Hoofstuk 7 Bevindings aanbevel ings en impl ikasies van

die studie

7.1 In le id in g

H ie rd i e s tud i e gaan van d i e ve r t r ekpun t u i t da t geme ens kappe w a t

hu l l e l o t i n e i e hande neem, be t e r vaa r a s d i e w a t v i r ow erhede w ag

om du rende op lo ss ings v i r hu l l e p rob leme t e v ind . V anu i t d i é

ve r t r ekpun t i s onde rw ys , en spes i f i ek ku r r iku lu m, onde r s oek . D ie

v r aag i s t o t w a t t e r ma te d i e l ande l ike gemeens kap daa rvan behee r

kan neem, om t e he lp da t s uks es vo l l e skoo lve r l a t e r s me e r

i nd i ens neembaa r s a l w ees . S uks es op d i é t e r r e in kan d i e

gemeens kap a s gehee l ekonomies bevoo rdee l , en l ede daa rvan se

w e lvaa r t ve rhoog .

D ie onde rs oek te r r e in i s ‘ n ve rw ikke lde s os i a l e w e rk l ikhe id w a t ‘ n

so s i a l e be s k ryw ing en ‘n u i t eens e t t i ng van d i e be roeps w êre ld van

d i e gemeens kap ve re i s , ma a r ook ‘n akademies e onde r s oek na

ku r r iku lumon tw ikke l ing a s i n t e rnas iona l e s tud i e t e r r e in , en onde rw ys

en op l e id ing in Su id - Af r ika .

I n h i e rd i e hoo f s tuk w ord d i e l i t e r a tuu r s tud i e en d i e e mp i r i e s e

onde r s oek oo r s ig t e l i k han tee r , om bev ind ings op t e s om,

aanbeve l ings t e maak , en imp l ikas i e s w a t d i e s tud i e na vo re b r ing ,

u i t t e w ys .

7 .2 Op s om m ing van d ie p rob leem w at to t d i e s tud ie ge l e i h e t

O m in d i e p l a t t e l and t e w oon , be t eken om daag l ik s me t S u id -A f r ika

s e gap ing tu s s en ryk en a rm gekon f ron tee r t e word . A s onde rw ys e r

he t ‘ n mens t e doen me t l e e rde r s w a t j y he lp om ma t r i ek t e s l aag ,

sonde r om s eke r t e w ees da t hu l l e ve rw ag t ings ná d i e v r eugde

bew aa rhe id gaan w ord . O m p laa s l i k ekonomies ak t i e f t e w ees ,

ve r e i s ó f ve rde re op l e id ing en /o f kap i t aa l , ó f w e rk wa t i emand

sonde r ma t r i ek ne t so goed kan doen .

P l a t t e l ande r s w ee t ook da t ekonomies e on tw ikke l ing in hu l l e

omgew ing moe i l i ke r i s a s w a t s t ede l ike bes oeke r s s oms d ink .

251

In f r a s t ruk tuu r , mark t e en onde r s t eunende indus t r i e ë i s n i e goed

on tw ikke l n i e , w a t ‘ n sw aa r l a s op d i e i nd iw idue l e onde rne mer l ê .

D ie v r aag kom onw i l l ekeu r ig op o f s ko l e mee r kan doen om l ee rde r s

v i r ekonomies e s uks es i n d i e omgew ing voo r t e be r e i . O f i s d i e

p l aa s l i ke ekonomie van s o ‘n aa rd da t d i e be s t e i s om hu l l e i n s t aa t

t e s t e l om d i e omgew ing t e ve r l aa t en e lde r s ekonomies e s uks es t e

behaa l ?

D i t i s i r on i e s da t , t e midde van d i e w e rk loos he id , ‘ n mens d ikw e l s

hoo r van ‘n vaa rd ighe id s t eko r t , w a t d i e ekonomi e s kaad .

Kon tak me t onde rw ys e r s van ande r s ko le he t my d i e e rn s van d i e

p rob leem l aa t be s e f , en t o t h i e rd i e s tud i e ge l e i . A anvank l ik w ou ek

b loo t va s s t e l w a t t e r r u imte K ur r iku lum 2005 b i ed , w an t my in tu ï s i e

w as da t ge l een thede onbenu t ge l aa t i s . D i t he t d i e w ye ve ld van

ku r r iku lums tud ie s v i r my oopgemaak en d i e kons ep van ‘n

ku r r iku lum w a t i n d i e geme ens kap gebas ee rd i s , he t na vo re gekom.

Wat p r e s i e s daa rme e bedoe l w ord , vo lg i n pa r ag raa f 7 .5 .

7 .3 Op s om m ing van d ie navors in gs vraag en s u b -vrae

D ie navo r s ings v raag lu i s oos vo lg : Hoe kan d i e

gem eens kaps gebas eer de kur r i ku lum in d i e p la t t e land ( s pes i f i e k d i e

Hope town- om gewing ) bydr a om ver wer wer s van d i e Nas iona le

Sen io r Se r t i f i kaa t m eer i nd i ens neem baar t e maak?

O m ‘n aandu id ing t e gee o f d i e geme ens kaps gebas ee rde ku r r iku lu m

to t ve rhoogde ind i ens neembaa rh e id kan l e i , moe t ma t r iku l an t e s e

i nd i ens nemings behoe f t e s , s ow e l a s w e rkgew er s s e a rbe id s behoe f t e s

be s k ryf w ord . Lee rde r s s e i nd i ens nemings behoe f t e s i s be l ang r ik ,

maa r n i e deu r s l aggew end n i e . A an d i e ande r kan t , a s d i e k loo f

t u s s en l ee rde r s s e behoe f t e s en bes k ikba re w e rk t e g roo t i s , kan

hu l l e s e l f s ve rk i e s om ekono mies onak t i e f t e b l y, l i ew er s a s om d i e

be s k ikba re pos t e t e bek l ee . D i t kan ook du i op ‘n ku r r iku lu m w a t

n i e me t d i e p l aa s l i ke w e rk l ikhe id r eken ing hou n i e , en moon t l i k

r egges t e l moe t word . Behoe f t e s van l ee rde r s en w erkgew er s , me t

d i e ku r r iku lumimpl ikas i e s daa rvan , w ord deu r d i e ee r s t e tw ee s ub -

252

vrae gedek . D ie de rde subv raag hou d i r ek daa r mee ve rband . A s

komponen te w a t t o t d i e ku r r iku lu m b yg ed ra moe t w ord ge iden t i f i s ee r

i s , be s k ik d i e gemeens kap oo r d i e vaa rd ighede om d i t by t e d r a?

D ie v i e rde s ub -v raag w i l d i e r e s u l t a t e van d i e ande r d r i e b yme ka a r

b r ing , deu r t e v r a hoe d i e geme ens kaps gebas ee rde ku r r iku lu m

geope ra s iona l i s ee r moe t word . D aa r i s n i e ‘ n enke l e ,

vans e l f s p r ekende an tw oord w a t u i t d i e s tud i e k r i s t a l l i s ee r n i e , en

ve r s k i l l ende moon t l i khed e w ord voo rges t e l .

7 .4 Op s om m ing van d ie doe l en d oe l s t e l l in gs van d ie s tu d ie

D ie doe l van d i e s tud i e hou d i r ek me t d i e navo r s ings v raag ve rband .

D i t i s om ‘n konk re t e , ku r r iku lu mkund ige byd r ae t o t d i e

gemeens kaps gebas e e rde ku r r iku lu m t e l ew er , s oda t ma t r iku l an t e

mee r i nd i ens neembaa r sa l w ees .

D ie doe l s t e l l i ngs op pad na bogenoemde doe l i s om u i t t e v ind w a t

ma t r iku l an t e s e i nd i ens ne mings behoe f t e s i s , en d i t t e ve rge l yk me t

w e rkgew er s s e a rbe id s behoe f t e s . D ie ku r r iku lu mi mp l ik as i e s daa rvan

moe t ve r r eken w ord . D an moe t va s ges t e l w ord o f d i e geme ens kap

oo r d i e kund ighe id bes k ik om ge ïden t i f i s ee rde komponen te t o t d i e

ku r r iku lum b y t e d r a . D ie v i e rde doe l s t e l l i ng i s om voo r s t e l l e t e

maak oo r hoe d i e ge meens kaps gebas ee rd e ku r r iku lum

geope ra s iona l i s ee r kan w ord .

7 .5 Bev in d in gs van d ie l i t era tu u roors ig

7 .5 .1 Hoof s tuk 1 : Oop d ek van d ie n avors in gsp rob leem

In hoo f s tuk 1 w ord d i e e rns van d i e navo r s ings p rob leem

u i tge s t i ppe l . I n pa r ag raa f 1 .3 .1 w ord u i t S chus s l e r ( 2007 ) s e Vy fde

Su id -A f r i kaans e Ind i ens nem ings ver s lag v a s ges t e l da t d i e

pe r s en t a s i e s van d i e bevo lk ing me t ma t r i ek a s hoogs t e kw a l i f i ka s i e ,

oo r d i e l a a s t e j a r e s t e rk t oegenee m he t , t e rw yl d i e me t g r aad 8 en

l ae r a fgeneem he t . D i t du i op ‘n s uks es vo l l e s koo l s t e l s e l , ma a r

i nd i ens nemings yf e r s p l aa s ‘n v r aag t eken daa roo r . V an d i é me t

ma t r i ek i s nagenoeg 27% w erk loos . D i t l yk o f ma t r i ek en ig s in s

w aa rde he t , w an t v i r d i egene me t ‘ n s koo lkw a l i f i ka s i e l a e r a s

253

mat r i ek i s w e rk loos he id nog e rge r . ‘ n G roep ekonome (The

Economis t s ) onde r S chuss l e r s e l e id ing he t ‘ n mens s e kans om in

d i ens t e w ees , s ow e l a s s o ‘n pe r s oon s e f i nans i ë l e ve rd i ens t e

onde r s oek (S chus s l e r e t a l , 2007 – Sk i l l s Shor tage – U r ban l egend

or f ac t T he educa t ion o f t he SA wor k f o r ce a angehaa l i n pa r ag raa f

1 .3 .1 ) . Vo lgens d i é ve r s l ag l yk d i t a s o f ‘ n mens na g r aad 10

en ig i e t s ande r s moe t doen a s om skoo l t e gaan – t ens y ‘n mens

bep lan om ve rde r t e s t udee r na ma t r i ek , w a t i n t e r me van sow e l

w e rks eku r i t e i t a s ve rd i ens t e nog d i e be s t e i s . D ie g roo t

ve rd i ens t egap ing s k ryf hu l l e j u i s a an d i e t eko r t a an geg raduee rdes

t oe , en ve rk l aa r me t nad ruk da t S u id - Af r ika w e l ‘ n

vaa rd ighe id s k r i s i s be l ee f (S chuss l e r e t a l , 2008 :41 ) . H oew e l ‘n

RG N -ve r s l ag d i t mind e r s t e rk s t e l , du i d i t a an da t ‘ n t eko r t a an

ambags lu i d i e ekonomie skaad (RGN , s . a . 19 ) .

I n pa r ag raa f 1 .3 .2 w ord ma t r iku l an t e s e na - s koo l s e s tud i e loopbane

bes p reek . H oogs t ens 20% S u id -A f r ikaans e ma t r iku l an t e s tudee r

en ig s in s ve rde r (M cG rego r , 2007 ) . V an d i é 20% vo l too i s l egs 20%

hu l l e s tud i e s i n d i e min i mu m voorges k rew e tyd . Redes v i r d i e sw ak

t e r s i ê r e p r e s t a s i e i s geb rek aan mo t ive r ing en doe lged rew enhe id

(Louw , 2005 :1 - 2 en 100 ) . H ie rd i e e i ens kappe kom waa r s k yn l i k ook

by w erks oeke r s voo r , en ve rk l aa r gedee l t e l i k d i e s w ak p re s t a s i e i n

d i é s ek to r .

I n pa r ag raa f 1 .3 .3 word aangedu i da t d i e s t aa t s bes t ed ing aan

onde rw ys in t e rnas iona a l goed ve rge lyk (M anue l , 2008 en S chus s l e r ,

2008 :5 ) . To t 80% van Su id - Af r ikaans e sko le i s vo lgens De Lange

(2008 ) d i s funks ionee l . V o lgens B ipa th (2008 :65 -70 ) s e de f in i s i e en

bes k ryw ing i s Hope tow n s e sko le hoogs funks ionee l , w a t be t eken da t

w e rk loos he id n i e aan sw ak s ko le t oeges k ryf kan w ord n i e . D ie

ve r s kyns e l van j ob l e s s g r owth (S inaga tu l l i n , 2006 :26 - 27 ) kan w e l ‘ n

i nv loed hê . D i t du i n i e t emin daa rop da t sko l e da lk n i e ne t d i t w a t

hu l l e moe t doen be t e r moe t doen n i e , maa r da lk i e t s ande r s , o f i e t s

byko me nd moe t doen .

254

In pa r ag raa f 1 .4 word d i e ku r r iku l ê r e s p innew eb van V an den Akke r

(2003 :xx ) a s t eo re t i e s e r aamw erk ges t e l . D i t e rken d i e w ede r s yds e

ve rband tu ss en a l d i e e l e men te van d i e ku r r iku lum, ma a r p l aa s d i e

r a s ionaa l van onde rw ys in d i e midde l daa rvan . I n d i e V OO -fa s e

(g r ade 10 , 11 en 12 ) i s ve rw erw ing van d i e N as iona l e S en io r

S e r t i f i kaa t ‘ n be l ang r ike r a s ionaa l van onde rw ys . A an d i e ke rn van

h i e rd i e s tud i e i s d i e s t e l l i ng da t d i e aankw eek van e i ens kappe w a t

d i e l e e rde r i nd i ens nee mb aa r s a l maak , by d i e r as ionaa l i nges lu i t

moe t word , s onde r om ba l ans me t b r eë r opvoedkund ige doe l e indes t e

ve r loo r . A s ve rw erw ing van d i e kw a l i f i ka s i e oo rbek le mtoon word ,

i s d i t w aa r s k yn l ik t e r w i l l e van d i e i n s t rumen te l e w aa rde daa rvan .

As d i t t en kos t e van ges k ik t e e i ens kappe gedoen w ord , w ord d i e doe l

deu r d i e midde l ve r s l aan .

In h i e rd i e hoo f s tuk i s bev ind da t d i e oo rw ig van ma t r iku l an t e n i e na

skoo l ve rde r s tudee r n i e , en da t ‘ n g roo t dee l van hu l l e n i e daa r in

s l aag om in d i ens genee m t e w ord n i e . I n H ope tow n , w aa r

d i s funks ione l e sko le n i e d i e s ku ld kan k r y n i e , moe t d i t e lde r s

ge s oek w ord . D ie f e i t da t d i e ekono mie mind e r we rk s kep , a l g roe i

d i t , s pee l ‘ n ro l , ma a r daa r i s ook aandu id ings , da t ma t r iku l an t e n i e

oo r d i e kenn i s o f pe r s oon l ike e i ens kappe bes k ik w a t s uks es i n d i e

w e rks p l ek meeb r ing n i e . H ie rd i e a s pek van d i e p rob leem, b r ing d i t

b inne d i e t e r r e in van ku r r iku lu ms tud ie s .

7 .5 .2 Hoof s tuk 2 : Fok u s op d i e gem een s k ap

G loba l i s e r ing a s ve r s kyns e l wa t ekonomies kw es ba re g roepe s kep ,

word in pa r ag raa f 2 .2 be s k ryf . Vo lgens Mkos i ( 2006 :155 - 157 ) en

S ing (2005 :1 -7 ) i s d i t ‘ n megan i s me w aa rvo lgens ryk l ande hu l l e t en

kos t e van mind e r on tw ikke lde l ande bevoo rdee l . S inaga tu l l i n

(2006 :26 -27 ) en K enw ay en Bu l l an (2005 :33 ) be s kou marg ina l i s e r ing

van d i e w e rke rs k l a s en l ande l ike bevo lk ings a s nega t i ew e , maa r

onbedoe lde gevo lg van g loba l i s e r ing . S inaga tu l l i n (2006 :81 -83 )

noem da t be l egg ings i n l ande l ike onde rw ys goed moe t be t aa l ,

a anges i en d i t d i e noods aak l ike ges koo lde a rbe id s mag kan l ew er

(S inaga tu l l i n , 2006 :81 -83 ) . D ie voo rw aa rde daa rvoo r i s eg t e r da t

255

d ie onde rw ys toepas l i k moe t w ees , ó f om l ee rde r s t oegang to t d i e

w ê re ldw ye e l i t e t e gee , o f om d i e p l aa s l i ke ekonomie t e on tw ikke l .

Laas genoemde s lu i t a an b y d i e r a s ionaa l t o t onde rw ys w a t i n

hoo fs tuk 1 bes p reek i s .

‘ n Be lang r ike a s pek van p l aa s l i ke on tw ikke l ing i s d i e d ig i t a l e

ve rde l ing . D i t ve rdee l d i e w ê re ld i n d i egene w a t

i n l i g t i ngs t egno log ie beme es t e r he t , en d i e r e s (Cu l l en , 2001 :311 ) .

D ie voo rkoms h i e rvan in H ope tow n word in pa r ag raa f 7 .6 a s dee l

van d i e emp i r i e s e onde rs oek bes p reek . Cu l l en (2001 :311 ) w ys

daa rop da t h i e rd i e ve rde l ing n i e ve r abs o lu t ee r moe t w ord n i e ,

a anges i en ou t egno log ieë n i e noodw end ig ve rdw yn n i e , en onde r r ig

i n ande r r i g t i ngs s oms nu t t i ge r i s . F ou r i e en Bo thma (2007 :5 )

w aa r s ku w ee r t e en ‘n oo rve reenvoud igde s i en ing van onde r r ig i n

i n l i g t i ngs t egno log ie . Lee rde r s moe t n i e ne t oppe rv l akk ige geb ru ik

van d i e i n t e rne t l e e r ken n i e , maa r om w erk l ik i n l i g t i ng daa ru i t t e

ve rk ry (F ou r i e en Bo thma , 2007 :5 ) . D ie Skoo lbehee r l i ggaa m (S BL)

he t a ans i en l ik e mag (A dams , 2005 :99 -101 ) w a t s u lke bes lu i t e

moon t l i k maak .

‘n Be lang r ike ku r r iku lu mbes lu i t w a t d i e s koo lgeme ens kap kan nee m,

i s om r ekenaa rvakke (Rekenaa r toepas s ings t egno log ie en

In l i g t i ngs t egno log ie ) b y d i e s koo l s e vakpakke t i n t e s lu i t . I n

w ê re ld t e rme i s A f r ikaans s p rekendes (d i e oo rw e ld igende me e rde rhe id

i n Hope tow n) ‘n minde rhe id s ku l tuu r . D i t i s be l ang r ik da t l e e rde r s

t oegang to t d i e Enge l s - oo rhee r s de d ig i t a l e ku l tuu r k r y, s onde r om

iden t i t e i t p r ys t e gee .

In pa r ag raa f 2 .4 w ord d i e funks iona l i t e i t van ‘n ge meens kap

bes p reek , a anges i en d i t voo rw aa rde t o t ‘ n doe l t r e f f ende

gemeens kaps gebas e e rde ku r r iku lum i s . N a aan l e id ing van Kru i j e r

( 1987 :17 -21 ) s e be s k ryw ing van d i e i neens to r t i ng van

gemeens kaps b ind ings w eens a rmoede , en d i e aandu id ing van

d i e s e l fde ve r s kyns e l w eens oo rv loed (E lo f f , 1999 ) w ord by Bos ho f f

( 2006 :3 -4 ) aanges lu i t waa r hy s t e l da t ekonomi es e d i f f e r ens i a s i e

256

normaa l i s , maa r da t d i e hu id ige k loo f t u s s en r yk en a rm, d i e

po t ens i aa l van ge meens kappe ve rw oes .

In s y bes k r yw ing van d i e funks ione l e geme ens kap waa r h y s e l f

g roo tgew ord he t , ve rw ys V an de r Rheede (2006 ) hee l e e r s t e na d i e

t oew yd i ng van onde rw ys e r s , moede r t aa londe r r ig en t oegank l ik e

sko l ing . H y du i aan da t d i t s y B ru in gemeens kap in s t aa t ge s t e l he t

om d i e bepe rk t e ekonomies e ru imt e w a t apa r the id w e l geb i ed he t , t e

vu l (V an de r Rheede , 2006 ) . V an de r Rheede s e be s k ryw ing kan in

2010 a s r i g lyn aanvaa r w ord , waa r d i t g loba l i s e r ing i s w a t Hope tow n

s e l e e rde r s benadee l , en n i e noodw end ig ‘n po l i t i eke s t e l s e l n i e .

D aa r i s ve rw ys na Hope tow n s e gemeens kap w a t oo rhee r s end

Af r ikaans i s . V o lgens S t avenhagen (1990 :4 - 6 ) ( s oos bes p reek in

pa r ag raa f 2 .4 .2 ) kan e tn i s i t e i t on tw ikke l ing bevo rde r , a s mens e v i r

mekaa r ve r an tw oorde l ik voe l . D i t i s ondu ide l ik t o t w a t t e r ma t e d i é

k r ag in H ope tow n ge ld .

In 2 .5 word d i e geme ens kap van H ope tow n bes k ryf . U i t d i e we rk

van A bbo t (2004 ) en Wi id (2009 ) on tvou d i e ge s k i eden i s van een

van d i e ouds t e do rpe i n d i e N oord -K aap . D ie ekonomies e bas i s i s

k l e inveep la s e i n d i e ka roo en in t ens i ew e g raanve rbou ing onde r

be s p roe i ing .

U i t d i e 2001 s ens us ve r s l ag , i s d i t du ide l ik da t d i e gap ing tu s s en ryk

en a rm in H ope tow n ook g roo t i s , me t b yk ans 60% van d i e bevo lk ing

w a t ó f w e rk loos (13%) ó f ekonomi es onak t i e f ( 44%) i s . V o lgens d i e

de f in i s i e w a t i n d i e s ens us geb ru ik w ord , i s i emand bo 15 w a t v i r

v i e r w eke l ank geen pog ing aangew end he t om werk t e v ind n i e ,

ekonomies onak t i e f (Lehoh la , 2004 ) . D i t b l yk ook da t daa r ‘ n g roo t

ve r l i e s van l ee rde r s i s , soos w a t hu l l e deu r d i e hoë r s koo lg rade

vo rde r . D ie ve rde l ing tu s s en r yk en a rm va l g roo t l i k s s aam me t d i e

tw ee s ko le i n d i e do rp .

257

7.5.3 Hoof s tuk 3 : D ie on d erb ou van d ie k u rr ik u lum

D ie bepa l ende s t e l l i ng i n h i e rd i e hoo f s tuk i s d i e ops k r i f van

pa rag raa f 3 .2 w a t s t e l da t opvoed ing ‘n be tw i s t e geb i ed i s . E lke

i deo log ie he t gepaa rdgaande opvo ed ings denke , w a t i n ku r r iku lum

nee r s l ag v ind . V o lgens V an den A kke r (2003 :7 - 8 ) i s d i e p ros e s om

ku r r iku lum t e on tw ikke l ‘ n oo r logs one , waa r w ede r s yds

onbev red igende kompromie ë gew oon l ik d i e u i t e inde i s . Ben -P e re t z

(2003 :53 -57 ) be s k ryf d i t a s ‘ n t ou t r ekke r y , me t u i t ko ms te w a t w is s e l

vo lgens ve r s ku iw ende mags en t r a . H ie rd i e s tud i e i den t i f i s ee r d i e

p l aa s l i ke gemeens kap a s een so ‘n mags en t rum, w a t mee r kan

ve rmag a s d i t daa rvan bew us i s . Vo lgens O rns t e in en H unk ins

(2009 :19 -20 ) t eo re t i s ee r onde rw ys e r s n i e g r aag oo r ku r r iku lu m n ie ,

en P ina r ( 2004 :32 ) bew ee r da t opvoedkund ige akademi c i b yk ans

geen inv loed op ku r r iku lu m he t n i e .

S l a t t e r y (2006 :3 -7 ) en Do l l ( 2008 :193 -195 ) k r i t i s ee r d i e

mode rn i s t i e s e ku r r iku lu m, omda t d i t op tw ee l ed ige oppos i s i e s be rus ,

en ‘n enke lvoud ige oo r s aak - gevo lg meg an i s me in opvoed ing

ve ronde r s t e l . I n d i e p l ek daa rvan s t e l D o l l pos t - mode rn i s t i e s e denke

voo r , w a t v i r ‘ n komp leks e w erk l ikhe id ru i mte maak (2008 :200 - 202 ) .

S l abbe r t en H a t t i ngh (2006 :707 -713 ) be s k r yf hoe ‘n eks t e rn

voo rges k rew e ku r r iku lu m in d i e pos t - mode rne w êre ld v i r ‘ n

i n tu ï t i ew e ku r r iku lum w a t d i e l ew e a s b ron neem, behoo r t p l ek t e

maak . Aok i ( 2005 :362 ) be s k ryf ku r r iku lum as ‘n w ede r s yds e

u i t nod ig ing .

Benade r ings t o t ku r r iku lu m soos deu r D o l l , S l abbe r t en H a t t i ng , en

Aok i be s k ryf i s , ve r e i s van d i e onde rw ys e r om t eo re t i e s oo r

ku r r iku lum na t e d ink . H ie rd i e s tud i e v ind daa rby aank lank .

I n pa r ag raa f 3 .3 w ord ku r r iku lu m as s tud i eve ld bes k ryf . O rns t e in en

Hunk ins (2009 :13 ) en Ca r l ( 2002 :30 -31 ) be s k ryf d i e mu l t i -

d i s s ip l i nê r e aa rd daa rvan . D i t s t eun op d i e w e tens kappe w a t

onde r r ig w ord , s ow e l a s op kogn i t i ew e t eo r i e , en d i e hee r s ende

denke r akende ekonomi e en ge meens kap . A s mode rne s tud i eve ld he t

258

d i t be s l ag gek ry me t T yl e r s e w e rk , w a t voo rges t e l he t da t

opvoedkund ige doe lw i t t e ge s t e l w ord . O p g rond daa rvan moe t

opvoedkund ige e rva r ings gekons ep tua l i s ee r , o rgan i s ee r en eva luee r

word . S y e i e be s k ryw ing (T yl e r i n F l inde r s en Thorn ton , 2004 :51 )

i s n i e s o voo r s k r i f t e l i k en r i g i ed , a s d i e Tyle r - r a s ionaa l w aa r t een d i e

sk r yw er s i n pa r ag raa f 3 .2 t e ve lde t r ek n i e .

Ep i s t emo log ie i s d i e ve r t akk ing van f i l o s o f i e me t d i e i nhoud en aa rd

van kenn i s a s onde rw erp . I n pa r ag raa f 3 .4 w ord d i t a s bepa l e r van

ku r r iku lum bes p reek . ‘ n Be lang r ike v r aag w a t A u t io (2003 :306 -307 )

en G i roux (2009 :39 ) t e r t a f e l b r ing , i s o f a l l e kenn i s i n s t rumen tee l

moe t w ees i n oo reens t e mmin g me t ‘n ne ig ing om d i e he l e l ew e t e

ko rpo ra t i s ee r ; me t ande r woorde wa t d i e doe l daa rmee i s om t e l e e r .

Te rw yl S inaga tu l l i n (2006 :75 - 76 ) en K eevy en B lom (2007 :40 ) op

d i e ve rmee rd e r ing van kenn i s k l em l ê , ba l ans ee r S c ru ton (2007 :28 -

31 ) en S inaga tu l l i n (2006 :93 - 95 ) d i t deu r t e ve rw ys na d i e w aa rde

van ‘n s t e rk t eo re t i e s e ba s i s , w a t n i e so ve r ande r l i k i s n i e . Bes lu i t e

oo r d i e i n - en u i t s lu i t i ng van w e tens kap l ike kenn i s l ê bu i t e d i e

gemeens kap s e i nv loed , maa r man ie r e w aa rop d i t han t ee r word ,

daa rb inne . D ie gemeens kap kan dus bes lu i t om ‘n d i s s ip l i ne -

gebas ee rde ku r r iku lu m mee r ho l i s t i e s t e benade r , o f ‘ n “ s ag t e”

ku r r iku lum me t mee r kenn i s t e l a a i . D i t i s ‘ n be l ang r ike dee l van

d i e gemeens kaps gebas ee rde ku r r iku lum.

P i age t ( 1973 :1 - 30 ) en B loom (1982 ) l ê ba i e k l em op kenn i s van

l ee rde r s s e kogn i t i ew e ve rmoëns , om ku r r iku lumb es lu i t e t e

be ïnv loed . Te rw yl P i age t be s k r yf hoe k inde r s s e l og i e s e

be r edene r ing on tw ikke l , maak B loom daa rop aans p raak da t 95% van

l ee rde r s kan l ee r w a t d i e be t rokke onde rw ys in s t e l l i ng hu l l e w i l l e e r .

D ie t r ad i s ione l e no rmaa lv e r s p re id ing s e funks i e w as om d i e bepe rk t e

aan t a l un ive r s i t e i t s p l ekke v i r d i e mees t a l en tvo l l e s t e r e s e rvee r , en

i s u i t ged i en . Lee rde r s w a t be s e f a l ma l kan p r e s t ee r , i s mee r gene ig

om mekaa r t e he lp . H ie rd i e i n s ig t e i s p r imêr op k l a s - en skoo lv l ak

toepas l i k . Wa t ‘n mens w i l be r e ik , i s w a t S mi th ‘n b r e in toes t and

van hoë u i tdag ing en l ae s t r e s noem (S mi th , 2002 :13 )

259

S koo lgemeens kapp e w a t d i t ve r s t aan , kan l ee rde r s s e p r e s t a s i e , en

u i t e inde l ik hu l l e i nd i ens neembaa rh e id bevo rde r .

S os i a l e f ak to r e w a t ‘ n ro l i n onde rw ys s pee l , i s d i e onde rw erp van

pa rag raa f 3 .5 . N ixon (2005 :45 ) be s k r yf d i e ro l van e l ek t ron i e s e

med ia i n d i e l ew e van t i ene r s , en K enw ay en Bu l l an (2006 :36 -42 )

ve rw ys na d i e “ve rb ru ike r s med iaku l tuu r . ” H ie rd i e i nv loede word a l

s t e rke r , en skep d i e ve rw ag t ing da t s koo l , en d i e he l e l ew e op

ve rb ru ik en d i e geno t daa rvan ge fokus mo e t w ees . O m d i t s ó t e

han t ee r da t s koo l n i e t o t d i e s e l fde oppe rv l akk ighe id gedw ing word

n i e , ma a r t og l ee rde r s s e be l angs t e l l i ng hou , kan n i e j u i s s en t r aa l

voo rges k ryf w ord n i e , en i s ‘ n funks i e van d i e

gemeens kaps ku r r iku lum. M cN e i l l ( 2003 :11 - 12 ) s e bev ind ing da t

k inde r s i n d i e V S A s koo l ve rw yd e rd van hu l l e l ew ens e rvaa r , en da t

akademic i en w erkgew er s voe l da t s koo lve r l a t e r s onvo ldoende

voo rbe re i i s , du i daa rop da t h i e rd i e ba l ans n i e be s onde r goed gehou

word n i e . D ie i r on i e i s da t oue r s , onde rw ys e r s en l ee rde r s voe l da t

skoo l “d i e nod ige” doen . D i t b r ing ‘n mens by een van d i e g roo t

d i l emma s van ku r r iku lumver ande r ing : M ens e s a l s aams te m da t

k inde r s op s koo l be t e r voo rbe re i moe t word , maa r s od ra skoo l ande r s

l yk a s t oe vo lw as s enes daa r w as , r aak hu l l e onge rus . V an den A kke r

(2003 :xx ) noem d i t d i e nos t a lg i e s e ku r r iku lum. D i t i s ‘ n be l ang r ike ,

maa r r emmend e dee l van d i e gemeens kaps ku r r iku lum.

In pa r ag raa f 3 .5 .2 w ord d i e pos i s i e van s koo l b inne d i e gemeens kap

bes p reek , ve r a l a an d i e hand van Cook en Cook (1950 :202 - 204 ) s e

ou , maa r s t eeds t oepas l i ke be s p rek ing . D ie s koo l w a t i n

vennoo t s kap me t d i e gemeens kap ve rkee r , i s vo lgens hu l l e een w a t

i n voe l ing me t d i e onde rw ys behoe f t e s van d i e gemeens kap i s , maa r

ook in s t aa t i s om d i e l e id ing t e gee w aa rvoo r hu l l e op l e id ing en

hu l l e amp te hu l l e t oe rus .

Tw ee u i t e r s t e be s kou ings van d i e ve rhoud ing tu ss en ind iw idu en

gemeens kap i s d i e K la ss i eke L ibe ra l i s me en d i e M arx iaans e t r ad i s i e ,

en word bes p reek in pa r ag raw e 3 .5 .2 .2 en 3 .5 .2 .3 . D ie l i be r a l i s me

260

met Augus t e Comte as g rond legge r i n so s i a l e denke (Bordeau ,

2008 :8 -9 ) en A dam S mi th i n ekonomies e denke (Eps t e in , 2004 :2 ) ,

g lo da t mens l ike w e l s yn d i e be s t e ged i en kan w ord me t d i e g roo t s t e

moon t l i ke v r ys t e l l i ng van d i e i nd iw idu (G ran t , 2009 :x ) . D i t l e i t o t

onde rw ys w a t d i e i nd iw idu v i r kompe t i s i e me t ande r i nd iw idue

voo rbe re i (G ran t , 2009 :v i i - xv i ) .

D ie M arx iaans e t r ad i s i e , geg rond deu r K a r l M arx , v ind da t d i e mens

s l egs b inne s o s i a l e ve rband kan s os i a l i s ee r (M arx , 1903 (1847 ) :1 - 2 ) .

‘ n Opvoedkund ige b inne h i e rd i e t r ad i s i e i s d i e B ra s i l i a an P ao lo

F re i r e , vo lgens w ie opvoed ing deu r d i a loog moe t ges k i ed . D ia loog

bes k ryf h y a s d i e u i t r u i l van eg t e w oorde , en ‘n eg t e w oord i s

tw ee l ing van nadenke en aks i e . Sonde r aks i e w ord d i e w oord

ve rba l i s me , en s onde r denke w ord d i t ak t iv i s me , be ide beg r ippe w a t

hy ve rw erp (F re i r e 1972 :30 -31 ) .

S ameva t t end kan ges ê w ord da t s eke re opva t t i ngs s ó i n t eg raa l t o t

mens e s e denke i s , da t hu l l e d i t a s vans e l f s p r ekend en onbes t ryba a r

be s kou . D ié opva t t i ngs s yf e r deu r a l l e a s pek te van onde rw ys . D i t i s

d i e be l ang r ik s t e , maa r ook on tw ykends t e dee l van d i e

gemeens kaps ku r r iku lum. M ode rn i s t i e s e ku r r iku lumdenk e , w a t van

r eduks ion i s me en de t e rmin i s me bes ku ld ig word , w ord me t pos t -

mode rne ku r r iku lumdenk e ve rge l yk , w a t kompl eks i t e i t en

onvoors pe lbaa rhe id i n d i e r aamw erk van r ede l ike denke en

ku r r iku lumb ep lann ing in s lu i t . D ie oppone rende s os i a l e denks ko le

van d i e K la ss i eke L ibe ra l i s me en d i e M arx iaans e t r ad i s i e word

bes kou , me t ve rw ys ing na F re i r e , ‘ n be l ang r ike eks ponen t van

M arx iaans e onde rw ys denke .

D ie ku r r iku lu mdenke onde r d i e s koo l fondamen t , soos d i e t i t e l van

h i e rd i e hoo f s tuk lu i , l a a t n i e ne t r u imt e v i r ‘ n ku r r iku lum wa t s t e rk

i n d i e gemeens kap geg rond i s n i e , d i t s t e l gemeens kapp e wa t i n s t aa t

i s om d i e ve r an tw oorde l ikhe id op t e nee m, a s voo rw aa rde . D aa rb y

s lu i t ep i s t e mo log ie aan , w a t r u imte v i r ‘ n v inn ig ve r ande rende

cor pus v an kenn i s maak , maa r d i t me t d i e w aa rde van du rende

261

t eo r e t i e s e g ronds l ae ba l ans ee r . K enn i s van kogn i t i ew e w e tens kappe ,

w a t v i r d i e on t lu ik ing en ve r s k i l l ende on tw ikke l ings t ad i a van

l ee rde r s voo rs i en ing maak , i s dee l daa rvan . O m h ie rd i e opva t t i ngs

oop t e s t e l en t e mo t iv ee r , kan ‘n be l ang r ike dee l van d i e suks es

w ees . I n d i e hoo f s tuk s e gevo lg t r ekk ing word ges ê :

Die fondasie is nie so opsigtelik nie, maar wel

deurslaggewend. Dit bepaal grootliks wat daarop gebou

kan word, en hoe suksesvol dit sal wees. Filosofiese- en

sosiale opvattings groei oor tyd, en skole ook.

7 .5 .4 Hoof s tuk 4 Ku rr ik u lu m teor i e b o d i e sk oo l f on d am ent

D ie doe l me t h i e rd i e hoo fs tuk i s om d i e gemeens kaps gebas ee rd e

ku r r iku lum, a s s l eu t e lw oord in h i e rd i e s tud i e , b inne w e tens kap l ike

r aamw erk t e p l aa s . D ie beg r ip ge meens kaps ku r r iku lu m i s d i e

midde lpun t van d i e hoo fs tuk . D i t vo lg op ‘n be s k r yw ing van

ku r r iku lums tud ie s a s w e tens kap l ike s tud i eve ld , en d i e p ro s e s s e

w aa rvo lgens ku r r iku lum konkre t e vo rm gegee word . D aa rna vo lg ‘n

onde r s oek na enke l e bu i t e l ands e voo rbee lde w a t a s pek te van d i e

voo rges t e lde gemeens kaps gebas ee rde ku r r iku lu m be l ig , en ‘n

be s k ryw ing van d i e Su id - Af r ikaans e onde rw ys - en op l e id ings ops e t .

I n pa r ag raa f 4 .2 .1 word na ve r s k i l l ende bes k r yw ings van ku r r iku lum

ve rw ys ; van w aa r d i t bepe rk t o t voo rges k rew e inhoud w ord (P ra t t ,

1994 :v ) , deu r S mi th en Lova t ( 2004 :18 - 19 ) w a t d i e oo r s p ronk l ike

r e s i e s baan -me ta foo r geb ru ik om d i e beg r ip t e kompl i s ee r me t d i e

l e e rde r a s ak t i ew e dee lnemer en bes lu i t nemer , deu r ku l tu r e l e

geb ru ike w a t onbew us te l i k op skoo l voo r tges i t word (M e ighan en

H arbe r , 2007 :78 ) , t o t w aa r V an den A kke r (2003 :x ) ku r r iku lum as ‘n

r eus e s p innew eb me t ve rw an te a s pek te be s k ryf . “K ur r iku lum, ” soos

i n h i e rd i e s tud i e geb ru ik , i s dus a l l e skoo lve rw an te l e e r e rva r ings ,

ongeag o f d i t bep l an i s , t e boek ges t e l i s , o f b y onde rw ys ow erhede

s e bep lann ing aans lu i t .

I n pa r ag raa f 4 .2 .2 w ord na a s pek te van ku r r iku lu m, soos d i t deu r

Ca r l ( 2002 :34 - 42 ) , Orns t e in en H unk ins (2009 :14 -18 ) , E i s ne r

262

(2005 :8 ) , Wi l s on (2005 ) en V an den A kke r (2003 :3 ) be s k r yf word .

Ta l l e a s pek te w ord genoem, en d i t l yk o f d i e p ro s e s om nog a s pek te

t e i den t i f i s e e r onbepaa ld kan aanhou . I n pa r ag raa f 4 .2 .3 w ord d i t

ve r eenvoud ig t o t d i e f o rme le , d i e i n fo rme le , d i e ve r s ku i lde en d i e

w egge la t e ku r r iku lu m. A l l e a s pek te kan onde r h i e rd i e ops k r i f t e

i ngedee l word . D i t ve r eenvoud ig d i e oo rw eg ing van ‘n

gemeens kaps ku r r iku lum. E lkeen van h i e rd i e a s pek te kan onde r s oek

word , om s t r a t eg i eë w aa rvo lgens d i e ge meens kap d i t kan be ïnv loed ,

t e f o rmu lee r . D ie oo reengekome r a s ionaa l , i n h i e rd i e geva l

e i ens kappe w a t s koo lve r l a t e r s mee r i nd i ens neembaa r s a l maak , w ord

a s r i g lyn geb ru ik .

Kur r iku lu mvormin g , w a t i n pa r ag raa f 4 .3 be s p reek w ord , v ind

vo lgens ve r s k i l l ende p ros e s s e p l aa s . D ie Tyle r - r a s ionaa l , van

doe lge r ig t e bep l ann ing , oo rhee r s vo lgens K re ide r ( 2009 ) s t eeds

h i e rd i e t onee l . Ca r l be s kou d i t a s ‘ n s i s t ema t i e s e

bep lann ings p ros es , hoew e l onbep lande a s pek te ook in ag geneem

moe t w ord . H ew i t t ( 2006 :260 -269 ) onde r s ke i d i e on tw ikke l ing en

aanpas s ing van r eeds on tw ikke lde ku r r iku lum. On tw ikke l ing i s

vo lgens hom ops t e l van ku r r iku lu mdokumen te , on tw ikke l ing en

pub l ika s i e van handboeke en he rop le id ing van onde rw ys e r s .

Imp le me n te r ing v ind ook in s t appe p l aa s . A anpas s ing i s w annee r

be s t aande ma te r i aa l v i r d i e s pes i f i eke kon teks aangepas w ord . H y

bes kou d i t n i e a s w a te rd ig t e eenhede n i e (H ew i t t , 2006 :260 - 269 ) .

D ie bes k r yw ing van Orns t e in en H unk ins (2009 :222 - 241 ) s t em

g roo t l i k s h i e r mee oo reen .

Le t s che r t en K es s e l s ( 2003 :157 -176 ) be s p reek so s i a l e en po l i t i ek

f ak to r e w a t ‘ n ro l s pee l , en ve rw ys na i n t e rne en eks t e rne

bes t end ighe id . I n t e rne bes t end ighe id ve rw ys na ‘n dokumen t w a t ‘ n

goed u i tgew erk t e , s ameh angende gehee l i s , en eks t e rne

bes t end ighe id na een w a t deu r geb ru ike r s daa rvan pos i t i e f on tvang ,

en aan meegew erk word . O m eks t e rne bes t end ighe id t e be r e ik , kan

opvoedkund ige kw ess i e s n i e t egn ie s en i n i s o l a s i e behande l w ord

n i e . K u ipe r en ande r (2003 :183 ) ve rw ys na ku r r iku lumon tw ikk e l ing

263

w at aan on tw ikke l ings navo r s ing ve rw an t i s , om t e voo rkom da t

on tw erp en imp le me n te r ing lo s s t aande p ros e s s e w ord . D i t i s j u i s om

by d i é gedag te r ig t i ng aan t e s lu i t , d a t h i e rd i e s tud i e na

ku r r iku lumvor mi ng ve rw ys ; d i t omva t d i e p ro s e ss e van on tw ikke l ing

en imp le me n te r ing a s ‘n o rgan ie s e gehee l , waa raan d i e gemeens kap ,

i nd i en d i t s o ve rk i e s , ak t i e f kan dee lneem.

D ie v l akke van ku r r iku lumvor mi ng word in pa r ag raa f 4 .3 .2 be s p reek .

Ca r l ( 2002 :88 ) en V an den Akke r (2003 :2 ) i den t i f i s ee r d i e makro -

v l ak van ku r r iku lum as d i e s t aa t , t e rw yl Ca r l d i e mes o - v l ak as d i e

p rov in s i e en mik ro - v l ak a s d i e s pes i f i eke s koo l be s k ryf , en V an den

Akke r d i e mes o - v l ak b y d i e skoo l , en d i e mik ro - v l ak in d i e

k l a s kamer v ind . D i t i s ‘ n s l eu t e lbeg r ip , w a t aans lu i t by d i e vo r ige

pa r ag raa f : D ie s koo l en k l a s kamer i s vo lw aa rd ige v l akke van

ku r r iku lumvor mi ng . Wa t op h i e rd i e v l akke gedoen w ord , r aak d i e

gemeens kaps ku r r iku lum d i r ek .

V e rs k i l l ende benade r ings t o t ku r r iku lu m en onde rw ys , i s d i e

onde rw erp van pa rag raa f 4 .4 . U i t eens e t t i ngs van Ca r l ( 2002 :55 - 62 ;

74 en 8 -9 ) , O rns t e in en Hunk ins (2009 :2 - 10 en 191 -205 ) , M e ighan

en Harbe r (2007 :77 - 78 en 211 -280 ) , G i roux en P enna (1983 :102 -

105 ) word in t abe l l e wee rgegee , en aangevu l deu r be s k ryw ings van

P ra t t ( 1994 :79 ) , M ars h (2004 :6 -8 ) en H ew i t t ( 2006 :13 -14 ) . H ie rd i e

i nde l ings r aak bes onde r komp leks . K a tego r i s e r ing i s pe r de f in i s i e

‘ n p ro s e s w a t ve r eenvoud ig , nuans e i nboe t , en wes en l ik sub j ek t i e f

i s . D aa rom s t em ka t ego r i s e r ings n i e oo reen n i e , en ve r eenvoud ig d i t

d i e t e r r e in v i r ‘ n on ingew yde l e s e r , s o l ank d i e l e s e r ne t e en b ron

r aadp leeg . D aa rna r aak d i t ve rw ar r end .

O m d ie s tud i eve ld mee r t oegank l ik t e maak , en t ege l yk r eg aan d i e

kompleks i t e i t daa rvan t e ve r l een , w ord bes kou ings oo r d i e r as ionaa l

van onde rw ys in pa r ag raa f 4 .4 .2 be s p reek , en bes kou ings oo r d i e

fokus daa rvan in pa r ag raa f 4 .4 .3 . Ek ma ak d i e s t e l l i ng da t onde rw ys

a l t yd mik op t eens t e l l end e , maa r aanvu l l ende doe l e indes , naaml ik

om d i e s ta tu s quo t e handhaa f , om by ‘n onve rmyde l i ke t oeko ms aan

264

t e pa s , en om d i e t oeko ms na ‘n i deaa lbe e ld t e t r ans fo rme e r . V e rde r

i s daa r t e ens t e l l ende maa r aanvu l l end e fok i i n onde rw ys , naa ml ik op

d i e l e e rde r a s d r ae r van kenn i s , a s t oeko ms t ige w erke r , a s l i d van

d i e s ame lew ing , en a s on t lu ikende mens . V e rs k i l l ende benade r ings

t o t onde rw ys en ku r r iku lum behe l s ve r s k i l l ende ba l ans e r ing van d i e

onde r s ke i e doe l e indes en fok i . ‘ n O nde rw ys s t e l s e l op makro - v l ak

kan ‘n ba l ans e r ing daa rvan in gedag te hê wa t ve r s k i l van d i t w a t i n

‘n spes i f i eke skoo l we rk l ikhe id word , en w a t w ee r ve r s k i l van w a t i n

‘n s pes i f i eke k l a s gebeu r . Wannee r d i e gemeens kap ku r r iku lum w i l

vo rm om s koo lve r l a t e r s mee r i nd i ens nee mb aa r t e maak , moe t

oo rw eeg w ord hoe d i e ve r s k i l l ende doe l e indes en fok i me t meka a r

geba l ans ee r moe t w ord om d i e doe l t e be r e ik , maa r s t eeds ‘n

geba l ans ee rde l ee r e rva r ing t e wees .

D ie geme ens kaps ku r r iku lum word in pa r ag raa f 4 .5 be s k ryf . D ie

be s lu i t e w a t op mik rov lak ( s koo l en k l a s kamer ) geneem w ord in

t e rme van d i e fo rme le ku r r iku lum, behe l s vakke aangeb ied ,

handboeke aangekoop , ens ovoor t s . D ie i n fo rme le - ve r s ku i lde - en

w egge la t e ku r r iku lu m w ord g roo t l i k s i n onde rw ys t r ad i s i e saa mgeva t ,

en d i e p l aa s l i ke skoo l d ink n i e a l t yd w a t t e r i nv loed hu l l e daa rop

u i toe f en en kan u i toe f en n i e . N og tans i s d i e s ames t e l l i ng un i ek aan

e lke skoo l . D i t i s d i e gemeens kaps gebas eed e ku r r iku lu m. Wannee r

sko le onbew us te l i k daa rme e t e w e rk gaan , i s d i t ‘ n onbew us te

gemeens kaps ku r r iku lum. D i t kan eg t e r ‘ n ba i e k r ag t ige i n s t rumen t

i n d i e hande van ‘n ge mot ive e rde ge meens kap w ees , om ‘n gedee lde

v i s i e t e ve rw erk l ik .

P a rag raa f 4 .6 word a fges t aan om s eke re bu i t e l ands e ku r r iku l ê r e

he rvo rmings na t e gaan , om wenke v i r d i e geme ens kaps ku r r iku lum t e

v ind . N ede r l ands e “ s tud i ehu i s ” -ku r r iku lu mhervo r mi ng , me t d i e oog

op mee r s e l f s t and ige , l e e rg i e r ige skoo lve r l a t e r s , word in pa r ag raa f

4 .6 .2 deu r V an den A kke r (2003 :63 -69 ) be s k r yf . J onge r skoo l f a s e s

i s ook he rvo rm, s oos bes k ryf deu r Te rw e l en ande r (2003 :137 -156 )

en S tokk ing (2003 :117 - 136 ) . Hu l l e e rva r ing w as da t d i é s oo r t

he rvo rmings moe i l i k i s om deu r t e voe r , a s d i e ve rw ag t ings w a t

265

be le idmake r s s t e l t e hoog i s , en a s d i e p l aa s l i ke skoo l en

onde rw ys e r s n i e d i e noods aak daa rvan in s i en n i e . D ie gemeens kap

moe t a s ’ t w a re i n s t e m om s y e i e ku r r iku lum aan t e pa s by d i t wa t

be l e idmake r s w i l be r e ik .

D ie F ins e s ekondê re onde rw ys he t van ‘n ge s en t r a l i s ee rd e s t e l s e l , na

‘n s t e l s e l w aa r l e e rde r s ou tonome bes lu i t e i n ‘n modu lê r e s t e l s e l kan

maak . D i t w ord in pa r ag raa f 4 .6 .3 aan d i e hand van Vä l l i j ä rv i

( 2003 ) en bev ind ings van P IS A ( Pr ogr am m e fo r In t e r na t iona l Schoo l

Ass e s s m en t ) ( 2006 ) gedoen . D aa r i s bev ind da t F in l and b inne 50

j aa r van ‘n l a ag ges koo lde na ‘n hoogs ges koo lde s ame l ew ing

ge t r ans fo rme e r i s , en da t ‘ n ou to r i t ê r e s t e l s e l me t ‘ n ou tonome

s t e l s e l ve rvang i s , sonde r om s t andaa rde t e ve r l aag . Opva l l end i s

da t s ko l e v ryw i l l i g en op hu l l e e i e t yd d i e oo rgang kon ma ak , maa r

da t d i t na ongevee r 10 j aa r a fgehande l w as . ‘ n M ens moe t dus n i e

t e en s t ru ike lb lokke b l ind s t aa r n i e .

D ie merkw aa rd ige p r e s t a s i e van K ubaans e onde rw ys w ord in

pa r ag raa f 4 .6 .4 aan d i e hand van G as pe r in i ( 2000 ) en M a lo t t

( 2009 :227 -233 ) be s k r yf . A s ‘n a rm, minde r on tw ikke lde l and , me t

‘ n l ande l ike bevo lk ing van noemens w aa rd ige omvang , he t K uba

daa r in ge s l aag om geha l t e onde rw ys na a l l e de l e van d i e s ame lew ing

t e b r ing . D ie s pes i a l e behoe f t e s van l ande l ike onde rw ys i s

ge ïden t i f i s ee r , en op l e id ing i s daa rb y aangepas . D ie he l e s t e l s e l

word gekenmerk deu r na s t r ew ing , w aa rvo lgens onde rw ys e r s

aangemo ed ig w ord om ve rnuw ings me t goe i e r e s u l t a t e bekend t e

maak . D i t gebeu r d ikw e l s da t gew one onde rw ys e r s op d i e man ie r

na s iona l e en s e l f s i n t e rnas iona l e e rkenn ing k r y, en s e l f s d i e

ge l een the id he t om ku r r iku lum op d i e makro - v l ak t e be ïnv loed . D i t

i s merkw a a rd ig da t ‘ n ge s ags t aa t s oos Kuba , d i e

gemeens kaps gebas e e rde ku r r iku lu m in p l aa s van s en t r a l i s e r ing

aanmoed ig . D ie gevo lg i s da t Kuba s e onde rw ys re s u l t a t e goed me t

d i e w e lva rends t e l ande t e r w ê re ld ve rge l yk . Onde r - on tw ikke l ing en

f i nans i ë l e t eko r t e i s dus n i e onoo rkome l ik n i e , m i t s d i e gemeens kap

266

d ie ge l een the id k r y ( en aang ryp ) om to t ku r r iku l e r ing en

on tw ikke l ing van ‘n ku r r iku lu m b y t e d r a .

Bas k ie s e onde rw ys vo lgens d i e Modragon - mode l w ord in pa r ag raa f

4 .6 .5 be s k ryf , a an d i e hand van hu l l e e i e w ebw er f (M ondragon ,

2006 ) V an S lyke (2008 ) en ag t e rg rond deu r Wins t an l e y (2007 :4 -13 )

en P a yn e (1970 ) . D i t i s d i e ve rhaa l van ophe f f ing van ‘n

onde rd ruk te e tn i e s e minde rhe id , deu r d i e ekonomies e on tw ikke l ing

en onde rw ys hand -aan -hand t e bevo rde r . ‘ n D eu r s l aggew ende

kenmerk i s da t ekonomies e on tw ikke l ing n i e i n d i e ee r s t e p l ek om

w ins be j ag n i e , maa r om w erks kepp ing d r aa i . I n l yn daa r mee i s

w aa rdevo l l e kenn i s i e t s w a t gedee l moe t w ord , en kap i t aa l i s

onde rges k ik aan a rbe id . H ie rd i e benade r ing in ‘n k l e in t egn ie s e

skoo l a s ee r s t e p ro j ek , he t t o t ‘ n mu l t i - na s iona l e koöpe ra t i ew e

ko rpo ra s i e me t b yn a 80 000 w erknemer s ge l e i . H ie r moe t ge l e t w ord

hoe p r e s t a s i e n i e noodw end ig ge lyk aan kompe t i s i e en w ins be j ag i s

n i e . D i t kan ‘n ba i e be l ang r ike dee l van ‘n gemeens kaps ku r r iku lu m

w ees .

‘n O mva t t ende beg r ip van d i e S u id -A f r ikaans e onde rw ys tonee l i s

nu t t i g , omda t d i t d i e w eë w aa r l angs ‘n geme ens kaps gebas ee rde

ku r r iku lum in H ope tow n kan on tw ikke l , moe t aandu i . D i t w ord in

pa r ag raa f 4 .7 gedoen .

D ie oo rkoepe l ende kenmerk van S u id - Af r ikaans e onde rw ys i s d i e

N as iona l e Kw a l i f i ka s i e r a amerk (N Q F ) . A l l e kw a l i f i ka s i e s w ord

daa r in ge s t ruk tu r ee r , en d i e beg in s e l i s da t daa r ‘ n s oomlos e

oo rgang tu ss en byvoorb ee ld akade mies e en be roeps ge r ig t e onde rw ys

moe t w ees . Onge lukk ig i s d i t s t e eds n i e d i e geva l n i e , a anges i en

be roeps ge r ig t e op l e id ing onde r d i e D epa r t e men t van A rbe id

r e s o r t ee r , en sko le onde r d i e D epa r t emen t van Onde rw ys .

V i r d i e gemeens kaps ku r r iku lu m i s d i e mag van d i e

S koo lbehee r l i ggaa m (S BL) van u i t e r s t e be l ang . A dams (2005 :91 )

bew ee r s e l f s da t d i t t e g roo t i s , en daa rom minde r w e lva rende en

kund ige mens e ve rde r benadee l . Een ve ran tw oorde l ikhe id van d i e

267

S BL i s om pe r s onee l i n hu l l e p ro fe s s ione l e t a ak by t e s t aan . D ie

gemeens kap s e s eggens kap oo r be l ang r ike a s pek te van ku r r iku lu m

word deu r d i e w e t l i ke ro l van d i e SBL gew aa rbo rg .

D is S u id -A f r ikaans e s koo lku r r iku lum he t sede r t d i e i n s t e l l i ng van

U i tkoms gabas ee rd e Onde rw ys in 1996 tw ee kee r van vo rm ve rande r ,

soos i n pa r ag raa f 4 .7 .2 .2 be s k r yf . H aakp lekke w ord in pa r ag raa f

4 .7 .2 .3 be s k r yf , en he t ve r a l me t oo r l ad ing van onde rw ys e r s en

oo rhaas t i ge imp l emen te r ing t e doen . H ie r word ve ra l na M acF a r l ane

(2008 ) , Arno ld (2004 ) en M aga rd i e (2004 ) ve rw ys . N og ‘n p rob lee m

i s d i s funks ione l e sko le , w a t vo l l ed ig deu r B ipa th (2005 ) bes k r yf

word . D i t kan a s ‘n geme ens kaps ku r r iku lum w a t d i e w aa rde van

skoo l t o t aa l min ag , be s k ryf w ord . D i t i s n i e van toepas s ing op d i e

onde r s oek te r r e in n i e , a anges i en H ope tow n s e s ko le hoogs

funks ionee l i s . D ie ee r s t e w ee rgaw e van U GO he t ba i e ru imte v i r

d i e p l aa s l i ke i n s e t gehad , en d i t e in t l i k van onde rw ys e r s ve r e i s . D i t

i s eg t e r deu r mee r voo rs k r i f t e l i k e w ee rgaw es ve rvang , en u i t d i e

oogpun t van ‘n gemeens kaps gebas ee rde ku r r iku lum, i s d i t ‘ n

ge l een the id w a t ve rb yg ega an he t .

Be roeps ge r ig t e onde rw ys word in pa r ag raa f 4 .7 .2 .5 be s p reek .

Be roeps ge r ig t e s koo lvakke , d i e N as iona l e Be roeps e r t i f i kaa t w a t aan

VO O ko l l eges e (voo rheen t egn ie s e ko l l eges ) aangeb ied word , en

l e e r l i ngs kappe , w a t ‘ n d r i e l ed ige oo reenko ms tu s s en w erkgew er ,

op l e id ings ve r s ka f f e r en op l e id ings ow erhe id behe l s , i s d i e d r i e r oe t e s

na e rkende kw a l i f i ka s i e s . D ie en ig s t e h i e rvan w a t ge r ede l ik

be s k ikbaa r i s i n p l a t t e l ands e do rpe , i s be roeps ge r ig t e s koo lvakke .

S e l f s d i t i s v i r minde r w e lva rende sko le n i e bes k ikbaa r n i e , omda t

d i e aanb ied ing van ‘n enke l e pe r s oon kan a fhang . D ie a rms te mens e

van d i e p l a t t e l and , d i e me t d i e sw aks t e kans om na - s koo l s ve rde r t e

s t udee r , me t d i e mins t e b ronne om ‘n bes ighe id t e beg in , gaan na

sko le w a t n i e be roeps ge r ig t e vakke aanb ied n i e . Lee rde r s w a t

w aa r s kyn l ik noo i t t e r s i ê r e s tud i e s a l gen i e t n i e , k ry ‘n kw a l i f i ka s i e

w a t hu l l e v i r n ik s ande r s voo rbe re i n i e .

268

7 .6 Bev in d in gs van d ie em pir i e s e ond ers oek

7 .6 .1 In d ien s n em in gsb eh oe f t e s van l eerd ers

S uks es vo l l e s koo lve r l a t e r s s i en hu l l e s e l f i n p ro fe ss ione l e ,

be s tu r ende o f admin i s t r a t i ew e pos t e . D i t i s d i e a f l e id ing wa t u i t d i e

emp i r i e s e onde r s oek gemaak kan word , s oos i n pa r ag raa f 6 .2 .1

w ee rgegee . Vo lgens t abe l 6 . 2 he t geen l ee rde r s ‘ n voo rkeu r v i r

ambag t e o f be roepe w a t a rbe ide r s k l a s be roepe ge toon n i e . I n t abe l

6 . 3 word ‘n du ide l ike a fkee r daa r t een geopenbaa r .

Mnr N ico Boe r s e s t e l l i ng da t daa r ‘ n g roo t behoe f t e aan “ s ag t e”

w e rk i s , n i e d i e s oo r t w e rk w a t h y en s y s eun doen n i e , mag k l ink o f

hy hom op s t e r eo t ipe r ing ve r l aa t . G roepe B en C in d i e onde rhoude

by H oë r s koo l Voorheenbenadee ld he t d i t beves t i g deu r t e s ê da t

en igeen w a t kan , kan too rw erk s a l ve rk i e s . Een me i s i e i n Hoë r s koo l

We lvaa r t he t d i e s e l fde opmerk ing , onde r g roo t i n s t emmi ng gemaak .

Onde r me i s i e s i n a lbe i s ko l e he t s ow e l ga s v ryhe id a s s koonhe id na

vo re gekom as be roepe w a t hu l l e mag in t e r e s s ee r , maa r ee r s ná d i t

a an hu l l e genoe m i s .

A mbags ve rw an te w e rk , he t s e l f s by nav raag geen pos i t i ew e r eaks i e

on t lok n i e . E lkeen van d i e s euns w a t by H oë r s koo l We lvaa r t

dee lgeneem he t , he t a angedu i da t hu l l e kan sw e i s , ma a r d i t b loo t a s

‘ n nu t t i ge s tokpe rd j i e be s kou . I n g roep C b y H oë rs koo l

Voorheenbenadee ld i s ook b y nav raag ve rk l aa r da t d i t nu t t i g kan

w ees om e rva r ing in ‘n t egn ie s e r i g t i ng op t e doen , maa r d i t he t nog

n i e op pe r s oon l ike be l angs t e l l i ng daa r in gedu i n i e .

Werk in d i e l andbou w as v i r Hoë r s koo l We lvaa r t - l e e rde r s aan t r ek l ik ,

i n t e ens t e l l i ng me t H oë r s koo l V oorheenbenadee ld . D ie s l eu t e l l ê

daa r in da t d i e a s s os i a s i e i n We lvaa r t d i e van boe r i s , en i n

Voorheenbenadee ld d i e van p l aa s w erke r . Tw ee pe r s one in

Voorheenbenadee ld he t ve rw ys na d i e moon t l i khe id om ‘n p l aa s t e

on tvang , en da t d i t i n so ‘n geva l nu t t i g s a l w ees i nd i en mens

l andbou-e rva r ing opgedoen he t . D ie f e i t da t Landbou-w e tens kappe

269

s ede r t 2010 a s vak in Voorheenbenadee ld aangeb ied word , en a f t r ek

k ry , eggo moon t l i k h i e rd i e ve rw ag t ing .

In be ide sko le i s ve rw ys na w erks kepp ing w a t b yv oorbee ld bouw erk

o f ande r handew erk in s lu i t , maa r d i t i s h ipo t e t i e s , en me t ande r

mens e i n gedag te gedoen .

7 .6 .2 A rb e id s b eh oe f t e s van w erkgew ers

D ee lnemer s s e byd ra es i s s ó geo rden da t d i e l e e mtes w a t

i nd i ens neming bemoe i l i k ee r s t e aandag gen ie t , en d i e moon t l i ke

pos t e v i r s koo lve r l a t e r s daa rna bes p reek word .

D ie ag t e ru i tgang van ‘n p l aa s t r ad i s i e onde r w e rke r s w eens

ve r ande rende ve rb l yf pa t rone , w e tgew ing w a t k inde ra rbe id behee r en

e rn s t i ge aans t eek l ike s i ek t e s , maak d i t v i r l andbouw erkgew er s

moe i l i k om gew i l l i ge en ges k ik t e kand ida t e v i r be s k ikba re pos t e t e

v ind . D ie ow erhe id bemoe i l i k s ake v i r l andbouw erkgew er s op tw ee

man ie r e . Ee r s t ens gaan d i e ba s i e s e en onde r l i ggende d i ens t e w a t

p l aa s l i ke r ege r ing moe t l ew er , ag t e ru i t . Tw eedens w ord d i e kos t e

van a rbe id a s gevo lg van a rbe id s w e tgew ing ba i e hoog , en a rbe ide r s

s e k inde r s mag g l ad n i e aan p l aa s bed r yw igh ede dee lnee m n ie . D i t

onde rmyn ( s oos bo genoem) d i e p l aa s t r ad i s i e .

D ie noods aak l ike vaa rd ighede v i r sow e l veeboe rde r y a s akke rbou

onde r bes p roe i ing , r aak a l s kaa r s e r . A s gevo lg van megan i s e r ing ,

word a l hoë r ve r e i s t e s ge s t e l . D ie kons t ruks i ebed r yf moe t opge l e ide

w erke r s van e lde r s a f b r ing , omd a t hu l l e p l aa s l i k n i e be s k ikbaa r i s

n i e . I n d i e w ye r ekonomi e ges i en , ko r tw iek geb rek aan

kommunik as i e - en r ekenaa rvaa rd ighede , s ow e l a s d i e kombin as i e van

t egn ie s e kenn i s en ve rkoops vaa rd ighede w erks oeke r s s e

i nd i ens neembaa rhe id . Werkgew er s v ind da t s koo lopvoed ing n i e

d i r ek ve rband hou me t ve r e i s t e s i n d i e w e rks p l ek n i e , maa r da t d i t

d i e en ig s t e s oo r t op l e id ing i s w a t op g roo t s kaa l bes k ikbaa r i s .

Werkgew er s l e t d i e behoe f t e aan (goed opge l e ide ) w e rke r s r egoo r

d i e l andbouw aa rdeke t t i ng op . V e rde r i s ‘ n bepe rk t e aan t a l

270

kan too rgebas ee rde pos t e bes k ikbaa r , v i r mens e w a t t oepas l i k

gekw a l i f i s ee r i s . I n d i e b r eë r ekonomie i s w e rk bes k ikbaa r , maa r

spes i f i eke kenn i s en vaa rd ighede w ord ve re i s . V e rkope en bepaa lde

r i g t i ngs i n i n l i g t i ngs t egno log ie word u i tge s onde r . D ee lne mer s aan

h i e rd i e s tud i e bes kou toe r i s me a s ‘n moon t l i k e b ron van nuw e

w erks ge l een th ede , maa r i ndus t r i ë l e on tw ikke l ing w ord n i e konk ree t

bep l an n i e . ‘ n Bes kou ing van w a t d i e buu rdo rp , D oug la s , i n daa rd i e

ops ig r eggek r y he t , l a a t ‘ n mens t og d ink da t d i t n i e u i t ge s lu i t

behoo r t t e w ord n i e .

7 .6 .3 Besk ik b aarh e id van toep as l ik e ku n d igh e id

D ie s os i a l e onde rbou van d i e Hope tow n- gemeens kap i s r ede l ik s t e rk ,

i n d i e s in da t daa r ‘ n begee r t e b y ‘n s ubs t ans i ë l e dee l van s en io r

skoo l l ee rde r s i s , om a s vo lw ass enes i n d i e omgew ing t e ve s t i g . D ie

p l aa s l i ke ekonomie kan onge lukk ig n i e a l l e t a l en tvo l l e j ong

vo lw ass enes akkommodee r n i e . D i t w i l voo rkom o f mens e hu l l e

ekonomies e ve r an tw oorde l ikhe id t o t pe r s oon l ike w e lvaa r t bepe rk .

I n pa r ag raa f 6 .3 i s d i e ge s k i eden i s van H ope tow n s e koöpe ra s i e me t

d i e van nabu r ige D oug la s ve rge l yk , en ook ve rw ys na bu rge r l i ke

ekonomies e on tw ikke l ings in i s i a t i ew e van nóg ‘n buu rdo rp , Oran ia .

I n t e ens t e l l i ng h i e rmee , be s kou ba i e H ope tow n- inw one r s s os io -

ekonomies e on tw ikke l ing a s d i e ve r an tw oorde l ikhe id van p l aa s l i ke

r ege r ing . M y pog ings om me t ‘n ve r t eenw oord ige r van d i e p l aa s l i ke

r ege r ing ‘n onde rhoud t e voe r , w as ons uks es vo l ; d i t i s noo i t gew e ie r

n i e , ma a r my e -pos boods kappe i s n i e bean tw oord n i e , en

t e l e foonoproepe i s t e lkens na ande r “be t e r ” pe r s one ve rw ys . D ie

“ r eg t e” pe r s oon w as t e lkens me t ve r lo f , o f i n ‘n ve rgade r ing . Ek he t

i n 2009 en 2010 ak t i e f p robee r om ‘n a f s p raak t e k r y, s onde r s uks es .

D ie gemeens kap s e ro l i n onde rw ys en op l e id ing i s u i t e en lopend .

D ie voed ings gemeens kap van H oë r s koo l We lvaa r t he t ‘ n goed

geves t igde l ee rku l tuu r , en mens e i s be r e id om aans i en l ike f i nans i ë l e

opo f f e r ings t e maak om geha l t e onde r r ig t e w aa rbo rg . D i t be t eken

eg t e r da t ‘ n aans i en l ike dee l van d i e mee r w e lva rende

gemeens kaps l ede l i ew er s hu l l e k inde r s na ande r sko le s tuu r . I n

271

Hoër s koo l Voorheenbenadee ld s e voed ings gemeens kap i s d i e

l e e rku l tuu r s w akke r geves t i g . D es n ie t eens t aande p r e s t ee r d i e s koo l

r e l a t i e f goed . D ie f e i t da t We lvaa r t me e r be roeps ge r ig t e vakke a s

Voorheenbenadee ld aanb ied (k yk pa rag raa f 6 .5 ) i s w aa r s k yn l ik ‘n

aandu id ing van gemeens kaps behoe f t e s soos d i e skoo l d i t ve r s t aan ,

gegew e bepe rk t e ve rmo ëns . D aa r w ord k l aa rb l yk l i k n i e deu r V OO

ko l l eges o f Un ive r s i t e i t e van Tegno log ie u i t ge r e ik om H ope tow n-

l ee rde r s van d i e ge l een thede w a t hu l l e b i ed , i n t e l i g n i e . S u iw er

p r ivaa t i n i s i a t i ew e , soos d i e van mnr En j in en M ev Leys e l i s eg t e r

moon t l i k , en kan ‘n g roo t ve r s k i l maak .

7 .6 .4 Op eras ion a l i s er in g van d ie gem eens k aps k u rr ik u lum

Elke skoo l he t b y ve r s t ek ‘n gemeens kaps ku r r iku lum, aanges i en ‘n

deu r s l aggew ende dee l van d i e ku r r iku lu m op d i e p l aa s l i ke v l ak vo rm

gegee w ord . Wannee r ‘n gemeens kap bepaa lde doe lw i t t e w i l

na s t r ee f , en d i e de l e van d i e ku r r iku lu m wa t b inne hu l l e mag l ê

i n s pan om d i t t e be r e ik , i s d i t ‘ n bew us t e

gemeens kaps ku r r iku l e r ings oe fen ing . M e t i nd i ens nee mb aa rhe id w ord

ve rw ys na d i e ve rmo ë van d i e a fges tudee rde l ee rde r om s igs e l f i n

d i e ekonomie t e handhaa f , he t s y a s w e rknemer o f a s s e l f s t and ige

onde rnemer .

Hoew e l be roeps ge r ig t e vakke een man ie r i s om ind i ens nee mba a rhe id

t e bevo rde r , i s d i t bes l i s n i e d i e en ig s t e n i e . E i ens kappe s oos d i e

ve rmoë om s e l f s t and ig t e w e rk en i n i s i a t i e f t e neem, i s ne t s o

be l ang r ik , o f be l ang r ike r , a s s pes i f i eke be roeps ge r ig t e kenn i s . As

i nd i ens neembaa rhe id ‘n u i t d ruk l ike doe l van d i e s koo l , naa s

akademies e p r e s t a s i e i s , kan d i e kenmerk e w a t daa r mee ve rband hou ,

i n a l l e vakke bevo rde r w ord .

Be roeps ge r ig t e vakke i s de s n i e t eens t aande ‘n be l ang r ike man ie r om

ind i ens neembaa rhe id t e bew erks t e l l i g . D ie p rob leem i s da t h i e rd i e

soo r t vakke gew oon l ik t oe rus t i ng en ges pes i a l i s ee rde pe r s onee l

nod ig he t , voo r d i t s i nvo l aangeb ied kan word . I nd i en hu lpb ron - o f

vaa rd ighe id s t eko r t e be l ee f w ord , i s d i t mo e i l i k om h i e rd i e vakke aan

272

t e b i ed . D ie s e l fde ge ld i n nog g ro t e r ma te v i r d i e vakke van d i e

N as iona l e Be roeps e r t i f i kaa t .

D aa r i s ook op le id ings kana l e bu i t e d i e fo rme le onde rw ys ops e t , maa r

w a t deu r d i e s koo l , t en behoew e van d i e l e e rde r s , a angew end kan

word . D i t s l u i t ge l een th ede w aa rby l ee rde r s b loo t s t e l l i ng en

e rva r ing in ve r s k i l l ende be roepe kan opdoen , soda t hu l l e ‘ n me e r

i nge l ig t e l oopbaankeus e kan ma ak . V akans i ew erk a s ‘n midde l

daa r toe , kan ak t i e f bevo rde r word . D i t i s ook moon t l i k v i r s ko l e om

ande r fo rme le op l e id ing t e bemidde l , b yv oo rbee ld eenhe id s t andaa rd

gebas ee rde kw a l i f i ka s i e s . D i t s a l onde r be s ke rming van ‘n

geakk red i t ee rde op l e id ings in s t ans i e gedoen moe t w ord .

S t ru ike lb lokke i s da t oue r s d i t mag e rvaa r a s ak t iw i t e i t e w a t bu i t e

d i e be s t ek van ‘n s koo l s e t a ak l ê , en da t d i t be s onde r f yn

bep lann ing en bes tuu r ve rg .

D i t b l yk da t d i e Su id - Af r ikaans e onde rw ys bed e l ing vo ldoende

ru imt e v i r ‘ n gemeens kaps ku r r iku lum b ied . D ie v r aag i s n i e s os ee r

o f d i e bede l ing daa rvoo r ru imte b i ed n i e , maa r o f

skoo lge meens kapp e s e ve rw ag t ings van skoo l daa rvoo r ru imte b i ed .

D ie ande r moon t l i kh e id i s om d i e op l e id ing hee l t ema l bu i t e d i e

skoo lve rband t e neem. D ie g roo t s t e p rob leem i s be fonds ing , w an t ‘ n

mens kan in so ‘n geva l n i e s t aa t s fonds e daa rvoo r aanw end n i e .

D ie k r i t i eke pun t i s eg t e r da t d i e gedag te genoeg in s l ag b y d i e

gemeens kap v ind , da t d i e nod ige moe i t e en kos t e aangegaan en

gehandhaa f s a l w ord . ‘ n M ens moe t daa rop l e t da t d i e ku r r iku l ê r e

sp innew eb w ee r dee l van d i e g ro t e r s o s i a l e w eb i s . Ande r

opva t t i ngs he t i nv loed op d i e ku r r iku lu m, en ande r s om. D ie

gemeens kaps ku r r iku lum as i ng r yp in g om ind i ens nee mb aa rhe id t e

ve rhoog , kan ee r s a s dee l van ‘n mee r omva t t end e p l an t o t s y r eg

kom. A nde r s ge s t e l , d i e ku r r iku lu m in i s o l a s i e kan n i e w e rk s kep

n i e . Wannee r ‘n gemeens kap deu r s y i n s t e l l i ngs byme ka a r kom me t

d i e doe l om me e r w e rk t e skep , kan d i e onde rw ys s ek to r ‘ n t oepas l i ke

gemeens kaps ku r r iku lum daa r s t e l ; e en w a t p robee r ve r s eke r da t d i e

273

pog ing n i e mi s luk w eens on toepas l ik opge l e ide w erks mag n i e . S ou

d i e onde rw ys ‘n s uks es vo l l e p rog ram, maa r i n i s o l a s i e , vo lg , s ou d i t

w aa r s kyn l ik opge l e ide w erke r s na d i e s t ede u i tvoe r . Te rme s oos

“w erks mag” du i na tuu r l i k n i e ne t op loona rbe id n i e , maa r ook op

p ro fe ss ione l e mens e en onde rne mer s . Wa t h i e rd i e mens e be t r e f , i s

d i e be l ang r ik s t e byd r ae w a t d i e gemeens kap kan l ew er , om ges k ik t e

e i ens kappe aan t e kw eek . Op le id ing v i r p ro f e ss ione l e mens e , i s

eg t e r i n d i e a f s i enba re t oekoms n i e t e r s p r ake n i e .

D ie ku r r iku l ê r e s p innew eb van V an den Akke r i s h i e r t e r s p r ake , en

word in f i guu r 7 .1 he rhaa l . D ie l e id r ade van V an den Akke r s e w eb

i s i n h i e rd i e geva l opgevo lg me t voo rs t e l l e . D i t i s s t e rk

kons ep tuee l , en a l l e en l ik op d i e s koo lku r r iku lum ge fokus . D i t maak

ook n i e aans p raak op vo l l ed ighe id n i e . Wa t w e l du ide l ik i s , i s hoe

d i e ve r ande r ing van d i e r a s ionaa l i n d i e midde l van d i e w eb , a l l e

ande r komponen te be ïnv loed .

O m d ie u i t voe r ing in mee r p r ak t i e s e t e rme voo r t e s t e l , w ord d i e

v loe id i ag ra m van pa rag raa f 5 .3 .2 he rhaa l a s f i guu r 7 .2 . E lke

b lokk ie imp l i s ee r ‘ n be s lu i t w a t geneem mo e t w ord , me t i n s lu i t i ng

van voo rges t e lde imp lemen te r ing daa rvan , w a t onde raan vo lg .

274

F iguu r7 .1 : D ie ku r r iku l ê r e s p innew eb , v i r ‘ n gemeens kaps ku r r iku lu m v i r ve rhoogde ind i ens nee mba a rhe id

Rasionaal: Suksesvolle skoolverlaters moet ‘n waardevolle bydrae tot

die ekonomie lewer, wanneer hulle die

arbeidsmark betree.

Doel en Doelwitte:Onderwys moet die kennis, houdings en vaardighede aanbied, wat ‘n positiewe verskil aan die plaaslike ekonomie, en dus sosiale werklikheid sal maak.

Inhoud: Ondernemerskap, produktiwiteit en selfstandigheid as eienskappe.

Kennis en vaardighede in landbou, masjinerie, inligtings-tegnologie en gasvryheid

Leeraktiwiteite:Formeel: Bepaalde vakkeNie-formeel: Laat leerders selfstandig werk. Laat hulle toe om te fouteer.

Bevorder deeltydse indiensname

Sprekers uit die ekonomie

Onderwysersrol:Kundige, hulpvaardige mentor.

Fokus op leerder as draer van kennis, as mens en as werker

Materiale en hulpbronne:WerkswinkelsVerbruikbaresPersoneel (ook buite mense wat help)

Groepering:Vakkeuses bepaal groepering.

Meng leerders uit groepe vir “multi dissiplinêre take

Plasing:In die skool selfBy werkgewers

Tyd: Aankweek van eienskappe vind te alle tye plaas.

Leerders moet tyd opoffer. Niks wat die moeite werd is, kom vanself nie

Assessering:Formele assessering vir geakkrediteerde opleiding

Kry verslag van werkgewersErken werksplekprestasies, soortgelyk aan sport en akademie

275

F iguu r 7 .2 : O pe ra s iona l i s e r ing van d i e gemeens kaps ku r r iku lu m

Ind ien ongeakk red i t ee rd e op l e id ing bu i t e d i e onde rw ys bede l ing

gedoen w ord , s kake l d i t ‘ n aan t a l moe i l i ke v r ae u i t . Dan mo e t ne t

be s lu i t w ord w ie d i e i n i s i a t i e f neem, en w ie d i e kos t e moe t d r a .

Ak t i ew e pog ings om l ee rde r s gedu rende vakans i e s o f naw eke in

w e rks ge l een th ede t e p l aa s , dee lna me aan sp ys en ie r ing v i r

byvoo rb ee ld d i e ma t r i eka f s ke id , bep l ann ing v i r d i e s koo lkons e r t , en

ve r s ke i e ande r n i e - fo rme le opvoedende ak t iw i t e i t e va l h i e ronde r .

O m d ie s koo lp rog ram onve rande rd voo r t t e s i t , maa r d i e e i ens kappe

Operasionalisering van gemeenkskapsgebaseerde kurrikulum

Geakkrediteer, binne die die SA-onderwysbedeling

Ongeakkrediteerd, buite die onderwysbedeling

Binne skoolverband Buite skoolverband

Skoolvakke Ander kursusse

Akkreditasie

Geriewe Akkreditasie

Wie neem inisiatief?

Wie dra die koste?

Wie sorg vir kontinuïteit?

276

w at i nd i ens neemb aa rhe id bevo rde r ak t i e f a an t e kw eek , va l ook in

h i e rd i e ka t ego r i e .

S ou daa r op geakk red i t ee rd e op l e id ing bes lu i t w ord , kan d i e s koo l

nog a l t yd on t t r ek , omda t bep l ande ku rs us s e bu i t e d i e t a akbes k r yw i ng

van ‘n s koo l va l . D an b ly d i e v r aag w a t t e r ge r i ew e geb ru ik gaan

word en hoe akk red i t a s i e ve rk ry gaan w ord . U i t e inde l ik i s d i e v r aag

w ee r : Wie neem in i s i a t i e f , en w ie d r a d i e kos t e . D ie sko le kan

bes lu i t om ‘n p ro j ek van d i e p r ivaa t op l e id ings in s t ans i e s t e

onde r s t eun , maa r n i e daa raan dee l t e neem n ie . D ie

op l e id ings in s t ans i e s kan s e l f s gev ra w ord om d i t t e doen , s onde r da t

d i e s koo l aan d i e u i t voe r ing dee lneem.

Word daa r b inne s koo lve rband gew erk , moe t daa r be s lu i t w ord o f d i e

skoo l hom to t s koo lvakke gaan bepe rk , o f ande r ku rs us s e gaan

aanb ied . I n l a a s genoemde geva l moe t w ee reens oo r akk red i t a s i e

be s lu i t w ord , en dan oo r w ie d i e i n i s i a t i e f neem, en d i e kos t e d r a .

S ko le kan bes lu i t om ‘n S ETA -kurs us s aam me t w e rkgew er s aan t e

b i ed . D ie s koo l so rg dan v i r t eo r i e , en w erkgew er s v i r p r ak t i e s e

op l e id ing . D i t s a l ‘ n vee l e i s ende bes tuu r s t aak w ees , w a t deeg l ike

bep lann ing s a l ve rg . D ie tw ee s ko le kan s aam ‘n V OO ko l l ege t o t

s t and b r ing , me t d i e hu lp van in s t e l l i ngs en w erkgew er s i n d i e

gemeens kap . D i t s a l s t e eds i emand s e t a ak w ees om in s t ruk t eu r s ,

w e rks w inke l s en t oe rus t i ng t e v ind en t e onde rhou .

S ou d i e s koo l s l egs be roeps ge r ig t e s koo lvakke aanb ied , i s d i e v r aag

s t eeds w ie d i e i n i s i a t i e f neem en d i e kos t e d r a . E lkeen van h i e rd i e

vakke ve re i s t oe rus t i ng , l oka l e , kund ige pe r s onee l en kon t inu ï t e i t .

7 .7 Aan b eve l in gs en im pl ik as i e s

7 .7 .1 Tes i s van h ierd i s s tu d ie en oork oep e len d e aan b eve l in g

D ie p l a t t e l ands e geme ens kap kan moe i l i k oo r d i e ve r moë bes k ik om

ku r r iku lumdoku me n te , handboeke en d i e moe i l i khe id s g raad van

ku rs us s e t e bepaa l . D i t i s d i e t a ak van s en t r a l e

ku r r iku lumow erhed e . Waa r d i t by s e l eks i e en p l aa s l i ke t oepas s ing

kom, kan gemeens kappe s e l f d i e be s t e keus es maak . D ie voo rw aa rde

277

i s da t d i e p l aa s l i ke onde rw ys s ek to r i n vennoo t s kap me t ande r

i n s t e l l i ngs i n d i e ge meens kap moe t t r ee , soda t ekonomies r e l evan te

kenn i s , houd ings en vaa rd ighede d i e fokus van onde rw ys dee l me t

d i e a lge men e fok i van on t lu ik ing van d i e mens , en d r ae r van kenn i s .

D i t kan kon t inu ï t e i t he lp ve r s eke r , l e e rde r s op ‘n ons eke r t oekoms

voo rbe re i , maa r ook toe rus om d i e w e rk l ikhe id t e t r ans fo rmee r .

As p r ak t i e s e op t r ede i n d i e geme ens kap van H ope tow n w ord

voo rges t e l da t d i e tw ee s ko le k r ag t e s aams noe r , d i e p rov in s i a l e

onde rw ys depa r t emen t s e s amew erk ing ve rk r y, en

gemeens kaps in s t e l l i ngs soos l andboumaa t s kapp ye be t r ek , om d i e

vakke Landbou tegno log ie en G as v ryhe id s tud i e s aan t e b i ed , en

Rekenaa r toepas s ings t egno log ie na d i e skoo l w a t d i t n i e aanb ied n i e ,

u i t t e b r e i . H ie rd i e vakke omva t ba i e van d i e kenn i s en vaa rd ighede

w a t , gegew e ande r guns t ige oms tand ighede , d i e ekonomie kan

on tw ikke l . H ie rd i e on tw ikke l ing moe t n i e doe l op s ig s e l f w ees n i e ,

maa r d i e w ys e w aa rop ‘n geme ens kap u i t onak t iw i t e i t en

a fhank l ikhe id van maa t s kap l ike t oe l ae , t o t ekonomi es e ak t iw i t e i t en

ve rhoogde w e lvaa r t kan l e i .

D ie aanb ied ing van d i e vakke s a l ve r e i s da t w e rksw inke l s i nge r ig ,

t oege rus en van ve rb ru ikba re ma t e r i a l e voo rs i en w ord . K und ige

i n s t ruk t eu r s s a l ook nod ig w ees . D i t kan a s a f s p r ingp lek d i en o m

ook w erks p l ekgebas ee rde (S ETA ) ku r s us s e aan t e b i ed , s oda t n i e ne t

skoo lgaande l ee rde r s bevoo rdee l kan word n i e , maa r ook w erkendes .

Oor d i e l ange r t e r myn moe t ge s t r ee f w ord om ‘n VO O ko l l ege i n

Hope tow n t e ve s t i g . D i t kan ‘n p r iva t e i n s t e l l i ng , o f ‘ n

s a t e l l i e tk ampus van ‘n be s t aande in s t e l l i ng w ees . D ie aanb ied ing

van N as iona l e Be roeps e r t i f i ka t e i n d i e s e l fde r i g t i ngs a s bogenoemd e

vakke , kan s ine rg i s me w ek . D i t b i ed u i tgeb re ide moon t l i khede v i r

p l aa s l i ke l e e rde r s , w a t sow e l s tud i e - a s w e rks loopbaan behe l s .

Lee rde r s moe t aange moed ig w ord om (op w e t t i ge oude rdom)

gedu rende vakans i e s en naw eke w erk t e s oek . D ie s ko le kan ak t i e f

h i e r aan meedoen .

278

H ie rd i e aanbeve l ing hou s eke re imp l ika s i e s i n :

7 .7 .2 Sk oo lv lak : Ku rr ik u lum sen s i t iw i t e i t m oet aan gekw eek w ord

In d i e l i t e r a tuu r s tud i e i s a angehaa l da t onde rw ys e r s p r ak t i e s e

onde rw ys v rae ve rk i e s bo t eo re t i s e r ing oo r ku r r iku lu m.

Bew us w ord ing van s eke re we rk l ikhede kan da lk ‘n i nv loed h i e rop

u i toe f en :

• S koo l i s i n me es t e geva l l e d i e l e e rde r s e l a a s t e f o rme le

op l e id ing .

• S koo lve r l a t e r s p r e s t ee r d ikw e l s n i e goed a s s tuden te o f we rke r s

n i e .

• Sw ak na - skoo l s e p r e s t a s i e w ord d ikw e l s aan e i ens kappe w a t op

skoo l aange l ee r kan word , ma a r w a t on tb r eek , t oeges k r yf .

• O m ‘n l ee rde r van ‘n ma t r i eks e r t i f i kaa t t e voo r s i en i s n i e om

toekoms t ige s uks es t e ve r s eke r n i e .

• D ie skoo l en k l a s kamer i s ‘ n vo lw aa rd ige en deu r s l aggew ende

v l ak van ku r r iku lumon tw ikk e l ing .

• Kur r iku lu m ba l ans ee r ve r s k i l l ende r a s iona l e me t onde rw ys , en

ve r s k i l l ende fok i . D i t i s d ikw e l s t e ens t e l l end , maa r t og

aanvu l l end . O m d ie r a s ionaa l en fok i van onde rw ys in ‘n mens

s e e i e opva t t i ngs t e ba l ans ee r , en dan me t j ou e i e

k l a s kamerp r ak t yk in ve rband t e b r ing , kan nu t t i ge gevo lge hê .

Onde rw ys e r s w a t deu r s o ‘n denkp ros es gaan , kan hee l moon t l i k me t

nuw e oë na U i tkoms geb as ee rde O nde rw ys kyk .

D i t kan ba i e nu t t i g w ees om w erkgew er s b y s o ‘n p ros e s t e be t r ek .

Wa t hu l l e van s koo l ve rw ag , mag da lk on rea l i s t i e s wees , maa r kan

ook ‘n noods aak l ike pe r s pek t i e f b r ing . Werkgew er s w a t ook op d i e

S BL d i en , mag gew i l l i g w ees om aan s o ‘n oe f en ing dee l t e neem.

O m ku r r iku lums ens i t iw i t e i t a an t e kw eek , s a l t en mins t e ‘n deeg l ike

w e rks w inke l ve r e i s . D i t mag v i r onde rw ys e r s na t yd mors k l i nk ,

a anges i en hu l l e r eeds oo r l aa i i s , maa r ‘n mens moe t on thou : S koo l

279

i s n i e ‘ n doe l op s ig s e l f n i e , d i t i s ‘ n midde l t o t ‘ n doe l . D ie doe l

moe t soms voo r oë ges t e l w ord .

7 .7 .3 Sk oo lv lak : Bevord er in g van d ee l ty ds e w erk

A l le vo lw as s e dee lne mer s he t s aamges t em da t d i t ba i e nu t t i g sa l

w ees a s l e e rde r s onde rv ind ing in d i e w e rks p l ek opdoen , voo r hu l l e

d i e a rbe id s mark pe r manen t be t r ee . D i t s a l hu l l e he lp om

oo rdee lkund ige be roeps - o f s t ud i ekeus es t e ma ak , en ook d i e nod ige

e i ens kappe aan t e kw eek . S ko le moe t d i t bevo rde r , s onde r om ‘n t é

g roo t admin i s t r a t i ew e l a s op t e nee m. Werkgew er s kan gev ra w ord

om bes onde rhede van dee l t yd s e pos t e aan d i e s koo l t e voo rs i en , w a t

onde r VO O - lee rde r s ge s i rku l ee r s a l w ord . Wannee r s o ‘n l e e rde r

aanges t e l w ord , kan d i e w e rkgew er pe r iod i ek , o f w annee r d i e

w e rks ve rhoud ing e ind ig , t e rugvoe r aan d i e s koo l gee . D i t kan v i r

l a t e r e ve rw ys ing , ve r s l agdoen ing , e rkenn ing b y d i e p rys u i td e l ing o f

ge s amen t l i ke open ing , en d i e l e e rde r s e ge tu ig s k r i f geb ru ik word .

7 .7 .4 Sk oo lv lak : Aanw y s van ‘n w erks groep om m oont l ik h ed e t e

ond ers oek

In d i e vo lgende tw ee pa rag raw e w ord aanbeve l ings gedoen oo r

aks i e s w a t d i e tw ee s ko le saa m kan loods . D ie sko le he t n i e ‘n

ge s k i eden i s van fo rme le s amew erk ing n i e , en ‘n bas i s daa rvoo r s a l

ge s kep mo e t w ord . As be ide sko le van d i e w aa rde van h i e rd i e

voo rs t e l l e oo r tu ig kan w ord , behoo r t ‘ n w e rks g roep u i t a lbe i sko l e

s e SBL’e s aamges t e l t e w ord , om d i e p r ak t i e s e imp l ik a s i e s t e

onde r s oek . D i t i s ook noods aak l ik om d i e N oord -K aaps e

onde rw ys depa r t emen t daa rb y t e be t r ek , a anges i en depa r t e men te l e

medew erk ing van g roo t w aa rde kan w ees . D ie t e endee l i s ne t s o

w aa r : As d i e depa r t emen t daa r t een gekan t i s , s a l suks es moe i l i k

behaa l w ord . Skake l ing me t d i e p r ivaa t s ek to r , b inne s ow e l a s bu i t e

Hope tow n kan ook op d i é s t ad ium beg in , omda t hu lp me t be fonds ing

moon t l i k ge s oek s a l word . D i t i s ook d i e s t ad iu m w aa rop ‘n

onde rnemend e p ro j ek l e i e r me t aans i en l ike o rgan i s a to r i e s e ve rmoëns

ges oek moe t w ord .

280

7 .7 .5 Sk oo lv lak : Sam ew erk in g tu ss en sk o le om b ep aa ld e vak k e

aan t e b i ed

D ie tw ee sko le i n H ope tow n b i ed e lkeen vakke aan w a t d i e ande r n i e

he t n i e , t e rw yl daa r ook oo rv l eue l ing i s . Hoë r s koo l We lvaa r t be s k ik

oo r l a e ge t a l l e , ma a r b i ed mee r be roeps ge r ig t e vakke aan . H ie rd i e

pos t e moe t t e en g roo t kos t e deu r d i e oue rge meens kap in s t and gehou

word , t e rw yl V oorheenbenadee ld se l e e rde r s d i e vakke on tbee r . A s

d i t moon t l i k i s om roos t e r s by meka a r aan t e pa s , moe t gepoog w ord

om s eke re onde rw ys e r s t e dee l . D i t kan to t w ede r s yds e voo rdee l

w ees .

D i t i s ook ‘n megan i s me wa t aangew end kan word om nuw e vakke o f

ku rs us s e aan t e b i ed . V i r ‘ n vak s oos G as v r yh e id s tud i e o f

Landbou tegno log ie i s duu r w e rks w inke l s en t oe rus t i ng nod ig , a s ook

pe r s onee l me t bu i t engew one kund ighe id . D aa r kan voo ra f

oo reengekom w ord oo r w aa r gedee lde werks w inke l s i nge r ig w ord .

As f i nans i ë l e hu lp nod ig i s , mag d i t v i r w e rkgew er s mak l ik e r w ees

om d i t a an V oorheenbenadee ld t e koppe l , i n t e r me van w e t l i ke

ve r e i s t e s v i r Sw ar t Ekonomi es e Bemag t ig ing .

Bogenoemde tw ee vakke w ord s t e rk aanbevee l , w eens d i e

t oepas l i khe id i n d i e p l aa s l i ke ekonomi e .

7 .7 .6 Sk oo lv lak : Moon t l ik e op r ig t in g van ‘n VOO ko l l ege

As d i e sko le kan s aamw erk , kan hu l l e ‘ n s t app ie ve rde r gaan , en

s aam ‘n V OO ko l l ege r eg i s t r ee r . ‘ n S a t e l l i e tka mp us van d i e Noord -

K aaps e s t ede l ike V OO ko l l ege i n K imber l e y kan inge r ig w ord . D i t

kan op d i e s ko le s e t e r r e ine gedoen w ord , me t k l a s s e w a t bu i t e

skoo lu re aangeb ied w ord , v i r s koo lve r l a t e r s . D i t kan ook d i e

aanb ied van vakke v i r d i e Nas iona l e Be roeps e r t i f i ka a t b inne

skoo lu re behe l s , v i r l e e rde r s w a t ‘ n a l t e rna t i e f op d i e akademies e

ma t r i ek w i l vo lg . I n d i é geva l s a l d i e V OO ko l l ege ne t ‘ n

admin i s t r a t i ew e eenhe id b inne een o f a lbe i van d i e s ko le kan w ees .

H ie rd i e op l e id ing kan u i tgeb re i word om d i e l andbou maa t s kapp ye s e

i n t e rne op l e id ing t e han t ee r . D i t kan ook ‘n i nko ms teb ron w ees .

281

7 .7 .7 D ep ar tem en te l e v lak : A an m oed ig in g van p laas l ik e

ku rr ik u lu m - in i s ia t i ew e

‘n V e r t r ekpun t van h i e rd i e s tud i e i s da t gemeens kappe hu l l e l o t i n

e i e hande moe t neem, l i ew er a s om v i r d i e ow erhe id t e w ag om hu l l e

p rob leme op t e l o s . Nog tans i s ‘ n s imp a t i ek e ow erhe id , w a t s u lke

i n i s i a t i ew e s t eun , a l i s d i t n i e f i nans i ee l n i e , van g roo t w aa rde . D ie

Noord -K aaps e O nde rw ys depa r t emen t kan ‘n be l ang ike byd r ae t o t d i e

p rov in s i a l e ekono mie l ew er , a s hu l l e vennoo t s kappe tu s s en sko le

onde r l i ng , s ko l e en VO O ko l l eges , en s ko le en d i e p r ivaa t s ek to r

ak t i e f bevo rde r . D ie geb rek aan op le id ings ge r i ew e in k l e ine r do rpe

kan moon t l i k deu r d i e gemeens kap s e l f ve r l i g w ord . D i t i s eg t e r

nod ig da t d i e ow erhe id i n s t i t u s ione l e h inde rn i s s e ve rw yd e r .

7 .8 Bep erk in gs en t ek or tk om in ge van d ie on d ers oek

H ie rd i e s tud i e he t onde r s oek w a t i n ku r r iku lumt e rme d i e behoe f t e s

en moon t l i khede v i r ‘ n b yd rae deu r d i e gemeens kap i s . O m ‘n

gemeens kaps gebas e e rde ku r r iku lu m in w e rk ing t e s t e l , he t

be l ang r ike bes tuu r s imp l ikas i e s , maa r d i t i s n i e onde r s oek n i e .

D ie aanbeve l ings i s ge fo rmu l ee r nada t d i e s tud i e a fgehande l i s . D i t

sou w aa rdevo l w ees om d i t a an onde rw ys ow erhede (d i e be t rokke

skoo lhoo fde , k r ingbes tuu rde r en p rov in s i a l e hoo f van ku r r iku lum)

voo r t e l ê v i r komme n ta a r .

D i t kan a s ‘n geb rek genee m w ord da t s o min l ee rde r s aan d i e s tud i e

dee lgeneem he t . Hoew e l ek d i t ande r s s ou ve rk i e s he t , he t d i e w a t

dee lgeneem he t , w aa rdevo l l e i n l i g t i ng ve r s ka f . D ie g roo t s t e

h inde rn i s i n d i e pad van ‘n g ro t e r ge t a l dee lnemer s , i s d i e f e i t da t

l e e rde r s hu l l e oue r s s e t oe s t e mmin g sk r i f t e l i k moes aanb ied ,

i ngevo lge d i e e t i e s e r eë l s van d i e U n ive r s i t e i t van Pre to r i a . Ek he t

ve rdu ide l ik da t dee lname hee l t e ma l v ryw i l l i g w as , en kon s l egs me t

d i egene w erk w a t hu l l e b r i ew e t e ruggeb r ing he t .

D i t kan a s geb rek geneem w ord da t ek ne t tw ee s ko le be t r ek he t .

D ie fokus i s eg t e r op Hope tow n a s gemeens kap , en d i t i s d i e en ig s t e

tw ee hoë r s ko le i n d i e do rp .

282

D i t i s j ammer da t d i e Tembe l ih l e mun i s ip a l i t e i t n i e aan d i e s tud i e

dee lgeneem he t n i e . H ope l ik s a l d i t w e l moon t l i k w ees om hu l l e i n

vo lgende s t appe t e be t r ek .

7 .9 Voors te l l e v i r verd ere s tud ie

In d i e l i t e r a tuu r s tud i e i s hee lw a t k l em op “p rog re s s i ew e”

onde rw ys me t odes ge l ê , en i n onde rhoude w as daa r t a l l e ve rw ys ings

na noods aak l ike e i ens kappe w a t w e rkgew er s b y t e min kand ida t e

v ind . G enoemde onde rw ys me t odes mik op d i e aankw eek van d i é

e i ens kappe , ma a r d i t i s moe i l i k om vas t e s t e l o f d i e aans p raak

ge ld ig i s . D i t i s b yv oo rbee ld n i e moon t l i k om ‘n eks pe r imen t op t e

s t e l en a l l e ande r ve r ande r l i ke s u i t t e s kake l n i e . M is k i en kan ‘n

na r r a t i ew e onde r s oek na skoo lve r l a t e r s u i t ve r s k i l l ende sko le , en

hu l l e men ings oo r w a t t e r opvoedkund ige i n s e t t e hu l l e op w a t t e r

man ie r e be ïnv loed he t , w aa rdevo l w ees .

S oos i n pa r ag raa f 7 .8 genoem, he t h i e rd i e s tud i e d i e

ku r r iku lumru imte v i r ‘ n gemeens kaps ku r r iku lum onde r s oek . D i t

behoo r t ba i e nu t t i g t e w ees om d i e be s tuu r s imp l ikas i e s daa rvan t e

onde r s oek , s onde r om in d i e s t r i k t e t r ap om d i e skoo l maa r ne t a s

nog ‘n t i pe be s ighe id t e be s kou .

‘n Ekonomi es e onde r s oek na d i e on tw ikke l ings po tens i aa l van ‘n

k l e in boe rde ry- gebas ee rde ekonomie en ve r e i s t e s om d i t t e

ve rw es en l ik , kan w aa rdevo l l e l i g w e rp op d i e op l e id ings behoe f t e s

w aa raan vo ldoen moe t w ord . ‘ n V e rge lyk i ng tu s s en d i e ekonomi eë

van Hope tow n a s een van d i e ouds t e do rpe , en O ran ia a s nuu t s t e

do rp i n d i e p rov in s i e , s a l i n t e r e s s an t w ees , omda t d i t ve r s k i l l ende

benade r ings t o t d i e hu lpb ronbas i s van d i e p l aa s l i ke ekonomie

ve r t eenw oord ig .

7 .10 S lo t

D ie aa rd van onde rw ys en ku r r iku lum, b i ed ba i e moon t l i khede v i r

d i e onde rnemend e gemeens kap om s y e i e t oekoms t e skep . D ie S u id -

Af r ikaans e onde rw ys ops e t b i ed vo ldoende ru i mte v i r ku r r iku lu m om

in d i e gemeens kap vo rm t e k r y me t ‘ n doe l w a t d i e ge meens kap s e l f

283

fo rmu lee r . G emeens kappe w a t hu l l e l o t i n e i e hande geneem he t , he t

w ê re ldw yd en in Su id - Af r ika daa r in ge s l aag om l ede van d i e

gemeens kap s e l ew ens t e ve rbe t e r .

D ie be l ang r ik s t e v r aag i s n i e o f d i t moon t l i k i s n i e . D ie

be l ang r ik s t e v r aag i s o f d i e p l aa s l i ke gemeens kap a rbe id be l ang r ike r

v ind a s kap i t aa l , en o f d i e w e lva rendes be r e id i s om hu l l e l o t me t

d i e van a rmes t e ve rb ind . A s d i e an tw oord j a i s , i s ku r r iku lu m ‘n

k r ag t ige w apen om H ope tow n s e gemeens kap ‘n goed opge l e ide ,

w e rks ame gemeens kap t e maak . As daa r dan ve r s k i l l ende nas i e s i n

S u id -A f r ika i s , l a a t d i t dan a l ma l w e lva rende nas i e s w ees .

284