Hoofdstuk 1 GlobaliseringParagraaf 1 t/m 4

inhoud• De draak wordt een Aziatische tijger (par. 1)• Globalisering, one world? (par. 2)• Globalisering van de wereldeconomie: de oorzaken

(par. 3)• Globalisering van de wereldeconomie: de gevolgen

(par. 4)

Globalisering

Het proces waar de verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen toeneemt

Dimensies van globalisering:economisch

- Bedrijven vestigen zich in meerdere landen.

Vb. bedrijven gaan zich vestigen op de plaatsen waar zij goedkoop kunnen produceren. Bijvoorbeeld: kleren worden veelal gemaakt in China

Vb. Mc-Donalds heeft vestigingen over de gehele wereld

- Producten zijn over de gehele wereld te koop.

een flesje coca-cola kun je over de gehele wereld kopen

Demografisch:

De omvang, samenstelling en ruimtelijke verdeling van de bevolking

Voorbeeld: op wereldschaal: mensen vestigen zich over de gehele wereld

Sociaal-cultureel:

Verspreiding van taal, godsdiensten, kleding, eten en drinken, muziek etc. over de gehele wereld

Vb. In China kijken ze MTV.

Politiek

machtsposities

De Verenigde Naties(VN) zorgen dat Nederlandse soldaten naar Afghanistan gaan

Dimensies?

Globalisering in India

Regel: Globalisering verandert de ruimtelijke inrichting en functie van gebieden.

Globalisering in China

Hutongs moeten wijken voor nieuwbouw in Shanghai

Lily werkt in een naaiatelier in Shanghai voor de internationale kledingindustrie

Verband A en B met globalisering?

A

B

Globalisering verandert de leefomgeving

Bij globalisering raken gebieden steeds meer met elkaar verweven op economisch, sociaal, cultureel en politiek terrein. De wereld wordt een netwerk.

Maar… er zitten gaten in het netwerk

Globalisering, one world?

De monteur zegt: ’’… De ontwikkelingswerker vraagt: ”…

Fast world meets slow world?

Globalisering bevordert de fragmentarische modernisering

India 2007: een land van twee snelheden

China 2007:even schakelen!

• Proces verloopt sneller dan ooit

• Globalisering raakt meer gebieden en mensen dan ooit

• Globalisering speelt op meer terreinen dan ooit

• Globalisering is complexer dan ooit

Globalisering is niet nieuw maar…

STUWENDE KRACHTEN

A MNO’s omspannen de wereld

B De grenzen gaan open

C Transport- en informatietechniek

Tijd-ruimtecompressie

Vrijhandel

Internationalisering

Economische globalisering bevorderd door

De wereld wordt kleiner

Vervlechting

Global village

Tijd-ruimte-compressie

Versterkt geografische mobiliteit van bedrijven en mensen

Voor iedereen?

Globalisering wordt ook versterkt door verdwijnende grenzen

Eenwording

• Productieprocessen op elkaar afgestemd

• Gebieden economische met elkaar verbonden

Verbrokkeling

• Sommige delendoen mee; anderen nauwelijks

Afhankelijkheid

Fast world <> slow world

Fragmentarische modernisering

Economische globalisering: de gevolgen

De theorie van Ullmann

Drie voorwaarden waardoor goederenstromen tussen twee gebieden op gang komen zijn:

1. Complementariteit

2. Transporteerbaarheid

3. Geen tussenliggende mogelijkheden

Ruimtelijke complementariteit

Twee regio’s:

• vullen elkaar aan

• Hebben elkaar nodigéén heeft iets dat de ander nodig heeft en andersom

Tussenliggende ...

• Mogelijkheden

afstand beperken is het dichterbij te halen?

• Hindernissendichtbij wordt veraf (relatief)bv sluiting Suezkanaal omvaren

Transporteerbaarheid

Is afhankelijk van:

• Kosten: te duur belemmering

• Vervoersmiddel: technisch oke en geschikt voor vracht

• Aanwezigheid en toestand van infrastructuur kan het wel vervoerd worden?

• Vergelijk land A en B. Gebruik de interactietheorie van Ullman om uit te leggen waarom er een olietransport op gang komt tussen land B en land A.

De theorie van Ullmann

• Leg met de theorie van Ullmann uit waarom land A land B als olieleverancier vervangt door land C.

Globalisering is het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden toeneemt o.a. door opdeling productieketen

1

6

5

43

27

Wereldreis van een spijkerbroek

Hoe zal ontwikkeling binnen EU zijn?

Vervlechting maar… Triade blijft de machtigste

EU

Pacific Rim

Dreiging vanuit de Pacific Rim?

Hoe blijkt vervlechting uit dit beeld?

Waarom profiteert de haven van Rotterdam van de economische globalisering?

Economische vervlechting

Leg met de theorie van Ullman de verbinding uit tussen Shanghai en Los Angeles

• A. Hoe noem je deze ontwikkeling?

• B. Wie zijn de verliezers?

• C Waarom stijgt de grondstoffenprijs na 2003 sterk?

Globalisering: de verliezers mondiaal

A.Wat zijn transitielanden?

B.Verklaar de pijlen

Winnaars en verliezers op continentaal niveau

Hoe noemen we dit verschijnsel?

Tegenstelling:

a. Oostkust<> binnenland

b. stad<>platteland

Winnaars en verliezers op nationaal niveau

Wat vind jij? Moet de EPZ er komen of niet?

Winnaars en verliezers: regionaal niveau

Boeren moeten wijken voor groei

• In Nandrigam wil de overheid een nieuwe Speciale Economische Zone (SEZ) aanleggen. De gouverneur is enthousiast: ‘Hier in Nandrigam leven de meeste mensen van minder dan een dollar per dag. De SEZ’s zullen welvaart brengen op het platteland.’

• Maar de boeren en de vissers die er wonen, worden verjaagd om een terrein van 10.000 ha schoon te vegen.

Nandrigam

Verliezers lokaal: Staalfabriek in Duisburg verplaatst naar China

Oorzaken?

“Ik ben Chengwei; 18 jaar. Ik werk in een naaiatelier in Guangzhou. Ik werk 50 uur per week en verdien 70 cent per uur. Mijn vader is boer en verdient veel minder. Ik mis mijn familie wel heel erg’’.

Winnaar of toch verliezer?