HAVUZ, ÇOCUK ve DEZENFEKSÝYONHavuz konusundaki yaklaþýk 20 yýllýk birikimim ve bu konuda yeterli yazýlý kaynaðýn olmamasý, yaptýðým tavsiyelerin kulak ardý edilmesi,

HAVUZ, ÇOCUK veDEZENFEKSÝYON

Disinfection ofSwimming Pool Water

Said GüllüoðluKimya Mühendisi

Bodrum - 2012

EditörKývanç KasalÇevre Yük. Müh

"Ýyi bir dezenfeksiyon, pahalý kimyasallarla deðil, doðru kullanýlan kimyasallar ile yapýlýr."

Güncellenmiþ

3. BASKI

© Said GÜLLÜOÐLUAdres : Atatürk Bulvarý No: 22Konacýk - Bodrum / MuðlaTel : 0252 317 07 61 - 317 07 62Faks : 0252 317 07 81e-posta: [email protected]

[email protected] - 2012

• • •1. Baský : Nisan 20102. Baský : Nisan 20113. Baský : Eylül 2012• • •

Yayýn Hazýrlýk : Çatým Reklamcýlýk Ltd. Þti.Kapak : Çatým Reklamcýlýk Ltd. Þti.

Metin Özar

ISBN : 978-605-61249

Baský : Baský Mat. Yay. Org. San. Tic. Ltd. Þti.ATB Ýþmerkezi G Blok No: 203 Macunköy/AnkaraTel: 0312 397 87 20 - Faks: 0312 397 87 23

ANKARA - 2012

e-posta:

:

HAVUZ, ÇOCUK ve DEZENFEKSÝYON

Önsöz

Ben kimim?

10.08.1968 tarihinde Ýstanbul'da dünyaya geldim. Ýlkokul'a Urfa Cengiz Topel Ýlkokulunda baþladým ve Adana Hayriye Kemal Kusun Ýlkokulundan mezun oldum. Ortaokul öðrenimimi Ankara Semiha Ýsen Ortaokulunda, Lise öðrenimimi de Ankara Bahçelievler Deneme Lisesinde tamamladým. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Mühendisliði bölümünden mezun olarak aktif öðrencilik hayatýmý sonlandýrdým.

Aktif öðrencilik hayatýmýn bitmesiyle birlikte, pasif öðrencilik hayatým baþladý ve hala devam etmekte......

Þu ana kadar öðrendiðim tek þey, hiçbir þey bilmediðimdir!

Profesyonel çalýþma hayatýma Türk-Henkel Ankara bayisi olan YÝMKA Kollektif Þirketinde baþladým

1993 yýlýnda Bodrum'a yerleþtim ve Güllüoðlu Kimya Sanayi Limited Þirketini kurdum. Halihazýrda havuz kimyasallarý ve ekipmanlarý üzerine ticaret hayatýmý

3 www.havuz.info.tr


4

devam ettirmekteyim.

2009 Þubat ayýnda Vera (Myakinina) Güllüoðlu ile hayatýmý birleþtirdim ve 01 Aralýk 2009 tarihinde kýzým Elifsu Sofya dünyaya geldi.

Eþimin hamilelik döneminde verdiðim bir karar ile kaleme almaya baþladýðým bu kitap, bir tanecik kýzýma armaðanýmdýr.

Neden “Havuz, Çocuk ve Dezenfeksiyon” ?

Eþimin hamilelik dönemimde doktorunun þiddetle tavsiye ettiði, günlük eksersizleri ve yüzmesi idi. Su içinde yapýlacak eksersizler, hamile bayanlar için suyun kaldýrma kuvvetinden de faydalanýlarak yapýldýðýnda, daha rahat ve vücudu aþýrý zorlamadan, bebeðe zarar vermeden yapýlabiliyordu.

Hamile eþimin kullanacaðý, ikamet ettiðimiz sitenin havuzu, baþka kullanýcýlarýnda olmasý sebebiyle dezenfeksiyon açýsýndan eþimin ve bebeðimizin saðlýðý için risk oluþturabilecekti.

Havuz konusundaki yaklaþýk 20 yýllýk birikimim ve bu konuda yeterli yazýlý kaynaðýn olmamasý, yaptýðým tavsiyelerin kulak ardý edilmesi, artýk bu konuda bir þeyler yapma zorunluluðu duymama sebep oldu.

Ýlk adým olarak www.havuz.info.tr adresli internet sitesini kurdum ve bu site üzerinden havuz kullanýcýlarýnýn bilinçlenmesi amacýyla konu ile ilgili yazýlarýmý yayýnlamaya baþladým.

Ýnternet üzerinden yayýnlamýþ olduðum yazýlarýma olan ilgi ve insanlarýn bilgiye olan açlýðý, beni buradaki bilgileri, daha geniþ, daha kapsamlý olarak bir kitap haline getirmeye teþvik etti.

Bu kitap'da, havuz dezenfeksiyonu konusunda bilinçlenerek, oluþabilecek riskleri en aza indirmek veya tamamen ortadan kaldýrmak için neler yapabileceðimizi öðreneceðiz.

Unutmayalým ki havuzun kirlenmesine engel olamayýz, fakat havuzun temizlenmesi ve dezenfekte edilebilmesi bizim elimizdedir. Naçizane kitabýmda benimde sizlerle paylaþmaya çalýþtýðým esas konu bu olacaktýr.

Bu kitabýmý yazarken insan hayatýnda eðitim ve öðrenimin asla bitmediðini, teknolojinin ve onu yaratan bilginin ne kadar çeþitli olduðunu ve çok daha önemlisi internet vasýtasý ile bilgiye ulaþmanýn ne kadar kolay olduðunu bir kez daha anladým.

Ýnternet dünyasýnda akan bilgiden, bilgiye ulaþmanýn kolaylýðýndan dolayý, havuz ve dezenfeksiyon konusunda bir þeyler yazmýþ herkesin bir sözünü, bir cümlesini veya bir paragrafýný mutlaka kullanmýþýmdýr.

Benim yaptýðým, karýþýk ve daðýnýk bilgileri, kendi tecrübelerimle harmanlayarak ve kimya mühendisi, kimyager, biyolog, vb. uzman olmayan havuz kullanýcýlarýnýn, hatta eðitim düzeyi daha düþük uygulayýcýlarýn bile anlayabileceði bir dille, kitap haline getirmek oldu.


www.havuz.info.tr

5

Bunu yaparken pek çok yerde bilimsel ve bol formülasyonlu açýklamalardan elimden geldiðince kaçýnýp daha kolay anlaþýlabilir, hatta bilimsel bile sayýlamayacak yaklaþýmlar ile doðru sonuçlara, sebep den daha çok sonuç 'a ulaþmaya çalýþtým.

Kitabýmý yazarken Temel Su Kimyasý konusunda katkýlarýný aldýðým Ege Üniversitesi Öðretim Görevlisi Kimya Yüksek Mühendisi Erdinç ÝKÝZOÐLU'na,

Meslektaþlarým Kimya Yüksek Mühendisi Kemal Bektaþ ve Kimya Mühendisi Çiðdem Özer

Su Mikrobiyolojisi konusunda seminer notlarýndan faydalandýðým Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü Öðretim Görevlisi Prof. Dr. Rengin ELTEM'e ,

Havuz Suyundan Bulaþabilecek Hastalýklar konusunda, Tepe Poliklinik'den Dr. Ali Suat GÜLLÜOÐLU, Dr. Metin Oktay SUBAÞI, Dr. Gokhan Tunç SAKARYA

Kitabýmýn Editörlüðünü yapan deðerli arkadaþým Çevre Yüksek Mühendisi Kývanç KASAL'a ve Ýnternet dünyasýnda konu ile ilgili yazýsý, makalesi ve araþtýrmasý olan herkese teþekkürü bir borç bilirim.

Saygýlarýmla.

Said GÜLLÜOÐLU

Kimya Müh.


www.havuz.info.tr

6

Ön Söz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

Ýndeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61. TÜRKÝYEDE YÜZME HAVUZLARININ DURUMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112. HAVUZ SUYUNDA NELER VAR? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

• Su bulunan baþlýca maddeler ve kaynaklarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17• Havuz suyunda bulunan baþlýca maddeler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18• TS 11899 Temiz su ve havuz suyunun özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

3. HAVUZLARDAN BULAÞABÝLECEK HASTALIKLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21• Suda bulunan mikroorganizmalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22• Su ile bulaþan hastalýklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23• Biyofilm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25• Suyla ilgili hastalýklarýn bulaþma þekilleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28• A-Bakteriyel Hastalýklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Basilli Dizanteri (Shigella spp.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Kolera (Vibrio chlorea) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Gastroenterit (Campylobacter) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Gastroenterit (Enteropatojenik Escherichia coli) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Salmonellozis (Salmonella spp.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Tifo (Salmonella typhi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Paratifo (Salmonella paratyphi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Yersiniosis (Yersinia spp.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Lejyoner hastalýðý (Legionella spp.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Deri enfeksiyonlarý (Pseudomonas spp. ve Stapphylococcus spp.) . . . . . . . . . . . . . . . 31Miyozit (Aeromonas hydrophila) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Gastroenterit (Vibrio parahaemolyticus) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

• B-Viral Hastalýklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Viral Gastroenteritler (Norwalk Ajaný, Rotavirüs) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Enfeksiyöz Hepatit (Hepatit A virüsü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Poliomiyelit (Poliovirüsler) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Aseptik menenjit (Echovirüsler, Coxsackievirüsler) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Ensefalit (DiðerEnterovirüsü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

• C- Parazit Hastalýklarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Acanthamebiasis (Acanthamoeba spp.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Amipli Dizanteri (Entomoeba histolytica) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Cryptosporidiosis (Cryptosporidium parvum) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Ascariasis (Ascaris lumbricoides) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Balantidial Dizanteri (Balantidium coli) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Giardiasis (Giardia Lamblia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Meningoensefalit (Nagaleria spp. ve Acanthamoeba spp.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Schistosomiasis (Schistosoma spp.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

• 6 önemli uyarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364. HAVUZ SUYUNDA ALG ÜREMESÝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385. HAVUZ SUYUNDA SICAKLIÐIN ETKÝSÝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406. SAÐLIK BAKANLIÐI GENELGELERÝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

• Yüzme Havuzlarýnýn Tabi Olacaðý Saðlýk Esaslarý ve Þartlarý Hakkýnda Yönetmelik . . . 48• Saðlýk Bakanlýðý Toz Klor Kullanýmýný Yasakladý mý? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

7. SAÐLIK BAKANLIÐINCA KONTROL EDÝLMESÝ ÝSTENÝLEN BAKTERÝLER . . . . . . . . . . . . . . 74

www.havuz.info.tr


7

• Toplam Koloni (jerm) Sayýsý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74• TS EN ISO 6222 (Su kalitesi - Kültürü yapýlabilen mikroorganizmalarýn sayýmý - Agar

besiyerinde aþýlama ile koloni sayýmý) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74• Koliform ve E.Coli bakterileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75• TS EN ISO 9308-1 (SU KALÝTESÝ - ESCHERÝCHÝA COLÝ VE KOLÝFORM BAKTERÝLERÝN

TESPÝTÝ VE SAYIMI - BOLUM 1: MEMBRANLA SUZME YONTEMÝ) . . . . . . . . . . . . . . . . 75• Koliform bakteriler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76• E. coli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76• Pseudomonas aeruginosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77• TS EN 12780 (Sular - Ýnsani Tüketim Amaçlý Sular) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

8. HAVUZLARDAKI KLOR MIKTARI NE OLMALIDIR? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78• Dezenfeksiyon Maddeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78• Su Hazýrlýk Metot Kombinasyonlarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79• Klor Dozajý ve Klor Tesisinin Kapasitesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79• Klor Oksidasyon Basamaklarý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79• Dezenfeksiyon Deðeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

9. HAVUZ SUYUNDA pH 'IN ÖNEMÝ NEDÝR? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8110. KLOR ÖLÇÜMÜ NASIL YAPILMALI? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

• Serbest Klor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83• Baðlý Klor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83• Toplam Klor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

11. BAÐLI KLOR NEDÝR ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8512. KLOR ÞOKLAMASI NASIL YAPILIR? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8613. STABÝLÝZATÖR (Siyanürik Asit) NEDÝR? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8814. AMONYUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8915. NITRAT VE NÝTRÝT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9416. ALÜMÝNYUM VE BAKIR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

• Alüminyum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94• Bakýr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

17. ALKALÝNÝTE NEDÝR? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9718. KALSÝYUM SERTLÝÐÝ NEDÝR? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9819. TOPLAM ÇÖZÜNMÜÞ KATI MADDE (TDS) NEDÝR? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9920. DOYGUNLUK DEÐERÝ ( Saturation Index ,Langelier Ýndeksi ) NASIL HESAPLANIR? . . . . 10021. HAVUZ KÝMYASALLARI KULLANIMI ve ÖLÇÜMLERÝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10122. HAVUZ KÝMYASALLARI KULLANIMINDA DÝKKAT EDÝLMESÝ GEREKENLER . . . . . . . . . . . . 103

• KLOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103• pH - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104• YOSUN ÖNLEYÝCÝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 • BERRAKLAÞTIRICI (PARLATICI) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106• ÇÖKTÜRÜCÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106• pH+ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

23. HAVUZ MAKÝNE DAÝRESÝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106• Havuz filtrasyon sistemi nasýl çalýþtýrýlýr? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107• Altý yollu vananýn kullanýmý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108• Süpürge iþlemi yapýlýrken dikkat edilmesi gerekenler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108• Filtre içindeki havanýn yaratacaðý problemler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

24. FÝLTRE KUM'UNUN ÖNEMÝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110• Zeolit, Klinoptilolit Nedir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

www.havuz.info.tr


8

25. HAVUZ TEMÝZLÝÐÝ VE SEZON ÖNCESÝ BAKIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11226. HAVUZ PROBLEMLERÝ VE ÇÖZÜMLERÝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

• Mekanik Problemler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114• Kimyasal Problemler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

a) Taze su ile gelen problemler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115b) Kullanýlan kimyasallardan kaynaklanan problemler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115c) Yetersiz ve doðru kullanýlmayan kimyasaldan kaynaklanan problemler . . . . . . . . 115

27. ALTERNATÝF DEZENFEKSÝYON SÝSTEMLERÝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118• Ozon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118• UV Ýle Dezenfeksiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120• Bakýr – Gümüþ Ýyonizasyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120• Tuz ile klor üretimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

28. ALTERNATÝF DEZENFEKTANLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123• Ýyot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123• Brom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123• Lityum Hipoklorit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124• Hidrojenperoksit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124• Potasyum Permanganat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124• Guanidin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

29. OTELLER ÝÇÝN SEZONLUK HAVUZ KÝMYASALLARI KULLANIM MÝKTARI VE FÝYAT ANALÝZÝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

30. BAZI BILIMSEL YAZILARDAN KISALTMALAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12731. KAYNAKLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

Ek 1. The Swimming Pool and Spa Association . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130ABOUT SPASA NSW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130What is SPASA? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130What does SPASA do? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130Setting Standards . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130CODE OF ETHICS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130FACT SHEETS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131• Water Balance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132• Pool Safety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135• Solar Heating . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137• Sanitising the Pool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139• Gas Pool Heating . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142• Pool Blankets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145• Heat Pumps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147• Ozone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149• Ionisers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151• Spa PoolMaintenance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153• Salt Chlorinators . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156• Saving Water . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158• Concrete Pools . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160• Algae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162• Winterising Your Pool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163• Langelier Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165• Automatic Chlorine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

www.havuz.info.tr


9

• Filtration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169Ek 2. Pool Standards, 2006 for the Swimming Pool, Wading Pool and

Water Spray Park Regulation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 I. Definitions and Interpretation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171II. Purpose and Scope . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172III. Construction, Operation and Maintenance of Pools . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172

1) Pool Operator Qualifications . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 2) Filtration and Recirculation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 3) Disinfection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 4) Monitoring and Recordkeeping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 5) Microbiological Sampling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 6) Water Quality . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 7) Anti-Entrapment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

IV. Written Policies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 1) Safety and Supervision Requirements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1782) Notices for Public Safety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 3) Public Education . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 4) Water Quality Issues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 5) General Sanitation Plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180

V. Pool Premises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 Schedule A: Fecal Contamination Management for Pools Reference Materials . . . . 181 A. Approval Process for Ultraviolet Treatment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185B. Inactivation of Viruses, Giardia and Cryptosporidium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 C. Equivalent CT Values for Chlorination at 25°C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188

Ek 3. Management of Spa Pools Controlling the Risks of Inflection . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 Background to the control of infectious agents in spa pools . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 Legislation + health and safety, and other relevant law . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 PART 1: REGULATORY REQUIREMENTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195

1.1 Scope and application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 1.2 Identification and Assessment of the risk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 1.3 Managing the risk: Management responsibilies, training and competance . 203 1.4 Preventing or controlling the risk from exposure to infectious agents . . . . . 204 1.5 Record keeping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 1.6 Responsibilities of designers, manufactourers, importers, suppliers and

installers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210 PART 2: GUIDANCE ON THE CONTROL OF INFECTIOUS AGENTS IN SPA POOLS . . . . . 210

2.1 Background . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210 2.2 Treatment programmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 2.3 Monitoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 2.4 Cleaning and disinfection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 2.5 Design . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229 2.6 Whirlpool baths . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 2.7 Hiring and other commercial uses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

APPENDIX 1 AUDIT CHECKLISTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 APPENDIX 2 TROUBLE SHOOTING GUIDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 APPENDIX 3 SPA POOL WATER TESTING PROCEDURES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

Ek 4. Cyanurics - Benefactor or Bomb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 Bibliography . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250

www.havuz.info.tr


10www.havuz.info.tr


"Ýyi bir dezenfeksiyon, pahalý kimyasallarla deðil, doðru kullanýlan kimyasallar ile yapýlýr."

...bu kitap, sevgili eþim Vera vebir tanecik kýzým Elifsu Sofya’ya armaðanýmdýr...

11

Kitabýmýza TMMOB Makine Mühendisleri odasýnýn 1993 yýlý mayýs ayýnda çýkardýðý Tesisat mühendisliði dergisinde, sektörümüzün duayenlerinden olan Makine Yük. Müh. Sami Bölükbaþýoðlu ile yapýlan söyleþiden bazý bölümleri size aktararak baþlamak istiyorum. Bakalým 1970 yýlýndan 2010 yýlýna, 40 yýlda neler deðiþmiþ?

Soru: Sayýn Bölükbaþýoðlu, ülkemizdeki en eski Yüzme Havuzu Tesisatçýlarýndan birisiniz. Sizce yüzme havuzu nedir, tanýmýný yapar mýsýnýz?

S.B: Bugün bilhassa Türkiye'de hýzla geliþmekte olan yüzme havuzu, insanlarýn suya girmekle serinlemekten baþlayýp, hareket, çevrede yarattýðý serinlik ve güzellikle, huzur ortamýyla insanlarý özellikle de aileleri bir araya toplamak için ihtiyaç haline gelmiþ bir olay.

Yüzme havuzu bence; görsel olarak temiz ve berrak su, tabaný-duvarlarý ve yüzeyi temiz olan su, ayrýca her an mikro biyolojik açýdan temiz olabilen bir su havuzudur.

Tabii bu temizliði saðlayabilmek için; birincisi filtreleme sisteminin, ikincisi de dezenfeksiyon sisteminin çok iyi ve uygun kapasitede yapýlmýþ olmasý gereklidir.

Kýsaca yüzme havuzlarý, çok ömürlü ve her an suyun bu temizliðini saðlama niteliðine sahip havuzlardýr.

Soru: Yani, birçoklarýnca sanýldýðý gibi dört duvar içinde bir miktar su deðil.

S.B: Kesinlikle. Hakikaten bu konuyu bilmeyenler hiçbir zaman havuzun yaný baþýnda ve görünmeyen bir noktada, çok önemli bir makine dairesinin bulunduðunu bilmezler.

Soru: Yüzme havuzlarýna olan talebin doðuþunu, ülkemizdeki geliþimini anlatýr mýsýnýz?

S.B: Bundan takriben 20 yýl önce modern anlamda havuz istekleri baþlamýþtýr. Yani havuzun Uluslar arasý ölçülerde yapýmý, su devir daiminin saðlanmasý, suyun temiz-lenmesi ve dezenfeksiyon sisteminin baþarýlý bir þekilde temini arzu edilir olmuþtur.

Ancak o zamanlar, denizlerin temiz olmasý, halkýn daha çok deniz kýyýsýna raðbet etmesi, havuz maliyetlerinin yüksekliði havuzun önemini gölgeliyordu.

Hatta bir ara Türkiye'de ekonomik krizlerin bulunduðu sýralarda havuz yapýmlarý hayli azaldýðý gibi tek tük yapanlar da yapýldýðýnýn bilinmesini istemezlerdi. Fakat sonra sonra bir ihtiyaç olarak anlaþýldý ve bugün hýzla ve çok miktarda yapýlýyor.

....

Türkiye’de Yüzme Havuzlarýnýn Durumu

www.havuz.info.tr


12

Soru: Yüzme havuzu tesisatý denince ne anlaþýlmalý, havuz tesisatý hangi proseslerden oluþuyor?

S.B: Yüzme havuzu çok iyi tanýmlanmalý ki tesisatý da ona göre yapýlsýn. Yani bir açýk yüzme havuzu mu kapalý bir mekanda yapýlan havuz mu? Genel maksatlarla kullanýlan bir havuz mu, özel bir ev için yapýlan havuz mu?

....

Havuzlarýn bu þekilde amacý tayin edildikten sonra, bir havuz hacmindeki suyun kaç saatte bir devir daim yapabileceðini de kesin olarak tayin etmek lazým.

Bir olimpik havuzda, hiç düþünmeden, buna 4 saat demek lazým. Bir çocuk havuzunda 2 saat demek lazým. Çok fazla kaplýca olan yurdumuzda, kaplýca havuzlarý söz konusu ise orada bunu 1 saat gibi kýsa süreye düþürmek lazým. Ama sadece 1 aileye hitabeden özel havuzda bu 8 saat olabilir.

Tabii iktisadi düþüncelerle, maliyetin biraz daha düþürülmesi maksadý ile site ve apartmanlar için yapýlan daha büyükçe topluluklara hitap eden havuzlarýn devir daim süreleri 4 ile 6 saat gibi bir deðerde tarif edilir ve genelde 6 saat olarak alýnýr.

Bunun 4 saate doðru yaklaþmasý su temizliði açýsýndan bir yarar saðlayacaktýr. Havuzlarda kesinlikle mühendisliðin tespit ettiði kýstaslarýn dýþýna çýkmamak lazým.

Bir emme sistemindeki, emme borularýnda hiçbir zaman 1,25 m/s hýzdan büyük bir deðerin kabul edilmemesi lazým.

Zaman zaman çok küçük boru çaplarý ile oradaki emiþ hýzýnýn alýnabileceði zannedilerek o debinin geçeceði var sayýlýyor. Tabii ki böyle bir þey olmayýnca hesaplarda esas alýnan devir daim süreleri de çok þaþýyor.

Gelelim pompa debi ve basýnçlarýna. Pompa debi ve basýnçlarý, gerek devir daim süresi gerekse borulardaki lokal veya boru uzunluklarýnýn getirdiði basýnç kayýplarý ile kum filtresinin en týkanmýþ haldeki basýnç kaybýný da ilave ederek, tüm basýnç kayýplarýný rahat karþýlayacak kapasitede olmalýdýr.

Genellikle plastik gövdeli, sessiz havuz pompalan büyük basýnçlar getirememek-tedir. Ama 12-15 mSS civarýndaki bir pompa istenen debiyi karþýlýyorsa matluba muvafýktýr.

Basma basýnçlarýnýn 2,5 m/s 'den büyük seçilmemesi, sistemi ve filtrasyonu rahatlatýcý bir etkendir.

Kum filtrelerinin kapasitesi, genellikle kesiti ile belirlenir.

Bunda da özel havuzlar ve genel maksatlý havuzlar ile tatlý su ya da deniz suyu kullanan ki yurdumuzda deniz suyu da çok kullanýlýr, havuzlarda bu kum filtre hýzlarýnýn deðiþik deðerlerde seçilmesi uygundur.

Hatta çevre kirliliði de kum filtrelerinin hýz ve kapasitesi belirlenirken dikkate alýnmalýdýr.

Mesela yüksek hýzlý bir kum filtresini çevresi temiz bir özel evde 50m/h'e kadar

www.havuz.info.tr


13

seçebiliyor olsak bile çevre kirliliðinden dolayý 10m/h daha eksik yani 40m/h hýzda seçmekte yarar vardýr. Bu, genel maksatlý havuzda 30m/h 'lere düþecektir.

Dezenfeksiyon sistemi de tesisatýn bir parçasýný teþkil eder. Dezenfeksiyon sistemi de ana filtrasyon sistemiyle çok mütecanis, çok uyumlu, çok dengeli çalýþacak þekilde seçilip uygulanmalýdýr.

Keza suyun ýsýtýlmasý da ayrý bir önem taþýmaktadýr.

Soru: Bir yapýnýn tasarýmý yapýlýrken; Mimar, Ýnþaat Mühendisi, Elektrik Mühendisi, Tesisat Mühendisi arasýnda koordineli bir çalýþma söz konusudur. Yüzme havuzu tasarýmýnda da böyle bir çalýþma var mýdýr?

S.B: Bir havuzun yapýmý, her halükarda ciddi bir proje ile yapýlmalý. Bu iþin baþýnda da Makine mühendisi yönetmen olmalý. Mimar bir tasarým yapýyor ama can güvenliðinden tutun filtrasyonuna, dezenfeksiyon 'una hatta ve hatta tutunma yerlerinden merdivenine kadar her þeyini Makine mühendisi yönlendiriyor.

Buna elektrik mühendisi, statiker, kimya mühendisi ve mimar yardýmcý olmuþ oluyor. Yani bence bir havuzun yapýmý, mimarýn verdiði yerleþim planýna göre tesisatçýnýn ellerine teslim edilecek bir olaydýr.

...

Soru: Havuzlarda aydýnlatma (mekan ve su altý) ve topraklamanýn öneminden de söz eder misiniz?

S.B: Su altý aydýnlatmasý dediðimizde kesinlikle 12 volt ve kesinlikle izole trafolarla teçhiz edilmiþ olmalýdýr. Ve topraklama sisteminin son derece güvenilir uygulanmýþ olmasý lazýmdýr.

Birçok havuzcu yýldýrýmdan korunmayý bile düþünmez. Yani betonarmeyi topraklamayý. Halbuki ta civarda bir yere yýldýrým düþer, adam suyun içindedir çarpýlýr. Ýzole trafolarda, trafonun yüksek gerilim tarafýnda bir kýsa devre, diðer tarafa sirayet etmeyeceði için daima bir emniyettir.

Ama buna raðmen koruyucu sigortalarla ve topraklama hattýyla havuzu ayrýca emniyete almak lazýmdýr.

Soru: Yüzme havuzu tesisatý ile ilgili Türk Standartlarý henüz oluþmamýþtýr. Konuyla ilgili düþünceleriniz nelerdir?

S.B: Konuyla ilgili Türk Standartlarý henüz oluþmamýþtýr. Bayýndýrlýk bakanlýðýnýn tariflerinde de yeterli doküman yoktur. Avrupa'da ve Amerika'da birçok standart uygulamalarý vardýr.

Biz firma olarak SPASA'yý (Standarts For Swimming Pools) bize yakýn bulmakta ve uygulamaktayýz.

SPASA kuruluþunun da üyesi olarak devamlý bir bilgi kaynaðý temin etmekteyiz. Türk Standartlarý Enstitüsü, Türkiye'ye uygun, yüzme havuzu ile ilgili standartlarý çok süratli bir þekilde, bütün yapýmcýlarýn, iþletmecilerin hatta kullanýcýlarýn hizmetine sunmalýdýr.

www.havuz.info.tr


14

Bu gün havuzlarda dikkat ediyoruz serbest klor seviyesi birçok havuzda 0,3 mg/lt seviyesini geçmemektedir, bu eksiktir. Bazý havuzlarda ise 2-2,5 mg/lt seviyelere çýkmaktadýr. Bu da zararlýdýr. Yani bunun her halde Avrupa ve Amerika'da kabul edilen 0,5 ila 1,5 mg/lt seviyeleri arasýnda tutulmasý saðlanmalýdýr.

Soru: Standartlarýn oluþumunu ve iþletme sýrasýnda denetimi saðlýklý olarak yapabilecek kurumlar var mýdýr? Bu konuda TMMOB ve Makine Mühendisleri Odasý neler yapabilir?

S.B: Ülkemizde bu iþleri yapabilecek kuruluþlar var. Bayýndýrlýk Bakanlýðý Tesisat Dairesi Baþkanlýðý ve TSE'nin yapým sýrasýnda alt yapýyý hazýrlamasý lazýmdýr.

Tarifler çok net ve kesin olmalýdýr. Bütün dünyada uygulanan standartlar varken niye bizde olmasýn. Niye bu kadar gecikmiþ olunsun.

Havuz yapýmcýlarýnýn da bu konuda gayret sarf etmeleri lazým. En azýndan kendi meslek odalarý ile fikir birliðine ulaþmalarý ve öneriler getirmeleri lazýmdýr.

Havuzlardaki su dezenfeksiyonu konusunda Makine Müh. Odasý, Kimya Mühendisleri ve Belediyelerin de denetleme açýsýndan çok yeterli ve yetkili ekiplere sahip olmalarý lazýmdýr.

Bir havuzun bir bahçede yapýlýp yapýlmamasýný ince eleyip sýk dokuyan belediye ilgili birimleri, bu iþe ruhsat verdikten sonra bu iþin fiilen nasýl yapýldýðý ve neticede ne elde edildiðini de kesin kes denetlemelidir.

Bu havuzlarýn yapýmýndan sonra iþletmenin denetimi de özellikle insan saðlýðý açýsýndan son derece önemlidir.

Burada týp fakülteleri ile Hýfzýssýhha Enstitülerine çok önemli görevler düþmektedir. Bu kuruluþlar Türkiye genelinde çok sýký kontroller ve tespitler yapmalý, bir takým istatistik 'i bilgiler vererek hem halký hem de kuruluþlarý bilinçlendirmelidir. Yani bu iþe önayak olmalýdýr.

....

Gerek üyelerini ve dolayýsý ile üyelerinin çalýþtýðý diðer kamu ve özel kuruluþlarý da bu birliðe davet etmekte büyük katkýsý ve faydasý olacaktýr. Sonra Oda 'lar arasý iþbirliði de burada önem kazanýyor.

Bilhassa Kimya Mühendisleri ve Týp kuruluþlarý ile çok sýký iliþkide olmak lazýmdýr.

Soru: Tesisat Mühendisliði Dergisi bunun bir baþlangýcý, bir platformu olabilir mi?

S.B.:Tesisat Mühendisliði Dergisi, tabii ki bilhassa tüm makine mühendislerinin okuduðu bir dergi olacaktýr. Hakikaten de çok faydalýdýr. Basýnýn bu iþe davet edilmesi lazýmdýr.

Çok daha az teknik olmakla beraber halký bilinçlendirmek bu iþi sevdirmek lazýmdýr.

Özellikle kitle iletiþim araçlarý kanalý ile, nasýl doðal gaz konusunda halka bilgiler veriliyor, ayný þekilde yüzme havuzlarý ile ilgili de hem iþletmecilere hem de halka

www.havuz.info.tr


15

yaygýn bilgi verilmelidir.

Çünkü halk saðlýðý açýsýndan doðal gazdan daha az tehlikeli deðil yüzme havuzlarý. Saðlýklý dezenfeksiyon yapýlmamasý halinde bulaþýcý hastalýklarýn, bakteriyel hastalýklarýn hýzla yayýlmasýna neden olabilir çünkü.

...

Tesisat mühendisliði Dergisi: Sayýn Bölükbaþýoðlu sohbetiniz için size teþekkür ederiz.

Sn. Bölükbaþýoðlu ile yapýlan sohbetten anlaþýlacaðý üzere ülkemizde havuz sektörünün baþlangýcý 1970'li yýllarda dayanmaktadýr.

TSE ilk çalýþmalarýný TSE 11899/Aralýk 1995 de yayýnlamýþ, 25 Nisan 2000 yýlýnda aldýðý kararla önceki çalýþmayý geçersiz kýlýp TSE 11899 YÜZME HAVUZLARI, SUYUN HAZIRLANMASI, TEKNÝK YAPIM, KONTROL, BAKIM ve ÝÞLETMESÝ GENEL KURALLAR 'ýný yürürlüðe koymuþtur.

TSE bu standartlarý yayýnlamasýna raðmen, ne yazýk ki yüzme havuzu yapýlýrken bu standartlarý uygulama zorunluluðu yoktur.

Yüzme havuzlarý, masaj havuzlarý, süs havuzlarý, sauna konularýnda faaliyet gösteren firmalar Uygulamalý Havuz Enstitüsü'nün (UHE) temelini 26.01.1995 günü 26 firmanýn katýlýmý ile düzenlenen "Sektörümüzün sorunlarý" konulu toplantýda atmýþ ve derneðin tüzüðü hazýrlanarak, 19 kurucu üyenin imzasý ile 20.04.1995 günü yasal baþvurusunu yapmýþtýr.

UHE ye kayýtlý 200 civarýnda firma varken, ülke çapýnda, yüzme havuzlarý, masaj havuzlarý, süs havuzlarý, konularýnda faaliyet gösteren firma sayýsýnýn 1000 in üzerinde olduðu tahmin edilmektedir.

UHE ini hali hazýrda dernek statüsünde olmasý ve yarý resmi devlet kuruluþu (Oda) olamamasýndan dolayý denetleme ve yaptýrým yetkisi yoktur. UHE'nin bu yetkiyi kazanmasý halinde, atýksu arýtma tesislerinin proje safhasýnda olduðu gibi, havuz projelerinin de UHE tarafýndan onaylanarak, havuz yapýmýna baþlanabilmesi, birçok tasarým hatasýnýn daha iþin baþýnda bertaraf edilmesini saðlayacaðýný düþünmekteyim.

Belediyeler ise bu konuya maalesef daha çok uzaklar....

Ülkemizde ilk olarak yüzme havuzlarýnýn mikrobiyolojik ve kimyasal analizlerle denetlenmesi sürecini, 2008 yýlýnda Saðlýk Bakanlýðý baþlatmýþtýr.

Saðlýk Bakanlýðý 2008 yýlýnda havuz kimyasallarý üretim sürecinde merdiven altý dediðimiz üretimlerin halk saðlýðýný tehdit eder boyutlara ulaþmasý sebebiyle, üretim sürecinin ruhsatlandýrýlmasýna ve ruhsatsýz ürünlerin piyasadan kaldýrýlmasýna karar vermiþtir.

Saðlýk Bakanlýðý, Temel Saðlýk Hizmetleri 15.05.2008 tarihinde yayýnlamýþ olduðu Sayý:B.10.0.TSH.0.10.00.04/121.99 sayýlý genelge ile Ýl ve Ýlçe Saðlýk Müdürlüklerine

www.havuz.info.tr


halka açýk havuzlarýn denetlenmesi görevini vermiþtir.

Yine Saðlýk Bakanlýðýnýn halka açýk havuzlarda zorunlu tutmayý hedeflediði, Halk Eðitim Merkezlerince (UHE ve Kimya Mühendisleri Odasýnýn da katkýlarýyla) eðitilmiþ ve sertifikalý Havuz Operatörleri bulundurulmasý çalýþmalarý da baþlamýþtýr.

Bütün bu olumlu ve olumsuz yönleri ile ülkemizde yaklaþýk 200.000 adet havuzun çoðu, doðru projelendirilmemesi veya bakýmlarýnýn doðru yapýlmamasý nedeniyle saðlýðýmýzý tehdit etmektedir.

Özellikle halka açýk havuzlar (Otel havuzlarý, Spor havuzlarý, Site havuzlarý,...vb.) halk saðlýðý açýsýndan büyük riskler taþýmaktadýr.

16www.havuz.info.tr


17

Havuz Suyunda Neler Var?

ÝYONÝK ÇÖZÜNMÜÞ

POZÝTÝFÝYONLAR

NEGATÝFÝYONLAR

ASKIDAKATI MADDE

KOLLOÝDALKAYNAÐI

Mineraller,katýlar vekayalar

Atmosfer

Organikmaddeparçalanm.

Yaþayanorganizma

EndüstriyelAlanlar

SodyumKalsiyumMagnezyumPotasyumAlüminyumDemirManganezBakýrÇinko vs...

Suda bulunan baþlýca maddeler ve kaynaklarý

Hidrojen

AmonyakHidrojenSodyum

BikarbonatKarbonatKlorürFlorürNitratFosfatHidroksitlerBoratlarSilikatlarSülfat

BikarbonatKlorürFlorür

KlorürBikarbonatHidroksitNitrikNitratSülfürOrganikradikaller

Kil, Kum vediðerinorganikkatýlar

Toz - Polen

Organik katý,organikatýklar

Algler,Diatomlar,Protozoa,Balýklar vb.

Kil, silt vediðer inorganikkatýlar, OrganikbileþiklerYað, korozyonürünleri,prozoa vb.

Ýnorganikiyonlar,Organikmoleküller

Aðýr metalleriçeren inorganikiyonlar

Hümik maddeiçeren, doðalorganik bile-þikler, sebzeyerengini verenmaddeler, di-ðer organikatýklar

Virüsler,Bakteriler, Algler vb.

ÝnorganiklerVOC içerendoðal vesentetik organikbileþiklerpestisitler,virüsler,bakteriler

AmonyakHidrojenMetanNitrojenOksijen

AmonyakMetan

KlorürSülfürdioksit

KilSilikatFerrikoksit

NitrojenOksijenSülfürdioksit

Karbondioksit

Karbondioksit

KarbondioksitHidrojensülfit

Karbondioksit

GAZLAR

NON-ÝYONÝK ÇÖZÜNMÜÞ

AlüminyumoksitMagnezyumdioksit

www.havuz.info.tr


18

Havuz Suyunda Bulunan Baþlýca Maddeler.

KATYONLAR : Sodyum, Kalsiyum, Magnezyum, Potasyum, Alüminyum, Demir, Manganez, Bakýr, Çinko, Kurþun, Amonyum, Hidrojen

ANYONLAR : Bikarbonat, Karbonat, Klorür, Florür, Fosfat, Hidroksitler, Boratlar, Silikatlar, Sülfat, Nitrat, Nitrit, Sülfit, Sülfür

KOLLOÝDLER : Kil, Kum, Toprak, Silikat, Ferrikoksit, Alüminyumoksit, Magnezyum-dioksit, Hümik asitler, Taninler

GAZLAR : Karbondioksit, Hidrojen sülfür, Hidrojen, Metan, Azot, Oksijen

CANLILAR : Virüsler, Bakteriler, Mantarlar, Protozoalar, Algler, canlý – cansýz Böcekler, Kuþ, kedi, köpek vb. Tüyleri ve dýþkýlarý, Bitkiler, yapraklar, Polenler

ÝNSAN KAYNAKLI KÝRLÝLÝK : Vücut kiri, yaðý ve teri, Kan, Cerahat, Tükürük, Ýdrar, Dýþký, Sümük, Kozmetikler, Saç

DÝÐERLERÝ : Tarým Ýlaçlarý, Gübreler, Boyalar, Klorlu bileþikler

TS 11899 Temiz su ve havuz suyunun özellikleri

Havuzumuzun temiz ve berrak olmasý için klorla yapýlacak olan dezenfeksiyonun yanýnda mutlaka iyi bir filtrasyonunda olmasý gereklidir. Temiz ve berrak görünen bir havuz, filtrasyonun düzgün olduðunu gösterir, ancak havuzda dezenfeksiyonun yeterli olduðu anlamýna gelmeyebilir.

Bunun yanýnda TS 11899 havuza doldurulacak suyun niteliði konusunda aþaðýdaki standartlarý getirmiþtir.

Suyun özellikleri

Suyun karakteristik nitelikleri içme sularý ile ilgili TS 266' ya uygun olmalýdýr. Deniz ve mineral sularý için, özelliklerine baðlý olmak üzere kýsmen baþka araþtýrma metodlarýda kullanýlmak zorundadýr. Temiz suyun numunesi havuza girmeden önce tesisattan alýnýr. Havuz suyu numunesi yüzeyin 20 cm. altýndan (derinden) alýnýr.

Havuz Doldurma Suyunun Özellikleri

Doldurma suyu; Ýçilebilen genel ve yaygýn hijyenik sularýn (TS 266'ya uygun) niteliklerini taþýmalýdýr., aksi takdirde ayrý olarak düzenlenmiþ özel bir su hazýrlama tesisinde bu þartlara getirilmesi gerekir. Su hazýrlama iþlemini zorlaþtýran maddeler de ön bir iþlemle önceden sistemden uzaklaþtýrýlýr. Deniz suyu ve tuzlu sulardaki tuz miktarý ile saðlýk açýsýndan problem taþýmayan mineralli sularda ve kaplýca sularýndaki mevcut doðal maddeler dikkate alýnmamalýdýr. Doldurma amacý ile kullanýlan suyun ön bir iþlemle hazýrlanmasý TS 266 ya uygun olmadýðý veya aþaðýdaki deðerlerin aþýlmasý halinde söz konusu olur.

Demir 0.1 mg/l(1,8 mmol/m³)

Mangan 0.05 mg/l(0,9 mmol/m³)

Amonyum 2.0 mg/l(110 mmol/m³)

P olarak polifosfat 0.005 mg/l

(0,16 mmol/m³)

www.havuz.info.tr


19 www.havuz.info.tr


2) ie.: Ýsbat edilemez

3) Su sýcaklýðý ≥23°C filtre edilmiþ suda (dezenfeksiyondan önce)

4) Sýcak masaj havuzlarýnda ve su sýcaklýðý ≥23°C olan havuzlarda.

5) Bulanýklýk birimi FNU: Formazine Nephelometric birimler

6) Ozon kademeli su hazýrlýk iþlemleri için geçersizdir

1.2.1.

min

---

---

---

---

---

---

---

---

6,5

6,5

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

0,3

---

0,7

---

---

No BÝRÝM

l/ml

l/ml

l/m5FNU

mmol/m³

mmol/m³

mg/l

mg/l

mg/l

mg/l

mg/l

mV

mV

mV

mg/l

mg/l

mg/l

mV

mV

l/100ml

l/100ml

l/100ml

PARAMETRE min

---

---

---

---

---

---

---

6,5

6,5

---

---

---

---

---

---

---

750

700

90,3

---

0,79

770

720

maks

20

202i.e.2i.e.

2 - 3i.e.

0,4

0,2

---

7,6

7,6

5,5

0,1

---

---

0

0

0

---

---

---

ihtiyacagöre

0,2

---

---

maks

100

1002i.e.2i.e.

2 - 4i.e.

0,5

0,5

7,6

7,6

5,5

0,1

322

20

0,75

0,75

3

---

---

0,69

0,2

1,09

---

---

TEMÝZ SUGRUP HAVUZ SUYU

1.2.1.1

1.2.1.2

1.2.1.3

1.2.1.4

1.2.1.5

1.2.2.

1.2.2.1

1.2.2.2

1.2.2.3

1.2.2.4

1.2.2.5

1.2.2.6

1.2.2.7

1.2.2.8

1.2.2.8.1

1.2.2.8.2

1.2.2.9

1.2.2.10

1.2.2.11

Mikrobiyolojik Talepler

Koloni teþkil eden birimler (KBE) (20±2) °C’de

Koloni teþkil eden birimler (KBE) (36±1) °C’de

Escherichia coli (36±1) °C’de

Pseudomonas aeruginosa (36±1) °C’de

Legionella pneumophila (36±1) °C’de

Fiziksel ve Kimyasal Talepler

Renk (l=436 nm iken spektral absorbsiyon katsayýsýnýn belirlenmesi

5Bulanýklýk (Bulanýklýk birimi FNU )

Netlik

8pH Deðeri

+Amonyum (NH ) Konsantrasyonu4

Doldurma suyundaki nitrat (NO ) konsantrasyonu36üzerine ilave nitrat konsantrasyonu

Doldurma suyunun O deðeri üzerinden 27Mn VII’nin II’ye oksitlenebilirliði

KMnO olarak doldurma suyunun deðeri 4

üzerinden KMnO kullanýmý4

8Ag/AgCl 3,5 m.KCl elektrot için redox deðeri

Tatlý sular için

Deniz sularý için

Klorür miktarý >500 mg/l. Ayný zamanda0,5 mg/l’den daha yüksek bromür veya iyodür

8içeren sular için redox gerilimi8 - 13Serbest klor

10 - 12 - 13Baðlý klor

a. Genel

b. Sýcak masaj havuzlarýnda

a. 6,5≤pH deðeri≤7,3

a. 6,5≤pH deðeri≤7,3

b. 7,3≤pH deðeri≤7,6

b. 7,3≤pH deðeri≤7,6

a. Tatlý suda

b. Deniz suyunda

Havuz dibi net olarakkolayca görülmeli

Sýnýr deðerdenenerek belirlenir

20www.havuz.info.tr


7) Yüksüz tesiste filtre edilmiþ suyun oksitlenebilme deðeri doldurma suyunun altýnda ise, burada düþük olan deðer referans olarak alýnýr. Doldurma suyunun oksitlenebilme deðeri 0.5mg/l O veya 2mg/l KMnO 'nýn altýnda ise 0.5 mg/l O veya 2mg/l KMnO deðeri 2 4 2 4

referans olarak kabul edilir. Ozonlu iþlemlerde: iki misli deðerler

8) Serbest klor, pH ve Redoks gerilimi ölçümü için ölçü suyu hattý (Doðrudan havuzdan ölçüm için numune su alan) ve buradan referansla çalýþan su kontrol ve ayar tesisi (Sabit ve sürekli, doðru ayarlanmýþ), su kontrol, ayar ve kayýt ünitelerinden oluþan bir elektronik sistem (Su kontrol, ayar ve kayýt tesisi) bulunmalýdýr. Ölçü suyu akýþýndaki gecikme en çok 0.5 dakikayý, ölçme sistemindeki ölçüm gecikmesi ise 1 dakikayý aþmamalýdýr. Redoks ölçümünde tolerans 20mV'u aþmamalýdýr. Ölçülen redoks deðeri olmasý gereken min. Deðerinin 50mV daha altýnda ise su hazýrlýk tesisi ve iþletme þartlarý gözden geçirilmeli,sebep araþtýrýlmalý ve düzeltilmelidir. Ph deðerinin elektro metrik olarak ölçümünde tolerans ± 0.1 doðrulukla gerçekleþmelidir. Amperometrik klor ölçümünde olasý hata sýnýrý en fazla 0.05 mg/l olmalýdýr. PH ve serbest klor için verilen minimum ve maksimum deðerlerin sýnýr deðerler olduðu unutulmamalýdýr. Deðerler baþkaca metot ve referanslarla en az günde bir kez ölçülmeli, su kontrol, ayar ve kayýt tesisinin güvenilirliði test edilmelidir. Su kontrol, ayar ve kayýt tesisleri talep edilen (Ayarlanmýþ) deðerlerin dýþýnda sudan olumsuz referanslar aldýklarýnda, yüzenler ve iþletmeciyi uyaracak bir ikaz düzeneðine sahip olmalýdýrlar. Kayýt ünitesi (Grafik veya bilgisayarlý) bulunmadýðý hallerde deðerler bir iþletme defterine saat baþý kaydedilip saklanmak zorundadýr. Ayrýca müþteri ve yüzücülerin bu deðerleri her an bilme haklarý vardýr.

9) Mikrobiyolojik taleplerin karþýlanabilmesi için kendine özgü koþullarý bulunan yüzme havuzu tesislerinde ve belli iþletme þartlarýnda daha yüksek konsantrasyonlar gerekebilir. Mikrobiyolojik taleplerin karþýlanmasý mutlak gerekliliktir. Bu durumu meydana getiren sebepler ve çözümler araþtýrýlmak zorundadýr. Havuz suyundaki serbest klor konsantrasyonu her halükarda 1.2mg./l. üst sýnýrýný aþamaz.

10) Belirtilen sýnýr deðerini yerine getiremeyen tesisler, bu standardýn yürürlüðe girmesinden itibaren 5 yýl içinde bu standardýn gereklerini ve belirtilen talepleri yerine getirmek zorundadýrlar. Bunun için tesislerini bu standardýn taleplerini cevaplayacak þekilde yenilemek veya ilave yapmak zorundadýrlar.

11)Açýk yüzme havuzlarýnda mikrobiyolojik þartlarýn yerine getirilebilmesi için klor konsantrasyonu olarak daha yüksek deðerler kullanýlabilir.

12)Devamlý olarak taze su ile beslenen (≤2m3 ) sauna tesislerindeki soðuk þok havuzlarý için geçerli deðildir.

13)Bromür ve iyodür içeren sularda klor olarak baðlý veya serbest halojen

Burada ileride daha detaylý deðineceðimiz ORP (Redox) deðerlerine dikkat etmeniniz öneriyorum. Tatlý suda pH 6.5 - 7.3 aralýðýnda ise min. redox gerilimi 750 mv, 7.3 -7.6 aralýðýnda ise min. redox geriliminin 770 mv olmasý gerektiði belirtilmektedir. Unutulmamalýdýr ki 750 mv bu þartlarda bize 0.6 ppm klor oraný verecektir. Eðer ORP elektrodunuz serbest kloru gösteren özel bir elektrot deðil ise aldýðýnýz sonuç Toplam klor oranýndýr.

21

Bu bölümde bahsi geçen konular sizleri havuzlardan uzaklaþtýrmak veya korkut-mak için anlatýlmamýþtýr.

Buradaki amacýmýz, havuz suyunun iyi dezenfekte edilmediði takdirde neler olabileceði konusunda sizleri bilinçlendirmektir.

Hayatýn kaynaðý olan su, vücut aðýrlýðýmýzýn %65'ini, kanýmýzýn %80'ini, dünya-mýzýn ise %75'ini oluþturmaktadýr.

Ýnsan günde 2.5 lt su içerek, yýlda vücut aðýrlýðýnýn 5 katý suyu tüketir. Tüketilen bu suyun % 50'si böbrekler, % 25'i deri, % 20'si idrar ve % 5'i ise dýþký ile atýlýr.

Dünya Saðlýk Örgütü, bulaþýcý hastalýklarýn % 80 oranýnda kirli sulardan kaynaklandýðýný belirtmektedir.

Endüstriyel ve evsel atýksularýn, kullandýðýmýz yeraltý ve yerüstü sularýný nasýl kirlettiði aþaðýdaki resimde temsili olarak gösterilmektedir. Dünyada her yýl 5 ila10 milyon insan kirli sulardan kaynaklý hastalýklar sebebi ile ölmektedir. Bu nedenle temel ihtiyacýmýz olan suyun dezenfeksiyonu, içme ve kullanma sularýnda büyük önem arz etmektedir.

Havuzlardan Bulaþabilecek Hastalýklar

www.havuz.info.tr


Yüzülen ortamýn kirliliðine baðlý olarak bir çok saðlýk sorununun ortaya çýktýðý ve bunlarýn baþýnda enfeksiyon hastalýklarýnýn (bakteri, virus, mantar, parazit sebebiyle oluþan ateþli hastalýklar) geldiði belirlenmiþtir.

Suda Bulunan Mikroorganizmalar

Suda bulunan mikroorganizmalarý üç grupta toplayabiliriz:

A- Suda doðal olarak bulunan mikroorganizmalar : Spirillum, Vibrio, Pseudomanas, Achromobacter, Chromobacter türleri ile Micrococcus ve Sarcina'nýn bazý türleri.

B- Toprakta yaþayan mikroorganizmalar : Bunlar; Bacillus, Streptomyces ve Enterobacteriacea'nýn saprofit üyeleridir. Topraðýn yýkanmasý sonucu veya yaðmur ile suya karýþýrlar.

C- Normal olarak insan ve hayvanlarýn baðýrsaklarýnda bulunanlar : Baþlýcalarý; Esherichia coli , Streptococcus faecalis , Clostridium perfiringens ve baðýrsak patojenleridir (Salmonella ve Vibrio comma gibi)

Su kirliliðinde en önemli etken mikrobiyal kirlilik, özellikle de “patojenik (hastalýk yapýcý) organizmalar” dýr.

Su kirliliðinin en tehlikeli þekli ise su ortamýna insan dýþkýsýnýn girmesidir.

Bir çok hastalýk insan veya bazen hayvanlarýn patojen saçan dýþkýlarýnýn su veya gýdalarý kirletmesi ile ve daha sonra bunlarýn tüketilmesiyle dýþký-aðýz rotalý (aþaðýda gösterildiði þekilde) bir yolla bulaþmaktadýr.

Tüm dünya ölçe-ðinde düþünülecek olursa, ishaller kalp hastalýklarýndan sonra ölümlerin ikinci önem-li nedenidir.

Geliþmemiþ ülke-lerde ise, en sýk ölüm nedenlerinin baþýnda ishaller gelmektedir.

Asya, Afrika ve Latin Amerika'da her y ý l 4 . 6 0 0 . 0 0 0 - 6.000.000 çocuðun ölümüne yol açmak-tadýr. Bunun anlamý günde 10.000 veya dakikada 7 çocuðun

ölmesidir.

22www.havuz.info.tr


Yukarýda bahsi geçen bu hastalýklara neden olabilecek, havuzlar kadar dezenfeksiyonuna dikkat edilmesi gereken diðer bir bölüm ise, havuz etrafýnda bulunan ve ortak kullanýma açýk; duþlar, soyunma odalarý ve tuvaletlerdir.

Ülkemizde yüzme havuzlarýnýn sayýlarýnýn artýþý ile doðru orantýlý olarak Su ile Bulaþan Hastalýk (SBH) vakalarýnda büyük artýþ gözlenmektedir.

Yüzme havuzlarýndaki tehlikeli mikroorganizmalarý, kaynaklarýna göre 2 gruba ayýrmaktayýz.

• Fekal (dýþký) Kaynaklý

Virüsler ; Adenovirüs, Hepaptit A, Norovirüs, Enterovirüs


SU ÝLE BULAÞAN HASTALIKLAR

Hastalýk

Gastroenteris

Tifoid

Dizanteri

Kolera

Bulaþýcý Sarýlýk(viral)

Amipli Dizanteri

Giardiasis

Cryptosporidiosis

• Rotavirüs• Salmonella

• Enteropatojenik E.Coli

• Salmonella Typhosa

• Shigella

• Vibrio comma

• Hepatitis A

• Entomoeba Histolytica

• Giardia lamblia

• Cryptosporidium

• Ýnsan dýþkýsý• Hayvan veya Ýnsan dýþkýsý• Ýnsan dýþkýsý

• Ýnsan dýþkýsý



• Ýnsan dýþkýsý ve kirli suda yetiþmiþ canlýlar


• Hayvan veya Ýnsan dýþkýsý

• Hayvan veya Ýnsan dýþkýsý

Akut ishal veyakusma

Baðýrsak iltihabý, dalak büyümesi, yüksek ateþ, bazen ölümcül

Ýshal, nadiren ölümcül

Kusma, þiddetliishal, hýzlý su kaybýve ölüm

Ciltte sararma,karaciðer büyümesi, karýn aðrýsý, nadiren ölümcül

Hafif ishal,kronik dizanteri

Ýshal, kramp, bulantý veya genel halsizlik, ölümcül deðil (1-30 hafta sürebilir)

Ýshal, mide aðrýsý(ortalama 5 gün sürer)

SemptomlarNeden Olan

MikroorganizmalarMikroorganizmalarýn

Suya Nereden Bulaþtýðý


Bakteri ; Shigella spp., E. coli

Protoza; Giardia, Cryptosporidium

• Fekal (dýþký) Kaynaklý Olmayan

Virüsler ; Adenovirüs, Popillomavirüz, Noluscipoxvirüs

Bakteri ; Legionella spp., Pseudommonas spp., Mycobacterium spp., Stophylococcus aureus, Leptospira spp.

Protoza; Naegleria fowleri, Acanthamoeba spp., Plasmodium spp.

Fungus; Trichophyton spp., Epidermophyton floccosun

Yukarýda deðinilen mikroorganizmalarýn ortak özellikleri, suyla bulaþmalarý ve hastalýk oluþturduklarýnda temel semptomun ishal olmasýdýr.

Dýþký ile temas riski, özellikle bez kullanan, yürüme çaðý çocuklarý ve ishal olmuþ yetiþkinlerin bulunduðu yüzme havuzlarýnda yüksektir.

Ýshal rahatsýzlýðý olan kiþilerin havuzu kullandýklarý esnada, yanlýþlýkla ortama karýþtýracaklarý 0,14 gramlýk (2 damla) dýþký, yüzme havuzunu kirletmek için yeterli olacaktýr.

10 11 61 gram dýþkýda 10 Hepatit A virüsü, 10 Noravirüs, 10 Ecovirüs belirlenmiþtir.

Yüzme havuzlarý; dar bir ortamda çok sayýda insanýn kullanmasý yönüyle, suyla bulaþan mikroorganizmalarýn yayýlmasý için çok uygun bir ortamdýr.

Dezenfeksiyon, havuzlarda Su ile Bulaþan Hastalýklar için önemli düzeyde koruma ve kontrol saðlamakla birlikte, dezenfeksiyonun sürekliliðinin saðlanamamasý, havuz bakýmýnýn iyi yapýlamamasý, hastalýklarýn bulaþma riskini artýrmaktadýr.

Böylesi ortamlarda, klora duyarlý mikroorganizmalar bile yayýlabilmektedir.

Fekal (dýþký) Kaynaklý Kirlenme;

Fekal (dýþký) kaynaklý havuz kirlenmesinde, havuzu kirleten mikroorganizmalarýn yok edilmesi için gereken zaman ve klor miktarý ;

1 mg/lt (ppm) Serbest klor, pH 7.5 ve havuz suyu sýcaklýðý 25 C olduðu koþullarda

Dezenfeksiyon Deðeri = Serbet klor miktarý * Zaman

Bu örnekleme göreceðimiz gibi havuzda, dýþký ile kirlenme tespit edildiði anda öncelikle kirletici kaynak katý ise bir kepçe ile havuzdan hemen alýnmalý ve kullanýlan kepçe 100 ppm lik bir klor solüsyonu ile yýkanmalýdýr.

Havuz kullanýma kapatýl-malý, kirletici kaynaðýn bertaraf edilebilmesi için, klor þoklamasý yapýlarak zamanýn kýsaltýlmasý saðlanmalýdýr.

Örneðin havuz suyumuza Cryptosporidium protozasýnýn girdiðini kabul edersek 1 ppm l ik klor miktarý iç indeki Dezenfeksiyon Deðeri 9600 dk dýr. Klor þoklamasý ile klor miktarý 30 ppm çýkarýldýðý

24www.havuz.info.tr

Fekal (dýþký) Kirletici Dezenfeksiyon Deðeri

E. Coli 1 dakika’dan az

Hepatit-A 16 dakika

Giardia 20 - 45 dakika

Cryptosporidium 9600 dakika


takdirde Dezenfeksiyon Deðeri 320 dk (yaklaþýk 5.30 saat) düþer, bu zaman geçildikten sonra havuzumuzu tekrar kullanýma açabiliriz.

Klor þoklamasý yapýldýðýnda sirkülasyon kesintisiz olarak devam etmelidir.

Fekal (dýþký) Kaynaklý Olamayan Kirlenme

Burada karþýmýza 2 ana kirletici kaynaðý çýkmaktadýr. Birincisi yüzücüler, Ýkincisi ise havuz duvar, boru tesisat veya filtre kumlarý üzerinde oluþabilen biyofilm tabakalarýdýr.

Yüzücüler ; Burada havuzlarýn kirlenmesine sebep olan en önemli etken, mantar ve/veya virüs tarafýndan enfekte edilmiþ yüzücülerdir ki, bunlar herkesin ortak kullaným alaný olan duþlar, soyunma odalarý, tuvaletler gibi rutubetli ortamlardan çýktýktan sonra, duþ almadan havuz girmeleri sebebiyle çevresel kaynaklý kirleticileri havuzlara rahatlýkla taþýyabilmeleridir.

Örneðin yüzme havuzu konjonktivitesi, Adenovirüslerin neden olduðu ve yüzücülerde göz kýzarýklýðý, boðaz iltihabýna sebep olan bir rahatsýzlýktýr.

Çocuklardaki viral gastroenterit ve yetiþkin-lerdeki viral diyare'ye (ishal) Rotavirüslerin sebebiyet verdiði belirlenmiþtir.

Biyofilm : Biyofilm, canlý veya cansýz bir yüzeye yapýþarak

kendi ürettikleri polimerik yapýda jelsi bir tabaka içinde yaþayan mikroorganizmalarýn oluþturduðu topluluk olarak tanýmlanabilir.

Bu jelsi tabaka, bakteri hücreleri tarafýndan üretilen EPS adý verilen polisakkarit bazlý bir kafestir.

EPS, terminolojide “extracellular polymeric substances”, ter iminin karþý l ýð ý olarak kullanýlmaktadýr. EPS'yi biyofilm tabakasýnda bakterilerin hücre dýþýna saldýklarý ve onlarý bir arada tutan çimento gibi düþünebiliriz.

Havuzlarda biyofilm tabakasý, derz arala-rýnda, havuz içi sirkülasyonun oluþmadýðý ölü bölgelerde, fittings sistemi içinde ve kum filtrelerinin içinde kumlarýn üstünde oluþa bilmektedir. Özellikle kýþýn kullanýlmayan havuz

sistemlerinde ve kum filtrelerinde biyofilm oluþumu daha fazla gözlenmektedir.

Biyofilm tabakasý besin maddelerini biriktirmesi, içindeki mikroorganizmalarý dezenfektanlardan, bakterileri yiyerek beslenen canlýlardan, virüslerden ve pH dalgalanmalarýndan korumasý gibi birçok avantajý sunmaktadýr.

Su sistemlerinde bakterilerin çoðalmasý ve biyofilm tabakasýnýn oluþumu halk saðlýðý açýsýndan büyük bir problem oluþturur.



Biyofilm tabakasý, filtrasyon sistemini bozduðu için havuz suyu kalitesinin bozulmasýna neden olacaktýr.

Dezenfektanlara karþý dayanýmý yüksek olmasýnýn yanýsýra, karmaþýk fiziksel yapýsý ve dinamik doðasýndan ötürü ölçümü, izlenmesi, kontrolü ve mücadelesi çok zordur.

Lejyoner hastalýðý, kalp kasý enfeksiyonu, orta kulak iltihabý, diþ iltihabý (periodontit), kemik iliði iltihabý (osteomiyelit), kronik prostat gibi hastalýklarýn etkenlerinin biyofilm iliþkili mikroorganizmalar olduðu göz önüne alýnýrsa tehlikenin ne kadar büyük olduðu anlaþýlabilir.

Suyun boru içindeki akýþ hýzýnýn azalmasý ya da durmasýyla biyofilm oluþumun daha hýzlý gerçekleþtiði bilinmektedir. Bu nedenle az kullanýlan su sistemlerinde mikroorganizmalar daha kolay çoðalmaktadýrlar.

Biyofilm tabakasý endüstriyel su sistemlerinde ýsý deðiþtiricilerde sýcaklýk transfer veriminin düþmesine, boru çapýnýn daralmasýyla sistem basýncýnýn artmasýna ve bunun sonucu olarak baðlantý noktalarýnda sýzdýrmaya neden olmaktadýr.

Özellikle metabolik açýdan aktif bakteriler yüzeye tutunmak için olaðanüstü bir istek gösterirler. Tanýmlanmýþ olan bakterilerin %99'u bu biyofilm tabakasý içinde yaþayabilmektedir.

Biyofilm tabakasýnýn oluþumu sýcaklýk, su akýþ hýzý, suyun kimyasal ve mikrobiyolojik parametreleri, dezenfektan maddeler yada kalýntýlarýna baðlý olduðu gibi depo ve boru malzemelerinin tipine de baðlýdýr.

Biyofilm tabakasý, gözle görülebilir büyüklükteki organizmalarýn bile çoðalmasýna imkan verebilecek besin zincirinde baþlangýç noktasý konumundadýr.

Bakteriyel üreme, havuz suyunda bulanýklýk, kötü koku ve renk deðiþimine neden olabilir.

Biyofilm tabakasý, bakterileri baþta klor olmak üzere dezenfektanlardan, besinsizlikten,kuraklýktan, pH dalgalanmalarýndan, toksinlerden, virüslerden korur ve hücreleri bir arada tutar. Bakteriler, sucul ortamlarda serbest yüzmek yerine bir yüzeye tutunmayý tercih ederler. Bunun sebepleri; tutunduðu yüzeyin besin kaynaðý olmasý, suyun akýþýyla tutunduðu yere besin maddesi taþýnmasý ya da su akýþý sayesinde bol oksijen bulunmasýdýr.

Biyofilm tabakasýnýn oluþumundaki ilk basamak yaklaþmadýr. Bakteri, tutunacaðý yüzeye aktif hareket ya da konveksiyon ile yaklaþýr. Yüzeye kritik uzaklýkta olduðu anda [yaklaþýk 1 nanometre], bakteri itici ve çekici güçlerin etkisiyle ya yüzeye yapýþýr ya da itilir. Bu itici ve çekici güçler; elektrostatik ve hidrofobik etkileþimler, Van der Walls baðlarýnýn kuvveti, sýcaklýk, hidrodinamik güçler olarak tanýmlanmaktadýr.

Elektrostatik etkileþimler daha çok itici güçlerdir. Çünkü bakteriler ve katý yüzeyler

26www.havuz.info.tr


negatif yüklüdür. Yüzeyle ilk temasýn gerçekleþmesinde hidrofobik etkileþimlerin katkýsý büyüktür.

Bunun yanýnda bakterinin tutunmasýný kolaylaþtýran hücre dýþý yapýlarý, pH, besin miktarý, sýcaklýk da yüzeye yapýþmada etkili role sahiptir. Bakteri, sahip olduðu hücre dýþý uzantýlar ya da saldýðý polimerler ile yüzeye sýkýca baðlanýr.

Biyofilmin doðal oluþum sürecinde tabaka içine farklý türlerde mikroorganizmalar katýlmakta ve heterojen bir yapý hüküm sürmektedir. Çoðunlukla bakterilerin baskýn olduðu biyofilm tabakalarýn da mantar ve çok hücreli canlýlara da rastlanmaktadýr.

Doðal ya da insan yapýmý su sistemlerinde geliþen biyofilm tabakasýndaki bakteriler, düþmanlarý olan organizmalara karþý korunurken ayný zamanda çeþitli özelliklere sahip farklý dezenfektanlara da direnç gösterirler.

Bir hipoteze göre, az besin bulunan su þebeke sistemindeki biyofilm bakterileri açlýk nedeniyle yavaþ üreme ya da durgunluk evresine geçer ve bu metabolik deðiþiklik onu dezenfektanlara daha dirençli kýlar.

Daha farklý bir hipoteze göre, biyofilm tabakasý içindeki bakteri farklý bir yaþama tarzýna adapte olur. Bu durum besin azlýðýna karþý yapýlan bir davranýþ deðil, yüzeye yapýþarak üremek için biyolojik olarak programlanmýþ bir cevaptýr.

Biyofilm tabakasýnýn oluþumunu önlemek için tek bir strateji vardýr, o da biyofilm oluþmadan önce düzenli olarak uygun dozda dezenfeksiyon yapmaktýr.

Havuz duvarlarýnýn ve filtre içlerinin mekanik olarak temizliði mümkün olmasýna raðmen borular gibi uzak ve dar noktalara eriþmek neredeyse imkansýzdýr.

Biyofilm tabakasýnýn doðurduðu hijyenik riskler göz ardý edilemeyecek kadar çeþitli ve büyük olduðu için su sistemlerinde oluþmasýný önlemek amacýyla tedbirler alýnmalýdýr.

Bu tedbirlerin en baþýnda havuz filtrasyon ve dezenfeksiyon sistemin en iyi þekilde dizayn edilmesi, kaliteli tesisat malzemesi kullanýlmasý gelmektedir.

Mevcut havuzumuzda biyofilm oluþumunu engellemek için yapabileceklerimiz ise þunlardýr.

1.Havuz duvarlarýnýn sürekli fýrçalanmasý (eðer bir biyofilm oluþumu varsa çelik uçlu fýrça kullanýlmalýdýr),

2.Kuaterner Amonyum veya benzeri yosun önleyicilerin düzenli kullanýlmasý.

3.Kum filtrelerine periyodik aralýklarla klor konulmasý veya klorlamanýn filtre öncesine alýnmasý.

4.Periyodik aralýklarla havuz suyunun þok klorlamaya tabi tutulmasý.

Periyodik aralýklar; Halka açýk havuzlar için haftada bir, Site havuzlarý için 15 günde



bir, Villa havuzlarý için ayda bir, olarak belirleyebiliriz.

Suyla Ýliþkili Hastalýklarýn Bulaþma Þekilleri :Yüzme havuzlarýnda, su parklarýnda, jakuzilerde, saðlýk amaçlý terapi ve kaplýca

havuzlarýnda kullanýcýlar, patojenik organizmalarý, suyla temas (deri) ve su yutma (aðýz) yoluyla suyu vücutlarýna alýrlar. Virüs ve bakterilerin hangi yolla vücuda ulaþabileceði aþaðýdaki tablolarda verilmektedir.

28www.havuz.info.tr

++++++++

--+++++-

Acanthamebiasis (Acanthamoeba spp.)

C. Parazitik Hastalýklar

Amipli Dizanteri (Entomoeba histolytica)

Cryptospridiosis (Cryptosporidium parvum)

Ascariasis (Ascaris lumbricoides)

Balantidial Dizanteri (Balantidium coli)

Giardiasis (Giardia lamblia)

Meningoensefalit (Naegaleria spp. Ve Acanthamoeba spp.)

Schistosomiasis (Schistosoma spp.)

+++++

-++++

Viral gastroenteritler (Norwalk Ajaný, Rotavirüs)

B. Viral Hastalýklar

Enfeksiyöz Hepatit (Hepatit A virüsü)

Poliomiyelit (Poliovirüsler)

Aseptik menenjit (Echovirüsler, Coxsackievirüsler)

Ensefalit (diðer Enterovirüsler)

Su yutma

+++++++++--++

Suyla temas

+--+++++-++++

Basilli Dizanteri (Shigella spp.)

A. Bakteriyal Hastalýklar

Kolera (Vibrio chlorea)

Gastroenterit (Campylobacter)

Gastroenterit(Enteropatojenik Escherichia coli)

Leptospirosis (Leptospira spp.)

Salmonellozis (Salmonella spp.)

Tifo (Salmonella typhi)

Paratifo (Salmonella paratyphi)

Yersiniosis (Yersinia spp.)

Lejyoner Hastalýðý (Legionella spp.)

Deri enfeksiyonlarý (Pseudomonas spp. ve Staphylococcus spp.)

Miyozit (Aeromonas hydrophila)

Gastroenterit (Vibrio parahaemolyticus)


A- Bakteriyal Hastalýklar:Basilli Dizanteri (Shigella spp.):

Shigella grubundaki fakültatif anaerobik bakterinin sebep olduðu þiddetli bir ishaldir. Hasta olmuþ kiþiler bir günde 20 defadan fazla tuvalete gidebilirler. Ayrýca karýnda kramplar ve ve ateþ de görülmektedir.

Kolera (Vibrio chlorea):

Günümüzde kolera Asya'da özellikle de Hindistan, Pakistan ve Bengladeþ'te sýk olarak görülmektedir, batý ülkelerinde nadiren kolera salgýnlarý oluþmaktadýr.

Ýnce baðýrsakta büyüyerek enterotoksin üreten bu tür; vücutta su kaybýna sebep olmaktadýr.

Aþýrý su ve mineral kaybý sonucunda; intestinal mukus, epitel hücreleri ve bakterilerden oluþan "pirinç suyu görünümünde dýþký" ortaya çýkmaktadýr

Gastroenterit (Campylobacter) :

Campylobacter genusu üyeleri insanlarda ve hayvanlarda patojen veya baðýrsak sakini olarak yaþamaktadýr.

Þu anda A.B.D.'de en sýk ishal oluþturan ajan olarak Campy-lobacter ikinci sýraya yerleþerek Shigella'nýn yerini almýþtýr.

Ýngiltere ve Galler'de de 1992-2003 yýllarý arasýnda 89 su kaynaklý salgýn kaydedil-miþtir. Bu salgýnlarýn 24'ünün (% 27)

þehir þebeke suyundan, 25'inin (% 28) özel su kaynaklarýndan, 35'inin (% 39) yüzme havuzlarýndan kaynaklandýðý tespit edilmiþtir.

Havuzlardaki oranýn yüksek olmasý dýþký bulaþmasýnýn daha fazla olmasýna ve sularda klorlama gibi iþlemlerin eksik yapýlmasýna baðlý olduðu rapor edilmiþtir.

Gastroenterit (Enteropatojenik Escherichia coli):Seyahat Diyaresi

Ýnsan baðýrsaklarýnda en bol bu-lunan mikroorganizmalardan birisi E.coli 'dir. E.coli normalde zararsýz olmasýna karþýlýk bazý türleri pato-jenik olabilmektedir.

Bu grubun en iyi bilinen organizmasý E.coli O157:H7 'dir.

Seyahat diyaresine (ishal), bütün dünyada zayýf dezenfeksiyon koþullarýnýn bulunduðu bölgelerde rastlanmaktadýr.



Salmonellozis (Salmonella spp.) :

Salmonellalar ilk önce baðýrsak mukozasýna girer ve burada çoðalýrlar. Hastalýk sýrasýnda hafif bir ateþ, karýn aðrýsý, kramplar ve ishal görülür.

Hastalýðýn akut fazý sýrasýnda hasta olmuþ bir kiþinin dýþkýsýnýn gramýnda 1 milyar kadar Salmo-nella bulunmaktadýr.

Normal olarak iyileþme birkaç gün içinde olmasýna raðmen hastalarýn çoðu altý ay boyunca dýþkýlarýyla organizma saçmaya devam etmektedir.

Tifo (Salmonella typhi):

Salmonella typhi, bakteriyal bir enfeksiyon olan tifoya sebep olmaktadýr. Bu patojen hayvan-larda bulunmadýðýndan hastalýk sadece insan dýþkýsýyla yayýlýr.

Ýyileþen hastalarýn birçoðu kronik taþýyýcý olmakta ve patojeni safra keselerinde barýndýrarak aylarca bakteri saçmaya devam etmektedirler.

Böyle taþýyýcýlar dýþkýlarýnýn gramýn-d a 1 0 . 0 0 0 . 0 0 0 a d e t b a k t e r i bulunmaktadýr.

Paratifo (Salmonella paratyphi):

Salmonella typhi dýþýnda kalan salmonella grubu bakterilerin neden olduðu, sindirim kanalý yoluyla bulaþarak tifoya benzer özelliklerde seyreden, bulaþýcý hastalýklara “Paratifo” denir. “Salmonella typhi murium” ile geliþen paratifo olaylarýna daha çok çocuklarda rastlanýr. Paratifoda, týpký tifoda olduðu gibi, bakterilerle kirlenmiþ havuz suyunun aðýz yoluyla vücuda alýnmasý sonucu sindirim kanalý yoluyla bulaþmaktadýr.

Paratifonun kuluçka süresi yaklaþýk iki haftadýr. Hastalýðýn belirtileri düzensiz ateþ yükselmesi nöbetleri, kalp atýþlarýnýn hýzlanmasý (taþikardi), titreme - sýrt, karýn ve baþ aðrýsý, bulantý, kusma, ishal, karýn ve göðüste pembe - kýrmýzý deri lekeleri biçimindedir. Paratifo hastalýðýnýn tedavisi de tifo tedavisine benzer.

Yersiniosis (Yersinia spp.):

Yersinia'nýn gýda ve su kaynaklý patojen olarak önemi son 20 yýlda anlaþýlmýþtýr. Bu bakteriler evcil h a y v a n l a r ý n b i r ç o ð u n u n


30www.havuz.info.tr


baðýrsaklarýnda bulun-maktadýr

Bir çok ülkede, gerek gýdalardan yaygýn olarak izole edilmesi ve gerekse oluþturduðu enfeksiyon oranýnýn diðer patojenlere yakýn olmasý nedeniyle, Yersiniosis enterocolitica rutin gýda ve su analizlerine dahil edilmiþtir. Klora dirençli bir bakteri olmasý nedeniyle de havuz dezenfeksiyonunda önemli bir bakteridir.

Lejyoner hastalýðý (Legionella spp.):

Otel, iþ merkezi, gökdelenler gibi büyük bina-larýn havalandýrma sistemlerinin su bölmeleri, havuzlarý, su depolarý gibi nemli ortamlar bu bakterinin çoðalabilmesi için en uygun yerlerdir.

Ülkemizde de zaman zaman rastlanan ama salgýnlara yol açmamýþ olan bu bakteri, durgun sularda ürer ve suyun havaya saçýlmasý sýrasýnda solunum yoluyla akciðerlere girerek zatürreye yol açar.

Terapi havuzlarý ve jakuzilerde, suyun hava ile karýþtýrýlarak ortama verilmesi sebebiyle, bakteriler havada uçuþan su damlacýklarýna karýþarak, kolaylýkla solunum sistemine girip hastalýða yol açabilmektedir. Bu nedenle bu tür havuzlarda sürekli dezenfeksiyon olmalý ve aktif dezenfektan (serbest klor veya brom) miktarý yüksek (1,0 – 1,5 ppm) tutulmalýdýr.

Legionella bakterilerinin neden olduðu zatürre, erkeklerde, sigara içenlerde, alkoliklerde, bazý hastalýklarý olanlarda (kalp ve damar hastalýðý, kronik bronþit, þeker hastalýðý, böbrek hastalýðý...) ve baðýþýklýk sistemi baskýlanmýþ olanlarda, kortizon kullananlarda daha sýk görülür ve daha aðýr seyreder. Lejyoner Hastalýðý, çok aðýr ve özellikle de vaktinde tanýnýp tedavi edilmediðinde ölüm ihtimali yüksek olan bir zatürree türüdür. Hastalýk yüksek ateþ, üþüme, titreme, kuru öksürük, halsizlik, iþtahsýzlýk gibi belirtilerle baþlar. Kanlý balgam, býçak batar tarzda göðüs aðrýsý da olabilir. Birkaç gün içinde bunlara karýn aðrýsý, bulantý, kusma, ishal... gibi sindirim sistemi ve baþ aðrýsý, uyuklama, dengesiz hareketler, halüsinasyonlar, bilinç bulanýklýðý... gibi çeþitli sinir sistemi belirtileri de eklenir.

Deri enfeksiyonlarý (Pseudomonas spp. ve Stapphylococcus spp.):

Pseudomonas spp; Daha çok toprak ve su kaynaklý gram negatif, çubuk þeklinde bakterilerdir.

Bu türün en önemlisi üyesi olan Pseudomonas aeruginosa faydalý bir tür olmakla birlikte baðýþýklýk yetersizliði olan hastalarda solunum ve idrar yollarýnda, yanýklarda ve açýk yaralarda enfeksiyona sebep olabilirler. Ayrýca, pseudomonas aeroginosa, dezenfeksiyonun düzgün yapýlmadýðý küvet, havuz ve jakuzi gibi ortamlarda cilt iltihabýna sebep olabilir.


Stapphylococcus spp; Stafilokoklar gram pozitif bakterilerdir. Mikroskop altýnda yuvarlak üzüm taneleri gibi görünürler. Staphilokok cinsinin 30 dan fazla türü vardýr. Çoðu tamamen zararsýzdýr ve insan cildi ve aðýz-burun bölgesinde bulunurlar. Daha çok savunma sistemi zayýf olan insanlarda deri enfeksiyonlarýna sebep olurlar.

M i y o z i t ( A e r o m o n a s hydrophila);

Miyozitler genel olarak oldukça nadir görülen bir hastalýktýr. Kronik, nedeni belli olmayan, aðrýlý kas hastalýklarý için kullanýlýr.

Aeromonas hydrophila miyozi-ti; Tatlý su ortamýndaki balýk veya baþka bir su canlýsýnýn yol açtýðý yaralanmalar sonunda geliþen ve gazlý kangreni taklit eden bir tablodur.

Gastroenterit (Vibrio parahaemolyticus):

Kavisli, çubuk þekli, hareketli ve kamçýlý, gram-negatif bakteridir. Ýnsanlarda su ortamlarýnda bulunduðunda yutma ve temas ile gastrointestinal hastalýklara sebep olabilir.

Enfeksiyon fekal-oral yoluyla bulaþýr. Salgýnlar genellikle kýyý bölgeleri boyunca yaz ve erken sonbahar dönemlerinde görülür. Yüksek su sýcaklýklarýnda bakteriler daha üst düzeyde artýþ gösterme eðilimindedirler. Kuluçka dönemi 24 saattir. Þiddetli ishal, bulantý, kusma, karýn krampý ve bazen ateþ görülür.

Ayrýca, yüzme havuzu veya denizde yüzücülerin açýk kesik ve yaralý bölgelerinde, göz veya kulaklarda enfeksiyonlarýna yol açar.

B-Viral HastalýklarV i ra l G a s t r o e n t e r i t l e r

(Norwalk Ajaný, Rotavirüs):

Poliovirüsler,echovirüsler ve coxsackievirüsler gibi birçok virüs fekal-oral (dýþký - aðýz) yolla bulaþmaktadýr.

Bu virüslere genel olarak enterovirüsler ismi verilmesine raðmen bu virüsler direkt olarak sindirim sistemini etkilememektedirler. Bütün dünyada rastlanan viral gastroenterit vakalarýnýn % 90'ýna rotavirüs veya Norwalk ajaný sebep olmaktadýr.

Enfeksiyöz Hepatit (Hepatit A virüsü):

Hepatit A Virüsü (HAV), Hepatit A hastalýðýna sebep olmaktadýr. HAV

32www.havuz.info.tr


enfeksiyonunun kronik þekli yoktur ve virus sadece hastalýðýn akut safhasýnda çevreye saçýlmaktadýr. Hepatit A virüsü hayvandan insana bulaþmaz.

Virüs genel olarak dýþkýyla saçýlmaktadýr ve hatta kan ve idrarda bile tayin edilmiþtir. Çevreye en fazla virüs salgýlanmasý hastalýk semptomlarý ortaya çýkmadan önce olmakta ve daha sonra hýzla azalmaktadýr.

Hepatit A Virüsü içme sularýnýn dezenfeksiyonunda kullanýlan klor konsantrasyonlarýna dirençlidir.

Poliomiyelit (Poliovirüsler):

Çocuk felci, poliomiyelit (poliomyelitis) veya polio isimleri ile bilinen hastalýktýr.

Poliovirus adý verilen bir virüs tarafýndan meydana getirilir ve sinirler ve kaslar da dahil olmak üzere tüm vücudu etkileyebilir. Þiddetli hastalýk durumunda sürekli felç veya ölüm meydana gelebilir.

Polio bulaþýcý bir hastalýktýr. Hastalýk etkeni virüsün bulaþmasý hastalýklý kiþiye doðrudan temasla hastanýn aðýz ve burnundan çýkan sývýlarla veya hastalýklý kiþinin virüs içeren atýklarý ile temasla olabilir.

Virüs aðýz veya burun yolu ile saðlam kiþinin vücuduna girer

Boðazda veya sindirim sisteminde yerleþerek çoðalýr ve kan ve lenf damarlarý aracýlýðý ile vücuda yayýlýr. Hastalýðýn kuluçka süresi ortalama 7-14 gündür

Aseptik menenjit (Echovirüsler, Coxsackievirüsler):

Menenjit çeþitli bakteri ve virüslerin neden olduðu, akut veya kronik olabilen bir beyin ve omurilik zarý iltihabýdýr. Beyin dokusunu da zedeleyebilen, beyin- omurilik sývýsýnda hücresel ve biyokimyasal deðiþikliklere yol açan, sonu ölümcül olabilecek bir hastalýktýr.

Ensefalit (DiðerEnterovirüsü):

Ensefalit veya beyin iltihabý, genel olarak virüs kaynaklý bir hastalýktýr.

Þiddetli baþ aðrýsý, bulantý, kusma ve yüksek ateþ gibi belirtilerle baþlar. Daha sonra göz, yüz ve boyun bölgelerinde felçler ortaya çýkar. Virüsün beyni iþgal etmesine ka-bakulak, herpes, kýzamýk, çiçek, suçiçeði gibi bulaþýcý hastalýklar da yardýmcý olurlar. Bazý virüsler, sivrisinek ve kenelerce taþýnmaktadýr.

C- Parazit HastalýklarýAcanthamebiasis (Acanthamoeba spp.):

Acanthamoeba, tatlý su ve toprakta çok sýk bulunan bir



cins protozoadýr. Hücrelerinin uzunluðu genellikle 15-35 mikron ve oval biçimlidir. Acanthamoeba'nýn dikenli bir görünümü vardýr. Kistleri yaygýndýr ve bu kistli yapý filtrasyon sisteminde kolaylýkla tutunabildiði için filtrasyon veriminin düþmesine ve ters yýkamada daha fazla su harcanmasýna, ayrýca insanlar ve hayvanlarda enfeksiyonlara neden olur.

Amipli Dizanteri (Entomoeba histolytica):

Amipli dizanteri, su ve gýdalar yoluyla yayýlmakta ve bütün dünyada rastlanmaktadýr. A.B.D.'de nüfusun % 5'inin belirtisiz E. histolytica taþýyýcýsý olduðu tahmin edilmektedir.

Dünya çapýnda da on insandan birinin hastalýk belirtilerini göstermeden hasta olduðu tahmin edilmektedir.

Cryptosporidiosis (Cryptosporidium parvum):

Cryptosporidiosise sebep olan parazit, uzun yýllar sýðýrlarda ishal oluþturan bir patojen olarak bilinirken 1976 yýlýndan sonra insanlarý da hasta ettiði anlaþýlmýþtýr.

Günümüzde bu hastalýkla ilgili vaka sayýlarý gittikçe artmakta, özellikle de AIDS 'liler baþta olmak üzere baðýþýklýk sistemi problemi olan kiþilerde ciddi s o n u ç l a r a y o l açmaktadýr.

Ýnsanlara bu hastalýðýn bulaþ-masý, özellikle bü-yük baþ hayvanla-rýn atýklarýyla kir-lenmiþ sular vasýta-sýyla olmaktadýr.

B u p r o t o z o a n ý n d a G i a r d i a ' n ý n k i n e b e n z e r klorlamaya dirençli ve filtrasyonu etkileyen kistleri (ookist) vardýr.

A s c a r i a s i s ( A s c a r i s lumbricoides):

Ascaris lumbricoides en yaygýn baðýrsak kurdudur. Ýnsan dýþkýsý-nýn gübre olarak kullanýldýðý her yerde ve hijyen þartlarýnýn zayýf olduðu yerlerde görülür. Bu kurt, insanlarda ve özellikle ço-cuklarda baðýrsak hastalýklarýna sebep olur.

34www.havuz.info.tr


Yeterince dezenfekte edi lme-miþ yiyecek ve i ç e c e k l e r i n t ü - ke t i m i sonucunda insanlara geçer. A k c i ð e r l e r d e v e b a ð ý r s a k l a r d a g e l i þ i r. Özellikle baðýrsaklarda bir yýl

veya daha fazla yaþar. Ciðerlerde hýrýltý, ök-sürük ve solunum zorluðuna neden olur ve kalýcý zararlar da verebilir. Baðýrsaklarda ise kurtlar, kusma, karnýn üst kýsmýnda rahatsýzlýk ve þiþme yapar.

Balantidial Dizanteri (Balantidium coli):

Balantidium coli, tek hücreli bir canlýdýr. Kalýn baðýrsak boþluðunda yaþar ve insanlarda hastalýk yapar. Parazit,

besin ve kirlenmiþ sular ile alýnýr. S e b e p o l d u ð u h a sta l ý ð ý n a d ý Balantidial dizanteridir. Kanlý ishallere neden olur.

Giardiasis (Giardia Lamblia):

Giardiasis hastalýðý Giardia lamb-lianýn insanlarda sebep olduðu uzun süreli bir ishal hastalýðýdýr.

A.B.D' de Giardiasis salgýnlarýnýn çok sýk meydana geldiði ve nüfusun yaklaþýk % 7'sinin saðlýklý taþýyýcýlar olarak dýþkýlarýyla Giardia kistlerini yaydýklarý belirtilmektedir.

Bu organizma, kunduz gibi bazý vahþi memeli hayvanlar tarafýndan da çevreye yayýlmaktadýr.

Bu parazitin kist safhasýnýn klorlamaya karþý oldukça dirençli olmasý sebebiyle, bu kistlerin sudan uzaklaþtýrýlabilmesi için su arýtýmýna filtrasyon basamaðýnýn eklenmesi þarttýr.

Meningoensefalit (Nagaleria spp. ve Acanthamoeba spp.):

Beyin dokusu ve zarlarýnýn iltihabý durumu, genellikle naegleria fowleri isimli protozoon ailesinden bir parazitin sebep olduðu beyin zarlarý ve beyin iltihabý. Koku ve tat kaybýna ve ense sertliðine sebep olur ve baþ aðrýsý, kusma, nöbet görülür. Tedavi edilmezse ölüme sebep olabilir.

Schistosomiasis (Schistosoma spp.):

Schistosoma haematobium, S.mansoni, S.japoni-cum insanda enfeksiyona neden olurlar.



Enfeksiyon çocuklarda ve genç eriþkinlerde daha sýktýr. 10-20 yaþ grubunda en yüksektir. Çocuklarda ve genç eriþkinlerde hastalýk, diðer yaþ guruplarýna nazaran daha aðýr belirtiler gösterir. En önemli etki-leri, ateþ, ishal, kusma ve karýnda aþýrý þiþliktir.

6 Önemli Uyarý

ABD Hastalýklarý Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), Su ile bulaþan hastalýklardan korunmak için 6 önemli öneri sunmaktadýr.

Bunlarýn üçü tüm yüzücüler için, üçü aileler ve çocuklar içindir.

1. Lütfen ishalli iken yüzmeyin. Dýþkýda bulunan mikroorganizmalarýn yayýlmasýna ve baþka insanlarýn hastalanmasýna neden olmayýn.

2. Yüzdüðünüz suyu yutmayýn. Suyun aðzýnýza girmesinden kesinlikle kaçýnýn.

3. Lütfen hijyen kurallarýna dikkat edin. Yüz-meden önce ve sonra mutlaka duþ alýn,

www.havuz.info.tr 36


tuvaletten çýkýca ve çocuklarýn bezi deðiþtir-dikten sonra mutlaka ellerinizi yýkayýn.

4. Lütfen çocuðunuzu sýklýkla tuvalete götü-rün ya da bezini sýkça deðiþtirin. Çocuklarýnýzý havuza sokarken mutlaka mayo bez kullanýn.

5. Lüt-fen çocuðunuzun altýný banyo ya da tuvalette de-ðiþtirin, sahilde veya havuz kýyýsýnda deðil. Dýþký parçalarý kolaylýkla etrafa daðýlabilir ve hasta-lýklarýn bulaþ-masýna yol açabilir.

6. Lütfen çocuklarýnýzý çok esaslý olarak yýkayýn. Özellikle de poposunu yýkarken mutlaka sabun kullanýn.



Alg'ler yosun olarak bilinen ve suda yüzen mikroskobik canlýlardýr.

Bazýlarý serbest yüzmekte, bazýlarý ise suda asýlý bulunmaktadýr. Asýlý olan tipler havuzlarda derz aralarýna ve fayans üzerindeki çatlaklara tutunmaktadýrlar.

Alg'lerin doðada bir çok çeþidi olmasýna karþýn, havuzlarda oluþturduklarý renklere göre adlan-dýrýlmýþ üç genel gruplarý vardýr.

• Yeþil Alg

• Siyah Alg

• Sarý Alg

En yaygýn grup olarak havuzda serbest yüzen yeþil alg, havuz kimyasallarýna karþý en dayanýksýz grup olarak da karþýmýza çýkmaktadýr. Klorlama ve kullanýlan kuartaner amonyum ve benzeri bileþimli yosun önleyiciler tarafýndan çok kolaylýkla parçalanmaktadýr

Sarý ve siyah alg'ler havuzlarda derz aralarýna ve fayans üzerindeki çatlaklara tutunurlar, bunlarýn kimyasallara karþý oldukça güçlü direnç mekanizmalarý vardýr. Tutunduklarý havuz yüzenlerinden sökülüp atýlmasý çok zordur.

Sarý ve Siyah alg bulaþan havuzlarda sistematik klor þoklamasý, yosun önleyici verilmesi ve düzenli fýrçalama yapýlmasý gerekmektedir.

Siyah alglerde fýrçalama iþinin çelik uçlu yosun fýrçasý ile yapýlmasý gereklidir.

Sarý ve siyah algleri havuzdan bertaraf etmek için bu iþlemleri çoðu zaman birkaç defa tekrarlamak durumunda kalýnacaktýr.

Algleri, mikroorganizmalarla bir tutmamak ve oluþan alg kümelerini,

Havuz Suyunda ALG Üremesi





mikroorganizmalarýn biyofilm tabakalarý gibi görmemek gerekir.

Alg'lerin havuzdaki mevcudiyeti insan saðlýðý için tehdit edici bir unsur deðildir. Fakat görsel kirliliði ve kaygan yüzey oluþturmasý nedeniyle yüzücüler için istenmeyen bir durumdur.

Su içindeki alg oluþumu yeterli klorlamanýn yapýlmadýðýnýn ve yosun önleyici kullanýlmadýðýnýn bir göstergesi olarak karþýmýza çýkmaktadýr.

Havuzlarda Alg Popülasyonunun Zararlarý.

• Havuzlarda bulanýk ve kirli bir görüntü oluþtururlar.

• Yüzcülerde kaþýntýya sebep olurlar

• Tutunduklarý yüzey kayganlaþtýðý için yüzücüler açýsýndan tehlikelidir.

• Klor tüketimini artýrýrlar

• Dezenfektanlarý absorbe eder ve etkinliklerini azaltýrlar.

• Havuzda kötü bir tat ve kokuya sebep olurlar

• Filtrasyon sistemini týkarlar.

Havuz suyu sýcaklýðý Alg oluþumu için çok önemli bir parametredir. Klorsuz havuzlarda kýþ aylarýnda 10 °C sýcaklýkta dahi üreme imkaný bulabildikleri gibi havuz suyu ýsýnýn 20 °C üstüne çýktýðý durumlarda alg popülasyonlarýnda patlamalar (aþýrý çoðalma) meydana gelebilmektedir.

Havuzlarda alg oluþumuna karþý düzenli klorlama ve yosun önleyici kullanmak en önemli etkendir.

Alg Oluþmuþ Havuzlarýn Temizlenmesi

Alg oluþmuþ havuzlarý temizlemek için ;

• pH dengelenir.

• Klor þoklamasý yapýlýr.

• Alg oluþmuþ yüzeyler fýrçalanýr.

• Yosun önleyici kullanýlýr.

• Fýrçalama ile su içine yayýlan askýdaki algleri toplamak için çöktürücü veya topaklayýcý kullanýlýr.

• Filtrede birikimi önlemek için ters yýkama süresi ve sayýsý arttýrýlýr.

Havuz suyunun sýcaklýðý bu güne kadar hiç dikkate almadýðýnýz bir unsur olabilir. Fakat havuz suyunun sýcaklýðý oldukça önemli bir parametre olarak karþýmýza çýkmaktadýr.

Bilindiði gibi suyun sýcaklýðý havuzlarda kullandýðýmýz kimyasal miktarýný etkilemekle beraber bakteriyel oluþumu da hýzlandýrmaktadýr.

Aþaðýdaki grafikte organizmalarýn sýcaklýk ile büyüme hýzý arasýndaki baðlantýyý görmekteyiz.

Grafikten de görüleceði üzere su sýcaklýðý arttýkça organizma büyüme hýzý ve buna baðlý olarak kimyasal tüketimi de artmaktadýr.

Havuz suyu sýcaklýðýnýn hava sýcaklýðýna baðlý olarak arttýðý durumlarda, kimyasal tüketimini azaltmak amacýyla, havuzlar için özel tasarlanmýþ sistemler ile soðutma yapýlabilmektedir.

Havuz Suyunda Sýcaklýðýn Etkisi





Bu bölümde sizlere Saðlýk bakanlýðýnýn 15.05.2008 ve 24.03.2010 tarihli genelgeleri ile 6 Mart 2011 tarihli Yönetmelik ve 15 Aralýk 2011 de Yönetmelikteki düzeltmeleri kronolojik sýra ile açýklayacaðým.

Saðlýk Bakanlýðý Genelgeleri

T.C.SAÐLIK BAKANLIÐI

Temel Saðlýk Hizmetleri Genel Müdürlüðü

Sayý : B.10.0.TSH.0.10.00.04/121.99 15.05.2008/15653

Konu: Yüzme havuzlarýnýn denetimi hk.

………………VALÝLÝÐÝNE(Ýl Saðlýk Müdürlüðü)

Bahar mevsimiyle birlikte havalarýn ýsýnmasý ve haziran ayýnda okullarýn tatile girmesi sonucunda, önümüzdeki dönemde iç ve dýþ turizmdeki hareketliliðe baðlý olarak özellikle turizm bölgelerinde nüfus yoðunluðunda artýþlar görülecektir. Ýnsanlarýn eðlenmek, spor yapmak ve serinlemek amacýyla deniz, göl ve yüzme havuzu gibi alanlara da ihtiyaçlarý artacaktýr. Deniz ve göl suyu kalitesi Bakanlýðýmýzca düzenli olarak kontrol edilmektedir.

Havuz suyu kalitesi ve standartlarý konusunda ise Yönetmelik çalýþmalarý halen devam etmektedir. Yüzme amacýyla kullanýlan açýk ve kapalý yüzme havuzlarý ile sularýnýn hijyenik þartlara uygunluðu, havuz suyunda kullanýlan kimyasallarýn (dezenfektan, pH düzenleyici, topaklayýcý, çöktürücü, parlatýcý ve yosun önleyici gibi) Bakanlýðýmýzca ruhsatlandýrý lmýþ ürünler olmasý ve havuz suyundaki konsantrasyonlarýnýn kontrol edilmesi halk saðlýðý açýsýndan önem arz etmektedir.

Yüzme havuzu iþleticileri, havuz sularýnda Bakanlýðýmýzdan ruhsatlý havuz suyu kimyasallarýný kullanmaktan, bu kimyasallarýn eðitimli personelce uygulanmasýndan, havuz suyu kalitesinin bu genelge ekinde belirtilen limit deðerleri saðlamasýndan, yüzme havuzlarýnýn hijyenik þartlarda iþletilmesinden ve gerekli koruyucu tedbirlerin alýnmasýndan sorumludurlar.

Açýk ve kapalý yüzme havuzu bulunduran ve iþleten kurum, kuruluþ ve tesisler genelge eki (Ek-4'teki) çizelgede yer alan parametrelerin analizlerini çizelgede belirtilen sýklýkta 15 Haziran 2008 tarihi itibariyle yapmaya veya yaptýrmaya baþlayacaklardýr. Havuz suyuna ait analiz sonuçlarý analizi yapan yetkili personelce (biyolog, kimyager,

kimya mühendisi, çevre mühendisi ve laborant) imzalanacak ve iþletmenin idaresinden sorumlu personel tarafýndan onaylanarak muhafaza edilecek ve denetimlerde Ýl Saðlýk Müdürlüðü denetim elemanlarýna ibraz edilecektir.

Ýl Saðlýk Müdürlüklerince halk saðlýðýnýn korunmasý amacýyla havuz suyu kontrol ve denetimlerinin;

1.Yazýmýz ekinde gönderilen (Ek-5) denetim formu doðrultusunda yapýlmasý,

2. Yüzme havuzlarýnda Bakanlýðýmýzca ruhsatlandýrýlan kimyasallarýn kullanýlýp kullanýlmadýðýnýn kontrol edilmesi, izinsiz ürünlerin kullanýldýðýnýn tespit edilmesi halinde kullanýmýnýn önlenmesi ve gerekli yasal iþlemlerin yapýlmasý,

3. Havuz kimyasallarýnýn depolanma, hazýrlanma ve uygulanma þartlarýnýn, yeterli kiþisel koruyucu ekipmanlarýn bulunup bulunmadýðýnýn kontrol edilmesi,

4.Yüzme havuzu suyunun kimyasal özelliklerinin Ek-1, fiziksel özelliklerinin Ek-2 ve mikro biyolojik özelliklerinin Ek-3'te belirtilen standartlarý saðlayýp saðlamadýðýnýn kontrolünün ayný formlarda belirtilen sýklýkta yapýlmasý,

5. Havuz suyu niteliklerinin genelge ekinde belirtilen standartlarý saðlamadýðýnýn tespit edilmesi durumunda uygun hale getirilmesinin saðlanmasý, uygun hale getirilinceye kadar havuz suyunun kullanýmýnýn önlenmesi,

6. Havuz suyunu hazýrlayan tesis operatörlerine yönelik verilecek eðitimlerin yürürlükteki mevzuat doðrultusunda Halk Eðitim Müdürlükleri veya Halk Eðitim Müdürlükleri ile ilgili sektör dernekleri veya ilgili meslek odalarýnýn koordinesinde düzenlenmesi ve sertifikalarýn Halk Eðitim Müdürlükleri tarafýndan verilmesi, eðitimlerde genel hijyen kurallarý, su ile bulaþabilecek hastalýklar, havuz sularýnda kullanýlan kimyasallarýn insan saðlýðý üzerine etkileri ve ilk yardým konusunda yetkili personel tarafýndan eðitim verilmesinin saðlanmasý,

7. Ýlgili iþletmelere görev ve sorumluluklarýnýn teblið edilmesi, Haziran ayýna kadarki denetimlerin mevcut mevzuat doðrultusunda yapýlmasý,

8. Bu genelgede belirtilen talimatlara uymayanlar hakkýnda 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanunu, 5237 sayýlý Türk Ceza Kanunu, 4077 sayýlý Tüketicinin Korunmasý Hakkýnda Kanun ve ilgili diðer mevzuat hükümlerinde ön görülen müeyyidelerin uygulanmasý hususlarýnda bilgilerinizi ve gereðini önemle rica ederim.

DAÐITIM:Gereði: Bilgi:81 ÝlValiliðine Kültür ve Turizm Bakanlýðýna

Milli Eðitim BakanlýðýnaTürkiye Odalar ve Borsalar Birliði BaþkanlýðýnaUlusal Havuz Enstitüsü Derneði Baþkanlýðýna

Ek: 3 sayfa

Dr. Seraceddin ÇOMBakan a.

Genel Müdür V.





72 saatte en fazla 3

100 CFU /ml olacaktýr.48 saatte en fazla

3100 CFU /ml olacaktýr.

0 / 100 ml

0 / 100 ml

0 / 100 ml

Toplam Koloni (jerm) Sayýsý 22°C’de toplam koloni sayýsý 36°C’de toplam koloni sayýsý

Toplam Koliform Bakteri

E-Coli

Pseudomonas Aeruginosa

Parametre Sýnýr Deðerler

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

TS EN ISO 6222

TS EN ISO 9308-1

TS EN ISO 9308-1

(2)Analiz Sýklýðý

(1)Analiz Metodu

Ek.3 : Mikrobiyolojik Özellikler

Havuz suyunun kullanýmýn-dan önce baþlamak üzere

Renksiz olacaktýr

Bulunmayacaktýr

Berrak olacak ve havuz dibi net olarakgörülecektir.

26 - 28 °C olacak, hava sýcaklýðý ile su sicaklýðý arasýnda fazla fark olmayacaktýr. Çocuk havuz-larýnda su sýcaklýðý 26 - 32 °C olacaktýr.

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Havuz suyu kullanýmýndan önce ve izleyen 4’er saatlik aralýklarla olmak üzere

Havuz suyu kullanýmýndan önce ve izleyen 4’er saatlik aralýklarla olmak üzere

Örnek Alýnma Sýklýðý

pH

Renk

Tortu

Bulanýklýk

Sýcaklýk

Amonyum

Nitrit

Nitrat

Siyanürük Asit

Bakýr

Alüminyum

Organik maddeleriçin sarf edilenoksijen miktarý

Toplam Alkalilik

Baðlý Klor

Serbest Klor

Parametre

Parametre Bulunabilecek Miktar

Tatlý su 6,5

30,0

80

0,3

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

Min.Birim

7,6

Haftada (1) bir defa




0,5

0,5

20,0

100,0

1,0

0,2

5,0

120

0,2

0,6

Maks.

Analiz Sýklýðý

Deniz suyu

6,5 7,8

Ek.1 : Kimyasal Özellikler

Ek.2 : Fiziksel Özellikler

(1) Laboratuvarlar önerilen metot dýþýnda, referanslarýný göstermek þartý ile baþka bir metodu da kullanabilirler.

(2) Yüzme havuzu kullanýmýnýn yoðun olduðu dönemlerde analiz sýklýðý ayda iki defa da olabilir.

(3) CFU: Colony Forming Unit (koloni oluþturan birim).

Not 1: Ek-1, Ek-2 ve Ek-3'te yer alan kimyasal, fiziksel ve mikrobiyolojik kalite standartlarýnýn belirlenmesi için Ýl Saðlýk Müdürlüklerince belirtilen sýklýklarda su numunesi alýnarak analizleri yaptýrýlacak ve analiz ücretleri havuz suyu iþleticileri tarafýndan karþýlanacaktýr.



Havuz suyunun kullanýmýn-dan önce baþlamak üzere günde en az (3) üç defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Havuz suyu kullanýmýndan önce ve izleyen 4’er saatlik aralýklarla olmak üzere günde en az (3) üç defa



pH

Amonyum

Nitrit

Nitrat

Siyanürük Asit

Bakýr

Alüminyum

Toplam Alkalilik

Baðlý Klor

Serbest Klor

Parametre

Tatlý su 6,5

30,0

80

0,3

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

Min.Birim

7,6

0,5

0,5

20,0

100,0

1,0

0,2

120

0,2

0,6

Maks.

Deniz suyu

6,5 7,8

Ek.4 : Ýþletmeci Tarafýndan Yapýlacak AnalizlerKimyasal Özellikler



T.C.SAÐLIK BAKANLIÐI

Temel Saðlýk Hizmetleri Genel Müdürlüðü

Sayý : B.10.0.TSH.0.10.00.05 22.03.2010/17364

Konu: Yüzme havuzlarýnýn denetimi

ULUSAL HAVUZ ENSTÝTÜSÜ DERNEÐÝ BAÞKANLIÐINAPerpa Ticaret Merkezi B-Blok No: 203

Okmeydaný/ÝSTANBUL

Ýlgi a) 15.05.2008 tarihli ve 15653 sayýlý genelgemizb) 15.07.2008 tarihli ve 22545 sayýlý yazýmýz.

Halk saðlýnýn korunmasý amacý ile havuz suyu kontrolü ve denetimlerine yönelik olarak hazýrlanan ilgi (a) genelgemiz ekinde yer alan kimyasal (Ek-1), mikrobiyolojik (Ek-3) ve iþletmeci tarafýndan yapýlacak analizlerden (Ek-4) bazýlarýnda güncelleme yapýlmýþ ve ilgi (b) yazýmýz ile iletilmiþtir.

Yapýlan izleme ve denetleme çalýþmalarý sýrasýnda ilgi (a) genelge eklerinin uygulanmasýnda bazý zorluklar ve sýkýntýlar yaþandýðý ilgili sektör, kurum ve kuruluþlar ile laboratuvarlar tarafýndan yazýlý ve sözlü olarak Bakanlýðýmýza bildirilmiþtir.

Yaþanan zorluklarýn giderilmesi amacý ile söz konusu ekler gerekli düzenlemeler yapýlarak yeniden hazýrlanmýþtýr.

Bu itibar ile ilgi (b) yazý ekleri iptal edilmiþ olup, iliþkte gönderilen Ek-1, Ek-2, Ek-3 ve Ek-4 ilgi (a) genelge ekleri olarak kullanýlacaktýr.

Numune alýmlarý görevli resmi saðlýk personeli veya numune iþ ve iþlevi akredite olmuþ kurum ve kuruluþca yapýlabilecektir. Su numunelerinin analizleri Bakanlýðýmýz laboratuvarlarýnda veya diðer kamu, kurum ve kuruluþ laboratuvarlarýnda veya Ekte (1, 2, 3, 4) istenen parametreler için akradite olmuþ özel laboratuvarlarda yaptýrýlabilecektir. Her türlü numune alma ve analiz ücretleri iþletmeci tarafýndan ödenecektir.

Bilginizi ve gereðini arz ve rica ederim.

Dr. Seraceddin ÇOMBakan a. Genel Müd. V.

DAÐITIM:Gereði: Bilgi:81 ÝlValiliðine Kültür ve Turizm Bakanlýðýna

Milli Eðitim BakanlýðýnaTürkiye Odalar ve Borsalar Birliði BaþkanlýðýnaUlusal Havuz Enstitüsü Derneði Baþkanlýðýna

Ek: 3 sayfa



72 saatte en fazla 5

100 CFU /ml olacaktýr.

0 / 100 ml

0 / 100 ml

0 / 100 ml

Toplam Koloni (jerm) Sayýsý 22°C’de toplam koloni sayýsý 36°C’de toplam koloni sayýsý


E-Coli



Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

TS EN ISO 6222

TS EN ISO 9308-1

TS EN ISO 9308-1

TS EN 12780

(4)Analiz Sýklýðý (3)Analiz Metodu


Renksiz olacaktýr

Bulunmayacaktýr

Berrak olacak ve havuz dibi net olarakgörülecektir.

26 - 28 °C olacaktýr

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa


pH

Renk

Tortu

Bulanýklýk

2Sýcaklýk

Amonyum

Nitrit

Nitrat

Siyanürük Asit

Bakýr

Alüminyum

Organik maddeleriçin sarf edilenoksijen miktarý

Toplam Alkalilik

Baðlý Klor1

Serbest Klor

(1) Dezenfektan olarak klor ve klorlu bileþiklerin kullanýlmasý halinde havuz mahallinde bakýlacaktýr.

(2) Ortam sýcaklýðý ile su sýcaklýðý arasýnda fazla fark olmayacaktýr. Çocuk havuzlarýnda su sýcaklýðý 26 - 32 °C olacaktýr.

Parametre

Parametre Bulunabilecek Miktar

Tatlý su 7,2

80

1,0

1,0

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

Kapalý Yüz. H.AçýkYüz. H.

Min.Birim

7,6

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

0,5

0,5

50,0

100,0

1,0

0,2

5,0

120

0,2

1,5

3,0

Maks.

Analiz Sýklýðý

Deniz suyu

7,2 7,8





(3) Laboratuvarlar önerilen metot dýþýnda, referanslarýný göstermek þartý ile baþka bir metodu da kullanabilirler.

(4) Yüzme havuzu kullanýmýnýn yoðun olduðu dönemlerde analiz sýklýðý ayda iki defa da olabilir.

(5) CFU: Colony Forming Unit (koloni oluþturan birim).






pH

Baðlý Klor1

1Serbest Klor

2Sýcaklýk

6Siyanürik Asit

Toplam Alkalinite

Renk

Tortu

Bulanýklýk

Ýki haftada bir

Ýki haftada bir

Her gün

Her gün

Her gün

Parametre

Tatlý su

KapalýYüz. H.

7,2

1,0

1,0

26,0

80

mg/L

mg/L

mg/L

°C

mg/L

mg/L

Renksiz olacaktýr

Bulunmayacaktýr

Berrak olacak ve havuz dibi net görülecektir

Min.Birim

7,6

0,2

1,5

3,0

28,0

100

120

Maks.

Deniz suyu

AçýkYüz. H.

7,2 7,8


(1) Dezenfektan olarak klor ve klorlu bileþiklerin kullanýlmasý halinde havuz mahallinde bakýlacaktýr.(2) Ortam sýcaklýðý ile su sýcaklýðý arasýnda fazla fark olmayacaktýr. Çocuk havuzlarýnda su sýcaklýðý 26 - 32 °C olacaktýr.(6) Stabilizatörlü dezenfektan kullanan havuzlarda ölçümü yapýlacaktýr.



SAÐLIK BAKANLIÐI’ndan

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanýmlar

Amaç

MADDE 1 - (1) Bu Yönetmeliðin amacý, yüzme amacýyla kullanýlan açýk ve kapalý yüzme havuzlarý ile sularýnýn hijyenik þartlara uygunluðu, yüzme havuzu suyunun kalite standartlarýnýn belirlenmesi, denetlenmesi ve izlenmesi ile ilgili usul ve esaslarý düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 - (1) Bu Yönetmelik, yüzme amacýyla kullanýlan açýk ve kapalý yüzme havuzlarý ile sularýnýn nitelikleri ile ilgili usul ve esaslarý kapsar.

(2) Saðlýk amaçlý kullanýlan kaplýca ve mineralli su havuzlarý ile ticari amaçlý olarak kullanýlmayan havuzlar bu Yönetmeliðin kapsamý dýþýndadýr.

Dayanak

MADDE 3 - (1) Bu Yönetmelik, 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanununun 1 inci ve 2 nci maddeleri ile 13/12/1983 tarihli ve 181 sayýlý Saðlýk Bakanlýðýnýn Teþkilat ve Görevleri Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararnamenin 43 üncü maddesine dayanýlarak hazýrlanmýþtýr.

Tanýmlar

MADDE 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Alkalinite: Suyun asitlik veya bazlýk derecesinin ölçüsünü,

b) Baðlýklor: Sudaki organik ve inorganik maddelerle reaksiyona girerek bileþik oluþturmuþ kloru,

c) Bakanlýk: Saðlýk Bakanlýðýný,

ç) Devridaim süresi: Toplam havuz hacminin filtrasyon sisteminden bir kez geçmesi için gerekli olan süreyi,

d) Dezenfektan: Ýnsanlarda hastalýk yapma özelliði olan bakteri, virüs ve mantar gibi mikroorganizmalarýn sudan uzaklaþtýrýlmasý veya yok edilmesi amacýyla kullanýlan organik ve inorganik katý, sývý ve gaz maddeleri,

e) Havuz suyu operatörü: Yüzme havuzlarýnda kullanýlan suyu kimyasal, fiziksel ve mikrobiyolojik yönden kullanýma hazýrlayan ve bu konuda eðitim almýþ kiþiyi,

Yüzme Havuzlarýnýn Tabi OlacaðýSaðlýk Esaslarý ve Þartlarý Hakkýnda Yönetmelik



f) Havuz suyu kimyasallarý: Havuz suyunun pH'sini ayarlamak, askýdaki katý maddeleri çöktürmek, küf, maya ve yosun gibi canlýlarýn oluþumunu engellemek ve bazý kimyasal parametreleri dengelemek amacýyla kullanýlan maddeleri,

g) Kod no: Havuz suyundan alýnan her bir numune için kullanýlacak numarayý,

ð) Müdürlük: Ýl Saðlýk Müdürlüðünü,

h) pH: Suyun asitlik veya bazlýk derecesini tarif eden ölçü birimini,

ý) Serbest klor: Suyu dezenfekte etmek amacýyla kullanýlan bileþik oluþturmamýþ kloru,

i) Yüzme havuzu: Yüzme, serinleme, eðlenme veya spor amaçlý kullanýlan; tabaný, duvarlarý, taþma kanallarý, rezerv deposu su kalitesini etkilemeyen ve güvenlik gereklerini yerine getiren uygun malzeme ile kaplanan ve bu Yönetmelikte belirtilen niteliklere uygun su ile dolu olan, sürekli bir devri daim akýþý olan ve halkýn kullanýmýna açýk yapýlarý,

j) Yüzme havuzu iþleticisi: Yüzme, serinleme, eðlenme veya spor amaçlýkullanýlan yüzme havuzlarýný iþletenleri, ifade eder.

ÝKÝNCÝBÖLÜM

Havuz Suyunun Nitelikleri, Numune Alma ve Analiz Sýklýðý

Kimyasal, fiziksel ve mikrobiyolojik nitelikleri ve analiz sýklýðý

MADDE 5 - (1) Yüzme havuzu suyunun kimyasal nitelikleri Ek-1, fiziksel nitelikleri Ek-2 ve mikrobiyolojik nitelikleri de Ek-3'te belirtilen deðerlere uygun olur.

(2) Havuz suyunun nitelikleri Ek-1, Ek-2, Ek-3'te belirtilen zaman aralýklarýnda Müdürlükçe, Ek-4'te belirtilen zaman aralýklarýnda ise yüzme havuzu iþleticileri tarafýndan izlenir.

(3) Müdürlük tarafýndan yapýlacak denetimlerde analiz sonuçlarý yüzme havuzu iþleticisi tarafýndan denetçilere ibraz edilir.

(4) Yüzme havuzunun açýk olduðu süre içerisinde yüzme havuzu suyuna ait sýcaklýk, pH, serbest klor deðerleri ile suyun mikrobiyolojik özelliklerine ait en son analiz sonuçlarý kullanýcýlarýn görebileceði bir panoda yazýyla veya elektronik olarak ilan edilir.

Numune alma, taþýma ve analiz laboratuvarlarý

MADDE 6 - (1) Numuneler su akýmýnýn en düþük olduðu veya kullanýcýlarýn en yoðun olduðu bölgeden yüzme havuzu kenarýnýn yaklaþýk 50 cm uzaðýndan ve su yüzeyinin 20 cm altýndan alýnýr.

(2) Numuneler, numune alma formu düzenlenerek alýnýr, her numune için bir kod numarasý verilir ve kod numarasý numune alma formu ile numune þiþesinin üzerine yazýlýr.

(3) Havuz suyundan alýnan her bir numune için ikiþer adet Ek-6'da yer alan “Havuz



Suyu Numune Alma Formu” düzenlenir ve formlardan biri numune ile birlikte laboratuvara verilir, diðeri ise numuneyi alan kurum veya kuruluþta kalýr.

(4) Mikrobiyolojik analizler için en az 500 mililitre su numunesi, sodyum tiyosülfatlý steril cam veya suyun niteliðini deðiþtirmeyen plastik þiþelere alýnýr. Mikrobiyolojik analizler için alýnan numuneler, güneþ ýþýnlarýndan korunarak (5±3) °C'de ýsýyý muhafaza edebilen taþýma kaplarý ile en kýsa zamanda laboratuvara gönderilir. Numunelerin alýmýndan laboratuvara ulaþtýrýlmasý arasýndaki süre on iki saati geçemez.

(5) Kimyasal analizler için en az 1000 ml su numunesi temiz cam veya suyun niteliðini etkilemeyen plastik þiþelere alýnýr. Kimyasal analizler için alýnan numuneler, (5±3) °C'de ýsýyý muhafaza edebilen taþýma kaplarýile en kýsa sürede laboratuvara gönderilir. Numunelerin alýmýndan laboratuvara ulaþtýrýlmasý arasýndaki süre 24 saati geçemez.

(6) Havuz suyundan numune alma iþi Müdürlük tarafýndan veya numune alma konusunda akredite olmuþ ve Bakanlýkça yetkilendirilmiþ kurum veya kuruluþça yapýlýr. Ancak, bu durum Bakanlýk ve Müdürlüðün denetim, izleme ve numune alma yetkisini ortadan kaldýrmaz. Analizler, aþaðýda belirtilen hükümler çerçevesinde, Bakanlýk laboratuvarlarýnda veya diðer kamu, kurum ve kuruluþ laboratuvarlarýnda veya 7 nci maddede belirtilen þartlarý taþýyan ve Bakanlýkça yetkilendirmiþ özel laboratuvarlarda yaptýrýlýr.

a) Her türlü numune alma ve analiz ücretleri yüzme havuzu iþleticisi tarafýndan ödenir.

b) Laboratuvarlar, Müdürlükçe alýnan su numunelerinin analiz sonuçlarýný raporlamanýn yapýldýðý gün içinde e-posta, belge geçer veya posta ile Müdürlüðe ve yüzme havuzu iþleticisine iletir. Yüzme havuzu iþleticisine gönderilen raporlar, denetim esnasýnda denetim elemanlarýna gösterilmek üzere yüzme havuzu iþleticisi tarafýndan bir yýl süreyle saklanýr.

Yetkilendirme

MADDE 7 - (1) Laboratuvarlar, Bakanlýk tarafýndan yapýlacak yerinde denetimde;

a) Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarý Akreditasyonu (ISO/IEC 17025) belgesi almýþ olmalarý,

b) Ek-1, Ek-2 ve Ek-3'te belirtilen parametrelerde yöntem akreditasyonu belgesi almýþ olmalarý,

c) En az iki kimya, çevre, su ürünleri mühendisi veya kimyager ile iki biyolog veya mikrobiyoloji uzmanýnýn tam zamanlý istihdam edilmeleri,

ç) Mikrobiyolojik analizler için alýnan numunelerin, güneþ ýþýnlarýndan korunarak (5±3) °C de ýsýyý muhafaza edebilen taþýma kaplarýile en fazla 6 saat içinde laboratuvara taþýnabilecek düzenlemeyi saðlamalarý, halinde Bakanlýkça yetkilendirilir.



ÜÇÜNCÜBÖLÜM

Yüzme Havuzu Ýþletilmesine Ait Hükümler

Yüzme havuzunun iþletilmesi

MADDE 8 - (1) Yüzme havuzunun teknik özellikleri ile yüzme havuzu suyunun, sýhhi kurallara uygun olmasý esastýr. Yüzme havuzunun iþletilmesinde aþaðýdaki þartlara uyulur:

a) Yüzme havuzu iþleticisi, teknik iþler ve havuzun uygun þekilde iþletilmesinden sorumlu kimya veya saðlýk eðitimi almýþ, en az lise mezunu bir kiþi ve sertifikalý bir cankurtaran istihdam etmek zorundadýr.

b) Yüzme havuzunda ip, yüzer duba, simit gibi can kurtarmaya mahsus malzemeler ile ilk yardým malzemeleri hazýr bulundurulur.

c) Kullanýcýlarýn temiz mayolarla yüzme havuzuna girmeleri saðlanýr. Tesisler, bütün kullanýcýlarýn soyunma odalarý için ayrýlan mekana girmeden önce ayak dezenfeksiyonu yapmalarýný, soyunma odalarýndan yüzme havuzuna geçiþlerinden önce de duþ almalarýný saðlayacak þekilde düzenlenir.

ç) Yüzme havuzunda hayvanlarýn insanlarla birlikte bulunmalarýna hiçbir þekilde izin verilmez.

d) Tesis içerisinde riayet edilecek kurallar ile muhtemel tehlikelere karþýkiþileri uyarmak amacý ile hazýrlanan uyarý levhalarý kolayca görülebilecek ve okunabilecek uygun yerlerde bulundurulur.

e) Yüzme havuzu suyu yýlda en az bir defa boþaltýlarak genel temizlik yapýlýr.

f) Fiziki mekanlar daima temiz ve kuru tutularak kapanma saatinden sonra havuz dip temizliði dâhil genel temizlik yapýlýr.

g) Yüzme havuzu ve fiziki mekanlar yeteri kadar aydýnlatýlmalý ve havalandýrýlmalýdýr.

ð) Kapalý yüzme havuzu, soyunma ve giyinme yerleri de dâhil olmak üzere kýþ aylarýnda ýsýtýlýr.

Çocuk yüzme havuzu iþletilmesi

MADDE 9 - (1) Çocuk yüzme havuzunun derinliði 50 santimetreden fazla olamaz.

(2) Çocuk havuzlarý müstakil su hazýrlýk tesisine sahip olmalý, ayda bir defa boþaltýlarak temizlenmeli ve dezenfekte edildikten sonra temiz su ile doldurularak yeniden iþletmeye alýnýr.

(3) Çocuk yüzme havuzu büyüklere ait yüzme havuzundan ayrý olur.



DÖRDÜNCÜBÖLÜM

Muhtelif Hükümler

Fiziki mekanlar

MADDE 10 - (1) Duþ yerleri, tuvaletler ve soyunma-giyinme yerleri, kadýn ve erkek için ayrý düzenlenir.

(2) Duþ yerleri duþ suyunun sýcaklýðý ayarlanabilecek þekilde ve en az yirmi kiþiye bir duþ düþecek þekilde düzenlenir.

(3) Tuvaletler soyunma ve duþ yerlerine yakýn konumda, en az yirmi kiþiye bir tuvalet düþecek þekilde düzenlenir. Tuvalet ve lavabolarda bol ve temiz su, sývý sabun, tuvalet kâðýdý, kâðýt havlu ve çöp kovasý bulundurulur.

(4) Giriþi ve yollarý tamamen ayrý tutulan seyirci yerleri, seyircilerin havuz kýsmýna girmelerini engelleyecek þekilde düzenlenir. Seyirci bölümünde seyircilerin ihtiyacýný karþýlayacak kadar tuvalet, lavabo ve pisuar bulundurulur.

Güvenlik tedbirleri

MADDE 11 - (1) Yüzme havuzunda kazalarýn önlenmesi ve güvenliðin saðlanmasý için aþaðýda belirtilen kurallara uyulur:

a) Yüzme havuzu kazalara neden olmayacak ve kenarýnda güvenli yürümek için yeterli alan bulunacak þekilde planlanýr. Dalmak için gerekli olan su derinliði saðlanýr. Aksi takdirde her türlü dalýþa izin verilmez.

b) Yüzme havuzu çevresindeki yürüme alaný, duþ yeri ve çevresinin zemini düzgün ve kaymaya yol açmayan malzemeden yapýlýr.

c) Yüzme havuzunda boþaltma mazgalý kapalý durumda bulundurulur.

ç) Havuz derinlikleri kullanýcýlarýn görebileceði þekilde havuz kenarýna en az 4 yönde yazýlýr.

d) Yüzme havuzu kenarýnda acil durumlarda kullanýlmak üzere telefon bulundurulur.

Denetim

MADDE 12 –(1) Yüzme havuzu, havuz suyu ve havuz kimyasallarýher ay Müdürlük tarafýndan denetlenir. Bu denetimlerde;

a) Havuz suyu hazýrlanmasýnda ve dezenfeksiyonunda kullanýlan kimyasallarýn Bakanlýktan ruhsatlý olup olmadýðý,

b) Havuz suyu kimyasallarý için bir depo ile yeterli kiþisel koruyucu ekipman bulunup bulunmadýðý,

c) Analiz kayýt defterleri ve bu Yönetmelik eklerine göre yapýlan veya yaptýrýlan analiz sonuçlarý, kontrol edilir.

(2) Bir takvim yýlý sonunda yapýlan deðerlendirmede havuz ve havuz suyu kalitesinin bu Yönetmelikte belirlenen þartlara uygun olmasý durumunda Ek-5'te yer



alan “Temiz Havuz Sertifikasý”Müdürlük tarafýndan düzenlenir. Yapýlacak denetimlerde havuz ve havuz suyu kalitesinin bu Yönetmelikte belirlenen þartlara uygun olmamasý durumunda bu sertifika Müdürlükçe iptal edilir.

Uygun çýkmayan havuz suyunun takibi

MADDE 13 - (1) Yüzme havuzu suyundan alýnan numunenin mikrobiyolojik analiz sonucunun Ek-3'te belirtilen niteliklere uygun çýkmamasý halinde havuzun faaliyeti durdurulur. Yüzme havuzu iþleticisinin gerekli þartlarý saðlamasýndan sonra yeniden alýnan numunenin analiz sonuçlarýnýn Ek-3'te belirtilen niteliklere uygun çýkmasý durumunda havuzun faaliyetine izin verilir.

(2) Yüzme havuzu suyundan alýnan numunenin kimyasal analizi sonucunun Ek-1 ve Ek-2'de belirtilen niteliklere uygun çýkmamasý halinde, uygunsuzluðun giderilmesi ve düzeltici önlemlerin alýnmasý için iþletici yazýlý olarak uyarýlýr. Yüzme havuzu iþleticisinin gerekli þartlarý saðlamasýndan sonra yeniden alýnan numunenin analiz sonuçlarýnýn Ek-1 ve Ek-2'de belirtilen niteliklere uygun çýkmasý durumunda iþletmeye herhangi bir iþlem yapýlmaz. Ancak, analiz sonuçlarýnýn uygun çýkmamasý durumunda havuzun faaliyeti analiz sonucunun yukarýda belirtilen nitelikleri saðlayýncaya kadar durdurulur.

Dezenfeksiyon ve havuz kimyasallarý

MADDE 14 - (1) Yüzme havuzu ve suyunun dezenfeksiyonu iþletici tarafýnca yapýlýr veya yaptýrýlýr.

(2) Havuz suyunda Bakanlýktan ruhsatlý dezenfektan ve havuz suyu kimyasallarý kullanýlýr.

(3) Stabilizatörlüklor bileþikleri sadece açýk yüzme havuzlarýnda kullanýlabilir.

Havuz suyu operatörlerinin eðitimi

MADDE 15 - (1) Yüzme havuzu suyu hazýrlamasýndan sorumlu havuz suyu operatörlerine yönelik eðitimler Müdürlükçe yetkilendirilen kamu, kurum ve kuruluþlarý ile ilgili meslek odalarýnca düzenlenir.

(2) Eðitimler havuz suyunun hazýrlanmasý bakýmý ve iþletilmesi, genel hijyen, su ile bulaþabilecek hastalýklar, havuz suyunda kullanýlan kimyasallarýn insan ve çevre saðlýðý üzerine etkileri ile ilk yardým konularýný kapsar.

BEÞÝNCÝBÖLÜM

Düzenleme Yetkisi ve Müeyyideler

Düzenleme yetkisi

MADDE 16 - (1) Bakanlýk bu Yönetmeliðin uygulanmasýný saðlamak üzere her türlü alt düzenlemeyi yapmaya yetkilidir.

Müeyyideler

MADDE 17 - (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykýrý hareket eden iþletme sahipleri



ve kullanýcýlarý hakkýnda, fiilin mahiyetine göre 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanununa göre iþlem yapýlýr.

ALTINCI BÖLÜM

Geçici ve Son Hükümler

Mevcut havuzlara iliþkin geçici hükümler

GEÇÝCÝMADDE 1 - Bu Yönetmeliðin yayýmý tarihinden önce izin almak için baþvurusu yapýlmýþ yüzme havuzlarý ile halen faaliyette olan yüzme havuzlarý fiziki koþullarýný bu Yönetmeliðin yayýmý tarihinden itibaren bir yýl içinde 8 inci maddenin (c) bendi ile 9 ve 10 uncu maddelere uygun hale getirir.

Yürürlük

MADDE 18 - (1) Bu Yönetmelik yayýmý tarihinden bir ay sonra yürürlüðe girer.

Yürütme

MADDE 19 - (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Saðlýk Bakaný yürütür.

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Analiz Aralýðý

pH

Amonyum

Nitrit

Nitrat1Siyanürik Asit

Bakýr

Alüminyum

Toplam Alkalinite (CaCO )3

2Hidrojen Peroksit

Baðlý Klor3

3Kapalý Yüzme Havuzu Serbest Klor

Açýk Yüzme Havuzu Serbest Klor3

Serbest Klor4

1. Suyun dezenfeksiyonunda stabilizatörlü klor bileþiklerinin kullanýldýðý havuzlarda bakýlýr. 2. Suyun dezenfeksiyonunda hidrojen peroksitin kullanýldýðý havuzlarda bakýlýr.3. Suyun dezenfeksiyonunda klor ve klorlu bileþiklerin kullanýldýðý havuzlarda bakýlýr.4. Suyun dezenfeksiyonu için ozon, UV, klordioksit ve diðer dezenfeksiyon sistemlerinin kullanýldýðý havuzlarda bakýlýr.NOT: Serbest klor ölçümleri havuz mahallinde yapýlýr.

Parametre

6,5

30

40

1,0

1,0

0,3

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

Min.Birim

7,8

0,5

0,5

50,0

100,0

1,0

0,2

180

80

0,2

1,5

3,0

0,6

Maks.




37°C’de 24 saatte en fazla200 CFU³/ml. olacaktýr

0 / 100 ml

0 / 100 ml

0 / 100 ml

Toplam Koloni (jerm) Sayýsý


E-Coli



Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

TS EN ISO 6222

TS EN ISO 9308-1

TS EN ISO 9308-1

TS EN 16266

(4)Analiz Sýklýðý (3)Analiz Metodu


Pt/Co olarak 10 birim

SiO2 veya Jakson birimi olarak 5 birim

En Az

26°C

26°C

En Çok

28°C

38°C

Renk

Bulanýklýk

Sýcaklýk

Parametre Ýstenen Deðer

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Kapalý

Açýk

Analiz Sýklýðý


1. Laboratuvarlar önerilen metot dýþýnda, referanslarýný göstermek þartý ile baþka bir metodu da kullanabilir.2. Yüzme havuzu kullanýmýnýn yoðun olduðu dönemlerde analiz sýklýðý ayda iki defa olmalýdýr.3. CFU Colony Forming Unit (koloni oluþturan birim).







Sýcaklýk

pH

Hidrojen2Peroksid

3Serbest Klor

4Serbest Klor

1Siyanürik Asit

Toplam Alkalinite(CaCO3)

Renk

Bulanýklýk

Her gün

Haftada bir defa

Her gün

Her gün

Parametre

Açýk veKapalýYüz. H.

KapalýYüz. H.

KapalýYüz. H.

1,0

6,5

26

1,0

26

1,0

26,0

30

mg/L

° C

° C

mg/L

mg/L

°C

mg/L

mg/L



En Az

Sýnýr DeðerlerBirim

7,8

1,5

28

1,5

38

3,0

28,0

100

180

En Çok

AçýkYüz. H.

AçýkYüz. H.

Tatlý veDeniz Suyu


56www.havuz.info.tr


1. Suyun dezenfeksiyonunda stabilizatörlü klor bileþiklerinin kullanýldýðý havuzlarda bakýlýr. 2. Suyun dezenfeksiyonunda hidrojen peroksitin kullanýldýðý havuzlarda bakýlýr.3. Suyun dezenfeksiyonunda klor ve klorlu bileþiklerin kullanýldýðý havuzlarda bakýlýr.4.Suyun dezenfeksiyonu için ozon, UV, klordioksit ve diðer dezenfeksiyon sistemlerinin kullanýldýðý havuzlarda bakýlýr.NOT: Serbest klor ölçümleri havuz mahallinde yapýlýr.



Ek.5 : Temiz Havuz Sertifikasý

TEMÝZ HAVUZ SERTÝFÝKASI

T.C.............................. VALÝLÝÐÝ

Ýl Saðlýk MüdürlüðüHAVUZ SUYU NUMUNE ALMA FORMU

SayýTarih

Ýl Saðlýk Müdürü

Ticari Ýsmi

Sahibi

Ýþletmecisi

Adresi

Havuz Sayýsý

Numune Kod No. :Numune alýnan havuzun adresi :Havuz iþletmecisinin Adý ve soyadý :Numunenin alýndýðý saat :Numune miktarý :Numune alma amacý : Fiziksel Analiz ( ) Bakteriyolojik Analiz ( ) Fiziksel Analiz ( )Numune alma nedeni : Rutin Kontrol ( ) Þikayet ( ) Diðer ......................................

Tarih :

Yukarýda iþleticisi, adresi ve sayýsý belirtilen yüzme havuzunun Müdürlüðümüz tarafýndan yapýlan denetimlerinde havuz hijyeni ile havuz suyu kalitesi bakýmýndan Yönetmelikte belirtilen kalite standartlarýný saðladýðý tespit edilmiþ olup “Temiz Havuz Sertifikasý” verilmesi uygun görülmüþtür.

:

:

:

:

:

::

Ek.6 : Havuz Suyu Numune Alma Formu

Numune Alýndýðý Sýradaki :

Teknik Eleman Teknik Eleman Havuz suyu iþletmecisi veya vekili

Numune Alan Kiþinin :Adý ve Soyadý : Tel. No.:Yukarýda evsafý yazýlý havuz suyundan ....................................................... huzurunda ...... adet numune alýnarak ........................................................................... mührü ile mühürlenmiþ ve numune alma formu tarafýmýzdan imza edilmiþtir.

pHSerbest Klor

::

SýcaklýkRenkBulanýklýk

:::

58www.havuz.info.tr


Resmi Gazete : 6 Mart 2011 Pazar Sayý : 27866

Saðlýk Bakanlýðýndan:

YÜZME HAVUZLARININ TABÝ OLACAÐI SAÐLIK ESASLARI

VE ÞARTLARI HAKKINDA YÖNETMELÝK

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanýmlar

Amaç

MADDE 1 - (1) Bu Yönetmeliðin amacý, yüzme amacýyla kullanýlan açýk ve kapalý yüzme havuzlarý ile sularýnýn hijyenik þartlara uygunluðu, yüzme havuzu suyunun kalite standartlarýnýn belirlenmesi, denetlenmesi ve izlenmesi ile ilgili usul ve esaslarý düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 - (1) Bu Yönetmelik, yüzme amacýyla kullanýlan açýk ve kapalý yüzme havuzlarý ile sularýnýn nitelikleri ile ilgili usul ve esaslarý kapsar.

(2) Saðlýk amaçlý kullanýlan kaplýca ve mineralli su havuzlarý ile ticari amaçlý olarak kullanýlmayan havuzlar bu Yönetmeliðin kapsamý dýþýndadýr.

Dayanak

MADDE 3 - (1) Bu Yönetmelik, 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanununun 1 inci ve 2 nci maddeleri ile 13/12/1983 tarihli ve 181 sayýlý Saðlýk Bakanlýðýnýn Teþkilat ve Görevleri Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararnamenin 43 üncü maddesine dayanýlarak hazýrlanmýþtýr.

Tanýmlar

MADDE 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Alkalinite: Suyun asitlik veya bazlýk derecesinin ölçüsünü,

b) Baðlý klor: Sudaki organik ve inorganik maddelerle reaksiyona girerek bileþik oluþturmuþ kloru,

c) Bakanlýk: Saðlýk Bakanlýðýný,

ç) Devridaim süresi: Toplam havuz hacminin filtrasyon sisteminden bir kez geçmesi için gerekli olan süreyi,

d) Dezenfektan: Ýnsanlarda hastalýk yapma özelliði olan bakteri, virüs ve mantar gibi mikroorganizmalarýn sudan uzaklaþtýrýlmasý veya yok edilmesi amacýyla kullanýlan organik ve inorganik katý, sývý ve gaz maddeleri,

e) Havuz suyu operatörü: Yüzme havuzlarýnda kullanýlan suyu kimyasal, fiziksel ve mikrobiyolojik yönden kullanýma hazýrlayan ve bu konuda eðitim almýþ kiþiyi,

f) Havuz suyu kimyasallarý: Havuz suyunun pH’sini ayarlamak, askýdaki katý maddeleri çöktürmek, küf, maya ve yosun gibi canlýlarýn oluþumunu engellemek ve bazý kimyasal parametreleri dengelemek amacýyla kullanýlan maddeleri,

g) Kod no: Havuz suyundan alýnan her bir numune için kullanýlacak numarayý,

ð) Müdürlük: Ýl Saðlýk Müdürlüðünü,

h) pH: Suyun asitlik veya bazlýk derecesini tarif eden ölçü birimini,

ý) Serbest klor: Suyu dezenfekte etmek amacýyla kullanýlan bileþik oluþturmamýþ kloru,

i) Yüzme havuzu: Yüzme, serinleme, eðlenme veya spor amaçlý kullanýlan; tabaný,



duvarlarý, taþma kanallarý, rezerv deposu su kalitesini etkilemeyen ve güvenlik gereklerini yerine getiren uygun malzeme ile kaplanan ve bu Yönetmelikte belirtilen niteliklere uygun su ile dolu olan, sürekli bir devri daim akýþý olan ve halkýn kullanýmýna açýk yapýlarý,

j) Yüzme havuzu iþleticisi: Yüzme, serinleme, eðlenme veya spor amaçlýkullanýlan yüzme havuzlarýný iþletenleri, ifade eder.

ÝKÝNCÝBÖLÜM

Havuz Suyunun Nitelikleri, Numune Alma ve Analiz Sýklýðý

Kimyasal, fiziksel ve mikrobiyolojik nitelikleri ve analiz sýklýðý

MADDE 5 - (1) Yüzme havuzu suyunun kimyasal nitelikleri Ek-1, fiziksel nitelikleri Ek-2 ve mikrobiyolojik nitelikleri de Ek-3’te belirtilen deðerlere uygun olur.

(2) Havuz suyunun nitelikleri Ek-1, Ek-2, Ek-3’te belirtilen zaman aralýklarýnda Müdürlükçe, Ek-4’te belirtilen zaman aralýklarýnda ise yüzme havuzu iþleticileri tarafýndan izlenir.

(3) Müdürlük tarafýndan yapýlacak denetimlerde analiz sonuçlarý yüzme havuzu iþleticisi tarafýndan denetçilere ibraz edilir.

(4) Yüzme havuzunun açýk olduðu süre içerisinde yüzme havuzu suyuna ait sýcaklýk, pH, serbest klor deðerleri ile suyun mikrobiyolojik özelliklerine ait en son analiz sonuçlarý kullanýcýlarýn görebileceði bir panoda yazýyla veya elektronik olarak ilan edilir.

Numune alma, taþýma ve analiz laboratuvarlarý

MADDE 6 - (1) Numuneler su akýmýnýn en düþük olduðu veya kullanýcýlarýn en yoðun olduðu bölgeden yüzme havuzu kenarýnýn yaklaþýk 50 cm uzaðýndan ve su yüzeyinin 20 cm altýndan alýnýr.

(2) Numuneler, numune alma formu düzenlenerek alýnýr, her numune için bir kod numarasý verilir ve kod numarasý numune alma formu ile numune þiþesinin üzerine yazýlýr.

(3) Havuz suyundan alýnan her bir numune için ikiþer adet Ek-6’da yer alan “Havuz Suyu Numune Alma Formu” düzenlenir ve formlardan biri numune ile birlikte laboratuvara verilir, diðeri ise numuneyi alan kurum veya kuruluþta kalýr.

(4) Mikrobiyolojik analizler için en az 500 mililitre su numunesi, sodyum tiyosülfatlý steril cam veya suyun niteliðini deðiþtirmeyen plastik þiþelere alýnýr. Mikrobiyolojik analizler için alýnan numuneler, güneþ ýþýnlarýndan korunarak (5±3) °C’de ýsýyý muhafaza edebilen taþýma kaplarý ile en kýsa zamanda laboratuvara gönderilir. Numunelerin alýmýndan laboratuvara ulaþtýrýlmasý arasýndaki süre on iki saati geçemez.

(5) Kimyasal analizler için en az 1000 ml su numunesi temiz cam veya suyun niteliðini etkilemeyen plastik þiþelere alýnýr. Kimyasal analizler için alýnan numuneler, (5±3) °C’de ýsýyý muhafaza edebilen taþýma kaplarýile en kýsa sürede laboratuvara gönderilir. Numunelerin alýmýndan laboratuvara ulaþtýrýlmasý arasýndaki süre 24 saati geçemez.

(6) Havuz suyundan numune alma iþi Müdürlük tarafýndan veya numune alma konusunda akredite olmuþ ve Bakanlýkça yetkilendirilmiþ kurum veya kuruluþça yapýlýr. Ancak, bu durum Bakanlýk ve Müdürlüðün denetim, izleme ve numune alma yetkisini ortadan kaldýrmaz. Analizler, aþaðýda belirtilen hükümler çerçevesinde, Bakanlýk laboratuvarlarýnda veya diðer kamu, kurum ve kuruluþ laboratuvarlarýnda veya 7 nci maddede belirtilen þartlarý taþýyan ve Bakanlýkça yetkilendirmiþ özel laboratuvarlarda

60www.havuz.info.tr


yaptýrýlýr.


b) Laboratuvarlar, Müdürlükçe alýnan su numunelerinin analiz sonuçlarýný raporlamanýn yapýldýðý gün içinde e-posta, belge geçer veya posta ile Müdürlüðe ve yüzme havuzu iþleticisine iletir. Yüzme havuzu iþleticisine gönderilen raporlar, denetim esnasýnda denetim elemanlarýna gösterilmek üzere yüzme havuzu iþleticisi tarafýndan bir yýl süreyle saklanýr.

Yetkilendirme

MADDE 7 - (1) Laboratuvarlar, Bakanlýk tarafýndan yapýlacak yerinde denetimde;

a) Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarý Akreditasyonu (ISO/IEC 17025) belgesi almýþ olmalarý,

b) Ek-1, Ek-2 ve Ek-3’te belirtilen parametrelerde yöntem akreditasyonu belgesi almýþ olmalarý,

c) En az iki kimya, çevre, su ürünleri mühendisi veya kimyager ile iki biyolog veya mikrobiyoloji uzmanýnýn tam zamanlý istihdam edilmeleri,

ç) Mikrobiyolojik analizler için alýnan numunelerin, güneþ ýþýnlarýndan korunarak (5±3) °C de ýsýyý muhafaza edebilen taþýma kaplarýile en fazla 6 saat içinde laboratuvara taþýnabilecek düzenlemeyi saðlamalarý, halinde Bakanlýkça yetkilendirilir.

ÜÇÜNCÜBÖLÜM

Yüzme Havuzu Ýþletilmesine Ait Hükümler

Yüzme havuzunun iþletilmesi

MADDE 8 - (1) Yüzme havuzunun teknik özellikleri ile yüzme havuzu suyunun, sýhhi kurallara uygun olmasý esastýr. Yüzme havuzunun iþletilmesinde aþaðýdaki þartlara uyulur:

a) Yüzme havuzu iþleticisi, teknik iþler ve havuzun uygun þekilde iþletilmesinden sorumlu kimya veya saðlýk eðitimi almýþ, en az lise mezunu bir kiþi ve sertifikalý bir cankurtaran istihdam etmek zorundadýr.

b) Yüzme havuzunda ip, yüzer duba, simit gibi can kurtarmaya mahsus malzemeler ile ilk yardým malzemeleri hazýr bulundurulur.

c) Kullanýcýlarýn temiz mayolarla yüzme havuzuna girmeleri saðlanýr. Tesisler, bütün kullanýcýlarýn soyunma odalarý için ayrýlan mekana girmeden önce ayak dezenfeksiyonu yapmalarýný, soyunma odalarýndan yüzme havuzuna geçiþlerinden önce de duþ almalarýný saðlayacak þekilde düzenlenir.

ç) Yüzme havuzunda hayvanlarýn insanlarla birlikte bulunmalarýna hiçbir þekilde izin verilmez.

d) Tesis içerisinde riayet edilecek kurallar ile muhtemel tehlikelere karþýkiþileri uyarmak amacý ile hazýrlanan uyarý levhalarý kolayca görülebilecek ve okunabilecek uygun yerlerde bulundurulur.

e) Yüzme havuzu suyu yýlda en az bir defa boþaltýlarak genel temizlik yapýlýr.

f) Fiziki mekanlar daima temiz ve kuru tutularak kapanma saatinden sonra havuz dip temizliði dâhil genel temizlik yapýlýr.

g) Yüzme havuzu ve fiziki mekanlar yeteri kadar aydýnlatýlmalý ve havalandýrýlmalýdýr.



ð) Kapalý yüzme havuzu, soyunma ve giyinme yerleri de dâhil olmak üzere kýþ aylarýnda ýsýtýlýr.

Çocuk yüzme havuzu iþletilmesi

MADDE 9 - (1) Çocuk yüzme havuzunun derinliði 50 santimetreden fazla olamaz.

(2) Çocuk havuzlarý müstakil su hazýrlýk tesisine sahip olmalý, ayda bir defa boþaltýlarak temizlenmeli ve dezenfekte edildikten sonra temiz su ile doldurularak yeniden iþletmeye alýnýr.

(3) Çocuk yüzme havuzu büyüklere ait yüzme havuzundan ayrý olur.

DÖRDÜNCÜBÖLÜM

Muhtelif Hükümler

Fiziki mekanlar

MADDE 10 - (1) Duþ yerleri, tuvaletler ve soyunma-giyinme yerleri, kadýn ve erkek için ayrý düzenlenir.

(2) Duþ yerleri duþ suyunun sýcaklýðý ayarlanabilecek þekilde ve en az yirmi kiþiye bir duþ düþecek þekilde düzenlenir.

(3) Tuvaletler soyunma ve duþ yerlerine yakýn konumda, en az yirmi kiþiye bir tuvalet düþecek þekilde düzenlenir. Tuvalet ve lavabolarda bol ve temiz su, sývý sabun, tuvalet kâðýdý, kâðýt havlu ve çöp kovasý bulundurulur.

(4) Giriþi ve yollarý tamamen ayrý tutulan seyirci yerleri, seyircilerin havuz kýsmýna girmelerini engelleyecek þekilde düzenlenir. Seyirci bölümünde seyircilerin ihtiyacýný karþýlayacak kadar tuvalet, lavabo ve pisuar bulundurulur.

Güvenlik tedbirleri

MADDE 11 - (1) Yüzme havuzunda kazalarýn önlenmesi ve güvenliðin saðlanmasý için aþaðýda belirtilen kurallara uyulur:

a) Yüzme havuzu kazalara neden olmayacak ve kenarýnda güvenli yürümek için yeterli alan bulunacak þekilde planlanýr. Dalmak için gerekli olan su derinliði saðlanýr. Aksi takdirde her türlü dalýþa izin verilmez.

b) Yüzme havuzu çevresindeki yürüme alaný, duþ yeri ve çevresinin zemini düzgün ve kaymaya yol açmayan malzemeden yapýlýr.

c) Yüzme havuzunda boþaltma mazgalý kapalý durumda bulundurulur.

ç) Havuz derinlikleri kullanýcýlarýn görebileceði þekilde havuz kenarýna en az 4 yönde yazýlýr.

d) Yüzme havuzu kenarýnda acil durumlarda kullanýlmak üzere telefon bulundurulur.

Denetim

MADDE 12 –(1) Yüzme havuzu, havuz suyu ve havuz kimyasallarýher ay Müdürlük tarafýndan denetlenir. Bu denetimlerde;

a) Havuz suyu hazýrlanmasýnda ve dezenfeksiyonunda kullanýlan kimyasallarýn Bakanlýktan ruhsatlý olup olmadýðý,

b) Havuz suyu kimyasallarý için bir depo ile yeterli kiþisel koruyucu ekipman bulunup bulunmadýðý,

c) Analiz kayýt defterleri ve bu Yönetmelik eklerine göre yapýlan veya yaptýrýlan analiz sonuçlarý, kontrol edilir.

62www.havuz.info.tr


(2) Bir takvim yýlý sonunda yapýlan deðerlendirmede havuz ve havuz suyu kalitesinin bu Yönetmelikte belirlenen þartlara uygun olmasý durumunda Ek-5’te yer alan “Temiz Havuz Sertifikasý”Müdürlük tarafýndan düzenlenir. Yapýlacak denetimlerde havuz ve havuz suyu kalitesinin bu Yönetmelikte belirlenen þartlara uygun olmamasý durumunda bu sertifika Müdürlükçe iptal edilir.

Uygun çýkmayan havuz suyunun takibi

MADDE 13 - (1) Yüzme havuzu suyundan alýnan numunenin mikrobiyolojik analiz sonucunun Ek-3’te belirtilen niteliklere uygun çýkmamasý halinde havuzun faaliyeti durdurulur. Yüzme havuzu iþleticisinin gerekli þartlarý saðlamasýndan sonra yeniden alýnan numunenin analiz sonuçlarýnýn Ek-3’te belirtilen niteliklere uygun çýkmasý durumunda havuzun faaliyetine izin verilir.

(2) Yüzme havuzu suyundan alýnan numunenin kimyasal analizi sonucunun Ek-1 ve Ek-2’de belirtilen niteliklere uygun çýkmamasý halinde, uygunsuzluðun giderilmesi ve düzeltici önlemlerin alýnmasý için iþletici yazýlý olarak uyarýlýr. Yüzme havuzu iþleticisinin gerekli þartlarý saðlamasýndan sonra yeniden alýnan numunenin analiz sonuçlarýnýn Ek-1 ve Ek-2’de belirtilen niteliklere uygun çýkmasý durumunda iþletmeye herhangi bir iþlem yapýlmaz. Ancak, analiz sonuçlarýnýn uygun çýkmamasý durumunda havuzun faaliyeti analiz sonucunun yukarýda belirtilen nitelikleri saðlayýncaya kadar durdurulur.

Dezenfeksiyon ve havuz kimyasallarý

MADDE 14 - (1) Yüzme havuzu ve suyunun dezenfeksiyonu iþletici tarafýnca yapýlýr veya yaptýrýlýr.

(2) Havuz suyunda Bakanlýktan ruhsatlý dezenfektan ve havuz suyu kimyasallarý kullanýlýr.

(3) Stabilizatörlüklor bileþikleri sadece açýk yüzme havuzlarýnda kullanýlabilir.

Havuz suyu operatörlerinin eðitimi

MADDE 15 - (1) Yüzme havuzu suyu hazýrlamasýndan sorumlu havuz suyu operatörlerine yönelik eðitimler Müdürlükçe yetkilendirilen kamu, kurum ve kuruluþlarý ile ilgili meslek odalarýnca düzenlenir.

(2) Eðitimler havuz suyunun hazýrlanmasý bakýmý ve iþletilmesi, genel hijyen, su ile bulaþabilecek hastalýklar, havuz suyunda kullanýlan kimyasallarýn insan ve çevre saðlýðý üzerine etkileri ile ilk yardým konularýný kapsar.

BEÞÝNCÝBÖLÜM

Düzenleme Yetkisi ve Müeyyideler

Düzenleme yetkisi

MADDE 16 - (1) Bakanlýk bu Yönetmeliðin uygulanmasýný saðlamak üzere her türlü alt düzenlemeyi yapmaya yetkilidir.

Müeyyideler

MADDE 17 - (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykýrý hareket eden iþletme sahipleri ve kullanýcýlarý hakkýnda, fiilin mahiyetine göre 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanununa göre iþlem yapýlýr.



ALTINCI BÖLÜM

Geçici ve Son Hükümler

Mevcut havuzlara iliþkin geçici hükümler

GEÇÝCÝMADDE 1 - Bu Yönetmeliðin yayýmý tarihinden önce izin almak için baþvurusu yapýlmýþ yüzme havuzlarý ile halen faaliyette olan yüzme havuzlarý fiziki koþullarýný bu Yönetmeliðin yayýmý tarihinden itibaren bir yýl içinde 8 inci maddenin (c) bendi ile 9 ve 10 uncu maddelere uygun hale getirir.

Yürürlük

MADDE 18 - (1) Bu Yönetmelik yayýmý tarihinden bir ay sonra yürürlüðe girer.

Yürütme

MADDE 19 - (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Saðlýk Bakaný yürütür.

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Analiz Aralýðý

pH

Amonyum

Nitrit

Nitrat1Siyanürik Asit

Bakýr

Alüminyum


2Hidrojen Peroksit

Baðlý Klor3



Serbest Klor4

Parametre

6,5

30

40

1,0

1,0

0,3

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

En AzBirim

7,8

0,5

0,5

50,0

100,0

1,0

0,2

180

80

0,2

1,5

3,0

0,6

En Çok





En Az

26°C

26°C

En Çok

28°C

38°C

Renk

Bulanýklýk

Sýcaklýk


Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Kapalý

Açýk

Analiz Sýklýðý


64www.havuz.info.tr




E-Coli


Parametre

37°C’de 24 saatte en fazla200 CFU³/ml. olacaktýr

0 / 100 ml

0 / 100 ml

0 / 100 ml

Sýnýr Deðerler

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

TS EN ISO 6222

TS EN ISO 9308-1

TS EN ISO 9308-1

TS EN 16266

(2)Analiz Sýklýðý (1)Önerilen Metod


1. Laboratuvarlar önerilen metot dýþýnda, referanslarýný göstermek þartý ile baþka bir metodu da kullanabilir.2. Yüzme havuzu kullanýmýnýn yoðun olduðu dönemlerde analiz sýklýðý ayda iki defa olmalýdýr.3. CFU Colony Forming Unit (koloni oluþturan birim).









Sýcaklýk

pH

Hidrojen2Peroksid

3Serbest Klor

4Serbest Klor

1Siyanürik Asit

Toplam Alkalinite(CaCO3)

Renk

Bulanýklýk

Her gün

Haftada bir defa

Her gün

Her gün

Parametre



KapalýYüz. H.

KapalýYüz. H.

40,0

6,5

26

1,0

26

1,0

0,3

30

mg/L

mg/L

° C

° C

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L



En Az


7,8

80,0

28

1,5

38

3,0

0,6

100

180

En Çok

AçýkYüz. H.

AçýkYüz. H.

Tatlý veDeniz Suyu



66www.havuz.info.tr


Ek.5 : Temiz Havuz Sertifikasý

TEMÝZ HAVUZ SERTÝFÝKASI

T.C.............................. VALÝLÝÐÝ


SayýTarih

Ýl Saðlýk Müdürü

Ticari Ýsmi

Sahibi

Ýþletmecisi

Adresi

Havuz Sayýsý

Numune Kod No. :Numune alýnan havuzun adresi :Havuz iþletmecisinin Adý ve soyadý :Numunenin alýndýðý saat :Numune miktarý :Numune alma amacý : Fiziksel Analiz ( ) Bakteriyolojik Analiz ( ) Fiziksel Analiz ( )Numune alma nedeni : Rutin Kontrol ( ) Þikayet ( ) Diðer ......................................

Tarih :

Yukarýda iþleticisi, adresi ve sayýsý belirtilen yüzme havuzunun Müdürlüðümüz tarafýndan yapýlan denetimlerinde havuz hijyeni ile havuz suyu kalitesi bakýmýndan Yönetmelikte belirtilen kalite standartlarýný saðladýðý tespit edilmiþ olup “Temiz Havuz Sertifikasý” verilmesi uygun görülmüþtür.

:

:

:

:

:

::

Ek.6 : Havuz Suyundan Numune Alma Formu




pHSerbest Klor

::


:::



Resmi Gazete : 15 Aralýk 2011 Perþembe Sayý : 28143

Saðlýk Bakanlýðýndan:

YÜZME HAVUZLARININ TABÝ OLACAÐI SAÐLIK ESASLARI VE ÞARTLARI HAKKINDA YÖNETMELÝKTE DEÐÝÞÝKLÝK YAPILMASINA DAÝR YÖNETMELÝK

MADDE 1 – 6/3/2011 tarihli ve 27866 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Yüzme Havuzlarýnýn Tabi Olacaðý Saðlýk Esaslarý ve Þartlarý Hakkýnda Yönetmeliðin adý “Yüzme Havuzlarýnýn Tabi Olacaðý Saðlýk Esaslarý Hakkýnda Yönetmelik” þeklinde deðiþtirilmiþtir.

MADDE 2 – Ayný Yönetmeliðin 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (e) bendi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþ ve fýkraya (k) bendi eklenmiþtir.

“e) Havuz suyu operatörü: Yüzme havuzlarýnda kullanýlan suyu kimyasal, fiziksel ve mikrobiyolojik yönden kullanýma hazýrlayan, bu konuda eðitim almýþ ve en az lise mezunu kiþiyi,”

“k) Mesul müdür: Teknik iþler ve havuzun uygun þekilde iþletilmesinden sorumlu kimya veya saðlýk eðitimi almýþ, en az lise mezunu kiþiyi,”

MADDE 3 – Ayný Yönetmeliðin 6 ncý maddesinin dördüncü ve altýncý fýkrasý aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

“(4) Mikrobiyolojik analizler için en az 500 mililitre su numunesi, steril cam veya suyun niteliðini deðiþtirmeyen plastik þiþelere alýnýr. Havuz suyu dezenfeksiyonunda klor ya da klorlu bileþiklerin kullanýlmasý durumunda sodyum tiyosülfatlý þiþe kullanýlýr. Mikrobiyolojik analizler için alýnan numuneler, güneþ ýþýnlarýndan korunarak (5±3) °C’de ýsýyý muhafaza edebilen taþýma kaplarý ile en kýsa zamanda laboratuvara gönderilir. Numunelerin alýmýndan laboratuvara ulaþtýrýlmasý arasýndaki süre on iki saati geçemez.”

“(6) Havuz suyundan numune alma iþi Müdürlük veya numune alma konusunda akredite olmuþ ve Bakanlýkça yetkilendirilmiþ kamu kurum veya kuruluþlarý ile özel laboratuvarlar tarafýndan yapýlýr. Ancak, bu durum Bakanlýk ve Müdürlüðün denetim, izleme ve numune alma yetkisini ortadan kaldýrmaz. Analizler, aþaðýda belirtilen hükümler çerçevesinde, Bakanlýk laboratuvarlarýnda veya 7 nci maddede belirtilen þartlarý taþýyan ve Bakanlýkça yetkilendirilmiþ diðer kamu, kurum ve kuruluþ laboratuvarlarý veya özel laboratuvarlarda yaptýrýlýr.


b) Laboratuvarlar, Müdürlükçe alýnan su numunelerinin analiz sonuçlarýný raporlamanýn yapýldýðý gün içinde e-posta, belgegeçer veya posta ile Müdürlüðe ve yüzme havuzu iþleticisine iletir. Yüzme havuzu iþleticisine gönderilen raporlar, denetim esnasýnda denetim elemanlarýna gösterilmek üzere yüzme havuzu iþleticisi tarafýndan bir yýl süreyle saklanýr.”

MADDE 4 –Ayný Yönetmeliðin 7 nci maddesinin birinci fýkrasýnýn (ç) bendi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþ ve fýkraya aþaðýdaki (d) bendi eklenmiþtir.

“ç) Mikrobiyolojik analizler için alýnan numunelerin, güneþ ýþýnlarýndan korunarak (5±3) °C de ýsýyý muhafaza edebilen taþýma kaplarý ile en fazla oniki saat içinde laboratuvara taþýnabilecek düzenlemeyi saðlamalarý,

d) Özel laboratuvarlarýn iþyeri açma ve çalýþma ruhsatýna sahip olmalarý,”

MADDE 5 – Ayný Yönetmeliðin 8 inci maddesinin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentleri aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

68www.havuz.info.tr


“a) Yüzme havuzu iþleticisi, mesul müdür, havuz suyu operatörü ve sertifikalý cankurtaran istihdam etmek zorundadýr. 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (e) ve (k) bentlerindeki þartlarý birlikte haiz olmak kaydýyla, mesul müdür ve havuz suyu operatörü ayný kiþi olabilir.”

“c) Kullanýcýlarýn yüzme havuzuna mayoyla girmeleri saðlanýr. Tesislerde, bütün kullanýcýlarýn, yüzme havuzuna girmeden önce duþ alabilmelerini ve ayak dezenfeksiyonu yapabilmelerini saðlayacak düzenleme yapýlýr.”

MADDE 6 – Ayný yönetmeliðin 15 inci maddesinin birinci fýkrasý aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

“(1) Yüzme havuzlarýnda çalýþan ve yüzme suyu hazýrlamasýndan sorumlu havuz suyu operatörlerine yönelik eðitimler Halk Eðitim Müdürlükleri ve/veya Türkiye Ýþ Kurumu (ÝÞKUR) tarafýndan düzenlenir.”

MADDE 7 – Ayný Yönetmeliðe aþaðýdaki geçici madde eklenmiþtir.

“Havuz suyu operatörü ve mesul müdür ile ilgili geçiþ hükümleri

GEÇÝCÝ MADDE 2 – (1) Bu maddenin yayýmý tarihinden önce havuz suyu operatörlerine yönelik düzenlenen eðitimleri aldýðýný ve hâlihazýrda en az bir yýl havuz suyu operatörlüðü yaptýðýný belgelendirenler, havuz suyu operatörlüðüne devam edebilirler.

(2) Bu maddenin yürürlüðe girdiði tarihten itibaren þartlarý haiz ancak, havuz suyu operatörü ve mesul müdürü bulunmayan havuzlar, 31/5/2012 tarihine kadar gerekli düzenlemeleri yapar.”

MADDE 8 – Ayný Yönetmeliðin ekinde yer alan Ek-1, Ek-2, Ek-3, Ek-4 ve Ek-6 ekteki þekilde deðiþtirilmiþtir.

MADDE 9 – Bu Yönetmelik yayýmý tarihinde yürürlüðe girer.

MADDE 10 – Bu Yönetmelik hükümlerini Saðlýk Bakaný yürütür.

Yönetmeliðin Yayýmlandýðý Resmi Gazete’nin

Tarihi Sayýsý

6/3/2011 27866



Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Analiz Aralýðý1Siyanürik Asit

2Biguanid2Hidrojen Peroksit

2pH

2Amonyum

Nitrit

Nitrat

Alüminyum


Baðlý Klor3



Serbest Klor4

Parametre

1,0

0,3

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

En AzBirim

100,0

30,02,0

80,040,0

7,86,5

0,5

0,5

50,0

1,0

0,2

180,030,0

0,2

1,5

0,6

En Çok


(1) Suyun dezenfeksiyonunda stabilizatörlü klor bileþiklerinin kullanýldýðý havuzlarda bakýlýr. (2) Suyun dezenfeksiyonunda “hidrojen peroksit + biguanide” kullanýlmasý halinde hidrojen peroksit 40-80 aralýðýnda olmalýdýr. Bu durumda pH 8,2 , amonyum 1,5 ve toplam alkalinite 220 düzeyine kadar uygun kabul edilir. Bu havuzlarda serbest klor ölçümü yapýlmaz, hidrojen peroksit ve biguanide ölçümü yapýlýr.(3) Suyun dezenfeksiyonunda klor ve klorlu bileþiklerin kullanýldýðý havuzlarda bakýlýr.(4) Suyun dezenfeksiyonu için ozon, UV, klordioksit ve diðer dezenfeksiyon sistemlerinin kullanýldýðý havuzlarda aranacak düzeydir. NOT: Hidrojen peroksit, biguanide ve serbest klor ölçümleri havuz mahallinde yapýlýr.

(1) Sýcaklýk ölçümü havuz mahallinde yapýlýr.


SiO veya Jakson birimi olarak 5 birim2

ya da NTU veya FNU olarak 0,5 birim

En Az

26°C

26°C

En Çok

28°C

38°C

Renk

Bulanýklýk

1Sýcaklýk


Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Ayda (1) bir defa

Kapalý

Açýk

Analiz Sýklýðý


70www.havuz.info.tr


Toplam koloni (jerm)

Toplam koliform bakteri

Eschenchia coli (E.Coli)

Pseudomonas aerugirosa

TS EN ISO 6222

TS EN ISO 9308-1

TS EN ISO 9308-1

TS EN ISO 16266

Ayda bir defa

Ayda bir defa

Ayda bir defa

Ayda bir defa

3200 CFU /ml

0 / 100 ml

0 / 100 ml

0 / 100 ml

Parametre1Önerilen Metod 2Analiz Sýklýðý Sýnýr Deðerler


(1) Laboratuvarlar önerilen metot dýþýnda, referanslarýný göstermek þartý ile baþka bir metodu da kullanabilir.(2) Yüzme havuzu kullanýmýnýn yoðun olduðu dönemlerde analiz sýklýðý ayda iki defa olmalýdýr.(3) CFU Colony Forming Unit (koloni oluþturan birim).

Ýlki havuz suyu kullanýmýndan önce ve izleyen 4’er saatlik aralýklarla olmak üzere günde en az (3) üç defa







Sýcaklýk

1Biguanid

Hidrojen1Peroksid

pH1

2Serbest Klor

3Serbest Klor

4Siyanürik Asit1Toplam Alkalinite

(CaCO3)

Renk

Bulanýklýk

Her gün

Haftada bir defa

Her gün

Her gün

Parametre

Tatlý veDeniz Suyu


KapalýYüz. H.

KapalýYüz. H.

40,0

6,5

2,0

26

1,0

26

1,0

0,3

30

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L

° C

° C

mg/L

mg/L

mg/L

mg/L



En Az


30,0

80,0

7,8

28

1,5

38

3,0

0,6

100

180

En Çok

AçýkYüz. H.

AçýkYüz. H.

Ek.4 : Ýþletmeci Tarafýndan Yapýlacak Analizler



(1) Suyun dezenfeksiyonunda hidrojen peroksit+biguanide kullanýlmasý halinde hidrojen peroksit 40-80 aralýðýnda olmalýdýr. Bu durumda pH 8,2 ve toplam alkalinite 220 düzeyine kadar uygun kabul edilir. Bu havuzlarda serbest klor ölçümü yapýlmaz, hidrojen peroksit ve biguanide ölçümü yapýlýr.(2) Suyun dezenfeksiyonunda klor ve klorlu bileþiklerin kullanýldýðý havuzlarda bakýlýr.(3) Suyun dezenfeksiyonu için ozon, UV, klordioksit ve diðer dezenfeksiyon sistemlerinin kullanýldýðý havuzlarda bakýlýr.(4) Suyun dezenfeksiyonunda stabilizatörlü klor bileþiklerinin kullanýldýðý havuzlarda aranacak düzeydir. NOT: Hidrojen peroksit, biguanide ve serbest klor ölçümleri havuz mahallinde yapýlýr.

T.C.............................. VALÝLÝÐÝ


Numune Kod No. :Numune alýnan havuzun adresi :Havuz iþletmecisinin Adý ve soyadý :Numunenin alýndýðý saat :Numune miktarý :Dezenfeksiyon türü : Klorlama ( ) Ozonlama ( ) Ultraviole ( ) Hidrojen Peroksit ( ) Hidrojen Peroksit+Biguanid ( ) Diðer .....................................Numune alma amacý : Fiziksel Analiz ( ) Bakteriyolojik Analiz ( ) Fiziksel Analiz ( )Numune alma nedeni : Rutin Kontrol ( ) Þikayet ( ) Diðer ......................................

Tarih :

Ek.6 : Havuz Suyundan Numune Alma Formu





pHSerbest KlorHidrojen PeroksitBiguanid

:::

::::

72www.havuz.info.tr


Deðerli havuz sahipleri, otel yöneticileri, otel teknik müdürleri, site yöneticileri, havuz bakým elemanlarý ve havuz kimyasallarý satýþý ile uðraþan meslektaþlarým.

6 Mart 2011 tarih ve 27866 sayýlý YÜZME HAVUZLARININ TABÝ OLACAÐI ESASLARI VE ÞARTLARI HAKINDA YÖNETMELÝK, resmi gazetede yayýnlanarak, havuzlarýmýzda uygulamamýz gereken kanuni yükümlülüklerimizin belirtilmiþ, bunlara uyulmamasý durumunda 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanununa göre iþlem yapýlacaðý açýklanmýþtýr.

Türkiye'de ilk defa havuz kimyasallarýnýn kullanýmýnýn çerçevesi ve cezai þartlarý bu kadar belirgin çizgiler ile ortaya konulmuþ ve bunun denetlenmesine baþlanacaðý açýklanmýþtýr.

Esas itibari ile yüzme havuzlarýnýn kullanýmý, halk saðlýðýný doðrudan ilgilendiren bir husustur.

Yüzme havuzu kullanýcýlarýnýn sayýsýnýn artmasý ile hastanelere ve saðlýk ocaklarýna, suyla bulaþan hastalýklardan dolayý baþvuran hasta sayýsýnýn artýþý bu yönetmenliðin hazýrlanmasýný ve uygulanmasýnýn zaruretini ortaya koymuþtur.

Yönetmelikte belirtilen hususlar, hepimiz tarafýndan daha önceden bilinen uygulanan veya uygulanmayan unsurlar olarak karþýmýza çýkmaktadýr.

Fakat yayýnlanan bu yönetmelikte çok önemli 2 detay dikkatimiz çekmelidir.

1.ncisi yönetmeliðin 14. maddesinin 3. fýkrasý; Stabilizatörlü klor bileþikleri sadece açýk yüzme havuzlarýnda kullanýlabilir, demektedir.

Bunun anlamý; kapalý havuzlarda ve kapalý mekânlar da bulunan jakuzilerde stabilizatör içerikli klor ( Diklor, Triklor, Tablet klor) kullanýmý yasaklanmýþ ve onun yerine stabilizatör ihtiva etmeyen sývý klor, kalsiyum hipoklorit, hidrojen peroksit, aktif oksijen tozu, ozon veya bromlu dezenfektanlarýn kullanýmý zorunla hale getirilmiþtir.

2.nci olarak havuz suyunda buluna bilecek maksimum baðlý klor miktarýný 0,2 ppm ile sýnýrlamýþtýr.

Bunun anlamý ve çözümü yukarýdaki yasaða göre birazda karmaþýktýr.

Çünkü uymakla yükümlü bulunduðumuz yönetmelikte, havuz suyunda bulunabilecek maksimum siyanürik asit deðerini 100 ppm olarak verilmektedir.

Bu oran 0.2 ppm'in üstünde baðlý klor oluþmasýna sebep olacak bir seviyedir.

Þimdi bunun sebeplerini inceleyelim;

Saðlýk BakanlýðýToz Kloru Yasakladý mý?



Etkili bir dezenfeksiyon saðlayabilmek için havuz suyundaki klor konsantrasyonun yüksek olmasý (DPD ölçümlerinde örneðin 0,6 - 1,2 mg/l) gerekmektedir.

Ancak bu etki izosiyanüratýn havuz suyundaki konsantrasyonunun en çok 30-40 mg/l 'ye kadar olduðu durumda söz konusudur. Ýzosiyanür asit'in varlýðýndan doðan önemli bir kavramda “toplam mevcut olan klor” dur.

Bundan, toplam serbest klor ile siyanür asit'e baðlý bulunan klor anlaþýlýr. Serbest klorun gerçek miktarýnýn bulunmasý için sudaki siyanür asit konsantrasyonunun bilinmesi zorunludur. Yani serbest klor doðrudan ölçümle bulunamaz.

Siyanürik asit konsantrasyonunun 30 mg/l olduðu durumda örneðin; toplam mevcut olan klor içindeki serbest klor oraný %45'tir. Siyanür asit konsantrasyonu 70 mg/l olduðunda ise sadece % 28 civarýndadýr. Bu oranlar aþaðýda çizelgede normal su þartlarý için verilmiþtir

Siyanürik asitkonsantrasyonu

0mg/l

% 100 % 73 % 61 % 52 % 45 % 33 % 28 % 14 % 12 % 10

5mg/l

10mg/l

20mg/l

30mg/l

50mg/l

70mg/l

90mg/l

100mg/l

110mg/l

Serbest kloruntoplam mevcut klora

oraný (yaklaþýk)(pH: 7,50 - t:25°C)

Saðlýk Bakanlýðý'nca talep edilen maksimum 0,2 mg/l baðlý klor miktarýný aþmamak için, havuz suyundaki siyanürik asit miktarýnýn en fazla 5-10 mg/l 'den az olmasý gerekmektedir.

Bu oranlarýn üstünde siyanürik asit bulunduðu takdirde Saðlýk Bakanlýðý'nýn talebi hiç bir koþulda gerçekleþtirilemez. (Kaynak; UHE, Havuz Çocuk ve Dezenfeksiyon)

Þimdi stabilizatörlü toz klor kullanýlan bir havuzdaki baðlý klor miktarýnýn 0,1 ppm olduðunu varsayalým, 0.1 ppm'lik baðlý kloru yok etmek için 10 katý, yani 1 ppm'lik serbest klor bulundurmalýyýz.

Bu durumda DPD1 ile yapacaðýmýz ölçümlerde havuzda maksimum 3 ppm klor bulundurabileceðimizi göz önüne aldýðýmýzda, yukarýdaki tablodan Serbest klorun toplam mevcut klora oranýna baktýðýmýzda maksimum 50 ppm'lik siyanürik asit seviyesinde ancak 0.99 ppm serbest klor açýða çýkabilmektedir.

Ayný durum 0.2 ppm'lik baðlý klorda 2 ppm'lik serbest klor oluþumu için maksimum 10 ppm'lik siyanürik asit oraný 3 ppm'lik klor seviyesinde 1.83 ppm serbest klor verir.

Yukarýdaki bilgiler ýþýðýnda Saðlýk Bakanlýðý stabilizatörlü klorlarýn kullanýmýna yasak getirmiþtir diyebiliriz fakat bunu açýk bir dille ifade etmemektedir.

Deðerli havuz kullanýcýlarý Saðlýk bakanlýðýnýn yayýnladýðý bu yönetmeliðiin yükümlülüklerini yerine getirmeye çalýþýrken, havuz suyundaki baðlý klorun fazlalýðýndan kaynaklý ceza yememeniz için hiçbir þekilde havuz suyundaki siyanürik asit seviyesinin 30 ppm'in üzerine çýkmasýna müsaade etmeyiniz..

Saðlýk bakanlýðýnýn her iki genelgede de Ek3 te yayýnladýðý ve analizlerinin yapýl-masýný istediði bakteriler ve bunlarýn analiz yöntemleri ile ilgili özet bilgiyi verelim;


Birçok mikroorganizma türünü barýndýran, toprak bitki gibi çeþitli kaynaklardan suya geçen mikroorganizmalarýn sayýlarýnýn tahmini, su kalitesinin tayininde ve denetiminde yararlý bilgi saðlar. Sayýmlar, genellikle 36°C ve 22°C'da agar besiyerinde geliþebilen mikroorganizmalarla yapýlýr.

Koloni sayýmlarý yeraltýsuyu kaynaklarýnýn durumunu ve koagülasyon, filtrasyon ve dezenfeksiyon gibi su arýtým iþlemlerinin etkinliðini tayin etmek için yararlýdýr ve su daðýtým sistemlerinin durum ve temizliðinin de göstergesidirler. Koloni sayýmlarýndan, bozucu organizmalarla bulaþmýþ ürünlerin kullanýmýndan kaçýnmak ve az sayýda mikroorganizma içermesi gereken sularýn, gýda hazýrlamada ve içme suyu olarak kullanýmý durumunda, uygunluðunu tespit etmek içinde yararlanýlabilir.

Koloni sayýmlarýnýn ana deðeri, sýk ve uzun dönemli izlemeyi temel alarak beklenilen deðiþimlerin tespit edilmesi esasýna dayanýr. Sayýmdaki ani artýþ ciddi kirlenmeler için erken bir uyarýcý olabilir ve derhal yeni araþtýrmalarý mecburi kýlar.

TS EN ISO 6222 (Su kalitesi - Kültürü yapýlabilen mikroorganizmalarýn sayýmý - Agar besiyerinde aþýlama ile koloni sayýmý)

Bu standart, suda yaþayan ve kültürü yapýlabilen mikroorganizmalarýn, 36°C ve 22°C'da aerobik inkübasyondan sonra agar besiyerinde oluþan kolonilerinin sayýlmasýna dair bir metodu kapsar.

Bu metot, þehir içme suyu arýtým iþlemlerinin etkinliðini ölçmeye yöneliktir ve bütün su tiplerine uygulanabilir.

Metot özellikle kapalý muhafaza kaplarýnda tutulan ve doðal mineral sular gibi insanlarýn tüketeceði tüketimine yönelik suyun incelenmesi için uygundur.

Bu Standart amaçlarý bakýmýndan aþaðýdaki tarif uygulanýr.

Kültürü yapýlabilen mikroorganizmalar: Bu standarda tanýmlanan deney artlarýnda, belirtilen besiyerinde koloni oluþturabilen bütün aerobik bakteriler, mayalar ve küflerdir.

Metodun prensibi, numunenin ölçümlü hacimleri veya seyreltilmiþ numunenin, petri kaplarýndaki özel besiyeriyle karýþtýrýlarak aþýlanmasýdýr. Bir petri grubunda inkübasyon süresi 36°C'da 44 saat diðerinde 22°C'da 68 saattir.

Koloni oluþturan birimlerin (cfu) sayýsý, numunenin bir mililitresi baþýna besiyeri

74www.havuz.info.tr

Saðlýk Bakanlýðý’ncaKontrol Edilmesi Ýstenilen Bakteriler


ortamýnda oluþan kolonilerin sayýsýndan hesaplanýr.

Koliform ve E.Coli bakterileri

Fekal kirliliðin varlýðý ve derecesi, bir su kütlesinin kalitesinin deðerlendirilmesinde önemli bir faktördür ve enfeksiyon nedeniyle insan saðlýðý için tehlike oluþturur. Su numunelerinin, normalde insan ve diðer sýcak kanlý hayvanlarýn baðýrsaklarýnda yasayan Escherichia coli mevcudiyeti bakýmýndan analiz edilmesi, böyle bir kirliliðin varlýðýný gösterir. Bazý koliform bakteriler sadece baðýrsaklarda deðil, toprak içerisinde ve tatlý su yüzeyinde yaþadýðýndan, koliform bakteriler için yapýlan analizlerin yorumlanmasý daha zor olabilir. Bu nedenle koliform bakterilerin varlýðý her ne kadar fekal kirliliðin bir kanýtý deðilse de arýtma veya daðýtýmdaki bir arýzanýn göstergesi olabilir, izole edilen türlerin tanýmlanmasý bazen bu türlerin orijinleri hakkýnda bir fikir verebilir.

TS EN ISO 9308 (Su kalitesi - Escherichia coli ve koliform bakterilerin tespiti ve sayýmý - Bölüm: 1 Membranla süzme yöntemi)

Bu standart, insanlarýn tüketimine verilen suda Escherichia coli ve koliform bakterilerin tayini ve sayýmý için bir referans yöntemi (standart deney) kapsar. Standart deney, membran süzme iþleminden sonra ayýrt edici bir agar besiyerinde kültür yapýlmasýna ve numunedeki hedef organizmalarýn sayýsýnýn hesaplanmasýna dayanýr.

Standart deney, bakterilerin tayinine izin veren düþük bir seçiciliðe sahiptir. Düþük seçiciliði nedeniyle, dezenfekte edilmemiþ ve bakteri geliþimine uygun sýð kuyu sularý gibi bazý içme sularýnda, E.coli ve koliform bakterilerin gerçek sayýsý üzerinde yanýltýcý etkiye sebep olabilir. Bu nedenle bu standart özellikle, dezenfekte edilmiþ sular ve bakteri sayýsý düþük diðer sular için uygundur.

Bu standart, bilgiye süratle ihtiyaç duyulan özel durumlarda faydalý olabilecek, insan tüketimine verilen suda, yalnýzca 24 saat içerisinde E.coli tayini için hýzlý bir yöntemi de (hýzlý deney) ihtiva eder. Hýzlý deney, membran süzme iþleminden sonra seçici þartlar altýnda kültür yapýlmasýna ve numunedeki E.coli sayýsýnýn hesaplanmasýna dayanýr.

Bu standarda ki hýzlý ve standart deneyler, askýda katý madde veya istenmeyen floranýn süzme, kültür ve sayým üzerinde yanýltýcý etki yapmamasýnýn saðlanmasý kaydýyla diðer çeþit sulara da uygulanabilir.

Yöntem, aþaðýda belirtildiði gibi paralel olarak çalýþýlabilen referans standart deney ve isteðe baðlý hýzlý deney olmak üzere iki kýsýmdan oluþur ve membran süzme tekniðine dayanýr.

Standart deney, 2-3 gün içerisinde E.coli ve koliform bakterilerin tayin edilmesi ve sayýlmasýna imkan saðlayan membranýn seçici besiyeri üzerinde inkübasyonu ile ardýndan ileri biyokimyasal özellik olarak tipik laktoz pozitif kolonilerin geliþmesini ihtiva eder.

Hýzlý deney (21±3) saatte E.coli nin tayinine ve sayýmýna izin veren iki inkübasyon

www.havuz.info.tr75


basamaðýndan oluþur. Standart deney ve hýzlý deneyin her ikisi de paralel þekilde yürütülürse, E.coli için nihaî sonuç olarak bu iki deneyin sonuçlarýndan deðeri yüksek olaný alýnýr.

Koliform bakteriler:

Koliform grup bakteriler, Enterobacteriaceae familyasý içinde yer alan, fakültatif anaerob, gram negatif, spor oluþturmayan, 35 0C' de 48 saat içinde laktozdan gaz ve asit oluþturan, çubuk þeklindeki bakterilerdir.

Koliform grup mikroorganizmalara pek çok gýda ham maddesinde rastlanmaktadýr. Bunlarýn baþýnda; taze sebzeler, taze yumurta, çið süt, kanatlý etleri ve koliform bakýmýndan sayýca zengin sulardan alýnan kabuklu ve diðer su ürünleri gelmektedir.

Gýdalarda koliform mikroorganizmalarýn bulunmasý; kötü sanitasyon koþullarýnýn, yetersiz veya yanlýþ pastörizasyon uygulamalarýnýn, piþirme ve pastörizasyon sonrasý tekrar bulaþma olduðunun bir göstergesi olarak kabul edilmektedir.

Koliform grubu mikroorganizmalarýn hepsi dýþký kökenli deðildir. Bu grupta bulunan bakterilerden normal florasý insanlarýn ve sýcak kanlý hayvanlarýn alt sindirim sistemleri olanlar "fekal koliform" olarak tanýmlanmakta ve bunlar dýþký kirlenmesinin bir göstergesi olarak kabul edilmektedirler.

Koliform grup içinde fekal koliform olarak tanýmlanan bakterilerin büyük çoðunluðunun E. coli olduðu bilinmektedir. Grubun diðer üyeleri toprak ve bitki kökenli olabilmektedirler.

Herhangi bir örnekte E. coli 'ye ve/veya fekal koliform bakterilere rastlanmasý oraya doðrudan ya da dolaylý olarak dýþký bulaþtýðýnýn ve yine baðýrsak kökenli Salmonella ve Shigella gibi primer patojenlerin de olabileceðinin bir göstergesidir

Escherichia coli:

Genelde E. coli kýsaltmasý ile veya koli basili olarak bilinen Escherichia coli, memeli hayvanlarýn ve insanlarýn kalýn baðýrsaðýnda yaþayan faydalý bakteri türlerinden biridir

Normalde baðýrsakta yaþadýðý için, E. coli dýþký kirlenmesinin bir göstergesi

olmasý yanýnda genetik yapýsý en iyi bilinen canlý olma özelliðine de sahiptir.

E. coli, pediyatrist ve bakteriyolog olan Theodor Escherich tarafýndan bebek dýþkýlarýnda keþfedilmiþtir ve adýný ondan alýr. Coli ise, kalýn baðýrsaktan demektir. E. coli, genel olarak bakteri biyolojisinin anlaþýlmasý amacýyla üzerinde sýkça çalýþýlmýþ bir model organizma olmuþtur. Ýnsanýn bir günde dýþký yoluyla vücudundan geçen E. Coli bakteri sayýsý 100 milyar ile 10 trilyon arasýndadýr.

76www.havuz.info.tr


Normalde zararsýz olan bu bakterinin bazý patojenik tipleri, insan ve hayvanlarda sonucu ölüme kadar giden ishallere, yara enfeksiyonlarýna, menenjit, septisemi, artheriosklerosis, hemolitik üremik sendrom, çeþitli immünolojik hastalýklar vb. gibi hastalýklara sebep olabilmektedir.

Pseudomonas aeruginosa ;

Pseudomonas cinsi bakteriler doðada yaygýn olarak bulunmakta, infeksiyonlara yol açmaktadýr. Bunlardan P. aeruginosa hastane infeksiyonu etkenleri içinde ilk sýralarda yer almakta, çeþitli antibiyotiklere direnç geliþtirebilmekte ve oluþturduðu infeksiyonlara baðlý ölüme ve yüksek hastalanma riskine neden olmaktadýr. Hastane infeksiyonlarýnýn %10-25'inden P. aeruginosa sorumlu tutulmaktadýr.

P. aeruginosa genellikle çoklu antibiyotik direnci gösterebildiðinden tedavilerde de sorunlara neden olmaktadýr.

Katalaz (+), insan patojeni, gram (-), sitrat (+), metil kýrmýzýsý (-), Voges Proskauer(-), aerobik, polar flagellasý (0.5*1.5-3 mikron boyutlarýnda) ile hareket edebilen çubuk þekilli bakterilerdir

Ekseriye tek hücreler halinde görünürler, fakat bazen üreme esnasýnda birkaç hücre bitiþik kalarak kýsa zincirler teþkil ettikleri görülür. Genç kültürler, üzerinde büyüyebildiði ortamlarda genellikle mavi-yeþil bir pigment çýkarýr. Kültür

yaþlandýkça bu renkler kahverengine döner. Proteolitik ve lipolitik aktivite göstermektedirler. Aerobik olmalarý nedeni ile gýdalarýn yüzeyinde hýzlý geli-þebilmeleri sonucu okside ürünler ve mukoz madde oluþtururlar. Kendi geliþmeleri için gerekli geliþme faktörleri ve vitaminleri sentezleme yeteneðindedirler.

TS EN 12780 (Sular – Ýnsani Tüketim Amaçlý Sular)

TS EN 12780'e yapýlan analizde Pseudomonas CN Selective Agar besiyerinde geliþen kýrmýzýmsý kahverengi koloniler 360±20 nm dalga boyundaki UV lamba ile incelenir. Bunlardan floresan ýþýma vermeyenlerin, genel bir besiyerinde alt kültürü yapýlýr ve King Agar B besiyerine sürme yapýlýr ve Petri kutularý 36±2 °C'da 5 güne kadar inkübe edilir ve floresan ýþýma kontrol edilir. 500 g olan 1 kutu besiyeri ile 12,5 mL/Petri kutusu olmak üzere 1194 Petri kutusu hazýrlanabilir.

EK-2 talimatnamesindeki istenilen fiziksel özellikler ise iyi bir yüzme havuzu operatörünün sürekli olarak kontrol altýnda tutuðu havuz suyunda renk deðiþmesi, tortu ve bulanýklýk halinde ise yardýmcý kimyasallarý kullanarak ve filtrasyon sistemi ile çözeceði unsurlardýr.Fiziksel özellikleri uygun olmayan bir havuzun kullanýlmasý zaten düþünülmemelidir.

Þimdi EK- 4 de istenilen parametrelerin neler olduðuna ve bu parametrelerin ikinci genelgede neden diðeþtiðini, son genelgedeki parametreleri yakalayabilmemiz için neler yapýlmasý gerektiðini inceleyelim.

www.havuz.info.tr77


Documents

HAVUZ, ÇOCUK ve DEZENFEKSÝYONHavuz konusundaki yaklaþýk 20 yýllýk birikimim ve bu konuda yeterli yazýlý kaynaðýn olmamasý, yaptýðým tavsiyelerin kulak ardý edilmesi,