Hadithe Ng i Derguari s.a.v.s

8/14/2019 Hadithe Ng i Derguari s.a.v.s.

1/121

Me emrin e All-llahut, T Gjithmshirshmit, Mshirplotit

1. Nga emiri i besimtarve, Ebu Hafse Umer ibn el Hattab ibn Nufejl ibn Abduluzzi ibnRijah ibn Abdil-lah ibn Kurt ibn Rezah ibn Adijj ibn Ka'b ibn Luejj ibn Galib el Kurshijj el-Adevijj, All-llahu qoft i knaqur me t, transmetohet se ka thn: E kam dgjuar TDrguarin e All-llahut (s.a.v.s) duke thn: Veprat vlersohen sipas qllimeve dhe

dokujt i takon ajo q e ka pr qllim. Prandaj, kush shprngulet (bn hixhret) prshkak t All-llahut dhe T Drguarit t Tij, shprngulja e tij sht pr All-llahun dhe TDrguarin e Tij. Ndrsa kush shprngulet t fitoj disa t mira t ksaj bote ose tmartohet me ndonj femr, shprngulja e tij vlersohet pr at q shtshprngulur. (Muttefekun alejhi)2. Transmetohet nga Ebu Abdull-llah Xhabir ibn Abdull-llah el-Ensarijj r.a., q thot:N nj betej ishim me T Drguarin e All-llahut (s.a.v.s) me 'rast na tha: Vrtet nMedine ka burra t cilt kan qen me ju, qoft kur keni ecur npr kodra, qoftnpr lugina. Ata i ka penguar smundja. Sipas nj transmetimi tjetr: Ata janpjesmarrs me ju n shprblim. (Muslimi)3. Kurse sipas transmetimit t Buhariut, hadithi i transmetuar nga Enesi r.a. thot:Ne u kthyem nga beteja e Tebukut me T Drguarin e All-llahut (s.a.v.s) i cili tha:Vrtet ka njerz t cilt kan mbetur n Medine pas nesh, e t cilt jan me ne kudoq t shkojm; n kodra apo n lugina, ata i ka penguar smundja.4. Transmetohet nga Ebu Jezid Ma'n ibn Jezid ibn Ahnes r.a., babai dhe gjyshi i t cilitkan qen as-hab, se ka thn: Babai im Jezidi, i ka marr disa dinar (prej ari) qt'i ndaj sadaka dhe i l te nj njeri n xhami. Pastaj un shkova, i mora dhe i solla, eai m tha: Pasha All-llahun, un nuk t'i kam destinuar ty. U ankova pr t tek IDrguari i All-llahut s.a.v.s. i cili na tha: E jotja sht ajo ka ke vendos, o Jezid, kursee jotja ajo q e ke marr o Ma'n. (Buhariu)5. Transmetohet nga Ebu Hurejre Abdurrahman ibn Sahr r.a. se i Drguari i All-llahuts.a.v.s. ka thn: Vrtet All-llahu nuk shikon n trupat tuaj as n fizionomit tuaja,por shikon n zemrat tuaja. (Muslimi)6. Transmetohet nga Ebu Musa Abdull-llah ibn Kajs el-Esh'arij r.a. q thot: E kanpyetur T Drguarin e All-llahut s.a.v.s. pr njeriun q lufton pr t treguar trimri, qlufton pr fanatizm (nacional, fisnor ose familjar) dhe pr sy t bots, cila prej ktyre(luftrave) sht n rrug t All-llahut? I Drguari i All-llahut s.a.v.s. thot: Kushlufton (me armikun) vetm pr dominim dhe eprsi t fjals s All-llahut (fes s Tij -Islamit), vetm ai sht n rrug t All-llahut. (Muttefekun alejhi)7. Nga Ebu Bekrete Nufej'i ibn el-Harith eth-Thekafijj transmetohet se Pejgamberi(s.a.v.s) ka thn: Kur t prleshen dy musliman me shpatat e tyre (pr ta vrarnjri-tjetrin), edhe vrassi edhe i vrari jan n zjarr. Ather i thash: O I Drguari iAll-llahut, pr vrassin sht e qart, por prse edhe i vrari? Pejgamberi atherprgjigjet: Sepse edhe i vrari ka dshiruar ta vret shokun e vet. (Muttefekun alejhi)8. Ebu Hurejre r.a. prcjell se I Drguari i All-llahut s.a.v.s ka thn: Namazi i njeriutn xhemat sht m i vlefshm se namazi i tij n shtpin e tij apo diku tjetr prnjzet e disa shkall. Kush merr abdest, n formn m t mir, pastaj shkon n xhamime t vetmin qllim q ta fal namazin n xhemat, duke mos i interesuar asgjtjetr, pr do hap t tij i shtohet nga nj grad dhe i shlyhet nga nj mkat derisa thyj n xhami, e kur t hyj n xhami, ather n namaz sht aq sa i ka marr

kohn namazi (n xhami). Secilin prej jush e bekojn engjjt, derisa t gjendet nvendin ku sht fal namazi, ata thon: O Zot, mshiroje! O Zot, fale! O Zot, pranojapendimin. Engjjt veprojn kshtu prderisa njeriu t mos filloj t'u pengoj ttjerve, apo ta prish abdestin n xhami. (Muttefekun alejhi)9. Transmetohet nga Ebu-l-Abbas Abdull-llah ibn Abbas ibn Abdul-Mutalib r.a., nga IDrguari i All-llahut s.a.v.s., se All-llahu i Madhrishm ka thn: Vrtet All-llahu i kaprcaktuar cilat jan veprat e mira e cilat t kqija, pastaj i ka sqaruar ato: Kushdshiron me zemr t bj nj vepr t mir por nuk mund ta kryej, All-llahu ntrsi do t'ia shkruaj at vepr si t kryer, kurse nse dshiron t bj nj vepr t


2/121

mir dhe e kryen, All-llahu do t'ia shkruaj dhjet deri n shtatqindher m tepr.Por nse dshiron t bj ndonj vepr t keqe e nuk e kryen, All-llahu do t'i shkruajnj vepr t mir n trsi, kurse nse dshiron dhe kryen nj vepr t keqe, atherAll-llahu ia shnon vetm nj vepr t keqe. (Muttefekun alejhi)10. Transmetohet nga Abdurrahman Abdull-llah ibn Umer ibn el-Hattab r.a. se kathn: E kam dgjuar T Drguarin e All-llahut s.a.v.s. duke thn: Tre veta nga

gjeneratat para jush u nisn pr n rrug, e nj dit i zuri nata para nj shpelle n tciln hyn dhe bujtn. Nj shkmb u rrokullis nga kodra dhe plotsisht e mbylli hyrjene shpells. Ata than: Shptimi nga ky shkmb sht vetm q ta lusim All-llahun emadhrishm q ta largoj pr hir t veprave tona t mira.Njri prej tyre tha: O Zoti im, un i kam pasur prindrit pleq t thinjur dhe asnjherpara tyre nuk ju kam dhn t han e as t pijn fmijve t mi e as mallit tim(shrbtorve). Nj dit m hutoi krkimi i kulloss m t mir pr kopen time, enuk ju erdha me koh dhe ata kishin fjetur. Un e mola qumshtin n en dhe uasolla por i gjeta duke fjetur. M erdhi keq t'i trazoj, por edhe q t'i ushqej para tyrefamiljen dhe shrbtort, andaj kam pritur me en n dor dhe kam shikuar kur do tzgjohen, e kjo pritje ka zgjatur deri n agim. Fmijt e mi aty te kmbt e mia klithnint uritur, t cilve u kam dhn qumsht pasi jan zgjuar prindrit dhe e kan pirqumshtin t cilin ua kisha sjellur. O Zoti im! Nse kt e kam br vetm pr Ty, epr asknd tjetr, ather na e largo kt shkmb nga hyrja e ksaj shpelle n tciln gjendemi! Shkmbi pak u lviz, por jo edhe aq sa t mund t dalin!Njeriu i dyt tha: O Zoti im, e kam pasur nj kushrir t afrme t ciln e kamdashuruar m tepr se tr botn, - sipas nj transmetimi tjetr - e kam dashur aqfort si i duan burrat grat, andaj krkova prej saj (si krkojn burrat prej grave ttyre), por ajo nuk m lejoi. Nj vit mbretronte uria e kushrira e dashur u detyrua tvij tek un dhe un i dhash 120 dinar (monedha ari) q t vetmohet vetm ajome mua, dhe kur ajo ashtu veproi dhe un plotsisht e prfitova, - sipas njtransmetimi tjetr - kur i bashkova kmbt e mia me t saj, ajo (duke qar) m tha:Friksoju All-llahut dhe mos e prbiro unazn (mos e kryej aktin) pa t drejt.Ather u largova prej saj duke e kursyer nga akti i turpshm edhe pse e doja mtepr se doknd tjetr, e lshova n liri duke ia dhuruar t hollat e dhna. O Zoti im,nse un kt e kam br vetm pr t fituar knaqsin Tnde, na e largo kt n tciln jemi! Shkmbi prsri edhe pak lvizi nga hyrja e shpells, por jo edhe aq sa tmund t dilet prej saj.Njeriu i tret tha: O Zoti im, un kam pasur rrogtar dhe t gjithve ua kam paguarmenjher fitimin e merituar prve nj njeriu i cili u largua para se ta marrmditjen. Un mditjen e tij pastaj e kam prdorur si duhet dhe pasuria e tij ushumzua. Pas nj kohe rrogtari im m erdhi e m tha: O robi i Zotit, m'i jep t hollatpr mditjen time t papaguar! Un i thash: Krejt ka sheh, pasuria, delet, lopt,devet dhe robrit jan prej mditjes tnde q sht shtuar. Ai tha: O robi i Zotit,mos u tall me mua! Un ather i thash: Un nuk po tallem me ty, pastaj e moritr mallin dhe e oi, duke mos m ln asgj. O Zoti im, nse un kt e kam brvetm pr Ty, ather na e largo kt shkmb nga hyrja e shpells! Shkmbi urrokullis, kurse udhtart doln dhe e vazhduan rrugn! (Muttefekun alejhi)

T gjith dijetart islam jan t nj mendimi, se tevbeja (pendimi dhe lnia, braktisjae mkateve) sht obligim i fort islam (vaxhib). Nse mkati ka t bj vetm me

All-llahun e jo edhe me t drejtn e ndonj njeriu, ather pendimi ka tre kushte. Ipari, q menjher t largohet nga mkati, i dyti q me zemr t bhet pendimi prkryerjen e tij dhe i treti, q paluhatshm t vendoset q asnjher t mos i kthehet tnjjtit mkat. Nse mungon njri prej ktyre kushteve ather pendimi nuk sht ivlefshm.Nse mkati ka t bj me ndonj njeri ather pendimi ka katr kushte: tre ttheksuarit dhe (i katrti) borxhin t'ia kthej atij q i ka borxh. Nse borxhi sht inatyrs materiale ather t njjtin ia kthen, kurse nse mkati sht i atill q kadnim m t madh gjyqsor ose t ngjashm, ather sht i obliguar t mundsoj


3/121

ekzekutimin e dnimit ndaj tij, ose t krkoj falje nga ai t cilin e ka dmtuar, e nseka t bj me ofendim gjuhsor - ather do t'ia krkoj hallallin personit t cilin e kaofenduar.Pendimi duhet t bhet pr t gjitha mkatet. Nse pendimi bhet vetm pr disamkate - ai sht i vlefshm - dhe i falen ato mkate, por t tjerat i mbesin pa iu fal.Pr domosdoshmrin e pendimit dhe braktisjes s mkateve ekzistojn shum

argumente t Librit t All-llahut, t Sunnetit t Pejgamberit dhe t Ixhmai Ummetit.All-llahu i Madhrishm thot:...Dhe t gjith pendohuni tek All-llahu, o besimtar, ndoshta do t shptoni. (en-Nr, 31)Dhe q t krkoni falje nga Zoti juaj dhe t pendoheni. (Hud, 3)O besimtar! Pendohuni tek All-llahu me sinqeritet t thell (Tahrim, 8)11. Ebu Hurejre r.a. thot se e ka dgjuar T Drguarin e All-llahut s.a.v.s. duke thn: Pasha All-llahun, un i drejtohem me tevbe dhe istigfar All-llahut pr mshir dhe falje m tepr seshtatdhjether n dit. (Buhariu)12. Nga el-Egarr ibni Jesar el-Muzennij r.a. transmetohet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. kathn: O njerz, drejtohuni All-llahut me tevbe dhe krkim pr falje, edhe un i bj tevbe All-llahutnga njqindher n dit. (Muslimi)13. Ebu Hamza Enes ibni Malik el-Ensarij r.a, shrbtori i T Drguarit t All-llahut s.a.v.s. thotse Alejhisselami ka thn: All-llahu m tepr gzohet pr pendimin e robit t vet se sa q do tgzohej ndonjri prej jush kur do ta gjente deven e humbur n shkrettir, pa uj dhe fryte.(Muttefekun alejhi)Ndrsa sipas transmetimit t Muslimit, ky hadith sht si vijon: All-llahu m tepr gzohet prpendimin (tevben) e robit t vet kur t pendohet, se ndonjri prej jush i cili ka udhtuar me devenpr shkrettir, e i humbet, kurse me t edhe i tr uji dhe ushqimi, e krkon por e humbshpresn pr ta gjetur, pastaj vjen nn nj lis dhe nga lodhja shtrihet nn hijen e tij me shpres thumbur, dhe duke qen n kt gjendje, e sheh deven e vet duke qndruar prpara tij, aingrihet, e kap pr litari dhe nga gzimi i madh brtet: O Zoti im! Ti je robi im, kurse un jam zotiyt duke u shprehur gaboi nga gzimi i fort.14. Nga Ebu Musa Abdull-llah ibn Kajs el-Esh'arij r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. kathn: Vrtet All-llahu i Madhrishm gjat nats e mban t shtrir dorn pr t pranuarpendimin e mkatarve t dits; dhe e shtrin dorn gjat dits pr t pranuar pendimin emkatarve t nats, derisa t lind Dielli nga Perndimi. (Muslimi)

15. Nga Ebu Hurejre r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Kush pendohet parase t lind Dielli nga Perndimi, All-llahu do ta fal. (Muslimi)16. Nga Ebu Abdurrahman Abdull-llah ibn Umer ibn el-Hattab prcillet se I Drguari i All-llahuts.a.v.s. ka thn: Vrtet All-llahu i Gjithfuqishm e pranon pendimin e robit t vet deri paragargars s tij (fryms s tij t fundit). (Tirmidhiu thot se sht hadith hasen)17. Nga Ebu Seid Sa'd ibn Malik ibn Sinan el-Hudrij r.a. prcillet se i Drguari i All-llahut s.a.v.s.ka thn: Moti para jush ka qen nj njeri q ka vrar nntdhjete e nnt veta, ka pyetur prnjeriun m t dijshm n bot. At e udhzuan te nj murg (prift). Shkon te murgu e i thot se kavrar 99 veta, andaj a ka pr t tevbe (mshir prej All-llahut dhe falje). Murgu i thot se pr tnuk ka tevbe. Ky e vret edhe murgun dhe me t i plotson njqind t vrart. Pastaj vazhdon tkrkoj njeriun m t ditur n bot, e udhzuan te nj dijetar. Ky pasi e gjen i tregon se ka vrar100 njerz dhe e pyet edhe kt se a ka pr t tevbe? Dijetari i tha: Po! E cili sht ai q mundt ndrhyj ndrmjet tij dhe tevbes s tij? -Shko n at vend dhe n at vend, aty banojn njerz

t cilt e adhurojn All-llahun edhe ti adhuroje All-llahun me ta dhe mos u kthe kurr n vendintnd, sepse sht vend i keq. Njeriu u nis pr n vendin e adhurimit t All-llahut dhe kur arriti ngjysm t rrugs i erdhi vdekja. Ather lindi grindja n mes engjjve t mshirs dhe engjjve tdnimit. Engjjt e mshirs than: Ai deri ktu ka ardhur i penduar pr mkatet me zemr tdrejtuar kah All-llahu i Madhrishm. Kurse engjjt e dnimit than: Asnjher m par nuk kabr mir. Ather ktyre engjjve u vjen nj engjll tjetr n form t njeriut e kta e morn prgjykats q t gjykoj se cilt kan t drejt. Ky u thot: Matni n mes dy vendeve (vendit tadhurimit dhe atij t mkateve), e m afr cilit vend t jet, atij vendi edhe i takon. Engjjt ematn hapsirn n mes dy vendeve dhe konstatuan se i penduari ishte m afr vendit qsynonte, andaj e morn engjjt e mshirs. (Muttefekun alejhi)


4/121

N Sahihun e Buhariut sht ky transmetim: Njeriu i penduar ishte m afr vendit t ibadetitvetm pr nj pllmb, andaj dhe u llogarit si banor i tij. Po ashtu, n Sahihun e Buhariut ishtohet edhe ky citat: All-llahu i urdhron njrit vend (t keqit) largohu kurse tjetrit vend (t mirit)afrohu, pastaj urdhron engjjt ta masin largsin n mes dy vendeve, e engjjt konstatojn se ipenduari sht vetm pr nj pllmb m afr vendit t tevbes dhe ibadetit - andaj iu falnmkatet. Kurse n nj transmetim qndron: Me gjoksin e zemrn e tij ishte m afr vendit ttevbes dhe devotshmris.18. Nga Ibni Abbasi dhe Enes ibni Maliku r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn:Sikur njeriu t kishte nj lugin me ar, do t dshironte t'i ket dy lugina (n vend t njrs).Dhe gojn e tij asgj nuk mund ta mbush (ngop) prve dheut. Atyre q bjn tevbe All-llahuxh.sh. ua pranon tevben e tyre. (Muttefekun alejhi)19. Nga Ebu Hurejre r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: All-llahu i Madh-rishm qeshet (sht i knaqur) me dy njerz, t cilt luftojn n mes veti, e njri e vret tjetrin,dhe t dy hyjn n Xhennet! Njri prej tyre lufton n rrug t All-llahut, vritet dhe hyn n Xhennet,kurse vrassin e mshiron All-llahu, e ky e pranon Islamin e pastaj edhe vet bhet shehid (vritetn xhihad). (Muttefekun alejhi)All-llahu i Madhrishm thot:O besimtar, kini durim dhe jini t qndrueshm... (Ali Imran, 200)Ne gjithsesi do t'ju sprovojm me dika nga frika dhe uria, edhe me humbje t pasuris dhe t

jets e t fryteve. Dhe ti (Muhammed) prgzoi durimtart. (el-Bekare, 155)

...Vetm ata q jan t durueshm realizojn shprblim t pakufizuar. (ez-Zumer, 10)Por kush duron dhe fal, ajo sht nga punt e menura. (esh-Shr 43)...Krkoni ndihm pr vete duke duruar dhe duke kryer faljen! All-llahu pa dyshim sht medurimtart. (el-Bekare, 153)Ne do t'ju sprovojm derisa t'i dallojm lufttart nga mesi juaj dhe durimtart. (Muhammed, 31)Ajetet t cilat flasin pr sabrin dhe shpjegojn rndsin e tij jan t shumta dhe t njohura, kursen vazhdim ja hadithet e Alejhisselamit:20. Nga Ebu Malik el-Harith ibn Asim el-Esh'arij r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. kathn: Pastrtia sht gjysma e imanit (besimit), el-hamdu li-l-lahi (falnderimi All-llahut) iaplotson (besimtarit) peshojn (e veprave), subhanall-llahi velhamdu li-l-lahi (lavdia dhefalnderimi All-llahut) e mbush krejt n mes t qiejve dhe t Toks, namazi sht drit (e zemrs),sadakaja (lmosha) sht dshmi (e besimit), durimi (sabri) sht shklqim, kurse Kur'ani shtargument pr ty ose kundr teje. do njeri kur gdhin, shpirtin e vet e shet, e shpton ose e

shkatrron. (Muslimi)21. Nga Ebu Seid Sa'd ibni Malik el-Hudrij r.a. transmetohet se ka thn: Nj grup njerzish prejEnsarve krkoi (gjsende t ndryshme) nga I Drguari i All-llahut s.a.v.s. dhe ai u dha, ata pr-sri krkuan, e ai prap u dha ka krkuan derisa nuk i mbeti atij asgj, e kur harxhoi krejt kakishte ju tha atyre: do gj t mir q posedoj do t'ju jap, asgj nuk do t kursej as s'do t mbajpr vete, por kush krkon nder (duke mos zgjatur dorn dhe edhe pse ka shum nevoj) All-llahu do ta nderoj, e kush krkon t jet i pavarur (t kt sa mos t'ia shtrij dorn tjetrkujt), All-llahu do ta pavarsoj, e kush bn shum durim, All-llahu do t'i ndihmoj n durim. Askujt nuk isht dhn dhurat m e mir dhe m e rndsishme se sa durimi (sabri). (Muttefekun alejhi)22. Nga Ebu Jahja Suhejb ibn Sinan r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Euditshme sht shtja e besimtarit. shtja e tij sht krejt mir pr t dhe nuk sht e till prasknd tjetr. Nse besimtarin e godet gzimi, ai falnderon (All-llahun), e kjo i sjell dobi, kursense e godet e keqja, ai bn durim (sabr) andaj edhe kjo i sjell dobi. (Muslimi)

23. Transmetohet nga Enesi r.a. q thot: Pasi q e rndoi smundja Pejgamberin s.a.v.s., ekaploi mundimi i vdekjes, ndrsa Fatimeja r.anha tha: O mundimi i babait tim! (Ai alejhisselam)Tha: Pas sodit, babai yt nuk do t ket m mundime. Kurse pasi ndrroi jet Alejhisselami,Fatimeja r.a. tha: O babai, im iu prgjigje thirrjes s Zotit tnd, o babai im xhenneti Firdeus u bshtrati yt, o babai im, te Xhibril i po e ndaj pikllimin tim. Ndrkaq, kur u varros, Fatimeja r.a. tha:A u pajtuan shpirtrat tuaj q t hedhin dh mbi T Drguarin e All-llahut? (Buhariu)24. Transmetohet nga Ebu Zejd Usame ibn Zejd ibn Hrithe - rob i liruar i T Drguarit t All-llahut s.a.v.s., i dashur i tij dhe bir i t dashurit t tij r.a. se ka thn: Vajza e Pejgamberit s.a.v.s.m drgoi tek Alejhisselami me porosi se djalin e ka t smur pr vdekje, q t vij tek ajo. Pej-gamberi e kthen me selam dhe i thot: Vrtet, e All-llahut sht gjithka q merr, gjithka q jep


5/121

dhe do gj tek Ai sht me afat t caktuar, andaj le t bj durim duke llogaritur shprblim me ttek All-llahu. Vajza e Alejhisselamit e drgoi prsri dhe i betohet q t vij. (Alejhisselami) Ungrit n kmb, e me t ishin: Sa'd ibn Ubade, Muadh ibn Xhebel, Ubej ibn Ka'b, Zejd ibn Thabitdhe t tjer radijall-llahu anhum. Kur erdhi Pejgamberi te vajza e tij ia dhan fmijn n duar, ky emori n prehrin e vet, trupi i dridhej ndrsa lott i shprthyen. Sa'di i tha: 'sht kjo, o I Drguarii All-llahut? (Pejgamberi) Tha: Kjo sht mshir t ciln All-llahu e vendos n zemrat e robrvet tij. Kurse sipas nj transmetimi tjetr: N zemrat e robrve t tij t cilve dshiron, dhenjmend, All-llahu bn mshir ndaj robrve t tij q jan t mshirueshm. (Muttefekun alejhi)25. Transmetohet nga Enesi r.a. q thot: Pejgamberi s.a.v.s. kaloi pran nj gruaje e cila qantembi nj varr dhe i tha: Friksoju All-llahut dhe bj durim. Gruaja i tha: Largohu prej meje, sepsety nuk t ka goditur fatkeqsia ime! Ajo nuk e njihte T Drguarin. Kur i treguan se ai ishte Pej-gamberi s.a.v.s. ajo shpejtoi deri te dera e shtpis s Pejgamberit dhe pasi nuk gjeti roje te dera,e hapi dern dhe tha: (O I Drguari i All-llahut) Un ty nuk t kam njohur. (Pejgamberi) Tha:Durimi sht n goditjen e par (sepse ather sht m s vshtiri). (Muttefekun alejhi)N Sahihun e Muslimit qndron: Gruaja qante pr fmijn e saj (t vogl).26. Nga Ebu Hurejre r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: All-llahu i Madh-rishm thot: Shprblimi i robit tim besimtar, kur t'ia merr t dashurin e tij nga banort e ksajbote, e ai bn durim pr t duke llogaritur shprblim, sht me Xhennet. (Buhariu)27. Transmetohet nga Aisheja r.a. se ajo e ka pyetur T Drguarin e All-llahut s.a.v.s pr murtajn(tan) dhe ai e ka lajmruar se: Ishte dnim (vuajtje) q All-llahu ia drgonte kujt t doj, kurse

pr besimtart e ka br mshir (rahmet). Nuk ka asnj rob q gjendet n vendin ku sht pr-hapur murtaja dhe q qndron n vendin e vet, duke duruar dhe duke llogaritur n shprblimin eAll-llahut (pr durim) dhe duke ditur se asgj nuk mund ta godas prve asaj q All-llahu ia kaprcaktuar - e q t mos e ket shprblimin e shehidit. (Buhariu)28. Transmetohet nga Enesi r.a. q thot se e ka dgjuar T Drguarin e All-llahut s.a.v.s. dukethn: All-llahu xh.sh. thot Nse robin tim e sprovoj me dy t dashurit e tij (me humbjen e syve)e ai bn durim, do t'ia kompensoj me Xhennet. (Buhariu)29. Nga Ata'ibn Ebi Rebahu transmetohet se ka thn: Mua ibni Abbasi m ka thn: A do t tatregoj nj nga grat e Xhennetit? Gjithsesi - i thash, e ai m tha: Kjo grua zezake erdhi te Pej-gamberi s.a.v.s. e i tha: Mua nganjher m godet epilepsia dhe un (n at gjendje) zhvishem,andaj lute pr mua All-llahun e madhrishm. (Pejgamberi) Tha: Nse do, bj durim nsmundje, do ta fitosh Xhennetin, e nse do, po i bj lutje All-llahut t madhrishm q t tshroj. Ajo tha: Do t duroj. Pastaj ajo vazhdoi: Un (n at gjendje) zhvishem, andaj lute All-

llahun q mos t zhvishem. Dhe Pejgamberi i bri lutje. (Muttefekun alejhi)30. Transmetohet nga Ebu Abdurrahman Abdull-llah ibn Mes'udi r.a. i cili ka thn: Sikur e shikojT Drguarin e All-llahut s.a.v.s se si tregon pr njrin nga pejgambert e All-llahut, salavatull-lla-hi ve selamuhu alejhim, se si e rrahu populli i vet aq shum sa e ka prgjakur, ndrsa ai duke efshir gjakun nga fytyra thoshte: O Zoti im, fale popullin tim, se ata nuk din. (Muttefekun alejhi)31. Nga Ebu Seidi dhe Ebu Hurejre r.anhuma prcillet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: kado qe godet muslimanin, qoft lodhje, pikllim, breng, hidhrim, mundim nga smundje a fatkeqsi,madje edhe t shpuarit e ferrs - me cilndo prej ktyre, All-llahu ia shlyen mkatet atij.(Muttefekun alejhi)32. Nga Ebu Hurejre r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Kujt dshiron All-llahut'i jap t mira, do t sprovohet nga Ai (n trup, n pasuri, apo n t dashurit. (Buhariu)33. Nga Enesi r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Assesi askush prej jushmos ta dshiroj vdekjen e vet pr shkak se e ka goditur ndonj e keqe. E nse sht i detyruar,

ather le t thot: O Zoti im, m le t jetoj prderisa jeta t jet pr mua m e dobishme, kursem vdis nse vdekja sht pr mua m e dobishme. (Muttefekun alejhi)34. Transmetohet nga Ebu Abdull-llah Habbab ibn el-Eret'ti r.a. q thot: Iu ankuam T Drguaritt All-llahut s.a.v.s. (pr persekutimet nga mushrikt) derisa ai ishte i mbshtetur nn hije tQa'bes n burdn e tij q e kishte br jastk, e ne i tham: A nuk bn t krkosh ndihm prne, a nuk do t na bsh lutje (dua)? Ai na tha: M par (para jush), pr shkak t fes e merrninnjeriun, e hapnin nj grop, e vendosnin n t, e pastaj e merrnin sharrn dhe ia vendosnin nkok dhe e prgjysmonin, pastaj ia rrjepnin mishin dhe lkurn me krehr hekuri, por as kjo nuk elargonte nga feja e tij. Pasha All-llahun, All-llahu do ta plotsoj kt fe ashtu q kalorsi do tshkoj prej Sana-s deri n Hadramevt e nuk do t friksohet prej askujt tjetr prve prej All-


6/121

llahut, dhe prej ujkut pr kopen e vet, mirpo ju po nguteni. (Buhariu)N nj transmetim shtohet ky citat: Ai e pat vendosur burdn si jastk, kurse neve mushriktashpr na persekutonin.35. Nga Enesi r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Kur All-llahu i dshiron njrobi t vet di t mir (hajr), Ai ia shpejton dnimin n kt bot, ndrsa kur All-llahu dshiron qnj rob t vet ta qlloj e keqja (sherr), Ai ia l mkatet e pafalura n kt bot, ashtu q t vijme mkate n Ditn e Gjykimit (dhe aty e gjen e keqja). Pejgamberi s.a.v.s. po ashtu ka thn:Vrtet, madhsia e shprblimit sht sipas madhsis s vshtirsis (fatkeqsis). Vrtet, All-llahu kur e do nj popull, Ai e sprovon me fatkeqsi. Kush sht i knaqur me All-llahun nfatkeqsi (bela), edhe All-llahu sht i knaqur me t, ndrsa kush hidhrohet pr kt, edhe All-llahu hidhrohet me t. (Tirmidhiu thot se sht hadith hasen)36. Nga Ebu Hurejre r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Nuk sht trim ai qfiton n (mundje), por trim sht ai q e prmban veten nga zemrimi. (Muttefekun alejhi)37. Nga Sulejman ibn Sured r.a. prcillet se ka thn:Isha ulur me Pejgamberin s.a.v.s. kurse dynjerz grindeshin ndrmjet veti. Njri prej tyre u skuq prej zemrimit dhe iu fryn damart e qafs.I Drguari i All-llahut s.a.v.s. tha: Vrtet un e di nj fjal q nse e thot do t'i kaloj ajo q e kagjetur. Nse thot: E udhu bi-l-lahi minesh-shejtanirr-rraxhim (I mbshtetem All-llahut nga djalli imallkuar), do t'i kaloj ajo q e ka kapluar. T pranishmit i than: Pejgamberi s.a.v.s. ka thnq t'i mbshtetesh All-llahut nga djalli i mallkuar. (Muttefekun alejhi)38. Nga Muadh ibn Enesi r.a. prcillet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Kush e prmban zemri-

min e tij ather kur ka mundsi t'ia kthej (personit q e ka zemruar), All-llahu i Madhrishmn Ditn e Gjykimit do ta ftoj q para t gjitha krijesave ta zgjedh ciln t doj nga hyrit. (EbuDavudi dhe Tirmidhiu thon se sht hadith hasen)39. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet: Nj njeri i tha T Drguarit t All-llahut s.a.v.s.: Mporosit dika (m prudh). I Drguari tha : Mos u zemro! Ky e prsriti pyetjen disaher. IDrguari srish tha: Mos u zemro!. (Buhariu)40. Nga Ebu Hurejre r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Besimtarit dhe besim-tares nuk i pushojn s godituri fatkeqsit n vetveten e tij, n fmijt e tij dhe n pasurin e tij,derisa t takohet me All-llahun e madhrishm kur n t nuk do t mbetet asnj mkat. (Tirmi-dhiu thot: hadith hasen sahih)41. Nga Ebu Ibrahim Abdull-llah ibn Ebi Evfa r.anhuma prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. nnj prej ditve kur e pritte takimin me armikun deri n fillim t perndimit t diellit, u ngrit dhe tpranishmve u tha: O njerz, mos e dshironi prleshjen me armikun, luteni All-llahun pr

shndet, por kur t prlesheni me armikun, ather bhuni t qndrueshm dhe dijeni seXhenneti sht nn hije t shpatave. Pastaj Pejgamberi s.a.v.s. tha: O Zoti im, q je Shpalls iLibrit, Lvizs i reve, Munds i aleatve, mundi ata dhe neve na ndihmo ndaj tyre! (lutja u b nLuftn e Hendekut). (Muttefekun alejhi)Ndihma dhe suksesi jan nga All-llahu xh.sh..- Besimi i fort dhe i sinqertAll-llahu i Madhrishm thot:O besimtar, friksojuni All-llahut dhe jini me ata q jan t sinqert! (et-Tewbe, 119).. Edhe t sinqertve e t sinqertave. (el-Ahzab, 35).. Do t ishte m mir pr ata t jen besnik ndaj All-llahut. (Muhammed,21)Kurse prej haditheve mbi kt tem jan edhe kto:42. Nga Ibni Mes'udi, r.a. prcillet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Sinqeriteti (sidk) shpie nmirsi, kurse mirsia shpie n Xhennet. Vrtet njeriu i cili vazhdimisht sht i sinqert (n besim

dhe n t folur), tek All-llahu shkruhet besimtar i vrtet (siddik). Gnjeshtra shpie n prishje(morale), kurse prishja shpie n Xhehennem. Njeriu q gnjen vazhdimisht, m n fund tek All-llahu shkruhet gnjeshtar. (Muttefekun alejhi)43. Nga Ebu Muhammed el-Hasan ibn Ali ibn Ebi Talib r.a. prcillet se ka thn: Kam mbajtur nmend se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Largohu prej gjithkaje q sht e dyshimt,kurse prmbaju asaj q nuk sht e dyshimt. Vrtet sinqeriteti n besim sht siguri, kursegnjeshtra sht dyshim. (Tirmidhiu thot se sht hadith sahih)44. Nga Ebu Thabiti, e sht thn nga Ebu Seidi, e sht thn edhe nga Ebu-l-Velidi, Sehl ibnHunejfi q ishte pjesmarrs i Lufts s Bedrit thuhet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Kushdshiron dhe krkon sinqerisht nga All-llahu q t jet shehid, All-llahu do t'ia jap gradn e


7/121

shehidit edhe nse vdes n shtratin e vet. (Muslimi)All-llahu i Madhrishm thot:I cili t sheh kur ngrihesh t kryesh faljen, namazin, me t tjert. (esh-Shuara, 2l8-2l9)Ai sht me ju, kudo qofshi. (el-Hadid, 4)Pr All-llahun nuk ka asgj t fshehur,as n tok e as n qiell. (Ali Imran, 5)Sepse Zoti yt sht njmend n prit. (el-Fexhr,l4)Ai e di 'fshehin syt mashtrues dhe 'fshehin kraharort. (el-Mu'minu, l9)Ajetet e Kur'anit mbi kt tem jan t njohura dhe t shumta, kurse prej haditheve po i thekso-

jm disa:45. Transmetohet nga Umer ibn Hattabi r.a. se ka thn: Nj dit ishim duke ndenjur tek IDrguari i All-llahut s.a.v.s. kur u duk nj njeri me rroba shum t bardha dhe flok shum tzeza. N t nuk hetohej shenja e udhtimit dhe askush prej nesh nuk e njohm.U ul pran Pej-gamberit s.a.v.s. duke i mbshtetur gjunjt e vet n gjunjt e tij, i vendosi duart e veta n kofshne tij dhe tha: O Muhammed, m trego 'sht Islami? I Drguari i All-llahut s.a.v.s. tha: Islamisht t dshmosh se nuk ka zot tjetr prve All-llahut dhe se Muhammedi sht i drguar i All-llahut, ta kryesh namazin, ta ndash zekatin, ta agjrosh Ramazanin, ta vizitosh Qa'ben, nse kemundsi ta bsh kt! Ai tha: T vrtetn e the. Ne u uditm: Po e pyet dhe po ia vrteton. Aitha: M trego, 'sht imani? (Pejgamberi) Tha: T besosh All-llahun, engjjt e Tij, librat e Tij, tdrguarit e Tij, Ditn e fundit dhe t besosh n t caktuarit e Tij t t mirs dhe t keqes. Tha:T vrtetn e the. Tha: M trego 'sht ihsani? (Pejgamberi) Tha: Ta adhurosh All-llahun

sikur ta shohsh, sepse edhe pse ti nuk e sheh, Ai vrtet t sheh ty. Tha: M trego 'sht asti(i fundit, Dita e shkatrrimit)? (Pejgamberi) Tha: Pr kt i pyeturi nuk di m shum nga ai qpyet. Tha: M trego mbi shenjat e tij? (Pejgamberi) Tha: Kur robresha t'i lind vetes zonjush,kur t shihen barinjt kembzbathur, t zhveshur e t mjer se si garojn n ndrtimin e godinavet mdha. Pastaj shkoi, kurse un mbeta nj koh. Pastaj (I Drguari) tha: O Umer, a e di kushishte pyetsi? Thash: All-llahu dhe I Drguari i Tij m s miri e din. Tha: Vrtet ishte Xhibrili,erdhi t'ua msoj fen tuaj. (Muslimi)46. Nga Ebu Dherr Xhundub ibn Xhunadeh dhe Ebu Abdurrahman Muadh ibn Xhebeli r. anhumatransmetohet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Ki ndrmend (friksohu) All-llahun kudoq t jesh. T keqen prcille me t mir, ajo do ta fshij t keqen. Dhe me njerzit bhu imoralshm-me moral dhe sjellje t mira. (Tirmidhiu thot se sht hadith hasen)47. Transmetohet nga Ibni Abbasi r.a. i cili ka thn: Isha pas Pejgamberit s.a.v.s. nj dit, kurm tha: O voglush, un po t'i msoj disa fjal: Ruaje All-llahun (duke i kryer urdhrat e Tij dhe

duke u larguar nga ndalimet e Tij), dhe Ai ty do t ruaj, ruaje All-llahun dhe Ai do t jet me ty(do t mbroj dhe ndihmoj), nse diknd e lut, ather lute vetm All-llahun, nse krkonndihm, ather krko vetm prej All-llahut, dije se sikur mbar populli t mblidhet pr tndihmuar n dika, ata nuk mund t t ndihmojn asgj m tepr se sa q t ka prcaktuar All-llahu. Po edhe sikur t mblidhen pr t dmtuar dika, ata nuk do t'ia dalin t t dmtojn prveasaj q All-llahu t ka prcaktuar. Lapsat (pr shnimin e prcaktimeve) jan ngritur, kurse ngjyrae shkrimit (t fatit) sht thar. (Don t thot:nuk mund t shlyhet dhe t ndryshohet prcaktimi).(Tirmidhiu thot se sht hadith hasen sahih)Kurse n nj transmetim tjetr t ktij hadithi shnohen edhe kto fjal: Ruaje All-llahun, do tagjesh prpara teje, njihe All-llahun (duke e respektuar) n rehati, e Ai ty do t njoh (me ndihmne Tij) n vshtirsi, dije se ajo prej t cils ke shptuar nuk ka mundur t t godas, dhe asaj qt ka goditur nuk ke mundur t'i shptosh, dije se fitorja arrihet me durim, kurse suksesi memundim dhe se pas vshtirsive vjen lehtsimi.

48. Transmetohet nga Enesi r.a. se ka thn: Vrtet ju i bni disa pun t cilat n syt tuaj janm t vogla se qimja e flokut, kurse ne n kohn e T Drguarit t All-llahut s.a.v.s. i numronimdhe konsideronim prej gabimeve (mkateve) m t mdha. (Buhariu)49. Nga Ebu Hurejre r.a. prcillet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Vrtet All-llahu i Madhruarsht xheloz. Xhelozia e All-llahut vjen n shprehje kur njeriu i bn ato vepra t cilat i ka ndaluarAll-llahu. (Muttefekun alejhi)50. Nga Ebu Hurejre r.a. prcillet se e ka dgjuar Pejgamberin s.a.v.s. duke thn: Tre njerznga Beni Israilt, All-llahu xh.sh. dshiroi t'i sprovoj. Njri prej tyre ishte zgjeban, i dyti qelankurse i treti i verbr. All-llahu ua drgoi nj engjll i cili s pari i vjen zgjebanit dhe i thot: 'kishedshiruar m s shumti? Tha: M s shumti kisha dshiruar t kem ngjyr dhe lkur t mir


8/121

dhe t lirohem nga kjo pr shkak t s cils m urrejn njerzit. Engjlli e frkoi me dor dheprej tij ran krejt zgjebet dhe e fitoi ngjyrn e mir (t trupit). (Pastaj engjlli) Tha: Ciln pasurim s shumti e dshiron? Tha: Devet - ose lopt (nuk i kujtohet sakt transmetuesit), ai ia jepnj deve bars dhe i thot: All-llahu t bekoft me t! Pastaj shkoi te qelani dhe i tha: 'kishedshiruar m s shumti? (Qelani) Tha: Flok t bukura dhe t largohet prej meje ajo prej scils njerzit neveriten nga un. Engjlli e frkon dhe ai shrohet e i jipen flok t bukur.(Engjlli) Tha: Ciln pasuri e dshiron m s shumti? (Qelani) Tha: Lopt. Engjlli ia jep njlop bars dhe i thot: All-llahu t bekoft me t. Engjlli i shkon t verbrit e i thot: 'kishedshiruar m s shumti? (I verbri) Tha: T ma kthej All-llahu t pamurit, q t'i shoh njerzit.Engjlli e frkon dhe All-llahu ia kthen t pamurit. (Engjlli) Tha: Ciln pasuri e dshiron m sshumti? (I verbri) Tha: Dhent! Engjlli ia jep nj dele q lind. Te t tre pasuria u shtua e u rritkshtu q njri (zgjebani) e bri nj lugin me deve, i dyti (qelani) e bri nj lugin me lop dhe itreti (i verbri) e bri nj lugin me dele. Pas ksaj engjlli i vjen zgjebanit n formn dhe pamjene tij t mparshme e i thot: Un jam nj njeri i mjer, m jan kputur lidhjet n kt udhtimtimin, andaj sot askush nuk mund t m ndihmoj prve All-llahut, e pastaj ti, andaj po t lutemn emrin e Atij q t ka dhn ngjyr dhe lkur aq t bukur dhe q t ka dhn kaq deve, t m

japsh nj deve q t mund ta vazhdoj rrugn. (Ish-zgjebani, tash pasanik) Tha: Jo, un kamshum obligime (borxhe). (Engjlli) I tha:Sikur po t njoh un ty, a mos ke qen nj zgjeban nga icili neveriteshin njerzit, nj i varfr t cilin All-llahu e ka pasuruar! Tha: Un kt pasuri e kamtrashguar nga t part e mdhenj. (Engjlli i) Tha: Nse po gnjen, le t t kthej All-llahu n

at gjendje n t ciln ke qen.Engjlli pastaj i shkon qelanit - por n formn dhe pamjen e tij t mparshme e i thot ashtu si itha zgjebanit, por edhe ky i prgjigjet ashtu si iu pat prgjigjur zgjebani. (Engjlli) Tha: Nse pognjen le t t kthej All-llahu n at gjendje n t ciln ke qen!Pastaj engjlli i shkon ish t verbrit, por n formn dhe pamjen e tij t mparshme dhe i thot:Un jam i mjer dhe udhtar, m jan kputur lidhjet n kt udhtim timin, andaj sot askushnuk mund t m ndihmoj prve All-llahut, pastaj ti. T lutem me at q t ka kthyer t pamurit,m jep nj dele, q (t ndihmohem me t e) t vazhdoj rrugn. (Ish i verbri) Tha: Vrtet unkam qen i verbr, por All-llahu ma ka kthyer t pamurit, merr vlla ka t duash dhe l ka tduash! Pasha All-llahun, asgj sot nuk t ndaloj t marrsh n emr t All-llahut t Gjithfuqishme t Madhrishm. (Engjlli) Tha: Mbaje krejt pasurin, ju vetm keni qen t sprovuar. All-llahusht i knaqur me ty, kurse sht i hidhruar me dy shokt e tu. (Muttefekun alejhi)N transmetimin e Buhariut qndron: Nuk t falnderoj nse l dika q t nevojitet.

51. Nga Ebu Ja'la Shedad ibn Evs r.a. prcillet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Mendjemprehtsht ai q e kontrollon vetveten dhe punon pr jetn pas vdekjes, kurse koktul sht ai qndjek dshirat e epshit t vet dhe (pa kurrfar merite) shpreson se All-llahu do t'ia fal. (Tirmidhiuthot: hadith hasen)52. Nga Ebu Hurejre r.a. prcillet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Nga e mira e Islamitt njeriut sht lnia e asaj nga ajo q nuk i intereson. (Hadith hasen. Transmeton Tirmidhiudhe t tjert)All-llahu i Madhrishm thot:O besimtar, friksojuni All-llahut me devotshmri t vrtet. (Ali Imran, l02)Prandaj, shprehni devotshmri All-llahut sa t mundeni. (et-Tegabun, l6)O besimtar! Friksojuni prej All-llahut dhe flisni vetm t vrtetn! (el-Ahzab, 70)Ajetet q urdhrojn pr devotshmri jan t shumta dhe t njohura. Po ashtu All-llahu iMadhrishm thot:

...Ai q i ruhet All-llahut, pr at ka rrugdalje. Dhe do ta furnizoj prej nga nuk e kujton fare. (et-Talak 2-3)...Nse i friksoheni All-llahut Ai do t'ju bj t aft ta dalloni t pavrtetn nga e vrteta dhe dot'i largoj veprat tuaja t kqija e do t'ua fal. All-llahu sht bamirs i madh. (el-Enfal, 29)Ajetet rreth ksaj tem jan t shumta dhe t njohura, kurse prej haditheve ja disa:53. Transmetohet nga Ebu Hurejre r.a. q thot se e kan pyetur Pejgamberin: O I Drguari i All-llahut, cili sht njeriu m i ndershm? (Pejgamberi) Tha: Ai q sht m i devotshm. (Tpranishmit i) Than: Nuk t pyetm pr kt. (Pejgamberi) Tha: Jusufi sht pejgamber i All-llahut, bir i pejgamberit t All-llahut, bir i pejgamberit t All-llahut, bir i dostit (halilit) t All-llahut.Than: Ne as pr kt nuk t pyetm! (Pejgamberi) Tha: Ather pr t part e arabve po m


9/121

pyetni? M t dalluarit prej tyre n xhahilijjet do t jen m t dalluarit n Islam nsevetdijsohen (e pranojn Islamin). (Muttefekun alejhi)54. Nga Ebu Se'id el-Hudrij r.a. prcillet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Vrtet kjo bot (dunjaja)sht e mbl dhe trheqse dhe vrtet All-llahu juve n t ju ka br mkmbs (zvends), Ai

ju vshtron si veproni, andaj ruajuni dunjas dhe ruajuni grave, sepse vrtet intriga (fitneja) epar e Beni Israilve ka qen pr shkak t grave. (Muslimi)55. Nga Ibni Mes'udi prcillet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: O Zoti im, un t lutem Ty prudhzim (prudhje), pr devotshmri, pr ndershmri dhe pr pavarsi (nga njerzit). (Muslimi)56. Nga Ebu Tarif Adij ibn Hatim et-T'aij r.a. prcillet se e ka dgjuar T Drguarin e All-llahuts.a.v.s. duke thn: Kush betohet me betim pr dika, e pastaj vren di m t devotshme (seajo pr t ciln sht betuar), le ta marr (apo veproj) at q sht m e devotshme (duke ethyer-shkelur betimin!). (Muslimi)57. Nga Ebu Umame Suddejj ibn Axhlan el-Bahili j r.a. prcillet se e ka dgjuar T Drguarin e All-llahut s.a.v.s. duke e mbajtur hutben n Haxhxhin lamtumirs ku thot: Friksojuni All-llahut,falni pes koht e namazit, agjroni muajin e agjrimit, jepni zekatin e pasuris suaj dherespektoni udhheqsit tuaj, kshtu do t hyni n Xhennetin e Krijuesit tuaj. (Tirmidhiu n fund tkaptins pr namazin thot: hadith hasen sahih)All-llahu i Madhrishm thot:Dhe kur besimtart i pan aleatt, than: Kjo sht ajo q na pat premtuar All-llahu dhe Pejgam-beri i Tij; All-llahu dhe I Drguari i Tij e kan folur t vrtetn dhe kjo atyre vetm ua ka forcuar

besimin dhe bindshmrin. (el-Ahzab, 22):Ata t cilve kur u than njerzit: Po tubohen njerzit pr shkak tuajin, kini frikn, ajo ua forcoibesimin dhe than: Na mjafton All-llahu, eh sa Zot i mir sht Ai dhe u kthyen aleatt memirsin e All-llahut. Nuk i qlloi (besimtart) kurrfar e keqe dhe pasuan knaqsin e All-llahut.All-llahu sht i mir pa mas. (Ali Imran, 173-174)Ti kij bindje (mbshtetje) n at q sht i gjall, q nuk vdes. (el-Furkan, 58)...Dhe besimtart vetm tek All-llahu le t mbshteten! (Ibrahim, 11)..E kur t vendossh, ather mbshtetu tek All-llahu. (Ali Imran, l59)Ajetet pr urdhrin e mbshtetjes (n All-llahun) jan t shumta dhe t njohura. I Lartmadhrishmithot:Kush mbshtetet tek All-llahu, pa dyshim Ai i mjafton atij. (et-Talak, 3)Besimtar t vrtet jan ata, zemrat e t cilve kur prmendet All-llahu mbushen me frik, e kuru lexohen ajetet e Tij, ua shtojn besimin dhe q mbshteten vetm te Zoti i tyre. (el-Enfal, 2)

Ajetet pr vlern e tevekkulit jan t shumta dhe t njohura. N vazhdim po i theksojm hadithetmbi kt tem:58. Transmetohet nga Ibni Abbasi r. anhuma se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: O Zoti im,Ty t jam dorzuar, Ty t kam besuar, n Ty jam mbshtetur, te Ti jam kthyer dhe n emr Tndhasmohem. O Zoti im, i mbshtetem madhris Tnde, nuk ka zot tjetr prve Teje, t m ruashnga lajthitja. Ti je i gjall q nuk vdes, kurse xhinnt dhe njerzit vdesin. (Muttefekun alejhi)Ky sht transmetim i Muslimit kurse Buhariu e ka shkurtuar.59. Transmetohet po ashtu nga Ibni Abbasi r.a. se ka thn: Hasbunall-llahu ve ni'me-l-vekil (Namjafton All-llahu, Ai sht m i miri mbrojts). Kt shprehje e ka thn Ibrahimi s.a.v.s. kur ekan hedhur n zjarr. E ka thn Muhammedi s.a.v.s. kur (armiqt) i kan thn: Vrtet njerzit(armiqt tuaj) kan tubuar grumbull t madh kundr jush, andaj friksohuni. Prkundrazi, kjo uashtoi e ua forcoi besimin (besimtarve) dhe than: Hasbunall-llahu ve ni'me-l-vekil (Na mjaftonAll-llahu, Ai sht m i miri mbrojts). (Buhariu)

N nj transmetim tjetr nga Ibni Abbasi r.a. thuhet: Fjala e fundit e Ibrahimit s.a.v.s. kur e kanhedhur n zjarr, ka qen: Hasbijall-llahu ve ni'me-l-vekil (M mjafton All-llahu, Ai sht m i mirimbrojts)60. Transmetohet nga Umeri r.a. se e ka dgjuar T Drguarin e All-llahut s.a.v.s. duke thn:Sikur ju t mbshteteshit n All-llahun me mbshtetje t njmendt, do t'ju furnizonte si ifurnizon shpezt, gdhijn t uritur, ndrsa ngrysen t ngopur. (Tirmidhiu thot: hadith hasen)61. Transmetohet nga Ebu Umarete el-Ber ibn Azib r. anhuma se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. kathn: O filan, kur t biesh n shtratin tnd, thuaj: 'O Zoti im, shpirtin tim ta dorzova Ty, fytyrntime e drejtova kah Ti, shtjen time ta dorzova Ty, shpinn time e mbshteta te Ti - dukeshpresuar n Ty dhe duke u friksuar nga Ti, nuk ka nga Ti vendstrehim as vendshptim prve


10/121

te Ti. Kam besuar n Librin Tnd t cilin e ke shpallur dhe n Pejgamberin Tnd q e ke drguar'.Nse vdesish at nat, do t vdesish me iman, e nse gdhihesh, ather (gdhihesh) i shprblyerme mirsi. (Muttefekun alejhi)N nj transmetim tjetr t dy sahihve thuhet: M ka thn I Drguari i All-llahut s.a.v.s.: Kur tnisesh pr n shtrat merr abdest sikur pr namaz, pastaj bjer n ann tnde t djatht dhe thuajat q u cek m lart. Pastaj tha: Bri kto fjalt t fundit q i thua (para gjumit)!62. Transmetohet nga nna e besimtarve, Ummi Seleme, emri i s cils ishte Hind bintu EbiUmejje Hudhejfe el-Mahzumijje r. anha, se Pejgamberi s.a.v.s. kur dilte nga shtpia e tij thoshte:N emr t All-llahut, mbshtetem n All-llahun: O Zoti im, t drejtohem pr mbrojtje t moslajthitem e as t m lajthis dikush, t mos rrshqas e as t rrshqitem nga dikush, t mos bjzullum e as t m bjn zullum, t mos injoroj knd, e as mos t injorohem nga t tjert. (Hadithisahih, e transmetojn Ebu Davudi, Tirmidhiu dhe t tjer me senede sahih. Tirmidhiu thot: hadithhasen sahih. Ndrsa ishte n shprehje t Ebu Davudit)63. Nga Enesi r.a. transmetohet se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Kush thot - kur delprej shtpis - N emr t All-llahut, jam mbshtetur n All-llahun dhe nuk ka kurrfar fuqie asforc prve n All-llahun - i thuhet atij: Je i udhzuar, i mbrojtur dhe i ruajtur, dhe prej tij ik djalli.(Ebu Davudi, Tirmidhiu, Nesaiu etj. Tirmidhiu thot: hadith hasen. Ebu Davudi e shton kt fjali:Djalli i thot djallit tjetr: Si ia del me njeriun i cili sht i udhzuar, i ruajtur dhe i mbrojtur?)All-llahu i Madhrishm thot:Ti shko rrugs s drejt si je urdhruar. (Hud, ll2)

Atyre q thon, Zoti yn sht All-llahu e pastaj qndrojn n kt, u vijn engjjt: Mos ufriksoni dhe mos u piklloni por gzohuni Xhennetit q u sht premtuar. Ne jemi miqt tuaj n

jetn e ksaj bote dhe n botn tjetr. Atje do t keni tr ato q dshirojn shpirtrat tuaj dhe dosend q t krkoni. Si shprblim nga ai q fal dhe sht mshirplot. (Fussilet, 30-32)Ata q thon: Zoti yn sht All-llahu dhe qndrojn n kt, t mos friksohen as t mospikllohen! Ata jan banor t Xhennetit. Aty do t mbesin prgjithmon si shprblim pr at kakan punuar. (el-Ahkaf, l3-l4)64. Nga Ebu Amri - ose Ebu Amrete - Sufjan ibn Abdull-llahu r.a. transmetohet se ka thn:Thash: O I Drguari i All-llahut! M thuaj pr Islamin at pr ka nuk do t kem nevoj t pyesasknd prve teje. Tha: Thuaj, e besoj All-llahun, pastaj vazhdo me ngulm (n kt). (Muslimi)-Pr kalueshmrin e ksaj bote, pr tmerret dhe shtjet e tjera t Ahiretit, pr mangsit dhevetedukimin personal dhe nxitjen e vetvetes n korrektsiAll-llahu i Madhruar thot:

Thuaj! Un ju kshilloj vetm nj gj. Ngrihuni ndaj All-llahut me sinqeritet, dy nga dy, ose njnga nj, e pastaj mendoni. (Sebe, 46)N krijimin e qiejve dhe t toks, edhe n ndrrimin e nats e t dits ka me t vrtetargumente pr ata q kan mend. Pr ata q prmendin All-llahun n kmb, edhe ulur, edherat dhe mendojn thell pr krijimin e qiejve dhe t toks. O Zoti yn, Ti nuk e ke krijuar kt mkot, qofsh lartsuar! Dhe ruana prej dnimit t zjarrit. (Ali Imran, l90-l9l)A nuk i shikojn devet si jan krijuar. Edhe qiellin - sa lart sht ngritur. Edhe malet - si janvnduar. Edhe tokn si sht zgjeruar? Ti kshillo - Ti je vetm kshillues. (el-Gashije, l7-2l)Pse ata nuk shkojn npr bot t shohin si prfunduan. (Muhammed, l0)Ajetet pr kt tem jan t shumta, kurse prej haditheve, sht hadithi i theksuar m lart: Njeri imenur sht ai i cil i e kontrollon vetveten. (Hadithi nr. 51 i ksaj prmbledhjeje)- Q ta pranoj at me seriozitet dhe pa kurrfar ngurrimi -All-llahu i Madhruar thot:

...Por ju bni konkurrenc me vepra t mira.. (el-Bekare, l48)dhe thot:Dhe shpejtoni pr t krkuar falje nga Zoti juaj dhe pr n Xhennet, gjersia e t cilit kap qiejtdhe tokn, e sht prgatitur pr t devotshmit. (Ali Imran, l33).Ndrsa prej haditheve pr kt tem jan kto:65. Transmetohet nga Ebu Hurejre r.a. se ka thn: Erdhi nj njeri te Pejgamberi s.a.v.s. dhe itha: O I Drguari i All-llahut, cila sadaka e ka shprblimin m t madh? Tha: T japsh sadakakur t jesh i shndosh e koprrac, e friksohesh nga varfria, dhe e dshiron pasurin. Mos evono kt gjer kur t vjen shpirti n fyt, e ather t thuash: Jepjani kt atij dhe kt atij tjetrit,ndrsa kjo qysh m hert ve ka qen e tij. (Muttefekun alejhi)


11/121

66. Transmetohet nga Ebu Hurejre r.a. se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Bni vepra tmira para se t'u gjej njra prej shtat soshve: Mos pritni t'u gjej varfria e rnd, ose pasuriaq ju mashtron, ose smundja q ju dmton, ose pleqria q ju shkatrron, ose vdekja e shpejt,ose dexhxhalin - ai sht m i keqi q pritet e nuk ka ardh, ose asti i fundit - kurse asti i funditdo t jet m i ziu dhe m i hidhuri. (Tirmidhiu q ka thn: hadith hasen)All-llahu i Madhrishm thot:Ata, t cilt bjn luft pr ne, Ne do t'i drejtojm me siguri rrugve tona; Ndrkaq All-llahu shtme t vrtet n ann e bamirsve. (el-Ankebut, 69)Por prmende emrin e Zotit tnd dhe Atij prkushtoju plotsisht! (el-Muzemmil, 8)Dhe adhuro Zotin tnd sa t jesh gjall (deri n vdekje) (el-Hixhr, 99)Ai q punon mir, sa grima - e sheh at. (ez-Zelzele, 7)...Ndrsa t mirat q tek All-llahu i siguroni pr vete qysh m par, do t'i gjeni edhe m t mdhatek All-llahu dhe do t fitoni shprblim edhe m t madh. (el-Muzemmil, 20)...Dhe kado q jepni pr t mir, All-llahu me siguri e di. (el-Bekare, 273)Ajetet mbi kt tem jan t shumta dhe t njohura.Kurse prej haditheve t ksaj teme jan kto:67. Transmetohet nga Ebu Hurejre r.a. se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Vrtet All-llahu iMadhrishm ka thn: Kushdo q tregon armiqsi ndaj mikut (velij) Tim, un do t'i shpall luft.Me asgj robi Im nuk mund m mir t m afrohet, pos me at me far Un e kam obliguar dhevazhdimisht robi Im m afrohet me vepra t mira (nafile), derisa ta dua, e kur ta dua, Un bhem

veshi i tij me t cilin dgjon; syri i tij me t cilin sheh; dora e tij me t ciln sulmon fuqishm;kmba e tij me t ciln ec. I ktilli nse m krkon di, do t'ia jap, e nse krkon mbrojtje ngaUn, do ta mbroj at. (Buhariu)68. Nga Enesi r.a. transmetohet se Pejgamberit s.a.v.s. i sht prcjellur nga Krijuesi i tij iMadhrishm i cili ka thn: Kur t m afrohet robi Mua nj pllmb, Un atij i afrohem njkrah; kurse nse ai Mua m afrohet nj krah, Un atij i afrohem nj pash, dhe kur t m vjen aiduke ecur, Un i vij atij duke vrapuar. (Buhariu)69. Transmetohet nga Ibni Abbasi r. anhuma se I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: N dybegati jan t paprfillshm shumica e njerzve, e ato jan: shndeti dhe koha e lir. (Buhariu)70. Nga Aisheja r. anha transmetohet t ket thn se Pejgamberi s.a.v.s. ngrihej natn (prnamaz) aq gjat saq kmbt i patn plcitur (nga dhembjet), andaj un i thash: Prse povepron kshtu o i Drguari i All-llahut, kur t'i ka falur ty All-llahu mkatet e mparshme dhe tpastajmet? Ai tha: A nuk dua q t jem rob falnderues? (Muttefekun alejhi)

Ky sht citat i Buhariut. Si ky sht edhe n sahihajn n transmetim t Mugire ibn Shu'be.71. Transmetohet se Aisheja r. anha ka thn: Kur vinte dhjetshja (dhjet ditt e fundit tRamazanit) i Drguari i All-llahut s.a.v. e gjallronte natn (me ibadet), e zgjonte familjen e tij,angazhohej m tepr dhe vetmohej (pr ibadet dhe izolim prej grave). (Muttefekun alejhi)72. Transmetohet nga Ebu Hurejre r.a. se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Besimtari i fort(n besim) sht m i mir dhe m i dashur tek All-llahu se sa besimtari i dobt, dhe te secili kadobi. Kujdesu pr at q t sjell dobi. Krko ndihm nga All-llahu e mos u bj i dobt.Nse tgodet dika, mos thuaj: sikur t veproja kshtu do t ndodhte kjo, por thuaj: All-llahu e ka caktuardhe ka ka dashur Ai ka vepruar. Sepse lev-i (sikur t...) e fillon veprimin e djallit. (Muslimi)73. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Xhehennemisht i rrethuar me epshe, kurse Xhenneti sht i rrethuar me vshtirsi. (Muttefekun alejhi)74. Transmetohet nga Enesi r.a. se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: T vdekurin eprcjellin tri gjra: familja e tij, pasuria e tij dhe veprat e tij. Dy kthehen kurse nj mbetet me t.

Kthehet familja dhe pasuria e tij, kurse me t mbesin veprat e tij. (Muttefekun alejhi)75. Nga Ibni Mes'udi transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Secilit prej jush Xhenneti isht m i afrt se sa rripi i sandalles (lidhsja e kpucs) s tij, e po ashtu sht edheXhehennemi. (Buhariu)76. Nga Ebu Abdull-llah - Abdurrahman Thevbn, shrbtor (mevl) i t Drguarit t All-llahuts.a.v.s transmetohet se ka thn: E kam dgjuar t Drguarin e All-llahut s.a.v.s., duke thn:T rekomandoj t bsh shum sexhde, sepse ti nuk bn asnj sexhde pr All-llahun e q All-llahu t mos lartsoj ty nga nj shkall dhe ta shlyen me t nga nj mkat. (Muslimi)77. Transmetohet nga Ebu Safvn Abdull-llah ibn Busr el-Eslemij r.a. se i Drguari i All-llahuts.a.v.s. ka thn: Njeriu m i mir sht ai q jeton gjat dhe bn vepra t mira. (Tirmidhiu


12/121

thot: hadith hasen)78. Nga Ebu Mes'ud Ukbe ibn Amr el-Ensarij r.a. transmetohet se ka thn: Pasi u shpall ajeti isadakas, ne asokohe punonim si hamej, pastaj erdhi nj njeri dhe dha shum pasuri sadaka.(T pranishmit) Than: Dshiron t tregohet, pastaj erdhi nj njeri tjetr dhe dha nj tas sadaka.Than: Vrtet All-llahu sht i panevojshm pr kt tas! Me at rast u shpall ajeti: Ata qprgojojn besimtart n dhnien vullnetare t kontributeve, madje i prbuzin edhe ata t cilt

japin me prpjekje t madhe. (et-Tewbe, 79) (Muttefekun alejhi)79. Nga Seid ibn Abdul-Aziz, nga Rebija ibn Jezid, nga Ebu Idris el-Havlni, nga Ebu Dherr Xhun-dub ibn Xhunade r.a. prcillet se Pejgamberi s.a.v.s. transmeton nga All-llahu i Gjithfuqishm, qka thn: O robt e Mi! Un ia kam ndaluar dhunn Vetes dhe e kam ndaluar edhe ndr ju,prandaj mos i bni dhun njri-tjetrit. O robt e Mi! T gjith ju jeni t lajthitur, prve atij q eprudhi Un, prandaj krkoni udhzime nga Un, do t'ju prudh. O robt e Mi! T gjith ju jeni turitur, prve atij q e ushqej Un, prandaj krkoni t'ju ushqej, do t'ju ushqej. O robt e Mi! Tgjith ju jeni t zhveshur, prve atij q e veshi Un, prandaj krkoni veshje nga Un, do t'ju vesh.O robt e Mi! Vrtet ju gaboni natn dhe ditn, kurse Un i fali t gjitha mkatet, prandaj krkoninga Un falje, do t'ju fal. O robt e Mi! Ju kurr nuk mund t arrini tek ajo me ka Mua dm do tm shkaktonit q t m dmtonit, as q ndonjher do t arrini tek ajo q Mua dobi do t msjell, q t m kontribuonit. O robt e Mi! Sikur i pari nga ju dhe i fundit nga ju dhe njerzit nga judhe xhinnt nga ju t ishin t devotshm, si zemra m e devotshme e njrit nga ju, kjo nuk do tashtonte sundimin Tim n asgj.

O robt e Mi! Sikur i pari nga ju dhe i fundit nga ju dhe njerzit nga ju dhe xhinnt nga ju t ishint prishur si zemra m e prishur e njrit nga ju, kjo nuk do ta paksonte sundimin Tim n asgj. Orobt e Mi! Sikur i pari nga ju dhe i fundit nga ju dhe njerzit nga ju dhe xhinnt nga ju tngriheshi (qndroni) n nj vend dhe dshirat dhe lutjet Mua t m'i drejtoni, dhe Un t'iprgjigjesha lutjes s donjrit, kjo nuk do ta zvoglonte at q kam Un prpos sa zen vendgjilpra kur ngulitet n det. O robt e Mi! do gj varet nga veprat tuaja, t cilat tek Un jan truajtura dhe t llogaritura, kurse pr t cilat Un do t'ju shprblej. Kush gjen mir, le tafalnderoj All-llahun kurse kush gjen t kundrtn, mos ta fajsoj ask prve vetvetes.(Muslimi)All-llahu i Madhrishm thot:A nuk ju kemi ln t jetoni mjaft, e ai q ka dashur t mendoj ka pasur mjaft koh, madje juerdhi edhe Pejgamberi! (el-Fatir, 37)Ibni Abbasi dhe dijetart tjer islam rreth kuptimit t ktij ajeti thon: A nuk ju kemi ln t jetoni

60 vjet dhe kt e provojn me hadithin q do t theksohet m posht. Thon edhe pr 18 vjetose 40 vjet. Po ashtu, El-Hasani, el-Kelbiu dhe Mesruki transmetojn nga Ibni Abbasi se kurndonjri prej medinasve mbushte 40 vjet, vetmohej pr ibadet. Kurse pr pjesn e ajetit: Madje uerdhi edhe Pejgamberi Ibni Abbasi dhe Xhumhuri thon: Ai sht Pejgamberi Muhammeds.a.v.s., e ka pasur edhe mendime t tjera.Kurse hadithet mbi kt tem jan:80. Nga Ebu Hurejre transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: All-llahu e arsyeton njeriunq ia ka shtyer exhelin derisa t'i ket mbush gjashtdhjet vjet. Dijetart thon: Kuptimi ihadithit sht: Pas ktij afati (gjashtshjet vjet) All-llahu nuk i jep rast njeriut t arsyetohet.81. Transmetohet nga Aisheja r. anha se ka thn: Pasi u shpall sureja En-Nasr (Kur vjenndihma e fitorja e All-llahut), i Drguari i All-llahut s.a.v.s. nuk ka fal asnj namaz e t mos ketthn: Suhbhaneke rabbena ve bi hamdike, All-llahummagfir l (Lavdia t qoft Ty, Krijuesi yndhe qofsh i falnderuar. O All-llahu im, m fal) (Muttefekun alejhi)

Sipas nj transmetimi tjetr n dy sahiht nga Aisheja r.a. transmetohet: I Drguari i All-llahuts.a.v.s. shpeshher thoshte n krrusjet (ruku') dhe n sexhdet e tij: Subhnekall-llahummerabben ve bihamdike, All-llahummagfir l (Lavdia t qoft Ty, Krijuesi yn dhe qofsh ifalnderuar, O All-llahu im, m fal), duke e br kshtu te'vl Kur'anin. Te' vl i Kur'anit do t thot:veprim i asaj q urdhrohet n Kur'an sipas fjalve t Lartmadhrishmit: Fe sebbih bihamdirabbike ve-s-tagfirhu (Ti madhroje Zotin tnd me lavdresa dhe krko falje nga Ai). Sipas njtransmetimi t Muslimit, I Drguari i All-llahut s.a.v.s. e shpeshtoi t thoshte para se t vdes:Subhnekall-llahumme ve bihamdike estagfiruke ve etbu ilejke (Lavdia t qoft Ty, All-llahu imdhe qofsh i falnderuar, te Ti krkoj falje dhe pendohem). Aisheja r.a. thot: I thash: O iDrguari i All-llahut, 'jan kto fjal t reja q po i thua? (Pejgamberi) Tha: Mua m sht


13/121

dhn nj shenj (alamet) pr ummetin tim, q kur ta shoh, t them: Idh xhe nasrull-llahi ve-l-fet'hu (Kur vjen ndihma e All-llahut dhe fitorja) e deri n fund t sures. Ndrsa sipas njtransmetimi po ashtu t Muslimit, i Drguari i All-llahut s.a.v.s. shumher thoshte: Subhnall-llahi ve bihamdih, Estagfirull-llahe ve etbu ilejhi (Lavdia i qoft All-llahut dhe qoft i falnderuar,krkoj falje nga All-llahu dhe tek Ai pendohem). Ka thn (Aisheja): I thash: O i Drguari i All-llahut po t shoh shpesh se thua: Subhanall-llahi ve bihamdih. Estagfirull-llahe ve etbu ilejhi?Pejgamberi tha: M ka lajmruar Krijuesi im se un do t shoh nj shenj (alamet) n ummetintim, dhe kur ta shoh at ta shpeshtoj thnien: Subhanall-llahi ve bihamdihi. Estagfirullahe veetbu ilejhi. Un e kam par at, e ajo sht: Idh xhe nasrull-lahi ve-l-fet'hu. (Kur vjenndihma e All-llahut dhe fitorja. Dhe i sheh njerzit q po hyjn n fen e All-llahut grupe-grupe. Timadhroje Zotin tnd me lavdresa dhe krko falje nga Ai! Ai me t vrtet e pranon pendimin.(en-Nasr: 1-4)).82. Transmetohet nga Xhabiri r.a. se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Secili njeri do t ringjallet(n Ditn e gjykimit) n gjendjen n t ciln ka vdekur. (Muslimi)All-llahu i Madhrishm thot:...Dhe ka t bni nga t mirat, All-llahu me siguri e di at. (el-Bekare, 215)kado q t bni mir, All-llahu e di. (el-Bekare, 197)Ai i cili punon mir, sa grima - e sheh at (ez-Zelzele, 7)Kush ka br mir, ka br pr vete. (el-Xhathije, 15)Pr kt tem ka shum ajete. Sa u prket haditheve, ato jan mjaft shum dhe t panumruara,

po i theksojm disa sosh:83. Transmetohet nga Ebu Dherr Xhundub ibn Xhunade r.a. se ka thn: I thash: O i Drguari iAll-llahut, cila sht vepra m e mir? Tha: Besimi n All-llahun dhe lufta (xhihadi) n rrugn eTij. I thash: Cili lirim robrie sht m i miri? Ai tha: Ai q sht m i vlefshm pr familjen etij (aty ku ka shrbyer) dhe q sht m i shtrenjt n mim. I thash: Nse nuk mund ta bj?(Pejgamberi) Tha: Ndihmoji atij q bn mjeshtri, ose bni mjeshtri atij q nuk di mjeshtri.Thash: O i Drguari i All-llahut, e ka mendon nse un nuk mund t bj di nga dobsia?(Pejgamberi) tha: Ruaju mos u bsh keq t tjerve, e kjo do t jet sadaka jote pr veten tnde.(Muttefekun alejhi)84. Nga Ebu Dherri r.a. po ashtu transmetohet se i Drguari i All-llahut s.a.v.s ka thn: domngjes pr do nyje (t trupit) tuaj ka sadaka. do tesbih - lavdrim (t shprehurit subhanall-llah) sht sadaka; do tahmid - falnderim (t shprehurit elhamdu li-l-lah) sht sadaka; dotekbir - madhrim (t shprehurit All-llahu ekber) sht sadaka; urdhresa pr t mir sht

sadaka, ndalesa kundr t keqes sht sadaka. Krejt kt e zvendsojn dy rekate namaznafile t paradits (duh). (Muslimi)85. Transmetohet prsri nga Ebu Dherri r.a. se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: M janprezentuar veprat e ummetit tim, t mirat dhe t kqijat. Ndr veprat e tyre t mira e kam gjeturedhe largimin nga rruga at q i mundon kalimtart. Kurse ndr veprat e tyre t kqija bn pjesedhe pshtyma e cila nse bhet n xhami (n ndonj mnyr paraqitet e) nuk groposet.(Muslimi)86. Po ashtu transmetohet nga Ebu Dherri r.a. se disa njerz kan thn: O i Drguari i All-llahut,pasanikt na tejkaluan me shprblime, ata falin namaz si ne, agjrojn si ne, kurse (prve ksaj)nga teprica e pasuris s tyre japin sadaka. (Pejgamberi) Tha: A nuk ju ka dhn All-llahu edhe

juve me ka t bni sadaka? Vrtet, do tesbih (lavdrim All-llahut) sht sadaka, do tekbir(madhrim All-llahut) sht sadaka, do tahmid (falnderim All-llahut) sht sadaka, do tehlil(thnia: La ilahe il-lall-llah) sht sadaka. Urdhresa pr t mir sht sadaka, ndalesa kundr t

keqes sht sadaka, edhe marrdhnia seksuale (bashkshortore) sht sadaka. Njerzit ithan: O i Drguari i All-llahut, a edhe kur ndonjri prej nesh kryen marrdhnie epshore kashprblim? Tha: M thuani, nse epshin e tij e prdor n haram, a nuk ka pr t mkat? Poashtu nse e prdor n hallall do t ket shprblim. (Muslimi)87. Prsri transmetohet nga Ebu Dherri r.a. i cili thot: M tha Pejgamberi s.a.v.s.: Assesi nasnj mnyr mos e nnmo asnj vepr t mir, po qoft edhe ta takosh vllain tnd mebuzqeshje. (Muslimi)88. Transmetohet nga Ebu Hurejre r.a. se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Pr do nyje tnjeriut, do dit kur lind dielli, duhet dhn sadaka. Nse pajton dy veta - edhe kjo sht sadaka,nse dikujt i ndihmon q t hipn n kafshn e tij, ose i ndihmon q barrn ta ngarkoj n


14/121

kafshn e tij (kal ose deve) edhe kjo sht sadaka, edhe fjala e mir sht sadaka, do hap tcilin e bn pr t shkuar n namaz sht sadaka, edhe largimi nga rruga i asaj q i pengonkalimtart sht sadaka. (Muttefekun alejhi)Kurse n Sahih t Muslimit sipas transmetimit t Aishes r.a. thuhet se i Drguari i All-llahut s.a.v.s.ka thn: Vrtet secili njeri prej Beni Ademve sht krijuar me 360 (treqind e gjashtdhjet)nyje. Kush e madhron All-llahun (duke thn: All-llahu ekber), kush e falnderon (me elhamduli-l-lah), kush i bn tehlil (duke thn: La ilahe il-lall-llah), kush i shpreh lavdi (tesbih), kush i krkonfalje (istigfr), kush e mnjanon nj gur, nj ferr apo nj kock nga rruga e njerzve, oseurdhron pr t mir, ose ndalon kundr s keqes (shprblimi i tij sht) sa 360 (nyjet), ai at ditdo t ec i shptuar nga zjarri.89. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Kush shkon n xhamipr namaz n mngjes ose n mbrmje, All-llahu pr kt do t'i prgatis atij gosti (n Xhennet)n mngjes ose n mbrmje. (Muttefekun alejhi)90. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se i Drguari i All-llahut s.a.v.s ka thn: O ju grat mus-limane, asnjra nga ju mos ta prbuz shoqen fqinje t saj, qoft ajo edhe pr nj thundrdeleje. (Muttefekun alejhi)91. Ebu Hurejre r.a. thot se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Imani (besimi) sht gjashtdhjet edisa apo shtatdhjet e disa deg: M e vlefshme sht fjala: La ilahe il-lall-llah (nuk ka Zottjetr prve All-llahut), kurse m e ulta sht t larguarit nga rruga e asaj q i mundon kalimtart.Edhe turpi sht nj deg e imanit. (Muttefekun alejhi)

92. Ebu Hurejre r.a. thot se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Nj njeri duke udhtuar nnj rrug e kaplon etja e madhe, e gjen nj pus, zbret n t dhe pi uj. Pastaj del nga pusi dhehas nj qen me gjuh t nxjerr jasht q han balt nga etja. Njeriu thot: Kt qen e paskakapluar etja si m pat kapluar edhe mua m par. Pastaj njeriu zbret n pus dhe mbushkpucn e vet me uj, pastaj e kap me goj derisa ngjitet lart dhe i jep t pij qenit. All-llahu prkt e falnderon dhe ia fal mkatet. (As'habt i) Than: O i Drguari i All-llahut, edhe prkafsht kemi shprblim? (Pejgamberi) Tha: N gjithka q ka mlqi t lagur ka shprblim.(Muttefekun alejhi)N transmetimin e Buhariut theksohet: E falnderon All-llahu, ia fal mkatet dhe e fut nXhennet. Kurse n nj transmetim t Buhariut dhe Muslimit (ku kjo ngjarje theksohet mgjersisht), theksohet: Nj dit nj qen u soll rreth pusit, pasi q etja e kishte kapluar pr vdekje.At e sheh nj lavire dhe horre prej Beni Israilve e cila e zbathi kpucn e saj dhe me t i dhauj qenit derisa e ngopi; pr kt vepr iu faln mkatet.

93. Ebu Hurejre r.a. po ashtu thot se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Vrtet e kam par nj njeriduke u dfryer n Xhennet pr shkak se kishte prer nj dru i cili i pengonte n rrug duke kaluarmuslimant. (Muslimi)Kurse n nj transmetim tjetr thuhet: Nj njeri has n nj deg t lisit n mes t rrugs, e thot:Pasha All-llahun, un kt do t'ua largoj muslimanve q mos t'i mundoj. Andaj u fut n Xhen-net. Kurse n nj transmetim t Buhariut dhe Muslimit: Duke ecur rrugs nj njeri e gjen njdeg t ferrs dhe e largon. All-llahu e falnderoi at dhe ia fali mkatet.94. Ebu Hurejre r.a. transmeton se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Kush merr abdestbukur e mir, pastaj shkon n namaz t xhumas, atje hesht dhe dgjon (hutben), i falen mkatete bra n mes t dy xhumave dhe tri dit m tepr. Kush argtohet n xhami me rr (dhe gjrat tjera), e ka zhvlersuar dobin e xhumas. (Muslimi)95. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Kur nj robmusliman, apo nj besimtar merr abdest, kur e lan fytyrn, prej tij bien t gjitha mkatet e syve

t tij me t cilt ka shikuar, bashk me ujin ose me pikn e fundit t ujit. Kur t'i laj duart, i bien tgjitha mkatet e duarve me ujin ose me pikn e fundit t ujit, derisa t dal i pastr nga mkatet.Kur t'i laj kmbt e tij, i bien t gjitha mkatet e kmbve bashk me ujin ose me pikn e funditt ujit, ashtu q ai mbetet plotsisht i pastr prej mkateve. (Muslimi)96. Ebu Hurejre r.a. thot se i Drguari i All-llahut s.a.v.s ka thn: Pes namazet - prej njrit derite tjetri, namazi i xhumas - prej njrit deri te tjetri dhe prej nj ramazani gjer n ramazanin tjetr,

jan pastrues t mkateve n mes tyre - nse ruheni prej mkateve t mdha. (Muslimi)97. Nga Ebu Musa el-Esh'arij r.a. transmetohet se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Nj rob(musliman) kur t smuret, ose kur t jet n rrug, i shnohen (shprblimet) njsoj sikur ka qeni shndosh dhe n shtpi. (Buhariu)


15/121

98. Transmetohet nga Xhabiri r.a. se i Drguari i All-llahut s.a.v.s ka thn: do vepr e mirsht sadaka. (Kt hadith e transmeton Buhariu, kurse Muslimi e transmeton prej Hudhejfesr.a.)99. Xhabiri r.a. thot se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Asnj musliman nuk do t mbjellnj fidan e t mos ket pr do fryt q hahet prej tij sadaka, e edhe pr at q i vidhet ai kasadaka, edhe pr at q i humbet ka sadaka. (Muslimi)N nj transmetim tjetr t tij thuhet: Secili musliman q mbjell nj fidan (pem) e prej saj hannjerzit, kafsht dhe shpezt, do t'i jet kjo sadaka deri n Ditn e Gjykimit. Kurse n njtransmetim tjetr po ashtu t Muslimit thuhet: Pr do pem apo bim q mbjell muslimani e prejtyre ushqehen njerzit dhe kafsht, ai ka sadaka. Transmetimi i ktill sht prej Enesit r.a.100. Transmetohet nga Adijj ibn Hatim se ka thn: E kam dgjuar Pejgamberin s.a.v.s. dukethn: Friksohuni (ruajuni) nga zjarri, qoft edhe me gjysm hurme. (Muttefekun alejhi)N nj transmetim tjetr po nga ky transmetues, Buhariu dhe Muslimi theksojn hadithin n trsisi vijon: I Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Secilit prej juve Krijuesi i vet do t'i drejtohetdrejtprdrejt (me t folur-pyetje) pa prkthyes. Do t shikoj nga ana e tij e djatht, e nuk do tsheh tjetr gj vese veprat e tij (t mira). Pastaj do t shikoj nga ana e tij e majt, e nuk do tsheh tjetr gj vese veprat e tij (t kqija). Do t shikoj prpara vetes e nuk do t sheh tjetrvese zjarrin (e Xhehennemit) para fytyrs s tij. Andaj, mbrohuni nga zjarri (i Xhehennemit),qoft edhe me gjysm hurme, e kush nuk e gjen kt, ather me fjal t mir.101. Transmetohet nga Enesi r.a. se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Vrtet All-llahu sht

i knaqur me robin i cili kur han dika e falnderon All-llahun, e po ashtu edhe kur t pij dika efalnderon All-llahun. (Muslimi)102. Transmetohet nga Ebu Musa r.a. se Pejgamberi s.a.v.s ka thn: Secili musliman e ka ob-ligim nj sadaka. Iu tha: E ka mendon nse nuk e gjen? Tha: Do t punoj me duart e tij, dot'i sjell dobi vetes dhe do t jap sadaka. Pastaj iu tha: E ka nse kt nuk mundet? Tha: Dot'i ndihmoj t nevojshmit q sht i dmtuar. Pastaj iu tha: E ka mendon nse edhe kt nukmundet? Ather (Pejgamberi) tha: Do t urdhroj pr vepra t mira apo t hajrit. Than: Ense edhe kt nuk e bn dot? Tha: Do t prmbahet nga e keqja, sepse edhe ajo shtsadaka. (Muttefekun alejhi)All-llahu i Lartmadhrishm thot.T H. Nuk ta shpallm Kur'anin pr t munduar. (T H, 1-2)dhe thot:...All-llahu ju dshiron lehtsim e nuk ju dshiron vshtirsi. (el-Bekare, 185)

103. Nga Aisheja r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. hyri n dhomn e saj ku gjendej njgrua dhe i tha: Kush sht kjo? Tha: Kjo sht filan gruaja, q prmendet pr namazin (eteprt) t saj. (Pejgamberi) Tha: Mos e obligoni veten sa nuk keni mundsi, se pasha All-llahun,Ai nuk mrzitet prderisa ju t mrziteni. Ai (Pejgamberi) m s shumti e donte fen (adhurimin)e atij personi i cili ishte i vazhdueshm n t.All-llahu nuk do t'i ndrprej thevabet e Tij dhe shprblimin pr veprat tuaja dhe nuk do tmrzitet pr kt si ndodh kjo me krijesat, prderisa ju t mos mrziteni e ta ndrpritni ibadetin.Andaj sht e domosdoshme q prej ibadeteve vullnetare t merrni vetm ato q mund t'i kryenivazhdimisht e pa ndrprerje, n mnyr q edhe shprblimi i All-llahut mbi ju t rrjedh pandrpre-r.104. Transmetohet nga Enesi r.a. i cili thot: Tre njerz prej t afrmve erdhn n shtpit egrave t Pejgamberit s.a.v.s. dhe pyetn pr ibadetin e Pejgamberit s.a.v.s. - e pasi mornprgjigje, atyre iu duk se kjo sht pak dhe than: Ku jemi ne e ku sht Pejgamberi s.a.v.s. All-

llahu atij ia ka falur t gjitha mkatet e mparshme dhe ato t ardhshmet. Njri prej tyre tha: Sam prket mua, un gjithnj tr natn do t falem. I dyti tha: Un vazhdimisht do t agjroj. Itreti tha: Un do t izolohem prej grave dhe kurr nuk do t martohem. Kur vjen i Drguari i All-llahut s.a.v.s. u thot: A jeni ju q keni thn kt dhe kt? Sa m prket mua, pasha All-llahun,un jam m i drojtur dhe m i devotshm ndaj All-llahut se sa ju, por un agjroj dhe ha, falemdhe flej, dhe bj jet bashkshortore! Kush largohet nga Sunneti im, ai nuk m prket mua.(Muttefekun alejhi)105. Nga Ibni Mes'udi r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Jan shkatrruar dhekan humbur ata q mbingarkohen (gjuhsisht dhe n veprim). Kt e tha tri her. (Muslimi)106. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Vrtet feja sht


16/121

lehtsi, kushdo q e vshtirson fen (me shtesa) ajo e ngadhnjen at (duke e kthyer n gjendjenormale) andaj drejtohuni, afrohuni (njri me tjetrin), dhe prgzoni, shfrytzoni dhe ndihmohunime ecje t mngjesit, t mbrmjes dhe t pasdarks (shfrytzoni lehtsimet fetare n ibadete).(Buhariu)Sipas nj transmetimi t Buhariut ky hadith prfundon kshtu: Silluni t moderueshm, afrohuninjri me tjetrin, ecni (pr namaz) gjat dits dhe nats dhe ndani nj pjes t dits dhenats pr nafile. Mbahuni mesatar, mbahuni mesatar do t'ia arrini qllimit. Kuptimi i prgjithshmi hadithit sht: Vetveten ndihmojeni n kryerjen e ibadeteve t All-llahut ashtu q ato t'i kryenin astet e komoditetit dhe disponimit, n mnyr q t'u jan t kndshme e jo t rnda e tmrzitshme, q t'ia arrini qllimit. N fe bhuni racional - t'i arrini qllimet me sa m pakmundime e lodhje, mu ashtu sikur edhe n punt e ksaj bote.107. Transmetohet nga Enesi r.a. i cili ka thn: Pejgamberi s.a.v.s. ka hyr n xhami, kurse atyishte nj litar i zgjatur n mes dy shtyllave t xhamis. (Pejgamberi) Tha: 'sht ky litar ktu?(T pranishmit) Than: Ky litar sht i Zejnebes r.a. (njra nga bashkshortet e Alejhisselamit),kur t prgjumet gjat namazit ajo mbahet pr t. Pejgamberi s.a.v.s. tha: Zgjidheni, secili prej

jush le t falet me disponim, e kur t prgjumet, le t bie e t flej. (Muttefekun alejhi)108. Nga Aisheja r.a. transmetohet se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Kur dikush prej jushkotet gjat namazit (nafile), le t flej gjersa t'i kaloj gjumi. Sepse nse dikush duke u falur kotet,ai nuk e di nga kthehet dhe ka bn, andaj mundet q n vend t krkimit t faljes (istigfar) eqorton vetveten. (Muttefekun alejhi)

109. Transmetohet nga Ebu Xhuhajfe Vehb ibn Abdull-llah r.a. i cili ka thn: Pejgamberi s.a.v.s.e vllazroi Selmanin me Ebu Derd-n r.a. Nj dit Selmani i shkoi pr vizit Ebu Derdas dhekur e sheh Ummu Derdan t veshur thjesht i thot: 'sht puna jote? (Ajo) Tha: Vllai yt,Ebu Derda nuk ka dshir pr gjrat e ksaj bote. Pastaj vjen Ebu Derda, i prgatit ushqimvllait t vet dhe i thot: Ti ha, kurse un jam duke agjruar. (Selmani) Tha: Un nuk do t haderisa edhe ti t mos hash me mua. Kur erdhi nata, Ebu Derda u ngrit pr t fal namaz (nafile)kurse Selmani i tha: Bjer dhe fli. Ebu Derda ra t flej, pastaj s shpejti u zgjua t falet. Selmaniprap thot: Bjer dhe fli! Kur nata ishte n prfundim Selmani i tha Ebu Derdas: Tash zgjohu!Pasi e faln sabahun, Selmani i thot vllait t vet: Ti vrtet ke detyra ndaj Krijuesit tnd, kedetyra ndaj vetvetes dhe ke detyra edhe ndaj familjes tnde. Jepja dhe plotsoja secilit t drejtne tij. Pastaj shkon te Pejgamberi s.a.v.s. dhe ia rrfen ngjarjen. Pejgamberi s.a.v.s. thot:Selmani ka thn (dhe vepruar) t drejtn. (Buhariu)110. Transmetohet nga Ebu Rib'ij Handhale ibn Rebi' el-Usejdijj i, nj nga shkruesit e t Drguarit

s.a.v.s. se ka thn: M takoi Ebu Bekri r.a. dhe m tha: Si je o Handhale? I thash: Handhaleka br hipokrizi! (Ebu Bekri) Tha: Subhanall-llah (Lavdi i qoft All-llahut), far po flet? Un ithash: Ne shkojm tek i Drguari i All-llahut s.a.v.s. i cili na flet pr Xhennetin dhe Xhehenneminaq qart si t'i shihnim me syt tan, ndrsa kur dalim nga i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ne jepemipas dfrimit me grat, me fmijt dhe gjra t tjera dhe harrojm shumicn nga ajo q dgjuam.Ebu Bekri r.a. tha: Pasha All-llahun, edhe ne veprojm ashtu! Pastaj un dhe Ebu Bekri u nismderisa erdhm tek i Drguari i All-llahut s.a.v.s., kur un i thash: Ka br hipokrizi Handhale o iDrguari i All-llahut! I Drguari s.a.v.s. tha: 'sht ajo? I thash: O i Drguari i All-llahut neishim te ti dhe ti na e trhoqe vrejtjen me Xhehennem dhe Xhennet aq qart sikur t'i shihnim mesyt tan, por kur kemi dal prej teje, ne e kemi vazhduar dfrimin me grat, fmijt dhe gjrattjera t ksaj bote, saq kemi harruar shum nga ato q i kemi dgjuar prej teje. I Drguari i All-llahut s.a.v.s. tha: Pasha At q e posedon shpirtin tim, sikur t ishit t prhershm - ashtu farishit tek un, dhe sikur kt vazhdimisht ta prkujtoni, juve do t'ju prqafonin dhe do t'ua kapnin

duart engjjt n shtratin tuaj dhe n rrugt tuaja, mirpo o Handhale, or pas ore! Kt eprsriti tri her. (Muslimi)111. Nga Ibni Abbasi r.a. transmetohet se ka thn: Derisa Pejgamberi s.a.v.s. na e mbante hut-ben, nj njeri qndronte (n kmb), andaj (Alejhisselami) pyeti pr t dhe (t pranishmit) ithan: Ebu Israili sht zotuar se do t qndroj n diell, e nuk do t ulet, as nuk do t strehohetnn hije, as nuk do t flas, vetm do t agjroj. Ather Pejgamberi s.a.v.s. tha: Urdhrojenit flas, t strehohet nn hije, t ulet dhe ta plotsoj agjrimin e tij. (Buhariu)All-llahu i Madhrishm thot:A nuk sht koha q besimtarve t'u zbuten zemrat kur prmendet All-llahu dhe ka ka zbriturnga e vrteta (Kur'ani), e t mos bhen sikur ata t cilve qysh m hert u sht dhn Libri.


17/121

Atyre u sht zgjatur koha, andaj zemrat e tyre jan br t ashpra. (el-Hadid, 16)Pastaj, vazhduam gjurmt e tyre me pejgambert tan, pasuam me Isan, t birin e Merjemes,dhe atij i kemi dhn Inxhilin, kurse n zemrat e pasardhsve t tij kemi derdhur butsi dhemshir, kurse murgsin e kan shpifur vet, nuk ua kemi caktuar Ne, vetm pr t arriturknaqsin e All-llahut. Mirpo, ata nuk kujdesen pr kt si duhet. (el-Hadid, 27)Dhe mos u bni si ajo, e cila e kputi plhurn e vet pas nj qndrese t fort. (en-Nahl, 92)Dhe adhuro Zotin tnd sa t jesh gjall! (el-Hixhr, 99)Prej haditheve t ksaj teme sht edhe ai q transmetohet nga Aisheja r.a. e cila pohon se Pej-gamberi s.a.v.s. ka thn: Feja m e dashur tek All-llahu sht ajo, pronari i s cils sht vazh-dimisht i angazhuar n t. (Shih hadithin nr. 103 t ktij libri n kaptinn paraprake).All-llahu i Madhrishm thot:kado q ju jep Pejgamberi merreni, e ka t'ju ndaloj - prmbahuni (largohuni) prej asaj. (el-Hashr, 7)Ai nuk flet me hamendje. Ajo nuk sht tjetr vetm se shpallje q shpallet. (en-Nexhm, 3-4)Thuaj, nse e duani All-llahun, pasomni, edhe juve All-llahu do t'ju doj dhe do t'ua falmkatet. (Ali Imran, 31)Ju keni shembull t mrekullueshm n Pejgamberin e All-llahut, kush shpreson n mshirn eAll-llahut dhe shprblimin n botn tjetr. (el-Ahzab, 21)Dhe jo, pasha Zotin tnd, ata nuk jan besimtar derisa pr gjykats n mosmarrveshjet e tyrenuk t pranojn ty, e pastaj pr shkak t gjykimit tnd n shpirtrat e tyre nuk ndiejn aspak pesh,

dhe derisa t prulen plotsisht. (en-Nisa, 65)...Po nse nuk pajtoheni n ndonj shtje, drejtohuni All-llahut dhe Pejgamberit, nse i besoniAll-llahut dhe bots tjetr. (en-Nisa, 59)Dijetart kan thn se kjo do t thot: n Kur'an dhe Sunnet. Dhe srish n Kur'an thuhet:Kush e respekton Pejgamberin e ka respektuar edhe All-llahun. (en-Nisa, 80)Kurse edhe ti, pa dyshim udhzon n rrug t drejt, n rrug t All-llahut. (esh-Shr, 52-53)...Le t ruhen ata, t cilt veprojn n kundrshtim me urdhrin e Tij, mos t'i godas ndonjngatrres apo mos t'i godas ndonj dnim i dhembshm. (en-Nr, 63)dhe thot:Dhe prkujtoni ajetet edhe urtsit e All-llahut, t cilat lexohen n shtpit tuaja. (el-Ahzab, 34).Ajete t ksaj kaptine ka shum. Ndrsa sa u prket haditheve, jan si vijon:112. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Kini kujdes at q po ual; ata q kan qen para jush jan shkatrruar pr shkak t pyetjeve t shumta dhe

kundrshtimeve t tyre me pejgambert e tyre. Kur t'ju ndaloj prej dikaje, largohuni prej saj,ndrsa kur t'ju urdhroj pr dika, at prmbusheni sa t keni mundsi. (Muttefekun alejhi)113. Nga Ebu Hurejre r.a. transmetohet se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Krejt ummeti imdo t hyj n Xhennet, prve atij q nuk do. I than: E kush nuk do, o i Drguari i All-llahut?Tha: Kush m respekton mua, ai do t hyj n Xhennet, ndrsa kush m kundrvihet (nuk mrespekton), ai nuk do. (Buhariu)114. Transmetohet nga Ebu Musa r.a. se ka thn: U dogj nj shtpi n Medine bashk menjerzit e saj natn. Kur u informua pr rastin e tyre, i Drguari i All-llahut s.a.v.s. tha: Vrtet kyzjarri sht armik juaji, andaj kur t flini, fikeni. (Muttefekun alejhi)115. Transmetohet nga Xhabiri r.a. se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka urdhruar q gjat ngrniest lpihen gishtat dhe t fshihet ena me ushqim dhe ka thn: Vrtet ju nuk e dini se ku shtbereqeti. (Muslimi)N nj transmetim tjetr t tij thuhet: Kur t'i bie n tok kafshata e ushqimit ndonjrit prej jush, le

ta marr, le t'ia heq pjesn e cila sht zhytur, pastaj le ta haj dhe le t mos ia lj djallit: askushprej jush mos t'i fshij duart me shami para se t'i lpij gishtat e vet sepse nuk e di n cilin prejushqimeve t tij sht bereqeti. N transmetimin e tret t tij thuhet: Vrtet djalli prezenton nseciln prej punve tuaja, madje prezenton edhe n ushqimin tuaj. Kur t'ju bie ndonj kafshat, let'ia fshij pluhurin, pastaj le ta haj e mos t'ia lj djallit.116. Transmetohet nga Ibni Abbasi r.a. i cili ka thn: I Drguari i All-llahut s.a.v.s. u ngrit nmesin ton dhe duke na kshilluar tha: O njerz, ju vrtet do t tuboheni tek All-llahu iMadhrishm t zbathur, t zhveshur dhe t pa br sunet: Ashtu si ju kemi krijuar hern epar do t prsrisim at (krijim). Ky sht premtimi yn, Ne me t vrtet mund ta bjm kt(el-Enbija, 104). Kujdes, krijesa e par e cila do t vishet n Ditn e Gjykimit sht Ibrahimi


18/121

s.a.v.s. Disa njerz t ummetit tim do t sillen n Ditn e Gjykimit dhe do t'i grabisin t majtit(engjjt e Xhehennemit), e un do t them: O Krijuesi im, kta jan shokt e mi. Pastaj do t mthuhet: Ti vrtet nuk e di far kan br ata pas Teje, kurse un do t them si ka thn Robi imir (Isai a.s.): Kam qen dshmitar derisa isha n mesin e tyre, e pasi q ma more shpirtin,mbete Ti mbikqyrs i tyre? Dhe Ti je dshmitar i do sendi. Nse i dnon, dnon robrit Tu, ense ua fal, me t vrtet Ti je i fort e i urt (el-Maide, 117-118), e pastaj do t m thuhet: Qyshse je ndar ti prej tyre ata kan vazhduar si murteda (tradhtar t Islamit). (Muttefekun alejhi)- Dhe ka thot ai q bn thirrje pr kt dhe urdhron n vepra t mira ose ndalon kundr tkqijave -All-llahu i Madhrishm thot:Dhe jo, pasha Zotin tnd, ata nuk jan besimtar derisa pr gjykats n mosmarrveshjet e tyrenuk t pranojn ty, e pastaj pr shkak t gjykimit tnd n shpirtrat e tyre nuk ndiejn aspak pesh,dhe derisa t prulen plotsisht. (en-Nisa, 65)Kur t thirren besimtart tek All-llahu dhe Pejgamberi i Tij, q ai t'i gjykoj, fjala e tyre q do tthon sht: Dgjojm dhe prulemi! Ata jan t shptuar. (en-Nr, 51)I ksaj teme sht edhe hadithi i prmendur n fillim t kaptins s kaluar (nn nr. 160) itransmetuar nga Ebu Hurejre r.a. por edhe hadithet tjera.All-llahu i Madhrishm thot:...ka ka tjetr pas t vrtets, prve humbjes? (Junus, 32)...N Libr nuk kemi ln gj mangut. (el-En'm, 38)

...Po nse nuk pajtoheni n ndonj shtje, drejtohuni All-llahut dhe Pejgamberit. (Do t thotKur'anit dhe Sunnetit.) (en-Nisa, 59)E kjo, kjo sht rruga ime e drejt. Prandaj mbajeni kt dhe mos pasoni rrug t tjera, e tndaheni nga rruga e tij. (el-En'm, 153)Thuaj, nse e duani All-llahun, pasomni mua, edhe juve All-llahu do t'ju doj dhe do t'ua falmkatet. (Ali Imrn, 31)Ajetet mbi kt tem jan t shumta dhe t njohura.Sa u prket haditheve mbi kt tem, ato jan t shumta dhe t njohura, por ne do t kufizohemivetm n disa prej tyre:117. Transmetohet nga Aisheja r.a. e cila thot se ka thn i Drguari i All-llahut s.a.v.s.: Kushshpik n fen ton at q nuk sht nga ajo, ajo sht e refuzuar. (Muttefekun alejhi)Sipas transmetimit t Muslimit: Kush vepron di q nuk sht n pajtim me fen ton, ajo (vepr)sht e refuzuar.

All-llahu i Madhrishm thot:Edhe ata q thon: O Zoti yn, na dhuro gzim n grat dhe fmijt tan, dhe bna t marrinshembull (nga ne) ata q ruhen. (el-Furkan, 74)Edhe ata i bm udhrrfyes q t udhzojn sipas urdhrave tona. (el-Enbija, 73)118. Transmetohet nga Ebu Amr Xherir ibn Abdull-llah r.a. i cili ka thn: N pik t dits ishimtek i Drguari i All-llahut s.a.v.s. kur i erdhn nj grup njerzish t zhveshur, t mbuluar me gunat leshta ose me aba, me shpata t varura pr trup. Ishin kryesisht nga fisi Mudar. Fytyra e tDrguarit t All-llahut s.a.v.s. u zbeh kur e pa mospasjen e tyre. Ai pastaj hyri dhe prap doli epastaj e urdhroi Bilalin i cili e thirri ezanin edhe ikametin, e pasi u faln, e mbajti nj hutbe kutha: O njerz, friksojuni Zotit tuaj q ju krijoi prej nj njeriu, nga i cili krijoi edhe shokun e tij pr

jet, dhe, prej atyre dyve bri shum meshkuj dhe femra. Friksojuni All-llahut t cilit i luteni dhembani lidhjet familjare! Se All-llahu, vrtet, gjithmon mbi ju vigjilon. (en-Nisa, 1), dhe ajetin efundit t sures el-Hashr: O besimtar, friksojuni All-llahut dhe t shikoj secili se 'ka br pr

nesr. (el-Hashr, 18), t ndaj sadaka secili njeri; prej t hollave t tij (ar e argjend), prej petkavet tij, nj tas grur, nj tas hurmash, saq tha: Po qoft edhe me gjysm hurme. Pastaj erdhinj njeri prej Ensarve q solli nj boh t lidhur t ciln nuk mund ta mbante, bile nuk e mbantedot, e pastaj pasuan nj nga nj derisa i pash dy grumbuj me ushqim dhe rroba, kurse fytyra et Drguarit t All-llahut s.a.v.s. shklqente si e praruar me ar. Pastaj i Drguari i All-llahut s.a.v.s.tha: Kush sjell nj shprehi a tradit t mir n Islam do ta fitoj shprblimin e saj, por edheshprblimin e t gjith atyre q pas tij e punojn at, por pa ju zvogluar aspak shprblimi i tyre.Ndrsa kush sjell n Islam nj shprehi a tradit t keqe, do t jet barr mbi t, por edhe barra et gjith atyre q ashtu veprojn pas tij, pa iu zvogluar aspak prgjegjsia dhe dnimi i atyre ttjerve. (Muslimi)


19/121

(Komenti i fjalve t prkthyera nga teksti sht lshuar si i panevojshm - v.p.).119. Transmetohet nga Ibni Mes-udi r.a. se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Asnj person nukmbytet padrejtsisht, e q birit t Ademit (Kabilit) t mos i bie hise nga gjaku i tij, sepse ai i pari eka filluar vrasjen. (Muttefekun alejhi)All-llahu i Madhrishm thot:Dhe thirr n Zotin tnd (n besimin n Zot) (el-Kasas, 87)Thirr n rrugn e Zotit tnd me urtsi dhe kshillime t mira. (en-Nahl, 125)...Ndihmojeni njri-tjetrin n bamirsi dhe devotshmri. (el-Maide, 2)Dhe le t ket nga ju t atill q do t thrrasin n t mir. (Ali Imran, 104)120. Nga Ebu Mes'ud Ukbe ibn Amr el-Ensarij el-Bedrij r.a. transmetohet se ka thn: Ka thn iDrguari i All-llahut s.a.v.s.: Kush i tregon apo e udhzon diknd n t mir, do t ketshprblimin aq sa edhe ai q e kryen at. (Muslimi)121. Transmetohet nga Ebu Hurejre r.a. se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Kush thrretn rrug t drejt, ka shprblim pr t aq sa ka edhe ai q e ndjek, pa u zvogluar aspakshprblimi i atyre q e kryejn, por edhe kushdo q thrret n lajthitje (n rrug t shtrembr) dot ket mkat po aq sa kan edhe ata q e ndjekin, pa u zvogluar aspak mkati i tyre. (Muslimi)All-llahu i Madhrishm thot:Ndihmojeni njri-tjetrin n bamirsi dhe devotshmri. (el-Maide, 2)Dhe thot:Pasha kohn! Njeriu me siguri sht n humbje. Prve atyre q besojn dhe bjn vepra t

mira dhe t cilt porosisin pr drejtsi dhe i rekomandojn njri-tjetrit durim. (el-Asr, 1-3)Imam Shafiu ka thn: Vrtet shumica e njerzve jan t pakujdesshm (n gaflet) nga kuptimi iksaj sureje.122. Transmetohet nga Ebu Abdurrahman Zejd ibn Halid el-Xhuhnij r.a. i cili ka thn: I Drguarii All-llahut s.a.v.s. ka thn: Kush e prgatit (me pajisje luftarake) nj lufttar n rrug t All-llahut, edhe ai ka luftuar (e ka shprblimin si t atij q ka luftuar). Kush mbetet dhe kujdeset prfamiljen e nj lufttari duke i br mir, edhe ai ka luftuar. (Muttefekun alejhi)123. Transmetohet nga Ibni Abbasi r.a. se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka takuar nj grup tkalorsve n Revha (vend afr Medines) dhe u ka thn: Cili popull jeni ju? Than: Ne jemimusliman. Ata e pyetn: Kush je ti? (Pejgamberi) Tha: Un jam i Drguari i All-llahut. Pastajnj grua e ngriti fmijn e saj kah Pejgamberi dhe i tha: A edhe pr kt ka haxhxh? Pejgamberitha: Po, kurse ti ke shprblim. (Muslimi)124. Nga Ebu Musa el-Esh'arij r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Arktari i be-

sueshm musliman sht njri nga dhnsit e zeqatit (vlera e tij sht si e atij q e jep v.k.) po qese e zbaton urdhrin dhe jep apo paguan n mnyr t plot me gjith dshir duke ia dorzuaratij pr t cilin sht urdhruar. (Muttefekun alejhi)N nj transmetim tjetr: I cili jep at q i urdhrohet, mu ashtu si i urdhrohet, po ashtu shtbamirs (mutesaddik).All-llahu i Madhrishm thot:Pa dyshim besimtart jan vllezr. (el-Huxhurat, 10)Pastaj duke rrfyer pr Nuhin a.s. thot:...Ju kshilloj. (el-A'raf, 62)Dhe pr Hudin a.s.

...Dhe un pr ju jam kshilltar besnik. (el-A'raf, 68)Ndrsa prej haditheve t ksaj teme jan:125. Transmetohet nga Ebu Rukajje Temim ibn Evs ed-Darij r.a. se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn:

Feja sht sinqeriteti. Tham: Ndaj kujt? Tha: Ndaj All-llahut, Librit t Tij, Pejgamberit t Tij,udhheqsve t muslimanve dhe njerzve tjer prej tyre. (Muslimi)126. Transmetohet nga Enesi r.a. se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Askush nga ju nuk beson(plotsisht) prderisa nuk dshiron pr vllain e vet at q e dshiron pr vetveten. (Muttefekunalejhi)All-llahu i Madhrishm thot:Dhe le t ket nga ju t atill q t thrrasin n t mira dhe krkojn t bhen pun t mira dhet pengojn nga veprat e kqija. Ata do t jen t shptuar. (Ali Imran 104)Ju jeni populli m i mir se t gjith t tjert q jan paraqitur ndonjher, ngase ju krkoni tbhen vepra t mira dhe pengoni nga t pamirat. (Ali 'Imran, 110);


20/121

Ti merri me t mir! Urdhro pr vepra t mira dhe largohu nga injorantt. (el-A'raf, 199)Kurse besimtart dhe besimtaret jan miq t njri-tjetrit: porosisin pr vepra t mira dhepengojn nga veprat e kqija. (et-Tewbe, 71)Jan mallkuar mosbesimtart nga Izraelitt, n gjuhn e Davudit dhe t Isas, t birit tMerjemes, pr shkak se ishin t padgjueshm, dhe gjithmon e tepronin. (el-Maide, 78)Dhe thuaj: E vrteta sht nga Zoti juaj, prandaj kush t doj - le t besoj, kush t doj - le tmos besoj. (el-Kehf, 29)Ti prediko at q t urdhrohet. (el-Hixhr, 94)Dhe thot:...Ne i shptuam ata t cilt pengonin nga veprat e kqija, kurse me dnim t rnd i prfshimmkatart, pr shkak se gjithmon kan qen t mbrapsht. (el-A'raf, 165)Ajetet pr kt tem jan t shumta dhe t njohura, kurse hadithet jan si vijon:127. Nga Ebu Seid el-Hudrij r.a. transmetohet se ka thn: E kam dgjuar t Drguarin e All-llahut s.a.v.s. duke thn: Kush nga ju sheh nj t keqe le ta ndryshoj me dorn e tij, e nsenuk mundet ta bj, ather me gjuhn e tij, e nse nuk mundet ta bj kt - ather mezemrn e tij, porse ky sht imani m i dobt. (Muslimi)128. Transmetohet nga Ibni Mes'udi r.a. se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Asnj pejgam-ber t cilin e ka drguar All-llahu te nj popull para meje - nuk ka qen, e t mos ket pasur ha-varijun prej ummetit t vet dhe shok q iu kan prmbajtur sunnetit t tij dhe kan ndjekurporosit e tij. Pastaj kan pasuar pas tyre gjenerata (pasardhs) t cilt kan folur at q nuk e

kan vepruar dhe kan vepruar at q nuk u qe urdhruar. Andaj secili q lufton kundr tyre medorn e vet sht besimtar, kush lufton kundr tyre me gjuhn e vet sht besimtar, edhe ai qlufton kundr tyre me zemrn e vet sht besimtar. Kush prej ktyre t triave nuk bn asgj, tekai nuk ka iman as sa kokrra e hardallit. (Muslimi)129. Nga Ebu-l-Velid Ibadete ibn es-Samit r.a. transmetohet se ka thn: Iu zotuam t Drguaritt All-llahut s.a.v.s. pr dgjim dhe respektim n vshtirsi dhe n lehtsi n vende t gzimit dhet mrzis dhe pr prparsi t tij mbi ne n gjithka, dhe se nuk do t grindemi as s'do t'uakontestojm udhheqjen atyre q jan t denj, prve nse vrehet kufr (mosbesim) i haptpr t cilin kemi argumentin e All-llahut t Madhruar. (Dhe i jemi betuar Pejgamberit) Q tflasim vetm t vrtetn kudo q t jemi dhe se nuk do t'i friksohemi qortimit t askujt n lidhjeme All-llahun. (Muttefekun alejhi)130. Transmetohet nga nna e besimtarve, Ummi Seleme Hind bint Ebi Umejje Hudhejfe r.anha, se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Me t vrtet do t'ju udhheqin disa sundues t cilve do

t'ua kuptoni (gabimet) dhe do t'ua mohoni. Kush e urren (t keqen) me zemr sht pastruar prejmkatit, kush e gjykon (refuzon) me gjuh, sht siguruar nga mkati, ndrsa kush pajtohet dhe indjek - as'habt than: O i Drguari i All-llahut, a nuk duhet t luftojm kundr tyre? Tha: Jo,prderisa falin namaz me ju. (Muslimi) (Kuptimi: Kush urren me zemrn e tij, por nuk mund trefuzoj me dor e as me gjuh, sht pastruar nga mkati dhe e ka kryer detyrn e tij. Kush erefuzon brenda mundsive t veta, sht siguruar nga ky mkat, ndrsa kush plqen meveprimin e saj (t keqes) dhe i ndjek - ai sht mkatar)131. Nga Ebu Seid el-Hudrij r.a. transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Ruajuni nga tulurit npr rrug! Than: O i Drguari i All-llahut, ne nuk kemi rrugdalje nga qndrimi yn nrrug pr t biseduar mes veti. Ather i Drguari i All-llahut s.a.v.s tha: Nse nuk mund t'ia dilnipa qndruar (ulur) n rrug, ather jepjani rrugs t drejtn e saj! Than: E far sht e drejtae rrugs, o i Drguari i All-llahut? Tha: Ulja e shikimit, mospengimi n t, kthimi i selamit, turdhruarit pr t mir dhe ndalimi nga e keqja. (Muttefekun alejhi)

132. Transmetohet nga Ibni Abbasi r.a. se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. pa nj unaz prej ari ndorn e nj njeriu, ia hoqi atij at (nga dora), ia gjuajti dhe pastaj tha: Dikush nga ju po iamsyen gacs s zjarrit dhe po e mban n dorn e tij! Pasi shkoi i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ithan atij njeriu: Merre unazn tnde dhe shfrytzoje! Tha: Jo, pasha All-llahun, un kurr nuke marr pasi q e hodhi i Drguari i All-llahut s.a.v.s (Muslimi)133. Transmetohet nga Ebu Seid el-Hasan el-Basrij se Aidh ibn Amr r.a. hyri tek Ubejdullah ibnZijad dhe i tha: O biri im i vogl, vrtet un e kam dgjuar t Drguarin e All-llahut s.a.v.s. dukethn: Bariu m i keq sht rojtari i Hutames (Xhehennemit), ruaju t mos bhesh prej tyre.(Ubejdull-llahu) Tha: Ulu, se vrtet ti je prej firs t shokve t Muhammedit s.a.v.s.(Transmetuesi apo Ubejdull-llahu) tha: Vall, a kan qen ata fir? -Vrtet fira jan ata pas tyre e


21/121

jo vet ata. (Muslimi)134. Nga Ebu Abdull-llah Tarik ibn Shihad el-Bexhelij el-Ahmesij r.a. transmetohet se nj njeri epyeti Pejgamberin s.a.v.s. kurse kmbn e pat vendosur n zenxhi: Cili xhihad sht m i mir?(Pejgamberi) Tha: Fjala e vrtet tek sunduesi keqbrs. (en-Nesaiju me isnad sahih)135. Transmetohet nga Ibni Mes'-udi r.a. se i Drguari i All-llahut s.a.v.s. ka thn: Mangsia epar q i ka goditur Beni Israilt ka qen se nj njeri kur e takonte nj tjetr i thoshte: O ti,friksoju All-llahut dhe lre kt q po vepron, sepse kjo nuk t sht e lejuar. Pastaj t njjtinnjeri e takon nesr, e ai n t njjtn gjendje, dhe kjo megjithat nuk e pengon q me t t haj,t pij dhe t ulet bashk. Pasi q vepruan kshtu (Beni Israilt), All-llahu ua rrahu zemrat e njritpr tjetrin. Pastaj tha (lexoi ajetet 78-81 t sures el-Maide): Jan mallkuar mosbesimtart ngaIzraelitt, n gjuhn e Davudit dhe t Isas, t birit t Merjemes, pr shkak se ishin t padgjue-shm dhe gjithmon e tepronin. Nuk e pengonin njri-tjetrin nga t kqijat q i bnin. Vrtetvepronin shum keq! I sheh shum sish si miqsohen me ata q nuk besojn. sht me tvrtet shum keq ka i prgatisin ata vetvetes: pr t'u hidhruar All-llahu n ata, ndaj ata jan nvuajtje t prhershme. E sikur t'i besonin All-llahut dhe Pejgamberit edhe asaj ka i shpallet atij,ata nuk do t bnin miqsi me ata, mirpo shumica sish jan ngatrrestar. Pastaj (Pejgamberipas leximit t ajeteve) tha: Kujdes, pasha All-llahun ju me siguri ose do t urdhroni n vepra tmira dhe do t ndaloni nga t kqijat, ose do ta rrmbeni dorn e zullumqarit dhe me forc tadetyroni n t vrtetn - dhe ta kufizoni vetm n t vrtet

Documents

Hadithe Ng i Derguari s.a.v.s