankpʋ lɔwa ɩbɩ fwɩ bɩ.Odekpie, ɔpráda dɛpʋtɩ, ɔmɛ ɔtsan-ɔtsanlɛlɩn kʋklʋkʋʋ, ɔsʋlʋʋ lɛkpɩnkɩ; átsufolibiáigyi fɛ akwebi lɛhɩɛ kpá.

12Ɔtsɩ ÁmʋMʋa Bʋtɩ Ámʋ

1 Ɩnʋ osúna kpɔnkpɔntɩ kʋ lɛdalɩ ɔsʋsʋ.Nowun ɔtsɩ ɔkʋá ɔdɩdɩ owí, mʋ ayabi yíɔtsrasʋ. Obun owíepa, ntsrakpabi dúanyɔɩpan mʋsʋ. 2 Ɔtsɩ ámʋ dɛ ɔmɛ, ɩkwɩɩ dɛ mʋdwiín, odekikíni, ɔdɛ okitikíti ogyo obí ámʋkwɩɩ.

3 Ɩnʋ osúna bámbá lɛtrá dalɩ ɔsʋsʋ.Nowun bʋtɩ kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ ɔkʋá ɔlɛpɛ,ɔbʋ nwun asienɔ pʋ nsiebí dú. Owíepaasienɔ bun nwun asienɔ ámʋsʋ. 4 Nɩ beyentsrakpabi fɛɛtɔ aku asa á, bʋtɩ ámʋ lɔpʋmʋ odú kíki mla iku kʋlɛ, ɔlɛbɩtɩa mʋ kpábɛda ɔsʋlʋsʋ. Ɔlɩɩ ɔtsɩ ámʋʋ ɔmɛ dɛ mʋdwiín ámʋ ansɩtɔ, mɛnɩ ɔtsɩ ámʋ onyá

kwɩɩ pɛ á, obótsu mʋ bi ámʋ mɛ. 5 Ɔtsɩámʋ lɔkwɩɩ obiyímbi ánɩ ɔbɛkpa ɔmá fɛɛowuntɔlɩnsʋ. Botsu kebi ámʋ ya Bulu wá,yɛyaɩ mʋ obíásʋ. 6 Ɩnʋ ɔtsɩ ámʋ lɛsrɩ yɔdim-bísʋ ɔtɩnɛá Bulu lɛla yáɩ há mʋ. Bɛkɩ mʋsʋnkɛ ɔpɩm-ɔkʋlɛ lafanyɔ aduesie (1,260).*

7 Ɩnʋ, ɩsá lɛda ɔsʋsʋ. Bulu-ɔbɔpʋ dɛhɛnMikael mʋa mʋ aba abɔpʋ bɔkɔ bʋtɩ ámʋmʋa mʋ aba abɔpʋ. 8 Támɛ bʋtɩ ámʋ mʋamʋ abúopʋ bʋmɛtalɩ lɩɩ amʋ ɔnɔ, begyaamʋ lɛ ɔsʋsʋ ɩnʋ. 9 Ɩnʋ bɛkpa bʋtɩ ámʋʋbʋtɛtɩ mʋ ɩwɔ dada amʋ mʋa mʋ abɔpʋbɛda ɔsʋlʋsʋ. Mʋ bʋtɛtráa tɩ Bulu olupʋntɛɛ Satan pʋ ɔyɩtɔ ahá fɛɛ ɔmlɛpʋ nɩ.

10 Ɩnʋ nonu ɔmɛ kʋklʋkʋʋ kʋ lɛlɩn ɔsʋsʋ.Ɩlɛblɩ ɔbɛɛ,“Séi gyí brɛá Bulu ɔbɔhɔmʋ ahá nkpa nɩ!

Bulu ɔbɔpʋmʋ túmi gyi iwíe.Mʋ Kristo, (ɔhá ámʋʋ Bulu ladá mʋ ofúli

amʋ) ɛ ɔbɛlɛmʋ túmi ɔwan.Tsúfɛ bakpá ɔhá ámʋʋ oletsiá lɛ anɩ

Akristofɔ ɩlá ámʋ dá ɔsʋlʋsʋ.Ɔbʋnsám mɛɛtrá ka asʋn dɩnká anɩ apíósʋ,

anɩ Bulu ansɩtɔ ɛ.11 Bapʋ Okúfabi amʋ obugya pʋ mʋ ɩwɩ

adánsɩɛ ámʋʋbegyi amʋ gyi mʋsʋ.

Bʋmɔdwɛ amʋ ɩwɩ dʋbɩdʋbɩ,sʋ bʋmenya amʋ lowu kʋráá ifú.

12 Ɩnɩ sʋ ɔsʋsʋ pʋmlɩá mlɩbʋ ɩnʋ fɛɛmlɩnya ansigyí.

Támɛ ɔsʋlʋʋmʋa ɔpʋ,mlɩgyɔwɩ nɩ.

Ɔbʋnsám laba mlɩ wá ɔblɔsʋ,tsúfɛ alawun ánɩ mʋ nkɛ trá mɔtsɔ.”

13 Brɛá bʋtɩ ámʋ lówun ánɩ bafɩn mʋdá ɔsʋlʋsʋ á, ɔlɔkʋsʋ kplá gya ɔtsɩ ámʋʋɔlɔkwɩɩ obí ámʋ. 14Támɛ bɛha ɔtsɩ ámʋ oy-itsu kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ abámba anyɔ, mɛnɩɔbɛtalɩ fúlí sí bʋtɩ ámʋ yɔmʋ otsiákpá dim-bísʋ ɩnʋ. Bulu ɔbɛkɩ mʋsʋ ɩnʋ nfinsa mʋaɩfʋn.† 15 Ɩnʋ bʋtɩ ámʋ lɛfɛn ntsu tsʋnhɛ dálɩmʋ ɔnɔtɔ wʋlɩ ɔtsɩ ámʋ ɔma, mɛnɩ ɩbɛkɩtámʋ nátɩ. 16 Támɛ ɔsʋlʋʋ légyí ɔtsɩ ámʋbʋalɛ. Ntsu ámʋʋ bʋtɩ ámʋ lɛfɛn tsu mʋɔnɔtɔ ámʋ fɛɛ lɛmɛ wíé ɔsʋlʋtɔ. 17 Ɩnʋ bʋtɩ ámʋ lénya ɔblɔ ɔtsɩ ámʋsʋ, pʋ mʋ ɔblɔ gyamʋ abí atráhɛsʋ. Amʋgyí ahá ánɩ bʋtegyiBulu mblasʋ, bʋdɛ Yesu ɩwɩ adánsɩɛ gyí a.18 Ɩnʋ bʋtɩ ámʋ lési ɔda ɔpʋ amʋ ɔnɔ.‡

* 12:6 Nkɛ ɔpɩm ɔkʋlɛ lafanyɔ aduesie (1,260) ánfɩ igyi nfinsa mʋa ɩfʋn. † 12:14 Nfinsa mʋaɩfʋn igyi nkɛ ɔpɩm ɔkʋlɛ lafa-anyɔ aduesie (1,260). ‡ 12:18 Ɩnɩ bʋ nwʋlʋ dada amʋ akʋtɔ:Ɩnʋ nesi lɩɩ ɔpʋ amʋ ɔnɔ.

Atɔ Lɛsúnáhɛ 13:1 254 Atɔ Lɛsúnáhɛ 14:1013

Mbwɩkɩtá-atɔ Anyɔ Akʋ1 Ɩnɩ ɔma a, nowun ánɩ ɔbwɩkɩtá-atɔ

kpɔnkpɔntɩ ɔkʋ dɛdalɩ tsu ɔpʋ amʋtɔ ɔbá.Ɔbʋ nwun asienɔ pʋ nsiebí dú. Owíepabun nsiebí ámʋ kugyíkʋsʋ. Bɔwanlɩn dá ánɩ ɩlɔkʋsʋ lɩɩ Bulusʋ dɩnká nwun ámʋ kugy-íkʋsʋ. 2 Ɔbwɩ ámʋ gyí fɛ dundu, támɛ mʋayabi lomoní, mʋ akuti bʋ ɩswɩ fɛ osísréayabi, mʋ ɔnɔ ɛ igyi fɛ gyatá ɔnɔ. Bʋtɩ ámʋlɔpʋ mʋ túmi, iwíegyí pʋ ɔwʋnlɩn kʋ háɔbwɩ ánfɩ. 3 Nowun ánɩ ɔlɔ kpɔnkpɔntɩ kʋɩdɩn ɔbwɩ ámʋ nwun asienɔ ámʋtɔ kʋlɛsʋ.Ɔlɔ ámʋ lómoní, ɩbɛtalɩ mɔ mʋ, támɛ ɩlɛta,omowu. Ɩlɔwa ɔyɩtɔ ahá fɛɛ wánwan,bɛkplá buo mʋ. 4 Bosúm bʋtɩ ámʋ, tsúfɛalapʋ mʋ túmi há ɔbwɩ ámʋ. Bosúm ɔbwɩámʋ ɛ, fɩtɛ bɛɛ, “Ma lɔfʋn ɔbwɩ ánfɩ? Maɔbɛtalɩ lɩɩ kɔmʋ?”

5 Bulu lɛha ɔbwɩ ámʋ ɔkpa ánɩ ɔblɩ abususʋ akpɔnkpɔntɩ pʋkʋsʋ lɩɩ mʋsʋ.Ɔlɛha mʋ ɔkpa ánɩ ɔbwɛɛ túmila kugyíkʋáodeklé tsra adʋana-nyɔ (42), igyi nfinsamʋa ɩfʋn ámʋtɔ. 6 Ɔbwɩ ámʋ lóbwií ɔnɔ,blɩ abususʋ pʋkpɔɩ Bulu mʋa mʋ dá pʋahá ámʋʋ bʋbʋ ɔsʋsʋ, igyi mʋ otsiákpáamʋ. 7 Bulu lɛha mʋ ɔkpa ánɩ ɔkɔɔ Buluahá, ogyi amʋsʋ. Ɔlɛha mʋ ɔkpa ánɩ ogyíiiwíe abusuangyíabusuan, ɔblɩɩgyíɔblɩɩ,ɔmágyíɔmá pʋ ɔsʋlʋsʋ ahá ɔtsan-ɔtsanfɛɛsʋ. 8Ɔyɩtɔ ahá fɛɛ bósum ɔbwɩ ámʋ. Aháánɩ bʋmóosum mʋ gyí ahá ánɩ bɔwanlɩnamʋ adá wá Okúfabi amʋʋ bɔpʋhá igyí asaɔyɩ lɛbɛlɩn amʋ nkpa ɔwʋlʋtɔ.

9 Ɔhá ánɩ ɔbʋ asʋ onúu. 10 Ɔhá ánɩ ɩdayaɩ ánɩ bɛkɩtá mʋ ndoun ɩsátɔ a, bɛkɩtá mʋɩsátɔ, kpámʋ nátɩ. Nɩ ɩda yaɩ ánɩ ɔkʋ obésinɔdayí ɔnɔ ɛ á, ɔdayí ɔnɔ obésin. Ɩnɩ sʋ Buluahá bʋtómi, abʋlɩɩ kínkín amʋ hógyitɔ.

11 Ɩnʋ nɛtrá wun ɔbwɩ ɔkʋ ɛ lɔwɔdalɩ ɔsʋlʋtɔ. Ɔbʋ nsiebí anyɔ fɛ okú-fabi, támɛ ɔlɔtɔɩ fɛ bʋtɩ. 12 Ɔbwɩ ánfɩlɩɩ ɔbwɩ gyankpapʋ amʋ ansɩtɔ, ɔlɔyɔmʋ agyʋmá kugyíkʋ ɔbwɩ gyankpapʋ amʋtúmitɔ. Ɩnɩ lɛha ɔsʋlʋsʋ atsiápʋ fɛɛ bosúmɔbwɩ gyankpapʋ amʋʋ ɔlɔ lɛdɩnkámʋ, ɩlɛta,omowu ámʋ. 13 Ɔbwɩ nyɔɔsɩ amʋ lɔbwɛosúna akpɔnkpɔntɩ. Ɔlɛha ogyá lɛkpa tsúɔsʋsʋ bɛda, ahá fɛɛ bowun. 14 Ɔlɔpʋ osúnaamʋʋ ɔlɔbwɛ ɔbwɩ gyankpapʋ amʋ ansɩtɔámʋ mlɛ ɔyɩtɔ ahá ɔbɛɛ, bʋpwɛɛ ɔkpɩ, ogyifɛ ɔbwɩ gyankpapʋ amʋʋ bɔwɔmʋ ɔdayí ɩyaanyɔ, omowu, ɔtráa otsie nkpa ámʋ. 15Bulu

lɛha ɔbwɩ nyɔɔsɩ anfɩ ɔkpa ánɩ ɔwáa ɔkpɩámʋ ɔŋɛ, fówun ɩbɛtalɩ tɔɩ. Ɩnʋ ɔkpɩ ámʋlɛha ɔbɛɛ, bʋmɔɔ ahá ánɩ bʋmóosúm mʋ.16 Ɔlɛha ánɩ bʋhɩɛ ahá fɛɛ nsʋ, amʋ gyɔpɩɩbɩsʋ ntɛɛ amʋ ɔsʋkpɩ; nyebí ahandɛ, ahi-ánfɔ mʋa asikafɔ, nkpábi mʋa ɩwɩ agyípʋ.17 Ɔhaa mɛɛtalɩ fɛ tɔtɔ ntɛɛ hɔ tɔtɔ, nkɛtɩɔhá ánɩ ɔbwɩ ámʋ nsʋhɩɛtɔ, igyimʋ ɩdá ntɛɛibi ánɩ ɩlɩɩ há mʋ ɩdá dɩn mʋsʋ.

18 Ɩnɩ léhián nyánsa, mɛnɩ fɛtalɩ nú ibiámʋ asɩ. Ibi ámʋ ɩlɩɩ há ɔbwɩ gyankpapʋamʋ, igyi oyin ɔkʋ dá. Ibi ámʋ gyí lafasieaduesie-sie (666).

14Okúfabi AmʋMʋa Mʋ Ahá

1 Ɩnʋ nɛlawun Okúfabi amʋ lɩɩ Sionbʋsʋ.Ahá mpɩm lafakʋlɛ adʋana-na (144,000)bʋlɩɩ mʋwá. Okúfabi amʋmʋamʋ Sɩ ɩdá dɩnamʋ ɔsʋkpɩ. 2 Ɩnʋ nonu ɔmɛ kʋ tsú ɔsʋsʋ fɛntsu lábʋlá, ɩdɛkpa yi, ntɛɛ ɔpráda dɛpʋtɩ,ntɛɛ fɛ nsankuo tsɔtsɔɔtsɔ bʋdɛda. 3 Bʋdɛɩlʋ pɔpwɛ kʋwaowíe obíá ámʋ, akɩankpapʋana ámʋpʋ ahandɛ adʋanyɔ-na ámʋ ansɩtɔ.Ɔhaa má ɩnʋá ɔbɛtalɩ súan ɩlʋ ámʋ ɔsʋlʋʋanfɩsʋ, nkɛtɩ ahá mpɩm lafakʋlɛ adʋana-na (144,000) ámʋʋ Bulu lahɔ amʋ nkpa tsúɔsʋlʋsʋ ámʋ nkʋlɛ pɛ. 4Alɩ ahá ánfɩ gyí aháánɩ amʋ ɩwɩ lɛtɩn, bʋmeyín ɔtsɩ, bʋtobuoOkúfabi amʋ ɔtɩnɛgyíɔtɩnɛá ɔyɔ nɩ. Amʋnwunsʋ ɩkɔ ɔlɛka anyánkpʋsa fɛɛtɔ, fɛ atɔ-abí gyankpapʋ há Bulu mʋa Okúfabi amʋnɩ. 5Bʋtamawá afunu, ɔlala kʋkʋ ɛ ɩma amʋɩwɩ.

Bulu-abɔpʋ Abasá Asʋn Blɩhɛ6 Ɩnʋ nɛlawun Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋá ɔna

afútɔ, ɔdɛ asʋn wankláán ámʋʋ ɩbʋ nʋbrɛ fɛɛtɔ amʋ. Ɔbá bɛbláa ɔyɩtɔ ahá,abusuangyíabusuan, ɔblɩɩgyíɔblɩɩ ablɩpʋ,ɔmágyíɔmátɔ ahá pʋ ahá ɔtsan-ɔtsan.7Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɔkplʋn blɩ ɔbɛɛ, “MlɩnyaBulu ifú, amlɩwa mʋ numnyam, tsúfɛ mʋasʋngyíbɩ lafʋn. Mlɩsum mʋ. Mʋlɔbwɛ ɔsʋmʋa asɩ, ɔpʋmʋa ntsu fɛɛ!”

8 Bulu-ɔbɔpʋ onyɔɔsɩ ɛ lóbuo mʋ, bɛblɩ ɔbɛɛ, “Babilon labwíé. Wúlu yilé Babilonlabwíé. Tsúfɛ Babilon lahá ɔmá-ɔmá banumʋmbʋatɔ-ntá ánɩ ɩtɛhá Bulu ɔblɔ tɔkʋsʋ!”

9 Bulu-ɔbɔpʋ saasɩ ɛ búo amʋ, ɔdɛblɩ ɔbɛɛ, “Nɩ ɔkʋ lósum ɔbwɩ ámʋmʋamʋ ɔkpɩámʋ, há bɔpʋ amʋ nsʋhɩɛtɔ hɩɛ mʋ ɔsʋkpɩntɛɛmʋ ɩbɩ nsʋ a, 10alɩ ɔhá ámʋ obónu Buluɔblɔ-ntá, bʋmɛfráa mʋ asa bɛtsɛɩ mʋ wáBulu ɔblɔ-ɛwɛtɔ nɩ. Bulu ɔbɔpʋ ogyá mʋa

Atɔ Lɛsúnáhɛ 14:11 255 Atɔ Lɛsúnáhɛ 16:7atonkodu bɩtɩ mʋ ɩsʋ, mʋ abɔpʋ wankɩhɛpʋ Okúfabi amʋ ansɩtɔ. 11Amʋ ɩsʋbɩtɩ ogyáámʋ ogyási bɔkʋsʋ yɔ ɔsʋsʋ brɛ fɛɛtɔ. Alɩahá ámʋ gyí ahá ámʋʋ bosúm ɔbwɩ ámʋ pʋmʋ ɔkpɩ, ɔbwɩ ámʋnsʋhɩɛtɔ dɩn amʋsʋ ámʋnɩ. Ɩwɩmóolwií amʋ ɛkɛkɛɛkɛ.”

12 Ɩnɩ sʋ ilehián ánɩ Bulu ahá bótomi lɩɩ kínkín, gyi Bulu mblasʋ, wá ɔnɔkwalɩ háYesu nɩ.

13 Ɩnʋ nonu ɔmɛ kʋ lótsu ɔsʋsʋ ɔbɛɛ,“Wanlɩn tswɩ fɛɛ, ‘Ansɩ bégyi ahá ánɩ bówuanɩWíe agyʋmátɔ tsú séi pʋya!’ ”

Bulu Ɔŋɛ ámʋ ɔbɛɛ, “Ee, ɩbʋ mʋtɔ. Ansɩ bégyi amʋ lɛlɛ. Bɛda ɔkpʋnʋ tsú amʋ ipianfɛɛtɔ, tsúfɛ amʋ bwɛhɛ wankláán bóbuoamʋ.”

Bulu Asʋngyí Ɩwɩ Atowunhɛ14 Ɩnʋ nɛlákɩ a, agyinde futútú kʋ nɩ.

Ɔha ɔkʋá ogyi fɛNyankpʋsa-Mʋ-Bi ámʋ tsieagyinde ámʋsʋ. Obun sika pɛpɛ owíepa,ɔdɛ tsɩnɩ kláklá kʋ. 15 Ɩnʋ Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋ ɛlɛdalɩ tsu ɔsʋsʋ Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋ ba. Mʋʋɔlɔkplʋn bláa ɔhá ámʋʋ otsie agyindesʋámʋ ɔbɛɛ, “Pʋ fʋ ɔdayí ámʋ tɩn atɔ-abí,tsúfɛ ɔsʋlʋsʋ atɔ-abí lapɛ yɔɩ. Mʋ tɩnbɩlafʋn!” 16Mʋ sʋ ɔhá ámʋʋ otsie agyindesʋámʋ lɛtɩnkɩ mʋ tsɩnɩ amʋ, tɩn ɔsʋlʋsʋ atɔ-abí ámʋ fɛɛ.

17 Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋ ɛ lɛdalɩ tsu ɔsʋsʋ Buluɔtswɛkpa obuto ɩnʋ. Mʋ ɛ ɔdɛ tsɩnɩ kláklákʋ.

18 Mʋʋ Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋá ɔbʋ túmi ogyáámʋsʋ ɛ lɛdalɩ tsu afɔdɩɛ-asubwi ámʋ asɩba. Ɔlɔkplʋn bláa Bulu-ɔbɔpʋ amʋʋ ɔdɛtsɩnɩ ámʋ ɔbɛɛ, “Pʋ fʋ tsɩnɩ amʋ kawáɩn-abíámʋ ɔkpɩtsa, tsúfɛ abí ámʋ ɩlapɛ.” 19Mʋ sʋBulu-ɔbɔpʋ amʋ lɔtswɩ mʋ tsɩnɩ amʋ kákaɔsʋlʋsʋ wáɩn-abí ɔkpɩtsa fɛɛ, kpá wáɩn-abíámʋwá ɔtɩnɛá bʋtenyímɛ ntsu lɛmʋtɔ. Ɩnɩɩlɩɩ há Bulu ɔblɔ. 20 Wúlu amʋ mmuátsebenyímɛ wáɩn-abí ámʋ. Obugya lɛdalɩmʋtɔ, ɩdɛtsʋʋn waa fɛ ntsu tsʋnhɛ. Mʋɩswɩtɔ bɔbwɛ máɩlɩ lafakʋlɛ adukwe (180).Mʋ oklú ɛ bɔbwɛ ayabi anu.

15Bulu-abɔpʋ Pʋ Asʋn Wunhɛ Asienɔ

Tráhɛ1 Ɩnʋ nowun osúna bámbá kʋá ɩbʋ ifú,

ɩbʋ wánwan ɔsʋsʋ. Nowun ánɩ Bulu-abɔpʋasienɔ bʋdɛ asʋn wunhɛ asienɔ ánɩ Buluɔbɔpʋbɩtɩ ahá ɩsʋ asa ɩklʋntɔ bólwií mʋ.

2 Ɩnʋnowun ɔpʋ kʋá igyi fɛ ahʋhwɛ, ɩlɛpɛfɛ ogyá. Nowun ánɩ ahá bʋlɩɩ mʋ ɔnɔ, bʋdɛ

Bulu nsankuo. Alɩ ahá ánfɩ gyí ahá ánɩ bakɔgyi ɔbwɩ gyankpapʋ amʋmʋa mʋ ɔkpɩ ámʋpʋ nsʋhɩɛ-ibi ámʋʋ ɩlɩɩ há mʋ dá ámʋsʋ nɩ.3Bʋdɛ Bulu osúmbi Mose mʋa Okúfabi amʋɩlʋ wa bɛɛ,“AnɩWíe Otúmípʋ,

fʋ bwɛhɛ bʋ ifú, ɩbʋ wánwan.Fʋ bwɛhɛ fɛɛ igyi ɔnɔkwalɩ, ɩda ɔkpa.

Owíeá mʋ iwíegyí tamamɔ ɔnɔ.4 Anɩ Wíe, ma oméenya fʋ ifú, wá fʋ num-

nyam?Tsúfɛ fʋ nkʋlɛ lɔwankɩ.

Ɔma fɛɛ bɛba bosúm fʋ,tsúfɛ falɛ fʋ yilébwɛ ɔwan.”

5 Ɩnɩ ɔma a, nɛkɩ ɔsʋsʋ, nowun ánɩ Buluɔtswɛkpa obu, igyi tati-obu ámʋʋ itosúnáánɩ Bulu bʋ amʋ wá ámʋ ɔnɔ ɩya. NowunmʋtɔƆwankɩkpá amʋ. 6NowunBulu-abɔpʋasienɔ amʋʋ bɔpʋ asʋn wunhɛ kpɔnkpɔntɩasienɔ bá amʋ. Bɛdalɩ tsu Ɔwankɩkpá ɩnʋ.Bɔwa ɔhráda atadɩɛá ɩlɔwankɩ, ɩdɛ ogyákpa, bɔpʋ sika pɛpɛ ɔfɛ tsán. 7 Akɩankpapʋana ámʋtɔ ɔkʋlɛ lɛha Bulu-abɔpʋ asienɔámʋtɔ okugyíɔkʋ sika blanwébi ánɩ Buluáɔbʋ ɩnʋ brɛ fɛɛtɔ ɔblɔ ɩbɔ mʋ dɛdɛdɛdɛ.8 Bulu numnyam pʋ mʋ túmi lɛha ogyásilɔbʋlá Bulu Ɔwankɩkpá ɩnʋ fɛɛ. Ɔhaamɛtalɩ bítíwíémʋtɔ, yɔfʋn brɛá Bulu-abɔpʋ asienɔámʋ batsɛɩ asʋnwunhɛ asienɔ ámʋ fɛɛwʋlɩ ɔsʋlʋsʋ.

16Bulu Ɔblɔ Ablanwébi

1 Ɩnʋ nonu ɔmɛ kpɔnkpɔntɩ kʋá ɩlɛdalɩtsu Bulu Ɔwankɩkpá ɩnʋ. Ɩdɛ abɔpʋ asienɔámʋ bláa ɔbɛɛ, “Mlɩyɔ, amlɩyɛtsɛɩ Bulu ɔblɔablanwébi asienɔ ámʋ wʋlɩ ɔsʋlʋsʋ.”

2Mʋ sʋ ɔbɔpʋ gyankpapʋ lɛdalɩ tsu Buluɔtswɛkpa ɩnʋ yɛtsɛɩ mʋ klɛ wʋlɩ ɔsʋlʋsʋ.Ɩnʋ ahá ámʋʋ ɔbwɩ ámʋ nsʋhɩɛtɔ ɩdɩnamʋsʋ, bʋdɛ ɔkpɩ ámʋ sum ámʋ ɩwɩ létsitsíinlɔ akpɔnkpɔntɩ, ɩdɛ amʋ dwiín.

3 Ɔbɔpʋ nyɔɔsɩ lɛtsɛɩ mʋ klɛ wá ɔpʋtɔ.Ɔpʋ amʋ lémlí fɛ fúli obugya. Tógyítɔá ɔbʋɔpʋ amʋtɔ lówu.

4Ɔbɔpʋ sáásɩ lɛtsɛɩ mʋ klɛwántsu tsʋnhɛpʋ abʋnkpabi fɛɛtɔ. Mʋ fɛɛ ilemlí obu-gya. 5 Ɩnʋ nonuá Bulu-ɔbɔpʋá ɔtɛkɩ ntsusʋlɛbláa Bulu ɔbɛɛ, “Óo Ɔwankɩpʋá fʋbʋ ɩnʋbrɛ fɛɛ. Fʋ asʋn da ɔkpa ánɩ fabɩtɩ amʋɩsʋ alɩ. 6 Tsúfɛ bamɔ fʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋ pʋ fʋahá, tsɛɩ amʋ obugya wʋlɩ ɔsʋlʋsʋ. Mʋ sʋfahá bapʋ obugya há amʋ fɛɛ, bʋnúu nɩ.Ɩnɩ lɛkanáa ha amʋ nɩ.” 7 Ɩnʋ nonu ɔmɛ

Atɔ Lɛsúnáhɛ 16:8 256 Atɔ Lɛsúnáhɛ 17:14kʋá ɩlɛdalɩ tsu afɔdɩɛ-asubwi ámʋ asɩ ɔbɛɛ,“Ee, anɩ Wíe Bulu Otúmípʋ, fʋ ɩsʋbɩtɩ igyiɔnɔkwalɩ, ɩda ɔkpa.”

8Mʋʋ ɔbɔpʋ náásɩ lɛtsɛɩ mʋ klɛwʋlɩ owí.Mʋ sʋ owí ɔnɔ lɔwa ɔnlɩn, ɩlɛha mʋ ɩdɛ ahátɔ fɛ ogyá. 9Owí ámʋ ɩlɔtɔ okugyíɔkʋ. Bulubʋʋ túmi asʋn wunhɛ anfɩ fɛɛsʋ, támɛ bek-iná bʋmɛdamlí klʋntɔ; pʋwámʋnumnyam,mboún lwɩɩ bɔlwɩɩ mʋ.

10 Onuusɩ lɛtsɛɩ mʋ klɛ wʋlɩ ɔbwɩ ámʋowíe obíásʋ. Ɔbwɩ ámʋ iwíe ogyíkpá fɛɛiloklun. Ɩwɩɔsɩn sʋ mʋ abúopʋ amʋ bɔwɩamʋ ɔdandʋ. 11 Támɛ bekiná bʋmɛdamlíklʋntɔ sí amʋ lalahɛ amʋ fɛɛ bwɛ. Mboúnbɔlwɩɩ ɔsʋsʋ Bulu, ɩwɩɔsɩn ámʋʋ bʋdewúunamʋ sʋ.

12 Osiesɩ lɛtsɛɩ mʋ klɛ wá ntsu yíléEfratetɔ. Ntsu ámʋ fɛɛ ɩlɛkpɩ lɛmʋ ɔbʋntɔ.Ɩnɩ lɛla ɔkpa há awíeá botsú owí ɔdalɩkpapʋ amʋ ɩsá akɔpʋ bɛtalɩ tsʋn ba ɩnʋ. 13 Ɩnʋnowun ɔŋɛ laláhɛ asa akʋá bʋgyi fɛ agy-óngyo, bɛdalɩ tsu bʋtɩ ámʋ ɔnɔtɔ, ɔbwɩ ámʋɔnɔtɔ pʋ ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ ofunupʋ amʋ ɔnɔtɔ.14 Ɔŋɛ laláhɛ anfɩ bʋbʋ túmi bwɛ osúnaakpɔnkpɔntɩ. Bɔtsʋn ɔsʋlʋsʋ awíe fɛɛsʋ,mɛnɩbɛkpa amʋ fɛɛwáabatɔ, bɛba bɔkɔ anɩWíe Bulu Otúmípʋ ɩsá ɛkɛ yilé ámʋʋ igyimʋasʋn ogyíkɛ amʋ.

15 Anɩ Wíe ɔbɛɛ, “Kɩ, nɛba fɛ owikplu.Bulu obóyulá ɔhá ánɩ ɔlɛda ɩwɩsʋ, alalámʋ atadɩɛ yáɩ, mɛnɩ ɔmɛɛnatɩ yayá, pɛlɩmɛɛkɩtá mʋ.”

16 Mʋʋ ɔŋɛ laláhɛ amʋ bɛkpa awíe amʋyéfia ɔtɩnɛkʋá bʋtɛtɩ ɩnʋHebrifɔ ɔblɩtɔ bɛɛ,“Harmagedon.”*

17 Ɩnʋ Bulu-ɔbɔpʋ síénɔsɩ lɛtsɛɩ mʋ klɛwá afútɔ. Ɔmɛ kʋklʋkʋʋ kʋ lɛdalɩ tsuBulu ɔtswɛkpa ɩnʋ owíe obíá ámʋtɔ ɔbɛɛ,“Ɩlatá!” 18 Ɩnʋ nyankpʋ lɔwa ɩbɩ fwɩ bɩ.Odekpie, ɔpráda dɛpʋtɩ. Ɔmɛ ɔtsan-ɔtsanlɛlɩn kʋklʋkʋʋ, ɔsʋlʋʋ lɛkpɩnkɩ kpɩnkɩ kʋámʋ odu ɩmɔkʋba kɩ tsú brɛá ahá bɛlɩn ɔyɩtɔɔpá. 19Wúlu yilé Babilontɔ léye asa. Awúluyiléá ɩbʋ ɔyɩtɔ fɛɛ ilobwiebwíe. Ɩnʋ Bululɛkaɩn Babilon lakpan fɛɛsʋ, ɔlɔpʋ mʋ ɔblɔkpɔnkpɔntɩ ɛwɛtɔ-ntá ámʋ há mʋ olonu.20 Ɔpʋ nsɩnɛ ɔsʋlʋʋ kugyíkʋ lɔfwɩ, abʋ ɛfɛɛ ɩlɛŋa. 21 Atsufolibi akpɔnkpɔntɩá mʋodwintɔbɔbwɛ fɛkílo aduenu (50) lɛkpa tsúnwʋlʋtáasʋ bɛda ahásʋ. Atsufolibi amʋ ɔnɔɔnlɩn sʋ bɔlwɩɩ Bulu.

17Obu-ɔnɔ Otsiápʋ Kpɔnkpɔntɩ Ámʋ

1 Ɩnʋ Bulu-abɔpʋ abasíénɔ ámʋʋ bɛkɩtáablanwébi ámʋtɔ ɔkʋlɛ lɛba bɛbláamɩ ɔbɛɛ,“Ba, ansuna fʋ alɩá brɛá Bulu ɔbɛbɩtɩ obu-ɔnɔ otsiápʋ kpɔnkpɔntɩ ámʋʋ otsie ntsutsɔtsɔɔtsɔsʋ ámʋ ɩsʋ. 2 Mʋa ɔyɩtɔ awíe fɛɛbatɔmbʋa. Ɔyɩtɔ ahá fɛɛ banu mʋmbʋatɔ-ntá bʋ.”

3 ƖnʋƆŋɛ ámʋ lɛbamɩsʋ, Bulu-ɔbɔpʋ amʋlótsu mɩ ya dimbísʋ. Nowun ɔtsɩ ɔkʋ tsieɔbwɩkɩtá-atɔ pɛpɛ ɔkʋsʋ ɩnʋ. Ɔbwɩ ámʋ bʋnwun asienɔ pʋ nsiebí idú. Bɔwanlɩn adáánɩ ɩlɔkʋsʋ lɩɩ Bulusʋdɩnkámʋ ɩwɩ fɛɛ. 4Ɔtsɩámʋ lɔwa atadɩɛá igyi faasɩ ntsu mʋa pɛpɛ.Ɔlɔwa abutó wʋlɩhɛ ɔtsan-ɔtsan, ɔdɛ sikapɛpɛ owebi mʋ gyɔpɩtɔ. Akisítɔ pʋmʋ obu-ɔnɔtsiá ifin lɔbʋlá mʋ dɛdɛɛdɛ. 5 Bɔwanlɩnɩdá kʋá mʋ asɩ leŋaín dɩnká mʋ ɔsʋkpɩ bɛɛ,“Wúlu yílé Babilon, obu-ɔnɔ atsiápʋ fɛɛoyín. Ɔsʋlʋsʋ akisítɔ fɛɛowíe.” 6Nowunánɩ ɔtsɩ ámʋ lanu Bulu ahá obugya bʋ. Ahá ánfɩbɔmɔ Yesu ɩwɩ adánsɩɛgyí sʋ nɩ.

Brɛá nowun mʋ a, ɔnɔ lobwie mɩ. 7MʋʋBulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛfɩtɛ mɩ ɔbɛɛ, “Ntogyiɔnɔ labwíé fʋ alɩ? Nɛlɛ asʋn ŋaínhɛá ɩbʋɔtsɩ ámʋmʋa ɔbwɩkɩtá-atɔ amʋʋ ɔbʋ nwunasienɔ mʋa nsiebí dú ámʋ asɩ súná fʋ.8 Ɔbwɩ ámʋʋ fowun amʋ latsíá kɩ. Ɔtráaɔma ɩnʋ séi, ɔbɛlaba. Támɛ ɩmɔɔwa ɔpáɔbɛdalɩ tsu ɩlán klúklúúklú ámʋʋ ɩma ɔkaámʋtɔ yɔ ɔhɩkpá. Ɔsʋlʋsʋ atsiápʋ amʋʋBulu mɔwanlɩn amʋ adá wá nkpa ɔwʋlʋámʋtɔ tsú brɛá ɔyɩ lefi asɩ ámʋ ɔnɔ bóbwieamʋ, tsúfɛ bowun ánɩ ɔbwɩ ámʋʋ oletsiá,ɔtráa ɔma ɩnʋ ámʋ lalá bá.

9 “Ɩnɩ léhián nyánsa ánɩ bɔpʋnú mʋ asɩ.Nwun asienɔ ámʋ igyi abʋ asienɔ* ánɩ ɔtsɩámʋ dɛ iwíe gyí mʋsʋ. 10Nwun asienɔ ámʋɩlɩɩ há awíe asienɔ ɛ. Abanú bawú bɔtsʋn,osiesɩ tsíe obíásʋ séi á. Osienɔsɩ mɔkʋnyába. Ɔbá á, brɛ kpalobí kʋ pɛ obétsiá. 11Owíeokwesɩ gyí ɔbwɩ ámʋʋ oletsiá, ɔtráa ɔmaɩnʋ séi ámʋ. Abasíénɔ ámʋtɔ ɔkʋlɛogyi. Mʋɛ ɔbɛhɩ fɛmʋ aba ámʋ.

12 “Nsiebí dú ámʋʋ fowun amʋ igyi awíeidú ánɩ bʋmɔkʋnyá tsíá obíásʋ. Támɛ bɛyaɩ amʋ mbíásʋ amʋ iwíe ogyíkpá. Amʋa ɔbwɩámʋ bégyi iwíe brɛ itinbí. 13Amʋ fɛɛ bɔbwɛagywɩɩn kʋlɛ, pʋ amʋ túmi há ɔbwɩ ámʋ.14Amʋa ɔbwɩ ámʋ bɔkɔ Okúfabi amʋ, támɛOkúfabi amʋ obégyi amʋsʋ, tsúfɛ mʋgyí

* 16:16 Harmagedon asɩ gyí, Megidobʋ. Bɔkɔ ɩsá tsɔtsɔɔtsɔ ɩbʋ ánfɩsʋ. * 17:9 Abʋ asienɔ ánfɩsʋRoma wúlu ɩdɩn nɩ.

Atɔ Lɛsúnáhɛ 17:15 257 Atɔ Lɛsúnáhɛ 18:21asɩtɔ Ɔsɩ pʋ awíetɔ Owíe nɩ. Mʋ abúopʋgyí ahá ámʋʋ Bulu latɩ amʋ, lɛ amʋ, bʋbʋɔnɔkwalɩ há mʋ amʋ.”

15 Ɩnʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláa mɩ ɔbɛɛ,“Ntsu tsɔtsɔɔtsɔ ámʋʋ fowun ánɩ obu-ɔnɔotsiápʋ ámʋ tsie mʋsʋ ámʋ ɩlɩɩ há ɔmá-ɔmá pʋ ɔblɩɩ ɔtsan-ɔtsantɔ ahá. 16 Nsiebídú ámʋʋ fowun ɔbwɩ ámʋ nwunsʋ ámʋ ɛɩlɩɩ há awíe idú ánɩ mʋa amʋnyɔ bégyi iwíe.Amʋ fɛɛ bólu obu-ɔnɔ otsiápʋ ámʋ, swɩɩ mʋ atɔ fɛɛ, lɛ mʋ yayá, wɩ mʋ aye, wátráhɛ ogyá, ɩbɔhɔ plɩplɩplɩplɩ. 17 Tsúfɛ Bululɔpʋ agywɩɩn ánfɩwá amʋ fɛɛnwuntɔ, mɛnɩbɔbwɛ mʋ apɛ. Amʋ fɛɛ bɔpʋ amʋ túmi háɔbwɩ ámʋ, yɔfʋn brɛá Bulu asʋn ámʋ fɛɛɩbɛba mʋtɔ.”

18 Ɩnʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛtrá bláamɩ ɔbɛɛ,“Ɔtsɩ ámʋʋ fowun atowunhɛ amʋtɔ ámʋ gyíwúlu yíléá ɩdɛ ɔsʋlʋsʋ awíe fɛɛsʋ gyí nɩ.”

18Babilon Bwie

1 Ɩnɩ ɔma a, nɛtrá wun Bulu-ɔbɔpʋɔkʋ ɛ dɛkplɩ tsú ɔsʋsʋ ɔbá. Ɔbʋ túmikpɔnkpɔntɩ. Mʋ numnyam dɛwankɩ wʋlɩ ɔsʋlʋsʋ. 2 Ɔlɔkplʋn kʋklʋkʋʋ ɔbɛɛ, “Ba-bilon labwíé! Wúlu yílé Babilon labwíé!Ɩlamlí ɔŋɛ laláhɛ ɔtsan-ɔtsan fɛɛ oŋaínkpá.Ɩlabwɛ isia há mbubwi laláhɛ pʋmbwɩkɩtá-atɔ laláhɛ fɛɛ. 3Tsúfɛ alapʋmʋmbʋatɔ-ntáámʋ dá ɔmá-ɔmá fɛɛ ɔnɔ. Mʋa ɔyɩtɔ awíefɛɛ batɔmbʋa. Ibíá agyípʋ fɛɛ banyá ɩwɩ tsúnkpa ámʋʋ olegyi amʋtɔ.”

4 Ɩnʋ nɛlanú ɔmɛ kʋ tsú ɔsʋsʋ ɔbɛɛ,“Mɩ abí, mlɩlɛ ɩwɩ lɛmʋtɔ!Mlɩmáwa ɩbɩmʋ lakpan ámʋtɔ,

mɛnɩ mʋ asʋn wunhɛ amʋ kʋ mɛɛbamlɩsʋ.

5Tsúfɛmʋ lakpan lawɔ nwʋlʋtáa.Mʋ sʋ Bulu lakáɩn mʋsʋ.

6 Pʋmʋ lalahɛá alapʋgyí fʋ ahá ka mʋ ɩkɔ.Pʋmʋ bwɛhɛ ka mʋ ɩkɔ tsenyɔ-tsesa.

Ɔlɔpʋ nta kpekplé há ahá bonu.Mʋ sʋ pʋ mʋá ɩbʋ ɔnlɩn dʋn mʋ aku

anyɔ ha mʋ onu.7Alagyi ɔdwɛ laláhɛ, tsú ɩwɩ dʋbɩ.

Mʋ sʋ pʋ ɩwɩɔsɩn mʋa asʋn wunhɛ kamʋ ɩkɔ séi.

Ɔtɛbláa mʋ ɩwɩ ɔbɛɛ,‘Owíe tsɩhɛ ngyi, ntsie mɩ obíásʋ.

Megyí ɔsʋrapʋ ngyi, mmɔɔwa nwɛɛkɛkɛɛkɛ!’

8Mʋ sʋ asʋn wunhɛá igyi akʋn, isú pʋ lowubɔtʋmʋ ɛkɛwʋlɛ pɛ.

Bɔwa mʋ ogyá, ɔbɔhɔ plɩplɩplɩplɩ,tsúfɛ Otúmípʋ anɩWíe Bulu gyí. Mʋdɛ

mʋ ɩsʋ bɩtɩ.”9 Ɔsʋlʋsʋ awíe amʋʋ mʋa amʋnyɔ bɔtɔ

mbʋa, begyi ɔdwɛ laláhɛ amʋ bówun mʋogyási, su kpisíi. 10 Mʋ ipian ámʋʋodewúun amʋ ɩbɔwa amʋ ifú. Mʋ sʋ bɛlɩɩ tsútsúútsú blɩ bɛɛ, “Gyɔwɩ nɩ! Babilongyɔwɩ nɩ! Wúlu kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ, nkálɩ sʋBulu labɩtɩ fʋ ɩsʋ ɔtsáwʋlɛ pɛ alɩ?”

11 Ɔyɩtɔ bíá agyípʋ bósu, gyi awɩrɛhɔ,tsúfɛ ɔhaa trá ɔma ɩnʋá ɔbɔhɔ amʋ atɔ fɛhɛ.12Mʋlétsiá hɔ sika pɛpɛ pʋ sika futútú atɔ,abwi wankláán pʋ abutó wʋlɩhɛ, ɔhráda,ago, srɩkɩ atati pʋ atati pɛpɛ, nyíá ɩbʋ ɔfan,atɔá bɔpʋ sʋrʋfɔ-ɩsɛbwɛ, mʋá bɔpʋnyíá ɩbʋibíá sré, pʋ mʋá bɔpʋ kɔɔbrɩ mʋá dátɔ pʋabwiá ɩhɩɛ bʋ akɩlɛ aná fɛɛ bwɛ tsɔtsɔɔtsɔtsú amʋ wá. 13Oletsiá hɔ amʋ pɩprɩ, ɔhɩɛn,ohuam, apʋsɛ, ntá, olif-nfɔ, nfúówankláán,ayó, nnantswie, akúfa, mpɔnkɔ, akeké, tsíáhɔ ahá nkpábi kʋráá.* 14 Bósu blɩ bɛɛ,“Ntobí ámʋʋ fʋtekle amʋ fɛɛ ladálɩ fʋ ɩbɩ.Atɔ ámʋʋ fʋtɔpʋwá bite ámʋ fɛɛ lahʋlɩ fʋ.Fʋmɛɛtrá wun mʋ ɛkɛkɛɛkɛ!” 15 Bíá agyípʋamʋʋ batsʋn mʋsʋ nyá ɩwɩ ámʋ fɛɛ bɛlɩɩ ɩfʋntɔ, tsúfɛ bʋdɛ ifú nya ánɩ bówun mʋɩwɩɔsɩn ámʋ odu. Bɛkɩmʋ ipian ámʋ, su gyiawɩrɛhɔ! 16Bɛblɩ bɛɛ, “Gyɔwɩ nɩ! Wúlu yilé,gyɔwɩ nɩ! Tɛkɩ fʋhɩɛ fʋbʋ akɩlɛ. Atati fútútúmʋa pɛpɛ pʋ ago fʋtɛdɩdá. Sika pɛpɛ atɔmʋa abutóá ɩdɛ ogyá kpa srasrasra fʋtɔwá.17 Atonyahɛ tsɔtsɔɔtsɔ ánfɩ fɛɛ lahʋlɩ fʋɔtsáwʋlɛ pɛ!”

Ntsusʋ-yibi akanpʋ, mʋ ahandɛ pʋmʋtɔagyʋmá ayɔpʋ pʋ ibíá agyípʋ fɛɛ bɔwa ɩfɔmʋ wá. 18 Nɩ bowun mʋ ogyási amʋ a,bɔsʋrá okitikíti bɛɛ, “Wúlu mɔmʋ lɔfʋnwúlu ánfɩ ɔyɩtɔ fɛɛ?” 19 Bɛkpa ɩsɩ wánwuntɔ, gyi awɩrɛhɔ, blɩ bɛɛ, “Gyɔwɩ nɩ.Wúlu yilé, gyɔwɩ nɩ! Fʋ nyatɔ anɩ ntsusʋayibi awíe fɛɛ anɩlanyá ɩwɩ tsú. Fʋ ɩwɩsʋ atɔfɛɛ lahɩ ɔtsáwʋlɛ pɛ!”

20Ɔsʋsʋ atsiápʋ fɛɛ, mlɩnya ansigyí. Buluahá, mʋ sumbí ayɔpʋ pʋ mʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋfɛɛ, mlɩnya ansigyí. Tsúfɛ Bulu lagyi mʋasʋn, bɩtɩ mʋ ɩsʋ, ɩtɔ ámʋʋ alapʋgyímlɩ ámʋsʋ.

21 Ɩnʋ Bulu-ɔbɔpʋ ɔwʋnlɩnpʋ ɔkʋ lótsuibwi kpɔnkpɔntɩ kʋ, tswɩ wa ɔpʋtɔ. Mʋʋ

* 18:13 ahá nkpábi ntɛɛ anyánkpʋsa-oyí mʋa akláa.

Atɔ Lɛsúnáhɛ 18:22 258 Atɔ Lɛsúnáhɛ 19:21ɔlɛblɩ ɔbɛɛ, “Alɩ Bulu ɔbɔpʋ ɔblɔ bwíé wúluyilé Babilon, ɔhaamɛɛtrá wunmʋ ɛkɛkɛɛkɛnɩ. 22 Ɔhaa mɛɛtrá nu ɔsankuo adapʋ, ɩlʋawapʋ, ɔtɛntɛ afʋlɩpʋ pʋ ɩkpɛ afʋlɩpʋ nkawúlu amʋtɔ ɛkɛkɛɛkɛ. Ɩbɩ ɔnɔ agyʋmákʋkʋʋkʋ ɛ ɩmɛɛtrá tsiá ɩnʋ. Bʋmɛɛtrá kwɛnfúó ɩnʋ ɛkɛkɛɛkɛ. 23 Ɔkandɩɛ kʋkʋ mɛɛtráwankɩ wʋlɩ ɩnʋ, ɔhaa ɛmɛɛtrá nuokúlumʋaɔká pɔpwɛ ɔmɛ ɩnʋ ɛkɛkɛɛkɛ. Tsúfɛ tɛkɩmʋ ibíá agyípʋ gyí aha kpɔnkpɔntɩ ɔyɩtɔ nɩ.Alapʋmʋ atɔla mlɛ ɔyɩtɔ ahá fɛɛ, há bafwɩ!

24 “Babilon brɔnʋsʋ Bulu ɔnɔsʋ atɔɩpʋamʋ obugya ibun. Mʋlɔmɔ Bulu ahá ɔyɩtɔfɛɛ nɩ.”

191 Ɩnɩ fɛɛ ɔma a, nonu ɔmɛ kʋá igyi

fɛ ɔdɔm ánɩ bʋdɛkplʋn kʋklʋkʋʋ ɔsʋsʋ.Bʋdɛblɩ bɛɛ, “Halelúia!* Anɩ Bulu tɔhɔahá nkpa. Mʋ nkʋlɛ bʋʋ túmi mʋa num-nyam, 2 tsúfɛ mʋ ɩsʋbɩtɩ igyi ɔnɔkwalɩ,ɩda ɔkpa. Alabɩtɩ okipʋ kpɔnkpɔɔnkpɔntɩámʋʋ ɔlɔpʋ mʋ obu-ɔnɔ tsiá yíntá ɔyɩtɔámʋ ɩsʋ, alafɩtɛ mʋ asúmpʋ obugya tsúmʋ wá.” 3 Bʋtráa bʋdɛkplʋn kʋklʋkʋʋ bɛɛ,“Halelúia! Wúlu amʋ ogyási lakʋsʋ yɔɔsʋsʋ brɛ fɛɛtɔ!” 4 Ɩnʋ ahandɛ adʋanyɔ-na ámʋ pʋ akɩankpapʋ ana ámʋ bemlí bunsúm Bulu ámʋʋ otsie owíe obíá ámʋsʋ, blɩ bɛɛ, “Amen! Halelúia!”

Okúfabi Amʋ Ɔká Otsiákɛ5 Ɩnʋ ɔmɛ kʋ lɛlɩn tsú owíe obíá ámʋtɔ

ɔbɛɛ, “Mlɩ Bulu asúmpʋá mlɩtenyá mʋ ifú,nyebí ahandɛ fɛɛ, mlɩkanfʋ anɩ Bulu ámʋ!”6 Mʋ ɔma a, ɔmɛ tsɔtsɔɔtsɔ lɛlɩn, fɛ ntsubʋláhɛ dɛtsʋʋn waa, ntɛɛ ɔpráda dɛpʋtɩ kʋklʋkʋʋ ɔbɛɛ, “Halelúia! Anɩ Wíe BuluOtúmípʋ amʋ dɛ iwíe gyí. 7 Mlɩha anyaansigyí, ɩwɩ ɩsankɩ anɩ, awa mʋ numnyam!Tsúfɛ Okúfabi amʋ ɔká otsiákɛ lafʋn. Mʋka ámʋ lahɩhɩɛ ɩwɩ tá.” 8 Bɛha mʋ ɔkpabɛɛ, ɔwáa ɔhráda atadɩɛá ɩlɔwankɩ, ɩdɛ ogyákpa. (Ɔhráda atadɩɛ ánfɩ ɩlɩɩ há Bulu aháyilébwɛ.)

9 Mʋʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláa mɩ ɔbɛɛ,“Wanlɩn fɛɛ, ‘Bulu layúlá ahá ánɩ alatɩ Okú-fabi amʋ ɔkátsiá nkɛ ámʋ asɩ.’ ” Mʋʋ ɔlɛtrábla mɩ ɔbɛɛ, “Asʋn ánfɩ igyi ɔnɔkwalɩ, Buluwá itsú.”

10 Ɩnʋ nemlí bun mʋ ayabitɔ, mbɛɛ an-sum mʋ, támɛ ɔlɛbláa mɩ ɔbɛɛ, “Mábwɛ!Tsúfɛ Bulu osúmbi ngyi fɛ fʋa fʋ apíó ámʋʋ

mlɩdɛ Yesu ɩwɩ adánsɩɛ gyí amʋ. Sum Bulunkʋlɛ pɛ!

“Tsúfɛ ahá ámʋʋ bʋdɛ Yesu ɩwɩ adánsɩɛgyí amʋ bʋbʋ Bulu ɔnɔsʋ asʋnblɩ ɔŋɛ.”†

Ɔpɔnkɔ Futútúsʋ Ɔdɩnkápʋ11 Ɩnʋmʋá nówun a, ɔsʋsʋ lafínkí. Nɛlákɩ

a, ɔpɔnkɔ futútú ɔkʋ lɩɩ á! Mʋsʋ ɔdɩnkápʋamʋ ɩdá gyí, “Yilé Ɔbwɛpʋ pʋ Ɔnɔkwalɩpʋ.”Otegyi asʋn, ɔtɔkɔ ɩsá ɛ ɔnɔkwalɩsʋ. 12Mʋansíbi aklambi igyi fɛ ogya plɛnplɛn. Ow-íepa tsɔtsɔɔtsɔ ibun mʋ nwun. Ɔbʋ dákʋá bɔwanlɩn dɩnká mʋsʋ, ɔhaa méyínmʋ tsɩa mʋtɔ. 13 Ɔlɔwa ligá ánɩ bɔwamʋ obugyatɔ. Mʋ ɩdá gyí, “Bulu Asʋn.”14 Ɔsʋsʋ ɩsá akɔpʋ bʋdɩn mpɔnkɔ futútúsʋ.Bɔwa ɔhráda atadɩɛá ɩlɔwankɩ, ɩdɛ ogyá kpabʋbuo mʋ. 15 Ɔdayí ɩya anyɔ kláklááklákʋ lɛdalɩ tsu mʋ ɔnɔ. Mʋ ɔbɔpʋsáɩn ɔmá-ɔmá bun nɩ. Ɔbɔpʋ owuntɔlɩn kpá amʋ.Bulu Otúmípʋ amʋ ɔblɔ kpɔnkpɔntɩ ámʋɔbɔpʋnyímɛ amʋ fɛ alɩá bʋtenyímɛ wáɩn-abí. 16 Ɩdá ánɩ bɔwanlɩn dɩnká ɔhá ámʋʋɔdɩn ɔpɔnkɔ futútú ámʋ atadɩɛsʋ pʋ mʋobíánsʋ gyí, “Asɩtɔ Ɔsɩ, Awíetɔ Owíe.”

17 Ɩnʋ nowun Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋ lɩɩ ow-ítɔ. Ɔlɔkplʋn kpolí mbubwi ánɩ bʋna afútɔfɛɛ ɔbɛɛ, “Mlɩba! Mlɩbefia Bulu ɔpʋnʋkpɔnkpɔntɩ ámʋʋ alatswɩ ha mlɩ ámʋ asɩ!18 Mɛnɩ mlégyi awíe, ɩsá ɔnɔ alɩɩpʋ, ɩsáakɔpʋ akinkín, mpɔnkɔsʋ adɩnkápʋ pʋ amʋmpɔnkɔ, ɔyɩtɔ ahá, ɩwɩ agyípʋ, nkpábi, nye-bí pʋ ahandɛ fɛɛ aye.”

19 Ɩnʋ nowun ánɩ ɔbwɩkɩtá-atɔ amʋ mʋaɔsʋlʋsʋ awíe pʋ amʋ ɩsá akɔpʋ fɛɛbɛkpa ababɔyɔkɔ ɔpɔnkɔ futútúsʋ ɔdɩnkápʋ amʋmʋamʋ ɩsá akɔpʋ. 20 Támɛ begyi ɔbwɩkɩtá-atɔamʋsʋ, bɛkɩtá mʋa mʋ ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ amʋʋɔtɔbwɛ osúna akpɔnkpɔntɩ mʋ ɩdátɔ ámʋ.Ofúla amʋ ɔlɔpʋmlɛ ahá ámʋʋ ɔbwɩkɩtá-atɔ amʋ nsʋhɩɛtɔ dɩn amʋsʋ, bʋtosúm ɔkpɩámʋʋ bɔpwɛ lɩan ɔbwɩ ámʋ nɩ. Bɔtswɩ ɔbwɩámʋ mʋa mʋ ɔnɔsʋ ɔtɔɩpʋ amʋ wá ogyápaatɩ kpɔnkpɔntɩá ogyá mʋa atonkodu ɩhɩɛdetsií mʋtɔ. 21 Ɔpɔnkɔsʋ ɔdɩnkápʋ amʋlɔpʋ ɔdayí ɩya anyɔ ámʋʋ ɩlɛdalɩ tsumʋ ɔnɔámʋ mɔ ɩsá akɔpʋ atráhɛ amʋ fɛɛ. Mbubwiamʋ begyi amʋ aye plɩplɩplɩplɩ.

20Bɔwa Ɔbʋnsám Ɩkan Nfí Ɔpɩm

* 19:1 Halelúia igyi Hebrifɔ ɔblɩ. Mʋ asɩ gyí, Kanfʋ anɩWíe Bulu! † 19:10 Ntɛɛ Ɔnɔkwalɩ amʋʋYesu lɛbɛlɛ ɔwan ámʋ tɛhá ahá bʋtɛtálɩ blɩ Bulu asʋn ámʋ nɩ.

Atɔ Lɛsúnáhɛ 20:1 259 Atɔ Lɛsúnáhɛ 21:121 Ɩnʋ nowun ánɩ Bulu-ɔbɔpʋ ɔkʋ lɛkplɩ

tsú ɔsʋsʋ. Ɔdɛ ɩlán klúklúúklúá ɩma ɔkasáafɩ pʋ ɩkan kpɔnkpɔntɩ kʋ. 2 Ɔlɛkɩtá bʋtɩ,ogyi ɩwɔ dada amʋʋ bʋtɛtɩ mʋ Ɔbʋnsámntɛɛ Satan amʋ, ɔlɔwa mʋ ɩkan nfí ɔpɩm-ɔkʋlɛ. 3 Ɔlɔtswɩ mʋ wá ɩlán klúklúúklúámʋtɔ, fin mʋ, wá mʋ ɔnɔ sáafɩ, mɛnɩƆbʋnsám mɛɛtrá talɩ mlɛ ɔmá-ɔmá ámʋ.Nfí ɔpɩm ámʋ ɔma asa bɛlɛmʋ kpalobí.

4 Mʋ ɔma a, nowun awíe-mbíá kʋ. Aháámʋʋ bahá amʋ ɔkpa ánɩ bégyi asʋn ámʋbʋtsiemʋsʋ. Nowun aha akʋ ɔkláa. Amʋgyíahá ánɩ bɛtɩn amʋ Yesu ɩwɩ adánsɩɛgyípʋ Bulu asʋn ɔkanda sʋ nɩ. Amʋ kɛngyí ahá ámʋʋ bʋmotsulá súm ɔbwɩkɩtá-atɔamʋ ntɛɛ mʋ ɔkpɩ ámʋ, bʋmotsúlá abʋpʋmʋ nsʋhɩɛtɔ dɩnka amʋ ɔsʋkpɩ ntɛɛ amʋɩbasʋ nɩ. Bulu lɛha amʋ betsinkí, amʋaKristo begyi iwíe nfí ɔpɩm-ɔkʋlɛ amʋtɔ.5 Amʋ Bulu légyankpá kʋsʋa tsú afúlitɔnɩ. (Awupʋ atráhɛ bʋméetsinkí, nkɛtɩ nfíɔpɩm ámʋ ɩlatsʋn.) 6 Bulu lóyulá mʋ ahaagyankpapʋ amʋʋ ɔlɔkʋsʋa tsu afúlitɔ amʋ.Amʋ mʋ á, lowu nyɔɔsɩ amʋ ɩma amʋsʋtúmi. Bɔbwɛ igyí ahapʋ há Bulu mʋaKristo, mʋa amʋnyɔ bégyi iwíe nfí ɔpɩm-ɔkʋlɛ amʋ.

Satansʋ Gyí7 Nfí ɔpɩm ámʋ ɔma a, bɛlɛ Satan obu.

8 Ɔbɛdalɩ yɛmlɛ ɔmá-ɔmá ánɩ bʋbʋ ɔyɩ afʋnka ana, igyi GogmʋaMagog amʋ, mɛnɩɔbɛkpa ahá tsɔtsɔɔtsɔá bʋma ɩklátɔ buo ɩwɩya ɩsá. 9Nowunánɩ bɛnatɩ tsʋn ɔyɩtɔ fɛɛ, ká-fía Bulu ahá pʋ amʋ wúlu yiléá Bulu tekle,támɛ ogyá lɛkpa tsú ɔsʋsʋ bɛhɩ amʋ akɔpʋfɛɛ plɩplɩplɩplɩ. 10 Ɩnʋ bɔtswɩ Ɔbʋnsámámʋʋ ɔlɛmlɛ amʋ ámʋ wá obun ánɩ ogyámʋa atonkodu detsií mʋtɔ plɛnplɛnplɛntɔ.Mʋa ɔbwɩkɩtá-atɔ amʋ pʋ mʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋafunupʋ amʋ bétsiá ɩwɩɔsɩntɔ ɔpa onyé brɛfɛɛtɔ.

Asʋngyí Tráhɛ11 Ɩnʋ nowun owíe obíá futútú

kpɔnkpɔntɩ kʋá ɔkʋ tsie mʋsʋ. Nwʋlʋtáamʋa ɔsʋlʋʋ bɛsrɩ sí mʋ, támɛ bʋmenyaɔŋaínkpá. 12 Nowun awupʋ, nyebí ahandɛbʋlɩɩ owíe obíá ámʋ ansɩtɔ. Bobwií nwʋlʋtɔtswɩ. Bobwií nkpa ɔwʋlʋ ámʋ ɛtɔ tswɩ. Ɩnʋbɔpʋ tɔá nwʋlʋ ámʋ ɩlɛblɩ tsú awupʋ ámʋbwɛhɛ ɩwɩ gyi amʋ asʋn. 13Ɔpʋ lɛlɛ awupʋábʋbʋ mʋtɔ ba. Lowu mʋa afúlitɔ ɛ bɛlɛamʋá bʋbʋ amʋtɔ ba. Bulu légyi okugyíɔkʋasʋn mʋ bwɛhɛ ɔnɔ. 14 Ɩnʋ bɔtswɩ lowu

mʋa afúlitɔ fɛɛ wá ogyá ánɩ ɩtamaduntɔ.Ɩnɩ gyí lowu nyɔɔsɩ nɩ. 15 Bɔtswɩ ɔhagyíɔhaánɩ bʋmowun mʋ ɩdá nkpa ɔwʋlʋ ámʋtɔ ɛwá ogyá ámʋtɔ.

21ƆsʋsʋMʋa Ɔsʋlʋʋ Pɔpwɛ

1 Ɩnʋ nowun ɔsʋsʋ mʋa ɔsʋlʋʋ pɔpwɛ,tsúfɛ ɔsʋsʋ mʋa ɔsʋlʋʋ gyankpapʋ amʋɩtráa ma ɩnʋ. Ɔpʋ ɛ ɩtráa ma ɩnʋ. 2 Mʋʋnowun wúlu wankɩhɛ, igyi Yerusalempɔpwɛ amʋ, ɩdɛkplɩ tsú Bulu wá ɔsʋsʋɩbá. Bulu lɛhɩhɩɛ mʋ fɛ ɔtsɩá bawá mʋ atɔwankláán, oyéfia mʋ kulu. 3 Nonu ɔmɛkpɔnkpɔntɩ kʋá ɩlɛlɩn tsu owíe obíá ámʋasɩ ɔbɛɛ, “Kɩ! Séi mʋ á, Bulu otsiákpá labaanyánkpʋsatɔ. Obétsiá amʋtɔ, bɔbwɛ mʋahá. Mʋ onutó obétsiá amʋtɔ, ɔbɔbwɛamʋ Bulu. 4 Obétsitsíi amʋ ntsú fɛɛ. Lowuntɛɛ isú ntɛɛ ipian ntɛɛ asʋn wunhɛ kʋkʋɛ ɩmɛɛtrá tsiá, tsúfɛ atɔ dada amʋ fɛɛɩlatsʋn.”

5Mʋʋ owíe obíásʋ otsiápʋ amʋ lɛblɩ ɔbɛɛ,“Kɩ, ndɛ tógyítɔ bwɛ pɔpwɛ.” Mʋʋ ɔlɛlabláamɩ ɔbɛɛ, “Wanlɩn asʋn ánfɩ tswɩ, tsúfɛ mʋfɛɛ ɩbʋ mʋtɔ, igyi ɔnɔkwalɩ.” 6 Mʋʋ ɔlɛtrábla mɩ ɔbɛɛ “Nabwɛ mʋ fɛɛ tá. MɩgyíAlfa mʋa Omega, Ogyankpapʋ mʋa Ɔtráhɛ.Nɛha ɔhá ánɩ ɔmɛwʋlɩ dɛ mʋ nkpa-ntsu,ɔmɛɛkamʋ ɩkɔ. 7Nɔpʋoyúla anfɩhá ɔhá ánɩ olegyi ɩsʋ. Nɔbwɛ mʋ Bulu, mʋ ɛ ɔbɔbwɛmɩ bí. 8 Támɛ afúpʋá beyinkí mɩ ɔma,ahá ánɩ bʋmɔhɔ mɩ gyi, mbusuo abɔpʋ,ahá amɔpʋ, mbʋa atɔpʋ, atɔ alapʋ, ɩkpɩatswɛpʋ pʋ afunupʋ fɛɛ otsiákpá gyí ogyápaatɩ kpɔnkpɔntɩ, ogyá mʋa atonkodu ɩhɩɛdetsií mʋtɔ. Ɩnɩ gyí lowu nyɔɔsɩ amʋ nɩ.”

Yerusalem Pɔpwɛ9 Ɩnʋ Bulu-abɔpʋ abasíénɔ ámʋʋ bʋdɛ

ablanwɛ asienɔ ámʋʋ asʋn wunhɛ asienɔtráhɛ ɩbɔ mʋ ámʋtɔ ɔkʋlɛ lɛba bɛbláa mɩɔbɛɛ, “Ba, ansuna fʋ ɔtsɩá Okúfabi amʋɔbá betsiá.” 10 Ɩnʋ ɔlɛkpa mɩ Ɔŋɛtɔ ya ɩbʋfʋáhɛ kpɔnkpɔɔnkpɔntɩ kʋsʋ, olosuná mɩ Yerusalemwúluwankɩhɛá ɩdɛkplɩ tsú ɔsʋsʋBulu wá ɩbá. 11 Bulu numnyam dɛwankɩ wʋlɩ wúlu ámʋsʋ, ɩhɩɛ dɛwankɩ hʋnánáánáfɛ atsufolibi, ɩdɛ ogyá kpa fɛ ahʋhwɛámʋ ansɩtɔ lɔwankɩ. 12 Bɔpwɛ buntíi trihɛfʋáhɛ kʋ bómlí mʋ, ɩbʋ aklʋn akpɔnkpɔntɩdúanyɔ. Bulu-abɔpʋ dúanyɔ bʋdɛ aklʋnámʋ ɔnɔ gyo. Bɔwanlɩn Israel abusuan

Atɔ Lɛsúnáhɛ 21:13 260 Atɔ Lɛsúnáhɛ 22:17dúanyɔ ámʋ adá dɩnká aklʋn amʋsʋ ɩkʋlɛ-kʋlɛ. 13 Aklʋn asa bʋ owí ɔdalɩkpa. Asabʋ owí ɔkplɩwíékpá, asa bʋ ɔsʋsʋ, asa ɛbʋ ayasɩ. 14 Beyi buntíi amʋ dɩnká abwiyíléyílé dúanyɔsʋ. Bɔwanlɩn Okúfabi amʋsumbí ayɔpʋ amʋ adá dɩnká abwi ámʋsʋɩkʋlɛ-kʋlɛ. 15Bulu-ɔbɔpʋ amʋʋ ɔdɛmɩ asʋnbláa amʋ dɛ sika pɛpɛ oyíá bʋtɔpʋsúsu atɔ.Ɔbɔpʋsúsu wúlu amʋ, mʋ abuntíi pʋ aklʋnánɩ ilobomlí mʋ fɛɛ. 16Wúlu amʋ swɩtɔ pʋmʋ tɛɩtɔ fɛɛ igyi kɛkɛɛ. Brɛá olosusúumʋ á,mʋ swɩtɔ, mʋ tɛɩtɔpʋmʋ fʋátɔ fɛɛ igyimáɩlɩɔpɩm-ɔkʋlɛ lafana (1,400). 17 Ɩnʋ olosusúubuntíi amʋ trítɔ ɛ. Igyi ayabi lafanyɔ mʋadúasie (216), nyankpʋsa atosusúhɛ ɔnɔ.18 Abwiá igyi fɛ ahʋhwɛ bɔpʋpwɛ abuntíiamʋ. Bɔpʋ sika pɛpɛá tɔtɔ mɛfráa mʋ, igyifɛ gláasɩ pwɛ wúlu amʋ. 19 Bɔpʋ abwiáɩbʋ bíá ɔtsan-ɔtsan dúanyɔwá abuntíi amʋntswɩasɩ. Abwi ámʋ adá gyí, yaspa, safiri,agate, emerad. 20 Onik, kanelia, krisolit,beril, topas, krisopas, yasint pʋ ametiste.21 Abutó wʋlɩhɛ fútútú wankláán dúanyɔbɔpʋbwɛ aklʋn amʋ. Ɩklʋn amʋ kugyíkʋigyi butóbi fútútú kʋlɛ. Sika pɛpɛá tɔtɔmɛfráa mʋ, igyi fɛ gláasɩ bɔpʋwá abrɔnʋwúlu amʋtɔ. Fɛtalɩ kɩ tsʋn mʋtɔ.

22 Mmowun Bulu ɔtswɛkpa kʋkʋ wúluamʋtɔ, tsúfɛ Bulu Otúmípʋ amʋ mʋa Okú-fabi amʋ gyí Bulu ɔtswɛkpa ɩnʋ. 23 Wúluamʋ imehián owí ntɛɛ ɔtsra wankɩ mʋtɔ,tsúfɛ Bulu numnyam tɔwánkɩ há mʋ, Okú-fabi amʋ ɛ gyí mʋ ɔkandɩɛ. 24 Ɔmá-ɔmábɛnatɩ wúlu amʋ wankɩtɔ. Ɔyɩtɔ awíe ɛbɔpʋ amʋ numnyam ba mʋtɔ. 25 Bʋméefinmʋ ɔnɔ aklʋn, tsúfɛ oklún ma ɩnʋ. 26 Ɔmáfɛɛ bɔpʋ amʋ numnyam pʋ amʋ obú bamʋ.27 Tógyítɔá mʋ ɩwɩ mɛtɩn, mbusuo abɔpʋntɛɛ afunupʋ bʋmóowie wúlu amʋtɔ, nkɛtɩahá ámʋʋ bɔwanlɩn amʋ adá wá Okúfabiamʋ nkpa ɔwʋlʋtɔ amʋ nkʋlɛ.

22Nkpa-ntsu Tsʋnhɛ

1 Ɩnʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ losuná mɩ nkpa-ntsu ámʋʋ ɩlɔwankɩ fɛ ahʋhwɛ ámʋ.Ɩdɛtsʋʋn tsu Bulu mʋa Okúfabi amʋ owíeobíá ámʋtɔ. 2Ntsu ámʋ ɩna brɔnʋ yiléá ɩdawúlu amʋ nsɩnɛ. Nkpa-oyí ɩlɩɩ ntsu ámʋagbemgbe anyɔ ámʋsʋ, itoswíé abí ɔtsan-ɔtsan ɔtsragyíɔtsra. Itoswíé tsé dúanyɔ ofiɔkʋlɛtɔ. Mʋ afɩtáa ɛ igyi afá há ɔmá fɛɛtɔ

ahá. 3 Tógyítɔá Bulu lalwɩɩ mʋ méetsiáwúlu amʋtɔ.

Mboún Bulu mʋa Okúfabi amʋ owíeobíá obétsiá ɩnʋ, mʋ asúmpʋ bósum mʋ.4 Bówun mʋ ansɩtɔ, mʋ ɩdá ɛ bɛdɩnká amʋɔsʋkpɩ. 5 Owí mɛɛtrá ta ɩnʋ ɛkɛkɛɛkɛ.Bʋmɛɛtrá hián ɔkandɩɛ ntɛɛ owí, tsúfɛ anɩWíe Bulu ɔbɔwankɩ wʋlɩ amʋsʋ. Bégyi iwíebrɛ fɛɛ.

Yesu Ɩbá6 Ɩnʋ Bulu-ɔbɔpʋ amʋ lɛbláa mɩ ɔbɛɛ,

“Asʋn ánfɩ bʋmʋtɔ, igyi ɔnɔkwalɩ. AnɩWíeBulu tɛlɛ tɔá ɩbɛba suná mʋ ɔnɔsʋ atɔɩpʋ.Mʋláwá mʋ ɔbɔpʋ ɔbɛɛ, ɔbɛlɛ tɔá ɩbɛba nkɛánfɩtɔ suna mʋ asúmpʋ.”

7 “Kɩ! Ɩmɔɔwa ɔpá nɛba! Ɔwʋlʋ ánfɩtɔasʋn bɛba mʋtɔ. Mʋ sʋ Bulu obóyulá ɔháánɩ olegyi mʋ fɛɛsʋ!”

8 Mɩ Yohane lónu asʋn ánfɩ, nowun mʋfɛɛ. Brɛá nonu asʋn ánfɩ, nowun atɔ ámʋɛ á, nemlí bun Bulu-ɔbɔpʋ amʋʋ ɔlɛlɛ mʋsuná mɩ ámʋ ayabitɔ, mbɛɛ ansum mʋ.9 Támɛ ɔlɛtrá bláa mɩ ɔbɛɛ, “Mábwɛ! TsúfɛBulu osúmbi ngyi fɛ fʋa fʋ apíó Bulu ɔnɔsʋatɔɩpʋ, pʋ ahá ámʋʋ bégyi asʋn ámʋʋbɔwanlɩn wá ɔwʋlʋ ánfɩtɔ ámʋsʋ. SumBulunkʋlɛ!” 10Mʋʋ ɔlɛbláa mɩ ɔbɛɛ, “Mápʋ atɔlɛsúnáhɛ anfɩ ŋáín, tsúfɛ mʋ bábɩ lafʋn ta.11 Ha lalahɛ ɔbwɛpʋ ɔyɔ mʋ lalahɛbwɛsʋ.Ifintɔ otsiápʋ otsía mʋ ifintɔ, yilé ɔbwɛpʋɛ ɔkɩta mʋ yilébwɛtɔ. Ɔhá ánɩ ɔbɛɛ, mɔpʋmʋ ɩwɩ há Bulu osíi mʋ ɩwɩ ha Bulu.”

12 Ɩnʋ Yesu lɛbláa mɩ ɔbɛɛ, “Kɩ, ɩmɔɔwaɔpá nɛba! Nɛbá ɩkɔ ɔkakpá. Nɛkaɔhagyíɔha ɩkɔ mʋ bwɛhɛ ɔnɔ. 13Mɩgyí Alfamʋa Omega. Ogyankpapʋ mʋa Ɔtráhɛ, asɩOtsuápʋ pʋ ɔnɔ Ɔmɔpʋ.

14“Bulu obóyulá ahá ánɩ bʋdɛ amʋ atadɩɛfwɩ, mɛnɩ bɛtalɩ nyá ɔkpa tsʋn wúlu yiléámʋʋ ɩbá ámʋ ɔnɔ wíé mʋtɔ yégyi nkpa-oyí ámʋ abí. 15 Akɩaɩ obésin ɩban ámʋɔma. Amʋ gyí; atɔ alapʋ, mbʋa atɔpʋ, aháamɔpʋ, ɩkpɩ atswɛpʋ pʋ ahá ánɩ bʋtekleafunu, bʋtɔwá mʋ ɛ fɛɛ.

16 “Mɩ Yesu láwá mɩ ɔbɔpʋ mbɛɛ, ɔbábɛbláa fʋ asʋn ánfɩ, afʋpʋbla Akristofɔɔpasua ámʋ fɛɛ. Mɩgyí Owíe Dawid mʋ na,mʋ atɔ ogyípʋ pʋ Bakɛ Ɔtsrakpabi wankɩhɛamʋ nɩ.”

17 Ɩnʋ Bulu Ɔŋɛ ámʋ pʋ ɔká pɔpwɛ amʋbɛblɩ bɛɛ, “Ba!”

Ɔhagyíɔha ánɩ onú asʋn ánfɩ ɔblɩ ɔbɛɛ,“Ba!”

Atɔ Lɛsúnáhɛ 22:18 261 Atɔ Lɛsúnáhɛ 22:21Ɔhagyíɔha ánɩ ɔmɛwʋlɩ dɛ mʋ ɔbá.

Ɔhagyíɔha ánɩ odeklé ɔbá, Bulu okie mʋnkpa-ntsu ámʋ.

Ɩtráhɛ18Mɩ Yohane, ndɛ ɔhagyíɔha ɔlá da kpák-

páákpá. Mbɛɛ, nɩ ɔkʋ lónu atɔ lɛsúnáhɛɔwʋlʋ ánfɩtɔ asʋn, ɔlɔpʋ kʋ tsɩa mʋtɔ á,Bulu ɛ ɔbɛha asʋn wunhɛá ɩbʋ ɔwʋlʋ ánfɩtɔɩbɛba mʋsʋ. 19 Nɩ ɔkʋ ɛ lɛlɛ tɔkʋ tsú ɔwʋlʋ

ánfɩtɔ á, mʋmʋ Bulu ɛ ɔbɛlɛmʋ ogyíkpá ánɩ ɩbʋ nkpa-oyí ámʋ pʋ wúlu wankɩhɛ amʋʋnɔwanlɩn mʋ ɩwɩ asʋn wá ɔwʋlʋ ánfɩtɔámʋtɔ.

20 Ɔhá ámʋʋ ɔdɛ ntobí ánfɩ ɩwɩ adánsɩɛgyí ɔnɔkwalɩsʋ ámʋ ɔbɛɛ, “Ee! Ɩmɔɔwa ɔpánɛba!”

Amen! Owíe Yesu, ba!21AnɩWíe Yesu ogyíi Bulu ahá bʋalɛ!